28
Deuteronomy 1:1 1 Deuteronomy 1:1 Deuteronomy Kuruwarri-kirli Mujuju-kurlangu-kurlu Nyampuju kujalpa-jana Mujujuju wangkaja Yijirali-pinkiki palinjakungarnti Nyiya-kurlu yimi nyampu? Puku nyampurluju, yimi-ngarrirni kangalpa yimi kujalpa-jana wangkaja Mujujuju Yijirali-pinkiki palinjakungarnti. Yijirali-pinkijilpalu nyinaja ngurra Muwapurla, yukanja-ngarntilpalu nyinaja Kanana- kurra, walya kuja-jana jangku-pungu YAAWIYI-rli nyanungurraku. Nyampurla jarungka, Mujujurlu- jana langa-kurra-manu kuja-jana Kaaturlu milarnu yungulurla nyanungu-nyangu warlalja nyina. Mujuju- jana wangkaja kajili warrarda purda-nyanyi manu warrarda purami Kaatuju, ngulaju kapulu wardinyi- nyayirni nyina tarnnga-juku. Nyampu puku kuja karlipa yirdi-mani ‘Deuteronomy’, ngulaju kularlipa yirrarnu Warlpiri-kirraju panu-jarlu ngaliparluju. Ngarirlipa ngalya-kari-mipa yirrarnu wita- kari wita-kari. Mujuju-jana Yijirali-pinkiki wangkaja 1 Nyampunya yimiji kuja-jana Mujujuju wangkaja Yijirali-pinkiki. Nyinaja-jukulpalu jiljangka kakarrara Jurdunu karru-wana kujalpa yatijarra-ngurlu parnkaja kurlirra-purda. Nyinajalpalu karru Jurdunu-wana kulkurru-jarra pirlingka. Kutu-juku ngurra-patu-karirla

Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 1:1 1 Deuteronomy 1:1

DeuteronomyKuruwarri-kirli Mujuju-kurlangu-kurluNyampuju kujalpa-jana Mujujuju

wangkaja Yijirali-pinkikipalinjakungarnti

Nyiya-kurlu yimi nyampu?Puku nyampurluju, yimi-ngarrirni kangalpa yimi

kujalpa-jana wangkaja Mujujuju Yijirali-pinkikipalinjakungarnti. Yijirali-pinkijilpalu nyinaja ngurraMuwapurla, yukanja-ngarntilpalu nyinaja Kanana-kurra, walya kuja-jana jangku-pungu YAAWIYI-rlinyanungurraku. Nyampurla jarungka, Mujujurlu-jana langa-kurra-manu kuja-jana Kaaturlu milarnuyungulurla nyanungu-nyangu warlalja nyina. Mujuju-jana wangkaja kajili warrarda purda-nyanyi manuwarrarda purami Kaatuju, ngulaju kapulu wardinyi-nyayirni nyina tarnnga-juku.

Nyampu puku kuja karlipa yirdi-mani ‘Deuteronomy’,ngulaju kularlipa yirrarnu Warlpiri-kirraju panu-jarlungaliparluju. Ngarirlipa ngalya-kari-mipa yirrarnu wita-kari wita-kari.

Mujuju-jana Yijirali-pinkiki wangkaja1 Nyampunya yimiji kuja-jana Mujujuju wangkaja

Yijirali-pinkiki. Nyinaja-jukulpalu jiljangka kakarraraJurdunu karru-wana kujalpa yatijarra-ngurlu parnkajakurlirra-purda. Nyinajalpalu karru Jurdunu-wanakulkurru-jarra pirlingka. Kutu-juku ngurra-patu-karirla

Page 2: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 1:2 2 Deuteronomy 1:7yirdi-paturla Jumpungka, Paranarla, Tupilirla, Yajiruturlamanu Tiijaparla.

2 (Nyampukungarnti, yampinja-yanulu yali pirliwararra Jayinayi, manulu jingijingi yaninja-yanu pirliwararra-wana Yitama-wana. Yaninja-yanu-jukulpaluparraku 11-palaku, manulu yukajarra Katiji-Parniya-kurra.) 3 Nyurru-wiyi nyampukungarnti, Yijirali-pinkirlili yampinja-yanu Yijipiji, manulpalu warruwapaja ngurra-kari ngurra-kari 40-palaku yukuriki.Ngula-jangkaju, 11-pala kirntangi-jangka Mujuju-jana wangkaja, yimi-ngarrurnu-jana nyiyarningkijarrakujarla YAAWIYI wangkaja kamparru. 4 Kujalpalu warruwapaja ngurra-kari ngurra-kari, yali-puruju kulungkulu-jana pungu wiri-jarra kingi-jarra yirdi-jarraju Jiyunumanu Yuuku. Jiyunujulpa-jana wiri nyinaja Yamuri-wardingkiki yapaku. Yuukujulpa-jana wiri nyinajayapaku kujalpalu nyinaja Pajanarla. Yuukuju kalanyinaja ngurra-jarra-karirla yirdi-jarrarla YajararlamanuYitirirla. Kujalu-jana Yijirali-pinkirli-jana kulungkupungu Jiyunu manu Yuuku manu nyanungurra-nyanguwarrmarla, mukulu-jana lawa-manu.

5 Ngula-jangka, kujalpalu Yijirali-pinki nyinajaMuwapurla kakarrara-purda Jurdunu karrungka,Mujujurlu-jana muku yimi-ngarrurnu nyiyarningkijarrakujarla YAAWIYI wangkaja, wangkaja-jana, 6 “NgalipaYijirali-pinkirli karlipa purami YAAWIYI Kaatu.Wangkaja-ngalpa ngalipaku pirli wararra Jayinayirla.Wangkaja-ngalpa, ‘Nyurrurlajulpankulu nyinajanyampurla pirlingka tarnnga-nyayirni. 7 Jurnarrpalu-nyanu wurdujarra-manta yaninjakungarnti. Yantalupirli-kirra kuja kalu Yamuri-patu nyina. Yantalu warrungurra-kari ngurra-kari, yantalu karru Jurdunu-wanapirli-kari-wana karlarra-wana. Yaninja-yantalu nguru-

Page 3: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 1:8 3 Deuteronomy 4:3wana kurlirra-wana ngapa wiri-wana karlarra-kurra.Yantalu ngurra Kanana-kurra, manulu yanta ngurra-kari-kirra Lipinani-kirra. Yantajukulu yali-kirra jinta-kari-kirra karru wiri-nyayirni-kirra yirdi Yupirayiti-kirra. 8 Purda-nyangkajulu nyurrurlarlu! Ngajurna-nyarra yungu nyampuju walya. Yantalu yali-kirra nguru-kurra, manulu-nyanu manta nyurrurlaku. Nyurru-wiyi ngajurna-jana wangkaja Yipuruyamuku, Yijakikimanu Jakupuku. Ngajurna-jana jangku-pungu walyanyampuju ngakaju kapu-jana nyanungurraku ngunamanu nyanungurra-nyangu kurdukurdurlanguku.’ ”…

9-46 ...4

Mujuju-jana wangkaja yungulu nyanungurrarlu purda-nyanyi YAAWIYI-ji

1 …Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki, “Kapurna-nyarra wangkami kuruwarri-kari kuruwarri-kari kujajuYAAWIYI-ji ngajuku-wiyi wangkaja kamparru. Purda-nyangkalu-jana manu purayalu-jana yungunkulu yukamingurra-kurra Kanana-kurra. Ngulaju yungunkulutarnnga-nyayirni nyina yalirla walyangka kuja-nyarraYAAWIYI-rli jangku-pungu nyurru-wiyi ngalipa-nyanguwarlaljaku. YAAWIYI-ji ngulaju Kaatu jinta-juku kujalpalunyanungurrarlu puraja. 2 Kulalu-nyanu nyurrurlarlungurrju-manta kuruwarri-kari. Kulalu-jana jintarlanguwajawaja-manta kuruwarri YAAWIYI-kirlanguju yangkakuja karna-nyarra wangka. Muurlpa-nyayirnirlili-jana puraya. Nyampurra kujaju YAAWIYI-rli yimi-ngarrurnungajukuju kamparrurlu-wiyi yungurna-nyarrangarrirni. 3 Milya-pinyi kankulu yangka kuja YAAWIYInyarrpa-jarrija pirli wararrarla Piiyururla. Milya-pinyikankulu yangka kuja-jana muku pungu yalirra yapa

Page 4: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 4:4 4 Deuteronomy 4:9kujalurla parntarrija mirdijirrpijirrpi kamparru yinyajujuku yirdiki Paalaku. 4 Kala nyurrurla kulankulurlaparntarrinjunu kamparru Paalaku. Tarnngangku-jukulpankulu puraja YAAWIYI-ji, ngalipa-nyanguKaatuju. Ngula-jangkanya kankulu wankaru-juku nyinajalanguju.

5 Ngajulurlurna-nyarra nyurrurlaju pinarri-manupanu-juku kuruwarriji kujaju YAAWIYI-ji wangkajangajukuju. Nyanunguju ngaju-nyangu Kaatu. Ngakakajinkili yukamirra Kanana-kurra, tarnngangkujukulu-jana puraya kuruwarri-kari kuruwarri-kari nyanungu-nyangu. Kapunkulu-jana jurnta kanyi yali walya yapa-kari-kijaku. 6 Yalirra yapa yinyarlu walyangkarlukapulu-nyarra nyanyi nyurrurlaju, manu kapulu-nyanu jarnkujarnku wangka, ‘Nyampurrarlu kalu puraYAAWIYI-kirlangu kuruwarri jungarni-nyayirnirli. Pina-nyayirni kalu nyina.’ Kujanya kapulu wangkami.

7 Kuja kalu yapa nguru-kari nguru-karirla nyina,pirrjirdi-nyayirni marda kalu nyina ngalipa-piya-wangu.Ngulaju ngula-juku. YAAWIYI Kaatuju kangalpa kutunyina ngalipaku, kula nyanungurra-nyangu-piya juju-kari juju-kari-piya. Kuja karlipa ngaliparlu japirni nyi-yarlanguku, warrarda kangalpa yalu-mani. 8 Yapa-karirlimarda kalu kuruwarri ngurrju mardarni. Kala kuruwarrikuja karna-nyarra ngajulurlu yimi-ngarrirni jalangurlu,ngulaju yalirraju ngurrju-nyayirni yalirra-kurlangu-piya-wangu.

9 Nyurrurla yirriyirri-jarriyalu! Manu yirriyirrirlilimardaka langangka yangka kujankulu nyurrurla-nyangurlu milpangku nyangu kamparru-wiyi.Manulu-jana nyurrurla-nyangu kurdukurduku manukurdukurdu-kurlangu kurdukurduku yimi-ngarrika.

Page 5: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 4:10 5 Deuteronomy 4:1410 Purda-nyangkalu warrarda yangka-kurlu nyurru-warnu-kurlu yangka kujankulu panu-juku karrijakamparru ngalipa-nyangurla Kaaturla YAAWIYI-rla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujajuwangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulungajulu purda-nyanyi wangkanja-kurra. Ngula-jangkajuyungulu milya-pinyi nyarrpa yungulu nyina pulya-nyayirni ngajuku tarnnga-juku nyampurla walyangka.Pina-mani yungulu-jana kuruwarri ngaju-nyangukukurdukurduku nyanungurra-nyanguku.’ ” KujanyajuYAAWIYI-ji wangkaja ngajukuju. 11 Ngula-jangkaju,Mujuju-jana wangkaja yapakuju, “Yimi-ngarrikalu-jananyurrurla-nyangu kurdukurduku yangka nyurru-wiyikujalpankulu karrija pirli wararra-wana Jayinayi-wana. Ngula-puruju kujalpa warlu wiri jankajakankarlarni pirlingka manu rdiliji kankarlarra yanu.Ngula-jangkarla mangkurdurluju pirlikiji wapirrija.12 YAAWIYI-ji-nyarra nyurrurlaku wangkaja warlu-ngurlu. Linpankulu purda-nyangu wangkanja-kurra,kulankulu nyanunguju nyangu, lawa. 13 YAAWIYI-rliji-nyarra nyurrurlakuju yimi-ngarrurnu Karlarla-palaKuruwarri-kirli yalirra-kurlu kuja nyanungurlu yirrarnupirli lalypa-jarrarla. Wangkaja-nyarra yungunkulunyampu kuruwarri pura jungarnirli. 14 YAAWIYI-jiwangkaja ngajukuju yungurna-nyarra nyurrurla pinarri-mani nyanungu-nyangu kuruwarri manu jukurrpa.Ngakaju kajinkili yukamirra Kanana-kurra, manukajinkili walya yali jurnta kanyi yapa-kari-kijaku kujakalu yalirla nyina, tarnngangkujukulu puraya YAAWIYI-kirlangu kuruwarri.”

Mujujurlu-jana ngatingki-manu Yijirali-pinki yunguluparntarrimi manu purami YAAWIYI-mipa, kula nyiyarlangu

Page 6: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 4:15-16 6 Deuteronomy 4:2115-16 Ngula-jangkaju, Mujuju-jana yapa-patukulku

wangkaja, “Kuja-nyarra YAAWIYI wangkaja warluwiri-ngirli, kulankulu nyangu. Kajinkili ngampurrpanyina wankaru nyinanjaku manu ngurrju nyinanjaku,purda-nyangkajulu ngajulu jalangurlu! Kajikankulumarda majumaju ngurrju-mani. Kulalu ngurrju-mantanyiyarlangu juju watiya-jangka manu pirli-jangka mardawati-piya marda mardukuja-piya marda. Kulalu kuja-piya ngurrju-manta yungulpankulurla nganta nyurrurlaparntarrinjingkarla kamparru nganta manu pulka-pungkarla nganta. 17 Kulalu nyiyarlangu ngurrju-manta jurlpu-piya marda kuyu-kari kuyu-kari-piyamarda. 18 Kulalu nyiyarlangu ngurrju-manta yumurru-wangu marda yangka kuja kalu kiripi-kanyi, manunyiyarlangu ngurrju-manta yawu ngapa-ngawurrpa-piya yungunkulurla parntarrinjini nganta kamparrumanu yungunkulurla pulka-pinyi nganta. 19 Kajinkilikankarlarra-kari nyanyi, kapunkulu nyanyi wanta,kirntangi manu yanjilypiri. Nyampurra-jana YAAWIYI-rlingalipa-nyangu Kaaturlu yapa-kariki yirrarnu walya-kari-wardingkiki yungulu-jana parntarrinjini kamparrumanu yungulu-jana pulka-pinyi. Kala nyurrurlangulajulu-jana yampiya, kulalu-jana parntarriyamanu pulka-pungka. 20 YAAWIYI-rli-nyarra wankaru-manu Yijipi-wardingki-patu-kujaku kuja kalalu-nyarramurrumurru-manu-nyayirni. Kangu-nyarra yali-ngirlingurrara-ngurlu yungunkulurla nyanungukulku nyina.Junga kujaju. Jalanguju nyanungu-nyangulku kankulunyina.

21 “Kuja-nyarra YAAWIYI-rli kangurnu Yijipi-ngirli,ngula-jangkaju kulu-jarrijankulurla ngapa-ngurlu. Nyur-rurlankujulu kuluku ngurrju-manu,manungula-jangkajuYAAWIYI-ji kulu-jarrija ngajukulku. Wangkajaju ku-

Page 7: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 4:22 7 Deuteronomy 6:1larna jingijingi yani karru Jurdunu-wanamurrarninginti-kari-kirra. Wangkajaju kularna yukamirra yali-kirrawalya ngurrju-kurra Kanana-kurra, nguru yali kuja kapu-nyarra yinyi nyurrurlaku. 22 Kujaju junga. Ka-purna ngajuju nyampurla-juku palimi, kularna yukamiKanana-kurra. Kularna jingijingi yani karru Jurdunu-wana murrarninginti-kari-kirra. Kala jalangu-nyayirninyurrurlaju kapunkulu jingijingi yani karru Jurdunu-wana, kapunkulu yukamirra walya ngurrju-nyayirni-kirra, manu kapunkulu-jana jurnta kanyi yalirraku ya-paku kuja kalu yalirla nyina. 23 Purda-nyangkajulu nyur-rurlarlu! Kulalu wajawaja-manta nyampurra kuruwarrimanu jukurrpa kuja-nyarra YAAWIYI-rli yungu nyurru-wiyirli, kuja-nyarra ngarrurnu kapu-nyarra nyurrurlajumuurl-mardarni. Kulalu nyiyarlangu ngurrju-mantawatiya-jangka manu pirli-jangka yungulpankulu ngantaparntarrinjingkarla manu pulka-pungkarla. YAAWIYIngalipa-nyangu Kaatuju-nyarra wangkaja yungunkuluyampimi yalirra juju-wati. 24 Nyurrurlaju kapunkulurlanyina YAAWIYI Kaatu-mipaku yungunkulu nyanungu-mipa pura. Kajinkili-nyanu majumaju ngurrju-mani nyi-yarlangu parntarrinjaku manu pulka-pinjaku, ngulajukapu-nyarra kulu-jarrimi-nyayirni nyurrurlakuju. Nya-nunguju warlu wiri-nyayirni-piya ngula-ka nyiyarningk-ijarra jankami.”…

25-49 ...6

YAAWIYI-ji kangalpa jinta-juku Kaatuju nyina! Kapurlipanyanungu-mipa pura!

1 … Mujuju-jana wangkaja yapaku, “Kuruwarri-kakarrimi kujaju YAAWIYI ngalipa-nyangu Kaatu wangkajayungurna-nyarra pinarri-mani. Nyurrurlaju kankulu

Page 8: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 6:2 8 Deuteronomy 6:7nyina yukanjakungarntilki yungunkulu yukami nguru-kurra Kanana-kurra. Kajinkili yukami, yirriyirri-nyayirnirlili-jana purda-nyanjarla puraya nyampurrakuruwarri. 2 Kajinkili yalumpurla ngurungka nyina,nyurrurla manu nyurrurla-nyangu kurdukurdu manunyurrurla-nyangu kurdukurdu-kurlangu kurdukurdu,yungunkulu manngu-nyanyi YAAWIYI-kirli. Manunyurrurlarlu yungunkulu-jana purda-nyanjarla purakuruwarri-kari kuruwarri-kari ngulaju kajirna-nyarrayinyi nyurrurlaku. Kajinkili-jana purami muurlpa-nyayirnirli, ngula-jangkaju nyurrurlaju kapunkulu yalirlawalyangka nyina tarnnga-nyayirni. 3 Nyurrurla Yijirali-pinkirli, purda-nyangkalu-jana nyampurra kuruwarri,manulu-jana puraya muurlpa-nyayirnirla. Kajinkilikuja-jarrimi, kapunkulu wardinyi-nyayirni nyina, manukapunkulu kurduju panu-nyayirni mardarni. Kapunkulutarnnga-nyayirni nyina yalumpurla ngurrju-nyayirnirlawalyangka kuja-ka mangarri ngurrju pardimi. Nyampujujinta-juku walyaju kuja-jana YAAWIYI-rli jangku-pungungalipa-nyanguku warlaljayirriki. Nyanunguju jinta-jukuKaatuju kujalpalu nyanungurrarlu puraja.

4 “Nyurrurla Yijirali-pinkirli, tarnngangkujukulumanngu-nyangka nyampuju: YAAWIYI-ji kangalpajinta-juku Kaatuju nyina! Kapurlipa nyanungu-mipapura! 5 Yulkayalurla YAAWIYI-ki ngalipa-nyanguKaatukuju karrikarri-wangu-nyayirni! Kulalurla jurntakarlirr-nyinaya! Manulurla warrki-jarriya nyanungu-mipaku.* 6 Tarnngangkujukulu-jana manngu-nyangkanyampurraju kuruwarri kuja karna-nyarra yimi-ngarrirnijalangurlu. 7 Pinarri-mantalu-jana nyurrurla-nyangukurdukurdu. Kajinkili wapanja-yani yirdiyi-wana,* 6:5 Nyangka Matthew 22.37, Mark 12.30, Luke 10.27

Page 9: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 6:8 9 Deuteronomy 6:11kajinkili marda ngurrangka nyina, pinarri-mantalu-jananyampurra kuruwarri nyurrurla-nyangu kurdukurduku.Kajinkili marda warrki-jangka nyinami, kajinkili mardawarrki-jarrimi, tarnngangkujukulu-jana pinarri-mantakurdukurdukuju nyampurraju kuruwarri yungulu purda-nyanyi wajawaja-maninja-wangurlu. 8 Yirrakalu-jananyampurra kuruwarri pipa wita-kurra, manulu-nyanuwarika pipaju wakungka manu nyurrurla-nyangurlangalyangka yiriwarra-piyarla. Kajinkili kuja ngurrju-mani, kulankulu-jana wajawaja-mani nyampurrajukuruwarri. 9 Yirrakalu-jana nyampurra kuruwarringurlju-jarra-wana tuwangka nyurrurla-nyangurla.Manulu-jana yirraka kiirtirla ngurrangka kuja kankuluyalirla nyina.”

Mujujurlu-jana ngatingki-manu Yijirali-pinki kulalurlaparntarrinjini manu pulka-pinyi nyiyarlanguku

10 Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki, “Jalangu-nyayirni, ngalipa-nyangu Kaatu YAAWIYI-rli kapu-nyarranyurrurla kanyi yali-kirra walya-kurra nyanungurlukuja-jana jangku-pungu ngalipa-nyangu warlaljayirrikiYipuruyamuku, Yijakiki manu Jakupuku. Kapu-nyarrayali walya wiri yinyi nyurrurlaku. Yinyarlaju ngulajuyuwarli panu-nyayirni, kulankulu-jana nyurrurlarlunganturnu, lawa. Yapa-karirlili-jana nganturnu.11 Nyampurraju yuwarliji ngulaju nyiyarningkijarra-kurlu. Kulankulu nyurrurlarlu yalirra nyiyarningkijarrayirrarnu, lawa. Yalirlaju ngulaju mulju panu-nyayirni.Kala kulankulu nyurrurlarlu pangurnu, lawa. Yinyarlajungulaju-ka mangarri nyiyarningkijarra pardimi,kulankulu-jana nyurrurlarlu wiri-manu, lawa. Ngulajujunga. YAAWIYI-rliji kapu-nyarra kanyi yali-kirrawalya-kurra. Parra-kari parra-karirli kapunkulu

Page 10: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 6:12 10 Deuteronomy 6:16-25

mangarriji ngarni kajinkili parlja-jarrimi-nyayirni.12 Purda-nyangkajulu nyurrurlarluju! Ngaka kajinkiliparlja-kurlu nyina mangarri-jangka ngarninja-warnu,kulalu wajawaja-manta YAAWIYI-ji. Nyanungurlu-nyarra nyurrurlaju nguru-yirrarnu Yijipi-ngirli. Yalirlakalalu-nyarra Yijipi-wardingkirli jinyijinyi-manuwarrki-jarrinjaku pirijina-piya. 13 Tarnngangkujukulumanngu-nyangka yirriyirrirli nyanungu-kurlu. Pulka-pungkalurlajinta nyanungu-mipaku. Kajinparla jangku-pinyi nyiya marda yapa jinta-kariki, ngulaju kularlakuja wangkaya, ‘Junga karnangku nyampuju jangku-pinyi kuja kangalingki jujungku palkangku nyanyi.’Lawa, yampiya ngulaju maju! Kajinparla jangku-pinyi nyiya marda yapa ngalya-kariki, ngulaju kujarlawangkaya, ‘Junga karnangku nyampuju jangku-pinyikuja kangalingki YAAWIYI-rli palkangku nyanyi yungu-ngalingki ngungkurr-nyinamilki.’ Ngulaju ngurrju.* 14 Yapa kuja kalu ngurra-kari ngurra-kari nyinawarrukirdikirdi, ngulaju kalu parntarrinjini kamparrujuju-kari juju-karirla, manu kalu-janarla pulka-pinyi.Kala nyurrurlarlu kulalu-jana kujangu-piya ngurrju-manta, yampiyalu-jana! 15Nyurrurlaju ngulaju YAAWIYI-mipa-kurlangu. Nyanunguju nyampurla nyurrurla-kurlu.Kajinkili-jana parntarrinjini manu pulka-pinyi yalirrajuju-kari juju-kariki, kapu-nyarra kulu-jarrimi-nyayirni.Kapu-nyarra jangkardu yanirni warlu-piya, manu kapu-nyarra muku riwarri-mani.”…

16-25 ...7

YAAWIYI-rliji-jana jinyijinyi-manu Yijirali-pinki yungulu-* 6:13 Nyangka Matthew 4.10, Luke 4.8

Page 11: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 7:1 11 Deuteronomy 7:4jana muku riwarri-mani yapa-patu kuja kalalu Kananarla nyi-naju

1 …Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki, “YAAWIYI-rlingalipa-nyangu Kaaturlu kapu-nyarra kanyi Kanana-kurra. Kapu-nyarra nyurrurlakulku nguna. Jalangujungulaju yapa panu kalu nyina yalirlaju: Yititi-patu,Kirrkaji-patu, Yamuri-patu, Kanana-wardingki-patu,Piriji-patu, Yiipiti-patu manu Jipuji-patu. Nyampurrayapa ngulaju kalu pirrjirdi nyina nyurrurla-piya-wangu. Kajinkili yukamirra Kanana-kurra, kapunkulu-jana yalirraju muku yilyami manu wajirli-pinyi yapa-patu ngurra yali-ngirli, kapunkulu-jana jurnta kanyiwalya yali-patu-ngurlu. 2 YAAWIYI-rli ngalipa-nyanguKaaturlu kapu-jana rampaku-mani yungulu-nyarra jijaminyurrurlaku. Kajinkili-jana kulu-jarrimi nyanungurraku,mukulu-jana riwarri-manta-nyayirni. Kulalu-janangurrju-wangkaya yungulu-nyarra wurulypa nyinakulu-wangu nganta, lawa. Kajinkili-jana kulu-jarrimi,kulalu-jana mari-jarriya, mukulu-jana riwarri-manta!3Nyurrurlarluwati-paturlu, kulalu-janapuntaka karntajunyanungurraku yupukarrakungarntirli. Kulalu-janayungka nyurrurla-nyangu yurntalu-nyanu yupukarraku.Warla-pajikalu-jana kaja-pirdi yungulu yupukarra-wangu nyina. 4 Kajilpalu-jana nyurrurla-nyangurlukurdukurdurlu yupukarra-mantarla nyanungurra-nyangu kurdukurdu, yalirrarlu yapangku kapili-jananyurrurla-nyangu kurdukurdu jurnta karlirra-kanyiYAAWIYI-kijaku. Nyurrurla-nyangurlu kurdukurdurlungulaju kapulu-janarla parntarrinjarla pulka-pinyiyalirraku juju-watiki kujalu-jana yapa-karirli ngurrju-manu pirli-jangka manu watiya-jangka. Kajinkilinyurrurla jurnta karlirr-nyina YAAWIYI-kijaku, ngula-jangkaju kapu-nyarra kulu-jarri-nyayirni. Manu

Page 12: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 7:5 12 Deuteronomy 7:9kapu-nyarra muku riwarri-mani. 5 Kajinkili yukamiyali-kirra walya-kurra Kanana-kurra, walya-kurralu-jana yirntika muku yalirra pirli kirrirdimpayi kujaluyalirrarlu yapangku jukajuka-yirrarnu jujuku pulka-pinjaku. Mukulu-jana pajirninjarla witawita-mantanyiyarlangu juju Yaajaa-kurlangu, yalumpurra kujalu-jana watiya-jangka ngurrju-manu Yaajaaku pulka-pinjaku. Kangkalu-jana muku nyampurra juju-watiyalirra-kurlangu yapa-kurlangu, manulu-jana mukupurraya warlungka. 6 Nyurrurlaju YAAWIYI-kirlangu.Nyanunguju ngalipa-nyangu Kaatuju. Kula-nyanumilarnu yapa-kari nyanunguku. Nyurrurla-mipa-nyarramilarnu yungunkulurla nyanunguku nyina.

7 “Nyiya-jangkalpa-nyarra nyurrurlakuju wardinyinyinaja YAAWIYI-ji? Nyiya-jangkarlu-nyarra nyurrurlajumilarnu nyanunguku? Kula kankulu panu Yijirali-pinki nyina, lawa. Yapa-kariji ngulaju kalu panu-juku nyina nyurrurla-piya-wangu. 8 Ngulaju ngula-juku. YAAWIYI-ji kanyarra yulkami nyurrurlakuju.Nyurru-wiyi, nyanungurlu-jana ngarrurnu ngalipa-nyangu warlaljayirriki ngulaju kapu-jana ngurra Kananayinyi. Ngulaju junga. Nyanungu-nyangu-kurlurluyartarnarri-kirlirli pirrjirdi-kirlirli nyanungurlu-nyarranyurrurlaju yapaju kangurnu Yijipi-ngirli. Yalirlakalalu-nyarra Yijipi-wardingkirli jinyijinyi-manu warrki-jarrinjaku pirijina-piya. Kangu-nyarra nyurrurlaju Yijipi-wardingki Kingi Wiri-kijaku kujalpa-nyarra nyurrurlamurrumurru-manu. 9 Manngu-nyangkalu nyampu-kurluju: YAAWIYI-ji ngalipa-nyangu Kaatu. Kula-kangana-puka nyina nyurrurlakuju puranjaku manupulka-pinjaku. Ngarrurnu-nyarra kapu-nyarra yulkamitarnnga-juku. Kajinkilirla yulkami, manu kajinkilitarnngangku-juku purami nyanungu-nyangu kuruwarri,

Page 13: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 7:10 13 Deuteronomy 8:3ngula-jangkaju kapu-nyarra tarnngangku warrawarra-kanyi. Kula-nyarra yampinja-yani. 10 Kala nyampurrayapa kuja kalurla nyurunyuru-jarrimi, ngulaju kapu-nyanurla kunka-mani, kapu-jana muku riwarri-mani.”…

11-26 ...8

YAAWIYI-rliji-jana waalparrurnu Yijirali-pinki jiljangkakajilpalu marda jungarnirli-japa purayarla

1 …Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki, “Jalangurlungajulurlu karna-nyarra yinyi panu-nyayirni kuruwarri.Purayalu-jana muurlparlu. Kajinkili-jana jungarnirlipurami, ngula-jangkaju kapunkulu wankaru nyinami,manu kapunkulu-jana kurdu panu mardarni.Kapunkulu yukami ngurra Kanana-kurra, ngulaju kapunyurrurla-nyangulku karrimi. Nyampuju jinta-jukuwalya kuja-jana YAAWIYI-rli jangku-pungu ngalipa-nyanguku warlaljayirriki nyurru-wiyi. 2 Nyurrurla,manngu-nyangkalu yangka kujalpa-nyarra YAAWIYI-rli nguru-yirrarnu jilja-wana 40-palaku yukuriki.Waalparrurnulpa-nyarra nyurrurlaju kajilpankulu mardapurda-nyangkarla-japa kaji-nyarra nyiyarningkijarrajinyijinyi-mantarla. 3 Nyurrurlarluju kalankulu-nyanu pulka-pungu. Kalankulu mangarri-wangunyinaja. Nyangu-nyarra yarnunjuku ngulaju-nyarraparlja-manu mangarri-kirlirli kankarlarra-jangkarlu.*Kulankulu kujangu-piya mangarri nyangu nyurru-wiyi,manu ngalipa-nyangu warlaljayirrirli kulalu nyangu.Nyiya-jangka-nyarra mangarriji yungu? Kajinkilinyurrurlarlu panu mangarri mardakarla ngarninjaku,ngulaju-ngarrankulu kuja wangkayarla, ‘Panu karlipa* 8:3 Nyangka Exodus 16.31

Page 14: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 8:4 14 Deuteronomy 17:3mardarni mangarriji. Nyiyakulparlipa purda-nyangkarlaYAAWIYI-ji?’ YAAWIYI-rliji-nyarra yungu yali mangarriyungunkulu manngu-nyanyi jungarnirli kuja-piya,‘Kajirlipa ngampurrpa nyina wankaru nyinanjaku,ngulaju yungurlipa purda-nyanyi YAAWIYI-ji kujakangalpa nyarrpa wangka ngalipakuju.’* 4 Kujalpankulunyurrurla wapaja jilja-wana 40-palaku yukuriki, kulanyurrurla-nyangu jurnarrpa muku larra-yanu witawita-karda. Kula nyurrurla-nyangu wirliya lirrija wapanja-warnu. 5 Ngula-jangkanya, tarnngangkujukulu manngu-nyangka jungarnirli YAAWIYI-kirli. Nyanunguju ngalipa-nyangu Kaatu. Kaji-nyarra kurnta-ngarrirni nyurrurla,ngulaju kanyarra ngurrju-juku nyina nyurrurlakujukirda-nyanu-piya kuja-ka yangka kaja-nyanu kurnta-ngarrirni yungu purda-nyanyi. Kuja kanyarra pakarniYAAWIYI-rliji, ngulaju kanyarra putaputa jungarni-maninyurrurlaju yungunkulu purda-nyanjarla purami.”…6-20 ...

17Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki juju-kari juju-kari

parntarrinja-wangurlu yampinjaku yangka kujalu ngurrju-manu pirli-jangka manu watiya-jangka

2 …Mujuju-jana wangkaja nyanungurraku, “YAAWIYI-rli ngalipa-nyangu Kaaturlu kapu-nyarra yinyinyurrurlaku yapaku panu-nyayirni jinta-kari jinta-kari ngurra yungunkulu ngulangka nyina. Kajinkiliyalirla nyina, kajinkili marda nyanyi wati, karntamarda kuja-ka majumaju ngurrju-mani, yalirli yapangkukula-ka yalirli YAAWIYI-kirlangu kuruwarri puramijungarnirli. 3 Wati yinyarlu marda, karnta yinyarlu* 8:3 Nyangka Matthew 4.6, Luke 4.4

Page 15: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 17:4 15 Deuteronomy 17:7mardalpa-pala pulka-pinjakungarnti parntarrinjunukamparru yinya-karirla kujalu juju ngurrju-manupirli-jangka manu watiya-jangka. Mardalpa-palarlapulka-pungu yalirraku majumajuku. Mardalpa-palarlakamparru-wiyi parntarrinjunu wantaku, kirntangiki,yanjilypiriki marda. Ngarrurnurna-nyarra nyurrurlaju‘Kuja-wangulu nyinaka!’. 4 Kaji yapa yanirni, manu kaji-nyarra wangkami nyurrurlaku kuja yapa ngalya-karinganta nyangu parntarrinja-kurra, ngulaju nyurrurlarluyaninjarla nyangka junga-japa yimiji. Kajilpa yali yapa-kari parntarrinjintarla kamparru yalirrarla kuja-piyarla,kujaju maju-nyayirni nyampurlaju Yijiralirla. 5 Kajinkiliyapa jinta-kari nyanyi parntarrinja-kurra kamparruyinyarrarla, kangkalu yali wati marda karnta mardakirri-ngirli nyurrurla-nyangu-ngurlu. Ngula-jangkaju,nyurrurlarlujulu-jana manta pirli-wati, manulu luwakayali majumaju. Tarnnga-kurralu luwaka yalirra-kurlurlupirli-kirlirli. 6 Kajilpa yapa jintangku-mipa nyangkarlayali wati-kari marda karnta-kari parntarrinja-kurra,ngulajulu-jana yampiya pinja-wangurlu. Kala kajilpalujirramarlu marda marnkurrparlu marda nyangkarlakuja-kurra, ngulajulu luwaka pirli-kirlirli yali yapa maju,manulu tarnnga-kurra pungka! 7 Yalirli yapangkukuja yapa ngalya-kari nyangu parntarrinja-kurra,ngulaju nyanja-warnurlu yungu nyanungurlu-wiyikamparrurluju luwarni pirli-kirlirli yali majumajuyapa. Ngula-jangkaju, panu-karirlilkili luwaka yali yapa.Kujarlunya kapunkulu-jana nyurrurlarlu Yijirali-pinkirlimuku riwarri-mani majumaju-wati nyurrurla-nyangu-ngurlu warlalja turnu-warnu-ngurlu.”*

Mujujurlu-jana yimi-ngarrurnu kuwurtu-kurlu* 17:7 Nyangka 1 Corinthians 5.13

Page 16: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 17:8 16 Deuteronomy 17:138 Mujuju-jana wangkaja, “Ngaka-karilki, yapangku

marda kapu kulungku pinyi jinta-kari. Ngalya-karirlijikapulu-nyanu kulungku ngarrirni jarnkujarnku marda.Kapu marda yapa jintangku tarnnga-kurra yapa ngalya-kari pinyi. Ngula-jangkaju, nyurrurlarlu kajikankulumanngu-nyanyi kujarlu, ‘Nyarrpa-jarrimirlipa kulu-kujaku?’ Kuja kalu-nyanu kujangu-piya kulu-jarrimimanu kulu wangkami, nyurrurlarlulpankulu-janakangkarla kuwurtu-kurra yangka kuja-nyarra YAAWIYIKaaturlu yirrarnu nyurru-wiyi. 9 Kangkalu-jana yinyarrakulu-pirinji maralypikingarduyu-patu-kurra yangkaLiipi-patu-kurra. Panujukulu yanta yali-kirra wati jinta-kurra kuja-ka kuwurtukungarduyu nyina. Yaninjarlalu-jana japika yalirra maralypikingarduyu-patu manu yalikuwurtukungarduyu wiri yungunkulu-jana nyarrpa-jarrimi yalirraku kulinypa-patuku. 10 Kuja kalu-nyarrapina jangku-mani yungunkulu nyarrpa-jarrimi, ngulajuyirriyirrirlili-jana purda-nyangka. Kulalu-jana pinawangkaya kulu. 11 Kapulu-nyarra marda ngarrirniwarla-pajirninjaku yalirra kulu wita-wangu-patu.Kapulu-nyarra marda ngarrirni yampinjaku. Kajili-nyarra wangkami nyurrurlaku, purda-nyangkalu-jana. 12 Yalirra maralypikingarduyu-patu manu yalirrakuwurtukungarduyu wiri, ngulaju kalurla warrki-jarrimiYAAWIYI-ki ngalipa-nyangu Kaatuku. Kujarlanyanyurrurlarlujulpankulu-jana linpangku purda-nyangkarla. Kaji-jana nganarlangu pina-wangkamikulu-karra yalirraku purda-nyanja-wangu, ngulajulutarnnga-kurrarlu pungka yaliji yapa. Kujarlunyakapunkulu-jana nyurrurlarlu Yijirali-pinkirli mukuriwarri-mani majumaju-watiji nyurrurla-nyangu-ngurluwarlalja turnu-warnu-ngurlu. 13 Kajinkili nyurrurlarlupinyi yali yapa kujangu-piyarlu, yali yapa kujalpa-jana

Page 17: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 17:14 17 Deuteronomy 17:16pina-wangkaja kulu-karra maralypikingarduyu-patukupurda-nyanja-wangu, ngulaju kapulu yapa ngalya-karirlilki purda-nyanyi kuja-kurluju. Ngulaju kapululani-jarrimi. Kulalu-jana pina-wangkami kulu-karrayalirraku maralypikingarduyu-patukulku.”

Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki nyarrpa yungulu-nyanu milarni kingi wiri nyanungurraku

14 Mujuju-jana wangkaja, “Ngakarrangakarranyurrurlaju kapunkulu yukamirra yali-kirra nguru-kurra Kanana-kurra. YAAWIYI-rli ngalipa-nyangurluKaaturlu kanyarra yinyi yaliji walyaju nyurrurlaku.Kapunkulu-jana jurnta kanyi yalirraku yapaku kuja kaluyalirla nyina jalangu, manu kapu-nyarra nyurrurla-nyangulku nguna. Yalirlanya kapunkulu nyurrurlajunyina. Ngakalkuju kapunkulu-nyanu jarnkujarnkuwangkamilki, ‘Yapaju kuja kalu nguru-kari nguru-karirlanyina, ngulaju kalu-jana wiriwiri mardarni yungulu-janawiri nyina nyanungurraku. Waraa! Milarnirlipa-nyanuwati yungu-ngalpa wiri-yijala nyina kingi ngalipaku.’15 Ngulaju ngula-juku. Kala purda-nyangkajulu ngajulujalangurlu! Kulalu-jana kutu-mantamurnmangka yungu-nyarra wiri nyina, lawa. Pardakalurla YAAWIYI-ki.Milakalu yangka kuja kanyarra YAAWIYI wangkami.Kulalu milaka yapa-kari kuja-ka ngurrara-kari-wardingkinyina, lawa. Milakalu ngurrara-jinta yapa yungu-nyarrawiri kingi nyina. 16 Kajinkili nyurrurlarlu milarniyapa yungu-nyarra wiri nyina, ngulaju kulalu milakawati nantuwu panu-jarlu-kurlu. Kajilpa-nyarra wirinyinakarla, kulalpa-nyarra yilyayarla pina Yijipi-kirrayungunkulurla nantuwu panu-kari mani nyanunguku.Manngu-nyangkalu kuja-ngalpa YAAWIYI-rli yimi-ngarrurnu nyurru-wiyi. Wangkaja-ngalpa, ‘Kulalu

Page 18: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 17:17 18 Deuteronomy 18:15pina-yanta Yijipi-kirra!’ 17 Kajinkili-nyanu nyurrurlarlumilarni kingi wiri, ngulaju yungu-jana marnkurrpa-mipakali-nyanuju mardarni, kula panu. Kajilpa-jana panukali-nyanu mardakarla, ngulaju kajikalu karlirr-kanyiKaatu-kujaku. Manu yungu wita tala mardarni, kulapanu.

18 Kaji yali wati wiri kingi-jarrimi, ngulaju yungupantirni pipangka kuruwarri ngaju-nyangu ngulajuyungu-jana warrarda manngu-nyangkarla. Yuwayi,yungu yaninjarla kuruwarri mani maralypikingarduyu-ngurlu yali-ngirli Liipi-kirlangu-ngurlu turnu-warnu-ngurlu. Yungu-nyanu pipangka pantirni nyampurrajukuruwarri nyanunguku. 19 Ngula-jangkaju, yunguwarru kanja-yani yali pipaju. Ngulaju yungu warrardanyanyi yirriyirrirli parra-kari parra-kari. Ngulaju kapumilya-pinyilki YAAWIYI-kirliji, manu kapu milya-pinyinyarrparlu yungu purami nyanungu-nyangu kuruwarrijungarnirli. 20 Kula-jana yampimi yalirra kuruwarripuranja-wangurlu. Manu kula-nyanu kuja wangkami,‘Ngajujurna ngurrju-nyayirni. Ngajujurna ngurrju, kulayalirra-piya yapa ngalya-kari-piya.’ Kajirla yali wirijungarni-jiki nyina YAAWIYI-ki, ngulaju nyanungu-nyangu kurdukurdu manu nyanungurra-nyangukurdukurdu kapulu-jana wiriwiri panu-kariki nyinanyampurla Yijiralirla tarnnga-nyayirni.”…

181-14 ...YAAWIYI-kirlangu Jarukungarduyu kapu yanirni Mujuju-

piya15 …Mujuju-jana wangkaja Yijirali-pinkiki, “Kaaturluju

yilyajarni ngajuju nyampu-kurraju yungurna-nyarrayimi-ngarrirni ngajulurluju jarukungarduyurlu-yijala.

Page 19: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 18:16 19 Deuteronomy 18:20Ngakaju kapu YAAWIYI Kaaturlu yilyamirni jinta-karijarukungarduyu-yijala ngaju-piya. Ngulaju kapu nyinayapa ngurrara-jinta nyurrurlakuju. Nyarrpa-puka kaji-nyarra wangka nyanungu, ngulajulu linpangku purda-nyangka wilji-wangurlu.* 16 Nyampuju jurrku-jukuyangka nyurru-wiyi nyurrurlarlu kujankulu YAAWIYIngalipa-nyangu Kaatu japurnu. Nyurrurlajulpankulunyinaja kutu pirli wararra Jayinayirla kujalpa warluwiri jankaja kankarlarni. Nyurrurlajunkujulu wangkajangajuku, ‘Nganimpaju karnalu lani-jarrimi. Kula-nganpajinyijinyi-manta yungurnalu YAAWIYI Kaatu-kurlangulinpa purda-nyanyi. Kula-nganpa jinyijinyi-mantayungurnalu nyanyi yali warlu wiri. Kajilparnalu purda-nyangkarla marda kajilparnalu yali warlu nyangkarla,kajikarnalu muku palimi.’ Kuja-nyankujulu wangkajangajulukuju.

17 Ngula-jangkaju, YAAWIYI-ji wangkaja ngajulukuju,‘Ngulaju ngula-juku. Yimi yalirra kujangkulu kujawangkaja yapa-patu, ngulaju ngurrju. 18 Ngula-jangkanya, ngakalku kapurna-jana yinyi jinta-karilkijarukungarduyu nyuntu-piya-juku. Kapu nyanungurra-piya-yijala nyinami ngurrara-jinta. Kapurnarla ngajuwangka yungu-jana wangkami nyanungurraku. Kapu-jana nyiyarningkijarra wangka kajirnarla wangkangajulu. 19 Nyampuju jarukungarduyu kapuju marlajawangkami. Kaji yapa ngana-puka purda-nyanja-wangunyina yaliki jarukungarduyuku, ngulaju ngajululkukapurnarla jangkardu yanirni nyanungukuju kululku.*20 Jinta-kari jarukungarduyurlu marda kajika-janamarda yimi-karilki yimi-ngarrirni yapakuju, yimi ngajukularnarla wangkaja. Kula marda-ka junga wangkami.* 18:15 Nyangka Acts 3.22, 7.37 * 18:19 Nyangka Acts 3.23

Page 20: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 18:21 20 Deuteronomy 30:1Nyanungu nganta kaju marlaja wangkami ngajuluku.Yalirli jarukungarduyurlu kajika-jana yapakuju jukurrpa-kari yimi-ngarrirni yali kuja-ka juju-kari-kirlangu nguna,kula ngaju-nyangu. Kaji kuja-jarrimi, nyurrurlarlulutarnnga-kurra pungka!’

21 Kuja marda kankulu manngu-nyanyi, ‘Kuja kangalpajarukungarduyu nganta wangka ngalipaku, nyarrpar-lurnalu milya-pinyi nyampuju yimi marda YAAWIYI-kirlangu-japa-ka wangka, juju-kari-kirlangu marda-kawangka?’ 22 Yapa jarukungarduyu kajika-nyarra yanin-jarla wangka kuja, ‘YAAWIYI-ji wangkaja ngajuku kapu-nyarra nyiyarlangu ngurrju marda maju marda rdipiminyurrurlakuju.’ Kujanya kajika-nyarra wangkami. Ngula-jangkaju, ngakalku kaji-nyarra yangka ngurrju manumarda maju nyiyarlangu rdipimi, ngulaju ngula-juku.Kari-ngantarla YAAWIYI junga wangkaja yaliki jarukun-garduyuku. Lawangkaju, kularla YAAWIYI-ji wangkaja,lawa. Ngari-nyarra warlkangku yimirr-yungu. Ngu-laju jamulu wangkamirra! Purda-nyanja-wangurluluyampiya!”…

30Mujuju-janawangkaja Yijirali-pinkiki yungulu YAAWIYI-ji

jungarnirli purami tarnngangku-juku1 … Mujuju-jana wangkaja, “Kapurna-nyarra

nyurrurlaku yimi-ngarrirni kuja kapu-nyarra nyarrpa-jarrimi YAAWIYI-ji. Kajinkili nyanungu-nyangukuruwarri purami, ngulaju kapu-nyarra pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi, manu kapunkulurlamarlaja panu-jarrimi. Kala kajinkili jamulu purda-nyanyingaju-nyangu kuruwarri puranja-wangurlu, ngulajukapu-nyarra juyurdurlu-yunparni, manu kapu-nyarramurrumurru-mani. YAAWIYI-ji ngulaju ngalipa-nyangu

Page 21: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 30:2 21 Deuteronomy 30:7Kaatu. Ngakaju kapu-nyarra muku yilyami wurnturunyinanjaku nguru-kari nguru-kari. Kajinkili nguru-karinguru-karirla nyina, nyurrurlarluju kapunkulu manngu-nyanyi nyanungu-nyangu yimi nyampu kuja karna-nyarra wangka jalangu. 2 Ngula-jangkaju, nyurrurlamanu nyurrurla-nyangu kurdukurdu kapunkulu pina-yanirni YAAWIYI-kirra, manu kapunkulu pina-manngu-nyanyi nyiyarningkijarra kuja karna-nyarra wangkaminyurrurlaku jalanguju. Kapunkulu nyurrurlarlunyanungu-nyangu kuruwarri pura jungarnirli. 3 Kapu-nyarra mari-jarrimi nyurrurlakuju. Kapu-nyarra pina-kanyirni nyampu-kurra nguru-kurra nguru-kari nguru-kari-jangka. Kapu-nyarra wardinyi-mani-nyayirni.4 Nyampuju junga! Kajika-nyarra marda YAAWIYI-rlijinyurrurlaju yilyami nguru-kari nguru-kari wurnturu-nyayirni. Ngulaju ngula-juku. YAAWIYI-ji ngalipa-nyangu Kaatu. Ngakarrangakarra kapu-nyarra mukuturnu-mani, kapu-nyarra pina-kanyirni nyampu-kurranguru-kurra. 5 Kapu-nyarra nyurrurlaju yangka-kurra-juku jurrku-kurra walya-kurra pina-kanyirni kujalpa-jana nyurrurla-nyangu nyurnunyurnuku ngunaja.Yali walya ngulaju nyurrurla-nyangulku. Ngula-jangkaju, kapu-nyarra nyurrurlaju YAAWIYI-rliji muurl-mardarni. Kuja-jangkaju kapunkulu panu-jarrimi.Panu-jarrimi-nyayirni kapunkulu, kula wita ngalipa-nyangu nyurnunyurnu-piya. Kapu-nyarra nyanungurluyinyi nyiyarningkijarra, manu kapu-nyarra wardinyi-mani-nyayirni. 6 YAAWIYI-ji ngalipa-nyangu Kaatu.Kapu-nyarra nyanungurlu jungarni-mani nyurrurlamanu nyurrurla-nyangu kurdukurdu yungunkulurlayulkami nyanunguku. Kapunkulu nyanungu-mipamanngu-nyanyi. Kapunkulu nyina tarnnga nyampurlawalyangka. 7 Yapa panu-kari kuja kalalu-nyarra

Page 22: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 30:8 22 Deuteronomy 30:11-13nyurunyuru-jarrinjarla kulungku pungu, YAAWIYI-rlikapu-jana juyurdurlu-yunparnimurrumurru-maninjaku.8 Ngula-jangka, kapunkulu YAAWIYI purda-nyanyi.Nyiyarlangu-puka kuja-nyarra yimi-ngarrirni jalangurlu,ngulaju kapunkulu jungangku purami. 9 YAAWIYI-jingalipa-nyangu Kaatu. Kapu-nyarra tarnngangku-jukuwarrawarra-kanyi. Kuja-jangkaju kapunkulu-jana panu-jarlu kurdu mardarni. Nyurrurla-nyangurlu pulukurlukapulu-jana panu witawita mardarni. Mangarri panukapu pardimi nyurrurla-nyangurla walyangka. Kapu-nyarra nyanunguju wardinyi-jarrimi-nyayirni kuja-jana ngalipa-nyanguku nyurnunyurnuku wardinyi-jarrija nyurru-wiyi. 10 Kujakungarntiji, jungangkuluYAAWIYI purda-nyangka nyarrpa kaji-nyarra wangkami.Jungarnirlili puraya nyiyarningkijarra kujarna pukungkayirrarnu. Jungarnirlili YAAWIYI puraya tarnngangku-juku. Nyanunguju ngalipa-nyangu Kaatu.”

11-13 Ngula-jangka, Mujuju-jana wangkaja,“Nyurrurlarlu marda kankulu kuja manngu-nyanyi,‘Panu-nyayirni nyampurraju kuruwarri-kari kuruwarri-kariji puranjaku. Nyarrparlurlipa-jana puramijungangku? Ngana kapu yani kankarlarra nguru-nyayirni-wangu-kurra nyampurraku kuruwarriki yungu-ngalpa pina-yaninjarla yimi-ngarrirni nganimpaku?Ngana kapu yani wurnturu mangkuru wiri-wanayinyaku kuruwarriki yungu-ngalpa pina-yaninjarla yimi-ngarrirni? Kajilpa ngana mayi yantarla maninjaku,ngula-jangka kajikarlipa-jana purda-nyanyi manupurami jungarnirli.’ Purda-nyangkajulu nyurrurlarlu!Kajikankulu-jana yimirlirli purda-nyanjarla puraminyampurra kuruwarriji kuja karna-nyarra yinyi

Page 23: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 30:14 23 Deuteronomy 30:19jalangurlu.* 14 YAAWIYI-kirlangu yimiji ngulajunyampurla walyangka. Nyurrurlarlu kankulu milya-pinyi, manu kajikankulu wangkami yinya-kurlu yimi-kirli. Purayalu jungarnirli jalangurlu-juku.

15 “Purda-nyangkalkujulu! Nyarrpa-jarrimi kapunkulunyurrurlaju? Kapunkulu mayi nyiyarlangu ngurrjupurami, marda punku? Kajinkili ngurrju purami,ngulaju kankulu Kaatu-kurlu tarnnga nyina nyampurlawalyangka. Kajinkili punku purami, ngulaju kankulupalimi Kaatu-wangu. Nyarrpa-jarrimi kapunkulu?16 Nyurrurla kankulu yanirni nyampu-kurra walya-kurra yungunkulu-jana jurnta kanyi yapa panu-kariki.Jalangurlu karna-nyarra yimi-ngarrirni kuruwarri-karikuruwarri-kari YAAWIYI-kirlangu. Nyanunguju ngalipa-nyangu Kaatu. Kajinkilirla tarnnga-juku yulkami, manukajinkili tarnngangku-juku purami, manu kajinkilitarnngangku-juku nyanungu-nyangu kuruwarri purami,ngula-jangka kapu-nyarra nyiyarningkijarra yinyi, manukapu-nyarra wardinyi-mani-nyayirni. Nyanungukukapunkulurla marlaja mardarni kurdu panu-jarlu. Kapu-nyarra tarnngangku-juku warrawarra-kanyi nyampurlawalyangka. 17 Nyurrurla marda kapunkulurla jurntamajungka-jarri YAAWIYI-ki purda-nyanja-wangu manupuranja-wangu. Yapa panu-kari marda kapunkulu-janawaalparrirni kuja kalu-jana parntarrimi manu pulka-pinyi nyanungurra-nyangu juju tarrukuku. 18 Kajinkilikuja-jarrimi, ngajulurlu karna-nyarra pututu-pinyijalangurlu kapu-nyarra YAAWIYI-rli marlajarra-mani!Yani-jiki kapunkulu karru Jurdunurla murrarninginti-kirra, kala kapunkulu nyina yinyarla witaku-mipa kulatarnnga. 19 YAAWIYI-rli kaju purda-nyanyi nyarrpa kujakarna-nyarra yimi-ngarrirni nyurrurlaku jalangurlu.* 30:11-13 Nyangka Romans 10.6

Page 24: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 30:20 24 Deuteronomy 31:3Nyurrurlarlangurlu kankujulu purda-nyanyi wangkanja-kurra. Nyarrpa-jarri kankulu jalangu nyurrurla?Ngampurrpa mayi kankulurla nyina YAAWIYI-kiyungu-nyarra wankaru mardarni walya nyampurla?Kapu mardankulu jurnta yani warntawarnta yungu-nyarra murrumurru-mani? Nyarrpa-jarrimi kapunkulunyurrurlaju? Purda-nyangkajulu jalangurlu! Yungkalu-nyanu YAAWIYI-kirra yungunkulu nyurrurla manunyurrurla-nyangu kurdukurdu nyanungu-kurlu nyinatarnnga! 20 Yulkayalurla YAAWIYI-ki! Nyanungujungalipa-nyangu Kaatu. Purda-nyangkalu nyarrpa kaji-nyarra yimi-ngarrirni. Kulalu puraya jinta-karirlangu-puka tarruku, yampiyalu! Nyanungurlu jintangkukanyarra wankaru mardarni. Kapunkulurla nyampurlawalyangka tarnnga marlaja nyina nyurrurla manunyurrurla-nyangu kurdukurdu. Nyampu walya ngulajuyangka-juku walya kuja-jana nyurru-wiyi jangku-pungungalipa-nyangu nyurnunyurnuku Yipuruyamuku,Yijakiki manu Jakupuku.” Kujanya-jana Mujujujuwangkaja yapaku Yijirali-pinkiki.

31Jajuwarlurla marlaja kangu warrki Mujujuku

1 Mujuju-jana yaninjarla wangkaja Yijirali-pinkiki,2 “Ngajujurna purlkalku. Ngajujurna wankaru nyinaja120-pala yulyurrpuku. Kulalparna-nyarra nguru-yirrakarlalku. YAAWIYI-ji nyurru-juku wangkajayangka kularna yani murrarninginti karru Jurdunukuju.3 YAAWIYI-ji ngalipa-nyangu Kaatu. Nyanungurlu kapu-nyarra nguru-yirrarni murrarninginti-kirraju. Kapu-janayapaju yinya-wardingkiji muku pinyi. Kapunkulu-jana

Page 25: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 31:4 25 Deuteronomy 34:1walya yinyaju nyurrurlarluju puntarni. YAAWIYI-ji wangkaja yangka Jajuwarlu kapu-nyarra nguru-yirrarni walya yinya-kurraju. 4 Manngu-nyanyi mayikankulu yangkaju kuja-palangu YAAWIYI-rli pungu wati-jarra Jiyunu manu Yuuku? Kala-pala paaju nyinajaYamuri-patu yapaku. Junga kujaju. Muku pungu-jana nyanungurra-nyangu yaparlangu. 5 Kajinkiliyukamirra Kanana-kurra, YAAWIYI-rli kapu-jana yapayinya-wardingki-patu rampaku-mani. Ngarili-janamuku pungka yangka kujarna-nyarra ngajulu wangkaja.6 Pirrjirdili nyinaya! Kulalu-jana lani-jarriya! YAAWIYI-jingalipa-nyangu Kaatu. Kapu nyanungurlangu yani walyayinya-kurraju nyurrurla-kurlu. Kula-nyarra yampimi,lawa. Kula-nyarra wajawaja-mani.”*

7 Ngula-jangka, Mujujurla purlaja Jajuwaku, wangka-jarla yinyarla-juku yapa-patu-puru, “Jajuwa, pirrjirdi ny-inaya manu marriwa! Nguru-yirraka-jana yapa nyampu-patuku, manu-jana walya yangka-kurra kangka kuja-janaYAAWIYI-rli jangku-pungu ngalipakupalanguku nyur-nunyurnuku. Yanta jirrnganja-jana, manulu-jana walyapuntaka! 8YAAWIYI kapu yani kamparru nyurrurlarla, Ja-juwa. Kapu nyina nyuntu-kurlu. Kulangku yampimi, ku-langku wajawaja-mani. Kula lani-jarriya! Kula wajampa-jarriya nyiya-ngurlu!”…

9-30 ...34

Mujujuju palija1 … Yijirali-pinki yapa-patujulpalu nyinaja-juku

kakarrarni-pirdinypa karru Jurdunukuju. Nyinajalpalu* 31:6 Nyangka Hebrews 13.5

Page 26: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 34:2 26 Deuteronomy 34:6ngurra pirli-wangurla yirdingkaju Muwapurla. Yinya-jangkanya, Mujujuju warrkarnu pirli wararrarlayirdingkaju Niipurla, yanu kankarlarra pirlingka Pijika-kurra. Nyampuju kakarrara kirri wiri Jirikukuju. Pirliwararrarla kankarlu, YAAWIYI-rlirla milki-yirrarnuMujujuku ngurrara kujalpa murrarninginti karrija karruJurdunuku. Mujujurlulpa nyangu wurnturu yatijarrangurra yirdiji Kiliyata, manu jingijingi-nyangu kirri jinta-kari yirdi Taanu. 2 Nyangulpa yatijarra-purda nguruNapatali, manu-palangu ngurra jirrama-kari nyanguYipirayimi manu Manaja. Karlarra-purdaju nyangunguru Juurda, manu ngulangka purdangirli nyangungapa wiri mangkuru Mirditirinu. 3 Karlarra-purdajulpanyangu wirri wiri yirdiji Jiriku manu kirri wita yirdijiJura. Jirikurlanya kalalu watiya kirrirdikirrirdiji karrija.*

4 Ngula-jangka, YAAWIYI-rla wangkaja Mujujuku,“Nyampurra walya kuja kanpa nyanyi, nyampujukujarna-jana jangku-pungu Yipuruyamuku, Yijakikimanu Jakupuku. Wangkajarna-jana, ‘Ngakajukapurna-jana walya nyampuju yinyi nyurrurla-nyangu kurdukurduku manu yaparla-puraji-patuku.’Kujanyarna-jana wangkaja. Mujuju, jalangurlurnangkunyampu-kurra kangurnu yungunpa walya nyampunyanyi. Kala nyuntu kulanpa yani murrarninginti karruJurdunukuju, lawa.”

5 Ngula-jangka, Mujujuju palija ngulangka-jukuMuwapurla kujarla yangka YAAWIYI wangkaja kamparru.Mujujujulparla YAAWIYI-kiji ngurrju warrki-jarrija.6 YAAWIYI-rliji Mujujuju milyingka yirrarnu wirringkaMuwapurla kutu ngurra-kariki Piti Piiyuruku. Jalangu,kula kalu milya-pinyi nyarrpararla kuja YAAWIYI-rli* 34:3 palms

Page 27: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

Deuteronomy 34:7 27 Deuteronomy 34:12nyanungujumilyingka yirrarnu. 7Mujujuju palija purlka-pardulku. Wankaru nyinaja 120-pala yulyurrpuku.Palinjakungarnti, milpa nyanungu-nyanguju ngurrju-juku. Kala ngurrju nyangu, manulpa pirrjirdi-jiki nyinaja.8 Kuja Mujuju palija, ngulajulurla Yijirali-pinkiji yulaja30-pala parraku, nyinajalpalu yinyarla-juku ngurra pirli-wangurlaju Muwapurla.

9 Palinjakungarntirli, Mujujurlurla rdaka nyanungu-nyangu yirrarnu Jajuwa-kurlangu jurrungka yungu mi-larni. Junga-juku, YAAWIYI-rli Jajuwaju pinarri-manu-nyayirni. Yijirali-pinkirlilpalu purda-nyangu Jajuwajukujalpa-jana wangkaja. Kujanyarla YAAWIYI-ji wangkajaMujujuku yungulu Jajuwa purda-nyanyi.

10 Yuwayi, Mujujujulpa nyinaja Kaatu-kurlangujarukungarduyu. Kulalpa ngana nyinaja jinta-karijarukungarduyu Mujuju-piya, lawa. YAAWIYI-ji manuMujuju kala-pala-nyanu jarnku-wangkaja yapa-jarra-piya yangka kuja kapala-nyanu kutu-mirnimirniwangka. 11 YAAWIYI-rli kula wati-kari milarnuYijipi-kirra yaninjaku, lawa. Nyanungurluju Mujuju-mipa milarnu yungurla yaninjarla YAAWIYI-kirlanguyartarnarri milki-yirrarni Yijipi-wardingki Kingiki.Junga kujaju! Mujujuju yanu YAAWIYI-kirlanguyartarnarri-kirli. Murrumurru-manu-nyayirni-janakingiji manu nyanungu-nyangu warrkini-patu manuYijipi-wardingki-patu, manu-jana panu-kariji tarnnga-kurra-pungu. 12 Yuwayi, Mujujurlulpa yartarnarri wirimardarnu jarukungarduyu-kari-piya-wangurlu. KalaluYijirali-pinkirli nyangu nyanunguju warrki-jarrinja-kurra yartarnarri-kirli. Kalalurla lani-jarrija-nyayirniyartarnarrikiji.

Page 28: Deuteronomy - World English Biblerla pirli wararrarla Jayinayirla. Nyampunya kujaju wangkaja ngajukuju, ‘Manta-jana yapa-patu yungujulu ngajulupurda-nyanyiwangkanja-kurra. Ngula-jangkaju

28Warlpiri Short Bible

The Shorter Bible in the Warlpiri language of Australiacopyright © 2014 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: WarlpiriThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2019-05-16PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 15 Aug 2021 from source files dated 14Aug 20215e1e13b8-2e6d-5bcb-9cec-76fc3b9b62ce