คำ�นำ� เนองดวยในสถานการณ ปจจบนเปนยคแหงขอมลขาวสาร

ทำาใหเกดการเปลยนแปลงในทกภาคสวนของสงคม ประชากรในสงคม

เกดการเรยกรองสทธของตนเองพรอมกบการตรวจสอบการทำางาน

ของหนวยงานภาครฐมากขน กรมราชทณฑ ซงมหนาทในการควบคม

ดแลผตองขง ตองเผชญกบสภาพการเปลยนแปลงดงกลาว คอปญหา

การรองเรยนและการถกตรวจสอบจากผตองขง ญาตผตองขง รวมถง

หนวยงานภายนอกเปนจำานวนมาก

ดงนน บคลากรกรมราชทณฑจงมความจำาเปนตองไดรบ

ความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายระเบยบขอบงคบรวมถงเทคนค

ประสบการณ และแนวทางการปฏบตงานทเกยวของกบการควบคม

ผตองขง กรมราชทณฑจงไดมอบหมายใหสถาบนพฒนาขาราชการ

ราชทณฑรวบรวมกรณศกษาเรองกฎหมายคำาพพากษาของศาลหรอ

คำาสงของหนวยงานทเกยวของกบการปฏบตงานของกรมราชทณฑ

ในดานตางๆ แลวนำามาจดทำา “หนงสอกรณศกษาคำาพพากษาท

เกยวของกบกรมราชทณฑ” เพอเปนการพฒนาบคลากรกรมราชทณฑ

และใหเจาหนาทกรมราชทณฑใชเปนกรณศกษา เพอใหปฏบตหนาท

ไดอยางถกตองตามกฎหมายและระเบยบของทางราชการ

พนตำารวจเอก

(สชาต วงศอนนตชย)

อธบดกรมราชทณฑ

หนงสอกรณศกษาคำาพพากษาทเกยวของกบกรมราชทณฑ

ส�รบญ กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

กรณศกษาท ๑ การใชอาวธปนของเจาพนกงานเรอนจำา ๑๑

(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๗๕/๒๕๐๒)

กรณศกษาท ๒ ผตองขงลกลอบนำาเงนสดเขาไปในเรอนจำา ๑๓

(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๘๐/๒๔๙๑)

กรณศกษาท ๓ การปลอมแปลงเอกสารปลอยตวผตองขง ๑๖

(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๕๓/๒๕๑๐)

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

คดพพากษาเกยวกบการทเจาหนาทของรฐออกคำาสง

กรณศกษาท ๑ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มไดแจง ๑๙

หลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๑๘๖/๒๕๔๙)

กรณศกษาท ๒ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มไดแจง ๒๓

หลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๓๓/๒๕๕๔)

กรณศกษาท ๓ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มไดแจง ๒๘

หลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๑๘๑/๒๕๕๔)

ขอแนะนำาการแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง ๓๑

กรณศกษาท ๔ คดพพาทเกยวกบการระงบการเปนผชวยเหลอ ๓๔

เจาพนกงาน

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๒๓/๒๕๕๒)

กรณศกษาท ๕ คดพพาทเกยวกบการใชเครองพนธนาการ ๔๑

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๕๓๒/๒๕๕๑)

กรณศกษาท ๖ คดพพาทเกยวกบรบสงพสดไปรษณยและ ๔๔

การจดสวสดการใหผตองขง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๓/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบการขอพระราชทานอภยโทษ

กรณศกษาท ๑ คดพพาทเกยวกบผตองขงยนหนงสอทลเกลาฯ ๕๐

ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๘๙๐/๒๕๕๒)

กรณศกษาท ๒ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกา ๕๔

พระราชทานอภยโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสด หมายเลขแดง ท ฟ.๕/๒๕๕๓)

กรณศกษาท ๓ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกา ๕๖

พระราชทานอภยโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๗๙/๒๕๕๓)

กรณศกษาท ๔ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกา ๕๙

พระราชทานอภยโทษ

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดหมายเลขแดง

ท ฟ.๒๐/๒๕๕๒)

กรณศกษาท ๕ คดพพาทเกยวกบการขอพระราชทานอภยโทษรายบคคล ๖๔

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๙๑๓/๒๕๕๑)

กรณศกษาท ๖ คดพพาทเกยวกบการจดสวสดการใหผตองขงและ ๖๗

การพระราชทานอภยโทษรายบคคล

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๑๒/๒๕๕๑)

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กรณศกษาท ๑ คดพพาทเกยวกบหลกเกณฑการพกการลงโทษ ๗๒

(คำาสงศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท ฟ.๑๗/๒๕๔๖)

กรณศกษาท ๒ คดพพาทเกยวกบการยายผตองขง ๗๕

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๖๑/๒๕๕๒)

กรณศกษาท ๓ คดพพาทเกยวกบการเลอนชนนกโทษเดดขาด ๗๗

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๓๘๗/๒๕๔๙)

กรณศกษาท ๔ คดพพาทเกยวกบการเลอนลดชนนกโทษเดดขาด ๗๙

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๓๐๑/๒๕๔๙)

กรณศกษาท ๕ คดพพาทเกยวกบการเลอนลดชนนกโทษเดดขาด ๘๒

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๗๙๕/๒๕๔๙)

กรณศกษาท ๖ การขอใหพจารณาคดใหมกรณหลกเกณฑ ๘๔

ในการพกการลงโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท พม.๒/๒๕๔๗)

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครองกรณศกษาท ๑ สญญากบทางราชการ การขอใหคนเงนคาปรบ ๙๐

ตามสญญาจางกอสราง

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๑๑๙/๒๕๔๗)

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

กรณศกษาท ๑ นกโทษลกลอบนำามดเขาไปในเรอนนอน ๑๐๐

และใชอาวธมดแทงทำารายรางกายนกโทษอน

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๓๓๙/๒๕๕๒ )

กรณศกษาท ๒ การชดใชคาสนไหมทดแทนจากกรณทมผทจรต ๑๐๒

เกยวกบการดำาเนนงานรานสงเคราะหผตองขง

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๓๓๘-๓๓๙/๒๕๔๙)

กรณศกษาท ๓ การชดใชคาสนไหมทดแทนจากกรณทมผทจรต ๑๐๖

เกยวกบเงนงบประมาณ

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท ๑๒๕๓/๒๕๕๔)

กรณศกษาท ๔ การเขาจโจมตรวจคนภายในแดน ๑๑๑

(คำาสงศาลปกครองสงสดท ๑๔๗/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

กรณศกษาท ๑ ฟองรองกระบวนการสอบสวนและคณะกรรมการ ๑๑๖

สอบสวน

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๒๑๖/๒๕๕๐)

กรณศกษาท ๒ ผตองขงกองนอกหลบหน ๑๑๘

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๓๑๔/๒๕๕๑)

กรณศกษาท ๓ ฟองรองกระบวนการสอบสวน ๑๒๐

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ. ๔๐/๒๕๕๓)

กรณศกษาท ๔ ขอใหเพกถอนคำาสงใหออกจากราชการ กรณศาล ๑๒๓

ยตธรรมตดสนวาผฟองไมตองรบผดตามสญญา

รบสภาพหนตามฟอง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๒๙/๒๕๔๗)

คดพพาทสทธของขาราชการ

กรณศกษาท ๑ กรณศกษาสทธการเบกคาเชาบานขาราชการ ๑๒๘

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ. ๗๕-๗๖/๒๕๕๓)

คดพพาทอนๆ

กรณศกษาท ๑ คดพพาทสทธในทดน ๑๓๒

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๙๓ /๒๕๔๖)

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการ

แผนดน

กรณศกษาท ๑ เจาหนาทราชทณฑดำาเนนการเกยวกบสงของทญาต ๑๓๕

นำามาฝากใหกบผตองขงโดยไมโปรงใส

กรณศกษาท ๒ การใชดลยพนจของเจาหนาทราชทณฑในการจำากด ๑๔๐

สทธและเสรภาพของผตองขงโดยไมเปนธรรม

กรณศกษาท ๓ ขอความอนเคราะหพบญาตในวนพบญาต ๑๔๖

กรณศกษาท ๔ กรณรองเรยนเจาพนกงานราชทณฑผรบมอบเงนของ ๑๔๘

กลางแทนแตกลบเกบของกลางนนไวโดยไมนำามาคน

ใหผรองเรยน

ภาคผนวกพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๑๕๓

กฎกระทรวงมหาดไทย ๑๖๗

ออกตามความมาตรา ๕๘ แหง

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

11

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

10

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

กรณศกษาท ๑การใชอาวธปนของเจาพนกงานเรอนจำา(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๗๕/๒๕๐๒)

จำาเลยเปนผชวยพศดเรอนจำาใชวธจบผตายซงเปนผตองขง

ปนกำาแพงเรอนจำาหลบหน โดยชนแรกจำาเลยรองบอกใหผตายหยด

วง ผตายไมยอมหยดจำาเลยใชปนยงขไป ๑ นด ผตายคงวงหนตอไป

จำาเลยจงยงอก ๑ นด ถกแขนโดยมไดเจตนาจะฆาผตาย แตยงเพอ

จบกม ถาไมยงผตายกนาจะหลบหนไปได จำาเลยมพวกไปดวยอก ๒

คน แตผตายมสวปลายแหลมในมอ ผตายไมไดตายเพราะแผลทถก

ยง แตตายเพราะแผลถกตทศรษะ เชนน ยอมถอวาการกระทำาของ

จำาเลยเปนวธปองกนมใหผตายหลบหนเทาทเหมาะแกพฤตการณ

แหงการจบกมผตาย ซงหลบหนจากทคมขงแลว ตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๓ และ พระราชบญญต

ราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ ๑มาตรา ๑๗ (๒) ประกอบดวยกฎหมาย

ลกษณะอาญา มาตรา ๕๒ จำาเลยยงไมมความผด

๑พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

มาตรา ๑๗ เจาพนกงานเรอนจำาอาจใชอาวธปนแกผตองขงไดในกรณตอไปน

13

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

12

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

(๑) ผตองขงไมยอมวางอาวธเมอเจาพนกงานสงใหวาง

(๒) ผตองขงทกำาลงหลบหนไมยอมหยดในเมอเจาพนกงานสงใหหยดและไมม

ทางอนทจะจบกมได

(๓) ผตองขงตงแตสามคนขนไป กอการวนวายหรอพยายามใชกำาลงเปด

หรอ ทำาลายประต รว หรอกำาแพงเรอนจำาหรอ ใชกำาลงกายทำารายเจาพนกงานหรอ

ผอนและไมยอมหยดในเมอเจาพนกงานสงใหหยด

ถามเจาพนกงานเรอนจำาผมอำานาจเหนอตนอยในทนนดวย จะใชอาวธ

ปนไดกตอเมอไดรบคำาสงจากเจาพนกงานผนนแลวเทานน

มาตรา ๒๑ เจาพนกงานเรอนจำาผใชอำานาจทไดใหไวในหมวดนโดยสจรต และ

ตามเงอนไขทระบไว ไมตองรบผดทงทางแพงหรออาญาในผลแหงการกระทำาของตน

กรณศกษาท ๒ผตองขงลกลอบนำาเงนสดเขาไปในเรอนจำา

(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๘๐/๒๔๙๑)

ความผดฐานนำาเงนตดตวเขาไปในเรอนจำาโดยไมไดรบอนญาต

ตามพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ มาตรา ๑๔๕ นน กฎหมาย

ประสงคใหลงโทษรวมถงผตองขงดวย

ความวา จำาเลยตองหาในเรองปลนฆาเจาทรพยถกคมขง

ในเรอนจำาจงหวด จำาเลยไดนำาเงน ๑๑๘ บาท ๕๐ สตางคตดตวเขาไป

ในเรอนจำา โจทกฟองขอใหลงโทษตามพระราชบญญตราชทณฑ

พ.ศ. ๒๔๗๙ มาตรา ๔๕ กฎกระทรวงมหาดไทยออกตามความใน

มาตรา ๕๓ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ ขอ ๑๒๙ ขอให

รบของกลาง จำาเลยตอสวาไมควรมผด เพราะกฎหมายประสงคจะ

ลงโทษคนภายนอกทไมใชผ ตองขง ศาลชนตนลงโทษจำาเลยตาม

ฟองใหปรบจำาเลย ๑๐ บาท รบเงนของกลาง ศาลอทธรณเหนวา

กฎหมายไมประสงคใหลงโทษผตองขงทม เงนตดตวมาดวย

พพากษากลบยกฟองโจทก คนเงนของกลางแกจำาเลย

15

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

14

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

โจทกฎกา

ศาลฎกาเหนวาพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙

มาตรา ๓๗ บญญตวา “ในกรณทผตองขงไดกระทำาความผดอาญา

ขนภายในเรอนจำา และความผดนนเปนเพยงลหโทษหรอความผด

ตามมาตรา ๔๕ แหง พระราชบญญตนกด ฯลฯ แทนทจะนำาเรอง

ขนเสนอตอพนกงานเจาหนาทเพอดำาเนนการสอบสวนหรอฟองรอง

ตามกฎหมายใหผบญชาการเรอนจำามอำานาจวนจฉยฐานผดวนยตาม

มาตรา ๓๕ แหงพระราชบญญตนได ซงแสดงใหเหนความมงหมาย

ของพระราชบญญตฉบบนโดยชดแจงวาความผดตามมาตรา ๔๕ รวม

ถงผตองขงดวย

พพากษากลบใหบงคบคดไปตามคำาพพากษาศาลชนตน

๑พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

มาตรา ๓๕ เมอผตองขงคนใดกระทำาผดวนย ใหเจาพนกงานเรอนจำาผมหนา

ทพจารณาโดยถองแท แลวลงโทษสถานหนงสถานใด หรอหลายสถาน ดงตอไปน

(๑) ภาคทณฑ

(๒) งดการเลอนชนโดยมกำาหนดเวลา

(๓) ลดชน

(๔) ตดการอนญาตใหไดรบการเยยมเยยนหรอตดตอไมเกนสามเดอน เวนไวแตใน

กรณทระบไวในมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

(๕) ลดหรองดประโยชนและรางวลทงหมดหรอแตบางสวนบางอยาง

(๖) ขงเดยวไมเกนสามเดอน

(๗) ขงหองมดไมมเครองหลบนอนไมเกนสองวนในสปดาหหนง โดยความเหน

ชอบของแพทย

(๘) เฆยนคราวหนงไมเกนยสบท ในความควบคมของแพทย แตหามเฆยนคราว

ตอไป เวนแตจะลวงพนเวลาสามสบวนจากวนเฆยนคราวทแลว ถาผตองขงเปน

หญงหามเฆยน

(๙) ตดจำานวนวนทไดรบการลดวนตองโทษจำาคกตามมาตรา ๓๒ (๖)

ในกรณ และเงอนไขอยางใดจะลงโทษดงระบไวขางตนใหกำาหนดไวในกฎกระทรวง

มาตรา ๓๗ ในกรณทผตองขงไดกระทำาความผดอาญาขนภายในเรอนจำา และ ความ

ผดนนเปนเพยงลหโทษ หรอความผดตอมาตรา ๔๕ แหงพระราชบญญตนกด

ความผดฐานประทษรายแกทรพยสนของเรอนจำากด ฐานพยายามจะหลบหน

กด แทนทจะนำาเร องขนเสนอตอพนกงานเจาหนาทเพ อดำาเนนการสอบสวน

หรอฟองรองตามกฎหมาย ใหผบญชาการเรอนจำามอำานาจวนจฉยลงโทษฐานผด

วนยตามมาตรา ๓๕ แหงพระราชบญญตนได

ขอความตามมาตรานไมตดสทธของเอกชนทจะเปนโจทกยนฟองคดอาญา

หรอคดแพงดงบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

มาตรา ๔๕ ผใดเขาไปในเรอนจำาโดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกด

หรอ บงอาจรบจาก หรอสงมอบแกผตองขง นำาเขามาหรอเอาออกไปจากเรอนจำา

ซงเงนหรอสงของตองหามโดยทางใด ๆ อนฝาฝนระเบยบหรอขอบงคบของเรอนจำา

กด ผนนมความผดตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท หรอจำาคกไมเกนหนงป

หรอทงปรบทงจำา

ถาผ กระทำาผดเปนเจาพนกงานมหนาท เก ยวของกบเรอนจำา หรอ

กรมราชทณฑใหเพมโทษเปนทวคณ

เงนและสงของตองหามทนำาเขามาในเรอนจำาโดยฝาฝนบทมาตรานใหรบ

เปนของแผนดน

17

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

16

กรณศกษาคำาพพากษาศาลฎกา

กรณศกษาท ๓การปลอมแปลงเอกสารปลอยตวผตองขง(คำาพพากษาศาลฎกา ท ๗๕๓/๒๕๑๐)

จำาเลยท ๑ เปนพศดเรอนจำา จำาเลยท ๒ เปนผคมชน ๒ จำาเลย

ท ๒ คมนกโทษไปทำางานนอกเรอนจำาแลวนกโทษเกดหลบหนไป

จำาเลยท ๒ รายงานใหจำาเลยท ๑ ทราบ จำาเลยท ๑ ใหปกปดไวกอน

เพอตดตามตวเมอตดตามไมได จำาเลยทงสองมไดจดการอยางไร

คงปกปดไวมไดรายงานตอผบญชาการเรอนจำาตามระเบยบ การ

กระทำาของจำาเลยทงสองจงถอวาเปนการละเวนปฏบตหนาทโดย

มชอบ เปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๕๗ ซง

แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย

อาญา พ.ศ. ๒๕๐๒ มาตรา ๑๓

ครนเมอมพระราชกฤษฎกาอภยโทษ จำาเลยทงสองไดรวม

กนลงชอนกโทษทหลบหนนนในบญชรายชอผไดรบพระราชทาน

อภยโทษเสนอตอคณะกรรมการพจารณาลดโทษ คณะกรรมการฯ

หลงเชอวานกโทษผนนยงมตวอยในเรอนจำาจงลงมตลดโทษให

๑ ใน ๕ การกระทำาของจำาเลยเปนความผดตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา ๑๖๒(๑)

เมอถงเวลาครบกำาหนดทนกโทษผนนจะพนโทษตามหมาย

จำาคกของศาล จำาเลยทงสองไดรวมกนทำา ดงน

(๑) สลกหลงหมายจำาคกของนกโทษผนน รบรองวาไดตรวจ

สอบถกตองแลว เสนอปลอยตวในวนท๑ เมษายน ๒๕๐๗ โดยจำาเลย

ท ๒ เปนคนพมพ จำาเลยท ๑ เปนคนลงนาม

(๒) รวมกนปลอมเอกสารใบสทธของนกโทษผนน โดยจำาเลย

ท ๒ ลงลายพมพนวมอของตนเองแทนนกโทษและจำาเลยท ๑ ลง

นามตรวจรบรอง

(๓) จำาเลยท ๒ ลงลายพมพนวมอของตนแทนนกโทษในชอง

เมอพนโทษ ในทะเบยนรายตวผตองคมขงของนกโทษผนน

(๔) จำาเลยทงสองไดรวมกนทำาหนงสอของผบญชาการเรอนจำา

ถงนายอำาเภอ ส. วานกโทษผน นพนโทษจะกลบไปอยอำาเภอ ส.

ภมลำาเนาเดม แลวเสนอหนงสอน นใหผ บญชาการลงนามโดย

จำาเลยท ๒ เปนคนพมพ จำาเลยท ๑ เปนคนตรวจรบรอง การกระทำา

ของจำาเลยทงสองดงกลาวยอมมความผดตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา ๑๖๑, ๒๖๔, ๒๖๕ อกกระทงหนง แตใหลงโทษจำาเลย

ทงสองตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๕๗ ซงเปนกระทงหนก

ทสดกระทงเดยว โดยจำาคกคนละ ๒ ป

19

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

18

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

คดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐออกคำาสง

กรณศกษาท ๑ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มไดแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๑๘๖/๒๕๔๙)

สรปคำาฟอง

ผถกฟองคดท ๑ (ผบญชาการเรอนจำา) มคำาสงเรอนจำา

ลงโทษทางวนยแกผฟองคดตามมาตรา ๓๑ และมาตรา ๓๕ (๓) (๖)

และ (๙) แหง พระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ เพราะผฟอง

คดไดรวมมหรอใชหรอนำาเขาหรอรบจากผตองขงและเกบรกษาไวซง

สงของตองหาม (โทรศพทมอถอ) ภายในเรอนจำาเพอตดตอคายา

เสพตดกบบคคลภายนอก ผฟองคดเหนวาคำาสงดงกลาวเปนคำาสงท

ไมชอบและทำาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนเสยหาย

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

คำาสงเรอนจำาของผถกฟองคดท ๑ (ผบญชาการเรอนจำา) ถอ

เปนคำาสงทางปกครองตามมาตรา ๕ แหง พระราชบญญตวธปฏบต

ราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ทจะตองมการอทธรณเพอใหม

การแกไขเยยวยาในฝายปกครองเสยกอนทจะนำามาฟองเปนคดตอ

21

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

20

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ปกครองฯ สวนคำาขอทใหศาลมคำาสงใหผถกฟองคดทงสองชดใช

คาเสยหายเนองจากคำาสงลงโทษทางวนยของผถกฟองคดท ๑ ท

ผฟองคดเหนวา ไมชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมดตอผฟองคด

นน เมอผฟองคดยงมไดดำาเนนการอทธรณคำาสงดงกลาวอนเปน

ขนตอนเพอแกไขเยยวยาความเสยหายตาม ๓มาตรา ๔๒ วรรคสอง

แหง พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองฯ กอนทจะนำามาฟองเปนคดตอ

ศาลปกครอง ผฟองคดจงยงไมมสทธทจะฟองเปนคดได

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พทธศกราช ๒๕๓๙

๑มาตรา ๔๐ คำาสงทางปกครองทอาจอทธรณหรอโตแยงตอไปไดใหระบ

กรณทอาจอทธรณหรอโตแยง การยนอทธรณหรอคำาโตแยง และระยะเวลาสำาหรบ

การอทธรณหรอการโตแยงดงกลาวไวดวย

ในกรณทมการฝาฝนบทบญญตตามวรรคหนง ใหระยะเวลาสำาหรบการ

อทธรณหรอการโตแยงเรมนบใหมตงแตวนทไดรบแจงหลกเกณฑตามวรรคหนง

แตถาไมมการแจงใหมและระยะเวลาดงกลาวมระยะเวลาสนกวาหนงป ใหขยาย

เปนหนงปนบแตวนทไดรบคำาสงทางปกครอง

๒มาตรา ๔๔ ภายใตบงคบมาตรา ๔๘ ในกรณทคำาสงทางปกครองใดไม

ไดออกโดยรฐมนตรและไมมกฎหมายกำาหนดขนตอนอทธรณภายในฝายปกครอง

ไวเปนการเฉพาะ ใหคกรณอทธรณคำาสงทางปกครองนนโดยยนตอเจาหนาทผทำา

คำาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทตนไดรบแจงคำาสงดงกลาว

ศาลปกครอง แตเมอ พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

มไดกำาหนดขนตอนหรอวธการสำาหรบการแกไขความเดอดรอนหรอ

เสยหายไวเปนการเฉพาะ ผฟองคดจงตองอทธรณคำาสงดงกลาว

โดยย นตอเจาหนาท ผ ทำาคำาส งทางปกครองภายในสบหาวนนบ

แตวนทตนไดรบแจงคำาสงดงกลาวตามมาตรา ๒๔๔ แหงพระราชบญญต

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงเปนบทกฎหมายทวไป

มาใชบงคบคำาสงเรอนจำาของ ผถกฟองคดท ๑ ทสงใหลงโทษ

ทางวนยแกผฟองคดมไดแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการ

อทธรณคำาสงดงกลาว ทำาใหระยะเวลาสำาหรบการอทธรณหรอ

การโตแยงเรมนบใหมตงแตวนทไดรบแจงหลกเกณฑหรอขนตอนใน

การอทธรณคำาสง แตถาไมมการแจงใหมและระยะเวลาดงกลาว

มระยะเวลาสนกวาหนงปใหขยายเปนหนงปนบแตวนทไดรบคำาสง

ทางปกครอง ตามบทบญญต ๑มาตรา ๔๐ วรรคสอง แหง พระราช

บญญต วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดงนน เมอผถก

ฟองคดท ๑ มไดแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณ

คำาส งไวในคำาสงดงกลาว และมไดแจงหลกเกณฑการอทธรณ

คำาสงใหมใหผฟองคดทราบแตอยางใด ผฟองคดจงมสทธยนคำา

อทธรณเปนหนงสอตอผถกฟองคดท ๑ ไดภายในหนงปนบแต

วนทไดรบคำาสงดงกลาวเมอผฟองคดยงมไดดำาเนนการอทธรณคำา

สงลงโทษทางวนยดงกลาวเปนหนงสอ ผฟองคดจงไมมสทธนำามา

ฟองเปนคดไดตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. จดตงศาล

23

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

22

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

กรณศกษาท ๒ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มได

แจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง (คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง

ท อ.๖๓๓/๒๕๕๔)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เดมเปนผตองขงอยทเรอนจำา ก ไดพบเหน

การกระทำาทไมชอบดวยกฎหมายของเจาพนกงานเรอนจำาจงไดรอง

เรยนใหผมอำานาจหนาททราบ เปนเหตใหเจาพนกงานเรอนจำาเกด

ความไมพอใจและยายผฟองคดมาอยท เรอนจำา ค รวมทงกกขง

ผฟองคดโดยไมชอบดวยกฎหมาย ผฟองคดจงมหนงสอถงรองปลด

กระทรวงเพ อขอความชวยเหลอ โดยในหนงสอฉบบดงกลาว

ผฟองคดไดใชคำาขนตนวา กราบเรยนคณอา เพอแสดงความเคารพ

ตอมาวนท ๑๕ กนยายน ๒๕๔๖ ผถกฟองคด(ผบญชาการเรอนจำา)

ไดตงคณะกรรมการสอบสวนขนโดยแจงและตงขอกลาวหาผฟองคดวา

กระทำาการกลาวอางและแอบอางเรยกรองปลดกระทรวงวาเปน

ญาตผใหญเพอใหเจาพนกงานเกดความเกรงใจอนเปนการกระทำาผด

วนยเรอนจำา หลงจากนนไดมคำาสงลงโทษลดชนผฟองคดจากนกโทษ

ชนเยยมเปนชนดมาก และใหตดจำานวนวนลดวนตองโทษ ๓๐ วน

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพทธศกราช ๒๕๔๒

๓มาตรา ๔๒ ผใดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะเดอดรอน

หรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากการกระทำาหรอการงดเวนการ

กระทำาของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐหรอมขอโตแยงเกยวกบ

สญญาทางปกครอง หรอกรณอนใดทอยในเขตอำานาจศาลปกครองตามมาตรา ๙

และการแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอความเสยหายหรอยตขอโตแยงนน

ตองมคำาบงคบตามทกำาหนดในมาตรา ๗๒ ผนนมสทธฟองคดตอศาลปกครอง

ในกรณทมกฎหมายกำาหนดขนตอนหรอวธการสำาหรบการแกไขความ

เดอดรอนหรอเสยหายในเรองใดไวโดยเฉพาะการฟองคดปกครองในเรองนน

จะกระทำาได ตอเมอมการดำาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาวและไดม

การสงการตามกฎหมายนน หรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควร หรอ

ภายในเวลาทกฎหมายนนกำาหนด

25

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

24

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

นอกจากนผถกฟองคดยงไดมคำาสงลงโทษลดชนนกโทษของผฟองคด

จากชนดมากเปนชนด และใหตดจำานวนวนลดวนตองโทษจำาคก

จำานวน ๓๐ วน กรณผฟองคดกระทำาผดวนยเรอนจำาฐานยนเอกสาร

คำารองทกขไมผานตามขนตอนระเบยบปฏบตของทางราชการผฟองคด

ไดย นอทธรณคำาส งลงโทษตอผ ถกฟองคด ซ งผ ถกฟองคดไดม

คำาสงยนตามคำาสงเดม และแจงใหผฟองคดทราบ เมอวนท ๓๑

ธนวาคม ๒๕๔๖ ผฟองคดจงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอมคำาสง

ใหเพกถอนคำาสงลงโทษของผถกฟองคด

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดซงตองขงโดย

ไดรบโทษจำาคกมานานพอสมควรแลวยอมทราบเปนอยางดวาตาม

ระเบยบปฏบตของกรมราชทณฑนน เจาหนาทของผถกฟองคดจะตอง

ตรวจสอบขอความในเอกสารหรอจดหมายนนโดยละเอยด ผฟองคด

จงยอมคาดหมายไดวากอนท จดหมายของผ ถกฟองคดจะไปถง

รองปลดกระทรวง ซงเปนขาราชการผดำารงตำาแหนงระดบสงของกระทรวง

นน เจาหนาทของเรอนจำารวมตลอดถงผบญชาการเรอนจำาจะตอง

ไดอานและรบทราบขอความในจดหมายนนแลว และมโอกาสสง

ทจะใหเกดความเขาใจผดในสถานะความสมพนธระหวางผฟองคด

กบรองปลดกระทรวงขนได หรอแมจะไมมผใดเขาใจผดเลย รองปลด

กระทรวงกนาจะไดรบความเสยหายในภายหลงจากการใชถอยคำาใน

ลกษณะเชนวานนของผฟองคด แลวการทผถกฟองคด (ผบญชาการ

เรอนจำา) ใชดลพนจพจารณาขอเทจจรงดงกลาวแลวมคำาสงลงโทษผ

ฟองคดตามความเหนของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงวาผฟองคด

มความผดตามขอ ๔ (๒)(จ) ของกฎกระทรวงฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๒๑)

ออกตามความในพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ ดงกลาวขางตน

ฐานจงใจกอความเสยหายใหแกผอนหรอกจการของเรอนจำาแตไม

เกดความเสยหายขน อนเปนโทษสถานเบากวากรณจงใจกอความ

เสยหายใหแกผอนหรอกจการของเรอนจำาและไดเกดความเสยหาย

ขนตามขอ ๔ (๑)(จ) ของกฎกระทรวงฉบบเดยวกน โดยลงโทษตด

จำานวนวนลดวนตองโทษจำาคกจำานวนสามสบวน และเมอกรณทผฟอง

คดไดกระทำาการดงกลาวเปนกรณการกระทำาผดวนยในกรณอนอยาง

อนนอกจากระบไวในหมวด ๕ ผถกฟองคดจงมอำานาจตามขอ ๑๑๔

ของกฎกระทรวงมหาดไทยดงกลาวขางตน ในการพจารณาลงโทษลด

ชนผฟองคดซงเปนนกโทษชนเยยมเปนชนดมากได เนองจากมใชโทษ

เฆยน ทงน ตามมาตรา ๓๕ วรรคหนง (๓) และ (๙) แหงพระราช

บญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ ประกอบกบขอ ๑๐๓ ของกฎกระทรวง

มหาดไทยดงกลาวขางตน จงมใชการใชดลยพนจโดยไมชอบ คำาสง

เรอนจำาจงมใชคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

สำาหรบคำาส งลงโทษลดช นนกโทษของผ ฟองคดจากช น

ดมากเปนชนด และใหตดจำานวนวนลดวนตองโทษจำาคกจำานวน

๓๐ วน กรณผฟองคดกระทำาผดวนยเรอนจำาฐานยนเอกสารคำารองทกข

27

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

26

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ไมผานตามขนตอนระเบยบปฏบตของทางราชการ เมอขอเทจจรง

ฟงไดวา การทผ ฟองคดยนเรองรองทกขตอศาลในระหวางการ

พจารณาคดโดยประสงคทจะใหศาลดำาเนนการสงหนงสอรองทกข

ฉบบดงกลาวถงอธบดกรมราชทณฑ แตเมอศาลไดอานขอความ

ในเอกสารฉบบดงกลาวเหนวาเปนเรองทไมเกยวกบศาล แตเปน

หนงสอรองทกขถงอธบดกรมราชทณฑ จงมอบหนงสอคนให

เจาหนาทประจำาฝายควบคมศาลอาญากรงเทพใต เพอดำาเนนการ

ตามขนตอนเรอนจำา แตผฟองคดไดรองขอเอกสารคนและไมยอม

เขาหองควบคมเจาหนาท เจาหนาท ซงปฏบตหนาทผชวยหวหนา

ฝายผตองขงประจำาศาลอาญากรงเทพใต จงดนตวผฟองคดเขาไป

ในหองควบคม ยอมเหนไดวาผฟองคดมพฤตการณอนมลกษณะ

เปนการกระดางกระเดอง ตอเจาพนกงานเรอนจำาแลว ดงนน

การทผ ฟองคดมคำาสง ลงโทษผฟองคดโดยเหนวาเปนการฝาฝน

ระเบยบวนยของเรอนจำา โดยยนเอกสารเรองรองทกขตอศาลโดย

ไมผานขนตอนระเบยบปฏบตของทางราชการ กระดางกระเดอง

และขดคำาสงพนกงานเจาหนาทซ งหนาตาม ๓ขอ ๔ (๑)(ง) ของ

กฎกระทรวง ฉบบท ๘ (พ.ศ.๒๕๒๑) ออกตามความในพระราช

บญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ จงสงลงโทษตดจำานวนวนลดวนตอง

โทษจำาคกจำานวนสามสบวนและลดชนจากชนดมากเปนชนด ตาม๒ขอ ๑๐๘(๒) ของกฎกระทรวงมหาดไทยออกตามความในมาตรา ๕๘

แหงพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ ทงนตามมาตรา ๓๕

วรรคหนง(๓) และ(๙) แหงพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙

ประกอบกบขอ ๑๑๐๓ ของกฎกระทรวงมหาดไทยดงกลาวจงไมใช

คำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

กฎกระทรวงมหาดไทย

ออกตามความในมาตรา ๕๘

แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

หมวด ๕

การลงโทษฐานผดวนย๑ขอ ๑o๓ ผบญชาการเรอนจำามอำานาจทกสถานตามทบญญตไวในพระราช

บญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙๒ขอ ๑o๘ ลดชน พงกระทำาในกรณตอไปน

(๒.) กระดางกระเดอง ตอคำาสง ของผบงคบบญชาซงตำากวา

พศดลงมา

กฎกระทรวง

ฉบบท ๘ (พ.ศ.๒๕๒๑)

ออกตามความในพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙๓ขอ๔ นกโทษเดดขาดทไดรบการลดวนตองโทษจำาคกแลว อาจถกตดจำานวน

วนทไดรบการลดวนตองโทษจำาคก ดงตอไปน

(๑) ไมเกนหกสบวน แตไมนอยกวาสามสบวน สำาหรบการกระทำา

ผดวนยอยางหนงอยางใด ดงตอไปน

(ง) ขดคำาสงพนกงานเจาหนาทซงหนา

(จ) จงใจกอความเสยหายใหแกผอนหรอกจการของเรอนจำา

และไดเกดความเสยหายขน

29

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

28

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

กรณศกษาท ๓ คำาสงเรอนจำาลงโทษทางวนยผตองขง มไดแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๑๘๑/๒๕๕๔)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดเปนผตองขงอยทเรอนจำา ส. ฟองวา ผถกฟองคด

(ผบญชาการเรอนจำา) มคำาสงเรอนจำา ส. ลงวนท ๒๙ ธนวาคม ๒๕๔๙

ลงโทษทางวนย ผฟองคด ๒ สถาน โดยลดชนจากชนเยยมเปนชนด

มากและตดจำานวนวนทไดรบการลดวนตองโทษจำาคก จำานวน ๖๐ วน

และคำาสงเรอนจำา ส. ลงวนท ๓๐ เมษายน ๒๕๕๐ ลงโทษทางวนยผฟองคด

โดยขงเดยวมกำาหนด ๓ เดอน ซงผฟองคดเหนวาคำาสงดงกลาวเปน

คำาสงทไมชอบดวยกฎหมายและทำาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอน

เสยหาย ขอใหเพกถอนคำาสงของผถกฟองคด

สรปคำาวนจฉยศาลปกครองสงสด

โดยทคำาสงดงกลาวผถกฟองคดออกโดยอาศยอำานาจตาม

มาตรา ๓๑ และมาตรา ๓๕ (๓) (๖) และ (๙) แหง พ.ร.บ. ราชทณฑ

พ.ศ. ๒๔๗๙ และมผลกระทบตอสทธและหนาทของผฟองคด จงเปน

คำาสงทางปกครอง ตามมาตรา ๕ แหง พ.ร.บ. วธปฏบตราชการทาง

ปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ทอาจนำามาฟองตอศาลปกครองได คดนจงเปน

คดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐออกคำาสงโดยไมชอบดวย

กฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) แหง พ.ร.บ. จดตงศาล ปกครองฯ

อยางไรกด การฟองคดเพอขอใหศาลปกครองมคำาพพากษาเพกถอน

คำาสงทางปกครองดงกลาว ผฟองคดจะตองดำาเนนการอทธรณคำาสง

ดงกลาว เพอใหมการแกไขเยยวยาในฝายปกครองกอนทจะนำาคดมา

ฟองตอศาลปกครอง เมอ พ.ร.บ.ราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ มไดกำาหนด

ขนตอนหรอวธการสำาหรบการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายไว

เปนการเฉพาะ ผฟองคดจงตองอทธรณคำาสงดงกลาวโดยยนตอเจา

หนาทผทำาคำาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบแจงคำา

สงดงกลาวตามมาตรา ๔๔ แหง พ.ร.บ. วธปฏบตราชการทางปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงเปนบทกฎหมายทวไป

เมอขอเทจจรงปรากฏวา คำาสงเรอนจำา ส. ทสงใหลงโทษ

ทางวนยแกผฟองคดทงสองคำาสงมไดแจงหลกเกณฑหรอขนตอน

สำาหรบการอทธรณคำาสงดงกลาวไว ระยะเวลาสำาหรบการอทธรณ

หรอการโตแยงจงเรมนบใหมตงแตวนทไดรบแจงหลกเกณฑหรอ

ขนตอนในการอทธรณคำาสง แตถาไมมการแจงใหมและระยะเวลา

ดงกลาวมระยะเวลาสนกวาหนงป ใหขยายเปนหนงปนบแตวนท

ไดรบคำาสงทางปกครอง ตามมาตรา ๔๐ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. วธ

ปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดงนน ผฟองคดจงมสทธ

ยนคำาอทธรณเปนหนงสอตอผถกฟองคดไดภายในหนงปนบแตวนท

31

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

30

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ไดรบคำาส งดงกลาว ทผ ฟองคดอางวา ไดรองเรยนตอรฐมนตร

วาการกระทรวงยตธรรมวา ผฟองคดไมเหนดวยกบคำาสงลงโทษ

ทางวนยผฟองคดทงสองฉบบนน เหนวา รายละเอยดในหนงสอ

ของผฟองคดดงกลาว ไดกลาวถงพฤตกรรมของนาย ว. หวหนา

งานควบคมแดน ๕ ทปฏบตตอผฟองคด และผฟองคดขอใหรฐมนตร

วาการกระทรวงยตธรรมแตงตงคณะกรรมการสอบสวนเพอพจารณา

ลงโทษทางวนยนาย ว. โดยทไมปรากฏขอโตแยงคดคานคำาสงลงโทษ

ทางวนยของผถกฟองคด อนจะถอวาเปนการยนอทธรณคำาสงลงโทษ

ทางวนยดงกลาว ดงนน การทผฟองคดยนฟองคดนตอศาลปกครอง

เมอวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๓ โดยไมปรากฏวาไดดำาเนนการอทธรณ

หรอโตแยงคำาสงลงโทษทางวนยดงกลาวตอผถกฟองคด จงเปนกรณ

ทผ ฟองคดยงไมไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการทกฎหมาย

กำาหนดไว ผ ฟองคดจงยงไมมสทธฟองคดตอศาลปกครอง ตาม

มาตรา ๔๒ วรรคสองแหง พ.ร.บ. จดตงศาลปกครอง และวธพจารณา

คดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ทศาลปกครองชนตนมคำาสง ไมรบคำาฟองไว

พจารณาและใหจำาหนายคดออกจากสารบบความนน ศาลปกครอง

สงสดเหนพองดวย

จงมคำาสงยนตามคำาสงของศาลปกครองชนตน

ขอแนะนำาการแจงหลกเกณฑหรอขนตอนสำาหรบการอทธรณคำาสง

การแจงสทธในการอทธรณหรอโตแยงคำาสงลงโทษทาง

วนยผตองขง เนองจากคำาสงลงโทษทางวนยผตองขงเปนคำาสงทาง

ปกครองทออกโดยผบญชาการเรอนจำา ผอำานวยการทณฑสถาน

หรอพศด แลวแตกรณ (ไมไดออกโดยรฐมนตร) และตามพระราช

บญญตราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ กมไดกำาหนดหลกเกณฑ ข นตอน

และระยะเวลาในการอทธรณหรอโตแยงคำาสงไวเปนการเฉพาะ ดงนน

คำาสงดงกลาว จงสามารถอทธรณไดตามมาตรา ๔๔ ประกอบมาตรา ๓

แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

ซงในเรองนศาลปกครองสงสดไดมคำาพพากษาหรอคำาสงตดสนไว

เปนจำานวนมาก วากรณทไมมกฎหมายกำาหนดขนตอนการอทธรณ

คำาสงทางปกครองไวโดยเฉพาะตองดำาเนนการอทธรณตามพระราช

บญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เชน คำาสงศาล

ปกครองสงสด ท ๕๖๓/๒๕๔๖ ๕๖๖/๒๕๔๖ ๖๒๕/๒๕๔๖ ๓๒๔/๒๕๔๖

๕๙๗/๒๕๔๗ ๖๗๖/๒๕๔๗ ๗๑๕/๒๕๔๗ และ ๑๘๖/๒๕๔๙ โดย

เฉพาะคำาสงท ๑๘๖/๒๕๔๙ (ตามตวอยางกรณศกษาท ๑ ขางตน)

นน เปนคำาสงของศาลปกครองสงสดทเกยวกบการลงโทษทางวนย

ผ ตองขงโดยตรง โดยมเน อหาสรปไดวา “คำาส งลงโทษทางวนย

ผตองขงเปนคำาสงทางปกครอง ตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญต

33

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

32

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เมอพระราชบญญต

ราชทณฑ พ.ศ. ๒๔๗๙ มไดกำาหนดขนตอนการอทธรณหรอวธการ

แกไขความเดอดรอนหรอเสยหายไวเปนการเฉพาะผฟองคด (ผตองขง)

จงตองอทธรณคำาสงดงกลาวตอเจาหนาทผทำาคำาสง ภายใน ๑๕ วน

นบแตวนทไดรบแจงคำาสง ตามมาตรา ๔๔ แหงพระราชบญญต

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙”

นอกจากน มาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตเดยวกน ยง

กำาหนดใหเจาหนาทตองแจงสทธ ระยะเวลา และวธการในการยน

คำาอทธรณหรอคำาโตแยงไวในคำาสงลงโทษดวย หากเจาหนาทละเลย

ไมแจงสทธ ระยะเวลา และวธการดงกลาวกจะมผลใหระยะเวลา

ยนอทธรณทเดมมกำาหนด ๑๕ วน นบแตวนทไดรบแจงคำาสงขยาย

เปน ๑ ป นบแตวนทไดรบแจงคำาสง ซงกรณนอาจแกไขระยะเวลา

ทขยายไปเปน ๑ ปใหสนสดได โดยเจาหนาทจะตองแจงสทธ ระยะ

เวลา และวธการยนอทธรณหรอโตแยงใหแกผตองขงทราบอกครง

ซงจะมผลใหระยะเวลาทขยายไปเปน ๑ ป ลดลงมาเหลอ ๑๕ วน นบ

แตวนทผตองขงไดรบแจงครงหลง ซงในกรณไดมคำาสงศาลปกครอง

สงสดท ๑๘๖/๒๕๔๙ ยนยนหลกการดงกลาวแลว

ปญหาวาเจาหนาทตองปฏบตแคไหน เพยงใด จงจะถอวา

ไดปฏบตตามมาตรา ๔๐ ดงกลาวนน ในเรองนคณะกรรมการวธ

ปฏบตราชการทางปกครองไดมคำาแนะนำาท ๑/๒๕๔๐ เรอง หลก

เกณฑการแจงสทธในการอทธรณหรอโตแยงคำาสงทางปกครอง

วางแนวทางปฏบตเกยวกบแจงคำาสงดงกลาว ไวแลวซงในกรณ

ของคำาส งทางวนยผ ตองขงนน เจาหนาทอาจระบไวทายคำาส ง

ลงโทษดวยขอความ ดงน

“ถาหาก (ชอผตองขงทถกลงโทษ) ประสงคจะอทธรณหรอ

โตแยงคำาสงนใหยนอทธรณหรออทธรณหรอโตแยงคำาสงดงกลาวตอ

ผบญชาการเรอนจำา/ผอำานวยการทณฑสถาน/พศด (แลวแตกรณ

วาเปนคำาสงของผใด) ภายใน ๑๕ วน นบแตวนทรบทราบคำาสงน

สำาหรบการแจงคำาสง ลงโทษนน เจาหนาทควรใหผตองขงลงลายมอ

ชอและวนททรบทราบคำาสง พรอมทงถายสำาเนาคำาสงเจาหนาท

ควรใหผตองขงลงลายมอชอและวนททรบทราบคำาสง พรอมทงถาย

สำาเนาคำาสงลงโทษมอบใหแกผตองขง ๑ ชดแตแตหากผตองขงไม

สามารถอานหนงสอไดเจาหนาทตองอานคำาสงใหผตองขงฟงและ

ควรมพยาน ๒ คน รวมรบฟงและลงลายมอชอเปนพยานในการแจง

คำาสงลงโทษดวย

ทมา: เอกสารการปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เกยวกบการดำาเนนการทางวนยกบผตองขง

กลมงานคดและความรบผดทางละเมด กองนตการ กรมราชทณฑ

35

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

34

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

กรณศกษาท ๔คดพพาทเกยวกบการระงบการเปน

ผชวยเหลอเจาพนกงาน (คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๒๓/๒๕๕๒)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดทงสองฟองวาเดมผฟองคดทงสองไดรบอนญาตให

ออกนอกแดนทสงกดตอมาเมอวนท ๘ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ผถกฟอง

คดท ๑ และผถกฟองคดท ๒ (เจาหนาทเรอนจำา) ไดมคำาสงใหผตอง

ขงทไปชวยงานดงกลาวจำานวน ๑๒ คน ซงรวมถงผฟองคดทงสอง

ดวยกลบแดนตนสงกด ผฟองคดท ๑ ไดมหนงสออทธรณคำาสงดง

กลาวเมอวนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ตอมาเมอวนท ๒๔ มถนายน

๒๕๕๑ ผถกฟองคดท ๑ ไดชแจงตอผฟองคดทงสอง เหนวาเปน

คำาชแจงทไมมเหตผล จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงเพกถอน

คำาสงดงกลาว และขอใหผถกฟองคดท ๓ (กรมราชทณฑ) ชดใชเงน

ใหแกผ ฟองคดท งสองคนละ ๑๐,๐๐๐ บาท รวมเปนเงนจำานวน

๒๐,๐๐๐ บาท แต ศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณา

และใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ ผฟองคดทงสองไดรบแจง

คำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณาเมอวนท ๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒ และ

ไดยนคำารองอทธรณคำาสงของศาลปกครองชนตนทไมรบคำาฟองไว

พจารณา ตอเจาหนาทของเรอนจำาเพอใหสงตอมายงศาลปกครอง

กลางเมอวนท ๙ มนาคม ๒๕๕๒

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดพจารณาแลว คดมประเดนทจะตอง

พจารณาประการแรกวา ผฟองคดย นคำารองอทธรณคำาสงของ

ศาลปกครองชนตนทไมรบคำาฟองไวพจารณาภายในระยะเวลาท

กฎหมายกำาหนดหรอไม พเคราะหแลวเหนวาตามขอ ๔๙/๑แหง

ระเบยบของทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวย

วธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ วรรคหนง กำาหนดให การยน

คำารองอทธรณคำาส งของศาลปกครองช นตนท ไมรบ คำาฟองไว

พจารณาใหผมสวนไดเสยมสทธยนคำารองอทธรณคำาสงดงกลาวตอ

ศาลปกครองสงสดภายในกำาหนดระยะเวลาสามสบวนนบแตวนทได

รบแจงคำาส งของศาลปกครองชนตนนน และวรรคสอง กำาหนด

ใหการยนคำารองอทธรณคำาสงดงกลาวใหยนตอศาลปกครองชนตน

ทมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณานนคดนขอเทจจรงปรากฏวาสำานกงาน

ศาลปกครองกลางไดมหนงสอลงวนท ๒๖ มกราคม ๒๕๕๒ ถง

ผบญชาการเรอนจำาขอความรวมมอ ใหสงคำาสงศาลทไมรบคำาฟอง

ของผฟองคดทงสองไวพจารณาฉบบลงวนท ๒๒ มกราคม ๒๕๕๒

ใหผฟองคด ทงสองทราบ โดยปรากฏตามใบรบหนงสอหรอเอกสาร

ของศาลปกครองวา ผฟองคดท ๑ เปนผรบแจงคำาสงดงกลาวเมอวน

37

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

36

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ท ๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒ ตอมาผฟองคดท ๑ และในฐานะผแทนของผ

ฟองคดท ๒ ไดมคำารองขอขยายระยะเวลาอทธรณออกไปอก ๓๐ วน

นบแตวนครบกำาหนด แตศาลปกครองชนตนพจารณาแลวมคำาสงไม

อนญาตใหขยายระยะเวลาอทธรณตามคำารองขอดงกลาวโดยศาล

ปกครองชนตนแจงคำาสงไมอนญาตใหขยายระยะเวลาอทธรณให

ผฟองคดทราบเมอวนท ๔ มนาคม ๒๕๕๒ และเมอวนท ๙ มนาคม

๒๕๕๒ ผฟองคดท ๑ และในฐานะผแทนของผฟองคดท ๒ ไดยนคำารอง

อทธรณคำาสงของศาลปกครองชนตนทไมรบคำาฟองของผฟองคด

ทงสองไวพจารณาผานเรอนจำาเพอใหสงตอมายงศาลปกครองกลาง

และเรอนจำามหนงสอ ลงวนท ๑๒ มนาคม ๒๕๕๒ สงคำารองอทธรณ

ของผฟองคดทงสองตอศาลทางไปรษณยเมอวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๒

โดยศาลปกครองกลางไดรบคำารองอทธรณดงกลาวเมอวนท ๒๔

มนาคม ๒๕๕๒ ซงหากนบระยะเวลาทผฟองคดทงสองไดรบแจงคำา

สงเมอวนท ๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒ แลวจะครบกำาหนดเวลาสามสบ

วนในวนท ๘ มนาคม ๒๕๕๒ เมอวนดงกลาวตรงกบวนหยดราชการ

(วนอาทตย) ผฟองคดจงอาจยนคำารองอทธรณคำาสงไดในวนทำาการ

วนแรก คอ วนท ๙ มนาคม ๒๕๕๒ แตหากนบระยะเวลาทผฟอง

คดไดรบแจงคำาสงศาล คอ วนท ๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒ จนถงวนท

เรอนจำาสงคำารองอทธรณของผฟองคดทงสองตอศาลเมอวน

ท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๒ กถอเปนการยนคำารองอทธรณตอศาลเกน

สามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงศาลแลว กรณจงมปญหาทจะ

ตองพจารณาวา การทผฟองคดท ๑ และในฐานะผแทนของผฟองคด

ท ๒ สงคำารองอทธรณผานเจาหนาทของเรอนจำาเพอสงตอไปยงศาล

ปกครองชนตนภายในระยะเวลาทกฎหมายกำาหนด แตเรอนจำาไดสง

ไปยงศาลเมอพนระยะเวลาทกฎหมายกำาหนดนน จะถอเปนการยน

คำารองอทธรณตอศาลภายในระยะเวลาตามทกฎหมายกำาหนดหรอไม

เหนวา แมระเบยบของทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด

วาดวยวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ขอ ๑๓ ไดกำาหนดเกยว

กบการยนเอกสารตอศาลไวเพยงการยนตอศาลเอง หรอย นตอ

พนกงานเจาหนาทของศาล หรอสงทางไปรษณยลงทะเบยนกตาม

แต เมอพจารณาถงบทบญญตของพระราชบญญตราชทณฑ

พทธศกราช ๒๔๗๙ ประกอบกบกฎกระทรวงมหาดไทย ออกตาม

ความในมาตรา ๕๘ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช

๒๔๗๙ หมวด ๖ เรอง การรองทกข ยนเรองราว และถวายฎกาของ

ผตองขง ขอ ๑๐๒ ถงขอ ๑๒๖ ซงกำาหนดใหเจาพนกงานเรอนจำาทก

คนมหนาทสบเรองรองทกขและอำานวยความสะดวกตางๆ รวมทง

ตองเปดโอกาสใหผตองขงรองทกขยนเรองราวและถวายฎกาของ

ผตองขง โดยเฉพาะขอ ๑๒๕ วรรคสอง กำาหนดให เจาพนกงาน

เรอนจำามหนาทจดสงเรองรองทกขไปยงผรบ ประกอบกบโดยภาวะ

ของผฟองคดซงเปนผตองขงทถกจำาคกอยในเรอนจำา ยอมไมสามารถ

สงเอกสารตอศาลโดยตรงไดแลว เหนวา การทผฟองคดยนคำารอง

อทธรณคำาสงของศาลปกครองชนตนทไมรบคำาฟองไวพจารณาให

แกเจาหนาทผมหนาทรบเรองราวของเรอนจำาเมอ วนท ๙ มนาคม

๒๕๕๒ ซงเปนวนทำาการวนแรกถอไดวาเปนการยนคำารองอทธรณ

ตอศาลตามทกฎหมาย กำาหนดไวแลว แมตอมาเรอนจำาจะไดนำาสง

39

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

38

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

คำารองอทธรณคำาสงดงกลาวของผฟองคดตอศาลภายหลงเมอพน

กำาหนดระยะเวลาสามสบวนนบแตวนทผฟองคดไดรบแจงคำาสงของ

ศาลปกครองชนตนกตาม กรณยอมถอเปน เหตจำาเปนอนทศาล

ปกครองสงสดจะรบคำารองอทธรณของผฟองคดทงสองไวพจารณา

ได ตามมาตรา ๕๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครอง

และวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

คดจงมประเดนทจะตองพจารณาตอไปวา ศาลปกครองม

อำานาจรบคำาฟองนไวพจารณาหรอไม พเคราะหแลวเหนวา คดน

ผฟองคดทงสองฟองวา ผถกฟองคดท ๑ และ ผถกฟองคดท ๒ ได

มคำาสงเมอวนท ๘ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ใหสงตวผตองขงทชวยงาน

พฒนาจตใจจำานวน ๑๒ คน ซงรวมถงผฟองคดท ๑ ททำาหนาทชวย

งานธรการหรอพมพเอกสาร และผฟองคดท ๒ ทไปทำาหนาทเปนคร

ชวยสอนหนงสอกลบแดนตนสงกดเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

ทำาใหผฟองคดทงสองเดอดรอนเสยหายและเสอมเสยชอเสยง จง

ขอใหศาลเพกถอนคำาสงและใหผถกฟองคดท ๓ ชดใชคาเสยหาย

จากคำาสงดงกลาว ซงปรากฏขอเทจจรงวา การมคำาสงอนญาตให

ผ ต องขงไปชวยทำางานเปนผ ช วยเจาหนาท ประจำาแดนศกษา

(ฝายการศกษาและพฒนาจตใจ) กเนองมาจากผถกฟองคดท ๓

มนโยบายทจะจดการศกษาใหแกผตองขงเพอแกไขพฒนาพฤตนสย

และสงเสรมใหผตองขงไดรบการศกษา แตประสบปญหาเรอง

อตรากำาลงของเจาหนาท ไมเพยงพอ จงเปดโอกาสใหเรอนจำา

แตละแหงสามารถแตงตงนกโทษเดดขาดชนดขนไปทมวฒทางการ

ศกษาไมตำากวาระดบปรญญาตร มความประพฤตปฏบตด ไมเคย

กระทำาผดวนย รบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย และไดรบการ

ยอมรบจากผตองขงโดยทวไปมาทำาหนาทผชวยสอนหนงสอตาม

จำานวนชนเรยนทเปดดำาเนนการในแตละภาคการศกษาไดตามความ

ตองการ โดยไมปรากฏวาผตองขงทไปทำาหนาทดงกลาวไดรบสทธ

ตามทกฎหมายกำาหนดไว คงมเพยงเมอมการพจารณาการพกการ

ลงโทษหรอลดวนตองโทษจำาคกของผตองขง ใหเรอนจำารายงานผล

การปฏบตหนาทดงกลาวให ผถกฟองคดท ๓ และคณะกรรมการ

พกการลงโทษหรอลดวนตองโทษพจารณาเปนเหตผลนำามาสนบสนน

การพกการลงโทษหรอลดวนตองโทษจำาคกเปนพเศษนอกเหนอจาก

ผตองขงรายอน ๆ เทานน ดงนน คำาสงทอนญาตให ผฟองคดท ๒

ไปทำาหนาทชวยสอนหนงสอหรอคำาสงใหระงบการไปทำาหนาท

ดงกลาว หรอคำาสงใหสงตวผฟองคดท ๑ ทไปชวยงานธรการหรอ

พมพเอกสารกลบแดนตนสงกด จงเปนเพยงการมอบหมายหนาท

ใหผตองขงไปทำาหนาทอยางใดอยางหนงหรอระงบการกระทำา

หนาทดงกลาวเปนการภายในของเรอนจำาเทานนหาใชการสงการ

ทมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาททางกฎหมาย

ของผฟองคดทงสองอนมลกษณะเปนคำาสงทางปกครองตาม

มาตรา ๕๑ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๙ ไม กรณจงไมเปนคดพพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง

(๑)๒ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคด

ปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ทผฟองคดทงสองอทธรณวา การสงตวผฟอง

คดท ๒ ซงทำาหนาทชวยสอนหนงสอ และสงตวผฟองคดท ๑ ททำา

หนาทชวยงานธรการหรอพมพเอกสารกลบแดนตนสงกดทำาใหผฟอง

41

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

40

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

กรณศกษาท ๕คดพพาทเกยวกบการใชเครองพนธนาการ(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๕๓๒/๒๕๕๑)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดตองโทษประหารชวตตามคำาพพากษา

ของศาลอาญาคดอยระหวางการพจารณาของศาลอทธรณ ผฟองคด

ไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการถกลามดวย โซตรวนทมนำาหนก

หลายกโลกรมทขอเทาทงสองขาง ตามมาตรา๑ ๑๔ แหงพระราชบญญต

ราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. ใหผถกฟองคดยกเลกการจำาตรวนผฟองคด

๒. หามผถกฟองคดใชเครองพนธนาการชนดอน

๓. วนจฉยชขาดการปฏบตหนาทโดยมชอบของผถกฟองคดท

นำาโซตรวนมาใชควบคมผฟองคดในระหวางถกคมขงในเรอนจำาโดย

ไมมกฎหมายรองรบ

๔. ใหวนจฉยวา จำาตรวน ปรากฏอยในกฎหมายไทยหรอไม

๕. ขอใหศาลกำาหนดมาตรการหรอวธการคมครองเพอบรรเทา

ทกขชวคราวกอนการพพากษาโดยใหระงบการจำาตรวน

๖. หามผถกฟองคดนำาตวผฟองคดขงบนเรอนนอน เนองจาก

ศาลมคำาสงใหระงบการจำาตรวน

คดท งสองเสยสทธน น จงฟงไมข นทศาลปกครองชนตนมคำาส ง

ไมรบคำาฟองไวพจารณาและใหจำาหนายคดออกจากสารบบความนน

ศาลปกครองสงสดเหนพองดวย

๑พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พทธศกราช ๒๕๓๙

มาตรา ๕ ในพระราชบญญตน

“คำาสงทางปกครอง” หมายความวา

(๑) การใชอำานาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลเปนการสราง

นตสมพนธขนระหวางบคคลในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอ

มผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคล ไมวาจะเปนการถาวร

หรอชวคราว เชน การสงการ การอนญาต การอนมต การวนจฉยอทธรณ การ

รบรอง และการรบจดทะเบยน แตไมหมายความรวมถงการออกกฎ

๒พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา ๙ ศาลปกครองมอำานาจพจารณาพพากษาหรอมคำาสงในเรองดงตอไปน

(๑) คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท

ของรฐกระทำาการโดยไมชอบดวยกฎหมายไมวาจะเปนการออกกฎ คำาสงหรอ

การกระทำาอนใดเนองจากกระทำาโดยไมมอำานาจหรอนอกเหนออำานาจหนาท

หรอไมถกตองตามกฎหมาย หรอโดยไมถกตองตามรปแบบ ขนตอน หรอวธการ

อนเปนสาระสำาคญทกำาหนดไวสำาหรบการกระทำานน หรอโดยไมสจรต หรอม

ลกษณะเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม หรอมลกษณะเปนการสรางขนตอน

โดยไมจำาเปนหรอสรางภาระใหเกดกบประชาชนเกนสมควร หรอเปนการใช

ดลพนจโดยมชอบ

43

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

42

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ตอมาศาลปกครองชนตนมคำาสงกำาหนดมาตรการเพอ

บรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษา โดยใหผถกฟองคดระงบ

การจำาตรวนผฟองคดไวจนกวาคดจะถงทสดหรอจนกวาศาลจะม

คำาสงเปนอยางอน ผถกฟองคดจงยนคำารองอทธรณคำาสงของศาล

ปกครองชนตนตอมาในระหวางการพจารณาของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองชนตนไดมคำาสงใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ

และใหคำาสงกำาหนดมาตรการหรอวธการคมครองเพอบรรเทาทกข

ชวคราวกอนการพพากษาสนผลไป เนองจากผฟองคดท ๑ ผฟองคด

ท ๓ ผฟองคดท ๔ ผฟองคดท ๕ ไดยนคำารองขอถอนฟอง สวนผ

ฟองคดท ๒ มไดย นคำาคดคานคำาใหการตามคำาสงศาลและไมได

มหนงสอแจงวาประสงคจะใหศาลพพากษาคดนตอไปศาลปกครอง

สงสดวนจฉยวา เมอศาลปกครองชนตน มคำาสงดงกลาวแลว จงไม

จำาตองพจารณาคำารองอทธรณของผถกฟองคดอกตอไป จงมคำาสง

จำาหนายคดออกจากสารบบความ

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙๑มาตรา ๑๔ หามมใหใชเครองพนธนาการแกผตองขง เวนแต

(๑) เปนบคคลทนาจะทำาอนตรายตอชวต หรอรางกายของตนเองหรอผอน

(๒) เปนบคคลวกลจรต หรอจตไมสมประกอบอนอาจเปนภยนตรายตอผอน

(๓) เปนบคคลทนาจะพยายามหลบหนการควบคม

(๔) เม อถกคมตวไปนอกเรอนจำา เจาพนกงานผมหนาทควบคม

เหนเปนการสมควรทจะตองใชเคร องพนธนาการ

(๕) เมอรฐมนตรสงวาเปนการจำาเปนจะตองใชเครอง พนธนาการ

เนองแตสภาพของเรอนจำาหรอสภาพการณของทองถน

ภายใตบงคบอนมาตรา (๔) และ (๕) แหงมาตราน ใหพศดเปน

เจาหนาทมอำานาจทจะสงใหใชเครองพนธนาการแกผตองขงและทจะเพกถอน

คำาสงนน

45

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

44

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ผฟองคดในราคาเทากบราคาตลาดนอกเรอนจำาอยางเปนธรรม ใหจด

ทำาบตรประกนสขภาพถวนหนาใหกบผฟองคดและผตองขงอนๆ

ทมสทธโดยเรว ใหมการรกษาพยาบาลผฟองคดและผตองขงอนให

ถกตองตามหลกวชาชพแพทยใหสงผฟองคดหรอผตองขงทเจบปวย

ทเรอนจำากลางไมมแพทยรกษาไดไปโรงพยาบาลอนโดยรวดเรว

ใหระงบการบงคบใชแรงงานผตองขงโดยไมเปนธรรม และใหจด

ระบบสาธารณปโภคและเครองอปโภคตลอดทงการบำารงซอมแซม

รกษาใหใชการไดตามปกตโดยเรว ใหการโยกยายผตองขงทมโทษนอย

และผตองขงทยนคำารองขอยายกลบภมลำาเนาทกรายทขอ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มปญหาทจะตองพจารณาวา

การทผฟองคดท ๒ และผฟองคด ท ๙ ยนคำารองอทธรณคำาสงผาน

ผถกฟองคดท ๑ (เรอนจำา)เพอสงตอไปยงศาลปกครองชนตนภายใน

ระยะเวลาสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงศาล แตผถกฟองคด

ท ๑ (เรอนจำา) ไดสงตอไปยงศาลปกครองทางไปรษณยเมอพนระยะ

เวลาทกฎหมายกำาหนดนน จะถอเปนเหตจำาเปนอนทศาลปกครอง

สงสดจะรบ คำารองอทธรณไวพจาณาตอไปไดหรอไม เหนวา เมอ

พจารณาถงบทบญญตของพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช

๒๔๗๙ ประกอบกบกฎกระทรวงมหาดไทย ออกตามความในมาตรา

๕๘ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ หมวด ๖

กรณศกษาท ๖คดพพาทเกยวกบการรบสงพสดไปรษณย

และการจดสวสดการใหผตองขง (คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๒/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ไดรบความเดอดรอนและเสยหายจากการท

เรอนจำาผถกฟองคดท ๑ โดยผบญชาการเรอนจำา ผถกฟองคดท ๒ ได

ออกกฎ ระเบยบ คำาสงทไมเปนธรรม และไมชอบดวยกฎหมาย เกยว

กบการไดรบการเยยม การรบของฝากจากญาต การรกษาพยาบาล

การยายเรอนจำา การทำางานฝกวชาชพ และความเปนอยทวไป จงขอ

ใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงใหไตสวนฉกเฉนและมคำาสงคมครอง

ชวคราวโดยใหผฟองคดทงเจดรอยสบสองคนไดรบการเปดรบพสด

ไดรบของฝากจากญาต ณ หองเย ยมญาต และใหผ ฟองคดท ง

เจดรอยสบสองคนทตองขงในคดยาเสพตดไดรบการเยยมญาต

เทากบผฟองคดทตองขงในคดความผดประเภทอน ๆ อยางเทาเทยม

กน รวมทงหามผถกฟองคดทงสองกลนแกลงโยกยายผฟองคดทง

เจดรอยสบสองคนโดยไมเปนธรรม และสงใหท ทำาการไปรษณย

ทกแหงเปดรบ-สงพสดใหผตองขงตามปกต เพกถอนคำาสงของผถก

ฟองคดทงสองตามฟอง และใหผถกฟองคดทงสองขายสนคาใหกบ

47

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

46

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

เรอง การรองทกข ยนเรองราว และถวายฎกาของผตองขง ขอ ๑๒๐

ถงขอ ๑๒๖ ซงกำาหนดใหเจาพนกงานเรอนจำาทกคนมหนาทสบ

เรองรองทกขและอำานวยความสะดวกตางๆ รวมทงตองเปดโอกาสให

ผตองขงรองทกข ยนเรองราว และถวายฎกาของผตองขง โดยเฉพาะ

ขอ ๑๒๕ วรรคสอง กำาหนดให เจาพนกงานเรอนจำามหนาทจดสง

หนงสอเชนวานนไปยงผรบแลว จงเหนไดวา โดยสถานะของผฟอง

คดซงเปนผตองขงทถกจำาคกอยในเรอนจำา ยอมถกจำากดสทธทำาให

ไมสามารถยนคำารองอทธรณคำาสงหรอเอกสารตอศาลปกครองหรอ

สงตอพนกงานเจาหนาทของศาล หรอสงทางไปรษณยไดโดยตรง

โดยตองสงผานเจาหนาทผรบเรองราวของผถกฟองคดท ๑ เพอใหสง

ตอไปยงศาลปกครองชนตน กรณยอมถอไดวามเหตจำาเปนอนท

ทำาใหผฟองคดมอาจยนคำารองอทธรณคำาสงตอศาลภายในระยะ

เวลาทกฎหมายกำาหนดได ตามขอ ๓๐ วรรคสอง แหงระเบยบของ

ทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคด

ปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ดงนนการทผฟองคดท ๒ และผฟองคดท ๙

ยนคำารองอทธรณคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณาใหผถกฟองคดท ๑

ภายในระยะเวลาสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงแลว แมวา

ผ ถกฟองคดท ๑ จะไดสงคำารองอทธรณคำาส งดงกลาวตอศาล

ปกครองชนตนทางไปรษณยภายหลงจากพนกำาหนดระยะเวลา

สามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงศาลกตาม ศาลปกครองสงสด

กมอำานาจรบคำารองอทธรณคำาสงของผฟองคดไวพจารณาตอไปได

จงมคำาสงใหกลบคำาสงของศาลปกครองชนตน เปนใหรบคำาฟอง

ของผ ฟองคดท งเจดรอยสบสองคนไวพจารณา โดยใหดำาเนน

การตามกฎหมายและระเบยบวาดวยวธพจารณาคดปกครองตอไป

กฎกระทรวงมหาดไทย

ออกตามความในมาตรา ๕๘

แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

หมวด ๖

การรองทกข ยนเรองราว และถวายฎกาของผตองขง

ขอ ๑๒๐ การรองทกขนน อาจกระทำาดวยวาจาหรอดวยการยนเปนหนงสอ

ถากระทำาดวยวาจา ใหเจาพนกงานทไดรบคำารองทกขบนทกคำารองทกขไว

บนทกคำารองทกขหรอหนงสอรองทกขนนตองลงลายมอชอผรองทกขและ

เจาพนกงานทไดรบคำารองทกขไวดวย

ขอ ๑๒๑ การรองทกข การยนเรองราว การถวายฎกานน หากผตองขงไม

สามารถจดหาเครองเขยนสวนตวไดใหจดหาให

การเขยนคำารองทกข เรองราว หรอฎกา ผตองขงตองเขยนเอง เวนแต

ไมสามารถเขยนเองได

การเขยนดงกลาวในวรรคกอน ตองเขยนในทซงทางการเรอนจำาจดให

ในกรณทผตองขงขอสงวนขอความเปนลบ หามมใหเจาพนกงาน

เรอนจำาอยใกลในระยะทอาจอานเขาใจขอความทเขยนหรอขออานหรอยอมให

ผอนมโอกาสเชนนนนอกจากบคคลทผตองขงนนยนยอม

49

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

48

กรณศกษาคำาพพากษาและคำาสงศาลปกครองสงสด

ขอ ๑๒๒ หนงสอรองทกขหรอเรองราวหรอฎกานนใหผตองขงยนตอพศด

หรอจะใสลงในทซงจดไวเพอการนนกได

ขอ ๑๒๓ เจาพนกงานเรอนจำาทกคนตองเปดโอกาสใหผตองขงรองทกข หรอ

นำาคำารองทกข เรองราว หรอฎกาไปยนตามขอกอน

ขอ ๑๒๔ เมอพศดไดรบหนงสอดงกลาวในขอกอน หากมใชเปนกรณดงกลาว

ในขอตอไป ใหเปดซองตรวจดขอความ และปฏบต ดงตอไปน

(๑) สอบขอเทจจรง

(๒) แกไขหรอชวยเหลอตามคำารองขอตามสมควรแกกรณ

(๓) เสนอตอไปยงผบญชาการเรอนจำาพรอมกบรายงานชแจงการ

ปฏบตทกลาวแลว

ขอ ๑๒๕ ขอความในหนงสอรองทกข เรองราวและฎกานน ผตองขงจะขอ

รกษาเปนความลบกได ในกรณนนใหสอดหนงสอไวในซองและผนกเสย

หนาซองใหเขยนวา “ลบ” ถาผตองขงไมไดเขยนคำานไว ใหเจาพนกงานเรอนจำา

เขยนเมอทราบความประสงค

หนงสอเชนวานนหามมใหเจาพนกงานเรอนจำาอาน แตมหนาทจดสง

ไปยงผรบ หากเปนหนงสอมถงรฐมนตรหรอทลเกลาฯ ถวายใหสงไปยงอธบด

ดำาเนนการตอไปตามสมควร

ขอ ๑๒๖ คำาสงหรอคำาชแจงตอบคำารองทกข เรองราวหรอฎกา ตองแจงใหผยน

ทราบและจดใหลงลายมอชอรบทราบไวเปนหลกฐาน

คดพพาทเกยวกบการขอพระราชทานอภยโทษ

51

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

50

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

คดพพาทเกยวกบการขอพระราชทานอภยโทษ

กรณศกษาท ๑คดพพาทเกยวกบผตองขงยนหนงสอทลเกลาฯ

ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษ (คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๘๙๐/๒๕๕๒)

สรปคำาฟอง

ผ ฟองคดฟองวาไดจดสงหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอ

พระราชทานอภยโทษ ผานทางเรอนจำา เพอจดสงตามขนตอนของ

ทางราชการ ตงแตวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๓ ซงบดนเวลาลวงเลยมา

เปนเวลานานกวา ๗ ปแลว แตผฟองคดไมไดรบแจงผลการดำาเนน

การแตอยางใดทงๆ ทผ ฟองคดไดมหนงสอไปยงผถกฟองคดทง

สอง และรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเพอสอบถามความคบหนา

การดำาเนนการ รวมทงสอบถามวา มการอายดตวผฟองคดหรอไม

รวม ๕ ฉบบ จงเปนการทผถกฟองคดทงสองไมปฏบตตามหนาท

เปนเหตให ผ ฟองคดไดรบความเสยหายจงขอใหศาลปกครองม

คำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. ใหลงโทษผถกฟองคดทงสอง ตามมาตรา ๑๕๗ และมาตรา

๑๕๘ แหงประมวลกฎหมายอาญา

๒. ใหผถกฟองคดทงสองแจงผลเกยวกบการยนเรองราว

ทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษใหผถกฟองคดทราบเปน

หนงสอราชการ หรอสงคนหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทาน

อภยโทษให แกผฟองคด หากไมสามารถสงคนหนงสอดงกลาวไดให

ชดใชเปนเงนจำานวน ๓,๐๐๐ บาท

๓. ใหผถกฟองคดทงสองชดใชคาเสยหายเปนเงน จำานวน

๗,๐๐๐,๐๐๐ บาท

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา

ขอหาทหนง ทผฟองคดไดมหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอ

พระราชทานอภยโทษแตผถกฟองคดไมแจงผลการดำาเนนการให

ทราบ ทงทผฟองคดไดมหนงสอสอบถามแลวหลายครงนน เหนวา

ผฟองคดไดมหนงสอสอบถามความคบหนาการดำาเนนการเกยวกบ

หนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษและการขออายด

ตวของผฟองคดไปยงผถกฟองคด และรฐมนตรวาการกระทรวง

ยตธรรม ในระหวางวนท ๔ กนยายน ๒๕๔๙ ถงวนท ๒๒ มนาคม

๒๕๕๐ รวม ๕ ฉบบ ซงตอมาผถกฟองคดท ๑ (กรมราชทณฑ) กไดม

หนงสอถงเรอนจำา เพอชแจงความคบหนาแกผฟองคดแลว และ

ผฟองคดกไดลงลายมอชอรบทราบการชแจงดงกลาวแลวเมอ

วนท ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ผถกฟองคดท ๑ จงไดดำาเนนการแจง

ผลความคบหนาเก ยวกบเร องดงกลาวใหแกผ ฟองคดทราบแลว

53

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

52

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

ไมมเหตทศาลปกครองจะตองพจารณาหรอออกคำาบงคบหรอม

คำาสงในกรณดงกลาวอก

ขอหาทสอง ทผถกฟองคดไมแจงผลการดำาเนนการเรองหนงสอ

ทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษนานกวา ๗ ป เปนการ

กระทำาละเมดตอผฟองคด จงขอใหผถกฟองคดทงสองชดใชคาเสย

หายเปนเงนจำานวน ๗,๐๐๐,๐๐๐ บาท นน เหนวา เมอผฟองคดได

จดทำาหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษ โดยยน

ผานเรอนจำา เมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๓ จงถอวาผฟองคดรหรอควร

ร ถงเหตแหงการฟองคดในคดน ตงแตวนทพนกำาหนดเกาสบวน นบ

แตวนทผฟองคดไดยนหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทาน

อภยโทษ แลวไมไดรบหนงสอชแจง ซงกคอวนท ๒๔ มกราคม ๒๕๔๔

ผฟองคดจงตองยนฟองคดตอศาลปกครองภายในหนงปนบแตวนท

๒๔ มกราคม ๒๕๔๔ ซงเปนวนทผฟองคดรหรอควรรถงเหตแหงการ

ฟองคด ซงจะครบกำาหนดในวนท ๒๔ มกราคม ๒๕๔๕ เมอปรากฏ

วา ผฟองคดไดนำาคดมายนฟองตอศาลปกครองชนตน เมอวนท ๓๐

เมษายน ๒๕๕๐ จงเปนการยนฟองคดเมอพนกำาหนดระยะเวลาการ

ฟองคดแลว

ขอหาทสาม ทผฟองคดฟองวาผถกฟองคดกระทำาความ

ผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๕๗ และมาตรา ๑๕๘ นน

เปนขนตอนทประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาบญญตไว

เปนการเฉพาะ อยในอำานาจการควบคมตรวจสอบของศาลยตธรรม

มใชเปนคดพพาทในทางปกครองทอยในอำานาจพจารณาพพากษา

ของศาลปกครอง

ทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองในขอหาทงสามนไว

พจารณานน ศาลปกครองสงสดเหนพองดวย

55

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

54

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา พระราชกฤษฎกาพระราชทาน

อภยโทษฯ ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๑๐ ธนวาคม ๒๕๕๐

และมผลใชบงคบตงแตวนท ๑๑ ธนวาคม ๒๕๕๐ อนเปนวนถดจาก

วนประกาศในราชกจจานเบกษา แตโดยทผฟองคดตองโทษอยใน

เรอนจำา การจะถอวาผฟองคดไดร หรอควรรถงพระราชกฤษฎกา

ดงกลาวตงแตวนท ๑๐ ธนวาคม ๒๕๕๐ ยอมไมเปนธรรมกบผฟอง

คดซงไมมโอกาสเขาถงราชกจจานเบกษาไดดงเชนประชาชนโดย

ทวไป แตเมอมาตรา ๑๔ วรรคหนง แหงพระราชกฤษฎกาดงกลาว

บญญตใหคณะกรรมการตรวจสอบรายชอผซงจะไดรบพระราชทาน

อภยโทษสงรายชอดงกลาวตอศาลแหงทองทใหแลวเสรจภายในเกา

สบวนนบแตวนทพระราชกฤษฎกานใชบงคบ จงเชอไดวาผฟอง

คดควรทจะไดรวาผฟองคดไมอยในขายไดรบพระราชทานอภยโทษ

ตามพระราชกฤษฎกาดงกลาวประมาณวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๕๑

หรออยางชาภายในสนเดอนมนาคม ๒๕๕๑ และชอบทจะฟองคดตอ

ศาลปกครองภายในเกาสบวนนบแตวนดงกลาว การทผฟองคดยน

ฟองคดนโดยคำาฟองมาถงสำานกงานศาลปกครองเมอวนท ๒๒

ตลาคม ๒๕๕๒ จงเปนการยนคำาฟองเมอพนระยะเวลา การฟองคดท

กฎหมายกำาหนดแลว ศาลปกครองสงสดจงไมอาจรบคำาฟองคดน

ไวพจารณาได

กรณศกษาท ๒ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ(คำาสงศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท ฟ.๕/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เปนนกโทษเดดขาดประหารชวตในความผด

ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษฯ ไดรบความเดอดรอนหรอ

เสยหายจากพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๕๐

เนองจากมาตรา ๑๒ แหงพระราชกฤษฎกาดงกลาว กำาหนดวา ผตอง

โทษตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคกเกนแปดป จำาคกตลอดชวตหรอ

ประหารชวต ภายหลงวนทพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ

พ.ศ. ๒๕๔๙ ใชบงคบในความผดฐานผลต นำาเขาหรอสงออก หรอ

ผลต นำาเขาหรอสงออก เพอจำาหนาย หรอจำาหนายหรอมไวในครอบ

ครองเพอจำาหนาย ตามกฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ กฎหมาย

วาดวยมาตรการในการปราบปรามผกระทำาความผดเกยวกบยาเสพ

ตด หรอกฎหมายวาดวยวตถทออกฤทธตอจตและประสาท ไมอยใน

ขายไดรบพระราชทานอภยโทษตามพระราชกฤษฎกาน บทบญญตของ

กฎหมายดงกลาว ทำาใหผฟองคดไมไดรบพระราชทานอภยโทษ จงขอให

ศาลปกครองมคำาพพากษาหรอคำาสงใหผฟองคดไดรบสทธตามพระราช

กฤษฎกาดงกลาว โดยใหไดรบการลดโทษเหลอจำาคกตลอดชวต

57

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

56

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

ใหเปนไปตามความประสงคของผฟองคดโดยความสมครใจเพราะ

ผฟองคดอาจไดรบผลกระทบจากคำาฟองน

๔. ใหผถกฟองคดออกเอกสารการปลอยตวทถกตองใหม

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดยอมรหรอควรรถงเหต

แหงการฟองคดดงกลาวมาตงแตเมอมการลดโทษใหแกผฟองคด

ตามพระราชกฤษฎกาดงกลาวในป พ.ศ. ๒๕๔๗ และ พ.ศ. ๒๕๔๙

ตามลำาดบ และผฟองคดยอมรหรอควรรถงความไมถกตองของเอกสาร

การปลอยตวทผฟองคดมคำาขอใหผถกฟองคดออกเอกสารใหมให

ถกตอง รวมทงทราบถงการกกขงเกนกำาหนดทเปนเหตแหงการฟอง

คดอกประการหนง ตงแตวนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๕๐ เปนอยางชา

ผฟองคดจงชอบทจะยนฟองคดนภายในหนงป นบแตวนดงกลาว

การทผฟองคดยนฟองคดนเมอวนท ๑๐ มถนายน ๒๕๕๒ จงเปนการ

ยนคำาฟองเมอพนระยะเวลาการฟองคดตาม ๑มาตรา ๕๑ วรรคหนง

แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ.๒๕๔๒ เมอการฟองคดนเปนการฟองคดเพอประโยชนของผฟอง

คดเทานน มไดเปนประโยชนแกสวนรวมแตอยางใด และไมปรากฏ

วามเหตจำาเปนใดททำาใหผฟองคดไมอาจยนคำาฟองภายในระยะเวลา

การฟองคดได ศาลปกครองสงสดจงไมอาจใชดลพนจรบคำาฟองคดน

ไวพจารณาได

กรณศกษาท ๓ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๖๗๙/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการท

เร อนจำาและทณฑสถาน พจารณาลดโทษใหแกผ ฟ องคดตาม

พระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๗ และพระราช

กฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ ไมถกตอง ทำาใหผฟอง

คดไดรบการปลอยตวพนโทษหลงวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๐ กลาวคอ

ไดรบการปลอยตวเมอวนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๕๐เปนผลใหผฟองคด

ไมไดรบการลางมลทนตามพระราชบญญตลางมลทนในวโรกาสท

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมพระชนมพรรษา

๘๐ พรรษา พ.ศ. ๒๕๕๐ จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. เรงรดการคมครองสทธตามพระราชบญญตลางมลทนใน

วโรกาสท พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชม

พระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา พ.ศ. ๒๕๕๐

๒. คมครองสทธในกรณกกขงผฟองคดเกนกำาหนดเพราะเกด

จากความบกพรองผดพลาดของเจาหนาทรฐ

๓. คมครองสทธการยายทคมขงระหวางตองโทษคดปจจบน

59

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

58

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

๑มาตรา ๕๑ การฟองคดตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) ใหยนฟองภายในหนงป

และการฟองคดตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๔) ใหยนฟองภายในหาป นบแตวนท

รหรอควรรถงเหตแหงการฟองคดแตไมเกนสบปนบแตวนทมเหตแหงการฟองคด

กรณศกษาท ๔ คดพพาทเกยวกบพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท ฟ.๒๐/๒๕๕๒)

สรปคำาฟอง

คดนผฟองคดฟองวา เปนผตองขงตองโทษตามพระราชบญญต

ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ แตโดยทพระราชกฤษฎกาพระราชทาน

อภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ กำาหนดใหผทกระทำาความผดเกยวกบยาเสพ

ตดไดรบพระราชทานอภยโทษในอตราสวนทนอยกวาความผดอน

จงทำาใหเกดความไมเทาเทยมกน อนเปนการเลอกปฏบตไมเปนธรรม

ผดไปจากเจตนารมณของการใหพระราชทานอภยโทษตามมาตรา

๒๕๙ ถงมาตรา ๒๖๗ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ จงขอให

ศาลพจารณาวาพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๗

และพ.ศ. ๒๕๔๙ ชอบดวยกฎหมายหรอไม และมคำาพพากษาให

ผตองขงทกรายไดรบพระราชทานอภยโทษเทาเทยมกน ใหศาลมคำาสง

คมครองผฟองคดและผตองขงทมสวนเกยวของในการฟองคดน

และใหผถกฟองคดปฏบตหนาทโดยชอบดวยกฎหมายในการยกราง

พระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษทจะมขนในครงตอไป

61

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

60

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา

ประเดนทหนง คดนผฟองคดฟองขอใหศาลปกครองเพกถอน

พระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ ทงฉบบ แต

โดยทปรากฏวา ผฟองคดเปนนกโทษเดดขาดชนเยยม ตามพระราช

บญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ และไดรบการพระราชทาน

อภยโทษลดโทษลงจากโทษเดม ๑ ใน ๖ ตามพระราชกฤษฎกาดง

กลาว ผฟองคดจงเปนผอยในบงคบของมาตรา ๑๐ (๒) แหงพระราช

กฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ.๒๕๔๙ ผฟองคดจงเปนผไดรบ

ความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดย

มอาจหลกเลยงไดอนเนองจากบทบญญตมาตรา ๑๐ (๒) แหงพระ

ราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ.๒๕๔๙ แตผฟองคดมใชผอย

ในบงคบของบทบญญตมาตราอนแหงพระราชกฤษฎกาดงกลาว จง

มใชผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอ

เสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากบทบญญตมาตราอนแหง

พระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษดงกลาวทจะมสทธฟองขอ

ใหศาลปกครองเพกถอนบทบญญตมาตราอนในพระราชกฤษฎกา

พระราชทานอภยโทษดงกลาวได

ประเดนทสอง มาตรา ๑๐ (๒) แหงพระราชกฤษฎกา

พระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ ชอบดวยกฎหมายหรอไม ประเดน

นผฟองคดอางวา ในการยกรางพระราชกฤษฎกาดงกลาวไมมการให

ตวแทนองคกรซงมความเปนกลางเขาเปนคณะกรรมการพจารณา

การพระราชทานอภยโทษทำาใหเกดความไมชอบธรรม เหนวา การ

ตราพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ นน

กระทรวงยตธรรมไดมคำาสงแตงตงคณะกรรมการพจารณาการ

พระราชทานอภยโทษ และคณะอนกรรมการยกรางพระราชกฤษฎกา

พระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ ประกอบไปดวยหวหนาสวน

ราชการหรอผแทนจากหนวยงานของรฐ ทเกยวของกบการพจารณา

อภยโทษโดยตรงทจะใหขอคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบหลก

เกณฑในการพระราชทานอภยโทษ ดงนน การทผฟองคดกลาวอาง

วา การแตงตงคณะกรรมการพจารณาการพระราชทานอภยโทษท

มไดแตงตงจากองคกรทมความเปนกลางนน จงเปนขอกลาวอางท

ฟงไมขน

สวนประเดนทผฟองคดกลาวอางวา พระราชกฤษฎกาพระ

ราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ มบทบญญตทกอใหเกดความไมเสมอ

ภาคในการพระราชทานอภยโทษลดโทษระหวางนกโทษเดดขาดดวย

กน นน เหนวา กรณนกโทษเดดขาดคดความผดเกยวกบยาเสพตด

จะไมอยในขายไดรบพระราชทานอภยโทษมาตงแตพระราชกฤษฎกา

พระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๑๑ แลว โดยแตเดมจะไมใหไดรบ

พระราชทานอภยโทษเลยไมวาความผดฐานใด ตอมาจงมการผอนปรน

โดยใหไดรบพระราชทานอภยโทษ กรณโทษจำาคกไมมาก เชน ไมเกน

๒ ป ๖ เดอน และมการกำาหนดเงอนไขกรณโทษจำาคกสงไววาจะตอง

63

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

62

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

ไมไดรบพระราชทานอภยโทษตามพระราชกฤษฎกาพระราชทาน

อภยโทษอยางนอย ๑ ครง เนองจากคดความผดเกยวกบยาเสพตด

เปน คดความผดรายแรง มผไดรบผลกระทบตกเปนเหยอจำานวนมาก

รวมถงพษภยของยาเสพตดมผลบอนทำาลายทรพยากรมนษย กอ

ใหเกดปญหาอาชญากรรมและปญหาสงคมตามมา ดวยเหตผลดงกลาว

นกโทษเดดขาด ในคดความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษจงไดรบ

พระราชทานอภยโทษในสดสวนท น อยมาก และจะไมได ร บ

พระราชทานอภยโทษเลยหากกำาหนดโทษสงและเพงตองโทษจำาคก

มาไมนาน ซงเหนไดวาเปนเหตผล ทหนกแนนเพอประโยชนของสวน

รวมทยอมอยเหนอประโยชนของปจเจกชน การกำาหนดหลกเกณฑ

ใหอภยโทษแกผตองราชทณฑทกระทำาความผดเกยวกบยาเสพตดให

โทษแตกตางจากความผดอนจงมใชการเลอก ปฏบตทไมเปนธรรม

ดงนน มาตรา ๑๐ (๒) แหงพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ

พ.ศ. ๒๕๔๙ จงมใชบทบญญตทเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม

นอกจากนพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙

เปนพระราชกฤษฎกาทตราขนโดยพระมหากษตรยทรงใชพระราช

อำานาจในการพระราชทานอภยโทษ อนเปนพระราชอำานาจโดย

โบราณราชนตประเพณ โดยมเนอหาสาระตลอดจนวธการออก

และวธการใชบงคบอยในขอบเขตแหงพระราชอำานาจของพระมหา

กษตรยตามท คณะรฐมนตรเหนสมควรถวายคำาแนะนำา นกโทษ

เดดขาดทกคนทเขาเกณฑทจะอยในขายพระมหากรณาธคณ กจะได

รบพระราชทานอภยโทษโดยลดหลนมากและนอยตามประเภทของ

นกโทษหรอตามลำาดบชนของนกโทษแลวแตกรณอยางทวกน โดยไม

ปรากฏวาพระราชกฤษฎกาดงกลาวตราขนโดยขดกบประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความอาญา พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช

๒๔๗๙ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐

ซงใชบงคบในขณะนน บทบญญตมาตรา ๑๐ (๒) แหงพระราช

กฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๙ จงเปนบทบญญตทออก

โดยชอบดวยกฎหมาย พพากษายกฟอง

65

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

64

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

กรณศกษาท ๕ คดพพาทเกยวกบการขอพระราชทานอภยโทษรายบคคล

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๙๑๓/๒๕๕๑)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เมอป พ.ศ. ๒๕๔๒ ผฟองคดไดทำาหนงสอ

ยนเรองทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานอภยโทษตอพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวฯ หนงสอดงกลาวยนทสถานทตอนเดยประจำา

ประเทศไทย เสนอผานรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ

ผานกระทรวงมหาดไทย (กรมราชทณฑ) และนำาเรยนผถกฟองคด

เพอนำาความขนกราบบงคมทลฯ ตงแตวนท ๙ มกราคม ๒๕๔๙ แต

ผถกฟองคดกลบเกบเรองดงกลาวไวทสำานกเลขาธการคณะรฐมนตร

ไมนำาขนกราบบงคมทลฯจนกระทงมพระราชกฤษฎกาพระราชทาน

อภยโทษ พ.ศ. ๒๕๔๗ และ พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนเหตใหสำานกเลขาธการ

คณะรฐมนตรสงเรองกลบมายงกรมราชทณฑเพอใหดำาเนนการ

ปรบปรงขอมลใหเปนปจจบน จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. ใหผถกฟองคดรบผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา

๑๕๗ มาตรา ๑๖๖ และประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

มาตรา ๒๖๑

๒. ใหผถกฟองคดรบพจารณาหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอ

พระราชทานอภยโทษทกฉบบอยางเสมอภาคเปนมาตรฐานเดยวกน

๓. ใหผถกฟองคดรบนำาหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราช

ทานอภยโทษของผฟองคดขนกราบบงคมทลฯ โดยเรว

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา

ขอหาทหนง ทฟองวาผถกฟองคดกระทำาความผดตามมาตรา

๑๕๗ และมาตรา ๑๖๖ แหงประมวลกฎหมายอาญา เปนขนตอนท

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาบญญตไวเปนการเฉพาะ

จงอยในอำานาจของศาลยตธรรมมใชเปนคดพพาทในทางปกครองทอย

ในอำานาจพจารณาพพากษาของ ศาลปกครอง

ขอหาทสอง ทขอใหผถกฟองคด รบนำาหนงสอทลเกลาฯ ถวาย

ฎกาขอพระราชทานอภยโทษของ ผฟองคดขนกราบบงคมทลเกลาฯ

โดยเรวนน ปรากฏขอเทจจรงวาผถกฟองคดไดลงนาม ในหนงสอกราบ

บงคมทลฯ เมอวนท ๒๙ เมษายน ๒๕๔๕ ผานสำานกราชเลขาธการเพอ

นำาความกราบบงคมทลพระกรณาตอไปแลว แตสำานกราชเลขาธการ

ไดสงฎกาขอพระราชทานอภยโทษทอยระหวางการดำาเนนการของ

สำานกราชเลขาธการทงหมดรวมทงของผฟองคดกลบคนไปยงสำานก

เลขาธการคณะรฐมนตร เพอขอใหหนวยงานทเกยวของแกไขปรบ

ขอมลใหเปนปจจบนตามพระราชกฤษฎกาพระราชทานอภยโทษ พ.ศ.

๒๕๔๗ ซงเมอดำาเนนการแกไขปรบปรงขอมลนกโทษดงกลาวเสรจ

แลวไดสงเรองทลเกลาฯ พรอมทงหมายลดโทษฉบบหลงสดเสนอ

67

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

66

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมและสงไปยงสำานกเลขาธการคณะ

รฐมนตร เมอวนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ซงสำานกเลขาธการคณะ

รฐมนตรไดดำาเนนการตรวจสอบและไดจดทำาบนทกกราบเรยนผถก

ฟองคดลงนามในหนงสอกราบบงคมทลฯ สงไปยงสำานกราชเลขาธการ

แลวตงแตวนท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๐ เมอปรากฏวาผฟองคดไดนำาคด

มาฟองตอศาลเมอวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๐ อนเปนวนหลงจากท

ผถกฟองคด ไดลงนามและสงหนงสอดงกลาวไปยงสำานกเลขาธการ

แลว ผฟองคดจงยงถอไมไดวาเปนผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย

หรออาจจะไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายโดยไมอาจหลกเลยงได

ผฟองคดจงไมมสทธฟองคดนตอศาล

การทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองทงสองขอหาไว

พจารณาและใหจำาหนายคดออกจากสารบบความนน ศาลปกครอง

สงสดเหนพองดวย

กรณศกษาท ๖ คดพพาทเกยวกบการจดสวสดการใหผตองขง

และการพระราชทานอภยโทษรายบคคล(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๑๒/๒๕๕๑)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดตองโทษจำาคกอยทเรอนจำา ผถก

ฟองคดทงสอง (กระทรวงยตธรรม ท ๑ กรมราชทณฑ ท ๒) มหนาทจด

ซอของใชทจำาเปนขนพนฐานใหกบผตองขง ซงผถกฟองคดทงสองไดรบ

อนมตวงเงนงบประมาณประจำาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนคาใช

จายผตองขงเปนเงนจำานวน ๕๒,๗๖๗,๐๐๐ บาท แยกเปนรายการ เชน

เครองนงหม วสดทอยอาศย เครองใชสวนตว และอปกรณการเลยง

อาหาร แตผถกฟองคดทงสองไดเบยดบงเอาไป ซงเงนงบประมาณคา

ใชจายดงกลาว และไดละเวนการปฏบตหนาทโดยไมจดสรรของใชตาม

ความจำาเปนขนพนฐานของผตองขงใหแกผฟองคดเลยตลอดเวลากวา

๑๔ ป ทผฟองคดตองขง ถอเปนการใชเงนงบประมาณผดวตถประสงค

นอกจากน ผฟองคดไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการทรานคา

สวสดการในเรอนจำาขายสนคาเกนราคา และผฟองคดตองรบผดชอบ

คาใชจายทงหมดดวยตนเอง และผฟองคดไดยนเรองทลเกลาฯ ถวาย

ฎกาขอพระราชทานอภยโทษ ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ แตผานมาเปนเวลา

69

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

68

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

กวา ๗ ปแลวยงไมทราบผลอกทงผฟองคดเหนวา ผตองขงบางคนจำาคก

มาแลว ๒๕ ถง ๒๖ ป จนหมดสภาพความเปนคนและยงไมรวาอนาคต

จะดำารงตนในสงคมอยางไร จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. ใหผถกฟองคดท ๑ จดสวสดการของใชพนฐานใหผฟองคด

และผตองขงทวประเทศ

๒. ใหผถกฟองคดทงสองชดใชเงนคาของใชตามความจำาเปน

ขนพนฐานใหแกผฟองคดยอนหลงไปนบแตวนทถกพพากษาใหจำาคก

เมอป พ.ศ. ๒๕๓๖ จนถงปจจบนเปนเวลากวา ๑๔ ป เปนเงน ๒๑๕,๐๔๐

บาท

๓. ใหรานคาภายในเรอนจำาทกแหงทวประเทศขายสนคาราคาถก

๔. ใหสถานพยาบาลรกษาผตองขงดวยความเตมใจ ไมแสดง

อาการรงเกยจ

๕. ใหผถกฟองคดท ๑ และรฐบาลจดสงหนงสอทลเกลาฯ ถวาย

ฎกาขอพระราชทานอภยโทษของผฟองคดโดยเรว ถาไมดำาเนนการกให

คนหนงสอแกผฟองคด

๖. ใหแกโทษผทตองโทษจำาคกมาแลว ๒๒ ป ๒๕ ป และ ๒๖ ป

๗. ใหคมครองผฟองคดเพอความปลอดภย

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ทผฟองคดฟองวาไดยนเรอง

ขอรบพระราชทานอภยโทษ ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ จนถงปจจบนเปน

เวลาเจดปแลวยงไมทราบผล นน เปนคดพพาทเกยวกบการทหนวย

งานทางปกครองละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบต

หรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควร ซงผฟองคดจะตองยนฟอง

ภายในเกาสบวนนบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคด หรอนบ

แตวนทพนกำาหนดเกาสบวนนบแตวนทผฟองคดไดมหนงสอรองขอตอ

หนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐเพอใหปฏบตหนาทตามท

กฎหมายกำาหนด และไมไดรบหนงสอชแจงจากหนวยงานทางปกครอง

หรอเจาหนาทของรฐ หรอไดรบแตเปนคำาชแจงทผฟองคดเหนวาไมม

เหตผลแลวแตกรณ ตามนยมาตรา ๔๙ แหงพระราชบญญตจดตงศาล

ปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.๒๕๔๒ แตผฟองคดไดยน

เรองขอรบพระราชทานอภยโทษตอผถกฟองคดท ๒ เมอประมาณป

พ.ศ.๒๕๔๓ และยงไมทราบผลการพจารณา ผฟองคดจงตองยนฟองตอ

ศาลปกครองภายในเกาสบวนนบแตวนทพนกำาหนดเกาสบวนนบแตวน

ทผฟองคดไดมคำาขอรบพระราชทานอภยโทษ แตเนองจากเหตแหงการ

ฟองคดนเกดขนกอนศาลปกครองเปดทำาการ แตผฟองคดมไดนำาคดไป

ฟองตอศาลยตธรรม ซงเปนศาลทมอำานาจพจารณาพพากษาในขณะ

นน ตอมาเมอศาลปกครองเปดทำาการเมอวนท ๙ มนาคม ๒๕๔๔ จงให

เรมนบระยะเวลาการฟองคดตงแตวนท ๙ มนาคม ๒๕๔๔ เปนตนไป

71

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

70

คดพพ�ทเกยวกบก�รขอพระร�ชท�นอภยโทษ

ซงผ ฟองคดจะตองนำาคดมาฟองตอศาลปกครองภายในวนท ๗

มถนายน ๒๕๔๔ การทผฟองคดนำาคดมาฟองตอศาลปกครอง เมอวนท

๑๕ กมภาพนธ ๒๕๕๐ จงเปนการยนฟองเมอพนกำาหนดเวลาการฟอง

คดแลว การทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณานน

ศาลปกครองสงสดเหนพองดวย

สำาหรบคำาฟองท วา ผ ฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอ

เสยหายจากการทรานคาสวสดการในเรอนจำาขายสนคาเกนราคา

ตองรบผดชอบคาใชจายในการรกษาพยาบาลดวยตนเอง และการ

ทผตองขงบางคนจำาคกมาเกนอายความนนเหนวา การฟองคดปกครอง

ตอศาลปกครองจะตองเปนกรณทมขอพพาทอนเกดจากการทหนวยงาน

ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐใชอำานาจทางปกครองตาม

กฎหมายหรอจากการดำาเนนกจการทางปกครอง และเปนคดพพาท

ตามทบญญตไวในมาตรา ๙ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตง

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ในคดนแมวา

ผถกฟองคดทงสองจะเปนหนวยงานทางปกครอง แตการทรานคา

สวสดการในเรอนจำาขายสนคาเกนราคาหรอการทผฟองคดจะตอง

เสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลหรอการทผตองขงจำาคกเกนอาย

ความนน มไดเกดจากการใชอำานาจทางปกครองหรอ จากการดำาเนน

กจการทางปกครองแตอยางใด ศาลปกครองจงไมมอำานาจพจารณา

พพากษาตามขอหาดงกลาวได

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ

ลดวนตองโทษ เลอนชน

73

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

72

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กฎหมายอาญามลกษณะเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมและไม

เสมอภาคเพราะมงคมครองเฉพาะผทหลบหนการลงโทษในคดอาญา

มไดคมครองผทกำาลงรบโทษอย จงขอใหยกเลกหลกเกณฑการพก

การลงโทษตามกฎกระทรวงฉบบดงกลาว และยกเลกหรอแกไขเพม

เตมมาตรา ๓๒ แหงพระราชบญญตราชทณฑ ฯ และมาตรา ๙๘

แหงประมวลกฎหมายอาญา

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มาตรา ๓๒ (๕) แหงพระราช

บญญตราชทณฑ ฯ กำาหนดวา นกโทษเดดขาดทแสดงใหเหนความ

ประพฤตด มความอตสาหะ ความกาวหนาในการศกษาและทำาการ

งานเกดผลด หรอทำาความชอบแกราชการเปนพเศษ อาจไดรบ

ประโยชนโดยไดรบการพกการลงโทษภายใตบงคบเงอนไขตามท

รฐมนตรกำาหนดไว แตการพกการลงโทษจะกระทำาไดตอเมอนกโทษ

เดดขาดผนนไดรบโทษจำาคกมาแลวไมนอยกวา ๑ ใน ๓ ของกำาหนด

โทษจำาคกตามหมายศาลในขณะทจะไดพกการลงโทษ หรอไมนอย

กวา ๑๐ ป ในกรณทตองโทษจำาคกตลอดชวต และระยะเวลาท

จะตองปฏบตตามเงอนไขนนใหกำาหนดไมนอยกวา ๑ ป แตไมเกน

กวากำาหนดโทษทยงเหลออย และตามกฎกระทรวง ฉบบท ๖ (พ.ศ.

๒๕๐๕) ฯ ขอ ๔๖ (ก) กำาหนดวานกโทษเดดขาดชนเยยมทมสทธได

รบการพกการลงโทษจะไดรบการพกการลงโทษไมเกน ๑ ใน ๓ ของ

กำาหนดโทษ ซงไมมขอความวานกโทษเดดขาดชนเยยมจะตองไดรบ

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กรณศกษาท ๑

คดพพาทเกยวกบหลกเกณฑการพกการลงโทษ(คำาสงศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท ฟ.๑๗/๒๕๔๖)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เปนนกโทษเดดขาดชนเยยม กำาหนดโทษ

จำาคกตลอดชวต ตอมาไดรบพระราชทานอภยโทษลดโทษ เหลอ

โทษจำาคกเปนเวลา ๔๐ ป โดยไดรบโทษจำาคกมาแลว ๙ ป กบ ๗

เดอนเศษ ไดร บความเดอดรอนหรอเสยหายจากการบงคบใช

กฎกระทรวง ฉบบท ๖ (พ.ศ. ๒๕๐๕) ฯ ขอ ๔๖ (ก) เนองจากได

กำาหนดหลกเกณฑวา นกโทษเดดขาดชนเยยมจะตองไดรบโทษจำาคก

มาแลว ๒ ใน ๓ จงจะไดรบการพจารณาพกการลงโทษ ซงเปนการ

ขดกบเจตนารมณของมาตรา ๓๒ (๕) แหงพระราชบญญตราชทณฑ

พทธศกราช ๒๔๗๙ และผดวตถประสงคของการออกกฎกระทรวง

นอกจากน ผฟองคดเหนวาบทบญญตเกยวกบการไดรบประโยชนใน

การพจารณาพกการลงโทษ และการลดวนตองโทษจำาคกตามมาตรา

๓๒ แหงพระราชบญญตราชทณฑ ฯ มลกษณะเคลอบคลม เปนการ

เลอกปฏบตทไมเปนธรรมและขดตอหลกความเสมอภาค และฟอง

วาบทบญญตเกยวกบเรองอายความในมาตรา ๙๘ (๑) แหงประมวล

75

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

74

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

โทษจำาคกมาแลว ๒ ใน ๓ ของกำาหนดโทษจงจะไดรบการพจารณา

พกการลงโทษตามทผฟองคดกลาวอาง ขอกลาวอางของผฟองคด

เกดจากความเขาใจผดของผฟองคดเองโดยแท และขอกำาหนดของ

กฎกระทรวงฉบบดงกลาวมไดกระทบตอสทธของผฟองคดในอนทจะ

ไดรบการพจารณาพกการลงโทษ ผฟองคดจงมใชผเดอดรอนหรอ

เสยหาย หรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายทจะฟองขอใหยกเลกกฎ

กระทรวงฉบบดงกลาว

สวนการฟองขอใหยกเลกหรอแกไขเพมเตมบทบญญตมาตรา ๓๒

แหงพระราชบญญตราชทณฑฯ และมาตรา ๙๘ แหงประมวล

กฎหมายอาญานน เปนคำาฟองทไมอยในอำานาจของศาลปกครอง

สงสดทจะรบไวพจารณาพพากษาได เนองจากมาตรา ๑๑ (๒)๑ แหง

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.

๒๕๔๒ บญญต ใหศาลปกครองสงสดมอำานาจพจารณาพพากษาคด

พพาทเกยวกบความชอบดวยกฎหมายของพระราชกฤษฎกา หรอ

กฎทออกโดยคณะรฐมนตรหรอโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร

เทานน มไดใหอำานาจศาลปกครองสงสดในการพจารณาความชอบดวย

กฎหมายของพระราชบญญตแตอยางใด จงมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณา

๑พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา ๑๑ ศาลปกครองสงสดมอำานาจพจารณาพพากษาคด ดงตอไปน

(๒) คดพพาทเกยวกบความชอบดวยกฎหมายของพระราชกฤษฎกา

หรอกฎทออกโดยคณะรฐมนตร หรอโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร

กรณศกษาท ๒ คดพพาทเกยวกบการยายผตองขง

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๖๑/๒๕๕๒)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เปนผตองขงในคดความผดตอพระราชบญญต

ยาเสพตดใหโทษอยทเรอนจำา ก. ถกผถกฟองคดกลาวหาวามพฤตการณ

ไมนาไววางใจ สรางปญหาในการควบคม เชน อดอาหาร ประทวง

ชอบรองเรยน ยยงผตองขงอนใหเกดความแตกแยก ไมยอมทำางาน ม

พฤตการณเกยวกบยาเสพตด จงมคำาสงยายผฟองคดไปคมขงท

เรอนจำา ข. ทงทผฟองคดไมมพฤตกรรมดงกลาวและในขณะนนผฟอง

คดกำาลงปวยดวยโรคเอนขอเขาซายฉกขาด ผฟองคดเหนวาการทผถก

ฟองคดยายสถานทคมขงดงกลาว ทำาใหผฟองคดไดรบความเสยหายตอง

เสยคารกษาพยาบาลเปนเงนจำานวนมาก จงขอใหศาลมคำาพพากษา

หรอคำาสงใหผถกฟองคดชำาระคาเสยหาย คารกษาพยาบาล คาเสยชอ

เสยงและศกดศรความเปนมนษย เปนเงนจำานวน ๕๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา คดนเปนคดพพาทเกยวกบการ

กระทำาละเมดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐอนเกด

77

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

76

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กรณศกษาท ๓คดพพาทเกยวกบการเลอนชนนกโทษเดดขาด

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสด คดหมายเลขแดง ท อ.๓๘๗/๒๕๔๙)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เมอครงผฟองคดเปนผตองขงอยทเรอนจำา

ไดถกลงโทษทางวนย รวม ๒ ครง ตามคำาสงเรอนจำา ใหลดชนจากชน

เยยมเปนชนดมาก และตดจำานวนวนลดวนตองโทษจำาคก ๓๐ วน

กรณมจดหมายถงรองปลดกระทรวง มขอความกลาวอางวาเปน

ญาตผใหญ ซงเปนการกลาวอางโดยปราศจากมลความจรงอนเปน

เหตใหเกดความเสยหายแกผอน และตามคำาสงเรอนจำา ใหลดชนจาก

ชนดมากเปนชนดและตดจำานวนวนลดวนตองโทษจำาคก ๓๐ วน กรณ

ยนเอกสารคำารองทกขตอศาลโดยไมผานขนตอนตามระเบยบวาดวย

การยนเรองราวรองทกขของผตองขง กระดางกระเดองและขดคำาสง

ของพนกงานเจาหนาท ตอมาผฟองคดไดรบแจงจากเจาหนาทของผ

ถกฟองคดวาไมสามารถดำาเนนการเลอนชนใหได เนองจากผฟองคด

ถกลงโทษวนยเรอนจำาในเดอนตลาคม ๒๕๔๖ รวม ๒ ครง จงตองเพม

กำาหนดเวลาการเลอนชนจากกำาหนดเวลาตามปกตอก ๖ เดอน รวม

๑๒ เดอน ผฟองคดเหนวา การลงโทษผตองขงทกระทำาผดวนยจะตองม

คำาสงลงโทษแตตามคำาสงลงโทษทางวนย ทง ๒ ครง ดงกลาวไมไดระบ

จากการใชอำานาจตามกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) แหง

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ. ๒๕๔๒

ซงตามมาตรา ๕๑ แหงพระราชบญญตดงกลาวกำาหนดวา ผฟองคดจะ

ตองยนฟองตอศาลภายในหนงปนบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการ

ฟองคดแตไมเกนสบปนบแตวนทมเหตแหงการฟองคด เมอปรากฏวา

ผถกฟองคดไดมคำาสงยาย ผฟองคดจากเรอนจำา ก. ไปคมขงทเรอนจำา ข.

เมอวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๕ จงถอไดวาผฟองคดไดรเหตแหงการ

ฟองคดในวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๕ ซงผฟองคดจะตองฟองคดตอ

ศาลอยางชาทสดวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ การทผฟองคดนำาคดมา

ฟองตอศาลปกครองเมอวนท ๑๓ มนาคม ๒๕๕๒ จงเปนการยนฟองคด

เมอพนกำาหนดระยะเวลาการฟองคด ทผฟองคดอทธรณวาเพงทราบ

สาเหตในการยายสถานทคมขงจากหนงสอแจงผลการรองเรยนของ

สำานกงานผตรวจการแผนดน เมอวนท ๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๑ นน ไม

อาจรบฟงได ทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณาและ

ใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ ศาลปกครองสงสดเหนพองดวย

79

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

78

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

ใหมการลงโทษงดการเลอนชน การเพมระยะเวลาเลอนชนดงกลาวจง

ไมชอบดวยกฎหมาย จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงใหเพกถอน

คำาสงทไมอนมตใหผฟองคด ไดเลอนชน และใหผถกฟองคดมคำาสง

เลอนชนผฟองคดจากชนดเปนชนดมาก

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดถกลงโทษทางวนยใน

เดอนตลาคม ๒๕๔๖ รวม ๒ ครง กลาวคอ เมอวนท ๙ ตลาคม ๒๕๔๖

ไดถกลงโทษลดชนจากชนเยยมเปนชนดมากและตดจำานวนวนลดวน

ตองโทษจำาคก ๓๐ วน และเมอวนท ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๖ ไดถกลงโทษลด

ชนจากชนดมากเปนชนดและตดจำานวนวนลดวนตองโทษจำาคก ๓๐ วน

ซงตามตารางตอทายระเบยบกรมราชทณฑวาดวยการเลอนและลดชน

นกโทษเดดขาด พ.ศ.๒๕๓๖ ตองเพมกำาหนดระยะเวลาการพจารณา

เลอนชนจากกำาหนดเวลาปกตออกไปอกครงละ ๖ เดอน รวมเปน ๑๒

เดอน จงจะสามารถเลอนชนจากชนดเปนชนดมากได ดงนน หากผ

ฟองคดจะไดรบ การพจารณาใหเลอนชนไดจะตองเปนนกโทษเดดขาด

ชนดไมนอยกวาระยะเวลาตามทระเบยบกรมราชทณฑดงกลาวกำาหนด

ไว นบจากวนทผฟองคดถกลงโทษลดชนจากนกโทษเดดขาดชนดมาก

เปนชนด การทศาลปกครองชนตนเหนวา การลดการเลอนชนไมชอบ

ดวยกฎหมายศาลปกครองสงสดไมเหนพองดวย จงพพากษากลบคำา

พพากษาของศาลชนตนเปนยกฟอง

กรณศกษาท ๔คดพพาทเกยวกบการเลอนลดชนนกโทษเดดขาด

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๓๐๑/๒๕๔๙)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เดมผฟองคดเปนผตองขงอยทเรอนจำา พ. ได

พบเหนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมายของเจาพนกงานเรอนจำาและ

ไดรองเรยนใหผมอำานาจหนาททราบ เปนเหตใหเจาพนกงานเรอนจำาเกด

ความไมพอใจและยายผฟองคดมาอยทเรอนจำา ค. รวมทงกกขงผฟองคด

โดยไมชอบดวยกฎหมาย ผฟองคดไดมหนงสอลงวนท ๔ สงหาคม ๒๕๔๖

ถงรองปลดกระทรวงเพอขอความชวยเหลอ โดยในหนงสอฉบบ

ดงกลาวผฟองคดไดใชคำาขนตนวา “กราบเรยนคณอา” เพอแสดงความ

เคารพนบถอ ตอมาผถกฟองคด (ผบญชาการเรอนจำา ค.) ไดตงคณะ

กรรมการสอบสวนขนโดยแจงและตงขอกลาวหาผฟองคดวา กระทำา

การกลาวอางและแอบอางเรยกรองปลดกระทรวงวาเปนญาต

ผใหญ เพอใหเจาพนกงานเกดความเกรงใจอนเปนการกระทำาผดวนย

เรอนจำา และไดมคำาสงลงโทษผฟองคดโดยลดชนนกโทษของผฟองคด

จากชนเยยมเปนชนดมากและใหตดวนลดโทษ ๓๐ วน นอกจากน ผถก

ฟองคดยงไดมคำาสงลดชนนกโทษของผฟองคดจากชนดมากเปนชนด

และใหตดวนลดโทษ ๓๐ วน กรณผฟองคดกระทำาผดวนยเรอนจำา

81

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

80

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

จงขอศาลปกครองสงสดมคำาสงกลบคำาสงของศาลปกครองชนตนและ

ใหศาลปกครองชนตนพจารณาพพากษาหรอมคำาสงตอไปตามรปคด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ถงแมวาผฟองคดจะพนโทษแลว

และคำาสงลงโทษผฟองคดจะไมม ผลตอผฟองคดอกตอไป แตผลของ

คำาสงดงกลาวกเปนเหตใหผฟองคดตองถกจำาคกนานวนกวาทควร และ

หากคำาสงนนเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย การทผฟองคดจะตองถก

จำาคกนานวนกวาทควรกเปนการถกจำาคกโดยมชอบอนถอไดวาทำาใหผ

ฟองคดไดรบความเดอดรอนเสยหาย ความไมชอบดวยกฎหมายของ

คำาสงดงกลาวหากเปนจรงและศาลไดพจารณาพพากษาหรอมคำาสง

ใหเพกถอนคำาสงดงกลาวยอนหลงกยอมมผลใหผฟองคดอาจจะไดรบ

ชดใชคาเสยหายจากการถกจำาคกในชวงระยะเวลาทคำาสงดงกลาวมผล

ใหผฟองคดตองรบโทษเพมขน อนเปนการเยยวยาความเสยหายใหผ

ฟองคด กรณจงถอไดวาคดยงมประโยชนทจะพจารณาพพากษาหรอม

คำาสง และมคำาบงคบตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๑) แหง พ.ร.บ. จดตง

ศาลปกครองฯ ตอไป

จงมคำาสงยกคำาสงของศาลปกครองชนตนทใหจำาหนายคดออก

จากสารบบความและใหศาลปกครองชนตนดำาเนนกระบวนพจารณา

ตอไปตามรปคด

ฐานยนเอกสารคำารองทกขไมผานตามขนตอนตามระเบยบปฏบตของ

ทางราชการ ผฟองคดไดยนอทธรณคำาสงลงโทษตอผถกฟองคด แตผ

ถกฟองคด ยนตามคำาสงเดม ผฟองคดขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำา

สงใหเพกถอนคำาสงลงโทษ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา คดนผฟองคดฟองขอใหศาลเพก

ถอนคำาสงลงโทษ การทศาลปกครองชนตนมคำาสงใหจำาหนายคดออก

จากสารบบความ ดวยเหตทผฟองคดพนโทษแลวจงไมจำาตองมบงคบ

ตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๑) แหง พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองและวธ

พจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ นน ศาลปกครองสงสดเหนวา

การเพกถอนคำาสงลงโทษทางวนยจงไมมผลใดๆ กบผฟองคด

อกตอไป ศาลไมจำาตองมคำาบงคบตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๑) แหง

พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองฯ คดจงไมมประโยชนทจะพจารณาตอไปจง

มคำาสงใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ

ผฟองคดอทธรณวา ทศาลปกครองชนตนวนจฉยวาผฟองคด

พนโทษเมอวนท ๒๙ ตลาคม ๒๕๔๘ แลว การเพกถอนคำาสงลงโทษ

ทางวนยจงไมมผลใดๆ กบผฟองคดอกตอไปนน ผฟองคดเหนวา

คำาบงคบเพกถอนคำาสงการลงโทษทางวนยของศาลมผลประโยชนตอ

ผฟองคดทจะไดรบการชดใชคาเสยหายตอการถกจำาขงของผฟองคด

โดยกระทรวงยตธรรมจะเปนผรบผดชอบตอการกระทำาของผถกฟองคด

83

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

82

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กรณศกษาท ๕ คดพพาทเกยวกบการเลอนลดชนนกโทษเดดขาด

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๗๙๕/๒๕๔๙)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เดมเปนนกโทษเดดขาดชนเยยมแตไดถกลด

ชนเปนนกโทษเดดขาดชนกลาง เนองจากผฟองคดไดกระทำาผด

วนยรวม ๓ ขอหา คอ (๑) รวมกบเจาพนกงานเรอนจำานำาบตรสาว

เขาเรอนจำาโดยไมไดรบอนญาต (๒) เลนการพนน เปนเจามอเลนการ

พนน และ (๓) ขมขผตองขงอน ซงขอกลาวหาทงหมดไมเปนความจรง

และกอนออกคำาสงลงโทษไมมการสอบสวนพยานฝายผฟองคด อกทง

ไมมการแจงพยานหลกฐานทสนบสนนวาผฟองคดกระทำาความผดตาม

ขอกลาวหาใหผฟองคดทราบ ตอมาผฟองคดไดอทธรณคำาสงและรอง

ทกข ตงแตวนท ๑๓ กนยายน ๒๕๔๗ แตไมไดรบแจงผลการพจารณา

ผฟองคดจงฟองคดนเพอขอใหศาลเพกถอนคำาสงลงโทษ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มาตรา ๔๒ วรรคสอง แหง

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.

๒๕๕๒ ไดบญญตสทธในการฟองคดตอศาลปกครองวา ในกรณท

มกฎหมายกำาหนดขนตอนหรอวธการสำาหรบการแกไขความเดอด

รอนหรอเสยหายในเรองใดไวโดยเฉพาะ การฟองคดในเรองนนจะ

กระทำาไดตอเมอมการดำาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาว

กอน สำาหรบคำาสงลงโทษทางวนยเปนคำาสงทางปกครองตามมาตรา ๕

แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงไมม

กฎหมายบญญตเรองการอทธรณคำาสงในเรองนไวโดยเฉพาะจงตองนำา

บทบญญตเรองการอทธรณคำาสงทางปกครอง ตามมาตรา ๔๔ และ

มาตรา ๔๕ แหงพระราชบญญตดงกลาวมาใชบงคบ กลาวคอ เมอมการ

ยนอทธรณเจาหนาทผทำาคำาสงทางปกครองและผมอำานาจพจารณา

อทธรณตองพจารณาอทธรณใหแลวเสรจภายในเกาสบวนนบแตวน

ทไดรบอทธรณ ดงนน เมอผฟองคดยนอทธรณคำาสงลงโทษทางวนย

ตออธบดกรมราชทณฑซงเปนผมอำานาจพจารณาอทธรณในวนท ๒๐

ตลาคม ๒๕๔๗ และอธบดกรมราชทณฑไมพจารณาอทธรณภายในเกา

สบวนตามทกฎหมายกำาหนด คอ วนท ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘ เหตและ

สทธในการฟองคด จงเกดขนนบแตวนท ๑๙ มกราคม ๒๕๔๘ เปนตนไป

ผฟองคดตองใชสทธฟองคดภายในเกาสบวนนบแตวนท ๑๙ มกราคม

๒๕๔๘ เมอผฟองคดยนคำาฟองตอศาล เมอวนท ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๔๘

จงพนระยะเวลาการฟองคดตามกฎหมาย ทงไมมเหตจำาเปนอนททำาให

ผฟองคดไมอาจฟองคดภายในกำาหนดระยะเวลาดงกลาวได การทศาล

ปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณานนชอบแลว

85

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

84

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

กรณศกษาท ๖ การขอใหพจารณาคดใหมกรณหลกเกณฑในการพกการลงโทษ

(คำาสงศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท พม.๒/๒๕๔๗)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดยนคำารองขอใหศาลปกครองพจารณาคดใหม โดยใน

คดเดมผฟองคดฟองวาเปนนกโทษเดดขาดชนเยยมทมกำาหนดโทษเดม

ตามคำาพพากษาของศาลใหจำาคกตลอดชวต และไดรบพระราชทาน

อภยโทษเหลอจำาคกเปนเวลา ๔๐ ป ไดรบโทษจำาคกมาแลว ๙ ปกบ ๗

เดอนเศษ ผฟองคดไดรบความเสยหายจากการบงคบใชบทบญญตใน

มาตรา ๓๒ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ และ

กฎกระทรวงทเกยวของ และบทบญญตเกยวกบอายความในคดอาญา

เนองจากหากผฟองคดรบโทษจำาคกครบ ๑๐ ป โดยมคณสมบตครบ

ตามมาตรา ๓๒ (๕) แหงพระราชบญญตราชทณฑฯ ผฟองคดกไมได

รบการพกการลงโทษ เนองจากขอ ๔๖ (ก) ของกฎกระทรวงมหาดไทย

ดงกลาว กำาหนดวา นกโทษเดดขาดชนเยยมจะตองไดรบโทษจำาคกมา

แลว ๒ ใน ๓ ของกำาหนดโทษ และหากผฟองคดรบโทษจำาคก ๒ ใน

๓ ผฟองคดกไมไดรบการพกการลงโทษ เนองจากผถกฟองคดกำาหนด

นโยบายเปนแนวทางปฏบตวาผตองขงทจะไดรบการพกการลงโทษ

จะตองเหลอโทษจำาคกตอไป ไมเกน ๕ ป ดงนน กฎกระทรวงและ

นโยบายดงกลาวจงไมเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายเปนการ

สรางขนตอนโดยไมจำาเปน มาตรา ๓๒ (๖) แหงพระราชบญญต

ราชทณฑฯ ทกำาหนดใหการลดวนตองโทษจำาคกเดอนละไมเกนหาวน

แตการลดวนตองโทษจำาคกจะทำาไดตอเม อรบโทษจำาคกมาแลว

ไมนอยกวาหกเดอน หรอไมนอยกวาสบปในกรณทตองโทษจำาคกตลอด

ชวตทมการเปลยนโทษเปนโทษจำาคก มกำาหนดเวลาเปนบทบญญตท

มลกษณะเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม ละเมดตอหลกความ

เสมอภาค มาตรา ๓๒ แหงพระราชบญญตราชทณฑฯ ซงบญญตวา

“อาจไดรบประโยชนอยางหนงหรอหลายอยาง” เปนบทบญญต

ทเคลอบคลมกอใหเกดความไมเสมอภาค ผฟองคดไมไดรบความ

คมครองตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๙๘ (๑) เนองจากบท

กฎหมายนมงคมครองแตเฉพาะผหลบหนในคดอาญา แตมไดคมครอง

ผทกำาลงรบโทษอย จงเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม และไมม

ความเสมอภาค จงขอใหศาลปกครองมคำาพพากษาหรอคำาสง ดงน

๑. ยกเลกขอความในขอ ๔๖ (ก) (ข) และ (ค) ของกฎกระทรวง

มหาดไทยฯ ซงแกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๖ (พ.ศ. ๒๕๐๕)ฯ

๒. ขอใหแกไขถอยคำาในมาตรา ๓๒ แหงพระราชบญญต

ราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ จากคำาวา “อาจ” เปน “สทธ”

๓. ขอใหยกเลกความในมาตรา ๓๒ (๖) แหงพระราชบญญต

ราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ในสวนทายทจำากดหรอมเงอนไขวา “ไม

นอยกวาสบในกรณทตองโทษจำาคกตลอดชวต”

87

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

86

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

๔. ขอใหเพมเตมหลกอายความการรบโทษในคดอาญาให

ครอบคลม คมครองถงผรบโทษทณฑ ตามหลกในประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา ๙๘ ดวย

๕. ใหผถกฟองคดแกไขและยกเลกตามคำาขอขอ ๑ ถงขอ ๔

ภายในเกาสบวน นบแตวนทศาลปกครองสงสดมคำาพพากษา

ตอมาศาลปกครองสงสดมคำาสงไมรบคำาฟองของผฟองคด

ไวพจารณาและใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ ผฟองคดจงยน

คำารองขอใหพจารณาคดใหมตามมาตรา ๗๕ แหงพระราชบญญตจด

ตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดโดยทประชมใหญวนจฉยวา การทคกรณ

หรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยหรออาจถกกระทบจากผลแหงคด

จะมคำาขอใหศาลปกครองพจารณาคดใหมไดนน จะตองเปนกรณ

ทศาลปกครองไดมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดปกครองเสรจเดด

ขาดในประเดนเนอหาแหงคดแลว ซงเหนไดวาการมคำาสงไมรบคำาฟอง

ไวพจารณาและใหจำาหนายคดออกจากสารบบความน น เปน

กรณทยงมไดมการวนจฉยชขาดในประเดนเนอหาแหงคด ดงนน

คำาสงของศาลปกครองสงสดทไมรบคำาฟองไวพจารณาและให

จำาหนายคดออกจากสารบบความ จงมใชคำาสงชขาดคดปกครอง

เสรจเดดขาด ผฟองคดจงไมมสทธยนคำาขอใหพจารณาพพากษาคด

หรอมคำาสงชขาดคดใหมตาม ๒มาตรา ๗๕ แหงพระราชบญญต

จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

๑พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

มาตรา ๓๒ นกโทษเดดขาดคนใดแสดงใหเหนความประพฤตด มความอตสาหะ

ความกาวหนาในการศกษาและทำาการงานเกดผลดหรอทำาความชอบแกราชการ

เปนพเศษ อาจไดรบประโยชนอยางหนงหรอหลายอยาง ดงตอไปน

(๕) พกการลงโทษภายใตบงคบเงอนไขตามทรฐมนตรกำาหนดไว แตการ

พกลงโทษนจะพงกระทำาไดตอเมอนกโทษเดดขาดไดรบโทษมาแลวไมนอยกวา

หนงในสามของกำาหนดโทษตามหมายศาลในขณะนน หรอไมนอยกวาสบปในกรณ

ทตองโทษจำาคกตลอดชวต และระยะเวลาทจะตองปฏบตตามเงอนไขนนใหกำาหนด

ไมนอยกวาหนงปแตไมเกนกวากำาหนดโทษทยงเหลออย

๒พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา ๗๕ ในกรณทศาลปกครองไดมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดปกครอง

เสรจเดดขาดแลว คกรณหรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยหรออาจถกกระทบจาก

ผลแหงคดนนอาจมคำาขอใหศาลปกครองพจารณาพพากษาคดหรอมคำาสงชขาด

คดปกครองนนใหมไดในกรณดงตอไปน

(๑) ศาลปกครองฟงขอเทจจรงผดพลาดหรอมพยานหลกฐานใหม อนอาจ

ทำาใหขอเทจจรงทฟงเปนยตแลวนนเปลยนแปลงไปในสาระสำาคญ

(๒) ค กรณท แทจรงหรอบคคลภายนอกนนมไดเขามาในการดำาเนน

กระบวนพจารณาคดหรอไดเขามาแลวแตถกตดโอกาสโดยไมเปนธรรมในการม

สวนรวมในการดำาเนนกระบวนพจารณา

89

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

88

คดพพาทเกยวกบการขอพกการลงโทษ ลดวนตองโทษ เลอนชน

(๓) มขอบกพรองสำาคญในกระบวนพจารณาพพากษาททำาใหผลของคด

ไมมความยตธรรม

(๔) คำาพพากษาหรอคำาส งน นไดทำาข นโดยอาศยขอเทจจรงหรอ

ขอกฎหมายใดและตอมาขอเทจจรงหรอขอกฎหมายนนเปลยนแปลงไปในสาระ

สำาคญซงทำาใหผลแหงคำาพพากษาหรอคำาสงขดกบกฎหมายทใชบงคบอยในขณะ

นน

การยนคำาขอตามวรรคหนง ใหกระทำาไดเฉพาะเมอคกรณหรอบคคล

ภายนอกไมทราบถงเหตนนในการพจารณาคดครงทแลวมา โดยมใชความผดของ

ผนน

การยนคำาขอใหพจารณาพพากษาคดหรอมคำาสงใหมตองกระทำาภายใน

เกาสบวนนบแตวนทผนนไดรหรอควรรถงเหตซงอาจขอใหพจารณาพพากษาหรอ

มคำาสงใหมได แตไมเกนหาปนบแตศาลปกครองไดมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาด คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

91

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

90

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

กรณศกษาท ๑ สญญากบทางราชการ การขอใหคนเงน

คาปรบตามสญญาจางกอสราง (คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท อ.๑๑๙/๒๕๔๗)

สรปคำาฟอง

ขอเทจจรงรบฟงไดวา ผถกฟองคดไดทำาสญญาจางผฟองคด

กอสรางทณฑสถานตามแบบรปและรายละเอยดแนบทายสญญา เปน

เงนทงสน ๔๗๘,๓๓๗,๐๐๐ บาท โดยกำาหนดแลวเสรจภายในเวลา ๖๖๐

วน นบจากวนสงมอบสถานทกอสราง ซงไดแกภายในวนท ๑๖ ตลาคม

๒๕๔๑ ตอมาผถกฟองคดไดขยายเวลาทำาการกอสรางใหผฟองคดหลาย

ครง ทำาใหสญญาจางสนสดในวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ในระหวางการ

กอสราง ผถกฟองคดไดมการปรบเปลยนแผนผงการกอสราง ซงผฟอง

คดไดดำาเนนการกอสรางตามผงทผถกฟองคดแจงเปลยนแปลงโดยท

ยงไมไดแกไขสญญา ตอมาจงไดมการทำาสญญาแกไขเพมเตมสญญาเดม

เมอวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ เพอแกไขสญญาใหตรงกบขอเทจจรงท

ผฟองคดไดกอสรางตามแผนผงทเปลยนแปลงขางตน โดยมการยกเลก

แบบรปรายการจากสญญาเดมหลายรายการ และใหใชบญชแสดง

ลกษณะงานและคางานใหมแทน ซงตามบญชดงกลาวกำาหนดใหผ

ฟองคดทำางานใหแลวเสรจภายใน ๖๖๐ วน นบถดจากวนทไดรบแจง

ใหเรมงาน ทงน ผฟองคดไดมหนงสอในวนดงกลาวถงผถกฟองคดขอ

ตอสญญาออกไปอกเกาสบวน เนองจากไมสามารถทดสอบระบบนำา

ในโครงการไดดวยเหตผถกฟองคดใหยกเลกการเจาะนำาบาดาลและ

ใหใชนำาจากการประปาสวนภมภาคแทน ตอมาผฟองคดไดสงมอบ

งานงวดสดทายแยกตามรายการ เมอวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๔๓ และ

วนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ โดยผถกฟองคดไดมหนงสอลงวนท ๑๓

ตลาคม ๒๕๔๓ แจงสงวนสทธในการเรยกคาปรบตามสญญาจางจาก

ผฟองคดเปนรายวน วนละ ๔๗,๘๓๓.๗๐ บาท ซงเปนอตราทกำาหนด

ไวในสญญาเดมตงแตวนถดจากวนสนสดสญญาจนถงวนทงานเสรจ

สมบรณ ซงคณะกรรมการตรวจการจางไดตรวจรบงานเมอวนท ๒๐

พฤศจกายน ๒๕๔๓ ตอมา วนท ๑๔ ธนวาคม ๒๕๔๓ ผถกฟองคด

ไดปรบผฟองคดตาม สญญาจางเนองจากสงมอบงานลาชาจำานวน ๖๔

วน ตงแตวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนสนสดสญญาจางเดมถง

วนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนสงมอบงานงวดสดทายรวมเปน

เงน ๓,๐๖๑,๓๕๖.๘๐ บาท โดยหกจาก เงนคาจางของงานทสงมอบครง

สดทาย ผฟองคดเหนวาไมไดกระทำาผดสญญาและการแกไขสญญาม

ผลใหระยะเวลากอสรางขยายออกไปอก ๖๖๐ วน นบถดจากวนท ๒๙

กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนแกไขสญญา จงขอใหผถกฟองคดคนเงน

คาปรบ แตผถกฟองคดยนยนคาปรบตามจำานวนเดม ผฟองคดจงยน

ฟองตอศาลปกครองเมอวนท ๑๘ กนยายน ๒๕๔๔ ขอใหผถกฟองคด

คนเงนคาปรบพรอมดอกเบยใหแกผฟองคด

93

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

92

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองชนตนวนจฉยวา กรณเปนคดพพาทเกยวกบ

สญญาทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๔) แหง พ.ร.บ. จดตง

ศาลปกครองฯ โดยในการแกไขเพมเตมสญญาเมอวนท ๒๙ กนยายน

๒๕๔๓ นน ผถกฟองคดมเจตนารมณทจะแกไขสญญาใหตรงกบรป

แบบการกอสรางทมการเปลยนแปลงและใหตรงกบเนองานทผฟองคด

ไดกอสรางขนเทานน ไมไดมเจตนาทจะขยายระยะเวลากอสราง และ

การทผฟองคดมหนงสอลงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ ขอตออายสญญา

ออกไปอก แสดงวาผฟองคดรเจตนาและเหตผลในการแกไขสญญา

ดงกลาววาไมมเจตนาทจะขยายระยะเวลากอสรางออกไป ซงในการ

ตความแสดงเจตนาในการจดทำาสญญาทางปกครองตองเพงเลงถง

เจตนาอนแทจรงกวาถอยคำาสำานวนหรอตวอกษรทำานองเดยวกบการ

ตความการแสดงเจตนาในการทำานตกรรมในทางแพงตามมาตรา ๑๗๑

แหง ป.พ.พ. ฉะนน เมอการแกไขเพมเตมสญญาในวนท ๒๙ กนยายน

๒๕๔๓ ไมมเจตนาทจะแกไขระยะเวลากอสรางใหขยายออกไปอก และ

ผฟองคดกไดทราบและเขาใจเจตนาดงกลาวในขณะแกไขสญญาแลว

การแกไขเพมเตมสญญาจงไมมผลใหระยะเวลากอสรางขยายออกไป

อก ๖๖๐ วน นบถดจากวนแกไขสญญาแตอยางใด และเมอการแกไข

สญญาไมมผลใหผฟองคดตองทำาการกอสรางเพมเตมอก การแกไข

สญญาจงไมมผลกระทบตอการกอสราง และไมถอเปนความผดของ

ผถกฟองคดทจะเปนเหตใหผฟองคดตองขอขยายเวลากอสรางออกไป

นอกจากนน สญญากอสรางเดมกำาหนดวา ผรบจางตองกอสราง

ตามแบบรปและรายละเอยดทถกตองในเอกสารแนบทายสญญา ดง

นน แบบรปและรายละเอยดทผถกฟองคดแกไขและแจงใหผฟองคด

ทราบและกอสรางไปกอนการแกไขสญญา จงมใชแบบรปและราย

ละเอยดทถกตองตามสญญา โดยผฟองคดมสทธทจะทำางานในรายการ

ทมการแกไขกตอเมอไดมการแกไขสญญากอสรางใหตรงกบแบบรปและ

รายการละเอยดทไดแกไขใหมนนแลว แตเมอผฟองคดเสยงทำางานดง

กลาวไปกอน ผฟองคดยอมมสทธสงมอบงานทกอสรางนนไดจนถงวนท

๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนแกไขเพมเตมสญญา เพราะกอนหนานน

ยงไมแนชดวาผฟองคดไดกอสรางถกตองตามแบบรปและรายละเอยด

ตามสญญา เมอผฟองคดมสทธสงมอบงานกอสรางไดจนถงวนท ๒๙

กนยายน ๒๕๔๓ จงถอวาวนดงกลาวเปนวนกำาหนดใหงานกอสรางแลว

เสรจตามสญญาทแกไขใหม ฉะนน ผถกฟองคดจงมสทธปรบผฟองคด

ไดตงแตวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนทลวงเลยกำาหนดวนแลว

เสรจตามสญญาใหมเปนตนไป เมอผฟองคดสงมอบงานงวดสดทายใน

วนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ ผถกฟองคดจงมสทธปรบผฟองคดตงแตวน

ท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๓ ถงวนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ การทผถกฟองคด

ปรบ ผฟองคดตงแตวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนกำาหนดงานแลว

เสรจตามสญญาเดมจนถงวนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ เปนเวลา ๖๔

วน เปนเงนคาปรบ ๓,๐๖๑,๓๕๖.๘๐ บาท จงเปนการปรบทไมถกตองตาม

สญญา ผถกฟองคดจงตองคนเงนคาปรบตงแตวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓

95

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

94

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

จนถงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ จำานวน ๒๕ วน เปนเงน ๑,๑๙๕,๘๔๒.๕๐

บาท แกผฟองคด และตองชดใชคาเสยหายเปนดอกเบยในอตรารอยละ

๗.๕ ตอป ในตนเงนดงกลาว ตงแตวนท ๑๔ ธนวาคม ๒๕๔๓ ซงเปน

วนทผถกฟองคดปรบผฟองคด โดยหกจากเงนคาจางของงานทสงมอบ

ครงสดทายจนถงวนท ๑๘ กนยายน ๒๕๔๔ ซงเปนวนฟองคด เปนเวลา

๒๗๙ วน เปนเงน ๖๘,๕๕๕.๘๘ บาท และตองรบผดชดใชคาดอกเบยใน

อตรารอยละ ๗.๕ ตอป ของตนเงน ๑,๑๙๕,๘๔๒.๕๐ บาท นบถดจาก

วนฟองเปนตนไปจนกวาจะชำาระเสรจ ดงนน เมอปรากฏวาผฟองคดสง

มอบงานลาชากวากำาหนดแลวเสรจตามสญญาเมอวนท ๙ พฤศจกายน

๒๕๔๓ โดยผถกฟองคดไดมหนงสอลงวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๔๓ ถงผ

ฟองคดแจงสงวนสทธเรยกคาปรบกรณสงมอบงานลาชา ผถกฟองคด

จงมสทธปรบผฟองคดไดตงแตวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๓ ถงวนท ๙

พฤศจกายน ๒๕๔๓

พพากษาใหผถกฟองคดชำาระคนเงนคาปรบพรอมดอกเบย

จำานวน ๑,๒๖๔,๓๙๘.๓๘ บาท และชำาระดอกเบยในอตรารอยละ ๗.๕

ตอปของตนเงนคาปรบทตองคนจำานวน ๑,๑๙๕,๘๔๒.๕๐ บาท นบถด

จากวนฟองคดเปนตนไปจนกวาจะชำาระเสรจใหแกผฟองคด

(ตลาการผแถลงคดในศาลปกครองชนตนมความเหนใน

แนวทางเดยวกนกบองคคณะพจารณาพพากษา)

ผถกฟองคดอทธรณวา ผฟองคดไดทำางานตามขอตกลง

ทมการแกไขแบบรปและรายละเอยดการกอสรางไปกอนโดยไมคำานง

ถงวาผถกฟองคดจะอนญาตใหแกไขสญญาเพมเตมหรอไม ประกอบ

กบการแกไขสญญาไมไดมผลกระทบกบการกอสรางโดยตรง เนองจาก

ไดมการกอสรางไปตามแบบทมการแกไขไวแลว และในการแกไขเพม

เตมสญญาเมอวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ ผฟองคดไดลงนามโดยไมม

ขอโตแยง จงเปนกรณทคสญญาทงสองฝายตกลงกนใหถอเอากำาหนด

เวลาแลวเสรจตามสญญาเดมในวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ เปนวนแลว

เสรจของสญญา ผฟองคดจงไมมสทธสงมอบงานทกอสรางถงวนท ๒๙

กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนแกไขเพมเตมสญญา ดงนน เมอผฟองคด

สงมอบงานลาชา ผถกฟองคดจงสามารถปรบผฟองคดเปนรายวน วน

ละ ๔๗,๘๓๓.๗๐ บาท นบแตวนท ๖ กนยายน ๒๕๔๓ จนถงวนท ๙

พฤศจกายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนทงานแลวเสรจสมบรณตามสญญาจาง

เปนเวลา ๖๔ วน เปนเงน ๓,๐๖๑,๓๕๖.๘๐ บาท อนเปนการปรบทถกตอง

ตามสญญา ผถกฟองคดจงไมตองคนเงนคาปรบตงแตวนท ๕ กนยายน

๒๕๔๓ จนถงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ จำานวน ๑,๑๙๕,๘๔๒.๕๐ บาท

รวมทงไมตองชดใชคาเสยหายเปนดอกเบยในอตรารอยละ ๗.๕ ตอป

ของตนเงนดงกลาวใหแกผฟองคดตามคำาพพากษาของศาลปกครองชน

ตน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มประเดนทตองพจารณา ๒ ประเดน

ประเดนท ๑ กำาหนดเวลาสนสดงานกอสรางตามสญญาเปน

เมอใด เหนวา สญญาแกไขเพมเตมเมอวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ ไม

ปรากฏขอความทใหนบวนแลวเสรจตามสญญาใหมเปนนบถดจากวน

97

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

96

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

ทมการแกไขเพมเตมสญญา หรอใหยกเลกกำาหนดวนแลวเสรจตาม

สญญาเดม และการทปรากฏขอเทจจรงวาผฟองคดไดมหนงสอลงวน

ท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓ ขอตออายสญญาออกไปอกนน ยอมแสดง

ใหเหนวาผฟองคดเขาใจโดยตลอดวากำาหนดวนสนสดสญญาจาง

กอสราง คอ วนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนกำาหนดเวลาตามสญญา

เดม อยางไรกตาม แมกำาหนดระยะเวลาสนสดตามสญญาเดมจะเปน

วนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ แตเนองจากสญญาแกไขเพมเตมถอเปนสวน

หนงของสญญาเดม ซงในการพจารณาตรวจรบงาน ผถกฟองคดยอม

ตองพจารณาจากเงอนไขของสญญาทงสองสวนเปนสาระสำาคญ โดย

แมผฟองคดจะไดสงมอบงานงวดสดทายของงานบางรายการกอนทจะ

มการแกไขเพมเตมสญญากตาม ดงนน เมอมการทำาสญญาแกไขเพม

เตมหลงจากวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ซงเปนวนสนสดสญญาเดมจะถอ

วนสนสดอายสญญาเปนวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ไมได ฉะนน ระยะ

เวลาตงแตวนท ๕ กนยายน ๒๕๔๓ ถงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓

ผฟองคดจงยงสามารถสงมอบงานตามสญญาได จงถอไดวา วนท ๒๙

กนยายน ๒๕๔๓ เปนวนสนสดตามสญญาทแกไขเพมเตม

ประเดนท ๒ ผถกฟองคดมสทธปรบผฟองคดหรอไม เพยงใด

เหนวา เมอปรากฏขอเทจจรงวา ผฟองคดสงมอบงานงวดสดทายของ

งานบางรายการเมอวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๔๓ และวนท ๙ พฤศจกายน

๒๕๔๓ อนเปนการสงมอบงานลาชาเกนกำาหนด โดยผถกฟองคดได

มหนงสอลงวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๔๓ แจงสงวนสทธในการเรยกคา

ปรบกรณสงมอบงานลาชา ซงเปนเวลาเดยวกนกบทผฟองคดขอ

สงมอบงาน กรณจงเปนการสงวนสทธในการเรยกเอาเบยปรบใน

เวลารบชำาระหนตามมาตรา ๓๘๑ วรรคสาม แหง ป.พ.พ. ผถกฟอง

คดจงมสทธปรบผฟองคดไดตงแตวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๓ ถงวนท ๙

พฤศจกายน ๒๕๔๓ เปนเวลา ๔๑ วน การทผถกฟองคดปรบผฟองคด

ตงแตวนท ๖ กนยายน ๒๕๔๓ ถงวนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๔๓ เปนเวลา

๖๔ วน เปนการปรบทไมถกตองตามสญญา ผถกฟองคดจงตองคนเงน

คาปรบตงแตวนท ๖ กนยายน ๒๕๔๓ จนถงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๓

เปนเวลา ๒๔ วน คดเปนคาปรบวนละ ๔๗,๘๓๓.๗๐ บาท รวมเปนเงน

คาปรบทตองคนทงสน ๑,๑๔๘,๐๐๘.๘๐ บาท ใหแกผฟองคด และเมอ

ผถกฟองคดไดหกเงนคาปรบจำานวนดงกลาวจากเงนคาจางโดยไมถก

ตองเมอวนท ๑๔ ธนวาคม ๒๕๔๓ ทำาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย

ผถกฟองคดจงตองชดใชคาเสยหายพรอมดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอป

นบแตวนทมการหกคาปรบจนถงวนฟองคด จำานวน ๒๗๙ วน เปน

ดอกเบย ๖๕,๘๑๓.๙๓ บาท รวมเปนเงนทงสน ๑,๒๑๓,๘๒๒.๗๓ บาท

ทงน ในการคดคาปรบดงกลาว เนองจากการกอสรางทณฑสถานตาม

สญญาพพาทเปนกรณทจำาตองใชประโยชน ในงานกอสรางทกสวน

พรอมกน จงไมอาจคดคาปรบเฉพาะงานในรายการทสงมอบลาชา ผฟอง

คดจงมสทธ คดคาปรบเปนรายวนเปนจำานวนเงนตายตวของราคา

คาจางทงหมดไดตามขอ ๑๓๔ ของระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการ

พสดฯ และแมการแกไขสญญาจะทำาใหราคาคางานกอสรางลดลง

99

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

98

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง

ซงศาลมอำานาจกำาหนดเงนคาปรบอนถอเปนเบยปรบใหลดลงไดตาม

สมควรหากเหนวามจำานวนสงเกนไปตามมาตรา ๓๘๓ วรรคหนง แหง

ป.พ.พ. กตาม แตเมอผฟองคดไมไดตอสในประเดนดงกลาวไว จงให

กำาหนดคาปรบอตราวนละ ๔๗,๘๓๓.๗๐ บาท ตามทกำาหนดไวเดมใน

สญญา

พพากษาแกคำาพพากษาศาลปกครองชนตนเปนใหผถกฟองคด

ชำาระคนเงนคาปรบพรอมดอกเบยจำานวน ๑,๒๑๓,๘๒๒.๗๓ บาท และ

ชำาระดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอปของตนเงนคาปรบทตองคนจำานวน

๑,๑๔๘,๐๐๘.๘๐ บาท นบถดจากวนฟองคดจนกวาจะชำาระเสรจใหแก

ผฟองคดคดพพาทเกยวกบความรบผดชอบ

ทางละเมดของเจาหนาท

101

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

100

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา นาย ว. เจาหนาทบรหารงาน

ราชทณฑ เวรรกษาการณ ผลดท ๓ เรอนนอน ๑ วนท ๒๐ กมภาพนธ

๒๕๔๘ ตงแตเวลา ๑๖.๓๐ นาฬกา ถงเวลา ๑๘.๓๐ นาฬกาของ

วนรงขน ไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชาใหปฏบตหนาทตรวจคน

ผตองขงเขาเรอนนอน ๑ หอง ๓ ปฏบตหนาทตรวจคนไมละเอยด

รอบคอบ และนาย ส. เจาหนาทบรหารงานราชทณฑปฏบตหนาท

พศดเวร ไมกำากบตรวจตราดแลการปฏบตหนาทของผใตบงคบบญชา

ใหรดกมเปนเหตใหนกโทษเดดขาดชาย ฉ. สามารถลกลอบนำาอาวธ

มดเขาไปในเรอนนอน ๑ หอง ๓ และแทงทำารายรางกายนกโทษเดด

ขาดชาย ป. จนเสยชวต จงมคำาพพากษาใหกรมราชทณฑชำาระ

คาสนไหมทดแทนเปนคาขาดไรผ อปการะแกผ ฟองคดฟองท ๑

เปนเงน ๒๑๖,๐๐๐ บาท ผฟองคดฟอง ๒ เปนเงน ๕๐๔,๐๐๐ บาท และ

คาปลงศพ เปนเงน ๒๙,๐๐๐ บาท พรอมดวยดอกเบยในอตรารอยละ

เจดครงตอป นบถดจากวนฟองเปนตนไปจนกวาจะชำาระเสรจ

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

กรณศกษาท ๑นกโทษลกลอบนำามดเขาไปในเรอนนอน

และใชอาวธมดแทงทำารายรางกายนกโทษอน(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท อ.๓๓๙/๒๕๕๒)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เมอวนท ๒๐ กมภาพนธ ๒๕๔๘ เจาหนาท

เรอนจำาปฏบตหนาทดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรงเปนเหต

ใหนกโทษเดดขาดชาย ฉ. ลกลอบนำาอาวธมดเขาไปในเรอนนอนและ

ใชอาวธมดแทงทำารายรางกายนกโทษเดดขาดชาย ป. บดาของผฟอง

คดทงสองจนถงแกความตายในเรอนนอน จงขอใหศาลมคำาพพากษา

ใหกรมราชทณฑซงเปนสวนราชการตนสงกดของเจาหนาทผทำาละเมด

ชดใชคาสนไหมทดแทนเปนคาขาดไรผอปการะและคาปลงศพใหแกผ

ฟองคด จำานวน ๑,๗๙๐,๐๐๐ บาท พรอมดอกเบยในอตรารอยละ

๑๕ ตอป ของตนเงนดงกลาวนบถดจากวนฟองเปนตนไปจนกวาจะ

ชำาระเสรจ

103

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

102

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

กรณศกษาท ๒ การชดใชคาสนไหมทดแทนจากกรณทมผทจรตเกยวกบการดำาเนนงานรานสงเคราะหผตองขง

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท อ.๓๓๘-๓๓๙/๒๕๔๙)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวาไมไดรบความเปนธรรมจากการทกรมราชทณฑ

ไดมคำาสงใหผฟองคดชดใช คาสนไหมทดแทนจากกรณทมผทจรตเกยว

กบการดำาเนนงานรานสงเคราะหผตองขงเรอนจำา ซงผฟองคดเหน วาผ

ฟองคดไมไดกระทำาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงและคด

ขาดอายความแลว นอกจากนการทผถกฟองคดดำาเนนคดอาญาและคด

แพงกบเจาหนาทผทำาการทจรตแลวยงมคำาสงใหผฟองคดซงเปนผบงคบ

บญชาของนาง ช. เจาหนาทผทจรต และเจาหนาทอนชดใชคาสนไหม

ทดแทนอกเปนการเรยก คาสนไหมทดแทนทซำาซอน จงขอใหเพกถอน

คำาสงเรยกใหชดใชคาสนไหมทดแทน

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา กรณของผฟองคดท ๑ ซงเปน

ผมอำานาจในการอนมตใหซอสนคาและจายเงนคาสนคาทซอมาจำาหนาย

ในรานสงเคราะหผตองขง นน ในการอนมตจายคาซอสนคา นาง ช.

เจาหนาทการเงนรานสงเคราะหผตองขงจะรวบรวมเอกสารประกอบ

การเบกจายเงนซงประกอบดวย เอกสารใบขออนมตจายเงนคาสนคา

บลเงนสดทมลายมอชอของผรบเงน ใบสงของซงมลายมอชอผสงของ

คณะกรรมการตรวจรบสนคา และผรบของ ใบขออนมตซอสนคา

เสนอตอผฟองคดท ๑ แต นาง ช. ไดนำาใบขออนญาตซอสนคาทม

การจายเงนคาสนคาแลวไปถายเอกสารแลวนำาสำาเนาเอกสารไปเกบไว

แทนตนฉบบ สวนตนฉบบไดนำาไปแกไขโดยใชนำายาลบคำาผดทำาการ

ลบวนเดอนป และลงวนเดอนปใหมแลวเสนอผฟองคดท ๑ เพอขอ

อนมตใหจายเงน ซงผฟองคดท ๑ กไดอนมตทง ๆ ทหลกฐานการขอ

อนมตเบกจายเงนมความไมสมบรณหลายประการ ซงนอกจากจะม

การใชนำายาลบคำาผดแลว ในใบสงของจะตองมลายมอชอคณะกรรมการ

ตรวจรบสนคา แตปรากฏวาบางครงกรรมการลงลายมอชอไมครบ

อกทงยงมลายมอชอของนาย พ. ผจดการรานสงเคราะหผตองขงท

ไดลาออกไปแลว ซงหากผฟองคดท ๑ ไดตรวจสอบเอกสารโดย

รอบคอบกจะสามารถสงเกตเหนขอบกพรองของเอกสารได แต

ผฟองคดท ๑ ไมไดตรวจสอบใหรอบคอบเปนเหตใหนาง ช. กระทำา

การทจรตในระหวางวนท ๒๙ ธนวาคม ๒๕๔๑ ถงวนท ๒ มถนายน

๒๕๕๒ รวมเปนเงน ๓๔๑,๗๔๔.๕๐ บาท จงถอวาผฟองคดท ๑ ปฏบต

หนาทดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง สวนกรณทผฟอง

คดท ๑ เคยถกตงกรรมการสอบสวนทางวนย และผลการสอบสวน

ทางวนยปรากฏวา การปฏบตหนาทของผฟองคดท ๑ ไมเปนการ

105

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

104

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

ประมาทเลนเลอในหนาทราชการอนเปนเหตใหเสยหายแกราชการ

อยางรายแรง ตามมาตรา ๘๔ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการพลเรอน พ.ศ.๒๕๓๕ นน เหนวา การสอบขอเทจจรง

ของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท

ไมจำาตองถอตามผลสอบสวนทางวนย เพราะการสอบสวนทางวนย

กบการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดเปนคนละกรณกน

มวตถประสงคและอาศยขอกฎหมายตางกน

สำาหรบกรณทนาง ช. ไดรบเงนทไดจากการจำาหนายคปอง

ใหกบญาตผตองขง ตงแตวนท ๒ มถนายน ถงวนท ๑๗ กนยายน

๒๕๔๒ จำานวน ๒๓๖,๐๒๐.๗๒ บาท แตไดลงบญชในสมดเงนสด

เพยง ๑๖๓,๗๔๙ บาท และนำาเงนสวนทเหลอจำานวน ๗๒,๒๗๑.๗๒ บาท

ไปเปนประโยชนสวนตนนน เหนวาผฟองคดท ๑ มหนาทตรวจสอบ

ยอดเงนในสมดเงนสดวาตรงกบยอดจำาหนายคปองใหกบญาตผตองขง

ตามทนาง ช. เสนอหรอไมเทานน ในทางปฏบตผฟองคดท ๑ ซงดำารง

ตำาแหนงผบญชาการเรอนจำามหนาทราชการมากคงไมสามารถมาตรวจ

นบจำานวนเงนกบจำานวนคปองทจำาหนายดวยตนเองได อกทงได

มการมอบหมายใหแกนาง ช. เปนผดำาเนนการแลว และไดผาน

การตรวจสอบของผฟองคดท ๒ แลว จงถอไมไดวาผฟองคด ท ๑

กระทำาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง ผฟองคดท ๑

จงไมตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนในจำานวนดงกลาว

สวนกรณผถกฟองคดท ๑ มคำาสงใหผฟองคดท ๕ จะตองรบผด

ชดใชคาสนไหมทดแทน เปนเงน ๔๑,๐๐๙.๓๔ บาท นน เหนวา ผฟอง

คดท ๕ เปนกรรมการตรวจรบสนคา แตผฟองคดท ๕ ลงชอ ตรวจรบ

สนคาโดยไมไดตรวจสนคาจรง จงเปนการกระทำาโดยประมาทเลนเลอ

อยางรายแรง อยางไรกด ผฟองคดท ๕ ไดรบมอบหมายใหทำาหนาท

เวรรกษาการณประตเรอนจำา ซงเปนภารกจสำาคญทไมอาจจะละทง

ไปปฏบตหนาทอยางอนได แตผฟองคดท ๕ กลบไดรบแตงตงใหเปน

กรรมการตรวจรบสนคาอกหนาทหนงไปพรอมกนทำาใหเกดขอขดของใน

การปฏบตหนาท และแมวาผฟองคดท ๕ จะไมไดทกทวงขอใหผบงคบ

บญชาพจารณาทบทวนคำาสงทแตงตงใหผฟองคดท ๕ ทำาหนาทคณะ

กรรมการตรวจรบสนคากตาม แตกตองถอวาความเสยหายสวนหนงม

สาเหตมาจากความบกพรองของระบบงานของทางราชการดวย ทศาล

ปกครองชนตนมคำาพพากษาใหหกสวนความรบผดอนเกดจากระบบ

งานดงกลาวออกรอยละหาสบของความเสยหายท ผฟองคดท ๕ ตอง

รบผดจงเหมาะสมแลว

107

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

106

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

หนงสอจดทำาฎกาพรอมแนบใบแจงหนคาสาธารณปโภคใหผฟองคด

ตรวจสอบผฟองคดไดเขยนขอความลงในทายหนงสอเสนอความเหน

ตอผบญชาการเรอนจำาโดยทกครงจะมขอความอยางเดยวกนวา เพอ

โปรดอนญาตและโปรดลงนามในฎกา ซงแสดงวาผฟองคดไดตรวจ

สอบเอกสารและหลกฐานทเกยวของแลววา มความถกตองสามารถ

อนมตใหเบกจายเงนงบประมาณตามฎกาทเสนอมาได แตขอเทจจรง

กลบปรากฏวา มการเบกเงนคาไฟฟาซำาเบกเกนกวาใบแจงหน และ

เบกเงนแลวแตไมไดนำาไปชำาระหนรวมเปนเงนจำานวน ๕๙๕,๕๒๗.๔๘

บาท การทมการเบกเงนคาไฟฟาของเดอนมกราคม ๒๕๔๖ ซำา ผฟอง

คดไมไดควบคมดแลใหนาย ก ประทบตราจายเงนแลวลงลายมอชอ

รบรองการจาย ลงวนเดอนปพรอมทงชอผจายเงนไวในหลกฐานการ

จายพรอมทงบนทกรายการจายเงนนนไวในบญชเงนสด การทม

การเบกเงนคาไฟฟาของเดอนธนวาคม ๒๕๔๖ และเดอนพฤษภาคม

ถงเดอนกรกฎาคม ๒๕๔๗ มากกวาใบแจงหนเปนเงนรวมจำานวน

๑๙๖,๕๑๒.๒๕ บาทแสดงวาผฟองคดบนทกเสนอความเหนรบรองการ

ตรวจสอบตอผบงคบบญชาโดยไมมการตรวจสอบจำานวนหนทแทจรง

ตามใบแจงหนแตอยางใด เพราะการตรวจสอบจำานวนหนคาไฟฟาใน

ใบแจงหนกบจำานวนเงนทขอเบกในฎกาวาตรงกนหรอไม เพยงแตใช

ความรพนฐานดวยการบวกเลขธรรมดากตรวจสอบไดไมตองใชความ

รทางวชาการทางดานเงนทลกซงแตอยางใดและการทมการเบกเงน

คาไฟฟาของเดอนสงหาคมและเดอนกนยายน ๒๕๔๗ เปนเงนจำานวน

กรณศกษาท ๓ การชดใชคาสนไหมทดแทนจากกรณทมผทจรต

เกยวกบเงนงบประมาณ(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดงท ๑๒๕๓/๒๕๕๔)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวาไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากการท

กรมราชทณฑไดมคำาสงใหผฟองคดชดใช คาสนไหมทดแทนจาก

กรณทมผทจรตเกยวกบเงนงบประมาณ ซงผฟองคดมไดรเหนเปนใจ

และมไดมเจตนา จะใหเกดความเสยหายแกทางราชการ จงขอใหศาล

มคำาพพากษาหรอคำาสงใหเพกถอนคำาสงเรยกใหชดใชคาสนไหมทดแทน

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา กรณของผฟองคดซงไดรบแตง

ตงใหปฏบตหนาทในตำาแหนงหวหนาฝายบรหารทวไป ซงมหนาท

กำากบ ตรวจสอบดแลดานการเงน การบญช พสด อาคารสถานท งาน

ธรการ และงานอนทผบงคบบญชามอบหมาย และเปนผบงคบบญชา

ตามลำาดบสายงานโดยตรงของ นาย ก ซงปฏบตหนาทในตำาแหนง

หวหนางานการเงนและบญช ผฟองคดยอมตองทราบวาดวาหนาทดง

กลาวตองใชความละเอยดรอบคอบเปนอยางมาก แตเมอ นาย ก ทำา

109

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

108

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

๓๐๘,๑๖๐.๕๓ บาท แตไมไดนำาเงนดงกลาวไปชำาระหนคาไฟฟา แสดง

วา ผฟองคดละเลยตอหนาทในการรบและนำาสงเงนภายนอกเรอนจำา

โดยผฟองคดไมไดไปรบเงน ในรปคณะกรรมการตามเรอนจำา เพราะ

หากผฟองคด ปฏบตหนาทตามคำาสงดงกลาวอยางเครงครด เมอมการ

เบกเงนสดจากธนาคารแลวไมวาดวยเหตผลใด นาย ก. ยอมตองนำาไป

ชำาระหน หรอหากจะมกรณทมเหตขดของไมสามารถนำาเงนไปชำาระหน

ไดทนในวนนน นาย ก กตองนำาไปเกบรกษาไวในตนรภยของเรอนจำา

สำาหรบวธปฏบตในจายเงนคาสาธารณปโภคท นาย ก ทำาเปน

เชคสงจายเงนในนามนาย ก มไดสงจายใหแกเจาหน ผฟองคดไดใหการ

วา เคยทกทวงนาย ก ในเรองดงกลาว แตนาย ก อางวา ผฟองคดไมได

เปนผมอำานาจลงนามในเชคจงไมเกยวของ การทผฟองคดทกทวงเรอง

ดงกลาวแสดงวาผฟองคดทราบวา นาย ก ปฏบตไมถกตองตามระเบยบ

หากผฟองคดตองการใหนาย ก ปรบปรงวธปฏบตในเรองดงกลาวใหถก

ตองตามทกฎหมายกำาหนดจรง คงไมมเหตผล นาย ก จะไมปฏบตตาม

เพราะผฟองคดอย ในฐานะเปนทงหวหนาฝายบรหารทวไปและ

ผบงคบบญชาของนาย ก จากขอเทจจรงดงกลาวจงเหนวาการทนาย ก

สามารถทจรตไดมไดเกดจากการทนาย ก ดำาเนนการอยางสลบ

ซบซอนจนยากทจะตรวจสอบแตอยางใด ผฟองคดเพยงแตดำาเนน

การใหนาย ก ปฏบตตามระเบยบการเกบรกษาเงนและการนำาเงนสง

คลงของสวนราชการ พ.ศ.๒๕๒๐ ใหครบถวนเทานนกสามารถปอง

การทจรตได สาเหตทนาย ก กระทำาทจรตไดสำาเรจเกดขนจากการท

ผฟองคดละเลยตอหนาทตามระเบยบดงกลาวกำาหนดใหตองปฏบต

ในหลายกรณและอยางตอเนองเปนเหตให นาย ก อาศยโอกาสหรอ

เปนชองทางในการทจรตได กรณจงถอวา ผฟองคดปฏบตหนาทดวย

ความประมาทเลนเลออยางรายแรง อนเปนการกระทำาละเมดตอกรม

ราชทณฑ

คดมประเดนทจะตองวนจฉยตอไปวา คำาสงใหผฟองคดชดใช

คาสนไหมทดแทนไดคำานงถงระดบความรายแรงแหงการกระทำาละเมด

หรอไม เมอพจารณาถงอำานาจหนาทของผฟองคดแลวเหนวา ผฟอง

คดมอำานาจหนาทกำากบดแล ควบคมตรวจสอบดแลการปฏบตหนาท

ดานการเงนและบญชนาย ก อกทง ในขนตอนการขออนมตเบกจาย

และหลงการเบกจาย ขนตอนการขออนมตเบกจายนน ถอวาผฟองคด

ปฏบตหนาทดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง เนองจากละเลย

ตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตในหลายกรณและอยาง

ตอเนองดงทไดวนจฉยไวแลว สวนขนตอนหลงการเบกจายเงนนน ขอ

เทจจรงปรากฏวาผฟองคดไมไดดำาเนนการใหมการจดทำาใบสำาคญคจาย

หรอทะเบยนคมหลกฐานการจายเงนไวตรวจสอบ นอกจากน เมอผฟอง

คดทราบวา นาย ก ฝาฝนวธปฏบตในการจายเงนโดยเขยนเชคระบให

ตนเองเปนผรบเงนมไดระบใหเจาหนเปนผรบงาน ผฟองคดใหการวา

หลงจากนาย ก นำาเชคไปเบกเงนจากธนาคารแลว ผฟองคดมไดตดตาม

ตรวจสอบวา นาย ก ไดนำาเงนไปชำาระหนคาสาธารณปโภคหรอไม

เนองจากไววางใจ นาย ก กรณจงถอวาในขนตอนหลงการเบกจายเงนผ

111

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

110

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

กรณศกษาท ๔ การเขาจโจมตรวจคนภายในแดน

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๑๔๗/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดเปนนกโทษถกคมขงอยทเรอนจำาได

รบความเดอดรอนเสยหายจากการทผถกฟองคดไดมคำาสงใหหนวย

จโจมของกรมราชทณฑเขาตรวจคนเรอนจำาแดน ๕ เมอวนท ๗

เมษายน ๒๕๕๒ เวลาประมาณ ๑๗.๐๐ นาฬกา ซงรวมถงตลอกเกอร

ของผฟองคด โดยในขณะตรวจคนตลอกเกอรนนเปนเวลาเยนทผตอง

ขงไดขนตกนอนและปดหองขงแลว ผตองขงจงมไดอยดวยในขณะท

หนวยจโจมตรวจคนตลอกเกอร โดยหนวยจโจมไดตดทำาลายกญแจต

ลอกเกอรและรอคนของในตลอกเกอรทำาใหทรพยสนไดรบความเสย

หาย และไดยดวทยเทปยหอโซน จำานวน ๑ เครอง พรอมหฟง และ

โทรทศนสขนาด ๔ นว ยหอซนโย จำานวน ๑ เครอง พรอมหมอแปลง

ของผฟองคดไป ซงสงของทงสองรายการผฟองคดไดทำาหนงสอ

สงคนญาตไวแลว ผฟองคดเหนวา การทหนวยจโจมทำาการตรวจคน

ในเวลาทผตองขงขนตกนอนจงมไดนำาตวผตองขงไปทำาการตรวจคน

ดวยนนเปนการปฏบตโดยมชอบ และการทหนวยจโจมยดวทยเทป

โทรทศนส และเอกสารตางๆ รวมทงเอกสารเกยวกบคดของผฟอง

ฟองคดละเลยตอหนาทในการกำากบ ตรวจสอบ และควบคมการปฏบต

หนาทดานการเงนและบญชซงเปนเหตเกอหนนใหนาย ก อาศยโอกาส

หรอชองทางในการทจรตไดงายขน เมอผฟองคดเปนผบงคบบญชา

โดยตรงของนาย ก และยงเปนหวหนาฝายบรหารทวไป และการ

ทจรตของนาย ก เปนผลสบเนองมาจากผฟองคดละเลยตอหนาท

ในหลายกรณและอยางตอเนองทงในขนตอนการขออนมตเบกจาย

และหลงการเบกจาย จงตองถอวาผฟองคดมสวนรบผดชอบมากกวา

บคคลอน ดงน นคำาส งของกรมราชทณฑท ใหผ ฟองคดชดใช

คาสนไหมทดแทนจงเปนคำาสงทชอบดวยกฎหมาย

113

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

112

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

คดไปเปนการกระทำาความผดฐานลกทรพย จงขอใหศาลปกครองม

คำาพพากษาหรอมคำาสงใหกรมราชทณฑชดใชคาเสยหายเปนเงน

จำานวน ๕,๐๐๐,๐๐๐ บาท

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา

ขอหาทหนง ผฟองคดฟองวาหนวยจโจมซงเปนผใตบงคบ

บญชาของผถกฟองคดไดตรวจคน ตลอกเกอรของผฟองคด ทำาให

ทรพยสนไดรบความเสยหาย และไดยดวทยเทป ยหอโซน พรอม

หฟง และโทรทศนสขนาด ๔ นว ยหอซนโย พรอมหมอแปลง

ของผฟองคด กรณจงเปนคดพพาทเกยวกบการกระทำาละเมดของ

หนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐอนเกดจากการใช

อำานาจตามกฎหมาย ซงอยในอำานาจพจารณาพพากษาของศาล

ปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตจดตง

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ เมอผฟอง

คดเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองจากการกระทำา

ดงกลาว และการแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอความเสย

หายนน ศาลตองมคำาบงคบไดตาม มาตรา ๗๒ วรรคหนง (๓) แหง

พระราชบญญตดงกลาว ผฟองคดจงเปนผเสยหายทมสทธฟองคด

ตอศาลปกครองตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญต

เดยวกน และโดยทมาตรา ๕๑ แหงพระราชบญญตดงกลาว กำาหนด

ใหการฟองคดตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) ใหยนฟองภายในหนงป

นบแตวนทรหรอควรร ถงเหตแหงการฟองคด แตไมเกนสบปนบแต

วนทมเหตแหงการฟองคด เมอขอเทจจรงรบฟงไดวา ผฟองคดได

อางวาไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการกระทำาของหนวยจโจม

ของกรมราชทณฑเขาตรวจคนเรอนจำาเมอวนท ๗ เมษายน ๒๕๕๒

การทผฟองคดนำาคดมาฟองตอศาลปกครองในวนท ๒๙ พฤษภาคม

๒๕๕๒ กรณจงเปนการยนฟองภายในกำาหนดหนงป นบแตวนทรถง

เหตแหงการฟองคดตามมาตรา ๕๑ แหงพระราชบญญตจดตงศาล

ปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ศาลปกครอง

จงมอำานาจรบคำาฟองในขอหานไวพจารณาพพากษาหรอมคำาสงได

แตโดยทมาตรา ๕ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทาง

ละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ บญญตวา หนวยงานของรฐตอง

รบผดตอผเสยหายในผลแหงละเมดทเจาหนาทของตนไดกระทำาใน

การปฏบตหนาท ในกรณนผเสยหายอาจฟองหนวยงานของรฐดง

กลาวไดโดยตรง แตจะฟองเจาหนาทไมได ดงนน จงสมควรใหม

คำาสงเรยกกรมราชทณฑเขามาเปนผถกฟองคดท ๒

ขอหาทสอง ผฟองคดฟองวาเจาหนาทของหนวยจโจมกระทำา

ความผดฐานลกทรพยนน เปนการกลาวหาวาเจาหนาทดงกลาว

กระทำาความผดฐานลกทรพยตามประมวลกฎหมายอาญา ซงอยใน

อำานาจพจารณาพพากษาของศาลยตธรรม กรณจงไมอยในอำานาจ

พจารณาพพากษาหรอมคำาสงของศาลปกครอง ตามมาตรา ๙ วรรค

115

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

114

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

หนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคด

ปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ศาลปกครองจงไมมอำานาจรบขอหานไวพจารณา

พพากษาหรอมคำาสงได

ดงนน การทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบคำาฟองคดนไว

พจารณา และใหจำาหนายคดออกจากสารบบความนน ศาลปกครอง

สงสดเหนพองดวยบางสวน จงมคำาสงแกคำาสงของศาลปกครองชน

ตน เปนใหรบคำาฟองขอหาทหนงไวพจารณาพพากษาหรอมคำาสงตอ

ไป เมอผฟองคดไดชำาระคาธรรมเนยมศาลครบถวนแลว โดยใหเรยก

กรมราชทณฑเขามาในคดเปนผถกฟองคดท ๒ นอกจากทแกใหเปน

ไปตามคำาสงของศาลปกครองชนตน คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

117

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

116

คดพพาทเกยวกบความรบผดชอบทางละเมดของเจาหนาท

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

กรณศกษาท ๑ ฟองรองกระบวนการสอบสวนและ

คณะกรรมการสอบสวน (คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดงท อ.๒๑๖/๒๕๕๐)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา เดมเปนขาราชการพลเรอนสามญ ตำาแหนง

เจาหนาทบรหารงานราชทณฑ ๖ ไดถกลงโทษไลออกจากราชการ โดย

มมลเหตมาจาก เมอวนท ๓ พฤศจกายน ๒๕๔๒ ผฟองคดไดรบอาสา

ไปรบเงนของกลาง จำานวน ๒๐๒,๗๓๐ บาท ของนกโทษเดดขาดชาย

ธ. ซงถกเจาหนาทตำารวจยดไว แตตอมาศาลไดมคำาสงใหคนเงนจำานวน

นแกนกโทษเดดขาดชาย ธ. หลงจากทผฟองคดรบเงนจำานวนดงกลาวมา

แลวไดนำาเขาฝากในบญชเรอนจำาใหนกโทษเดดขาดชาย ธ. กบพวก รวม

๓ คน เปนเงน ๘๐,๐๐๐ บาท นำาไปใหพสะใภนกโทษเดดขาดชาย ธ. เปน

เงน ๕๐,๐๐๐ บาท สวนทเหลอผฟองคดหกเปนคาบรการ ๕๐,๐๐๐ บาท

และเบยดบงยกยอกเอาไปเปนประโยชนสวนตวอก ๒๒,๗๓๐ บาท

ผ ฟองคดเหนวาผ ฟองคดถกกล นแกลง การสอบสวนขาดการ

ไตรตรองและรอบคอบ จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงใหเพก

ถอนคำาสงลงโทษและคนสทธประโยชนตาง ๆ ใหแกผฟองคด

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา คำาสงไลผฟองคดออกจาก

ราชการออกโดยเจาหนาทผมอำานาจ กระบวนการสอบสวนกดำาเนน

การโดยถกตองตามขนตอนทกฎหมายกำาหนด และมการใชดลพนจ

ในการพจารณาออกคำาสงลงโทษโดยพจารณาจากพยานหลกฐาน

ตาง ๆ ชอบดวยกฎหมาย สวนกรณทผฟองคด อางวาคณะกรรมการ

สอบสวนมความสนทสนมกบเจาหนาทเรอนจำาทมความขดแยง

อยางรนแรงกบผฟองคด กไมปรากฏวาผฟองคดไดทำาการคดคาน

คณะกรรมการสอบสวน ภายใน ๗ วน นบแตวนทไดรบทราบคำาสง

แตงตงคณะกรรมการสอบสวน จงไมอาจยกเหตดงกลาวขนอางได

ทศาลปกครองชนตนพพากษายกฟองผฟองคด ศาลปกครองสงสด

เหนพองดวย

119

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

118

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

(๒) และ (๔) ของขอบงคบกรมราชทณฑ ฉบบท ๑๘/๒๔๘๔ เรอง

การรบจายและการควบคมผตองขงออกทำางานนอกเรอนจำา ลงวนท

๒๐ พฤศจกายน ๒๔๘๔ และการทผฟองคดปลอยใหผตองขงเขาไป

รบประทานอาหารโดยไมไดควบคมดแลอยางใกลชด อกทงยงเสยบ

กญแจรถจกรยานยนตคาไวทรถจกรยานยนต จนเปนเหตใหนกโทษ

เดดขาดชาย ส. อาศยชวงเวลาทผฟองคดเผลอใชรถจกรยานยนต

ดงกลาวเปนพาหนะหลบหน เปนการปฏบตหนาทโดยจงใจไมปฏบต

ตามกฎหมายและระเบยบของทางราชการ เปนเหตใหเกดความเสย

หายแกทางราชการอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๕ วรรคสอง แหง

พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ.๒๕๓๕ ดงน น

การทผถกฟองคดมคำาสงลงโทษปลดผฟองคดออกจากราชการจงเปน

คำาส งท ชอบดวยกฎหมายแลว ท ผ ฟองคดอางวาเหตท เกดข น

เนองจากมการไดจดแบงผตองขงโดยไมถกตองเนองจากเลอกเอา

ผตองขงคดลกทรพย คอ นกโทษเดดขาดชาย ส. มาใหผฟองคด

ควบคมดแลโดยไมมอำานาจหนาท หรอคณะกรรมการสอบสวนของ

กรมราชทณฑไดบดเบอนขอเทจจรงวาผฟองคดนอนหลบในขณะผ

ตองขงรบประทานอาหารนน ไมอาจลบลางการกระทำาของผฟองคด

ซงเปนการกระทำาผดวนยอยางรายแรงได ทศาลปกครองชนตนมคำา

พพากษายกฟองนน ศาลปกครองสงสดเหนพองดวย

กรณศกษาท ๒

ผตองขงกองนอกหลบหน(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท อ.๓๑๔/๒๕๕๑)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการท

กรมราชทณฑมคำาสงลงโทษปลด ผฟองคดออกจากราชการ จาก

กรณทผฟองคดทำาใหผตองขงหลบหนในระหวางการควบคม โดย

คณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงของเรอนจำาดำาเนนการสอบสวน

และสรปมตโดยไมเปนธรรม เออประโยชนใหแกเจาหนาทอนซง

รวมกระทำาความผดกบผฟองคด และกลนแกลงผฟองคด จงขอให

เพกถอนคำาสงลงโทษทางวนย และใหผฟองคดกลบเขาทำางานตามเดม

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอผฟองคดควบคมผตอง

ขงทำางานทรบผดชอบเสรจแลว ผฟองคดไดนำาตวผตองขงไปรบ

ประทานอาหารทบานญาตของนกโทษเดดขาดชาย ส. ทตำาบลซงอย

หางจากเรอนจำา ๑๓ กโลเมตร ถอไดวาผฟองคด ไดนำาผตองขงออก

นอกเขตพนทควบคมโดยไมมเหตผลอนสมควรและโดยปราศจาก

การอนญาตจากผบงคบบญชา อนเปนการปฏบตฝาฝนขอ ๑ (ค)

121

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

120

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

กรณศกษาท ๓ฟองรองกระบวนการสอบสวน

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดงท อ. ๔๐/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ขณะผฟองคดดำารงตำาแหนงเจาหนาท

ราชทณฑ ๔ เรอนจำา ล. ไดถกผถกฟองคดท ๑ (อธบดกรมราชทณฑ)

ลงโทษลดขนเงนเดอนลง ๑ ขน ผฟองคดไมเหนดวยกบคำาสง

ลงโทษดงกลาวจงอทธรณคำาสงตอผถกฟองคดท ๒ (รฐมนตรวาการ

กระทรวงยตธรรม) ซง อ.ก.พ. กระทรวงยตธรรม พจารณาอทธรณ

ของผฟองคดแลวเหนวา เปนการอทธรณโตแยงในปญหาขอเทจ

จรง โดยไมปรากฏพยานหลกฐานขอเทจจรงขนมาใหม อนเปนสาระ

สำาคญททำาใหการพจารณาวนจฉยเปลยนแปลงไป อทธรณฟงไม

ขน จงมมตยกอทธรณ ผฟองคดเหนวา คำาสงของผถกฟองคดท

๑ และคำาวนจฉยอทธรณของผถกฟองคดท ๒ ไมชอบดวยกฎหมาย

เนองจากผฟองคดไมไดกระทำาผดตามขอกลาวหา และการดำาเนน

การสอบสวนไมเปนธรรมการรวบรวมพยานหลกฐานไมครบถวน

สมบรณ รบฟงคำาใหการของพยานทมสาเหตโกรธเคองกบผฟองคด

อกทงไมเปดโอกาสใหผฟองคดชแจงขอเทจจรงและแสดงพยานหลก

ฐาน และไมยอมรบเอกสาร จงยนฟองคดตอศาลปกครอง จงขอให

ศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงเพกถอนคำาสงของผถกฟองคดท ๑ และ

คำาวนจฉยอทธรณของผถกฟองคดท ๒

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ในคดนผฟองคดฟองวาการ

ดำาเนนการสอบสวนของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงไมเปนธรรม

การรวบรวมพยานหลกฐานไมครบถวนสมบรณรบฟงคำาใหการของ

พยานทมสาเหตโกรธเคองกบผฟองคด ไมเปดโอกาสใหผฟองคด

ชแจงขอเทจจรงและแสดงพยานหลกฐาน เหนวา เมอผถกฟองคด

ท ๑ ไดรบเรองรองเรยนวาผฟองคดมพฤตกรรมฉนชสาวกบภรรยา

ของผตองขง ผถกฟองคด ท ๑ ไดมอบหมายใหผตรวจราชการดำาเนน

การตรวจสอบขอเทจจรงในทางลบ ซงในการตรวจสอบขอเทจจรง

ดงกลาว ผตรวจราชการกรมราชทณฑไดแจงใหผฟองคดทราบขอ

รองเรยนกลาวหาวา ผฟองคดมพฤตกรรม ฉนชสาวกบภรรยาของ

ผตองขง และใหโอกาสผฟองคดชแจงขอเทจจรงแกขอกลาวหาแลว

โดยผฟองคดแกขอกลาวหาวาไมเคยเกยวของฉนชสาวตามทถก

รองเรยน หลงจากทไดรบรายงานการตรวจสอบขอเทจจรงในทาง

ลบจากผตรวจราชการแลว ผถกฟองคด ท ๑ ไดมคำาสงแตงตงคณะ

กรรมการเพอทำาการสอบสวน จงเหนไดวา ผถกฟองคด ท ๑ ไดให

ผฟองคดไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอและมโอกาสไดโตแยงแลว

นอกจากนน เมอผฟองคดประสงคทจะใชสทธอทธรณโตแยงคำาสง

ลงโทษลดขนเงนเดอน ผฟองคดกไดขอคดสำาเนารายงานการสอบ

123

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

122

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

กรณศกษาท ๔ขอใหเพกถอนคำาสงใหออกจากราชการกรณศาลยตธรรมตดสนวาผฟองคด

ไมตองรบผดตามสญญารบสภาพหนตามฟอง(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๒๙/๒๕๔๗)

สรปคำาฟอง

ขณะทผฟองคดดำารงตำาแหนงผบญชาการเรอนจำา สงกด

กรมราชทณฑทผถกฟองคดรบผดชอบ ในชวงเวลาระหวาง เดอน

มนาคม ๒๕๒๓ ถงเดอนกนยายน ๒๕๒๖ ไดดำาเนนการจดซอเครอง

มอเครองใชหลายรายการและจดจางในการกอสรางอาคารตลอดทง

สนามเดกเลน โดยใชเงนรายไดจากการจำาหนายสนคาทเกดจากฝมอ

แรงงานนกโทษ เพราะผถกฟองคดไมมงบประมาณเพอการพฒนา

เรอนจำาดงกลาว เมอผฟองคดยายไปรบราชการทอน ผบญชาการ

เรอนจำาคนตอมาไมยอมชำาระหนทผฟองคดไดจดซอจดจาง เปน

เหตใหทงผฟองคดและผถกฟองคดถกรานคาตางๆ ฟองเรยกคา

วสดอปกรณทผฟองคดสงซอเปนจำานวนเงน ๗๑๕,๔๕๒.๘๐ บาท

ผถกฟองคดจงต งคณะกรรมการสอบสวนวนยผ ฟองคด ซ งผล

การสอบสวนสรปไดวา ผฟองคดจดซอวสดอปกรณตางๆ โดยจงใจ

ฝาฝนไมปฏบตตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด

พ.ศ. ๒๕๒๑ มความผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา ๘๖ ทว แหง

ขอเทจจรงและคำาใหการของพยานทกฉบบ จงถอไดวาผถกฟองคด

ทงสองไดใหผฟองคดมโอกาสทจะไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอ

และมโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตนตามมาตรา

๓๐ วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๙ แลว การดำาเนนการดงกลาวของผถกฟองคดทงสอง

จงชอบดวยมาตรา ๑๐๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ สวนกรณทผฟองคดอางวา การ

ดำาเนนการสอบสวนไมเปนธรรม การรวบรวมพยานหลกฐานไมครบ

ถวนสมบรณรบฟงคำาใหการของพยานทมสาเหตโกรธเคองกบผฟอง

คด ไมเปดโอกาสใหผฟองคดชแจงขอเทจจรงและแสดงพยานหลก

ฐานนน เหนวา พยานบคคลทผฟองคดกลาวอางมสาเหตโกรธเคอง

กบผฟองคดนน ไมปรากฏวามสาเหตแหงความโกรธเคองกนเรอง

อะไร มความรนแรงถงขนาดทพยานดงกลาวหาเหตปรกปรำาผฟอง

คดหรอไม สวนทผฟองคดอางวาการรวบรวมพยานหลกฐานไมครบ

ถวนนน ไมปรากฏวาผฟองคดไดระบถงพยานหลกฐานทขาดหายไป

อยางไร หรอมความแตกตางไปจากพยานหลกฐานทฝายผถกฟองคด

รวบรวมไวอยางไร ขออางของผฟองคดจงไมมนำาหนกมาหกลางขอ

เทจจรงดงกลาวได ดงนน คำาสงของผถกฟองคด ท ๑ ทใหลงโทษ

ลดขนเงนเดอนผฟองคด ๑ ขน จงเปนคำาสงทชอบดวยกฎหมาย

และเมอคำาสงของผถกฟองคด ท ๑ ชอบดวยกฎหมายแลว การทผ

ถกฟองคด ท ๒ มคำาสงใหยกอทธรณของ ผฟองคด จงเปนคำาสงท

ชอบดวยกฎหมายเชนเดยวกน

125

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

124

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ.๒๕๑๘ กรมราชทณฑ

จงมคำาสง ท ๘๘/๒๕๓๐ ลงวนท ๑๗ กมภาพนธ ๒๕๓๐ ใหผฟองคด

ออกจากราชการตงแต วนท ๑๔ สงหาคม ๒๕๒๙ ในระหวางนน

ผถกฟองคดไดเจรจาประนประนอมยอมความและไดชำาระเงนแก

รานคาทเปนโจทกฟองคดเปนเงน ๖๖๒,๙๓๕ บาท โดยใหผฟองคด

ทำาหนงสอรบสภาพหนจำานวนดงกลาวกบ ผถกฟองคดมกำาหนดชำาระ

ภายในหนงป ผฟองคดเหนวาไมควรตองรบผดจงไมยอมชำาระหน

ตามหนงสอ รบสภาพหน ตอมา ในป พ.ศ. ๒๕๓๕ ผถกฟองคดได

ฟองเรยกคาเสยหายจากการผดสญญารบสภาพหนดงกลาว ตอศาล

จงหวดขอนแกน คดถงทสดโดยศาลฎกาไดมคำาพพากษาท ๔๑๓๘/๒๕๔๑

วา ผฟองคดไมตองรบผดตามสญญารบสภาพหนตามฟอง เพราะ

บรรดาทรพยสนทผฟองคดไดจดซอโดยมไดปฏบตตามระเบยบ

ดงกลาว ผถกฟองคด ไดใชประโยชนเรอยมาและไดขนทะเบยนเปน

ทรพยสนของทางราชการแลว คดราคาประเมนขณะทผฟองคดเปน

ผบญชาการเรอนจำา ม เปนเงน ๗๑๕,๔๕๒.๘๐ บาท ซงมากกวา

คาเสยหายของผถกฟองคดเปนเงน ๕๒,๕๑๗.๘๐ บาทดงนน ผถกฟอง

คดจงไมไดรบความเสยหาย และการกระทำาของผฟองคดกไมเปน

การละเมดตอผถกฟองคด การทำาสญญารบสภาพหนดงกลาวจง

เปนการรบสภาพหนโดยปราศจากมลหนและไมมผลบงคบแกกน

ผฟองคดเหนวาเมอไมมความรบผดตามขอกลาวหาของผฟองคด

คำาสงของกรมราชทณฑทใหผฟองคดออกจากราชการจงเปนคำาสงท

ไมชอบดวยกฎหมาย

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา คดนผฟองคดขอใหเพกถอนคำา

สงกรมราชทณฑทสงใหผฟองคดออกจากราชการ จงเปนคดพพาท

เกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระทำาการ

โดยไมชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) แหงพระราช

บญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

และคำาสงดงกลาวทำาใหผฟองคดตองออกจากราชการ ผฟองคด

จงเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองจากการกระทำา

ของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ ซงการแกไขหรอ

บรรเทาความเดอดรอนหรอความเสยหายนนจะตองอาศยคำาบงคบ

ของศาลใหเพกถอนคำาสงดงกลาวตามมาตรา ๗๒ (๑) แหงพระ

ราชบญญตเดยวกน ผฟองคดจงเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครอง

ตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตดงกลาว และโดยท

ขอ ๗ ของกฎ ก.พ. ฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๑๘) ออกตามความในพระ

ราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๑๘ บญญตใหการ

อทธรณคำาสงใหออกจากราชการ ตองอทธรณตอ ก.พ. ภายใน

สามสบวนนบแตวนทราบคำาส งน น เม อขอเทจจรงปรากฏวา

คำาสงกรมราชทณฑทใหผฟองคดออกจากราชการ แมจะไมไดแจง

คำาสงดงกลาวไปยงภมลำาเนาของผฟองคดกตาม แตเมอผฟองคด

ไดรบทราบคำาสงในวนใด ผฟองคดยอมมสทธอทธรณไดภายใน

สามสบวนนบแตวนทผฟองคดไดรบทราบคำาสง การทผฟองคดอางวา

คำาสงใหออกจากราชการดงกลาวสงใหผฟองคดทเรอนจำาโดยไมสง

127

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

126

คดพพาทเกยวกบการลงโทษทางวนยเจาหนาท

ไปยงภมลำาเนาของผฟองคด เมอผฟองคดไดทราบคำาสงดงกลาว

กเปนเวลาพนกำาหนดระยะเวลาการยนอทธรณแลว จงฟงไมข น

และโดยทมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดต งศาล

ปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ บญญตวา ใน

กรณท ม กฎหมายกำาหนดข นตอนหรอวธ การสำาหรบการแกไข

ความเดอดรอนหรอเสยหายในเร องใดไวโดยเฉพาะ การฟอง

คดปกครองในเร องน นจะกระทำาไดตอเม อมการดำาเนนการตาม

ข นตอนและวธการดงกลาว และไดมการส งการตามกฎหมาย

นน หรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควรหรอภายในเวลาท

กฎหมายนนกำาหนด ขอเทจจรงปรากฏวาผฟองคดมไดยนอทธรณ

คำาส งใหออกจากราชการตามขอ ๗ ของ กฎ ก.พ. ฉบบท ๑๐

(พ.ศ. ๒๕๑๘) ออกตามความในพระราชบญญตระเบยบขาราชการ

พลเรอน พ.ศ. ๒๕๑๘ วาดวยการอทธรณและการพจารณาอทธรณ

จงถอวาผฟองคดมไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการตามทกฎหมาย

กำาหนดตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง ดงกลาว นอกจากนการทศาลฎกา

ไดมคำาพพากษาท ๔๑๓๘/๒๕๔๑ พพากษายกฟองโจทกในคดทผถก

ฟองคดเปนโจทกฟองผฟองคดเปนจำาเลย เรยกคาเสยหายจากการผด

สญญารบสภาพหนจำานวนเงน ๖๖๒,๙๓๕ บาท เนองจากผถกฟองคด

ไมไดรบความเสยหายจากการกระทำาของ ผฟองคด นน กรณดงกลาว

เปนเรองการเรยกรองความรบผดในทางแพงและเปนคนละกรณ

กนกบการกระทำาผดวนย การทศาลปกครองชนตนมคำาสงไมรบ

คำาฟองไวพจารณาและจำาหนายคดออกจากสารบบความ ศาลปกครอง

สงสดเหนพองดวย

คดพพาทสทธของขาราชการ

129

คดพพาทสทธของขาราชการ

128

คดพพาทสทธของขาราชการ

คำาพพากษาหรอคำาสงเพกถอนคำาสงของผถกฟองคดทสงวาผฟองคด

ไมมสทธเบกคาเชาบาน และเพกถอนคำาสงของผถกฟองคดในสวนท

สงเรยกเงนคาเชาบานจำานวน ๘๒,๓๐๐ บาท ซงผฟองคดไดใชสทธ

เบกไปแลวคน และใหผฟองคดมสทธเบกคาเชาบานไดตามทเคยได

รบมา พรอมทงเพกถอนคำาสงในหนงสอกรมราชทณฑ ท ยธ ๐๗๐๓/

ว ๑๔ ลงวนท ๔ มนาคม ๒๕๔๗ เรอง หารอสทธการเบกคาเชาบาน

ขาราชการ

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดเรมรบราชการครงแรก

เมอวนท ๑๓ สงหาคม ๒๕๓๔ สงกดกรมอาชวศกษา ซงตงอยใน

เขตทองทกรงเทพมหานคร ดงนน กรงเทพมหานครจงเปนทองททเรม

รบราชการครงแรก เมอผฟองคดไดโอนมารบราชการเปนขาราชการ

พลเรอนทกรมราชทณฑ อำาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร ซงเปน

คนละทองทกบทองททเรมรบราชการครงแรกทกรงเทพมหานคร จงถอ

ไดวาผฟองคดไดรบคำาสงใหเดนทางไปประจำาสำานกงานในตางทองท

แลว ผฟองคดจงมสทธไดรบคาเชาบานขาราชการ ตามมาตรา ๗ วรรค

หนง แหงพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ การท

ผถกฟองคดไดอนมตใหผฟองคดเบกคาเชาบานขาราชการตงแตวนท

๑ มถนายน ๒๕๓๔ ถงวนท ๓๑ ตลาคม ๒๕๔๖ จงชอบดวยกฎหมาย

แลว ผถกฟองคดไมมสทธเรยกเงนคาเชาบานทไดเบกจายไปแลวคนจาก

ผฟองคด และเมอปรากฏวาการตอบขอหารอของกรมบญชกลาง ทวา

ผฟองคดไมมสทธเบกคาเชาบาน เปนการตอบขอหารอทไมถกตอง การ

คดพพาทสทธของขาราชการ

กรณศกษาท ๑ กรณศกษาสทธการเบกคาเชาบานขาราชการ

(คำาพพากษาศาลปกครองสงสดคดหมายเลขแดง ท อ. ๗๕-๗๖/๒๕๕๓)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดเรมรบราชการครงแรกเปนขาราชการ

พลเรอนสามญ ตำาแหนงนายชางเทคนค ๒ กองบรการเครองจกรกล

กรมอาชวศกษา ในเขตทองทกรงเทพมหานคร ตอมาไดโอนไปรบ

ราชการในตำาแหนงปลดองคการบรหารสวนตำาบล และไดโอนกลบ

มาเปนขาราชการพลเรอนสามญ ตำาแหนงนตกร ๔ กองการเจา

หนาท กรมราชทณฑ ตอมาผฟองคดไดเสนอเรองขอใชสทธเบกคา

เชาบาน ตามพระราชกฤษฎกา คาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗

ซงผถกฟองคด (กรมราชทณฑ)พจารณาแลวอนมตใหผฟองคดได

รบสทธเบกคาเชาบาน แตเมอผฟองคดไดเสนอเรองขอเปลยนแปลง

การใชสทธเบกคาเชาบานเปนการใชสทธก ยมเงนเพ อซ อบาน

ผ ถ กฟองคดกลบปฏเสธวาผ ฟองคดไมมสทธเบกเงนดงกลาว

ตามความเหนในการตอบขอหารอของกรมบญชกลาง พรอมทงสง

ระงบการใชสทธเบกคาเชาบานของผฟองคด และเรยกเงนคาเชา

บานทผฟองคดไดเบกไปจำานวน ๘๒,๓๐๐ บาท คน ผฟองคดเหนวา

คำาสงของผถกฟองคดดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย จงขอใหศาลม

131

คดพพาทสทธของขาราชการ

130

คดพพาทสทธของขาราชการ

ทผถกฟองคดมหนงสอกรมราชทณฑ ท ยธ ๐๗๐๓/ว ๑๔ ลงวนท ๔

มนาคม ๒๕๔๗ เรอง หารอสทธการเบกคาเชาบานขาราชการแจงเวยน

ไปยงผวาราชการจงหวด ผบญชาการเรอนจำา ผอำานวยการทณฑสถาน

สถานกกกน และสถานกกขง เพอถอเปนแนวทางปฏบตตามการตอบ

ขอหารอของกรมบญชกลาง จงเปนการแจงแนวทางปฏบตทไมถกตอง

ตามกฎหมาย ผถกฟองคดจงชอบทจะยกเลกแนวทางปฏบตทไมชอบ

ตามหนงสอดงกลาว

คดพพาทอน ๆ

133

คดพพาทสทธของขาราชการ

132

คดพพาทสทธของขาราชการ

จงขอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงใหเปดทางสาธารณะทใชสญจร

ไปมาแตเดมอนญาตใหราษฎรใชพนทบรเวณเขตตดตอพนทโรงเรยน

ตำารวจภธร ๖ ทราษฎรเคยใชเปนทางสญจรไปมาไดเหมอนเดม และ

ใหเปดทางเขาออกเปนการฉกเฉนในระหวางทศาลยงไมไดพจารณา

พพากษาคดนเพอบรรเทาความเดอดรอนของผฟองคด

สรปคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดโดยทประชมใหญวนจฉยวา ทผฟองคด

ฟองวาผถกฟองคดปดทางสาธารณะ ซงผฟองคดไดใชตดตอกนตลอด

มาเปนระยะเวลา ๔๐ ถง ๕๐ ป เปนผลใหผฟองคดซงเปนผใชทาง

สาธารณะดงกลาวตองใชเสนทางใหมทไกลและคบแคบเปนอนตราย

ตอการสญจรไปมา ทำาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนเสยหาย นน

เปนการโตแยงเกยวกบภาระจำายอมและสทธในการใชทพพาทซงอย

ในทราชพสด อนเปนคดพพาททางแพง มใชคดพพาททางปกครอง

ศาลปกครองจงไมอาจรบคดไวพจารณาได การทศาลปกครองชนตน

มคำาสงไมรบคำาฟองไวพจารณาใหจำาหนายคดออกจากสารบบความ

และไมพจารณาคำาขอทใหผถกฟองคดทงสองเปดทางพพาทเปนการ

ฉกเฉนนนชอบแลว

คดพพาทอนๆ

กรณศกษาท ๑ คดพพาทสทธในทดน

(คำาสงศาลปกครองสงสด ท ๔๙๓ /๒๕๔๖)

สรปคำาฟอง

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดเปนผอยอาศยในหม ๑๐ ตำาบล

นครสวรรคตก จงหวดนครสวรรค ไดใชทางสาธารณะทแยกจาก

ถนนพหลโยธนผานทางโรงเรยนตำารวจภธร ๖ ไปบานสนค อำาเภอ

โกรกพระ จงหวดนครสวรรค ตดตอกนมาประมาณ ๔๐ ถง ๕๐ ป ตอ

มาโรงเรยนตำารวจภธร ๖ และเรอนจำาชวคราวคลองโพธ ไดรวมกน

ปดทางสาธารณะดงกลาว ทำาใหผฟองคดตองมาใชเสนทางดานหลง

การไฟฟาฝายผลต ซงเสนทางดงกลาวคบแคบรถไมสามารถวงสวน

ทางกนได ทำาใหเกดอบตเหตบอยครง ผฟองคดไดมหนงสอรองเรยน

ไปยง ผวาราชการจงหวดขอใหผถกฟองคดเปดทางทปดกนไว แตได

รบคำาชแจงตามหนงสอจงหวดนครสวรรควา ไดเปดเสนทางดานหลง

ใหราษฎรใชเขาออกไปสถนนสายเอเซยและถนนทเทศบาลตดใหมได

แตผฟองคดเหนวาแมวาเทศบาลจะกอสรางถนนใหใหมกไมสามารถ

จะชวยบรรเทาความเดอดรอนหรอเสยหายแกผฟองคดได เพราะเสน

ทางทเปดใหใชไกลมากและคบแคบเปนอนตรายตอการสญจรไปมา

คดพพ�ทอน ๆ คดพพ�ทอน ๆ

135

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

134

คดพพาทสทธของขาราชการ

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของ

สำานกงานผตรวจการแผนดน

กรณศกษา ท ๑ เจาหนาทราชทณฑดำาเนนการเกยวกบสงของทญาตนำามาฝากใหกบผตองขงโดยไมโปรงใส

สรปประเดน

ผรองเรยนขอใหผตรวจการแผนดนตรวจสอบกรณทเรอนจำา

จงหวดแหงหนงไมอนญาตใหผตองขงรบของใชสวนตว เชน สบ

ยาสฟน ชดชนใน และเสอกลาม เปนตน จากญาตทมาเยยมและนำามา

ฝากให โดยไมมเหตผลอนควร ไมแจงใหญาตทราบ และไมคนของ

ดงกลาวใหแกญาต

ผลการพจารณา

ผตรวจการแผนดนเมอไดรบเรองรองเรยนดงกลาวจงไดมอบ

หมายเจาหนาทใหประสานกบ ผรองเรยน เพอขอทราบรายละเอยด

ของขอเทจจรงทเกดขน พบวาเรองรองเรยนดงกลาวเปนปญหา

ทเกดจากแนวทางการปฏบตงานทยงไมชดเจนของหนวยงานและ

ความเขาใจทไมถกตองตรงกนระหวางหนวยงาน(เรอนจำา/ทณฑสถาน)

กบประชาชน ดวยเหตนผตรวจการแผนดนจงไดมอบหมายใหเจา

หนาทเดนทางไปตรวจสอบสถานทและวธการปฏบตงาน ตลอดจน

ขอเทจจรงในการบรหารงานเรอนจำา ณ เรอนจำาจงหวดทถกรองเรยน

137

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

136

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

พรอมกบแนะนำาการแกไขปญหาดงกลาวอยางเปนรปธรรมใน

ระหวางวนท ๒๙-๓๐ มถนายน ๒๕๕๓ ใหแกผบรหารงานเรอนจำา

เพอชใหเหนระบบการปฏบตงานของพนกงานเจาหนาททอาจมขอ

บกพรองหรอนำาไปสปญหาการรองเรยน ตลอดจนแนะนำาแนวทาง

การแกไขปญหารวมทงรบฟงความคดเหนของประชาชนผเปนญาต

ของผตองขงในเรอนจำาดวย จากการลงพนทตรวจสอบ พบวา เรอนจำา

ดงกลาวยงมการปฏบตงานทบกพรองอยบางประการ ผตรวจการ

แผนดนจงเหนสมควรมขอเสนอแนะเพอปรบปรงการปฏบตงาน

ของเจาหนาท อนจะทำาใหการดแลความเรยบรอยภายในเรอน

จำาเปนไปอยางมประสทธภาพและไมเปนการกระทบตอสทธของผ

ตองขงและญาต ดงน

๑. การรบฝากเครองอปโภคบรโภคจากญาตใหแกผตองขง

ทงกรณการรบฝากจากญาตผมาเยยมบรเวณหนาเรอนจำาและการ

สงของทางพสดไปรษณย พบวา เรอนจำายงไมมการวางระบบ

และบนทกหลกฐานทชดเจนสำาหรบการปฏบตงานของพนกงาน

เจาหนาท ผตรวจการแผนดนจงไดแนะนำาใหทางเรอนจำาดำาเนน

การประชาสมพนธใหผตองขงและญาตทราบถงวธการฝากของชนด

ของสงของตองหามและสงของทสามารถฝากใหแกผตองขงไดโดย

จดทำาเปนแผนพบแจกจาย ตลอดจนจดใหมใบรบฝากของทระบ

รายละเอยดของสงของทฝาก อาท ชนด จำานวน ของฝาก ชอของ

ผรบ-ผฝาก เพอบนทกไวเปนหลกฐานและเพอความสะดวกและ

โปรงใสในการรบฝากและสงคนสงของ

๒. การตรวจคนสงของทญาตนำามาฝากใหแกผตองขงพบวา

พนกงานเจ าหน าท ท ย งขาดทกษะในการตรวจคนอย างม

ประสทธภาพ ซงอาจทำาใหมสงของตองหาม หรอสงของทไมได

รบอนญาตหลดรอดเขาไปภายในเรอนจำาได โดยเฉพาะยาเสพตด

ในกรณนผตรวจการแผนดนจงแนะนำาผบรหารเรอนจำาและเจาหนาท

ทเกยวของทราบถงวธปฏบตการและการใชอปกรณทใชในการ

ตรวจคนทเหมาะสม โปรงใส และ เปนธรรม

การดำาเนนการตามขอเสนอแนะของผตรวจการแผนดน

เรอนจำาจงหวดทไดรบการรองเรยนตามกรณนไดมหนงสอ

ถงผตรวจการแผนดนเพอรายงานผลการดำาเนนการตามขอเสนอ

แนะของผตรวจการแผนดน พรอมเอกสารหลกฐาน สรปไดวาทาง

เรอนจำาไดปรบปรงการปฏบตงานตามขอสงเกตและคำาแนะนำา

ของผตรวจการแผนดนแลว ดงน

๑. การรบฝากสงของทญาตนำาฝากใหผตองขง เรอนจำาไดจด

ทำาแบบฟอรมรบฝากสงของขนโดยเจาหนาทผรบฝากจะตองใหญาต

กรอกแบบฟอรมดงกลาวและลงลายมอชอเจาหนาทผรบฝาก พรอม

กบทำาการตรวจคนอยางละเอยดหากพบสงของตองหามหรอสงของ

ทไมควรนำาเขาใหคนญาตกลบไปหรอรายงานผบงคบบญชาทราบ

เพอจะไดดำาเนนคดอาญาในกรณทซกซอนสงของตองหามมา แลว

จงจดสงเขาภายในเรอนจำา จากนนเจาหนาทผรบฝากจะนำาสงของ

139

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

138

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

ดงกลาวพรอมบญชรบฝากมาสงมอบใหเจาหนาทจายสงของตอไป

๒. เจาหนาทจายสงของจะตองตรวจคนสงของนนอกครงตอหนา

ผตองขงโดยละเอยดเมอเสรจแลวกจะใหผ ตองขงลงลายมอชอ

รบสงของ การตรวจคนภายในเรอนจำาเมอจะจายสงของใหผตองขง

แลวใหผตองขงลงลายมอชอรบของ (หามผตองขงตรวจคนโดยเดดขาด)

สวนบญชรบฝากใหรวบรวมไวเปนรายเดอนเพอใหญาตของผตองขง

สามารถตรวจสอบได กรณทมการกลาวอางวาผตองขงไดรบสงของ

๓. การรบจดหมายและพสดไปรษณยท ญาตของผ ตอง

ขงสงมาให ทางเรอนจำาจะลงทะเบยนพสดกอนจะดำาเนนการตรวจ

สอบโดยละเอยด โดยจะตรวจคนพสดใหดำาเนนการตรวจคนตอหนา

ผตองขงทเปนเจาของพสด นอกจากนเรอนจำาไดทำาแผนพบสำาหรบ

แจกจายญาตของผตองขง เพอประชาสมพนธใหญาตและผตองขง

ทราบโดยทวกน

๔. ในสวนของการใชเครองพนธนาการผตองขง เรอนจำา

กไดกำาชบการปฏบตงานของเจาหนาทกรณการใชเครองพนธนาการ

กบผตองขงใหเปนไปตามกฎหมายและระเบยบทเกยวของอยาง

เครงครด เพอปองกนมใหเกดเหตแหงการรองเรยนขน

ผตรวจการแผนดนพจารณาแลว เหนวา เรอนจำาจงหวดได

แกไขปญหาความเดอดรอนในประเดนทมการรองเรยนแลว อกทง

ยงไดรายงานผลการปรบปรงระบบงานของเรอนจำาตามขอสงเกต

และคำาแนะนำาของผตรวจการแผนดนเพอแกไขและปองกนปญหา

ตามทไดมการรองเรยนอยางเปนระบบโดยชดเจนแลว จงยตการ

พจารณาเรองรองเรยน

ทมา: รายงานประจำาป ๒๕๕๓ ผตรวจการแผนดน หนา ๑๘๗-๑๘๘

141

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

140

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

กรณศกษาท ๒ การใชดลยพนจของเจาหนาทราชทณฑในการจำากด

สทธและเสรภาพของผตองขงโดยไมเปนธรรม

สรปประเดน

นกโทษเดดขาดชาย พ. (นามสมมต) ไดรบความเดอนรอน

จากกรณทเจาหนาทเรอนจำากลางแหงหนงกลนแกลงรายงานเทจตอ

ผบงคบ เปนเหตใหนกโทษเดดขาดชาย พ. ถกกกบรเวณในหองขง

ซอย และถกยายเรอนจำาทหางไกลออกไปไมมเหตผลอนควร

ผลการพจารณา

ผตรวจการแผนดนพจารณาขอเทจจรงตามคำารองเรยน

เอกสารหลกฐานและคำาชแจงจากหนวยงานทเกยวของแลว สรปได

ดงน

นาย ส. (นามสมมต) เจาหนาทราชทณฑ ปฏบตหนาผชวย

ผบงคบบญชาแดนพยาบาลเรอนจำากลางแหงหนง ทบนทกรายงาน

ผบงคบบญชาวา ผตองขงในแดนพยาบาลกลมหนง คอ นกโทษเดด

ขาดชาย พ. และพวกรวม ๗ คน พยายามสรางขาวในทางลบ เพอ

หาแนวรวมตอตานเจาหนาท ราชทณฑในแดนพยาบาล โดยม

เจาหนาทบางรายใหการสนบสนน ผบงคบบญชาจงสงการใหนำาตว

ผตองขงทง ๗ คนไปควบคมยงหองขงซอยระหวางการสอบขอเทจ

จรง และทางเรอนจำากลางชแจงวา ในวนท ๒๗ พฤศจกายน ๒๕๔๙

มการจดประชมคณะกรรมการพฒนางานเรอนจำาซงทประชมได

พจารณากรณปญหาของนกโทษเดดขาดชาย พ. และพวก และม

มตใหฝายควบคมสงรายชอผตองขงทง ๗ คนใหแกฝายทณฑปฏบต

เพอนำาเขาทประชมคณะกรรมการยายระบายผตองขงไปคมขงยง

เรอนจำา หรอทณฑสถานอน เนองจากมพฤตการณไมนาไววางใจ และ

เปนปญหาในการควบคม ในวนเดยวกนนนกไดมการประชมคณะ

กรรมการพจารณายายผตองขงและ ไดคดเลอกผตองขงเพอยายไป

คมขงเรอนจำาอน จำานวน ๔๑ คน ซงในจำานวนนนมเพยงนกโทษเดด

ขาดชาย พ. และนกโทษเดดขาดชายอกหนงคนเทานนทถกยายไปยง

เรอนจำาอน สวนทเหลออก ๗ คนไมถกยาย โดยใหเหตผลการยายวา

ผตองขงเหลานเปนกลมทมพฤตการณเปนอปสรรคตอการควบคม

ภายในเรอนจำา โดยใหยายนกโทษเดดขาดชาย พ. ถกยายไปคมขงยง

เรอนจำากลางอกแหงหนงซงหางไกลออกไป

เมอนกโทษเดดขาดชาย พ. ยายมายงเรอนจำาแหงใหมกถก

สงจำาตรวนเปนเวลา ๑ เดอน โดยระบในบญชการจำาตรวนวา เปน

ผตองขงผดวนย หวหมอ สรางความวนวาย และอยเบองหลงการ

รองเรยนเจาหนาท อกทงยงมการถายภาพตดประกาศไวในททำาการ

ของฝายควบคมเพอใหเจาหนาททเกยวของทราบวาเปนผตองขงราย

สำาคญ และตองเพมความระมดระวงหรอตองวางมาตรการในการ

143

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

142

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

ควบคมเปนพเศษ การทนกโทษเดดขาดชาย พ. ถกระบวาเปนกลมผ

กอความไมสงบและตอตานการปฏบตงานของเจาทนน กอใหเกดผล

เสยตอผรองเรยน เชน การถกขงในหองขงซอย ไมไดรบการพบญาต

ใกลชด ถกยายไปคมขงยงเรอนจำาอนทำาใหญาตมาเยยมไดลำาบาก

ถกจำาตรวนและถกระบวาเปนผตองขงรายสำาคญซงจะตองจำาตาด

เปนพเศษ นอกจากนผตองขงทยายมาพรอมกบนกโทษเดดขาดชาย

พ. ยงถกเจาหนาททำารายรางกายจนไดรบบาดเจบ เนองจากความ

อคตของเจาหนาทเรอนจำาทมผตองขงทยายเรอนจำาซงมสาเหตมา

จากการเปนพวกหวหมอหรออยเบองหลงการรองเรยนเจาหนาท

อยางไรกตาม สำานกงานผตรวจการแผนดนจงมอบหมายให

เจาหนาทเดนทางไปตรวจสอบขอเทจจรงเพมเตม ณ เรอนจำากลาง

ทงสองแหง ซงปรากฏขอเทจจรง ดงน

นกโทษเดดขาดชาย พ. เคยเปนผปวยและเขารบการรกษา

ในสถานพยาบาล หลงจากหายจากอาการปวย เจาหนาทจงขอตวไว

ชวยงานของสถานพยาบาล จนกระทงวนเกดเหต ซงโดยปกตสถาน

พยาบาล มพนทและบรรยากาศไมเออตอการกอเหตววาทและหาก

ผตองขงรายใดทไดรบการขอตวมาชวยงานแลวมปญหาเรองความ

ประพฤต หวหนาสถานพยาบาลจะสงตวกลบแดนทนท นอกจาก

นนจากการสอบถามยงพบวา กลมผตองขงอยมานาน มกมความ

สนทสนมกบนาย อ. (นามสมมต) ซงเปนเจาหนาทอยมากอน ขณะ

ทนาย ส. พงจะยายมาประจำาทสถานพยาบาลเมอเดอนสงหาคม

๒๕๔๘ และนาย อ. กบนาย ส. มปญหาขดแยงกนอย

นอกจากน จากการตรวจสอบเอกสารหลกฐานทเกยวของ

พบวา ทะเบยนตวผตองขง (รท. ๑๐๑) ของนกโทษเดดขาดชาย พ.

ไมปรากฏหลกฐานการกระทำาผดวนยหรอการถกลงโทษทาง

วนย และผรองเรยนไดรบการเลอนชนเปนผตองขงชนเยยม ตงแต

วนท ๑ มกราคม ๒๕๔๒ ซงขดกบเอกสารหลกฐานการขอยาย

ผตองขงของเรอนจำากลางทถกรองเรยน และบนทกของสถาน

พยาบาล เรองผตองขงแดนพยาบาลทมพฤตกรรมไมนาไววางใจ

และอปสรรคตอการควบคมนน เปนเอกสารทขาดความสมบรณ

ไมมทมาทไป สวนการประชมคณะกรรมการพฒนางานเรอนจำาและ

การประชมคณะกรรมการพจารณาการยายผตองขง เมอวนท ๒๗

พฤศจกายน ๒๕๔๙ ตามทเรอนจำากลางทถกรองเรยนอางถงนน

ไมปรากฏรายงานการประชมและรายละเอยดทสามารถตรวจ

สอบได อกทงทางเรอนจำากลางมไดมการตงคณะกรรมการสอบ

ขอเทจจรงเจาหนาททการสนบสนนผตองขงทรองเรยนนาย ส. เจา

หนาทเรอนจำาแตอยางใด

สำานกงานผตรวจการแผนดนจงไดหารอรวมกบผบญชาการ

เรอนจำากลางแหงใหมทนกโทษเดดขาดชาย พ. ยายไปเพอพจารณา

แนวทางการบรรเทาความเดอดรอนในเบองตนแกนกโทษเดดขาด

ชาย พ. โดยผบญชาการเรอนจำาแจงวา ขณะทอยในเรอนจำา นกโทษ

เดดขาดชาย พ. มไดมพฤตการณทสอไปในทางราย ประกอบกบได

145

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

144

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

รบทราบขอเทจจรงเพมเตมจากการสอบขอเทจจรงของสำานกงาน

ผตรวจการแผนดน เรอนจำาจงพจารณายกเลกประกาศทระบวา

นกโทษเดดขาดชาย พ. เปนผตองขงรายสำาคญ และจะระมดระวง

ในการปฏบตตอผ ตองขง โดยเฉพาะการจำากดสทธเสรภาพของ

ผตองขงใหเปนไปตามกฎ ระเบยบ และคำานงถงพยานหลกฐานอยาง

รอบคอบตอไป

อยางไรกตาม ผตรวจการแผนดนพจารณาเหนวา ประเดน

ขอบเขตการใชดลยพนจของเจาหนาทราชทณฑในการจำากดสทธ

และเสรภาพของผตองขง เปนมลเหตททำาใหเกดเรองรองเรยนขน

เปนจำานวนมาก ดงนน เพอใหการตรวจสอบและแกไขปญหาเรอง

รองเร ยนในประเดนดงกลาวเปนไปดวยความถกตองชดเจน

เปนธรรม และเปนไปในแนวทางเดยวกน จำาเปนตองอาศยความ

รวมมอจากหนวยงานทเกยวของ เพอใหมการพจารณาอยางเปน

ระบบ ตลอดจนปองกนปญหาทอาจจะเกดขนในภายหนา ผตรวจ

การแผนดนจงเชญหนวยงานทเกยวของมาประชมหารอรวมกนซง

ผลการประชมสรปไดวา ลกษณะการใชดลยพนจของเจาหนาท

ราชทณฑทผานมา โดยเฉพาะการจำากดสทธและเสรภาพของผตอง

ขงเปนไปโดยขาดความรความเขาใจอยางแทจรงในตวบทกฎหมาย

และระเบยบวธปฏบต อนสงผลกระทบโดยตรงตอหลกสทธมนษยชน

และเปนอปสรรคตอการพฒนาพฤตนสยของผตองขงใหกลบตนเปน

คนด ซงเปนภารกจหลกของงานราชทณฑ ประกอบกบขาดระบบ

การกำากบตรวจสอบตามสายการบงคบบญชาทละเอยดรอบคอบ

ผตรวจการแผนดนจงเสนอแนะกรมราชทณฑใหเรงทำาความเขาใจ

ในเรองดงกลาวกบเจาหนาทผมสวนเกยวของอยางชดเจนและทว

ถง รวมทงกำาหนดมาตรการตรวจสอบการปฏบตงานของเจาหนาท

อยางมประสทธภาพ เพอปองกนความเดอนรอนเสยหายทอาจจะ

เกดจากการใชดลยพนจโดยไมถกตองหรอขาดหลกเกณฑทเหมาะสม

ของเจาหนาทตอไป

อนง เมอวนท ๗-๘ สงหาคม ๒๕๕๐ ผตรวจการแผนดน

และคณะเจาหนาทไดเดนทางไปตรวจสอบและตดตามผลการดำาเนน

การ ณ เรอนจำากลางทถกรองเรยนและเรอนจำากลางแหงใหมทผรอง

เรยนถกยายมาคมขง และไดพดคยเพอทำาความเขาใจกบนกโทษ

เดดขาดชาย พ. และนกโทษเดดขาดชายอกคนหนงซงไดรบความ

เดอดรอนในลกษณะเดยวกน ตอมากรมราชทณฑไดมคำาสงใหยาย

ผตองขงรองเรยนไปคมขงยงเรอนจำาจงหวดซงเปนภมลำาเนาเดม

และยายนกโทษเดดขาดชาย ว. ไปรบการรกษาตวยงเรอนจำากลาง

อก แหงหนงตามแนวทางการแกไขเยยวยาทไดวางไว ผตรวจการ

แผนดนจงวนจฉยใหยตการพจารณาเรองรองเรยนดงกลาว

ทมา: รายงานประจำาป ๒๕๕๑ ผตรวจการแผนดน หนา ๑๒๒-๑๒๕

147

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

146

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

กรณศกษาท ๓ ขอความอนเคราะหพบญาตในวนพบญาต

สรปประเดน

ผรองเรยนชาวตางชาตขอความอนเคราะหขอพบญาตในวน

พบญาตทจดขนในเรอนจำาจงหวด

ผลการพจารณา

ผตรวจการแผนดนของรฐสภาไดพจารณาคำารองรองเรยนท

ผรองขอความอนเคราะหขอพบญาตในวนพบญาต ซงผรองไดแจง

ความประสงคผานสถานทตไปยงกรมราชทณฑแลว แตไมไดรบการ

อนญาตใหพบญาตดวยเหตผลวาผรองไมมทะเบยนสมรสกบภรรยา

คนไทย ผรองเหนวาไมยตธรรม เพราะนกโทษคนไทยบางคนทได

พบญาตสวนมากไมมทะเบยนสมรส หรอเปนเพอนเทานน ผตรวจ

การแผนดนของรฐสภาไดมอบหมายใหเจาหนาทสำานกงานผตรวจ

การแผนดนของรฐสภาประสานงานไปยงเรอนจำา ไดรบทราบขอมล

ขอเทจจรงในเรองดงกลาววา นกโทษทไดรบอนญาตใหพบญาตใน

วนพบญาตตองเปนนกโทษชนกลางขนไป และในสวนของนกโทษ

ชาวตางชาต ตองใหสถานทตเปนผอนมต ซงตามขอกำาหนดของ

สถานทต ไดกำาหนดวานกโทษทจะไดพบญาตจะตองเปนนกโทษ

ชนกลาง และหากมภรรยาเปนคนไทยตองมการจดทะเบยนสมรส

ซงทางกรมราชทณฑเหนวาขอกำาหนดดงกลาว ไมเปนธรรมกบ

นกโทษชาวตางชาตจงไดประสานกบสถานทต ซงสถานทตไดมการ

เปลยนแปลงขอกำาหนดดงกลาวและเรอนจำากลาง ไดดำาเนนการ

อนญาตใหผรองไดพบญาตตามความประสงค ดงนน จงเหนวาผ

รองไดรบการแกไขปญหาอยางเหมาะสมแลวผตรวจการแผนดนของ

รฐสภาจงวนจฉยยตเรองรองเรยนดงกลาว ตามมาตร ๒๙ (๔) แหง

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของ

รฐสภา พ.ศ. ๒๕๔๒

ทมา: รายงานประจำาป ๒๕๔๖ ผตรวจการแผนดนของรฐสภา หนา ๖๖

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน

พ.ศ. ๒๕๕๒

มาตรา ๒๙ ผตรวจการแผนดนอาจไมรบพจารณาหรออาจยต

การพจารณาเรอง ดงตอไปน

(๔) เร องทผ รองเรยนไดรบการแกไขความเดอดรอนหรอ

ความไมเปนธรรมหรอไดรบการชดใชความเสยหายอยางเหมาะสม

แลว และการพจารณาตอไปจะไมเปนประโยชนตอประชาชนโดยสวนรวม

149

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

148

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

กรณศกษาท ๔

กรณรองเรยนเจาพนกงานราชทณฑผรบมอบเงนของกลางแทนแตกลบเกบของกลางนนไว

โดยไมนำามาคนใหผรองเรยน

สรปประเดน

ผรองเรยนเปนนกโทษเดดขาดชาย ศาลไดมคำาพพากษา

ใหคนเงนของกลาง จำานวน ๙๔,๐๐๐ บาท ใหแกผรองเรยนตอมา

เมอเดอนมนาคม ๒๕๔๙ ผรองเรยนไดทำาหนงสอมอบอำานาจใหนาย

อ. (นามสมมต) เจาพนกงานราชทณฑ ๕ เรอนจำา ไปขอรบเงนของ

กลางดงกลาวจากเจาพนกงานผเกบเงนของกลาง ทสถานตำารวจ แต

ผรองเรยนไมไดรบเงนดงกลาวผรองเรยนอางวา ไดทวงถามไปยง

นาย อ. แตนาย อ. บายเบยงอางวาสถานตำารวจไดสงจายเปนเชค

ธนาคารยงไมสามารถนำาเชคดงกลาวไปขนเงนได ทำาใหผรองเรยน

ไดรบความเดอดรอน

ผลการพจารณา

ผตรวจการแผนดนของรฐสภาพจารณาขอเทจจรงตาม

คำารองเรยนและ ไดประสานงานไปยงกรมราชทณฑ เพอขอให

ชแจงขอเทจจรงและสงเอกสารหลกฐานเพอประกอบการพจารณา

สรปไดดงน

กรมราชทณฑตรวจสอบขอเทจจรงและชแจงวา ผรองเรยน

ใหการวาไมไดทำาหนงสอรองเรยนไปทใด หรอใหบคคลใดเขยน

จดหมายรองเรยนดงกลาว ผรองเรยนไดมอบอำานาจใหนาย ม.

(นามสมมต) เปนผไปรบเงนของกลางคนตามคำารองเรยน ลงวนท

๙ มนาคม ๒๕๔๙ ซงนาย ม. กดำาเนนการใหโดยไดนำาเชคธนาคาร

ขดครอมชอผรองเรยนมาใหประมาณกลางเดอนพฤษภาคม ๒๕๔๙

และบอกผรองเรยนวาเชคไมสามารถเบกเงนสดได ใหนำาเขาธนาคาร

ในนามชอของผรองเรยนเมอไดรบเชคดงกลาวแลว จงไดขอความ

อนเคราะหจากนาย ส. (นามสมมต) เจาหนาทราชทณฑรบผดชอบ

และปฏบตหนาทงานเงนฝากผตองขง เปนผไปดำาเนนการเรองดง

กลาวใหทธนาคาร ตามหนงสอมอบอำานาจตามคำาขอของผรองเรยน

และหนงสอเรอนจำากลาง และหลกฐานการนำาเงนฝากเขาบญชของ

ผรองเรยน ซงไดดำาเนนการตามระเบยบของทางราชการทกประการ

ผตรวจการแผนดนของรฐสภาพจารณาแลวเหนวา ขอเทจ

จรงดงกลาวขางตนมประเดนทนาสงเกตบางประการ ดงน

ประเดนแรก กรณทผรองเรยนไดมอบอำานาจใหนาย ม. ไป

ดำาเนนการทงๆ ทนาย ม. มไดเปนญาตของผรองเรยน ซงในกรณท

ผตองขงเปนบคคลตางดาวและไมมญาต เจาพนกงานประจำาแดน

หรอผบงคบแดนนาจะแนะนำาใหผตองขงยนคำารองตอเรอนจำาเพอ

ใหการสงเคราะหในเรองดงกลาวได โดยไมขดตอกฎหมายและ

151

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

150

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

ระเบยบใดๆ เพอใหการดำาเนนการเปนไปอยางรวดเรว และไม

เส ยงตอความเสยหายทอาจจะเกดขนได เรอนจำา ร. ไมมเหตผล

เพยงพอทจะปลอยใหผตองขงทำานตกรรมกบบคคลภายนอกซงไมได

เปนญาต

ประเดนทสอง กรณทนาย ม. ไดรบมอบอำานาจจากผรอง

เรยนและไปรบเงนของกลางคนจากสถานตำารวจ โดยสงจายเปน

เชคขดครอมชอของผรองเรยน เมอวนท ๙ พฤษภาคม ๒๕๔๙

จนถงวนท ผรองเรยนมคำารอง เมอวนท ๑๘ กนยายน ๒๕๔๙ ขอให

ทางเรอนจำาดำาเนนการนำาเชคดงกลาวไปขนเงนและนำาเงนดงกลาว

เขาบญชใหผรองเรยน ซงผรองเรยนไดรบเงนเมอวนท ๕ ตลาคม

๒๕๔๙ แตเนองจากระยะเวลาในการดำาเนนการเรองดงกลาวไดใช

เวลาประมาณ ๕ เดอน ผรองเรยนจงไดรบเงน ซงการดำาเนนการ

ทงหมดผานการรบรของเจาพนกงานผรบผดชอบประจำาแดน แต

ไมมการแนะนำาแนวทางทถกตองใหกบผรองเรยน

ดงนน เพอใหเกดความกระจางและเปนธรรมแกทกฝายท

เกยวของผตรวจการแผนดนของรฐสภาจงเสนอแนะใหกระทรวง

ยตธรรมพจารณาตรวจสอบขอเทจจรงในเรองดงกลาวใหไดความ

ชดเจน ซงตอมากระทรวงยตธรรมไดแจงผลการตรวจสอบขอ

เทจจรงในเรองดงกลาวแลว สรปวาพยานหลกฐานจากผลการ

ตรวจสอบขอเทจจรงไดปรากฏการกระทำาของนาย อ. เจาพนกงาน

ราชทณฑ ๕ ปฏบตหนาท ประจำาทางควบคมแดน ๗ นาย ส.

เจาพนกงานราชทณฑผรบผดชอบและปฏบตหนาทงานเงนฝาก

ผตองขง และนาย บ. พนกงานราชการปฏบตหนาทประจำางานธรการ

เรอนจำามมลอนควรกลาวหาวากระทำาผดวนยอยางไมรายแรง

จงไดแจงเรองใหกรมราชทณฑดำาเนนการทางวนยอยางไมรายแรง

กบบคคลทงสาม และหากการสอบสวนปรากฏวามเจาหนาทรายอน

ใดมสวนรวมในการกระทำาผดหรอตองรวมรบผดชอบในเรองทเกดขน ก

ใหดำาเนนการตามควรแกกรณตอไป ทงน เพอความปลอดภย

ในชวตและรางกายของผรองเรยนและปองกนปญหาทอาจจะเกดขน

ในการดำาเนนการสอบสวนของคณะกรรมการ จงไดแจงใหกรม

ราชทณฑยายผรองเรยนไปคมขงทเรอนจำาอนตามสมควรโดยเรว

ดวยแลว

ทมา: รายงานประจำาป ๒๕๕๐ ผตรวจการแผนดน หนา ๑๑๐

153

ภาคผนวก

152

กรณศกษาผลการวนจฉยและขอเสนอแนะของสำานกงานผตรวจการแผนดน

ภาคผนวกพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

พระราชบญญต

ราชทณฑ

พทธศกราช ๒๔๗๙

ในพระปรมาภไธยสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

คณะผสำาเรจราชการแทนพระองค

(ตามประกาศประธานสภาผแทนราษฎร)

ลงวนท ๒๐ สงหาคม พทธศกราช ๒๔๗๘

อาทตยทพอาภา

เจาพระยายมราช

พล.อ. เจาพระยาพชเยนทรโยธน

ตราไว ณ วนท ๒๓ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๗๙

เปนปท ๓ ในรชกาลปจจบน

โดยทสภาผแทนราษฎรลงมตวา สมควรปรบปรงกฎหมายการราชทณฑเพอใหเหมาะแกกาลสมย จงมพระบรมราชโองการใหตราพระราชบญญตข นไวโดยคำาแนะนำาและ ยนยอมของสภาผแทนราษฎร ด งตอไปน มาตรา ๑ พระราชบญญตนใหเรยกวา “พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙” มาตรา ๒๑ ใหใชพระราชบญญตนภายหลง ๔ เดอนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา

๑ ราชกจจานเบกษา เลม ๕๓/-/หนา ๗๗๕/๒๙ พฤศจกายน ๒๔๗๙

ภาคผนวก

155

ภาคผนวก

154

ภาคผนวก

มาตรา ๓ ตงแตวนใชพระราชบญญตนเปนตนไป ใหยกเลกพระราชบญญต

ลกษณะเรอนจำา ร.ศ. ๑๒๐ กบทงบรรดากฎหมาย กฎ และขอบงคบอน ๆ ในสวนทม

บญญตไวแลวในพระราชบญญตน หรอซงมขอความขดหรอแยงกบพระราชบญญตน

มาตรา ๔ ในพระราชบญญตน เวนแตจะมขอความแสดงใหเหนเปนอยาอน

(๑) “เรอนจำา” หมายความวา ทซงใชควบคมกกขงผตองขงกบทงสงทใชตอ

เนองกนและใหหมายความรวมตลอดถงทอ นใดซงรฐมนตรไดกำาหนดและประกาศ

ในราชกจจานเบกษาวางอาณาเขตไวโดยชดเจน

(๒) “ผตองขง” หมายความรวมตลอดถงนกโทษเดดขาด คนตองขงและคนฝาก

(๓)๒ “นกโทษเดดขาด” หมายความวา บคคลซงถกขงไวตามหมายจำาคก

ภายหลงคำาพพากษาถงทสด และหมายความรวมถงบคคลซงถกขงไวตามคำาสงทชอบ

ดวยกฎหมายใหลงโทษดวย

(๔) “คนตองขง” หมายความวา บคคลทถกขงไวตามหมายขง

(๕) “คนฝาก” หมายความวา บคคลทถกฝากใหควบคมไวตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา หรอกฎหมายอนโดยไมมหมายอาญา

(๖) “นกโทษพเศษ” หมายความวา นกโทษเดดขาดซงสงไปอยทณฑนคมตาม

พระราชบญญตน

(๗) “รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรวาการกระทรวงซงบงคบบญชาการ

ราชทณฑ

(๘) “อธบด” หมายความวา อธบดกรมราชทณฑ

มาตรา ๕ พระราชบญญตนมใหใชบงคบถงเรอนจำาทหาร

๒มาตรา ๔ (๓) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๒

ลกษณะ ๑

เรอนจำา

หมวด ๑

ขอความทวไป

มาตรา ๖ รฐมนตรมอำานาจกำาหนดประเภทหรอชนของเรอนจำา หรอสงใหจด

อาณาเขตภายในเรอนจำาออกเปนสวน ๆ ทงน ใหคำานงถงประเภท ชน เพศของผตองขง

หรอความประสงค ในการอบรมผตองขงดวย

มาตรา ๗ บคคลภายนอกซงไดรบอนญาตใหเขาไปในเรอนจำาเพอกจธระกด

เยยมผตองขงกด เพอประโยชนอยางอนกด จะตองปฏบตตามขอบงคบซงอธบดไดตงและ

ประกาศไวโดยเปดเผย

หมวด ๒

การรบตวผตองขง

มาตรา ๘ เจาพนกงานเรอนจำาจะไมรบบคคลใด ๆ ไวเปนผตองขงในเรอนจำา

เวนแตจะไดรบหมายอาญาหรอเอกสารอนเปนคำาสงของเจาพนกงานผมอำานาจ

มาตรา ๙ ถาผตองขงมเดกอายตำากวาสบหกป อยในความดแลของตนตด

มายงเรอนจำา และปรากฏวาไมมผ ใดจะเลยงดเดกนน จะอนญาตใหเดกนนอยใน

เรอนจำาภายใตบงคบเงอนไขดงระบไวในขอบงคบทอธบดตงขน หรอจะสงไปยงสถาน

ทอนใดอนไดจดตงขนเปนพเศษเพอการนกได

บทบญญตในวรรคกอนใหใชบงคบแกเดกทเกดในเรอนจำาดวย

มาตรา ๑๐ ใหแพทยตรวจอนามยของผทถกรบตวเขาไวใหม

อนง ใหเจาพนกงานเรอนจำาตรวจและบนทกขอความเกยวแกลกษณะแหง

ความผดทผนนไดกระทำา ตำาหน รปพรรณ ความแขงแรงแหงรางกายและความสามารถ

ทางสตปญญากบขอความอน ๆ ตามขอบงคบทอธบดไดตงขนไว

เมอเจาพนกงานเรอนจำารองขอ ใหเจาพนกงานฝายปกครองผมอำานาจทำาการ

สอบสวนหรอสบสวนการกระทำาผดอาญาสงรายงานแสดงประวตของผตองขงใหแก

เจาพนกงานเรอนจำา

157

ภาคผนวก

156

ภาคผนวก

หมวด ๓

การแยกและยายผตองขง

มาตรา ๑๑ รฐมนตรมอำานาจแยกประเภทหรอช นของผ ตองขงและวาง

เงอนไขในการยายจากประเภทหรอชนหนงไปยงอกประเภทหรอชนหนงโดยวธเลอนขน

หรอลดลงตลอดจนการปฏบตตาง ๆ สำาหรบผตองขง

คนตองขงและคนฝากใหแยกขงไวตางหากจากนกโทษเดดขาดเทาทจะกระทำาได

มาตรา ๑๒ การยายผตองขงจากเรอนจำาหนงไปยงอกเรอนจำาหนงนนใหเปน

ไปตามคำาสงของอธบด

หมวด ๔

อำานาจและหนาทของเจาพนกงานเรอนจำา

มาตรา ๑๓ รฐมนตรมอำานาจกำาหนดอำานาจและหนาท ของเจาพนกงาน

เรอนจำาในสวนทเกยวแกการงานและความรบผดชอบตลอดจนเงอนไขทจะปฏบตตาม

อำานาจและหนาทนน

มาตรา ๑๔ หามมใหใชเครองพนธนาการแกผตองขง เวนแต

(๑) เปนบคคลทนาจะทำาอนตรายตอชวตหรอรางกายของตนเองหรอผอน

(๒) เปนบคคลวกลจรต หรอจตไมสมประกอบอนอาจเปนภยนตรายตอผอน

(๓) เปนบคคลทนาจะพยายามหลบหนการควบคม

(๔) เมอถกคมตวไปนอกเรอนจำา เจาพนกงานผมหนาทควบคมเหนเปนการ

สมควรทจะตองใชเครองพนธการ

(๕) เมอรฐมนตรสงวาเปนการจำาเปนจะตองใชเครองพนธนาการเนองแต

สภาพของเรอนจำาหรอสภาพการณของทองถน

ภายใตบงคบอนมาตรา (๔) และ (๕) แหงมาตราน ใหพศดเปนเจาหนาทม

อำานาจทจะสงใหใชเครองพนธนาการแกผตองขงและทจะเพกถอนคำาสงนน

มาตรา ๑๕ รฐมนตรมอำานาจกำาหนดชนดอาวธทเจาพนกงานเรอนจำาจะพง

ใช และวางเงอนไขในการถอหรอมอาวธนน ๆ

มาตรา ๑๖ เจาพนกงานเรอนจำาอาจใชอาวธนอกจากอาวธปนแกผตองขง

ไดในกรณตอไปน

(๑) เมอปรากฏวาผตองขงกำาลงหลบหนหรอพยายามจะหลบหน และไมม

ทางจะปองกนอยางอนนอกจากใชอาวธ

(๒) เมอผตองขงหลายคนกอการวนวายหรอพยายามใชกำาลงเปดหรอทำาลาย

ประตรว หรอกำาแพงเรอนจำา

(๓) เมอปรากฏวาผตองขงจะใชกำาลงกายทำารายเจาพนกงานหรอผอน

มาตรา ๑๗ เจาพนกงานเรอนจำาอาจใชอาวธปนแกผตองขงไดในกรณตอไปน

(๑) ผตองขงไมยอมวางอาวธ เมอเจาพนกงานสงใหวาง

(๒) ผตองขงทกำาลงหลบหนไมยอมหยด ในเมอเจาพนกงานสงใหหยดและ

ไมมทางอนทจะจบกมได

(๓) ผตองขงตงแตสามคนขนไป กอการวนวายหรอพยายามใชกำาลงเปด

หรอทำาลายประต รว หรอกำาแพงเรอนจำาหรอใชกำาลงกายทำารายเจาพนกงานหรอ

ผอน และไมยอมหยดในเมอเจาพนกงานสงใหหยด

ถามเจาพนกงานเรอนจำาผมอำานาจเหนอตนอยในทนนดวย จะใชอาวธปน

ไดกตอเมอไดรบคำาสงจากเจาพนกงานผนนแลวเทานน

มาตรา ๑๘ ในกรณเหตฉกเฉนอนอาจเปนอนตรายตอชวตหรอความปลอดภย

ของผตองขง ถาเจาพนกงานเรอนจำาไมสามารถจะยายผตองขงไปควบคมไว ณ ทอน

ไดทนทวงท จะปลอยผตองขงไปชวคราวกได แตผตองขงทถกปลอยไปนนตองกลบ

มาเรอนจำา หรอรายงานตนยงสถานตำารวจ หรอทวาการอำาเภอภายในกำาหนดยสบส

ชวโมงนบตงแตเวลาทปลอยไป และปฏบตตามคำาสงของเจาหนาทนน ๆ ถาผตองขง

ทถกปลอยไปละเลยไมปฏบตดงกลาวน ใหถอวามความผดฐานหลบหนการควบคม

เวนแตจะมขอแกตวอนควร

มาตรา ๑๙ ในการจบกมผหลบหนภายในยสบสชวโมงนบตงแตเวลาทหนไป

เจาพนกงานเรอนจำาอาจใชอำานาจตามทบญญตไวในมาตรา ๑๕ ถง ๑๗ แหงพระราช

บญญตนโดยอนโลมเมอสนกำาหนดเวลานแลว จะใชอำานาจเชนวานนตอไปมได แต

ทงนไมเปนการตดอำานาจของเจาพนกงานเรอนจำาในอนทจะจดการจบกมผหลบหน

โดยประการอน

มาตรา ๒๐ ถาผตองขงไดรบบาดเจบสาหสหรอถงตายในขณะชวยเหลอเจา

พนกงานเรอนจำาทำาการตามหนาทดงกลาวไวในหมวดนใหนำาบทบญญตมาตรา ๒๖

แหงพระราชบญญตนมาใชบงคบอนโลม

159

ภาคผนวก

158

ภาคผนวก

มาตรา ๒๑ เจาพนกงานเรอนจำาผใชอำานาจทไดใหไวในหมวดนโดยสจรต

และตามเงอนไขทระบไว ไมตองรบผดทงทางแพงหรออาญาในผลแหงการกระทำาของตน

หมวด ๕

การงาน

มาตรา ๒๒ นกโทษเดดขาดตองทำางานตามคำาสงของเจาพนกงานเรอนจำา มาตรา ๒๒ ทว๓ ในกรณทเจาพนกงานเรอนจำาสงใหนกโทษเดดขาดออกไปทำางานสาธารณะนอกเรอนจำา ใหอธบดแตงตงคณะกรรมการคณะหนงไมนอยกวาสามคนเปนผพจารณาคดเลอกนกโทษเดดขาดซงเหลอโทษจำาคกไมเกนสองป เพอทำางานสาธารณะตามมาตราน นกโทษเดดขาดซงตองโทษในลกษณะความผดดงตอไปนไมอยในขายไดรบการพจารณาคดเลอกตามวรรคหนง (๑) ความผดตอองคพระมหากษตรย พระราชน รชทายาท และ ผสำาเรจราชการแทนพระองค

(๒) ความผดตอความมนคงของรฐภายในราชอาณาจกร

(๓) ความผดตอความมนคงของรฐภายนอกราชอาณาจกร

(๔) ความผดตามกฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ

ลกษณะของงานสาธารณะ การแตงตงกรรมการ การสงและการงดสงนกโทษ

เดดขาดออกไปทำางานสาธารณะนอกเรอนจำา ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และ

เงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง

มาตรา ๒๓ คนตองขงและคนฝากตองทำางานแตเฉพาะทเกยวกบความสะอาด

หรออนามยของตน หรอการสขาภบาลในสวนใดสวนหนงแหงเรอนจำา

คนตองขงระหวางอทธรณหรอฎกาอาจตองทำางานเพอยงการบำารงรกษาเรอนจำา

ใหดยงขน

ผตองขงคนใดสมครเขาทำางานอยางอน กอาจอนญาตใหทำาได

มาตรา ๒๒ ทว๓ เพมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๒๓

มาตรา ๒๔ การงานทผตองขงไดทำาไปแลวนนอาจคำานวณเปนราคาเงนตามท

กำาหนดไวในกฎกระทรวง

มาตรา ๒๕ ผตองขงไมมสทธจะไดคาจาง แตกฎกระทรวงทกลาวไวในมาตรา

กอนอาจกำาหนดใหแบงรายไดอนเกดจากการงานของผตองขงโดยหกคาใชจายออกเสย

กอนใหเปนรางวลแกผตองขงและเจาพนกงานเรอนจำา

มาตรา ๒๖ ถาผตองขงไดรบบาดเจบสาหส หรอถงตาย ในขณะทำาการตาม

หนาทอนอาจเปนอนตรายตอความปลอดภย หรอชวตของผตองขงดงระบไวในกฎกระทรวง

กใหไดรบรางวลเปนจำานวนตามแตเจากระทรวงจะวนจฉยโดยพเคราะหถงพฤตการณ

แหงกรณ รางวลเชนวานถาผตองขงตายใหจายแกผรบมรดก

หมวด ๖

การศกษาและการอบรม

มาตรา ๒๗ อธบดมอำานาจออกขอบงคบวาดวยการศกษาและการอบรมผตองขง

มาตรา ๒๘ บรรดาเครองอปกรณในการศกษาและการอบรม เชน เครองมอ

เครองใช สมดหนงสอนน รฐบาลจะเปนผจดหาให แตผตองขงจะนำาของตนเองมาใชกได

เมอไดรบอนญาตแลว

หมวด ๗

อนามยและสขาภบาล

มาตรา ๒๙ ใหผตองขงทปวยเจบหรอเปนหญงมครรภไดรบการรกษาพยาบาล

ตามควร

มาตรา ๓๐ เมอแพทยผควบคมการอนามยของผตองขงยนรายงานแสดง

ความเหนวาผตองขงคนใดปวยเจบและถาคงรกษาพยาบาลอยในเรอนจำาจะไมทเลาดขน

อธบดจะอนญาตใหผตองขงคนนนไปรกษาตวในสถานทอนใดนอกเรอนจำาโดยมเงอนไข

อยางใดแลวแตจะเหนสมควรกได

ในกรณดงกลาวมาในวรรคกอน มใหถอวาผตองขงนนพนจากการคมขง และถา

ผตองขงไปเสยจากสถานทซงไดรบอนญาตใหไปอยรกษาตว ใหถอวามความผดฐานหลบ

หนการควบคม

161

ภาคผนวก

160

ภาคผนวก

หมวด ๘

วนย

มาตรา ๓๑ ผตองขงจะตองปฏบตตามระเบยบและขอบงคบของเรอนจำา

มาตรา ๓๒ นกโทษเดดขาดคนใดแสดงใหเหนความประพฤตด มความอตสาหะ

ความกาวหนาในการศกษาและทำาการงานเกดผลด หรอทำาความชอบแกราชการเปนพเศษ

อาจไดรบประโยชนอยางหนงหรอหลายอยาง ดงตอไปน

(๑) ใหความสะดวกในเรอนจำาตามทอธบดกำาหนดไวในขอบงคบ

(๒) เลอนชน

(๓) ตงใหมตำาแหนงหนาทชวยเหลอเจาพนกงานเรอนจำา

(๔) ลาไมเกนสวนในคราวหนง โดยไมรวมเวลาทตองใชในการเดนทางเขา

ดวย เมอมความจำาเปนเหนประจกษเกยวดวยกจธระสำาคญหรอกจการในครอบครว แต

หามมใหออกไปนอกราชอาณาจกรไทย และตองปฏบตตามเงอนไขทรฐมนตรไดกำาหนดไว

ระยะเวลาทอนญาตใหลานมใหหกออกจากการคำานวณกำาหนดโทษ

(๕) พกการลงโทษภายใตบงคบเงอนไขตามทรฐมนตรกำาหนดไว แตการพก

ลงโทษนจะพงกระทำาไดตอเมอนกโทษเดดขาดไดรบโทษมาแลวไมนอยกวาหนงในสามของ

กำาหนดโทษตามหมายศาลในขณะนน หรอไมนอยกวาสบปในกรณทตองโทษจำาคกตลอด

ชวตและระยะเวลาทจะตองปฏบตตามเงอนไขนนใหกำาหนดไมนอยกวาหนงปแตไมเกน

กวากำาหนดโทษทยงเหลออย

(๖)๔ ลดวนตองโทษจำาคกใหเดอนละไมเกนหาวนตามหลกเกณฑ วธการ

และเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง แตการลดวนตองโทษจำาคกจะพงกระทำาไดตอเมอ

นกโทษเดดขาดไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดมาแลวไมนอยกวาหกเดอนหรอ

ไมนอยกวาสบปในกรณทตองโทษจำาคกตลอดชวตทมการเปลยนโทษจำาคกตลอดชวต

เปนโทษจำาคกมกำาหนดเวลา

(๗)๕ ในการลดวนตองโทษตาม (๖) ใหมคณะกรรมการประกอบดวยผแทน

ของกรมราชทณฑ กรมตำารวจ กรมอยการ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ* และ

จตแพทยจากกรมการแพทยเปนผพจารณาโดยมตเสยงสวนมาก

๔มาตรา ๓๒ (๖) เพมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๐

๕มาตรา ๓๒ (๗) เพมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๐

(๘)๖ นกโทษเดดขาดทสงออกไปทำางานสาธารณะนอกเรอนจำาตามมาตรา

๒๒ ทว ใหไดลดวนตองโทษจำาคกลงอกไมเกนจำานวนวนททำางานสาธารณะนนและ

อาจไดรบรางวลดวยกไดทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง

มาตรา ๓๓ ใหผตองขงไดรบการเยยมเยยนหรอตดตอจากบคคลภายนอก

โดยเฉพาะอยางยงจากทนายตามความทบญญตไวในมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา ทงน ภายใตขอบงคบทอธบดวางไว

มาตรา ๓๔ ภายใตบงคบบทบญญตในภาค ๗ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญา วาดวยอภยโทษเปลยนโทษหนกเปนเบา และลดโทษ ผตองขงยงมสทธในอนท

จะยนคำารองทกข หรอเรองราวใด ๆ ตอเจาหนาทเรอนจำา อธบด รฐมนตร หรอทลเกลาฯ

ถวายฎกาตอพระมหากษตรยได ตามทรฐมนตรกำาหนดไว

มาตรา ๓๕ เมอผตองขงคนใดกระทำาผดวนย ใหเจาพนกงานเรอนจำาผมหนาท

พจารณาโดยถองแท แลวลงโทษสถานหนงสถานใด หรอหลายสถาน ดงตอไปน

(๑) ภาคทณฑ

(๒) งดการเลอนชนโดยมกำาหนดเวลา

(๓) ลดชน

(๔) ตดการอนญาตใหไดรบการเยยมเยยนหรอตดตอไมเกนสามเดอน เวนไว

แตในกรณท ระบไวในมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

(๕) ลดหรองดประโยชนและรางวลทงหมดหรอแตบางสวนบางอยาง

(๖) ขงเดยวไมเกนสามเดอน

(๗) ขงหองมดไมมเครองหลบนอนไมเกนสองวนในสปดาหหนง โดยความเหน

ชอบของแพทย

(๘) เฆยนคราวหนงไมเกนยสบท ในความควบคมของแพทย แตหามเฆยน

คราวตอไป เวนแตจะลวงพนเวลาสามสบวนจากวนเฆยนคราวทแลว ถาผตองขงเปนหญง

หามเฆยน

(๙)๗ ตดจำานวนวนทไดรบการลดวนตองโทษจำาคกตามมาตรา ๓๒ (๖)

ใน กรณและเงอนไขอยางใดจะลงโทษดงระบไวขางตนใหกำาหนดไวในกฎกระทรวง

๖มาตรา ๓๒ (๘) เพมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๓

๗มาตรา ๓๕ (๙) เพมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๐

163

ภาคผนวก

162

ภาคผนวก

มาตรา ๓๖ ถาปรากฏวาผตองขงทจะไดรบโทษดงวามาในมาตรากอนนนปวยเจบ

หรอมเหตอนควรอยางอนใดซงจะตองยกขนพจารณา จะงดการลงโทษนนไวกอนกได

อนงพนกงานเจาหนาทอาจเพกถอนการลงโทษอยางใด ๆ เสยไดเมอมเหตสมควร

แตตองไดรบอนญาตจากผบญชาการเรอนจำา

มาตรา ๓๗ ในกรณทผตองขงไดกระทำาความผดอาญาขนภายในเรอนจำา และ

ความผดนนเปนเพยงลหโทษ หรอความผดตอมาตรา ๔๕ แหงพระราชบญญตนกด ความผด

ฐานประทษรายแกทรพยสนของเรอนจำากด ฐานพยายามจะหลบหนกด แทนทจะนำาเรองขน

เสนอตอพนกงานเจาหนาทเพอดำาเนนการสอบสวนหรอฟองรองตามกฎหมาย ใหผบญชาการ

เรอนจำามอำานาจวนจฉยลงโทษฐานผดวนยตามมาตรา ๓๕ แหงพระราชบญญตนได

ขอความตามมาตรานไมตดสทธของเอกชนทจะเปนโจทกยนฟองคดอาญาหรอคด

แพงดงบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

หมวด ๙ทรพยสนของผตองขง

มาตรา ๓๘ ใหกำาหนดไวในกฎกระทรวงวา ทรพยสนชนดใดผตองขงอาจ หรอ

ไมอาจนำาเขามา หรอเกบรกษาไวในเรอนจำา กบทงการเกบรกษาใหความปลอดภยและ

คนทรพยสนนน ๆ

มาตรา ๓๙ ทรพยสนซงผตองขงนำาเขามาหรอเกบรกษาไวในเรอนจำาโดยมไดรบ

อนญาตเพอการนนโดยชอบจากเจาพนกงานเรอนจำา ถาเปนสงของตองหามตามมาตรากอน

ใหรบเปนของแผนดน ถาเปนสงมสภาพเปนของสดเสยได หรอเปนของอนตรายหรอโสโครก

ใหเจาพนกงานเรอนจำาทำาลายเสย

สงของอนจะเกบรกษาไวในเรอนจำาไมไดเนองจากขนาด นำาหนก หรอสภาพ และ

ผตองขงไมสามารถจะฝากไวแกบคคลภายนอกไดนน อาจทำาลายหรอขายทอดตลาดเสยได

เงนทขายไดนนใหเกบไวใหแกผตองขง

มาตรา ๔๐ ทรพยสนของผตองขงทตกคางอยในเรอนจำา ใหรบเปนของแผนดนเสย

ในกรณตอไปน

๑. ผตองขงหลบหนพนกำาหนดหนงป นบจากวนหลบหน

๒. ผตองขงถกปลอยตวแลวไมรบทรพยสนหรอรางวลของตนไปภายในกำาหนด

สามเดอนนบจากวนปลอยตว

หมวด ๑๐

การปลอยและพกการลงโทษ

มาตรา ๔๑ ในกรณทผตองขงถงกำาหนดปลอยปวยหนก ไมสามารถไปจากเรอนจำา

ได และขออนญาตอยรกษาตวในเรอนจำาตอไป ใหผบญชาการเรอนจำาใชดลยพนจอนญาต

ตามคำาขอนนได แตทงนตองรายงานใหอธบดทราบ

มาตรา ๔๒ นกโทษเดดขาดทถกปลอยพนโทษไปนนมสทธไดรบใบสำาคญใน

การปลอย

มาตรา ๔๓๘ นกโทษเดดขาดซงไดรบการพกการลงโทษตามมาตรา ๓๒ (๕) หรอ

นกโทษเดดขาดซงไดลดวนตองโทษจำาคกตามมาตรา ๓๒ (๖) หรอ (๘) และถกปลอยตวไป

กอนครบกำาหนดโทษตามหมายศาลในขณะนน ตองปฏบตตนโดยเครงครดตามเงอนไขท

กำาหนดไวสำาหรบความประพฤตของตน ถาไมปฏบตตามเงอนไขนนขอหนงขอใด นกโทษเดด

ขาดผนนอาจถกจบมาอกโดยมตองมหมายจบหรอหมายจำาคกและนำากลบเขาจำาคกตอไปตาม

กำาหนดโทษทยงเหลออย และใหผมอำานาจสงการพกการลงโทษตามมาตรา ๓๒ (๕) หรอการ

ลดวนตองโทษจำาคกตามมาตรา ๓๒ (๖) หรอ (๘) สงถอนการพกการลงโทษหรอถอนการลดวน

ตองโทษจำาคกทยงเหลออย และจะลงโทษทางวนยอกดวยกได

หมวด ๑๑

การตรวจเรอนจำา

มาตรา ๔๔ รฐมนตรมอำานาจตงคณะกรรมการเรอนจำาและกำาหนดอำานาจหนาทของคณะกรรมการในการตรวจพจารณากจการของเรอนจำาและใหคำาแนะนำาแกเจาพนกงานเรอนจำา คณะกรรมการนมจำานวนไมเกนหานาย ซงจะไดแตงตงจาก (๑) ขาราชการตลาการสงกดกระทรวงยตธรรม (๒) ขาราชการสงกดกระทรวงธรรมการ (๓) ขาราชการสงกดกระทรวงเกษตราธการ (๔) ขาราชการสงกดกระทรวงการคลง

๘ มาตรา ๔๓ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตราชทณฑ (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๒๓

165

ภาคผนวก

164

ภาคผนวก

(๕) ขาราชการสงกดกระทรวงการตางประเทศ (๖) เจาพนกงานแพทย (๗) เจาพนกงานอยการ และ (๘) ขาราชการหรอบคคลอน ตามแตรฐมนตรจะเหนสมควร

หมวด ๑๒

ความผดเกยวกบเรอนจำา

มาตรา ๔๕ ผใดเขาไปในเรอนจำาโดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกด

หรอบงอาจรบจาก หรอสงมอบแกผตองขง นำาเขามาหรอเอาออกไปจากเรอนจำาซงเงนหรอ

สงของตองหามโดยทางใด ๆ อนฝาฝนระเบยบหรอขอบงคบของเรอนจำากด ผนนมความผด

ตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท หรอจำาคกไมเกนหนงป หรอทงปรบทงจำา

ถาผกระทำาผดเปนเจาพนกงานมหนาทเกยวของกบเรอนจำา หรอกรมราชทณฑให

เพมโทษเปนทวคณ

เงนและสงของตองหามทนำาเขามาในเรอนจำาโดยฝาฝนบทมาตรานใหรบเปนของ

แผนดน

มาตรา ๔๖ บคคลใดไดรบมอบหมายโดยขอสญญาใหกระทำาการงานของเรอนจำา

และไดรบผตองขงไวในความควบคมเพอทำาการงานนน กระทำาใหผตองขงหลบหนไปโดย

เจตนาหรอประมาท ใหถอวามความผดตามมาตรา ๑๖๘ และ ๑๖๙ แหงกฎหมาย

ลกษณะอาญา แลวแตกรณ

ลกษณะ ๒

ทณฑนคม

มาตรา ๔๗ รฐมนตรมอำานาจตงทณฑนคม เพอควบคมและดำาเนนการฝกอบรม

นกโทษเดดขาดในขนถดจากเรอนจำาตอไป และมอำานาจทจะยบเลกทณฑนคมนน

การตงและยบเลกทณฑนคมใหประกาศในราชกจจานเบกษา ในการประกาศตง

ใหกำาหนดเขตของทณฑนคมไวโดยชดเจน

มาตรา ๔๘ นกโทษเดดขาดคนใดมคณสมบตดงจะกลาวตอไปนอาจถกสงไป

อยทณฑนคม

(๑) เปนผประพฤตด

(๒) มความอตสาหะ

(๓) มความสามารถโดยแสดงใหเหนผลดในการศกษาและการงาน

นกโทษเดดขาดเชนนตองรบโทษในเรอนจำามาแลวไมนอยกวาหนงในสของกำาหนด

โทษ แตโทษทเหลอตองไมนอยกวา ๒ ป หรอถาเปนโทษจำาคกตลอดชวตตองรบโทษมาแลว

ไมนอยกวาเจดป

มาตรา ๔๙ นกโทษพเศษอาจไดรบอนญาตใหนำาสาม ภรยา ญาตสบสายโลหต

โดยทางตรงลงมา หรอตรงขนไป ไปอยรวมดวยได

บคคลดงกลาวมาในวรรคกอน เมอขณะอยในทณฑนคมตองปฏบตตามระเบยบ

และขอบงคบของทณฑนคมนน ๆ

มาตรา ๕๐ นกโทษพเศษอาจไดรบอนญาตใหหาประโยชนบนทดนแปลงใดแปลง

หนงซงไดจดไว เพอการนนเปนการชวคราวโดยเงอนไขอยางใดอยางหนงตามทเหนสมควร

และอาจไดรบเครองมอเครองใชและเครองอปกรณอยางอนตามทเหนวาจำาเปน เพอทำาการ

เพาะปลกบนทดนนน

มาตรา ๕๑ ครอบครวของนกโทษพเศษนนอาจไดรบเครองนงหมและเครองยงชพ

อยางอนทจำาเปนมปรมาณโดยควร

มาตรา ๕๒ คาเครองมอ เครองใช เครองอปกรณอยางอนตามมาตรา ๕๐ กบคา

เครองนงหมและเครองยงชพตามมาตรา ๕๑ ใหหกใชจากผลประโยชนทนกโทษพเศษหรอ

ครอบครวของนกโทษผนนทำาไดจากการงานในทณฑนคม

มาตรา ๕๓ นกโทษพเศษอาจไดรบสวนแบงจากราคาขายพชผลทตนไดเพาะปลก

หรอประกอบขนโดยหตถกรรม หรอกระทำาขนดวยประการอน

มาตรา ๕๔ นกโทษพเศษผไดกระทำาหนาทพเศษดงกำาหนดไวในกฎกระทรวงอาจ

ไดรบเบยเลยงรายเดอนเปนรางวลตามจำานวนซงรฐมนตรจะไดกำาหนดให

มาตรา ๕๕ ทณฑนคมใดดำาเนนไปถงขนาดทควรยกเปนนตบคคล ใหตงขนเปน

คณาภบาลโดยประกาศพระราชกฤษฎกาและใหมสภาพเปนทบวงการเมอง

องคการ ขอบงคบ และการยบเลกคณาภบาลใหตราออกเปนพระราชกฤษฎกา

มาตรา ๕๖ ภายใตบงคบแหงบทบญญตในลกษณะน ใหนำาบทบญญตวาดวย

เรอนจำามาใชบงคบแกทณฑนคมและคณาภบาลดวยโดยอนโลม แตใหนกโทษพเศษไดรบ

ความยกเวนไมตองรบโทษดงบญญตไวในมาตรา ๓๕ อนมาตรา (๗) และ (๘)

มาตรา ๕๗ นกโทษพเศษกระทำาผดวนยอยางรายแรงจะสงตวไปยงเรอนจำากได

167

ภาคผนวก

166

ภาคผนวก

ลกษณะ ๓

การรกษาพระราชบญญต

มาตรา ๕๘ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม*มหนาทรกษาการใหเปนไปตามพระราชบญญตนและใหมอำานาจออกกฎกระทรวงเพอปฏบตการใหเปนไปตามบทแหงพระราชบญญตน

กฎกระทรวงนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได

ผรบสนองพระบรมราชโองการ

พ.อ. พหลพลพยหเสนา

นายกรฐมนตร

กฎกระทรวงมหาดไทย

ออกตามความใน มาตรา ๕๘ แหงพระราชบญญตราชทณฑ

พทธศกราช ๒๔๗๙๑

อาศยอำานาจตามความในมาตรา ๕๘ แหง

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยออกกฎกระทรวงไว

ดงตอไปน

สวนท ๑

ประเภทเรอนจำา

ขอ ๑๒ เรอนจำาแบงออกเปนประเภท ดงน

(ก) เรอนจำากลาง

(ข) เรอนจำาสวนภมภาค ซงประกอบดวย เรอนจำาจงหวด และเรอนจำาอำาเภอ

(ค) เรอนจำาพเศษหรอทณฑสถาน

(ง) เรอนจำาชวคราว

ขอ ๒๓ การคมขงผตองขง

(ก) เรอนจำากลาง ปกตรบคมขงผตองขงทมคำาพพากษาแลว และนกโทษเดดขาด

(ข) เรอนจำาสวนภมภาค ปกตรบคมขงผตองขงทเปนคนฝาก ผตองขงระหวางคด

และนกโทษเดดขาด

(ค) เรอนจำาพเศษหรอทณฑสถาน ปกตรบคมขงผตองขงเฉพาะแตละประเภท

เชน หญง คนวยหนม เดก คนชราหรอพการทพพลภาพ คนปวย หรอผตองขงประเภท

เดยวกบเรอนจำาสวนภมภาคซงในพนทนนไมมเรอนจำาสวนภมภาคตงอย

๑ ราชกจจานเบกษา เลม ๕๔/ตอนท -/หนา ๒๒๑/๒๖ เมษายน ๒๔๘๐ ๒ขอ ๑ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๓ขอ ๒ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

169

ภาคผนวก

168

ภาคผนวก

(ง) เรอนจำาชวคราว ปกตจดตงขนและรบคมขงผตองขงเฉพาะกรณตามท

รฐมนตรกำาหนด

อำานาจในการคมขงผตองขงของเรอนจำาแตละเรอนจำาใหเปนไปตามประกาศ

ของรฐมนตร

ขอ ๓๔ (ยกเลก)

สวนท ๒

อำานาจและหนาทเจาพนกงานเรอนจำา

หมวด ๑

เจาพนกงานอำานวยการกลาง

ขอ ๔ อธบดกรมราชทณฑเปนผอำานวยการเรอนจำาโดยทวไป มอำานาจบงคบ

บญชากจการเรอนจำาเหนอเจาพนกงานเรอนจำาทงปวง

ขอ ๕ ผชวยอธบดกรมราชทณฑเปนผชวยผอำานวยการเรอนจำาโดยทวไป

ขอ ๖ หวหนากองในกรมราชทณฑมอำานาจตรวจการเรอนจำา และใหคำาปรกษา

แนะนำา แกเจาพนกงานประจำาเรอนจำา

ขอ ๗ สารวตรเรอนจำาประจำากรมราชทณฑเปนเจาหนาทตรวจการเรอนจำา

ตามทอธบดกำาหนดใหไป มอำานาจใหคำาปรกษาแนะนำา แกเจาพนกงานประจำาเรอนจำา

รองจากผบญชาการเรอนจำาลงมา และอาจเสนอความเหนตอผบญชาการเรอนจำา

เมออธบดสงใหสารวตรเรอนจำาใดไปควบคมกจการเรอนจำา ใหสารวตรเรอนจำา

นนมอำานาจบงคบบญชาเหนอเจาพนกงานประจำาเรอนจำารองจากผบญชาการเรอนจำา

ลงมาและในกรณท ไมมพศดประจำาอยจกตองรบผดชอบทำาการในหนาทพศดดวย

ขอ ๘ เมออธบดสงใหหวหนาแผนกในกรมราชทณฑออกตรวจ หรอ ควบคมกจการ

เรอนจำาใหหวหนาแผนกนนมอำานาจอยางเดยวกบทกำาหนดไวสำาหรบสารวตรในเรอนจำาในขอกอน

ขอ ๙ เมอรฐมนตรสงใหขาราชการสงกดกรมราชทณฑใดไปควบคมกจการ

เรอนจำา ใหถอวาขาราชการนนเปนผบญชาการเรอนจำาในสวนทเกยวกบอำานาจและหนาท

บงคบบญชากจการเรอนจำา

๔ขอ ๓ ยกเลกโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ออกตามความในพระ

ราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

หมวด ๒

เจาพนกงานประจำาเรอนจำา

ขอ ๑๐ ทกเรอนจำามผบญชาการเรอนจำาควบคมอย

เรอนจำาใดหากมไดมผบญชาการโดยเฉพาะ

(ก) ถาเปนเรอนจำาจงหวด ใหขาหลวงประจำาจงหวดแหงทองทซงเรอนจำา

นนตงอย เปนผบญชาการโดยตำาแหนง

(ข) ถาเปนเรอนจำาอำาเภอ ใหนายอำาเภอแหงทองทซงเรอนจำานนตงอยเปน

ผบญชาการโดยตำาแหนง

ผบญชาการเรอนจำาจงหวดมอำานาจบงคบบญชาเหนอผบญชาการเรอนจำา

อำาเภอซงตงอยในทองทจงหวดนน

ขอ ๑๑ ผบญชาการเรอนจำามอำานาจและหนาทรบผดชอบบงคบบญชากจการ

เรอนจำาโดยทวไป และมอำานาจบงคบบญชาเหนอเจาพนกงานตลอดจนผตองขงทงปวง

ทสงกดกจการเรอนจำานน

นอกจากหนาทในวรรคกอน ผบญชาการเรอนจำาจกตอง

(๑) ตรวจการเรอนจำาตามระเบยบทกำาหนดไว

(๒) เอาใจใสดแลทกขสขผตองขง เปดโอกาสใหรองทกขไดโดยสะดวกและเตมท

(๓) ควบคมเจาพนกงานและกจการของเรอนจำา

ขอ ๑๒ ผบญชาการเรอนจำาโดยตำาแหนงซงตองบงคบบญชากจการเรอนจำา

ชวคราว ดวยนน เมอมเหตผลอนสมควรกมอำานาจแตงตงขาราชการซงอยในบงคบบญชา

ใหเปนผแทนสำาหรบ เรอนจำาชวคราวนนได แตถาขาราชการทจะแตงตงใหเปนผแทน

มตำาแหนงตำากวาชนหวหนาแผนก ตองไดรบอนมตอธบดกอน

ผบญชาการเรอนจำาซงไดรบการแตงตงโดยเฉพาะ และมหนาทตองบงคบบญชา

กจการเรอนจำาชวคราวดวยนน จะแตงตงผแทนสำาหรบเรอนจำาชวคราวไดตอเมอไดรบ

อนมตจากอธบด

ขอ ๑๓ ในกรณทผบญชาการเรอนจำามไดอยประจำาหนาท

(ก) ถาเปนเรอนจำาซงมผบญชาการโดยเฉพาะ ใหเจาพนกงานเรอนจำารองลง

มาเปนผรกษาการแทน

(ข) ถาเปนเรอนจำาทขาหลวงประจำาจงหวดหรอนายอำาเภอเปนผบญชาการ

โดย ตำาแหนง ใหผรกษาการในตำาแหนงหรอผรกษาการแทนขาหลวงประจำาจงหวด

171

ภาคผนวก

170

ภาคผนวก

หรอนายอำาเภอ แลวแตกรณ เปนผรกษาการในตำาแหนงผบญชาการเรอนจำา

ขอ ๑๔ เรอนจำาใดมกจการยงยากหรอสำาคญทตองเอาใจใสเปนพเศษ หรอม

ผตองขงเปนจำานวนตงแต ๑,๐๐๐ คนขนไป ใหอธบดดำาเนนการเพอมสารวตรเรอนจำา

เปนเจาพนกงานประจำาเรอนจำา

ขอ ๑๕ โดยปกต ทกเรอนจำาใหมพศดประจำาอย แตเรอนจำาอำาเภอสำาหรบ

ศาลแขวงนน หากใชทคมขงแหงสถานตำารวจเปนเรอนจำาใหหวหนาสถานตำารวจนนเปน

เจาพนกงานเรอนจำาทำาการในหนาทพศด

ขอ ๑๖ เรอนจำาใดมพศดประจำากจการหลายคน ใหจดแบงหนาทการงานออก

เปนสวน ๆ มอบหมายใหพศดมอำานาจและหนาทควบคมการงานนนเปนสวน ๆ ไป ใน

กรณเชนน ผบญชาการเรอนจำาจะใหพศดผหนงมอำานาจควบคมการงานของเรอนจำา

เหนอพศดดวยกนกได

ขอ ๑๗ พศดเปนเจาพนกงานเรอนจำารองจากสารวตรเรอนจำา หรอรองจาก

ผบญชาการเรอนจำาในกรณทไมมสารวตรเรอนจำาประจำาอย มอำานาจบงคบบญชาใน

สวนการงานทได มอบหมายใหมหนาทเหนอ เจาพนกงานและผตองขงทงปวง เวน

แตสมหบญชเรอนจำากลาง

ขอ ๑๘ พศดจกตองรบผดชอบในการงานซงตนไดรบมอบหมายใหมหนาท

และในกรณทมไดมอบหมายการงานใหควบคมเปนสวน ๆ ดงกลาวไวในขอ ๑๖ พศดมหนาท

ดงตอไปน

(๑) ปกครองและควบคมระเบยบ วนย ของเจาพนกงานในสงกด

(๒) แบงการงานของเรอนจำาออกเปนสวน ๆ มอบหมายใหเจาพนกงานใน

สงกดไปดำาเนนการควบคมหรอจดทำา

(๓) รกษาแลดและบรณะสถานทและทรพยสนของเรอนจำา

(๔) ควบคมดแลการทะเบยนบญชของเรอนจำา

(๕) หากเรอนจำาใดทางการมไดแตงตงสมหบญชไว ตองรบผดชอบในการเบก

และจายเงนอนเกยวเปนกจการของเรอนจำา

(๖) ปกครองและควบคมระเบยบ วนย ของผตองขง

(๗) ตรวจตราปองกนการกระทำาผดวนยของผตองขงตลอดจนการหลบหน

และ จบกมเมอมการกระทำาผดอาญา

(๘) จดการและควบคมการทำางานของผตองขง

(๙) จดการและควบคมการศกษาตลอดจนการอบรมผตองขง

(๑๐) ดแลการอนามยของผตองขง การสขาภบาลของเรอนจำา และจดใหเปน

ไปตามคำาแนะนำาของแพทย

(๑๑) เปดโอกาสใหผตองขงรองทกขไดโดยสะดวกและเตมท

ขอ ๑๙ เมอพศดไมอยใหผบญชาการเรอนจำาสงใหขาราชการทเหนสมควร

รกษาการแทน

อธบดมอำานาจสงใหขาราชการสงกดกรมราชทณฑประจำาทำาการในหนาทพศด

เมอเหนสมควรใหมเจาพนกงานเรอนจำาชนพศดอยประจำาการนน

ขอ ๒๐ ทกเรอนจำา ใหมผคมตามสมควร

ขอ ๒๑ ผคมเปนเจาพนกงานเรอนจำารองจากพศดและมหนาท ดงตอไปน

(๑) ตามทกำาหนดไวในหมายเลข (๖) ถง (๑๑) แหงขอ ๑๘

(๒) ทำาการตามคำาสงผบงคบบญชา

(๓) เมอผตองขงในความควบคมของเจาพนกงานอนกอความไมสงบ หรอ

กระทำาผดอาญา จกตองเขาจดการจบกมชวยเหลอเจาพนกงานอน เวนแตไมอาจทำา

ดงนนได เพราะเหตทมผตองขงอนอยในความควบคมของตนซงจะกอความไมสงบ

หรอกระทำาผดอาญาขน ในกรณนนจกตองรบแจงใหเจาพนกงานผควบคมและพศด

ทราบเหต

ขอ ๒๒ ในกรณทตองใชเจาพนกงานนอกสงกดกรมราชทณฑทำาการในหนาท

ผคมใหผบญชาการเรอนจำาออกหนงสอตงภายใตเงอนไขและระเบยบของกรมราชทณฑ

ใหเปนผคมพเศษ

ผคมพเศษมอำานาจหนาทรบผดชอบเชนเดยวกบผคมสามญ

ขอ ๒๓ ทกเรอนจำา ใหมแพทยประจำาการโดยเฉพาะ เรอนจำาทไมมแพทย

ประจำาการใหแพทยสงกดบงคบบญชากรมสาธารณสขเปนแพทยเรอนจำา

แพทยตามวรรคกอนมหนาทจะตองปฏบตการเรอนจำาในสวนทกำาหนดใหเปน

หนาท

ขอ ๒๔ กจการของเรอนจำาซงตองใชผทมความรความชำานาญเปนพเศษเชน

สมหบญช อนศาสนาจารย ครวชาสามญ ครวชาวสามญ ใหกรมราชทณฑดำาเนนการ

ใหมขน

ผทไดรบการแตงตงตามวรรคกอน เปนเจาพนกงานเรอนจำานอกจากมหนาท

173

ภาคผนวก

172

ภาคผนวก

ซงตอง ใชความรความชำานาญพเศษดงกลาวแลวผบญชาการเรอนจำามอำานาจกำาหนด

ใหทำาการในหนาทพศด หรอผคมอกดวย

เจาพนกงานเรอนจำาตามขอนตองฟงบงคบบญชาพศด เวนแตสมหบญชเรอนจำา

กลาง ใหฟงบงคบบญชาผบญชาการเรอนจำาหรอสารวตรเรอนจำาในกรณทมสารวตร

เรอนจำา

หมวด ๓

เครองพนธนาการ

ขอ ๒๕๕ เครองพนธนาการทจะใชแกผตองขงนนม ๔ ประเภท คอ

(๑) ตรวน

(๒) กญแจมอ

(๓) กญแจเทา

(๔) โซลาม

ขอ ๒๖๖ ตรวนม ๓ ขนาด คอ

(๑) ขนาดท ๑ วดผาศนยกลางเหลกวงแหวน ๑๐ มลลเมตร

(๒) ขนาดท ๒ วดผาศนยกลางเหลกวงแหวน ๑๒ มลลเมตร

(๓) ขนาดท ๓ วดผาศนยกลางเหลกวงแหวน ๑๗ มลลเมตร

โซระหวางวงแหวนของตรวนขนาดท ๑ และขนาดท ๓ ใหมความยาวไม

นอยกวา ๕๐ เซนตเมตรและไมเกน ๗๕ เซนตเมตร กบใหมขนาดของ ลกโซซงวดผา

ศนยกลางเหลกสำาหรบ ขนาดท ๑ ไมเกน๑๐ มลลเมตร และสำาหรบขนาดท ๓ ไมเกน

๑๗ มลลเมตร สวนโซระหวางวงแหวนของตรวนขนาดท ๒ ใหมความยาวไมนอยกวา ๕๐

เซนตเมตร และไมเกน ๗๐ เซนตเมตรกบ ใหมขนาดของลกโซซงวดผาศนยกลางเหลก

ไมเกน ๔.๗๕ มลลเมตร

๕ ขอ ๒๕ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

๖ขอ ๒๖ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๒๗๗ กญแจมอใหเปนไปตามแบบและขนาดซงกรมราชทณฑกำาหนดไว

กญแจเทาใหเปนไปตามแบบทกรมราชทณฑกำาหนดไว เวนแตขนาดของโซ

ระหวาง กญแจเทาทงสองขางตองมความยาวไมนอยกวา ๓๘ เซนตเมตร และไมเกน

๕๐ เซนตเมตร กบใหมขนาดของลกโซซงวดผาศนยกลางเหลกไมเกน ๔.๗๕ มลลเมตร

โซลามใหมขนาดตามทกำาหนดไวสำาหรบตรวนขนาดท ๑ และขนาดท ๓

ขอ ๒๘๘ การใชเครองพนธนาการกบผตองขงนน โดยปกตใหใชตรวนขนาดท ๑

หรอขนาดท ๒ หรอกญแจเทา เวนแตเหนวามเหตจำาเปนหรอศาลไดมคำาพพากษาให

ลงโทษจำาคก ผตองขงนนตงแตสามปขนไป หรอเปนผตองขงในคดอกฉกรรจจะใชตรวน

ขนาดท ๓ กได

เมอมเหตนาเชอวาผตองขงจะทำาอนตรายตอชวตหรอรางกาย ผอน และเหน

วาไมมทางอนทจะปองกนไดดกวา ใหใชกญแจมอหรอโซลามเพมขนนอกจากตรวน หรอ

กญแจเทาได

ในกรณท ตองนำาตวคนตองขงหรอคนฝากไปนอกเรอนจำา ถาจะใชเคร อง

พนธนาการ ใหใชกญแจมอ เวนแตคนตองขงในคดอกฉกรรจจะใชตรวนหรอกญแจเทากได

ขอ ๒๙ เครองพนธนาการซงกำาหนดไวในกฎน มใหใชแกผตองขงอายเกน

๖๐ ป หรอผตองขงหญง เวนแตเปนคนดรายหรอเสยจรตซงจำาตองปองกนมใหกอภยนตราย

หรอเปนผตองขงชายซงดำาเนนตามความในขอกอน

ขอ ๓๐ หามมใหใชเครองพนธนาการอยางอนนอกจากทกำาหนดไวในกฎน

เวนแต ในกรณจำาเปนผบญชาการเรอนจำาจะอนญาตใหใชเครองพนธนาการอยางอน

ซงเหนวาเบากวาท กำาหนดไวในกฎนกได

๗ ขอ ๒๗ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๘ ขอ ๒๘ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

175

ภาคผนวก

174

ภาคผนวก

หมวด ๔

การควบคมผตองขง

ขอ ๓๑ ใหนำาผตองขงเขาหองขงเวลา ๑๘.๐๐ นาฬกา และนำาออกจากหอง

ขงเวลา ๖.๐๐ นาฬกา หากกำาหนดเวลานไมเหมาะแกกจการหรอสภาพการณแหง

เรอนจำา ใหผบญชาการเรอนจำากำาหนดเวลาใหม เมออธบดอนมตแลวใหใชได

ขอ ๓๒ เมอจายผตองขงออกนอกเรอนจำา หากการควบคมตกเปนหนาท

ของทางการเรอนจำา ตองจดใหมผคม ๑ คน ตอผตองขง ๕ คน จะเปลยนแปลงจำานวน

ผคมนไดตอเม อผ บญชาการเรอนจำาไดอนมตโดยไดพจารณาแลวเหนจำาเปน และ

นาจะไมมการหลบหนหรอกอการรายขน

ขอ ๓๓ เมอมเหตการณไมสงบขนในเรอนจำา เจาพนกงานเรอนจำาจะตองรบแจงเหต

ตอพศด เปนหนาทพศดจะตอง

(๑) รวบรวมกำาลงผคมทำาการรกษาการโดยกวดขน

(๒) จดใหเจาพนกงานเรอนจำารบแจงเหตและถาเหนเหลอกำาลงใหขอรอง

กำาลงจากตำารวจ

(๓) รบรายงานผบญชาการเรอนจำา

ผบญชาการเรอนจำาเมอทราบเหตจะตองรบมายงเรอนจำาและจดการระงบเหต

ขอ ๓๔ เรอนจำาใดมผตองขงหญงจำานวนตงแต ๑๕ คนขนไป โดยปกตตองจด

ใหมผหญงเปนเจาพนกงาน

หามมใหผตองขงชายหรอเจาพนกงานชายเขาไปในเขตควบคมกกขงผตองขงหญง

เวนแต

(๑) ในกรณฉกเฉนซงจำาเปนตองเขาไประงบเหต

(๒) เปนเจาพนกงานตงแตชนพศดขนไป และเขาไปในเวลากลางวนโดยมผอน

อยางนอย ๒ นายไปดวย การเขาไปนนตองเนองดวยหนาทราชการ

สวนท ๓

การรบตวผตองขง

ขอ ๓๕ เมอไดรบตวผตองขงไวแลวใหจดการตอไปดงน

(ก) ตรวจคนสงของทตวผตองขง

(ข) ใหแพทยตรวจอนามยผตองขง

(ค) จดบนทกเรองทเกยวกบผตองขง

ขอ ๓๖ การตรวจคนสงของทตวผ ตองขงน น ถาผ ตองขงเปนชายใหเจา

พนกงานชายเปนผตรวจ ถาผตองขงเปนหญงใหเจาพนกงานหญงเปนผตรวจ หาก

ไมมเจาพนกงานหญงกใหผตองขงนนเองแสดงสงของทตนมตดตวมาตอเจาพนกงาน

ทมหนาทตรวจ หากวายงเปนทสงสยวา ผตองขงจะไมแสดงสงของทมอยทงหมด กให

เชญหญงอนทเชอถอมาชวยทำาการตรวจให

ขอ ๓๗ เจาพนกงานเรอนจำาตองจดแยกผตองขงทรบตวไวใหมจากผตองขง

อนเพอแพทยไดตรวจกอน หากโดยสภาพการณไมอาจจดดงนนได ใหพยายามปฏบต

ใหใกลเคยงกบทกำาหนดไว

ขอ ๓๘ ใหแพทยตรวจอนามยผตองขงทเจาพนกงานเรอนจำาไดรบตวไวใหม

ในวนรบตวนน ถาไมอาจจะมาตรวจในวนนนไดกใหมาตรวจในวนอนโดยเรว

เม อแพทยตรวจพบวาผ ตองขงคนใดปวยเจบจกตองมการรกษาพยาบาล

หรอม โรคตดตอซงจะลกลามเปนภยแกผอนใหแพทยชแจงแนะนำาการปฏบตแกพศด

เปนหนาทของเจาพนกงานเรอนจำาทจะตองพยายามปฏบตตามคำาแนะนำาของ

แพทยในสวนทเกยวกบการรกษาพยาบาลผตองขงนน

หากแพทยตรวจพบวาผตองขงคนใดปวยเจบซงจำาเปนตองสงออกไปรกษา

ตวนอกเรอนจำา ใหแพทยแจงตอพศดและทำารายงานยนตอผบงคบบญชาการเรอนจำา

ในรายงานนนใหชแจง อาการเจบปวยทตรวจพบ ความเหนในเรองโรคหรอชนดของการ

ปวยเจบ และสถานรกษาพยาบาล นอกเรอนจำาทเหนควรใหจดสงตวไปรกษาพยาบาล

ขอ ๓๙ ในกรณทแพทยไมสามารถจะมาตรวจไดในวนทรบตวผตองขงไว

ใหม และเจาพนกงานเรอนจำาสงเกตเหนวาผตองขงไดมอาการปวยเจบ จำาตองรกษา

พยาบาลหรอมโรคตดตอจะลกลามเปนภยรายแรงแกผอน ใหจดแยกผตองขงนนจาก

ผตองขงอน หรอจดสงสถานพยาบาลของเรอนจำารอการตรวจของแพทยตอไป ถาเจา

พนกงานเรอนจำาสงเกตเหนหรอสงสยวาผตองขงปวยหนก ใหรบแจงใหแพทยและ

ผบงคบบญชาเรอนจำาทราบ ในระหวางรอคอยแพทยและคำาสงของผบงคบบญชาเรอนจำา

หากเหนจำาเปน ใหตดตามขอความสงเคราะหจากผมอาชพในทางใชวชาแพทยทใกล

เคยงทสด และหากวาจะจดการดงนนไมได ใหพศดจดการชวยเหลอโดยประการอนเทา

ทเหนจำาเปน

177

ภาคผนวก

176

ภาคผนวก

สวนท ๔

การแยกผตองขง

หมวดท ๑

ขอความทวไป

ขอ ๔๐ ภายใตบงคบมาตรา ๑๐ วรรคสอง แหงพระราชบญญตราชทณฑ

พทธศกราช ๒๔๗๙ ใหแบงผตองขงออกเปนประเภท ดงตอไปน

(๑) ผตองขงหญง

(๒) ผตองขงทมอายตำากวา ๒๕ ป และตองโทษเปนครงแรก

(๓) ผตองขงทตองโทษสำาหรบความผดทกระทำาอนาจาร

(๔) ผตองขงทตองโทษสำาหรบความผดทประทษรายแกชวตและรางกาย

(๕) ผตองขงซงตองโทษสำาหรบความผดทประทษรายแกทรพย

(๖) ผตองขงซงศาลพพากษาวาเปนผมสนดานเปนผราย

(๗) ผตองขงทไมอยในจำาพวกทไดระบมาแลว

ขอ ๔๑ ใหจดแบงสถานทของเรอนจำาออกเปนสวน ๆ โดยใหมส งกดก น

หรอ ขอบเขตอนแนนอนแสดงสวนแบงนน ๆ และจดแยกผตองขงแตละประเภทไว

ในสวนตาง ๆ ทไดจดแบงขนนน หากเรอนจำาใดโดยสภาพการณไมอาจทำาดงกลาวนได

กใหพยายามแยกควบคมกกขงใหใกลเคยงกบทไดกลาวแลว

ขอ ๔๒ ผตองขงซงไมนาจะรวมอยกบผตองขงอนในประเภทของตน โดยจะ

กอการรายหรอมเหตพเศษอยางอนซงควรจะแยกควบคมกกขง กใหแยกไปรวมไวใน

ประเภทอนหรอสถานทอน

ขอ ๔๓ คนตองขงหลายคนในคดเดยวกนนนโดยปกตใหแยกไวอยาใหปะปนกน

หมวด ๒

นกโทษเดดขาด

ขอ ๔๔ นกโทษเดดขาดพงแบงออกเปนชน ๆ ดงตอไปน

(๑) ชนเยยม

(๒) ชนดมาก

(๓) ชนด

(๔) ชนกลาง

(๕) ชนเลว

(๖) ชนเลวมาก

ขอ ๔๕ นกโทษเดดขาดทเขาใหมใหอยในชนกลางจนกวาจะมการเลอนหรอลด

ชน เวนแตไดเคยตองโทษมาแลวและมาตองโทษจำาคกในคราวนอกภายใน ๕ ป นบแต

วนพนโทษคราวกอน กบความผดทง ๒ คราวนนไมใชความผดฐานลหโทษหรอประมาท

ใหอยในชนเลว

การเลอนหรอลดชนนนใหเปนไปตามระเบยบและวธการของกรมราชทณฑ

หมวด ๓

การปฏบตตอผตองขง

ขอ ๔๖๙ (ยกเลก)

ขอ ๔๗ นกโทษเดดขาดทอยในชนตำา เมอเลอนขนไปอยในชนสงขนไปยอมได

รบประโยชนในชนทไดเลอนขนไปอย และกลบกน กลาวคอนกโทษเดดขาดในชนสงทถก

ลดลงมาอยใน ชนตำายอมจะตองเสยประโยชนในชนสงทตนไดรบอยกอนและมารบการ

ปฏบตตลอดจนความสะดวกในชนตำาทตนตองเขาอยใหม

ขอ ๔๘ ผตองขงทมความชอบแกราชการเปนพเศษจะไดรบการพจารณา

ผอนผนใหความสะดวกในอนดบตาง ๆ หรออาจไดรบการพจารณาเลอนชนให แลวแต

กรมราชทณฑพจารณาเหนสมควรแกความชอบและคณประโยชนอนเกดแกราชการ

ขอ ๔๙ คนตองขงและคนฝากใหไดรบความสะดวกตามทอธบดกำาหนดไว

๙ขอ ๔๖ ยกเลกโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

179

ภาคผนวก

178

ภาคผนวก

สวนท ๕

การงาน

หมวด ๑

การจดใหทำางาน

ขอ ๕๐ งานทจดใหนกโทษเดดขาดทำาใหคำานงถงขอตอไปน คอ

(๑) กำาหนดโทษ

(๒) ความแขงแรงแหงรางกาย

(๓) สตปญญา

(๔) อปนสยและฝมอหรอความรความชำานาญ

(๕) ผลในทางเศรษฐกจ

(๖) ผลในทางอบรม

(๗) สภาพการณแหงเรอนจำา

ขอ ๕๑ นกโทษเดดขาดอายตำากวา ๒๕ ป ใหคำานงถงการศกษาและการอบรม

เปนพเศษ

ขอ ๕๒ หามมใหจายนกโทษเดดขาดออกทำางานนอกเรอนจำา เวนแตผบญชาการ

เรอนจำาอนญาต และถานกโทษเดดขาดนนเปนหญงหรอจะตองจำาคกอกตอไปกวา ๑๐ ป

ตองไดรบ อนมตจากอธบด

ขอ ๕๓ หามมใหจายคนตองขงหรอคนฝากออกทำางานนอกเรอนจำา เวนแต

คนตองขงระหวางอทธรณฎกา ซงถาจะจายตองปฏบตตามเงอนไขแหงขอกอนโดย

อนโลม

ขอ ๕๔ นอกจากงานทเกยวกบอนามยของผตองขงและการสขาภบาล

ของเรอนจำาใหผตองขงไดหยดทำางาน ดงตอไปน

(๑) วนท ๓๑ มนาคมและวนท ๑ เมษายน รวม ๒ วน

(๒) วนฉลองรฐธรรมนญ ๑ วน

(๓) วนเฉลมพระชนมพรรษา ๑ วน

(๔) สปดาหละ ๑ วน

(๕) วนอนใดทรฐมนตรมคำาสงเปนครงคราว

ขอ ๕๕ หามมใหเจาพนกงานใชผตองขงทำางาน เพอประโยชนสวนตว เวนแต

อนญาตไวในระเบยบขอบงคบซงกรมราชทณฑอนมต

ขอ ๕๖ บรรดาผลประดษฐกรรมและประโยชนอนเกดจากการงานของผตองขง

ตกเปนทรพยสนของรฐบาลทงสน

ขอ ๕๗ งานทจดใหผตองขงทำาแบงเปนประเภทหาผลประโยชนและไมหาผล

ประโยชน

เฉพาะงานหาผลประโยชนใหคำานวณราคาของงานเปนทนแรงงาน และกำาไร

ทน หมายถงจำานวนเงนทจายจากเงนทน

แรงงาน หมายถงกำาลงงานของผตองขงซงมสวนในการงานนน

กำาไร หมายถงรายไดซงเกดจากผลของการงานเมอไดหกทนออกแลว

ขอ ๕๘๑๐ ภายใตกฎหมายและระเบยบขอบงคบการคลงผบญชาการเรอนจำา

อาจจางผรผชำานาญการพเศษ โดยใชเงนทนหรอเงนรายไดใหทำาหนาทแนะนำาฝกอบรม

ผตองขงในการหาผลประโยชน

เมอมการจางตามวรรคกอน ถาจะใหผรบจางมหนาทควบคมผตองขงดวย

ตองระบ ไวในขอสญญาและออกหนงสอตงตามขอ ๒๒ โดยอนโลม แตถาจะใหทำาหนาท

พศดใหอธบดเปนผออกหนงสอตง

ผรบจางดงกลาวมาแลวใหถอเปนเจาพนกงานเรอนจำา

๑๐ขอ ๕๘ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวงมหาดไทย ออกตามความในมาตรา ๕๘

แหง พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ (ฉบบท ๒)

181

ภาคผนวก

180

ภาคผนวก

หมวด ๒

รางวล

ขอ ๕๙๑๑ หากงานทจดใหผตองขงทำามกำาไร ผตองขงและเจาพนกงาน

เรอนจำาตอไปน จะไดรบการพจารณาใหไดรบรางวล

(ก) ผตองขงทมสวนรวมทำางานนน

(ข) เจาพนกงานเรอนจำาททำาหนาทควบคมหรอฝกอบรมผตองขงททำางานนน

เจาพนกงานเรอนจำาท จะไดรบรางวลตามขอน ใหพจารณาใหไดรบรางวลจนถง

ผบญชาการเรอนจำาหรอผดำารงตำาแหนงในระดบเดยวกน

ขอ ๖๐๑๒ รางวลทจะจายตามขอ ๕๙ (ก) และ (ข) นน ใหอธบดพจารณากำาหนด

ตามท เหนสมควร แตสำาหรบผ ตองขงใหจายไดไมเกนรอยละหาสบ และสำาหรบ

เจาพนกงานเรอนจำาใหจายไดไมเกนรอยละสบหาของกำาไรทงหมด

ขอ ๖๑๑๓ รางวลทจะจายใหแกผตองขง และเจาพนกงานเรอนจำานนจกตองพจารณา

หลกเกณฑและวธการในขอบงคบทอธบดกำาหนดโดยคำานงถงหลกเกณฑ ดงตอไปน

(๑) สำาหรบผตองขงใหพจารณาจากแรงงานทผตองขงมสวนรวมมอ ความ

มธยสถในการใชวสด ความประณตเรยบรอยของงาน ความรวดเรวในการทำางาน

ความอตสาหะ การถนอมและ รกษาเครองมอเครองใชและคณคาของงานประกอบกบ

ลำาดบชนและประเภทของผตองขง

(๒) สำาหรบเจาพนกงานเรอนจำาใหพจารณาถงความสำาคญของหนาทและความม

สวนรบผดชอบ

๑๑ขอ ๕๙ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๙ (พ.ศ. ๒๕๒๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๑๒ขอ ๖๐ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๙ (พ.ศ. ๒๕๒๑) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

๑๓ขอ ๖๑ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๕๐๔) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๖๒๑๔ (ยกเลก)

ขอ ๖๓๑๕ นอกจากรางวลอนพงไดรบตามความในขอ ๕๙ ขอ ๖๐ และขอ ๖๑

ถาผ ตองขงหรอเจาพนกงานเรอนจำาคนใดคดประดษฐส งของหรอเคร องมอเคร อง

ใชสำาหรบใชเปนประโยชนสำาคญในการผลตสนคา หรอในการฝกวชาชพของผตอง

ขงขนใหไดรบรางวลจากกำาไร นอกจากทตองจายเปนรางวลตามขอ ๖๐ ตามหลกเกณฑ

และวธการทอธบดกำาหนด นอกจากทตองจายเปนรางวลตามขอ ๖๐ ตามหลกเกณฑและ

วธการทอธบดกำาหนด

ขอ ๖๔ หนาทตามมาตรา ๒๖ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช

๒๔๗๙ นน กำาหนดไว ดงตอไปน

(๑) ทำาการปองกน หรอจบกมผตองขงทกอเหตรายแรง

(๒) ทำาการดบเพลง

(๓) ทำาการระเบด

(๔) ทำาการกอสรางหรอซอมอาคาร และขนไปทำาการอยบนอาคารนน สงกวา

๑๒ ฟต

(๖) ทำาการเดนเครองจกรกล

(๗) ทำาการในนำาลกหรอสายนำาเชยว

(๘) ทำาการบกเบกปาหรอตดไมใหญ

ขอ ๖๕ ภายใตบงคบมาตรา ๒๖ แหงพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช

๒๔๗๙ ขอสงสยใด ๆ อนเกดจากการใหเงนรางวลเปนอำานาจอธบดชขาด

๑๔ขอ ๖๒ ยกเลกโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๕๐๔) ออกตามความในพระราช

บญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

๑๕ขอ ๖๓ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๕๐๔) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

183

ภาคผนวก

182

ภาคผนวก

สวนท ๖

การอนามยและการสขาภบาล

หมวด ๑

ขอความทวไป

ขอ ๖๖ ใหแพทยเขาตรวจเรอนจำาในสวนทเกยวกบการอนามยของผตองขงและ

การสขาภบาลของเรอนจำาโดยทว ๆ ไปทก ๓ วน

ในการตรวจนน เมอเหนสมควรจะจดอยางใด ใหชแจงแนะนำาพศดและจดหมายเหต

ไวในสมดตรวจการ

ขอ ๖๗ ผตองขงทกคนมหนาทจะตองรกษาความสะอาด

(ก) ในสวนรางกาย เครองนงหมหลบนอนและเครองใชตาง ๆ ทเกยวกบตน

(ข) หองขง และสวนใดสวนหนงของเรอนจำา

หมวด ๒

อนามยของผตองขง

ขอ ๖๘ ใหพศดจดใหผตองขงทกคน เวนแตคนตองขงและคนฝาก

(ก) ตดผมสนหรอโกนผมตามระเบยบ

(ข) โกนหนวดและเครา

(ค) ตดเลบ

(ง) อาบนำาและขดถรางกาย

ทงน ในเมอไมขดตอลทธศาสนาของผตองขงนน

ขอ ๖๙ โดยปกต นกโทษเดดขาดและคนตองขงระหวางอทธรณฎกาตองแตง

เครองแตงกายตามแบบทอธบดกำาหนด

ขอ ๗๐ โดยปกตในปหนง ๆ ใหจายเครองนงหมหลบนอนแกนกโทษเดดขาด

และคนตองขงระหวางอทธรณฎกา ดงน

(ก) ถาเปนชาย ใหจาย

(๑) เสอและกางเกง ๒ สำารบ

(๒) ผาอาบนำา ๑ ผน

(๓) ผาหมนอน ๑ ผน

(๔) เสอปนอน ๑ ผน

(ข) ถาเปนหญง ใหจาย

(๑) เสอและเครองนมหม ๒ สำารบ

(๒) ผาหมนอน ๑ ผน

(๓) เสอปนอน ๑ ผน

(๔) สงใชเฉพาะหญง ตามทอธบดเหนจำาเปน

ขอ ๗๑ คนตองขงและคนฝากนน โดยปกตใหอนญาตใหออกเดนนอกหองขง

หรอ ออกกำาลงกายตามกำาหนดเวลาและเขตทซงพศดเหนควร

ผตองขงอน เวนแตระหวางตองโทษฐานผดวนยใหมโอกาสพกผอนและจดให

ออกกำาลงกายตามควร

หมวด ๓

การรกษาพยาบาล

ขอ ๗๒ เรอนจำาทกแหงใหจดใหมสถานพยาบาลเพอเปนท ทำาการรกษา

พยาบาล ผ ตองขงท ปวย และจดใหมผ มความร พอสมควรมหนาท ประจำาสถาน

พยาบาลนน

ขอ ๗๓ เมอแพทยหรอเจาพนกงานเรอนจำาพบผตองขงปวย ใหปฏบตตาม

ขอ ๓๘ และ ๓๙ แลวแตกรณ

ขอ ๗๔ ผตองขงทตดฝน กญชา สงเสพตดอยางอน อาการรายแรง หรอเปน

หญงม ครรภหรอมลกออน ใหจดเปนผปวยเจบโดยอนโลม

หมวด ๔

การเลยงอาหาร

ขอ ๗๕ หามมใหผตองขงหงหาประกอบอาหารเปนสวนตวหรอนำาอาหาร

ไป รบประทานนอกเขตทซงทางการเรอนจำากำาหนดใหสำาหรบผตองขงทว ๆ ไป โดย

มไดรบอนญาตจาก พศด

ขอ ๗๖ นกโทษเดดขาดจะตองรบประทานอาหารซงทางการเรอนจำาจายให

185

ภาคผนวก

184

ภาคผนวก

จะรบประทานอาหารสวนตวไดแตเฉพาะตามทอธบดกำาหนดไวในขอบงคบ

คนตองขงและคนฝากจะรบประทานอาหารสวนตวไดตามสมควร

ขอ ๗๗ ใหจดใหผตองขงไดรบประทานอาหารอยางนอย ๒ มอ คอ เชาและ

เยน อาหารมอหนง ๆ ใหประกอบดวยขาวหรอสงอนแทนขาว และกบขาวหรอสงอน

แทนกบขาว

ขอ ๗๘ ผตองขงททำางานหนกหรอตรากตรำา หรอนกโทษเดดขาดตงแตชน

ดขนไปผบญชาการเรอนจำาจะสงใหจดอาหารเพมใหมากสงหรอมากมอขนกได หรอ

อนญาตใหนำาอาหาร สวนตวมารบประทานกได

ขอ ๗๙ อาหารทผตองขงจะรบประทานนนตองใหแพทยตรวจกอน ในกรณ

ทแพทยมาตรวจไมไดใหจดเจาพนกงานเรอนจำาเปนผตรวจ

อาหารซงตรวจพบวาเนาเสยไมเปนสงทจะพงรบประทาน นนหามมใหยอม

ใหผตองขงรบประทาน

ขอ ๘๐ โดยปกตอาหารทจะใหผตองขงรบประทานนนใหปรงขนในเรอนจำา

ใหจดเจาพนกงานเรอนจำาและผตองขงดำาเนนการปรงอาหารเปนการเฉพาะผปรง

อาหารตองผานการตรวจโรคและความเหนชอบของแพทย

สวนท ๗

วนยของผตองขง

หมวด ๑

ขอความทวไป

ขอ ๘๑๑๖ การเลอนชนนกโทษเดดขาดนน ใหกระทำาในวนสนเดอนมถนายนครงหนงและวนสนเดอนธนวาคมครงหนง ในกรณมเหตพเศษจะเลอนชนกอนเวลาในวรรคหนงกได ทงน โดยอนมตของอธบด ขอ ๘๒ ใหเลอนหรอลดไดตามลำาดบครงละชน ในกรณมเหตพเศษจะขามชนกได แตการเลอนขามชนตองใหอธบดอนมต

๑๖ ขอ ๘๑ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๘๓ ภายใตบงคบแหงขอกอน การเลอนหรอลดชนเปนอำานาจผบญชาการเรอนจำา

หมวด ๒

ตำาแหนงหนาทชวยเหลอเจาพนกงานเรอนจำา

ขอ ๘๔ ในกรณมเหตพเศษทจะตองใชนกโทษเดดขาด ซงไมอยในชนทจะ

แตงตงให มตำาแหนงหนาทชวยเหลอเจาพนกงานนน ผบญชาการเรอนจำาจะตงแตง

เปนพเศษกได แตในกรณเชนนจะใหนกโทษเดดขาดผนนมตำาแหนงหนาทไดเพยงชว

เวลาทจำาเปนเทานน และไมถอวาเปนการใหประโยชนตามกฎหมาย

หมวด 3

การลา

ขอ ๘๕ การอนญาตใหลานน จะกระทำาไดตอเมอผบญชาการเรอนจำาไดพจารณา

แลวเหนความจำาเปน และไดรบอนมตจากอธบด

ขอ ๘๖ เมอไดอนญาตใหลาได ผบญชาการเรอนจำาจกตองทำาหนงสอสำาคญ

มอบใหผ ไดรบอนญาตตดตวไป และผไดรบอนญาตจะตองแสดงหนงสอสำาคญน

ตอพนกงานฝายปกครองหรอ ตำารวจทองททจะไปนนภายในกำาหนดเวลา ๒๔ ชวโมง

นบแตเวลาไปถง ถาไมไปแสดงหนงสอสำาคญ เชนนใหพนกงานฝายปกครองหรอ

ตำารวจจบสงเรอนจำา

ขอ ๘๗ โดยปกต ถาผไดรบอนญาตใหลายงมกำาหนดเวลาทจะตองจำาคก

อยตอไป อกตงแต ๖ เดอนขนไป ตองจดใหมเจาพนกงานควบคมไปดวย ถากำาหนด

เวลาท ยงจะตองจำาคกอย อกตอไปน นนอยกวา ๖ เดอน ใหผ บญชาการเรอนจำา

พจารณาด หากไมเปนทไววางใจ กใหจดเจาพนกงานไปควบคมดงกลาวแลวดจกน

ขอ ๘๘ ในกรณทจดใหมเจาพนกงานควบคมไปดวยกบผไดรบอนญาตใหลา ถา

หากผไดรบอนญาตใหลานนเปนผมทรพยสนพอสมควร กใหผไดรบอนญาตใหลานน

เสยคาเบยเลยงวนละ ๕๐ สตางค และคาพาหนะเทาทจายจรงแกเรอนจำาสำาหรบ

เจาพนกงานทไปดวย

187

ภาคผนวก

186

ภาคผนวก

ขอ ๘๙ ในสวนคาเบยเลยงและคาพาหนะสำาหรบตวผไดรบอนญาตใหลานน

ผไดรบอนญาตใหลาตองจดเสยเองโดยตลอด ขอ ๙๐ ในกรณทการอนญาตใหลานนมไดจดเจาพนกงานไปดวยเพอควบคมใหผบญชาการเรอนจำาแจงแกตำารวจสนตบาลหรอขาหลวงประจำาจงหวดแหงทองท

ทผไดรบอนญาตใหลาไปนน แลวแตกรณ

หมวด ๔

พกการลงโทษ

ขอ ๙๑๑๗ ใหมคณะกรรมการคณะหนงเรยกวา “คณะกรรมการพกการลงโทษ” มอำานาจหนาทใหความเหนชอบการพกการลงโทษ ประกอบดวยปลดกระทรวงยตธรรม เปนประธานกรรมการ รองปลดกระทรวงยตธรรมซงปลดกระทรวงยตธรรมมอบหมาย อธบดกรมคมประพฤต อธบดกรมคมครองสทธและเสรภาพ อธบดกรมราชทณฑ อธบดกรมสอบสวนคดพเศษ เลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดผแทนกรมการปกครอง ผแทนกรมพฒนาสงคมและสวสดการ ผแทนกรมสขภาพจตผแทนสำานกงานตำารวจแหงชาต ผแทนสำานกงานศาลยตธรรม และผแทนสำานกงานอยการสงสดเปนกรรมการ ใหผอำานวยการสำานกทณฑปฏบตเปนกรรมการและเลขานการ และผอำานวยการสวนพกการลงโทษ เปนกรรมการและผชวยเลขานการ

๑๗ขอ ๙๑ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความ

ใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๙๒๑๘ นกโทษเดดขาดผใดจะไดรบการพกการลงโทษตามมาตรา ๓๒ (๕) ตอง ผานการคดเลอกจากคณะกรรมการซงประกอบดวยผบญชาการเรอนจำาเปนประธานกรรมการ ผแทนกรมคมประพฤต ผแทนสำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดและเจาพนกงานเรอนจำาอกสองคนทผบญชาการเรอนจำาแตงตงเปนกรรมการ เมอไดคดเลอกแลวใหเสนอขอความ เหนชอบจากคณะกรรมการพกการลงโทษตามขอ ๙๑ นกโทษเดดขาดอาจไดรบการพกการลงโทษ ดงตอไปน (๑) ชนเยยม ไมเกนหนงในสามของกำาหนดโทษทระบไวใน หมายแจงโทษเดดขาดในกรณทมการพระราชทานอภยโทษ ใหถอกำาหนดโทษตามหมายแจงโทษเดดขาดฉบบหลงสด (๒) ชนดมาก ไมเกนหนงในสของกำาหนดโทษทระบไวในหมายแจงโทษเดดขาดในกรณทมการพระราชทานอภยโทษ ใหถอกำาหนดโทษตามหมายแจงโทษเดดขาดฉบบหลงสด (๓) ชนด ไมเกนหนงในหาของกำาหนดโทษทระบไวในหมายแจงโทษเดดขาดในกรณท มการพระราชทานอภยโทษ ใหถอกำาหนดโทษตามหมายแจงโทษเดดขาดฉบบหลงสด กรณมเหตพเศษจะพกการลงโทษมากกวาทกำาหนดไวใน วรรคสองไดตอเมอ คณะกรรมการพกการลงโทษตามขอ ๙๑ ไดพจารณาใหความเหนชอบและไดรบอนมตจากรฐมนตร ขอ ๙๓๑๙ เงอนไขในระหวางพกการลงโทษ กำาหนด ดงตอไปน (๑) หามกระทำาการอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางตามทกำาหนดในขอ ๙๔ (๒) ใหกระทำาการอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางตามทกำาหนดในขอ ๙๕ หรอ (๓) หามกระทำาการและใหกระทำาการตาม (๑) และ (๒)

๑๘ขอ ๙๒ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความ

ใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

๑๙ขอ ๙๓ แกไขเพมเตมโดยกฎระทรวง ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๕๐) ออกตามความ

ใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

189

ภาคผนวก

188

ภาคผนวก

ขอ ๙๔๒๐ เงอนไขทเปนขอหามกระทำาการมดงตอไปน

(๑) หามเขาไปในเขตทองท สถานท หรอตามเวลา ทอธบดกรมราชทณฑกำาหนด

(๒) หามคบหาสมาคมกบบคคลทอาจนำาไปสการกระทำาผดอก

(๓) หามเก ยวของกบสารระเหย วตถออกฤทธ ตอจตหรอประสาท หรอ

ยาเสพตดใหโทษทกประเภท รวมทงอาวธปน เครองกระสนปน หรอวตถระเบด ทกชนด

(๔) หามประพฤตตนในทางเสอมเสย เชน เสพสราหรอเลนการพนนทอาจนำา

ไปสการกระทำาผดกฎหมายอก

ขอ ๙๕๒๑ เงอนไขใหกระทำาการมดงตอไปน

(๑) ใหไปรายงานตวตอพนกงานคมประพฤตเดอนละหนงครงจนกวาจะครบ

กำาหนด โทษหรอตามหลกเกณฑและวธการทอธบดกรมคมประพฤตกำาหนด

(๒) ใหพกอาศยอยกบผอปการะตามสถานททแจงไว หากจะยายทอยหรอ

เปลยนผอปการะตองไดรบอนญาตจากพนกงานคมประพฤตกอน เวนแตมเหตจำาเปน

ใหแจงพนกงานคมประพฤตทราบภายในกำาหนดระยะเวลาการรายงานตวครงตอไป

(๓) ใหปฏบตตามคำาแนะนำาและคำาตกเตอนของพนกงานคมประพฤตและ

เขารวมกจกรรมเพอการแกไขฟนฟ ตามหลกเกณฑและวธการทอธบดกรมคมประพฤต

กำาหนด

(๔) ใหปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบ หากฝาฝนและถกลงโทษ

โดยเจาพนกงานผมอำานาจหนาทตามกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบนน ไมวาโทษ

สถานใด ผนนหรอผอปการะตองแจงใหพนกงานคมประพฤตทราบทกครง

(๕) ใหประกอบอาชพทสจรต หากเปลยนสถานททำางานหรอยายงานใหม

ตองแจงพนกงานคมประพฤตทราบทกครง เวนแตมเหตจำาเปน ใหแจงพนกงานคม

ประพฤตทราบภายใน กำาหนดระยะเวลาการรายงานตวครงตอไป

ขอ ๙๖ เงอนไขนนจะกำาหนดไวแตขอเดยวหรอหลายขอกได แลวแตความ

เหมาะสมแกลกษณะของบคคลและพฤตการณ

๒๐ขอ ๙๔ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๕๐) ออกตามความใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๒๑ขอ ๙๕ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๕๐) ออกตามความใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๙๗๒๒ เมอไดมการอนมตการพกการลงโทษแลว ใหผบญชาการเรอนจำา

หรอ ผอำานวยการทณฑสถานออกหนงสอสำาคญใหแกผไดรบการพกการลงโทษรบไป

เปนคมอ และใหมหนงสอแจงตอพนกงานคมประพฤตในทองททผไดรบการพกการ

ลงโทษเขาไปพกอาศยทราบ โดยผไดรบการพกการลงโทษตองไปรายงานตวตอพนกงาน

คมประพฤตในทองททเขาไปพกอาศยภายในสามวนนบแตวนทไดรบการปลอยตว

เมอดำาเนนการตามวรรคหนงแลว ใหผบญชาการเรอนจำาหรอผอำานวยการ

ทณฑสถานมหนงสอแจงตอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจในทองททผไดรบการพก

การลงโทษเขาไปพกอาศยทราบภายในเวลาอนสมควร

ถาผไดรบการพกการลงโทษไดยายทอยหรอเขาไปทำางานในทองททอยนอก

ทองททพนกงานคมประพฤตทองทนนรบผดชอบ ใหพนกงานคมประพฤตทองทนน

มหนงสอแจงตอพนกงานฝายปกครอง หรอตำารวจในทองททผไดรบการพกการลงโทษ

เขาไปพกอาศยหรอเขาไปทำางานทราบภายในเวลาอนสมควร

ขอ ๙๘๒๓ หนงสอสำาคญทออกตามขอ ๙๗ ตองระบเงอนไขเพอคมความ

ประพฤตทกำาหนดใหไวดวย

ผ ไดรบการพกการลงโทษจะตองแสดงหนงสอสำาคญน ตอพนกงานฝาย

ปกครองหรอตำารวจหรอเจาพนกงานเรอนจำา เมอมการเรยกใหแสดง หากหนงสอสำาคญ

นนสญหาย ใหรบแจงตอพนกงานคมประพฤตและขอรบฉบบแทน

ถาไมแสดงหนงสอสำาคญตามวรรคสอง พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจจะ

จบผนนสงเรอนจำากได

หมวด ๕

การลงโทษฐานผดวนย

ขอ ๙๙ กอนทจะลงโทษแกผตองขงฐานผดวนย จกตองใหโอกาสแกผตองขง

ไดชแจงวาตนมขอแกตวอยางใดหรอไม

๒๒ขอ ๙๗ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๕๐) ออกตามความใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ๒๓ขอ ๙๘ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๕๐) ออกตามความใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

191

ภาคผนวก

190

ภาคผนวก

ขอ ๑๐๐ พศดเรอนจำาทมผบญชาการเรอนจำาโดยตำาแหนงมอำานาจลงโทษฐาน

ผดวนย ดงตอไปน

(๑) ภาคทณฑ

(๒) ตดการอนญาตใหไดรบการเยยมหรอตดตอไมเกน ๒ เดอน

(๓) งดการเลอนชนไวไมเกน ๖ เดอน

(๔) ขงเดยวไมเกน ๑ เดอน

พศดเรอนจำาทมผบญชาการเรอนจำาโดยเฉพาะมอำานาจลงโทษ ดงตอไปน

(๑) ภาคทณฑ

(๒) ตดการอนญาตใหรบการเยยมเยยนหรอตดตอไมเกน ๑ เดอน

(๓) งดการเลอนชนไวไมเกน ๓ เดอน

ขอ ๑๐๑ สารวตรเรอนจำามอำานาจลงโทษเชนเดยวกบพศดเรอนจำาทมผบญชาการ

เรอนจำาโดยตำาแหนง

ขอ ๑๐๒ เมอพศดหรอสารวตรเรอนจำาไดลงโทษตามอำานาจแลว ใหรบรายงาน

ผบญชาการเรอนจำา สวนการลงโทษนนใหดำาเนนไปได

ผบญชาการเรอนจำามอำานาจสงใหยกการลงโทษ หรอลด หรอเพมโทษไดหาก

จะมการสงแกไขดงกลาวน ตองสงภายใน ๓ วนนบแตวนไดรบรายงาน พนกำาหนดน

แลวใหถอวาไมแกไข ถาไดดำาเนนการลงโทษไปกอนแลว คำาสงแกไขมผลเพยงในสวนท

จะดำาเนนตอไป

ขอ ๑๐๓ ผบญชาการเรอนจำา มอำานาจลงโทษทกสถานตามทบญญตไวใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๑๐๔ การภาคทณฑนนพงกระทำาเมอ

(ก) ความผดทผตองขงกระทำาไปไมรายแรง และ

(ข) ผตองขงกไดสำานกตวถงความผดทไดกระทำาไปนนแลว

ขอ ๑๐๕ การลงโทษภาคทณฑใหกระทำาโดยวธเรยกตวมาวากลาวสงสอนให

พยายามประพฤตตวอยในวนยในกาลตอไป

ขอ ๑๐๖ ตดการอนญาตใหไดรบการเยยมเยยน หรอตดตอกบบคคลภายนอก

นน พงกระทำาในกรณตอไปน

(๑) ประพฤตผดระเบยบหรอขอบงคบอนมไวสำาหรบการเยยมเยยนหรอตดตอ

กบบคคลภายนอก

(๒) พยายามหลบหนหรอไดหลบหนไปแลวแตไดตวคนมา

(๓) นำาเขามาหรอมสงของตองหามไวในเรอนจำา

(๔) นำาสงของซงมใชของตนออกจากเรอนจำาโดยมไดรบอนญาต

ขอ ๑๐๗ งดการเลอนชนนน พงกระทำาในกรณตอไปน

(๑) ทำาผดตามทระบไวในขอกอนหมายเลข (๒) หรอ (๓) หรอ (๔)

(๒) ทำาใหทรพยสนของหลวงหรอของผอนเสยหายโดยประมาท

(๓) กระทำาการใหเกดเหตตดขดในการงานของผตองขงอนโดยประมาท

ขอ ๑๐๘๒๔ ลดชน พงกระทำาไดในกรณ ดงตอไปน

(๑) กระดางกระเดองตอคำาสงของผบงคบบญชาซงมตำาแหนงตำากวาพศดลงมา

(๒) กอการววาทขนกบผตองขงอน แตไมถงกบมเหตรายแรง

(๓) เลนการพนน

(๔) เสพยาเสพตดใหโทษ วตถออกฤทธตอจตและประสาท หรอสารระเหย

หรอดมสราหรอของเมาอยางอน

(๕) กระทำาการตามขอ ๑๐๖ (๒)

(๖) กระทำาการตามขอ ๑๐๗ (๒) หรอ (๓) โดยเจตนา

(๗) มหรอคาสงของตองหามตามขอ ๑๒๗

ขอ ๑๐๙ ลดรางวลนน พงกระทำาในกรณตอไปน

(๑) ทำาใหทรพยสนของผอนเสยหาย

(๒) กอการววาทกบผอนในขณะทำาการงาน

(๓) ละทงหรอเพกเฉยตอการงานอนเปนหนาท

การลดรางวลนนพงลดลงตามสวนทเหนสมควรแกความผด

ขอ ๑๑๐ งดรางวลนนพงกระทำาในกรณดงกำาหนดไวในขอกอนเมอเกดผล

เสยหายขน และผตองขงกระทำาผดในกรณทกำาหนดนนโดยจงใจจะใหมการเสยหายเกดขน

๒๔ ขอ ๑๐๘ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

193

ภาคผนวก

192

ภาคผนวก

ขอ ๑๑๑๒๕ ขงเดยว พงกระทำาไดในกรณ ดงตอไปน

(๑) กระดางกระเดองตอเจาพนกงานซงมตำาแหนงตงแตพศดขนไป

(๒) ววาทกบผตองขงอนตงแตสองครงขนไป

(๓) เปนเจามอเลนการพนน หรอสมคบกบผตองขงอนเลนการพนนตงแตสอง

ครงขนไป

(๔) เสพยาเสพตดใหโทษ วตถออกฤทธตอจตและประสาท หรอสารระเหย

หรอดมสราหรอของเมาอยางอน ตงแตสองครงขนไป

(๕) กระทำาการตามขอ ๑๐๖ (๒)

(๖) กระทำาการตามขอ ๑๐๘ (๗)

ขอ ๑๑๒ ขงหองมดนน พงกระทำาในกรณตอไปน

(๑) กอการววาทกบผตองขงอนเนอง ๆ

(๒) พยายามหรอทำารายรางกายเจาพนกงาน

(๓) กอการวนวาย แตไมรายแรง

(๔) จงใจหลกเลยงการงาน

(๕) จงใจขดคำาสงผบงคบบญชา

(๖) พยายามหลบหน

ขอ ๑๑๓ เฆยนพงกระทำาในกรณตอไปน

(๑) สมคบกบผอนกอความไมสงบเรยบรอยขน

(๒) พยายามหรอทำารายเจาพนกงาน

(๓) พยายามหลบหน

(๔) ขดคำาสงผบงคบบญชาซงหนา

(๕) จงใจกอความเสยหายใหแกผอน หรอกจการของเรอนจำาและไดเกดความ

เสยหายขน

ขอ ๑๑๔ ถามการกระทำาผดวนยในกรณอยางอนนอกจากท ระบไวในหมวด

น ใหผบญชาการเรอนจำาพจารณาลงโทษสถานใดสถานหนงทเหนสมควรแตตองไมใช

โทษเฆยน

๒๕ขอ ๑๑๑ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความใน

พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

ขอ ๑๑๕ ในกรณท ผ ตองขงซ งจะตองรบโทษเปนคนมลกษณะ ด อดาน

โดยไดเคยรบโทษทางวนยของเรอนจำามามากกวา ๒ ครงแลวยงประพฤตผดอก และ

โทษสำาหรบความผดทง ๓ ครงอยในกำาหนดเดอนนบแตวนตองโทษครงแรก หรอขด

คำาสงเจาพนกงานเรอนจำาโดยจงใจมาแลวไมนอยกวา ๒ ครงภายในกำาหนด ๖ เดอน

นบแตวนตองโทษครงกอน พพากษาใหจำาคก นอกจากฐานประมาทและลหโทษมา

มากกวา ๓ ครงแลว และไดประพฤตผดวนย มาแลวไมนอยกวา ๒ ครงภายใน ๖

เดอนนบแตวนตองโทษทางวนยครงกอน ผบญชาการเรอนจำามอำานาจสงใหลงโทษ

เฆยน และเพมโทษสถานอนตามทเหนสมควร

ขอ ๑๑๖ ในกรณทการกระทำาอนหนงเปนความผดจะตองรบโทษหลายสถาน

นน หามมใหลงโทษสำาหรบความผดนนเกนกวา ๓ สถาน

ขอ ๑๑๗ การลงโทษเฆ ยนตามกฎน พงลงไดแตเฉพาะนกโทษเดดขาด

เทานน และใหคำานงถงลกษณะของความผดทเกดขนและลกษณะของบคคลผจะรบโทษ

กบสภาพการณแหงเรอนจำา และใหเฆยนรวดเดยวสำาหรบความผดซงตองเฆยนนน

โดยปกตผบญชาการเรอนจำาหรอผแทนซงเปนขาราชการตงแตชนหรอเทยบ

ชน ประจำาแผนกขนไปมาเปนประธาน

ผทำาการเฆยนจะตองเปนเจาพนกงานเรอนจำา และตองไมเคยมสาเหตอยกบ

ผจะตองรบโทษเปนสวนตว ผทำาการเฆยนจะตองบนทกขอไมมสาเหตนไวเปนหลกฐาน

การเฆยนนนใหควำาเฆยน และใหเฆยนทขาทอนบนพยายามอยาใหซำาแนวกน

ใหใชหวายเฆยนและหวายนนตองมขนาดวดผาศนยกลางประมาณ ๑ เซนตเมตร

เม อแพทยเหนวาผ รบโทษจะทนการเฆ ยนไมไดใหแจงตอประธาน และ

ประธานตองสงใหพกการเฆยนทนท

เมอเฆยนแลว ใหแพทยตรวจรางกายผรบโทษ และหากเหนสมควรใหใสยา

และสงรกษาพยาบาล

ขอ ๑๑๘ การขงเดยวนน ใหกระทำาโดยวธแยกผตองรบโทษจากผตองขงอนและคม

ขงไวในทซงจดขนเปนพเศษหามการตดตอหรอพดจากบผอนทงสน

ใหพศดจดใหมผคอยตรวจรกษาการขงเดยวใหเปนไปตาม วรรคกอน และ

สงเกตเมอมอาการปวยเจบซงตองมการรกษาพยาบาลเกดขน

ขอ ๑๑๙ หองมดซงจะใชเปนทขงลงโทษนนตองใหแพทยไดตรวจเหนชอบ

ดวยวา ไมผดอนามยอยางรายแรง

195

ภาคผนวก

194

ภาคผนวก

หมวด ๖

การรองทกข ยนเรองราว และถวายฎกาของผตองขง

ขอ ๑๒๐ การรองทกขนน อาจกระทำาดวยวาจาหรอดวยการยนเปนหนงสอ

ถากระทำาดวยวาจา ใหเจาพนกงานทไดรบคำารองทกขบนทกคำารองทกขไว บนทก

คำารองทกขหรอ หนงสอรองทกขนนตองลงลายมอชอผรองทกขและเจาพนกงาน

ทไดรบคำารองทกขไวดวย

ขอ ๑๒๑ การรองทกข การย นเร องราว การถวายฎกานน หากผตองขง

ไมสามารถ จดหาเครองเขยนสวนตวไดใหจดหาให

การเขยนคำารองทกข เร องราว หรอฎกา ผ ตองขงตองเขยนเอง เวนแต

ไมสามารถเขยนเองได

การเขยนดงกลาวในวรรคกอน ตองเขยนในทซงทางการเรอนจำาจดให

ในกรณทผ ตองขงขอสงวนขอความเปนลบ หามมใหเจาพนกงานเรอนจำา

อยใกล ในระยะทอาจอานเขาใจขอความทเขยนหรอขออานหรอยอมใหผอนมโอกาส

เชนนนนอกจากบคคลทผตองขงนนยนยอม

ขอ ๑๒๒ หนงสอรองทกขหรอเรองราว หรอฎกานนใหผตองขงยนตอพศด

หรอจะใสลงในทซงจดไวเพอการนนกได

ขอ ๑๒๓ เจาพนกงานเรอนจำาทกคนตองเปดโอกาสใหผตองขงรองทกข หรอ

นำาคำารองทกข เรองราว หรอฎกาไปยนตามขอกอน

ขอ ๑๒๔ เมอพศดไดรบหนงสอดงกลาวในขอกอน หากมใชเปนกรณดงกลาว

ในขอตอไป ใหเปดซองตรวจดขอความ และปฏบต ดงตอไปน

(๑) สอบขอเทจจรง

(๒) แกไขหรอชวยเหลอตามคำารองขอตามสมควรแกกรณ

(๓) เสนอตอไปยงผบญชาการเรอนจำาพรอมกบรายงานชแจงการปฏบตท

กลาวแลว

ขอ ๑๒๕ ขอความในหนงสอรองทกข เรองราวและฎกานน ผตองขงจะขอ

รกษาเปนความลบกได ในกรณนนใหสอดหนงสอไวในซองและผนกเสย หนาซอง

ใหเขยนวา “ลบ” ถาผตองขงไมไดเขยนคำานไว ใหเจาพนกงานเรอนจำาเขยนเมอทราบ

ความประสงค

หนงสอเชนวานนหามมใหเจาพนกงานเรอนจำาอาน แตมหนาจดสงไปยงผรบ

หากเปนหนงสอมถงรฐมนตรหรอทลเกลาฯ ถวาย ใหสงไปยงอธบดดำาเนนการตอไป

ตามสมควร

ขอ ๑๒๖ คำาสงหรอคำาชแจงตอบคำารองทกข เรองราวหรอฎกา ตองแจงให

ผยน ทราบและจดใหลงลายมอชอรบทราบไวเปนหลกฐาน

สวนท ๘

ทรพยสนของผตองขง

หมวด ๑

สงของตองหาม

ขอ ๑๒๗๒๖ สงของตอไปน หามมใหนำาเขามาหรอเกบรกษาไวในเรอนจำา

(๑) ยาเสพตดใหโทษ วตถออกฤทธตอจตและประสาท และสารระเหย

(๒) สราหรอของเมาอยางอน

(๓) อปกรณสำาหรบเลนการพนน

(๔) เครองมออนเปนอปกรณในการหลบหน

(๕) อาวธ เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน

(๖) ของเนาเสยหรอของมพษตอรางกาย

(๗) นำามนเชอเพลง

(๘) สตวมชวต

(๙) เครองคอมพวเตอร โทรศพท หรอเครองมอสอสารอน รวมทงอปกรณ

สำาหรบสงของดงกลาว

(๑๐) วตถ เอกสาร หรอสงพมพ ซ งอาจกอใหเกดความไมสงบเรยบรอย

หรอเสอมเสยตอศลธรรมอนดของประชาชน

เมอปรากฏวาผตองขงคนใดนำาเขามาหรอเกบรกษาไวในเรอนจำาซงสงของ

ตองหาม ใหรายงานผบญชาการเรอนจำาพจารณาสงการ

๒๖ ขอ ๑๒๗ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ออกตามความใน พระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

197

ภาคผนวก

196

ภาคผนวก

หมวด ๒

สงของทอนญาต

ขอ ๑๒๘ สงของตอไปนถามจำานวนไมมากเกนสมควรอนญาตใหผตองขงนำา

เขามา หรอเกบรกษาไวในเรอนจำา

(๑) เครองทเกยวกบการรกษาอนามย เชน แปรงสฟน ยาสฟน หว สบ ผาเชดตว

เปนตน

(๒) อาหารทปรงแลวเสรจซงยอมใหผตองขงรบประทานไดตามทกำาหนดไว

ในเรองการเลยงอาหาร

การนำาเขามาและเกบรกษาไวในเรอนจำาซงสงของทอนญาตดงระบไวในวรรค

กอนตองปฏบตตามระเบยบขอบงคบในเรองนน

หมวด ๓

สงของอยางอน

ขอ ๑๒๙ บรรดาสงของซงมใชเปนสงของตองหามและซงมใชเปนสงของ

ทอนญาตหากผตองขงมตดตวมาใหเจาพนกงานเรอนจำาจดใหผตองขงมอบหมายไวกบ

ญาตมตรหรอบคคลอนท อยนอกเรอนจำา หรอจำาหนายเสย หากไมอาจกระทำาดงกลาว

แลวได หรอถาเปนเงนใหเจาพนกงาน เรอนจำารบเกบรกษาไวในฐานรบฝากตามระเบยบ

ขอบงคบและในทซงทางการกำาหนดไว

ขอ ๑๓๐ สงของซงมขนาด นำาหนก หรอสภาพอนจะเกบรกษาไวในเรอนจำาไม

ได ใหเจาพนกงานเรอนจำาจดใหผตองขงจดการจำาหนายหรอมอบหมายไวแกผอน นอก

เรอนจำา หาก ผตองขงไมจดการหรอจดไมสำาเรจ เกนเวลาทกำาหนดใหถง ๒ คราวแลว

ใหรายงานผบญชาการเรอนจำาสงการ

สงของตองหามใหถอวามสภาพอนจะเกบรกษาไวในเรอนจำาไมได

ขอ ๑๓๑ สงของซงเขาใจวาจะไดมาจากการกระทำาผดกฎหมายหรอการถอ

หรอม ไวเปนการผดกฎหมายใหรบรายงานผบญชาการเรอนจำา

สวนท ๙

การปลอยตว

ขอ ๑๓๒ เมอจะปลอยตวผตองขงใหปฏบต ดงตอไปน

(๑) เรยกพสดของหลวงคน

(๒) ผตองขงคนใดไมมเครองแตงกายจะแตงออกไปจากเรอนจำา ใหจายเครองแตง

กายใหสำารบหนงตามทกรมราชทณฑกำาหนดไว

(๓) ทำาหลกฐานในการปลอยตว

(๔) คนทรพยสนของผตองขงใหแกผตองขงไป

(๕) ออกใบสทธให

สวนท ๑๐

ขอความเบดเตลด

ขอ ๑๓๓๒๗ ส งของตองหามซงระบไวในสวนท ๘ นน บงคบถงบคคลอนนอกจากผตองขงดวย ความในวรรคหนงไมบงคบถงสงของซงมไวเพอใชในราชการ ขอ ๑๓๔ นกโทษเดดขาดซ งอย ในช นตาง ๆ กอนวนใชพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙ ใหปรบเทยบชนตามทกำาหนดไวในกฎนดงตอไปน คอ ชนยามใน ปรบเทยบเขาชนดมาก ชน ๑ และชน ๒ ปรบเทยบเขาชนด นอกนน ปรบเทยบเขาชนกลาง เวนแตในกรณเขาอยในขอ ๔๕ จงใหเขาอยในชนเลว ขอ ๑๓๕ เครองพนธนาการทมอยแลวในเวลาใชกฎน ใหคงใชไปพลางกอน เมอไดสรางขนใหมแลวจงใหเปนไปตามทกำาหนดไวในกฎน

กฎใหไว ณ วนท ๒๑ เมษายน พทธศกราช ๒๔๘๐ธำารงนาวาสวสด

รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย

๒๗ ขอ ๑๓๓ แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ออกตามความในพระราชบญญตราชทณฑ พทธศกราช ๒๔๗๙

199198

คณะผจดทำา

ผอำานวยการโครงการ

นางสาวสทสสา สขสวางนกทณฑวทยาเชยวชาญ สำานกทณฑวทยา

ปฏบตหนาทในตำาแหนงผอำานวยการสถาบนพฒนาขาราชการราชทณฑ

คณะทำางาน

๑. นางพรเออง ตรทอง หวหนาศนยสงเสรมและพฒนาการเรยนร หวหนาคณะทำางาน

๒. นางสาวกมลทพย อนขวญเมอง นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๓. นายณฐกร ลกษณชนดา นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๔. นางสาวสาธกา สามศร นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๕. นางสาวสรณภทฒ เกตสวรรณ นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๖. นางสาวดารณ พบลทพย นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๗. นางสาวมารสา วรยะรมภ นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๘. นางสาววรนช นมเงน นกทรพยากรบคคลชำานาญการ คณะทำางาน

๙. นางสวรรณา ตระกลพาณชย เจาพนกงานธรการชำานาญงาน คณะทำางาน

๑๐. นายศร ธตธรรมพฤกษ นกจดการงานทวไปชำานาญการ เลขานการคณะทำางาน

ขอขอบคณหนวยงานและเจาหนาททสนบสนนขอมล

• สำานกผตรวจราชการกรม

• กองการเจาหนาท

• กองนตการ

• นายเทพพลพนธ ทองสภร นตกร ชำานาญการ กองนตการ

ปกนอกหลง