Upload
hamish
View
89
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Delier in de palliatieve fase. Adriaan Lemstra Albert Event 20 maart 2013. Kenmerken Diagnostiek Delier protocol Behandeling. Delier in de palliatieve fase. Ernstige neuropsychiatrische aandoening met een acuut begin en een wisselend beloop. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Delier in de palliatieve fase
Adriaan LemstraAlbert Event 20 maart 2013
Delier in de palliatieve fase
• Kenmerken
• Diagnostiek
• Delier protocol
• Behandeling
Kenmerken Delier
• Ernstige neuropsychiatrische aandoening met een acuut begin en een wisselend beloop.
• Gevolg van cerebrale ontregeling door een lichamelijke aandoening of bij gebruik van (genees-) middelen.
• Prevalentie 30%, in terminale fase tot 90 %
• 50 % delieren in palliatieve fase reversibel
• Bewustzijnsstoornis• Verandering cognitieve functies• Ontwikkelt zich in korte tijd en
fluctueert in het verloop van de dag• Gevolg van een somatische
aandoening of medicatie/intoxicatie
Delier criteria DSM IV
Bewustzijnsstoornis
• Verminderde helderheid, ‘wegzakken’
• Aandacht– Alertheid– Vasthouden aandacht– Verdelen aandacht– Verplaatsen aandacht
DD Bewustzijnsstoornis
• Hypoactief Delier
• Uitputting
• Sedatie door medicatie (morfine)
• Reactieve somberheid/depressie
DD: onrust
Oorzaken onrust:• Pijn• Angst• Benauwdheid• Hyperactief Delier
Cognitieve functiestoornis
• Oriëntatie• Geheugen• Denken • Waarneming
Beloop Delier
• Acuut begin– Dementie meer sluipend begin
• Wisselend beloop– Kenmerkend voor delier– In terminale fase vaak irreversibel
Beloop Delier
• Verminderde wilsbekwaamheid• Complicaties
– Vallen– Verwijderen sonde/infuus/catheter
• Verlies van contact met familie• De helft herinnert delier als nare
periode• 30 % overlijdt binnen een maand
Delier: oorzaken
• Postoperatief• Koorts, infecties, zuurstoftekort,
bloedarmoede• Elektrolyten: hyponatriëmie,
hypercalciëmie• Morfine en opiaten• Hersenmetastasen• Alcoholonttrekking
Protocol Delier
• Signaleren risicofactoren + gerichte interventies (preventie)
• Risicoprofiel vaststellen + bij verhoogd risico gericht observeren (vroegdetectie)
• Uniforme en adequate diagnostiek en behandeling
• <75 jaar: psychiatrie: • >75 jaar: geriatrie:
Risicoprofiel Delier
• delier in de voorgeschiedenis en/of verward voor opname3 punten
• cognitieve verstoringen: geheugenproblemen, CVA, contusio 3 punten
• ADL afhankelijkheid 3 punten• leeftijd > of = 70 1 punt• koorts > 38,5 graden 1 punt• hardhorendheid en/of slechtziendheid 1 punt• gebruik alcohol ( >4 eenheden p.d.) en/of drugs 1 punt• medicatie: sedativa, psychofarmaca en/of opiaten 1 punt• psychiatrie in de voorgeschiedenis 1 punt• ingreep onder narcose 1 punt
totaal
• bij score van 3 of meer: starten met Delirium Observatie Schaal (DOS schaal) i.v.m. verhoogd risico op delier gedurende 3 dagen
Behandeling Delier
• Diagnostiek en behandeling onderliggende aandoening
• Verpleegkundige interventies: – desoriëntatie– visuele en gehoorsstoornissen– angst/hallucinaties etc.
• Medicatie
Medicatieschema haldol
Ernst delirium /Specifieke omstandigheden
Dosering haloperidol per 24 uur(evaluatie dagelijks)
Co-medicatie
Licht tot matig ernstig delirium. (pt is gedesoriënteerd, wisselend alert maar wel coöperatief, blijft in bed en verwijdert geen sonde e.d.)
0,5 – 2,5 mg 2x daags oraal
Bij onrust die niet reageert op haldol: 0,5 mg lorazepam tot 3 ddBij slaapstoornis 0,5 mg lorazepam a.n. of temazepam/ loramet
Ernstig delirium. (pt is motorisch onrustig met mogelijk valgevaar, ernstig psychotisch, minder coöperatief en minder corrigeerbaar)Bij malabsorptie altijd parenteraal
2,5-10 mg intramusculair (pijnlijk!) of intraveneus 2x daags, maximaal 20 mg per dag.
Bij onrust die niet reageert op haldol: lorazepam oraal, i.m. of i.v., 0.5 tot 1mg 3 ddBij slaapstoornis hoogste dosering an.
Delirium met extreme angst en onrust, interfererend met de medische behandeling. (onmiddellijk ingrijpen noodzakelijk, gevaar voor pt en/of omgeving)
5 mg haloperidol intraveneus, iedere 30 minuten herhalen tot maximaal 20 mg per dag.
Per keer 2 mg lorazepam Toevoegen
Alternatieven haloperidol
• Bij M. Parkinson: – Clozapine
• Bij onvoldoende reactie of EPS bij haloperidol:– Olanzapine, quetiapine
• Bij dementie Exelon