Didakhe - March_April 2012

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    1/35

    1

    www.mizoramsynod.org

    A Bi-Monthly Journal of Christian Thought, Life and Work

    Vol. XLI No. 2 March - April, 2012

    A

    T CZir

    la

    HrilL

    a

    Zirtir Rawh

    Hnam dangte nna inbiangbiak dn tur ........................... Phk 15

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    2/35

    2

    www.mizoramsynod.org

    Didakhe-a thu chhuahte hi ATC emaw Editorial Board emaw

    ngaih dn a ni kher lo.

    Published by the Didakhe Board, Aizwl,

    Post Box 167, PIN - 796001, Mizoram

    A chhnga thu awmte

    Phk1. Editorial ...................................................................................... 3

    2. Keimahni .................................................................................... 4

    3. CWM Face to Face programme 2011 thlirletna ........................... 6

    4. Hnam dangte nna inbiangbiak dn tur ........................................ 15

    5. Bible Hrilhfiahna Hmanraw Pawimawhte .................................... 25

    (Chhunzawmna)

    6. Sermon: Lal Isua tlawm lai taksa ................................................. 27

    7. Zawhna Leh Chhanna ................................................................ 31

    8. A.T.C.-a B.D. zir tur lak tharte .................................................... .

    Editor : Rev. Dr. Vanlalnghaka Ralte

    Ph. 2361694 (R) 2361663 (O)

    Joint Editors : Dr. T. Vanlaltlani

    : Rev. Vanlalrova Khiangte: Rev. Rosiamliana Tochhawng

    : Rev. B. Zohmangaiha

    Manager : Rev. R. Lalrosiama

    Ph.9436376459

    (Kum khat lk man: Ram chhngah . 50)

    Vol. XLI No. 1 March April, 2012

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    3/35

    3

    www.mizoramsynod.org

    Editorial...?CHAWIMAWINA LAMLIAN

    Mi tinin mite ngaihsan nih kan duh \heuh mai! Mi \hnkhat

    chuan chawimawina an dawn theihna turin kawng hranghrangin nasa takin an thawk rim \hin. Ringtute zingah pawhmite ngaihsan leh chawimawi nih duhna a awm ang hengah hian fimkhur erawh a ngai hle.

    Pathian hi chawimawi phu a nihzia leh mihringte hian nasataka chawimawi tur kan nihzia Bible-in min hrilh a. Pathianchu hmangaihtu, sual leh thil \ha lo laka a mite chhanchhuaktuPathian a nih avangin chawimawi a phu a. Lal Isua pawhkhawvel, sual bwih ata chhandam tura rethei leh tlwm takamihringa a lo channa kha chawimawi a dawnna kawngpui ani. Chawimawina vawr tawp chu kraws-a thihna rapthlak leh\ihbaiawm ber a tuarna leh thihna hneha a thawhlehnaah khanpek a ni. Lal Isuan chawimawina kawng a zawh kha tuarnakawng a ni a. Mahse, chawimawina chu a tuarna avang ngawtapek a ni lo va, tuar chunga a hneh zelna avanga pk a ni.

    Pathian thu chuan ringtute hi ropuina leh chawimawina mintiam a. Chu chanvo chu mihring finna leh thiltihtheihnahmanga nawr chhuah chi a ni lo. Ringtu-ah chuan ropuina lehchawimawina hi a suala sual chhuah ni lovin Pathian leh midangte tana inpkna nun a\anga lo piang chhuak a ni tur a ni.Ringtu nun chuan chawimawina hi a tinzawn ber a ni lo va,Pathian \ihna leh a duh dan hlen chhuah tuma ThlarauThianghlim thiltihtheihna hmanga, sual leh a hnathawh hneh

    zlna nun hian chawimawina chu a phur chhuak tur a ni zawk.

    Ringtu nun leh rawngbawlnaah, Pathian leh mi dangteduhsak leh chawimawi tlak ni tura theih twp kan chhuaha pawimawh a. Chumi atana kawngpui chu Lal IsuaaPathian hnathawh dan zul zuia, sual leh a hnathawh hnehtura huaisen taka tuarna kawng zawh zel hi a ni. Chutuarna kawng, Chawimawina Lamlian chu Pathian

    rinchhan chunga huaisen taka kan zawh chuan a hun takahLalpan min chawimawi zel dawn a ni.

    DIDAKHE March - April , 2012

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    4/35

    4

    www.mizoramsynod.org

    KEIMAHNI

    1 Serampore Convocation: Senate of Serampore College

    Convocation chu February 8-11, 2012 chhung khan Dehradun,New Theological College-ah hman a ni. He Convocation-ah hianAizawl Theological College a\angin Rev. Prof.Vanlalchhuanawma, Principal, Rev. Dr. Vanlalnghaka Ralte,Registrar leh Prof.T.Vanlaltlani te an tel. Tun tum Convocation-ah hian ATC-a kan Lecturer thawklai Rev. H. Lalrinthanga chuanDoctorate Degree a dawng ta a, kan lawmpui hle. Amah bakahhian kan College atangin mi 13-in M.Th degree an dawng thar a,

    mi 6-in BD degree an dawng bawk.

    2 Seminar on Calvinism: Dt.28.1.2012 khan Calvin StudyCenter, ATC buatsaihin Zarkawt Kohhran Biak In-ah MizoKristian Hla Zirhona (seminar) neih a ni a, Aizawl Khawpuichhunga Kohhran aiawh leh mi sawm bikte nen hun hmana ni a, Kohhran hoten an hlut hle. He Seminar-ah hianRev.Prof.Vanlalchhuanawma, Upa Prof. R. L. Thanmawia,

    Rev. Dr. Tlanghmingthanga te Paper buatsaih zir ho a ni.Tin, Calvin Study Center programme bawkin dt.25.2.2012khan Mamit-ah Seminar buatsaih leh a ni a, hetah hianRev.Dr.C.Lalhlira, Vice Principal, Rev. Dr. Lawmsanga, Rev.Lalchungnunga te an kal; Kohhranhote nen hun \ha tak anhmang bawk.

    3 ATC Chapel-ah Innei: Dt.15.2.2012 khan

    Vanlalchhuanga, ATC Daily Worker chuan ATC Chapel-ahLalmuanzovi Nupui-ah a nei a, ATC chhungkuaten aninneihna hi an hlutpui hle.

    4 Pu Albert Lalhmangaiha, ATC Accountantchuan SynodService Board rel angin Lunglei Synod Office-ah AreaPromoter hna a zawm ta. Dt.28.2.2012 khan ATC Faculty lehNon-Teaching Staff ten amah thlahna hun an hmang.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    5/35

    5

    www.mizoramsynod.org

    KEIMAHNI

    5 Zirlai Thar Tur Lak An Ni: Dt.15.2.2012 khan TheologicalEducation Board chuan BD zir tur mi 31 a thlang chhuakleh ta, anni hian June 2012 atangin College an rawn zawm

    ang. Hemi hma hian TEB hian M.Th zir tur- Theolgy-3,History of Christianity-7, Missiology- 2 a lo la tawh bawk.

    6 Rev. Prof. Vanlalchhuanawma, Principal chu TahanTheological College Farewel function-a Speaker tura sawma ni a, March 3, 2012 khan Aizawl a chhuahsan a, March 14,2012-ah a lo kir leh ang.

    7 Rev. Dr. C. Lalhlira, Vice Principal chu February 9-12,

    2012 chhung khan Manipur Synod Inkhawmpui-ah MizoramSynod aiawhin a palai. March 3-4, 2012 chhung khanVaivakawn Kohhranah Kristian Chhungkaw CampaignSpeker atan Kohhranhoten an hmang bawk.

    8 Rev. Lalchungnunga chu Synod buatsaih, February 16-19, 2012 chhunga Will Graham Crusade-ah General Secretaryatan ruat a ni.

    9 Rev.Rosiamliana Tochhawng pawh Will GrahamCrusade-ah hian Counselling Sub.Committee Convener atanruat a ni. Hemi hnuah hian D.Th entrance neiin Serampore-ah a zuk kal a, tunah hian Interview nei turin Kotayam,Kerala-ah a awm mek.

    10 Rev. Dr. Tlanghmingthanga chuan February 28, 2012khan Synod Revival Speaker Retreat-ah thupui pawimawhtak, Thuhriltu tana Theology pawimawhna tih paper a

    zirpui.

    11 Rev. R. Lalrosiama chu 2-4 February 2012 khan HuntharBranch KTP Hruaitu Retreat Speaker atan hman a ni.Dt.5.2.2012 Pathianni Chawhnu leh Zanah ChawnpuiVengthlang Kohhran Rawngbawltu Inhlantharna hun a hmanpuia, 26.2.2012 Pathianni zan-ah Sihphir Kohhran-ah Zukleh Hmuam chung chang Inzirtirna programme-ah Pathian

    thuchah a sawi bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    6/35

    6

    www.mizoramsynod.org

    12 Rev. Dr. K. Lallawmzuala, PYF Leader chu 21- 23February 2012 khan Silchar-ah PYF Committee hmangin akal, March 1-4, 2012 chhunga Central KTP GeneralConference, Thenzawla neihah PYF aiawhin a kal bawk.

    13 Dr. Lalrindiki Ralte CWM Face to Face Programmehmangin Singapore-ah dt. 27.2.2012 khan a kal a, Pathianhruaina in dam takin 3rd March, 2012 khan a lo haw leh ta.

    14 Dr. Lalnghak\huami 6th March 2012 khan HmeichheTheologian in rawn khawmna-a tel turin Bangalore-ah a kal.

    15 Rev. Dr. Laiu Fachhai kan College-a a rawngbawl hnachhunzawm turin a lo kir leh ta; a ni hi ECM Kohhran mi,Serve in Mission (SIM)-a thawk lai a ni a, Thuthlung Hlui zirtirtukan indaihloh avanga min puibawm tura TEB-in a sawm a ni.

    16 Bial Hmeichhia leh Bial KTP Inkhawmpui-ah ATC Facultymemberte a hnuaia tarlan ang hian hman an ni.

    1) Rev. Dr. Vanlalchhuanawma

    N.Vanlaiphai Bial KTP Speaker2) Rev. Dr. Vanlalnghaka RalteLungdai Bial KTP Speaker

    3) Rev. Dr. LawmsangaVairengte Bial KTP Speaker

    4) Rev. Dr. TlanghmingthangaRamthar Veng Bial Hmeichhia- Speaker

    5) Rev. R. Lalrosiama

    Chanmari Bial KTP, Sairang Bial KTP,Electric Bial Hmeichhia, Khawzawl Vengthar BialHmeichhia Speaker.

    6) Rev. Rosiamliana TochhawngRamhlun North KTP SpeakerDawrpui Bial Hmeichhia Bible Study.

    7) Rev. Dr. K. LallawmzualaLungpho Bial Hmeichhia Speaker

    8) Dr. Lalrindiki RalteLeitan Pastor Bial Hmeichhia Mual Inkhawm thusawi.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    7/35

    7

    www.mizoramsynod.org

    CWM FACE TO FACE PROGRAMME 2011REPORT LEH THLIRLETNA

    - Dr. Lalrindiki Ralte

    Kum 1795 a din London Missionary Society te rawngbawlnakal zel atangin Council for World Mission, CWM ti a hriathlawh tak hi 1977 khan a lo piang chhuak a. Tunah chuanCWM hian khawmualpui hrang hrang Asia, Africa, Europeleh Caribbean leh Pacific thliarkara Kohhran pawl hranghrang 31 te nen rawng an bawl ho mek a ni. Keini Mizorama

    Presbyterian Kohhran pawh hi Presbyterian Church of India(PCI) kal tlangin CWM nen hian rawngbawlna programmepawimawh tak tak kan nei mek a. Tun tumah hian khawvelpum huapa CWM programme langsar tak Face to FaceProgramme kum 2011 a Mizorama kan thlen chungchangKohhranhote lo hriat ve atan tarlan kan tum dawn a.Amaherawhchu kan sawi tum tak kan sawi hmain CWMthiltum leh a rawngbawl dan tlangpui han tarlang hmasa ila

    a \ha awm e.

    Lal Isuan Chanchin |ha Johana 10:10-a kei zawng nunan neih nan, tam taka an neih nan, lo kal ka ni a tih hiCWM pawhin a rawngbawlna innghahna chang atan ahmang a. Hetiang hian an rawngbawlna kalpui dan pawhsawifiah a ni khawvela Pathian rawngbawl hna hlen chhuaktura Isua Krista thawhpui turin Kohhran hrang hrangte

    intiharh tawn a, infuih tawn a, intichak tawn tura hma laturin. CWM hnuaiah hian ram hrang hrang atanginmissionary 60 chuang khawvel hmun hrang hrangah anthawk mek a. Mizoram Presbyterian Kohhran atang pawhinMizo chhuanawm tak tak eng emaw zat CWM hnuaiamissionary leh rawngbawlna peng pawimawh tak taka thawkmek an awm. Rawngbawl tura inbuatsaih mekte tan anmahniKohhran nun mai bakah khawvel hmun hrang hranga

    Kohhranhoten Pathian rawng an bawl dan thuk zawk lehzau zawka an hriat fiah theih nan training programme CWM

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    8/35

    8

    www.mizoramsynod.org

    hian a buatsaih bawk a. Chutianga an training programmehming chu Training in Mission tih te, Face to Face Programmetih te an ni.

    CWM Face to Face Programme hian chawlhkar 6 vel a awha, Fiji thliarkarah te, Zambia (Africa) ah te leh India ramaKohhran hote leh theological college te nen tang rualin annei thin a. Face to Face Programme in a tum ber chuTheological College a zir Pastor la ni turten ram dang lehhnam dangte nunah Chanchin |ha in hnuhma a neih danteleh hnam dangte nunphung zir a ni deuh ber. Hei hian hemi

    programme a telte khaw hawi nasa takin a ti zau a, anmahnirama Pastor rawngbawl hna an thawh hunah pawh Face toFace Programme a an tawn hriatte (experience) atanginrawngbawl dan kawng thar leh tha zawkte an neih belh theingei tura beisei a ni bawk. Tin, he programme a telte hikhawvel ram hrang hrang atanga kal khawmte annih avanginkhawvel pum puia Kohhranhote in unauna nghet zawk lehthuk zawk a hring chhuak bawk a ni.

    India ramah chuan kum eng emaw ti chhung chu Face toFace Programme hi United Theological College, Bangalore anghah thin a ni a. Kum 2011 atang erawh chuan India hmarlam leh hmarchhak lamah an rawn nei tan ta a. Tichuan avawi khatna atan Aizawl Theological College leh BishopsCollege, Kolkata ten Sept. 26 Nov. 12, 2011 chhung khankan lo thleng ve ta a ni. ATC-a Face to Face Programme nghahtheih a nihna chhan hi kan Synod hotute, a bik takin Rev.Zosangliana Colney, Executive Secretary i/c TheologicalEducation, leh CWM hotute in biakremna rah a ni thui hle ani. A thawh khatna, Sept. 26 Oct. 19, 2011 hi Mizoramaneih niin ATC chuan Mizoram Presbyterian Synod aiawhina lo thleng a. A bik taka Face to Face Programme lo buaipuitur hian Coordinator leh Assistant Coordinator ATC Facultymember atangin ruat an ni a, chungte chu Rev. Dr. C.Lalhlira, Vice Principal leh Dr. Lalrindiki Ralte, Lecturer tean ni. Anni pahnih hi a tul anga lo pui turin leh rel ngaite lo

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    9/35

    9

    www.mizoramsynod.org

    rel pui turin Sub-Committee din a ni bawk a, Principal hovinATC Faculty member 4 dang ruat an ni bawk.

    Face to Face Programme, 2011 a tel tur hian ram hrang hrangatanga Theological College zirlai mi 11 an lo kal a, Australia,Zambia leh Madagascar atangin hmeichhia an lo kal a, a dangzawng chu mipa an ni. A hnuaia mi hi an hming, ram, Collegeleh an Kohhrante chu an ni:

    1. Ms. Jennifer Burns, Sydney, Australia United TheologicalCollege (Uniting Church in Australia).

    2. Ms. Manoa Iris Andriamarosoa, Madagascar, ReformedUniversity of Madagascar (Church of Christ in Madagascar).

    3. Ms. Harriet Kaira, Zambia, United Theological College(United Church of Zambia).

    4. Mr. Lal San Luai, Myanmar, Tahan Theological College(Presbyterian Church of Myanmar).

    5. Mr. Jeke Maikali, Fiji, Pacific Theological College (FJKM).

    6. Mr. Bauro Teruatara, Kiribati, Tangintebu TheologicalCollege (Kiribati Protestant Church).

    7. Mr. Mushama Lukonde, Congo, Africa University (TheUnited Methodist Church).

    8. Mr. Dhanushka Debagama, Theological College of Lanka(Baptist Church of Sri Lanka).

    9. Mr. John Wesley, India, Bishops College, Kolkata.

    10. Mr. Christy David Daniel, India, United TheologicalSeminary (Church of South India).

    11. Mr. Lalsawmkima, India, Aizawl Theological College(Mizoram Presbyterian Church).

    Khawvel ram hrang hrang atanga lo kal an nih avangin arualin Mizoramah an lo thleng thei lo va, Sept. 24 atangin anlo thleng tan a, a lo thleng hnuhnung ber chu Kiribati atanga

    lo kal a ni a, Sept. 30 ah a lo thleng ve hman hram a ni. Sept.

    CWM F2F PROGRAMME 2011 REPORT LEH THLIRLETNA

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    10/35

    10

    www.mizoramsynod.org

    28 leh 29 ah hian London lama CWM hotuten hun an rawnhmanpui bawk. Sept. 26 zan hian Face to Face Programme alo kalte chu ATC-ah Mizoram Chief Minister, Pu Lal

    Thanhawla hovin Minister dangte, Synod hotute, Aizawlkhawpui chhunga Pastor thenkhatte leh ATC zirtirtu lehzirlaiten ropui takin an lo lawm a. Mizo hnam lam leh zaiteentir a ni a, zanriah tui tak kil ho nghal a ni.

    Sept. 27 30 (Thawhlehni Zirtawpni) chhungin Participantte chu Orientation Course hmunah pek an ni a. Hemi hunahhian Mizo nun leh Mizorama Kohhran lo than dan chanchin

    Thlarau Thianghlim Harhna lo thlen dan te, KristiannainMizo nun a nghawng dan te, Mizo hmeichhiate dinhmunte, Mizo leh India Hmarchhaka cheng hnam hrang hrangtedinhmunte leh tunlaia Mizorama harsatna kan tawhthenkhatte ATC zirtirtuten an lo zirtirin, an hrilhfiah a.Presbyterian Hospital, Durtlanga HIV/AIDS enkawl mektetlawhpui an ni a, Reiek a Mizo khua Sawrkarin a siamte pawhtlawhpui an ni bawk.

    Oct. 1-7 (Inrinni Zirtawpni) chhung hian Mizoramthingtlang nun zir tur leh hrechiang turin tirh chhuah an nia. An kalna khuate chu Sialhawk, Biate, E. Lungdar. N.Vanlaiphai leh Khawlailungte an ni. Heng khuaah te hianBialtu Pastorte leh an chhungte, Kohhran hruaitu leh khawchhung miten duat tak leh tha takin an lo enkawl a,participants te pawhin nuam an tiin an tlangnel em em a ni.Kohhran inkhawm hrang hrangah te telin, sikul te an tlawha, hnatlangahte pawh an tel a ni awm e. Lo-ah leh huanahtepawh a remchan dan ang angin an lo hruai hlawm bawk.Mitthi vuinnaah leh inneihnaah te pawh an tel ve zel a,thenkhat phei chuan YMA leh Mizoram Upa Pawlprogramme te an chhim bawk a. Sialhawkah phei chuanKohhran zaipawlah te pawh an mikhual chu an tel tir ve a niawm e. Mi in te an tlawh a, khawlaia len vel pawh nuam anti khawp mai. A khaw miten an lo dawngsawng tha bawk ahlawkpui an in tiin, Mizo nun kawng chi hrang hrang an

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    11/35

    11

    www.mizoramsynod.org

    hriat chian phah hle a ni. Sawi tur an ngah em em a, an sawizo thei lo ni ber e. Mizo tawng eng emaw zat lo zir thiamhmante pawh an awm bawk.

    Oct. 8 (Inrinni)-ah ATC ah an kir leh a. A tuk Pathianni (9/09/2011) chu Presbytery Inkhawmpui tawp ni a ni bawk a grouphnihah inthenin Aizawl Hmar Presbytery, BawngkawnChhimveng Biak Ina nghahah leh Sakawrhmuituai PresbyterySihphir Biak Ina nghahah te inkhawmpui an ni. Zaipawl zairopui an tiin thiam an ti hle mai.

    Oct. 10 16 (Thawhtanni Pathianni) chhung chu khawpuinun zir turin Aizawl khawpui Pastor bial hrang hrangah tirhchhuah leh an ni a, chung Pastor Bialte chu Chhinga Veng,Bethlehem, Armed Veng, Ramhlun, Chanmari, Zemabawk,Tuikual, Bungkawn, Mission Vengthlang leh Kulikawnte anni. Hemi tum pawh hian Bialtu Pastor-te Quarters-ah anthleng deuh ber a, hmun thenkhatah erawh chuan Kohhranmite inah pawh an riak kual a ni awm e. Hemi hun chhungpawh hian Bialtu Pastor-te leh an chhungkua te, Kohhranhruaitu leh mipuite an chungah an tha em em a, kawngengkimah an lo ngaihsakin an lo enkawl tha em em a ni.Kohhran inkhawmah te an tel ve vek a, chhiatni thatni ah tepawh an lo hruai ve zel bawk a, chaw eia sawmtu lah anngah hle bawk a ni. Aizawl khawpuia hmun pawimawh taktak an lo fanpui hlawm bawk a, hlawk thlak an ti hle a ni.

    Oct. 17 (Thawhtanni)ah Aizawl khawpui atangin

    participants te chu ATC-ah an lo kir leh a, Oct. 18 zanahATC zirlaite leh chhungkuaa chengten anmahni thlahnainkhawm hlimawm tak an neihpui. Oct. 19 (Nilaini) ah Faceto Face Programme thawh hnihna chhunzawm turin BishopsCollege, Kolkata lamah an thlawk thla ta a ni. Kolkata-ah pawhhian Mizorama an hun hman ang deuh tho an zuk hmang a.West Bengal State-a thingtlang khaw hrang hrangah te kaldarhin Kohhran ho leh vai ho hnam nun leh chet dan te an

    zir ve thung a. Kolkata lama an hun hman dan hi chu keini

    CWM F2F PROGRAMME 2011 REPORT LEH THLIRLETNA

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    12/35

    12

    www.mizoramsynod.org

    tan chuan chiang taka ziah vek sen a ni lova, tin, kan tel ve zelloh avangin chiangkuang taka ziah chhuah pawh a har viaua ni.

    Participants te hian Mizoram leh West Bengal a an hun hmandan reportna leh thlirletnate an nei ve a. Hemi hun hi Indiaram atanga an haw hmain Kolkat-ah neih a ni a. He hunhmanpui tur hian London lama CWM hruaitute leh ATCatanga Coordinator leh Assistant Coordinator te pawhKolkata-ah an kal a.

    Mizorama an thil hmuh leh tawnte report an pek hi keini

    tan chuan a ngaihnawmin, a bengvarthlakin a rinawm a, kanram leh Kohhran nun inenfiah nan pawh thil pawimawhtak a ni thei awm e. An zavaiin Mizote nun atanga thil thaleh ropui tak nia an hmuh chu chhiatni thatnia khawtlangleh Kohhranhote kan la in ngaihsak zia hi a ni. Tin, Kohhranmiten Inkhawm leh Kohhran thu leh hla an la ngai pawimawhhlein an hre bawk. Zambia leh Madagascar atanga lo kal techuan kan khawtlang nun te, kan chawhmeh thenkhatte leh

    tawng thenkhatte chu an rama an hnam tih dan nen inanghlein an hria. Kiribati a\ang lo kal erawh chuan MUP lehYMA ten chhiat tawk chhungte an ngaihsak dan chu an ramaan chin ve atan a duh hle a ni. Kan zai mawi an tiin Mizotechu zai thiam min ti hle a, \henkhat erawh chuan Sap zaidan kan la nasa lutuk deuhin an hria. Kolkata nena ankhaikhin chuan Aizawla kutdawh hmuh tur awm mang lokha mak an tiin min lawmpui hle a ni. Khawlai an lennaah

    mi tute pawhin hlim hmel pu taka an lo biak leh an lo nuih\hinte chu nuam an tih lehzualna chhan pakhat a ni. Tin,saptawng thiam ang anga kum upa lam tawhte pawhin anlo be nawk nawk chuan anmahni a tihlimin kan inunaunapawh a nemnghet sawtin an hria.

    Mak tih tur \henkhat erawh an nei nual a. Australia atangalo kal chuan Inneihnaa Biak in hawng leh Biak in hawng lokan nei hrang chu mak a ti em em a, Biak in hawng lova

    inneite chu nasa taka endawng an ni ta emaw a ti a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    13/35

    13

    www.mizoramsynod.org

    Australia atanga lo kal chiah hi mi ngo a awm a, Mizoten mingo kan ngaisang lutuk hi chu pawi a ti khawp mai, mi tutepawh an vun rawng ringawta inteh lo turin Mizote min duh

    hle a ni. An zavai hian Pastor tur an nih vek avangin kanPastorte awm dan an chik hle a, an inchei dan, Kohhran mitenena an in kungkaih dan leh an inchhungkuaa an awm dante an lo en ngun hle a ni. A tam zawk chuan Pastor te lehKohhran mipuite inkar \ha hlein an hria a, Kohhran mitepawhin nel takin Pastor an kawm thei zel mai chu an ramaan tih ve atan an duh hle. Pahnih khat erawh chuan Pastortechu an incheina an duh uluk lo deuhin an hria a, mipuite

    hmuh laia an thawmhnaw inbel chu ho lam deuhah an ngai.Aizawl veng \henkhatah chuan Aizawl leh thingtlang nuninthlau lutuk lovin an hriaa an lawm hle. Amaherawchu vengthenkhatah erawh chuan khawpui leh thingtlang nasa takainthlauin an hmu a chu chuan Mizote zingah pawh khawpuileh thingtlang, hausa leh rethei inkar zau viau thei niin angaih tir. Mizo hmeichhiate dinhmun an chik hlawm khawpmai a, Kohhran inkhawmah, khawtlang nunah leh ei bar

    zawnna kawngah hmeichhiaten nasa takin hma an la tih anhmuh laiin Kohhran Upaah leh Pastor-ah la nemngheh an lani thei lo chu mak an tiin, pawi an ti hle a ni. HIV/AIDSavanga harsatna kan tawh mek dante an hmu a, Africa lehFiji thliarkar atanga lo kal te chuan hetiang harsatna hi anramah pawh nasa taka an tawh mek thute an sawi ve. Hemichungchanga Kohhrante hma lak dan an ngaihven hle.

    Aw le, a chunga kan han tarlante hi CWM Face to FaceProgramme Mizoram Presbyterian Kohhran hminga kan lothlen dante leh hemi programme hmang tura lo kalten kanKohhran, kan ram leh hnam nun an hmuh dan thenkhattechu a ni a. Kan Kohhran leh kan hnam te chik tak leh uluktaka hun rei tak rawn zir anni lova, hun rei lote chhunga antawn hriat atanga an hmuh dan an sawite a ni mai a.Thenkhatte chu hrilhfiah ngaite a awm a, chungte chu kanin hrlihfiah zel bawk a, a thlengtu lam leh kan mikhualtelam pawhin hlawkpuina nasa tak kan neiin kan inhria a ni.

    CWM F2F PROGRAMME 2011 REPORT LEH THLIRLETNA

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    14/35

    14

    www.mizoramsynod.org

    Hetianga khawvel pum huap programme pawimawh tak kanKohhranin kan han thleng ve thei hi thil lawmawm tak a nia. Heng atangte hian khawvel pum huap Kohhran

    inzawmkhawm ten rawng an lo bawl dante min hriatchiantir lehzualin keini pawh khawvel huapa hmelhriat kan nihve theihna kawng pawimawh tak a in hawng ve a ni. Ramdang leh hnamdang ten min rawn zir mai bakah keini pawhinanmahni atangin hnamdang tihdante kan lo hriat belh phahzel bawk a. Khawvel hmun hrang hranga Kohhran hotekalphung leh tihdan tam tak kan hriat phah a ni. Hei hian inhriatchianna tha zawk leh rawngbawl ho zelna tur kawng

    remchang min hawn thei turah beisei ila. Tin, Face to Faceprogramme hian thingtlang lam thleng a huam avanginkhawpui a mite tan chauh ni lovin thingtlang lama Kohhranleh mipuiten hnam dang leh Kohhran danga mite hmel,tawngka leh nunchan thui tak an lo hmu ve thei hi thil tha takleh pawimawh tak niin a lang. Hengte hian kan khawhawi tepawh min tih zau phah thei a, tin, kan mikhualte tan lahkhawpui chauh ni lova thingtlang nun thleng an rawn tem ve

    thei kha min hriatchian lehzual nan leh kan hnam nun thuklehzuala min hmuh theihna pawimawh tak a ni bawk a ni.

    Face to Face Programme hi CWM hian kum tina a buatsaihthin a ni a. Amaherawhchu tun kumah hi chuan CWMHeadquarters London atanga Singapore a an sawn kum anihavangin Face to Face leh kum tina an neih thin an programmedangte kuminah chuan an nei dawn lo va. Amaherawhchu,kum tharah chuan an chhunzawm leh ngei dawn a, kumeng emaw ti chen chu Mizoram Presbyterian Kohhranaiawhin ATC hian Face to Face Programme hi kan la thlengzel dawn ni te pawhin a lang. Pathian ropui nan leh khawvelhmun hrang hranga Kohhranhote inunau leh zual nan te,rawngbawl ho zelna tur atan te leh a tul anga intanpui tawnzelna tur atan hetiang Programme hi kan thlen theih zelchuan rawngbawlna \angkai leh lawmawm tak ni ngeidawnin a lang.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    15/35

    15

    www.mizoramsynod.org

    HNAM DANGTE NENA INBIANGBIAK DN TUR(Intercultural Theology)

    - Rev. Dr. C. Lalhlira

    Intercultural Theology kan tih chu Pathianthu behchhanahnam hrang leh chi hrang mahni nihna hloh chuang lova midang zahna leh ngaih pawimawhna neia inhmachhawnchungchng hi a ni. Pathianthu hi mahni hnam chawi lentum rn chungin emaw, mi dangte ngaichng chungin emawa kalpui theih a ni. Chutiang bawkin Kohhran inpumkhatna

    thu pawh hi mahni nihna chawisnga mi dang hnuaichhiahinemaw, mi dangte mahni zwlpuia en chungin emaw a kalpuitheih. Mi dangte mahni zwlpuia ngaia an nihna leh an hnamzia zah leh ngai pawimawh chunga Pathianthu kalpui hi in-tercultural theology innghahna a ni.

    Bible-in a ti tih hian Pathian thu kan sawi leh kan pawm hia ti fiah vek angin lang mahse, a nihna takah chuan Biblesawi dn hi kan hnam zia leh rilru put hmang milin kandawngsawngin kan hrilhfiah fo zwk a. Chu chu a dik lohnaa awm lo va, a nih dn tur a ni zwk mah. Chu miin a ken telerawh chu kan hnam mil kan tih ang bawk khn kan\henawm, hnam dang mi kan hmachhawnte pawhin anhnam mil an nei ve tih hi a ni. Kan hnam hming te, kan\awng te hi kan chawisngin kan humhalh tur a ni a, chutiangchiah chuan hnam dangte pawhin an tih ve a ngai a. Chu mini ve ve chung chuan inngaichng leh inzah tawn takininbiangbiak hi kan zir a ngai a ni. Tunlai khawvelah eng hnammah hi mahnia awm bing thei kan awm ta lo. Mihringinchiahpiah leh inpawlhsawpna khawvel a lo ni ta. Bul lehneitu nihna te hi hauh \hn mah ila, kan kianga mikhual,hnam dang, leh ram dang mi kan tihte nen hian eng emawti kawng talin kan indwr lo thei lo. Kohhranho tn pheichuan Chanchin |ha hril \ulna avangin hnam dang, mikhual tih te hi kan \awngkamah a lr viau a rem ve lo. TunlaiaChanchin |ha hril chungchng zirtuten hmanlai kum zabi

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    16/35

    16

    www.mizoramsynod.org

    20 laihwl leh a hma lam zawnga Khawthlang ram (spramkan tih) mite indah chungnunna thu hi an chai nasa hle a.Inchhuang taka hnam dang, Chanchin |ha an hrilh

    dawngtute khawsak phung rng rng ramhuai nenainzawmna nei nia an ngaihsak tlat avnga Chanchin |ha tihmlhemtu ni hiala puh an ni ta. Chutiang rilru pu chungaChanchin |ha an hrilh avangin tunah hian an leihnawng tamk ni pawhin an sawi a, hei hi a dik hml khawp mai. Kristiantih leh Khawthlang sakhua, mi ngo ho sakhua, tih hi thilthuhmunah an ngai a, chu chuan Kristianna leh Kristianteduh lohna a ti hluar ta hle rng a ni.

    Hetiang hi a lo nih mk lai hian keini Chanchin |ha hril mkleh hril zl la tumte hian engti ang rilru puin nge hnam dangleh ram dang mite kan dwr ang a, kan dawnsawn ang, tihhi ngunthlk taka zir a hun ta hle mai. Khawvel insumdwntawnna (Globalisedcommercialization) chuan intercultural com-munication tih hi an tuipui thar hle a. Ram dangah, hnamdangte zngah engtin nge mahni nihna vawng him chung

    siin hlwk takin kan sumdwn theih ang? tih hi an ngaihtuahnasa hle. Chumi chhnna chu a tawi zwnga sawiin, mahnihnam zia paih chuang lovin, mi dangte zia leh nihphung, tihdn leh nunphung te chu zah tak leh ngaichng chunga awmhi an znga khawsak dn \ha ber chu a ni tih hi a ni. Mahse,hei hi sawi mai aiin tih a har. Mi dangte khawsak phung vazir thiam ai chuan mahni tih dn leh nun dn hriat bel sachhawm nun mai hi a awl zwk bawk si a. Mi dangte

    hnuaichhiah lo emaw intih pawhin kan tih dn hriat bel sahmangin kan lo hnuaichhiah reng thei a ni.

    Mihring inzah tawnna: Mi dangte tih dn leh an nun ziazah taka en sak tur chuan a mihringa kan zah a ngai. IndiaRam Presbyterian Kohhran (PCI) thurinah chuan, Lei lehvan leh a chhnga thil awm zawng zawng siamtu Pathianchuan mihring hi Ama anpuiin mipaah leh hmeichhiaah asiam a, chuvngin mi zawng zawng hi bul thuhmun lehchhngkaw khata unau pianghmun anga in\huikhwm vek

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    17/35

    17

    www.mizoramsynod.org

    kan ni, tih a ni.1 Pathianin mi tinte hi inang khat vekin asiam a, nun dn phung leh chtzia kan neih \heuh te hi minpk a niin a pawm tih hi kan thurina kan neih a ngai. Heta

    \ang chauh hian an tih dn leh nun dn kan ngaihsn sakinkan zah sak thei a ni. Heti ang zwnga hnam dangte en hitunlaiin uar thar hle mahse, kum zabi kal ta leh a hma lamzawng kha chuan sawi ngam loh hial khawpa mi pawisawithei thil a ni. Indopui pakhatna leh pahnihna chhuak khnEurope ram mite inchhuanzia leh chapona a tilang chianghle a. Mahni hnam ngaihsn ngawt chu thil pawi a ni lm lothei e, mahse chumi tehna a\anga mi dangte hnuaichhiah

    leh ngaih mawhna a lo chhuak a, khawvel puma rorltu nihtumin indona hautak zet an ti chhuak a; anmahni lehhmlmaa an insiam chawpte znga mi tam tak thihna thlenin,ram leilung hausakna tam tak a luang ral bawk. Chuti anghun laia Kristian theologian dik taka khawvelin a pawm pakhat,German mi, pastor, a chipuite tih dik loh dodl ngam chuDietrich Bonhoeffer-a a ni.

    Bonheoffer-a thil tawn chu:2

    |um khat chu Bonhoeffer-akhn ni danga a ngaihtuah ngai hauh loh thil a tawng a kohhran hi ram, hnam leh chi leh kuang chunga lng a ni tiha hre chhuak a ni. German kohhran indah chungnung lrmai, hnam hmangaihtu (nationalist) inti tak kohhrana a awmlaia hnam dang mite nena an intawn a\anga a hriat chhuahchu a ni. New York (USA) khawpuia mi hng kohhran zngaa inkhwm \umin a thinlungah thil thar a lo piang a. Chumi

    hun a\anga kum sawmli chhng chu mi hng ho zngah poli-tics leh pathian thu \angkai a awm thei a ni tih hre hmasatuleh awm chhun nia sawi a ni. Chumi an inkhawm \uma thilthleng chu hetiang hi a ni.

    Inkhawm znga \halai pakhat chu a zai a:Thlarau Thianghlimin a luah che chuan,I nui thei;Isua thisenin a silfai che chuan,

    I nui thei;Baptistu [Johana] rilru ang i put chuan

    HNAM DANGTE NENA INBIANGBIAKDN TUR

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    18/35

    18

    www.mizoramsynod.org

    A zai chu chawl lailwkin, Unaute u, Baptistu Johana chuankhaukhuap leh ram khawiz a ei tih in hriat kha, a ti zui a,mipui chuan:

    I nui theiI thinlung phurritin khat mahse,I nui thei,

    tiin an zawm \hup \hup a. Zaipwl kawrfual rawng uk hin,I nui thei tih thunawn chu sain an rawn zwm a. Khuangp pahnihin muang fn raiha khuang vuain, I nui thei, inui thei, tiin. Chutah zaipwl bawk chuan phr leh tho tak

    maiin a thunawn chu an rawn sa leh a, an zai pu ber chuan ahla chng dang a rawn sa leh a:Mi hng i nih avanga an ngaih huat che pawhinI nui thei;Halleluiah! I nui thei.

    Zaipwl chu biak in chhuat laiah chuan an hla sak thlk milinan su rual dual dual a. Inkhwm mipui ztve zet pawh chuanding chungin an lo zwm a; an retheihna leh [mihng an nih

    avanga] hmuhsit an nihna te, anmahni tiduhdahtute avngaan tawrhna te chu chham zlin, I nui thei ti bawkin athunawn an sa leh a. Zai a twp chuan mi pakhat, ngawirenga mipui che vl lo thlrtu, pastor ni ngei tur hi a lo dinga; mahse kawrfual emaw, pastor chhinchhiahna lam thuamemaw a inbel lo. Unau duh takte u, kan zngah hianLutheran Kohhran pastor mikhual kan nei a, dawhsn lamahhian min rawn fin turin kan swm e, a rawn ti a. Bonhoeffer-

    a chuan amah an ti nge mi dang an awm tih ngaihtuah mkchung chuan a va kal chhuak a, mi hng ho zawng zawngchuan lo lwmin, Lalpa chu fak rawh u, tiin an au chuahchuah a.

    Eng thu nge sawi tur tia a inngaihtuah mk lai chuan mipuichuan hla dang an lo sa leh hman a: Ka phurrit ka dah tawhang, tiin. An pastor chuan, Eng nge kan dah tur chu? tiin

    mipui lam chu a zwt a; anni chuan, Ka phurrit tak hi kadah tawh ang, tiin zai mawi takin an lo chhwn a. Mi hng

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    19/35

    19

    www.mizoramsynod.org

    nu upa lam deuh hian mal zaiin a hla chng dawt, Ka kawrfual chu ka ha twk dawn tih ka hria, meidl kamah khn kaha chhin tawh a, tiin a sak zawm a. Inkhwm zawng zawng

    chuan, Ka phurrit chu ka dah tawh ang, tiin an lo zwmleh \hup \hup a. Bonhoeffer-a chuan dik a ti khawp mai. Ava dik m! Meidl kawngkaah kan awm rng tak e. Mahsezng ni thar lo thleng tur hriat chhianna hian min ti chak ani. Dan rual loh \awng\aina, I ram lo thleng rawh se, tihchu a thinlungah a lo lt nghl a. Mahse an rama theologyzirtrtute leh a thawhpuiten Nazi hovin hnam hmangaihnachhuanlama mi dang hnuaichhiaha an tihduhdah \ha an

    tihpui thu chu a rilruah a lo lang nghl bawk. Lutheran Theo-logian hoten Thlarau Thianghlim hnathawh an hrilhfiah dnthar dik kim si lo te chu a ngaihtuah kai zl a. Nuihzatthlklek lek zwk a ni. Hng mi hng Kristiante hian ThlarauThianghlim chungchnga hrilhfiahna an mamawh hauh lo,an nunin a tawng/chang si. Mahse eng thu nge a hrilh tkang le? Sawi tur nei ngangin a inhre lo.

    Zai a twp ta. Pastor chuan Bonhoeffer-a chu thusawi turin a

    swm leh ta a. Ani chu lo ding chhuakin, Unau duh takte u unau te u, tih awmzia tak tak chu a hrethiam \an minswm avngin ka lawm e. In zai leh in \awng\aite kha ka hriaa, mahse a thu ka hre lo va, ka sa ve thei lo. (German ramameidl kawngka bula an din mk thu te, mi hngho tuarna techu a sawi ngam lo). Mahse in thlarau nun avng khn kalwm e. Chu zawng chu ka sawi theih a ni e, a ti a, a \hu lehta mai a.

    Mipui chuan mak ti hml takin an en hlawm a. Pastor erawhchuan thil awmzia a man nghl mai. Unaute u, unaupaBonhoeffer-a hi German Pathian thu thiam a ni a; in hriatangin anni ang ho hi chuan an hmaah lehkha ziakinchhawpin thu an sawi \hin kha. Chutiang chu an zir dn ani tih in hrethiam dawn nia, a ti a. Mi zawng zawng an nuizo ta. In kut bng rawh u le, a ti a, kut an bng ta hluah

    hluah a.

    HNAM DANGTE NENA INBIANGBIAKDN TUR

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    20/35

    20

    www.mizoramsynod.org

    Pastor chuan thu a sawi chhunzawm a: Unaute u, hnehnachanga mi thianghlimte rangkachak khawpui tuala kan lnhun chuan mak kan va ti dawn tehrng m! Aw, mi

    thianghlimten A sawi zo hman meuh lo tih chuan kil tina\angin ki chi kimin zai ri a lo chhuak leh ta. Mithianghlimten vn khawpui rangkachak tual an fan hunchuan tih hla sa chung chuan biak inah chuan an lm lehta mup mup a.

    An znga tar lu \uak vr vau tawh chuan thu sawi chhunzawmin, Unaute u, Jerusalem khawpui thara mi

    thianghlimte an ln hun chuan Luthera kohhran te, Catholickohhran te, Pentecostal te tia an inthliar hran in ring em?Ring lo, ring lo, tiin mipui chu an lo au va. Mi thianghlimzngah mingo emaw, mi hng emaw an awm in ring em?Ring, lo ring lo. Thusawitu chuan aw lawi ruai khawpauarin, Awm lo vang, awm lo vang; mi thianghlim chauh anawm ang. An puan su fai tawh mi thianghlimte an awm ang,Halleluiah! Mahse kan znga \henkhat hi chuan mak kan ti

    dwn a nia! Helai ai mah hian vnah chuan mak kan ti ang.Eng nge kan biak tih hi vnah chuan a chiang tak zet tawhdawn a ni. Min chhandamtu Isua, kut hnathawk mi kha ngekan biak, kan hlauhna leh kan phrna mai hi? tih a lang chianghle tawh ang. Ni e, unaute u, Isua hi nge kan pathian, kanhnam, kan chi leh kuang, kan tangka sum nei tam lo chungpawhin? tih hi a lang fiah tawh ang. Rorlna n hnuhnngahchuan mi ngo zawng zawngin mi hng Isua hi an hmu a nih

    pawhin kei chuan mak ka ti lo vang... Thu sawi a chwl a.Biak in chhng chu a reh \huap a. Mi tinin Bonhoeffer-a lamchu an hawi \hup a. Ti hian a hmwr a bwk zui a. Ni e;unaute u, mingo zawng zawngin mihng Isua hmu se la, mihng zawng zawngin mi ngo Isua hmu pawh ni se, kei chuana mak ka ti lo vang. I \awng\ai ang u, tiin.

    Bonhoeffer-a chu \awng\ai turin a maimitchhng a; mahsehng mi hngho \awng\ai dn chu a danglam daih mai. Anzai \an leh ta dr mai! An hla sak chu phuahchhawp nge an

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    21/35

    21

    www.mizoramsynod.org

    hriat bel sa tih pawh a hre lo. Hla bu chu an en bawk si lo. Anhna thawh atn te, an kohhran tn te malswmna dlna hlaan sa a. An German mikhual [Bonhoeffer-a] leh a zirlaite puala

    \awng\aina hlachng te an sa a, a bk chu Amen tih chu athunawn atan an hmang a. Bonhoffer-a chuan mingoKristianten mi hng Isua an hmuh dwn leh dwn loh chu ahre bk lo. Hmuh pawh an hmu mahna! Mahse Aryan [Spmi ngo] ho chuan Isua Juda pa chu an hmu ngei dwn tih achiang.

    He a thil tawn hian Bonhoffer-a thinlungah kohhrana

    chhungkaw khat nihna hi American emaw, German emaw,African hnam te emaw nih avnga inthliarna hian a dp theilo tih a hmuh chian tr ta hle. Hei hi USA a tlawh hmasak bera\anga a lo kr leh \umin a thuinchhng bu ziakah a lo ziak a.Mahse a thuziak Sap\awnga letlingtuten a \angkaina anhriatpui loh avngin a lehkha ziak an lehlinah an letling telduh lo a. Chu chu hei hi a ni:

    Zawhna: Chhungkua leh hnama kohhran dinhmun eng ngeni?

    Chhnna: Hngte hi Kohhran chuan Pathian thilthlwn pka nih a hria, mahse Thlarau Thianghlim phuarna chu thisenainzawmna leh hnam khat nihna aiin a nghet zwk.Kohhranah chuan bawih leh a p, mipa leh hmeichhia,Judaleh German, a awm lo. Kristaah chuan pumkhat vek an ni (1Tim. 4.4; Gal. 3: 28).

    Hei hian a hun laia Nazi ho ngaih dn a kalh nghl a, kum1936-ah te kha chuan heti ang ngaih dn hi kalsual ngaihdn lekah puh chi a ni ang. Bonhoeffer-a chuan Lutheran azawh tel loh zawhna a la telh cheu a: Thuneihna hmang diklo laka Kohhran dinhmun eng nge ni? tih hi. Lung ina a tnhnu khn Lutheran kum zabi 16-na laia kohhran leh sawrkarinlaichn dn a sawi kha kum zabi 20-ah hian lo awm ve se

    khatih laia a sawi dn kha thlkin kohhran chu sawrkar diklohna dodltu, a ti ve ngei ang, a ti.

    HNAM DANGTE NENA INBIANGBIAKDN TUR

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    22/35

    22

    www.mizoramsynod.org

    Hnam dangte nena Inlaichn Dn tur Pathian thu: A chungakan sawi khi Bonhoeffer-a ngaih dn chu a ni. Kohhran hichi leh kuang inthliar hranna chunga lng a ni. Chi leh chi,

    hnam leh hnam intihbingna hi kan dam khawchhuah nan apawimawh hle a; Paulan, Lei chung zawng zawnga awmturin bul hmunkhat vekin hnam tin mi a siam a, an awmnarte pawh a khamsak a, a ti a (Tirh. 20: 26). Pathianin hnamtin hi min siam a, kan \awnga, chhl khat chhuak, kan tihhi kan ni. Kan awmna ramrte chu a kham ngei tak a. Chumichhngah chuan kan khawsa tur a ni. Kan ra awmte nenainhuat leh innghirngho hi chu Pathian thu kalh a ni. Mi ram

    va chuh buaitu pawh a thiam hek lo. Chumi ang bawk chuankan thlarau lamah pawh Isua Krista zra fa nihna changtute,chhang tlang khata mi inei \wm kan ni, Paulan a ti bawk(I Kor. 10: 17). Inhuat loh mai a la twk zo lo va, hmlmapawh hmangaih hial tura min zirtrtu chuan kan unau hnamdangte hmangaiha kwmngeih turin min zirtr a ni (Luka 6:27-29; Rom:13: 8-10).

    Kristiante tan hei hi a pawimawh hle. Pathianin Thuthlunghlui lamah chuan Israelte chu an znga hnam dang awmtean hnuaichhiah leh tihduhdah a phal lo (ent. Deut. 27: 19).Jona lehkhabu hi Juda/Israel ho, mahni hnam chauhhmangaihtuten hnam dangte hnna simna leh ngaihdamnathu an sawi ve tur a ni tih leh, an sim chuan serhtan lohhnamte pawh Pathianin a ngaidam thei tih hriattr tumna ani.3 Isua Juda pa kha kan rin leh biak a ni. Mahse a tih dn

    kha kan zir ve ngam meuh em le? A chipui Judate rilruputhmang kha a sawisl fo mai. Samari mi \ha thawnthu ahrilh chhan pawh kha hnam dang, bawlhhlawh nia an ngaihkhn \anpui ngai a puih duhzia a tilang a. A \anpuinadawngtu tn \hianah a insiam a. Chutianga mi dangin \hiankhawngaihtu/hmangaihtu tih ang chu ti ve turin thiaminchantr tum dn hre mi chu a fuih nghl bawk (Luka 10:25-37)3 Kanaan (Jentail) hmeichhia pawh a fa a tihdam sak a

    (Mtt. 15: 21-28; Mk. 7: 24-30); Samari hmeichhe hnnah tuinung lui awmzia a hrilhfiah a (Jn. 4: 1-26). Sipai za hotu pawh,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    23/35

    23

    www.mizoramsynod.org

    Israelte zngah heti ma rinna nasa hi ka hmu lo, a ti hial a(Matt. 8: 5-13). Amah Isua ngei khn a ropuina zawng zawnghlpin khawvlah a thil siamah a rawn chang tih kan hria

    (Phil. 2: 5-11). Juda kulmt Petera chu Kornelia hnna thusawitura tirh a nih dnin sathiang leh thiang lo a awm tawh lotih inlrnaa hmuhtrin Jentailte pawh ama chipuite anga enturin hrilh a ni. (T.T. 10). Hng a\angte hian Kohhran tih turchu a lang thei. Kan hnam kan chi leh kuang kanhmangaihna hian Pathian chatuan thil tum mi zawng zawngchhandamna thu hi a hmakhalh hlauh chuan din chhuahkan tumna lamah kan boral thei. Mi dangte zahna leh ngaih

    pawimawhna hian kan zahawmna min hlohtr lo va, chutiahnehin kan zahawm zual sawt zwk a, an mi ngainat pawhkan hlawh phah sawt a ni. Hnam dang [mizo ni lo] kanhmachhawn dn te, kan dwr dn te, an hming kan phuahaan chungchng thu kan sawi dn te hi Khawthlang [mingo]hoten chungtlk taka mi dang an en ang hi a ni fo \hn. A diktak chuan Kristian an nih pawhin keini ai chuan tak lo [lem]deuh leh mwl zwk ni turin kan ngai fo.4

    Chanchin |ha hriltute pawhin hei hi hriat a \ha. Kan thuhrilh dawngtute hi hnuaichhiaha deusawh chi an ni lo. Anhnam nihna te, an tih dn te hi an hlut m m vek a ni. Pi lehpu chenah hnam rohlu leh tihphung \ha an tih tak tak neivek an ni a, kan hriat \han loh avanga mwl leh tthlktihsak mai lovin a hlutna leh \angkaina zawn chhuahpui thiamila. A \ha lo chu anmahnin zawi zawiin an la paih bovin an la

    kalsan mai dawn a ni. An vun rawng avng emaw, an ei lehin thil emaw, an chawr chhuahna avng emawa mi ngaihsnleh ngaihhniam neih hi Pathian thu nen a inmil thei lo a ni.[Pathian] chuan mi zawng zawng chhandama awmah lehthutak hriaah a duh a ni(I Tim. 2: 4).

    HNAM DANGTE NENA INBIANGBIAKDN TUR

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    24/35

    24

    www.mizoramsynod.org

    Endnotes:

    1 PCI thurin No. 4.

    2

    He thu ziak pum pui hi Walter J. Hollenweger, InterculturalTheology tih atanga phuah chhuah a ni a. Bonhoeffera chungchnga ziak hi tun hma zawnga an ziah lan duh ngai loh, tlai khaw hnuachanchin a chhuina a\anga a hmuh chhuah a ni. Theology Today, Vol.43, XLIII, April 1986, 28-35.

    3. Michael C. Griffiths, Jonah, in The International Bible Commentary,Bruce, F.F. Editor. (England & Grand Rapids, Michigan: Zondervan/Marshall Pickering, 1986), 919.

    4

    |awngkam danga kan dah chuan, Hnam dang, bawlhhlawh kai niain ngaih Samari mi mahin suamhmang twk \hianah a insiam theihchuan, nang Juda mi phei chuan mi dangte va khawngaih ve la, an\hianah va insiam ve ta che, tih tluk a ni ang.

    5. Rev. Zairema khn Silchara an awm laia Mizorama an rawn chuanchhuah hian mi \henkhatten hnam dang zngah mi \ha an awm lehawm loh an lo zawh \hin thu leh, mi \ha leh fel tak tak an tam tia achhn \hin thu a sawi.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    25/35

    25

    www.mizoramsynod.org

    BIBLE HRILHFIAHNA HMANRAW PAWIMAWHTE(Chhunzawmna)

    Rev. Dr. Vanlalnghaka Ralte

    6. NEW LITERARY CRITICISM

    Kum 1960 bawr vela Bible zir dan thar lo piang chhuak, Biblebu mal tin te hi thuziak tluantling vek a ni tih pawma,chutiang zawn a\anga Bible thuziak kalhmang leh thuchahzirna chi hrang hrangte chu kaikawpin New Literary Criticisman ti. Tun hma lama Bible zirna peng pakhat Literary Criticism

    an lo tih \hin (Bible ziaktu, ziah hun, ziahna hmun, a thuchahdawngsawng hmasatute leh thildang chhuina) kha sourcecriticism tih chhungah khung a lo ni ta a, tichuan he Bible zirdan thar lo piang chhuak, Bible bu chhung thu (text/literature)ngaih pawimawh tharna hi new literary criticism tia hmingvuah a lo ni ta a ni. He zir dan hmang hi historical criticismhnuaia chhuina peng khat source criticism (Bible ziaktute, aziah hun, ziahna boruak leh a thu dawngsawng hmasatute

    ngaih pawimawhna) nen kha chuan a inpersan deuh a,amaherawchu, form criticism leh redaction criticism te nen ainzul thung.

    New literary criticism thlirna a\ang chuan Bible bu tin hithuziak tluantling anga ngaih a nih avangin Chanchin Thabu tinte pawh hian thuchah tluantling an keng a, a buchhunga thu hlawm hrang hrang awmte pawh hi a bu pumtikalhkimtu a ni a, a hlawm khat emaw, bung leh chang malemaw awmzia hre tur chuan a bu pum thuchah hriat a tul ani tih a ni.

    New literary criticism hian a ngaih pawimawh ber chu Biblebu chhung thu kha a ni. A bu ziaktute leh a dawngsawngtutelamah pawh tute nge a ziaktu leh a thu chhiartute tih lamaiin engtin nge a ziaktuten an ziaha engtin nge a chhiartutena thuchah an dawnsawn tih lam chhui a tum zawk a ni.

    Hetianga Bible zirna atan hian khawvel zirna peng danga

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    26/35

    26

    www.mizoramsynod.org

    thuziak (literature) an zirna hmanruate hman \angkai a ni.New literary criticism hnuaiah hian zirna peng chi hrang hranginhnaih tak tak, a \hente chu inbawh thuah deuh anga langte

    an awm a, chung zinga pawimawh zualte chu NarrativeCriticisn leh Rhetorical Criticism te an ni.

    (1) Narrative criticismchuan Bible-a chanchin ziahna butehi chhuiin a bu chhunga mihring lo langte, thil thlengpawimawh thlen dan te, a thlenna hmun leh a indawt dante a chhui a. Chu bakah chung thu chu a ziaktuin a chhiartutehneh thei turin engtin nge a ziah chhuah tih te a chhui tel

    bawk a ni. Thuthlung Hluiah chuan bu tam tak hi chanchinziahna bu a nih avangin narrative criticism hmang hian chungbute chu a zir theih a, Thuthlung Tharah chuan ChanchinTha leh Tirkohte Thiltih bute hi chanchin ziahna bute annih avangin narrative criticism hmanga zir remchang leh zirnasat ber a ni.

    (2) Rhetorical criticism chuan engti ang zawnga thusawi(ziah) dan kalphung bik zuiin nge Bible thu ziaktu khan athuchah kha thu nei tak leh mite hneh thei tura thiam taka asawi chhuah tih zir chian a tum a. Bible thuziakte hi miterilru hmin tuma ziak a nih avangin a ziaktute hian rilru neitakin mite hneh thei tur ang berin an ziak ang tih hai rual ani lo. Chuvangin Bible thute hi rhetorical criticism hmangazir remchang tak a ni hlawm a ni. Hetiang lama mi thiamBible chhuitute chuan engti ang takin nge Bible ziaktute hianan thu dawngsawngtute hneh turin Bible khawvela mite (abikin Judate, Grik leh Rom mite) thuziak dan leh thusawi\hin dan an hman \angkai tih an chhui ber a ni.

    (Awm zel tur...)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    27/35

    27

    www.mizoramsynod.org

    Sermon: LAL ISUA TLAWM LAI TAKSA

    - Rev. Challianngura

    Zarkawt

    Ani chu mihringte hmuhsit leh duh lohvin a awm a(Is.53:3).Josepha, Arimathai khaa mi, rorltu zahawm, Pathian rambeisei mi ve bawk, a lo kal a, huai takin Pilata hnenah a lt a,Isua ruang chu a dil ta a,(Mk.15:43). Nikodema, a tira zanaa hnena lo kal kha, murra leh aloe inpawlh sa buk sawmngalai sinin a lo kal ve a. Tin, Isua ruang chu an la a, Judateinphum dan angin englo rimtuite nen chuan puan zi snin

    an tuam a.(Jioh.19:39,40).

    Kum 2012 Nilai leh Beihrual Thupui ziaktu hian Good Fridayzan thupui atan Lal Isua tlwm li taksa tih a phuah a. Kanhman ngai vak loh \awngkam, ngaihtuahna chawk tho taksi a ni. I han zir ho teh ang u le.

    1. Tlwm lai taksa : Tlwm li tih chu hlutna neih loh li,chan chhiat li, eng mah ti thei lo leh \angkai lo nih hun hi ani. Dinhmun \halo, chhiat tawk sawina atan hman a ni bawk\hin a. Tlwm lai taksa tih chuan mitthi chungchang lehmitthi taksa, ruanga kawk nghal thei bawk.

    Kros-a khenbeh, tara thi, Lal Isua taksa chuan eng mah a tithei tawh lo. Ril\mte tan ei tur a pe thei lo va, dam lo lehmangang a \anpui thei bawk hek lo. Taksa tlwm tak,hnawksak leh buaipuiawm a ni ta. A tlwm lehzualna phei

    chu thih dan pangngaia thi ni lo, mi sual berte hrem danatihhlum a ni lehzel hi a ni. Thiam loh chang, thinga khaikn, anchhe dawng, leia hmun nei tlak lova ngaih, a lam\angleh hmelhriat nih pawh hlauhawm, mihringte hmuhsit lehduh loh, mi rangvai thi ruang chu Lal Isua tlwm lai taksachu a ni.

    2. Laina dik tak : Spthufing chuan, A friend in need is afriend indeed, a ti. Lal Isua tlwm lai taksa hian ngaihsaktu

    a mamawh. Mi sual tihhlum pawh ni se zankhuaa thingakhai hi Mosia danin a phal lo (Deut.21:22). Ni tlak a hnai,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    28/35

    28

    www.mizoramsynod.org

    sabath a in\an \ep, hmanhmawh a ngai. A tihdamnachangtute, mipui sangnga hrai laia fatu vei chakte khakhawiah nge an awm tak? Phatsan hauh lo tura intiam, bengstthla zawnga huaisen Petera lah a pil bo daih si. Zirtirholeh Isua lainte Galili lam mi naran ve mai te hi Jerusalemkhawpuiah chuan mikhual, tun hun atan beisei chi an ni lo.

    He mi hun taka laina diktak lo langte chu i han chhuiteh ang :-

    (1) Josepha, Arimathai khuaa mi hi Isua zirtir, mi hausa (Mt.),roreltu zahawm, Pathian ram beisei ve mi (Mk.), roreltu mi

    \ha tak, fel tak (Lk.), Isua zirtir, a ruka awm (Joh.) a ni. Anrorel leh an thiltih pawh kha rem a ti lo reng a (Lk.24:51).Huai takin Pilata hnenah a lut a, Isua ruang a dl ta a(Mk.15:43). Ama thlan thar, lung ker kuakah a zalh ta(Mt.27:60).

    (2) Nikodema, a tira zana a hnena lo kal khan, murra lehaloe inpawlh bk 50 (Kg.37) kengin Isua ruang a rawnbuaipui ve ta a ni. Hetiang zat rimtui hi a man a tam ngawtang. Lal Isuan,I piangthar tur a ni, a tih khan Ka piangtharta, tiin a sawi chl lem lo, tunah hian a nun leh a thil tihaha lo lang chhuak ta a ni.

    (3) Marite pahnih. He mite hi ...hmeichhia, Galili rama\anga a hnena lo kal...(Lk.23:55) an ni a. Mari Magdalinileh Mari dang tiin Matthaian a ziak a (Mt.27:61). Marka ziakahhian,Mari Magdalini leh Josea nu Mari te chuan an zalhnachu an hmu reng a,tih a ni (Mk.15:47).

    Tichuan heng mi pali Josepha, Nikodema leh Marite pahnihhi Lal Isua tlwm lai taksa lainat taka vuitute chu an ni. Antih theih hnuhnung ber, thilpek hlu ber chu an hln a, LalIsua laina dik tak an ni ngei mai.

    3. Krista taksa - Kohhran : Lal Isua tlwm lai taksa hi a tisaput lai ni ang khan keini chuan kan khawih ve thei tawh lovang. Thlarauvin kan hnenah a awm reng a, a taksa kan hmuhtheih chu Kohhran hi a ni. Kohhran humhalh te, Kohhran

    tana inpek leh Kohhran avanga tuarna zawng zawng hi Lal

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    29/35

    29

    www.mizoramsynod.org

    Isua avang leh a chunga tih a ni vek. Paula chuan,a taksaavangin ka tisaah hian ka chhunzawm zel a ni; a taksa chuKohhranho hi a ni,(Kol.1:24) a ti. Kohhranho ngaihtuahnani tin delh rengtu thinlung a pu a, chak lo a tuarpui a, tl-tea vei tlat \hin (Kol.1:24-29).

    Hun a lo kal zel a, pwn lam hmelmaten Krista taksa, Kohhrannuai bo tumin tihduhdahna nasa tak a lo chhuak a ni.Rinawm taka ding tlat Martarte thisen chuan Krista taksatlwm tak chu a tiropui zel \hin. He hun rapthlak tak a rehhnu hian chhng lam hmlma-zirtirna dik lo chuan Kohhrantihchhiat tumin a bei chiam a. Kum zabi palina-ahAthanasius-a chuan thurin dik hum turin theihtawp a chhuaha ni. Beihrawn leh mal\an sawi nan,Athanasius-an khawvel ado (Athanasius Cantra Mundum) tih \awngkam thar a lopian phah ta hial nghe nghe a ni.

    Kum sangkhat zet a vei hnu chuan Kohhran thlarau lam nuna tluchhe zual zel a. Tungding a, siam \ha turin mi rinawmtam tak an lo penchhuak a ni. John Wyclif (1330-1384) te,Martin Luther (1483-1546) te, John Calvin (1509-1564) te, William

    Tindale (1494-1536) te leh mi dang tam tak inpekna hi a ropuihle mai. Scotland Kohhran siam\hatu John Knox-a (1513-1573)\awng\aina phei chu a hmingthang hle,Scotland min pe rawh,min pek loh chuan min thihtir mai rawh, tih hi.

    Kum zabi sawmpasarihna hnu lamah pawh Krista leh aKohhran hian dodalna leh hmuhsitna a tawk fo \hin. Muslimram chhungah te, Communist thlipui karah te chhel takaKrista taksa chwimwi tlattute an awm a ni. Tihduhdah leh

    sawisakin an awm a, an nunna laksak pawh an hnial lo, nunhlu zawk an nei tih an hre si a. Lal Isua tlwm lai taksa khahmuhsitawm takin phm ni mahse, ropui takin a tho leh anih kha. A taksa Kohhran pawh hi hmuhsitna mak takinhnehchhiah \hin mahse, ropui taka chwisanin a awm leh\hin a ni.

    4. Eng nge kan tih ve ang? He khawvel dang zel lehhmasawnna hian Krista taksa Kohhran tihnep a tum reng a,

    hmuh theih loh thlarau lam thil hawisanin hmuhtheih thil a

    SERMON: LAL ISUA TLAWM LAI TAKSA

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    30/35

    30

    www.mizoramsynod.org

    pho chhuak uai uai a ni. Lal Isua thutak thu (Theology) hliahturin finna thu pangngai (Philosophy) a thehdarh fo \hin bawk.

    Ram rorelna leh Politics kalsual hian nasa takin Kohhran anghawng fo. Indopui 2-na hunah khan German ramahCommunist hovin Pathian a awm lo tih thu thehdarhinbuaina an siam a. Biak In tamtak an tichhia a, mi tam tak antihlum a ni. Hitler-a a tlwm a, 1945-ah Berlin khawpui chhiathianfaia khwl ri vut vut karah, Theological College \an leha ni. Zirlai tlmte hnenah Rev.Dr.Karl Bath-a \awng ri chhuakhmasa ber chu,I believe in God, tih a ni.

    Kohhran hian ngui li te, hnungtawlh li te a nei fo. Vuivaileh phunchiar te avangin Kohhran ngaihnepna hri a lng\hin a, rinawm taka \an tlattute hmangin harhna a thlengleh \hin. Mizorama harhna hmasa ber 1906-a harhna in\annabul Wales ram harhna 1904-a a thlen \an dan kha angaihnawm hle mai. Kohhran ngui mk enkawltu Pastor-ininkhawmnaah Isua lam\ang nihna thu (Testimony) sawi turina swm a, ding an awm mai lo. Zak takin nula pakhat, FlorrieEvans a lo ding a,Mi tu mah in ding lo a nih pawhin keichuan ka thinlung zawng zawngin Isua chu ka hmangaih ani,a rawn ti a. Chu veleh inkhawmho an nghing a, an \awnga, an \ap a, an chiau chl a, Pathian hnenah an inhlan ta nghala. ThlarauThianghlimin a rawn tuam ta mupin an hria a ni.

    Lal Isua lamah \angin, a tlwm ber lai taksa pawh ngaihsakin,kan tih theih apiang, hun \ha kan neih lai hian i ti ve mawlh

    mawlh ang u. AMEN

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    31/35

    31

    www.mizoramsynod.org

    ZAWHNA LEH CHHANNA

    Zawhna 1:Mosolman leh Judaism danglamna engnge ni?

    Chhanna: Mosolman tih hi Mohameda sakhaw hmuhchhuahIslam zuitu, mihring sawina a ni a. He sakhaw zuitute hihming hrang hranga koh an ni a. A thenin Mosolman an tia, thenkhatin Mohamedan an ti a, a thenin Muslim an ti ani. Heng zingah hian Muslim tih hi sakhaw chanchin zirnahuangah chuan hman lar a ni. A chhan chu Islam hi inpekna(sakhuaah) tihna a ni a, Muslim hi mi inpe (sakhaw tana

    inpe zo) sawina a ni bawk. Chuvangin Muslim tih hi a larzual ta a ni.

    Judaism hi chu Judate sakhua sawina a ni a. Judaten Pathianthlan bik hnam an nihna te chawi vawnga an in lak hrannarilru te, Mosia huna Dan leh Kaihhruaina an dawn te,Zawlneite thupuan leh Thuthlung Hlui bu zirtirna thatinreng chawm nung leh humhim tura theihtawpa an vawnzui zel sakhua hi Judaism chuan a kawk vek mai. Chutihrualin chipchiar deuhva zir leh sawitute chuan Ezra hun laia\ang khan tunlai Judaism hi chu a rawn invawrh sang zual(developed) niin an ngai deuh.

    Zawhna 2:Mosolman zirtirna hian Baal hi a ei ral em ni?

    Chhanna: Baal hi Pathian lama hman a nih chuan Kanaan-ho Pathian chungnung bera an ngaih, buh-bal malsawmna

    leh fanu neih te, kawnga malsawmna thlen thei nia an ngaiha ni. Mosolman zirtirna-in a ei ral lam thu sawi a awm lemlo. Mosolman zirtirnaah chuan Pathian pakhat chauh a awmthu nasa taka sawi uar a ni a. Baal hi chu an biakna hmun/khua hming chawi tela sawi a hlawh hle a. Entir nan, Bethelkhuaa an biak chuan Baal Bethel an ti a; Harmona an biakchuan Baal-Harmon an ti mai. Mosolman-ho tan chuankhawi hmunah pawh awm se an pathian hming chu Allahti bakin an sawi duh lo tawp thung. Chuvangin sawi zawman ni lem lo va, an inlaichin lo bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    32/35

    32

    www.mizoramsynod.org

    Zawhna 3:Sakhaw intluk tlanna an tih fo hi engnge a awmzia?An intluk tlang tak tak em ni?

    Chhanna: Sakhaw intluk tlanna (equality of all religions) tihhi \awng tualleng ang maiin a ri ta a; a awmzia ni awm chusakhua hi inang vek, intluk tlang vek nia ngaihna a ni berang. Heti hian sawi ta ila:

    a) Sei zawng tehna kan nei a, metre te, kilometre te leha dang a awm a; rih zawng tehna gram leh kilogram(kg tia sawi lar), quintal leh a dangte a awm a; zauzawng tehna atan area tia sawiin square metre, bigha

    leh a dangte a awm a. Hengte hmang hian dawhkansei zawng te, kawng sei zawng te, buhfai rih zawngleh lung rih zawng te, in chhung zau zawng leh Hallzau zawngte a teh theih a. Chutiang chuan sei lamintluk leh tluk loh a teh theih a; rih zawng intluk lehtluk loh a teh theih a. Zau zawng intluk leh tluk lohte a teh theih a ni.

    b) Sakhua chu sei zawng tehna hmanga teh theih a nilo va; rih zawng tehna hmanga teh theih a ni lova;zau zawng tehna hmanga teh theih a ni hek lo.Chuvangin sakhaw pakhat chauh pawh teh theih chia nih loh avangin sakhaw hrang hrang phei chu anintluk leh intluk loh dan hre turin tehkhawng a awmthei lo a ni.

    c) A chunga kan sawi hi thil awm dan ni mahse sakhawhrang hrangten inanna thil chi hrang hrangah an neithei a, inan lohna pawh kawng hrang hrangin an neithei bawk. Entirna hmangin lo sawi zui leh ila:

    i) Hindu sakhua Hinduism leh Hnam sakhuaPrimal Religion chuan inanna langsar deuh annei a, chu chu mimal hmuchhuaktu neilo an nih

    ve ve-na hi a ni. Jain sakhua Jainism te, Buddhistsakhua Buddhism te, Muslim sakhua Islam leh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    33/35

    33

    www.mizoramsynod.org

    Sikh sakhua Sikhism te chuan inanna an nei a,chu chu mi mal hmuchhuaktu nei an nihna hi ani. Jain sakhua hmuchhuaktu chu Mahavir-a a

    ni a; Buddhist sakhua hmuchhuaktu chuGautama Buddha a ni; Muslim sakhuaMohameda a ni a; Sikh sakhua hmuchhuaktu chuGuru Nanaka a ni.

    ii) Sakhaw eng emaw zatin zirtirna in ang deuhdeuh an nei bawk a, chung zinga lar tak chuPathian a awma rinna leh a chung chang zirtirna

    thu a ni. Jainism leh Buddhism-ah erawh chuanPathian chungchang zirtirna a langsar ve lo deuh.

    iii) Sakhaw tinin uar zawng an nei thin a, an uarzawng erawh a inang lo thei hle. Buddhism lehHinduism -ah nunna nei tihnat lohna (non-violence/ahimsa) leh mi tin an thiltih ang zelapiannawnna (rebirth-karma-samsara) chungchangte an uar hle a. Islam chuan indonathianghlim (Jihad) a uar hle a; Kristianna chuanhmelma pawh hmangaihna lam a uar thung.

    Tichuan sakhaw intluk tlanna chu thil awm thei lo a ni a,sakhua zawng zawngin inanna an neih erawh chu anmahnizui leh vuantute tan an hlu theuh va, a zuitute tana \ha tur

    zirtirna an nei \heuh bawk.

    - Prof. T. Vanlaltlani

    ZAWHNA LEH CHHANNA

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    34/35

    34

    www.mizoramsynod.org

    Sl.

    No. Name Father's Name Address

    Sponsorshi

    p

    1 K. J. LALBIAKNGHETA K. RAMNGHINGLOVA Zawlnuam Vengpui 1

    2 LALNGHAKMAWIA KHIANGTE K. LALSANGZUALA Chanmari West, Aizawl 1

    3 K.C. LALDUHKIMA K. BIAKKHUMA Armed Veng, Aizawl 1

    4 LALTHAZUALA CHAWNGKUNGA Tumpui Veng, Kolasib 1

    5 LALTHANLIANA Z. LALNUNTLUANGA Salem Veng, Aizawl 1

    6 DAVID HMINGTHANSIAMA ROSANGLUAIA Thakthing, Aizawl 2

    7 LALCHHUANVAWRA LALHUMA Bungkawn 2

    8 C. LALFAKZUALA C. SATLIANA Ramhlun Sport Complex 1

    9 LALTHANSANGA RENTHLEI R. ZATLUANGA Mualcheng 2

    10 RAMNGHINGLOVA RALTE LALCHUNGLURA RALTE Kawrthah 1

    11 LALROPIANGA LALMANLIANA Durtlang, Suaka Veng 1

    12 R.LALBUATSAIHA R.LALHMINGLIANA Bairabi 2

    13 ANDY VANLALDUATA C. THANVAWRA Chhiahtlang Chhimveng 1

    14 H. LALFAKZUALA H. LALNGHAKLIANA Kawnpui Chhimveng 1

    15 RAMTHANGLIANA FANAI RALDOHLEIA Bethlehem Venglai 1

    16 K.C. LALHLIMPUIA K.C. LALZAUVA Chhingchhip Mualpui 1

    17 LALNUNPUIA LALDAWNGLIANA Reiek Venglai 2

    18 H. VANLALHRUAIA LALRUATTHANGA Khawzawl Vengthar 1

    19 ZOTHANMAWII VANCHHAWNG V. VANKHAMA Laipuitlang, Aizawl 1

    20 LOYE KABUI GUNNA KABUI Silchar Mission Compound 1

    21 REV. THIANGINLIM VAIPHEI SATKHOCHUAN D.Phailian, Churachandpur Deputation

    22 REV. JAMKHOTHANG BAITE HOLNGAM BAITE Churachandpur 2

    23 SANJIT DEBBARMA BISHWARAI DEBBARMA Nalichar, Tripura 1

    24 S. LAMA VAIPHEI THANGKHOTHANG Hilltown, Churachandpur Deputation

    25 LALNUNMAWII PATHANGA Tahan, Kalaymya Self Support

    26 AMOS TOKBI JOEL TOKBI Karbi Anglong 1

    27 TH. KENEDY BAITE LHUNKHOSEI BAITE B. Phaicham, Churandpur 1

    28 JOHN LALRINAWMA C. ROSIAMLIANA Tuikual North, Aizawl 1

    29 LALNGHAKLIANA L.T. TLUANGA Laipuitlang, Aizawl 1

    30 H. LALRUATKIMA H.LALSANGLURA Ramhlun South, Aizawl 1

    31 LALTAWNVELA D. SIAKNEILUN New Lambulane, Imphal Self Support

    1 LALHMUNSANGA LALLIANDAWLA Khatla South, Aizawl

    2 R. LALLAWMAWMA R. LALBIAKLIANA Venghlui, Aizawl

    3 R. LALNUNZIRA C.M. ZALENTHANGA Chanmari, Aizawl

    CATEGORY II

    B.TH. UPGRADERS TO JOIN B.D. IV(N)

    CATEGORY I

    WAITING LIST

    AIZAWL THEOLOGICAL COLLEGE-A B.D. ZIR TURLAK THARTE

    A hnuaia mite hi kum 2012 June thla a\anga A.T.C.-aB.D. zir tura Synod TEB in a lakte an ni:

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 8/2/2019 Didakhe - March_April 2012

    35/35

    35

    To

    Pi/Pu...............................................

    Didakhe lkna man i pk hnuhnung ber

    chu kum................... a ni a, rawn tithar

    leh ta che.

    Manager

    (A man pe duh, Manager hnna peremchng lotenPi Khawvlthangi

    O/A,Synod Office, Aizwl hnnah

    pk theih a ni e.)

    Printed at Synod Press, Mission Vng,

    Aizwl - 796001,

    Copies -4,550

    Regn. R.N. 24629/72

    A man :Kum khatah . 50

    Bu mal : . 15

    Lkna hmun :

    Manager, Didakhe

    Aizwl Theological College,

    Post Box - 167

    Durtlng, Aizawl - 796001

    Mizoram, IndiaPh. 0389- 2911138(0)

    Mobile : 9436376459

    Email:[email protected]

    Website: www.atcmizoram.org

    mailto:[email protected]:[email protected]://www.atcmizoram.org/http://www.atcmizoram.org/mailto:[email protected]