DE HODEIOVINI BIBLIOTHECAE RELIQUIIS

Institute for Classical Studies, part of the Institute for Philosophy, Czech Academyof Sciences in Prague

DE HODEIOVINI BIBLIOTHECAE RELIQUIISAuthor(s): Jan MartínekSource: Listy filologické / Folia philologica, Roč. 78, Čís. 1 (1955), pp. 76-78, VIII-IXPublished by: Institute for Classical Studies, part of the Institute for Philosophy, Czech Academy ofSciences in PragueStable URL: http://www.jstor.org/stable/23460647 .

Accessed: 16/06/2014 13:06

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at .http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp

.JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range ofcontent in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new formsof scholarship. For more information about JSTOR, please contact [email protected].

.

Institute for Classical Studies, part of the Institute for Philosophy, Czech Academy of Sciences in Prague iscollaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to Listy filologické / Folia philologica.

http://www.jstor.org

This content downloaded from 185.2.32.106 on Mon, 16 Jun 2014 13:06:03 PMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions

http://www.jstor.org/action/showPublisher?publisherCode=icsipcasp

http://www.jstor.org/action/showPublisher?publisherCode=icsipcasp

http://www.jstor.org/stable/23460647?origin=JSTOR-pdf

http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp


76 Jan Martínek

Jan Martínek:

DE HODEIOVINI BIBLIOTHECAE RELIQUIIS К sedmdesátinám akademika Antonína Salače

Ioannem seniorem Hodeiovinum ab Hodeiova, viceiudicem regni Boemiae, qui poetas Boemos XVI. saeculi miro favore amplexus multa eorum opera Latina suismet ipse sumptibus iuris publici fecit, bibliothecam domi suae habuisse splendidam satis constat. Quam incendio arcis et urbis Minoris Pragensis a. 1541 deletam restituit1) et reliquiis librorum Ioannis Šlechtae a Všehrd, viri doctrinae et humanitatis eximiae, undique coemptis ornatam2) Rzepiciique, in arce sua rustica, ab a. 1553 depositam posteris tradidit. Cum autem post pugnam in Monte Albo infelicibus auspiciis commissam Rzepi cium a domino vacuum a militibus imperatoris vastaretur, bibliothecam totam direptam et dissipatam esse apparet. Cuius ad nos vestigia admodum rara pervenerunt, codices 18 scilicet, quorum maior pars in bibliotheea monasterii Braunensis usque ad nostrum tempus asservabatur, ab Ioanne

Placentio, parocho olim Radomislensi, quod oppidulum est prope Rzepicium, ab exitio servata et illuc delata.3)

Sed etiam in aliis bibliothecis libri inveniuntur, quos opercula et signa impressa, quae exlibris vocantur, et manu scriptae notae proprios Hodeiovini fuisse testantur.4)

Quos inter codices Hartmanni Schedelii „Librum cronicarum" a. 1493 Norimbergae apud Antoniům Cobergerum impressum in bibliotheea privata viri doctissimi F. Roubík vidi plurimis notis Hodeiovini manu seriptis ornátům, quae ad nomina virorum, quorum vitae eo libro tractantur, et res gestas aevi antiqui ac medii pertinent. Ε quibus perspicuum est Hodeio vinum plus quindecim seriptorum historiae antiquae opera seientia compre hendisse iisque in verbis Schedelii Chronicae explicandis, supplendis, corri gendis acutissime usum esse, neque tamen studiis antiquitatis acquievisse, sed etiam historia Boemica, ut virům patriae amantissimum decet, satis eru ditum fuisse. Quod Balbini5) quoque testimonio confirmatur, qui Ioannis huius Hodeiovini manu scriptas in Hagecium, rerum Boemicarum seripto

]) Farrago II ... ad loanném sen. Hodeiovinum ... Pragae 1561, f. 5, 7.

B) Farr. IV, 148, 149, 604.

3) A. Čeřovský, Knihy Jana st. Hodějovského z Hodějova v Broumovském klášteře,

český bibliofil (1937), 17 ss. 4) J. Malý, Exlibris českého humanisty Jana Hodějovského z Hodějova ze XVI. stol.

Praha 1928. — B. Lifka, Nově objevený kodex se supralibros Jana Hodějovského. Margraalie VIII (1934) 51 ss.

5) Bohemia docta (ed. Ungar) II, Pragae 1778, 121.



De Hodeiovini bibliothecae reliquiis 77

rem, eruditissimas glossas seu notas Latinas partim, partim Boemicas se vidisse commemorat.

Šunt etiam alii libri, in quibus lector splendidissimus argumenta paucis verbis expressa singulis capitibus adiunxit vel quorum indices supplevit, sunt libri theologici argumenti, quos signa tantum impressa et rara Hodeio vini mainus vestigia proprios quondam fuisse nobilis illius equitis coarguunt. Ex quo conicere possumus doctissimum virům morem Italicae atque Boe micae illius pristinae humanitatis, quae fine XV. saeculi floruit, secutum studiis potius antiquitatis invigilasse tantumque nonnullis aequalibus et clientibus suis artis poeticae studiosis praestitisse, ut non, sicut illi, eura seripturae sacrae explicandae vel institutorum fidei et religionis tractan dorum,6) sed antiquitatis potius amore ad studia humanitatis incenderetur.

Lupacius poeta7) Hodeiovinum praeter libros typis impressos etiam 28 volumina seu ,,tomos"«) sua ipsius manu exaratos reliquisse tradit. Balbi nus9) autem, cum illos tomos historici argumenti fuisse arbitraretur, per peram mihi iudicasse videtur. Ε testamente, quod Hodeiovinus a. 1564 tabulis terrae Bohemiae maioribus10) inseruit, necnon carminibus quibusdam, quae IV Farraginibus11) Hodeiovini sumptibus a. 1561—1562 editis continentur, apparet tomos eum reliquisse carminum. Quae ab amicis missa et in tomos sua ipsius manu magna cum sedulitate transeripta nonnulla postea IV Farraginibus, quas supra memoravi, edenda curavit.

Quae autem Balbinusis) et Crugerius13) de Hodeiovini tomis in Hollan d i a m ablatis commemorant, ea forsan plus fidei habere possint, cum sciamus Ioannis illius Hodeiovini posteros atque heredes propter religionem patria expulsos apud exteras nationes perfugium quaesisse. Quare satis probabiliter conici potest partem tomorum illorum in Hollandia aut in aliis bibliothecis exteris asservari.14)

Attamen duo tomi čerte in Boemia remanserunt, quorum unus in biblio theca capituli metropolitani Pragensis depositus adhuc exstat.15) Est autem chartaceus, involucro antiquo, 21,5 cm alto, 16 cm lato, 88 folia continens 191 foliis ab initio excisis. In operculo superiore extrinsecus est impressum insigne Hodeiovini, in quo imago duorum piscium cernitur. Quae in cata

®) Cf. J. Hendrich, Vergilius na českých školách. Pio vati. Sborník prací českých filologů к uctění dvoutisícího výročí narození Yergiliova. Praha 1930, 112.

7) Rerum Bohemicarum ephemeris seu Kalendarium historicum. Pragae 1584 (11. 2.), 8) Quo nomine Hodeiovinus ipse volumina sua appellare solebat.

») Boh. docta II, 122.

*>) 16 L 16. 11) I, 143—5, IV, 213. Farraginum scriptores et Balbinum contraria de Hodeiovini

tomorum argumento proferre A. Truhlář, vir de studiis humanitatis optime meritus, in notis sua manuscriptis monuit.

ω) Boh. docta II, 122: „Aut si in Hollandia, ut aliqui affirmant, supersunt (sc. Hodeiovini volumina), Bohemiae redderentur!"

13) Sacrorum pulverum incliti regni Bohemiae pars I, Litomisslii 1669, 226: „O quam Argum me totum oculatum vellem, si casusve deusve ex his (sc. tomis) vel unum in manům deferrent! Sed posteri (sc. Hodeiovini) primo acatholici, deinde ultimo etiam rebelles haec cimelia in Hollandiam usque abstulerunt".

14) In quibus investigandis vir doctissimus B. Lifka, cuius consilio etiam in hac annotatione oonficienda adiutus sum, frustra adhuc operám suam laudabilem navavit.

15) Sign. 0 77.



78 Jan Martínek: De Hodeiovini bibliothecae reliquiis

logo16) de foliorum deperditorum argumento commemorantur, testimonio indicis manu Hodeiovini propria in folio 51b—52b scripti falsa esse apparet. Volumen totum carmina ad Hodeiovinum ab amicis artis poeticae studiosis scripta continebat. In foliis, quae supersunt, epistulae poeticae mense Martio a. 1553 ad Hodeiovinum missae reperiuntur. Sunt adiectae etiam breves litterae oratione prosa scriptae, quibus poetae ea, quae versibus includi non potěkaní, patrono nuntiabant. Foliis 54a—82b Matthaei Collini Hymnus de triplici adventu Domini continetur, qui auctoris manu exaratus esse creditur, cetera Hodeiovinus ipse manu propria transcripsit.

Illud pro certo affirmari potest omneš praestantis illius bibliothecae, quas possidemus, reliquias intra breve temporis spatium e tenebris erutas esse. Quare in spem adducimur plures etiam Hodeiovini libros inveniri posse aut iam inventos et cognitos necdum descriptos in bibliothecis nostris vel exteris asservari. Si tamen unum vel plures tomos carminum inveniamus, plurima čerte opera quinquaginta poetarum, qui Hodeiovinum, patronům suum, summis laudibus ferebant, ab oblivione vindicari possint.17)

RÉSUMÉ

Ян Мартинек: Остатки библиотеки Годейовского

От знаменитой когда-то библиотеки Годейовского, расхищенной после Бело горской битвы, сохранилось всего несколько томов. Рукописные заметки на полях этих книг говорят нам об интересах их владельца. Из 28 тетрадей, в которые Годейовсиий списывал стихотворные послания своих друзей, до нас дошли только две. В настоящее время продолжаются розыски книг Годейовского по частным библиотекам. Не исключена возможность находок и заграницей.

Jan Martínek: Zbytky knihovny Hodějovského z Hodějova Z Hodějovického kopiářů a vpisků ve starých tiscích z jeho majetku poznáváme

vědecké zájmy tohoto mecenáše humanistů. Z historických zpráv o osudech jeho skvělé knihovny vyplývá, že lze očekávat další nálezy jeho knih a literární pozůstalosti v cizích i domácích knihovnách.

1β) Patera—Podlaha: Soupis rukopisů Knihovny metropolitní kapitoly pražské, II, 1661, p. 555—556.

lT) Hic ea tantum ponenda esse existimavi, quae ad Hodeiovini tomos et libros, eos praesertim, quos non sine aliqua probabilitate apud exteros asservari posse putamus, eognoscendos pertinerent. — Inter 18 illos Hodeiovini codices typis impressos etiam hi numerantur, quos nondum Hodeiovino assignatos opera custodum bibliothecarum adiutus nuper cognovi atque de quibus altera commentatione exponam.



Jan Martínek: De hodeiovini bibliothecae reliquiis VIII

2JrnMcO'ifigttf,»£). "Jwinw BmfariiJ 6ibirioa.t.i'n (OjOteraia Vt«iu&i08 Ktgiii Bofjcnitae..t£c cius *|ii«ttuor tj.

^(mpfcff.«.nj.21u3upu 3rwo j r 4 i

tTlai'orwm memos (igti4nt^«Stcmn«Mf;oti?rcd. <£t ucwo rrintia nobiUtare gcmts.

©.skis <3ot>icM Cotwis tuff a r.iciom (Tipcrbit. nubile ct t>ta fhmulio quoOUbct auSct opus.

<xlfrU.

aCw|doro. 2!g«cs. a ~£at>jiv.

Gmtlo ab ill;rqu.ir&u5 Korj *3c>Oicii>m (put. a £)Mt)foa'

Signum Hocleiovini librorum variis coloribus pictum et insignibus maiorum ornátům,

quod exstat in interiore parte operculi superioris codicis typis impressi, qui in Bibl

univ. Praq. (sign. 37 В 51) asservatur. Znak Hodějovského.



IX Jan Martínek: De Hodeiovini bibliothecae reliquiis

2*1

«* ystsx—ft*** f~*p7ts/** t6<*ts r£"'*~

A»*>^ Vs**,'+'£. tsCZ

ytj 6/fffvSJs* y^Wy »»/£"*"/•

j4+^s2}syy~t'*< r£r«~st,*f

~r ' & v~ty/* W«tW^C

—fa IJCfc&A - /^Z/A

Foliům SOb codicis Bibl. Cap. Metrop.

Prapensis sign. O 77, quod Hodeiovini manu exaratum est.

Rukopis Hodějovského.



Documents

DE HODEIOVINI BIBLIOTHECAE RELIQUIIS