Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική ΕπιστήμηΟικονομική Επιστήμη

Οικονομική επιστήμη

Ανεπάρκεια Σπανιότητα ήμη

Πως κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι για την ικανοποίηση των

αναγκώναναγκών

Εργασία

Κ άλ Απεριόριστεςέ Κεφάλαιο

Πρώτες ύλες

ΑπεριόριστεςΠεριορισμένοι

Μικροοικονομική

Με ποιόν τρόπο οι οικονομικές μονάδες παίρνουν αποφάσεις Πως επιδρούν μ ς ρ φ ςέτσι ώστε να πετύχουν το

καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα

ς ρστις αγορές

Ο ρόλος των τιμών είναι κεντρικόςΟ ρόλος των τιμών είναι κεντρικόςΗ Μικροοικονομική Θεωρία εξηγεί με ποιόν τρόπο οι

αποφάσεις των αγοραστών και πωλητών φ ς γ ρ ηδιαμορφώνουν τις τιμές αλλά και με ποιον τρόπο οι

τιμές καθορίζουν τις αποφάσεις τους

Εκατομμύρια αποφάσεις παίρνονται καθημερινά από τις οικονομικές μονάδες

Ποια αγαθά και σε Που και πόσο θα απασχοληθούν

τι ποσότητεςαπασχοληθούν

Καταναλωτές Εργαζόμενοι

Επιδοτήσεις-ΦόρουςΆτομα

Ποια αγαθά και σε

Άτομα

τι ποσότητες εισροές-εκροές

Κράτος

Καταναλωτής Παραγωγός

Επιχειρήσεις - Παραγωγοί

ρ ς

Ο ρόλος των τιμών και των αγορών

Το οικονομικό πρόβλημα χωρίζεται:

• Ποια αγαθά θα παραχθούν

• Πως θα παραχθούν Συνδετικός Τιμές• Πως θα παραχθούν

• Πως θα διανεμηθούν

ςκρίκος Τιμές

Βασικός θεσμός

Α έΑγορές

Μεθοδολογία και θεωρίαΟικονομικά υποδείγματα ή οικονομική θεωρία

Η απλή παρατήρηση των φαινομένων δεν επαρκεί για να εξηγήσει γιατί συνέβησαν αυτά. (αναλογία με παρακολούθηση ΤV)

“Σωστό στην θεωρία αλλά όχι στην πράξη” – καλή και κακή θ ίθεωρία

Η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ οικονομικών μεταβλητών επιτυγχάνεται με απλοποίηση της πραγματικότητας δηλαδή μεεπιτυγχάνεται με απλοποίηση της πραγματικότητας δηλαδή με αφαιρέσεις από την πραγματικότητα (ένας χάρτης με κλίμακα 1:1 θα ήταν χρήσιμος;).

Καταλληλότερο υπόδειγμα αυτό που ερμηνεύει καλύτερα την πραγματικότητα.

Καταναλωτές και μεγιστοποίηση της ωφέλειας – Παίκτης μπιλιάρδου και γεωμετρία.

Οργάνωση του μαθήματος Πώς καθορίζεται η τιμή ενός προϊόντος;

Το υπόδειγμα της Ζήτησης-Προσφοράς

Ποιοι παράγοντες προσδιορίζουν την ζήτηση ενός προϊόντος Ποίες τεχνολογικές λύσεις έχει στη την ζήτηση ενός προϊόντος

Θεωρία συμπεριφοράς του καταναλωτή Θεωρία της παραγωγής

διάθεσή της η επιχείρηση

ήΠως επιλέγεται η άριστη λύση

Θεωρία του κόστουςΘεωρία του κόστους

ΖήτησηΖήτηση

Η ποσότητα που είναι διατεθειμένος να αγοράσει ο καταναλωτής σε μια

έ ή βά ήσυγκεκριμένη τιμή με βάση τις προτιμήσειςτου, το εισόδημά του και τις τιμές των

άλλων αγαθώνάλλων αγαθών

ΠαράδειγμαΠαράδειγμα

Σ έ λ ή άθ έ δ έ έΣε ένα καταναλωτή προτάθηκαν πέντε διαφορετικές τιμές και ρωτήθηκε για τις ποσότητες που είναι διατεθειμένος να αγοράσει στις τιμές αυτές.

Τιμή Ποσότητα200

250

300

2,40 4502,15 5601,76 650

50

100

150

200

Τιμή

1,45 8751,25 990

0

50

200 600 1000 1400Ποσότητα

Ατομική Καμπύλη ΖήτησηςΑτομική Καμπύλη Ζήτησης

PD

P1A

P2B

Μεταβολή στην ζητούμενη ποσότητα

P2

P3C

Q

D3

Q Q Q QQ1 Q2 Q3

Παράγοντες που επηρεάζουν την ατομική ζήτηση

Η τιμή του αγαθού

Το εισόδημα του καταναλωτήΚατώτερα αγαθάΚανονικά αγαθά

Οι τιμές των άλλων αγαθώνΥποκατάστατα αγαθά

Κανονικά αγαθά

Συμπληρωματικά αγαθά

Οι προτιμήσεις του καταναλωτή

Οι προσδοκίες Τα περιουσιακά στοιχεία των καταναλωτών

Μεταβολή στην ζήτηση

PD1

D2

D1

Μεταβολή στηνζήτηση

D3

P1P1

D2

QQ QQ

D1D3

QQ1 Q2Q3

ΠαράδειγμαΑτομική ζήτηση μπύρας

Αύξηση της ζητούμενηςΜείωση της τιμής από 1.50 € σε 1.00 €

Αύξηση της ζητούμενης ποσότητας από 1 σε 2

Αύξηση του εισοδήματος κατά 200 €

D1 μετατοπίζεται D2 Στην τιμή 1.50 € η ζήτηση αυξάνεται από 1 σε 1.7

PD1

D2

D

Στην τιμή 1.00 € η ζήτησηαυξάνεται από 2 σε 3

Μείωση της τιμής του κρασιού απόD3 Μείωση της τιμής του κρασιού από 2 € σε 1.5 € (αρχικό εισόδημα) D1 μετατοπίζεται D3

Στην τιμή 1.50 € η ζήτηση μειώνεται από 1 σε 0.5

1.50 €

D2D1

1.00 €

μειώνεται από 1 σε 0.5

Στην τιμή 1.00 € η ζήτησημειώνεται από 2 σε 1.3

Q1 1.70.5

1D3

2 31.3

Συνάρτηση ΖήτησηςΣυνάρτηση Ζήτησης

Υπόθεση: Η σχέση μεταξύ ζητούμενης ποσότητας και των παραγόντων που την προσδιορίζουν ρ γ η ρ ρ ζμπορεί να εκφραστεί με μια μαθηματική συνάρτηση

Ζ ύ

UWIPPPPQQ nDD ,,,,...,, 21

Ζητούμενη Ποσότητα Τιμή

ΤιμέςΕισόδημα

Τιμές άλλων αγαθών Περιουσία

Προτιμήσεις

PQQ DD Συνάρτηση της Καμπύλης Ζήτησης

Παράδειγμα

Ο Γιώργος πίνει Ελληνικό αλλά και Γαλλικό καφέ. Θέλει όμως απαραίτητα γάλα και στις δύο περιπτώσεις. Η συνάρτηση ζήτησης Ελληνικού καφέ του Γιώργου είναι:

IPPPQ 03.05.05.18.720

Αν π χ τιμή Ελληνικού καφέ= 4 €/κιλό τιμή Γαλλικού καφέ=12 €/κιλόΑν π.χ. τιμή Ελληνικού καφέ= 4 €/κιλό, τιμή Γαλλικού καφέ=12 €/κιλό,

τιμή γάλακτος=1 €/κιλό, εισόδημα=1000 €

ο Γιώργος καταναλώνει περίπου 37 καφέδες τον μήνα

Παράδειγμα(συνέχεια…)

PQ 8.75.67

1000112

IPP

Όταν

Συνάρτηση Καμπύλης Ζήτησης1000I Συνάρτηση Καμπύλης Ζήτησης

910

56789

μή

12345

Τιμ

01

0 10 20 30 40 50 60 70 80Ποσότητα

Συνολική ζήτηση (στην αγορά)

Άθροισμα των ατομικών καμπυλών ή ρ μ μ μ ήσυναρτήσεων

PfQD11

PfQ 22 n

i PfQ PfQD

PfQ nn

.

.

.

i

iD PfQ

1

PfQD

Παράδειγμα

PQ A 50100 PQ AD 5.0100

PQBD 75.0150

PQD 25.1250

200

250

200

250

200

250

100

150

200

Τιμή

100

150

200Τι

μή

100

150

200

Τιμή

0

50

0

50

0 50 100 150 2000

50

0 50 100 150 200 250 3000 20 40 60 80 100 120

Ποσότητα

0 50 100 150 200

Ποσότητα0 50 100 150 200 250 300

Ποσότητα

Παράγοντες που επηρεάζουν την συνολική ζήτηση

Η Τιμή του αγαθού

Το συνολικό εισόδημα των καταναλωτών

Οι τιμές των άλλων αγαθών

Οι προτιμήσεις των καταναλωτών

Τα περιουσιακά στοιχεία των καταναλωτώνΤα περιουσιακά στοιχεία των καταναλωτών

Οι προσδοκίες

Ο αριθμός των καταναλωτών (πληθυσμός)

Η κατανομή του εισοδήματος

Η έννοια της ελαστικότηταςΗ έννοια της ελαστικότητας

Ελαστικότητα ενός μεγέθους Υ ως προς ένα δεύτερο μέγεθος Χαπό το οποίο εξαρτάται.Μ ά β θ ό θ ί Υ β λέ ΧΜετράει το βαθμό ευαισθησίας του Υ σε μεταβολές του Χ. Είναι αριθμός χωρίς διάσταση – Ανεξάρτητος από μονάδες μέτρησηςμ ρη ης

Ποσοστιαία μεταβολή της Υ % ∆Υ ΕΥ,Χ = =Ποσοστιαία μεταβολή της X % ∆Χ

Y

YX

XY

XX

YE XY

,1

1

12

12

YX

XXYY

X

Ελαστικότητα τόξου

Κ άλλ λ ό δ ί ή ήΚατάλληλη όταν δεν είναι γνωστή η μορφή της συνάρτησης αλλά συγκεκριμένα ζεύγη τιμών Χ,Υ

XYYXYYΠρόβλημα

2

2

21

21

1

1

12

12

YX

XXYY

YX

XXYY

Η ή λ ό ξ ά όΗ τιμή της ελαστικότητας εξαρτάται από το αρχικό σημείο

∆ιόρθωση

12 XX 2

12

12

12

12, YYXX

YYE XY

12

12

12

12, YY

XXXXYYE XY

2

Παράδειγμα

Υ ΧΥ Χ250 100750 150

44.010250100

100150250750

,

XYE

22.010750150

150100750250

,

XYE

Ελαστικότητα τόξου

5.225.010250750100150

150100750250

,

XYE

Ελαστικότητα σημείου

YX

dXdYE XY ,

Ακριβής ορισμός της ελαστικότητας

YdX

ρ βής ρ μ ς ης η ς

Κατάλληλη όταν είναι γνωστή η μορφή της συνάρτησηςσυνάρτησης

Παράδειγμα

ΥXY 8.0200

Υ Χ200 0 168

200 Α

ΒΕΥ,Χ

0 00200 0

168 40

136 80

120 100

168

136

120

Γ

ΔΕ

0.00-0.19-0.47-0.67

80 150

56 180

0 250

80

56Ζ

Η

-1.50-2.57

Άπειρο

Στο σημείο Δ

40 80 100 150 180 250 Χ

67010080XdYEΣτο σημείο Δ 67.01208.0,

YdXE XY

Παράδειγμα

Υ Χ ΕΥΧ

(Σύγκριση ελαστικότητας τόξου και σημείου)

Υ ΧA 200 0

B 168 40

Γ 136 80-0.3160 563

-0.087

ΕΥ,Χ

0.00-0.19-0.47

∆ 120 100

Ε 80 150

Ζ 56 180

-0.563

-1.000-1.941-6.143

-0.67-1.50-2.57

Η 0 2506.143

Άπειρο

Μεταξύ των σημείων Β και Γ

316.0

1361688040

4080168136

21

21

12

12,

YYXX

XXYYE XY

Μεταξύ των σημείων Β και Γ

13616840802112 YYXX

Ελαστικότητα ΖήτησηςΕλαστικότητα Ζήτησης

D dQ PE Ελαστικότητα σημείου,X XQ PEdP Q

1 2D P PQE

Ελαστικότητα σημείου

Ελαστικότητα τόξου

1 2,

1 2X X

DQ P

QEP Q Q

Ελαστικότητα τόξου

Ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας ύστερα από μια μεταβολή στην τιμή κατά 1%

Το εισόδημα, οι τιμές των άλλων προϊόντων και γενικά όλοι οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης

έ θ ίπαραμένουν σταθεροί

Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και δαπάνης (εσόδων)

, 1X X

DQ PE

1DQ PE

ότανή

Ελαστική Ζήτηση,X XQ Pή

Μείωση της ποσότηταςΑύξηση της τιμής

Μείωση της ποσότητας κατά μεγαλύτερο

ποσοστό Μείωση της ∆απάνης

Μείωση της τιμής Αύξηση της ποσότητας

κατά μεγαλύτερο ποσοστό

Αύξηση της ∆απάνης

Η δαπάνη (PQ) ακολουθεί αντίθετη πορεία από την τιμή (P)η ( ) η ρ η μή ( )

1DQ PE όταν , 1

X XQ PE

, 1X X

DQ PE

ότανή

Ανελαστική Ζήτηση

Αύξηση της τιμής Μείωση της ποσότητας

κατά μικρότερο ό

Αύξηση της ∆απάνης ποσοστό

Μείωση της τιμήςΑύξηση της ποσότητας

κατά μικρότερο Μείωση της ∆απάνηςΜείωση της τιμής κατά μικρότερο ποσοστό

Μείωση της ∆απάνης

Η δαπάνη (PQ) ακολουθεί την πορεία της τιμής (P)

1DQ PE όταν , 1

X XQ PE

, 1X X

DQ PE

ότανή

Αύξηση ή μείωσητης τιμής

Μείωση ή αύξηση της ποσότητας κατά το ίδιο

ποσοστό

Αμετάβλητη ∆απάνη

ποσοστό

Παράδειγμα

P Q R=PQ P2-P1 Q2-Q1 P2+P1 Q2+Q1 EP Q

2 250

3 210

R=PQ

500

630

P2-P1 Q2-Q1 P2+P1 Q2+Q1 E

- - - - -

1 -40 5 460 -0.435 1267 55

630385

2 -84 8 336 -1.002 -71 12 181 -2.35

Ζήτηση Ανελαστική (-0.43) Αύξηση τιμής (2 σε 3) Αύξηση δαπάνης (500 σε 630)

Ζήτηση Ελαστική (-2.35)Ζήτηση Ελαστική ( 2.35) Αύξηση τιμής (5 σε 7) Μείωση δαπάνης (630 σε 385)

Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα ζήτησης

Q bP 0bDQ a bP , 0a b P

1aP QDEab

DP Qb b

Κλίση της καμπύλης ζήτησης

,X X

DQ PE

2a b

, 1X X

DQ PE

Qα,X X

DQ P

dQ P PE bdP Q Q

, 0X X

DQ PE

2

a

Στο σημείο 0 DP Q a ,0 0

X X

DQ PE b

a

2

a

Στο σημείο 0 aQ Pb

, 0X X

DQ P

a bE b

2bΣτο σημείο

2 2a a bQ P ,

2 12X X

DQ P

a bE ba

Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και δαπάνης (εσόδων)

DQ f P

R PQdR dQ dPP QdP dP dP

1dQ P QdP Q

1X X

DQ PE Q

ΑνελαστικήΖή

, 1X X

DQ PE

0dR Η δαπάνη (R) ακολουθεί

Ζήτηση, 1

X X

DQ PE

0dP

η ( )την πορεία της τιμής (P)

Ελαστική 1DE dR Η δ ά (R) λ θ ίΕλαστικήΖήτηση

, 1X XQ PE

, 1X X

DQ PE

0dRdP

Η δαπάνη (R) ακολουθεί αντίθετη πορεία από την τιμή (P)

, 1X X

DQ PE

, 1X X

DQ PE

0dRdP

Αμετάβλητη δαπάνη

Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και δαπάνης (εσόδων)(Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα ζήτησης)

P R PQ 2R P a bP aP bP ,X X

DQ PE

( φ ρμ γή γ γρ μμ γμ ζή η ης)

P R PQab

b

0dRdP

Max R

a b a b

2 0dR a bPdP

b

, 1X X

DQ PE

2a b

2a bP , 0

X X

DQ PE

Q

R

a2a

Κατά μήκος της καμπύλης ζήτησης η ελαστικότητα μεταβάλλεται

Q

Παράδειγμα

PQD 8.0200 PP

250 28.02008.0200 PPPPQPR

0

PRRMax 06.1200 P

A

Q

P100125 dQP

125A

112580 DEστο ΑQ

R

200100

12500 QPRMax

11008.0DEστο Α

Q

Ειδικές περιπτώσεις καμπυλών ζήτησης

Πλήρως ανελαστική Απείρως ελαστική Σταθερή ελαστικότηταΠλήρως ανελαστική καμπύλη ζήτησης

Απείρως ελαστική καμπύλη ζήτησης

P PPD

P

D D

PD

Q

D

Q Q

D

, 0aDQ AP a 1

Q PX X

D adQ P PE A a PdP Q Q

Σταθερή ελαστικότηταaAPa a

Q

D Q PX X dP Q Q Q

ln ln lnDQ A a P lnln

Dd Q ad P

lnD Dd QE lnX XQ PE

d P

Άλλες Άλλες ΕλαστικότητεςΕλαστικότητες

Ελαστικότητες μπορούν να υπολογιστούν για κάθε δ ό ά ζή ίπροσδιοριστικό παράγοντα της ζήτησης που μπορεί να

ποσοτικοποιηθεί.

Ως προς το εισόδημα (Εισοδηματική Ελαστικότητα)

Ως προς τις τιμές άλλων αγαθών (Σταυροειδής ς ρ ς ς μ ς γ ( ρ ήςΕλαστικότητα)

Ως προς την δαπάνη για διαφήμιση

Ως προς το μέγεθος της οικογένειας

κ.λ.π

Εισοδηματική Ελαστικότητα

IdQ IEdI Q

1 2

1 2I

Q I IEI Q Q

Ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης ύστερα από μια μεταβολή στο εισόδημα κατά 1%

Η τιμή του αγαθού, οι τιμές των άλλων προϊόντων και γενικά όλοι οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες τις

ζήτησης παραμένουν σταθεροί

0E Κ ό θό 0E Κ ώ θό

ζή η ης ρ μ ρ

0IE Κανονικό αγαθό 0IE Κατώτερο αγαθό1IE αναγκαίο1IE Πολυτελείας 0IE Ουδέτερο αγαθό

I ς

Παράδειγμα

Η ζήτηση ελληνικού καφέ σαν συνάρτηση της τιμής του, της τιμής του γαλλικού καφέ,

IPPPQ EKD 03.05.05.18.720

ζή η η η φ ρ η η ης μής , ης μής γ φ ,της τιμής του γάλακτος και του εισοδήματος.

D

DI Q

II

QE

DQ

I03.0

Η Εισοδηματική Ελαστικότητα εξαρτάται από το Ι και την ποσότητα QD η οποία όμως εξαρτάται και από το επίπεδο τιμών των άλλων παραγόντων που λαμβάνονται ως σταθεροί (ΡΚΕ, ΡΚΓ, ΡΓ)

PKE PΚΓ PΓ Ι QD EI

4 12 1.0 1000 36.3 0.82

4 12 1 0 2000 66 3 0 904 12 1.0 2000 66.3 0.90

5 10 1.5 2000 55.3 1.08

Σταυροειδής Ελαστικότητα

,X Y

D X YQ P

Y X

dQ PEdP Q

1 2

, 1 2X Y

D X Y YQ P

Y X X

Q P PEP Q Q

Ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης του αγαθού Χ ύστερα από μια μεταβολή στην τιμή του Υ κατά 1%ύστερα από μια μεταβολή στην τιμή του Υ κατά 1%

Η τιμή του αγαθού Χ, το εισόδημα και γενικά όλοι οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης

0DE Υποκατάστατα

άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης παραμένουν σταθεροί

0X YQ PE Υποκατάστατα

0X Y

DQ PE Συμπληρωματικά

0X Y

DQ PE Ανεξάρτητα

Παράδειγμα

Η ζήτηση ελληνικού καφέ σαν συνάρτηση της τιμής του, της τιμής του γαλλικού καφέ,

IPPPQ EKD 03.05.05.18.720

ζή η η η φ ρ η η ης μής , ης μής γ φ ,της τιμής του γάλακτος και του εισοδήματος.

E

E

KKE K

K

K

K

PQ QP

PQE

, EK

K

QP

5.1

Η Σταυροειδής Ελαστικότητα εξαρτάται από την τιμή του γαλλικού καφέ και την ζητούμενη ποσότητα ελληνικού καφέ η οποία όμως εξαρτάται και από το επίπεδο των άλλων παραγόντων που λαμβάνονται ως σταθεροί (ΡΚΕ, ΡΓ,Ι)

Να υπολογιστεί στον ίδιο πίνακα τοPKE PΚΓ PΓ Ι QD EQKE,PΚΓ

4 12 1.0 1000 36.3 0.494 12 1.0 2000 66.3 0.27

στον ίδιο πίνακα το EQKE,PΓ

EQQKEKE,P,PΓΓ

-0.0137-0.00750 000 66 3 0

5 10 1.5 2000 55.3 0.270.0075

-0.0136

ΠροσφοράΠροσφορά

Η ποσότητα που είναι διατεθειμένος να προσφέρει ο παραγωγός σε μια συγκεκριμένη τιμή με βάση τις τιμές των συντελεστών παραγωγής (κόστος), την μ ς ρ γ γής ( ς), η

τεχνολογία της επιχείρησης και γενικά τους παράγοντες που προσδιορίζουν το ύψος

προσφοράςπροσφοράς

Παράδειγμα

Σ έ ό άθ έ δ έ έΣε ένα παραγωγό προτάθηκαν πέντε διαφορετικές τιμές και ρωτήθηκε για τις ποσότητες που είναι διατεθειμένος να προσφέρει στις τιμές αυτές.

Τιμή Ποσότητα 250

300

μή η250 1000210 850185 650 100

150

200

Τιμή

185 650150 490100 280 0

50

0 500 1000 1500ΠοσότηταΠοσότητα

Ατομική Καμπύλη ΠροσφοράςΑτομική Καμπύλη Προσφοράς

P

SS

P3C

P2B

Μεταβολή στην προσφερόμενη

ποσότηταP2

P1A

ποσότητα

Q

S1

Q Q Q QQ1 Q2 Q3

Παράγοντες που επηρεάζουν την ατομική προσφορά

Οι τιμές των συντελεστών παραγωγής

Το τεχνολογικό επίπεδο

Οι καιρικές συνθήκεςΟι προσδοκίες

κλπκλπ

PS1 S

S31 S2

P1

Μεταβολή στηνπροσφοράP1ρ φ ρ

S1

S3

QQ QQ

S2

S1

QQ1 Q2Q3

ΠαράδειγμαΑτομική προσφορά μήλων

Μείωση της προσφερόμενηςΜείωση της τιμής από 0.80 € σε 0.60 €

Μείωση της προσφερόμενης ποσότητας από 73 σε 45

Μείωση του κόστους μεταφοράς

S1 μετατοπίζεται S2 Στην τιμή 0.80 € η προσφορά αυξάνεται από 73 σε 100

PS2

S1S3

Στην τιμή 0.60 € η προσφορά αυξάνεται από 45 σε 78

23

Αύξηση του κόστους μεταφοράς

S1 μετατοπίζεται S3

Στην τιμή 0 80 € η προσφορά

S1

0.80 €

S3

S2

0.60 €

Στην τιμή 0.80 € η προσφορά μειώνεται από 73 σε 50

Στην τιμή 0.60 € η προσφορά μειώνεται από

Q50 10045

S2

73

προσφορά μειώνεται από 45 σε 5

785

Συνάρτηση ΠροσφοράςΣυνάρτηση Προσφοράς

Υπόθεση: Η σχέση μεταξύ προσφερόμενης ποσότητας και των παραγόντων που την προσδιορίζουνκαι των παραγόντων που την προσδιορίζουν μπορεί να εκφραστεί με μια μαθηματική συνάρτηση

, , , ,S S L K MQ Q P P P P W

ΠοσότηταΤιμή

Τιμές συντελεστώνΤιμές συντελεστών

Καιρικές συνθήκες

PQQ SS Συνάρτηση της Καμπύλης Προσφοράς

ΠαράδειγμαΑτομική προσφορά χοιρινού κρέατος

Η ποσότητα χοιρινού κρέατος (Qs) που είναι διατεθειμένη να προσφέρει μια επιχείρηση εξαρτάται από την τιμή του χοιρινού κρέατος στην αγορά (ΡΚ), από την τιμή αγοράς των ζώων (ΡΖ) και από το ημερομίσθιο (ΡE)που πληρώνει ο επιχειρηματίας στους εργάτες που απασχολείεργάτες που απασχολεί.

EZ PPPQ 36040100 Q

Αν π.χ. τιμή χοιρινού κρέατος= 3 €/κιλό, τιμή ζώου =1.5 €/κιλό,Αν π.χ. τιμή χοιρινού κρέατος 3 €/κιλό, τιμή ζώου 1.5 €/κιλό,

ημερομίσθιο =30 €

η επιχείρηση είναι διατεθειμένη να προσφέρει 40 τόνους

Παράδειγμα(συνέχεια…)

PQ 4080305.1

E

Z

PP

Όταν

Συνάρτηση Καμπύλης ΠροσφοράςΣυνάρτηση Καμπύλης Προσφοράς

7

8

4

5

6

7

ιμή

(Ρ)

0

1

2

3Τι

-100 -50 0 50 100 150 200 250

Ποσότητα (Q)

Συνολική Προσφορά (στην αγορά)

Άθροισμα των ατομικών καμπυλών ή ρ μ μ μ ήσυναρτήσεων

PfQS11

PfQ 22 n

i PfQ PfQS

PfQ nnS

.

.

.

i

iS PfQ

1

PfQS

Παράδειγμα

60 1 5 80Q P P60 1,5

100 1,25

ASBS

Q P

Q P

160 2,75 80SQ P P 60 1,5 80SQ P P

200

250

200

250

140

160

180

50

100

150P

50

100

150P

40

60

80

100

120

P

00 50 100 150 200

Q0

50

0 50 100 150 200 250 300Q

0

20

0 50 100 150 200 250 300

Q

Ελαστικότητα ΠροσφοράςΕλαστικότητα Προσφοράς

S dQ PE Ελαστικότητα σημείου,X XQ PEdP Q

1 2S P PQE

Ελαστικότητα σημείου

Ελαστικότητα τόξου

1 2,

1 2X X

SQ P

QEP Q Q

Ελαστικότητα τόξου

Ποσοστιαία μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας ύστερα από μια μεταβολή στην τιμή κατά 1%

Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα προσφοράς

SQ c dP , 0c d

dQ P P dP,X X

SQ P

dQ PEdP Q

PdQ

dPc dP

0 1

1X X

SQ P

S

c E

P E

0 1X X

SQ Pc E 0 1

1X X

SQ P

S

c E

P E

1X X

SQ PP E

P

S

Σταθερή Ελαστικότητα

P

1X X

SQ PP E

P

Α λ ή

S

S

S

S

S

S

ΕλαστικήΠροσφορά

ΑνελαστικήΠροσφορά

Q

S

Q

S

Q

SΠροσφορά

Ειδικές περιπτώσεις καμπυλών προσφοράς

Πλήρως ανελαστική καμπύλη προσφοράς

Απείρως ελαστική καμπύλη προσφοράς

PS

SP

QS S

Q

Η έννοια της αγοράςΗ έννοια της αγοράς

Ο κύριος θεσμός για την λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας

Αγορά ενός αγαθού είναι ο τόπος που πραγματοποιούνται οι οικονομικές συναλλαγές για το αγαθό αυτό

Ελ ύθ λλ ή ( λ βάΜια αγορά μπορεί να

ί ό δΕλεύθερη ανταλλαγή (περιλαμβάνει και την άρνηση συναλλαγής)

απαγορευτεί με νόμο δεν μπορεί όμως να καθιερωθεί

Στην αγορά ενός αγαθού εξισώνονται οι επιθυμίες των καταναλωτών και των

παραγωγώνπαραγωγών

ΤιμέςΗ μοναδική γλώσσα

επικοινωνίας αγοραστών και μ ς ςπωλητών

Η έννοια της ισορροπίας της αγοράςΗ έννοια της ισορροπίας της αγοράς

Μια οικονομική μεταβλητή βρίσκεται σε ισορροπία όταν δεν έχει την τάση να αλλάξειισορροπία όταν δεν έχει την τάση να αλλάξει.Οι οικονομικές δυνάμεις που ασκούνται πάνω

της είναι εξισορροπημένες.

Η τιμή στην αγορά ενός αγαθού βρίσκεται σε ισορροπία όταν η προσφερόμενη και η ζητούμενη ποσότητα στην τιμήόταν η προσφερόμενη και η ζητούμενη ποσότητα στην τιμή αυτή είναι ίσες.

Τιμή ισορροπίας Ποσότητα ισορροπίας

P

D S

PE Τιμή ισορροπίας

P1

E μή ρρ ς

QE Ποσότητα ισορροπίας

Q Q

PE

P

Q2-Q1 Πλεόνασμα

(Υπερβάλλουσα Προσφορά)

DS

P2 Q4-Q3Έλλειμμα

(Υπερβάλλουσα Ζήτηση)

QQEQ1 Q2Q3 Q4

Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα

Q bP

SQ c dP , , , 0a b c d DQ a bP

PP

1S S

cQ c dP P Qd c

ab

D

S

1D D

aQ a bP P Qb b

d c

cd S

PE

Q

d

a

DS

QE

Συνθήκη Ισορροπίας

D SQ Q Ea cPb d

Ead bcQb d

D S

a bP c dP

E b d b d

Παράδειγμα

200 1,5DQ P Q Q,DQ10 2SQ P D SQ Q 200 1,5 10 2P P

60EP

110Q P 110EQ

DS133 S

60

100 100 50 190D SP Q Q 140S DQ Q Πλεόνασμα

60

50 50 125 90D SP Q Q

35D SQ Q Έλλειμμα

Q

DS5

200110

Συγκριτική στατική ανάλυσηΣυγκριτική στατική ανάλυση

Μεταβολή του σημείου ισορροπίας ύστερα από μια μεταβολή στην ζήτηση ή την προσφορά.μ μ β ή η ζή η η ή η ρ φ ρ

PD2

P

S1D

S

P

D1PE2

DS

P

S2

1

PE1

DS

PE

D1D2

PE1

DS

PE S1

S2

PE2

QQE QE2QE1

Αύξηση της ζήτησης E EP Q

QQE QE2QE1

Αύξηση της προσφοράς E EP Q ξη η ης ζή η ης E EQΜείωση της ζήτησης E EP Q

ξη η ης ρ φ ρ ς E EQΜείωση της προσφοράς E EP Q

Μεταβολή στη ζήτηση Ο ρόλος της ελαστικότητας προσφοράς

P

D

D1 SS1

Αύξηση της ζήτησης DD D1D1

D Βραχυχρόνιο αποτέλεσμαΥπερβάλλουσα ζήτηση ΑΒ

P1

P2

Τελικό αποτέλεσμαC

D

P0

A B

1 Τελικό αποτέλεσμαΝέα ισορροπία C (P1Q1)

S1S1 Λιγότερο ελαστική στο Α

D

D1S

S1

Ισορροπία στο DQ0Q2 < Q0Q1

P P P P

Q

D

Q0

1

Q1Q2

P0P2 > P0P1

Μικρότερη ελαστικότητα προσφοράςΜικρότερη επίδραση στην ποσότηταΜεγαλύτερη επίδραση στην τιμή

Μεταβολή στη ζήτηση Ο ρόλος της ελαστικότητας ζήτησης

PP

P D

D

D1S

Αύξηση της ζήτησης D1D1

Βραχυχρόνιο αποτέλεσμα

DDd d1

P0

P1

P2

A B

CD ρ χ χρ μ

Υπερβάλλουσα ζήτηση ΑΒ

Τελικό αποτέλεσμαΝέ ί C (P Q )P0

DS

Νέα ισορροπία C (P1Q1)

dd Λιγότερο ελαστική στο Αd d Ισοδύναμη παράλληλη

D

D1S

d

d1d1 Ισοδύναμη παράλληλη μετατόπιση της dd

d1

Ισορροπία στο DQQ0 Q1 Q2

Q0 Q2 > Q0Q1

P0P2 > P0P1

Μ λύ ίδ όΜικρότερη ελαστικότητα ζήτησης

Μεγαλύτερη επίδραση στην ποσότηταΜεγαλύτερη επίδραση στην τιμή

Μεταβολή στη προσφορά Ο ρόλος της ελαστικότητας ζήτησης

P

D S

S1

D1Μείωση της προσφοράς S1S1

Βραχυχρόνιο αποτέλεσμαΥ βάλλ ζή ΑΒ

SS

P1

P2C

D Υπερβάλλουσα ζήτηση ΑΒΤελικό αποτέλεσμα

Νέα ισορροπία C (P1Q1)

P0AB

D1D1 Λιγότερο ελαστική στο Α

DS

S1

D1

Ισορροπία στο DQ0Q2 < Q0Q1

P0P2 > P0P1QQ0Q1 Q2

P0P2 > P0P1

Μικρότερη επίδραση στην ποσότηταΜικρότερη ελαστικότητα ζήτησης

Μικρότερη επίδραση στην ποσότηταΜεγαλύτερη επίδραση στην τιμή

Μεταβολή στη προσφορά Ο ρόλος της ελαστικότητας προσφοράς

PP

D S

S1 Μείωση της προσφοράς S1S1

Βραχυχρόνιο αποτέλεσμαΥ βάλλ ζή ΑΒ

SSs

s1

P1

P2C

D Υπερβάλλουσα ζήτηση ΑΒΤελικό αποτέλεσμα

Νέα ισορροπία C (P1Q1)

P0A

S1

B ss Λιγότερο ελαστική στο Αs1s1 Ισοδύναμη παράλληλη

μετατόπιση της ss

DS

Ισορροπία στο DQ0Q2 > Q0Q1

ss1

μετατόπιση της ss

QQ0Q1Q2

0 2 0 1

P0P2 > P0P1

Μεγαλύτερη επίδραση στην ποσότηταΜικρότερη ελαστικότητα προσφοράς

Μεγαλύτερη επίδραση στην ποσότηταΜεγαλύτερη επίδραση στην τιμή

Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα

Q bP

SQ c dP , , , 0a b c d DQ a bP

Ea cPb d

E

ad bcQb d

Παράλληλη μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης

1 0EdP 0EdQ d

0da b d

0da b d

E Ea Q P

Επίδραση στην τιμή και ό ί

Ζήτηση

E Ea Q P

S E Ed E Q P

ποσότητα ισορροπίας

Ο ρόλος της ελαστικότητας

Ζήτηση

S E Ed E Q P

S E Ed E Q P

b E Q P

προσφοράς

Ο ρόλος της ελαστικότητας D E Eb E Q P D E Eb E Q P

Ο ρόλος της ελαστικότητας ζήτησης

Εφαρμογή στο γενικό γραμμικό υπόδειγμα

Q bP

SQ c dP , , , 0a b c d DQ a bP

Ea cPb d

E

ad bcQb d

Παράλληλη μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς1 0EdP

0EdQ b 0

dc b d

0

dc b d

E Ec Q P

Επίδραση στην τιμή και ποσότητα ισορροπίας

Προσφορά

E Ec Q P

S E Ed E Q P

ποσότητα ισορροπίας

Ο ρόλος της ελαστικότητας

Προσφορά

S E EQ

S E Ed E Q P

b E Q P

προσφοράς

Ο ρόλος της ελαστικότητας D E Eb E Q P D E Eb E Q P

Ο ρόλος της ελαστικότητας ζήτησης

Εφαρμογή #1 Κατώτατη τιμή

P

DΕίναι αποτελεσματική όταν ΡΚΑΤΩΤΑΤΗ>ΡΕ

S1

DS

P0

P1B

Α

Το πλεόνασμα ΒΓ μπορείΝα απορροφηθεί από το κράτος

(αγροτικά προϊόντα)S1

Γ

DS

0

Να υπάρχει με δυσμενείς επιπτώσεις (αγορά εργασίας)

QQ0 Να περιοριστεί με περιορισμό της προσφοράς S1S1

(περιορισμός των καλλιεργούμενων εκτάσεων)εκτάσεων)

Εφαρμογή #2 Ανώτατη τιμή

P

DΕίναι αποτελεσματική όταν ΡΑΝΩΤΑΤΗ<ΡΕ

DS

P0Α Το έλλειμμα ΒΓ μπορεί να οδηγήσειD1

P2

DS

0

P1B Σε ουρές αναμονής

D1

Γ

Σε επιλογή πελατών από τον πωλητή

QQ0

Σε δημιουργία «Μαύρης Αγοράς»

η ήQ0

(Η τιμή μπορεί να φτάσει μέχρι Ρ2)

Στη διανομή με δελτίο (Μείωση της ζήτησης D1D1)

Εφαρμογή #3 Επιδότηση παραγωγού με συγκεκριμένο ποσό ανά μονάδα προϊόντος

P

D

S Αρχική ισορροπία στο ΑD

SP1

P0Α

S1

Γ

Επιδότηση ίση με ΑΒ

Μετατόπιση της SS στη θέση S1S1

P2

D

1B

S1 Νέα ισορροπία στο Γ

QQ0 Q1P0 Η αρχική τιμή ισορροπίας. Κοινή για καταναλωτή και παραγωγόP1 Η τιμή ισορροπίας για τον καταναλωτή μετά την επιδότησηP2 Η τιμή ισορροπίας για τον παραγωγό μετά την επιδότησηP1 P2 Το συνολικό ύψος της επιδότησηςP1 P0 Το κέρδος του καταναλωτήP P Τ έ δ ύP0 P2 Το κέρδος του παραγωγού

Μεγαλύτερη ελαστικότητα ζήτησης(Μικρότερη κλίση της DD)

Μικρότερο το κέρδος του καταναλωτή Μεγαλύτερο το κέρδος του παραγωγού

Εφαρμογή στο γραμμικό υπόδειγμα

Q a bP

Τιμή παραγωγού=Τιμή καταναλωτή + Επιδότηση

S SQ c dP , , , 0a b c d D DQ a bP

μή ρ γ γ μή ή η η

S DP P t Στο σημείο ισορροπίας S DQ Q D Sa bP c dP

D Da bP c d P t

Da c dtP

Sa c btP

D b d S b d

Da c dP tb d b d

EP f t f το ποσοστό της επιδότησης που

κερδίζει ο καταναλωτής

Sa c bP tb d b d

1EP f t κερδίζει ο καταναλωτής

1-f το ποσοστό της επιδότησης που κερδίζει ο παραγωγός

Μ λύ bΜεγαλύτερο b(μεγαλύτερη ελαστικότητα ζήτησης) Μικρότερο f μεγαλύτερο 1-f

Παράδειγμα

H συνάρτηση ζήτησης φράουλαςPQ 20100

Αγορά φράουλας

H συνάρτηση ζήτησης φράουλαςPQD 20100 PQS 155 H συνάρτηση προσφοράς φράουλας

Q ζ ύ ό λ άδ όDQSQ

P

η ζητούμενη ποσότητα σε χιλιάδες τόνους

η τιμή σε €

η προσφερόμενη ποσότητα σε χιλιάδες τόνους

P η μή

SD QQ

Ισορροπία στην αγορά φράουλας

SD QQ

PP 15520100

3P €/K3EP €/Kg

40EQ Χιλ. τον.

Παράδειγμα

P Επιδότηση 0.5 €/kg

(συνέχεια…)

3 29

S’S

5.00

Επιδότηση 0.5 €/kgΟι παραγωγοί είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν μια τιμή κατά 0.5 €/kg μικρότερη

Η τιμή που εισπράττουν οι παραγωγοί είναι0.5

2.79

3.29

3.00

50PP

Η τιμή που εισπράττουν οι παραγωγοί είναι κατά 0.5 €/kg μεγαλύτερη από αυτή που πληρώνουν οι καταναλωτές

44.3540

D

Q100

0.33

2.50

5.0 DS PP 5.0155 DS PQ

Q 12 DS PQ 155.2 DD PQ 20100

79.2DP 35.44 SD QQ

Κέρδος παραγωγού: 3.29 – 3.00 = 0.2929.35.079.2 SP

ρ ς ρ γ γΚέρδος καταναλωτή: 3.00 – 2.79 = 0.21Επιδότηση 0.50