dendriet 2005 nr 1 jaargang 4

Themanummer Denderreservaten

Natuurrichtplan Denderregio

Water in de stad!

Toekomst voor vogels

BC1133

BELGIE/BELGIQUEP.B.

GENT X

Afgiftekantoor Gent X - P109327

januari - februari - maartdriemaandelijks tijdschrift jaargang 4 nummer 1 - 2005

natuurpuntDenderstreek

Reto

urad

res:

Koen

Ste

enho

udt,

Wat

ersc

haap

stra

at 3

0,15

70 G

alm

aar d

en.

Is je

adr

es n

iet

juis

t? M

eld

het

aan

de re

dact

ie.

BuitensportOude Gentbaan 259 - 9300 Aalst

Ademend waterdichte regenkledij

Ademend winddichte kledijThermische kledijWaterdicht schoeiselVerrekijker

5% Korting op vertoon van uw lidkaartvan Natuurpunt

www.trekking-buitensport.be℡ 053 705 222

Een abonnement opBiologische groenten of fruit.

Een gezonde en gemakkelijke oplossing bij uin de buurt.WWaaaarr eenn wwaannnneeeerr ??

Aalst, De Notelaar, Vrijheidsstraat 65, di van 12 tot 16 uurAalst, Boerderij de Loods, Oude Dendermondsestw 37, di van 16 tot 19 uur

Aalst, De Loods, Alfred Nichelsstraat 14, di van 15 tot 17.30 uurAalst, De Nieuwbeek, Nieuwbeekstraat 35, di van 16 tot 18 uur

Aaigem, Patrick De Swaef, Delestraat 30, di van 18 tot 19 uurErpe, Kathleen Evenepoel, Kleine Ommegangweg 9, di van 17 tot 19 uur

Gijzegem, De Speelplaneet, Meerstraat, di van 12 tot 16 uurLede, Teleshop, Kasteelstraat 2, di van 15 tot 17 uur

Nieuwerkerken, Henk en Els Jacobs, Blauwenbergstraat 71, di van 17 tot 19 uur

Bel oof mmail oonsBoerderij de Loods

sociale werkplaatsTEL 053 77 65 72 ~ FAX 053 70 06 98

[email protected]

nr 1 - januari 2005 3

Historiek van de kaarten

Een bekkenbeheersplan gaatover het gehele bekken, van brontot monding (hoewel het Waalsedeel er spijtig genoeg niet toehoort). Een natuurrichtplan zalhandelen over alleen maar“groene” gebieden, die van degewestplannen, de NATURA2000 en Ramsar-gebieden.

1) Plannen van Aanleg(de Gewestplannen en de BPA’s)

Sinds 1978 hebben we gewest-plannen in onze regio. Deze plan-nen van de gewesten leggen debestemming van alle grondenvast (industriegebied, woonge-bied, recreatiegebied, landbouw-gebied, natuurgebied,..). Om dieplannen te verfijnen, maar ookom van de gewestplannen af tewijken, kunnen de gemeenten bij-zondere plannen van aanleg(BPA’s) maken. Geleidelijk aanzullen wijzigingen van dezegewestplannen en BPA’s, alleennog kunnen gebeuren metruimtelijke uitvoeringsplannen(RUP’s). Nieuw is dat ook deprovincies dit zullen kunnen.

2) NATURA 2000In 1996 duidde Vlaanderen voorhet eerst habitatrichtlijnge-bieden aan (Meulen- enScheldebroek, Armenputten,Groene Meers, Groot Schoor,Pottelbergse Schorren, nogenkele slikken en schorren lang-sheen de Schelde, Raspaille-,Geite-, Neigem- enOphasseltbos in onze regio). Naeen Europese blamageselecteerde Vlaanderen in 2001nog enkele zeer waardevollegebieden als habitatrichtlijnge-bied (in onze regio o.a.Nerenmeers, Boelare- &Arduinbos, Osbroek, Welle- &Kapellemeersen, Markvallei,Moenebroek, Bellebeek,Liedekerke- en Kravaalbos,Serskampse bossen, Kottem enHonegem).

3) De natuurlijke structuur(VEN en IVON)

In 1997 besliste men ombovenop de bestemmingen vande plannen van aanleg, eennatuurlijke structuur af te bake-nen: het Vlaams EcologischNetwerk (VEN) plus het

Integraal Verwevings enOndersteunend Netwerk(IVON). Het IVON is de somvan natuurverwevingsgebieden(taak van het Vlaams Gewest) ennatuurverbindingsgebieden(provinciale taak). Eens die klusgeklaard, zal ongeveer de helftvan alle groene bestemmingenin Vlaanderen een extra groenebestemming (VEN) krijgen.Daarentegen zal een groteoppervlakte van het IVON geenonderliggende groene bestem-ming hebben (bvb. landbouwge-bied of recreatiegebied alsonderliggende bestemming).

De situatie op het terrein

Het is altijd een frustratie vanmenig natuurliefhebber geweestdat de situatie te velde er als-maar bleef en blijft op achteruitgaan. Het is niet omdat eengebied een groen kleurtje kreegop het gewestplan, dat debestemming zichzelf waargemaakt heeft op het terrein. Erwordt vaak in zulke gebiedennog intensief geboerd en af entoe worden er nog steeds zo’ngronden verkaveld. Daar tegen-over vertoonden de plannen vanaanleg vele gebreken. Er warenen zijn veel waardevolle ter-reinen die geen groene bestem-mingen hebben gekregen.

De Natuurrichtplannen (NRP’s)

Om al die groene kleurtjes op deVlaamse en Europese kaarten

Natuurrichtplanvoor de Denderregio:voor het eerst uit de startblokken

In een vorige Dendriet hadden we het er al over dat onzeregio gekozen werd als prioritair bekken om een bekken-beheersplan voor op te maken. Dit plan moet eind ditjaar klaar zijn. Nu werd een deeltje van de regio geselec-teerd om er als eerste in de provincie een natuurrichtplanvoor op te maken. Is de Denderstreek zo belangrijk in deogen van de overheid, of is onze regio gewoon proefkonijn?

4 nr 1 - januari 2005

een invulling te geven tenvoordele van de natuur, heeftmen in 1997 de natuurrichtplan-nen (NRP’s) in het levengeroepen. Die plannen, die erbegin 2008 (☺) moeten liggenvoor heel Vlaanderen, zullenbestaan uit:A een gebiedsvisie die zegt watvoor soort natuur men nastreeftin die gebieden.A een maatregelenpakket datnodig is om de gebiedsvisie terealiseren.

Welke maatregelen kunnen erin een NRP zitten?

De waarde van een NRP staat ofvalt met de inhoud van het NRP,en met de resultaten te velde.Men voorziet dat volgende soortmaatregelen kunnen:A alle soorten maatregelen dienodig zijn voor een duurzaambehoud en de ontwikkeling vande Europees belangrijke soorten

en habitats: bijvoorbeeld eenbosje met prachtige voorjaarsflo-ra is te klein om binnen 50 jaarniet ten prooi te vallen aan bra-men en brandnetels; dus eenmaatregel zou kunnen zijn, dathet bos in oppervlakte moet ver-dubbelen of dat er een grotebuffer rond moet komenA een bemestingsverbod (en eenverbod op bestrijdingsmiddelen)in bepaalde gebieden opleggenof omgekeerd een versoepelingtoestaan. Veel boeren kregenmeestal een vrijstelling van hetalgemeen geldende bemest-ingsverbod in groengebied; dievrijstelling zou met het NRPkunnen opgeheven wordenA de zones waarin en de periodewanneer er mag gejaagd wordenverkleinen of omgekeerd uitbrei-denA de zones waar visvangst toe-gestaan is, uitbreiden of inper-kenAreliëfwijzigingen of vegetatie-

wijzigingen toestaan (die inprincipe verboden zijn in hetVEN), als dat tenminste tengoede komt van de het natuurbe-houd of de natuureducatie (bvb.een oud stort verwijderen, eenbestand van Amerikaansevogelkers verwijderen)A het sluiten van beheers-overeenkomsten met boerenAhet maaien en begrazen vanpercelen enkel vanaf eenbepaalde periode toestaanA de ontwatering van een gebiedstopzetten, of het bereiken vaneen optimaal grondwaterpeil.

Hoe wordt een NRP opgesteld?

Er zijn twee instanties die eenNRP moeten opstellen: deprovincies en de afdeling natuurvan AMINAL. Bij de provinciesmoeten eerst nog de natuur-verbindingsgebieden, die ge-selecteerd werden in de provin-ciale structuurplannen, afgeba-


kend worden in RUP’s. Pas dan kan men NRP’sbeginnen maken voor die afgebakende natuur-verbindingsgebieden. Daarop is het dus nog even(☺) wachten.De NRP’s die voor alle andere gebieden gemaaktmoeten worden, zal afdeling natuur voorbereiden.Voorlopig heeft men Vlaanderen in 177 NRP-gebieden ingedeeld. Om van start te gaan werd perprovincie één gebied als testgebied aangeduid. DeDenderregio tussen Overboelare en Ninove krijgtde vuurdoop. In dit NRP zitten volgende gebiedjes:A het Boelarebos en de verbind-ing met hetBourengbos (Overboelare)A de bossen rondom de Guilleminlaan (Geraards-bergen)A den Oudenberg (Geraardsbergen)Ahet Hinnekes- en Patersbos (Onkerzele)Ahet Raspaille-, Kluis- en Hinnekesbos (Moerbeke,Grimminge, Galmaarden, Zandbergen)Ahet Lambrechtsbos (Pollare, Denderwindeke)A een weilandengebiedje op de flank van PollareA enkele kleinere lapjes beek-vallei die aansluiten bij de DendervalleiA de Dendervallei van Overboelare tot Ninove.

Bij de afdeling natuur bereiden enkele mensen hetplan voor. De NRP’s van afd. natuur zullen een

begeleidingscommissie van ambtenaren (begelei-dingscommissie) hebben. Voor de NRP’s vanzowel de provincies als afd. natuur wordt een soortvan milieuraad (stuurgroep) opgesteld. Die stuur-groep mag enkel advies geven. De stuurgroep voordit eerste NRP kan maximaal 18 leden tellen, waar-van er maximum 4 uit de natuur- en milieu-verengingen kunnen komen. Andere leden zijn deprovincies, gemeenten, de boeren, de vissers, dejagers, de wateringen en het regionaal landschapZenne, Zuun en Zoniën. Een heikel punt is dat diestuurgroep een consensus moet bereikenvooraleer een maatregel kan afgedwongen wor-den. Met de ervaringen uit de milieuraad voorogen, kan zo’n regeling voor gevolg hebben dat weenkel ter plaatse blijven trappelen en dat dergelijkplan een lege doos wordt. Iedereen zal immerszijn eigen stekje in het gebied blijven verdedigen.In ieder geval wacht voor de opstellers van deNRP’s een enorme uitdaging om de natuur deeerste plaats te geven in de gebieden die dertig jaargeleden hiervoor reeds bestemd werden.

Lode De Beck

Mag

da D

e W

olf


Hoge natuurwaardenDe hoogste natuurwaarden van deDender- en Markvallei situerenzich in de aan vochtigheid gebon-den vegetatietypes. We denkenhierbij onder andere aan rietmoe-rassen, (verzopen) zeggenvege-

taties, natte hooilanden, vochtigegraslanden, broekbossen enwilgenstruweel, plaatselijk inge-plant met populieren. Het is danook in deze natte gebieden datNatuurpunt interesse heeft omreservaatprojecten uit te werken.

Het eerste reservaat, deRietbeemd, werd meer dan 15 jaargeleden al opgestart doorGodfried Merlevede en WalterVan Der Meulen. Deze unieketaalgrensoverschrijdende samen-werking tussen Natuurpunt(vroeger De Wielewaal) en Vogel-bescherming heeft tot schit-terende resultaten geleid en istevens de start geweest van hethuidige Dender-Markproject. Ditinitiatief heeft navolging gekregenaan de Vlaams-Brabantse kantvan de Mark met de oprichtingvan het project Markvallei. Vlakvoor de fusie werden deBoelaremeersen aangekocht, een20 ha groot weide- en moerasge-bied. Sinds 2002 worden graslan-den en moerasbossen in deGemene Meers in Grimmingeaangekocht. Het recentste project,

Het Dender- en Markprojectin GeraardsbergenToen in het voorjaar van 2001 de beslissing gevallen wasover de fusie tussen “De Wielewaal” en“Natuurreservaten” werd in de Denderregio gestart metde hertekening van de afdelingsgrenzen. Tegelijkertijdwerd ook gediscuteerd over de grenzen van de reservaat-projecten waar de verschillende afdelingen mee bezigwaren. In Geraardsbergen is dit uitgemond in eenambitieus plan: het Dender- en Markproject, waarbij wein de Dender- en Markvallei verschillende reservatenwillen uitbouwen als stapstenen voor natuur. Door deunieke taalgrensoverschrijdende samenwerking metVogelbescherming in het project Rietbeemd-PrésRosierre is die verbinding mogelijk tussen de Dender ende Mark, over de taalgrens heen.

De Mark slingert zich een weg door het landschap

Am

inal


Kortelake, situeert zich aan de lin-keroever, tussen de taalgrens enhet centrum van Geraardsbergen.

De Rietbeemd, niet enkel eentaalgrensoverschrijdend projectDe Rietbeemd is grotendeels gele-gen in de vallei van de Mark, maarvindt ook aansluiting op deDendervallei via de in Walloniëgelegen monding van de Mark.Een andere belangrijke verbind-ing tussen beide valleien situeertzich via de bossen op de flankenvan de Hoge Buizemont. Dezehellingbossen, gelegen in Vlaan-deren en Wallonië, bestaan uit ou-de boskernen van eiken-beuken-bossen, hier en daar ingeplantmet naaldhout. De soortenrijk-dom is vooral in de eiken-beuken-bossen zeer hoog met plaatselijkde typische boshyacint- enbosanemoontapijten.In de vallei zelf is het groterietveld een belangrijke aantrek-kingspool voor rietvogels, dieechter ook in de andere ruigerepercelen een broedbiotoop vin-den. De begraasde natte ruigtenzijn zeer mooi ontwikkeld en doorde bloemenrijkdom eenaantrekkingspool voor vlinders enandere insecten. Hier en daar zijnbossen (her)aangeplant metelzen-essenbos als doel.In 2003 werd een wandelpad uit-gestippeld, vertrekkend aan deparking op de top van de HogeBuizemont. Dit pad doorkruist deflanken en de vallei van de Mark,waar je kennis kunt maken meteen deel van de reservaatpercelen.Info en kaartje bij de conservatorGodfried Merlevede.

De Boelaremeersen: herstel vaneen moerasvegetatieIn 2000 en 2001 werden 8 hasterk verruigd grasland en 12 hamoerasvegetatie met jonge po-pulieren aangekocht. Het be-heerplan, opgesteld samen met devrijwilligers van de afdeling,

voorziet in het herstel van degrasland- en moerasvegetatie. Heteerste jaar na aankoop werd ges-tart met het afrasteren van hetgrasland. Pas in augustus 2001konden de koeien hier losgelatenworden, waardoor bij het ingaanvan de winter nog veel ruigte ophet terrein aanwezig was. Er werddan beslist om een groot deel vande winter extra begrazing toe telaten om de ruigte te latenwegvreten. De resultaten zijnschitterend te noemen: in hetgrasland vinden we opnieuwsoorten van natte graslandenzoals echte koekoeksbloem,pinksterbloem en kale jonker.In 2003 werd, na erkenning vanhet reservaat door de minister, ge-

start met het omvormen van demoerasvegetatie. Ongeveer 250populieren werden gekapt, waarbijgeprobeerd werd om zoveel moge-lijk struiken en bomen in het ter-rein te behouden. Met tientallenvrijwilligers werd het terrein opge-ruimd zodat riet en zeggen alleruimte kregen die ze nodig hebbenom te ontwikkelen. Ook in het 3 hagrote rietveld werden de jongepopulieren gekapt, waardoor hetrietveld kan behouden blijven.Volgens het beheerplan wordenbinnen 10 jaar alle populierengekapt om plaats te maken voor eenstruweel- en boomrijke moe-rasvegetatie, waar hopelijk waterralen porseleinhoen een broedgele-genheid kunnen vinden.

De Dender, de ‘natuurader’ van onze streek

De

Mili

eubo

ot V

ZW

Gemene Meers: een natuurlijkwinteroverstromingsgebiedDe Gemene Meers in Grimmingebehoort zoals de hele Dender-vallei tot het winteroverstromings-gebied van de Dender, wat we en-kele winters na elkaar duidelijkhebben kunnen vaststellen. Degrote watervlaktes waren een aan-trekkingspool voor honderdeneendachtigen. Vooral de tientallen

grote zaagbekken die we in febru-ari 2002 konden bewonderen de-den ons dromen van een herstelvan de natuurlijke overstromings-dynamiek in de Dendervallei.Momenteel concentreert het be-heer van de Gemene Meers zichop het opwaarderen van de nattegraslanden, waarbij het hooibe-heer wordt aangevuld met nabe-grazing. In het laagst gelegen en

dus ook natste deel van de valleiwordt gekozen voor een moeras-vegetatie met wilgenstruweel, wateen ideale dekking is voor de over-winterende watervogels.Kortelake:combinatie van moerasbossen,moerassen en graslandenOndanks de nog steeds vervuildeKortelakebeek, die bij overstro-ming haar vuilvracht in de vallei


Gemenemeers te Grimminge tijdens een natte winter

Gegevens van reservaatprojecten in Geraardsbergen

Naam startjaar oppervlakte conservator

De Rietbeemd 1987 20 ha Godfried Merlevede 068 33 51 06Prés Rosières 62 haMoenebroek 1991 67 ha Carlos D’Haeseleer 054 41 87 09Raspaillebos 1994 37 ha Koen Steenhoudt 054 58 67 58Boelaremeersen 2000 20 ha Johnny Cornelis 0474 58 08 38Gemene Meers 2002 17 ha Carlos D’Haeseleer 054 41 87 09Kortelake 2003 19 ha Willem Boonen 054 41 75 85

Guido Vanongevalle 054 41 56 36

Will

iam

van

Muy

lem


achterlaat, is de zone langs de beekzeer mooi ontwikkeld. Dit is éénvan de weinige plaatsen waargoudveil voorkomt in de Dender-vallei. Zoals in een groot deel vande Dendervallei, wordt het laagstgelegen deel van de vallei afgewa-terd door een “leigracht”, hier deKortelakebeek. De kwel die van dehoger gelegen gronden onder-gronds naar de vallei stroomt,komt tussen de valleirand en deleigracht aan de oppervlakte,waardoor kwelbeïnvloede vege-taties kunnen ontstaan zoals hetgoudveil-essenbos.Tussen de leigracht en de Denderzelf is de kwelinvloed veel minder(deze wordt afgevangen door deleigracht) en primeert de natu-urlijke vochtigheid van de bodem.Hier vinden we dan veeleer nattegraslanden en moerasspirearuig-ten. Om de natte terreinen tochenigszins economisch rendabel temaken werden hier massaal po-pulieren ingeplant. De zo ontsta-ne aanplanten willen we laten evo-

lueren tot natte ruigten, afgewis-seld met broekbossen. De geplan-de omvormingen zullen echtermoeten wachten tot de ministerhet beheerplan goedkeurt.

Aankoopsucces: financiële kater?Niet dank zij jullie hulp!Natuurpunt Geraardsbergen heeftzich de laatste jaren vooral toege-spitst op de realisatie van het Den-der- Markproject via verwerving vanterreinen in de Dendervallei. Vooralin de Gemene Meers en Kortelakeheeft dit tot grote uitbreidingengeleid. Het resultaat is dan ook nietmis. Natuurpunt Geraardsbergenbeheert momenteel in het Vlaamsedeel iets meer dan 180 ha natuurge-bied, met op de Waalse zijde van deRietbeemd ook meer dan 60 habeschermde natuur.Met de reeds toegezegde aan-kopen voor eind 2004 en begin2005 zullen we net iets meer dan200 ha Geraardsbergse natuurbeheren. Deze aankopen wordenvoor een groot deel gesubsidieerd

door de Vlaamse overheid, maarde eigen inbreng van de afdelingis ook niet te onderschatten. Toteind 2003 konden we een slui-tende afrekening voorleggen aanNatuurpunt Nationaal, maar voor2004 ziet het er naar uit dat we opeen tekort van meer dan € 10.000afstevenen. We hebben dit jaardan ook al 25,3927 ha aangekochten er zijn voor 17,7514 ha verkoop-beloften toegezegd. De totale aan-groei voor 2004 is 43,1441 ha.Onze klassieke fondsenwerving,zoals het eetfestijn, de muntenac-tie en wenskaartenverkoop vol-doen niet om de restfinancieringte kunnen betalen.

Carlos D’Haeseleer

Afdeling Geraardsbergen

Koen Steenhoudt054 58 67 58

[email protected]

Toen enkele duizenden jaren geleden de mens zich begon te

vestigen en overging van jager en verzamelaar naar land-

bouwer, werd gestart met de ontbossing van de streek. Dat de

keuze om zelf in te staan voor de productie van voedsel een

goede keuze was, bewijst de bevolkingsaangroei in die periode.

Daardoor was echter steeds meer landbouwgrond nodig zodat

nog meer bos werd ontgonnen. Hierdoor veranderde het

waterregime sterk. Neerslag werd niet langer vastgehouden

door de bossen, maar stroomde snel de hellingen af naar de

Dender, met (toen al) erosie en overstromingen als gevolg.

De massale uitbreiding van de landbouwactiviteiten tijdens de

vroege Middeleeuwen hebben een duidelijk effect gehad op

het riviersysteem. Onregelmatige debieten met lage zomer-

afvoeren en hoge winterafvoeren met overstromingen en

grote sedimentafzettingen zijn hiervan het gevolg.

Later werden deze laagst gelegen gronden gedraineerd door

de aanleg van leibeken (Rijten). De valleigraslanden konden

dan dienen als graas- en hooiweiden.

Halfweg de 19e eeuw werden grote infrastructuurwerken uit-

gevoerd aan de Dender, met rechttrekkingen en de aanleg van

het sas- en sluizencomplex. Ook de aanleg van de spoorweg

Aalst-Geraardsbergen dateert van die periode en oefent nu

nog een belangrijke invloed uit op de natuurwaarden in de

Dendervallei; denken we maar aan de afgesneden

valleigedeelten ter hoogte van Appelterre en Eichem, met

rietvelden en broekbossen.

De Dender, sterk beïnvloed door de mens

We doen ook een beroep op jou om de aankopenmee te helpen financieren.We zoeken zoveel mogelijk donateurs die 1,00/hawillen bijdragen. Dit wordt dan € 43,14.Het rekeningnummer is 293-0212075-88 op naamvan Natuurpunt. Vergeet niet de naam of het juiste

nummer van het reservaatproject van je keuze tevermelden.Voor een gift van € 30,00 of meer wordt een fiscaalattest afgeleverd zodat een deel hiervan via debelastingen gerecupereerd kan worden.

Een blik op de topografische kaartAls je op de topografische kaart even kijkt naar hetgrensgebied tussen Aalst en Denderleeuw, dan

bemerk je een uitgestrekt bos- en meersengebieddat ooit geboetseerd werd door de Dender.Denderleeuw draagt de naam van de rivier in zijngemeentenaam; het woord Aalst zou afgeleid zijnvan het woord Alnus, wat els betekent.Elzenbroeken langs de Dender, daar gaat het hierin essentie om…Tussen de dorpskernen van Denderleeuw enErembodegem, de E40 en talrijke spoorlijnen ligtimmers één van de best bewaarde natuurparelsvan de Dender verscholen. De Wellemeersen opde linkeroever en de Kapellemeersen op derechteroever vormen samen een brok natuur vanmeer dan 300 ha. We kunnen terecht zeggen dathet om één van de laatste intact gebleven natuur-lijke overstromingsgebieden van de Dender gaattussen Geraardsbergen en Dendermonde.

Nieuwe bewegwijzerde wandelrouteWelle- en Kapellemeersen


Op zondag 10 oktober werd een nieuweprovinciale wandelroute officieelopengesteld. Zij is 11 km lang, is beweg-wijzerd en loopt doorheen twee uniekenatuurgebieden, geboetseerd door deDender, nl. de Kapellemeersen inErembodegem en de Wellemeersen inDenderleeuw. De wandelroute kwam totstand door een nauwe samenwerkingtussen Natuurpunt, de provincie Oost-Vlaanderen en de gemeenten Aalst enDenderleeuw. Vraag de wandelfolder bijeen toeristische dienst in je streek.

Mag

da D

e W

olf

De tamme Dender die ooit wild was…Te Ath wordt de Dender gevormd uit het samen-vloeien van de oostelijke en de westelijke Dender enhet kanaal Ath-Blaton. De rivier heeft een lengte van65 km en overbrugt van Ath tot Dendermonde eenhoogteverschil van 30 meter. Talrijke zijbeken voe-den de hoofdrivier. Gemiddeld is slechts 8,5% vanhet Denderwater afkomstig uit bronnen, de overige91,5% bestaat uit regenwater. Hierom wordt deDender een neerslagrivier genoemd. Sluizenhouden het waterpeil kunstmatig hoog. Vóór dekanalisatie en het plaatsen van sluizen om de rivierbevaarbaar te maken, was de Dender veel minderrustig. De oude benaming luidde “Tanara”. Hetwoord is van Keltische oorsprong en betekentbruisend. In de zomer stond de rivier nagenoegdroog, maar bij hevige regenval voerden de zijbekenmassaal regenwater aan met piekdebieten, waar-door de rivier betiteld werd als de meest snel-stromende van Vlaanderen.

Kapellemeersen, rond kapel van Sint-AmandusLangs de rechter Denderoever liggen de Kapelle-meersen op het grondgebied Aalst, meer bepaaldin de deelgemeente Erembodegem. Ze zijn gro-tendeels aangeduid als reservaatgebied op hetgewestplan. Ze strekken zich uit in de ruimereomgeving van de Sint-Amanduskapel. Deze kapelligt op een verheven talud op de rechteroever vande Dender. Het is opmerkelijk dat de rechter Den-

deroever zo’n hoog talud vertoont dat oploopt totmeer dan 20 meter boven het niveau van deDender. Men vermoedt dat vooral tijdens de voor-laatste ijstijd het sneeuwpakket op de linkeroe-


Lente in de Wellemeersen, met linksboven de ooievaarspaal

NG

IC

Karl

Van

Gin

derd

eure

n


ver, dus aan de kant van de Wellemeersen, ‘s zo-mers vlugger smolt door een sterkere bloot-stelling aan de zon. Daardoor onderging de lin-keroever een snellere erosie dan de rechteroever,die zijn steil karakter behield. Op het talud van derechteroever wisselen grasland, ruigtes, versprei-de bomen en struiken, verwilderde houtkantenen populierenaanplantingen elkaar af. Het hartvan de Kapellemeersen bestaat uit elzen- enwilgenbosjes. Naast liesgras worden op de natsteplaatsen o.a. gele lis, dotterbloem, moeras-vergeet-mij-nietje en moeraszegge aangetroffen.Het is de Afdeling Natuur van de VlaamseGemeenschap die zich voorneemt om deKapellemeersen, die nu nog overwegend in han-den zijn van particulieren, te verwerven.

Wellemeersen, eeuwenoud overstromingsgebiedDat de Wellemeersen al eeuwenlang een overstro-mingsgebied van de Dender zijn op de linkeroever

wordt onder andere bewezen door de aan-wezigheid van een tot 2 meter hoog natuurlijkerosietalud. Tot hier schuurde overstromingswatervan de ongekanaliseerde Dender eeuwenlangiedere winter de zachte bodem weg om telkens eendun kleilaagje in de plaats af te zetten.Het unieke natuurreservaat Wellemeersen werd in1980 beschermd als landschap. Sinds 1989 wer-den stelselmatig percelen aangekocht doorNatuurpunt. Onze vereniging bezit momenteel 80ha die erkend zijn als natuurreservaat. Het reser-vaat telt talrijke kleine en grotere wateropper-vlakken, grote stukken broekbos en een aantalinteressante hooilanden. Het geheel levert eengrote verscheidenheid aan biotopen en dus aansoorten op. Bijna de helft van de 67 Belgischelibellensoorten werd ooit in de Wellemeersenwaargenomen. De otter mag er dan verdwenenzijn, roerdomp, waterral, watersnip en bokje wer-den er de voorbije 10 jaar genoteerd. Ongeveer 60

De bevoegde deputé (3e van links) die de provinciale aankoopsubsidies afschafte, toch aanwezig op de inwandeling vanhet knuppelpad in oktober 2004. Hoop doet leven???

Mag

da D

e W

olf

vogelsoorten broeden hier. Brede orchis, watervio-lier, reuzenpaardenstaart zijn maar een greep uitde 700 soorten planten die werden waargenomen.De Sint-Jakobsvlinder en de muskusboktorhebben in de Wellemeersen een uitverkoren plekgevonden en dat zijn maar 2 van de meer dan 800geïnventariseerde insectensoorten.

Lofbetuiging aan NatuurpuntOm deze grensoverschrijdende stukjes natuur inde kijker te zetten via een wandelparcours, is deprovincie de uitverkoren trekker gebleken. Er werdeen wandelroute uitgestippeld van ongeveer 11 km.De provincie stond in voor de zeshoekige bordjesdie de weg wijzen en voor het drukken van debijhorende wandelfolder. De gemeenten plaatstende bewegwijzering en verleenden financiële steunvoor de aanleg van een knuppelpad en het plaatsenvan een vogelkijkhut. Natuurpunt legde het knup-pelpad aan en bouwde de vogelkijkhut. Onzevereniging kreeg bij de inhuldiging van de wan-delroute een extra lofbetuiging omdat zij het was,weliswaar onder een andere benaming vroeger,die de Wellemeersen redde van de bedreiging omhet gebied in te richten als stortplaats. Jarenlangheeft onze vereniging geijverd voor het verwervenvan de gronden met de bedoeling ze veilig testellen voor de toekomst en de natuur optimalekansen te geven via een aangepast beheer. Depercelen in eigendom van Natuurpunt vzw wor-den met behulp van talrijke vrijwilligers gemaaid,ontdaan van populieren en herbeplant of bewustongemoeid gelaten. Ongeveer 20 ha wordtbegraasd door Galoway-runderen. Het resultaat iseen parel aan de kroon van de provincie Oost-Vlaanderen, waarop deze terecht fier mag zijn.

Even praktischDe wandeling start aan ’t Kasteeltje, Stationsstraat7 in Denderleeuw, tegenover het station en dusgemakkelijk te bereiken per trein. De auto achter-

laten kan op de NMBS- parking. De Denderbrug inErembodegem is een mogelijk alternatief, metenkele parkeerplaatsen ter hoogte van de brug enhet station vlakbij.De route, bewegwijzerd met zeshoekige bordjes ophouten palen, loopt over ongeveer 11 km. Eenmogelijke inkorting staat aangeduid op de kaartmaar is niet bewegwijzerd. De ingekorte route isongeveer 7 km.Het gebied is het hele jaar door toegankelijk. Indrassige delen zijn knuppelpaden aangelegd, maarwaterdicht schoeisel blijft aangewezen.Vraag de wandelfolder aan bij een toeristischedienst in je streek.

Magda De Wolf


We doen ook een beroep op jou om de aankopenmee te helpen financieren.We zoeken zoveel mogelijk donateurs die willen bij-dragen.Het rekeningnummer is 293-0212075-88 op naamvan Natuurpunt. Vergeet niet de naam of het juistenummer van het reservaatproject van je keuze tevermelden.Voor een gift van € 30,00 of meer wordt een fiscaalattest afgeleverd zodat een deel hiervan via debelastingen gerecupereerd kan worden.

Gegevens van reservaatprojecten in Denderleeuw

Naam startjaar oppervlakte conservatorDe Wellemeersen 1991 80 ha Eric De Tré 053 66 04 32

Bruno De Bruyn 0496 595 243De Molenbeekmeersen 2000 5 ha Eric De Tré 053 66 04 32Wildebeekvallei 2001 1 ha Eric De Tré 053 66 04 32

Afdeling Denderleeuw

Eric De Tré053 66 04 32

[email protected]

INFO


Koningwinter

Hij maakt ijsschorsen op het water,kijkt met rode ogen toe.Met een gefronst voorhoofd,denkt hij aan later.Aan vogels doodmoe,waarvan de zang al lang isuitgedoofd.De bomen staan kaal als ’n skelet,monotoon en… ijzig koud.De hemel hangt laag en bedektmet sneeuwvlokken het woud.Bevroren bos, kathedraal met gangen,waarover zilverwitte neergebogen takkenhangen.De beken lijken van albastmarmer,gekantwerkt aan de boorden.Alleen de Winterkoning in het verdorde lover,zingt zijn lied in korte akkoorden.In het paleis waar de wintervorst regeert,wordt heel rustig tussen wit satijnen lakensgemediteerd.

Karel De Pelsemaeker

Vallende ster

Het kon eigenlijk niet beter vallen.Waar zoekt een mens ten tijde van Kerstmisin goddeloze tijden wat hoop buiten degezellige warmte van de feestelijkehuiskamer? Toch niet in de vrieskou van eenijskelderlandschap zoals daar achter het sta-tion van Heizijde? Bwaah… We zouden weldurven…

Alle kleuren heeft ze intussen afgevoerd enbij het donkeren zie ik nu ook het daglichtwegvloeien in de Vondelbeek. Een kwestievan nog een halfuurtje werk; gemurmel. Alswit langzaam wordt gedecanteerd in eenkonkerzwart. Verdrinkt.En ochgod, ik kan me niet geestrijkervoorstellen dan dat waar de aardhemisfeervan is volvuld, het water, de kou eruit verdrijft.Verdringt.De uitgewezen kou die s’nachts komtslopen; zich nijdig vastbijt in mijn voeten,opkruipt naar mijn vingers.

Bomen en huizen zijn ver aan de kantgeschoven. Het enige houvast in een ver-dovende wereld van duizeling moet watbroos riet zijn. Wachten is het woord niet.Alleen nog er zijn. Alleen nog zijn.Geluiden verraden geen leven meer.

Het had kunnen sneeuwen. Alleen hetgeestesoog is bij machte de volgweg van desneeuwvlok die zich losmaakt uit de weme-ling nog eens over te doen.Het gebeurde hoe de zware lucht zich tweecondenskernen liet ontglippen.Ze vielen in een stukje onzorgvuldig gekamdriet vlakbij en raakten bij raken terstondzoek.Enkel daarna was er tijd om te zien wat erwas gebeurd.Twee rietgorzen vielen in.Weet nooit wat je wenst.

Dirk De Vis

zondag 2 januari 2005

Natuurwandeling in Liedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke

10:00 – 12:00Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, LiedekerkeNatuurwinterwandeling met Glühwein – 4 km.

☺ Erik De Blockh Erik De Block - 053 68 35 88

[email protected]

zondag 9 januari

Natuurwandeling in het Osbroek

afd. Aalst

10:00 – 12:00Infobord Frans Blanckaertdreef (zij-straat Parklaan) te AalstToelichting bij natuurinrichtings-project.Uitzonderlijk 2e zondag van januari.

☺ Magda De Wolfh Dienst Leefmilieu - 053 73 24 12

[email protected]

vrijdag 14 januari 2005

Ledenfeest


20:00 – 24:00Ontmoetingscentrum Ter Muilen, Muilenstraat 33 te LiedekerkeFeestelijke avond bestemd voor alle leden, vrienden, sympathisanten en belangstellenden. Het bestuur nodigt uit voor een aperitief en gratis hapjes. Algemene vergade-ring, overzicht van het voorbije jaar en voorstelling van het jaarprogram-ma 2005.

h Erik De Block - 053 68 35 [email protected]

vrijdag 14 januari 2005

Avondwandelingen bosuilinventarisatie

afd. Dendermonde

19:00Taverne ’t Oud Brughuys aan de Schoonaarde-brug, kant Berlare te BerlareInventarisatie van de bosuilen. Vooraf inschrijven.

☺ Dirk De Meselh Dirk De Mesel - 052 42 67 28

zaterdag 15 januari

Bosuilinventarisatie

afd. Denderleeuw

20:00 – 23:00Parking café Amadeus te WelleInventarisatie van de bosuil

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43Laarzen

zaterdag 15 januari

Nieuwjaarsreceptie

afd. Ninove

19:30 – 23:00Buurthuis Pollare hoek Hoogstraat/NekkersputVoorstelling van het jaarprogramma, nadien gezellig samenzijn met een hapje en een drankje voor alle leden en sympathysanten.

h Wouter Mertens – 0495 68 89 [email protected]

zondag 16 januari

Studie-excursie naar deBourgoyen-Ossemeersen

afd. Denderleeuw

13:00 – 19:00Welleplein, aan de kerk te WelleWe kijken uit naar overwinterende

eenden, ganzen en steltlopers.

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43Verrekijker, stevig schoeisel

vrijdag 21 januari

Algemene ledenvergadering

Natuurpunt cluster Land van Aalst19:30 – 23:00Zaal De Bron, Kerkevijverstraat te LedeAlgemene vergadering: goedkeuringwerking jaar 2004, voorstellen voor het werkingsjaar 2005 en Drink!

h Eric De Tré – 053 66 04 [email protected]

REGIOACTIVITEITzondag 23 januari

Praktijkvoorbeeld:natuurinrichting in het Osbroek

14:00Infobord Osbroek, Burgemeester Blankaertdreef te AalstConcrete toelichting op het terrein bij de eerste natuurinrichtingsplan-nen in de regio. Een must voor iedereen die in de regio bezig is metnatuurbehoud, zeer zeker voor alle vrijwilligers die met een reservaat bezig zijn.

☺ Ria De Dyn (VLM) en DriesDesloover (afd. Natuur)

h Wouter Mertens 0495 68 89 [email protected]

zondag 23 januari

Studie-excursie naar Zeeland

afd. Denderleeuw7:00 – 21:00Welleplein, aan de kerk te WelleIn Zeeland (Brouwersdam, Veerse Meer, Prinjepolder, Plan Tureluure)kijken we naar overwinterende stelt-lopers, ganzen en zeevogels.

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43Verrekijker, laarzen, warme kledingpicknick, drank.

bijzonderheid

h contactpersoon

zeker meebrengen

uur van vertrek

plaats van afspraak

toelichting

☺ gids

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen € 1, tenzij explicietanders vermeld.Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk (€ o,o4 per km/persoon).

DDEENNDDEERRKKAALLEENNDDEERR



vrijdag 28 januari

Algemene vergadering

afd. Dendermonding

20:00De Snuffel, St. Elooistraat 15, GrembergenAlle leden worden uitgenodigd om constructief mee te werken binnen de afdeling.

h Stefaan Thibau – 052 42 69 [email protected]

zaterdag 29 januari

Algemene vergadering en ledenfeest

afd. Geraardsbergen

19:00Parochiale zaal Grimminge (steegje naast de kerk)19:00: algemene vergadering, voorstelling van de kalender 2005, de projecten en de bestuursploeg.20:00: aansluitend gezellig samen-zijn met aperitief en uitgebreid en gevarieerd koud buffet, koffie en gebak, een glas wijn of bier.

h Luc Favijts – 054 41 52 [email protected]€ 14 per volwassene en € 6 per kind jonger dan 12 jaar. Inschrijven via seintje aan Luc Favijts en stor-ting op rekening 523-045696371 vanNatuurpunt Geraardsbergen met vermelding “ledenfeest + aantal vol-wassenen + aantal kinderen”.

zondag 6 februari

Natuurwandeling in de Gerstjens

afd. Aalst

10:00 – 12:00Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12 te Erembodegem-AalstNatuurwandeling i.s.m. de stad Aalst.

☺ Geert Rohaet en Bart Backaerth Dienst Leefmilieu - 053 73 24 12

[email protected]

zondag 6 februari



10:00 – 12:00Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, LiedekerkeThemawandeling“Boomknoppen” – 4 km.


[email protected]

zondag 13 februari

Glüh-winterwandeling

afd. Denderleeuw

14:00 – 17:00Infobord Rodestraat, Wellemeersen te DenderleeuwGezinsuitstap: winterwandeling metfocus op de lokale avifauna.

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43Laarzen of stevig schoeisel.

zondag 6 maart

Natuurwandeling in de Honegem

afd. Aalst

10:00 – 12:00Grens Aalst/Lede ter hoogte van huisnummer 108 Honegem te AalstNatuurwandeling i.s.m. de stad Aalst.

☺ Koen De Maere en Peter D’Hondth Dienst Leefmilieu - 053 73 24 12

[email protected]

zondag 6 maart



10:00 – 12:00Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, LiedekerkeThemawandeling “Eekhoorns en gallen” – 4 km.


[email protected]

zaterdag en zondag 12 en 13 maart

Eetfestijn

afd. Ninove

zaterdag 18.00 – 22:00zondag 11.30 – 14.00

Eetfestijn door het bestuur en de medewerkers afd. Ninove: de opbrengst gaat naar de werking en aankoop van natuurreservaten in destreek.

h Wouter Mertens – 0495 68 89 [email protected]

zaterdag 19 maart

Planteninventarisatie

afd. Ninove

09:00 – 12:00Einde Spoorwegstraat te OuterInventarisatie van de planten aanwezig in het reservaat aan de lin-keroever van de Dender.

h Gery De Munter – 054 33 03 03

zondag 27 maart

Fietstocht

afd. Denderleeuw

13:00 – 16:00Infobord Rodestraat, Wellemeersen te DenderleeuwGezinsuitstap: fietstocht met haltes aan de rand van de lokale natuurgebieden.Fietstocht op eigen risico

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 [email protected] De Tré – 053 66 04 [email protected], verrekijker, warme kleding

zondag 3 april



10:00 – 12:00Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, LiedekerkeThemawandeling“Vroegbloeiers” – 4 km.


[email protected]

zondag 3 april

Natuurwandeling in Essene


14:30 – 16:30Cultureel Centrum Bellekouter Affligem (ingang cultuurzaal)Wandeling in de omgeving van de Okaaibeekvallei met als thema “Voorjaarsbloeiers envogels” – 4 km.


[email protected]

Instituut H.H.Harten,

Onderwijslaan Ninove


BEHEERSWERKEN

zaterdag 22 januari

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:30 – 16:00Kappen van populieren. Wie kruin-hout wil, kan er meenemen.

h Vooraf bellen naar Stefaan Thibau - 052 42 69 [email protected], werkhandschoenen.

zaterdag 29 januari

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:30 – 16:00Knotten en aanplanten van knotwilgen. Wie hout wil, kan er meenemen.

h Vooraf bellen naar Stefaan Thibau - 052 42 69 [email protected], werkhandschoenen.

zondag 6 en 20 februari

Beheerswerken Groot SchoorGrembergen

afd. Dendermonding

9:00 - 16:00De Snuffel, St. Elooistraat 15, Grembergen.Maaien van het riet.Na inschrijving wordt voor eenmiddagmaal gezorgd.

h Vooraf bellen naar Tracy Verstraeten – 052 21 11 11Laarzen, werkhandschoenen.

zaterdag 26 februari

Beheerswerken Wachtbekken 6

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00Afzagen wilgenopslag, bij hoge waterstand knotten van knotwilgen. Wie hout wil, kan er meenemen.

h Vooraf bellen naar Dirk De Mesel - 052 42 67 28Laarzen, werkhandschoenen.

zaterdag 5 maart

Beheerswerkdag Wellemeersen

afd. Denderleeuw

9:00 – 16:00Wellemeersen, depot NP aan de overweg WellemeersenstraatKnotten van wilgen in de omgeving van het depot.Gratis barbecue en drank voor de dagmedewerkers.

h Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43Laarzen of stevig schoeisel.

CURSUSSENwoensdag 16 en 23 februari

Vogelzang voor beginners

afd. Ninove

19:30 – 22:00Buurthuis Pollare, hoek Hoogstraat-Nekkersput2 theoretische lessen vogelzang voorbeginners: aanleren en herkennen van onze tuinvogels aan de hand van hun gezang.Vooraf inschrijven door storten van € 10 op rekening 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove.

☺ Lesgever Koen Leysenh Wouter Mertens – 0495 68 89 33

[email protected]

zondag 27 februari

Cursus Eekhoorns

afd. Haaltert

9:30 – 13:00Centrum Warande, Achterstraat 2, 9450 Haaltert(boven de bibliotheek)De Provincie Oost-Vlaanderen, Natuurpunt Zoogdierenwerkgroep Elio in samenwerking met Natuurpunt afdeling Haaltert organiseren. Theorie en praktijk, daarna volgt een eekhoorninven-tarisatie in Liedekerkebosof de Gerstjes.Gratis, vooraf inschrijven

☺ Lesgever Goedele Verbeyenh Goedele Verbeyelen – 0495 59 03 92

[email protected]

maart-april-mei

Vogelzangcursus

afd. Geraardsbergen

4 theoretische lessen:31 maart, 7, 21 en 28 apriltelkens van 19.30 tot 22.30 uurTheoretische lessen in NMEC De Helix, Hoogvorst 2 te Grimminge.

☺ Lesgever Koen Leysen

3 excursies:16 april, 14 en 21 mei16 april: Abdijpark te Geraardsbergen, samenkomst voor het koetshuis.14 mei: Raspaillebos te Moerkerke, samenkomst parking aan de voet van de Bosberg.21 mei: Boerlaremeersen te Geraardsbergen, samenkomst aan het begin van de kasteeldreef van deBaronie van Boelare,einde Gentsestraat.

☺ Gidsen: Wouter Faveyts, Koen Steenhoudt en Tom Van Muylem

Vooraf inschrijven via seintje aan Luc Favijts en storten op rekening 523-0456963-71 van Natuurpunt Geraardsbergen met vermelding “vogelzangcursus”.Leden NP € 12.50 en niet-leden € 15

h Luc Favijts 054 41 52 [email protected]

Kneu

Joos

t Mer

tens


5 september 2004. Diezelfde knaap staattussen een bijzonder talrijk opgekomen pu-bliek zichtbaar ontroerd te luisteren naar deopeningsrede ter ere van Den Dotter. Zevenjaar gingen hieraan vooraf, maar het was hetwachten waard. Jeugdherinneringen wordenopgehaald. Stijn De Ryck, voorzitter vanNatuurpunt Groot-Haaltert, schepen WimAllaer en burgemeester Etienne Lepage, verte-genwoordigers van de gemeenten Haaltert enMere, thuishaven van Den Dotter, romanti-seren met nostalgie over een tijd toen dewereld nog onschuldiger leek, de Molenbeekkrioelde van stekelbaarsjes en het hooi nógfrisser geurde onder de zomerzon.

En dan valt het doek. Symbolisch wordt DenDotter onthuld, een gebied van 250 ha, samenge-bald op een infobord aan de gevel van volkscafé deCabaree.

De openingswandeling geeft een mooi beeld vanwaar het gebied voor staat. Stilte heerst over ditlandschap, gecreëerd tijdens de laatste IJstijd ensindsdien weinig ingrijpend gewijzigd.Uitgesponnen over een behoorlijke afstand enbegeleid door een majestueuze buizerd, vormt de160-koppige groep een kleurrijk feestlint over deweiden, een passend eerbetoon op deze heuglijkedag. Nog even een tussenstop bij Hoeve Volckaertvoor een verkwikkend ijsje en dan terug naar deCabaree, waar het glas geheven wordt op DenDotter en op hen die dit feestelijk momentmogelijk maakten.

Het feestgejoel verstomt zachtjes maar hetinfobord blijft fier achter, een tastbaar bewijs vande bekommernis van een groot aantal mensen om

dit gebied te vrijwaren voor de toekomst. De gene-raties van morgen en de natuur zullen het hedendankbaar zijn.

Jo Ottoy

Feest in Den Dotter

Afdeling Groot-Haaltert

Stijn De Ryck053 62 71 23

[email protected]

INFO

Een zomerdag in 1977. Een jongentjedokkert achterop grootvaders fiets overde kasseien van de Gotegemstraat.Wanneer ze het pad langs de Molenbeekinslaan, voelt de jonge knaap een intenseverwantschap met dit weidse landschap.

Officiële inhuldiging van het infobord

Mar

k D

e Ry

ck


HogedonkStartend aan de Tragel in Aalst kan men al fiet-send of wandelend de Dender stroomafwaartsrichting Dendermonde van zeer nabij volgen. Eenstevige wandeling waar men heel wat natuurmooisvoor in de plaats krijgt. Het gebied van niet minderdan 500 hectare situeert zich stroomafwaarts juistvoor Denderbelle en Oudegem, waar de Dender inde brede Scheldevallei stroomt voor hij er in uit-mondt. Hogedonk ligt ten noorden van Aalst op degrondgebieden van de gemeenten Gijzegem,Hofstade, Herdersem en Mespelare. Het grenst inhet noordoosten aan de perimeter van het erkendnatuurgebied de Wiestermeersch. Op korte tijdwist Natuurpunt er 15 hectare aan te kopen!Hogedonk maakt deel uit van het alluvium van deDender tussen Aalst en Dendermonde. Het is eenlaaggelegen gebied met voornamelijk als grondtex-

tuur zandleemgrond en natte kleigronden. Hetlandschap wordt getypeerd door de aanwezigheidvan rietvelden, rietkragen, dottergraslanden, hooi-landen, vochtige meersen, bospercelen met voor-namelijk populieraanplant. Zelfs enkele poelenwaarin we watersalamander, groene en bruinekikker en vinpootsalamander terugvinden.Naast een wirwar van grote en kleine beken zien wede oude Dendermeanders liggen. Aan de Ketshoekvinden we dan weer een rijke flora terug metplanten zoals wolfspoot, watermunt, grote water-weegbree, gele lis, moerasvergeet-mij-nietje en niette vergeten toch wel een pareltje voor onze streek, dezwanebloem. Op andere locaties vinden we danallerlei zeggesoorten, echte koekoeksbloem, groteegelskop, egelsboterbloem en poelruit.Rietkragen vormen een mooie afwisseling in delineaire landschapselementen. Riet en kleine lis-dodde behoren tot oevervegetaties. In ‘t riet woontde kleine karekiet, die zich volop laat horen metzijn typisch gezang, en ook de blauwborst knutselter zijn nest ineen, stevig vastgemaakt aan de riet-stengels. Deze Oude Dender slingert zich verderonder de Wiezebrug door en komt zo in De Muit.Weilanden gescheiden door mooie knotbomen-rijen. Overwegend knotwilg, hoewel we ookknotelzen aantreffen.

BellebroekDenderbellebroek is sinds mensenheugenis eenvochtig laaggelegen gebied met voornamelijk hooi-landen. Het is een zeer open gebied van ongeveer130 ha met een randzone van populieren- en elzen-bossen. Het gebied wordt door talrijke grote enkleine beken doorsneden. Bij hoge waterstand vande Dender of overstromingsgevaar wordt het broekals potpolder gebruikt.

Tot begin de jaren tachtig genoot Dender-bellebroek groot aanzien bij ornithologen enbotanici. De vochtige hooilanden herbergden voorde regio zeldzame broedvogels zoals het paapje ende kwartelkoning. In de graslanden waren groteratelaar, echte koekoeksbloem, pinksterbloem… devedetten. Door vermesting, verzuring en vooralverdroging diende het broek wat van zijn oude glo-

Natuurlangs de beneden-Dendertussen Aalst en DendermondeIn vorig nummer van Dendriet verscheeneen uitgebreid artikel over het natuurge-bied Hogedonk. Iets meer noordelijk opde rechteroever liggen nog een paarschitterende gebieden te blinken... Tweenatuurparels langs de Dender... Tot slotbevindt zich aan de Dendermonding deimmense Sint-Onolfspolder te Appels.

Zwanebloem

Daa

n St

emgé

e


rie in te leveren. De onaangetaste open ruimte metzijn hooilanden en rietkragen bleef echter intact.

Ook nu herbergt het broek nog bijzondere en voorVlaanderen minder algemene broedvogels zoalsgekraagde roodstaart, boomvalk, buizerd, ransuil,rietgors, graspieper en groene specht. In het voor-jaar geven pinksterbloem, koekoeksbloem,speenkruid en slanke sleutelbloem kleur aan deweilanden en bossen, daarna afgelost door valeri-aan, moerasspirea, waterviolier en gele lis.Ook de recreanten ontdekten de schoonheid vanBellebroek opnieuw. Niet alleen de Dender-Waaslandfietsroute, maar ook twee wandelroutesvan de Grote Routepaden doorkruisen dit gebied.

De bedoeling van het aankoopproject is de huidigenatuurwaarden, en dat zijn er heel wat, veilig te stel-len en door aangepast beheer nog te verhogen. Zozullen de percelen later dan in de moderne land-bouwplanning gemaaid worden om de flora te bevor-deren en de broedvogels de kans te geven hun eierenuit te broeden. Ook zal het riet de kans krijgen zichaan de beekranden uit te breiden. Als laatste beheers-

maatregel zullen, op termijn, de populierenbossenvervangen worden door aanplantingen met streek-eigen soorten zoals zwarte els, meidoorn, wilg en es.

De WiesterWinter 1990. De gemeente kocht een weiland aan (1hectare) van de Benedictijnenabdij vanDendermonde. Was het de bedoeling om eerst dezeweide te bebossen, ecologisten fnuikten al snel dezeplannen door te stellen dat deze gronden daar hele-maal niet geschikt voor waren. Onder impuls van detoenmalige schepen van leefmilieu werd gevraagdaan vereniging de Wielewaal om het perceel tebeheren als natuurgebied. Aanpalende eigenaarstekenden achteraf een huurovereenkomst en erwerd begonnen met het gebied te inventariseren opde aanwezige natuurwaarden.In 2002 werd dan officieel de ‘Wiestermeersch’erkend als natuurreservaat.De ligging van het weiland, waar het allemaal meebegon, gaf reeds een eerste indicatie van mogelijkenatuurwaarden. Een zompig laaggelegen perceel,veeleer hooiland dan weiland, heeft meer kans opinteressante ontdekkingen wegens het niet-

De Dender, paradijs voor reigers en ijsvogels!

De

Mili

eubo

ot V

ZW


intense landbouwbeheer. Logisch, want dit gebiedlangs de benedenzijde van het erosietalud van deDender staat in de winter onder water en zelfs totin juni-juli rijdt een boerenkar zich hier nog vast.Bovendien zijn aanpalende gronden verwaarloos-de populieraanplantingen die door hun ontoe-gankelijkheid borg staan voor weinig verstoring.En natuur is er volop aanwezig! Zo ontdekten spe-cialisten een zeldzame plantensoort, de Voszegge,en ontdekte de “insectenman” van onze werkgroeper de Greppelsprinkhaan, die vermeld staat op deRode Lijst als “zeer kwetsbaar”. Niet verwonder-lijk, want de eitjes van deze sprinkhaan overwin-teren twee- of driemaal in hoge vegetatie zoalsSchermbloemigen en Distels vooraleer zeuitkomen. De sprinkhanen worden dan in juli vol-wassen en de meeste leven tot eind september.Moeilijke overlevingsvoorwaarden dus in onzegeïndustrialiseerde en door landbouw overheersteregio met een allergie voor distels.De totale oppervlakte van het natuurreservaat breid-de zich gestaag uit tot bijna 7 hectare vandaag.Natuurpunt stelt dit gebied open, richtte een natuur-pad in en gaf reeds menig natuurliefhebber/wande-laar de gelegenheid om van dit stiltegebied te genie-ten. We hopen dat steeds meer Denderstreek-bewoners de weg vinden naar de Wiestermeersch,waar ze kunnen genieten van de rust, de stilte en desteeds opnieuw verbazende variatie in de natuur.

De polder van OnolfIn deze polder strekte zich ooit in ver vervlogen tij-den een enorm broekbos uit. Door noeste arbeidvormden onze middeleeuwse voorouders dit bosom naar hooiland met her en der wat akkers.Getuige hiervan is de wirwar van glinsterendesloten die de polder doorklieven. Door het won-

derlijke mozaïek van nog zuivere sloten, weinigbemeste natte hooilanden en broekbos is dit eenvan de laatste toevluchtsoorden voor tal van vocht-minnende planten, insecten en vogels.Langs de Dendermonding welt in het deelgebiedMeerdam voedselarm grondwater op uit debodem. Dit grondwater vormt een magischmengsel met het voedselrijker water in de sloten.In dit toverdrankje zweeft het zeldzaam loos blaas-jeskruid naast de witte bloempjes van de vrijzeldzame kikkerbeet. De oevers van deze water-paradijzen zijn een van de laatste bastions inVlaanderen voor een aantal bijzondere vochtmin-nende planten. Zo zie je hier juweeltjes zoals pijp-torkruid, kleine watereppe, rode waterereprijs,bosbies, veldrus, zeegroene muur en nog veleandere. Men hoopt dat door een aangepast beheerook de dottergraslanden opnieuw hun prachtigkleurenpallet van weleer tonen. Geel voor de dot-terbloem, blauw voor het moerasvergeetmenietje,roos voor de echte koekoeksbloem en lila voor detengere pinksterbloemen.Niet alleen planten vinden dit een prima stek.Zomertalingen wippen even langs tijdens hun trekom dan samen met dodaarsjes en slobeenden hunkostje bij elkaar te duiken of te slobberen. En hetkleurrijk vliegend raketje de ijsvogel hebben hierhun vaste uitkijkposten. Al trippelend zoeken water-snippen tijdens hun trek langs de oevers naarstignaar allerlei klein grut. Op de Maey, een natuurge-bied van stad Dendermonde, brengen o.a. kuifeen-den hun kroost groot, die je dan in de winter op deDender kan zien dobberen. Tijdens de wintermaan-den wordt de Dender een echt vogelparadijs; dan zieje hier vele tafeleenden zij aan zij met wintertalin-gen, bergeenden, futen, smienten, brilduikers ennonnetjes. Tot op vandaag hebben zo’n 210 geved-

Luc

Verh

elst


erde vrienden zich uitgebreid laten bewonderen inde Sint-Onolfspolder. Natuurpunt is steeds actiefgeweest in de polder en langs de begeleidendeSchelde en Dender. Ook terreinaankopen kondenniet langer uitblijven. Wat een goede keuze bleek,want nu is er al zo’n 16 ha veilig gesteld.

Het PottelbergschorEen eindje verder langs de Scheldedijk vlak aan deDendermonding ligt nog een typisch zoetwater-getijdeschor. Dit woest buitendijks stukje natuurwordt twee keer per dag ingenomen door hetScheldewater. Tot voor de 2e Wereldoorlog werdende schorren langs de Schelde nog gebruikt alsgrasland, als snij- of hakgriend of er werd rietgesneden. Dit gebruik is nu verloren gegaan.Hierdoor zijn de meeste schorren geëvolueerd totwilgenbroekbossen met ruigtekruidvegetaties.

Door regelmatig de ruigtes te maaien hoopt menhier opnieuw meer riet tussen het wilgenvloedboste krijgen. Bosrietzanger en blauwborst laten tegepasten tijde hun prachtige zang opstijgen vanu-it het wilgenstruweel of de rietvegetatie. Dit is nietalleen een waarschuwing voor andere soort-genoten maar ook voor de wandelaar. Want jebetreedt dit gebied best niet zonder de nodige lies-laarzen, en dan nog, want de getijdenwerking opde Schelde kan je elk moment verrassen. De slib-resten op de schors van de wilgen tonen je tot hoehoog het Scheldewater kan komen.Natuurpunt kreeg dit gebied van 6 ha in beheer.Weer een opsteker voor de vereniging, die maar alte graag deze verantwoordelijkheid opneemt.

Daan Stemgéem.m.v. Luc Verhelst, Pol Meert en Peter De Pinnewaert

Gegevens van reservaatprojecten tussen Aalst en Dendermonde

Naam startjaar oppervlakte conservatorHogedonk 2000 15 ha Daan Stemgée 0476 600 595Bellebroek 2000 5 ha Luc Verhelst 052 41 21 21Wiestermeers 1990 7 ha Pol Meert 052 41 18 85St-Onolfspolder 1998 17 ha Peter De Pinnewaert Het Pottelbergschor

Luc

Verh

elst

We doen ook een beroep op jou om de aankopen mee te

helpen financieren.

We zoeken zoveel mogelijk donateurs die willen bijdragen.

Het rekeningnummer is 293-0212075-88 op naam van

Natuurpunt. Vergeet niet de naam of het juiste nummer van

het reservaatproject van je keuze te vermelden.

Voor een gift van € 30,00 of meer wordt een fiscaal attest

afgeleverd zodat een deel hiervan via de belastingen gerecu-

pereerd kan worden.


Volgens de plannen zullen steigers worden aan-gelegd, uitnodigende oevers en wandelpaden diehet stadscentrum verbinden met de natuur van degroengebieden. Daarom wordt ervoor gekozen omde oevers op een samenhangende manier aan teleggen door het eenvormig gebruik van materialenen kleuren over het hele traject. Dit geldt zowelvoor dwarsstraten, pleinen, wandelpaden, verlicht-ing en aanplantingen als voor de drie tevernieuwen bruggen over de Oude Dender: defiets- en voetgangersbrug aan het oud sas, deVlasmarktbrug en de Bogaerdbrug.De nieuwe brug aan het sas komt op de oor-spronkelijke ligging en wordt een sobere, eleganteconstructie die overeen moet komen met de stem-ming die men hier wil creëren. Op de groene oe-vers rond de saskom, wordt de mens als het ware

uitgenodigd tot contact met het water door de aan-leg van platforms tot boven het water. Hier ismogelijkheid tot vissen, picknicken, kuieren,…kortom ontstressen midden in het stadscentrum!

Van op de Vlasmarktbrug, de verkeersverbindingtussen de Grote Markt en de Vlasmarkt centraal inde stad, heeft men aan beide zijden een prachtiguitzicht op het water. Ook hier, net als voor deBogaerdbrug verder oostwaarts, wordt geopteerdvoor een eenvoudige en lichte constructie met eenophaalbrug die de kloof tussen stad en water moetverkleinen. Een houten steiger vertrekt aan deVlasmarktbrug richting oud sas er vormt daar deaanlegplaats voor de toekomstige jachthaven.Ten oosten van de Bogaerdbrug, waar zich nu degrote parking tussen de Kasteelstraat en dePapiermolenstraat bevindt, wordt de gedempteDender weer opengelegd. Door deze ingreep wordthet nu mogelijk de laatste fase door te voerennamelijk de Dender doortrekken onder deNoordlaan tot tegen de verhoogde Scheldeoever vande De Bruynkaai. Vooral in deze sectie is de optie totnatuurontwikkeling duidelijk opgenomen in hetscenario en het ligt voor de hand dat wij hier alsNatuurpunt verwachtingen koesteren... Grenzend aan de Kasteelstraat worden twee wan-delpaden aangelegd, één op straatniveau en eentweede op waterniveau, dat dan verder doorloopt

Water in de stad!Herinrichting Oude Dender in Dendermonde-centrum

Dit ambitieuze project, een gezamenlijkidee van de Afdeling Bovenschelde en vande stad, heeft de bedoeling de oudeDender terug tot een echte levensaderdoor het stadscentrum om te vormen.Men wil de Oude Dender volledig herin-richten vanaf het Denderkanaal (sas) totde De Bruynkaai aan de Schelde. Hierbijmoet de rivier beter geïntegreerd wordenin het centrum en attractief worden voorinwoners, klanten en toeristen.

Dirk

De

Mes

el


Schets van de heropende DenderSchets van de nieuwe saskom

Afdeling Dendermonding

Stefaan Thibau052 - 42 69 72

[email protected]

INFO

onder de Noordlaan tot de Schelde. De DeBruynkaai wordt aldus omgevormd tot een water-rijk gebied dat wordt doorsneden door diversewandelpaden in een groen karakter. De paden lei-den naar parkeerterreinen en staan in verbindingmet de tot een wandeling uitnodigende jaagpadenlangs de Schelde.

Dirk De Mesel

Het oud sas ~ De Vlasmarktbrug ~ De Bogaerdbrug ~ De gedempte Denderbedding ~ De De Bruynekaai


Zoals je ongetwijfeld reeds hebt gemerkt,heeft dit nummer als thema het Dender-project. Binnen dit project is er natuurlijkook plaats voor vogels! Hieronder volgteen idee van het heden en de potentiëletoekomst op ornithologisch vlak van deeigenlijke vallei zelf, de lager gelegengronden langs de Dender dus.

Wat we hebbenOm maar meteen met de deur in huis te vallen, deDendervallei is niet meteen een hoogvlieger op hetvlak van vogels in Vlaanderen. Begrijp dit niet ver-keerd: er is wel degelijk wat te zien in de regio! Ineen Vlaamse en internationale context moeten weechter toegeven dat onze streek er niet echt uit-springt: voor slechts weinig soorten is deDendervallei als leefgebied werkelijk van belang.

Veel van de waterrijke gebieden die de vallei ooitrijk was zijn inmiddels verdwenen of sterk gede-gradeerd. Hiermee zijn ook een hele resem vogelsvan dergelijke waterrijke gebieden verdwenen ofzeldzaam geworden. De Dender is een groten-deels getemde rivier, wat betekent dat dedynamiek die aan een riviervallei eigen is en ver-antwoordelijk is voor de typische (avi)fauna gro-tendeels tot het verleden behoort.In de huidige toestand is het zich nauwelijks voorte stellen dat soorten als zomertaling en rietzanger

in een niet zo heel ver verleden nog regelmatigebroedvogels waren van de talrijke beemden langsde stroom.

Toch zijn er een aantal soorten waarvoor deDenderstreek toch meer dan gemiddeld scoort opVlaams niveau. We denken daarbij aan broedvo-gels zoals wielewaal, matkop en waarschijnlijk ookkleine bonte specht. Dit zijn soorten die enigszinsgebonden zijn aan vochtige bossen; ook ouderepopulierenbossen horen daarbij.

In enkele gebieden, vooral reservaten, vindt mennog (of opnieuw!) restanten van de oude glorie,met soorten als dodaars en waterral.

Wat we willenIndien een aantal plannen en projecten in detoekomst uitwerking krijgen zal de Dendervalleihopelijk een stuk van haar oude glorie terugwin-nen. Dit kan op verscheidene manieren positieveeffecten hebben op de avifauna.

Ten eerste kan het herstel van het waterpeil inenkele gebieden gunstige voorwaarden creërenvoor overwinterende watervogels. Tijdens over-stromingen blijkt vaak dat de regio zeker en vastpotentieel heeft om aardige aantallen watervogelste herbergen. Als er kan worden in geslaagd omhier en daar van deze uitzondering de regel temaken, dan kunnen we deze vogels ook een meer

Een toekomstvisie voor de vogelsin de Dendervallei

CINEREA

AalscholversWatersnip

Rem

i Pau

l Mat

hys

Karl

Van

Gin

derd

eure

n


permanente basis aanbieden. De nabijheid van deScheldevallei en zijn flinke aantallen overwinter-aars levert alvast een goed brongebied, van waaruitsoorten als wintertaling, pijlstaart en smient vlotonze regio kunnen ontdekken. Merk op dat hethier zou gaan om het herstel van het oorspronke-lijke waterpeil; het is de huidige droge situatie diekunstmatig is, en niet omgekeerd!Dezelfde condities die winterse watervogels nodighebben zouden tijdens de trekperioden ook talrijketrekvogels kunnen aanlokken. Tussenstops om bijte tanken zijn voor deze dieren van levensbelang, enelke extra stop betekent voor hen dan ook een beterekans om hun tocht succesvol te voltooien. Denkenwe maar aan soorten als grutto, watersnip en kemp-haan. De teloorgang van waterrijke gebieden inVlaanderen en de Dendervallei heeft deze dierenheel wat “tankstations” ontnomen. Het wordt dustijd om eens wat terug te geven.

Uiteraard zouden ook een hele resem broedvogelsbaat kunnen hebben bij een herwaardering van hetriviersysteem. Vochtige ruigten, zoals riet- enzeggevegetaties, zijn heel belangrijk als broed-biotoop voor waterral, blauwborst en rietgors. Een

verbetering en uitbreiding van dergelijke biotopenzal voor deze soorten haast zeker positieve effectenhebben. De aanwezigheid van open water in dezegebieden zal bovendien nog een meerwaardetoevoegen, met wellicht soorten als dodaars,slobeend en zomertaling. Misschien mogen wezelfs dromen van een soort als porseleinhoen!

De mogelijkheden om al de voormelde kwetsbaresoorten een kans te geven zijn er zeker. In tegen-stelling tot wat wel eens wordt gedacht zijn daar-voor zelfs niet eens zo grote oppervlakten nodig.Een aantal maatregelen in een aantal selectegebieden kunnen reeds heel wat soelaas bieden!

Wouter Faveyts

Visarend met prooi, doortrekker in onze vallei (foto uit de tentoonstelling Beeldig Water: zie blz 18)

©Yv

es A

dam

s

Vogelwerkgroep Cinerea

Wouter Faveyts054 33 91 06

[email protected]

Bij het verstommen van het zomersinsectengezoem werd eind oktober 2004in de Denderstreek ook de trieerfase voorde tweede bemonsteringsronde volgensplanning afgerond: 60 families werden inca. 2.500 buisjes opgedeeld, voor verderesoortdeterminatie door 7 externe taxa-specialisten en 7 WID-kernmedewerkers.Vanaf november hervatten de wekelijksedetermineer-groepsessies en werd voort-gewerkt aan de gegevensverwerking,aangevuld met rodelijstinfo en kaarten-verwerking via Arc View.

Herhuisvesting

Na de sluiting van taverne “Amadeus” per 01/7/04en de tussentijdse opslaghalte in hetWellemeersen-materiaaldepot werd in novemberverhuisd naar het nieuwe WID-werklokaal, boventaverne “De Plesj”, Welleplein te 9473 Welle(ruime parkeergelegenheid aan de kerk). Elke vrij-dagavond (20 tot 23 uur) en zaterdagnamiddag (13tot 18 uur of later) is elke bezige bij én geïnte-resseerde Natuurpunter opnieuw welkom.Individuele basis-intro’s voor verscheidene taxaworden mogelijk door de kernmedewerkers onder-steund.

Multisoortenbenadering

Biodiversiteit is meer dan soortendiversiteit. Degenetische variatie in populaties en de soortenvari-atie karakteriseren planten- en dierengemeen-schappen en deze op hun beurt het ecosysteem ende kwaliteit van onze natuurgebieden in de diverselandschappen. Meer gespecialiseerde soorten kun-nen maar overleven in biotopen die ook geschiktehabitats zijn (met een assortiment van ecologischehulpbronnen en bijzondere condities op eengepaste ruimtelijke schaal): hun voorkomen maaktdus ook de aanwezigheid van cruciale structurenen condities mee zichtbaar. Een combinatie vansoorten uit verschillende taxa en hun operationelehabitatdefinities bieden dan ook een hulpinstru-ment om het gebiedsgericht natuurbehoud inVlaanderen bij te sturen en niet enkel “meer na-tuur” maar ook kwalitatief “betere natuur” aan teduiden.Soorten zijn niet enkel een doel op zich, maar decriteria voor soortbeschermingsplannen mogenzich niet, zoals thans nog te vaak, beperken tothabitatrichtlijnen voor annex-soorten.


WID goed bezig!

Uniek wijfje van wapenvlieg Sargus bipunctatus,uit het Osbroek; rugzijde

Zelfde vlieg, een zeldzame waarneming vol-gens expert Ben Brugge; buikzijde

Pete

r Tol

lene

er

Pete

r Tol

lene

er

Een interessante discussie hierover tussen H.Jacquemyn en H. Van Dyck ontspon zich inNatuur.focus 3(3), p. 94-98 (lectuur warm aan-bevolen).Dat per soort daartoe generaties lang popu-latiegegevens verzameld en complexe modellerin-gen uitgevoerd moeten worden is een te zwak argu-ment om alle middelen te investeren in loutergebiedsgericht natuurbehoud. Het kostenplaatjehiervoor ziet er immers ongetwijfeld anders uitwanneer meer vrijwilligers, zoals bij de WID, hetmultisoortenonderzoek quasi gratis ondersteunen(enkel het noodzakelijk aan te kopen basismateriaalwordt aangerekend aan de meewerkende NP-afdelingen, à rato van 100 euro/werkjaar). We gaanliefst niet wachten tot alle condities voor 592 be-kende spinsoorten in Vlaanderen uitgebreid zijnbeschreven, doch een uitgebreid gamma daarvanzelf is uitgestorven. En dan hebben we het duidelijkniet enkel over de 60 rodelijst-ongewervelden uitonze streek die de WID al heeft geregistreerd!

Laatste blikvangers – zomer en najaar 2004

Uit de triages en occasionele meldingen werdenvolgende opvallende soorten o.a. onthouden:A sikkelsprinkhaan te Berlare, Heidemeersen;A bijenwolf en (eerste) tijgerspin in de

Wellemeersen;A avondrood, winde- en ligusterpijlstaart te Welle,

bramenuil te Haaltert;A tientallen zwervende pantserjuffers rond de

turfput in de Honegem;A diverse kolibrievlinder-meldingen tot 10 oktober

(o.a. Denderleeuw en Welle bij 10°C);A 30 op 85 lvb-records 2004 betroffen het veel-

kleurig Aziatisch lieveheersbeestje (honderden tot duizenden eind oktober hibernerend in diverse sites: o.a. +3.500 ex. in het dakgebinte van het geriefgebouwtje in het “Park van Mesen”te Lede);

A 1 ruigtelieveheersbeestje in Aalst en Dender-monde;

A slakkenloopkever in het Raspaillebos.

In 2002-2003 werden in 8 lokale reservaten 1.107mieren door de WID ingezameld: hierin herkendeWouter Dekoninck 13 miersoorten (30 sexen), waar-onder behaarde rode bosmieren (kwetsbaar volgensrode lijst) uit de Wellemeersen en microgyne bos-steekmieren (kleine wijfjes; bedreigd in onbekendemate volgens rode lijst) uit de rand van het Duiven-bos. Meer over de aangetroffen mieren leest u in devolgende Dendriet: alvast met dank aan Wouter.

Zichtwaarnemingen 2004 uit de Denderstreekkan je nog tot eind januari kwijt bij de WID.

Eric De Tré


Werkgroep Invertebraten Denderstreek

Eric De Tré053 66 04 32

[email protected]

INFO

Avondrood Zeggedoorntje

Daa

n St

emgé

e

Joos

t Mer

tens

In het westen van Gent ligt een waardevol natuurge-bied met een oppervlakte van 220 ha: het StedelijkNatuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen. Hetbestaat uit vochtige graslanden (meersen), doorsne-den met sloten en grachten. Een paradijs voorplanten en dieren. We gaan eens kijken wat ditgebied in de winter te bieden heeft aan vogels.Iedereen tussen de 13 en 25 jaar is van harte welkom!

AfspraakplaatsStation Ninove: 09u45 (met Joachim)Station Aalst: 10u20 (met Joachim)

Station Geraardsbergen:09u56 (eigen houtje)

Wat meebrengen?A verrekijker en tele-

scoop, indien in bezitA warme kledijA geld voor de trein en

busA lunchpakket

Verantwoordelijk:Joachim De Maeseneer 054 33.93.16 [email protected]


JNM-Ninoofse vlottentocht!

Vogelkijken in de Bourgoyen: 16 januari 2005

JNM

Thomas De Maeseneer054 33 93 16

[email protected]

INFO

Omdat JNM naast een natuur-en milieuvereniging ook nogeen jeugdvereniging is, nemenwe ieder jaar met veel plezierdeel aan de NinoofseVlottentocht. Die vond dit jaarplaats op 25 september in hetjeugdweekend, met zondagnog de jeugddag voorkinderen (een spectaculairspel in het park). Ditjeugdweekend wordt georgani-seerd door de Ninoofse Jeugd-raad, waar ook JNM actief in isen waar we zelf de secretaris(Aaike De Wever) leveren.De vlotten werden zater-dagvoormiddag in elkaar ge-stoken en te water gelaten te

Pollare. Dan gaan de tientallenvlotten, de een al wat snellerdan de ander, stroomafwaartsrichting stad Ninove. Ter plaat-se gekomen, waar steeds eengrote menigte de karavaanstaat op te wachten, worden zeter hoogte van debrandweer doordeze uit het watergehesen.Met onze 23JNM’ers grepenwe dit jaar netnaast de prijs van“volste vlot”. Wekonden onze titelvan 2003 dus nietverlengen. Voor de

“originaliteitprijs” en de “pech-prijs” waren we niet in de run-ning, maar zoals elk jaarnemen we ons nu voor weleens mee te dingen naar diehoofdprijs, de originaliteitspijs.

JNM

JNM

natuurpunt


Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen opeen aangename wijze kansen wilgeven om zich in te zetten voor deduurzaamheid van natuur enlandschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk ophet vlak van studie, educatie,beleid en reservatenwerking.Tel.: 015-29 72 20www.natuurpunt.be

AFDELINGENAalstDaan Stemgée - 0476-60 05 [email protected]

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053 -77 70 [email protected] LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 [email protected]

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 -67 07 [email protected]

DendermondingStefaan Thibau - 052 - 42 69 [email protected]

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 -80 72 [email protected] Steenhoudt - 054 -58 67 [email protected]

Groot-HaaltertStijn De Ryck 0472 - 70 20 [email protected]

Lede-HoutemHerman Derder - 053 -80 01 [email protected]

NinoveWouter Mertens - 054 -32 51 [email protected]

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 -66 04 [email protected] - 2255

Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 054-33 91 [email protected]

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 053-79 03 [email protected]

Zoogdierenwerkgroep ElioAxel Neukermans - 054 -32 45 [email protected]

Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokHerman Derder - 053 - 80 01 [email protected]

Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De [email protected] - 68 89 82

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 -41 87 [email protected]

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 -66 04 [email protected]

Osbroek te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek

Paddebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 - 42 49 60

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Jan Barbé 053 -66 60 [email protected]

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 -32 51 [email protected]

Park van Mesen te LedeHerman Derder 053 -80 01 [email protected]

Raspaillebos te Grimminge6164Koen Steenhoudt 054 -58 67 [email protected]

Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068-33 51 [email protected]

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Gert Gillis 052-20 22 63

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 - 67 11 [email protected]

Dendervallei te Ninove6099Joachim De [email protected]

Wachtbekken 6in Sint-Gillis /DendermondeStefaan Thibau 052 -42 69 [email protected]

Walputbeek/Dendermeersen teMeerbeke - 6213Meert Isabelle 054 -33 36 [email protected]

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 -66 04 [email protected]/wellemeersen

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 053 -79 03 [email protected]

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam enhet projectnummer.Giften vanaf € 30 zijn fiscaalaftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 -58 08 [email protected]

Brede schorren enKonkelschor te Berlare6616Stefaan Thibau 052 -42 69 [email protected]

Den Dotter /Blauwboste Haaltert /Aaigem/Mere6149Walter Loy - 053 -83 89 [email protected]

Gerstjens te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek

Groot Neygemveld te Neigem6100Franky Van Vaerenbergh054 -32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 -21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 -42 69 [email protected]

Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Daan Stemgée - 0476-60 05 [email protected]

Honegem te Erpe-Mere/Aalst /Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 -87 50 [email protected]/honegem

Keelman te Denderhoutem6178Guido Van [email protected]

Kravaalbos te Meldert6071François Van den Bergh052 -35 64 29

Ledezijde 6657Herman Derder - 053 - 80 01 [email protected]

Lieferingemeers te Lieferinge6098Koen Cochez - 09-233 92 [email protected]

Dendriet is het regionale con-tactblad voor de leden van negenNatuurpuntafdelingen en vierstudiewerkgroepen in deDenderstreek. Deze afdelingenen werkgroepen willen zoweloccasioneel als structureel in-tens samenwerken. Je kan voormeer inlichtingen steeds terechtbij de contactpersoon voor jouwafdeling of de werkgroep diejouw interesse wegdraagt. Stuurje opmerkingen, aanmoedigin-gen, belevenissen en natuur-puntjes door naar de redactie.Deadline volgende Dendriet:1 februari 2005.

Dendriet ontvangen :Leden van Natuurpunt die lid zijnvan een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap tewijzigen naar de afdeling binnende Denderstreek van hun keuzeof door zich te abonneren opDendriet. Dit doe je door middelvan een overschrijving van € 7,50op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet,Heldergemstraat 161, 9450Heldergem, met vermelding vanje lidnummer en “abonnementDendriet, middenkatern afde-ling...”.Een afzonderlijk abonnementzonder lidmaatschap vanNatuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADWouter Mertens - hoofdredacteurDaan Stemgée - redactiesecretarisStijn De Ryck - publicatiecontrollerWilfried Veldeman - ontwerp & opmaakMarc Symoens - correctorKoen Steenhoudt - verzendingWilly Beeckman, Joachim DeMaeseneer, Dirk De Mesel,Herman Derder, Eric De Tré,Peter D’Hondt, WouterFaveyts, Peter Tolleneer, WimVan Grieken

Werkten ook mee aan dit nr :Lode Beck, Thomas DeMaeseneer, Dirk De Mesel,Karel De Pelsemaeker, Eric DeTré, Dirk De Vis, Magda DeWolf, Carlos D’Haeseleer,Wouter Faveyts, Jo Ottoy, KarlVan Ginderdeuren

DDRRUUKKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram,100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inktenen plantaardige wasmiddelen

Denderstreek

Foto’s voorpagina:Yves AdamsMagda De Wolf

Deze titel verwijst naar:

Ahet Griekse dendron, wat boombetekent,A een mineraal in de vorm van een

boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,Ade vertakte uitlopers van hersen-

zenuwcellen: een communicatie-kanaal dus,Ahet Denderbekken met een

netwerk van sloten en beken,A tenslotte staat er natuurlijk ook

veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet,Pamelstraat 119 9400 Ninove

E-mmail: [email protected]

Website:www.natuurpunt.be/denderstreek

VVeerraannttwwoooorrddeelliijjkkee uuiittggeevveerr::Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem

I N H O U D

3 Natuurrichtplan voor de Denderregio

6 Het Dender- en Markproject

10 Nieuwe wandelroute Wellemeersen

14 Pennevruchten van leden

15 Denderkalender

18 Tentoonstelling in de Helix

19 Feest in Den Dotter

20 Natuur langs de beneden-Dender

24 Water in de stad!

26 Toekomst voor vogels

28 Werkgroep Invertebraten goed bezig

29 Het vlot goed bij de JNM

SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: € 20 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor € 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor € 34,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

Zondag 23 januari 2005:Natuurinrichting in het Osbroek

Documents

dendriet 2005 nr 1 jaargang 4