DEZENFEKSİYON HELİN

8/13/2019 DEZENFEKSYON HELN

1/65

DEZENFEKSYON


2/65

Bir suyun ihtiva ettii sala zararl mikroorganizmalarnsudan giderilmesi ilemine

"suyun dezenfeksiyonu" denilmektedir. Dezenfeksiyon ilesterilizasyon terimleri birbiri ile

kartrlmamaldr. Sterilizasyon, dezenfeksiyondan daha ilerikademe olup, sporlar dahil sudaki

btn canllarn ldrlmesi ilemidir. me sularnn dezenfekte edilmesinin gayesi sudan geen sari

hastalklarn bulamasnn nlenmesidir.


3/65

Sularn dezenfeksiyonu birka ekilde yaplabilir : keltme,

yumuaklatrma ve filtrasyon gibi ilemlerle mikroorganizmalarnksmn azaltlmas mmkndr. Ancak asl mikroorganizma gidermeuslleri u ekildedir: a) Kaynatma ve benzeri fiziki ilemler.

b) Utraviyole Inlar ile dezenfeksiyon. c) Bakr ve Gm gibi metal iyonlar ile dezenfeksiyon d)Halojenler( Klor, Brom, yot ), Potasyum Permanganat gibioksidantlar ile dezenfeksiyon.


4/65

Ancak dezenfektann seiminden ve kullanmnda aadaki

hususlara dikkat edilmelidir: a)Dezenfektan cinsi ve dozu b)Lzumlu temas sresi c)Suyun scakl ve kimyevi zellikleri

d)Giderilecek mikroorganizmalarn cins ve zellikleri


5/65

Dezenfeksiyon ve Siterilizasyonun Tanm Bir suyun ierdii patojenik mikroorganizmalarn elimine edilerekgvenle iilebilecek hale getirilmesi ilemine suyun dezenfeksiyonudenir. Suyun ierdii tm canl organizmalarn yok edilmesi ilemine isesuyun sterilizasyonu denir. Sterilizasyon daha ileri kademe olup, sporlar

dahil sudaki btn canllarn ldrlmesi ilemidir.


6/65

me sularnn dezenfekte edilmesinin gayesi, sudan geen bulachastalklarn bulamasnn nlenmesidir. Dezenfeksiyon denilince aklahemen bakteri ldrc olarak klor gibi maddelerin kullanm gelir.Ancak phtlatrma, yumuaklatrma yntemi ile %60 -90 oranndagiderme verimi elde edilir. Dezenfeksiyonun ana gayesi patojenik

(hastalk yapc)organizmalarn yok edilmesi ve su vastasyla geenhastalklarn nlenmesidir. Su yoluyla geen hastalklarn balcalar unlardr;


7/65

1. Ateli tifo 2. Kolera 3. Gastroenterisit 4. Amipli (Amoebae) Dizanteri 5. Sistomiyasis 6. Virsler. Bu hastalklarn % 95' i su artmn eksik olmas sebebi ile

meydan gelmektedir.


8/65

Dezenfeksiyon Yntemleri

Dezenfeksiyon ileminde kullanlan yntemleri u ekilde snflandrabiliriz. 1- Fiziksel Yntemlera) Is ile dezenfeksiyon b) Ultraviyole k ile dezenfeksiyon

2- Kimyasal Dezenfeksiyon maddeleri ile dezenfeksiyona) Alkali ve asitler ile dezenfeksiyonb ) Yzeyaktif kimyasal maddeler ile dezenfeksiyonc) Metal iyonlar ile dezenfeksiyon d) Halojenler ile dezenfeksiyon (brom,klor,iyot ile)e) Ozon ile dezenfeksiyonf) Potasyum permanganat ile dezenfeksiyon


9/65

Is ile dezenfeksiyon :Su 15-20 dakika kaynatlrsa ierdii bakteriler lr. Bu yntemgenellikle evlerde kullanlr. Is ile dezenfeksiyon byk lekliuygulamalar iinolduka pahal bir yntem olmakla birlikte gda sanayinde yaygn olarakkullanlan bir usuldr. Kesikli (Batch) sistemde uygulandnda gvenilir ve kontrollkolay bir dezenfeksiyon yntemi olduu grlr.Istmayla dezenfeksiyon bir mikroorganizma veya onun sporlarnn sl

dayankllyla ilgilidir.


10/65

UItraviyole (UV) In le Dezenfeksiyon:Uv yntemi ile dezenfeksiyon ilk kez 1910 ylnda Fransa'da Bakertarafndan uyguland. Daha sonra 1916 ylnda A.B.D'deuygulamaya baland. Almanya ve ngiltere'de ime suyu temin

edilen yerlerde yeni uygulamaya balanan bir yntemdir. UVradyasyonu suyun fiziksel ve kimyasal karakterine etki etmez.Suda tat ve koku oluturmaz, amonyaktan etkilenmez, temassresi ksadr. UV masnn an dozlar zararl etki yapmaz. Bunakarlk bu yntemin baz dezavantajlar vardr. Ar elektrikenerjisi ve pahal ekipman gerekmektedir.


11/65

Kimyasal Dezenfeksiyon Maddeleri ile Dezenfeksiyona. Asitler ve Alkaliler ile Dezenfeksiyon :Anorganik asitler vebazlarn mikroorganizma zerindeki toksik etkileri pH > 3 ve pH > 11 defarkedilir ldedir. Bu etkiler Hidrojen ve Hidroksil iyonlarnnderiimine baldr, asidin ve bazn tr ile ilgili deildir. me sularnn asit ve baz ilavesi ile dezenfeksiyonu yaygn bir uygulamadeildir. Fakat ounlukla kire -soda ile yumuatma ilemlerinde

kendiliinden oluan bir olaydr. Suda kire ilavesi sudaki bazmikroorganizmalar azaltr. Alkali ve asitler dezenfeksiyon amacile kullanldklarnda temas sreleri uzundur.


12/65

b. Yzey Aktif Kimyasal Maddelerle Dezenfeksiyon: Katyonikdeterjanlar olduka fazla germisidaldirler. Fakat anyonik deterjanlarzayf germisidaldirler. Quaterner , amonyum bileikleri (QAC), 1916' danberi dezenfektan olarak bilinmektedir. QAC tuzlar farkl germisidalkapasiteye sahiptirler ve bu tuzlar iin germisidal kapasitenin pH: 7,0-

8,5 ve pH = 9,0 snrlarnda en fazla olduu bilinmektedir. QAC tuzlarancak belli dozlarda kullanlabilirler, fazla kullanlrsa toksik etkiyaparlar. Sudaki mikroorganizmalarn negatif ykl olduklar gz nnealmsa, katyonik deterjanlarn hcre yzeylerinde seimliabsorblandklar ve onlarn metabolik faaliyetlerini

inhibe ettii sanlmaktadr.


13/65

c. Metal iyonlar ile Dezenfeksiyon: Hg, Au, Ag, Pb ve Cu canlorganizmalara dezenfektan madde olarak tesir ederler. BunlardanAgaz miktarda kullanldnda insanlar iin en az zararl olandr.Dezenfeksiyon iin 1 mg/L Ag+ iyonu tatbik edilir. Suda bulanklkve organik madde az ise 0,1 mgIL Ag +gerekir.Bakr bakteriyel vekuvvetli algisidaldir. Hg ve Ag gibi metaller oligodinamik zelliklerinedeni ile sterilizatr olarak kullanlrlar.Metal iyonlar dk

deriimlerde bile bitkisel bakteriler iin etkilidirler, k veorganizma deriimlerindeki deiimler gelmisidal kapasitelerineetki etmez. Metal iyonlan baz alg ve fungilerin bymesini inhibeederler. Metal iyonlarn baz dezavantajlar vardr. Germisidalaktivite dk pH ve dk scaklklarda azalr. Yzeyselabsorbsiyon dezenfektan madde deriimini azaltr.


14/65

d. Halojenler ile Dezenfeksiyon: Dezenfeksiyon ileminde Brom, yot,Klor gibi halojenler de kullanlmaktadr. Brom koyu krmz kahverengibir halojendir ve sv haldedir.Sudan 3,2 defa ardr, deri ile temastayanklara neden olur. Brom iyi bir germisidal etkiye sahiptir. Amonyumbileikleri ile krlma noktas tekil eder ve bromaminler oluur. Brom yzme havuzlarnn dezenfeksiyonunda kullanlr. Bromun bazekillerinin eldesi ve saklanmas kolaydr, koku yapmaz. Bromundezenfektan olarak kullanmnda ekipman ve ekonomi problemleri olduundan bromun dezenfektan olarak pek fazlakullanm yoktur.


15/65

Dezenfeksiyon ilemlerinde en yaygn olarak kullanlan halojen klordur.Bu yaygn kullanm sebebi ile dezenfeksiyon ilemi yanl olarak "klorlama"eklinde bile tanmlanmaktadr. Tam bir su artmann mmkn olmad durumlarda iyonizasyon ilemi

de uygulanabilir. rnein askeri birlikler iin "globaline tabletler"kullanlr.


16/65

e. Ozon ile Dezenfeksiyon: Ozon oksijenin zel bir halidir. Biroksijen moleklnn 2 oksijen atomundan olmasna mukabil 3oksijen atomundan teekkl eder. Ozon, havadaki oksijeninok yksek voltajda elektrik akmna maruz braklmas

suretiyle retilir. Ozon retiminde kullanlan alternatif akmn voltaj 7000 -

15000 Volt civarndadr.


17/65

Ozon ok kuvvetli bir dezenfeksiyon maddesidir. Bakteri ve Virslerildrmek iin lzmlu doz 0,03- 1,0 mg/L arasnda deimekte vebirka dakikalk temas mddeti de kafi gelmektedir. O zonun dezenfeksiyon tesirinden baka suyun koku vetadnn iyiletirilmesi gibi bir

faydas vardr. Ozonun ok kuvvetli bir dezenfektan olmas faydaskarsn da, retiminin pahal olmas gibi mahsuru vardr. Bu yzdenancak byk tesisler iin kullanlmas uygundur.


18/65

Ozonun bir dier mhim mahsuru sonderecede kararsz bir madde olmasdr.Bu zellii,pH' a bal olarak deiir.


19/65

f. Potasyum Permanganat ile Dezenfeksiyon: PotasyumPermanganat imesularnn artmnda tat ve koku kontrol, anorganik bileiklerin(demir, mangenez ve hidrojen slfr) giderilmesi iin kullanlr.

Potasyum Permanganat kuvvetli bir oksidasyon maddesidir.Permanganat belli dezenfeksiyon zelliklerine sahiptir. Ancakpermanganatn coli giderme hz ozona ve klora kyasla dahadktr. Bu nedenle ime suyu artma tesislerinde dezenfeksiyon amacyla kullanm ok nadirdir. Permanganatklordan ok daha pahaldr. ounlukla dk deriimlerde kullanlr. Ozon gibi potasyum permanganat da suda tat, koku vetoksik etki yapmadndan klora kyasla avantajldr.


20/65

Kimyasal Dezenfeksiyonun Kinetii Chick Kanunu : Chickkanunun temel bants 1908 ylnda Chick

tarafndan aadaki ekilde verilmitir:


21/65

n: Kullanlan dezenfektann deriim katsays doz -zaman ilikisinigsteren (n) ss,farkl dezenfektan ve mikroorganizma trleri iin ayr ayrbulunmaldr. Deneysel olarak ayn

sistemde farkl zamanlarda farkl dozlar kullanlarak ayn gidermeverimi elde edilmeli veburadan (n) u ekilde hesap edilmelidir.


22/65


23/65

Dezenfeksiyonun sonularounlukla zaman veyadezenfektan dozu ilebelirlenir.


24/65

Dezenfeksiyon ilemine etki eden faktrler unlardr: 1) Artlacak suyun kimyasal zellii ve scakl 2) ldrlecek olan mikroorganizmann eidi ve miktar 3) Kullanlan dezenfeksiyon maddesinin temas sresi ve temas

yzeyi

4) Kullanlan dezenfeksiyon maddesinin zelii


25/65

Suyun pH' nn, dezenfektan maddenin kimyasal yapsndadeitirme etkisinin yan sra asitlendirme veyabazlatrma ounlukla suda mevcut bakterilerin lmhzn artrr.Ancak bir sistemde belli bir dezenfeksiyonverimi elde edilmek istenildiinde, kullanlacak maddeninbir optimum pH'ta altrlmas gerei iin suyun pH' n

tamponlamak gerekli olabilir. Baz tamponlar dezenfektanmaddelere giriim yaparlar. rnein organik tamponlarklor, klordioksit veya ozon ile fosfat tamponlar gmiyonlar ile, perborat tamponlar klordioksit veya ozon ile

giriim yapar. Suya kire ilavesi (pH'n artrmak) su artmatesislerinde dezenfeksiyon iin uygun bir ilemdir.


26/65


27/65


28/65

Oksidasyon karakteristikleri, redox potansiyelleri (ORP) ilebelirlenir ve bu kavramdezenfektan maddelerin veriminin belirlenmesinde en nemlikavramdr. Bilindii zere ORP

deerleri aslnda dier rnlerle reaksiyona girme eiliminigsterir. Ancak dezenfeksiyonreaksiyonunun kinetiini belirlemezler. ORP deerleri oksitleyicimaddeler olan

dezenfektanlarn ldrc potansiyelini gsterir.


29/65

-Kimyasal dezenfeksiyonun mekanizmas ncelikle maddenin suiinde yaylmas ile balar. Daha sonra organizmann iine nfuzederek yaamsal molekllerin aktivitesini bozma aamas grlr.Dndaki hcre zar kapsl halini alm veya spor fazna gemi

organizmalarn ldrlmesi, vejatatif halde bulunanlara gre okdaha zordur. Dezenfektan maddenin hcreye nfus edilebilmehz (penetrasyon hz), ORP'nin yansra o dezenfektan maddeninen nemli karakteristiklerindendir.


30/65

Dezenfektan madde organizma tarafndan alndktan sonra,dezenfektann gerek etkisi enzimleri oksitleyerek ortaya kar.zellikle SH guruplar ieren ve hcre metabolizmasnda ykseltgenme- indirgenme reaksiyonlarnda grev alan protein

yapl enzimler bu etkiye en sk maruz kalanlardr. Bunun yansra, baz dier guruplar rneinamioller veya(c = c) ift balar ile de bu ekilde reaksionvermektedirler.Gerekten, aktif maddenin hcre zerinde difuzyon hz,bakteriyel verim konusunda en nemli parametredir.Penetrasyondan sonra dezenfektan madde enzim guruplarnparalama, modifiye etme zelliinde olmaldr


31/65

yi Bir Dezenfeksiyon iin Gz nnde Tutulacak Parametreler

1. Artrlacak suyun kimyasal zellii ve scakl 2. ldrlecek olan mikroorganizmann eidi ve miktar 3.Kullanlan dezenfeksiyon maddesinin temas sresi ve yzeyi 4.Kullanlan dezenfeksiyon maddesinin zellii


32/65

1. Artlacak suyun kimyasal zellii ve scakl :

Dezenfeksiyon ileminde suyun scakl ve asitlii nemlidir. Suyun scaklnn artmaskullanlan dezenfektan maddenin sudaki etkinliini etkiler. rnein klor ile dezenfeksiyon ileminde, klorgaz halinde olan bir bileiktir, suyun scakl arttka sudaki znme azalr, dolaysylaetkinlii azalacaktr. Ayrca scakln ldrme olayna da etkisi vardr. Bu etki aadaki ekilde verilir.


33/65

Burada t, tz , T ve T zscaklklarndaki lm hz sabitleridir.


34/65

En uygun lm scakl seilmelidir. Klor dezenfektankullanlmas durumunda suyun asidik zellii arttka klorunsudaki znrl azalacaktr. Asidiin azalmas durumunda iseartacaktr.


35/65

2. Yok Edilecek Mikroorganizmalarn eidi ve Miktarlar: Sularda deiik kaynaklardan gelen patojen mikroorganizmalarbulunabilir. Bunlarn eidi ve miktar belirli periyotlarla incelenmelidir. Sularda yaayan mikroorganizmannmiktar hem dezenfektan maddenin miktarn etkileyecek, hem de lm zamannetkileyecektir. rnein coxsackievirs iin HOCI (Aktif klor) kullanlmas durumundaadenovirs'a gre sre 500 kez dahafazladr.


36/65

3. Temas yzeyi, sresi ve dezenfektan deriimi: Dezenfektanmaddenin etkin kullanlabilmesi iin dezenfektan maddeylemikroorganizmann karlamas yani temas etmesi gerekir. Bunedenle dezenfektan madde suya verilirken ya pskrtclerle

verilmeliveya uygun bir ekilde karlatrlmaldr. Temas sresi dezenfeksiyonun en nemli ilemidir. Hermikroorganizmann kullanlan dezenfektana da bal olarak lmsresi deiiklik gsterir. Bu olayn gerekleip gereklemedii osu iin deney yaplarak belirlenebilir.


37/65

4. Kullanlan Dezenfektan Maddenin zellii :

Dezenfektan olarak kullanlan maddelerin en yaygn olan klor gaz, sodyum ve kalsiyum hipoklorittir.Bunlardan baka ozon, permanganat, klordioksit vb. maddeler ve ses dalgalar, X -nlar

ve ultraviyole nlar gibi ldrclerde kullanlabilmektedir. Ancak ucuzluu ve kullanmnnkolayl nedeni ile en fazla klor gaz ve sodyum veya kalsiyum hipoklorit kullanlmaktadr


38/65

Klor ve Klor Bileikleri ile Dezenfeksiyon Klor Kimyas: Klor Cl formlnde olan bir molekldr. Normal scaklk vebasnta

yeilimsi-san renkli havadan ar, zehirli, gz yaartc bir gazdr.Kendisine has keskin birkokusu vardr. Klor olduka gl bir ykseltgendir. Yani bir okmadde ile kolaylkla

etkileebilir. Klor suda znerek hemen hidrolize urar.

Su ile etkilemesi sonucu bir miktar hidrojen klorr


39/65

Su ile etkilemesi sonucu bir miktar hidrojen klorr(HCL) ve bir miktar hipokloritasit(HOCI) oluturur. Yanisuyun asidii bir miktar artar. Bunlar oluturma miktar

scakla, basnca ve suyun asitlik ve bazlna baldr.Bu nedenle su klorlanrken scakln ve ortamn asitlikzelliinin iyi bilinmesi gerekir. Oluan hipokloritin okaktif bir paralayc olmas nedeni ile zellikle suda

bulunan organik maddeler ile etkileir. Organik maddemikroorganizma ise bununla etkilemesi sonucu lr.Bu ileme Dezenfeksiyon denir. Bu nedenle klorda vesuda zlmesi sonucu oluan hipoklorite, dezenfektanmadde denir. Genellikle mikroorganizmalarla 15 dakikakadar bir etkileim sresi vardr. 15 dakika sonra ortamda kalan klora kalnt (bakiye) klor denilir. Kalnt

klorun suda fazla olmas istenmez.


40/65

nk suyun kullanm esnasndakt kokusu ve paralayc zellii

dier canllar olumsuz olarak etkiler.


41/65

Klor gaz su iinde zndn de hzla hidrolize olur. Klorun Amonyak le Verdii Reaksiyonlar: Sularda gerek

amonyak azotu, gerekse organik azot eklinde azot varsa,klorlama srasnda tat ve koku meydana gelir. Bu problemi

zmek iin krlma noktas klorlamas kefedilmitir. Krlmanoktas erisi Griffintarafndan bulunmutur. Suya bileiieklendiinde klor ve amonyak arasnda katlma reaksiyonlar oluur. Bu reaksiyonlar sonucunda da kloraminleroluur.


42/65


43/65

Suyun pH deeri 8'den byk ise esas itibaryla monokloramin teekkl eder. pH'nn kk olmas halinde iseTrikloraminler husule gelir.Amonyak ihtiva eden suya klor ilaveedildii zaman tatbik edilen klor dozajna kar, bakiye klor

noktalanrsa krlma noktas klorlama erisi meydana gelir. Bakiyeklor, serbest klor ve bal klordan ibarettir. me sularnnhazrlanmas srasnda en sk grlen hal monokloramindir.


44/65

Krlma noktas klorlamas: Suya amonyak ancak kirlenme nedeni ile karr. (NHz)zCO + HzO ---------> 2NH3 + COzrnein renin hidrolizi gibi hidroliz reaksiyonlar ile veyaproteinlerin bozunmasyla da suda amonyak oluabilir.Amonyan suda bulunuu oksijen tketme potansiyeli yzndenistenmez. Klorlama esnasnda amonyan oksidasyonu ilemolekler azot kna rastlanabileceinden amonyak yokedilebilir. Bu noktaya kadar klor tketimi ise "krlma noktasklorlamas" olarak tanmlanr.


45/65

inde klorla dezenfeksiyona girebilen madde bulunmayansularda kalnt klorla eklenen klor deriimi birbirine eittir (sfr klor ihtiyac). Suda NH,bulunuu ise klorla baz reaksiyonlara

neden olur. Eklenen klor mihar amonyaa gre molar olarak 1/1'den daha az ise klorun azmiktar ve kloraminler oluur, bunun yansra bir miktar amonyakmolekl azota paralanr. Bu

srada klor tketilir ve HClhaline dnr. Bylece eklenenkullanabilir klor birden bire minumuma der.


46/65

Toplam kalnt klorun bu minimum miktarna "krlma noktas(breakpoint ) dozu" ad verilir. Daha yksek klorlama seviyelerindekrlma noktasnn stndeki eklenen ksmlar: kalnt klor olarakkalr ve kalnt klor erisi sfr klor ihtiyac erisine paralel olarakykselir. Bu aamada kullanlabilir klor; serbest klor ve pH


47/65

pH'n fonksiyonu olarak oluankloraminler


48/65

-Klorlama sresi ve dozu ayarlanrken azotun amonyak ileverdii tepkimeler gz nne alnr. Yani klorun krlma noktasnn iyi bilinmesi gerekir. Klorunkrnm noktas ise

Kimyasal olarak sudaki klor miktarnn bulunmasylabelirlenebilir.


49/65


50/65

-Dezenfeksiyon hz, bakiye klor konsantrasyonuna ve cinsine,temas mddetine, pH deerine, scakla ve ldrlecekmikroorganizmalarn cinsine baldr. Bal klorlar, serbest klorlaragre daha zayf dezenfektan olduklarndan daha uzun temasmddetlerine ve daha byk dozlara ihtiya vardr.

B kt i l jik D f k i i


51/65

Bakteriyolojik Dezenfeksiyon inTavsiye Edilen Minimum Bakiye Klor

Konsantrasyonu


52/65

Su ebekesinde kirlenme ihtimali varsa ve su amonyak ihtivaetmiyorsa bu durumdaebekede kararl bir dezenfektann olmas arzu edildiinden,klorlamadan nce suya amonyak

ilave edilerek bir miktar monokloramin teekkl etmesi salanr.


53/65

Klor htiyac ou kez sularda kesin bir krlma noktas bulunmaz. Onun yerinebir balang klor tketimi ile tedrici bir kalnt klor art, az ok sfir klor ihtiyac

dorusuna paralel bir eimle artar. Krlma noktas sadece amonyak (veya benzeri oksitlenensularda) bulunur. Buna gre klorihtiyac suya eklenen klor miktan ile toplam kullanlabilir klorarasndaki fark olup, belirli bir temas sresinin sonunda llr. Klor tketimi ile temas sresiarasnda:


54/65


55/65

-Serbest klor: Klorun HOCl, CL2 eklindeki bileiklerine serbestklor denir.

-Bal klor:KIorun azotla meydana getirdii NH2Cl, NHCh, NC13bileiklerine bal klor denir. -Klor ihtiyac: Suya uygulanacak klor dozu ile kalnt klorarasndaki fark suyun klor ihtiyac olarak tanmlanr.

-Hazr klor: Klorlama ileminde kullanlan maddelerinoksitlenme kapasitesini gsteren bir ldr.-Kalnt klor: Belirli bir temas sresi sonunda organik maddeleriin gerekli klor ihtiyac ktktan sonra suda kalan klor

miktarna kalnt klor denir. -Temas sresi: KIorun su ile temas ettii sredir. Bu sre klorunsuya verilii ile kalnt klor tayini iin numune aln arasndageen sredir.


56/65

-Klor dozu: Suyun dezenfeksiyonu iin suya verilmesi gerekenklor miktarna klor dozu denir. -n klorlama: Birinci dezenfeksiyion ve klor oksitleme amacylayaplr. Bu uygulama artma esnasnda 0,2 -0,4 ppm kalnt klor

salamak zere kullanlablilir .-Krlma noktas: me suyunda pek uygun deildir. mesuyunda ou kez knlma noktas grlmez. -Sper klorlama: Byk miktarda klor suya eklenir. Fazlassonradan deklorinasyonla giderilir.-Son klorlama: Musluktan akan suda da klor kalnts kalmasiin artma sonras yaplr. Son klorlama bazen n amonyaklama veya son amonyaklama iletanmlanr.


57/65

Klorun Suya Katlaca Noktalar Klorlama temelleri artk oturmu olmakla beraber, klorlamauygulamas olduka deiik ekiller gstermektedir. Bu durumsadece serbest ve bal klor artkl klorlama uygulamas iin deil,

ime suyu ve artk sularnn artma sistemlerinde klorun katldnoktalar iinde byledir. Genellikle bu maddeler klorlamannamacna, teknik, ekonomik ve uygulama ile ilgili eitli faktrlere baldr. Dezenfeksiyon iin suyun klorlanmas uygulamas baladnda,klor ekseriya artma tesisleri knda suya katlmtr. Bugnklorun artma ilemlerinin eitli safhalarnda ve hatta datmebekesinde suya katlmas allagelmi uygulamaekillerindendir.

kl l ( kl i ) S h h i bi i l i d


58/65

n klorlama (perklorinasyon): Suya herhangi bir artma ilemindennce klor katlmasna n klorlama ( perklorinasyon) denir ve Sisteminavantajlar: Bakteri ve alg yknn azaltlmas yoluyla filtrasyon

ileminin dzenlenmesi, koalasyonun kolaylamas, keltmehavuzlarnda oksidasyon ve bozunmann geciktirilmesiyle tad, kokuve renk meydana getiren cisimlerin azaltlmas, en nemlisi de okkirli sularn klor artn en az miktarda tutarak datm ebekesindeyeter gven hissi veren dezenfeksiyonun salanmasdr. Ancak, klorlama btn bu nedenlerin aresi deildir. n klorlama(perklorinasyon) uygun ise, genel olarak, mmkn mertebe uzun birtemas sresinin salanmas istenir. Bunun iin klor, artma tesislerinibesleyen noktadan suya katlr. Dozaj tabiatiyle amaca gre saptanr.Mesela; mangann azaltlmas isteniyorsa, serbest klor artkl sistem,bozunmann geciktirilmesi, az miktarda bulunan renk ve demiringiderilmesi veya koaglasyona yardm etmek ama ise, bal klor,artkl klorlama sistemi daha uygundur.


59/65

Art klorlama (postklorinasyon): Suya antma ileminin sonunda veisale balangcnda klor katlmasna art klorlama ( postklorinasyon)

denir. En yaygn art klorlamaekli , filtrasyonun hemen arkasndandezenfeksiyon iin yaplan ve datm ebekesinden bir ksmndaveya tamamnda aktif klor bulundurandr. Temas sresi yukanda dabahis konusu edildii gibi gz nnde tutulmas gerekli nemli

maddelerden biridir. Klor fitre k suyuna veya temiz su deposunakatlr. Tekrar klorlama (reklorinasyon ): Yaplmakta olan klorlama ilemidnda suya aynca klor katlmasna tekrar klorlama ( reklorinasyon)denir. Bu uygulama filtre knda katlan kIorun, borulardakibiyolojik faliyetin kontrolu ve suyun hareketsiz kald noktalardarenklenme olaylann nlemee yetmedii ve datm ebekesininuzun ve kompleks olduu hallerde yaplr.


60/65

Klordan artma ( deklorinasyon): Sperklorinasyon ilemi grmolan su, estetik ynden ekinceli ekilde klor bulundurur. Buitibarla klor artnn tketici iin uygun dereceye indirilmesi zorunluluu vardr. Bunun iin, uzun sreli ve

gne nlarna ak depolama ve aktif kmr absorpsiyonuelverilidir. Kkrt dioksit, sodyum tiyoslfat, sodyum bislfit gibikimyasal maddelerde fazla kloru alc olarak kullanlr. Kkrtdioksitkullanldnda, her bir ppm klor iin 1 ppm kkrt dioksite ihtiyavardr.

Ozonla dezenfeksiyonun avantaj ve dezavantajlar :


61/65

Ozonla dezenfeksiyonun avantaj ve dezavantajlar : 1- Tat, koku ve renk problemlerini tamamen giderir.2- Gl bir oksidasyon maddesidir. Organik kirlilikleri hzl bir

ekilde oksitler. 3- Geni pH ve scaklk snrlarnda dezenfeksiyon faaliyetiyaplabilir. 4- Bakterisidal ve sporosidal faaliyeti hzldr.

5-Koku yaratmaz ve salk asndan tehlikeli deildir. Dezavantajlar: 1- Kalc dezenfeksiyon faaliyeti salanamaz. 2- Elektrik enerjisi gereksinmesi, kapital ve iletme maliyetiyksektir. Bu miktar klor kullanmna kyasla 0- 5 defa fazladr. 3- Prosesin kontrol ve verimi asndan analitik teknikler yeterlideildir. 4- Kolloidal maddeleri ieren sularda dezenfeksiyon iin dahayksek dozlara gereksinim vardr.

Kl l Cih l i


62/65

Klorlama CihazlariGaz Klorla Klorlama:Suya klor gaz,klorinatr ismi verilencihazlarla verilir.

Gaz klorun dorudan doruya suya tatbikine msaade edilmez.nk bu tehlikeli gazdan evreye szntlar olmas muhtemeldir.Ayrca kontrol de daha zor ve tehlikelidir. Bu sebeple klorinatrvastasyla nce konsantre bir klor -su eriyii hazrlanr. Bu eriyik,

klorlanacak suya o ekilde ilave edilir ki; meydana gelenkarm,iletilecek su, istenen konsantrasyonda klor ihtiva etsin.Klorinatrn almas iin kk debide basnl su akmnaihtiya vardr. Bu su, pompajla su iletilmesi halinde tulumbann

basma borusuna bal kk apl bir borudan temin edilir. Dierdurumlar iin daima basnl bir iletme suyu balantsyaplmaldr. Klorinatre bir taraftan bu basnl iletme suyu,dier taraftan klor gaz girer. Meydana gelen konsantre klorlu sukarm, klorlanacak yere (su deposu veya kuyuya) verilir.


63/65


64/65

Hipokloritlerle Klorlama : Suya hipoklarit ilavesinde kullanlancihazlara (hipoklorinatr ) ad verilir. Cazibe ile besleme yapanhipoklorinatrler vastasyla,basnl borulara hipoklariteriyiklerinin verilmesi mmkn deildir. Nadir olarak karlalanbu durumlarda pompal hipoklorinatrler veya (venturi)'li tertipekilleri kullanlr. Cazibeli ime suyu tesislerinde hipoklarit eriyi,bakm ve ikmal imkanlarnn elverili olduu yerlerde kaptajkrepinin yanna verilmelidir. Bu sayede temas zaman uzar ve iyi bir karm salanr. Aksi halde klorlama, suyun depoya

dkld yerde yaplr.


65/65

TEEKKRLER.

Documents

DEZENFEKSİYON HELİN