0

Organized by Dusit Thani College 29 November – 2 December 2017 Bangkok, Thailand

Conference Proceedings

1

Published by

Dusit Thani College 1 Soi Kaenthong (Next to Seacon Square), Nongbon, Pravet, Bangkok Thailand 10250 Copyright © 2017 Dusit Thani College and the respective authors. All rights reserved.

Partners/Sponsors

2

Committees

Event Chair

Professor Sarote Phornprapha, Ph.D.

President Dusit Thani College Director of Dusit Education Thailand Operations Event Co-Chair Professor Dimitrios Buhalis Head of Department of Tourism and Hospitality & Director of eToursismlab Faculty of Management Bournemouth University Event Organizing Committee Kanjana Hannon Dusit Thani College Chirawut Kanogart Dusit Thani College Pichaya Noranitiphadungkarn Dusit Thani College Yupin Patarapongsant, Ph.D. SASIN, Graduate Institute of Business Administration of Chulalongkorn University Pattarawan Prasarnpanich, Ph.D. SASIN, Graduate Institute of Business Administration of Chulalongkorn University Kreangchai Rungfamai, Ph.D. Dusit Thani College Puttithorn Jirayus, Ph.D. Dusit Thani College Sasiphatr Pitirote Dusit Thani College

3

Research Paper Committee Dr. Pattarawan Prasarnphanich Sasin Graduate Institute of Business Administration Chulalongkorn University, Thailand Assistant Professor Dr. Worakamol Wisetsri King Mongkut’s University of Technology North Bangkok, Thailand Assistant Professor Dr. Chulaporn Kobjaiklang Rattana Bundit University, Thailand Dr. Tawan Vigripat Rattana Bundit University, Thailand Dr. Tanompong Panich Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Thailand Dr. Apitep Saekow Stamford International University, Thailand Dr. Savanid Vatanasakdakul Macquarie university, Australia Dr. Suwichit Chaidaroon University of Technology Sydney, Australia Dr. Mototaka Sakashita Keio Business School, Japan Professor Dimitrios Buhalis Bournemouth University, UK Dr. Betty J. Chung KAIST College of Business, South Korea Dr. Puttithorn Jirayus Dusit Thani College, Thailand

4

International Scientific Committees Professor Kaye Chon Dean and Walter Kwok Foundation Professor in International Hospitality Management, School of Hotel and Tourism Management, The Hong Kong Polytechnic University Professor Cihan Cobanoglu Endowed Chair Professor of the College of Hospitality and Tourism Leadership (CHTL) & Director of the M3 Center for Hospitality Technology and Innovation, The University of South Florida Sarasota-Manatee (USFSM) Editor of the Journal of Hospitality and Tourism Technology (JHTT) Professor Nigel Hemmington Dean – Faculty of Culture and Society Pro Vice-Chancellor International Professor of Tourism Auckland University of Technology (AUT) Professor Fevzi Okumus Professor in the Hospitality Services Department, Rosen College of Hospitality Management, University of Central Florida Editor-in-Chief of the International Journal of Contemporary Hospitality Management (IJCHM)

5

International Advisory Board

Professor Dimitrios Buhalis Bournemouth University Professor Carlos Costa University of Aveiro – Portugal Mr. Paolo Cuccia Gambero Rosso Holding Spa Mr. Ragnar Fridriksson World Association of Chef Societies (WACS) Dr. Agnès Giboreau Institute Paul Bocuse, France Dr. Mario Hardy The Pacific Asia Travel Association (PATA) Perry Hobson Taylor’s University Cathy Hsu The Hong Kong Polytechnic University Andrew Jones Sanctuary Resorts Alex Mavro The Corporate Responsibility & Ethics Association for Thai Enterprise Wiendu Nuryanti Universitas Gadjah Mada (UGM), Yogyakarta Yateendra Sinh Lausanne Hospitality Consulting SA Yoshiki Tsuji Tsuji Culinary Institute

6

สารบญ หนา

การพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมส าหรบการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครว: การสมภาษณเชงลกบณฑต วทยาลยดสตธาน พทยา สยานนท สหนนต และ กฤษณ วทวสส าราญกล .................................................................................. 8

การพฒนาเครองมอวดสมรรถนะบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค ในบรบทภาคเหนอตามกรอบประเทศไทย 4.0 สรเกยรต ธาดาวฒนาวทย ชาครต ศรสกน และ ดร. วาทต อนทลกษณ .............................................. 22

การวเคราะหกลยทธทางการตลาดในแคมเปญของการทองเทยวแหงประเทศไทย กวนรศม เรองเอยม .............................................................................................................................. 47

ความสมพนธของภาวะผน า และวฒนธรรมองคการทมตอความผกพนตอองคการของ ธรกจโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร กมลชนก อาชายะนะ, ดร. พฒธร จรายส และ ดร. คาล จามรมาน ..................................................... 60

ปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย อนรกษ ทองขาว และ สยานนท สหนนต ............................................................................................. 70

ปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา พรรณภทร แซโทว และ ผกามาศ ชยรตน ............................................................................................ 83

ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษา วทยาลยดสตธาน เมธาพร อนค า .................................................................................................................................... 97

ปจจยทมอทธผลตอการตดสนใจในการเขาสอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลม กรณศกษาผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนภาคใต อสน หวงพทยา และ ธวช นยผอม .................................................................................................... 112

นางนพมาศ: ความลวง-ความจรง กบการทองเทยวเชงนยายองประวตศาสตร ปารมตา นสสะ .................................................................................................................................... 124

แนวทางการพฒนาการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของเมองพทยา จงหวดชลบร อดเทพ ก าแพงเสร กลยา สรอยสงห และ จนา มากาเรต ซมเมอรส .................................................... 138

7

สารบญ (ตอ) หนา

โมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย สราวธ รามณรงค และ จฬาภรณ ขอบใจกลาง .................................................................................... 154

วธการจดการสงแวดลอมของโรงแรมตามมาตรฐานโรงแรมสเขยวของอาเซยน พจน นกรประเสรฐ, ณฐนร สมตร และ ดร. คาล จามรมาน................................................................. 167

อาหารฮาลาล ทางเลอกใหมส าหรบผบรโภค ภสรา วงคสายถนอม, ณฐนร สมตร และ ดร. คาล จามรมาน .............................................................. 178

โอกาสทางธรกจของจงหวดเชยงใหมกบการทองเทยวฮาลาล สวลกษณ อวนสอาด ............................................................................................................................ 187

8

การพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมส าหรบการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครว:

การสมภาษณเชงลกบณฑต วทยาลยดสตธาน พทยา

Developing the Training of Preparation for Cross Cultural Working in Kitchen

Department: In-Depth Interview of the Graduates, Dusit Thani College, Pattaya City

สยานนท สหนนต 1 และ กฤษณ วทวสส าราญกล 2

Sayanon Sahunan 1 and Krit Witthawassamrankul 2 1 ภาควชาบรหารธรกจ วทยาลยดสตธาน

2 หลกสตรการจดการการบน คณะศลปศาสตร สถาบนพฒนาบคลากรการบน

E-mail address: sayanon.sa@dtc.ac.th

บทคดยอ

บทความวจยนมจดมงหมายเพอพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมส าหรบการท างานขาม

วฒนธรรมแผนกครวของบณฑตทจบการศกษาจากวทยาลยดสตธาน พทยา โดยใชการสมตวอยางแบบกอน

หมะเพอสมภาษณเชงลกกบผใหขอมลซงเปนบณฑตทจบการศกษาจากวทยาลยดสตธาน พทยา จ านวน 12

คน เกยวกบการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวในตางประเทศ ในแงของปญหา การแกไขปญหา การ

เตรยมตวกอนไปท างาน และการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนก

ครวส าหรบบณฑตใหมจากวทยาลยดสตธาน พทยา ผลการวจย พบวา ปญหาจากการท างานขามวฒนธรรมใน

แผนกครวของบณฑตสวนใหญเกดจากการไมเขาใจภาษาองกฤษทแตกตางกนในแตละประเทศและภาษาท

สาม ความรในการท างานโรงแรมตางประเทศ ความเขาใจวฒนธรรมตางประเทศและพหวฒนธรรม การ

ปรบตวในตางประเทศและการวางแผนการจดการการเงนสวนบคคล การแกไขปญหาเฉพาะหนา การควบคม

อารมณและการจดการความเครยด สวนการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขาม

วฒนธรรม ผวจยใหขอมลเสนอวา วทยาลยควรจดใหอบรมใหกบบณฑตทจะไปท างานตางประเทศกอนจบ

เพอใหเขาใจความแตกตางและขอมลของประเทศของสถานประกอบการ รปแบบการท างาน สญญาจาง

กฎหมาย และควรเตรยมความพรอมความรภาษาองกฤษ ภาษาทสามและวฒนธรรมส าหรบบณฑตทจะไป

ท างานครวในตางประเทศดวย

ค าส าคญ: การอบรม การเตรยมความพรอม การท างานขามวฒนธรรม ครว วทยาลยดสตธาน

9

Abstract

The research article aims to develop the training of preparation for cross cultural

working in kitchen department of the graduates, Dusit Thani College, Pattaya City. It used

snowball sampling in order to have in-depth interview with the 12 key informants, who are

the graduates from Dusit Thani College, Pattay City, regarding cross cultural working in kitchen

department oversea in the aspects of problems, problem solving, preparation before working

and developing the training of preparation for cross cultural working in kitchen department for

newly graduates from Dusit Thani College. The results found that the problems of cross

cultural working in kitchen department of the graduates, mostly are from misunderstanding of

English, which are different in each country and multiculturalism, adjustment in foreign

countries and personal financial management, solving facing problems, emotional control and

stress management. For developing the training of preparation for cross cultural working, the

key informants proposed that the college should provide the training for the graduates who

will work oversea before graduation in order to understand the differences and data in each

country of the workplace, working styles, employment contract, law and it should prepare

the knowledge of English, the third language and culture for the graduates who will work in

the kitchen department oversea.

Keywords: Training, Career Preparation, Cross Cultural Working, Kitchen, Dusit Thani College

บทน า

อาหารไทยจดเปนอาหารทไดรบการคดเลอกวาเปนอาหารทมชอเสยงในระดบโลกทงในแงของ

ประโยชนทางโภชนาการ ความงาม ความหลากหลาย และความนาสนใจในประวตทมา โดยอาหารไทยไดรบ

การคดเลอกใหอยใน 10 อนดบอาหารทดทสดในโลก (Li, 2017) และอาหารขางทางในกรงเทพมหานครยง

ไดรบการคดเลอกวาดทสดในโลกจากการจดอนดบของส านกขาว CNN (CNN, 2017) ทงน เนองจากอาหาร

ไทยมชอเสยงในระดบโลก จงมความตองการผประกอบอาหารและผชวยในโรงแรมและรานอาหารไทยใน

ตางประเทศจ านวนมาก จากสถตของกรมจดหางาน กระทรวงแรงงานพบวา ในเดอนสงหาคม - ตลาคม พ.ศ.

2559 มแรงงานไทยไดรบอนญาตเดนทางไปท างานตางประเทศในต าแหนงพอครว-แมครว จ านวน 672 คน

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศญปน ประเทศสหรฐอาหรบเอมเรตส ประเทศนวซแลนด สาธารณรฐเกาหล

10

และประเทศองกฤษ (กรงเทพธรกจ, 2559) โดยแรงงานไทยทไปท างาน พอครว-แมครวในตางประเทศ

เดนทางไปดวยตนเองมากทสด รองลงมาคอนายจางพาไปและบรษทจดหางานสงไปท างาน โดยมรายไดราว

40,000-90,000 ตอเดอน (กรมการจดหางาน, 2560)

วทยาลยดสตธาน พทยา เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาท เนนอตสาหกรรมบรการไดเปด

หลกสตรบรหารธรกจบณฑต สาขาการจดการครวและศลปะการประกอบอาหารเพอตอบสนองความตองการ

อาหารไทยทเปนทแพรหลายในภตตาคารและโรงแรมชนน าในตางประเทศและการผลตแรงงานฝมอเขาส

ตลาดแรงงานระดบโลก โดยในปจจบน ป พ.ศ. 2559 วทยาลยฯ ไดผลตบณฑตทจบหลกสตรน 50 คน จาก

จ านวนนกศกษาแรกเขา 92 คน โดยบณฑตทจบการศกษาไปแลวไดมงานท าทงในโรงแรมและรานอาหารใน

เมองพทยา จงหวดชลบร ในกรงเทพมหานคร ในเมองทองเทยวส าคญ เชน เชยงใหม ภเกต (วทยาลยดสตธาน

พทยา, 2560)

ทงน พบวา มบณฑตทจบการศกษาสวนหนงไดมโอกาสท างานในโรงแรม รสอรท และรานอาหารใน

ตางประเทศ ทงอาหารไทยและนานาชาต ทงทสมครงานดวยตนเองและใชบรการบรษทจดหางาน จาก

การศกษาพบวา บณฑตจากวทยาลยดสตธาน พทยา สวนหนงพบปญหาการท างานขามวฒนธรรมในแผนก

ครวเมอท างานในตางประเทศ ดงนน ผวจยจงสนใจปญหาการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวของบณฑต

และรวมถงตองการทราบแนวทางการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมใน

แผนกครวของบณฑตเพอใหบณฑตสามารถท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวและการใชชวตในตางประเทศ

ตารางท 1: สถตการส าเรจการศกษาของนกศกษาในหลกสตรสาขาวชาการจดการครวและศลปะการ

ประกอบอาหาร พทยา

รายการ ปการศกษา

2557 2558 2559

(คน) (%) (คน) (%) (คน) (%)

จ านวนนกศกษาแรกเขา 59 100 81 100 92 100

จ านวนนกศกษาทส าเรจการศกษา 36 62 59 73 50 55

จ านวนนกศกษาทไมส าเรจการศกษา 23 38 22 27 42 45

ทมา: วทยาลยดสตธาน พทยา

11

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคด

ในการวจยเรองการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวน

ผวจยเลอกใชวรรณกรรมทเกยวของเพอใชเปนกรอบแนวคดในการวจยครงน

สมาน เหลาด ารงชย (2559) ไดพฒนา คมอ แรงงานไทยไปท างานตางประเทศ และแรงงานไทยคน

ถน โดยมจดประสงคใหแรงงานไทยทไปท างานตางประเทศมความรและสามารถวางแผนการท างานไดอยาง

ถกตอง โดยมเนอหาในคมอ ไดแก การเตรยมการเดนทาง การวางแผนการไปท างานตางประเทศ วธการ

ปองกนตนเองจากการถกสาย/นายหนา/บรษทจดหางานไปท างานตางประเทศ ขอหามและขอควรปฏบตเมอ

อยในตางประเทศและการตดตอประสานงานเมอไปถงตางประเทศ โดยใชกรณศกษาเปนไตหวน นอกจากน

คมอยงมเนอหาส าหรบแรงงานคนถน คอการวางแผนอาชพหลงจากการกลบจากตางประเทศ การบรหาร

จดการรายไดหลงกลบจากตางประเทศ โครงการรบรองประสบการณแรงงานคนถน โครงการทสนบสนนอาชพ

เพอแรงงานไทยจากหนวยงานของรฐ การท าบญชครวเรอนและการเตรยมตวดานอาชพ

ลาวรรณ เมฆจนดา (2557) ไดวจยเรอง การเตรยมความพรอมของนสตมหาวทยาลยบรพาเพอมงส

ตลาดแรงงานในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ป พ.ศ. 2558 โดยมวตถประสงคเพอศกษาการเตรยม

ความพรอมและเปรยบเทยบความคดเหนของนสตมหาวทยาลยบรพาชนปท 4 จ านวน 388 คนทตองการไป

ท างานในตลาดประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใน ป พ.ศ. 2558 โดยผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญงใน

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร พบวานกศกษาสวนใหญมความรเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใน

ระดบกลาง แตมความพรอมในการท างานในประเทศประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนอยางมากโดยความรดาน

วชาการ เศรษฐศาสตรและการเงน ทงน นสตเสนอวาตองการใหมหาวทยาลยสอนภาษาองกฤษและภาษาของ

ประชาคมเศรษฐกจในอาเซยนใหมากขนโดยการจดอบรมและสมมนาอาชพดวย

ศภรกษ อธคมสวรรณ (2559) ไดวจยเรอง แนวทางในการพฒนาความฉลาดทางวฒนธรรมของ

นกศกษาระดบปรญญาตรในภมภาคตะวนตกของประเทศไทย โดยระบวา ความฉลาดทางวฒนธรรมเปนปจจย

ใหบคคลสามารถประสบความส าเรจในการท างานในตลาดแรงงานสากล จากการศกษาโดยใชค าถามจาก

แบบสอบถามจากนกศกษาระดบปรญญาตร ภมภาคตะวนตกของประเทศไทย จ านวน 879 คน พบวา ความ

ฉลาดทางวฒนธรรมมความสมพนธกบแรงจงใจสงทสด (คาเฉลย = 3.66) และมความสมพนธกบบคลกภาพ

แบบเปดรบประสบการณ (r = 0.505) อยางมนยส าคญทางสถตท 0.01 จากการสงเคราะห

บทสมภาษณผบรหารและพฒนาทรพยากรมนษย สรปวา ความฉลาดทางวฒนธรรมเปนสงทส าคญ

ส าหรบบณฑตทจะไปท างานในตางประเทศ การเรยนการสอนตองเพมความฉลาดทางวฒนธรรมโดยใหความร

12

ดานตางประเทศ โดยสถานศกษาตองพฒนานวตกรรม สอการเรยนรและตองมทรพยากรทสนบสนนการ

เรยนร

Krishnan , S. and Kirubamoorthy, G. (2017) ไดวจยเรอง Cultural Intelligence and Cross-

Cultural Adjustments: Impact on Global Mobility Intentions โดยสรปวา ปจจยทท าใหคนประสบ

ความส าเรจในการท างานยค Global Mobility Intention (GMI) คอความฉลาดทางวฒนธรรม (Cultural

Intelligence: CQ) และการปรบตวขามวฒนธรรม (Cross Cultural Adjustment: CCA) ไมใชเพยงแคทกษะ

ในการท างานและใบประกาศนยบตรทางการศกษา โดยความฉลาดทางวฒนธรรมประกอบดวย 4

องคประกอบ (Components) ดวยความฉลาดทางวฒนธรรมดานอภปรชญา (Meta-Cognitive) ความฉลาด

ทางวฒนธรรมดานปญญา (Cognitive) ความฉลาดทางวฒนธรรมดานแรงจงใจ (Motivational) และความ

ฉลาดทางวฒนธรรมดานพฤตกรรม (Behavioral) และการปรบตวขามวฒนธรรมซงมความส าคญตอการ

ท างานและประสานงานในตางประเทศ โดยทฤษฎการกระท าดวยเหตผล (Theory of Reason Action) เปน

สงสนบสนน

นอกจากน ผทจะไปท างานตางประเทศควรเตรยมความพรอมของแรงงานทจะเดนทางไปท างาน

ตางประเทศควรตองมการศกษาขอมลของสถานประกอบการและประเทศของสถานประกอบการ

นอกเหนอไปจากการพจารณาทกษะและความรในงานของตนเอง (สภค บวแยม, 2545) นอกจากน คนหางาน

ควรรกฎระเบยบขอบงคบในการท างานตางประเทศ เชน ชวโมงการท างาน ผลตอบแทนจากการท างานและ

ระเบยบขอบงคบในการท างาน (สพล ดวยตงใจ, 2542) อนง รมณย ใจสมทร (2539) ไดศกษาเรองการพฒนา

ชดฝกอบรมความรเกยวกบการเตรยมตวกอนไปท างานตางประเทศของแรงงานไทย โดยมการฝกอบรมในดาน

ความรและทกษะทจ าเปนส าหรบแรงงานในไทยทไปท างานในตางประเทศทจ าเปน

เมอผวจยไดทบทวนวรรณกรรมทเกยวของแลวจงไดน ามาสรางกรอบแนวคดในการวจยโดยก าหนดให

มตวแปรอสระ (Independent Variables) เปนปจจยดานประชากรศาสตร ไดแก เพศ ต าแหนงงาน สถาน

ประกอบการ ทตงของสถานประกอบการ และปจจยในการท างานขามวฒนธรรม ไดแก ความฉลาดทาง

วฒนธรรม ความร ทกษะ ปจจยอน ๆ ทสงผลตอตวแปรตาม (Dependent Variables) คอ การพฒนาการ

อบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวของบณฑตวทยาลยดสตธาน พทยา c

แสดงดงภาพท 1

13

ภาพท 1: กรอบแนวความคดงานวจย

วตถประสงคของการวจย

1. เพอปญหาการปญหาทบณฑตพบในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวในโรงแรม รสอรทและ

รานอาหารในตางประเทศ

2. เพอศกษาแนวทางการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวในโรงแรม รสอรท

และรานอาหารในตางประเทศ

3. เพอคนหาแนวทางการจดอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวใน

โรงแรม รสอรทและรานอาหารในตางประเทศ

ความส าคญของการวจย

การวจยนมประโยชนในการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรม

ในแผนกครวของบณฑตทจบการศกษาจากวทยาลยดสตธานพทยา เพอใหบณฑตสามารถท างานไดอยาง

ประสบความส าเรจและมความสขทงทางกายและใจในการท างาน

ปจจยดานประชากรศาสตร

- เพศ

- ต าแหนงงาน

- สถานประกอบการ

- ทตงสถานประกอบการ

ปจจยในการท างานขามวฒนธรรม

- ความฉลาดทางดานวฒนธรรม

- ความร

- ทกษะ

- ปจจยอน ๆ

การพฒนาการอบรมการเตรยม

ความพรอมในการท างานขาม

วฒนธรรมในแผนกครว ของบณฑต

วทยาลยดสตธาน พทยา

14

ขอบเขตของการวจย

ผวจยมงศกษาการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครว

โดยใชการศกษาจากผใหขอมลซงเปนบณฑตจากวทยาลยดสตธาน พทยา ทไปท างานในครวโรงแรม

รสอรทและรานอาหารในตางประเทศจ านวน 12 คน โดยวธการสมภาษณเชงลกในเดอนสงหาคม พ.ศ. 2560

วธด าเนนการวจย

ในการวจยเรองการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวน

ผวจยเลอกใชวธวจยเชงคณภาพโดยใชเครองมอวจยเปนการสมภาษณเชงลก ( In-depth interview) กบ

บณฑตผท างานแผนกครวในโรงแรม รสอรทและรานอาหารในตางประเทศ โดยใช Facebook และ Line เปน

เครองมอทใชในการสมภาษณเนองจากผใหขอมลท างานในตางประเทศ

ตารางท 2: รายละเอยดนกศกษาผใหขอมลในการวจย (Key Informants)

ชอ-สกล ต าแหนง สถานประกอบการ ทตงของสถานประกอบการ

ชพชนก พวเจรญ Commis โรงแรม Granlapa Macau

หองอาหารน าไทย

เมองมาเกา, สาธารณรฐประชาชนจน

อนชา เขตรกษา Cook โรงแรม JW Marriott New Orleans รฐหลยสเซยนา, สหรฐอเมรกา

สภารตน เจยมจรยา Cook โรงแรม Marriot New Orleans รฐหลยสเซยนา, สหรฐอเมรกา

อภญญา ภญโญยง Cook Bakery

Turning Stone Casino Resort, Oneida

รฐนวยอรค, สหรฐอเมรกา

ชลณย เมฆอรณ Assistant รานอาหารชคาโก รฐอลลนอยส, สหรฐอเมรกา

บารม พาณชยานเคราะห Cook รานอาหารชางไทย เมองมาเกา, สาธารณรฐประชาชนจน

15

ตารางท 2: รายละเอยดนกศกษาผใหขอมลในการวจย (Key Informants) (ตอ)

ชอ-สกล ต าแหนง สถานประกอบการ ทตงของสถานประกอบการ

กาญจนา ยนยาว Assistant โรงแรม Mohegab Sun Casino รฐคอนเนคตกต, สหรฐอเมรกา

กรรณการ สนหาธรรม Baker Harrah's Southern Resort California

รฐคาลฟอรเนย, สหรฐอเมรกา

ธรธวช กจไพบลยรตน Cook 1 Death Valley Natinal Park and Resort

รฐคาลฟอรเนย, สหรฐอเมรกา

สถาพร ทองม Cook โรงแรม Harrah's Rincon Casino รฐคาลฟอรเนย, สหรฐอเมรกา

ภควนต เหมอนจตต Cook Harrah's Southern Resort California

รฐคาลฟอรเนย, สหรฐอเมรกา

เบลลนดา เนยมพราย Cook2 (Demi)

โรงแรม Parisian Macau เมองมาเกา สาธารณรฐประชาชนจน

ทมา: วทยาลยดสตธาน พทยา

ประชากร กลมตวอยางและการสมตวอยาง

ประชากรและกลมตวอยางในการศกษาครงนคอ บณฑตผจบการศกษาจากวทยาลยดสตธาน พทยาท

ท างานในแผนกครวในโรงแรม รสอรทและรานอาหารตางประเทศ โดยไมทราบจ านวนทแนชด (Unknown

Sample Size) เนองจากนกศกษาสวนใหญไดโอกาสท างานในแผนกครวในโรงแรม รสอรท รานอาหาร

ตางประเทศหลงจากจบการศกษาและผานงานในประเทศไทยกอน ดงนน ขอมลการมงานท าเมอจบการศกษา

ทแจงไวจงเปนสถานประกอบการโรงแรมรสอรท รานอาหารในประเทศไทย

เพราะไมทราบจ านวนประชากร กลมตวอยางและขนาดประชากร กลมตวอยาง ผวจยจงเลอกใช

วธการสมตวอยางแบบกอนหมะ (Snowball Sampling) ซงเปนวธการหากลมตวอยางเมอไมทราบกลม

ตวอยางและประชากร โดยใชการสอบถามจากกลมตวอยางทรจกเบองตนเพยง 2- 3 คน แลวกลมตวอยางจะ

ใชวธการหากลมตวอยางทคลายกบตนแบบวธลกโซ (Dragan and Isaic-Maniu, 2012) ซงในการวจยครง

ผวจยไดสอบถามกลมตวอยางซงเปนบณฑตทท างานแผนกครวในตางประเทศจ านวน 2 รายผานทางเฟสบค

16

(Facebook) แลวใหบณฑตคนดงกลาวแนะน า คนหาประวตและตดตอบณฑตทท างานตางประเทศคนอน ๆ

ผานเฟสบค (Facebook) ตอไป หลงจากนนผวจยจงเรมขอขอมลเฟสบค (Facebook) และไลน (Line) ของ

บณฑตแตละบคคลเพอสมภาษณเชงลกไดขอมลทอมตว คอไมมขอมลเพมและไมพบผใหขอมลใหมอกแลว

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ การสมภาษณเชงลก ( In-Depth Interview) โดยการสมภาษณใช

ค าถาม 4 ขอทเกยวกบการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครว ไดแก 1) ค าถามเกยวกบปญหาทบณฑตพบใน

การท างานแผนกครวในโรงแรม รสอรทและรานอาหารในตางประเทศ 2) ค าถามเกยวกบการเตรยมความ

พรอมในการท างานในแผนกครวในโรงแรม รสอรทและรานอาหารในตางประเทศ 3) ค าถามเกยวกบค าแนะน า

วทยาลยในการจดอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานแผนกครวในโรงแรม รสอรทและรานอาหารใน

ตางประเทศ และ 4) ค าถามเกยวกบค าแนะน าอน ๆ ในการท างานแผนกครวในโรงแรม รสอรท และ

รานอาหารในตางประเทศ ทงน นกศกษาสามารถตอบค าถามไดอยางอสระ เนองจากเปนค าถามปลายเปด

(Open-Ended Question)

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลทไดจากแบบสอบถามแบงออกเปน 2 สวนคอ

สวนท 1 การวเคราะหขอมลของผใหขอมลการสมภาษณ โดยเปนการวเคราะหขอมลสวนบคคล

ไดแก เพศ ต าแหนงงาน สถานประกอบการ และทตงของสถานประกอบการ

สวนท 2 การวเคราะหขอมลของค าถามทไดจากการสมภาษณเชงลกจ านวน 4 ค าถาม โดยผวจยใช

วธการอานวเคราะหเนอหาและสรปขอความทไดจากการสมภาษณ (Content Analysis)

สรปผลการวจย

การสรปผลการวจยแบงไดออกเปนการสรปขอมลของบณฑตผใหขอมลและค าถามทใชในการวจย

1. ขอมลทวไปของบณฑตผใหขอมล

ผใหขอมลเปนบณฑตผส าเรจการศกษาจากหลกสตรบรหารธรกจบณฑต สาขาการจดการครวและ

ศลปะการประกอบอาหารจากวทยาลยดสตธาน พทยาจ านวน 12 คน โดยแบงเปนชาย 5 คน และหญง 7 คน

ในต าแหนง Cook 8 คน ผชวยงานในครว 2 คน Commis 1 คน และ Bakery 1 คน โดยเปนผท างาน

โรงแรม รสอรทและรานอาหารในประเทศสหรฐอเมรกา 9 คน แบงเปน รฐหลยเซยนา 2 คน รฐนวยอรค 1

17

คน รฐอลลนอยส 1 คน รฐคอนเนคตกต 1 คน และรฐแคลฟอรเนย 4 คน และท างานในเมองมาเกา

สาธารณรฐประชาชนจน 3 คน โดยบณฑตผใหขอมลในการวจยมอายระหวาง 22-25 ป

2. ค าตอบทไดจากการสมภาษณเชงลกจากผใหขอมลจ านวน 4 ขอ ดงน

ค าถามท 1 อะไรเปนปญหาทบณฑตพบในการท างานครวทตางประเทศทมวฒนธรรมทแตกตางจาก

ประเทศไทย

ปญหาทบณฑตพบในการท างานครวทตางประเทศทส าคญม 4 ประการ ไดแก 1) ปญหาการไมเขาใจ

ภาษาองกฤษในการสอสารโดยเฉพาะปญหาการฟงภาษาองกฤษจากส าเนยงและการออกเสยงทไมคนเคยของ

หวหนางานและเพอนรวมงานซงเปนผใชภาษาองกฤษเปนภาษาทสอง นอกจากน บางรายยงพบปญหาในการ

ท างานขามวฒนธรรมกบผใชภาษาตางประเทศอน ๆ ไปพรอมกบภาษาองกฤษ เชน ภาษาสเปน ภาษาจน 2)

ปญหาการไมเขาใจวฒนธรรมและรปแบบการท างาน โดยบณฑตทไมเคยชนกบการท างานในโรงแรม

ตางประเทศทตองท างานรวมกบแผนกอน ๆ ในโรงแรมดวย 3) ปญหาการปรบตวใหเขากบวฒนธรรมทองถน

และพหวฒนธรรม โดยบณฑตไมเคยชนกบการสอสารกบชาวตางชาต เชน ชาวแอฟรกา ชาวเมกซกน

เนองจากขาดความรดานการสอสารขามวฒนธรรมและการไมกลาแสดงออกและการตดสนใจ บณฑตทไม

สามารถสอสารและแกปญหาไดจงเกดความเครยดในการท างาน 4) ปญหาการวางแผนและการจดการการเงน

สวนบคคล เนองจากคาครองชพ คาทอยอาศยและคาเดนทางในตางประเทศมความแตกตางจากประเทศไทย

เปนอยางมาก บณฑตซงเคยชนกบการใชเงนตามความพงพอใจและไม วางแผนการใชจายและไมออม จง

ตองมความรและสรางวนยการใชจายเงนใหแกตนเอง

ค าถามท 2 บณฑตทตองการท างานครวในตางประเทศทมวฒนธรรมทแตกตางจากประเทศไทยควร

เตรยมตวอยางไร

บณฑตควรเตรยมความพรอมกอนการไปท างานตางประเทศในแผนกครวในตางประเทศโดยการท า

ตนเองใหพรอมทงดานภาษาและความร เนองจากการท างานในแผนกครวมการท างานรวมกบผอน ทกษะการ

ท างานระหวางบคคลจงเปนสงทส าคญ ดงนน 1) บณฑตควรเขาใจทงภาษาองกฤษเพอการสอสารโดยเฉพาะ

ทกษะการฟงทตองเขาใจไดหลายส าเนยงและการออกเสยง (accent and pronunciation) ไมใชเฉพาะแต

ภาษาองกฤษส าเนยงอเมรกน การเขาใจภาษาทสาม เชน ภาษาจนและภาษาสเปน และการเขาใจวฒนธรรม

โดยการศกษาหาความรกอนไป ไมใชพงพาแตนายหนาหางานหรอใชความรและความเคยชน 2) บณฑตควร

มความรเรองระบบโรงแรมในตางประเทศในแผนกตาง ๆ ทเกยวของไมใชเฉพาะแตแผนกครว ทงน ควรฝกให

บณฑตเขาใจความแตกตางของวฒนธรรมในการท างานในตางประเทศ 3) บณฑตควรศกษาหาความรดาน

วฒนธรรมทองถนและวฒนธรรมใหญ ๆ ในโลก เชน วฒนธรรมจน วฒนธรรมมสลม วฒนธรรมยโรป

18

วฒนธรรมสเปน เนองจากผทบณฑตตองท างานในพหวฒนธรรม เชน สหรฐอเมรกา นอกจากน บณฑตควร

ปรบตวใหเขากบวฒนธรรมตางประเทศได เชน รจกการการคดกลาแสดงออก ไมเลอกทจะเกบปญหาไวกบตน

และหาวธการก าจดความเครยดในการท างานอยางถกตอง 4) บณฑตควรรจกวางแผนและบรหารจดการ

คาใชจายของตน โดยมระเบยบวนยทางการเงน จดท าบญชคาใชจายประจ าวนทงดานคาใชจาย คาทพก คา

เดนทางและเงนออม บณฑตควรฝกการอดกลนการใชจายทไมจ าเปน

ค าถามท 3 วทยาลยควรอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานครวในตางประเทศทมวฒนธรรมท

แตกตางจากประเทศไทยอยางไร

ทงน วทยาลยควรพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครว

โดยเลอกใชอาจารยและรนพของบณฑตทมประสบการณจากการท างานในตางประเทศมาเปนผใหความรใน

การอบรม โดยสาระเนอหาของการอบรมตามล าดบ ดงน

การอบรมขนตอนกอนเลอกหางาน : ควรอบรมใหนกศกษาเขาใจจดประสงคของการไปท างาน

ตางประเทศ, การเลอกองคกรหรอสถานประกอบการทจะไปท างานและทตง หรอหากใชตวแทนหรอนายหนา

ในการหางาน วทยาลยควรอบรมวธการเลอกตวแทนหรอนายหนาทมคณภาพและสามารถประสานงานได

อยางตอเนองจนจบโครงการโดยใชอาจารยหรอรนพทมประสบการณในการท างานในแผนกครวในตางประเทศ

นนเขารวมเปนวทยากรการบรรยายดวย

การอบรมการเตรยมตวกอนสมครงาน: เมอบณฑตทราบองคกรหรอสถานประกอบการทตองการ

สมครแลว วทยาลยควรมการฝกการเตรยมตวส าหรบการสมครงาน เชน การอบรมบคลกภาพและการ

สมภาษณงานเปนภาษาองกฤษ การอบรมภาษาองกฤษเพอการสอสาร ภาษาองกฤษส าหรบแผนกครว และ

ภาษาองกฤษส าหรบการท างานในโรงแรมตางประเทศแบบหลกสตรระยะสน (Short Course) เพอใหบณฑตม

ความรและความสามารถในการสมครงาน

การอบรมการเตรยมตวกอนการไปท างาน: เมอบณฑตสมครงานไดแลว วทยาลยควรจดอบรม 1)

ความรทวไปเกยวกบประเทศและรฐทนกศกษาจะไปท างาน ทงความรดานภาษาองกฤษ ภาษาทสาม และ

ความรดานวฒนธรรมทองถนหรอพหวฒนธรรมของประเทศนน ๆ เพอไมใหบณฑตเกด Cultural Shock

2) การอบรมดานความคดและพฤตกรรม เชน การอบรมใหบณฑตรจกพงพาตนเอง กลาคดและกลาแสดงออก

เมอท างานและอาศยอยในตางประเทศ การอบรมดานการแกไขปญหาเฉพาะหนา การจดการปญหาและการ

จดการความเครยดจากการท างาน 3) การอบรมดานการการจดการและการวางแผนทางการเงนสวนบคคล

การท าบญชคาใชจายประจ าวนอยางงาย เพอใหนกศกษามเงนพอเพยงตอการใชจายและมเงนออมเมอกลบ

จากการท างานในตางประเทศ นอกจากนยงอบรมปลกฝงวนยทางการเงนดวย

19

ค าถามท 3 บณฑตมความคดเหนอน ๆ ทจะแนะน าเกยวกบการไปท างานครวในตางประเทศทม

วฒนธรรมทแตกตางจากประเทศไทยอยางไร

วทยาลยควรอบรมบณฑตในเรองการเลอกองคกรทจะไปท างานในตางประเทศ โดยวทยาลยควรชวย

ใหอาจารยหรอรนพทมประสบการณมาถายทอดเรองการเลอกองคกรทจะท างานในตางประเทศหรอแมแตการ

เลอกบรษทจดหางานตางประเทศ (Agency) เนองจากการท างานแตละทมความแตกตางกน และมบรษท

จดหางานหรอนายหนาทบางแหงไมมคณภาพ ไมสามารถชวยหางานทดและใหผลตอบแทนทคมคาได อกทง

บางบรษทยงไมดแลผหางานและไมมเอกสารลายลกษณอกษรท าใหมปญหาทางกฎหมายการท างานได

นอกจากน ยงมบณฑตบางสวนเสนอใหวทยาลยอนมตการฝกงาน ( Internship)ในแผนกครวโรงแรม

ตางประเทศในระหวางเรยนเพอใชในการนบหนวยกตเรยนในรปแบบสหกจศกษาได ( Cooperative

Education) อนง บณฑตเหนวาการอบรมจะเกดประโยชนตอวทยาลยในแงของการสรางบณฑตทม คณภาพ

การมงานท าของบณฑตเมอจบการศกษา การมระบบประกนคณภาพของวทยาลยดานการตดตามบณฑตทจบ

การศกษา อกทง บณฑตเองยงไดความร ความสามารถและประกาศนยบตร

อภปรายผล

ในการพฒนาการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวในโรงแรม รสอรทและ

รานอาหารในตางประเทศ ทกษะทางดานภาษาและวฒนธรรมเปนสงทส าคญทท าใหบณฑตประสบ

ความส าเรจในการท างาน โดยเฉพาะทกษะในการสอสารและการรจกพงพาตนเอง วทยาลยดสตธาน พทยา

ควรฝกบณฑตกอนจบการศกษาใหมความพรอมทางดานภาษาและวฒนธรรมกอนไปท างานในตางประเทศ อก

ทงวทยาลยควรมบทบาทในการเปนผชวยแนะแนวการเลอกสถานประกอบการในตางประเทศและการเลอก

บรษทจดหางานทมคณภาพ เพอใหบณฑตเลอกท างานไดตามความถนดและประสบความส าเรจในการท างาน

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

จากการสมภาษณผใหขอมลการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมใน

แผนกครวของบณฑตวทยาลยดสตธานพทยาควรพจารณาใน 4 ประเดนดงน

1. ควรมการอบรมภาษาองกฤษใหบณฑตสามารถใชสอสาร การท างานและแลกเปลยนความคดเหนกบ

หวหนางานและเพอนรวมงานได นอกจากน บณฑตควรมความรภาษาทสามเบองตนหากตองไป

ท างานในบางเมองหรอรฐ เชน ภาษาจน ภาษาสเปน

20

2. ควรมการอบรมความรดานกฎหมาย สงคมและวฒนธรรมเฉพาะถนของประเทศทจะไปท างาน เชน

วฒนธรรมอเมรกา วฒนธรรมสเปน วฒนธรรมจน เนองจากแตละสงคมทนกศกษาตองท างานดวยม

ความแตกตางกน เชน สงคมทเปนพหวฒนธรรม สงคมทมความขดแยงทางการเมอง ลทธความเชอ

ทางศาสนาและสผว

3. ควรมการอบรมทกษะการใชชวตและพงพาตนเองแกนกศกษา เชน ฝกใหนกศกษากลาคดกลา

แสดงออก การท างานเปนทมและคนเดยว การแกไขปญหาเฉพาะหนา การจดการความเครยด โดย

ฝกใหนกศกษารจกมความรบผดชอบและกลาตดสนใจ

4. ควรมการอบรมการบรหารจดการการเงนส าหรบบณฑต โดยใหความรบณฑตเกยวกบการออม การ

เกบเงน การจดการภาษ และควรปลกฝงวนยทางการเงนแกบณฑต

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. ควรวจยการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในแผนกครวในแงมม

ทผประกอบการในตางประเทศคาดหวงจากบณฑตวทยาลยดสตธาน เชน การสอบถามเจาของ

โรงแรม เจาของรานอาหารในตางประเทศ

2. ควรวจยการพฒนาการอบรมการเตรยมความพรอมในการท างานขามวฒนธรรมในงานดานโรงแรม

และรสอรท เนองจากวทยาลยดสตธาน พทยา มสาขาการจดการโรงแรมทมบณฑตสวนหนงก าลง

ท างานในโรงแรมและรสอรทในตางประเทศ

เอกสารอางอง

กรมการจดหางาน. (2560). โอกาสด! ของแรงงานไทยไปท างานพอครว-แมครวในตางประเทศมรายได

40,000 - 90,000บาทตอเดอน. สบคนจาก www.mol.go.th/anonymouse/news/52382

กรงเทพธรกจ. (2560). กรมการจดหางาน เผย “3 เดอน กกไทยไปนอก 700 คน” สบคนจาก

www.bangkokbiznews.com/news/detail/729485

รมณย ใจสมทร. (2539). การพฒนาชดฝกอบรมความรเกยวกบการเตรยมตวกอนไปท างานตางประเทศของ

แรงงานไทย (ปรญญาโทศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

ลาวรรณ เมฆจนดา. (2557). การเตรยมความพรอมของนสตมหาวทยาลยบรพาเพอมงสตลาดแรงงานใน

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ป พ.ศ. 2558. (ปญหาหาพเศษปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลย

บรพา).

21

วทยาลยดสตธาน พทยา. (2560). สถตการส าเรจการศกษาของนกศกษาในหลกสตรสาขาวชาการจดการครว

และศลปะการประกอบอาหาร พทยา. รายงานประเมนตนเองประจ าป.

สมาน เหลาด ารงชย. (2559). คมอ แรงงานไทยไปท างานตางประเทศ และแรงงานไทยคนถน.

สพล ดวยตงใจ. (2542). หลกเกณฑทคนหางานควรจะรเมอไปท างานตางประเทศ. [ขอมลอเลกทรอนกส].

มหาวทยาลยขอนแกน, 7(4), 67-71.

สภค บวแยม. (2545). การเตรยมความพรอมของแรงงานทจะเดนทางไปท างานตางประเทศ. (วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร).

ศภรกษ อธคมสวรรณ. (2559). แนวทางในการพฒนาความฉลาดทางวฒนธรรมของนกศกษาระดบปรญญา

ตรในภมภาคตะวนตกของประเทศไทย. [ขอมลอเลกทรอนกส]. วารสารวชาการบรหารธรกจ, 5(1),

92-104.

Dragan, I. and Isaic-Maniu, A. (2012). Snowball sampling developments used in marketing

research. International Journal of Arts and Commerce. 1(6), 214-223.

Krishnan, S. and Kirubamoorthy, G. (2017). Cultural Intelligence and Cross-Cultural

Adjustments: Impact on Global Mobility Intentions. [Online]. American Journal of

Economics. 7(1), 25-28.

Li, Z. Which country has the best food? 12 July 2017. Retrieved from

www.englishnews.thaipbs.or.th/cnn-bangkok-best-street-food-cultures/index.html.

CNN, Bangkok has the best street food in the world, March 16, 2017. Retrieved from

www.englishnews.thaipbs.or.th/cnn-bangkok-best-street-food-cultures/index.html.

22

การพฒนาเครองมอวดสมรรถนะบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

ในบรบทภาคเหนอตามกรอบประเทศไทย 4.0 The Development of Service Competency for Creative Tourism Measurement tools in

North Region under Thailand 4.0 Model

สรเกยรต ธาดาวฒนาวทย 1, ชาครต ศรสกน 2 และ ดร. วาทต อนทลกษณ 3

Surakiat Tadawttanawit 1, Chakrit Srisakun 2 and Dr. Watit Inluluck 3

1, 2, 3 วทยาลย ดสตธาน

E-mail address: surakiat.ta@dtc.ac.th

บทคดยอ

งานวจยระหวางท า (Working Paper) นใหความสนใจในการศกษาทองเทยวเชงสรางสรรคในบรบท

ภาคเหนอตามกรอบประเทศไทย 4.0 โดยมวตถประสงค 1) เพอสรางเครองมอวดสมรรถนะการบรการส าหรบ

แหลงทองเทยวเชงสรางสรรคภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 , 2) เพอวดระดบสมรรถนะการบรการของผ

ใหบรการการทองเทยวในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคในบรบทภาคเหนอ และ 3) เพอศกษาความเปนแหลง

ทองเทยวเชงสรางสรรคในบรบทแหลงทองเทยวภาคเหนอ โดยมงศกษากบประชากรทเปน ผใบรการการ

ทองเทยว (Service Tourism Provider) ใน 5 จงหวดตามกลยทธการพฒนาการทองเทยวเชงพนทท 1

อารยะธรรมลานนา ไดแก จงหวด เชยงใหม เชยงราย ล าพน ล าปาง และพะเยา โดยมงหว งวาจะสามารถน า

ขอมลทไดรบมาพฒนาแบบวดสมรรถนะส าหรบผบรการในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค และแบบวด

สมรรถนะส าหรบผบรการในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค ใหมความสอดคลองกบบรบทของไทยภายใตกรอบ

ประเทศไทย 4.0 อนจะท าใหบคลากร องคการและหนวยงานทเกยวของกบการจดการทองเทยวไดแนวทางใน

การก าหนดยทธศาสตรการพฒนาแหลงทองเทยวใหเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคสอดคลองกบนโยบาย

การพฒนาประเทศและทส าคญจะท าใหบคลากรภายในแหลงทองเทยวไดรบทราบถงแนวทางการพฒนา

สมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคเพอตอบสนองตอรปแบบของการจดการทองเทยว

เชงสรางสรรค

ค าส าคญ: การทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism), สมรรถนะการบรการ (Service Competence),

ประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0)

23

บทน า

ประเทศไทยนนมการทองเทยวเปนแหลงรายไดทส าคญ โดยจะเหนไดจากยอดรายไดทไดจากการ

ทองเทยวนนมมลคามากถง 10% ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาตในป 2559 และยงเปนแหลงการจางงานท

ส าคญของประเทศอกดวย และจากยอดการเพมขนของนกทองเทยวทมอยางตอเนองท าใหเกดการตนตวใน

หลายภาคสวน (สกานดา ลวส, 2560) ซงสอดคลองกบขอมล วรรณสร โมรากล (2559) ทระบวา กลม

อตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมหนงทมผลตอการเตบโตของเศรษฐกจไทยอยางตอเนอง

อตสาหกรรมการบรการดานการทองเทยวมมลคาผลตภณฑมวลรวมทางตรงของการทองเทยว (Tourism

Direct DDP) ประมาณ รอยละ 5.45 เมอเทยบกบ GDP รวมของประเทศ ซงสดสวนดงกลาวมแนวโนมเพมขน

ตามล าดบ อกทงจากขอมลของ วรรณสร โมรากล (2559) รองปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา ไดระบวา

สถานการณการทองเทยวในป 2558 โดยประเมนเมอวนท 1 ม.ค. 2559 พบวา มนกทองเทยวตางชาตเดน

ทางเขามาในประเทศไทย จ านวน 29.88 ลานคน ขยายตวถง 20.44% สรางรายได 1.44 ลานลานบาท

ขยายตวมากถง 23.53% ซงสงทสดเปนประวตการณ หรอแมแตการเดนทางทองเทยวภายในประเทศ ไดมการ

ประเมนวาคนไทยเดนทางเทยวในประเทศ 138.8 ลานคน-ครง สรางรายได 7.9 แสนลานบาท สงผลใหในป

พ.ศ.2558 ประเทศไทยมรายไดจากการทองเทยวอยท 2.23 ลานลานบาท ขอมลเหลานสะทอนถงแนวโนม

การขยายตวของอตสาหกรรมสายบรการทมความส าคญอยางยงกบเศรษฐกจของประเทศไทยในขณะเดยวกน

สวทย เมษนทรย (2559) กไดกลาวถงความส าคญของอตสาหกรรมบรการ วาประเทศไทยนาจะขบเคลอนดวย

ภาคบรการมากขน เพราะปจจบนน 25% ของการคาขาย ประเทศไทยสงออกภาคบรการ แต 75% เปนเรอง

ของการทองเทยว กลาวคอยงกระจกตวกนแตในภาคการทองเทยว ทงทประเทศไทยมภาคบรการมากกวาภาค

การทองเทยว ไมวาจะเปนเรองของ สปา สขภาพ โลจสตก เพยงแตประเทศไทยยงไมมนโยบายหรอ

ยทธศาสตรทชดเจน อยางไรกตามกลมบรการเปนกลมส าคญทสามารถเปดโอกาสใหคนสวนใหญมาเขารวมได

ไมเหมอนกบกลมเทคโนโลยทตองใชความรเฉพาะดาน ดงนน จงควรปรบใหภาคบรการ (service sector) ให

กลายเปน กลมบรการคณคาสง (high value service)

ดวยความส าคญของการทองเทยวดงกลาวรฐบาลจงไดท าการก าหนดยทธศาสตรการทองเทยวไทย

ในป พ.ศ. 2558-2560 ทไดระบถงวสยทศนไววา “วางรากฐานการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวใหประเทศ

ไทยเปนแหลงทองเทยวคณภาพอยางมดลยภาพและยงยน” และไดถกแปลงไปสทศทางเชงกลยทธ (Strategic

Direction) ซงไดก าหนดเปนดชนชวดเปาหมายตาม แผนภาพท 1

24

แผนภาพท 1: ดชนชวดเปาหมายการพฒนาแหลงทองเทยว

ทมา: กระทรวงการทองเทยว, 2558

ดชนชวดเปาหมายของการพฒนาประกอบไปดวย 6 ดาน ไดแก 1) อตราการเตบโตของ

นกทองเทยวอยางตอเนอง 2) รายไดเพมขนจากการทองเทยว 3) จงหวดมรายไดจากการทองเทยวเพมมากขน

4) มการก าหนดขดความสามารถในการรองรบในแหลงทองเทยว 5) อตราในการทองเทยวชวง Low Season

เพมมากขน และ6) ความพงพอใจของนกทองเทยวและผมสวนไดสวนเสย

จากดชนชวดนไดน าไปสการพฒนาเปนยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวออกเปน 3 ยทธศาสตร

ไดแก ยทธศาสตรท 1 การสงเสรมตลาดทองเทยว ยทธศาสตรท 2 การพฒนาสนคาและบรการทองเทยว และ

ยทธศาสตรท 3 การบรหารจดการทองเทยว

โดยเฉพาะอยางยงส าหรบยทธศาสตรท 2 ทไดระบถงความทาทายของการพฒนาสนคาและบรการ

ทองเทยว คอ การท าใหสนคาและบรการจากการทองเทยวของไทยมคณภาพ ไดมาตรฐานระดบสากล เพอ

รองรบนกทองเทยวทเพมขน โดยไมท าลายทรพยากรธรรมชาตทมอย เพมคณคาและมลคาสนคาและบรการ

ทองเทยว กระจายรายไดสภาคเกษตรกรและทองถน อกทงยงตองสามารถรกษาอตลกษณของชมชนได ซง

แนวทางทเสนอไวในยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวคอ การมงเนนการบรณาการการท างานรวมกนของ

หนวยงานทเกยวของเพอพฒนาเศรษฐกจดานการทองเทยวรปแบบใหมใหเกดขน คอการทองเทยวเชง

สรางสรรค

25

จากยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวท 2 กลยทธท 1 การพฒนาเชงพนท ไดระบถงเขต

พฒนาการทองเทยวอารยธรรมลานนา อนไดแก จงหวดเชยงใหม เชยงราย ล าพน ล าปาง และพะเยา ทเนน

การพฒนาไปสการทองเทยวทางวฒนธรรมและภมปญญาเชงสรางสรรค โดยประธานสภาอตสาหกรรม

ทองเทยวแหงประเทศไทยไดน าเสนอดวยแคมเปญทองเทยววถไทย เกไกสไตลลกซงดวยการสงเสรมใหคนไทย

และนกทองเทยวไดมสวนรวมกบประสบการณอนเปนเอกลกษณแตละทองถนของไทยผานจงหวดยอดนยมทม

ผสนใจเดนทางทองเทยวมากทสด อนไดแก เชยงใหม ภเกต กระบ (MGR Online, 2560; ส านกงาน

ปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2559) ดงนนส าหรบนโยบายททางอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศ

ไทยไดมงเนนทจะน าเสนอเพอสรางรายไดใหแกประเทศในป 2560 คอ การดงความเปนเอกลกษณแตละ

ทองถนของไทยผาน 3 จงหวดยอดนยมของนกทองเทยว

จงหวดทอยในพนทอารยธรรมลานนาสามารถสรางรายไดจากนกทองเทยวมากทสด อกทงยงไดรบ

การยกยองใหเปนนครทเปนทสดแหงความสงางามทาง มการน าเสนอการทองเทยวหลากหลายรปแบบ เชน

การทองเทยวเชงวฒนธรรม การทองเทยวแบบพ านกระยะยาว การทองเทยวเชงสขภาพ การทองเทยวเชง

การศกษา และการทองเทยวเพอการประชมสมมนา อกทงยงมผลตภณฑจ านวน 9 ผลตภณฑทมความสามารถ

ในการดงดดนกทองเทยว อนประกอบดวย กอลฟ การจดงานแตงงาน สขาภพและความงามและ การ

ทองเทยวเชงนเวศ ศาสนา อาหาร สนคา OTOP พนทชมชนทองถนทมกจกรรทองเทยวเชงวถชวต กลมสนคา

ทองเทยว Theme และกระแส(Trend) โดยเฉพาะอยางยงจงหวดเชยงใหมซงเปนจงหวดทไดรบรางวลดาน

การทองเทยวทหลากหลาย อาทเชน Best Destination และไดรบการจดอนดบใหเปนเมองนาทองเทยวมาก

ทสดในโลก (World’s Best Awards) ของนตยสารทราเวล แอนด เลซเซอร (สหรฐอเมรกา) มทงหมด 25

อนดบ จงหวดเชยงใหมเปนเมองนาทองเทยวอนดบท 1 ของเอเชย และเปนอนดบท 2 ของโลก แหลง

ทองเทยวภาคเหนอของไทยมการทศทางในการพฒนาต าแหนงของพนทและตองการผลกดนใหเปนเมอง

ศนยกลางการทองเทยวและบรการระดบสากล Tourism Hub/World’s Tourist Destination เพอสะทอน

ใหเหนถงความโดดเดนดานการทองเทยวและบรการระดบสากลทมทรพยากรทางกรทองเทยวทหลากหลายทง

ดาน โบราณสถานศลปวฒนธรรมทเปนอตลกษณ และแหลงทองเทยวธรรมชาต (กลมงานยทธศาสตรและ

ขอมลเพอการพฒนาจงหวด, 2560)

ดวยเหตนทางผวจยจงตองการทจะสรางเครองมอวดสมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทย ;เชง

สรางสรรค รวมถงวดระดบสมรรถนะของการบรการของผใหบรการการทองเทยวและความเปนแหลง

ทองเทยวเชงสรางสรรคผานภายใตบรบท ไทยแลนด 4.0 เพอใหไดเครองมอในการวดสมรรถนะการบรการท

26

สอดคลองกบแหลงทองเทยวเชงสรางสรค ทราบถงสมรรถนะการบรการของผใหบรการการทองเทยวและ

สภาพปจจบนของแหลงทองเทยวในบรบทภาคเหนอในมตของการเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

วตถประสงคการวจย

1. เพอสรางเครองมอวดสมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคภายใตกรอบ

ประเทศไทย 4.0

2. เพอวดระดบสมรรถนะการบรการของผใหบรการการทองเทยวในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

ในบรบทภาคเหนอ

3. เพอศกษาความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคในบรบทแหลงทองเทยวภาคเหนอ

เอกสารทเกยวของ

การพฒนาประเทศไทยตามแนวประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0)

ประเทศไทย 4.0 ชอของโมเดลเศรษฐกจทเปนยคท 4 โดยเรมตงแต “โมเดลประเทศไทย 1.0” ท

ใหความส าคญกบภาคการเกษตร มาเปน “โมเดลประเทศไทย 2.0” ทเนนอตสาหกรรมเบา จนกาวส “โมเดล

ประเทศไทย 3.0” คอยคปจจบนของประเทศไทยทเนนทางดานอตสาหกรรมหนก อยางไรกตามการด าเนน

นโยบายเศรษฐกจตามแนว “ประเทศไทย 3.0” กจะท าใหประเทศไทยประสบกบปญหาหลายประการ ไมวา

จะเปน “กบดกประเทศรายไดปานกลาง” “กบดกความเหลอมล าของความมนคง” และ “กบดกความไม

สมดลในการพฒนา” ดวยประเดนปญหาเหลานจงสงผลใหรฐบาลไดปฏรปโครงสรางเศรษฐกจใหเขาส

“ประเทศไทย 4.0” เพอพรอมรบกบพลวตการเปลยนแปลงทเกดในปจจบนทสงผลกระทบอยางหลกเลยง

ไมได 3 กระแส ไดแก (ส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2559)

1.กระแส Globalization ทประกอบดวย Digitization ทกอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมของ

ผคนและรปแบบในการประกอบธรกจ Urbanization ทจะกอใหเกดการกระจายตวไปโดยรอบ ทกคนจะเรมม

ชวตความเปนอยแบบคนเมอง การกระจายความเจรญจะไปสภมภาคมากขน และ Communization ทจะ

สงผลใหทกคนในโลกไดรบผลกระทบทวไป ไมวาจะเปนในเรองของการเปลยนแปลงทางสภาพอากาศ การกอ

การราย โรคระบาด ทสามารถกระจายผลกระทบไปยงทกภมภาคของโลกอยางเลยงไมได

2. Regionalization กระแสการรวมกลมกนในภมภาค ทงในเชงของภมรฐศาสตรและภม

เศรษฐศาสตร เพอเพมอ านาจการตอรองของประเทศทอยในกลมสมาชก

27

3. กระแส Localization ทจะใหความส าคญกบความเปนทองถนและชมชนเขมแขง กลาวถง

เอกลกษณประจ าทองถน และอตลกษณทชดเจน รวมไปถงศลปะและวฒนธรรมทสบทอดและเชอมโยงกบคน

ในทองถนมาอยางยาวนาน

จากพลวตและกระแสส าคญทเกดขน เปนแรงผลกใหประเทศไดด าเนนโมเดลประเทศไทย 4.0 โดย

จดเนนของโมเดลเศรษฐกจ “ประเทศไทย 4.0” จะตองการทจะปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจไปส

“เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” หรอเรยกอกอยางวา “Value-Based Economy” กลาวอยางงายคอ

เศรษฐกจยคปจจบนเปนยคท “ท ามาก ไดนอย” ซงจะปรบเขาสในยคของการ “ท านอย ไดมาก” โดย สวทย

เมษนทรย (2559) ไดกลาวถงมตในการเปลยนอยางเพอใหเกดการขบเคลอนเศรษฐกจแบบ “ประเทศไทย

4.0” ใน 3 มต ไดแก 1. เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” 2 เปลยนจากการ

ขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรม ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม

3. เปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคา ไปสการเนนภาคบรการมากขน นอกจากน สวทย เมษนทรย (2559)

ยงไดกลาวถงองคประกอบในการเปลยนผานทงระบบวาประกอบดวย 4 องคประกอบส าคญ ไดแก 1. การ

เปลยนผานจากการเกษตรแบบดงเดม (Traditional Farming) ไปสการเกษตรสมยใหม เนนทการบรหาร

จดการและเทคโนโลย (Smart Farming) โดยเกษตรกรจะตองมฐานะทดขนและเปนเกษตรกรแบบ

ผประกอบการ (Entrepreneur) 2. การเปลยนผานจาก Traditional SMEs หรอ SMEs ทรฐจะตองใหความ

ชวยเหลออยตลอดเวลา ไปสการเปน Smart Enterprises และ Startups ทมศกยภาพสง 3. การเปลยนจาก

Traditional Services ทมมลคาต า ไปส High Value Services และ 4. การเปลยนจากแรงงานทกษะต าไปส

แรงงานทมความร ความเชยวชาญ และทกษะสง

การพฒนาประเทศตามแนว “ประเทศไทย 4.0” จงเปนเสมอนการพฒนา “เครองยนตเพอ

ขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจชดใหม” (New Engine of Growth) ดวยการแปลงความไดเปรยบเชง

เปรยบเทยบของประเทศไทยทมอย 2 ดาน คอ ความหลากกหลายทางชวภาพ และความหลากหลายเชง

วฒนธรรม ใหเปนความไดเปรยบในเชงแขงขน โดยการใสวทยาการ ความคดสรางสรรค นวตกรรม

วทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยและพฒนา แลวจงน ามาตอยอดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบใน 5

กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ซงประกอบดวย

1. กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ (Food, Agriculture & Bio-Tech)

2. กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย (Health, Wellness & Bio-Med)

3. กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม

(Smart Devices, Robotics & Mechatronics)

28

4. กลมดจตอล เทคโนโลยอนเทอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและ

เทคโนโลยสมองกลฝงตว (Digital IoT, Artificial Intelligence & Embedded Technology)

5. กลมอตสาหกรรมอาหารสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง (Creative, Culture &

High Value Services)

จากโมเดลการพฒนาประเทศตามแนวนโยบาย ประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) จะเหนไดวา

จดเนนดานหนงทไดรบการใหความส าคญนนกคอ กลมของ อตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทม

มลคาสง (Creative, Culture & High Value Services) ซงไดมการเสนอรปแบบของรปแบบเศรษฐกจท

สอดคลองกบการพฒนาดงกลาวคอ กลมของเศรษฐกจเชงสรางสรค (Creative Economy) ซง การทองเทยว

เชงสรางสรรค (Creative Tourism) กเปนรปแบบการทองเทยวทตอบสนองตอแนวคดของเศรษฐกจเชง

สรางสรรคดงกลาว

การทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism)

ทมาและความหมายของการทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism)

Richard & Raymon (2000, อางถงใน นนทวรรณ สงเสรม) ไดใหความหมายของค าวาการ

ทองเทยวเชงสรางสรรควา หมายถง การทองเทยวทเปดโอกาสใหกบผมาเยยมเยยนไดพฒนาศกยภาพความ

สรางสรรคของคนผานการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรดวยประสบการณจรงอนเปนไปตามลกษณะเฉพาะ

ของพนทเปาหมาย ซงสามารถกลาวสรปไดวา การทองเทยวเชงสรางสรรคเปนเครองมอทท าใหเกดความเขาใจ

เกยวกบคณคาของความหลากหลายในวฒนธรรม นกทองเทยวไดรบประสบการณใหมพรอมทงสรางเสรม

ศกยภาพของการสรางสรรคใหกบนกทองเทยว ในขณะเดยวกนเจาของชมชนกเกดความตระหนกในคณคาของ

ตนเอง ตอมาในป พ.ศ.2548 Crispin ไดขยายความหมายของการทองเทยวเชงเสรางสรรคเพมเตม ภายหลง

จากการวมกอตง องคกรการทองเทยวเชงสรางสรรคนวซแลนด (Creative Tourism New Zealand: CTNZ)

วาหมายถง การทองเทยวทเกยวกบการเรยนร ทกษะ วฒนธรรมของประเทศหรอชมชนทนกทองเทยวไปเยยม

เยยนในชวงวนหยด นกทองเทยวเชงสรางสรรคเหลานจะมโอกาสพฒนาศกยภาพความสรางสรรคและได

ใกลชดกบคนในพนทนนๆ ผานกจกรรมการมสวนรวม รวมถงไดรบประสบการณผานสถานทแหงนน

ตอมาในป พ.ศ.2547 องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต

(UNESCO) ไดสนบสนนนโยบายดานการสงเสรมความหลากหลายทางวฒนธรรมของโลก (Global Alliance

for Cultural Diversity) เพอเปนเครองมอส าหรบการอนรกษวฒนธรรม โดยเสนอแนวคดเกยวกบเรอง

“เครอขายเมองสรางสรรค” (The Creative City Network) ทมเปาหมายทจะสนบสนนความรวมมอระหวาง

ทองถนเพอการพฒนาในระดบนานาชาตและเชอมโยงเมองตางๆ ทวโลกเขาไวดวยกน โดยเนนการพฒนาดาน

29

อตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industries) เพอน าไปสรปแบบใหมของความรวมมอระดบนานาชาต ทง

ในภาคของประชาชน เอกชน สาธารณ และประชาคม ซงเครอขายเมองสรางสรรคของยเนสโกมทงหมด 7

กลมเมอง ไดแก

1. วรรณกรรม (Literature)

2. งานหตถกรรมและศลปะพนบาน (Crafts and Folk Art)

3. งานออกแบบ (Design)

4. ดนตร (Music)

5. อาหาร (Gastronomy)

6. ภาพยนตร (Cinema)

7. สอศลปะ (Media Arts)

ผลจากการมเครอขายเมองสรางสรรคสงผลใหเกดการพฒนาการทองเทยวในรปแบบใหมท

สอดคลองกบทศทางของการทองเทยวเชงสรางสรรค องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหง

สหประชาชาตมความเชอวาการทองเทยวเปนเครองมอของการท าความเขาใจคณคาของความหลากหลายใน

วฒนธรรม นอกเหนอจากการเสรมแรงใหกบการตระหนกรในคณคาของชมชนตนเองแลว ในขณะเดยวกนยง

เปนการสงเสรมพฒนาศกยภาพของนกทองเทยวเองเพอน าประสบการณทไดจากการทองเทยวไปใชในวถชวต

ของตนเองอกดวย ตอมาในป พ.ศ.2551 ไดมการจดงานประชมนานาชาต Santa Fe International

Conference on Creative Tourism 2008 ทเมอง ซานตาเฟ รฐนวเมกซโก ประเทศสหรฐอเมรกา เพอการ

เตรยมจดงานในครงนนคณะกรรมการจดงานของยเนสโกไดมการประชมเพอเตรยมงาน โดยในการประชมครง

นนไดมการใหความหมายของการทองเทยวเชงสรางสรรค ซงยงคงยดหลกการส าคญของ Richard &

Raymon ทใหความส าคญกบประสบการณ (hands-on Experience) การมสวนรวม (Participation) และ

ความจรงแททางวฒนธรรม (Authentic) โดยมการใหความหมายการทองเทยวเชงสรางสรรควา หมายถง การ

ทองเทยวทมงไปสความผกพนและประสบการณอนแทจรงซงไดมาจากการเขาไปมสวนรวมในการเรยนรดาน

ศลปะ มรดกทางวฒนธรรมหรอคณลกษณะเฉพาะของพนท ซงการใหความหมายขององคการยเนสโกจะ

มงเนนทการจดกจกรรมการทองเทยวทเรยนรในเรองศลปะ วฒนธรรม และเอกลกษณของสถานทผาน

ประสบการณตรง และการมสวนรวมกบเจาของวฒนธรรมอยางกลมกลน รวมถงการมสวนรวมและปฏสมพนธ

ระหวางนกทองเทยวกบชมชน เพอใหเกดความยงยนของชมชน และการไดมาซงประสบการณจากสงทมอย

และเปนอยจรงในพนท ซงกลาวโดยสรปถงคณลกษณะตางๆ โดยรวมของการทองเทยวเชงสรางสรรค จะตอง

ประกอบไปดวย (Richard, 2016)

30

1. นกทองเทยวและเจาของบานมความผกพนระหวางกน (Visitor and hosts, each engaging

the other)

2. มการแลกเปลยนขามวฒนธรรมระหวางนกทองเทยวกบเจาของบาน (Cross-cultural

engagement/ Cultural experience)

3. นกทองเทยวและเจาของบานมความเขาใจอยางลกซงทางวฒนธรรมของพนททองเทยว (Spirit

of place/deep meaning/ understanding of the specific cultural feature of the place)

4. นกทองเทยวและเจาของบานมประสบการณรวมกนจากการมสวนรวม (Hands-on

experience)

5. นกทองเทยวและเจาของบานมการแลกเปลยนขอมลระหวางกน สงตอประสบการณ

(Exchange of information/ transformation and transformative experiences)

6. นกทองเทยวเปนผเขารวมกจกรรมมากกวาผชม (More participants than observers)

7. นกทองเทยวมโอกาสพฒนาพฒนาศกยภาพในการสรางสรรคของตนเองและมสวนรวมในการ

ตดสนใจรวมกบเจาของพนท (Tourists get the opportunities to develop their creative potentials

and participate in the decision-making process (Co -creating tourism experience))

8. การเขาถงอยางแทจรงในกระบวนการผลตและตวผลตภณฑจากรประสบการณจรง

(Authenticity in both process and product/ genuine experience)

9. กจกรรมมความนาประทบใจและเขาถง ( Memorable/ I hear and I forget, I see and I

remember, I do and I understand concept)

10. รปแบบการทองเทยวมความเฉพาะเจาะจงของนกทองเทยวแตละคน (Tailor - made

approach)

Campbell (2010) ไดใหความหมายของการทองเทยวเชงสรางสรรควา หมายถง การทองเทยวท

น าเสนอกจกรรมเชงสรางสรรคใหกบผเดนทาง อนไดแก กจกรรมดานศลปะ หตถกรรม และการท าอาหาร

พรอมทพกทมคณภาพดและการมปฏสมพนธกบชาวบานทองถนในพนททมลกษณะเฉพาะ

ส าหรบในประเทศไทย เรองการทองเทยวเชงสรางสรรคยงถอเปนเรองใหม อยางไรกตามกไดมผให

ความหมายของการทองเทยวเชงสรางสรรคไว ดงน

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (อพท, 2560) องคกรทมหนาท

หลกในการประสาน สงเสรม และสนบสนนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ได ใหความหมายของการ

ทองเทยวเชงสรางสรรควาหมายถง การทองเทยวทสมพนธกบประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม วถชมชนและ

31

เอกลกษณสถานท โดยกทองเทยวไดเรยนรเพอสรางประสบการณตรงรวมกบเจาของวฒนธรรม และไดม

โอกาสไดใชชวตรวมกนกบเจาของสถานท และเปนการสรางมลคาเพมใหกบประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม วถ

ชมชนและเอกลกษณของสถานท ไมใชกจกรรมทเนนรายไดของชมชน แตเปนกจกรรมทเนนคณคาของชมชน

โดย อพท. ไดเปรยบเทยบบทบาทของนกทองเทยวและชมชนระหวางการทองเทยวเชงวฒนธรรมกบการ

ทองเทยวเชงสรางสรรคไว ดงตารางท 1

ตารางท 1: ตารางเปรยบเทยบบทบาทนกทองเทยวและชมชนระหวางการทองเทยวเชงวฒนธรรมและการ

ทองเทยวเชงสรางสรรค

การทองเทยวเชงวฒนธรรม การทองเทยวเชงสรางสรรค นกทองเทยว - เปนเพยงผชมอยหางๆ ใชการถายภาพ

- ยนชมการสาธตและซอของทระลก - ไมไดรวมท ากจกรรม - ไมเกดความผกพนหรอการมสวนรวมกบชมชน

- มสวนรวมและลงมอท ากจกรรม เพอเรยนรสงใหมๆ รวมกบชมชน - พฒนาศกยภาพและการสรางสรรคผานการลงมอท าดวยตนเอง - พดคยแลกเปลยนเรองราวกบคนในชมชน - เกดความประทบใจและความผกพนทดกบชมชน - นกทองเทยวสามารถเดนทางไดตลอดทงป

ชมชน - นกทองเทยวมาเทยวเฉพาะชวงการจดงานหรอเทศกาล - นกทองเทยวเ พมมากขนสงผลให เกดปญหาสภาพแวดลอม สงคม และวฒนธรรม - เกดการเปลยนแปลงวถชวตเพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว - การทองเทยวของทองถนไมมความยงยน ชมชนไมไดรบผลประโยชนอยางเตมท

- ชมชนไมตองเปลยนแปลงวถชวตของตนเอง - เกดความเขมแขงเพอรกษาตวตนทแทจรง - การทองเทยวของทองถนมความยงยน ชมชนไดรบผลประโยชนอยางแทจรง

ทมา: องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (อพท., 2560)

นอกจากนองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน ยงไดเสนอ

หวใจหลกของการทองเทยวเชงสรางสรรคในมตของ อพท. โดยเนนการทนกทองเทยวจะไดเรยนรมรดก

วฒนธรรมของพนททองเทยวผานการมประสบการณตรงเพอน าไปสความเขาใจและชนชมจตวญญาณอนเปน

32

ลกษณะของพนท ซงจะน าไปสการเรยนรสงใหมๆ และเพมศกยภาพของนกทองเทยวอยางไมสนสด โดยหวใจ

ของการทองเทยวเชงสรางสรรคของ อพท. ประกอบไปดวย

1. R- Reciprocating หมายถงการแลกเปลยนเรยนรขามวฒนธรรม

2. E- Experiencing หมายถง การมประสบการณตรงในพนททองเทยว

3. A- Appreciating หมายถง การชนชมและเขาใจจตวญญาณของพนท

4. L- Lifelong Learning หมายถง การเรยนรสงใหมเพอเพมพนศกยภาพ

ของตนเองอยางไมสนสด

ศลษา ธรานนท และประกาศต โสภณจรสกล (2559) ไดระบวาการทองเทยวเชงสรางสรรค

เปนการทองเทยวรปแบบใหมทมความแตกตางจากการทองเทยวทมมากอนหนาน เนองจากการทองเทยว

แบบเดมนนจะมงในการใชเวลาเพอการพกผอนหยอนใจ แสวงหาความสขจากการทองเทยวตามสถานทตาง ๆ

ซงตอมาไดมการพฒนารปแบบการทองเทยวเชงประวตศาสตรวฒนธรรม โดยมงเนนรปแบบของการทองเทยว

เพอสมผสเรยนร เกดประสบการณการเรยนรจากการทองเทยว แตกยงไมมมตของการพฒนาและสรางความ

สมดลยใหกบชมชน นอกจากนศลษา ธรานนท และประกาศต โสภณจรสกล (2559) ยงไดเสนอความเชอมโยง

ระหวางเศรษฐกจเชงสรางสรรคกบการทองเทยวเชงสรางสรรคดงภาพท 1

แนวคด

รปแบบการทองเทยว

การพฒนาอยางยงยน (Sustainable development)

ความหลากหลายทางวฒนธรรม (Cultural diversity)

ความเปนทองถนนยม (Localism)

เศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative economy)

การทองเทยวอยางยงยน (Sustainable tourism)

การทองเทยวเชงวฒนธรรม (Cultural tourism)

การทองเทยวโดยชมชน (Community-based tourism)

การทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative tourism)

ภาพท 1 แสดงพฒนาการของการทองเทยวเชงสรางสรรค

ทมา: ศลษา ธรานนท และประกาศต โสภณจรสกล (2559): หนาท 210

33

จากภาพท 1 สามารถกลาวไดวาการทองเทยวเชงสรางสรรคนนพฒนาขนตามรปแบบการ

ทองเทยวอยางยงยนภายใตกรอบแนวคดการพฒนาอยาง ยงยนสไปสรปแบบการทองเทยวทมการปรบตวให

สอดคลองกบแนวคดการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคดงกลาว

โดยรปแบบของการทองเทยวเชงสรางสรรคเปนการปรบเปลยนไปจากการทองเทยวแบบเดม

ทจะมคณภาพทต าลงเรอยๆ เนองจากเปนรปแบบของการทองเทยวเชงมวลชน (Mass tourism) แตในกระแส

ของการเดนทางทองเทยวของคนรนใหมนนมความปรารถนาในการเดนทางเขาไปการทองเทยวแบบมสวน

รวมกบ สถานทหรออตลกษณของพนทนนๆ การทองเทยวเชงสรางสรรคจงเปนการเปลยนจากการเทยวชมใน

วฒนธรรมทจบตองไดไปสทรพยากรทเปนวฒนธรรมทจบตองไมได โดยสามารถอธบายไดจากภาพท 2

ภาพท 2: การปรบเปลยนรปแบบการทองเทยว

ปรบจาก: โครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร (2555: 10)

จากภาพท 2 กลาวไดวาความสนใจของนกทองเทยวทเคยใหคณคากบสงกอสราง ผลตภณฑ หาด

ทราย หรอภเขาไดเปลยนไปใหความสนใจกบภาพลกษณ อตลกษณ วถชวต บรรยากาศ เรองเลา การ

สรางสรรค ตลอดจนการเปลยนจากวฒนธรรมชนสง เชน ปราสาทราชวง กลบมาให ความสนใจกบวถชวต

วฒนธรรมทพบไดทวไปในชวตประจ าวนมากขนกวาเดม เชน รานอาหารทองถน ตลาด บานเรอน ซงจะท าให

นกทองเทยวไดมสวนรวมในการทองเทยวดงกลาวมากขน (โครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค, คณะ

สงคมวทยาและมนษยซยะวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555)

มรดกเชงสงกอสราง พพธภณฑ อนสาวรย หาดทราย

ภเขา

ภาพลกษณ อตลกษณ วถชวต

บรรยากาศ เรองเลา

การสรางสรรค สอ

34

แบบจ าลองการจดการทองเทยวเชงสรางสรรค

ในป 2011 Richard ไดเขยนบทความเรอง ความคดสรางสรรคและการทองเทยว: เมองแหงศลปะ

(Creativity and Tourism: The State if the Art) ซงไดระบแบบจ าลองการทองเทยวเชงสรางสรรค

(Models of Creative Tourism) เพออธบายการจดการทองเทยวเชงสรางสรรคและรปแบบประสบการณ

พนฐานของการทองเทยวเชงสรางสรรค ไวดงแผนภาพท 3

ภาพท 3: แบบจ าลองการทองเทยวเชงสรางสรรค

ทมา: Richard (2011): 1239

สมรรถนะและทกษะส าหรบการจดการทองเทยว

แนวคดความหมายของสมรรถนะและทกษะส าหรบการจดการทองเทยว

ในการศกษาเรองสมรรถนะและทกษะการบรการ มกจะมความสบสนกนอยระหวางสองค าน โดย

ในการทบทวนวรรณกรรณน ไดท าการรวบรวมความหมายทไดนยามไวโดยนกวชาการตางๆ ซงจะท าใหเหนถง

ความเกยวของกนระหวางค าวา “ทกษะ” และ “สมรรถนะ” ดงน

McClelland (1975) ไดใหนยามความหมายของค าวา “สมรรถนะ คอ คณลกษณะ ทซอนอย

ภายในตวบคคล ซงจะเปนตวกระตนใหบคคลสามารถสรางผลการปฏบตงานในงานของตนใหสงกวา หรอ

เหนอกวาเกณฑ หรอเปาหมายทตงไว”

Boyatzis (1982) ไดใหนยามทสอดคลองกนวา “สมรรถนะ คอ คณลกษณะเบองตนของบคคล

ไดแก แรงจงใจ, อปนสย, ทกษะ, จนตภาพสวนตน หรอบทบาททางสงคม หรอองคความร ซงบคคลนน

จ าเปนตองใชในการปฏบตงานเพอใหไดผลงานสงกวาหรอเหนอกวาเกณฑเปาหมายทตงไว”

35

Dubois and Rothwell (2004) ไดนยามไวคอนขางคลายกบ Boyatzis ในป 1982 ทกลาววา

สมรรถนะ คอ “คณลกษณะทบคคลทกคนมและใชไดอยางเหมาะสม เพอกระตนใหผลการปฏบตงานบรรล

ตามเปาหมาย ซงสงเหลานไดแก ความร ทกษะ บคลกภาพ แรงจงใจทางสงคมลกษณะ นสยสวนบคคล

ตลอดจนรปแบบความคดและวธการคด ความรสกและการกระท า”

สวน Spencer and Spencer (2008) ไดรบอทธพลจาก Boyatzis (1982) ดงจะเหนไดจากความ

คลายกนของนยามความหมายทกลาววา “สมรรถนะ คอ คณลกษณะเบองตนทมอยภายในตวบคคลไดแก

แรงจงใจ, อปนสย, อตตมโนทศน หรอจตภาพสวนตน, ความร และทกษะ ซงคณลกษณะเหลาน จะเปน

ตวกระตนหรอมความสมพนธเชงเหตผลใหบคคลสามารถ ปฏบตงานตามความความรบผดชอบภายใต

สถานการณตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและ/หรอ สงกวาเกณฑหรอเปาหมายทตงไว”

ในประเทศไทยไดมการศกษาในประเดนของ สมรรถนะ โดยนกวชาการตางๆ ดงน

เดชา เดชะวฒนไพศาล (2543) กลาววา “สมรรถนะ คอ ทกษะ ความรและ ความสามารถ หรอ

พฤตกรรมของบคลากร ทจ าเปนในการปฏบตงานใดงานหนง หรออกนยหนงคอ การท างานหนงใดนน เราตอง

รอะไรบางและเมอมความรหรอขอมลแลวเราตองรวาจะท างานนนๆ อยางไร และเราควรมพฤตกรรมหรอคณ

ลกษณะเฉพาะอยางไรจงจะท างานไดอยางประสบความส าเรจ”

ณรงควทย แสนทอง (2545) กลาววา “สมรรถนะ คอ ความร ความสามารถ ทกษะ และแรงจงใจ

ทมความสมพนธและสงผลกระทบตอความส าเรจของเปาหมายของงานใน ต าแหนงนนๆ สมรรถนะแตละตว

จะมความส าคญตองานแตละงานแตกตางกนไป”

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) (2548) กลาววา “สมรรถนะ คอ คณลกษณะ

เชงพฤตกรรมทเปนผลมาจากความร ทกษะหรอความสามารถและคณลกษณะอนๆ ทท า ใหบคคลสามารถ

สรางผลงานไดโดดเดนกวาเพอนรวมงานอนๆ ในองคกร” หรอกลาวอกนยหนงคอ “การทบคคลจะ แสดง

สมรรถนะใดสมรรถนะหนงได มกจะตองมองคประกอบของทงความรทกษะ/ความสามารถ และคณลกษณะ

อนๆ ตวอยางเชน สมรรถนะการบรการทด”

เทอน ทองแกว (2552) ไดทบทวนนยามความหมายของค าวา “สมรรถนะ” วาคอ “ความร ทกษะ

และคณลกษณะทจ าเปนของบคคลในการท างานใหไดเปาหมายทตงไวหรอสงกวาเกณฑทก าหนด”

จากความหมายทไดท าการทบทวนมานนทงจากนกวชาการตางประเทศและนกวชาการในประเทศ

สามารถสรปนยามความหมายของค าวา “สมรรถนะ” ไดวาคอ คณลกษณะเบองตนของบคคล ความร และ

เปนทกษะในตวบคคล อนเปนสงจ าเปนในงานหนงๆ ซงจะสงผลตอความส าเรจของงานไดตามเปาหมายหรอ

36

เกณฑทตงไวไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล รวมทงท าใหบคคลหนงๆ สามารถสรางความโดดเดนกวา

คนอนๆ ได

องคประกอบของสมรรถนะ

ในการศกษาและพฒนาความเขาใจในเรองของ สมรรถนะนน ไดมการศกษามาอยางยาวนานและ

เปนการศกษาเพอทจะพฒนารปแบบเพอประเมนและท าความเขาใจบคคล ซงจะเหนไดจากการระบถง

องคประกอบของสมรรถนะในแงมมตางๆ ทจะท าใหเกดความเขาใจและสามารถพฒนาบคคลไดอยาง

เหมาะสมตอไป เพอความเขาใจในองคประกอบตางๆของสมรรถนะของบคคล งานวจยนไดน าเสนอแนวคด

องคประกอบของสมรรถนะทส าคญ ดงน

แนวคดของ McClelland ถอไดวาเปนยคแรกๆของการศกษา สมรรถนะ โดยไดมงการศกษาเพอ

ใชประโยชนในวงการการศกษาและไดพฒนาตอไปยงอตสาหกรรมและธรกจอนๆ โดยในชวงป 1970

McClelland ได ร วมกบบรษท McBer และสมาคมการจ ดการอเมร กา (American Management

Association: AMA) ท าการศกษาและระบถงองคประกอบส าคญของสมรรถนะ ไดแก (cited in Rothwell,

& Lindholm, 1999). โดยสมรรถนะตามแนวคดของ McClelland สามารถแบงออกได 5 สวน (อางใน ส

กญญา รศมธรรมโชต, 2548) ไดแก

1. ความร (knowledge) หมายถง ความรเฉพาะในเรองทตองร (Specialized Knowledge)

เปนความรทเปนสาระส าคญ เชน ความรดานการทองเทยว เปนตน

2. ทกษะ (skill) คอ สงทตองการใหท าไดอยางดมประสทธภาพ เชน ทกษะทางภาษาหรอ

การตดตอสอสาร เปนตน ซงเกดจากพนฐานทางความร และการฝกฝนจนสามารถปฏบตไดอยางช านาญ

3. ความคดเหนเกยวกบตนเอง (self – concept) คอ ความคดเหนเกยวกบภาพลกษณของ

ตน หรอสงทบคคลเชอวาตนเองเปน รวมทง ทศนคต และคานยม เชน ความมนใจในแกไขปญหาตางๆดวย

ตนเอง เปนตน

4. บคลกลกษณะประจ าตวของบคคล (traits) เปนสงทอธบายถงบคคลนน ซงเปนสงบง

บอกสมรรถนะคณลกษณะสวนบคคล (Traits Competency) เชน คนทนาเชอถอและไววางใจได หรอม

ลกษณะเปนคนกลาคดกลาตดสนใจ มภาวะผน า เปนตน

5. แรงจงใจหรอเจตคต (motives or attitude) เปนแรงผลกดน หรอแรงจงใจ อนจะท าให

บคคลแสดงพฤตกรรมทมงไปสเปาหมายหรอมงสความส าเรจทตงไว เปนตน

จากสมรรถนะตามแนวคดของ McClelland 5 สวน สามารถแบงออกไดเปน 2 สมรรถนะ ดงน

37

1. สมรรถนะขนพนฐาน (Threshold Competencies) คอ ความรหรอทกษะ พนฐาน

อนเปนสงจ าเปนของบคคลทจะท าใหสามารถท างานไดสงกวา เปาหมายทตงไว

2. สมรรถนะทใหเกดความแตกตาง (Differentiating Competencies) คอ ปจจยทท า

ใหบคคลสามารถท างานไดแตกตาง ดกวา หรอ สงกวามาตรฐานทบคคลทวไปจะท าใหส าเรจได

แนวคดดานสมรรถนะของ Spencer & Spencer (1993) ไดท าการศกษาและระบ

องคประกอบของสมรรถนะ ไว 3 ดาน ดงน 1) สมรรถนะหลก (Essential Competency) เปนความรพนฐาน

และทกษะทจ าเปนตอทกคนทท างานในองคกร, 2) สมรรถนะขนแยกแยะได (Differentiating Competency)

เปนสมรรถนะทแยกบคลากรทโดดเดนออกจากบคลากรทวไป และ 3) สมรรถนะขนกลยทธ (Strategic

Competency) เปนสมรรถภาพหลกขององคกรทมงไปทภาพรวมขององคกร ทมงเนนการสรางความไดเปรยบ

ในการแขงขน

ในปจจบนไดมความพยายามในการศกษาแนวทางในการพฒนาบคลากรตามสมรรถนะตางๆ

รวมทงในดานการทองเทยว โดยสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast

Asian Nations) ทไดก าหนดสมรรถนะดานตางๆ เพอเปนการวางกรอบมาตรฐานการเรยนการสอนเพอความ

เปนสากล โดยม 11 ประเทศในอาเซยนทรวมเปนสมาชก และผลของการศกษาไดก าหนดสมรรถนะไวอย 5

ดาน (Association of Southeast Asian Nations, 2012) ไดแก

ภาพท 4: มาตรฐานสมรรถนะการสอนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทมา: Association of Southeast Asian Nations, 2012

38

1. คณลกษณะสายอาชพ (Professional Characteristics) คอ ความช านาญในเนอหาและ

เครองมอทใชในสายอาชพ

2. ทกษะในสายอาชพ (Professional Skills) คอ ทกษะ การจดการ และการประเมนงานในสาย

อาชพ

3. ความรในสายอาชพ (Professional Knowledge) คอ คณลกษณะสวนบคคลทเหมาะสมในสาย

อาชพ เชน การมความรบผดชอบ การตรงตอเวลา

4. มาตรฐานจรยธรรมสวนบคคล (Professional Personal Ethical Standards) คอ มาตรฐาน

ทางจรยธรรมทดในสายอาชพ

5. การเรยนรตลอดชวตในการพฒนาสายอาชพ (Professional Development and Lifelong

Learning) คอ การพฒนาการเรยนรในสายอาชพแบบเรยนรตลอดชวต

นอกจากนยงไดมการก าหนดมาตรฐานสมรรถนะผประกอบวชาชพเฉพาะ โดยการเสนอกรอบ

ขอตกลงคณสมบตนกวชาชพแหงอาเซยน (ASEAN Mutual Recognition Arrangement: MRA) อยางเชน

สมรรถนะผประกอบวชาชพทองเทยวแหงอาเซยน (ASEAN Mutual Recognition Arrangement on

Tourism Professionals) โ ดยแบ งท กษะออกเปน 3 กล ม ได แก 1) กล มสมรรถนะหล ก (Core

Competencies) เปนสมรรถนะทเปนแบบเดยวกนในทกอาชพ มสมรรถนะหลกอยดวยกน 5 สมรรถนะ ไดแก

การท างานรวมกบผรวมงานและลกคาไดอยางมประสทธภาพ, การท างานในสภาพสงคมทหลากหลายได, การ

ด าเนนงานตามสขอนามยในทท างานและระเบยบความปลอดภยได , การปฏบตตามกฏระเบยบปฏบตดาน

สขลกษณะในสถานทท างานไดและการรกษาและคงความรในอตสาหกรรมบรการได 2) กลมสมรรถนะทวไป

(Generic Competencies) ไดแก การสอสารทางโทรศพทไดอยางมประสทธภาพ , การปฏบตงานทวไปได

อยางด, การใชเครองมอทางธรกจและเทคโนโลยทวไปได , การสงเสรมการบรการสนคาและการตอนรบได ,

การจดการและแกปญหาความขดแยงในสถานการณตางๆได และการสอสารภาษาองกฤษไดในระดบ

ปฏบตการขนพนฐาน 3) สมรรถนะตามหนาท (Functional Competencies)

ในประเทศไทยมการศกษาเรองสมรรถนะมากมาย โดยจะเหนไดจากไดมนกวชาการหลายทานได

พยายามทน าเสนอองคประกอบของสมรรถนะเพอใชในการศกษาในบรบทตางๆ โดยมรายละเอยดดงน

เทอน ทองแกว (2545) ไดน าเสนอองคประกอบของสมรรถนะไวดวยกน 5 ลกษณะ ไดแก

1. สมรรถนะสวนบคคล (Personal Competencies) คอ ความสามารถเฉพาะตวของแตละบคคล ท

ยากตอการลอกเลยนแบบ และสรางความแตกตางระหวางบคคล

39

2. สมรรถนะเฉพาะงาน (Job Competencies) คอ ความสามารถของบคคลในการท างานในต าแหนง

ทมความเฉพาะ

3. สมรรถนะองคการ (Organization Competencies) คอ ลกษณะของสมรรถนะเฉพาะทมใน

องคกรหนงๆ เทานน

4.สมรรถนะหลก (Core Competencies) คอ สมรรถนะทส าคญตอบคคลในการท างานใหบรรล

เปาหมายทก าหนดไว

5. สมรรถนะตามหนาท (Functional Competencies) คอ สมรรถนะของบคคลทมตามความ

รบผดชอบหรอตามหนาททไดรบมอบหมาย

จรประภา อครบวร (2549) ไดน าเสนองคประกอบของสมรรถนะไว 3 ประเภท ไดแก

1. สมรรถนะหลก (Core Competency) หมายถง ความสามารถทคนในองคกรพงมเพอแสดงออกถง

วฒนธรรมและคานยมขององคกร

2. สมรรถนะบรหาร (Professional Competency) หมายถ ง คณลกษณะของบคคลด าน

ความสามารถในการบรหารงานเพอใหงานประสบความส าเรจ โดยท าใหเกดความสอดคลองกบเปาหมายของ

องคกร

3. สมรรถนะเชงเทคนค (Technical Competency) หมายถง สมรรถนะทางวชาชพทส าคญในการ

น าไปปฏบตงานใหประสบผลส าเรจ แบงยอยออกเปน 2 ดาน ไดแก 1) สมรรถนะเชงเทคนคหลก (Core

Technical Competency) 2) สมรรถนะเชงเทคนคเฉพาะ (Specific Technical Competency)

นกวชาทง 2 ทานนไดท าการศกษา สมรรถนะของบคคลในลกษณะทวไป และไดใหนยามของ

องคประกอบคอนขางกวาง ยงมงานของนกวชาการหลายทานทไดศกษาดานสมรรถนะอยางเฉพาะเจาะจงลง

ไปในบรบททมลกษณะเฉพาะ และไดน าเสนอองคประกอบของสมรรถนะทสามารถน าไปใชปฏบตไดมากขน

ดงมรายละเอยดดงน

ธารณ อภยโรจน (2554) ไดท าการศกษาสมรรถนะในบรบทของบคลากรมหาวทยาลย โดยได

น าเสนอองคประกอบของสมรรถนะตามกรอบทมหาวทยาลยไดก าหนดไวดวยกน 5 หลก ไดแก

1. หลกความยดหยนในคณธรรม

2. หลกมงผลสมฤทธ

3. หลกความรบผดชอบในงาน

4. หลกการท างานเปนทม

5. หลกการวางแผนการท างานอยางเปนระบบ

40

ณฐทตา โรจนประศาสน และคณะ (2554) ไดท าการศกษาและพฒนาตวแบบสมรรถนะในบรบท

ของเครอขายประมงในการจดการประมงรวม ผลการศกษาไดน าไปสการพฒนาตวแบบวดสมรรถนะทม

รายละเอยดเจาะลกลงไปทสมรรถนะทควรจะมในการจดการประมงทงหมด 13 ดาน โดยแบงเปน 4 สวน

ไดแก

สวนท 1 สมรรถนะการพฒนาเครอขาย ไดแก การมเปาหมายรวม, การก าหนดกตกาและมาตรการ,

ภาวะผน า, การบรหาร, การสอสาร

สวนท 2 สมรรถนะการใชปจจยน าเขา ไดแก การเชอมประสานกบภาคสวนอน , การไดรบการ

สนบสนนจากภาคสวนอน, การพฒนาคนรนใหม

สวนท 3 สมรรถนะการขยายขอบเขตการเรยนร ไดแก การจดการความร, การรทนสถานการณ

ภายนอก

สวนท 4 สมรรถนะในการเปลยนแปลง ไดแก การเคลอนไหวทางสงคม, การจดการความขดแยง และ

การเจรจาตอรอง

Chung-Herrera, Enz, & Lankau (2003) ไดท าการศกษาสมรรถนะในบรบททมความเฉพาะ

อยางในอตสาหกรรมบรการ โดยมวตถประสงคเพอการพฒนารปแบบสมรรถนะ (Competencies Model) ท

เหมาะสมกบผน าในอตสาหกรรมบรการ โดยเนนการศกษาไปทธรกจโรงแรม ผลการศกษาไดน าเสนอ

องคประกอบของสมรรถนะความเปนผน าในอตสาหกรรมโรงแรม 8 ดาน ไดแก

1. การบรหารจดการตนเอง (Self-Management) ไดแก ความมจรยธรรมและความซอสตย , การ

บรหารจดการเวลา, ความสามารถในการปรบตวและความยอหยน, ความสามารถในการพฒนาตนเอง

2. การวางต าแหนงเชงกลยทธ (Strategic Positioning) ไดแก การรบรความตองการของลกคา, การ

ใสใจในคณภาพ, การจดการผมสวนไดสวนเสย, การใสใจชมชน

3. การปฏบต (Implementation) ไดแก การวางแผน, การอ านวยการ, และการปรบรอระบบ

4. การคดวเคราะห (Critical Thinking) ไดแก การคดเชงกลยทธ, การตดสนใจ, การวเคราะห, และ

การรความเสยงและนวตกรรม

5. การสอสาร (Communication) ไดแก การมทกษะในการพด, การอ านวยความสะดวกในการ

สอสาร, การเปนผฟงทด, ความสามารถในการเขยนเพอการสอสาร

6. การมมนษยสมพนธ (Interpersonal) ไดแก การสรางเครอขาย, การจดการความขดแยง, การเขา

ใจความหลากหลาย

41

7. การมภาวะผน า (Leadership) ไดแก การท างานเปนทม, การสรางแรงจงใจ, ความอดทน, การ

พฒนาผอน, การสรางการเปลยนแปลง, ภาวะผน าทรรอบ

8. ความรในอตสาหกรรม (Industry Knowledge) ไดแก ความช านาญในธรกจและอตสาหกรรม

ขวญใจ วงศชวย และ เกดศร เจรญวศาส (2559) ไดท าการศกษาสมรรถนะส าหรบผใหบรการดาน

การทองเทยวเชงการแพทยในประเทศไทย โดยการศกษาไดท าการพฒนาองคประกอบในดานความสามารถ

เชงสมรรถนะดวยเทคนคการวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) ไดองคประกอบทใหผลความเชอมน

อยในระดบทยอมรบไดอย 4 กลมสมรรถนะ ไดแก

1. สมรรถนะดานการตดตอสอสารและการประสานงาน

2. สมรรถนะดานการบรการเพอการทองเทยว

3. สมรรถนะดานการตดตอและบรการในการเดนทาง

4. สมรรถนะดานการบรการทสอดคลองกบศาสนา

ในปจจบนยงคงมการศกษาปจจยดานสมรรถนะอยมากทงในบรบททวไป และบรบททมความ

เฉพาะเจาะจง อาทเชน สมรรถนะในการเปนผน าในองคกรวชาชพ , สมรรถนะของผใหบรการการทองเทยว

เปนตน จากการทบทวนวรรณกรรมขางตน จงสามารถสรปไดวา สมรรถนะนนสามารถแบงออกไดหลากหลาย

องคประกอบซงมลกษณะทเปนกรอบกวางๆ และแบงออกตามคณลกษณะเฉพาะของงานตามหนาทนนๆ ซงก

จะขนอยกบการน าไปใชใหสอดคลองกบวตถประสงคของการก าหนดสมรรถนะขององคกรนนๆ การศกษาครง

นจะมงท าความเขาใจสมรรถนะในบรบทของผใหบรการทองเทยวเชงสรางสรรค โดยจะเปนการประยกตจาก

งานของ Chung-Herrera, Enz, & Lankau (2003) และงานของ ขวญใจ วงศชวย และ เกดศร เจรญวศาส

(2559) ซงมความเหมาะสมกบการศกษาสมรรถนะในบรบทของการทองเทยวได ซงจะท าใหองคกรทเกยวของ

สามารถน ามาเปนแนวทางในการก าหนดคณใหเหมาะสมกบงานรวมทงการพฒนาบคลากรใหไดตามสมรรถนะ

ทเหมาะสมนนๆ

42

วธวทยาการวจย

กรอบแนวคดการวจย

ภาพท 5: กรอบแนวความคด

ประชากร

ประชากรทใชในการศกษาในครงน คอ ผใบรการการทองเทยว (Service Tourism Provider) ใน

5 จงหวดตามกลยทธการพฒนาการทองเทยวเชงพนทท 1 อารยะธรรมลานนา ไดแก จงหวด เชยงใหม

เชยงราย ล าพน ล าปาง และพะเยา

กลมตวอยางทใชในการศกษาในครงน คอ ผใหบรการการทองเทยว (Service tourism provider)

ในแหลงทองเทยวจงหวดภาคเหนอ จ านวน 400 คน ใน 5 จงหวด ทอยในพนทการพฒนาการทองเทยวอารย

ธรรมลานนา ไดแก จงหวดเชยงใหม เชยงราย ล าพน ล าปาง และพะเยา โดยใชการสมแบบชนภม (Stratified

Random Sampling) โดยจ าแนกประชากรออกตามจงหวด เปน 5 จงหวด จงหวดละ 100 คน

เครองมอการวจย

1 แบบวดสมรรถนะส าหรบผบรการในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

แบบวดสมรรถนะส าหรบผบรการในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค เปนเครองมอวดทคณะผวจยจะ

สรางและพฒนาขน โดยองจากการประยกตเครองมอของ Chung-Herrera, Enz, & Lankau (2003) ทเปน

บรบทของอตสาหกรรมบรการบรการ และงานของ ขวญใจ วงศชวย และ เกดศร เจรญวศาส (2559) ทเปน

บรบทของการทองเทยวเชงการแพทย ซงมความเหมาะสมกบการศกษาสมรรถนะในบรบทของการทองเทยว

ได

2 แบบวดความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

แบบวดความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค คณะผวจยใชแบบวดความเปนแหลงทองเทยวเชง

สรางสรรค โดยปรบขอค าถามโดยองจากตวบงชความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค ของ ยพน อนแกว

43

(2558) ทประกอบดวยดวยตวบงช 3 ดาน ไดแก ตวบงชดานสถานท ประกอบดวย 2 ตวบงชยอย คอ ความ

เปนเมองและชมชน ตวบงชดานการปฏสมพนธ ประกอบดวย 4 ตวบงชยอย คอ วฒนธรรมทยงคงใชอย

ประสบการณจรงแท กระบวนการ และกจกรรมการทองเทยว และตวบงชดานตวกลาง ประกอบดวย 4 ตว

บงชยอย คอ ผมความคดสรางสรรคประจ าถน การเรยนรแบบมสวนรวม นกทองเทยว และเจาหนาทเชง

สรางสรรค

ตวแปรทศกษา

1.แหลงทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism)

2. สมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค (Service Competency for

Creative Tourism)

การวเคราะหขอมล

1. สรางเครองมอวดสมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค ใชการวเคราะห

ขอมลโดยการวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis) เพอใหไดองคประกอบของ

สมรรถนะการบรการส าหรบแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค แลวจงน ามาวเคราะหองคประกอบเชงยนยน

(Confirmatory Factor Analysis) เพอยนยนองคประกอบดงกลาว

2. วดระดบสมรรถนะการบรการของผใหบรการการทองเทยวในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค ใช

การวเคราะหขอมลโดยสถตพรรณา (Descriptive Statistic) ไดแก คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

เพอใหทราบถงระดบของสมรรถนะการบรการของผใหบรการการทองเทยวในแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

3. ศกษาความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคของแหลงทอง เทยวในบรบทภาคเหนอ ใชการ

วเคราะหขอมลโดย สถตพรรณานา (Descriptive Statistic) ไดแก คาเฉลย และสวนเบยงเบน เพอทราบถง

ระดบของความเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรค

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. บคลากร องคการและหนวยงานทเกยวของกบการจดการทองเทยวในจงหวดเชยงใหมได

แนวทางในการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาแหลงทองเทยวใหเปนแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคสอดคลองกบ

นโยบายการพฒนาประเทศ

44

2. แหลงทองเทยวอนสามารถประยกตแนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวเชงสรางสรรคของ

จงหวดเชยงใหมเปนแนวทางในการพฒนาแหลงทองเทยวของจงหวดตนเองใหเปนแหลงทองเทยวเชง

สรางสรรคในแบบรปแบบของการปฏบตทเปนเลศ

3. บคลากรภายในแหลงทองเทยวไดรบทราบถงแนวทางการพฒนาสมรรถนะการบรการส าหรบ

แหลงทองเทยวเชงสรางสรรคเพอตอบสนองตอรปแบบของการจดการทองเทยวเชงสรางสรรค

4. นกทองเทยวไดเพมเตมประสบการณการเรยนรเชงสรางสรรคจากองคความรของชมชนและภม

ปญญาทองถน

5. ชมชนและแหลงทองเทยวไดแนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวใน ทงในสวนของสมรรถนะการ

บรการ ผานมมมองทางการจดการเชงกลยทธ (Balance Scorecard)

เอกสารรอางอง

Association of Southeast Asian Nations. (2012). Guide to Asean mutual recognition

arrangement on tourism professionals. n.d.: Association of Southeast Asian nations.

Boyatzis, R. E. (1982). The competent manager: A model for effective performance. John

Wiley & Sons.

Campbell, C., (2010). Creative Tourism Providing a Competitive Edge. Tourism Insight.

[Online]. Available from:

www.insights.org.uk/articleitem.aspx?title=Creative%20Tourism%20Providing%20a%20C

ompetitive%20Edge

Chung-Herrera, B. G., Enz, C. A., & Lankau, M. J. (2003). Grooming future hospitality leaders: A

competencies model. The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly,

44(3), 17-25.

Dubois, D., & Rothwell, W. (2004). Competency-Based Human Resource Management:

Discover a New System for Unleashing the Productive Power of Exemplary Performers.

Nicholas Brealey Publishing.

McClelland, D. C. (1975). A competency model for human resource management specialists

to be used in the delivery of the human resource management cycle. Boston: McBer.

45

Richard. G. (2011). Creativity and Tourism: The State of The Art. Annals of Tourism Research,

Vol. 38 No4: 1225-1253.

Richard. G., (2016). The Development of creative tourism in Asia. Paper presented at the

ARTEPOLIS VI INTERNATIONAL SEMINAR in Bandung, Indonesia, [Online]. Available form:

https://www.academia.edu/27868227/The_development_of_creative_tourism_in_Asia?a

uto=download

Rothwell, W. J., & Lindholm, J. E. (1999). Competency identification, modelling and

assessment in the USA. International journal of training and development, 3(2), 90-105.

Spencer, L. M., & Spencer, P. S. M. (1993). Competence at Work: Models for superior

performance. NY: Wiley.

Spencer, L. M., & Spencer, P. S. M. (2008). Competence at Work models for superior

performance. NY: Wiley

กลมงานยทธศาสตรและขอมลเพอการพฒนาจงหวด. (2560). บรรยายสรปจงหวดเชยงใหม: ขอมลทวไปของ

จงหวดเชยงใหม. เชยงใหม: ส านกงานจงหวดเชยงใหม.

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2558). ยทธศาสตรการทองเทยวไทย พ.ศ.2558-2560. กรงเทพฯ:

กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

ขวญใจ วงศชวย และ เกดศร เจรญวศาส. (2559). ความสามารถเชงสมรรถนะส าหรบผใหบรการดานการ

ทองเทยวเชงการแพทยในประเทศไทย. Journal of Management Sciences. 33(2): 77-105.

คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร. (2555). โครงการตนแบบการทองเทยวเชง

สรางสรรค. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:

http://www.dasta.or.th/th/News/detail_knoeledge.php?ID=1415

จรประภา อครบวร. (2549). Competency คออะไรกนแน. วารสารด ารงราชานภาพ. 6(20): 1-3.

ณรงควทย แสนทอง. (2545). การบรหารงานทรพยากรมนษยสมยใหมภาคปฏบต: Modern Human

Resources Management in Practice.พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เอช อารเซนเตอร.

ณฐทตา โรจนประศาสน, ธรเดช ฉายอรณ, เนาวรตน พลายนอย และ กงวาลย จนทรโชต. (2554). สมรรถนะ

ของเครอขายประมงพนบานในการจดการประมงรวม. วารสารพฒนบรหารศาสตร. 51(3): 91-115.

เดชา เดชะวฒนไพศาล. (2543). Competency-based Human Resource Management. วารสารการ

บรหารคน, 21: 11-18.

46

เทอน ทองแกว. (2545). ภาวะผน า: สมรรถนะหลกของผบรหารในยคปฏรป. วารสารวชาการ. 5(9): 35-43.

เทอน ทองแกว. (2552). สบด (D) ทชวยใหเปนผบรหารมออาชพ. คนเมอ กรกฎาคม 15, 2560, จาก

http://dusithost.dusit.ac.th/~ei/tuan/file21122005036.doc

ธารณ อภยโรจน. (2554). การศกษาสมรรถนะหลกเพอการพฒนาบคคลากรฯ. วารสารวทยบรการ. 22(1):

59-72.

นนทวรรณ สงเสรม. (2559). Creative Tourism. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.

วรรณสร โมรากล. (2559). ทองเทยวไทยป 58 ท าสถตใหม โกยรายไดทะลเปา 2.23 ลานลาน. บทสมภาษณ

จากหนงสอพมพฐานเศรษฐกจ. 36 (3,120).

ศลษา ธรานนท และประกาศต โสภณจรสกล. (2559). การทองเทยวเชงสรางสรรค: ทางเลอก-ทางรอดของ

การทองเทยวไทย. วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน. ปท 8, 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2559).

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.). (2548). การปรบใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากร

มนษย. เอกสารประกอบการสมมนา เรอง สมรรถนะของขาราชการ. กรงเทพฯ: ส านกงาน

คณะกรรมการขาราชการพลเรอน

ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2559). รายงานสภาวะเศรษฐกจทองเทยว 2558-2559.

กรงเทพฯ: บรษท เอกเซลเลนท บสเนส แมเนจเมนท จ ากด.

ส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2559). Academic Focus ประเทศไทย 4.0.

[ออนไลน]. เขาถงไดจาก:

http://library2.parliament.go.th/ejournal/content_af/2559/jul2559-5.pdf

สกานดา ลวส. (8-10 มถนายน 2560). เศรษฐเสวนา จฬาฯทศนะ: การทองเทยวเชงสรางสรรค ประสบการณ

ลาว-เวยดนาม. เรยกใชเมอ 17 กรกฎาคม 2560 จาก หนงสอพมพฐานเศรษฐกจ:

http://www.thansettakij.com/content/157571

สวทย เมษนทรย . (2559). ไขรหส “ประเทศไทย 4.0” สรางเศรษฐกจใหม กาวขามกบดกรายไดปานกลาง”.

บทสมภาษณรฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชย ในหนงสอพมพไทยรฐ. 2.

สวทย เมษนทรย . (2559). Thailand 4.0. บทสมภาษณในนตยสาร a day bulletin. (431).

เสาวรภย กสมา ณ อยธยา. (2553). Creative Economy ทางเลอกใหมในการพฒนาเศรษฐกจไทย. วารสาร

นกบรหาร มหาวทยาลยกรงเทพ. (ม.ค.-ม.ค.2553), 23-28.

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน. (2560). Creative Tourism การทองเทยว

เชงสรางสรรค 2560. กรงเทพฯ: บรษท โคคน แอนด โค จ ากด.

47

การวเคราะหกลยทธทางการตลาดในแคมเปญของการทองเทยวแหงประเทศไทย

Analysis of Marketing Strategies for the Tourism Authority of Thailand’s Campaign

กวนรศม เรองเอยม

ภาควชาบรหารธรกจ วทยาลยดสตธาน

E-mail address: gawinrat.ru@dtc.ac.th

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอศกษาถงความแตกตางของแคมเปญในการทองเทยวแหงประเทศไทยท

จดท าขนในระหวางป 2556 – 2560 พรอมทงวเคราะหกลยทธทางการตลาดโดยใชเครองมอกลยทธ 8Pและ

กลยทธขยายตลาด เขามาวเคราะห พบวาแคมเปญทการทองเทยวแหงประเทศไทยไดจดท าขนมานน มการใช

กลยทธทมงเนนสวนใหญไปทางดานการใหขาวสาร (Public Strategy) เพอใหนกทองเทยวทงชาวไทยและ

ชาวตางชาต ไดรบรถงวฒนธรรม และเอกลกษณความเปนไทย กลยทธการสงเสรมการตลาด (Promotion

Strategy) กระตนใหเกดการใชจายภายในประเทศ และ กลยทธการมงเนนลกคาเฉพาะกลม (Focus

Strategy) มงเนนลกคากลมทสนใจพเศษ เนนเปดประสบการณการทองเทยวแบบใหม ซงบางแคมเปญกมการ

ใชกลยทธมากกวา 2 กลยทธขนไปในการด าเนนงาน แตทายทสดแลวตางกมงเนนไปทการสรางการร บรถง

ภาพลกษณทดของประเทศไทย เอกลกษณในความเปนไทย วถชวต ประเพณทสบทอดกนมา เปนเสนหของ

ความเปนไทยทหาชาตใดเปรยบไดยาก

ค าส าคญ: อตสาหกรรมการทองเทยว , การทองเทยวแหงประเทศไทย , กลยทธ

Abstract

This article is intended to study the differences between the campaigns of the Tourism

Authority of Thailand during the years 2013 - 2017, and to analyze marketing strategies using

the 8P strategy and expansion strategy. The campaign was organized by Tourism Authority of

Thailand. Strategies that focus on the public (Public Strategy) to provide both Thai and foreign

tourists. Get to know the culture. And the uniqueness of Thai. The Promotion Strategy

promotes domestic spending and focuses on customer focus. Create a new travel experience.

Some campaigns use more than two strategies in the implementation process, but in the end,

48

every campaign is focused on creating awareness of the good image of Thailand. the

uniqueness of Thai. This is a charm of Thailand that cannot be compared.

Keywords: Travel industry, Tourism Authority of Thailand, Strategy

บทน า

อตสาหกรรมการทองเทยว เปนอตสาหกรรมทสรางรายไดเขาประเทศอยางตอเนอง ทามกลางสภาพ

เศรษฐกจทยงคงทรงตว สถานการณทางการเมองทยงไมนง แตดวยอตสาหกรรมทองเทยวเปนแหลงทมาของ

รายไดในรปเงนตราตางประเทศ ซงจะมสวนชวยสรางเสถยรภาพใหกบดลการช าระเงนได เปนอยางมาก

นอกจากน การทองเทยวยงมบาทบาทชวยกระตนใหมการน าเอาทรพยากรของประเทศมาใชประโยชนอยาง

กวางขวาง ทผอยในทองถนไดเกบมาประดษฐเปนหตถกรรมพนบาน ขายเปนของทระลกส าหรบนกทองเทยว

(ฉนทช วรรณถนอม , 2552) โดยอตสาหกรรมการทองเทยว(Tourism Industry) ซงประกอบดวยธรกจหลาย

ประเภท ทงธรกจทเกยวของโดยตรง และธรกจทเกยวของทางออม หรอธรกจสนบสนนตาง ๆ การซอบรการ

ของนกทองเทยวชาวตางประเทศ ถอไดวาเปน การสงสนคาออกทมองไมเหนดวยสายตา ( Invisible Export)

เพราะเปนการซอดวยเงนตราตางประเทศ การผลต สนคา คอ บรการตาง ๆ ทนกทองเทยวซอกจะตองมการ

ลงทน ซงผล ประโยชนจะตกอยในประเทศและจะชวยใหเกด งานอาชพอกหลายแขนง เกดการหมนเวยนทาง

เศรษฐกจ นอกจากนทางดานสงคมการทองเทยวเปนการพกผอนคลาย ความตงเครยด พรอม กบการไดรบ

ความร ความเขาใจในวฒนธรรมทผดแผกแตกตางออกไปอกครง (ฉนทช วรรณถนอม , 2552)

ซง “ประเทศไทย” ยงคงเปนเมองทตด 1 ใน 10 อนดบทมนกทองเทยวเขามาเทยวอยางมากในแตละ

ชวงปทผานมา โดยทประเทศทไดรบความนยมมากทสดในโลก คอ ฝรงเศส สหรฐอเมรกา และสเปน ครอง

อนดบ 1 อนดบ 2 และอนดบท 3 ตามล าดบมานานกวา 10 ป รองลงมาคอจน เปนอนดบท 4 และอนดบท

5 คออตาล ทรกษาอนดบไดอยางคงท สวนอนดบ 6 ถง 9 เปนของตรก เยอรมน สหราชอาณาจกร และ

เมกซโก ส าหรบประเทศไทย สามารถไตอนดบขนมาอยางตอเนองจนลาสดขนอยอนดบท 10 หรอ 32.6 ลาน

คน (องคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO), 2559) ตามการแบงของคณะกรรมการ

ภมศาสตรแหงชาต ซงไดรบการแตงตงโดยสภาวจยแหงชาต ประเทศไทย ทง 6 ภมภาค อนไดแก ภาคเหนอ ,

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ,ภาคตะวนตก ,ภาคกลาง, ภาคตะวนออก และ ภาคใต ลวนแลวแตมสภาพภมทศน

ทสวยงาม แตกตางกนออกไป โดยทภาคเหนอ,ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนตก จะมเทอกเขาท

ทอดยาวอยางสวยงาม ขนชอในภและดอยตางๆ ภาคตะวนออกและภาคใต มทองทะเลงดงามทไมแพชาตใดใน

49

โลก สวนภาคกลาง กมศลปวฒนธรรมทสบทอดกนมาอยางยาวนาน เปนอขาวอน าของเมองไทย ทงหมดท

กลาวมานคอสงทดงดดนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตใหเขามาแวะเวยนอยางไมขาดสาย

นอกเหนอจากสงเหลาน ยงมองคกรทคอยสงเสรมจากทางภาครฐ เชน กระทรวงการทองเทยวและ

กฬา , กรมสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย ทคอยชวยผลกดน จดท าแคมเปญขนในแตละป ซงแคมเปญ

เหลานตางกมงเนนในกลมเปาหมายทแตกตางกน โดยการใชกลยทธในการวางแผนงานตลาดทไมเหมอนกน

ดงนนผศกษาจงมความสนใจทจะวเคราะหถงกลยทธทใชในแคมเปญของการทองเทยวแหงประเทศ

ไทยในระหวางป 2556 - 2560 วามการประสบความส าเรจในการท าแคมเปญแตกตางกนอยางไร เพอทจะ

วางแผนและพฒนายทธศาสตรดานการทองเทยวในการสรางแคมเปญในปถดไปเพอใหตรงกบกลมเปาหมาย

เพอทจะพฒนาแหลงทองเทยว พฒนาทรพยากรในการทองเทยว บคลากรทเกยวของกบการทองเทยว

วฒนธรรมการทองเทยว ใหตรงกบกลมเปาหมายมากทสด ในยคไทยแลนด 4.0 ทขบเคลอนโดยใชนวตกรรม

วตถประสงค

1. แคมเปญการทองเทยวแหงประเทศไทยพรอมผลตอบรบ

2. กลยทธทางการตลาดในแคมเปญการทองเทยวแหงประเทศไทย

เนอหาของบทความ

การสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย เกดขนโดยพระด ารของพระเจาบรมวงศเธอกรมพระ

ก าแพงเพชรอครโยธน ครงทรงด ารงต าแหนงผบญชาการรถไฟ ไดมการสงเรองราวเกยวกบเมองไทยไป

เผยแพรในสหรฐอเมรกา ใน พ.ศ. 2467 โดยใชชอวากรมสงเสรมการทองเทยวในป 2502 ไดจด ตงขนเปน

องคการอสระ เรยกวา "องคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย"มชอยอวา “อ.ส.ท." ด าเนนการมา

จนกระทงวนท 4 พฤษภาคม 2522 กได จดจดตงเปน "การทองเทยวแหงประเทศไทย" โดยม ชอยอวา ททท.

โดยวตถประสงคหลกขององคการ คอ สงเสรมการทองเทยวและอตสาหกรรมการทองเทยว เพอ

เผยแพรประเทศไทยในดานศลปวฒนธรรม โบราณสถาน รวมถงวถชวตของคนในแตละภาค ตลอดจนกจการ

อย า ง อน ท เ ป นการช กจ ง ให คนท ง ในและต า งประ เทศ ได เ ข ามาท อ ง เท ย ว ในประ เทศ ไทย

(www.thai.tourismthailand.org)

การศกษา การวเคราะหกลยทธทางการตลาดในแคมเปญของการทองเทยวแหงประเทศไทย ผศกษา

จ าแนกการศกษาดงน

50

แคมเปญการทองเทยวแหงประเทศไทยพรอมผลตอบรบ

แคมเปญท 1 “Amazing Thailand Always Amazes You” ส าหรบตลาดตางประเทศ เปน

แคมเปญทจดท าขนในป 2556 หลกส าคญของแคมเปญเพอตองการน าเสนอภาพลกษณทดของประเทศไทย

สรางการรบรถงจดขายของประเทศทโดดเดนและแตกตางเหนอคแขง และ แคมเปญ “เทยวหวใจใหม

เมองไทยยงยน” ทมงสรางกระแสใหการทองเทยวเปนสวนหนงของชวต เนนคณคาในเรองการปลกฝงจตส านก

รกสงแวดลอมและตระหนกถงเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก ดวย 5 แนวคดส าคญ คอ “เขาใจ

ส านก สรางสรรค ดวยกน ดวยหวใจ”

ดานความส าเรจของแคมเปญในป 2556 น ถอไดวามการเตบโตในกลมตลาดเอเชยเพมขน 38%

ไดแก จน ญปนและเกาหลใต กลมอาเซยนเตบโตเพมขน 15% ไดแก มาเลเซย สงคโปร สปป.ลาว เวยดนาม

และกมพชา ตามมาดวยกลมยโรปทเตบโตเพมขน 13% และอเมรกา 10% แมวาในป 2556 นประเทศไทย

ยงคงประสบวกฤตเศรษฐกจทยดเยอ แตประเทศไทยเองกยงสามารถฝาฟนและรกษาอตราการเตบโตทางดาน

จ านวนนกทองเทยวสงกวาอตราการเตบโตของภมภาคเอเชยและแปซฟกทคาดวาจะเตบโตอยทรอยละ 6

(UNWTO ฉบบเดอนธนวาคม 2556)

แคมเปญท 2 “Amazing Thailand” ส าหรบตลาดตางประเทศ เปนแคมเปญทสรางการรบรผาน

แนวคด “Happiness You Can Share” เปนการน าเสนอประสบการณและความสขทนกทองเทยวจะไดรบ

พรอมทงแบงปนใหกบผอน ทงคนใกลชดและทวโลก รวมถงการรวมตอบแทนสงทดกสชมชน คนในพนทท

นกทองเทยวไดมาสมผส ดานตลาดในประเทศ ไดสงแคมเปญ “หลงรกประเทศไทย” เพอโหนกระแสนโยบาย

รถยนตคนแรก จากกระแสดงกลาวท าใหคนมความพรอมในดานการเดนทางเขาถงทกท เปนแคมเปญท

กระตนตลาดในไทย โดยใหคนไทยเกดกระแสการชกชวนใหออกมาแสดงความรกประเทศไทย รบรถง

วฒนธรรมอนดงาม ความมเสนห และเอกลกษณของความเปนไทย รวมถงวถชวตของคนไทย

ดานความส าเรจของแคมเปญในป 2557 น มการชะลอตวของนกทองเทยว ดวยเหตการณประกาศใช

กฎอยการศก และการเขาควบคมอ านาจการบรหารประเทศของคณะรกษาความสงบ แหงชาต (คสช.)โดย

ในชวงครงปแรกสรางรายได 5.47 แสนลานบาท (-7%) และ มจ านวนนกทองเทยวตางชาต 11.76 ลานคน

(-10%) จ านวนนกทองเทยว 5 อนดบแรก ไดแก จน รสเซย มาเลเซย ญปนและเกาหลใต(กรมการทองเทยว

ขอมล ณ วนท 22 ก.ค. 2557)

แคมเปญท 3 “ทองเทยววถไทย” ในป 2558 น เปนปททางการทองเทยวแหงประเทศไทย จดท า

โครงการหลกอก 4 โครงการดวยกน ภายใตแนวคดการทองเทยววถไทย ซงโครงการทง 4 โครงการ ประกอบ

ไปดวย โครงการ “12 เมองตองหามพลาด...Plus” เปนการแนะน าแหลงทองเทยวทเปนเมองรองทง 12

51

จงหวด พรอมกบแนะน าเสนทางทองเทยวเชอมโยงไปยงจงหวดใกลเคยงอก 12 จงหวด โครงการ”เขาเลาวา

...” เปนโครงการทเนนการน าเสนอเรองราวพนบานหรอเรองเลาในชมชน โครงการ “Outdoor Fest”

โครงการนเนนในเรองของการแสดงสนคาดานการทองเทยว การน าเสนอกจกรรมกลางแจง เชน การปน

จกรยาน กอลฟ ดนก ปนเขาและยงมการทองเทยวทางกฬาอกหลายประเภท โครงการ “วนธรรมดานาเทยว”

เปนการกระตนใหนกทองเทยวหนมาเทยวในวนธรรมดามากยงขน ลดการแออดของจ านวนนกทองเทยวในวน

เสาร-อาทตย อกทงโครงการนยงชวยผลกดนใหผประกอบการน าสนคามาขายใหกบกลมนกทองเทยว เพอ

ดงดดนกทองเทยวอกดวย

ดานความส าเรจของแคมเปญในป 2558 น ถงแมวาจะมการชะลอตวของนกทองเทยวอยางตอเนอง

แตดวยผลจากแคมเปญทวางไว ท าใหมการกระจายตวของนกทองเทยวไปยงตางจงหวดมากยงขน ท าให

มนกทองเทยวตางชาตเดนทางมาเทยวไทยมากถง 29.88 ลานคน ขยายตว 20.44% สรางรายได 1.44 ลาน

ลานบาทขยายตว23.53% ถอวามการเตบโตสงทสดเปนประวตการณ โดยเพมขนจากป 2557 มากถง 2.7

แสนลานบาท สวนการเดนทางเทยวภายในประเทศ จากขอมลเบองตน ประเมนวาคนไทยเดนทางเทยวใน

ประเทศ138.8 ลานคน -ครง สรางรายได 7.9 แสนลานบาท สงผลใหในป 2558 ประเทศไทยมรายไดจากการ

ทองเทยวอยท2.23 ลานลานบาท สงกวาเปาหมายทวางไว 2.20 ลานลานบาท ซงเกนกวาเปาหมายทวางไว 3

หมนลานบาท (กรมการทองเทยว ขอมล ณ วนท 1 มกราคม 2559)

แคมเปญท 4 เปนการตอยอด โครงการจากป 2558 โดยดง 3 โครงการ “เมองตองหามพลาด...Plus”

โครงการ “เขาเลาวา...” และ โครงการ “Outdoor Fest” ตอบโจทยวนธรรมดานาเทยวน าเสนอความคมคา

ของการทองเทยวในวนธรรมดา เพอกระตนการเดนทางใหเกดความสมดลเชงพนท สงเสรมใหเกดการกระจาย

ตวของนกทองเทยวไปยงพนททองเทยวทางเลอก รวมทงเกดการเดนทางแลกเปลยนขามจงหวด และเชอมโยง

ภมภาคมากยงขน ตอยอดความส าเรจของแตละโครงการใหเดนชดมากขน

ดานการประสบความส าเรจของแคมเปญป 2559 น นกทองเทยวทเขามาเทยวในประเทศไทยมาก

ทสดหนไมพน จน สวนในโซนยโรปนนยงคงประสบปญหาเศรษฐกจอยในขณะนน โดยทจ านวนนกทองเทยว

ชาวตางชาตลดลงรอยละ 1.06 แตมรายไดเพมขนรอยละ 2.03 ในขณะทคนไทยมการทองเทยวในประเทศ

เพมขนรอยละ 8.79 กอใหเกดรายไดจากการทองเทยวภายในประเทศขยายตวรอยละ 8.89 สงผลใหตลอดทง

ป 2559 นกทองเทยวชาวตางชาตขยายตวรอยละ 8.86 และนกทองเทยวชาวไทยเทยวไทยขยายตวรอยละ

6.49 มรายไดจากการทองเทยวรวมทงสน 2.51 ลานลานบาท (กรมการทองเทยว ขอมล ณ วนท 1 มกราคม

2560)

52

แคมเปญท 5 “Discover Amazing Stories in Amazing Thailand” ใชส าหรบตลาดตางประเทศ

โดยแคมเปญน จะมงเนนใหประเทศไทยเปนแหลงทองเทยว โดยมจดหมายปลายทางยอดนยมส าหรบ

นกทองเทยวทวโลก น าเสนอเรองราววถไทยสเวทโลก เชญชวนใหนกทองเทยวตางชาตทชนชอบความเปนไทย

แท ทยงคงเอกบลกษณความเปนดงเดมมาชนชมทกองคประกอบของความเปนไทย ดานตลาดในประเทศสง

แคมเปญ “ทองเทยววถไทย เกไกสไตลลกซง” เนนการสงเสรมใหนกทองเทยวชาวไทยเปดมมมองใหมทางการ

ทองเทยวจากการสงตอประสบการณความรและความทบใจตอการทองเทยวใหมองเหนคณคาความเปนไทย

จนเกดความรกและความภาคภมใจในประเทศ สรางความแขงแกรงในประเทศ เปนแคมเปญทเนนใหสรางการ

ทองเทยวแบบยงยน รวมไปถงการดงจดแขงของแหลงทองเทยวทมความโดดเดนและแตกตางจากคแขง

ดานความส าเรจในแคมเปญท 5 น จากรายงานสถตจ านวนนกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขามา

ทองเทยวในประเทศไทยของ กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาชวง 4 เดอนแรกของป 2560

นกทองเทยวจนทเดนทางมาทองเทยวในไทยมจ านวน 3.19ลานคน หดตวลง 7.4% เมอเทยบกบชวงเดยวกน

ของปกอน ซงปรบตวดขนจากในชวงไตรมาสสดทายของป 2559 ทนกทองเทยวจนเดนทางมาทองเทยวในไทย

หดตว 20.7% เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน (กระทรวงการทองเทยวและกฬา ขอมล ณ วนท 1

มถนายน 2560 )

กลยทธทางการตลาดในแคมเปญการทองเทยวแหงประเทศไทย

จากขอมลในรายละเอยดการจดท าแคมเปญในการทองเทยวแหงประเทศไทยนน เหนไดวาในแตละป

ทมแคมเปญหรอโครงการตางๆเกดขน จะมการวางรปแบบทแตกตางกนออกไปทงในเรองของการวางกลยทธ

ทางการตลาด นโยบายการจดท า วตถประสงค ทสอดคลองกนในแตละป ซงในยคของการแขงขนน องคกรใด

ทสามารถใชกลยทธเพอปรบตวใหเขากบสถานการณของโลกปจจบนได จะเปนองคกรทสามารถยนหยดได

อยางยงยน ซงกลยทธ (Strategy) หมายถง แบบแผนส าคญเกยวกบวตถประสงคทมอยในปจจบนและทได

วางแผนไว ตลอดจนการจดสรรทรพยากรและปฏกรยาโตตอบกน ระหวางบรษทกบตลาดคแขงและปจจยตาง

ๆ ในสภาวะแวดลอม หรอ เปนกลวธหรอวธการทบรษทเลอกขนมาเพอชวยสรางความส าเรจตามวตถประสงค

ทบรษทตงขน กลยทธเปนเครองมอในการรณรงคกบคตอสทามกลางบรรยากาศแหงการตอสแขงขน หรอชวง

ชงกน หรอหลกเกณฑทงานบรหารการตลาดใชเพอใหบรรลวตถประสงคทางการตลาด ในตลาดเปาหมาย ซง

ประกอบดวยการตดสนใจในคาใชจายทางการตลาด สวนประสมทางการตลาด และการจดสรรทรพยากรหรอ

กลยทธการตลาด (Marketing Strategy) หมายถง การใชสวนประสมทางการตลาดใหเหมาะสมกบ

กลมเปาหมาย หรอตลาดเปาหมาย เปนวธการพนฐานทสรางใหเกดความตองการผลตภณฑ ซงประกอบดวย

53

การตดสนใจ การก าหนดตลาดเปาหมาย การก าหนดต าแหนงผลตภณฑ การก าหนดกลยทธ สวนผสมทาง

การตลาด และการก าหนดระดบคาใชจายการตลาด (สมคด จาตศรพทกษ,สวนย ตอศรสข และอตตม

วาสนายม 2536)

ในการจดท าแคมเปญของการทองเทยวแหงประเทศไทยในแตละปนน ผศกษาไดมการวเคราะหใน

มมมองของการตลาดโดยจ าแนกไดดงน

กลยทธของแคมเปญท 1 ภายใตรายละเอยดแคมเปญ “Amazing Thailand Always Amazes

You” ส าหรบตลาดตางประเทศนน การทองเทยวแหงประเทศไทยตองการขยายกลมตลาดไปยงตลาด

ระดบบนและขยายไปยงกลมนกทองเทยว Mainstream (Frist Visit, Repeater ,แผนงาน Thailand &

Beyond) ในมมมองของการตลาด ถาเปรยบประเทศไทยเปนหางสรรพสนคาขนาดใหญ แหลงทองเทยวในแต

ละภมภาคกจะเปรยบเสมอนกบผลตภณฑตางๆทวางขายในหาง ดงนน การใชกลยทธส าหรบตลาด

ตางประเทศ จงเปน กลยทธในการพฒนาตลาด (Market Development Strategy) เปนเครองมอทชวยใน

เรองของการเพมยอดขายผลตภณฑเดมในตลาดใหม ท าไดโดยการขยายกลมลกคาใหม จากเดมอาจขายสนคา

ใหกลมลกคาเดมทสนใจในตวผลตภณฑอยแลว เปรยบคอ แหลงทองเทยวเดมๆในกลมนกทองเทยวแบบเดม ก

ขยายไปยงนกทองเทยวกลมใหม โดยใชกลยทธดานการใหขาวสาร (Public Strategy) เปนอกหนงตวชวยใน

การสอสารใหนกทองเทยวเกดการรบรขอมลขาวสารดานแหลงทองเทยวตางๆผานชองทางออนไลน การโป

รโมท การโฆษณา รวมไปถงใหขอมลดานแหลงทองเทยวทถกตอง น าเสนอคณคาทางเอกลกษณคววามเปน

ไทย ศลปะ และวฒนธรรมทดงาม เพอดงดดใหนกทองเทยวกลมใหมๆไดเขามาเทยวในประเทศไทยมากขน

สวนดานตลาดในประเทศนน มการใชกลยทธดานการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) เปน

กลยทธทใชเพอใหลกคาเกดความตองการสนคาในชวงเวลานน อาจมการท าโปรโมชน ลด แลก แจก แถม

เปรยบไดคอ เปนการกระตนใหนกทองเทยวในประเทศเกดกระแสการเดนทางทองเทยว โดยการจดท า

โปรโมชนในแพคเกจการทองเทยวในแหลงทองเทยวหรอในชมชนนนๆ ใหเกดแรงจงใจในการเดนทางมายง

แหลงทองเทยว พรอมยงสนบสนนในเรองของผลตภณฑของชมชนในแหลงทองเทยวนนๆ ผลกดนในเรองของ

สนคา OTOP สนคาหตถกรรม สนคาพนเมอง น ามาซงรายไดสแหลงชมชน อกทงสนคาเหลานยงสามารถสราง

สญลกษณของการรบรถงการมเอกลกษณของความเปนไทย อกทงยงเปนตวแทนทสามารถสอสาร และสงมอบ

คณคาไปยงบคคลอนเปนทรกไดอยางด

กลยทธของแคมเปญท 2 ยงคงใชกลยทธดานการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) และ กล

ยทธดานการใหขาวสาร (Public Strategy) ในการสนบสนนแคมเปญ “Amazing Thailand : Happiness

You Can Share” และ แคมเปญ “หลงรกประเทศไทย” ทงในตลาดตางประเทศและตลาดในประเทศ ทง 2

54

กลยทธน ตางกสงเสรมและผลกดนในเรองของการสรางภาพลกษณทดของประเทศไทยใหเปนทรจกไปยง

นกทองเทยวชาวตางชาต ยกระดบการรบรในเอกลกษณความเปนไทย อาทเชน การน าเสนอ มวยไทย เปน

กจกรรมทสงผานคณคาในการมาเทยวเมองไทย โดยเนนการด าเนนงานส าหรบตลาดตางประเทศเปนหลก

รวมกบคายมวยในตางประเทศ และพนธมตรบรษทน าเทยว เสนอการเรยนมวยไทยในลกษณะทเปนศลปะการ

ตอส ควบคกบการขยายผลการเสนอขายใหมนกทองเทยวมาเขารวมกจกรรมการไหวครมวยไทย เปนตน ดาน

วถชวตของแหลงชมชนเนนใหเกดการเรยนรในสงใหมๆ พรอมทงแบงปนประสบการณการเดนทางทองเทยว

ไปยงเพอนกลมนกทองเทยวเดยวกน ใหเกดกระแส “ปากตอปาก” การแบงปนในสงทนกทองเทยวเองได

สมผสไมวาจะเปนแหลงทองเทยวกด ศลปะ วฒนธรรม วถชวตของแหลงชมชนกด พรอมทงเกดการเรยนร

โดยผานการประชาสมพนธในขอมล ขาวสารทถกตอง รวมทงกจกรรมตางๆททางการทองเทยวแหงประเทศ

ไทยไดจดท าขน โดยอาศยเครองมอทางการตลาดเปนตวกระตนชวยใหเกดแรงจงใจ อาทเชน การสอสารผาน

รายการทองเทยวตางๆ การลงสปอตโฆษณา การโฆษณาผานปาย Billboard โฆษณาทางโรงภาพยนต ทงน

ตางกมงเนนเพอดงดดนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตใหเขามาทองเทยวในประเทศไทย อกหนงกล

ยทธทใชในแคมเปญท 2 น นอกเหนอจากกลยทธการใหขาวสารและกลยทธการสงเสรมตลาด นนกคอ กลยทธ

การมงเนนลกคาเฉพาะกลม (Focus Strategy) เปนกลยทธทมงใหความสนใจในตวลกคาเพอใหธรกจสามารถ

ตอบสนองความตองการของกลมลกคาดงกลาวได ท าใหมการเตบโตของธ รกจอยางตอเนอง การมงจดสนใจ

อาจมการพจารณาทงลกคา ผลตภณฑ และตลาดพรอมกน ทงนขนอยกบการศกษาวเคราะหสงแวดลอม

ภายนอกและภายในของธรกจและของอตสาหกรรมนน (การจดการธรกจรวมสมย รศ.ดร.ผลน ภจรญ ,

2555) เหนไดจากการเจาะตลาดกลมนกทองเทยว Wedding & Honeymoon เนนสรางการรบรแหลง

ฮ น น ม น ท เ ป น Romantic Destination ไ ด เ ช น ห ว ห น ส ม ย เ ช ย ง ใ ห ม ส ต ล ต ร ง

(http://www.tatreviewmagazine.com) เปดประสบการณการการทองเทยวรปแบบใหม ซ งกลม

นกทองเทยวแบบเฉพาะกลมนจากสถตมกมการใชจายมากกวานกทองเทยวในกลมอนๆ สงผลถงรายไดทเขา

มาในประเทศทเพมมากขน สรางรายไดใหกบแหลงทองเทยวและชมชน เปนการน าเสนอรปแบบการทองเทยว

ทไมสามารถหาไดจากทไหน สงเหลานลวนเปนก าลงส าคญทชวยผลกดนคณคาสสายตาประชาโลกมากยงขน

กลยทธของแคมเปญท 3 และ แคมเปญท4 ใชกลยทธดานผลตภณฑ(Product Strategy) กลยทธ

ดานการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) กลยทธดานการใหขาวสาร(Public Strategy) และกลยทธ

ดานการจดจ าหนาย (Place Strategy) ตอบโจทยแคมเปญ ”ทองเทยววถไทย” น าเสนอรปแบบผานโครงการ

ทง 4 โครงการ อนไดแกโครงการแรก “12 เมองตองหามพลาด...Plus” เปนโครงการทแนะน าแหลงทองเทยว

55

ทเปนเมองรองทง 12 จงหวด จากการคดเลอกมาจาก 5 ภมภาคทวประเทศไทย ซงการน าจดเดนของทง 12

เมองทถเลอก มาท ากลยทธดานการใหขาวสาร โดยสอสารผานจดเดนของทง 12 จงหวดดงน

1. จนทบร....สวนสวรรค รอยพนธผลไม

2. ล าปาง....เมองทไมหมนตามกาลเวลา

3. บรรมย....เมองปราสาทสองยค

4. นาน....กระซบรกเสมอดาว

5. ตราด....เมองเกาะในฝน

6. ตรง....ยทธจกรความอรอย

7. สมทรสงคราม....เมองสายน า สามเวลา

8. เพชรบรณ....ภดอกไมสายหมอก

9. ราชบร....ชมชนคนอารต

10. ชมพร....หาดทรายสวยสรอยล

11. เลย....เยนสด สขทเลย

12. นครศรธรรมราช....นครสองธรรม (http://thaifest.tourismthailand.org)

และโครงการสอง “เขาเลาวา...” ตางกใชกลยทธดานการใหขาวสารเชนเดยวกน การน าเสนอประสบการณ

บอกเลาเรองราวพนบานหรอเรองเลาของคนในทองถนมาสรางเปนจดขายเพอเพมคณคาในแหลงทองเทยวใน

ชมชนตางๆ ซงแหลงทองเทยวทง 24 แหง เกดจากการขยายเสนทางเมองรองทง 12 เมอง ไปยงจงหวด

ใกลเคยงอก 12 จงหวด ซงเปนการเปนตอยอดของแคมเปญท 4 ซงลวนมแหลงทองเทยวทสวยงาม มเรองราว

เรองเลา หรอต านานความศกดสทธ ถอเปนการสรางการรบรเรองราว วถไทยทนาสนใจ เพอใหไดสมผสกบ

ความเชอ ความศรทธา ความสามคคทชมชนมตอสถานทตางๆ เปนการตอกย า ความหมายทมากกวาของการ

เทยว ทไมใชแคการไปพบกบความสวยงาม แตสามารถสรางคณคาทางจตใจ เสรมก าลงใจใหกบผคนไดเปน

อยางด (ศนยปฏบตการขอมลขาวสาร สปข.6/27/10/58) โครงการสาม “Outdoor Fest” และ โครงการส

“วนธรรมดานาเทยว ”ส าหรบกลยทธทใชกบทง 2 โครงการน เนองจากเปนโครงการทน าเสนอในลกษณะการ

แสดงสนคาทเกยวกบการทองเทยว เนนกระตนใหคนออกมาเทยวในวนธรรมดา และสงเสรมใหผประกอบการ

น าสนคาออกมาจ าหนายในวนธรรมดา เพอเปนกระจายสนคาของแหลงชมชน กลยทธดานการจดจ าหนาย

(Place Strategy) และกลยทธดานการสงเสรมตลาด (Promotion Strategy) จงเปนกลยทธทน ามาใชส าหรบ

2โครงการน เนนการอดโปรแรง ไมวาเปน แพคเกจทองเทยว ตวเครองบน สนามกอลฟ โรงแรม รอรท สปา

ทรตเมนท รานอาหาร ดวยโปรโมชน ลด แลก แจก แถม แบบเตมท ทงในชองทางดานออนไลน เพออ านวย

56

ความสะดวกสบายแกนกทองเทยว สวนลด สทธพเศษตางๆ และนอกเหนอจากน โครงการ “ Outdoor Fest

” ยงใชกลยทธการจดการเชงกจกรรม (Even Marketing Strategy ซงในสวนของการตลาดเชงกจกรรม

(Event Marketing) หมายถงเหตการณทเกดขนจากการ ออกแบบเพอสอสารขาวสารไปสกลมเปาหมาย

เฉพาะ อาจจะอยในรปของการจดสมมนา นทรรศการ ประกวด เปนตน เพอดงดดลกคาเปาหมายใหม

ประสบการณ ตรงกบสนคาและองคกร รวมทงสามารถสรางยอดขาย ภาพลกษณความนาสนใจ และสามารถ

จดจ าบรเวณสถานทจดงานได ทนท (กลยทธการจดการตลาดเชงกจกรรม อลสา เหลาวชญา , 2556) โดย

รวบรวมกจกรรมการทองเทยวแนวใหม เฉพาะกลม Outdoor อาท การทองเทยวเดนปา ปนเขา ปนจกรยาน

ด าน า ตกอลฟ ดนก เปนตน เปนโอกาสทจะไดเรยนรและทดลองผานกจกรรมและการสาธตการใชอปกรณ

ตางๆ

กลยทธของแคมเปญท 5 กลยทธดานผลตภณฑ (Product Strategy) ตามทผศกษาไดมการเปรยบ

เปรยไวกอนหนานวา ถาประเทศไทยเปนเสมอนหางสรรพสนคาขนาดใหญ แหลงทองเทยวตามภมภาคตางๆก

เปรยบไดกบผลตภณฑทวางขายในหาง ซงเนนในการพฒนาดานแหลงทองเทยว เพอดงจดแขงออกมาใหเปน

ขอไดเปรยบเมอเทยบกบคแขงประเทศอนๆ แสดงใหเหนถงความแตกตางของสนคา หรอ แหลงทองเทยว เนน

ความเขมแขงจากคนภายใน และคอยๆพฒนาสภายนอก เปนการใชกลยทธเพอการทองเทยวแบบยงยนในยค

การตลาด 4.0 ควบคไปกบกลยทธในการพฒนาตลาด (Market Development Strategy) เจาะกลม

นกทองเทยวใหม เชน กลมผหญงซงเปนตลาดแรงงานส าคญของโลกทก าลงเตบโตสง มอ านาจในการตดสนใจ

ซอและ มแนวโนมใชจายสง รวมทงกลมครอบครว และ กลมสงวย (Baby Boomers) ดวยการน าเสนอ สนคา

คณภาพและจดกจกรรมพเศษทสอดคลองกบ ความตองการของแตละกลมตลาด

เชน ชอปปง ผาไทย สปา นวดไทย อาหารไทย สวนสนก ฯลฯ รวมถงกจกรรมเทศกาลประเพณทสะทอนถง

เอกลกษณของวถไทยและกจกรรมทองเทยวทเปดโอกาสใหนกทองเทยวไดรวมสรางสรรคพรอมทงให

ประสบการณและสรางความทรงจ าทมคณคากบนกทองเทยว เชน การทองเทยวชมชน ฯลฯ เพอดงดดใหเกด

การเดนทางซ าและกระตนใหเกดการใชจายมากขน ซงการเจาะกลมทองเทยวกลมใหมนความตองการท

แทจรงกเพอทจะทดแทนในกลมของนกทองเทยวเกา ซงการรกษาฐานเดมของนกทอเงทยวเกาไวนน มการดง

กลยทธดานการสอสารการตลาดมาใชดวย เพอปรบความสมดลในแคมเปญท 5 น าจดแขงของทง 3 กลยทธ

มาประยกตใชใหเหมาะสมกบสถานการณในปจจบน ปรบเปลยนไปตามตลาดในประเทศ และ ตลาด

ตางประเทศ แตกยงยดหลกการทองเทยวแบบยงยน น าเสนอคณคา สรางความแขงแรงในดานการปลกฝงให

คนในประเทศมความรกชาต ความเขมแขงของภายในและสงมอบคณคาออกไปสภายนอกไดอยางภาคภมใจ

57

สรปและอภปรายผล

จากการศกษาไดพบวา การจดท าแคมเปญในการทองเทยวแหงประเทศไทยซงจดท าขนมาในระหวาง

ป 2556 – 2560 นน ในดานของรปแบบแคมเปญนน จะแบงออกเปนตลาดในประเทศและตลาดตางประเทศ

โดยทหลกส าคญและวตถประสงคของแคมเปญตลาดในประเทศ จะมงเนนไปทการสรางภาพลกษณทดของ

เมองไทย สรางการรบรของชาวตางชาตวา ประเทศไทยเปนประเทศทอดมสมบรณไปดวยทศนยภาพ แหลง

ธรรมชาตทหลากหลาย ไมวาจะเปน ทะเล น าตก ภเขา ฯลฯ แหลงศลปวฒนธรรมทควรคาแกการเรยนร และ

เกบรกษาไว แหลงอารยธรรมทเกาแกและดงาม ประเพณทมความโดดเดนแตกตางกนออกไปในแตละ

ภมภาค พรอมทงสรางคณคาในความเปนไทย จากทเคยกลาวถงวา ชาวตางชาตชอบมวยไทยบานเรามาก ถง

ขนเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศไทยและเรยนศลปะการชกมวยไทยไปดวย สงตางๆเหลานเกดขนได จาก

การเรยนร การทดลอง การไดสมผส พรอมทงบอกเลาประสบการณใหกบเพอนนกทองเทยวชาตอนๆ สงผลให

จ านวนนกทองเทยวทเดนทางเขามาเทยวในประเทศไทยมจ านวนมากขนในทกป ไมเฉพาะแคนกทองเทยว

กลมเดม แตแคมเปญททางการทองเทยวแหงประเทศไทยไดวางไว นอกจากรกษาฐานจ านวนนกทองเทยวเดม

ไว ยงขยายตลาดเจาะไปยงกลมนกทองเทยวกลมใหมอกดวย สวนแคมเปญตลาดในประเทศ เนนใหคนไทยรก

และภาคภมใจในความเปนไทย กระตนใหคนไทยออกมาเดนทางทองเทยวในประเทศใหมากขน กระจายตว

ออกจากในเมองมงสแหลงทองเทยวทเปนวถชมชนมากยงขน จากแคมเปญ “12 เมองตองหาม...พลส” ท

แสดงใหเหนชดในเรองจดเดนของจงหวดทคนมกไมคอยพดถง หรอมนกทองเทยวเดนทางไปเปนจ านวนนอย

ทางการทองเทยวแหงประเทศไทยตองการชจดเดนของ 12 จงหวดนเพอกระตนใหคนไทยไดรบรวาแหลง

ทองเทยวไมไดมเฉพาะเมองหลกเทานน พรอมทงกระตนใหคนในประเทศชวยอดหนนสนคาของคนไทย ให

สรางรายไดสแหลงชมชน อกทงยงพฒนาและรกษาแหลงทองเทยวใหอยคคนไทย บอกเลาพรอมสงตอคณคา

และประสบการณทดไปยงคนใกลชด

ดานการใชกลยทธในแตละแคมเปญนน พบวามการใชกลยทธมากกวา 2 กลยทธใน 1 แคมเปญ

เนองจากเปาหมายของแคมเปญเองทมงเนนไปในแนวทางเดยวกน อาจมปรบเปลยนบางนดหนอย แตสวน

ใหญจะเนนตอยอดและพฒนาแคมเปญใหดขนกวาปกอนๆ ในมมมองการตลาดกลยทธหลกๆ ทสามารถชวย

ใหการวางแผนงานของการทองเทยวแหงประเทศไทยไดส าเรจลลวงไปดวยด เปนกลยทธดานการใหขอมล

ขาวสาร (Public Strategy) ซงเปนสงทส าคญมาก การทจะสามารถท าใหนกทองเทยวไมวาจะเปน

นกทองเทยวชาวไทยหรอชาวตางชาตไดรบรถงคณคา เอกลกษณ วถชวตความปนอยตางๆ ขอมลขาวสาร

จะตองมความถกตองแมนย าและมความชดเจนในรายละเอยดของกจจกรรมตางๆทได จดท าขน การไดมาซง

ขอมลของแหลงทองเทยวตองมความนาเชอถอได การสอสารผานการโฆษณาประชาสมพนธตองแสดงให

58

นกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตทไดรบขาวสารเกดความรสกถงคณคาในดานทตองการจะสอถงของ

แหลงทองเทยวนนๆ กระตนใหเกดความรสกถงแรงจงใจทอยากจะเขามาเทยวและเปดประสบการณใหมๆใน

ประเทศไทยพรอมกบสงมอบเรองราวและเรองเลาทด ทเปนประโยชนใหกบคนใกลชด หรอเพอนนกเดนทาง

ดวยกน อกหนงกลยทธทมความส าคญไมแพกน คอ กลยทธดานการสงเสรมตลาด (Promotion Strategy)

ส าหรบกลยทธนจะเหนไดจากในเกอบจะทกแคมเปญทมการใชกลยทธนเปนเครองมอชวยเพอกระตนให

นกทองเทยวเกดความตองการทเดนทางมาเทยว ณ ขณะนน ดวยการลด แลก แจก แถม ไมวาจะเปนลดราคา

ในเสวนของเพคเกจทองเทยวตามสถานทตางๆ ลดราคาในสวนของตวเครองบน หรอบตรเขาชมในแหลง

ทองเทยวนนๆ แลกในสวนของคปองรางวลทไดจดไวตามจดตางๆของแหลงทองเทยวเพอใหนกทองเทยวไดม

สวนรวม แจกในสวนของอาจจะเปนของทระลกทเปนตวแทนหรอสญลกษณของแหลงทองเทยวนนๆ แถมใน

สวนของกจกรรมตางๆเพมเตมนอกจากความคาดหวงทนกทองเทยวจะไดรบ เชน ในแพคเกจทวรด าน าตน 3

เกาะ นอกจากจะลดราคาใหแลวนน ในแพคเกจยงแถมจดด าน าเพมเตมใหแกนกทองเทยวอกดวย ทงนเพอ

ชวยเปนการโปรโมทแหลงทองเทยวแหลงใหม เปนการเปดประสบการณใหมใหแกนกทองเทยวไดเกดความ

ประทบใจ

จะเหนไดวาในทกๆกลยทธทถกน ามาใชกบแคมเปญตางๆลวนมจดแขงทดทแตกตางกนออกไป การ

เลอกเครองมอทางการตลาดมาใชนน นอกจากจะดความเหมาะสมของธรกจองคกรแลว ยงตองดในสวนของ

ปจจยภายนอกและปจจยภายใน ทคอยสงผลกระทบอยตลอดเวลา เพอทท าใหการด าเนนงานในธรกจหรอ

องคกรนนๆเปนไปอยางราบรนและสามารถตอบสนองความการของนกทองเทยวได

ขอเสนอแนะ

1. ดานศนยบรการการชวยเหลอนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต ควรมการใชกลยทธดาน

การใหขาวสารเขามาชวยประชาสมพนธในรายละเอยดของจดใหบรการนกทองเทยวในยามทมเหตการณไม

คาดคดเกดขน เชน จดชวยเหลอนกทองเทยวตามแหลงทองเทยวตางๆใหมการรบรทชดเจนมากขน ซงบางท

อาจจะมอยแลว แตอยากใหเนนย าหรอเพอสรางความปลอดภยใหแกนกทองเทยวในการเดนทาง

2. ดานคมนาคมการขนสง จะเหนไดจากมจ านวนนกทองเทยวทเดนทางเขามาในประเทศไทยเพมขน

ทกป แลวแคมเปญททางการทองเทยวแหงประเทศไทยไดจดท าขนนนตางกมงเนนทจะใหกลมนกทองเท ยว

เขาถงในแหลงทองเทยวทเปนชมชนมากยงขน ปญหาในการเดนทางของนกทองเทยวบางกลมทไมใชบรการ

ทวร หรอมรถสวนตว บางกลมเดนทางเขามาในลกษณะแบกแพคเกอร การใหบรการในเรองของการขนสงท

59

เขาถงแหลงชมชนควรมการเพมเสนทางเดนรถหรอขยายไปในลกษณะการบรการทเขาถงแหลงชมชนมาก

ยงขนเพอรองรบจ านวนนกทองเทยวทเขามาในแตละป

3. ดานการพฒนาบคคลากรในแหลงทองเทยวตางๆหรอผท เกยวของในดานการใหบรการ

นกทองเทยว เนนในเรองการฝกอบรมในดานการใหบรการแกนกทองเทยวใหเปนมาตรฐานเดยวกน ประเทศ

ไทยขนชอวาเปนประเทศแหงสยามเมองยม ชาวตางชาตประทบใจในความยมแยม ความมน าใจ ความเปน

กนเองของคนไทย อนเปนเอกลกษณทเมอใครกตามทไดมาสมผสตางกเกดความประทบ สงตางๆเหลานควร

คาทจะรกษาไวใหอยคกบคนไทย

เอกสารอางอง

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2559). กจกรรมทองเทยว

วนทสบคนขอมล 2 ตลาคม 2560 http://www.mots.go.th/main.php?filename=index

กระทรวงการทองเทยวและกฬา.(2558). ยทธศาสตรการทองเทยวไทย 2558 – 2560

วนทสบคนขอมล 4 ตลาคม 2560 เขาถงไดจาก

http://www.mots.go.th/ewt_dl_link.php?nid=7114

การทองเทยวแหงประเทศไทย.ทศทางการด าเนนงาน ดานการตลาด การทองเทยว ของ ททท. (2556 –

2558)

การจดการเชงกลยทธ. ผศ.ดร.ณฏฐพนธ เขจรนนทน (2552)

ดชนความเชอมนผประกอบธรกจ การทองเทยวในประเทศไทย 2017/2| ไตรมาสท 2 ป 2560

วนทคนขอมล 2 ตลาคม 2560 เขาถงไดจาก http://www.thailandtourismcouncil.org/wp-

content/uploads/2017/07/TCT_confidence.pdf

ฉนทช วรรณถนอม.อตสาหกรรมการทองเทยว.2552

วนทคนขอมล 2 ตลาคม 2560 เขาถงไดจาก https://tourismatbuu.wordpress.com

ทองเทยวไทยในป 2560 Thailand as a preferred destination

วนทคนขอมล 4 ตลาคม 2560 เขาถงไดจาก http://www.tatreviewmagazine.com

ส านกประชาสมพนธเขต6. สบคนจาก http://region6.prd.go.th

60

ความสมพนธของภาวะผน า และวฒนธรรมองคการทมตอความผกพนตอองคการของธรกจ

โรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

Relationships of Leadership and Organizational Culture on Organization Commitment

of Medium and Small Hotels in Bangkok

กมลชนก อาชายะนะ1, ดร. พฒธร จรายส2 และ ดร. คาล จามรมาน3

Kamolchanok Archayana1, Dr. Puttithorn Jirayus2 and Dr. Karl Jamornmarn3 1, 2, 3 บณฑตวทยาลย วทยาลยดสตธาน

E-mail address: kamolchanok.arc@gmail.com

บทคดยอ

การวจยเชงส ารวจครงนมวตถประสงคเพอ (1) เพอศกษารปแบบภาวะผน า วฒนธรรมองคการ และ

ความผกพนตอองคการของผบรหารโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร (2) เพอศกษา

ความสมพนธของภาวะผน าและวฒนธรรมองคการทสงผลตอความผกพนตอองคการ ซงกลมตวอยางใน

การศกษาครงน เปนพนกงานของโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกทตงอยในเขตกรงเทพมหานคร จ านวน

389 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

ผลการศกษาคนควาสรปไดดงน (1) ภาวะผน าดานการสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชความคด และการ

สรางความสมพนธรายบคคล มความสมพนธทางบวกตอความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ 0.01 โดยภาวะผน าดานการสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชความคด และการสรางความสมพนธ

รายบคคลมความสมพนธทางบวก ขณะทภาวะผน าดานการมบารมมความสมพนธทางลบ (2) วฒนธรรม

องคการรปแบบท างานเปนทม แบบนวตกรรม แบบใหความส าคญกบผลงาน และแบบใสใจในรายละเอยดม

ความสมพนธทางบวก ขณะทแบบมนคง แบบเคารพตอผอน และแบบการแขงขนเชงรกมความสมพนธทางลบ

ตอความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

การศกษาคนควาชใหเหนวาโรงแรมควรใหความส าคญกบทงรปแบบผน าทเหมาะสมกบองคการ และ

การสรางวฒนธรรมองคการเพอสนบสนนความผกพนตอองคการของพนกงาน

ค าส าคญ: ภาวะผน า, วฒนธรรมองคการ, ความผกพนตอองคการ

61

Abstract

The purposes of the research were to: ( 1 ) to study the style of leadership,

organizational culture, and organization commitment of medium and small hotels in Bangkok

(2) to study relationships of leadership and organizational culture on organization commitment

of medium and small hotels in Bangkok. This was a survey research with 389 employees of

medium and small hotels in Bangkok as sample by using a designed Likert scale - questionnaire

for data collection. Results were interpreted by Descriptive Statistics and Pearson's correlation.

The results of this study were ( 1 ) the leadership style of Inspirational Motivation,

Intellectual Stimulation, and Individualized Consideration have positive correlations with

organizational commitment were statistically significant at 0 . 0 1 while the style of Idealized

Influence has negative correlations; and (2) the organizational culture of Innovation, Outcome

Orientation, Attention to Detail and Team Orientation have positive correlations with

organizational commitment were statistically significant at 0 . 0 1 while the style of Stability,

Respect for People, and Aggressiveness have negative correlations with organizational

commitment.

The study suggested that the hotel should focus on both the style of leadership and

organizational culture which is appropriated to the organization to support employee

engagement.

Keywords: Leadership, Organizational culture, Organizational commitment

บทน า

ทรพยากรมนษยนบวาเปนสวนส าคญในธรกจโรงแรม เนองจากเปนผสงมอบการบรการ และการ

บรหารจดการสวนตางๆภายในโรงแรม คณภาพของการใหบรการนนขนอยกบบคลากรผสงมอบบรการท

จะตองมใจรก และศกยภาพในการปฏบตงาน แตจากหลายงานวจยชใหเหนวาโรงแรมขนาดกลางและขนาด

เลกในประเทศไทยก าลงประสบปญหาเรองอตราการลาออก (Turnover Rate) ของพนกงาน เนองจาก

ปจจบนธรกจโรงแรมมการเปดด าเนนงานมากขน สงผลใหเกดการแขงขน และการแยงชงแรงงานทมความร

ความสามารถ ทกษะ และประสบการณ (พวงเพญ ชรนทร, 2552; พนดา จงดา เกง, 2551; ลออจต องเจรญ

สนทร, 2545) สอดคลองกบรายงานของบรษทฮววทแอสโซซเอทส (ประเทศไทย) จ ากด ซงเปนองคการระดบ

62

โลกในการใหค าปรกษาดานทรพยากรมนษย พบวา ตวเลขประมาณการอตราลาออกจากงานของธรกจโรงแรม

ในประเทศไทยอยทรอยละ 15 ถงรอยละ 21 ซงเปนอตราทคอนขางสงเมอเทยบกบอตสาหกรรมอนๆ ทเฉลย

อยทรอยละ 8 ซงการมอตราการลาออกของพนกงานทสงนน สงผลเสยตอองคการในหลายดาน ทงในแงของ

การสญเสยเวลา และคาใชจายทเพมขนจากการสรรหาคดเลอก และการฝกอบรมพนกงานใหม อกทงการขาด

ความเสถยรของการท างานและการพฒนาองคการ รวมถงคณภาพของการใหบรการทอาจลดลงในชวงเวลาท

พนกงานใหมปรบตวใหคนเคยกบงานและบรรยากาศการท างาน นอกจากนองคการอาจเกดการสญเสยฐาน

ลกคาจากการทพนกงานเดมยายลกคาไปยงองคการใหมทตนรวมงานดวย (Studymoose, 2016) โดยบท

วเคราะหธรกจโรงแรมและรสอรท ป 2553 กระทรวงอตสาหกรรม ระบวา สาเหตของการทพนกงานมอตรา

การลาออกสงเกดจากหลายปจจย ไดแก ทมปฏบตงานท างานไมสอดคลองกบเปาหมายและนโยบายของ

ผบรหาร การบรหารองคการทไมมความชดเจน ผบรหารขาดความเปนผน า ลกษณะการท างานของผบรหารไม

สอดคลองกบวฒนธรรมองคการ ความจงรกภกดของพนกงานทมตอองคการลดต าลง ซงสงเหลานลวนเปน

ปจจยทมความเกยวเนองกบภาวะผน าของผบรหาร วฒนธรรมองคการ และความผกพนตอองคการ จงเปน

ทมาของการวจยนในการศกษาความสมพนธของภาวะผน าและวฒนธรรมองคการท มตอความผกพนตอ

องคการของโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร โดยภาวะผน า จะใชหลกคดของบา

สและอโวลโอ (Bass and Avolio, 1994) ซงเสนอแนวคดของผน าการเปลยนแปลง โดยแบงเปน 4 รปแบบ

ไดแก การมบารม (Idealized Influence) การสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation) การกระตน

การใชความคด ( Intellectual Stimulation) และการสรางความสมพนธรายบคคล ( Individualized

Consideration) ส าหรบรปแบบวฒนธรรมองคการ จะใชแนวคดของโอไรลลและคณะ (O’Reilly et al.,

1991) ซงไดแบงวฒนธรรมองคการเปน 7 รปแบบ ไดแก แบบนวตกรรม (Innovation) แบบมนคง (Stability)

แบบเคารพตอผอน (Respect for People) แบบใหความส าคญกบผลงาน (Outcome Orientation) แบบใส

ใจในรายละเอยด (Attention to Detail) แบบท างานเปนทม (Team Orientation) และแบบการแขงขนเชง

รก (Aggressiveness) และความผกพนตอองคการจะใชแนวคดของเมเยอรและแอลเลน (Meyer & Allen,

1997) โดยแบงมตของความผกพนตอองคการเปน 3 ดาน ไดแก ความผกพนดานความรสก (Affective

Commitment) ความผกพนตอเนอง (Continuous Commitment) และความผกพนในบรรทดฐาน

(Normative Commitment) ซงการศกษาความสมพนธของทงสามปจจยน จะท าใหธรกจโรงแรมมความ

ตระหนกถงความส าคญของภาวะผน าวฒนธรรมองคการ และความผกพนตอองคการเพอใหธรกจสามารถเพม

ขอไดเปรยบทางการแขงขนผานทางการสรางความผกพนตอองคการของพนกงาน อนจะน าไปสการยกระดบ

ขดความสามารถในการแขงขนของโรงแรมไทยใหมความเขมแขง และสามารถแขงขนไดอยางยงยน

63

วตถประสงค

1. เพอศกษารปแบบภาวะผน าของผบรหาร วฒนธรรมองคการ และความผกพนตอองคการของ

พนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

2. เพอศกษาความสมพนธของภาวะผน าและวฒนธรรมองคการทสงผลตอความผกพนตอ

องคการของโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคด

จากการทบทวนแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจย สามารถสรางเปนกรอบแนวคดในการศกษา โดยมตว

แปรดงตอไปน

ตวแปรตน: ภาวะผน า จะใชหลกคดของบาสและอโวลโอ (Bass and Avolio, 1994) ซงแบงลกษณะ

ของภาวะผน าการเปลยนแปลง 4 รปแบบ ไดแก การมบารม ( Idealized Influence) การสรางแรงบนดาลใจ

( Inspirational Motivation) การกระตนการใชความคด ( Intellectual Stimulation) และการสร าง

ความสมพนธรายบคคล (Individualized Consideration) และรปแบบวฒนธรรมองคการ จะใชแนวคดของ

โอไรลลและคณะ (O'Reilly et al., 1991) ซงแบงเปน 7 กลมตวแปร ไดแก ดานนวตกรรม (Innovation) ดาน

ความมนคง (Stability) ดานความเคารพตอผอน (Respect for People) ดานการใหความส าคญกบผลงาน

(Outcome Orientation) ดานการใส ใจในรายละเอยด (Attention to Detail) ดานการท างานเปนทม

(Team Orientation) และดานการแขงขนเชงรก (Aggressiveness)

ตวแปรตาม: ความผกพนตอองคการจะใชแนวคดของเมเยอรและแอลเลน(Meyer & Allen, 1997)

โดยแบงความผกพนตอองคการเปน 3 มต ไดแก ความผกพนดานความรสก (Affective Commitment)

ความผก พนตอ เน อง (Continuous Commitment) และความผก พนในบรรทดฐาน ( Normative

Commitment)

64

ตวแปรตน

ความผกพนตอองคการ

1. ความผกพนดานความรสก

(Affective Commitment)

2. ความผกพนตอเนอง

(Continuous Commitment)

3. ความผกพนในบรรทดฐาน

(Normative Commitment)

ตวแปรตาม

ภาวะผน าการเปลยนแปลง

1. การมบารม (Idealized Influence)

2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational

Motivation)

3. การกระตนการใชความคด

(Intellectual Stimulation)

4. การสรางความสมพนธรายบคคล

(Individualized Consideration)

วฒนธรรมองคการ

1. ดานนวตกรรม (Innovation)

2. ดานความมนคง (Stability)

3. ดานความเคารพตอผอน (Respect for

People)

4. ดานการใหความส าคญกบผลงาน

(Outcome Orientation)

5. ดานการใส ใจในรายละเอยด

(Attention to Detail)

6. ดานการท างานเปนทม (Team

Orientation)

7. ดานการแขงขนเชงรก

(Aggressiveness)

รปท 1: กรอบแนวความคด

65

สมมตฐาน

1. ภาวะผน ามความสมพนธทางบวกตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลาง

และขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

2. วฒนธรรมองคการมความสมพนธทางบวกตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรม

ขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

วธด าเนนการวจย

ท าหนงสอขอความอนเคราะหขอมล ออกโดยบณฑตวทยาลย วทยาลยดสตธานเพอสงไปยงฝาย

ทรพยากรบคคลของโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร จากนนผวจยไดท าการแจก

แบบสอบถามไปยงกลมตวอยางโดยการตดตอกบฝายทรพยากรบคคลของทางโรงแรมตางๆ เพอช วยในการ

กระจายแบบสอบถามและใหกลมตวอยางตอบ รวมทงการเกบรวบรวมแบบสอบถามกลบคนมา แลวจงตรวจ

ความสมบรณแบบสอบถามทไดกลบคนมา เพอจะน าไปประมวลผล และวเคราะหตอไปโดยใชสถตเชง

พรรณนา (Descriptive Statistics) และการวเคราะหสหสมพนธ (Pearson's correlation)

ผลการวจย

ตารางท 1: สรปสมมตฐาน : ภาวะผน ามความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาด

กลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

สมมตฐาน ผลการพสจน Sig 1. ภาวะผน าแบบการมบารม มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

2. ภาวะผน าแบบการสรางแรงบนดาลใจ มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

3. ภาวะผน าแบบการกระตนการใชความคด มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

4. ภาวะผน าแบบการสรางความสมพนธรายบคคล มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

ส าหรบภาพรวมของวฒนธรรมองคการพบวา มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงาน

โรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ทงรปแบบ

ท างานเปนทม แบบนวตกรรม แบบใหความส าคญกบผลงาน และแบบใสใจในรายละเอยด ในขณะทรปแบบ

66

วฒนธรรมองคการแบบมนคง แบบเคารพตอผอน และแบบการแขงขนเชงรกพบวามความสมพนธตรงขามกบ

ความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานครอยางมนยส าคญ

ทางสถตทระดบ 0.01

ตารางท 2: ตารางสรปสมมตฐาน : วฒนธรรมองคการมความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงาน

โรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

สมมตฐาน ผลการพสจน Sig 1. วฒนธรรมองคการแบบนวตกรรม มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

2. วฒนธรรมองคการแบบมนคง มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

3. วฒนธรรมองคการแบบเคารพตอผอน มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

4. วฒนธรรมองคการแบบใหความส าคญกบผลงาน มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

5. วฒนธรรมองคการแบบใสใจในรายละเอยด มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

6. วฒนธรรมองคการแบบท างานเปนทม มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

7. วฒนธรรมองคการแบบการแขงขนเชงรก มความสมพนธตอความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร

ยอมรบ 0.00

สรปและอภปรายผลการวจย

ความสมพนธระหวางภาวะผน าและความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรมขนาดกลางและขนาด

เลกในเขตกรงเทพมหานคร อยในระดบมาก (r = .923) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยรปแบบ

ภาวะผน าทมความสมพนธในล าดบแรก คอ การกระตนการใชความคด (ระดบมาก = .891) รองลงมาคอ การ

สรางแรงบนดาลใจ (ระดบมาก r = .729) การสรางความสมพนธรายบคคล (ระดบมาก r = .606) ในขณะท

ภาวะผน าแบบการมบารม พบวามความสมพนธตรงขามกบความผกพนตอองคการ

ส าหรบความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการและความผกพนตอองคการของพนกงานโรงแรม

ขนาดกลางและขนาดเลกในเขตกรงเทพมหานคร อยในระดบมาก ( r = .770) อยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ 0.01 โดยรปแบบวฒนธรรมองคการทมความสมพนธในล าดบแรก คอ แบบท างานเปนทม (ระดบมาก =

.989) รองลงมาคอ แบบนวตกรรม (ระดบมาก r = .972) แบบใหความส าคญกบผลงาน (ระดบมาก r = .922)

67

และแบบใสใจในรายละเอยด (ระดบมาก r = .917) ในขณะทรปแบบวฒนธรรมองคการแบบมนคง แบบเคารพ

ตอผอน และแบบการแขงขนเชงรกพบวามความสมพนธตรงขามกบความผกพนตอองคการ

ขอเสนอแนะ

1. โรงแรมควรใหความส าคญกบทงรปแบบของผน าทเหมาะสมกบองคการ และการสรางวฒนธรรม

องคการเพอสนบสนนความผกพนตอองคการของพนกงาน

2. หวหนางานควรใหความส าคญกบการสรางแรงบนดาลใจแกพนกงาน เชน ใหความเชอมนวา

พนกงานจะสามารถท างานไดบรรลตามเปาหมาย รวมทงการใหก าลงใจเมอพนกงานตองเผชญตอปญหา

อปสรรค

3. หวหนางานควรรวมกบพนกงานในการแกไขปญหาทเกดขนในองคการ โดยใหพนกงานมสวนรวม

และสนบสนนการใชแนวทางใหมๆ ในการแกปญหา

4. การสรางความสมพนธรายบคคลกบพนกงาน เปนอกปจจยทส าคญตอความผกพนตอองคการ

หวหนาจงควรใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอพนกงาน รวมทงการใหพนกงานรสกมความส าคญตอองคการ

5. โรงแรมควรสนบสนนการสรางวฒนธรรมองคการแบบท างานเปนทม แบบนวตกรรม แบบให

ความส าคญกบผลงาน และแบบใสใจในรายละเอยด ในขณะทรปแบบวฒนธรรมองคการแบบมนคง แบบ

เคารพตอผ อน และแบบการแขงขนเชงรกพบวามความสมพนธตรงขามกบความผกพนตอองคการของ

พนกงาน อาจน ามาปรบใชตามสถานการณ เพอกระตนประสทธภาพ และผลตอบแทนขององคการ

เอกสารอางอง

กระทรวงอตสาหกรรม. (2553). บทวเคราะหธรกจโรงแรมและรสอรทป 2553. กรงเทพฯ: ผแตง.

กฤช จนทรพทกษ และธนภม พทธเกสร. (2552). ความผกพนตอองคการของพนกงานอาวนางบรรสอรท

จงหวดกระบ.การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต, วทยาลยดสตธาน.

ขวญตา เกอกลรฐ. (2554). ภาวะผน าการเปลยนแปลงทสงผลตอประสทธผลของสถานศกษาขนาดกลาง

อ าเภอโพธาราม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต 2. วทยานพนธศกษา

ศาตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

ชวนา องคนรกษพนธ. (2546). การรบรวฒนธรรมองคการและความผกพนตอองคการของพนกงานในธรกจ

โรงแรมเขตเมองพทยา จงหวดชลบร.วทยานพนธการจดการมหาบณฑต สาขาวชาการจดการ

ทรพยากรมนษย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.

68

ณฐวฒ แกวบางพด. (2554). ความสมพนธระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงกบวฒนธรรมองคการ

กรณศกษา: เทศบาลนครภเกต. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวชารฐประศาสนศาสตร ,

คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, มหาวทยาลยมหดล

ธรพงษ บญรกษา. (2550). การศกษาความสมพนธระหวางการรบรการปฏบตตวของผน า วฒนธรรมองคการ

และความรสกผกพนในองคการของบคลากร: กรณศกษาอาจารยมหาวทยาลยมหดล . นครปฐม:

มหาวทยาลยมหดล, สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท.

พนดา จงด าเกง. (2551). การสรางความผกพนตอองคการกรณศกษาโรงแรม ABC. การศกษาคนควาอสระ

ปรญญาการจดการมหาบณฑต, มหาวทยาลยหอการคาไทย.

พวงเพญ ชรนทร. (2552).ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการ ความเครยดและความพงพอใจในงานทม

ผลตอการคงอยของพนกงานโรงแรมในเขตภาคใตตอนบนภายใตสถานการณของภาวะเศรษฐกจ

ตกต า. วารสารวชาการอเลกทรอนกสการทองเทยวไทยนานาชาต. 3(2552): 1-15.

ลออจต องเจรญสนทร. (2545). การลาออกของพนกงานในธรกจโรงแรม ศกษาเฉพาะกรณ: โรงแรมอมารเอ

เทรยม กรงเทพฯ. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา.

ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจการประกอบกจการโรงแรมและเกสตเฮาสพ.ศ.2551. [สอ

อเลกทรอนกส]. 2551. เขาถงไดจาก :

http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/service/survey/hotelRep51 .pdf. [26 มถนายน

2558].

ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจการประกอบกจการโรงแรมและเกสตเฮาสพ.ศ.2553.[สออเลกทรอนกส].

2553. เขาถงไดจาก : http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/download/files/Hotel-Gu

est.pdf. [26 มถนายน 2558].

ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจการประกอบกจการโรงแรมและเกสตเฮาสพ.ศ.2555. [สออเลกทรอนกส].

2555. เขาถงไดจาก : http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/questRep55

.pdf. [26 มถนายน 2558].

ส านกงานสถตแหงชาต. การประกอบกจการโรงแรมและเกสตเฮาส ป 2557. [สออเลกทรอนกส]. 2557.

เขาถงไดจาก : http://service.nso.go.th/nso/web/survey/surbus4-4-2.html. [14 กนยายน

2559].

Bass, B. M. (1994). Improving Organization Effectiveness Through Transformational Leadership.

California: Sage Publications.

69

Meyer, J.P., & Allen, N. J. (1997). Commitment in the Work Place: Theory, Research, and

Application. California: SAGE.

O’Reilly, C. A. III.; Jennifer, C. and Caldwell, D. F. 1991. People and Organizational Culture: A

Profile Comparison Approach to Assessing Person- Organization Fit. Academy of

Management Journal. 34 (3): 487-516.

O’Reilly, C., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment:

The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior.

Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-499.

O’Reilly, C., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment in changing organizations: an

exploration. Journal of European Industrial Training, 22(6).

Studymoose. (2016). The reason of high staff turnover rate in hospitality industry. [Cited

September 14, 2016]. Available from: http://studymoose.com/the-reason-of-high-staff-

turnover-rate-in-hospitality-industry-essay

70

ปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย

Tourism Factors Affecting a Decrease of The Number of Poor in Thailand

อนรกษ ทองขาว 1 และ สยานนท สหนนต 2

1 ภาควชาศกษาทวไป คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน 2 ภาควชาบรหารธรกจ คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน

E-mail address: Anurak.to@dtc.ac.th

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจน

ในประเทศไทยและศกษาลกษณะอทธพลของปจจยทางการทองเทยวทมตอการลดลงของจ านวนคนจนใน

ประเทศไทย โดยใชการวเคราะหความถดถอยไมเชงเสน (Non-linear Regression Analysis) ขอมลทใชใน

การวเคราะห เปนขอมลทตยภม ป พ.ศ. 2551-2558 จากกรมการทองเทยว และส านกงานสถตแหงชาต

ผลการวจยพบวารายไดรวมจากนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทมศกยภาพของประเทศ

ไทย ทอยในทวปเอเชย ไดแก รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจน และรายไดรวมจากนกทองเทยวนกทองเทยว

อนเดย มอทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย อยางมนยส าคญ ทระดบความเชอมน

95% จะไดวาเมอรายไดรวมจากนกทองเทยวทงสองสญชาตดงกลาวมากขนมอทธพลท าใหจ านวนคนจนลดลง

โดยรายไดรวมจากนกทองเทยวทงสองสญชาตสามารถอธบายการลดลงของจ านวนคนจนได 97.3% และ

รายไดรวมจากนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทมศกยภาพของไทย ทอยในทวปยโรป คอรายได

จากนกทองเทยวสญชาตรสเซยมอทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย อยางมนยส าคญท

ระดบความเชอมน 99% จะไดวาเมอรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยมากขนมอทธพลท าใหจ านวนคน

จนในประเทศไทยลดลง โดยรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยสามารถอธบายการลดลงของจ านวนคนจน

ในประเทศไทยได 73%

ค าส าคญ : จ านวนคนจน กลมนกทองเทยวทมศกยภาพ รายไดรวมจากนกทองเทยว

Abstract

The research aims to study the tourism factors influencing a decrease in the numbers

of the poor in Thailand and study the characteristics of tourism factors influencing a decrease

71

of the poor in Thailand by using non- linear regression analysis. The data used in the analysis

is the secondary data of the year 2008-2015 from Department of Tourism and the National

Statistical Office. The results found that the total revenue from the potential tourists in

Thailand having nationalities in Asia Continent such as the total revenue from Chinese tourists

and total revenue from Indian tourists. Their total revenues have a negative relationship

towards the poor in Thailand significantly at a confidence level of 95%. It showed that when

the total revenue of the tourists from both nationalities increased will influence a decrease

of the poor to 97. 3% and the total revenue of the potential tourists whose nationalities in

European continent are from the Revenue of Russian tourists. Their revenues influenced the

negative relationship towards the poor in Thailand, significantly at a confidence level of 99%.

It indicated that the total revenue from the Russian tourists increased can explain a decrease

of the numbers of the poor in Thailand to 73%.

Keywords: Numbers of the Poor, Potential Tourists, Total Revenue from the Tourists.

บทน า

ประเทศไทยเปนประเทศทตงอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนหนงในสมาชกของประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน เศรษฐกจของประเทศสวนใหญจะขนอยกบการสงออก ซงในไตรมาสท 2 ของป 2560 การ

สงออกสนคามมลคา 56,145 ลานเหรยญสหรฐฯ ขยายตวเรงขนจากรอยละ 6.8 ในไตรมาสกอนหนา เปนรอย

ละ 8.0 ในไตรมาสท 2 มการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศรอยละ 3.7 (ส านกยทธศาสตรและ

การวางแผนเศรษฐกจมหภาค, 2560, น.2) ประชากรสวนใหญมรายไดเฉลย 3,976 – 12,275 เหรยญสหรฐฯ

ตอป รายไดเฉลยตอเดอนตอครวเรอนอยท 26,915 บาท จ านวนประชาการประมาณ 68 ลานคน จาก

ส านกงานสถตแหงชาต (2559) และ The World Bank (2011) ในเดอนกรกฎาคม ธนาคารโลกไดจดกลมให

ประเทศไทยเปนประเทศทก าลงพฒนาซงมรายไดปานกลางระดบสงโดยประเมนจากรายไดเฉลยตอหวท

แทจรงของประชากรภายในประเทศ

การทประเทศไทยไดเลอนเปนประเทศทมรายไดปานกลางระดบสงเปนผลมาจาการพฒนาเศรษฐกจ

ของประเทศในชวงทศวรรษทผานมาท าใหรายไดประชาชาตเพมขนเกอบสองเทา มการเพมความหลายหลาย

มากขนในการผลตภาคอตสาหกรรมสะทอนใหเหนถงความสามารถของเศรษฐกจไทยทสามารถรองรบวกฤต

การทางการเงนของโลกได ถอไดวาเปนระยะการเปลยนผานวกฤตเศรษฐกจและการเมองหลายตอหลายครง

72

ควบคกบการเปลยนแปลงเชงโครงสรางในศตวรรษท 21 ทตองเรมตนจากการใชนวตกรรมเพอสรางมลคา

ผานผลตภณฑและกระบวนการผลต แตอยางไรกตาม ประเทศไทยยงตดกบดกทเปนประเทศทมรายไดปาน

กลาง (Middle Income Trap) เนองจากรากฐานของประเทศยงไมแขงแรงพอ เทคโนโลยและทนของ

ตางชาตทน าเขามาไมมการถายทอดเทคโนโลยอยางจรงจงและยงตองพงพงการคาและการลงทนจากภายนอก

ประเทศไทยจงถกมองวาเปนประเทศทดเหมอนทนสมยแตไมพฒนา จงท าใหไมสามารถแขงขนกลบประเทศ

ตาง ๆ ดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย นอกเหนอจากการตดกบดกรายไดปานกลางแลว ประเทศไทยยงตอง

เผชญกบดกความเหลอมล า (Inequality Trap) คอชองวางระหวางรายไดของคนรวยและคนจนมาเพมมากขน

โดยสดสวนรอยละ 20 ของประชากรทรวยทสดมรายไดรวมกนรอยละ 55 ของรายไดรวมทงประเทศ ในขณะ

กลมคนจนรอยละ 20 มรายไดรวมเพยงรอยละ 4 ของรายไดรวมทงประเทศ จะเหนไดวาปญหากบดกความ

เหลอมล าสะทอนใหเหนถงปญหาความยากจนของประชากรใหประเทศทยงมอยและยงไมไดรบการแกไขอยาง

จรงจง (พมพเขยว Thailand 4.0 กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา คณะศลปะศาสตร

มหาวทยาลยพะเยา, 2559)

พจนานกรมศพทเศรษฐศาสตร ฉบบราชบณฑตสถาน (2555) ไดใหความหมายค าวา “ความยากจน”

(Poverty) หมายถง สภาพทประชาชนมความเปนอยทต ากวามาตรฐาน กลาวคอไมมรายไดเพยงพอทจะใช

จายซอของจ าเปนขนพนฐานในการครองชพ เชน อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย แตอยางไรกตามความ

ยากจน มไดจ ากดแตเพยงการมรายไดนอยและการบรโภคนอยเทานน หากยงครอบคลมถงการขาดโอกาสดาน

การศกษา การรกษาพยาบาล และโอกาสอนในการพฒนาคน การไรซงอ านาจ การขาดสทธขาดเสยง ตลอดจน

การตกอยในความเสยง และความหวาดกลว (World Development Report, 2000) โดยประเทศไทยม

ตวชวดความยากจนในและการกระจายรายไดทวราชอาณาจกรระหวางป 2555 – 2559 แสดงดงตารางท 1

ตารางท 1: ตวชวดความยากจนในและการกระจายรายไดทวราชอาณาจกรระหวางป 2551 – 2559

ตวชวด 2555 2556 2557 2558 2559

ชองวางความยากจน 2.38 1.92 1.85 1.14 1.42 ความรนแรงปญหาความยากจน 0.7 0.53 0.51 0.31 0.38 เสนความยากจน (บาท/เดอน/คน) 2,492 2,572 2,647 2,647 2,667 จ านวนคนจน (ลานคน) 8.4 7.3 7.1 4.8 5.8 สดสวนคนจน (รอยละ) 12.64 10.94 10.53 7.21 8.61 จ านวนครวเรอนทยากจน (พนครวเรอน) 2,344 2,089 2,065 1,434 1,731

ทมา: ขอมลจากการส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอนส านกงานเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

73

จากตารางสถานการณความยากจนของประเทศไทยใชเสนความยากจน (Poverty line) เปน

เครองมอในการวเคราะห ซงเสนความยากจนจะบงบอกถงคาใชจายมาตรฐานขนต าทคนจะสามารถด ารงชพ

อยได (Minimum Requirement) ในสงคม โดยคนทมคาใชจายในการด ารงชพต ากวาเสนความยากจน จะถอ

วาเปนคนจน ในชวงระหวางป 2551 – 2559 ความยากจนโดยรวมในประเทศไทยลดลง สวนหนงเปนผลมา

จากนโยบายรฐบาลทใหความส าคญการพฒนาคณภาพสนคาเกษตรสมาตรฐาน การลดรายจายและลดตนทน

การผลต (รายงานวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล าในประเทศไทย , 2558) และ

ภาครฐบาลใหความส าคญในการแกไขปญหาความยากจนมาโดยตลอด โดยเฉพาะแผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาตฉบบท 5 เนนการแกไขปญหาความยากจนในชนบทและก าหนดพนทเปาหมายอยางชดเจน

ตอมาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 ไดก าหนดใหการแกไขปญหาความยากจนของประเทศ

เปนปญหาเรงดวนของชาตทตองแกไข จนกระทงถงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 โดยม

ประเดนการพฒนาหลกทส าคญทกลาวถงการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าโดยการสนบสนน

สงเสรมการประกอบอาชพในระดบชมชนและการสรางขดความสามารถในการแขงขนของธรกจบรการและ

การทองเทยวทมศกยภาพใหเตบโตและสนบสนนภาคการผลตเพอใหเกดความสมดลและความยงยนในการ

พฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวทค าถงขดความสามารถในการรองรบของระบบนเวศและศกยภาพของพนท

(ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559)

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมทมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจของหลายประเทศทวโลก

รฐบาลจงใหความส าคญในการเพมขดความสามารถในการแขงขนภารกจดานการทองเทยวจงเปนภารกจท

ถกผสานกลมกลนไปกบการพฒนาประเทศในทกมต ประเทศไทยไดตระหนกถงความส าคญของการทองเทยว

ในฐานะเปนกลไกหลกในการชวยรกษาเสถยรภาพและขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ (ยทธศาสตรการ

ทองเทยวไทย กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2558) คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาตไดจดท า

แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต เพอเปนแผนหลกในการพฒนาการทองเทยวของประเทศโดยสาระส าคญ

ของแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2560 – 2564) ไดใหความส าคญกบการวางรากฐาน

และแกไขปญหาทเปนอปสรรคส าคญตอการพฒนาการทองเทยวของประเทศ ทงดานคณภาพแหลงทองเทยว

บคลากรการทองเทยว รวมถงโครงสรางพนฐาน โดยมเปาหมายการเปนแหลงทองเทยวทมคณภาพมากขนและ

มการกระจายรายไดจากนกทองเทยวไปสชมชนทองถน เพอรองรบจ านวนนกทองเทยวตางชาตทเพมขนแตละ

ละป

จ านวนนกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขามาในประเทศไทยไตรมาสท 1 ป พ.ศ. 2560 มนกทองเทยว

ชาวตางชาตเดนทางมาประเทศไทยเพมขนรอยละ 0.41 จากชวงเวลาเดยวกนของปทผานมา โดยเปนผลมา

74

จากการขยายตวของนกทองเทยวจากภมภาคเอเชยใต และภมภาคอเมรกาเปนหลก สงผลใหประเทศไทยม

รายไดจากนกทองเทยวชาวตางชาตขยายตวรอยละ 1.94 จากชวงเวลาเดยวกนของปทผานมา โดย

นกทองเทยวชาวตางชาตทสรางรายไดใหกบประเทศไทยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก จน รสเซย มาเลเซย

ตารางท 2: รายไดจากนกทองเทยวชาวตางชาต จน รสเซย มาเลเซย ไตรมาสท 1/2560

สญชาตนกทองเทยว รายไดจากนกทองเทยว (ลานบาท) สดสวนรอยละ

จน 772,591.63 26.39

รสเซย 406,169.50 7.87

มาเลเซย 278,389.15 4.93

ทมา: รายงานสภาวะเศรษฐกจการทองเทยวไทย, 2560

จากตารางพบวา สดสวนรายไดจากนกทองเทยวตางชาตอยในกลมของประเทศเศรษฐกจขนาดใหญ

ซงมฐานประชากรจ านวนมาก ในป 2560 สยานนท สหนนต อนรกษ ทองขาว และ พรรณภทร แซโทว ได

ศกษาพบวา รายไดรวมจากนกทองเทยว จน อนเดย และรสเซยมอทธพลตอการลงทนภาคเอกชนในประเทศ

ซงสงผลตอการขยายตวในการลงทนภาคเอกชนในธรกจบรการดานการทองเทยว สอดคลองกบดชนความ

เชอมนผประกอบการธรกจการทองเทยวทปรบตวดขนในไตรมาสท 3/2560 สงผลใหผประกอบการธรกจการ

ทองเทยวคาดการณสถานการณการทองเทยวดกวาปกต และสอดคลองกบการบรโภคภาคเอกชนทขยายตวใน

เกณฑดขยายตวในเกณฑดรอยละ 3.0 ตอเนองจากการขยายตวรอยละ 3.2 ในไตรมาสกอนหนา โดยมปจจย

สนบสนนจากการปรบตวดขนของรายไดครวเรอนภาคเกษตร ภาคการสงออกและภาคการทองเทยว (ภาวะ

เศรษฐกจไทยไตรมาสท 2/2560 ส านกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560)

ดงนนจากขอมลทกลาวมาเบองตนจะเหนไดวาจ านวนนกทองเทยวชาวตางชาตสรางรายไดจากการ

ทองเทยวใหกบประเทศไทย ท าใหเกดความเชอมนกบผประกอบการธรกจภาคการทองเทยว การลงทนและ

การบรโภคภาคเอกชนมการขยายตวทดขน เกดการกระจายรายไดสชมชนทองถนท าใหประชาชน

ภายในประเทศมงานท าอาจจะสงผลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย ทางผวจยจงมความสนใจท

จะศกษาปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย โดยมงเนนทจะ

ศกษารายไดจากนกทองเทยวตางชาตทในกลมประเทศ จน อนเดยและรสเซย เพอน าผลทไดมาใชในการ

วางแผนยทธศาสตรทางการทองเทยวไทยกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 ทให

ความส าคญกบการลดความเหลอมล าโดยสนบสนนสงเสรมการประกอบอาชพในระดบชมชนและการสรางขด

75

ความสามารถในการแขงขนของธรกจบรการและการทองเทยวทมศกยภาพใหเตบโตเพอใหเกดความสมดล

และความยงยนในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวในยคไทยแลนด 4.0

วตถประสงค

1. เพอศกษาปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย

2. ศกษาลกษณะอทธพลของปจจยทางการทองเทยวทมตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศ

ไทย

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวความคด

อนรกษ ทองขาว และ สยานนท สหนนต (2560) ไดศกษาพบวาจ านวนนกทองเทยวชาวจนและ

อนเดยมอทธพลในทศทางเดยวกบผลตภณฑมวลรวมในประเทศไทย ซงเปนตวชวดเศรษฐกจทส าคญของ

ประเทศไทย เมอมนกทองเทยวชาวตางชาตทมสญชาตเปนกลมนกทองเทยวทมศกยภาพมาเทยวประเทศไทย

มากขน จะท าใหประเทศไทยมรายไดทไดจากนกทองเทยวชาวตางชาตมากขนตามไปดวย และในป พ.ศ. 2560

สยานนท สหนนต อนรกษ ทองขาว และ พรรณภทร แซโทว ไดศกษาพบวา รายไดรวมจากนกทองเทยว จน

อนเดย และรสเซยมอทธพลตอการลงทนภาคเอกชนในประเทศ โดยเฉพาะรายไดรวมจากนกทองเทยวชาว

อนเดยและรสเซย ซงสงผลตอการขยายตวในการลงทนภาคเอกชนในธรกจบรการดานการทองเทยว

คณะผวจยจงมแนวความคดวาเมอประเทศไทยมรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจน อนเดยและรสเซยมาก

รวมกบการสงเสรมทางการทองเทยวของนโยบายภาครฐบาล และการสงเสรมการประกอบอาชพ การสงเสรม

สนคา OTOP เปนตน จะสงผลใหประชากรในประเทศมอาชพทหลากหลาย เพมมากขน และรายไดของ

ประชากรของประเทศไทยเพมมาก จนมอทธพลท าใหจ านวนคนจนในประเทศไทยลดลง

ภาพท 1: กรอบแนวความคดงานวจย

รายไดรวมจากนกทองเทยวทมศกยภาพ

ของประเทศไทย

- รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจน

- รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวอนเดย

- รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซย

การลดลงของจ านวนคนจนใน

ประเทศไทย

- จ านวนคนจนในประเทศไทย

(Non-linear Regression Analysis)

76

วธด าเนนการวจย

ในการศกษาปจจยทางการทองเทยวทมอทธพลตอการลดลงของจ านวนคนจนในประเทศไทย

โดยใชขอมลทตยภม ซงเปนขอมลรายป โดยขอมลจ านวนคนจนในประเทศไทยใชขอมลจาก ส านกงานสถต

แหงชาต (www.nso.go.th) และรายไดจากนกทองเทยวทสญชาตเปนกลมนกทองเทยวทมศกยภาพ คอ

นกทองเทยวชาว จน อนเดย และรสเซย จากกรมการทองเทยว (www.tourism.go.th) โดยใชขอมลป

พ.ศ. 2551 ถง พ.ศ. 2558

การวเคราะหขอมลส าหรบการศกษาอทธพลของรายไดจากนกทองเทยวทมสญชาตใ นกลม

นกทองเทยวทมศกยภาพของประเทศไทยทมอทธพลตอจ านวนคนจนในประเทศไทย โดยการวเคราะหการ

ถดถอยไมเชงเสน (Non-linear Regression Analysis) เนองจากลกษะความสมพนธระหวางรายไดรวมจาก

นกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทมศกยภาพของประเทศไทยกบจ านวนคนจนในประเทศไทย

ไมเปนเสนตรง การศกษาน ใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตในการวเคราะหขอมลคณะผวจยไดแบง

การวเคราะหเปนสองกรณ

กรณแรก คอ การวเคราะหการถดถอยไมเชงเสนแบบพหคณ (Non-linear Multiple Regression

Analysis) ส าหรบกลมนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทมศกยภาพทอยในทวปเอเชย

),( INCHfP … (1)

P คอ จ านวนคนจนในประเทศไทย (จ านวนประชากรทมรายจายเพอการอปโภคบรโภคเฉลยตอ

คนตอเดอน ต ากวาเสนความยากจน) (หนวย : พนคน)

CH คอ รายไดรวมทไดจากนกทองเทยวชาวจน (หนวย : ลานบาท)

IN คอ รายไดรวมทไดจากนกทองเทยวชาวอนเดย (หนวย : ลานบาท)

กรณทสอง คอ การถดถอยไมเชงเสนส าหรบกลมนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทม

ศกยภาพอยในทวปยโรป

)(RSfP … (2)

P คอ จ านวนคนจนในประเทศไทย (จ านวนประชากรทมรายจายเพอการอปโภคบรโภคเฉลยตอ

คนตอเดอน ต ากวาเสนความยากจน) (หนวย : พนคน)

RS คอ รายไดรวมทไดจากนกทองเทยวชาวรสเซย (หนวย : ลานบาท)

ในการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสน กลยา วานชยบญชา (2559) กรณทตวแปรตนและตวแปรตามม

ความสมพนธไมอยในรปเชงเสน อาจท าการแปลงขอมลใหตวแปรทงสองมความสมพนธอยในรปเชงเสนแลว

ท าการวเคราะหการถดถอยเชงเสน (Regression Analysis) แบบปกตตอไป ดงนน เบองตนของการวเคราะห

77

จงมการแปลงขอมลเพอใหสมการทไดนนใชในการอธบายอทธพลของรายไดจากนกทองเทยวชาวจน อนเดย

และรสเซย ทมตอจ านวนคนจนไดอยางมประสทธภาพมากทสด การเลอกตวแปรในสมการของการวเคราะห

กรณแรกใชวธ Stepwise เพอใหไดสมการทดทสดส าหรบการวเคราะหกรณแรก และ การ

วเคราะหกรณทสองเลอกตวแปรโดยใชวธ Enter เนองจากมตวแปรอสระเพยงแตตวเดยวคอรายไดรวมจาก

นกทองเทยวชาวรสเซย

ส าหรบการพจารณาประสทธภาพของสมการทไดนน ศรชย พงษวชย (2558) ไดกลาววาคา

R square คอคาทแสดงถงอทธพลของตวแปรอสระทงหมดทมตอตวแปรตาม และควรพจารณาคา Adjust R

square ในกรณทตองการการเปรยบเทยบประสทธภาพของสมการและควรพจารณาปญหาความสมพนธ

ระหวางตวแปรอสระเพมเตม โดย ยทธ ไกยวรรณ (2556) ไดกลาววาในการพจารณาปญหาความสมพนธ

ระหวางตวแปรอสระทมความสมพนธกนสง (Multicollinearity) คา VIF (variance inflation factor) ของตว

แปรอสระแตละตวจะตองไมเกน 10 จงจะไมเกดปญหาดงกลาว และการศกษานจะพจารณาเพมเตมคอ

คาสมประสทธสหสมพนธ (Correlations) จะตองเปนไปในทศทางเดยวกนกบสมประสทธการถดถอย และ

คาสถตทจ าเปนจะตองพจารณา คอ จะพจารณาจากคาสถตทดสอบเอฟ (F-statistic), คาสถตทดสอบท

(t-statistic) ส าหรบตวแปรอสระแตละตว, คา R, คา Adjust R square, คา R square, คา Std. Error of

the Estimate นอกจากนยงเปนทจะตองพจารณาคา Mean of Residual ในการตรวจสอบคาเฉลยของคา

ความคลาดเคลอน รวมทงคา VIF (variance inflation factor) ส าหรบตวแปรอสระแตละตวกรณของการ

วเคราะหการถดถอยไมเชงเสนส าหรบกลมนกทองเทยวทมสญชาตเปนกลมนกทองเทยวมมศกยภาพในทวป

เอเชยเนองจากมตวแปรอสระสองตวแปร

ผลการวจย

ผลการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสนแบบพหคณ(Non-linear Multiple Regression Analysis)

ส าหรบกลมนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวมมศกยภาพในทวปเอเชย เปนดงน

ตารางท 3: แสดงคาสถตทใชในการวเคราะหประสทธภาพของสมการทได

R R Square Adjusted R

Square Std. Error of the

Estimate

F

Sig.

Mean of Residual

0.987 0.973 0.963 0.06164 91.73** 0.00 0.0000

** คอ มนยส าคญ ทระดบความเชอมน 99%

78

จากตารางท 3 จะไดวาเมอพจารณาจากคาสถตทดสอบเอฟ (F-Statistic) ทใหคา P-value = 0.00

แสดงวา รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจนและอนเดยมอทธพลตอจ านวนคนจนในประเทศไทยอยางม

นยส าคญ ทระดบความเชอมน 99% สมการทไดมคา Adjusted R Square และคา R มคาสงมาก รวมทง

คาเฉลยของคาคลาดเคลอน (Mean of Residual) มคาเปน 0 จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาสมการทได

นนมประสทธภาพมาก ๆ ในการอธบายอทธพลของรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจนและอนเดยทมตอ

จ านวนคนจนในประเทศไทย โดยรายไดรวมจากนกทองเทยวทงสองสญชาตสามารถอธบายการลดลงของ

จ านวนคนจนในประเทศไทยได 97.3% เมอพจารณาจากคา R Square

ตารางท 4: แสดงสมประสทธของสมการถดถอย

Unstandardized Coefficients

Standardized

Coefficients

Correlations

Collinearity Statistics

B Beta Zero-order t Sig. VIF

Constant

9.669**

108.339** 0.00

CH (-1.25310-6 )* -0.495* -0.951 -3.384* 0.02 4.038 IN (-1.54510-5 )* -0.526* -0.955 -3.591* 0.16 4.038

จากตารางท 4 ผลการประมาณสมการถดถอยทใชในการอธบายลกษณะอทธพลของรายไดรวมทได

จากชาวจนและชาวอนเดยทมตอจ านวนคนจนในประเทศไทย คอ

)(nl p = 9.669 -1.25310-6 CH* -1.54510-5 IN* … (3)

)ln(ˆ

pZ = -0.495 *CHZ -0.526 *

INZ … (4)

)(nl p คอ ตวประมาณคาลอกาลทมฐานธรรมชาตของจ านวนคนจนในประเทศไทย

** คอ มนยส าคญ ทระดบความเชอมน 99%

* คอ มนยส าคญ ทระดบความเชอมน 95%

จากทงสองสมการทได แสดงใหเหนวารายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจนมอทธพลในทศทางตรงขาม

กบจ านวนคนจนในประเทศไทย อยางมนยส าคญ ทระดบความเชอมน 95% และรายไดรวมจากนกทองเทยว

ชาวอนเดย มอทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย อยางมนยส าคญทระดบความเชอมน

เชน เด ยวกน โดยไม เกดปญหาการความสม พนธ ระหว า งต วแปร อสระท ม ความสม พนธกนส ง

79

(Multicollinearity) เนองจากคา VIF ไมเกน 10 และคาสมประสทธสหสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกนกบ

คาสมประสทธการถดถอย เมอพจารณาจากสมประสทธการถดถอยสมการท (4) ทอยในรปคะแนนมาตรฐาน

แสดงใหเหนวารายไดจากนกทองเทยวชาวอนเดยมอทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย

มากกวารายไดจากนกทองเทยวชาวจน

ผลการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสน (Non-linear Regression Analysis) ส าหรบกลม

นกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวมมศกยภาพในทวปยโรป

ตารางท 5: แสดงคาสถตทใชในการวเคราะหประสทธภาพของสมการทได

R R Square Adjusted R

Square Std. Error of the

Estimate

F

Sig.

Mean of Residual

0.854 0.730 0.685 1520.334 16.23** 0.007 0.0000

** คอ มนยส าคญ ทระดบความเชอมน 99%

จากตารางท 5 จะไดวาเมอพจารณาจากคาสถตทดสอบเอฟ (F-Statistic) ทใหคา P-value = 0.007

แสดงวา รายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยมอทธพลตอจ านวนคนจนในประเทศไทยอยางมนยส าคญ

ทระดบความเชอมน 99% สมการทไดมคา Adjusted R Square อยในระดบทด มคา R ทสง รวมทงคาเฉลย

ของคาคลาดเคลอน (Mean of Residual) มคาเปน 0 จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาสมการทไดเปนสมการ

ทมประสทธภาพพอสมควร ในการอธบายอทธพลของรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยทมตอจ านวนคน

จนในประเทศไทย โดยรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยสามารถอธบายการลดลงของจ านวนคนจนใน

ประเทศไทยได 73% เมอพจารณาจากคา R Square

ตารางท 6 แสดงสมประสทธของสมการถดถอย

Unstandardized

Coefficients Standardized Coefficients

Correlations

B Beta Zero-order T Sig.

Constant 39937.96** 5.186** 0.002 RS -2858.35** -0.854** -0.854 -4.029** 0.007

80

จากตารางท 6 ผลการประมาณสมการถดถอยทใชในการอธบายลกษณะอทธพลของรายไดรวมทได

จากชาวจนและชาวอนเดยทมตอจ านวนคนจนในประเทศไทย คอ

P =3997.96**-2858.35ln(RS)** … (6)

pZ = -0.495 **)ln(RSZ … (7)

ln(RS) คอ ลอกาลทมฐานธรรมชาตของรายไดทไดจากนกทองเทยวชาวรสเซย

** คอ มนยส าคญ ทระดบความเชอมน 99%

จากทงสองสมการทได แสดงใหเหนวารายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซยมอทธพลในทศทางตรง

ขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย อยางมนยส าคญทระดบความเชอมน 99% เมอพจารณาจากสมประสทธ

การถดถอยสมการท (4) ทอยในรปคะแนนมาตรฐาน แสดงใหเหนวารายไดรวมจากนกทองเทยวชาวอนเดยม

อทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย

สรปและอภปรายผล

จากการศกษาครงนโดยใชการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสน พบวารายไดรวมจากนกทองเทยวชาว

จน อนเดย และรสเซย ซงเปนนกทองเทยวทมสญชาตในกลมนกทองเทยวทมศกยภาพของประเทศไทย

มอทธพลตอจ านวนคนจนในประเทศไทย จากผลการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสนแบบพหคณ ส าหรบกลม

นกทองเทยวทมสญชาตเปนกลมนกทองเทยวมมศกยภาพอยในทวปเอเชย แสดงใหเหนวารายไดรวมจาก

นกทองเทยวชาวจน และอนเดย มอทธพลในทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย ซงหมายความวา

เมอประเทศไทยมรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวจนและอนเดย มากขนมอทธพลท าใหจ านวนคนจนใน

ประเทศไทยลดลง และจากผลการวเคราะหการถดถอยไมเชงเสน ส าหรบกลมนกทองเทยวทมสญชาตเปนกลม

นกทองเทยวมศกยภาพทอยในทวปยโรป แสดงใหเหนวารายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซย มอทธพลใน

ทศทางตรงขามกบจ านวนคนจนในประเทศไทย ซงหมายความวาเมอรายไดรวมจากนกทองเทยวชาวรสเซย

มากขนมอทธพลท าใหจ านวนคนจนในประเทศไทยลดลง

ขอเสนอแนะ

1. การท าวจยในครงตอไปผวจยสามารถศกษาเพมเตมในรายละเอยดของจงหวดทมเปนเมอง

ทองเทยวโดยศกษารายไดจากนกทองเทยวในแตละจงหวดกบการลดลงของจ านวนคนจนใน

จงหวดทเปนเมองทองเทยว เพอใหไดขอมลทแทจรงในระดบทองถน

81

2. การท าวจยในครงตอไปผวจยสามารถศกษาเพมเตมในเรองของการกระจายรายไดในประเทศและ

วเคราะหหรอหาแนวทางลดชองวางระหวางรายไดของคนรวยและคนจนภายในประเทศ เพอลด

ความเหลอมล าทเกดขนระหวางคนรวยและคนจนไดอยางแทจรง

เอกสารอางอง

กลยา วานชยบญชา(2559). การวเคราะหสถตขนสงดวย SPSS (พมพครงท 11).กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2558). ยทธศาสตรการทองเทยว 2558-2560. สบคนจาก

http://www.mots.go.th/ewt_dl_link.php?nid=7114

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2560). รายงานสภาวะเศรษฐกจและการทองเทยว ฉบบท 7 เดอน มกราคม

– มนาคม 2560. สบคนจาก http://www.mots.go.th/ewt_dl_link.php?nid=8404

การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2558). รายงานสรปฉบบผบรหาร โครงการศกษาตลาดนกทองเทยว

ศกยภาพสง จน อนเดย รสเซย. สบคนจาก https://tatreviewmagazine.files.wordpress.com

คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต. (2560). แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาตฉบบท 2.

สบคนจาก http://www.dpe.go.th/content/file/download/0524171495596785.pdf

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2560). รายงานสภาวะเศรษฐกจและการเงน สงหาคม 2560. สบคนจาก

https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/EconomicConditions/PressRelease/PressR

elease2557

ศรชย พงษวชย (2558). การวเคราะหขอมลทางสถตดวยโปรแกรมคอมพวเตอร. กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยทธ ไกยวรรณ (2556). การวเคราะหสถตหลายตวแปรส าหรบงานวจย (พมพครงท 1 ). กรงเทพฯ:

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สยานนท สหนนต, อนรกษ ทองขาว, และ พรรณภทร แซโทว (2560). ปจจยทางการทองเทยวทมอทธพล

ตอการลงทนภาคเอกชนในประเทศไทย โดยการวเคราะหการถดถอย. รายงานสบเนองจากการ

ประชมวชาการระดบชาต ครงท 9 มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ในหวขอ พฒนางานวจย

สรางสรรคอดมศกษาไทย กาวไกลส Thailand 4.0, 9, 702-709.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2558). รายงานการวเคราะหสถานการณความ

ยากจนและความเหลอมล าในประเทศไทยพ.ศ. 2558. สบคนจาก https://www.m-society.go.th

82

อนรกษ ทองขาว, สยานนท สหนนต (2560). ปจจยทางเศรษฐกจและการทองเทยวทมอทธพลตอ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศไทย โดยการวเคราะหการถดถอย. รายงานสบเนองจากการ

ประชมวชาการระดบชาตสาขาเศรษฐศาสตรในหวขอความผนผวนของเศรษฐกจโลกตอความ

ยงยนของอาเซยน คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง,1,74-87.

The World Bank. (2000). World Development Report. Retrieved from

http://www.worldbank.org/

83

ปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา

Factors Affecting Tourism Demand at Chakngaew Community in Pattaya City

พรรณภทร แซโทว 1 และ ผกามาศ ชยรตน 2 1 ภาควชาศกษาทวไป คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน

2 ภาควชาการจดการครวและศลปะการประกอบอาหาร คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน

E-mail address: phannaphat.sa@dtc.ac.th

บทคดยอ

การศกษานมวตถประสงคเพอวเคราะหถงปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณ

บานชากแงว เมองพทยา ซงในทนศกษาปจจยการทองเทยว 2 ปจจย ไดแก ปจจยทางดานวฒนธรรมและดาน

เศรษฐกจ โดยเกบขอมลจากนกทองเทยวชาวไทยจ านวน 398 ชด จากนนน ามาวเคราะหผลดวยสถตเชง

พรรณาและสถตเชงอนมาน พบวา นกทองเทยวสวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง 20 – 30 มการศกษา

ระดบปรญญาตร มรายไดเฉลยตอเดอน 15,001 – 25,000 บาท สถานภาพโสด ประกอบอาชพเปนพนกงาน

เอกชน จากผลการวเคราะหทางสถต พบวา นกทองเทยวใหความส าคญกบปจจยการทองเทยวทางดาน

วฒนธรรมมากทสด นอกจากน อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน และอาชพมความสมพนธตอปจจย

การทองเทยวทางดานวฒนธรรมทระดบนยส าคญ 0.05

ค าส าคญ: การทองเทยวเชงวฒนธรรม, อปสงคการทองเทยว, ชมชนบานชากแงว

Abstract

The objective of this study aims to analyze the factors affecting tourism demand at

Chakngaew community in Pattaya city. There are two factors being studied: cultural and

economic factors. Data are collected from 398 Thai tourists. Then analyze the data by using

descriptive statistics and inferential statistics. The results show that most tourists are male,

age between 20 – 30 years old, graduated in Bachelor's degree, their average monthly income

is 15,001 – 25,000 baht, single and work in private company. Cultural factor is affecting tourism

demand at Chakngaew community more than economic factor. In addition, age, education

84

average monthly income and career are correlated with cultural factor at significant level of

0.05.

Keywords: Cultural tourism, Tourism demand, Chakngaew community

บทน า

เมองพทยาเปนหนงในแหลงทองเทยวทส าคญของประเทศไทย ในป 2560 จากผลการส ารวจของ

มาสเตอรการด เมองพทยาเปนเมองยอดนยมทเปนจดหมายปลายทางของนกทองเทยวจากทวทกมมโลกตาง

เขามาเยยมชมและสมผสความสวยงามทางธรรมชาต รวมถงการทองเทยวทามกลางสสนในยามราตร อกทง

เมองพทยายงมสงอ านวยความสะดวกทสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวไดทกรปแบบ อาท

โรงแรมและรสอรทคณภาพมาตรฐานระดบสากล รานอาหารนานาชาต หางสรรพสนคาททนสมย แหลง

ทองเทยวทหลากหลายพรอมกบกจกรรมทางบกและทางน า ตลอดจนมการคมนาคมขนสงมวลชนทสามารถ

เขาถงแหลงทองเทยวตาง ๆ ไดอยางสะดวกสบาย จงเปนเหตใหเมองพทยามอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ

สง และเปนแหลงลงทนทนาสนใจทางดานธรกจการบรการทเกยวกบการทองเทยวจากหลาย ๆ สถาบนทง

ภาครฐและเอกชน ทงนท าใหเมองพทยาไดกลายเปนเมองทมบทบาทส าคญอนดบตน ๆ ตอระบบเศรษฐกจ

ของประเทศไทย

นอกเหนอจากแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและแสงสแลว เมองพทยายงมการสงเสรมและสนบสนน

แหลงทองเทยวทางดานศลปวฒนธรรม และวถความเปนไทยอนงดงามใหเปนทประจกษแกนกทองเทยวผาน

ความงามทางดานสถาปตยกรรม จตรกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ ภาษา การแตงกาย ตลอดจนความคด

และความเชอทองถน ซงเปนการเพมความตระหนกรในคณคาของวฒนธรรมและประเทศไทยมากขน ทงนในป

2560 การทองเทยวแหงประเทศไทยเนนนโยบายการปลกกระแสการทองเทยวเชงวฒนธรรมผานแนวคด

“ทองเทยววถไทย เกไกสไตลลกซง” โดยเชญชวนนกทองเทยวสมผสแหลงทองเทยวในประเทศไทยในแงมมท

ลกซงเขาถงเอกลกษณ ศลปวฒนธรรมและวถชวตความเปนอยของชมชนในทองถนทบรรพบรษไดสรางสม

ถายทอดเปนมรดกสลกหลาน นอกจากนนโยบายยงกอใหเกดการเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ สรางรายไดส

ชมชนไดอกทางหนงซงสอดคลองกบแนวทางเศรษฐกจสรางสรรคดวย โดยในเมองพทยามแหลงทองเทยวเชง

วฒนธรรมอยมากมาย อาท ตลาดน า 4 ภาค ไทธาน หมบานวฒนธรรมและศลปะ ศนยแสดงเรอพระราชพธ

จ าลอง 4 มต ลานวฒนธรรมตะเคยนเตย เปนตน และหนงในแหลงทองเทยวทแสดงออกถงวฒนธรรมทองถน

ไดอยางชดเจนและมเอกลกษณ คอ ตลาดชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา

85

ชมชนบานชากแงวเปนชมชนเกาแกทมอายนบ 100 ป ตงอยในเขตเมองพทยา ในอดตชาวบานใน

ชมชนเปนชาวไทยแทและชาวจนอพยพ จงท าใหในปจจบนชาวบานในชมชนโดยสวนใหญเปนชาวไทยเชอสาย

จน ประกอบอาชพเกษตรกรปลกมนส าปะหลง ชาวบานในชมชนมวถการใชชวตและวฒนธรรมประเพณตาง ๆ

แบบไทยจนผสมผสาน ภายในชมชนมสถาปตยกรรมมากมายทแสดงถงความเจรญรงเรองในอดต อาท ศาลเจา

แมทบทม โรงงว โรงภาพยนตร โรงโมแปงมนส าปะหลง อกทงบานเรอน ทพกอาศยแบบดงเดมยงมการอนรกษ

ใหคงอยในสภาพทด ตอมาในป 2555 องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

(อพท.) ไดรวมมอกบชาวบานในชมชนจดตงใหชมชนบานชากแงวเปนหนงในชมชนตนแบบ เพอน าเสนอ

วฒนธรรมทองถนโบราณผานรปแบบตลาดทางเลอก โดยใชบรรยากาศทอบอวลไปดวยวฒนธรรม วถชวต

ชมชน สนคาและบรการแบบชาวจนเชอสายไทยดงเดมเปนตวชโรงสรางความเปนเอกลกษณใหแกชมชน ซง

ตลาดจนโบราณบานชากแงวเปดใหบรการทกวนเสารตงแตเวลา 17.00 – 21.00 น. จากความปรารถนาอน

แรงกลาของชมชนในการสบสานวฒนธรรมและฟนคนวถชวตทองถน รวมดวยกบการสงเสรมสนบสนนจาก

ทางหนวยงานภาครฐบาล ปจจบนชมชนบานชากแงวจงไดขนชอวาเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมอกหนง

แหงในเมองพทยา และมแนวโนมวาจะเปนแหลงทองเทยวส าคญตองหามพลาดประจ าเมองพทยาตอไปใน

อนาคต

ถงแมวาชมชนบานชากแงวจะมเอกลกษณทางดานวฒนธรรมเปนสงดงดดใหนกทองเทยวเขามาเยยม

ชมอยบอยครง แตนกทองเทยวสวนใหญเปนผคนทอาศยอยในเมองพทยาและบรเวณใกลเคยงเทานน ตลาดยง

ไมเปนทรจกกนในวงกวาง อาจเนองมาจากความตองการของนกทองเทยวในการเดนทาง หรออปสงคของการ

ทองเทยวในชมชนบานชากแงวมความแตกตางกน ซงขนอยกบหลายปจจย เชน การประชาสมพนธสถานท

ความสะดวกในการเดนทาง สงอ านวยความสะดวกในชมชน ราคาของสนคาและบรการ สภาวะเศรษฐกจ เปน

ตน ดงนนคณะผวจยวทยาลยดสตธาน พทยา จงไดจดท างานวจย เรอง ปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว

ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา เพอศกษาถงปจจยทสงผลใหนกทองเทยวเดนทางมายงชมช น

บานชากแงวในฐานะทเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม ซงผลจากการวจยนจะเปนประโยชนตอหนวยงาน

ภาครฐบาลและเมองพทยาในการวางแผนนโยบายสนบสนนสชมชนบานชากแงว ใหเปนแหลงทองเทยวเชง

วฒนธรรมทมความสมบรณ มคณภาพและยงยน นอกจากนชมชนยงสามารถน าผลวจยไปปรบปรง พฒนา

ชมชนจนโบราณบานชากแงวใหมความสอดคลองกบอปสงคการทองเทยวของนกทองเทยว รวมถงชาวบานใน

ชมชนสามารถเหนถงความส าคญของวฒนธรรมทองถน รกบานเกด สามารถประกอบอาชพสรางรายไดภายใน

ชมชน ลกหลานตางกลบมาพฒนาชมชนบานเกดใหมเขมแขง และสามารถยนหยดไดดวยตนเองในยคไทยแลน

4.0 ตอไป

86

วตถประสงค

1. เพอศกษาปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคด

การทองเทยวเชงวฒนธรรม เปนการทองเทยวเพอชมสงทแสดงความเปนวฒนธรรม และสงตาง ๆ ท

แสดงถงความเจรญรงเรอง ความเชอ ความคด ความนยม การด าเนนชวตของบคคลในแตละยคสมยจากอดต

ถายทอดมาถงรนปจจบน (กรมการทองเทยว, 2557) ซงการทองเทยวประเภทนเปนสงทกอใหเกดประโยชน

ทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมในแงของการเผยแพรเอกลกษณทางวฒนธรรมของแตละทองถนใหเปนท

รจกกวางขวางขนทงภายในและภายนอกประเทศ (ชนญ วงษวภาค, 2545: 271)

อปสงคการทองเทยว (Tourism Demand) หมายถง ความตองการซอหรอการเดนทางของ

นกทองเทยวทจะใชบรการผลตภณฑการทองเทยว ณ แหลงทองเทยว โดยทนกทองเทยวจะตองมความ

ตองการ มอ านาจซอ และมความเตมใจทจะจายสนคาและบรการตามทก าหนดไวได (ฉลองศร พมลสมพงศ ,

2550: 1) โดยมผวจยไดศกษาถงปจจยทกอใหเกดอปสงคการทองเทยวในกรณตาง ๆ ไวมากมาย ดงน

อนนต เชยวชาญกจการ (2553: 29) ไดกลาวถงปจจยทก าหนดอปสงคการเดนทางทองเทยวซงม

ทงหมด 8 ดาน ไดแก ดานสงคมและวฒนธรรม เศรษฐกจ เทคโนโลย การเมอง สภาพภมศาสตร

ประชากรศาสตร สอสารมวลชล และความพรอมของอปทานการทองเทยว

วภาพรรณ ดาราฉาย (2556) ไดศกษาการเปรยบเทยบปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการทองเทยวใน

อ าเภอเมองพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยาของนกทองเทยวชาวไทยกบนกทองเทยวชาวตางชาต

พบวา นกทองเทยวชาวไทยทมอายแตกตางกนมพฤตกรรมการทองเทยวทแตกตางกน สวนนกทองเทยว

ชาวตางชาตทมอาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอนและประสบการณเดนทางทแตกตางกนมพฤตกรรม

การทองเทยวทแตกตางกน นอกจากนปจจยทมความสมพนธตอพฤตกรรมการทองเทยวอยในระดบมาก ไดแก

ปจจยดานสงคมและวฒนธรรมไทย ปจจยสวนประสมการตลาด ปจจยทมความสมพนธในระดบปานกลาง

ไดแก ปจจยดานภยทางธรรมชาตทเกดขนในประเทศไทย สวนปจจยทมความสมพนธในระดบนอย ไดแก

ปจจยดานเศรษฐกจ การเมอง

ชลดา แสนค าเรอง และกตตพนธ คงสวสด (2556: 223-242) ไดศกษาถงปจจยทมผลตออปสงคการ

ทองเทยว: กรณศกษา การทองเทยวในจงหวดเลย พบวา ปจจยทสงผลตอการตดสนใจเลอกเดนทางทองเทยว

87

ในจงหวดเลยมากทสด คอ โครงสรางพนฐานทจ าเปน รองลงมาเปนความหมายหลากหลายของสถานท

ทองเทยว

เจษฎารตน กล าศร และวรนทรา ศรสทธกล (2557: 114-131) ไดศกษาความพงพอใจตอการ

ทองเทยวเชงถวลหาอดตของนกทองเทยวชาวไทยทหวหน พบวา ปจจยทางดานประชากรศาสตร ไดแก อาย

ภมล าเนา อาชพ และปจจยดานพฤตกรรมการทองเทยวดานการรบรขอมลขาวสารมผลตอความพงพอใจตอ

การทองเทยวเชงถวลหาอดตทหวหน

สรชญา วงษอาทตย และยพาวรรณ วรรณวาณชย (2559: 115-131) ไดศกษาถงปจจยทมผลตอการ

ตดสนใจทองเทยวเชงโหยหาอดตของนกทองเทยวชาวไทย พบวา นกทองเทยวใหความส าคญกบปจจย

ทางดานสงอ านวยความสะดวก โครงสรางพนฐาน อารมณความรสก และทรพยากรการทองเทยว นอกจากน

ระดบการศกษาและอาชพยงมผลตอปจจยทมผลตอการตดสนใจทองเทยวเชงโหยหาอดตดวย

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยวมากมาย ผวจยสามารถ

ประยกตเปนกรอบแนวคดในการวจยไดดงภาพท 1 น

88

ภาพท 1 กรอบแนวคดของการวจย

วธด าเนนการวจย

ประชากรทใชในการศกษาเปนนกทองเทยวชาวไทยทเดนทางมาทองเทยวทชมชนจนโบราณบานชาก

แงว เมองพทยา โดยค านวณขนาดตวอยางดวยหลกการของ W.G. Cochran เมอไมทราบจ านวนประชากร ท

ระดบความเชอมน 95% และสมตวอยางโดยไมใชหลกความนาจะเปนดวยวธการสมตวอยางแบบตามสะดวก

(Convenience Sampling) ซงเกบรวบรวมขอมลไดทงหมด 398 ชดจากนกทองเทยวชาวไทยในบรเวณตลาด

ขอมลสวนบคคล

เพศ อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอ

เดอน สถานภาพสมรส อาชพ

พฤตกรรมการทองเทยวชมชนบานชากแงว

ชองทางการรบรขาวสาร จ านวนในการ

เดนทาง

บคคลรวมเดนทาง ชวงเวลาในการเดนทาง

รปแบบการเดนทาง

ปจจยดานวฒนธรรม

- สถาปตยกรรม สถานททองเทยว

ขนบธรรมเนยมประเพณ

- วถการด ารงชวต

- อาหารทองถน

- กจกรรมชมชน

ปจจยดานเศรษฐกจ

- สงอ านวยความสะดวก

- สนคาและบรการ

- ภาวะเศรษฐกจ

อปสงคการทองเทยว

ณ

ชมชนจนโบราณบานชากแงว

เมองพทยา

89

ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยาในชวงเดอนกนยายน 2560 โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอเกบ

รวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามปลายปดทมการทดสอบความเชอมนดวยการวเคราะหคา

ดชนความสอดคลองภายในของแบบสอบถามในสวนท 3 และ 4 ซงไดคา Cronbach Alpha เทากบ 0.923

และ 0.825 ตามล าดบโดยแบงแบบสอบถามออกเปน 4 สวน ไดแก สวนท 1 ขอมลลกษณะสวนบคคลของ

นกทองเทยว สวนท 2 พฤตกรรมการทองเทยว สวนท 3 ปจจยการทองเทยวทางดานวฒนธรรม และสวนท 4

ปจจยการทองเทยวทางดานเศรษฐกจ

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ในทนใชสถตเชงพรรณา ไดแก คาความถ และรอยละในการอธบายถง

ลกษณะสวนบคคลของนกทองเทยวและพฤตกรรมการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว รวมถง

คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานในการอธบายความพงพอใจของนกทองเทยวตอปจจยทก าหนดอปสงค

การทองเทยว นอกจากนยงใชสถตเชงอนมาน คอ การวเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะสวนบคคลและ

พฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยวดวยสถตทดสอบไคสแควร (Chi – square)

จากนนเปรยบเทยบความแตกตางระหวางลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยทก าหนด

อปสงคการทองเทยวดวยสถตทดสอบ T (t – test) และ F (F – test)

ผลการวจย

1. ขอมลลกษณะสวนบคคลของนกทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว

พบวา นกทองเทยวสวนใหญเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 51.3 มอายอยระหวาง 20 – 30 ป คด

เปนรอยละ 32.4 มการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 49.7 มรายไดเฉลยตอเดอน 15,001 – 25,000

บาท คดเปนรอยละ 30.9 สถานภาพโสด คดเปนรอยละ 56.0 และมอาชพเปนพนกงานเอกชน คดเปนรอยละ

29.4

2. พฤตกรรมการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว

พบวา นกทองเทยวสวนใหญรบรขาวสารการทองเทยวจากเพอนและครอบครวมากทสด คดเปน

รอยละ 65.3 เดนทางมาทองเทยวเปนครงแรก คดเปนรอยละ 51.8 เดนทางมากบครอบครว คดเปนรอยละ

56.5 เดนทางมาทองเทยวในชวงวนเสาร – อาทตย คดเปนรอยละ 92.0 และเดนทางโดยรถยนตสวนตว คด

เปนรอยละ 98

3. ปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว

90

การวเคราะหปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว ซงในทน

ศกษา 2 ปจจย ไดแก ปจจยการทองเทยวทางดานวฒนธรรมและทางดานเศรษฐกจ โดยปจจยทางดาน

วฒนธรรมม 4 ดาน ไดแก ดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ (x1) ดานวถการด ารงชวต (x2) ดาน

อาหารทองถน (x3) และดานกจกรรมในชมชน (x4) สวนปจจยทางดานเศรษฐกจม 3 ดาน ไดแก ดานสงอ านวย

ความสะดวก (x5) ดานสนคาและบรการ (x6) และดานภาวะเศรษฐกจ (x7) ซงไดผลการวเคราะหดงตารางท 1

และ 2 ดงน

ตารางท 1: คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยทางดานวฒนธรรม

ปจจยทางดานวฒนธรรม ป x x S.D. ระดบความพงพอใจ

ดานสถาปตยกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ (x1) 4.008 0.881 มาก

ดานวถการด ารงชวต (x2) 4.012 0.847 มาก

ดานอาหารทองถน (x3) 3.952 0.869 มาก

ดานกจกรรมในชมชน (x4) 3.844 0.893 มาก

รวมทกดาน 3.954 0.873 มาก

ทมา: ผลจากการค านวณ

จากตารางท 1 พบวา นกทองเทยวสวนใหญมความพงพอใจตอปจจยการทองเทยวทางดานวฒนธรรม

ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.954) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา นกทองเทยวพงพอใจปจจยทาง

วฒนธรรมดานวถการด ารงชวตมากทสด ( 2x = 4.012) รองลงมาเปนดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยม

ประเพณ ( 1x = 4.008) และต าทสดเปนดานกจกรรมในชมชน ( 4x = 3.844)

ตารางท 2: คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยทางดานเศรษฐกจ

ปจจยทางดานเศรษฐกจ ป x x S.D. ระดบความพงพอใจ

ดานสงอ านวยความสะดวก (x5) 3.675 0.912 มาก ดานสนคาและบรการ (x6) 4.000 0.870 มาก

ดานภาวะเศรษฐกจ (x7) 3.424 0.974 ปานกลาง

รวมทกดาน 3.699 0.919 มาก

ทมา: ผลจากการค านวณ

91

จากตารางท 2 พบวา นกทองเทยวสวนใหญมความพงพอใจตอปจจยการทองเทยวทางดานเศรษฐกจ

ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.699) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา นกทองเทยวพงพอใจปจจยทาง

เศรษฐกจดานสนคาและบรการมากทสด ( 6x = 4.000) รองลงมาเปนดานสงอ านวยความสะดวก ( 5x = 3.675)

และต าทสดเปนดานภาวะเศรษฐกจ ( 7x = 3.424)

4. ความสมพนธระหวางลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยทก าหนดอปสงค

การทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว

การวเคราะหความสมพนธของลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวตอปจจยทก าหนด

อปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว ในทนศกษาปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว 2

ปจจย ไดแก ปจจยทางดานวฒนธรรมและเศรษฐกจ ซงไดผลการวเคราะหความสมพนธเปนคา p – value ดง

ตารางท 3 และ 4 ดงน

ตารางท 3: ความสมพนธระหวางลกษณะขอมลสวนบคคลกบปจจยทางวฒนธรรมและเศรษฐกจ

ปจจยทางวฒนธรรม ปจจยทางเศรษฐกจ

x1 x2 x3 x4 x5 x6 x7 เพศ 0.000* 0.135 0.099 0.001* 0.000* 0.000* 0.247

อาย 0.000* 0.000* 0.002* 0.000* 0.007* 0.016* 0.000*

ระดบการศกษา 0.006* 0.000* 0.003* 0.005* 0.000* 0.000* 0.000*

รายไดเฉลยตอเดอน 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.002* 0.001* 0.000*

สถานภาพสมรส 0.001* 0.038* 0.088 0.030* 0.228 0.003* 0.042*

อาชพ 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000*

ทมา: ผลจากโปรแกรมส าเรจรปทางสถตทระดบนยส าคญ 0.05 (*p – value < 0.05)

จากตารางท 3 พบวา ลกษณะสวนบคคลของนกทองเทยวชาวไทย ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได

เฉลยตอเดอน และอาชพมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในทก ๆ ดาน ยกเวนเพศของ

นกทองเทยวไมมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในดานวถการด ารงชว ต และดานอาหาร

ทองถน และสถานภาพสมรสของนกทองเทยวไมมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในดาน

อาหารทองถน

ลกษณะสวนบคคลของนกทองเทยวชาวไทย ไดแก อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน และ

อาชพมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในทก ๆ ดาน ยกเวนเพศของนกทองเทยวไมม

92

ความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานภาวะเศรษฐกจ และสถานสมรสของนกทองเทยวไมม

ความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานสงอ านวยความสะดวก

ตารางท 4: ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยทางวฒนธรรมและเศรษฐกจ

ปจจยทางวฒนธรรม ปจจยทางเศรษฐกจ x1 x2 x3 x4 x5 x6 x7

ชองทางการรบรขาวสาร 0.000* 0.000* 0.000* 0.335 0.000* 0.000* 0.247

จ านวนครงในการทองเทยว 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.007* 0.016* 0.000*

บคคลรวมเดนทาง 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000*

ชวงเวลาเดนทาง 0.009* 0.011* 0.039* 0.010* 0.002* 0.001* 0.000*

รปแบบการเดนทาง 0.000* 0.000* 0.001* 0.216* 0.228 0.003* 0.042*

ทมา: ผลจากโปรแกรมส าเรจรปทางสถตทระดบนยส าคญ 0.05 (*p – value < 0.05)

จากตารางท 4 พบวา พฤตกรรมการทองเทยวของนกทองเทยวชาวไทย ไดแก จ านวนครงในการ

ทองเทยว บคคลรวมเดนทาง ชวงเวลาในการเดนทาง และรปแบบการเดนทางมความสมพนธกบปจจยการ

ทองเทยวทางเศรษฐกจในทก ๆ ดาน ยกเวนชองทางการรบรขาวสารไมมความสมพนธกบปจจยการทองเทยว

ทางวฒนธรรมในดานกจกรรมภายในชมชน

พฤตกรรมการทองเทยวของนกทองเทยวชาวไทย ไดแก จ านวนครงในการทองเทยว บคคลรวม

เดนทาง และชวงเวลาในการเดนทางมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในทก ๆ ดาน ยกเวน

ชองทางการรบรขาวสารไมมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานภาวะเศรษฐกจ และ

รปแบบการเดนทางไมมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานสงอ านวยความสะดวก

5. การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยท

ก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว

จากการทดสอบความสมพนธระหวางลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยท

ก าหนดอปสงคการทองเทยว พบวา อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน อาชพ จ านวนครงในการ

ทองเทยว บคคลรวมเดนทาง และชวงเวลาในการเดนทางมความสมพนธกบปจจยการทองเทยวทางดาน

วฒนธรรมและเศรษฐกจครบทกดาน ดงนนจงทดสอบเปรยบเทยบความแตกตางระหวางตวแปรทม

ความสมพนธเหลาน ซงไดผลการวเคราะหตามตารางท 5 และ 6 ดงน

93

ตารางท 5: การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางลกษณะสวนบคคลกบปจจยทางวฒนธรรมและเศรษฐกจ

ปจจยทางวฒนธรรม ปจจยทางเศรษฐกจ

x1 x2 x3 x4 x5 x6 x7

อาย 0.000* 0.000* 0.082 0.010* 0.141 0.273 0.053

ระดบการศกษา 0.380 0.470 0.002* 0.469 0.127 0.000* 0.932

รายไดเฉลยตอเดอน 0.000* 0.051 0.009* 0.093 0.950 0.454 0.004*

อาชพ 0.054 0.003* 0.000* 0.001* 0.000* 0.000* 0.001*

ทมา: ผลจากโปรแกรมส าเรจรปทางสถตทระดบนยส าคญ 0.05 (*p – value < 0.05)

จากตารางท 5 พบวา อายของนกทองเทยวทแตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมใน

ดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ ดานวถการด ารงชวต และดานกจกรรมภายในชมชน ระดบ

การศกษาทแตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในดานอาหารทองถน รายไดเฉล ยตอเดอนท

แตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณและ

ดานอาหารทองถน สวนอาชพทแตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในทก ๆ ดาน ยกเวนดาน

สถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ

อายของนกทองเทยวทแตกตางกนไมมผลตอปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจ ระดบการศกษาท

แตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานสนคาและบรการ รายไดเฉลยตอเดอนทแตกตาง

กนมผลตอปจจยการทองเทยวทางเศรษฐกจในดานภาวะเศรษฐกจ และอาชพทแตกตางกนมผลตอปจจยการ

ทองเทยวทางเศรษฐกจในทก ๆ ดาน

ตารางท 6: การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางพฤตกรรมการทองเทยวกบปจจยทางวฒนธรรมและ

เศรษฐกจ

ปจจยทางวฒนธรรม ปจจยทางเศรษฐกจ

x1 x2 x3 x4 x5 x6 x7

จ านวนครงในการทองเทยว 0.001* 0.002* 0.004* 0.831 0.130 0.099 0.005*

บคคลรวมเดนทาง 0.001* 0.008* 0.000* 0.232 0.426 0.687 0.020*

ชวงเวลาเดนทาง 0.042* 0.171 0.088 0.505 0.001* 0.146 0.330

ทมา: ผลจากโปรแกรมส าเรจรปทางสถตทระดบนยส าคญ 0.05 (*p – value < 0.05)

94

จากตารางท 6 พบวา จ านวนครงในการทองเทยวและบคคลรวมเดนทางของนกทองเทยวทแตกตาง

กนมผลตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมในดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ ดานวถการ

ด ารงชวต และดานอาหารทองถน และชวงเวลาในการเดนทางทแตกตางกนมผลตอปจจยการทองเทยวทาง

วฒนธรรมในดานสถาปตยกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ

จ านวนครงในการทองเทยวและบคคลรวมเดนทางของนกทองเทยวทแตกตางกนมผลตอปจจยการ

ทองเทยวทางเศรษฐกจในดานภาวะเศรษฐกจ และชวงเวลาในการเดนทางทแตกตางกนมผลตอปจจยการ

ทองเทยวทางเศรษฐกจในดานสงอ านวยความสะดวก

สรปและอภปรายผลการวจย

จากผลการวจยพบวานกทองเทยวในตลาดชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา สวนใหญเปน

เพศชาย มอายระหวาง 20 – 30 ป มการศกษาระดบปรญญาตร มรายไดเฉลยตอเดอน 15,001 – 25,000

บาท สถานภาพโสด และประกอบอาชพเปนพนกงานเอกชน

ดานพฤตกรรมการทองเทยวของนกทองเทยว พบวา นกทองเทยวรบรขาวสารดานการทองเทยวจาก

เพอนและครอบครวมากทสด สวนใหญเดนทางมาทองเทยวเปนครงแรก และเดนทางมากบครอบครวโดย

รถยนตสวนตวในชวงวนเสาร – อาทตย

ปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ณ ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา นกทองเทยวให

ความส าคญตอปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมมากทสด เมอพจารณาในรายดาน พบวา นกทองเทยวท

เดนทางมายงชมชนจนโบราณบานชากแงวใหความส าคญตอวถการด ารงชวตของชาวบานในชมชนมากทสด

ดงนนหนวยงานภาครฐบาลทเกยวของควรใหความส าคญในการวางแผนนโยบายในการสงเสรมสนบสนน

ปรบปรง และพฒนาสงทแสดงออกถงวฒนธรรมภายในชมชนทเกาแกใหคงอยตอไปในสภาพทสมบรณไมวาจะ

เปนศาลเจา โรงงว โรงภาพยนตร ทพกอาศย อกทงขนบธรรมเนยมประเพณ เทศกาลดงเดมของชมชน รวมถง

หนวยงานภาคเอกชนสามารถชวยเหลอชมชนไดโดยการมสวนรวมในการประชาสมพนธเอกลกษณของ

วฒนธรรมภายในชมชนใหเปนทรจกของนกทองเทยวผานสอตาง ๆ นอกจากนชาวบานในชมชนยง เปนก าลง

ส าคญในการพฒนาทองถนของตนเอง โดยการสรางความเขาใจกนภายในชมชนเอกลกษณของชมชน รวมกน

ปรบวถการใชชวตใหสอดคลองกบสงคมในปจจบนโดยไมท าใหวถชวตแบบจนไทยผสมผสานอนดงามในชมชน

ทองถนเลอนหายไป ในทางเดยวกนปจจยการทองเทยวทางวฒนธรรมดานกจกรรมในชมชนนกทองเทยวให

ความส าคญนอยทสด อาจเนองจากนกทองเทยวยงไมสามารถเขาถงกจกรรมภายในชมชนทมอยหลากหลายได

ซงในทนทางชมชนตองมการประชาสมพนธเกยวกบกจกรรมตาง ๆ ใหนกทองเทยวไดรบรมากขน

95

แตอยางไรกตามนอกเหนอจากปจจยทางดานวฒนธรรมทนกทองเทยวใหความส าคญทสดแลว ในทน

ควรพจารณาถงปจจยทางดานเศรษฐกจประกอบไปดวยเพอใหไดผลการศกษาทครอบคลม และม

ประสทธภาพมากทสด นกทองเทยวใหความส าคญตอปจจยทางเศรษฐกจดานสนคาและบรการมากทสด

ดงนนชมชนตองมการพฒนาสนคาและบรการภายในชมชนใหทนยค ทนกระแสแตยงคงความเกาแกดงเดม

และรกษาคณภาพใหคงท สวนดานภาวะเศรษฐกจนกทองเทยวใหความส าคญนอยทสด ซงปญหาในดานน

ชมชนไมสามารถแกไขได เนองจากเปนกลไกทางเศรษฐกจระดบประเทศ แตจากผลการศกษาแสดงใหเหนวา

ราคาน ามนทสงขน หรอราคาสนคาทแพงขนไมเปนปญหาในการเดนทางมายงชมชน นอกจากนชมชนไม

สามารถมองขามปจจยทางเศรษฐกจดานสงอ านวยความสะดวกได เนองจากสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ

สามารถสรางความพงพอใจตอนกทองเทยว ดงนนชมชนตองมการจดสรรงบในการจดสรางสงอ านวยความ

สะดวกตาง ๆ ใหเหมาะสมเพยงพอตอนกทองเทยวทมจ านวนเพมขน

ในการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตาง ๆ พบวา ลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย ระดบ

การศกษา รายไดเฉลยตอเดอน อาชพ มความสมพนธกบปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว และพฤตกรรม

การทองเทยว ไดแก จ านวนครงในการทองเทยว บคคลรวมเดนทาง ชวงเวลาในการเดนทาง มความสมพนธ

กบปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยว ดงนนนอกเหนอจากการใหความส าคญทางดานวฒนธรรมในการ

ทองเทยวแลว หนวยงานภาครฐบาลควรวางแผนก าหนดนโยบายสงเสรมการทองเทยวชมชนจนโบราณบาน

ชากแงว เมองพทยาใหมความสอดคลองกบลกษณะสวนบคคลและพฤตกรรมการทองเทยวของนกทองเทยวท

มความสมพนธกน สวนหนวยงานภาคเอกชนสามารถสนบสนนในการออกแบบการประชาสมพนธใหเขาถ ง

กลมเปาหมายได และชาวบานในชมชนตองมการผลตสนคาและบรการใหม ๆ หรอปรบปรงตวสนคา บรรจ

ภณฑ รสชาต ใหเหมาะกบกลมเปาหมายโดยไมขดแยงกบเอกลกษณดงเดมของสนคาและบรการ ทงนเพอให

ชมชนจนโบราณบานชากแงว เมองพทยา ยงคงด ารงวฒนธรรมท องถนอยไดทามกลางกระแสโลกท

เปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ชาวบานในชมชนและลกหลานตางกลบมาชวยกนพฒนาบานเกด ด ารงวถทองถน

ใหคงอย ประกอบอาชพสรางรายไดภายในชมชน กอใหเกดการพฒนาอยางยงยนสบไป

ขอเสนอแนะ

1. ในการศกษาครงตอไปนอกเหนอจากปจจยทก าหนดอปสงคการทองเทยวทางดานวฒนธรรมและ

เศรษฐกจแลว ควรจะศกษาปจจยอน ๆ เพมเตมอก เชน การเมอง สภาพภมศาสตร เทคโนโลย เปนตน เพอน า

ผลการศกษามาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาการทองเทยวในชมชนไดรอบดานและสอดคลองกบความ

ตองการของนกทองเทยวมากขน

96

2. ในทนไดศกษาเพยงแคอปสงคการทองเทยวของนกทองเทยว อยางไรกตามในอนาคตควรทจะ

ศกษาถงอปทานของผผลตผคาในตลาดชมชนจนโบราณบานชากแงวควบคไปดวย เพอใหเกดภาวะดลยภาพ

ภายในตลาด สรางความพงพอใจแกทงนกทองเทยวและชาวบานในชมชนใหมความเตมใจทจะซอขายสนคา

และบรการ กอใหเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสชมชนตามแนวทางเศรษฐกจสรางสรรคตอไป

เอกสารอางอง

กรมการทองเทยว. (2557). คมอการตรวจประเมนมาตรฐานคณภาพแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม. (พมพครง

ท 2). กรงเทพฯ: ส านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ.

เจษฎารตน กล าศร และวรนทรา ศรสทธกล. (2557). ความพงพอใจตอการทองเทยวเชงถวลหาอดตของ

นกทองเทยวชาวไทยทหวหน. วารสารบรหารธรกจศรนครนทรวโรฒ, 5(2), 114-131.

ฉลองศร พมลสมพงศ. (2550). การวางแผนและพฒนาตลาดการทองเทยว. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ชนญ วงษวภาค. (2545). การจดการความรทางทรพยากรวฒนธรรม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช.

ชลดา แสนค าเรอง และกตตพนธ คงสวสดเกยรต. (2556). ปจจยทมผลตออปสงคการทองเทยว: กรณศกษา

การทองเทยวในจงหวดเลย. การเงน การลงทน การตลาด และการบรหารธรกจ, 3(4), 223-242.

วภาพรรณ ดาราฉาย. (2556). การศกษาเปรยบเทยบปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการทองเทยวในอ าเภอ

เมองพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยาของนกทองเทยวชาวไทยกบนกทองเทยว

ชาวตางชาต. ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาธรกจศกษา มหาวทยาลย ศร

นครนทรวโรฒ.

สรชญา วงษอาทตย และยพาวรรณ วรรณวาณชย. (2559). ปจจยทมผลตอการตดสนใจทองเทยวเชงโหยหา

อดตของนกทองเทยวชาวไทย. วารสารวทยาลยดสตธาน, 10(1), 115-131.

อนนต เชยวชาญกจการ. (2553). หลกการตลาดเพอการทองเทยว. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

Mastercard. (2017). Mastercard Global Destinations Cities Index 2017. Retrieved September 8,

2017, from https: / / newsroom. mastercard. com/ asia- pacific/ press- releases/ mastercard-

global-destinations-cities-index-2017-asia-pacific-spearheading-travel-tailwinds/

97

ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน

ของนกศกษาวทยาลยดสตธาน

Factors Related to Intensive Mathematics Learning Achievement of Dusit Thani College

เมธาพร อนค า

Methaporn Income

ภาควชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร วทยาลยดสตธาน

E- mail address: Methaporn.in@dtc.ac.th

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ ศกษาปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรของนกศกษาวทยาลยดสตธาน โดยพจารณาจากปจจย 6 ตว คอ สภาพแวดลอมในการเรยน

คณภาพการสอน สภาพแวดลอมในครอบครว เจตคตตอการเรยน พฤตกรรมในการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ

ในการเรยน กลมตวอยางไดมาจากการสมตวอยางอยางงาย จ านวน 220 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถาม

มคาความเชอมน เทากบ 0.8076 การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส าเรจรปท าการวเคราะหคาเฉลยเลขคณต

สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสหสมพนธระหวางปจจยและการวเคราะหการถดถอยพหคณ การวจยพบวา พบวา

เจตดตตอวชาคณตศาสตร และพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร มความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาคณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ปจจยทสามารถพยากรณผลสมฤทธ

ทางการเรยน คอ เจตคตตอวชาคณตศาสตร และสภาพแวดลอมในการเรยน

ค าส าคญ: ปจจยทมความสมพนธ ; ผลสมฤทธทางการเรยน

Abstract

Purpose of this research was to study factors related to learning achievement on

Mathematics of Dusit Thani College. Six factors such as classroom environment, quality of

instruction, home environment, learning attitude, learning behavior and motivation. Sampling

group was 220 person selected by sample random sampling. Instruments were questionnaires

which had reliability of 0. 8076. Data were analyzed by mean and standard deviation, a

correlation between factors and multiple-regression. The research showed that the coefficient

98

correlation between classroom environment and learning attitude had significance of 0. 01.

The factors which could predict the learning achievement were learning attitude and

classroom environment.

Keywords: Related Factors / Learning Achievement

บทน า

การศกษาเปนส าคญและเปนสงจ าเปนตอมนษย เพราะเปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอก

งามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสาน วฒนธรรม การสรางสรรค

จรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอมสงคมการเรยนรและ

ปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนอง ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 หมวด 4 แนว

การจดการศกษา(มาตรา22) กลาวถงการจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและ

พฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนส าคญทสด การจดกระบวนการเรยนรควรจดเนอหาสาระและกจกรรมให

สอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลของผเรยนโดยจด

กจกรรมให ผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าได เกดการใฝรอยางตอเนอง เปดโอกาส

ใหผเรยนและสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาและรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

มาตราท 80 วรรค 3 ก าหนดใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการจด การศกษาทกระดบและทกรปแบบ

ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย ม

ระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ

สตปญญา ความรและ คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยาง

เปนสข

คณตศาสตรเปนเครองมอส าคญในการพฒนาทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคม

โดยเหนไดจากความเจรญกาวหนาในทางวทยาการตางๆ ลวนแลวแตตองอาศยคณตศาสตรเปนพนฐาน และ

คณตศาสตรยงมบทบาทส าคญตอการพฒนาความคดของมนษย ท าใหมนษยมความคดสรางสรรค คดอยางม

เหตผล เปนระบบ มแบบแผน สามารถวเคราะหและแกปญหาในแตละสถานการณไดอยางถกตองและ

เหมาะสม นอกจากนคณตศาสตรยงชวยพฒนาคนใหเปนมนษยอยางสมบรณมความสมดลทงรางกาย จตใจ

สตปญญาและอารมณ สามารถคดเปน ท าเปน แกปญหาเปน ดงนนคณตศาสตรจงเปนวชาทมความส าคญทง

ในชวตประจ าวน

99

ภาควชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร ส านกวชาบรหารธรกจและศกษาทวไป วทยาลยดสตธาน ได

จดการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรใหกบนกศกษาทกสาขาวชาทมคณตศาสตรบรรจในหลกสตร โดย

นกศกษาทกคนจะตองเรยนรายวชา คณตศาสตรปรบพนฐาน คณตศาสตรประยกต และวชาสถตประยกต

หากนกศกษาไมผานรายคณตศาสตรปรบพนฐานนกศกษากไมสามารถเรยนรายวชาคณตศาสตรประย กต ถา

ไมผานรายวชาสถตประยกตกไมสามารถเรยนรายวชาสถตธรกจไดซงมผลตอการจดแผนการเรยนของ

นกศกษา เปนเหตใหนกศกษาเหลานนตองใชเวลาเรยนเกนระยะเวลาตามหลกสตรทก าหนดไว หรอตองพน

สภาพการเปนนกศกษา หรอไมส าเรจการศกษาเลย อนเนองมาจากการไมสามารถสอบผานวชาคณตศาสตร

หรอผานกอยในเกณฑทไดระดบคะแนนทไมดเทาทควร กอใหเกดเจตคตทไมดตอวชาคณตศาสตร

จากการศกษางานวจยตาง ๆ พบวาการจะจดกจกรรมการเรยนการสอนใหประสบความส าเรจและท า

ใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนอยในระดบดยอมตองอาศยปจจยหลายประการ ซงจากการศกษาคนควา

พบวาปจจยทเปนตวตดสนหรอเกยวของกบระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชามอยหลายปจจยดวยกนแตปจจย

หลกๆ คอ องคประกอบทางสตปญญาและองคประกอบทางดานทไมใชสตปญญา เชน ฐานะทางเศรษฐกจและ

สงคมของ ครอบครวนกเรยน ครในโรงเรยนขนาดของโรงเรยน (Anastasi,A.1966) และตามแนวคดของฮาวก

เฮทและนวกราเทน (Harvighurst, R.J. & Neugraten, B.L. 1967) ทวาตวบงชผลสมฤทธทางการเรยน

ประกอบดวย

1. องคประกอบดานความสามารถทตดมาแตก าเนด (Inborn ability)

2. องคประกอบดานชวตและการอบรมในครอบครว (Family life or family training)

3. องคประกอบดานคณภาพของการศกษาในโรงเรยน (Quality of the school)

4. องคประกอบดานความเขาใจเกยวกบตนเองหรอระดบความมงมาดปรารถนา (Self - concept or

aspiration level)

นอกจากนยงมงานวจยสนบสนนตวแปรตางๆ ทมสวนเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน ไดแก

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ แรงกระตนหรอแรงสงเสรมของผปกครอง (Ashworth,1963) และตามแนวคด

ของชแมน (Schumann,1978) กลาววา บคลกภาพของผเรยนเปนองคประกอบส าคญในการเรยนรวชา

คณตศาสตร นอกเหนอจากการสอนของคร ความถนด ทศนคตแรงจงใจ ความพงพอใจในการเรยน ตวแปร

ดานอาชพและรายไดของผปกครอง ขนาดของโรงเรยนความสามารถทางวชาการและทาทตอการเรยนของ

นกเรยนตางกมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทงสน

ดวยเหตนผวจยจงสนใจศกษาปจจยเชงสาเหตทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบ

พนฐานของนกศกษาวทยาลยดสตธาน โดยศกษาองคประกอบในดานผสอน ผเรยน เนอหาวชา บรรยากาศท

100

เออตอการเรยน สภาวะทางบานและเพอน อนเปนประโยชนตอการปรบปรงกระบวนการเรยนการสอนวชา

คณตศาสตรสบตอไป

วตถประสงค

1. ศกษาความสมพนธระหวางปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบ

พนฐาน ของนกศกษาวทยาลยดสตธาน

2. เพอหาสมการทสามารถพยากรณความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบ

พนฐาน ของนกศกษาวทยาลยดสตธาน

ขอบเขตการวจย

1. ประชากร

ประชากรทใชในการวจย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยดสตธาน ทลงทะเบยนเรยนวชา

คณตศาสตรปรบพนฐาน ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2560 จ านวน 421 คน

2. กลมตวอยาง

กลมตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยดสตธาน ทลงทะเบยนเรยนวชาคณตศาสตรปรบ

พนฐาน ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2560 จ านวน 220 คน โดยใชวธการสมแบบอยางงาย (Simple

Random Sampling)

กรอบแนวคด

ภาพท 1: กรอบแนวความคด

ตวแปรตน 1. สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร 2. คณภาพการสอนของอาจารย 3. สภาพแวดลอมในครอบครว 4. เจตคตตอวชาคณตศาสตร 5. พฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร 6. แรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชาคณตศาสตร

ตวแปรตาม

ผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตร

101

นยามศพท

1. ปจจย หมายถง ตวแปรหรอกลมตวแปรทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยน วชา

คณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยดสตธาน ไดแก สภาพแวดลอมในการเรยน

คณภาพการสอนของอาจารย เจตคตตอการเรยนวชาคณตศาสตร พฤตกรรมในการเรยน แรงจ งใจใฝสมฤทธ

ในการเรยน และ สภาพแวดลอมในครอบครว

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร หมายถง ความสามารถดานความรและทกษะการในการ

ค านวณในรายวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน พจารณาจากคะแนนทไดจากการวดผลและประเมนผลตลอดภาค

เรยนท 1 ป การศกษา 2560

3. สภาพแวดลอมในการเรยน หมายถง ความคดเหนของนกศกษาตอสถานทและสงอ านวยความ

สะดวกทเออตอการเรยนรายวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน

4. คณภาพการสอนของอาจารย หมายถง การสอนของอาจารยคณตศาสตรซงสงเกตจาก

ความสามารถในการด าเนนการสอน การใชสอและเทคนคการสอนทเหมาะสมทมลกษณะอ านวยใหการจดการ

เรยนการสอนมประสทธภาพสงขน พจารณาจากแบบสอบถามดานคณภาพการสอนของอาจารย

5. สภาพแวดลอมในครอบครว หมายถง ความสมพนธของบคคลภายในครอบครว ทมความหวงใยเอา

ใจใส สงเสรม สนบสนนและใหก าลงใจในการเรยน ใหอสระในการตดสนใจในการเรยน

6. เจตคตตอวชาคณตศาสตร หมายถง ความรสกของนกศกษาทพงพอใจตอวชาคณตศาสตรปรบ

พนฐานหลงจากการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน และเปนตวกระตนใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมท

สนองตอบตอคณตศาสตรไปในทางใดทางหนงหรอลกษณะใดลกษณะหนง พจารณาจากแบบวดเจตคตตอวชา

คณตศาสตรปรบพนฐาน

7. พฤตกรรมในการเรยน หมายถง พฤตกรรมทนกศกษาแสดงถงความตงใจเรยนภายในหอง รวมถง

พฤตกรรมทแสดงถงความเอาใจใสตอการเรยน เชน การซกถามเมอมขอสงสย การสงงานตามทไดรบ

มอบหมาย การการทบทวนเนอหาคณตศาสตรกอนเรยน พจารณาจากแบบสอบถามดานพฤตกรรมในการ

เรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษา

8. แรงจงใจใฝสมฤทธ หมายถง ความมงมนของนกศกษาในการศกษาใหส าเรจและ ใหไดความรดวย

ความตงใจและมความพยายามทจะตอสเอาชนะความยากล าบากในการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน ซง

พจารณาจากแบบสอบถามดานแรงใจใฝสมฤทธ

การทบทวนวรรณกรรม(สรปแนวคดทฤษฎและงานวจยทใชเพอการวจย)

102

ผลสมฤทธทางการเรยน

นกจตวทยาและนกการศกษาสนใจองคประกอบตาง ๆ ทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนและ

ยอมรบวา การทบคคลมระดบสตปญญาเทากนมไดหมายความวาจะมผลสมฤทธทางเรยนเทากน เพราะการท

บคคลจะประสบความส าเรจทางการเรยนไดดเพยงใดยอมขนอยกบองคประกอบดานสตปญญา (Intellectual

Factor) และองคประกอบทไมใชสตปญญา (Non intellectual Factor) ดงท คารวกเฮอสท (Karvighurst,

1963 : 506) ไดกลาวถงขอสรปของ เทอรแมนวาความแตกตางของความส าเรจของแตละบคคลทมระดบ

สตปญญาเทากน สวนใหญเนองมาจากองคประกอบทไมใชสตปญญา

ผลสมฤทธทางการเรยน (Acadamic Achievement) หมายถงคณลกษณะและความสามารถของ

บคคลอนเกดจากการเรยนการสอนเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณการเรยนรเกดจากการ

ฝกฝนอบรม หรอจากการสอน (ไพศาล หวงพานช , 2526)

ส ารวน ชนจนทก (2547) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา ผลสมฤทธทางการเรยน

หมายถง ความร ทกษะ หรอความสามารถทเกดขนกบผเรยนหลงจาก การเรยนการสอน โดยพจารณาไดจาก

คะแนนทไดจากแบบฝกหดทครใหท า

จากการทบทวนวรรรณกรรมผวจยสรปวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร หมายถง ความร

ทกษะหรอความสามารถทการบงบอก ถงความกาวหนาหลงจากทไดรบประสบการณในเรองใดเรองหนง

อาจจะวดไดจากการทดสอบหลงการเรยนการสอน

ปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหกบนกเรยน จดประสงคของครกคอการท าใหนกเรยนเกดการ

เรยนรในสงทเรยนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตใหมากทสด ใหนกเรยนรจกคดเปน ท าเปน แกปญหาเปน ใน

การประเมนผลวานกเรยนบรรลจดประสงคทวางไวหรอไมนน อาจดจากผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

จากการสงเกตหรอการมอบหมายงานใหท ากได การทนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนตางกนเนองจาก

อทธพลของปจจยหลายประการดงทไดมนกการศกษาหลายทานไดกลาวไวดงน

วมล ลมเศรษฐโฐ (2527 : 33) ไดกลาวถงตวแปรทมสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในโรงเรยนนน

ประกอบดวย

1. พฤตกรรมดานความร ความคด หมายถง ความสามารถทงหลายของผเรยนซงประกอบดวยความ

ถนด และพนฐานเดมของผเรยน

103

2. คณลกษณะดานจตพสย หมายถง สภาพการณหรอแรงจงใจทจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรใหม

ไดแก ความสนใจ เจตคตทมตอเนอหาวชาทเรยน โรงเรยนและระบบการเรยน ความคดเหนเกยวกบตนเอง

ลกษณะบคลกภาพ

3. คณภาพการสอน ซงไดแก การไดรบค าแนะน า การมสวนรวมในการเรยนการสอน การเสรมแรง

จากคร การแกไขขอผดพลาด และรผลวาตนเองกระท าไดถกตองหรอไม

พรโคสน (Prescot, 1961 : 27) กลาวถง องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของ

ผเรยนในและนอกหองเรยน ประกอบดวยลกษณะดงตอไปน

1. องคประกอบทางรางกาย ไดแก อตราการเจรญเตบโตของรางกาย ความบกพรองทางกาย

2. องคประกอบทางความรก ไดแก ความสมพนธของบดา มารดา กบลกและความสมพนธระหวาง

สมาชกทงหมดของครอบครว

3. องคประกอบทางวฒนธรรมและสงคม ไดแก ความเปนอยของครอบครว สภาพแวดลอมทางบาน

4. องคประกอบทางความสมพนธในเพอนวยเดยวกน ไดแก ความสมพนธในเพอนวยเดยวกนของ

นกเรยนทงทบานและโรงเรยน

5. องคประกอบทางพฒนาตน ไดแก สตปญญา ความสนใจ เจตคตทมตอการเรยน

6. องคประกอบทางการปรบตว ไดแก การแสดงออกทางอารมณ ส านกงานคณะกรรมการการ

สรย ประกายจนทร (2532 : 17) กลาวถงสดสวนขององคประกอบตางๆ ทมผลตอผลสมฤทธทางการ

เรยนวา องคประกอบดานพฤตกรรมดานความร ความคด รวมกบลกษณะนสยทางจตพสยของนกเรยน มผล

ตอผลสมฤทธทางการเรยน 65% คณภาพการสอนของครมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน 25% เหลอ 10%

เปนตวแปรอนๆทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

บลม (Bloom, 1976) ไดเสนอแบบจ าลองของทฤษฎการเรยนรในโรงเรยนแบบจ าลองของ Bloom ม

ขอตกลงเบองตนสองประการคอ ประการแรกพนเพของผเรยน (History) เปนหวใจของการเรยนในโรงเรยน

ผเรยนแตละคนจะเขามาเรยนวชาในชนเรยนในโรงเรยน หรอโครงการของ โรงเรยนดานพนฐานทจะชวยให

เรยนไดส าเรจแตกตางกน ถาผเรยนแตละคนเขาเรยนในชนดวยพนเพทคลายกนมากแลวกจะมผลสมฤทธไม

แตกตางกนมาก ประการทสองคณลกษณะของผเรยนแตละคน (ความรทจ าเปนกอนเรยน แรงจงใจในการ

เรยน) และคณภาพของการสอนเปนสงทสามารถปรบปรงไดเพอใหแตละคนและทงกลมมระดบการเรยนท

สงขน

จากการทบทวบวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ พอสรปไดวาปจจยทมอทธพลกบผลสมฤทธ

ทางการเรยนนนมปจจยมากมายหลายอยางดงตอไปนคอ

104

1. ดานคณลกษณะการบรหารจดการระบบในสถาบนการศกษา ตวแปรดานนจะประกอบดวยขนาด

ของโรงเรยน อตราสวนนกเรยนตอครอตราสวนนกเรยนตอหองเรยน ซงตวแปรเหลานมความสมพนธกบ

ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

2. ดานคณลกษณะของครผสอน ตวแปรทางดานคณลกษณะของครประกอบดวย อายวฒคร

ประสบการณของคร การฝกอบรมของคร จ านวนวนลาของคร จ านวนคาบทสอนใน หนงสปดาหความเอาใจ

ใสในหนาททศนคตเกยวกบนกเรยน ซงตวแปรเหลานลวนมความสมพนธ กบผลสมฤทธทางการเรยนทงสน

3.ดานคณลกษณะของผเรยน ประกอบดวยตวแปรเกยวกบตวนกเรยน เชน เพศ อายสตปญญาการ

เรยนพเศษ การไดรบความชวยเหลอเกยวกบการเรยน สมาชกในครอบครวระดบ การศกษาของบดามารดา

อาชพของผปกครองความพรอมในเรองอปกรณการเรยน ระยะทางไป เรยนการมอาหารกลางวนรบประทาน

ความเอาใจใสในการเรยน ทศนคตเกยวกบการเรยนการสอน ฐานะทางครอบครว การขาดเรยน การเขารวม

กจกรรมททางโรงเรยนจดขน ตวแปรเหลานกม ความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน

4. ดานภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของนกเรยน การศกษาเกยวกบความสมพนธ

ระหวางสภาพทางเศรษฐกจสงคมกบผลสมฤทธทางการเรยน สวนใหญเปนการศกษาในตางประเทศ ซง

ประกอบดวยตวแปร เชน ขนาดครอบครว ภาษาทพดในบาน ถนทตงบาน การมสอทางการศกษาตาง ๆ ระดบ

การศกษาของบดามารดา ฯล ฯผลการวจยทผานมาพบวาม ความสมพนธกบ ผลสมฤทธทางการเรยน

วธด าเนนการวจย

การวจยในครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษาวทยาลยดสตธาน โดยมขนตอนและ

วธด าเนนการดงน

1. ประชากร

ประชากรทใชในการวจย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยดสตธาน ทลงทะเบยนเรยนวชา

คณตศาสตรปรบพนฐาน ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2560 จ านวน 389 คน

2. กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกศกษาวทยาลยดสตธาน ทลงทะเบยนเรยนวชาคณตศาสตร

ปรบพนฐาน ชนปท 1 ภาคเรยนท 1 ป การศกษา 2560 ไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random

Sampling) ก าหนดขนาดของกลมตวอยาง (Sample Size) ขนต าใชสตรของ ยามาเน (Yamane, 1973) ได

105

กลมตวอยางขนต าจ านวน 198 คน และผวจยใชกลมตวอยาง 220 คน เพอใหไดขอมลทมความนาเชอถอมาก

ยงขนโดยมการก าหนดขนาดของกลมตวอยางและการสมดงน

n = 𝑁

1+Ne2

เมอ n คอ ขนาดของกลมตวอยาง

N คอ ขนาดของประชากรเทากบ 389 คน

e คอ คาความคลาดเคลอนทยอมใหเกดขนรอยละ 5

3. เครองมอทใชในการวจย

ในการวจยครงนใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจยและเพอใหเครองมอในการวจยมความ

เทยงตรงเชงเนอหา (Content validity) และมความเชอมน ( Reliability) ผวจยไดก าหนดขนตอนการสราง

เครองมอในการวจย ดงตอไปน

3.1 ในการวจยในครงนผวจยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจยโดยมขนตอนการสราง

แบบสอบถามดงตอไปน

3.1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยท เกยวของกบป จจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรปรบพนฐาน

3.1.2 ศกษาวธการสรางแบบสอบถามแบบตาง ๆ จากงานวจยทเกยวของน าแนวคดมาสราง

แบบสอบถามใหครอบคลมทกดานตามกรอบแนวคดทจะใชในการศกษาคนควา

3.1.3 ออกแบบและสรางแบบสอบถาม การศกษาปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยน

วชาคณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษาวทยาลยดสตธาน ซงแบบสอบถาม แบงออกเปน 2 ตอน ไดแก

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ รหสนกศกษา สาขา การท างานระหวาง

เรยน

ตอนท 2 ถามเกยวกบปจจยทม อทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปรบพนฐาน ซง

ประกอบไปดวยประเดนค าถามครอบคลม 6 ดาน ดงน

1. ดานสภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร

2. ดานคณภาพการสอนของอาจารยวชาคณตศาสตร

3. ดานเจตดตตอวชาคณตศาสตร

4. ดานพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร

5. ดานแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชาคณตศาสตร

106

6. ดานสภาพแวดลอมในครอบครว

โดยแบบสอบถามมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามแนวคด

ของ ลเคอรท (Likert) และก าหนดระดบคาความคดเหนในแตละดานดงน

5 หมายถง เหนดวยอยางยง หรอ ปฏบตเปนประจ า

4 หมายถง เหนดวย หรอ ปฏบตเปนสวนมาก

3 หมายถง ไมแนใจหรอ หรอ ปฏบตเปนบางครง

2 หมายถง ไมเหนดวย หรอ ไมปฏบตเปนสวนมาก

1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง หรอ ไมปฏบตเลย

3.2 หาความเชอมน (Realiability) ของแบบสอบถาม ผวจยไดน าแบบสอบถามทผานการตรวจสอบ

จากผเชยวชาญและน าไปทดสอบลวงหนากบนกศกษาวทยาลยดสตธานจ าวน 50 ชด จากนนน า แบบสอบถาม

ดงกลาวมาหาคาความเชอมน โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของครอนบาค

(Cronbach, อางถงใน ภทราพร เกษสงข, 2548)

∝ = k

k−1[

1−∑ σi2

σt2 ]

เมอ α แทน คาสมประสทธความเชอมน

k แทน จ านวนขอของแบบสอบถาม

σi2 แทน คาความแปรปรวนเปนรายขอ

σt2 แทน คาความแปรปรวนของแบบสอบถามทงฉบบ

ไดคาความเชอมนดงตาราง 3.1

ตารางท 1: แสดงคาความเชอมนของแบบสอบถามแตละดาน

ปจจย คาความเชอมน สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร 0.7959

คณภาพการสอนของอาจารยวชาคณตศาสตร 0.7597 สภาพแวดลอมในครอบครว 0.7873

เจตดตตอการเรยนวชาคณตศาสตร 0.7830

พฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร 0.7831 แรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชา 0.7539

รวมทงฉบบ 0.8076

107

4. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนตอไปน

4.1 จดท าบนทกขอความจากภาควชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร วทยาลยดสตธาน เพอขอความ

อนเคราะหจากอาจารยผสอนรายวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน ซงเปดสอนส าหรบนกศกษาชนปท 1 วทยาลย

ดสตธาน ในภาคเรยนท 1 / 2560 ในการเกบขอมล

4.2 เกบรวบรวมแบบสอบถามเพอน ามาวเคราะหขอมล

4.3 เกบรวบรวมผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษากลมตวอยาง ซงเปน

คะแนนรวมตลอดภาคเรยน ประกอบไปดวยคะแนนพทธพสย รอยละ 90 และคะแนนจตพสย รอยละ 10

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใช

ขอมลจากแบบสอบถามทรวบรวมได น ามาวเคราะหโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS for Windows

(Statistical Package of Science) เพอหาคาสถตตาง ๆ ดงน

5.1 ขอมลตอนท 1 เกยวกบภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 แบบสอบถามดาน

สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร ดานคณภาพการสอนของอาจารยวชาคณตศาสตร ดานเจตดต

ตอวชาคณตศาสตร ดานพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร ดานแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชา

คณตศาสตร ดานสภาพแวดลอมในครอบครว วเคราะหหาคาสถตพนฐานของตวแปรทใชในการศกษาโดย

ใช คาความถ รอยละ คาเฉลยเลขคณต (Mean = �� ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

5.2 ทดสอบหาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรอสระทกตว และระหวางตวแปรอสระ

ทกตวกบตวแปรตามปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐานของ

นกศกษาวทยาลยดสตธาน ใชวธของเพยรสน (Pearson Product-moment Correlation)

5.3 ทดสอบหาตวแปรอสระทมอทธพลตอตวแปรตามปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษาวทยาลยดสตธานและคดเลอกตวแปรดวยวธ

Stepwise โดยมสมการพยากรณ คอ

y = a + b1x1 + b2x2 + b3x3 + b4x4 + b5x5 + b6x6

เมอ y = ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร

x1 = สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร

108

x2 = คณภาพการสอนของอาจารยวชาคณตศาสตร

x3 = สภาพแวดลอมในครอบครว

x4 = ดานเจตดตตอการเรยนวชาคณตศาสตร

x5 = ดานพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร

x6 = ดานแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชาคณตศาสตร

6. การแปลผลการวเคราะหขอมล

การแปลความของขอมลพจารณาจากระดบคะแนนเฉลย (�� ) ของชวงระดบคะแนน (Class

Interval) 5 ระดบ ของความคดเหนของนกศกษา โดยใชเกณฑการประเมนของ Turney and Robb

อางใน บญชม ศรสะอาด, 2535, การวจยเบองตน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สวรยสาสน, หนา 85.

ระดบมากทสด มคาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง เหนดวยอยางยงหรอปฏบตเปนประจ า

ระดบมาก มคาเฉลย 3.50-4.49 หมายถง เหนดวยหรอปฏบตเปนสวนมาก

ระดบปานกลาง มคาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง ไมแนใจหรอ หรอ ปฏบตเปนบางครง

ระดบนอย มคาเฉลย 1.50-2.49 หมายถง ไมเหนดวย หรอ ไมปฏบตเปนสวนมาก

ระดบนอยทสด มคาเฉลย 0.50-1.49 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง หรอ ไมปฏบตเลย

ส าหรบการวเคราะหหาคาความสมพนธระหวางปจจย (ตวแปร) ทง 6 ตว กบผลสมฤทธทางการเรยน

วชาคณตศาสตรปรบพนฐานของนกศกษาวทยาลยดสตธาน ใชเกณฑการแปลผลคาสหสมพนธ ดงน

0.90 – 1.00 หมายถง มความสมพนธสงมาก

0.70 – 0.89 หมายถง มความสมพนธสง

0.50 – 0.69 หมายถง มความสมพนธปานกลาง

ต ากวา 0.50 หมายถง มความสมพนธต า

สรปผลการวจย

1. ศกษาเกยวกบตวแปรทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

จากการศกษาปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน ของ

นกศกษาวทยาลยดสตธาน โดยใชปจจยทง 6 ตว ประกอบดวย ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร ดานคณภาพการสอนของอาจารยวชาคณตศาสตร ดานเจตคตตอ

วชาคณตศาสตร ดานพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตรดานแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชา

คณตศาสตรปรบพนฐาน และดานสภาพแวดลอมในครอบครว มคาเฉลยอยระหวาง 2.73 – 4.57 ซงแสดงวา

109

ความคดเหนของผตอบแบบสอบถามทมตอปจจยทง 6 ตวทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในระดบทปาน

กลางถงมากทสด สวนผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน นกศกษาสวนใหญมคะแนนอย

ระหวาง 51 – 100 คะแนน คด เปนรอยละ 84.55

2. การวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปร

การวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรพบวาคาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรทน ามา

ศกษาและผลสมฤทธทางการเรยนปรบพนฐานมคา อยระหวาง -0.118 ถง 0.550 โดยเจตดตตอวชา

คณตศาสตร และพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตร มความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธทางการเรยน

วชาคณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นอกนนมความสมพนธทางบวกและลบอยางไมม

นยส าคญทางสถต

3. สมการพยากรณผลสมฤทธทางการเรยน

ปจจยทง 6 ตว ทรวมกนท านายผลสมฤทธทางการเรยนปรบพนฐาน สามารถอธบายตวแปรตามได

ปานกลาง (R2 = 0.338) เมอพจารณาเฉพาะตวแปร พบวาตวแปรอสระทสามารถอธบายตวแปรตามไดดทสด

และมนยส าคญคอ พฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตรและสภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตร

อภปรายผล

จากผลการวจยปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐาน ของ

นกศกษาวทยาลยดสตธาน สรปประเดนส าคญ ทสามารถน ามาวเคราะหปจจยทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกศกษา สามารถน ามาอภปราย ผลการวจยไดดงน

1. การอภปรายผลการวเคราะหคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน

ผลการวจย พบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปรบพนฐานมคะแนนเฉลยโดยรวม 64.01

คะแนน มสวนเบยงเบนมาตรฐาน 10.79 คะแนน ผลสมฤทธทางการเรยนสวนใหญ คอ 51 – 100 คะแนน คด

เปนรอยละ 84.55 เมอพจารณาคาสมประสทธสหสมพนธตวแปรแตละดานกบทางการเรยนวชาคณตศาสตร

ของนกศกษาวทยาลยดสตธาน มคาสมประสทธสหสมพนธอยระหวาง -0.118 ถง 0.550 โดยเจตดตตอวชา

คณตศาสตร และพฤตกรรมในการเรยนวชาคณตศาสตรมความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรปรบพนฐานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นอกจากนตวแปรอนมความสมพนธทางบวก

และลบอยางไมมนยส าคญทางสถต หมายความวานกศกษาทมจะมผลสมฤทธทางการเรยนมากขนเมอมเจตคต

ทดตอวชาคณตศาสตร และมพฤตกรรมการเรยนวชาคณตศาสตรในทางทด จะมผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรสงขน สอดคลองกบผลการศกษาของ Davis (Davis,K., 1977, Human behavior ) ไดศกษา

110

เกยวกบสงทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนวา การใชเวลาของนกเรยน นกเรยนททมเทและใชเวลาเรยน

อยางเตมทจะมความสนใจอยากจะเรยนรเนอหาการเรยน การเรยนกจะเรยนด และ Bloom (Bloom,

Benjamin S., 1976, p.7. ) กลาวไววา คณลกษณะทางจตใจ หมายถง แรงจงใจทท าใหผเรยนเกดความอยาก

เรยนในสงใหมๆ ไดแก ความสนใจในวชาทเรยน เจตคตตอเนอหาวชาและสถาบน การยอมรบความสามารถ

ของตนเอง เปนตน จะมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนเชนกน

2. การคนหาตวพยากรณทด พบวา ตวพยากรณทด ไดแก

2.1 นกศกษาเจตคตตอวชาคณตศาสตร มความสมพนธกนทางบวกตอผลสมฤทธทางการเรยน วชา

คณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ทงนอาจเปนเพราะความรสกชอบไมชอบของแตบคคลท

แสดงพฤตกรรมตอบสนองตอการเรยนวชาคณตศาสตร การถอยหนหรอการเขาหา ตอตานในวชาคณตศาสตร

เชน รก เกลยด ไมชอบมากหรอนอยเพยงใดตอวชาคณตศาสตร สอดคลองกบงานวจยของ จฬามาศ จนทรศร

สคต (2537 : อางถงใน ฐตพร ลนฐฎา , 2547 : 50) ไดศกษาความสมพนธระหวางบทบาท ของคร และ

ผปกครอง ตอเจตคต ความเชอมนในตนเอง และผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของ นกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดอดรธาน พบวา บทบาทของครและผปกครองเจต

คตตอวชาคณตศาสตร และความเชอมนในตนเองมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

2.2 สภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตรมความสมพนธทางลบกบผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ทงนอาจเปนเพราะหากนกศกษาการมเจตคตทดตอวชาท

เรยน แมสภาพแวดลอมในการเรยนทไมด แตสมพนธในทางลบกบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร

เนองจากแผนกวชาคณตศาสตรมวสดอปกรณทลาสมย สภาพแวดลอมใหทงในหองเรยนและนอกหองเรยน

ภายในอาคารเรยนและนอกอาคารเรยน เชน กระดาน โตะ เกาอ แสงสวาง คอมพวเตอรไมมความทนสมยท า

ใหนกศกษาเบอกบการใชเรยนวชาคณตศาสตรได

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพอการน าผลวจยไปใชประโยชน

จากผลการวจยดงกลาว พบวามปจจยหลายปจจยทมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปรบพนฐาน

ดงนนจงมขอเสนอแนะจากผลการวจยใหกบหนวยงานทเกยวของกบการศกษา ผบรหารสถานศกษา และ

ครผสอน ไดน า ผลการวจยนไปใชใหเกดประโยชนไปพฒนาการเรยนการสอน ใหนกศกษามผลสมฤทธทางการ

เรยนสงขนและมผลส าเรจในการศกษา โดยกระท าไปพรอมกนทกดานดงน

111

5.3.1 เจตคตตอการเรยนวชาคณตศาสตร มความสมพนธกนทางบวกตอผลสมฤทธทางการเรยน วชา

คณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ดงนนการสงเสรมใหนกศกษาเขารวมกจกรรมคณตศาสตร

หรอเปดโอกาสใหนกศกษาจดโครงการ ชมรม ทเกยวของกบคณตศาสตรจะชวยใหนกศกษา ไดรจกเพอนทม

ความชอบในเรองเดยวกนมโอกาสไดแลกเปลยนเรยนรเรองใหม ๆ และท ากจกรรมรวมกน จะท าใหนกศกษาม

เจตคตทดตอวชาคณตศาสตรยงขน

5.3.2 ถงแมสภาพแวดลอมในการเรยนวชาคณตศาสตรมความสมพนธทางลบกบผลสมฤทธทางการ

เรยนวชาคณตศาสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 แตมหาวทยาลยกควรเรงปรบปรง ดแล ดาน

กายภาพใหมสภาพสวยงามทนสมย สนบสนนงบประมาณอยางเพยงพอส าหรบการจดซอวสดอปกรณท

ทนสมย เพอใหนกศกษารนตอไปไดมโอกาสเรยนในสภาพแวดลอมทด ซงอาจจะสงผลทางบวกกบผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาคณตศาสตรในกลมตวอยางอน ๆ ตอไปได

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

ควรมการศกษาถงปจจยดานอนๆ ทกวางขน เพอการศกษาในตวแปรดานตางๆ ทเกยวของกบการ

เรยนการสอนวชาอนๆ ดวย ซงจะกอใหเกดประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอน

เอกสารอางอง

จฬามาศจนทรศรสคต. (2537). ความสมพนธระหวางบทบาทผปกครองและครตอเจตคต ความ

เชอมนในตนเองและผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 สงกด

ส านกงานการประถมศกษาจงหวดอดรธาน. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ

ประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

Bloom, Benjamin S. (1976) . Human Characteristics and School Learning. New York:

McGraw-Hill.

Davis,K., Newstrom, Human Behavior at Work : Organization Behavior, McGraw Hill Book

Company New York, 1985.

112

ปจจยทมอทธผลตอการตดสนใจในการเขาสอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลม

กรณศกษาผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนภาคใต

Factors Influencing the Decision to Enter the Islamic Health Massage Business: A Case

Study of Professional Female Masseurs of the Southernmost Provinces

อสน หวงพทยา1 และ ธวช นยผอม2

Asnee Wangpittaya1 and Tawat Noipom2 1 สถาบนฮาลาล มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2 สถาบนฮาลาล มหาวทยาลยสงขลานครนทร

2 สาขาวชาเศรษฐศาสตรและการจดการในอสลาม วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร

E-mail address: asnee.w@psu.ac.th

บทคดยอ

โครงการวจยชนนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยสวนบคคลเศรษฐกจและสงคมทมอทธพลตอการ

ตดสนใจทประกอบอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลมของสตรในจงหวดชายแดนภาคใต รวมทง

ศกษาปญหาและขอเสนอแนะในการประกอบอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลมของสตรในจงหวด

ชายแดนใต ใชวธสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง ( Purposive sampling ) ผประกอบการนวดสตรในจงหวด

ชายแดนภาคใต จ านวน 20 คน โดยมการเกบรวบรวมขอมลการวจยแบบสอบถาม (Questionnaire)

ผลการวจยพบวาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจในการเขาสอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลม

ไดแก ปจจยสวนบคคล คอ ระดบการศกษาต า ปจจยทางเศรษฐกจ คอ สรางอาชพ ลดการวางงาน และการ

เพมรายได ปจจยทางสงคม คอ ความเชอของศาสนาอสลามถงผลบญในโลกหนาเปนการชวยเหลอผปวยให

ผอนคลาย และมความสขใจทไดประกอบธรกจทมความถกตองตามหลกการฮาลาล มใจรกและมความตงใจ

ท าใหมการไดประชาสมพนธในเรองการนวดไทยใหเปนทรจกและยอมรบจากตางประเทศ คานยมและ

กระแสความตองการของสงคมในเรองการดแลสขภาพเพมขน อยางไรกตามปญหาในการตดสนใจทประกอบ

อาชพธรกจบรการสขภาพตามวถมสลม คอ สตรสวนใหญไมกลาทจะประกอบอาชพนวดหรอเปดรานนวด

เนองจากอาชพนวดในอดตจะมการแอบแฝงในการขายบรการซงเปนสเทา

ค าส าคญ: การตดสนใจเลอกอาชพ ผประกอบการนวดวถมสลม ฮาลาล ชายแดนภาคใตของประเทศไทย

113

Abstract

This research aimed at 1) studying personal, social and economic factors influencing

decision to enter the Islamic healthcare business among women in the southernmost

provinces of Thailand and 2) highlighting problems and recommendations upon the decision

to enter the business. Quantitative method was employed in this study. The sample used was

20 professional female masseurs who were purposively chosen. Questionnaire was the tool

to collect the data.

The findings in this study indicated that there are several factors influencing the

decision to enter the Islamic healthcare business, including personal factor i.e. low education.

In terms of economic factor; career, employment the decision, high incomes are the main

factors. Furthermore, Islamic belief in the hereafter’s good deeds of helping patients to relax,

passion and willingness of masseurs upon this career influence the decision. The promotion

of Thai massage, social values and demand on health care, popular tourist attractions and an

increase of Muslim population are the key social factors influencing the decision to start the

career in Islamic healthcare business. However, many females do not dare to have massage

career and run it openly because of its bad reflections related to a sexual service and

prostitutes.

Keywords: Decision to enter healthcare business, Professional Muslim female masseurs,

Halal, The Southernmost Provinces of Thailand

บทน า

ปจจบนแนวโนมการขยายตวของการทองเทยวเชงสขภาพมอตราการเตบโตเพมขน ประกอบกบ

นโยบายของรฐบาลทจะผลกดนใหประเทศไทยเปน Medical Hub ของอาเซยน ซงไทยมภมปญญาการแพทย

แผนไทยโดยเฉพาะการนวดไทยไดมการสงสม สบสานและพฒนาการนวดไทยมาเปนเวลายาวนานและ

ตอเนอง ซงในประเทศไทยโดยเฉพาะในพนทภาคใตมนกทองเทยวชาวมาเลเซยและอนโดนเซยเดนทางเขามา

ทองเทยวเปนจ านวนมาก ท าใหเกดความตองการการนวดเพอสขภาพและสปาทถกหลกการอสลามในจงหวด

สงขลา ภเกต กระบ และจงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ปตตาน ยะลา นราธวาส และ สตล อยางไรกตามใน

พนทชายแดนภาคใตยงขาดบคลากรระดบปฏบตงานนวดและผประกอบการในอาชพธรกจบรการสขภาพ

114

ขางตนเปนอยางมาก จากเหตผลดงกลาวขางตน ท าใหผวจยตองการจะทราบปจจยทมอทธผลตอการ

ตดสนใจในการเขาสอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลมของผประกอบการนวดสตรท ถกตองตามวถ

มสลมในจงหวดชายแดนภาคใต รวมถงปญหาทเกยวของ เพอหาขอเสนอแนะเพอตอบสนองความตองการของ

นกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศทเขามาทองเทยวในพนท และจะสงผลตอการพฒนาทาง

เศรษฐกจอยางยงยนตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาปจจยสวนบคคล เศรษฐกจ และสงคม ทมอทธพลตอการตดสนใจทประกอบอาชพ

ธรกจบรการนวดเพอสขภาพของสตรทถกตองตามหลกการอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต

2. เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะในการตดสนใจทประกอบอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพ

ของสตรทถกตองตามหลกการอสลามในจงหวดชายแดนใต

การทบทวนวรรณกรรม

ผวจยไดศกษาทฤษฎ ทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ สรปโดยยอดงน

มาสโลว (Maslow, 1970) ไดแบงความตองการของมนษยเปน 5 กลม ดงน 1) ความตองการทาง

รางกาย 2) ความตองการความมนคงปลอดภย 3) ความตองการทางสงคม 4) ความตองการไดรบการยอมรบ

นบถอ 5) ความตองการความส าเรจ

กนซเบรก และคณะ (Ginzberg et al, 1967) กลาวไววา ถาบคคลไดรบการศกษาสงโอกาสทจะ

เลอกอาชพมากขนตามไปดวย

ฮอลแลนด (Holland, J.L,1973) กลาวไววา การเลอกอาชพคอ การกระท าทสะทอนใหเหนถง

แรงจงใจ ความร บคลกภาพ และความสามารถของบคคล อาชพเปนวถชวต สวนสงแวดลอมเปนสงทชใหเหน

งานและทกษะ

คมวทย ศรธร และซมยยะห ดอราแม (2558, น. 17, 26) กลาวไววา นกทองเทยวทนบถอศาสนา

อสลามจ าเปนตองบรโภคอาหารฮาลาลเทานน จงท าใหอาหารฮาลาลมบทบาทส าคญตอการรองรบการ

เปลยนแปลงในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน อาจจะตองมจ านวนรานอาหาร สนคาฮาลาล และการ

บรการเพมขน และผประกอบการธรรมดาอาจจะตองเปลยนมาเปนรานทมสญลกษณฮาลาลเพอเพมความ

มนใจใหแกนกทองเทยวชาวมสลม และจากผลการวจยพบวา ระดบการศกษา และรายไดตอเดอนเปนปจจยท

อทธพลตอระดบความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยนโดยเฉพาะความพรอมทางศกษามากขน กยงเพม

115

ระดบความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยมมากขนดวยเชนกน เนองจากผประกอบการจะสามารถทเรยนร

ไดรวดเรว และปรบปรงธรกจเพอรองรบการแขงขนได

ดวงเดอน พนธมนาวน (2541, อางองจาก Ellison) พบวา การมความเชอทางศาสนานนสงผลตอ

ความรสกเปนสข ความพอใจในชวต เกดจากลกษณะทางจตและพฤตกรรมของบคคล ทเปนผลจากการนบถอ

ศาสนาของตนเอง ชวงวยกลางคนเปนวยทสนใจและตองการสรางประโยชนใหแกสงคม เปนระยะทบคคล

ตงใจท างานเพอใหสงตางๆดขน รวมทงพฒนาการทางจรยธรรม

ไพรตน เพชรยวน (2551) ผลการวจยพบวา ปจจยจงใจทสงผลตอการเลอกอาชพ ไดแก เงนเดอน

สวสดการ ความมนคง โอกาสความกาวหนา

น าทพย บตรทศ และวรรณภา ลอกตนนท (2558) ผลการวจยพบวา ปจจยทมผลตอการตดสนใจ

เลอกอาชพพรตตเอมซ คอ ดานความสามารถ อยในระดบมาก และความตองการดานสงคม คอการยอมรบ

และนบถอจากคนในสงคม อยในระดบคอนขางนอย

อภณฏฐ ทรพยมาก และ เนตรนภา ไวทยเลศศกด (2559) ผลการวจยพบวา ปจจยทสงผลตอการ

เลอกอาชพของกลมเขารบราชการกอนป 2551 คอ ความมนคงในงาน และดานโอกาสแสดงค วามร

ความสามารถและพฒนาตนเอง และดานสงแวดลอม

James F. De Carlo and Paul R. Lyons (1979) พบวา ผประกอบการหญงมคณลกษณะพเศษท

แตกตางจากผหญงทวไป คอ มความเชอมนในตนเอง ขยน อดทน กลาเสยง มความมงมน มวสยทศนกวางไกล

เปนตน

Karen Boulanger and Shelly Campo (2013) พบวา คณลกษณะของอาชพนวดจะท าใหลกคา

ผอนคลายทงทางรางกายและจตใจ

Jonathan L. Wardle, Rebecca Barnett and Jon Adams (2015) พบวา อาชพนวดเปนอาชพ

เสรมใหมของประเทศออสเตรเลย สวนใหญเปนผหญงทประกอบอาชพน ตอบสนองกบนโยบายของประเทศ ท

ใหประชาชนดแลสขภาพมากขน ซงปจจยทมอทธพลกบการประกอบอาชพนวด คอ การเพมรายได

วธด าเนนการวจย

เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ในการเกบ

ขอมลซงประกอบดวยค าถาม 5 ตอน ไดแก ปจจยสวนบคคล ปจจยทางเศรษฐกจ ปจจยทางสงคม การ

ตดสนใจในการประกอบอาชพธรกจบรการสขภาพ และ ปญหาและขอเสนอแนะ ใชวธสมตวอยางแบบ

เฉพาะเจาะจง ( Purposive sampling ) ผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 20 คน

116

ซงประชากรทใชศกษาในการวจยครงน คอ สตรในพนทจงหวดชายแดนภาคใต (ปตตาน ยะลา นราธวาส

และสงขลา) ทสนใจอบรมการนวดอบรมนวดแมหลงคลอดตามวถมสลม (นวดน ามนลงกาสกะ) ระหวางวนท

19 – 22 ธนวาคม 2559 โดยมการเกบรวบรวมขอมลการวจยแบบสอบถาม (Questionnaire) และมการ

วเคราะหขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรปทางคอมพวเตอร โดยการวเคราะหเชงพรรณนา ไดแก การวเคราะห

ขอมลปจจยสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพ ระดบการศกษา ดวยการหาคาความถ และรอยละ สวน

การวเคราะหขอมลระดบความคดเหนเกยวกบการตดสนใจเลอกอาชพ แรงจงใจ และความกาวหนาในอาชพ

ธรกจบรการสขภาพ

ผลการวจย

ตารางท 1 แสดงขอมลปจจยสวนบคคล คอ ดานอาย สถานภาพ ศาสนา และระดบการศกษา

สามารถสรปไดดงตอไปน หมอนวดสตรในพนทจงหวดชายแดนใตทมาอบรมสวนใหญมอาย 37 – 42 ป และ

43 – 48 ป คดเปนรอยละ 30 รองลงมาคอ อาย 49 – 54 ป คดเปนรอยละ 20 อาย 25 – 30 ป และอาย

55 – 60 ป คดเปนรอยละ 10 ตามล าดบ สวนใหญมสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 55 รองลงมาคอ

สถานภาพโสด คดเปนรอยละ 30 สถานภาพหมาย คดเปนรอยละ 10 และสถานภาพหยาราง คดเปนรอย

ละ 5 ตามล าดบ สวนใหญนบถอศาสนาอสลาม คดเปนรอยละ 65 และศาสนาพทธ คดเปนรอยละ 35

ตามล าดบ สวนใหญมระดบการศกษามธยมศกษาตอนปลาย คดเปนรอยละ 45 รองลงมา คอ อนปรญญา/

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) คดเปนรอยละ 25 ปรญญาตร คดเปนรอยละ 20 ประถมศกษาและ

ปรญญาโท คดเปนรอยละ 5 ตามล าดบ

ตารางท 1: ขอมลปจจยสวนบคคลของผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนใต (n=20)

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ความถ รอยละ

อาย 25 – 30 ป 37 – 42 ป 43 – 48 ป 49 – 54 ป 55 – 60 ป

2 6 6 4 2

10.00 30.00 30.00 20.00 10.00

117

ตารางท 1: ขอมลปจจยสวนบคคลของผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนใต (n=20) (ตอ)

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ความถ รอยละ

สถานภาพ โสด สมรส หมาย หยาราง

6 11 2 1

30.00 55.00 10.00 5.00

ศาสนา อสลาม พทธ

13 7

65.00 35.00

ระดบการศกษา ประถมศกษา อนปรญญา/ปวส. มธยมศกษาตอนปลาย ปรญญาตร ปรญญาโท

1 5 9 4 1

5.00 25.00 45.00 20.00 5.00

ตารางท 2: ขอมลปจจยทางเศรษฐกจของผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนใต (n = 20)

การมอาชพหลก ความถ รอยละ

ไมม ม

2 18

10.00 90.00

รายไดเฉลยตอเดอน ต ากวา 5,000 บาท 5,001 – 10,000 บาท 10,001 – 15,000 บาท 25,001 – 30,000 บาท มากกวา 30,000 บาท

3 7 7 1 2

15.00 35.00 35.00 5.00 10.00

ตารางท 2 แสดงขอมลปจจยสวนเศรษฐกจ คอ ผประกอบการนวดสตรในพนทจงหวดชายแดนใต

ทมาอบรมสวนใหญมอาชพหลก คดเปนรอยละ 90 และไมมอาชพหลก คดเปนรอยละ 10 ตามล าดบ โดย

สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอน 5,001 – 10,000 บาท และ10,001 – 15,000 บาท คดเปนรอยละ 35

118

รองลงมาคอ รายไดต ากวา 5,000 บาท คดเปนรอยละ 15 รายไดมากกวา 30,000 บาท คดเปนรอยละ

10 และรายได 25,001 – 30,000 บาท คดเปนรอยละ 5 ตามล าดบ

ตารางท 3: แสดงขอมลปจจยทางสงคม (n = 20)

ปจจยทางสงคม ความถ รอยละ

1. การสบทอดอาชพจากบรรพบรษ 2. ผประกอบอาชพนวดจะตองมใจรกในงานบรการ มความอดทนสง 3. มความตองการทจะดแลตนเอง คนในครอบครว และเพอนมนษย ใหผอน

คลายทงรางกายและจตใจ 4. ความสนใจศาสตรการนวด และ สมนไพรไทย 5. มคานยมสงขนตามกระแสรกสขภาพ 6. ประชาสมพนธในเรองการนวดไทยใหเปนทรจกและยอมรบจากตางประเทศ 7. จ านวนประชากรมสลมเพมขน ท าใหความตองการธรกจบรการนวดตาม

มสลมมากขนตามไปดวย 8. มความรสกสขใจทประกอบธรกจทมความถกตองตามหลกการฮาลาล 9. เปนอาชพทสจรต และไดท างานแบบอสระ 10. มความเชอของศาสนาอสลามถงผลบญในโลกหนา 11. มความตองการทจะท าธรกจนวดวถมสลม สอดคลองกบหลกการฮาลาล

ซงมการแยกระหวางชายหญงอยางชดเจน

10 10 7 4 3 3 2 2 1 1 1

50.00 50.00 35.00

20.00 15.00 15.00

10.00

10.00 5.00 5.00 5.00

ตารางท 3 แสดงขอมลปจจยทางสงคม พบวา ผประกอบการนวดสตรสวนใหญมการสบทอดอาชพ

จากบรรพบรษและมใจรกในงานบรการ และมความอดทนสง คดเปนรอยละ 50 รองลงมา มความตองการท

จะดแลตนเอง คนในครอบครว และเพอนมนษย ใหผอนคลายทงรางกายและจตใจ คดเปนรอยละ 35

ความสนใจศาสตรการนวด และสมนไพรไทย คดเปนรอยละ 20 มคานยมสงขนตามกระแสรกสขภาพ และ

ประชาสมพนธในเรองการนวดไทยใหเปนทรจกและยอมรบจากตางประเทศ คดเปนรอยละ 15 จ านวน

ประชากรมสลมเพมขน ท าใหความตองการธรกจบรการนวดตามมสลมมากขนตามไปดวยและมความรสกสข

ใจทไดประกอบธรกจทมความถกตองตามหลกการฮาลาล คดเปนรอยละ 10 และเปนอาชพทสจรต และ

ท างานแบบอสระ มความเชอของศาสนาอสลามถงผลบญในโลกหนา และมความตองการทจะท าธรกจนวดวถ

มสลม สอดคลองกบหลกการฮาลาล ซงมการแยกระหวางชายหญงอยางชดเจน เชน ผใหบรการนวดชายจะ

119

รบนวดเฉพาะลกคาผชาย และผใหบรการนวดหญงจะรบนวดเฉพาะลกคาผหญง คดเปนรอยละ 5

ตามล าดบ

ตารางท 4: ปญหาในการการตดสนใจในการเขาสอาชพนวดตามหลกการอสลาม (n = 20)

ประเดนปญหา ความถ รอยละ

1. ไมกลาทจะประกอบอาชพนวดเนองจากอาชพนวดในอดตเปนส

เทา

2. ยงไมมใบประกอบวชาชพการแพทยแผนไทย

3. ขาดแคลนผใหบรการนวดเพศชาย

4. ปจจบนไมมการท าธรกจบรการนวดตามวถมสลม

3

1

1

1

15.00

5.00

5.00

5.00

ตารางท 4 แสดงขอมลปญหาในการตดสนใจทประกอบอาชพธรกจบรการสขภาพ คอ ผประกอบการ

นวด ซงสตรสวนใหญกยงไมกลาทจะประกอบอาชพนวดหรอเปดรานนวด เนองจากอาชพนวดในอดตจะมการ

แอบแฝงในการขายบรการซงเปนสเทา คดเปนรอยละ 15 รองลงมายงไมมใบประกอบวชาชพการแพทยแผน

ไทย ขาดแคลนผใหบรการนวดเพศชาย และปจจบนไมมการท าธรกจบรการนวดตามวถมสลม คดเปนรอย

ละ 5

สรปและอภปรายผลการวจย

ปจจยทมอทธผลตอการตดสนใจในการเขาสอาชพธรกจบรการนวดเพอสขภาพวถมสลม สามารถ

อภปรายไดดงน

1. ปจจยสวนบคคลในการตดสนใจเลอกอาชพธรกจบรการสขภาพตามวถมสลม ผลการวจยพบวา

ผประกอบการนวดสตรในพนทจงหวดชายแดนภาคใตสวนใหญอยในชวงวยกลางคน สอดคลองกบแนวคดของ

ดวงเดอน พนธมนาวน (2541) อางองจาก Erikson ไดสรปวา ชวงวยกลางคนเปนวยทสนใจและตองการสราง

ประโยชนใหแกสงคม ชวงอายนเปนชวงอายทบคคลตงใจท างานเพอใหสงตางๆดขน รวมทงพฒนาการทาง

จรยธรรมดวยเชนกน สวนใหญมสถานภาพสมรส นบถอศาสนาอสลาม เนองจากประชากรในพนทจงหวด

ชายแดนภาคใตมการนบถอศาสนาอสลามมากกวารอยละ 80 ซงมระดบการศกษามธยมศกษาตอนปลาย

เนองจากอาชพนวดแผนไทย เปนอาชพงานดานบรการ วฒการศกษายงไมมความจ าเปนมากนก อานออก

เขยนไดกเปนพอ สอดคลองกบแนวคดของกนซเบอรก กลาววา สถานภาพของผหญง บคคลทไมมโอกาสท

120

จะศกษาเลาเรยนกยอมมโอกาสทจะประกอบอาชพทรายไดดมเกยรตในสงคมไดนอย แตถาไดรบการศกษา

มากกยอมจะมชองทางในการเลอกประกอบอาชพไดมาก

2. ปจจยทางเศรษฐกจในการตดสนใจเลอกอาชพธรกจบรการสขภาพวถมสลม ผลการวจยพบวา

ผประกอบการนวดสตรในพนจงหวดชายแดนภาคใตมอาชพหลก ซงมรายไดเฉลยตอเดอนอยท 5 ,001 –

15,000 บาท สอดคลองกบคมวทย ศรธร และซมยยะห ดอราแม (2558) ไดกลาววา รายไดตอเดอนเปน

ปจจยทอทธพลตอระดบความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน เนองจากสภาวะเศรษฐกจของประเทศไทย

ทตองขนกบเศรษฐกจของโลกและการเปลยนแปลงตางๆของทางการเมอง ซงบางชวงเวลากกอใหเกดความ

ตกต าของเศรษฐกจและความผนผวนตางๆ สงผลใหสตรบางทานหนมาประกอบอาชพนวด เนองจากอาชพน

เปนอาชพเสรมจากงานประจ าได สามารถด าเนนการเองได ลงทนนอย ใชก าลงกายคอนขางมาก และม

รายไดด สอดคลองกบทฤษฎของมาสโลว ในการความตองการของรางกาย (Physiological needs) ท

ตองการปจจยสเพอความอยรอดของชวต

3. ปจจยทางสงคมในการตดสนใจเลอกอาชพธรกจบรการสขภาพวถมสลม ผลการวจยพบวา

ผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนภาคใตสวนใหญมการสบทอดอาชพจากบรรพบรษ และโดยม

คณสมบตจะตองมใจรกในงานบรการ มความอดทนสง สอดคลองกบแนวคดของ James F. DeCarlo and

Paul R. Lyons (1979) กลาวไววา ผประกอบการหญงมคณลกษณะพเศษทแตกตางจากผหญงทวไป คอ ม

ความเชอมนในตนเอง ขยน อดทน เปนตน รองลงมามความตองการทจะดแลตนเอง คนในครอบครว และ

เพอนมนษย ใหผอนคลายทงรางกายและจตใจ สอดคลองกบทฤษฎของมาสโลว ทมความตองการความ

ปลอดภย (Safety needs) จากอนตรายตางๆ และมความสนใจศาสตรการนวดและสมนไพรไทย มคานยม

สงขนตามกระแสรกสขภาพ สอดคลองกบแนวคดของฮอลแลนด กลาววา บคคลจะเลอกอาชพใดมกขนอย

กบบคลกภาพ รวมทงตวแปรจากสงแวดลอม เชอวาการเลอกอาชพสะทอนทางบคลกภาพของบคคลมก

แสดงออกทางการท างานของบคคล และประชาสมพนธในเรองการนวดไทยใหเปนทรจกและยอมรบจาก

ตางประเทศ ซงผประกอบการนวดสตรในจงหวดชายแดนภาคใตมความตงใจทประชาสมพนธในเรองการนวด

แผนไทยใหมชอเสยงโดงดงและเปนทยอมรบจากตางประเทศ สอดคลองกบทฤษฎของมาสโลวในความ

ตองการการยกยอง (Esteem needs) ในสงคมและมชอเสยงในสงคม ซงในปจจบนจ านวนประชากรมสลม

เพมขน ท าใหความตองการธรกจบรการนวดตามมสลมเพมขนตามไปดวย และมความรสกสขใจทไดประกอบ

ธรกจทมความถกตองตามหลกการฮาลาล สอดคลองกบแนวคดของดวงเดอน พนธมนาวน (2541, อางองจาก

Ellison) พบวา การมความเชอทางศาสนานนสงผลตอความรสกเปนสข ความพอใจในชวต เกดจากลกษณะ

ทางจตและพฤตกรรมของบคคล ทเปนผลจากการนบถอศาสนาของตนเอง และเปนอาชพทสจรต และท างาน

121

แบบอสระ มความเชอของศาสนาอสลามถงผลบญในโลกหนา และมความตองการทจะท าธรกจนวดวถมสลม

ซงมการแยกระหวางชายหญงอยางชดเจน เชน ผใหบรการนวดชายจะรบนวดเฉพาะลกคาผชาย และผ

ใหบรการนวดหญงจะรบนวดเฉพาะลกคาผหญง สอดคลองกบแนวคดของคมวทย ศรธร และซมยยะห ดอ

ราแม (2558) กลาวไววา นกทองเทยวทนบถอศาสนาอสลามจ าเปนตองบรโภคอาหารฮาลาล จงท าใหอาหาร

ฮาลาลมบทบาทส าคญตอการรองรบการเปลยนแปลงในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน อาจจะตองม

จ านวนรานอาหาร สนคาฮาลาล และการบรการฮาลาลเพมขน

4. ผลการศกษาปญหาในการตดสนใจทประกอบอาชพธรกจบรการสขภาพ พบวา ผประกอบการนวด

สตรในจงหวดชายแดนภาคใตสวนใหญกยงไมกลาทจะประกอบอาชพนวดหรอเปดรานนวด เนองจากอาชพ

นวดในอดตจะมการแอบแฝงในการขายบรการซงเปนสเทา ทกคนมองอาชพนวดเปนอาชพทไมด ซงอนทจรง

แลว ศาสตรแหงการนวดไทยนน เปนสงทนายกยอง โดยเฉพาะถามการท าธรกจบรการสขภาพตามวถมสลม

เพอสนองความตองการของนกทองเทยวมสลมทเขามาเทยวในประเทศไทยแลว กสามารถสรางรายไดใหกบ

คนในประเทศไดเปนอยางด รองลงมายงไมมใบประกอบวชาชพการแพทยแผนไทย ขาดแคลนผประกอบการ

นวดเพศชาย และปจจบนไมมการท าธรกจบรการนวดตามวถมสลม สอดคลองกบแนวคดของคมวทย ศร

ธร และซมยยะห ดอราแม (2558) กลาวไววา นกทองเทยวทนบถอศาสนาอสลามจ าเปนตองบรโภคอาหารฮา

ลาล จงท าใหอาหารฮาลาลมบทบาทส าคญตอการรองรบการเปลยนแปลงในการเขาสประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน อาจจะตองมจ านวนรานอาหาร สนคาฮาลาล และการบรการฮาลาลเพมขน

ขอเสนอแนะ

ผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการปรบปรง ดงน

1. ควรมการสรางคานยมใหสงคมและบคคลทวไปใหมทศนคตทดกบอาชพผประกอบการนวดใหมาก

ขน

2. ควรมการสงเสรมและพฒนาสรางอาชพใหผประกอบการนวดตามวถมสลม สามารถท าเปนงาน

ประจ าทมนคง เพอเขาสตลาดแรงงานไดอยางมประสทธภาพ

3. ควรมการพฒนาและสงเสรมใหสตรพนทจงหวดชายแดนภาคใตทมอาชพนวดเพอสขภาพใหมความ

เปนวชาชพมากขน

4. ควรมการพฒนาและสงเสรมใหสตรทสนใจในอาชพธรกจบรการสขภาพตามวถมสลมไดศกษา

อบรมทกษะในธรกจนมากขน

122

5. ควรมการรางมาตรฐานรองรบส าหรบสถานประกอบการสปาตามวถมสลม เพอรองรบ

นกทองเทยวมสลมทจะเขามาใชบรการในอนาคต

เอกสารอางอง

คมวทย ศรธร และซมยยะห ดอราแม. ปจจยทมผลตอความพรอมของธรกจอาหารฮาลาลตอการกาวเขาส

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน กรณศกษาผประกอบการในจงหวดสงขลา ประเทศไทย และรฐเค

ดาห ประเทศมาเลเซย. โปรแกรมวชาเศรษฐศาสตร คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฎ

สงขลา.

ดวงเดอน พนธมนาวน. 2541. รปแบบปฎสมพนธนยม (Interactionism Model) เพอการวจยสาเหตของ

พฤตกรรมและการพฒนาพฤตกรรมมนษย. วารสารทนตาภบาล.10(2) : 105-108

ธานนทร จารศลป. 2555. การวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS และ AMOS. พมพครงท 13. กรงเทพฯ :

บสซเนสอารแอนดด.

น าทพย บตรทศ และวรรณภา ลอกตนนท. การตดสนใจเลอกอาชพ แรงจงใจ และความกาวหนาในอาชพพ

รตตเอมซ. วารสารวชาการ RMUTT Global Business and Economics Review.

คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.ปท 10 ฉบบท 1 เดอนมถนายน 2558

.ปทมธาน.

ไพรตน เพชรยวน. 2551. แรงจงใจในการปฏบตราชการของขาราชการพลเรอนกรมการปกครอง

กระทรวงมหาดไทย. ชลบร: วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

อภณฏฐ ทรพยมาก และเนตรนภา ไวทยเลศศกด. 2558. ปจจยจงใจในการเลอกอาชพรบราชการ กอนและ

หลงการประกาศใชพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 : กรณศกษาส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. คณะพาณชยศาสตรและการบญช

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. กรงเทพมหานคร.

Ginzberg, et al. 1967. Occupational choice: An approach to a general theory (2nded.). New

York: Columbia University.

James F. DeCarlo and Paul R. Lyons.1979. A Comparison of Selected Personal Characteristics

of Minority and Non-Minority Female Entrepreneurs. ACAD MANAGE PROC.

Jonathan L. Wardle, Rebecca Barnett and Jon Adams. 2015. Practice and research in

123

Australian massage therapy: a national workforce survey. Australian: University of

Technology Sydney.

Karen Boulanger and Shelly Campo. 2013. Are personal characteristics of massage therapists

associated with their clinical, educational, and interpersonal behaviors?. Int J Ther

Massage Bodywork

Holland, J. L. 1973. The psychology of vocational choice. [n.p.]: Blasisdell Publishing.

124

นางนพมาศ: ความลวง-ความจรง กบการทองเทยวเชงนยายองประวตศาสตร

Nang Noppamas: Deception-Truth with Historical Fiction Tourism

ปารมตา นสสะ

ภาควชาศกษาทวไป คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน

E-mail address: phornthipha.ni@dtc.ac.th

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอศกษาการใชนางนพมาศและงานลอยกระทงเปนจดดงดดการทองเทยว

ของจงหวดสโขทย และความจรงเกยวกบนางนพมาศ ผศกษาพบวา จงหวดสโขทยใชนางนพมาศและงานลอย

กระทงเปนจดดงดดการทองเทยวโดยกลาววาเปนเรองจรงทางประวตศาสตร ท งทความจรงแลวเรองนางนพ

มาศและงานลอยกระทงเปนเรองทแตงขนสมยรตนโกสนทร จงหวดสโขทยพยายามสรางตวตนของนางนพมาศ

ใหเปนบคคลจรงทางประวตศาสตร โดยการสรางวตถมงคล และอนสาวรยขน ท าใหคนไทยไดรบขอมลทาง

ประวตศาสตรทถกบดเบอน โดยชดความคดนยงถกบรรจลงในการเรยนการสอนรายวชาภาษาไทยในระดบ

มธยมศกษา ถอเปนผลกระทบรายแรงดานวชาการทมจดก าเนดมาจากปจจยดานการทองเทยวเปนส าคญ

ค าส าคญ: นางนพมาศ, การทองเทยว, นยายองประวตศาสตร

Abstract

This article aims to study the use of Nang Noppamas, Loy Krathong Ceremony as a

tourist attraction of Sukhothai province and the truth about Nang Noppamas. The study found

that Nang Noppamas and Loy Krathong Ceremony are the attractions of Sukhothai claiming

that it is a true story. In fact, the story of Nang Noppamas and Loy Krathong Ceremony are

the composed story of the Rattanakosin era. Sukhothai Province tried to create the identity

of Noppamas as a historical fact by creating sacred objects and monuments caused Thai

people misunderstood by the distorted historical information. This information is also included

in the teaching of Thai language at the secondary level. It is a serious academic impact that

has its origin from tourism benefit.

Keywords: Nang Noppamas, tourism, historical novel

125

บทน า

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมทท ารายไดใหกบประเทศไทยเปนจ านวนมากในป พ.ศ. 2557 รายได

จากการทองเทยวมสดสวนมากถงรอยละ 10.4 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic

Product : GDP) (คณะกรรมการพฒนาการทองเทยว, 2560: 6) ประเทศไทยมแหลงทองเทยวทสวยงาม ทง

แหลงทองเทยวทางธรรมชาตและแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม นอกจากนประเทศไทยยงมประเพณทดงาม

ทรงคณคาเปนเอกลกษณจ านวนมาก ท าใหนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตประทบใจตอกจกรรมการ

ทองเทยวในประเทศไทย

การทองเทยวทมความส าคญตอการทองเทยวของประเทศไทยเปนอยางมาก คอ การทองเทยวใน

สถานททเปนมรดกโลกดานวฒนธรรม ในปจจบนประเทศไทยม 3 แหงดวยกน (รญจวน ประวตเมอง, 2554:

2) ไดแก นครประวตศาสตรพระนครศรอยธยาและเมองบรวาร เมองประวตศาสตรสโขทยและเม องบรวาร

และแหลงโบราณคดบานเชยง จงหวดอดรธาน แหลงทองเทยวมรดกโลกดานวฒนธรรมเปนแหลงทองเทยวทม

ความส าคญในฐานะการเปนแหลงแสดงศลปวฒนธรรมและประวตศาสตรชาตไทยทมมายาวนาน ม

โบราณสถานและโบราณวตถทเกาแกทรงคณคา เปนเครองแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองของบรรพบรษ

ไทยในอดต

แหลงทองเทยวทเปนมรดกโลกดานวฒนธรรมทง 3 แหง มการจดงานประจ าปเพอน าเสนอ

ประวตศาสตร สบสานอนรกษศลปวฒนธรรม สงเสรมการทองเทยวของจงหวด โดยนครประวตศาสตร

พระนครศรอยธยาและเมองบรวาร มการจดงานยอยศยงฟาอยธยามรดกโลกทอทยานประวตศาสตร

พระนครศรอยธยา ในชวงเดอนธนวาคมของทกป เมองประวตศาสตรสโขทยและเมองบรวาร มการจดงาน

ประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ ทอทยานประวตศาสตรสโขทย ในชวงเดอนพฤศจกายนของทกป และ

เมอป พ.ศ. 2559 มการจดกจกรรม “25 ปมรดกโลก เมองประวตศาสตรสโขทยและเมองบรวาร” ขนเปน

พเศษ และในสวนของแหลงโบราณคดบานเชยง กมการจดงานมรดกโลกบานเชยง ในชวงเดอนกมภาพนธของ

ทกปเชนกน

การจดงานของแหลงทองเทยวทเปนมรดกโลกดานวฒนธรรมทง 3 แหง จะมการน าเสนอเรองราว วถ

ชวต วฒนธรรม และเหตการณทางประวตศาสตรทเกยวของกบแหลงทองเทยวโดยน าเสนอผานการแสดงแสง

ส เสยง โดยงานยอยศยงฟาอยธยามรดกโลก และงานมรดกโลกแหลงโบราณคดบานเชยง จะใชเหตการณท

เกดขนจรงทางประวตศาสตรในการจดงาน แตอทยานประวตศาสตรสโขทยจะใชเรองราวนางนพมาศและงาน

ประเพณลอยกระทงในการจดงาน ซงเปนเรองราวทไมไดเกดขนจรงในประวตศาสตรสโขทย แตเปนเพยง

นยายองประวตศาสตรทถกสรางขนมาในสมยตนกรงรตนโกสนทร

126

เรองราวของนางนพมาศและงานลอยกระทงทถกประกอบสรางขนมาใหมนฝงรากลกลงไปในการรบร

ของคนจงหวดสโขทย และคนไทยทงประเทศ ดวยกลวธการสถาปนาการมตวตนทหลากหลาย ผศกษาจงสนใจ

ทจะศกษาเกยวกบการใชนางนพมาศเปนจดดงดดการทองเทยวของจงหวดสโขทย การรบรเรองราวของนาง

นพมาศของบคคลทวไป ความจรงเกยวกบนางนพมาศ การสรางตวตนของนางนพมาศใหเปนบคคลจรงทาง

ประวตศาสตร

วตถประสงค

บทความเรองนมวตถประสงคในการศกษา ดงน

1. การทองเทยวในจงหวดสโขทยและการใชนางนพมาศเปนจดดงดดการทองเทยว

2. ความจรงเกยวกบนางนพมาศในทางวรรณคดและประวตศาสตร

3. วธการสรางตวตนของนางนพมาศใหเปนทยอมรบในฐานะบคคลจรงทางประวตศาสตร

ผลการวจย

จงหวดสโขทยเปนจงหวดทมความส าคญทางการทองเทยวเปนอยางยง เนองจากจงหวดสโขทยม

ประวตศาสตรอนยาวนาน มงานเทศกาลการทองเทยวทเปนเอกลกษณของจงหวด คอ “การแสดงงานลอย

กระทง เผาเทยน เลนไฟ จงหวดสโขทย” ทถอเปนจดดงดดการทองเทยว มการโปรโมทงานประเพณลอย

กระทงและนางนพมาศในฐานะเรองราวทางประวตศาสตรสมยสโขทย ตลอดระยะเวลา 40 ป จนเรองราวนฝง

รากลกลงในความคดความเชอของคนทวไป

การศกษา นางนพมาศ: ความลวง-ความจรง กบการทองเทยวเชงนยายองประวตศาสตร ผศกษา

จ าแนกประเดนการศกษาออกเปน 4 ประเดน ไดแก

1. ภาพรวมของการทองเทยวในจงหวดสโขทย

จงหวดสโขทยเปนแหลงทองเทยวทเปนมรดกโลกดานวฒนธรรม เนองจากจงหวดสโขทยเปน

อาณาจกรโบราณ ท าใหจงหวดสโขทยและเมองบรวาร (จงหวดใกลเคยง) มแหลงทองเทยวทเปนโบราณสถาน

เปนจ านวนมาก เชน อทยานประวตศาสตรสโขทย อทยานประวตศาสตรศรสชนาลย อทยานประวตศาสตร

ก าแพงเพชร รวมถงเมองโบราณ ชมชนโบราณ และแหลงโบราณสถานทตงกระจดกระจายอยโดยทวไปนอก

เขตอทยานประวตศาสตร

ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดสโขทย ตามแผนพฒนาจงหวดสโขทย 4 ป (พ.ศ. 2558-2561) ได

ประกาศวสยทศนการพฒนาจงหวดสโขทยไววา “สโขทยเมองแหงมรดกโลก ทองเทยวประทบใจ เศรษฐกจ

127

กาวไกล สขภาพอนามยดถวนหนา” แสดงใหเหนวาจงหวดสโขทยใหความส าคญตอจงหวดในฐานะการเปน

เมองมรดกโลกมากทสด โดยมงเนนการพฒนาการทองเทยวในสวนของอทยานประวตศาสตรสโขทย และ

อทยานประวตศรสชนาลย ก าแพงเพชร ดแลรกษาอนรกษศลปวฒนธรรมของแหลงทองเทยวทเปนมรดกโลก

พฒนาสงอ านวยความสะดวก สงเสรมการทองเทยวในลกษณะทมเรองราว และรปแบบการน าเสนอท

สอดคลองกบความตองการของนกทองเทยว มงประชาสมพนธสงเสรมการขายและการตลาด การทองเทยว

เมองมรดกโลก (อทยานประวตศาสตรสโขทย อทยานประวตศาสตรศรสชนาลย เชอมโยงกบอทยาน

ประวตศาสตรก าแพงเพชร) ตลอดจนวดและสถานทปฏบตกจกรรมทางศาสนา งานประเพณ และงานแสดง

ศลปวฒนธรรมทส าคญของจงหวดสโขทย เชน งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ งานสกการะพระ

แมยา งานบวชชางหาดเสยว งานประเพณสงกรานต การแสดงแสง-เสยง (Light and Sound) เปนตน

สรปสถานการณทองเทยวภายในประเทศ จงหวดสโขทย พ.ศ. 2558 โดยกรมการทองเทยว กระทรวง

การทองเทยวและกฬา พบวา จ านวนนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวทจงหวดสโขทยมจ านวน 1,246,967

คน เปนนกทองเทยวชาวไทย 907,556 คน และนกทองเทยวชาวตางชาต 339,411 คน โดยในป พ.ศ. 2558

จงหวดสโขทยมรายไดจากการทองเทยวมากถง 3,032 ลานบาท

จากขอมลทางสถตขางตนจะเหนวา จงหวดสโขทยมรายไดจากการทองเทยวจ านวนมาก และทาง

จงหวดกไดเลงเหนความส าคญในการพฒนาการทองเทยว จนก าหนดไวในยทธศาสตรการพฒนาจงหวดสโขทย

ตามแผนพฒนาจงหวดสโขทย 4 ป (พ.ศ. 2558-2561) เปนล าดบแรก โดยมงเนนการพฒนาการทองเทยวเชง

ประวตศาสตรและวฒนธรรมเปนหลก โดยจงหวดสโขทยใชงานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ ทจดขน

ทกปในชวงเดอนพฤศจกายนเปนจดดงดดการทองเทยว โดยใช “นางนพมาศ” เปน Gimmick ส าคญในการ

ประชาสมพนธการทองเทยวของจงหวด ซงผศกษาจะน าเสนอในล าดบตอไป

2. การใช “นางนพมาศและงานลอยกระทง” เปนจดดงดดการทองเทยว

เมอกลาวถงงานเทศกาลการทองเทยวทเปนทรจกของจงหวดสโขทยคงจะตองกลาวถง “งานประเพณ

ลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ” ซงไดถกประชาสมพนธวาเปนงานประเพณทมมาตงแตรชสมย “พระรวงเจา”

โดยม “นางนพมาศ” เปนผรเรมประดษฐกระทงเปนคนแรก

งานประเพณนโดยแททจรงแลว เปนงานประเพณทถกประกอบสรางขนมาพรอม ๆ กบการสราง

อทยานประวตศาสตรสโขทย แนวความคดทมาของประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ มาจากนายนคม ม

สกะคามะ อดตหวหนาอทยานประวตศาสตรสโขทย เมอ พ.ศ. 2520 และตอมาไดเปนอธบดกรมศลปากรใน

ระหวาง พ.ศ. 2541- 2542 ไดเสนอใหจงหวดสโขทย “พลกฟน” ประเพณนขนและจดใหเปนงานใหญ

ระดบชาต (วรศรา ตงคาวณช, 2557: 254)

128

หลกฐานทคณะกรรมการจดงานน ามาใชในการฟนประเพณน อาศยการตความจากศลาจารกหลกท 1

ทกลาวถงงานเทศกาลงานประเพณในเมองสโขทย โดยขอความในจารกกลาววา

เมอโอกพรรษากรานกฐน เดอนณงจงแลว เมอกรานกฐน มพนมเบย มพนมหมาก มพนม

ดอกไม มหมอนนงหมอนโนนบรพารกฐนโอยททานแลปแลญบลาน ไปสดญตกฐนเถงอรญญกพน เมอ

จกเขามาเวยงเรยงกนแตอรญญกพนเทาหวลาน ด บงค กลองดวยเสยงพาดเสยงพณ เสยงเลอน

เสยงขบ ใครจกมกเลน เลน ใครจกมกหว หว ใครจกมกเลอน เลอน เมองสโขทยน มสปากประตหลวง

เทยรยอมคนเสยดกน เขามาดทานเผาเทยน ทานเลนไฟ เมองสโขทยน มดงจกแตก

(จารกพอขนรามค าแหง, ดานท 2, บรรทดท 6)

นายนคม มสกะคามะ และคณะ ไดตความถงเทศกาลในประโยคตอมา วาหลงจากออกพรรษาแลวเขา

เดอน 12 มการลอยกระทงเพอบชารอยพระพทธบาททหาดทรายรมฝงแมน านมมทานท และไดใหชอเทศกาล

นตามค าในศลาจารกวา “งานเผาเทยนเลนไฟ” โดยมจดเนนทเปนหวใจคอการ “ฟนฟ” ประเพณลอยกระทง

ประเพณเผาเทยน และการเลนไฟ พล ตะไล ไฟพะเนยง ดอกไมไฟชนดตาง ๆ มการเรมจดงานอยางใหญโต

ตงแต พ.ศ. 2520 จนถงปจจบน (วรศรา ตงคาวณช, 2557: 254)

นอกจากงานเผาเทยนเลนไฟแลว จงหวดสโขทยยงม Gimmick ส าคญในการประชาสมพนธการ

ทองเทยวของจงหวดอกอยางหนงคอ นางนพมาศ ซงเปนบคคลทมความเกยวพนกบงานประเพณลอยกระทง

เผาเทยน เลนไฟ ของจงหวดสโขทย โดยอางองมาจากวรรณคดเลมส าคญของไทยเรอง “ต ารบทาวศรจฬา

ลกษณ” ทมเนอหาวาดวยประวตของนางนพมาศ ผเปนสนมเอกของพระรวงเจา และเปนผประดษฐกระทง

ขนเปนคนแรกในประวตศาสตร ภาพลกษณนางนพมาศทถกใชในการประชาสมพนธ จะเปนผหญงทเปนชน

ชนสง เปนนางในราชส านก มรปรางหนาตางดงาม กรยามารยาทออนชอย เปยมไปดวยสตปญญาอนชาญ

ฉลาด โดยในปจจบนนางนพมาศเปนทรจกอยางแพรหลายไปทวประเทศ จนถอไดวา “นางนพมาศ” เปน

สญลกษณสากลของเทศกาลลอยกระทง

การจด “งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ” จงหวดสโขทย ทางคณะกรรมการการจดงาน

ใชงานเผาเทยนเลนไฟ และนางนพมาศ เปน Theme ของงาน โดยอางสทธการเปนตนก าเนดเทศกาลลอย

กระทงและนางนพมาศ เปนจดดงดดนกทองเทยวใหมาเทยวเทศกาลลอยกระทงทจงหวดสโขทย ท าใหงาน

ลอยกระทงของจงหวดสโขทยมความพเศษ และมคณคามากกวาการจดงานของพนทอน ๆ ในฐานะรากเหงา

ตนก าเนดของประเพณลอยกระทง

“งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ” จงหวดสโขทย จดขนเปนประจ าทกปในชวงเดอน

พฤศจกายน ชวงเทศกาลลอยกระทง โดยทางจงหวดสโขทยไดจดการแสดงแสง ส เสยง ขนเปนประจ าทกปท

129

บรเวณอทยานประวตศาสตรสโขทย ในป 2560 น จะจดขนในชวงวนท 1-5 พฤศจกายน 2560 โดยทาง

คณะกรรมการจดงานไดเปดจ าหนายบตรผานบรษท Thai Ticket Major

รปแบบการประชาสมพนธงาน ทางคณะผจดงานไดใช “งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ”

และ “นางนพมาศ” เปนรปแบบหลกของการจดงานเหมอนอยางเชนทกป โดยขอความประชาสมพนธ “งาน

ประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ” มการอางองขอมลทางประวตศาสตรและวรรณคด โดยขอความทใช

ประชาสมพนธงานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ ผานบรษท Thai Ticket Major มขอความ ดงน

งานประเพณลอยกระทงของไทย มมาแตสมยสโขทย โดยมคตความเชอวาเปนการบชา

และขอขมาพระแมคงคาเปนการสะเดาะเคราะห และบชาพระผเปนเจาในศาสนาพราหมณ หรอเปน

การบชารอยพระบาท เปนตน

...ตอนนไปกวาดวยการลอยพระประทปทวาในกฎหมายนมเนอความเขาเคาเรองนพมาศ

ซงวา ทาวศรจฬาลกษณซงเปนพระสนมเอก แตครงพระเจาอรณมหาราช คอพระรวง ซงเปนเจา

แผนดนสยาม ตงแตกรงตงอย ณ เมองสโขทย ไดกลาวไววา ในเวลาฤดเดอนสบสองเปนเวลาเสดจ

ลงประพาสในล าน าตามพระราชพธในเวลากลางคน พระอครมเหสและพระสนมฝายใน ตามเสดจใน

เรอพระทนงทอดพระเนตรการนกขตฤกษ ซงราษฎรเลนในแมน าตามก าหนดป เมอนางนพมาศได

เขามารบราชการ จงไดคดอานท ากระทงถวายพระเจาแผนดน เปนรปดอกบวและรป ตาง ๆ ให

ทรงลอยตามสายน าไหล และคดค าขบรองถวายแดพระเจาแผนดน ทรงพระด ารจดเรอพระทนงเทยบ

ขนานกนใหใหญกวาง

หนงสอต ารบทาวศรจฬาลกษณไดบรรยายถงลกษณะของกระทงทนางนพมาศประดษฐถวาย

พระรวงเจา ดงน

“...การพระราชพธจองเปรยง ในวนเพญเดอนสบสอง เปนวนนกขตฤกษชกโคม ลอยโคม นาง

นพมาศ ไดประดษฐโคมลอย ตกแตงเปนรปดอกกระมทมาน กลบรบแสงพระจนทร ใหญประมาณเทา

กระทงระแทะ ลวนแตพรรณดอกไมซอนสสลบใหเปนลวดลาย แลวกเอาผลพฤกษาลดาชาตมาแกะ

จ าหลกเปนรปมยระคณาวหคหงส ใหจบจกเกสรบปผชาตอยตามดอกกระมทเปนระเบยบเรยบรอย

วจตรไปดวยสยอมสดสวางควรจะทอดทศนายงนก ทงเสยบแซม เทยน ธปและประทปน ามนเปรยง

เจอดวยไขขอพระโค...” (ดอกกระมท หอโกมท เปนดอกบวประเภทบวเผอน บวผน ทขยายกลบบาน

ในเวลากลางคน กลางวนหบ ระแทะ คอลอเกวยน)

...เอกลกษณประเพณประลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ เปนทเลองลอ มทงกระทงทรงพมขาว

บณฑ งานฝมออนวจตรทสะทอนความประณตของชางศลปเมองสโขทย ตลาดปสานโบราณ หรอ

130

ตลาดแลกเบย การจ าลองบรรยากาศการซอ ขาย แบบโบราณ ใหนกทองเทยวไดสมผสถงกลนอาย

วฒนธรรมดวยการแลกหอยเบยแทนเงนสด เพอใชซอขาย อาหารพนเมอง และการแสดงแสง ส

เสยง สมผสเรองราวประวตศาสตรมนตเสนหอารยธรรมเมองมรดกโลก

พธและกจกรรมในภาคกลางวนจะมขบวนแหนางนพมาศ และการออกราน จดนทรรศการ

สวนในเวลากลางคนจะมการประดบไฟ หรอจดเทยนตามโบราณสถานตางๆซงมความสวยงามเปน

เอกลกษณของงานประเพณลอยกระทงจงหวดสโขทย มการลอยกระทง และจดดอกไมไฟอยาง

สวยงามทวทองน าและตระพงตางๆ ใบบรเวณอทยานประวตศาสตรสโขทย มการจดประกวด

กระทง การแสดงแสง เสยงเกยวกบประวตศาสตรกรงสโขทย ณ บรเวณวดมหาธาต ตลอดจนการ

แสดงนาฏศลปและมหรสพตาง ๆ

จากขอความประชาสมพนธการทองเทยวทน าเสนอผานทางบรษท Thai Ticket Major พบวา

รปแบบการเขยนประชาสมพนธมงเนนทคณคาเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมอนยาวนาน โดยอางคตความ

เชอทมอทธพลฝงรากลกในสงคมไทย มงท าใหผทอานตระหนกถงความส าคญของงานเทศกาลในฐานะการเปน

ความเชอทเปนสรมงคลตอชวตของผทปฏบตตาม

จากนนเปนการอางถงพระราชพธสบสองเดอน พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว ททรงกลาวถงนางนพมาศ หรอทาวศรจฬาลกษณ ผเปนสนมเอกแหงพระเจาอรณราช หรอพระรวง

เจา

ถดจากนนจงอางถงขอความในหนงสอต ารบทาวศรจฬาลกษณ วาดวยการบรรยายลกษณะกระทงท

นางนพมาศประดษฐถวายพระรวงเจา ซงการกลาวอางถงขอความจากหนงสอวรรณคดเปนการสรางความ

นาเชอถอ แสดงใหเหนถงคณคาความเกาแกยาวนานของประเพณ

รปแบบการประชาสมพนธในลกษณะน เปนกลวธการใชความยงใหญของกาลเวลาในอดตเปนจด

ดงดดในการประชาสมพนธ รปแบบงานเปนการจดแบบยอนยค บอกเลาเรองราวประวตศาสตร โดยใช

เรองราวในแผนดนพระรวงเจาและการประดษฐกระทงของนางนพมาศเปน Theme ของเรอง มรปแบบการ

น าเสนอทยงใหญ อลงการ ทงความสวยงามของฉาก เครองแตงกาย เนอหาทเปนประวตศาสตร ซงเหมาะกบ

คนในสมยปจจบนทอยในภาวะของโลกทเตมไปดวยเทคโนโลย ความรวดเรว ความฉาบฉวย และการแขงขน

ซงจรง ๆ แลวคนในยคเทคโนโลยนมความรสกโหยหาอดตอยลก ๆ ทงยงมความตองการกลบไปซมซบรากเหงา

ของความเปนไทย วฒนธรรมและอารยธรรมอนยงใหญของบรรพบรษ และตองการใชชวงเวลาบางชวงเพอดม

ด ากบศลปวฒนธรรม เพอฟนฟจตวญญาณทก าลงถกดดกลนดวยประแสของเทคโนโลย เหนไดจากธรกจการ

ทองเทยวเชงยอนยคทไดรบความนยมในปจจบน ดวยเหตนท าให “งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลน

131

ไฟ” ของจงหวดสโขทย ไดรบความนยมจากประชาชน และเปนจดดงดดการทองเทยวทประสบความส าเรจมา

ตลอดระยะเวลา 40 ป

3.3 ความจรงเกยวกบ “นางนพมาศ” ในทางวรรณคดและประวตศาสตร

สญลกษณการทองเทยวทส าคญของจงหวดสโขทยนอกเหนอจากงานเทศกาลเผาเทยนเลนไฟ คอ

“นางนพมาศ” นางนพมาศเปนสญลกษณประเภทบคคล ทถกก าหนดใหเปนสวนหนงของประเพณลอยกระทง

จงหวดสโขทยประชาสมพนธถงนางนพมาศในลกษณะของการเปนบคคลจรงทางประวตศาสตร โดยอางอง

ชวประวตนางนพมาศจากวรรณคดเรอง “ต ารบทาวศรจฬาลกษณ” ซงแตเดมเชอกนวาเปนวรรณคดทแตงขน

สมยสโขทย เนองจากมเนอเรองเกยวกบราชส านกสมยสโขทย ในบานแพนกเปดเรองกลาวถงนางนพมาศไววา

๏ นพมาศนามแมน เดมมา

โปรดเปลยนศรจฬา ลกษณล า

อดดมรปปรชา ชาญยง นแม

หยงภพใดจกก า กวาน ฤๅม

ต ารบโปราณาจารย พระศรจฬาลกษณทานกลาวความสวสดเจรญของสตรภาพผประพฤต

ตามโอวาทแหงทานไว แตสมยจลศกราชแรก ตงครงแผนดนสมเดจพระรวงเจาโดยนยมดงน

(สจตต วงษเทศ, 2554: 15)

จากค าประพนธขางตนกลาววา “นพมาศ” เปนชอเดม ตอมาไดรบการโปรดเกลาเปลยนเปน

“ศรจฬาลกษณ” โดยนางมชวตในสมยพระรวงเจา ในต ารบทาวศรจฬาลกษณกลาวถงชาตก าเนดของนางวา

นางเปนตระกลพราหมณ บดาชอโชตรตนมารดาชอเรวด บดาของนางเปนพระปโรหตต าแหนงนามนนออก

พระศรมโหสถ

เมอนางนพมาศอายได 15 ป ความงามและความเฉลยวฉลาดของนางกเลองลอเขาไปในราชส านก

พระรวงเจาจงรบสงใหรบนางเขามาเปนสนมในวงเพอใหเปนเกยรตยศแกบดา ตอมานางนพมาศไดประดษฐ

กระทงรปดอกกระมทเปนทถกพระราชหฤทยของสมเดจพระรวงเจา จนไดรบการแตงตงเปน “ทาวศรจฬา

ลกษณ” พระสนมเอก

ครนถงโคมรปดอกกระมทของขานอย สมเดจพระเจาอยหวทรงทอดพระเนตร พลางทางตรส

ชมวาโคมลอยอยางนวามประหลาด ยงหาเคยมไม เปนโคมของผใดคดกระท า ทาวศรราชศกดโสภาก

กราบบงคมทลวาโคมของนพมาศธดาพระศรมโหสถ..... ครนสมเดจพระรวงเจาทรงสดบ กด ารสวา

ขานอยนมปญญาฉลาดสมกบทเกดในตระกลนกปราชญ..... จงมพระราชบรหารบ าหยดสาปสรรวา แต

นสบไปเบองหนา โดยล าดบกษตรยในสยามประเทศ ถงการก าหนดนกขตฤกษวนเพญเดอน 12 พระ

132

ราชพธจองเปรยงแลวกใหกระท าโคมลอยเปนรปดอกกระมทอทศ สกการบชาพระพทธบาทนมมทาน

ทตราบเทากลปาวสาน อนวาโคมลอยรปดอกกระมท (ดอกบว) กปรากฏมาจนเทาทกวนน

(สจตต วงษเทศ, 2554: 66)

ทงน เรองเลานางนพมาศในฐานะสนมเอกของพระรวงจาผประดษฐกระทงไดรบการพสจนในทาง

วชาการแลววา “เปนเพยงวรรณกรรมสมยรตนโกสนทรตอนตนทใชกรงสโขทยเปนฉากในการด าเนนเรอง

เทานน” โดยพจารณาจากส านวนภาษาทไมรวมสมยกบจารกสมยสโขทย และในสวนของเนอหาในตอน

กลาวถงภาษา 62 ภาษา พบการกลาวถง “ฝรงมะรกนภาษา” ซงเปนชาตเกดใหมในสมยรตนโกสนทร

ขอความกลาวไว ดงน

แตนขานอยผชอศรจฬาลกษณ จะพงจ าแนกชาตภาษาตาง ๆ ตอออกไป คอ ภาษาไทย ๑

ภาษาลาว ๑ ลาวน าหมกภาษา ๑ ลาวลอภาษา ๑ ... ฝรงมะรกนภาษา ๑

(สจตต วงษเทศ, 2554: 17)

นอกจากนสจตต วงษเทศ (2554) ยงไดกลาวถงขอสรปถงสมยทแตงวรรณคดเรองต ารบทาวศรจฬา

ลกษณไววา วรรณคดเรองต าหรบทาวศรจฬาลกษณฉบบทเหนกนอยน เปนหนงสอทแตงกนขนสมย

รตนโกสนทรตอนตนนเอง ถาจะใหระบเจาะจงลงไปกแตงขนกนในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลา

เจาอยหว ไมหลงไปกวานนสมเดจฯ กรมพระยาด ารงฯ ในพระนพนธค าน าเมอป พ.ศ.๒๔๕๗ กทรงคดเชนนน

แตกระนนกทรงมขอสนนษฐานตอไปวา เรองนางนพมาศนของเดมจะมาในจ าพวกหนงสอต าราพราหมณ ซง

เขยนดวยตวหนงสอพราหมณเปนภาษาไทย จงมผมาแตงขนใหมเมอรชกาลท 2 หรอท 3 ในกรงรตนโกสนทร

ดงกลาวมาแลว อก 22 ปตอมา ในป พ.ศ. 2479 ทรงมลายพระหตถถงพระยาอนมานราชธนกทรงเปลยนพระ

มตไป กลาวคอนอกจากจะทรงแสดงนยใหเหนวา มไดทรงคดเหนเปนต าราพระราชพธอกตอ ไปแลว ยงทรง

ระบโดยชดเจนทเดยววา “ฉนเขาใจวาพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงพระราชนพนธ”

นอกจากนขอมลดงกลาวยงถกยนยนอยางเปนทางการจากกรมศลปากร วาดวยเรองของการก าหนด

อายของวรรณคดเรองต ารบทาวศรจฬาลกษณ ดงน

วรรณคดเรองนางนพมาศน นาจะจดไวในสมยรตนโกสนทรตอนตน ดวยเหตทการก าหนดยค

สมยของวรรณคดนน ตองพจารณาจากเวลาทแตงวรรณคดนนเปนส าคญ มใชก าหนดจากขอมลใน

เนอเรอง (กรมศลปากร, 2528: 255)

จากขอสรปดงกลาวหมายความวาไมมนางนพมาศหรอทาวศรจฬาลกษณในสมยสโขทย แตในสโขทย

ม บคคลทด ารงต าแหนง ”สมเดจพระราชเทวศรจฬาลกษณอครราชมหศเทพยธรณดลกรตนบพตรเปนเจา”

อยจรง โดยพระนางเปนอครมเหสในสมเดจมหาธรรมราชาธราชแหงกรงสโขทย โดยพบจารกทกลาวถง

133

“สมเดจพระราชเทวศรจฬาลกษณ” อย 2 หลก คอ จารกวดบรพาราม และจารกวดอโสการาม โดยขอความ

ในจารกกลาวไววา

ลศกราชเจดรอยเจดสบส ทศ มะโรงนกษตร เดอนหาออกใหมหาค า วนพฤหสบด จงสมเดจ

พระราชเทวศรจฬาลกษณอครราชมหศเทพยธรณดลกรตนบพตรเปนเจา ผเปนบาทบรจาร ก

การตนชายาแดสมเดจมหาธรรมราชาธราช กอปรดวยปญจพธ กลยาณมศลพรยะปรชาด ากลใจมน

ในพระชนศาสนา มลกผหนงขนเปนพระยา ชอสมเดจรามราชาธราชบรมนารถบตร ๐ มพระนชตน

หนง โสดตนชอศรธรรมาโศกราช จงประดสถาพระมหาธาตเจาในบรพารามน

(จารกวดบรพาราม, ดานท ๑, บรรทดท ๑๒)

นมสศรตรรตน นมสดมงคลโลดรบรมานศกราชไดเจดรอยหกสบเอด (ป)โถะนกษตรผดคณ

มาสออกเจดค าโดยฤกษมหรด แลดถนาทอนโยคยโยค สมเดจพระราชเทพศรจฬาลกษณอครราช

(มเหส) เทพธร (ณโล) กรตน....................มาทปวรากเปนชายาแดสมเดจมหาธรรมราชาธราช

เกาปรดวยปญจพธกลยาณ มศลพร......................กลใจมนในพระชนศาสนา ทานจงประดษฐาพระ

สถปไวในวดอโสการาม

(จารกวดอโสการาม, ดานท ๑, บรรทดท ๑)

ทาวศรจฬาลกษณพระองคนมตวตนจรงในประวตศาสตรสโขทย แตไมใช “นางนพมาศ” และ พระ

นางกไมไดประดษฐโคมลอยดอกกระมท หากแตพระองคทรงเปนสตรผมศรทธาในพระพทธศาสนาอยางแรง

กลา พระองคกลปนาทดนถวายเปนเขตพทธาวาสจ านวนมาก เชน วดบรพาราม วดอโสการาม และยงทรง

บรณะและอปถมภพระอารามอกเปนจ านวนมากตามปรากฏในจารก เชน วดทกษณาราม วดศล

สทธาวาส วดทงชย เปนตน

ดงนน หากพจารณาในประเดนของ “นางนพมาศ” หรอ “ทาวศรจฬาลกษณ” สามารถสรปไดวา

“นางนพมาศ” ททางจงหวดสโขทยใชเปนจดดงดดการทองเทยว หรอใชเปนสญลกษณของงานลอยกระทง

ไมใชบคคลจรงทางประวตศาสตรดงขอความทกลาวอางในการประชาสมพนธ แตพระองคจรงของ “ทาว

ศรจฬาลกษณ” ของจงหวดสโขทย คอ “สมเดจพระราชเทวศรจฬาลกษณอครราชมหศเทพยธรณดลกรตนบ

พตรเปนเจา” ผทมไดประดษฐโคมลอยดอกกระมท แตทรงเปนกษตรยผเปนเอกอครศาสนปถมภกแหง

อาณาจกรสโขทย และเปนผทถกลมเลอนจากความรบรของชาวสโขทย และถกทาบทบดวยภาพแทนของนาง

นพมาศผประดษฐกระทง

3.4 ความพยายามในการสถาปนาตวตนของ “นางนพมาศ” ใหเปนทยอมรบในฐานะบคคลจรง

ทางประวตศาสตร

134

ความจรงเกยวกบเรองราวของนางนพมาศไดรบการยนยนมานานแลววาเปนเพยงตวละครตวหนงใน

วรรณคดสมยรตนโกสนทร นบตงแตพระวนจฉยในสมเดจฯ กรมพระยาด ารงราชานภาพ แตอยางไรกดยงม

ความพยายามจากหลายภาคสวนทจะสถาปนาเรองราวของนางนพมาศใหเปนบคคลจรงทางประวตศาสตร

นบตงแตการพยายามสรางความลวงนใหกลายเปนความจรงโดยสอกระแสหลก โดยสจตต วงษเทศ

(2554: 177) ไดกลาวไววา

เมอไมนานมาน คณะกรรมการเอกลกษณของชาต ส านกนายกรฐมนตร ไดจดพมพหนงสอ

ออกมาเลมหนง ชอ “พระราชพธ” ซงเปนการรวบรวมบทความทอานออกเผยแพรทางสถาน

วทยกระจายเสยง หนงสอเลมนเลาถงพธสมยสโขทยโดยใชขอความจากหนงสอเรองนางนพมาศเปน

ยดยาว นาสงสยวาผเขยนและผพมพมไดส าเหนยกในพระมตของสมเดจฯ จงจ าเรญรอยตาม ก.ศ.ร.

กหลาบ ทอางวาเปนหนงสอเกา 800 ปเศษ อะไรไมรายเทาทคดวา นคอบทความออกอากาศไปทว

ประเทศ และนคอผลงานของคณะกรรมการเอกลกษณของชาต

จากขอความขางตนจะเหนไดวาสอกระแสหลกของสงคมยงพยายามทจะยนยนและยดเยยดวาทกรรม

วา “นางนพมาศ” เปนบคคลทมตวตนอยจรงทางประวตศาสตร ซงอยในฐานะ “สตรผสรางประเพณ”

พยายามสรางภาพซอนทบระหวางนยายและประวตศาสตรทมความเสมอนจรง จนนางนพมาศกลายเปนมายา

คตอนสมบรณจนกลายเปนความนาเชอถอในทสด

บทความออกอากาศของคณะกรรมการเอกลกษณของชาตเปนการยนยนททรงพลง ทชวยตอกย าชด

ความคดทถกสรางขนมาวา “นางนพมาศ” และ “ประเพณลอยกระทง” มจดก าเนดมาจากอาณาจกรสโขทย

ท าใหชดความคดนฝงรากลกเขาไปในจตส านกของคนสโขทยมาตลอดระยะเวลากวา 40 ป และคนรนใหมท

เกดขนหลงจากชดวาทกรรมนถกสรางขนแลวกจะมความเชออยาเหนยวแนน ถงการด ารงอยของ “นาง

นพมาศ” ในฐานะบคคลในประวตศาสตร

ในปจจบนพบวามการสรางองคประกอบทางวฒนธรรมดานความเชอเกยวกบนางนพมาศเกดขน

จ านวนมาก ไมวาจะเปนวตถมงคลนางนพมาศรน 1 ทออกโดยสถานศกษาแหงหนงในจงหวดสโขทย โดยมทง

รปแบบลอยองคขนาดเลก และรปแบบลอยองคขนาดใหญ ไปจนถงการสรางเปนอนสาวรยอยางถาวร

การสรางนางนพมาศขนในรปลกษณของวตถมงคลเปนการสรางขนจากคนรนหลงซงเปนกลมบคคลท

ถกตอกย าดวยวาทกรรมทกลาววานางนพมาศเปนบคคลจรงทางประวตศาสตรมานานนบ 40 ป “ความลวง”

จงกลายเปน “ความจรง” ทมอ านาจและมอทธพลตอความคด ความเชอ ความศรทธาของคนสโขทยใน

ปจจบน โดยเฉพาะบคคลทเกดหลงป พ.ศ. 2520

135

การจด “งานประเพณลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ” โดยใช Theme ของงานเปนเรองราวของงาน

ลอยกระทงในราชส านกพระรวงเจาแหงกรงสโขทยกด การเผยแพรขอมลผานทางสอหลกกด รวมไปถงการ

สรางวตถมงคลกด ถอเปนองคประกอบส าคญทชวยตอกย าวาทกรรมทกลาววานางนพมาศเปนบคคลจรงทาง

ประวตศาสตร ดวยการสรางองคประกอบทางวฒนธรรมความเชอใหสามารถจบตองได เปนรปธรรม โดยม

รปแบบพธกรรมทเปนระเบยบขนตอน ท าใหชดความคดนครอบง าคนในสงคม ไมใชเพยงแคชาวสโขทย แต

เปนการครอบง าคนทงประเทศ ใหเชอถงการมอย การด ารงอย และการมตวตนของ “นางนพมาศ” ผประดษฐ

โคมลอยดอกกระมท และเปนตนก าเนดประเพณลอยกระทง

สรปและอภปรายผลการวจย

จากการศกษาพบวา การทองเทยวของเมองมรดกโลกทางวฒนธรรมของจงหวดสโขทย มการดงดด

การทองเทยวทมความแตกตางจากการทองเทยวในแหลงมรดกโลกทางวฒนธรรมแหลงอน ๆ เนองจาก

เรองราวทใชในการโปรโมทถงความเปนเมองประวตศาสตรของสโขทย เปนเรองราวทเรยกวานยายอง

ประวตศาสตร ไมใชเหตการณทางประวตศาสตร โดยมลเหตของเรองอาจเกดจากความไมรอบคอบใน

การศกษาขอมลทางประวตศาสตรของคณะกรรมการในขณะนน หรออาจเกดจากความจงใจสถาปนาชด

ความคดทเปนความลวงนใหเปนความจรง เพอท าใหเมองสโขทยเปนเมองทมประวตศาสตรเปนเอกลกษณเปน

แบบฉบบของตวเอง

ขอมลทางประวตศาสตรทไดสถาปนาขนใหมนไดแพรขยายออกไปสการรบรและจตส านกของ

ประชาชนในสงคมอยางรวดเรว โดยเฉพาะประชาชนทเกดหลงป พ.ศ. 2520 จะไดรบการปลกฝงชดขอมลนมา

ตลอด ประวตศาสตรไทยจะถกบดเบอนไปจากความจรง และถกทดแทนดวยค าโกหก บคคลจรงทาง

ประวตศาสตรจะถกลมเลอน และแทนทดวยบคคลสถาปนาซงไมมตวตนจรง ชดความรทางประวตศาสตรทถก

บดเบอนไดรบการถายทอดและผลตซ าดวยวาทกรรมแหงความลวง

แมวาในทางวชาการจะไดสรปมาแลววาชดความคดเรองนางนพมาศและงานลอยกระทงนไมใชความ

จรงทางประวตศาสตร แตกไมมหนวยงานใดทแกไขความเขาใจผดเหลานน เนองมาจากหนวยงานทเกยวของ

ค านงถงผลกระทบทจะเกดขนกบการทองเทยวของจงหวดสโขทย มากกวาขอมลทางประวตศาสตรทถก

บดเบอน

ความลวงนยงกอใหเกดผลกระทบตอระบบการศกษาไทย เพราะขอมลชดนไดถกก าหนดลงไปใน

หลกสตรการเรยนการสอนในรายวชาประวตวรรณคด 1 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ท าใหเยาวชนไดรบการ

ปลกฝงชดขอมลอนเปนเทจนมาโดยตลอด ถอเปนจดดางพรอยของระบบการศกษาไทยทยอมรบชดขอมลอน

136

เปนเทจนเขามาสระบบการศกษา ทง ๆ ทกรมศลปากรไดชแจงแลววา “วรรณคดเรองนางนพมาศน นาจะจด

ไวในสมยรตนโกสนทรตอนตน ดวยเหตทการก าหนดยคสมยของวรรณคดนน ตองพจารณาจากเวลาทแตง

วรรณคดนนเปนส าคญ มใชก าหนดจากขอมลในเนอเรอง” (กรมศลปากร, 2528: 255)

ดงนน จะเหนไดวาเพยงแคความตองการทจะหาเอกลกษณของจงหวดสโขทยเพอใชในการโปรโมท

การทองเทยว ท าใหหนาประวตศาสตรไทยตองถกบดเบอนดวยขอมลอนเปนเทจ ทงทแทจรงแลวจงหวดด

สโขทยสามารถยนหยดเปนแหลงทองเทยวทส าคญของประเทศไทยและของโลกไดแมปราศจากนางนพมาศ

และงานลอยกระทง เพราะเมองสโขทยเปนเมองทมคณคาทางประวตศาสตรมโบราณสถานทมความเกาแก

สวยงาม รมรวยดวยอารยธรรมอนเปนมรดกของชาตและยงเปนมรดกความทรงจ าของโลก มคณคาในตวเอง

แมปราศจากสตรทมนามวา “นางนพมาศ” และ “ลอยกระทง”

ขอเสนอแนะ

ควรมการศกษาเอกลกษณดานอนของจงหวดสโขทยเพอน ามาพฒนาใหเปนจดดงดดการทองเทยว

ทดแทนนางนพมาศและประเพณลอยกระทง

เอกสารอางอง

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2559). สรปสถานการณทองเทยวภายในประเทศ จงหวดสโขทย พ.ศ.

2552 – 2558. กรงเทพฯ: กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

คณะกรรมการพฒนาการทองเทยวประจาเขตพฒนาการทองเทยวมรดกโลกดานวฒนธรรม. (2560).

แผนปฏบตการพฒนาการทองเทยวภายในเขตพฒนาการทองเทยวมรดกโลกดานวฒนธรรมพ.ศ.

2560-2564. กรงเทพฯ: (ม.ป.ท.).

ฐานขอมลจารกในประเทศไทย ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน). (2549). จารกพอขน

รามค าแหง. วนทคนขอมล 17 พฤษภาคม 2560, เขาถงไดจาก

http://www.sac.or.th/databases/ inscriptions/inscribe_detail.php?id=47.

บรษท Thai Ticket Major. (2560). การแสดงงานลอยกระทง เผาเทยน เลนไฟ จงหวดสโขทย ประจ าป

2560. วนทคนขอมล 7 กนยายน 2560เขาถงไดจาก ,

http://www.thaiticketmajor.com/performance

/loy-ka-tong-festival-sukhothai- 2017- th.html.

พพฒน กระแจะจนทร. บรรณาธการ. (2558). สโขทยกบอาเซยน: มองปจจบนผานอดตจากมต

137

ประวตศาสตรศลปะ โบราณคด. ปทมธาน: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พเศษ เจยจนทรพงษ. (2557). ความหมายของพระพทธรปศลปะอทองซงพบทสโขทย, ด ารงวชาการ,

13(1), 45-72.

รญจวน ประวตเมอง และคณะ. (2554). งานวจยเรองศกยภาพการจดการแหลงทองเทยวเมองมรดกโลก

ของประเทศไทย กรณศกษา :อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชรและอทยาน

ประวตศาสตรพระนครศรอยธยาเพอการทองเทยวเชงวฒนธรรมอยางยงยน. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

วรศรา ตงคาวานช. (2557). ประวตศาสตร “สโขทย” ทเพงสราง. กรงเทพฯ: มตชน.

สจตต วงษเทศ, บรรณาธการ. (2545). ไมมนางนพมาศ ไมมลอยกระทง สมยสโขทย. (พมพครงท 3).

กรงเทพฯ: มตชน.

ส านกงานจงหวดสโขทยกลมงานยทธศาสตรการพฒนาจงหวด. (2556). ยทธศาสตรการพฒนาจงหวด

สโขทยตามแผนพฒนาจงหวดสโขทย 4 ป (พ.ศ. 2558-2561). สโขทย: ส านกงานจงหวดสโขทย.

138

แนวทางการพฒนาการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event)

ของเมองพทยา จงหวดชลบร

Guidelines for the Development of Special Events in Pattaya City, Chonburi Province

อดเทพ ก าแพงเสร1

กลยา สรอยสงห2

จนา มากาเรต ซมเมอรส3

1 ภาควชาการจดการนทรรศการและการประชม คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน 2 ภาควชาศกษาทวไป คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน 3 ภาควชาศกษาทวไป คณะอตสาหกรรมบรการ วทยาลยดสตธาน

E-mail address: adithep.ka@dtc.ac.th

บทคดยอ

การศกษาแนวทางการพฒนาการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของ

เมองพทยา จงหวดชลบร มวตถประสงคเพอศกษาศกยภาพทางการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ (Special

Event) และเพอศกษาแนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ (Special Event) ของเมอง

พทยา จงหวดชลบร โดยมบทสรป ดงน

1. แนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด คอ ตองมการศกษาถงปจจย

ทเกยวของกบการจดงานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ในเมองพทยา ประกอบดวย 4 ดาน

คอดานโครงสรางพนฐาน ดานนโยบายภาครฐ ดานการมสวนรวมของผทมสวนเกยวของ และดาน

ประชาสมพนธ โดยมการใหความรวมมอและการบรณาการหลายภาคสวน คอ ภาครฐ ภาคเอกชน ประชาชน

และผเขารวมงานเพอใหเกดการพฒนาการทองเทยวแบบยงยน

2. ประโยชนในการพฒนาการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของเมอง

พทยา จงหวดชลบร ประกอบดวย 1) ประโยชนทางดานวชาการในการทราบถงสถานการณปจจบนและ

ศกยภาพของอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) เพอน าไปใชใน

การจดท าแผนพฒนาศกยภาพของอตสาหกรรมการทองเทยว 2) ประโยชนทางดานหนวยงานทเกยวของ อาท

เชน หนวยงานภาครฐไดน าองคความรไปพฒนาและปรบปรงการด าเนนการขององคกรใหสอดคลองกบ

วตถประสงคของแผนพฒนาการทองเทยวแบบยงยนได ภาคเอกชนไดน าองคความรไปพฒนาและปรบปรงการ

139

ด าเนนงานทางธรกจใหสอดคลองกบการเปนเมองแหงการทองเทยวแบบยงยน และเปนแนวทางสงเสรมการม

สวนรวมของภมภาคในการด าเนนงานทางดานอตสาหกรรมบรการในหลายดาน พรอมทงเปนแนวทางการ

เสรมสรางการมสวนรวมของภาคเครอขายในภาคตะวนออก และการเตรยมพรอมสการจดตงศนยความเปน

เลศดานอตสาหกรรมไมซในภาคตะวนออก

ค าส าคญ: แนวทางการพฒนาการทองเทยว กจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Events) พทยา จงหวด

ชลบร

Abstract

This is a study of guidelines for the development of Special Events in Pattaya city,

Chonburi Province. The objective was to study tourism potential in special events and study

guidelines for the development of special events of Pattaya city, Chonburi Province. The

summary is as follows:

1. The guidelines for tourism development in special events. The study of factors

related to special events in Pattaya city included 4 factors: infrastructure, government policies,

participation of service provider and public relations. The cooperation and integration of

public, private and participant sectors to achieve sustainable tourism development.

2. The benefits of tourism development in special events in Pattaya City in Chonburi

province are as follows: 1) the academic benefits of current situation and potential of the

tourism industry in the field of special events. 2) The benefits of relevant of organization such

as government organizations that have introduced the knowledge to develop and improve

the organization operations in line with the objective of the sustainable tourism in the

development plan. The private sector has introduced knowledge and improved business

operations with sustainable tourism. The guidelines for regional participation in the service

sector in hospitality. It is also a guideline for enhancing the participation of network partners

in the east of Thailand in preparation for the establishment of the MICE industry excellence

center in the east of Thailand.

Keywords: Guideline of tourism development, Special events, Pattaya city, Chonburi

140

บทน า

ยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนดใหไวขนจะตองพฒนาทงระบบ

เพอใหเกดการสรางรายไดและกระจายความเจรญอยางทวถง โดยภาครฐไดก าหนดยทธศาสตรการขบเคลอน

อตสาหกรรมทองเทยวไทยไว 5 ยทธศาสตร โดยยทธศาสตรทใหความส าคญอนดบแรก คอยทธศาสตรการ

สงเสรมการตลาด การใหความส าคญกบตลาดทองเทยวทงในและตางประเทศเพอกระตนใหเกดการเดนทาง

และใชจาย

โดยเฉพาะกลมนกทองเทยวคณภาพ อาท กลมทองเทยวเชงสขภาพ กลมการประชมสมมนา และจด

นทรรศการนานาชาต (MICE) กลมแตงงานและฮนนมน กลมทองเทยวเชงอนรกษดวยการสรางภาพลกษณโดย

ใชอตลกษณของความเปนไทย เพอใหเกดมลคาเพมในอตสาหกรรมทองเทยว นอกจากนนภาครฐโดยกระทรวง

การทองเทยวและกฬาไดประกาศเขตพฒนาการทองเทยวเ พอน ารอง โดยมวตถประสงคเพอพฒนาการ

ทองเทยวในพนททมเอกลกษณและวถชวตทองถนทคลายคลงกน เชน พฒนาการทองเทยวชายฝงทะเล

ตะวนออก Active Beach ประกอบดวย ชลบร ระยอง จนทบร และตราด (ส านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558).

สงทส าคญในการพฒนาการทองเทยว คอ การสงเสรมการจดกจกรรมการทองเทยว โดยการจด

กจกรรมการทองเทยวในประเทศไทยเปนอกทางเลอกหนงทจะสามารถรายไดและสรางความไดเปรยบใหกบ

ประเทศ ซงจากเดมรายไดของธรกจการจดงานยงเนนการจดงานในประเทศเปนสวนใหญ แตในปจจบนมการ

เพมขนของรายไดจากการรบจดงานในตางประเทศมากขน โดยเฉพาะในกลมประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ซงน าไปสการจดงานขนาดใหญมากขน (ศนยวจยกสกร , 2558) โดยการทองเทยวแหงประเทศไทย มการจด

กจกรรมพเศษทางการตลาดเพอใหประเทศไทยเกดความมงมนเพอใหเปนแหลงทองเทยวทเปนจดหมาย

ปลายทางหลกส าหรบนกทองเทยว และสามารถสรางรายไดอยางลงตว ท าใหเกดการกระจายรายไดของ

นกทองเทยวไปสทองถนอยางแทจรง และยงมการเจาะกลมตลาดใหม เพอเปนการขยายฐานการตลาดทม

ศกยภาพในการใชจายเพมมากขน ในอกประการหนงทประเทศไทยตองการความไดเปรยบทงในและ

ตางประเทศตองใชการสอสารทางการตลาดเพออยบนรากฐานของความเปนไทยและน าเสนอประสบการณท

เปนเอกลกษณเฉพาะแกนกทองเทยว โดยในป 2560 มการใชสโลแกน “ทองเทยววถไทย เกไกสไตลลกซง”

(การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2559) เพอเปนการสะทอนใหเหนวาการทองเทยวจะตองลงมอปฏบตดวยมอ

ของตนเอง เพอเขาใจบรบทของการทองเทยวอยางแทจรง ซงจากทนกทองเทยวไดเขาไปศกษาหรอลงพนท

ทองเทยวเปนสงทสามารถสรางรายไดใหกบชมชน เกดเปนการกระจายรายได รวมไปถงการมงานท าของคนใน

ชมชน สรางใหเกดเศรษฐกจทดของประเทศ โดยในประเทศไทยมเมองทเปนจดเดนอยทกภมภาค ทงทเปนเชง

141

ธรรมชาต วฒนธรรม ประวตศาสตร หรอแมแตกจกรรมพเศษทางการตลาด ท าใหประเทศไทยจงมความ

ไดเปรยบในดานแหลงทรพยากรการทองเทยวโดยมแหลงทองเทยวทส าคญ เชน กรงเทพฯ เชยงใหม ภเกต หว

หน และพทยา ซงพทยาถอวาเปนเมองทมนกทองเทยวเดนทางเฉลยมากกวา 1 ลานคนตอเดอน และสราง

รายไดมากกวาหมนลานบาท (กรมการทองเทยว, 2560)

ดวยเหตผลนท าใหกจกรรมการทองเทยวในจงหวดชลบร โดยเฉพาะเมองพทยาจงเปนสวนส าคญท

ขบเคลอนยทธศาสตรการทองเทยวใหเปนไปตามเปาหมายของประเทศ พรอมทงสรางจดสนใจตอการ

ทองเทยว การเขารวมการจดงาน และการสรางสรรคกจกรรมตาง ๆ ทกอใหเกดความพงพอใจกบผทเกยวของ

และกลบมาทองเทยวอกครงกอใหเกดการทองเทยวอยางยงยน เมองพทยาเปนเมองทองเทยวมไมไกลจาก

กรงเทพฯ และมความโดดเดนของทรพยากรธรรมชาตทหลากหลายและลงตว เชน ทะเล หาดทราย ภเขา

แหลงสถานบนเทง และแหลงวฒนธรรม จนท าใหเปนทรจกของนกทองเทยวทวทกมมโลก หากเมองพทยา

ไมไดมการสงเสรมการตลาดทแขงแกรงใหเปนทรจกกจะสงผลใหนกทองเทยวไมเดนทางมาทองเทยว ทงน

นอกเหนอจากการสงเสรมการตลาดแลวยงตองมการพฒนาศกยภาพทางการทองเทยวเพอใหเมองพทยา

ยกระดบการเปนเมองทองเทยว และเปนเมองแหงไมซ ทประกอบไปดวยสถานทพกทหลากหลายระดบ

สถานทจดการประชม และสถานทจดงานประชมและทองเทยวเพอเปนรางวลมากมาย รวมไปถงศนยจดแสดง

นทรรศการหลายแหงทสะดวกสบาย และสามารถปรบเปลยนไดตามความตองการ พรอมกนนยงไดรบการ

ออกแบบโดยค านงถงเอกลกษณทางวฒนธรรมของประเทศไทยเปนหลก โดยสงทเปนรายไดส าคญของเมอง

พทยา คอการทองเทยวในรปแบบของการเขารวมงานกจกรรมพเศษทางการตลาดตาง ๆ ทเกดขนในเมอง

พทยา เชน งานเทศกาลดนตรพทยา งานเทศกาลสงกรานตพทยา งานประเพณกองขาวนาเกลอ งานประเพณ

กอพระทรายวนไหลพทยา งานพทยามาราธอน มหกรรมดอกไมไฟนานาชาตพทยา เดนกนถนนาเกลอ เปนตน

ซงถอวาไดรบความส าเรจมาโดยตลอด ประกอบกบความตงใจทจะพฒนายกระดบงานขนสสากล

ดงนนสถานการณปจจบนทเกยวกบการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special

Event) ในเมองพทยา ผทเกยวของไดด าเนนการวเคราะหศกยภาพทางการทองเทยว และแนวทางในการ

พฒนาศกยภาพของการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ในเมองพทยา เพอ

รองรบการเปนแหลงทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) อยางยงยน และไดรบ

ความเชอมนของผทเกยวของในการจดงานและการเขารวมงานอยางตอเนอง เพอใหสอดคลองกบแผนพฒนา

ประเทศ และการทองเทยวในดานการจดกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event)

142

วตถประสงค

1. เพอศกษาศกยภาพทางการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ (Special Event) ของเมองพทยา

จงหวดชลบร

2. เพอศกษาแนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ (Special Event) ของเมองพทยา

จงหวดชลบร

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

1. ขอมลเกยวกบเมองพทยา

1.1 ประวตความเปนมาของเมองพทยา

เมองพทยา (2560 : ออนไลน) ไดกลาวถงเมองพทยาในฐานะเมองทองเทยวเปนจดเรมตนของ

การเปนเมองทองเทยวทมชอเสยงเปนทรจกเปนผลมาจากการพฒนา คอภายหลงจากท “ถนนสายพทยา–นา

เกลอ” เสรจไดไมนานมนกหนงสอพมพ “เพลนจตต“ และนกประพนธชอดงมาเทยวพทยาดวยรถต ไดเดนทาง

ไปทหาดแหงหนง ซงในปจจบนนคอทตงของ “โรงแรมดสต รสอรท” ซงทกทานเหนแลวชอบและประทบใจ

มาก ตางพดเปนเสยงเดยวกนวาอาวนชางสวยงาม” เมอกลบไปไดน าเรองราวของหาดพทยาเขยนลงตพมพใน

หนงสอพมพ เพลนจตต ซงเปนจดเรมตนทท าใหผคนไดรจกพทยากนมากขน” หลงจากนน ในป พ.ศ.2498

เรมมทวรพาคนกรงเทพฯ มาเทยวทพทยาคราวละ 30–40 คนบาง จนถงป พ.ศ.2515 ความสะดวก สบาย

ของถนนหนทาง ท าใหคนสามารถเดนทางมาทองเทยวโดยทางรถยนต และการเดนทางดวยรถโดยสารทสถาน

ขนสงสายใต ใชเวลาเดนทางมาถงพทยาในเวลาไมนาน จนเมองพทยาไดถกน าบนทกเรองราวและบรรยาย

บรรยากาศ ไปตพมพเผยแพรไวในอนสาร อ.ส.ท.

“พทยา…เมองทองเทยวนาอยของคนทงโลก” การพฒนาใหเปนเมองทองเทยวทนาอย เรมตนจากการ

พฒนาและปรบปรงโครงสรางพนฐานเพอเปนการสรางรากฐานทมนคงแขงแรงใหกบเมอง คณภาพชวตทดของ

ชาวพทยา และความพรอมในดานตาง ๆ เพอตอนรบการมาเยอนของนกทองเทยว การทพทยาเปน “เมอง

ทองเทยวนาอย” ซงหมายความวาพทยาจะเปนมากกวา “เมองทองเทยว” แตจะเปนเมองทเมอมาเทยวครง

แรกแลวพอใจ อยากมาเทยวอกและเมอมาเทยวครงตอไป กรสกวาเมองนทอยกด บานเมองกด ผคนกยมแยม

แจมใส (Service Mind) เมอมาอยเปนระยะเวลานานขน กจะเหนชองทางในการประกอบอาชพ ท าธรกจหรอ

คาขายกสามารถท าได จะลงทนดานอสงหารมทรพยท าโรงแรม อพารทเมนทกได และมการวางเปาหมาย คอ

การท าใหเมองพทยาเปนเมองทองเทยวทเปน 1 ใน 3 อนดบในใจของผทคดจะเดนทางมาทองเทยวของ

นกทองเทยวทวโลก ดวยธรรมชาต หาดทราย หมเกาะ แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ศนยกลางแหงศลปะ

143

ประเพณพนบานและวฒนธรรมรวมสมย เมองภาพยนตร ดนตรและกฬา รวมทงทพกชนน าหรหรามระดบ

ศนยการประชมสมมนาระดบนานาชาต การบรการดานสขภาพทไดคณภาพมาตรฐาน กจกรรมชายหาดท

สนกสนานปลอดภย การทองเทยวผจญภยทตนเตนทาทาย เทศกาลและกจกรรมระดบนานาชาตทตอเนอง

ตลอดทงป

1.2 แผนยทธศาสตรเมองพทยา 3 ป (พ.ศ. 2559–2561) ทสอดคลองกบการทองเทยวดงน

1) วสยทศน (Vision) คอ ศนยกลางเศรษฐกจการทองเทยวทมมาตรฐาน ยงยนและนาอยส าหรบ

ทกคน

2) พนธกจ (Mission) คอเสรมสรางขดความสามารถของเมองพทยาสการเปนเมองเศรษฐกจการ

ทองเทยวทมมาตรฐาน และเปนศนยกลางการเชอมโยงในภมภาค

3) วตถประสงค (Objective) คอเพอสรางความพงพอใจในดานมาตรฐานและความปลอดภยของ

เมอง เพอดงดดผลประโยชนทางเศรษฐกจจากนกทองเทยว ผมาเยอน และนกลงทน เขาสพนทเมองพทยา

อยางตอเนอง และเพอเตรยมความพรอมของเมองพทยาในทกมตใหสามารถเปนเมองศนยกลางการพฒนา

พนทภาคตะวนออกของประเทศไทย และเปนแหลงดงดดนกทองเทยว และการลงทนในระดบ World class

4) เปาประสงค (Goal) คอพทยาเปนเมองศนยกลางภมภาคและพทยาเปนเมองเศรษฐกจการ

ทองเทยวทมมาตรฐานสากล

5) ยทธศาสตรและแนวทางการพฒนาทเกยวของกบการทองเทยวแบบยงยน คอ ยทธศาสตรท 2

พฒนาสการเปนเมองเศรษฐกจการทองเทยวระดบโลก และมหานครศนยกลางภมภาค ( Innovation) โดยม

แนวทางการพฒนา / กลยทธ ดงน

- เรงรดการพฒนาเมองพทยาสการเปน Smart city พรอมกบการเปน Low carbon society

- สรางกจกรรม และสถานททองเทยวทใหประสบการณแปลกใหม หลากหลาย

- สงเสรมการจดกจกรรมนนทนาการ ทงกฬาทงทางบก ทางน า และทางอากาศ

- เสรมสรางภาพลกษณ เมองพทยาในฐานะแหลงทองเทยว สถานท รองรบการจด

ประชมสมมนา ทพกอาศย ศนยกลางดานการแพทยหรอแหลงลงทนระดบ World class

2. แนวคดเกยวกบการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event)

2.1 ความหมายของกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event)

Goldblatt (1990) ใหความหมายคอ ชวงเวลาพเศษ เฉพาะทประกอบไปดวยพธการตางๆ ท

จดขนเพอวตถประสงคอยางใดอยางหนง

144

Gelz (1997) ไดใหความหมายคอในมมมองของผจดงาน หมายถง งานส าคญทจดขนเพยง

ครงเดยวหรอไมไดถกจดขนบอย ๆ ซงการจดขนนนเปนงานนอกเหนอไปจากกจกรรมปกตขององคกรหรอกลม

ผจดงาน โอกาสในการหาความบนเทงหรอประสบการณตาง ๆ ไมวาจะดานสงคมหรอวฒนธรรมท

นอกเหนอไปจากกจกรรมปกตทประสบไดในชวตประจ าวน

Shone (2001) ไดใหความหมายวางานหรอเหตการณทเกดขนจากวาระโอกาสพเศษ ไมวา

จะเปนความบนเทง ความของเกยวดานวฒนธรรมหรอความเชอ เหตผลเฉพาะบคคลหรอองคกร ซงถกจดขน

นอกเหนอไปจากกจกรรมปกตในชวตประจ าวน โดยมวตถประสงคเพอใหความร ความกระจาง เฉลมฉลอง

สรางความบนเทง หรอสรางประสบการณใหมๆ ใหกบกลมคนตาง ๆ

ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (2557:179) ไดใหความหมายคอ งานทจด

ขนมาดวยจดประสงคพเศษ ทงแบบทจดขนเปนประจ าหรอไมเปนประจ ากได โดยมวตถประสงคในการจดงาน

ทหลากหลาย และมวตถประสงคพเศษเพอเปนการเพมประสบการณทแปลกใหมและแตกตางของผเขารวม

งาน

ดงนนสรปไดวากจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) หมายถง งานหรอเหตการณท

เกดขนมวตถประสงคในการจดเพอเพมประสบการณทแปลกใหมส าหรบผเขารวมงานและการประกอบธรกจ

ของผประกอบการอาจจะจดกจกรรมเปนประจ าหรอไมประจ ากได

2.2 ประเภทและองคประกอบของกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event)

ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (2557 : 180-184) ไดกลาวถงการแบง

ประเภทของกจกรรมพเศษทางการตลาด สามารถจ าแนกไดหลากหลายแบบแตกตางกนไปโดยขนอยกบเกณฑ

ทเลอกใชในการจ าแนกซงอาจจะเปนไดทงขนาดของงาน ผจดงาน เนอหาของงาน ความซบซอน หรอ

วตถประสงคในการจดงาน โดยการจ าแนกประเภทของ Shone (2001) ไดจ าแนกกจกรรมพเศษทางการตลาด

(Special Event) แบงเปน 4 ประเภท ตามภาพท 1

145

ภาพท 1: ประเภทของ Special Event

ทมา : ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ. (2557 : 180-184)

2.2.1 ประเภทของกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) แบงเปน 4 ประเภทดงน

1) กจกรรมพเศษทเกยวกบกฬาและความบนเทง (Leisure Event) คอ กจกรรมพเศษ

ทางการตลาดทจดขน โดยมวตถประสงคเพอการแขงขนกฬา ความบนเทง หรอประกอบไปดวยกจกรรม

สนทนาการตาง ๆ โดยกจกรรมพเศษทเกยวกบกฬาและความบนเทงนไดรวมถงกจกรรมพเศษการแขงขนกฬา

กจกรรมพเศษมหกรรมพเศษดนตร และการแสดงดนตร และกจกรรมพเศษสนทนาการเพอความบนเทงอน ๆ

กจกรรมพเศษทางการตลาดประเภทนสามารถจดขนเพอวตถประสงคทางการคาหรอไมมวตถประสงคทาง

การคากไดขนอยกบวตถประสงคของผจด

2) กจกรรมพเศษเฉพาะบคคล (Personal Event) คอ กจกรรมพเศษทางการตลาดท

จดขนเพอเฉลมฉลองหรอระลกถงวาระโอกาสทส าคญตาง ๆ ในชวงชวต ชมชน หรอกลมสงคมในกจกรรม

พเศษเฉพาะบคคลนนสวนใหญผเขารวมจะเปนบคคลทมความใกลชดกบเจาภาพผจดงาน เชน คนใน

ครอบครว หรอกลมเพอน ซงมกเขารวมงานผานการเชญโดยเจาภาพหรอผจดงาน ถงแมกจกรรมพเศษเฉพาะ

บคคลจะเปนการจดงานเพอตอบสนองตอวตถประสงคของคนเพยงหนงคนหรอเพยงกลมหนง แตขนาดของ

Leisure Event (Leisure, Sport, Recreation)

Personal Event (Wedding, Birthday,

Anniversary)

Cultural Event (Coromonial, Sacred, Heritage,

Art, Folklore)

Organization Event (Commercial, Political, Charitable, Sale)

Special

Event

146

งานนนอาจมขนาดทแตกตางกนออกไป ตงแตงานเลยงครอบครว คลายวนเกดทจดขนส าหรบแขก 10 คนขน

ไปจนถงขนาดใหญ

3) กจกรรมพเศษดานวฒนธรรม (Cultural Event) คอ กจกรรมพเศษทางการตลาดท

มความเกยวของกบพธกรรม วฒนธรรม ศลปะหรอความเชอทางศาสนาตาง ๆ โดยมวตถประสงคหลกของ

กจกรรมพเศษทางการตลาดประเภทน มกจดขนเพอเฉลมฉลองหรอเพอเปนการเนนย าในวฒนธรรมของกลม

คนนนๆ ดงนนการด าเนนกจกรรมทเปนระเบยบแบบแผนทไดรบการสบทอดปฏบตกนมาจงเปนองคประกอบ

ทมความส าคญอยางมากในกจกรรมพเศษดานวฒนธรรม

4) กจกรรมพเศษทเกยวกบองคกรหรอสถาบน (Organization Event) คอ กจกรรม

พเศษทเกยวของกบองคกรหรอสถาบนโดยผทเขารวมงานคอกลมคนทเปนสมาชกของสถาบนหรออยใน

อตสาหกรรมเดยวกน ซงสถาบนเหลานอาจเปนไดทงสถาบนพระมหากษตรย สถาบนทหาร สถาบนทาง

การเมององคกรในอตสาหกรรมหรอองคกรบรษทตาง ๆ

2.2.2 องคประกอบของกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) แบงเปน 4

องคประกอบดงน

1) เนอหาและกจกรรมหลกของกจกรรมพเศษทางการตลาด (Event Content/ Main

Activity) คอ ผลลพธทไดจากวตถประสงคของกจกรรมพเศษทางการตลาดในรปแบบทสามารถจบตองหรอ

รบรได โดยผเขารวมหรอผจดงาน ทงนเนอหาหรอกจกรรมหลกของกจกรรมพเศษทางการตลาดนจะมลกษณะ

ทแตกตางกนออกไปตามประเภทและวตถประสงคของกจกรรมพเศษทางการตลาดนนๆ

2) สถานทจดงาน (Venue) คอ พนททถกใชส าหรบการจดกจกรรมตางๆ รวมทงเปน

สถานทส าหรบรองรบผเขารวมงานในการเขารวมกจกรรมพเศษทางการตลาดนนๆ ซงสถานทจดงานนสามารถ

เปนไดทงพนทสาธารณะหรอสถานทเอกชน การเลอกสถานทใหเหมาะสมกบงานทจดวาสอดคลองกบ

วตถประสงคและจ านวนผเขารวมหรอไม

3) เจาภาพและผจดงาน (Host and Organizer of Special Event) คอ บคคลทรเรม

หรอมความประสงคทจะจดกจกรรมพเศษทางการตลาดขนตามความตองหารหรอวตถประสงคของเจาภาพ

โดยทงเจาภาพผจดงานกจกรรมพเศษทางการตลาดอาจจะเปนไปไดทงบคคล กลมคน หรอองคกร

4) ผเขารวม (Event Participant) คอ ผเขารวมงานหรอบคคลทไดรบเชญใหเขารวม

กจกรรมพเศษทางการตลาด ซงถอเปนองคประกอบทมความส าคญทสดในการจดกจกรรมพเศษทางการตลาด

โดยผเขารวมงานเหลานคอกลมคนทเปนกลมเปาหมายทผรเรมหรอจดกจกรรมพเศษตองการใหเขารวมงาน

ทงยงเปนเหตผลทท าใหเกดการจดกจกรรมพเศษนน ๆ ขน

147

3. ศกยภาพการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของเมองพทยา

ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ. (2560, ออนไลน) ไดกลาวถงเมองพทยาวาเปน

เมองรสอรทตากอากาศชายทะเลส าหรบการตดตอธรกจและทองเทยว พทยาเปนเมองทเตมไปดวยหาดทราย

สายลม แสงแดด พรอมความบนเทงยามค าคน โดยเมองแหงนเปนสวนหนงของจงหวดชลบร โดยตงอยหาง

จากสนามบนสวรรณภม 90 นาท ทางรถยนต เมองแหงนเหมาะส าหรบการพกผอน และดวยความเปนกนเอง

ของคนทองถน ท าใหเมองแหงนพรอมใหบรการการจดงานอเวนตธรกจชนน ามากมาย พทยาเปนอกหนงเมอง

ทไดชอวาเปน "เมองแหงไมซ" และยงไดรบการออกแบบโดยค านงถงเอกลกษณทางวฒนธรรมของประเทศไทย

เปนหลก

ส าหรบการจดงานอเวนตสธรกจครบวงจร ผจดงานจากตางประเทศสามารถใชประโยชนไดใน

ราคาทคมคาบนท าเลส าคญทสวยงาม ไมวาจะเปน ศนยกฬาแหงชาตภาคตะวนออก และศนยการประชมและ

แสดงสนคาพทยา (PEACH) ซงมพนทรวมทงหมดกวา 6,500 ตร.ม. ในปจจบนพทยากลายเปนเมองแหงไมซ

ชนน าของประเทศไทยรวมถงภมภาคอาเซยน ไมวาจะเปนการจดแพคเกจพเศษส าหรบแขกตางชาต และงานอ

เวนตทส าคญหลากหลายงาน เชน Asia-Pacific Advertising Festival งานมนนเอกซโปทจดโดยนตยสาร

Money & Banking และการประชมระดบโลกเกยวกบการสงเสรมสขภาพ เปนตน ดวยสงอ านวยความสะดวก

ทไดรบรางวลการนต โอกาสทไมสนสดในการจดกจกรรมเชงสรางสรรค และการบรการแบบไทย เปนเพยง

เหตผลบางสวนทผจดงานนยมเลอกพทยาเปนจดหมายหลกส าหรบการตดตอธรกจและการทองเทยวเพอความ

เพลดเพลน และการจดงานอเวนตสธรกจทประสบความส าเรจดวยดและเปนทจดจ า

ศภวรรณ ตระรตน. (2560: ออนไลน) ไดน าเสนอเนอหาการบรรยายในกจกรรมสงเสรมและ

เผยแพรภาพลกษณของประเทศไทย ( International Media Familiarization Trip (IMFT2017) ในหวขอ

ปลายทางดานไมซชนน าของไทย ไดแก พทยา หวหน และกรงเทพฯ การน าเสนอจดแขงในดานตาง ๆ เชน

พทยา เมองแหงธรกจและการพกผอน ซงมแนวโนมการเตบโตจากปจจยส าคญ ไดแก โครงการพฒนาระเบยง

เศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก หรอ ออซ พนทยทธศาสตรการลงทนในภมภาคอาเซยน โดยมการคาดการณ

เมดเงนลงทนในพนทดงกลาวสงถง 1.505 ลานลานบาท ในชวงระยะเวลา 5 ปขางหนา นอกจากน ยงมการ

พฒนาโครงการระดบใหญหลายโครงการ เชน การยกระดบสนามบนอตะเภาและทาเรอแหลมฉบง โครงการ

พฒนารถไฟความเรวสง โครงการพฒนาโครงขายดานคมนาคมและโครงสรางพนฐาน รวมไปถงการจงใจนก

ลงทนดวยมาตรการทางภาษ เพอสงเสรมให ออซ เปนฐานของ 10 อตสาหกรรมแหงอนาคตตามเปาหมายไทย

แลนด 4.0 ซงโครงการทงหมดนจะสงผลดตอพทยาในการเปนจดหมายของนกธรกจและนกเดนทางกลมไมซ

148

ผนวกกบความพรอมในดานสงอ านวยความสะดวกทพทยามรองรบอยแลว เชน ศนยแสดง

นทรรศการ สถานทจดงานประชมสมมนาทมใหเลอกหลากหลาย โรงแรมหองพกหลายระดบ แหลงทองเทยว

ชายทะเลอนเปนทนยม และแหลงกจกรรมผอนคลายส าหรบนกเดนทางกลมไมซ โดยโครงการทเกดขนใหมใน

พทยา เชน ศนยการจดประชมและนทรรศการนานาชาตแหงใหมทสวนนงนช พรอมหอประชมขนาดใหญ

รองรบผเขารวมสมมนาไดเปนจ านวนมาก คานโชว (KANN Show) ซงเปนการแสดงไลฟโชวโดยประยกต

เรองราวจากวรรณคดไทย และเฮลทแลนด สปา พทยา (Health Land Spa Pattaya) ซงเปนหนงในดานการ

นวดและสปาในระดบภมภาค

รงรดศ เมองลอ (2560 : 48) ไดศกษาวจยเรองแนวทางการพฒนาการทองเทยวชายฝงทะเล

ตะวนออกอยางยงยนในจงหวดชลบร ไดวเคราะหจดแขงของจงหวดชลบร มดงน

1. ชลบรมทตงเหมาะสมเปนประตเชอมโยงสภาคตะวนออกจากสนามบนสวรรณภม สนามบนอ

ตะเภา มโครงขายถนนเชอมโยง และอยบนโครงการเสนทางรถไฟฟาความเรวสง

2. ชลบรมทรพยากรธรรมชาตทโดดเดน มภมทศนทางทะเลทสวยงามและมความหลายหลายทาง

ชวภาพ

3. มแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและวฒนธรรมทส าคญ

4. เปนศนยกลางดานธรกจบรการรวมทงมทพกโรงแรมขนาดใหญเหมาะแกการจดประชม สมมนา

และการใหบรการนกทองเทยว

5. มแหลงทองเทยวหลากหลายทมชอเสยงระดบโลก (World Class Destination)

6. มผลตผลทางการเกษตรและมการแปรรปเปน OTOP ดวยภมปญญาชาวบานเพอเพมมลคา

สชาต เชยงฉนและคณะ (2560 : 384) ไดกลาวถงศกยภาพดานการทองเทยวเมองพทยาม

รายละเอยดดงน

1. พทยาเปนเมองทมชอเสยงทางดานแหลงทองเทยวส าคญแหงหนงของประเทศไทยและเปนท

รจกของคนทวไปทงในประเทศและตางประเทศ

2. พทยาเปนเมองทมความพรอมดานการทองเทยวในทกรปแบบ ทงดานการทองเทยวเชง

ธรรมชาต แหลงบนเทง การทองเทยวเชงศลปะและวฒนธรรม การทองเทยวเชงกฬา การประชม สมมนา

เจรจาการคา โดยเฉพาะดานธรรมชาตซงพทยามแนวหาดทยาว มเกาะลานทมหาดทรายสวยงาม

3. ในดานคาใชจายเพอการทองเทยวเทยวของเมองพทยามคาใชจายทต ากวาเมองทองเทยวอนๆ

ทมลกษณะเดยวกน ทงในดานอาหาร ทพก สถานททองเทยวและการเดนทางมาเมองพทยามความ

สะดวกสบายอยใกลกรงเทพฯ

149

4. เมองพทยามโรงแรม ทพกพรอมและสามารถรองรบการทองเทยวในรปแบบการประชม สมมนา

เจรจาธรกจการคาทงในระดบประเทศและนานาชาต

5. เมองพทยามศกยภาพสามารถรองรบนกทองเทยวใหมาเทยวไดตลอดทงป

ดงนนศกยภาพการทองเทยวของเมองพทยาจงมองคประกอบหลายสงทท าใหเกดการทองเทยว

แบบยงยนดวยเชนเดยวกน การทองเทยวในเมองพทยาซงมพนทหลากหลายในการทองเทยว เชน ทะเล

ธรรมชาต ศลปวฒนธรรม วถชวตชมชน กจกรรมทางน า และกจกรรมพเศษอน ๆ ทเปนการดงเมดเงนทาง

ธรกจการทองเทยวไดดเชนเดยวกน เชน กจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ในเมองพทยามความ

หลากหลายกจกรรม โดยมรายละเอยดกจกรรมพเศษดงน

1. กจกรรมพเศษทเกยวกบกฬาและความบนเทง (Leisure Event) ประกอบดวยกจกรรมพเศษ

ดงน การแขงขนวายน าพทยาโอเพน (Pattaya Swimming Open) งานเทศกาลดนตรเมองพทยา (Pattaya

Music Festival) การแขงขนเขนเตยงเมองพทยา (Pattaya Bed Race) การแขงขนฟตบอลพทยาคพ

(Pattaya Football Cup) การแขงขนกฬาวซชงชนะเลศแหงประเทศไทย (Pattaya Wushu Thailand

Championship) การแขงขนสดยอดเรอใบนานาชาต (Top of The Gulf Regatta) งานมหกรรมมหศจรรย

อาหารทะเลพทยา (Amazing Pattaya Seafood Festival) การแขงขนฟตซอลพทยาคพ (Pattaya Futsal

Cup) การแขงขนไตรกฬาเมองพทยา (Pattaya Triathion) มหกรรมแอรชแลนดไทยแลนดโอเพน (Air Sea

Land Thailand Open) การแขงขนเดน-วงบนชายหาดพทยา (Fun-Run on Pattaya Beach) กจกรรมเทยว

พทยาพาปนรอบเมอง (Nation Bike Thailand-Share The Road @ Pattaya City) การแขงขนพทยา

มาราธอน (Pattaya Maranthon) การแขงขนเซปกตะกรอพทยาคพ (Sepak Takraw Pattaya Cup) เทศกาล

พลนานาชาต (Pattaya International Fireworks Festival) การแขงขนฟตบอลชายหาดนานาชาต (Pattaya

International Beach Foodball) การแขงขนเจตสกโลก ชงถวยพระราชทานพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

รชกาลท 9 (Jet Ski King’s Cup-RAMA IX World Cup Grand Prix) การแขงขนจกรยานเสอภเขาครอส

คนทรเมองพทยา (Pattaya Mountain Bike Challenge) การแขงขนวนดเชรฟชงแชมปประเทศไทย สนามท

2 (Thailand Windsurfing Championships & Pattaya International Windsurfing Cup (Race 2) ส ด

ยอดมวยไทยรวมน าใจ (Ultimate Muay Thai Ruam Num Jai) การแขงขน Air Race One (Air Race One)

งานเทศกาลพทยาเคาทดาวน (Pattaya Countdown) ฯลฯ

2. กจกรรมพเศษเฉพาะบคคล (Personal Event) ประกอบดวยกจกรรมพเศษดงน งานเฉลม

ฉลองวนนกบญแพททรค (St.Patrick’s Day Parade Pattaya) พธท าบญ 5 ศาสนา ถวายเปนพระราชกศล

150

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดยเดช (Ordaining for The King RAMA IX) วนสมเดจพระเจาตาก

สนมหาราช (His Majesty King Taksin Maharat Thonburi Dynasty Day) ฯลฯ

3. กจกรรมพเศษดานวฒนธรรม (Cultural Event) ประกอบดวยกจกรรมพเศษดงน งานเดนกน

ถนนาเกลอ (Naklua Old Market) โครงการลานวฒนธรรมพทยา (Pattaya Culture Ground Project) งาน

สงเสรมพระพทธศาสนาสกการะพระบรมสารรกธาต (Worship Buddha’s relics) งานประเพณวนไหลนา

เกลอ (Wan Lai Naklua Festival) งานประเพณวนไหลพทยา (Wan Lai Pattaya Festival) งานประเพณ

กองขางเมองพทยา (Kong-Know Pattaya Festival) งานเดน-วงวสาขะ พทธบชาถอศล 5 ลดละอบายมข

งานมหากศล อมบญ อมใจ เทศกาลกจเจ เมองพทยา (Pattaya Vegetarian Festival) งานนทรรศการ

ประกวดการอนรกษพระบชา พระเครอง และเหรยญคณาจารย (Buddha Amulet Preservation Show)

งานประเพณลอยกระทงพทยา (Loy Krathong Pattaya Festival) ฯลฯ

4. กจกรรมพเศษทเกยวกบองคกรหรอสถาบน (Organization Event) ประกอบดวยกจกรรม

พเศษดงน มหกรรมงานแสดงอาหารและเครองดมคนโรงแรมเมองพทยา “พทยา แฟร บารเทนเดอร โอเพน”

Pattaya Food & Hoteliers Expo (Pattaya Flair Bartender Championship Thailand Open) มหกรรม

การแขงขนสดยอดฝมอนกใหบรการงานโรงแรมเมองพทยา (Pattaya Hospitality Challenge) วนเฉลมพระ

ชนมพรรษาสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 (HM Queen

Sirikit’s Birthday in The King RAMA IX) การเดนพาเหรดทางบกในมหกรรมสวนสนามทางเรอนานาชาต

(The Parade ground in the International boat Exhibition Parade) มหกรรมแอรซแลนดไทยแลนดโอ

เพน (Air Sea Land Thailand Open) ฯลฯ

กลาวโดยสรปการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของเมองพทยา

มศกยภาพการจดงานพรอมทงสงอ านวยความสะดวก สถานท ผจดงานทมความพรอมในการจดงานคอนขาง

สงโดยเปรยบเทยบกจกรรมพเศษทางการตลาดทผานมาในป 2559 และโดยในป 2560 มแนวโนมในการจด

งานกจกรรมพเศษทมจ านวนสงขน

บทสรป

1. แนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของ

เมองพทยา จงหวดชลบร

แนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของเมอง

พทยา เพอใหเกดการด าเนนกจกรรมพเศษทางการตลาดอยางตอเนองและยงยน การเขารวมกจกรรมของผท

151

เกยวของกบการจดกจกรรมพเศษทางการตลาด ตองมการศกษาถงปจจยทเกยวของกบการจดงานกจกรรม

พเศษทางการตลาด (Special Event) ในเมองพทยา ประกอบดวย 4 สวนดงน

สวนท 1 ดานโครงสรางพนฐานประกอบดวย สงอ านวยความสะดวก ความสะดวกความสบายใน

การเดนทางมาทองเทยวหรอการเขารวมกจกรรมพเศษ มสถานทรองรบผทเขารวมงานอยางเพยงพอ

เหมาะสม และเกดความประทบใจในการจดสถานท และทรพยากรบคคลทเปนทงผใหบรการและผรบบรการ

ทมสวนเกยวของกบการจดงานกเปนสงส าคญดวยเชนเดยวกน

สวนท 2 ดานนโยบายภาครฐประกอบดวย การศกษาถงนโยบายของภาครฐ นโยบายของการ

ทองเทยวของเมองพทยาเพอใหสอดคลองกบการพฒนาการทองเทยวในดานน อกทงยงมแนวทางปฏบตท

ถกตองเหมาะสมกจะน ามาซงการทองเทยวอยางมนคง มงคง และยงยน โดยมหนวยงานภาครฐทมสวน

เกยวของกบการทองเทยว ไดแก ส านกงานทองเทยวและกฬาจงหวดชลบร การทองเทยวแหงประเทศไทย

ส านกงานพทยา ส านกงานยทธศาสตรการ พฒนาเมองพทยา องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการ

ทองเทยวอยางยงยน (อพท.3)

สวนท 3 ดานการมสวนรวมของผทมสวนเกยวของ เชน 1) ผประกอบการในธรกจทเกยวของกบ

การทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) 2) หนวยงานและองคกรทมสวนเกยวของ

กบการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) และ 3) ผจดงาน เจาภาพการจดงาน

หรอเจาของงานการประชมสมมนา งานแสดงสนคา นทรรศการและการทองเทยวเพอเปนรางวล

สวนท 4 ดานประชาสมพนธ ประกอบดวยการมชองทางในการประชาสมพนธหรอการเขาถง

ขอมลทมความหลากหลาย และสามารถเขาถงไดงาย เชน เวบไซตการทองเทยว เวบไซตของเมองพทยา และ

การน าเสนอภาพถายการเขารวมงานตางๆ ผานทางเวบไซต ยงสงผลดกบการประชาสมพนธท าใหผอนรจก

และมความตองการในการเขารวมอยางตอเนอง

ดงนนแนวทางการพฒนาการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ (Special Event) ในเมองพทยา

จงหวดชลบรอยางยงยนจงตองมการศกษาถงปจจยทเกยวของกบการจดงานกจกรรมพเศษทางการตลาด

(Special Event) ในเมองพทยา ประกอบดวย 4 สวน ประกอบดวยดานโครงสรางพนฐาน ดานนโยบายภาครฐ

ดานการมสวนรวมของผทมสวนเกยวของ และดานประชาสมพนธ โดยมการใหความรวมมอและการบรณาการ

หลายภาคสวน คอ ภาครฐ ภาคเอกชน ประชาชน และผเขารวมงาน เพอใหเกดการพฒนาทยงยนอยาง

ตอเนอง

2. ประโยชนในการพฒนาการทองเทยวดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special Event) ของ

เมองพทยา จงหวดชลบร

152

2.1 ประโยชนทางดานวชาการ

1) ไดทราบถงสถานการณปจจบนของอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทาง

การตลาด (Special Event) ในเมองพทยา จงหวดชลบร

2) ไดทราบถงศกยภาพของอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทางการตลาด

(Special Event) เพอน าไปใชในการจดท าแผนพฒนาศกยภาพของอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรม

พเศษทางการตลาด (Special Event) ในเมองพทยา จงหวดชลบร

2.2 ประโยชนทางดานหนวยงานทเกยวของ

1) หนวยงานภาครฐทมความเกยวของในอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษ

ทางการตลาด (Special Event) ไดน าองคความรไปพฒนาและปรบปรงการด าเนนการขององคกรใหสอดคลอง

กบวตถประสงคของแผนพฒนาการทองเทยวแบบยงยนได

2) ภาคเอกชนทมความเกยวของในอตสาหกรรมการทองเทยวในดานกจกรรมพเศษทาง

การตลาด (Special Event) ไดน าองคความรไปพฒนาและปรบปรงการด าเนนงานทางธรกจใหสอดคลองกบ

การเปนเมองแหงการทองเทยวแบบยงยน

3) เปนแนวทางสงเสรมการมสวนรวมของภมภาคในการด าเนนงานทางดานอตสาหกรรม

บรการในหลายดาน พรอมทงเปนแนวทางการเสรมสรางการมสวนรวมของภาคเครอขายในภาคตะวนออก

และการเตรยมพรอมสการจดตงศนยความเปนเลศดานอตสาหกรรมไมซในภาคตะวนออก

4) ท าใหผทเกยวของทงภาครฐ และเอกชนไดแลกเปลยนความร ประสบการณ เพอน าไปส

การปรบปรงและพฒนาการทองเทยวในดานตาง ๆ โดยเฉพาะดานกจกรรมพเศษทางการตลาด (Special

Event) ใหมประสทธภาพยงขนและยงยน

เอกสารอางอง

เมองพทยา. (25 กนยายน 2560). ประวตเมองพทยา. เขาถงไดจาก : http://www.pattaya.go.th.

เมองพทยา. (25 กนยายน 2560). แผนยทธศาสตรเมองพทยา 3 ป (พ.ศ. 2559-2561). เขาถงไดจากเมอง

พทยา : http://www.pattaya.go.th/document/standard/capter02/02a.pdf.

รงรดศ เมองลอ. (2560). แนวทางการพฒนาการทองเทยวชายฝงทะเลตะวนออกอยางยงยนในจงหวดชลบร .

วารสารวทยาลยดสตธาน ปท 11 ฉบบพเศษ เดอนพฤษภาคม, 32-56.

153

ศภวรรณ ตระรตน. (25 กนยายน 2560). การบรรยายการจดกจกรรมสงเสรมและเผยแพรภาพลกษณของ

ประเทศไทย International Media Familiarisation Trip (IMFT2017). เขาถงไดจาก

http://www.marketplus.in.th/content/detail.php?id=1246.

สชาต เชยงฉนและคณะ. (2560). การศกษาและการวเคราะหขอมลเพอพฒนาเมองพทยาสประชาคมอาเซยน.

วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ ปท 27 ฉบบท 2 , เม.ย..

ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ. (2560, สงหาคม 30). พทยา : เมองรสอรทตากอากาศ

ชายทะเลส าหรบการตดตอธรกจและทองเทยว. เขาถงไดจาก

https://www.businesseventsthailand.com/th/mice-destinations/mice-

destinations/pattaya/

ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (องคการมหาชน). (2557). วชาการจดประชมและนทรรศการ

(Introduction to MICE Industry). ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (องคการ

มหาชน), กรงเทพมหานคร.

154

โมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย

Relationship Model Factors Affecting Management Success in

Private Higher Education Administrators in Thailand

สราวธ รามณรงค1 และ จฬาภรณ ขอบใจกลาง2

Sarawut Ramnarong1 and Chulaporn Kobjaiklang2

1, 2 หลกสตรบรหารธรกจดษฎบณฑต สาขาวชาการจดการ มหาวทยาลยรตนบณฑต

E-mail address: srwrnr@gmail.com

บทคดยอ

งานวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย 2) สรางโมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการ

บรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย และ 3) ตรวจสอบความสอดคลองของ

โมเดลความสมพนธกบขอมลเชงประจกษ การวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณ กลมตวอยางทใชในการวจย

ครงน ไดแก ผบรหารสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย 43 สถาบน รวม 291 คน เครองมอทใช

ในการวจยใชแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส าเรจรปทางดานสถตในการวเคราะหขอมล สถต

ทใชวเคราะหขอมล ไดแก คาสถตพนฐาน แบบจ าลองความสมพนธเชงเสนและการวเคราะหองคประกอบ

เชงยนยน ผลการวจยพบวา ปจจยทสงผลตอความส าเรจของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

ประกอบดวย 9 ปจจย 1) ภาวะผน า 2) วสยทศน 3) ภาวะทางอารมณ 4) การพฒนาตวเอง 5)

ทกษะการบรหาร 6) การตดตอสอสาร 7) การสงการ/ควบคม 8) การเปลยนแปลง และ 9) การบรหาร

การศกษา การวเคราะหความสมพนธเชงเสนและการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนไดแก ความสมพนธเชง

โครงสรางของปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศ

ไทย ไดรบอทธพลจากปจจยดานทกษะการบรหารและปจจยดานตดตอสอสารมากทสด รองลงมาเปนปจจย

ดานการบรหารการศกษา ปจจยดานภาวะทางอารมณ ปจจยดานวสยทศน ปจจยดานการสงการ/ควบคม

ปจจยดานการเปลยนแปลง ปจจยดานการพฒนาตนเอง และทนอยทสดคอ ปจจยดานภาวะผน า การ

ตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลกบขอมลประจกษ พบวา โมเดลความสมพนธมความสอดคลองของ

155

โมเดลกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคาสถตทเกยวของ ไดแก 𝑁2 = 780.958, df = 720, p =

0.057, RMSEA = 0.018, GFI = 0.895, CFI = 0.993, CMIN/DF = 1.085

ค าส าคญ: ปจจยทสงผลตอความส าเรจ, โมเดลความสมพนธ, ผบรหารสถาบนการศกษา, สถาบนอดมศกษา

เอกชน

Abstract

The purposes of this research 1) to study factors affecting management success

in private higher education administrators in Thailand 2) modeling the relationship of

factors affecting management success in private higher education administrators in

Thailand. And 3) to inspect the relevance with empirical data. This research used

quantitative research, the samples composed of 291 administrators from 43 universities of

private higher education administrators in Thailand. The instruments used in the research

were questionnaires. This data was analyzed by frequency and descriptive statistic using

computer program and the data analysis used the linear structural relationship model and the

confirmatory factor analysis. The research finding, the factors affecting success of private

higher education administrators in Thailand consisted of 9 factors: 1) Leadership 2) Vision 3)

Emotional Intelligence 4) Self-Improvement 5) Management Skills 6) Communication 7)

Command/Control 8) Change and 9) Educational Administration. The structural relationship

of factors affecting managerial success of private higher education administrators in Thailand

were influenced by Management Skills and Communication at higher level, followed by

Management Education, Emotional, Vision, Command/Control, Change, Self-Improvement

and Leadership at less level. The inspection on relevance of model and empirical data indicated

that the model relationship relevance with empirical data. Considers from related statistics were

as follows: 𝑁2 = 780.958, df = 720, p = 0.057, RMSEA = 0.018, GFI = 0.895, CFI =

0.993, CMIN/DF = 1.085

Keywords: Managerial Success, Relationship Model, Administrators, Private Higher Education

Institutions

156

บทน า

ศกยภาพของสถาบนศกษาเอกชน ไดรบอทธพลจากระบบการเมอง เทคโนโลย หรอการ

เปลยนแปลงทางความร ทางสงคม ตลอดจนภาวะผน าของผบรหารทเปลยนแปลงไป จนท าใหผบรหาร

ประสบกบความลมเหลวหรอประสบความส าเรจในการด าเนนงาน นนขนกบปจจยหลายประการทสงผลตอ

ความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ไมวาจะเปนการรบมอกบเหตการณทมการเปลยนแปลงในอนาคต

มการจดระบบการบรหารภายในองคกรใหงายขน มการพฒนาองคกรอยางตอเนองและมการแสวงหาโอกาส

แนวทางใหมๆ เพอใหองคกรอยรอดในสถานการณทมการแขงขนทสง การพฒนาคนจงเปนสงส าคญเพราะ

คนเปนปจจยหนงทจะชถงผลความส าเรจของการพฒนาในทกๆ ดาน องคกรทประสบความส าเรจของ

ประเทศหรอในระดบโลก ลวนมการพฒนาบคลากรภายในองคกรอยางเปนระบบและตอเนอง (Smith.

1964) สามารถเปนภมคมกนตอการเปลยนแปลงไดทจะเกดขนในอนาคต ซงขนอยกบปจจยหลายๆ อยางท

สงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ปจจยทท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมทน าไปสผลลพธของ

งานและองคกร เปรยบเสมอนเปนปจจยน าเขา (Input) ทกอใหเกดกระบวนการของพฤตกรรม (Process)

น าไปสผลผลต (Output) และผลลพธขององคกร (Outcome) หรอผลส าเรจของการปฏบตงาน (Spencer,

L.M., and Spencer, S.M. 1993) ปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานจงมความสมพนธอยางยง

กบผลการปฏบตงาน ทงนสมรรถนะเปนปจจยส าคญและเปนกญแจในการบรหารทรพยากรบคคลใหม

ประสทธภาพและประสทธผล ชวยใหองคกรสามารถมองเหนภาพการบรหารงานบคคลในลกษณะภาพรวม

และเชอมโยงสผลสมฤทธขององคกรได (อรณ วทยะสรนนท. 2556-2557) จากทกลาวมาขางตนผวจยเหนวา

จากสภาวะการแขงขนดานการศกษาทรนแรงในปจจบน จากสถานการณสถาบนการศกษาภาครฐฯ ออก

นอกระบบ การสงเสรมดานอาชวศกษาของรฐบาล คสช. สถาบนการศกษาเอกชนเปดเพมปรมาณมากขน

และสถาบนการศกษาตางประเทศทเขามาเปดด าเนนการในประเทศไทย สถานบนการศกษาเอกชน

ระดบอดมศกษา จงตองใหความส าคญในเรองของการบรหารจดการเพอใหสถาบนการศกษามคณภาพ

สามารถแขงขนกบสถาบนอนๆ อยางมประสทธภาพและประสทธผล สรางความไดเปรยบในเชงการแขงขน

ใหกบสถาบนอดมศกษาเอกชนได ผวจยจงมความสนใจอยางยงทจะศกษาโมเดลความสมพนธปจจยทสงผล

ตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

วตถประสงค

1. เพอศกษาปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชน ใน

ประเทศไทย

157

2. เพอสรางโมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย

3. เพอตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลความสมพนธกบขอมลเชงประจกษ

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคด

การบรหารการศกษาเปนการควบคมและการจดการทกๆ ดานในการบรหารสถานศกษา รวมถง

กจการตางๆ ทเกยวของกบครนกเรยนบคลากรอนๆ ในสถานศกษาโดยมงใหบรรลจดหมายปลายทางของ

การศกษาทตงไว (Good & Carter. 1973) หรอเปนกจกรรมตางๆ ทกลมบคคลรวมกนด าเนนการเพอ

พฒนาเดกเยาวชนและประชาชนหรอสมาชกของสงคมในทกๆ ดานดวยกระบวนการตางๆ ทงทเปนระเบยบ

แบบแผนและไมเปนระเบยบแบบแผน (Hughes, L. 1989) Knezevich (1984) ไดใหความส าคญในการ

บรหารสถานศกษาไว 17 บทบาท คอ 1) เปนผก าหนดทศทางการปฏบตงาน 2) เปนผกระตนความเปน

ผน า 3) เปนผวางแผน 4) เปนผตดสนใจ 5) เปนผจดองคการ 6) เปนผเปลยนแปลง 7) เปนผ

ประสานงาน 8) เปนผสอสาร 9) เปนผแกความขดแยง 10) เปนผแกปญหา 11) เปนผจดระบบ 12)

เปนผบรหารการเรยนการสอน 13) เปนผบรหารบคคล 14) เปนผบรหารทรพยากร 15) เปนผประเมนผล

16) เปนนกประชาสมพนธ 17) เปนประธานในพธการ สมรรถนะจงเปนปจจยส าคญทสงผลตอความส าเรจ

ในการบรหารงานของผบรหาร จตรา ปราชนวฒน (2549); ชชย สมทธไกร (2550); ดนย เทยนพฒ

(2550); เทอน ทองแกว (2550); ปราชญา กลาผจญ (2550); David McClelland (1973); Spencer,

L.M., & Spencer, S.M. (1993); Dale and Hes (1995); Rylatt and Lohan (1997); Dubois

(2000); กลาวในภาพรวมของสมรรถนะวา เปนความสามารถทมอยในตวบคคลไมวาจะเปนทกษะ ความร

ความสามารถ ความช านาญ แรงจงใจ หรอคณลกษณะทเหมาะสมของบคคลทจะก าหนดพฤตกรรมของ

บคคล เพอใหบรรลถงความตองการของงานภายใตปจจยสภาพแวดลอมขององคการและท าใหไปสผลลพธท

ตองการจนประสบความส าเรจตามเปาหมายทไดก าหนดไว ผวจยไดวเคราะหและสงเคราะหทฤษฎ

แนวความคดและงานวจยอนๆ ทเกยวของ สรปไดกรอบแนวความคดการวจยของปจจยทเกยวของกบ

ความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ประกอบดวย ดานภาวะผน า ดานวสยทศน ดานภาวะทาง

อารมณ ดานการพฒนาตนเอง ดานทกษะการบรหาร ดานตดตอสอสาร ดานการสงการ/ควบคม ดานการ

เปลยนแปลง และดานบรหารการศกษา โดยมทฤษฎและแนวความคดทน ามาเปนกรอบแนวความคดไดแก

ทฤษฎของ Henri Fayol (1499); Luther Gulick, L. Urwick (1937); อภชาต เมฆบงวน (2555);

เพยรพนธ กจพาณชยเจรญ (2552); วรศราภรณ นอยใจมน โสพศ เทศสลด อบลรกษ สรยะค าวงศ

158

(2552); วรยทธ ชาตะกาญจน (2552); วเชยร วทยอดม (2551); วระเชษฐ ฮาดวเศษ (2551); ปยะพร

เมองใจ วนเพญ รตนพนธ ไอยลดา เรองสมบรณ (2549); อธคม ตระกลชวลต (2545) สวนของตวแปร

ความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ผวจยไดน าทฤษฎของ Senge (1997); อภชาต เมฆบงวน

(2555); วนเพญ บรสงเนน (2554); วรศราภรณ นอยใจมน โสพศ เทศสลด อบลรกษ สรยะค าวงศ

(2552); สรราน วสภทร (2551) มาวเคราะหและสงเคราะหสรปเปนกรอบแนวความคดของความส าเรจใน

การบรหารงานของผบรหาร ประกอบดวย สถานศกษามความเขมแขงภายใตบรหารงานของผบรหาร ไดรบ

การยอมรบในมาตรฐานและคณภาพการจดการศกษาจากหนวยงานภายในและภายนอกสถานศกษา

สถานศกษาเปนทยอมรบในระดบสากล บคลากรมสวนรวมในการบรหารจดการใหสถานศกษามประสทธภาพ

และประสทธผล บคลากรมความรกและผกพนตอสถานศกษา บคลากรมความเชอมนในและศรทธาใน

สถานศกษา บคลากรในสถานศกษามการพฒนาใหเปนไปตามตวบงชของ สกอ.

ภาพท 1: กรอบแนวความคด โมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย

วธด าเนนการวจย

การวจยครงนใชการวจยเชงปรมาณ เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามทผานการตรวจสอบคณภาพโดย

มคาความเชอมน (Reliability) ตงแต 0.70 ขนไป กลมตวอยางเปนผบรหารระดบอดมศกษาเอกชนใน

ประเทศไทย จ านวน 43 สถาบน รวม 291 คน จากประชากรจ านวน 1,075 คน ทระดบความเชอมน

95 % ใชวธการค านวณตามสตรของ Taro Yamane (Yamane. 1967) ท าการสงเคราะหขอมลทไดมา

จากแบบสอบถามเพอน ามาหาความสมพนธระหวางปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของ

159

ผบรหาร โดยวเคราะหดวยคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson Product Moment Coefficient)

(สายชล สนสมบรณทอง. 2553) เพอตรวจสอบความเหมาะสมในการน าขอมลไปจดท าโมเดล

ท าการตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการ

บรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย กบขอมลเชงประจกษ โดยท าการวเคราะห

องคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) เพอตรวจสอบความสอดคลองของโมเดล

ความสมพนธกบขอมลเชงประจกษ โดยใชโปรแกรม AMOS

ผลการวจย

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญอยในต าแหนงผอ านวยการ จ านวน 76 คน รองลงมาอยในต าแหนง

คณบด จ านวน 59 คน ต าแหนงรองอธการบด จ านวน 57 คน ต าแหนงหวภาควชา จ านวน 45 คน

ต าแหนงผชวยอธการบด จ านวน 31 คน และต าแหนงอธการบด จ านวน 5 คน ตามล าดบ สวนการ

สรางโมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชน

ในประเทศไทยโดยการวเคราะหจากขอมลเชงประจกษนน ปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของ

ผบรหาร ประกอบดวย 9 ปจจย ไดแก 1. ปจจยดานภาวะผน า (Led) มตวแปรสงเกตได จ านวน 13

ตวแปร ไดแก มมนษยสมพนธ (a1) มความเมตตากบบคลากรในองคการ (a2) มบคลกด นาเชอถอ (a3)

มความหนกแนนไมยอทอตออปสรรค (a4) มวจารณญาณในการท างาน (a5) เปนคนดทงดานการงานและ

ชวตประจ าวน (a6) วางตวเปนกลางไมท าเพอประโยชนตอตนเองหรอคนอนๆ (a7) มภาวะเปนผน า (a8)

พรอมสเพอผรวมงาน (a9) ยอมรบในความคดเหนของผอนและยนยอมใหผอนกระท าในสงใหม (a10) ให

ความรวมมอและชวยเหลอเพอนรวมงาน (a11) ยอมรบความผดพลาดและปรบปรงแกไข (a12) ใชหลก

เหตผลในการบรหารงาน (a13) 2. ปจจยดานวสยทศน (Vis) มตวแปรสงเกตได จ านวน 11 ตวแปร

ไดแก มความรความสามารถในการวางแผนกลยทธและปฏบตการ (b1) สามารถก าหนดวสยทศนและพนธ

กจในการเรยนรของนสต (b2) มวสยทศนททนสมยและสรางสรรคในการน าไปบรหารงาน (b3) ผลกดน

บคลากรในสถานศกษาใหคดสงใหมๆ เพอประโยชนในการท ากรอบวสยทศน (b4) มการเผยแพรวสยทศนใน

หลายๆ สอเพอใหบคลากรรบทราบ (b5) น าวสยทศนมาสการปฏบตไดอยางแทจรง (b6) มการประเมน

วสยทศน และน ามาพฒนาแกไขวสยทศนอยางเปนระบบ (b7) สามารถจดท าแผนพฒนาคณภาพการศกษา

ของสถาบนและน าไปปฏบตได (b8) เปดวสยทศนกวางตอโลก เพอสนบสนนการตดสนใจทกระบบ (b9) ม

ความคดสรางสรรคเพอพฒนางาน (b10) มจนตนาการล าเลศ (b11) 3. ปจจยดานภาวะทางอารมณ

(Emo) มตวแปรสงเกตได จ านวน 8 ตวแปร ไดแก เปดใจกวางใหเกยรตกบบคลากร (c1) มกลยาณมตร

160

ทด (c2) ตระหนกถงผลประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตว (c3) ไมกลวการเปลยนแปลง (c4) ควบคมสต

และทศนคตได ยามสภาวการณตงเครยด (c5) ไมสรางแรงกดดนใหกบบคลากรทมความคดตาง (c6) มวฒ

ภาวะดานอารมณ ไมโกรธหรอหงดหงดงาย (c7) อดทนตอปญหาและแกปญหาอยางใจเยน (c8) 4. ปจจย

ดานการพฒนาตนเอง (Dev) มตวแปรสงเกตได จ านวน 4 ตวแปร ไดแก สามารถพฒนาการใชภาษา

ตางๆ เพอการท างาน (d1) สามารถวเคราะหจดเดน จดทควรพฒนาของตนเองและผอน (d2) จดให

สถานศกษาเปนสถานศกษาแหงการเรยนรไดอยางเปนรปธรรม (d3) มการส ารวจและประเมนตนเองโดยใช

เครองมอเชนแบบส ารวจ (d4) 5. ปจจยดานทกษะการบรหาร (Ski) มตวแปรสงเกตได จ านวน 11 ตว

แปร ไดแก มทกษะในการสรรหาหรอจดหาผปฏบตงานทมความเหมาะสมกบหนาทการงาน (e1) มความร

ทกษะประสบการณหลกการบรหารงานมาใชพฒนาสถานศกษา (e2) สามารถคาดการณลวงหนาในสงท

สถานศกษาจ าเปน เพอใหสงคมยอมรบในอนาคต (e3) สามารถวางแผนและก าหนดนโยบายทดสอดคลอง

กบวสยทศน (e4) สามารถวางแผนเพอใหการปฏบตงานเปนทม (e5) สามารถบรหารจดการใหเปนท

ยอมรบและพงพอใจตอผทเกยวของ (e6) มการวนจฉยทด เขาใจปญหาในสถานการณตางๆ ทมผลกระทบ

ตอสถานศกษา (e7) มความรเทาทนในสถานการณกอนตดสนในเพอลดความเสยงและขอขดแยง (e8)

เขาใจปญหาในสถานการณตางๆ อยางรวดเรว (e9) เรยนรจากความผดพลาด (e10) ใชหลกธรรมาภบาล

ในการบรหารสถานศกษา (e11) 6. ปจจยดานตดตอสอสาร (Con) มตวแปรสงเกตได จ านวน 13 ตว

แปร ไดแก สามารถถายทอดวสยทศนและแผนงานของสถานศกษาใหแกบคลากรเปนอยางด (f1) มการ

สอสารใหบคลากรทกคนในสถานศกษามความกระตอรอรนในการปฏบตตามวสยทศน (f2) สามารถสอสาร

ใหบคลากรรบรกฎระเบยบ แนวทางปฏบต ของสถานศกษาเปนอยางด (f3) มการใหขอมลขาวสารแกผเรยน

ศษยเกา บคลากร อยางทวถง (f4) เสรมสรางก าลงใจแกบคลากรดวยวธททกคนยอมรบ (f5) มการรวมมอ

และประสานงานกบบคคลภายในสถานศกษาไดด (f6) สามารถจงใจใหคนรวมกนท างานเพอบรรลเปาหมาย

(f7) สามารถจงใจใหบคคลภายนอกเขารวมท างานเพอบรรลเปาหมาย (f8) มทกษะในการฟงทด (f9) ม

ความสามารถในการสอสารการโนมนาวเปนนกพดทด (f10) สามารถใชภาษาไทยในการสอสารทด (f11)

สามารถใชค าพดสอสารสรางบรรยากาศความรวมมอ (f12) มการสอสารทเขยนเปนลายลกษณอกษรไดด

(f13) 7. ปจจยดานการสงการ/ควบคม (Com) มตวแปรสงเกตได จ านวน 4 ตวแปร ไดแก มอบหมาย

การปฏบตงานเหมาะสมกบวยวฒและคณวฒของผปฏบต (g1) มอบหมายงาน โดยใหบคลากรมสวนรวมใน

การตดสนใจและก าหนดวธการด าเนนงาน (g2) สงการเปนลายลกษณอกษรมความชดเจนตรงประเดนดาน

เนอหา (g3) มการควบคมการท างานของบคลากรใหมประสทธภาพ (g4) 8. ปจจยดานการเปลยนแปลง

(Cha) มตวแปรสงเกตได จ านวน 5 ตวแปร ไดแก สามารถปรบเปลยนวสยทศนทมการเปลยนแปลงตาม

161

สถานการณได (h1) สามารถปรบเปลยนกลยทธ เมอสถานการณรอบตวเปลยนไป (h2) สามารถหากลยทธ

ใหมๆ มาทดแทนกลยทธเดมไดทนทวงท (h3) สามารถวเคราะหองคการและความจ าเปนของการ

เปลยนแปลง (h4) สามารถแขงขนกบสถานศกษาอนได เมอสถานการณแวดลอมเปลยนไป (h5) 9. ปจจย

ดานบรหารการศกษา (Edu) มตวแปรสงเกตได จ านวน 21 ตวแปร ไดแก มการปรบปรงและพฒนา

โครงสรางสถานศกษาอยางตอเนอง (i1) เปดโอกาสใหชมชนมสวนรวมในการวางแผนบรการวชาการแกสงคม

(i2) ใหบคลากรมสวนรวมในการแกไขปญหาในสถานศกษา (i3) มการพฒนาสงแวดลอมทางกายภาพเพอ

สงเสรมการจดการเรยนร (i4) มความรและเปนผน าดานวชาการ (i5) มงมนทจะสมฤทธผลตามเปาหมาย

(i6) มการพฒนาหลกสตรและบรหารการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ (i7) มการจดกจกรรมท

สรางสรรคและแลกเปลยนความรภายในสถานศกษา (i8) ใหความส าคญกบการสอนมากกวาการบรหาร

ทวไป (i9) สงเคราะหขอมลเพอเพมคณภาพการเรยนการสอนใหแกผเรยน (i10) มการสรางกจกรรมเพอ

สานสมพนธภายในสถาบนศกษาและชมชนอยางตอเนอง (i11) ศกษาความตองการของผใชบรการใน

หนวยงานทเปนสวนบรการของสถานศกษา (i12) จดรปแบบทดของการบรการตามความตองการของ

ผใชบรการในหนวยงาน (i13) สามารถสรางระบบการบรการทด (i14) มความตงใจและเตมใจในการ

ใหบรการ (i15) มการประเมนสถานศกษาโดยใหมแนวทางในการพฒนาสถานศกษาสอดคลองกบ สกอ.

(i16) มการประเมนตนเองเพอแกไขการด าเนนงานในสถานศกษา (i17) มการประเมนการท างานของ

บคลากรทกระดบอยางตอเนอง (i18) มการส ารวจความตองการของบคลากรภายในสถานศกษาสม าเสมอ

(i19) น าผลการใหบรการมาประเมนและปรบปรงเพอพฒนาการใหบรการ (i20) ปรบปรงแกไขการ

ด าเนนงานและวสยทศนเพอใหบรรลเปาหมาย (i21) โดยทกตวแปรในแตละปจจยมความสมพนธในทศทาง

เดยวกนในระดบไมสงมาก ซงทางสถตถอวาคาความสมพนธ > 0.80 หมายถงตวแปรมความหมาย

เหมอนกนหรอวดในสงเดยวกนควรตดออกจากปจจย และในภาพรวมดจากคาการวเคราะหคาสมประสทธ

สหสมพนธ (Correlation Coefficient) พบวา คาสมประสทธสหสมพนธมคาอยระหวาง 0.540 ถง

0.754 หมายความวา มความสมพนธในทศทางเดยวกนในระดบปานกลางถงระดบสง อยในเกณฑทางสถต

ยอมรบได เหมาะสมน าไปใชเปนขอมลในการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนเพอตรวจสอบความตรงของ

โมเดลในสมมตฐานตอไป คาสมประสทธสหสมพนธดจากตารางท 1

162

ตารางท 1: คาสมประสทธสหสมพนธ (ภาพรวม)

จากสมมตฐานการวจย โมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของ

ผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย สอดคลองกบขอมลเชงประจกษนน ผวจยไดน าขอมล

ขางตนมาวเคราะหโมเดลองคประกอบเชงยนยน ปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย ทง 9 ปจจย โดยโปรแกรมส าเรจรป AMOS เพอตรวจสอบความ

สอดคลองกบขอมลเชงประจกษ ซงมการปรบโครงสรางโมเดลโดยการลดตวแปรในโมเดลลง เพอใหคาทาง

สถตมความเหมาะสมเปนไปตามเกณฑทก าหนด ดงภาพท 2

ภาพท 2: การทดสอบโมเดลความสมพนธแบบสมบรณ

163

ผลการทดสอบขอมลโมเดลองคประกอบเชงยนยนพบวา โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชง

ประจกษ โดยมคาไค-สแควร (𝑁2) เทากบ 780.958 มคาองศาอสระ (df) เทากบ 720 มคานยส าคญ

ทางสถต (P-value) เทากบ 0.057 มคาความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร (RMSEA)

เทากบ 0.018 มคาดชนวดระดบความสอดคลองเหมาะสม (GFI) เทากบ 0.895 มคาดชนวดระดบความ

สอดคลองเหมาะสมเปรยบเทยบ (CFI) เทากบ 0.993 และมคาดชนเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดล

กบขอมลเชงประจกษ (CMIN/DF) เทากบ 1.085

สรปและอภปรายผลการวจย

วจยนพบวาปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร ระดบอดมศกษาเอกชนใน

ประเทศไทย ประกอบดวย 9 ปจจย ไดแก ปจจยดานภาวะผน า มตวแปรจ านวน 5 ตวแปร ปจจยดาน

วสยทศน มตวแปรจ านวน 4 ตวแปร ปจจยดานภาวะทางอารมณ มตวแปรจ านวน 4 ตวแปร ปจจยดาน

การพฒนาตนเอง มตวแปรจ านวน 3 ตวแปร ปจจยดานทกษะการบรหาร มตวแปรจ านวน 6 ตวแปร

ปจจยดานตดตอสอสาร มตวแปรจ านวน 5 ตวแปร ปจจยดานการสงการ/ควบคม มตวแปรจ านวน 3 ตว

แปร ปจจยดานการเปลยนแปลง มตวแปรจ านวน 4 ตวแปร และปจจยดานบรหารการศกษา มตวแปร

จ านวน 5 ตวแปร โดยความส าเรจในการบรหารงาน มตวแปรจ านวน 5 ตวแปร และยอมรบสมมตฐาน

ของการวจย เนองจากโมเดลความสมพนธปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารงานของผบรหาร

ระดบอดมศกษาเอกชน ในประเทศไทย มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ ขอคนพบอกประการหนง

คอสามารถระบไดวาปจจยทสงผลตอความส าเรจตวใดสงผลมากนอยตอความส าเรจดงกลาว (ดจากคา

น าหนกในโมเดล) จงเปนประโยชนอยางมากกบผบรหารสถานศกษาในการน าไปใชและเสรมสรางศกยภาพใน

การบรหารจดการในสถานศกษาใหเกดประสทธภาพสงสด

ขอเสนอแนะ

งานวจยในครงนมการเกบขอมลเฉพาะผบรหารเทานน ผวจยเหนวาสามารถน าไปตอยอดในการเกบ

ขอมลแบบ 360 องศาได นนคอผใตบงคบบญชา นสต นกศกษา ผปกครอง และชมชนทอยบรเวณ

สถาบนอดมศกษา เพราะขอมลเหลานสามารถน ามาวเคราะหและสงเคราะหใหเกดประโยชนในการพฒนาตอ

ยอดสงผลตอความส าเรจของสถาบนอดมศกษาไดอยางมประสทธภาพมากขน

164

เอกสารอางอง

จตรา ปราชนวฒน. (2549). สมรรถนะของสารธารณสขอ าเภอในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

ชชย สมทธไกร. (2550). การสรรหาการคดเลอกและการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดนย เทยนพฒ. (2550). ความสามารถ. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเอ อาร อนฟอรเมชน แอน

พบรเคชน.

เทอน ทองแกว. (2550). สมรรถนะ (Competency): หลกการและแนวปฏบต. สบคนจาก

http://dusithost.dusit.ac.th/~ei/tuan/file2422005046.doc/

ปราชญา กลาผจญ และ พอตา บตรสทธวงศ. (2550). การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร:

ส านกพมพขาวฟาง.

ปยะพร เมองใจ, วนเพญ รตนพนธ และ ไอยลดา เรองสมบรณ. (2549). ปจจยทสงผลตอความส าเรจ

ในการบรหารโรงเรยนสาธตสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ในกรงเทพมหานคร.

มหาวทยาลยนเรศวร.

เพยรพนธ กจพาณชยเจรญ. (2552). ศกษาสมรรถนะการบรหารวชาการของผบรหารสถานศกษา

สงกดส านกงานเขตหนองแขมกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ).

วรศราภรณ นอยใจมน, โสพศ เทศสลด, อบลรกษ สรยะค าวงค. (2551). สมรรถนะของผบรหาร

สถานศกษาทสงผลตอความส าเรจในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของโรงเรยนผน า

การเปลยนแปลงในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, มหาวทยาลยนเรศวร).

วนเพญ บรสงเนน. (2554). ปจจยทสงผลตอความส าเรจในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

เขตพฒนาพนทชายฝงตะวนออก. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร).

วเชยร วทยอดม. (2551). สมรรถนะของผบรหารในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล.

(วทยานพนธปรญญาดษฎนพนธ, มหาวทยาลยรามค าแหง).

วรยทธ ชาตะกาญจน. (2552). เทคนคการบรหารส าหรบนกบรหารการศกษามออาชพ. กรงเทพฯ:

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สายชล สนสมบรณทอง. (2553). การทดสอบเชงสถต = Statistical Tests. โรงพมพ จามจรโปรดกท.

165

กรงเทพมหานคร.

สรราน วสภทร. (2551). ภาวะผน าทางวชาการและสมรรถนะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอ

ความส าเรจของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. (วทยานพนธปรญญาดษฎนพนธ,

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร).

อธคม ตระกลชวลต. (2545). ปจจยภายในบคคลทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางความส าเรจใน

องคกร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยรามค าแหง).

อภชาต เมฆบงวน. (2555). ศกษาเรองโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอความส าเรจใน

การบรหารงานของผบรหารการศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดภาคเหนอ. (วทยานพนธ

ปรญญาดษฎนพนธ, มหาวทยาลยบรพา).

อรณ วทยะสรนนท. (2556 - 2557). วารสารวชาการรตนบณฑต ปท 8 ฉบบท 2

พฤศจกายน 2556 – เมษายน 2557. มหาวทยาลยรตนบณฑต.

Dales, M., & Hes, K. (1995). Creating training miracles. Sydney: Prentice-Hall.

David C Mc Clelland. (1973). Testing for Competence Rather than for Intelligence.American

Psychologist.

Dubois, D. D. (2000). The seven stages of one's career. Training & Development.

Fayol, Henri. (1499). General and Industrial Management. London: Pitman.

Good, Carter. (1973). Dictionary of Education.Education. Edited by Carter V. Good. New

York: McGraw – Hill book Company, Inc.

Hughes, L. (1989). Developing a Curriculum: a Practical Guide. London: George Allen &

Marvin Smith. (1964). Human capital. Retrieved March 10, 2007, from

http//: en.wikipedia.org/wiki/Human_capital.

Luther Gulick. (1937). Paper on the Science of Administration. In the Luther Gulick and

Lyndall Urwick (eds.), Notes on the Theory of Organization, New York: Institute of

Public Administration.

Rylatt, A; & Lohan, K. (1997). Creating training miracles. San Francisco: Pfeiffer.

Senge, Peter M. (1997). The fifth discipline: The art and practice of the learning

organization. London: Century Business.

Smith,R. (1997). The Seven Levels of Change: Create, Innovate and Motivate with the

166

Secrets of the World’s Largest Companies. Arlington, TX: Summit Publishing Group.

Spencer, L.M., & Spencer, S.M. (1993). Competence at work: Models for superior

performance. New York: John Wiley & Sons.

Yamane, Taro. (1967). Statistics: An Introduction Analysis. 2 nded. New York: Harper & Row.

167

วธการจดการสงแวดลอมของโรงแรมตามมาตรฐานโรงแรมสเขยวของอาเซยน

How to manage Environment of Hotels in ASEAN Green Hotel Standard

พจน นกรประเสรฐ1, ณฐนร สมตร2 และ ดร. คาล จามรมาน3

Potjanee Nikornprasert1, Natnaree Smith2 and Dr. Karl Jamornmarn3

1, 2 3 บณฑตวทยาลย วทยาลยดสตธาน

potjanee.nikornprasert@gmail.com

บทคดยอ

การจดการสงแวดลอมของโรงแรมในดานขยะ น าเสย และพลงงาน เปนการจดการสงแวดลอมขน

พนฐานทสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยางมาก การจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน

สอดคลองกบหลกการการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล ISO 14001 เปนการสรางความยงยนใน

ธรกจโรงแรม ยกระดบคณภาพการใหบรการ เพมมลคาและคณคาของการบรการ สรางประโยชนและแบงปน

คณคาทดใหกบชมชน ผบรโภค และสงแวดลอม

ค าส าคญ: การจดการสงแวดลอม, โรงแรม, มาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน

Abstract

Environmental management of solid waste, waste water and energy are a basic

environmental management that created the environmental impact very seriously.

Environmental management according to the standard green ASEAN consist with the principles

of environmental management ISO 14001 standards is to create a sustainable business in the

hotel, raise the quality of service, add value and value creation of the service. Create and

share the benefits with the community, consumers and the environment.

Keywords: Environmental Management, Hotel, ASEAN Green Hotel Standard

บทน า

นกทองเทยวเดนทางระหวางประเทศทวโลกมอตราการเตบโตทกป ในปพ.ศ. 2559 มจ านวน

นกทองเทยวเดนทางทวโลก 1,235 ลานคน เมอเทยบกบจ านวนนกทองเทยวเดนทางทวโลกในปพ.ศ. 2558

168

เพมขนรอยละ 3.9 โดยนกทองเทยวนยมเดนทางมายงภมภาคเอเชยแปซฟก ดวยอตราการเตบโตรอยละ 9.2

โดยกระจายไปยงอนภมภาคตาง ๆใกลเคยง เชน กลมโอเชยเนยมการเตบโตสงสดถงรอยละ 10.1 เอเชย

ตะวนออกเฉยงใต รอยละ 9.4 ซงใกลเคยงกบเอเซยตะวนออกเฉยงเหนอทเตยโตรอยละ 9.3 และเอเชยใตม

การเตบโตรอยละ 8.1 (องคการทองเทยวโลก, 2560) ประเทศไทยเปนจดหมายปลายทางอนดบตน

ของนกทองเทยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใต มจ านวนนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวไทยในชวงไตรมาส

แรก ปพ.ศ. 2560 จ านวน 9.07 ลานคน เพมขนรอยละ 0.41 และคาดการณวา ภาคทองเทยวมแนวโนม

ขยายตวรอยละ 9.84 จากการเตบโตทางดานธรกจการทองเทยว สงผลใหอตสาหกรรมบรการ โดยเฉพาะธรกจ

โรงแรมมการเตบโตมากขน โดยจ านวนหองพกในชวงไตรมาสแรกป พ.ศ. 2560 มจ านวนหองพกเฉลย

701,270 หอง เพมขนรอยละ 2.70 เมอเทยบกบชวงปทผานมา (กรมการทองเทยว, 2560) อยางไรกตามการ

ทองเทยวในอนาคตจะอยบนพนฐานของทรพยากรทมอยางจ ากดมากขน ซงการทองเทยวเปนปจจยหนงท

สงผลกระทบตอสงแวดลอมโดยตรง กอใหเกดปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรและสงแวดลอม ซงเปน

ปญหาส าคญและสงผลกระทบในระดบทองถนจนถงระดบโลก ปญหาสงแวดลอมตาง ๆ ตามแหลงทองเทยว

เปนปญหาทสะสมมานานจากการขยายธรกจทเกยวของกบการทองเทยวท าใหปญหาการบกรกพน ปญหาขยะ

น าเสย มลพษและระบบนเวศวทยา (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2557)

ปจจบนองคกรธรกจตางหนมาใสใจสงคม และสงแวดลอมมากขน ตามแนวคดความรบผดชอบตอ

สงคม (CSR) เพอพฒนาธรกจใหมประสทธภาพ ลดความเสยงและเพมความสามารถในการแขงขน ไมเพยงท า

ธรกจเพอก าไรเพยงอยางเดยว ยงตองมงสการพกฒนาอยางยงยนของธรกจ เปนการสรางความความสมดล

ระหวางก าไรและความรบผดชอบตอสงคม และแบงปนคณคาทดใหกบผบรโภค (สถาบนพฒนาธรกจอยาง

ยงยน, 2556)

แนวความคดและทฤษฎ

แนวคดการจดการสงแวดลอม

ความหมายของการจดการสงแวดลอม

การจดการสงแวดลอมหมายถงกระบวนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและเปนระบบ โดยการ

วางแผน ด าเนนงาน ตดตามประเมนผลและปรบปรงแกไขพฒนาใหดขน (วนย วระวฒนานนท, 2540 อางถง

ในปณตา มงคลฤด) โดยไมท าใหสงแวดลอมมการเปลยนแปลง มการควบคมกจกรรม และฟนฟ บ าบดใหดขน

เพอประโยชนอนสงสดและยงยน (กรมสงเสรมการปกครองทองถน, 2549)

169

หลกการจดการสงแวดลอม

การจดการสงแวดลอมเปนการจดการทรพยากรทมอยเพอใหคนรนหลง โดยอาศยเทคโนโลยตางๆใน

การจดการ มการก าหนดหลกการการจดการสงแวดลอมดงน (เกษม จนทรแกว, 2545 อางถงในวนวสา วลย

ดาว, 2553)

1. การก าหนดชนด ประเภท และขอบเขตของสงแวดลอมเพอการใชประโยชน เพอก าหนดรปแบบ

การจดการ การก าหนดชนด ประเภท กลม ระบบยอย ระบบสงแวดลอม การก าหนดขอบเขตนไดจากการ

ส ารวจแจกแจงส ารวจทรพยากร (Resource Inventory) เพอทสามารถใหค าตอบดานสงแวดลอม ปรมาณ

ลกษณะ สดสวน การกระจายตว ความหนาแนน ชนด และประเภทของสงแวดลอม

2. การก าหนดกจกรรมเพอการคงสภาพเพอสรางศกยภาพความยงยนของสงแวดลอมเลอกท า

กจกรรมใหเหมาะสมกบสถานการณสงแวดลอมเพอทราบความสมบรณ ความเสอมโทรม ตนเหตและสาเหต

ของปญหาของสงแวดลอม เพอแกไขปญหาสงแวดลอมและปรบสภาพแวดลอมใหมความสมดลมากทสด

3. การควบคมในการก าจด บ าบดของเสยและมลพษจากกจกรรมใชทรพยากร เปนการควบคมการท า

กจกรรมตาง ๆ โดยการน าเทคโนโลยมาใชในการควบคมการท ากจกรรมตางๆ การสรางกฎระเบยบ ขอ

ระเบยบปฏบตตาม กฎหมายและ ขอบงคบ พรอมบทลงโทษหากมการฝาฝน การใชความรดานสงแวดลอม

การประชาสมพนธ การน าเสนอขาวสงแวดลอม เพอใหบคลากรทราบ ตระหนกและปฏบตตาม

การจดการสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO 14001

หลกมาตรฐานการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO 14001 (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2548)

1. นโนบายสงแวดลอม (Environmental Policy) การจดการสงแวดลอมทมความมงมนและมการ

ด าเนนการจรงจง จะตองก าหนดนโนบายสงแวดลอมขนเพอเปนแนวทางการด าเนนงาน

2. การวางแผน (Planning) การวางแผนด าเนนงานจะตองสอดคลองกบนโนบายสงแวดลอม มการ

แจงแจกรายละเอยด ขอก าหนดทตองปฏบต วตถประสงคและเปาหมายของกจกรรมตาง ๆ ทสงผลตอ

สงแวดลอม

3. การด าเนนงาน (Implementation) เพอใหการด าเนนการจดการสงแวดลอมเปนไปตามทวางไว

โดยมการก าหนด โครงสรางและบคคลทมหนาทรบผดชอบ เผยแพรใหทราบถงความส าคญการจดการ

สงแวดลอม การจดอบรม ใหความรแกบคลากร ซงมการจดท าและควบคมเอกสารท เกยวของกบการจดการ

สงแวดลอม การควบคมการด าเนนการตาง ๆ ใหบรรลตามวตถประสงคและเปาหมาย และมการเตรยมการ

ส าหรบสถานการณฉกเฉน

170

4. การตรวจสอบและแกไข (Checking and Corrective Review) ตดตามและวดผลการด าเนนงาน

แจกแจงสงทไมเปนไปตามแผนและ ตรวจประเมณการจดการสงแวดลอมเปนระยะ

5. การทบทวน (Management Review) การทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมในดานการ

บรหารงานดานสงแวดลอมอยางเปนระบบ มการปรบปรงอยางตอเนอง เพอใหเกดสภาพแวดลอมการท างานท

ด เกดภาพลกษณทดตอชมชน และลดภาระคาใชจายเนองจากการจดการสงแวดลอมทเหมาะสม และเพมขด

ความสามารถในการแขงขนดานการตลาด

มาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน

กรมการทองเทยวไดรวมกบประเทศสมาชกอาเซยนจดท ามาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน เพอเปน

มาตรฐานส าหรบการสงเสรมและการน าไปปฏบตของธรกจโรงแรมทมความตระหนกในดานสงแวดลอมอยาง

ยงยนในกลมประเทศอาเซยน มเกณฑชวดประกอบดวย 11 หมวด ดงน (กรมการทองเทยว, 2560)

หมวดท 1 นโยบายดานสงแวดลอมและการด าเนนงานส าหรบการบรหารงานโรงแรม สงเสรมกจกรรม

สงแวดลอมใหกบพนกงาน ลกคา ผประกอบการรานคามสวนรวมในกจกรรมการจดการสงแวดลอมของ

โรงแรม มแผนการฝกอบรมและการจดกจกรรม แผนด าเนนงานดานสงแวดลอมและ กระบวนการประเมณ

ผลกจกรรมดานสงแวดลอมของโรงแรม

หมวดท 2 การใชผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม สงเสรมการใชสนคาในทองถนเพอใชการในการ

ด าเนนงานโรงแรม ตวอยางเชน อาหาร และสนคาทางดานฝมอตาง และ สงเสรมการใชผลตภณฑทเปนมตร

ตอสงแวดลอม

หมวดท 3 ความรวมมอกบชมชนและองคกรทองถน การจดท าแผนการด าเนนงานหรอแผนกจกรรม

เพอการชวยพฒนาคณภาพชวตของผอยอาศยในชมชน ก าหนด หรอเขยนแผนสงเสรมกจกรรมการปองกน

และอนรกษโดยการสรางจตส านก สงเสรมกจกรรมสรางสรรคเพอสงเสรมวฒนธรรมและประเพณ เพอสงเสรม

วถชวตทองถน และ สงเสรมอาชพในทองถน

หมวดท 4 การพฒนาทรพยากรมนษย การจดการฝกอบรมพนกงานดานการจดการสงแวดลอม

หมวดท 5 การจดการขยะ การจดการขยะและของเสย โดยการใชเทคโนโลย การสงเสรมการลด ละ

และเลกใชตาง ๆ เพอน ากลบไปใชใหมหรอการสงเสรมการท าปยหมก กจกรรมทสงเสรมการมสวนรวมของ

พนกงานในการลดการเกดขยะ การน ากลบมาใชใหม การแยกขยะและการท าปยหมก และสงเสรมให

ผใชบรการมสวนในการแยกขยะและการสงเสรมการจดการขยะอนเนองมาจากแขก

171

หมวดท 6 ประสทธภาพพลงงาน การน าเสนอกจกรรมการประหยดพลงงานและการสงเสรมการใช

เทคโนโลยประหยดพลงงาน เพอลดการใชพลงงานในโรงแรม การตดตงมเตอรแยกเพอตรวจวดพลงงาน และ

สงเสรมการมสวนรวมของแขกและผใชบรการ

หมวดท 7 ประสทธภาพน าและคณภาพน า สงเสรมการใชนาอยางรคณคา ดวยการใชอปกรณ วธการ

และเครองมอตาง ๆ เพอลดการใชน าในโรงแรม จดท าแผนงานในการซอมบ ารงอปกรณเพอการประหยดน า

สงเสรมการมสวนรวมของแขกในการประหยดน าและ มความมนใจในคณภาพของน าทใชในโรงแรม

หมวดท 8 การจดการคณภาพอากาศ (ภายในและภายนอกอาคาร) จดใหมพนทใหสบบหรไดและ

พนทหามสบบหรทเหมาะสมและ จดทาแผนการด าเนนงานการซอมบ ารงพนทและการบ ารงรกษาอปกรณปรบ

อากาศ

หมวดท 9 การจดการเสยง การจดท าแผนงานเพอควบคมเสยงในโรงแรม

หมวดท 10 การจดการน าเสยและการบ าบด การปองกนการเกดน าเสยจากสาเหตตาง ๆ สงเสรมการ

ใชน าบ าบดแลวมารดน าตนไมและ สงเสรมใหเกดการบ าบดน าเสยดวยวธการทเหมาะสม

หมวดท 11 การจดการขยะทมพษและขยะอนตราย สงเสรมการจดท าปาย หรอสญลกษณของ

สารประกอบทเปนพษทนามาใชในโรงแรมใหชดเจน การจดการวตถมพษ หรอของเสยทมพษอยางเหมาะสม

และ จดท ากฎระเบยบและวธการลดการใชสารพษ หรอจดเกบใหเหมาะสม

แนวคดเกยวกบการจดการขยะ

ความหมายของขยะมลฝอย

ขยะมลฝอยหมายถง สงของทเหลอจากการกระบวนการการผลต การบรโภคของบคคล จากทก

สถานท และทกชวงเวลา ไดแก เศษอาหาร เศษกระดาษ มลสตว ซากสตว เปนตน รวมถงขยะตดเชอและ ขยะ

อนตราย ขยะมลฝอยบางประเภทสามารถน ากลบมาใชประโยชนใหมในอกรปแบบหนง ขยะมลฝอยเหลานมา

จาก อาคารส านกงาน ครวเรอน ตลาด รานคา ถนน ทพกอาศย เปนตน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม,

มปป)

แหลงก าเนดขยะ ขยะในโรงแรมมาจาก 3 สวน 1) หองพก สวนใหญจะเปนขยะมลฝอยแหง เชน

กระดาษ ขวดแกว กระปองน าอดลม เปนตน และมาจากหองครว 2) หองอาหารและหองจดเลยง สวนใหญจะ

เปนเศษอาหาร ขวดเครองดมและ 3) จากส านกงาน สวนใหญจะเปนขยะทสามารถน าไปใชใหมได เชน

กระดาษ กลองกระดาษ ขวดแกว เปนตน

ประเภทของขยะ ไดแบงขยะมลฝอยตามลกษณะทางกายภาพของขยะไดออกเปน 4 ประเภท ดงน

172

1. ขยะมลฝอยยอยสลาย หรอ ขยะอนทรย คอ ขยะทเนาเสยและยอยสลายไดเรว เชน เศษผก เปลอก

ผลไม เศษอาหาร เศษเนอสตว เปนตน ซงขยะอนทรยสามารถน ามาหมกท าเปนปยได

2. ขยะมลฝอยทยงใชได หรอ ขยะรไซเคล คอ บรรจภณฑ หรอวสดทเหลอใช เชน แกว กระดาษ เศษ

พลาสตก กระปองเครองดม อลมเนยม เปนตน ซงขยะประเภทนสามารถน ากลบมาใชประโยชนไดใหม

3. ขยะอนตราย คอ ขยะทมองคประกอบหรอ ปนเปอนวตถอนตราย ชนดต าง ๆ ซงไดแก วตถ

ระเบด วตถไวไฟ วตถออกซไดซ วตถมพษ วตถกมมนตรงส วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง วตถ

ทท าใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม และ วตถอน ๆ ไดแก เคมภณฑหรอวตถอาจท าใหเกดอนตราย แก

มนษย สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม เชน ถานไฟฉาย หลอดฟออเรสเซนต แบตเตอร โทรศพทเคลอนท

กระปองสเปรย กระปองบรรจสารเคม หรอส เปนตน

4. ขยะทวไป หรอขยะมลฝอย ทวไป คอ ขยะประเภทอนทนอกเหนอจากขยะยอยสลาย ขยะรไซเคล

และขยะอนตราย ทมลกษณะยอยสลายยากและไมคมคากลบมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสตกหอใสขนม

ถงพลาสตกบรรจผงซกฟอก พลาสตกหอลกอม โฟมเปอนอาหาร เปนตน (กรมมลพษ, 2555)

แนวทางการจดการขยะในโรงแรม ตามหลก 5 R’s (มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554)

R1 Reduce การลดปรมาณขยะมลฝอย การเลอกใชสนคาทบรรจในบรรจภณฑทมเปนมตรกบ

สงแวดลอม เชนการใชถงผาแทนถงพลาสตก ฯลฯ

R2 Reuse น าเศษขยะ วสดกลบมาใชใหมหรอใชซ าแลวซ าอก เชน การใชกระดาษสองหนา เปนตน

การน าผลตภณฑกลบมาใชใหม (Product reuse) เปนการยดอายการใชงานกอนทจะทงหรอเลอกของใหม

เชน การใชขวดแกว การใชผาเชดผา เปนตน

R3 Repair การน าวสดอปกรณมาแกไข ซอมแซม ปรบปรงใหกลบมามสภาพทสามารถใชไดอกครง

เชน พดลม เกาอ เปนตน

R4 Recycle การหมนเวยนกลบมาใชใหม โดยผานกระบวนการแปรรปตามประเภทของขยะ หรอ

การเปลยนแปลงสภาพไปจากเดมแลวน ากลบมาใชใหม เชน กระดาษ ขวดแกว ขวดพลาสตก เปนตน

R5 Reject หลกเลยงการใชวสดทท าลายยาก ยอยสลายยาก ใชหลงเดยวแลวทง และท าลาย

สงแวดลอม เชน โฟม พลาสตกบางชนดทใชระยะเวลาในการยอยสลาย เปนตน

แนวความคดการจดการน าเสย

ความหมายของน าเสย

น าเสย หมายถง น าทมสงเจอปนตาง ๆ มากมาย จนกระทงน าไมเปนทตองการ ไมเหมาะสมส าหรบใช

ประโยชน (กรมมลพษ, 2555)

173

แหลงก าเนดน าเสย

น าเสยภายในโรงแรมมาจากกจกรรมตาง ๆทเกดขนจากการใหบรการของโรงแรม ซงมาจากหองพก

หองอาหาร หองจดเลยง หองซกผา การท าความสะอาด สระวายน า และหองน าพนทสวนกลาง น าเสยใน

โรงแรมจ านวนมากและมความสกปรกมากกวาบานเรอ น าเสยเหลานตองไดรบกา รบ าบด และผาน

กระบวนการฆาเชอโรคกอนปลอยสสงแวดลอม (กระทรวงทรพยากรและสงแวดลอม, 2556)

การบ าบดน าเสย แบงออกได 2 วธใหญ คอ การบ าบดน าเสยทางภายภาพ และการบ าบดน าเสยทาง

ชวภาพ

การบ าบดน าเสยทางกายภาพ แบงออกเปน 2 วธ คอ การใชตระแกรง (Screen) เปนตระแกรงทใช

ดกของแขง ซงใชสารแขวนลอยในน าเสยมทงแบบหยาบ เพอดกวตถชนใหญทปนมากบน าเสย และแบบ

ละเอยด ใชดกวตถขนาดเลก หรอสารแขวนลอยเพอไมใหตกตะกอนในบอบ าบดน าเสย และการใชบอดกไขมน

(Grease Trap) ดกไขมน น ามน น าเสยจากหองครว หองอาหาร ซงมน ามนและไขมน จ านวนสงมาก หากไม

ก าจดออกกอนจะท าใหทอระบายน าอดตน บอดกไขมนมทงแบบส าเรจรปและแบบสามารถสรางเองได

การบ าบดน าเสยทางชวภาพ เพอก าจดบโอดและไนโตรเจนในน าเสย ระบบบ าบดน าเสยประเภทน

แบงออกเปน 4 ระบบ ซงนยมใชในโรงแรมและรสอรท มดงน

1. ระบบแอกตเวทเตดสลดจ (Activated Sludge System)เปนวธการบ าบดน าเสยโดยใชแบคทเรยท

ใหออกซเจน (Aerobic Bacteria) เปนตวหลกในการยอยสลายสารอนทรยในน าเสย ระบบแอกตเวทเตดสลดจ

ประกอบดวย 2 สวน คอ ระบบเตมอากาศ (Aeration Tank) และ ถงตะกอน (Sedimentation Tank) โดย

น าเสยจะถกสงไปยงถงเตมอากาศ สภาวะในถงเตมอากาศจะมสภาพเอออ านวยตอการเจรญเตบโตของ

แบคทเรย แบคทเรยเหลานจะท าหนาทยอยสลายสารอนทรยทอยในน าเสย เมอน าเสยผานการบ าบดจะไหล

ไปยงถงตะกอน เพอแยกน าใสซงน าใสนสามารถระบายสสงแวดลอมได (Ronald Van’t Oever, 2005)

2. ระบบบ าบดน าเสยแบบเอสบอาร (Sequencing Batch Reactor) เปนระบบแอกทเวเตดจสลดจ

ประเภทเตมเขา-ถายออก (Fill and Draw Activated Sludge) ขนตอนในการบ าบดน าเสยจะแตกตางจาก

ระบบตะกอนเรงแบบอน ๆ คอการเตมอากาศ (Aeration) และการตกตะกอน (Sedimentation) จะ

ด าเนนการภายในถงปฏกรยาเดยวกน โดยระบบบ าบดน าเสยแบบเอสบอาร 1 รอบท างาน (Cycle) จะม 5

ชวงล าดบ 1) ชวงเตมน าเสย (Fill) 2) ชวงน าปฏกรยา (React) เปนลดสารอนทรยในน าเสย 3) ชวงตกตะกอน

(Settle) ตะกอนจลนทรยจะตกลงกนถงปฏกรยา 4) ชวงระบายน าทง (Draw) ระบายน าทผานการบ าบดทง 5)

ชวงพกระบบ ( Idle) เพอซอมแซม รอน าเสยใหม (New England interstate water pollution control

commission, 2005)

174

3. ระบบบ าบดน าเสยแบบแผนจานหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactor, RBC) เปนระบบ

ทท าใหน าเสยไหลผานตวกลางลกษณะทรงกระบอกซงวางจมอยในถงบ าบด ซงทรงกระบอกนจะหมนชา ๆ

เพอใหหมนขนพนน าและสมผสอากาศ จลนทรยทตดอยแกนกลางจะไดใชออกซเจนยอยสลายสารอนทรยใน

น าเสยและหมนจมลงและน าน าเสยขนมาใหมท าซ า ๆ สลบกนเชนนไปตลอดเวลา กลไกการท างานของระบบ

การบ าบดน าเสยทใชจลนทรยแบบใชอากาศจ านวนมากทยดเกาะตดบนแผนจานหมนในการยอยสลาย

สารอนทรยในน าเสย เมอมจ านวนจลนทรยเกาะแผนจานหมนหนามากขน จะมตะกอนจลนทรยบางสวนหลด

ออกจากแผน ตะกอนจลนทรยจะไหลจากถงปฏกรยาสถงตกตะกอน เพอแยกตะกอนจลนทรยและน าทง ท า

ใหน าทงมคณภาพดขน ระบบแผนจานหมนชวภาพประกอบดวยหนวยบ าบดดงน 1) บอรบสภาพการไหล

(Equalizing Tank) 2) ถงตกตะกอนชนตน (Primary Sedimentation Tank) 3) ระบบแผนหมนชวภาพ 4)

ถงตกตะกอนขนท 2 (Secondary Sedimentation Tank) 5) บอเตมคลอรน (C.P. Leslie Grady Jr., Glen

T Diagger, Nancy G. Lover and Carlos D.M. Filipe, 2011)

4. ระบบบ าบดน าเสยแบบส าเรจรป แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1) แบบเตมอากาศ มโครงสราง 2

สวนคอ สวนทเตมอากาศและ สวนถงตะกอน 2) แบบไมเตมอากาศ ประกอบดวยโครงสราง 3 สวน ดงน สวน

เกรอะหรอสวนกาก สวนตะกอนและ สวนบ าบด

ธรกจทพกตากอากาศเปนธรกจทใชน ามาก จ านวนการปลอยน าเสยมากตามปรมาณการใชงาน ท าให

เกดการสนเปลองการทรพยากรน าและคาใชจาย การจดการน าอยางมประสทธภาพ คอ การลด การใชซ า และ

การน ากลบมาใชใหม (Philip Sloan, Wily Legrand and Joseph S. Chen, 2013) ซงน าเสยทผานการ

บ าบดแลวสมารถน ากลบมาใชในลกษณะทไมใชน าบรโภคโดยตรง (Non-Potable Use) เชน รดน าตนไม รด

น าสนามหญา รดน าสนามกอลฟ ใชเปนน าชกโครก ลางพน ลางถนน เชดท าความสะอาด ฯลฯ

แนวทางการจดการพลงงาน

พลงงานเปนสงจ าเปนในธรกจทพก การขาดดแล การบ ารงรกษาอาจจะท าใหเกดผลกระทบดาน

สงแวดลอม สนเปลองพลงงานและเกดคาใชจายมหาศาล การจดการพลงงานอยางมประสทธภาพเปนวธชวย

ลดคาใชจายของโรงแรม และใชพลงงานใหเกดประโยชนสงสด การใชพลงงานในโรงแรมสามารถแบงตามพนท

การใชงานออกเปน 3 สวน (Philip Sloan, Wily Legrand and Joseph S. Chen, 2013)

1. หองพก เปนพนสวนตวของลกคาทเขาพก อตราการใชพลงงานคอนขางสง

2. พนทสวนกลาง เชน หองอาหาร ลอบบ หองประชม สระวายน า และอน ๆ พนทสวนกลางมทง

ภายในและภายนอกอาคาร พนทสวนกลางภายในเปนพนทมการใชพลงงานสง

3. พนทบรการ เชน ส านกงาน หองครว หองซกรด และอน ๆ มการใชพลงงานมากทสดในโรงแรม

175

การจดการพลงงานอยางมประสทธภาพ

1. การออกแบบอาคาร สถาปตยกรรม ควรก าหนดทศทางของแสงและลมให เขามาในอาคาร การ

ออกแบบอาคารหรอหองพกใหโปรงโลงเพอทลมและแสงไดเขามาในบรเวณหองพกอยางเตมท การใชโทนสใน

หองพก เพอลดปรมาณการใชแสงสวางจากหลอดไฟ การใชเงาของตนไมชวยการบงแสงแดดเขามาในอาคาร

นอกจากการออกแบบควรเลอกใชวสดทเปนมตรกบสงแวดลอม

2. การเลอกใชอปกรณไฟฟาทมฉลากสเขยวภายในโรงแรม

3. การเลอกใชหลอดไฟ LED แทนหลอดไฟฟลออเรนเซนส

4. การใชกาซชวภาพทดแทนการใชกาซหงตม ชวยประหยดคาใชจายการในซอกาซหงตม และยงชวย

ลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

5. การใชพลงงานทางเลอก เชน โซลารเซลลชวยในการผลตไฟฟาใชภายในโรงแรม ลดคาใชจายใน

ระยะยาวและยงลดปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

6. ควรปลกตนไมรอบ ๆ อาคาร เพราะตนไมขนาดใหญจะชวยใหอาคารมความเยน ลดการใช

เครองปรบอากาศได

7. สรางจตส านกของพนกงาน ผเขามาพกในการใชพลงงานอยางคมคา โดยการตดสญลกษณหรอ

เครองหมายใหชวยประหยดไฟ บรเวณสวตชไฟ เพอเตอนใหปดเมอเลกใชแลว สรางความตระหนกและรบรถง

คณคาของการอนรกษพลงงาน

8. การลงทนดานเทคโนโลยเพอใหเกดประสทธภาพสงสดและประหยดพลงงาน เชนระบบน ารอน

พลงงานแสงอาทตย ระบบคยการด ระบบปดไฟอตโนมตเมอไมอยอาศยในพนท เปนตน

สรปและอภปรายผล

วธการจดการสงแวดลอมของโรงแรมตามมาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน ประกอบดวย การจดการ

ขยะ ซงสามารถจดการไดดวยหลก 5R’s คอ Reduce Reuse Repair Recycle และ Reject การจดการน า

เสย น าเสยทผานการบ าบดแลวสามารถน ากลบมาใชในลกษณะทไมใชน าบรโภคโดยตรง เชน การรดน าตนไม

รดน าสนามหญา ใชเปนน าชกโครก ลางพน เปนตน การจดการดานพลงงาน การสรางจตส านก สรางความ

ตระหนกและการรบรถงคณคาของการอนรกษพลงงานใหกบพนกงานและ ผเขามาพกในการใชพลงงานอยาง

คมคา โดยการตดสญลกษณหรอ เครองหมายเตอนใหปดเมอเลกใชแลว ผสมผสานการใชเทคโนโลยเพอใหเกด

ประสทธภาพสงสดในการใชการพลงงาน ระบบจดการสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO 14001 ซงประกอบดวย

1) นโยบายสงแวดลอม 2) การวางแผน 3) การด าเนนงาน 4) การตรวจสอบและแกไข และ 5) การทบทวน

176

มาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยนมเกณฑชวด 11 หมวด ดงน 1) นโยบายดานสงแวดลอมและการด าเนนงาน

ส าหรบการบรหารงานโรงแรม 2) การใชผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม 3) ความรวมมอกบชมชนและ

องคกรทองถน 4) การพฒนาทรพยากรมนษย 5) การจดการขยะ 6) ประสทธภาพพลงงาน 7) ประสทธภาพ

น าและคณภาพน า 8) การจดการคณภาพอากาศ (ภายในและภายนอก) 9) การจดการเสยง 10) การจดการน า

เสยและการบ าบด และ 11) การจดการขยะมพษและขยะอนตราย การจดการสงแวดลอมไมเพยงเปนหนาท

หลกขององคกรธรกจเพยงอยางเดยว แตรวมถงการสรางการตระหนก การรบร การจดการสงแวดลอมใหกบ

พนกงาน ลกคา และชมชนโดยรอบโรงแรม ซงสงผลตอความยงยนของธรกจ ชมชน และสงแวดลอมในระยะ

ยาว และเปนการสรางมลคาและคณคาการบรการทสงตอไปยงผบรโภคและชมชนโดยรอบ

ขอเสนอแนะ

1. ควรมศกษาแนวทางการจดการสงแวดลอมของโรงแรมทไดรบมาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน

2. ควรมการศกษาปจจยในการจดการสงแวดลอมของของโรงแรมตามมาตรฐานโรงแรมสเขยว

อาเซยน

3. ควรมการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวทใชบรการโรงแรมไดรบมาตรฐานโรงแรมสเขยว

อาเซยน

4. ควรมการศกษาแนวทางการจดการสงแวดลอมของโรงแรมทไดรบรางวลอตสาหกรรมทองเทยว

ไทย ประเภททพกนกทองเทยว

เอกสารอางอง

กรมการทองเทยว. (2560). มาตรฐานโรงแรมสเขยวอาเซยน (ASEAN Green Hotel Standard).

กรงเทพมหานคร: กระทรวงการทองเทยวและกฬา

กรมควบคมมลพษ.(2556). คมอการจดการน าเสยจากอาคารประเภท ก และ ข ประเภทโรงแรม.

กรงเทพมหานคร: กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กรมสงเสรมการปกครองทองถน.(2549). มาตรฐานการจดการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร:

กระทรวงมหาดไทย

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2557). แผนยทธศาสตรการขบเคลอนการพฒนาเมอง/ชมชน

เพอมง สการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมและสงคมคารบอนต าและแผนการด าเนนงานดาน

สงแวดลอมเมองทยงยน. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

177

ปณตา มงคลฤด.(2553). การจดการสงแวดลอมกบผลการด าเนนงานของธรกจ กรณศกษาธรกจโรงแรมใน

ประเทศ ไทย. ปรญญานพนธบญชมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.(2554). โครงการจดท ามาตรการลดโลกรอนกบการทองเทยวอยางยงยน .

กรงเทพมหานคร: องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (อพท.)

วนวสา วลยดาว. (2555). การจดการสงแวดลอมของโรงแรมในจงหวดกระบ. วทยานพนธวทยาศาสตร

มหาบณฑต. สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. (2548). คมอระบบจดการสงแวดลอม ISO 14001. กรงเทพมหานคร: สถาบน

เพมผลผลตแหงชาต.

สถาบนพฒนาธรกจยงยน. (2556). ความรบผดชอบตอสงคมเพอความยงยนขององคกร. กรงเทพมหานคร:

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

ส านกสงแวดลอม.(2556). การบรหารจดการขยะและเทคโนโลยทเหมาะสมโดยการมสวนรวมของชมชน .

กรงเทพมหานคร: กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2560). รายงานภาวะเศรษฐกจทองเทยว ฉบบท 7

มกราคม –มนาคม 2560. กรงเทพมหานคร: กระทรวงการทองเทยวและกฬา

C.P. Leslie Grady, Jr. Glen T. Dougger, Nancy G. Love และ Carlos D.M. Fillipe. (2011). Biological

Wastewater Treatment, 3rd edition, CRC Press, London UK

New England Interstate Water Pollution Control Commission. (2005). Sequencing Batch

Reactor Design and Operational Considerations, Massachusetts. USA, Roland F. Poltak

Phillip Sloan, Wily Legrand and Joseph S. Chen. (2013). Sustainability in the hospitality

industry, 2nd edition, Cornwall Group

Ronald Van't Oever. (2005). MBR Focus: is submerged best, Filtration & Separation. Volume 42

issue 5, 24-27

UNWTO. (2017). UNWTO Tourism Highlights 2017 Edition, Retrieved September 21, 2017.

website http://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284419029

178

อาหารฮาลาล ทางเลอกใหมส าหรบผบรโภค

Halal Food the New Choice of Consumers

ภสรา วงคสายถนอม1, ณฐนร สมตร2 และ ดร. คาล จามรมาน3

Passara Wongsaitanom1, Natnaree Smith2 and Dr. Karl Jamornmarn3

1, 2 , 3 บณฑตวทยาลย วทยาลยดสตธาน

E-mail address: pwongsaitnom@gmail.com

บทคดยอ

อาหารฮาลาลเปนอาหารทสามารถบรโภคไดทงผทเปนมสลมและไมใชมสลม เนองจากอาหารฮาลาล

เปนอาหารทสะอาด และปลอดภย แตผบรโภคสวนใหญในประเทศไทยยงขาดความเขาใจเกยวกบความหมาย

ของค าวาอาหารฮาลาล และคณคาของอาหารฮาลาลทแทจรง บทความวชาการในคร งนมวตถประสงคเพอ

น าเสนอมมมองดานอนๆของอาหารฮาลาล ทงในดานภาพลกษณ คณลกษณะ และกระบวนการทเปน

มาตรฐานเดยวกนทวโลกในการผลตอาหารฮาลาลกอนสงตรงถงผบรโภคทกๆคน

ค าส าคญ: ผบรโภค, อาหารฮาลาล

Abstract

Halal food is a food that can be consumed by both Muslims and non-Muslims. Since

halal food is clean and safe, but most consumers in Thailand do not understand the meaning

of halal food. Also, the value of the real halal food. This article aims to present the other

aspects of halal food in terms of image, feature and process that it is the same standard in

the world to produce halal food before delivery to all consumers.

Keywords: Consumer, Halal food

บทน า

กรงเทพมหานคร เปนจดศนยกลางแหงเศรษฐกจ และความเจรญกาวหนาในดานตางๆมากมายของ

ประเทศไทย และเปนทอยอาศยของคนจ านวนมากโดยมความหลากหลายทางดานเชอชาต และศาสนา

(ส านกงานสถตแหงชาต, 2553) ปจจบนสภาพเศรษฐกจสงคมเกดการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ท าใหเกด

179

การขยายตวทางเศรษฐกจ คนในสงคมสวนใหญมรปแบบการใชชวตทเรงรบ ใหความส าคญกบการเรยน หรอ

การท างาน และเลอกทจะใชบรการในรานอาหารนอกบาน หรอรานอาหารจานดวน(Fast Food)ทดแทนการ

ประกอบอาหารเองทบาน (อปษรศร มวงคง , 2552) ปจจบนผบรโภคพยายามมองหาสถานทส าหรบคลาย

ความเครยด หรอพกผอนเพมมากขน การไดพบปะสงสรรคหรอพบเจอกนระหวางครอบครว หรอเพอนฝงนน

รานอาหารจงเปนทางเลอกอนดบแรกทสามารถตอบสนองพฤตกรรมความตองการของผบรโภคได (นฐพล จ า

ก าจร และชตมาวด ทองจน, 2559) เนองดวยแบบแผนการบรโภคอาหารทเปลยนแปลงไปจากเดมท าใหพบวา

อาหารทบรโภคกลบเปนชองทางน าสงทเปนอนตรายเขาสรางกาย และเปนสาเหตของความเจบปวยดวยโรค

ตางๆ สาเหตมาจากการปนเปอนเชอโรค พยาธ สารเคม และโลหะหนกจากอาหารทรบประทานจากแหลงผลต

ภายนอก ดงนนผบรโภคจงควรมหลกการพจารณารานอาหารทสะอาดไดมาตรฐาน เพอชวยลดความเสยงตอ

การเกดโรค ซงเปนปญหาตอสขภาพของผบรโภค และผประกอบการตองมความสามารถในการควบคม

สภาพแวดลอมในการผลตใหไดมาตรฐานสขาภบาล (นฤมล วระพนธ และปราณ ทองค า , 2550) จากการ

เปลยนแปลงในพฤตกรรมของผบรโภค ท าใหการเลอกบรโภคอาหารฮาลาลนนเปนแนวทางหนงส าหรบ

ผบรโภคทตระหนกถงสขภาพ ความสะอาด และความปลอดภย (พระกานต วสธรพพฒน , 2553) ม

กระบวนการและกรรมวธทถกตอง ไมขดตอหลกศาสนา เพราะหลกการอสลามอนมตใหมสลมบรโภคสงท

“อนมต และสภาพดมคณคา” (สถาบนฮาลาล มหาวทยาลยสงขลานครนทร , ม.ป.ป.) ผประกอบการธรกจ

อาหารมความเหนวาอาหารฮาลาลเปนโอกาสทางธรกจทสามารถท าการขยายฐานการตลาด เพอตอบรบ

กระแสนยมผบรโภคในยคปจจบนทหนมาใสใจเรองสขภาพมากขน (พระกานต วสธรพพฒน , 2553) ธรกจ

อาหารฮาลาลในดานเศรษฐกจ ถอวาเปนตลาดทนาสนใจ และสามารถพฒนาใหเตบโตขนไดอยางตอเนอง จง

ควรมการสรางการรบรตอผบรโภคเพอขยายฐานการตลาดตอไป (ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร

แหงชาต, 2557)

แนวความคดและทฤษฎ

แนวคดและทฤษฎสวนประสมทางการตลาดส าหรบธรกจบรการ

ความหมายของสวนประสมทางการตลาด

ฟลลป คอตเลอร (Philip Kotler, 1997) ไดใหความหมายของค าวาสวนผสมทางการตลาดเอาไววา

หมายถง ตวทางการตลาดทควบคมไดซงบรษทใชรวมกนเพอสนองความพงพอใจแกกลมเปาหมาย หรอ

หมายถง ชดของตวแปรทสามารถควบคมไดทางการตลาด ซงบรษทน ามาผสมกนเพอตอบสนองความตองการ

ของลกคาในตลาดเปาหมาย

180

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2541) มแนวคดเกยวกบสวนประสมทางการตลาดวาเปนองคประกอบ

ส าคญในการด าเนนกจกรรมทางการตลาด ซงถอวาเปนองคประกอบซงธรกจสามารถด าเนนการควบคมได

ดงนนธรกจใดๆจงจ าเปนตองสรางสวนประสมทางการตลาดทเหมาะสมตอการวางกลยทธทางการตลาดของ

ธรกจนนๆ โดยพนฐานแลวสวนประกอบการตลาดจะประกอบไปดวย 1) ผลตภณฑ สนคาทเสนอขายโดย

ธรกจในดานอาหาร เพอใหสนองตอผใชบรการหรอลกคาในดานความตองการใหเกดความพงพอใจใน

องคประกอบของผลตภณฑ 2) ราคา การจายไปส าหรบคาของสนคาในรปของตวเงนหรอสงทตองน ามาใช

ทดแทนไปเพอใหไดมาซงสงของหรอบางสง 3) ชองทางการจดจ าหนาย คอแนวทางของชองทาง ทใชเพอ

เคลอนยายผลตภณฑไปยงตลาด 4) การสงเสรมการตลาด คอการตดตอสอสารระหวางธรกจกบผซอหรอลกคา

เพอใชเปนการสรางทศนคตทดในการเลอกซอ รวมแลวเรยกวา 4P’s แตถาเปนสวนประสมการตลาดทาง

บรการแลว จะนบเพมอก 3P อนไดแก 5) ดานบคคลผทมสวนเกยวของกบการบรการทงหมดรวมถงลกคาและ

ผทคอยใหบรการลกคาคณภาพในการใหบรการของบคลากรตองอาศยการคดเลอกการฝกอบรม การจงใจ

เพอใหสามารถสรางความพงพอใจใหกบลกคาไดแตกตางและเหนอกวาคแขงขน 6) ดานการสรางและน าเสนอ

ลกษณะทางกายภาพ นบเปนองคประกอบทชวยท าใหลกคารสกวาบรการนนมคณภาพมความเหมาะสม ม

ประสทธภาพ 7) ดานกระบวนการ มขนตอนในการบรการเพอใชสงมอบคณภาพตอลกคาทมาใชบรการได

รวดเรวและเกดความประทบใจตอลกคา

แนวคดเกยวกบอาหารฮาลาล

ความหมายของอาหารฮาลาล

ทางเวปไซตฮาลาลเซนเตอร (สถาบนอาหารกระทรวงอตสาหกรรม, 2556) ไดใหความหมายของค าวา

ฮาลาล-ฮารอม เอาไวดงน

ฮาลาล (Halal) หมายถง สงของหรอการกระท าใดๆซงไดรบอนญาตตามบทบญญตอสลามยกตวอยาง

เชน อาหารทถกปรงมาจากสตวทถกเชอดโดยกลาวพระนามของอลเลาะห เชน ววทยงมชวตอยกอนทท าการ

เชอด และขณะทเชอดนน ผทท าการเชอดตองกลาวพระนามของอลเลาะห เนอววทไดหลงจากการเชอดเสรจ

สนแลวนน เปนเนอทฮาลาล และสามารถรบประทานไดตามทศาสนาไดบญญตไว เปนตน

ฮารอม (Harom) หมายถง สงของหรอการกระท าใดๆซงไดรบการหามตามบทบญญตอสลาม

ยกตวอยางเชน อาหารทถกปรงมาจากซากสตวทตายเอง หรอไมผานการเชอดอยางถกตองตามหลกการ เชน

ววทโดนรถยนตชนตาย ควายทตายเพราะโรคระบาด เปดทถกเชอดโดยไมไดกลาวพระนามของอลเลาะห เนอ

ทไดจากสตวเหลาน ถอวาไมอนญาตใหรบประทานตามหลกการของศาสนาอสลาม เปนตน

อาหารฮาลาลเปนอาหารทวไปทสามารถบรโภคไดทงมสลมและผไมใชมสลม เพยงแตอาหารฮา

181

ลาลจะถกก าหนดไวในบทบญญตของอสลามวาดวยเรองสงตองหาม และสงทไดรบอนมตวารบประทานได

ดงนน “อาหารฮาลาล” (Halal Food)ตามหลกการของศาสนาอสลาม คอ อาหารทไดรบการอนมตจากพระ

เจา(ฮลลอฮ) วาสามารถน าไปบรโภค หรอใชประโยชนได มคณคาตามหลกโภชนาการ สะอาด มการควบคม

การปนเปอนจากสงสกปรก ตงแตขนตอนการคดเลอกวตถดบ ขนการผลต การบรรจ การเกบรกษา การ

กระจายสนคา จนกระทงขนตอนการวางจ าหนายอาหารทมสลมสามารถบรโภคไดแบงเปน3กลม ไดแก

สตว พช และเครองดม สตวทสามารถบรโภคได มดงน

1. สตวน าทกชนด(สตวทไมสามารถมชวตอยบนบกได) เชนปลา กงหอยและปลาหมกสวนสตวท

อนญาตใหรบประทานไดแตตองผานการเชอดอยางถกตองตามหลกศาสนา เชน ไก เปด หาน วว กระบอ อฐ

แพะ แกะ มา กระตาย เกง และนก เปนตน

2. เครองดมจากสตว ไดแก นมจากสตว(เชน นมแพะ นมวว)และน าผง

3. พช ผก ทไมเกดโทษหรอมพษตอรางกาย

สวนสตวทอสลามไมอนญาตใหบรโภคหรอหามใชเปนผลตภณฑฮาลาลโดยเดดขาด มดงน

1. สตวตองหาม ไดแก สกร สนข ลงแมว

2. สตวกนเนอเปนอาหารทมกรงเลบ เขยว งาแขงแรง และสตวทใชเขยวงาท าราย เชน สงโต เสอ

หมสนข หมาปา และลง

3. สตวทมพษ หรอสตวน าเชอโรค เชน หน ตะขาบแมงปอง

4. สตวทไมอนญาตใหฆาตามศาสนบญญต เชน มด ผง นกหวขวาน

5. สตวทมลกษณะนารงเกยจ สตวเลอยคลาน เชน เหา แมลงวน หนอน

6. สตวทมลกษณะคลายลา เชน ลอ

7. สตวทปรากฏชดวาเปนอนตราย เชน งแมงปอง

8. สตวทถกรดคอตาย หรอถกต ถกขวางจนตาย

9. สตวทตายเอง หรอตกจากทสงลงมาตาย

10. สตวเพอการบรโภคโดยทวไปทไมไดเชอดตามหลกการของศาสนาอสลาม เชน ถกเชอดเพอบชา

ยญ

นอกจากนศาสนาอสลามยงหามรบประทานเลอดสตว อาหารทมาจากพชมพษเปนอนตรายทกชนด

รวมถงอาหารหรอเครองดมทกชนดทมสวนผสมของแอลกอฮอล(เครองดมทท าใหมนเมา) หรอมสวนประกอบ

ทเปนอนตรายสวนเรองการเชอดสตว และการช าระลางสงสกปรกสงปนเปอนในอาหารกตองปฏบตตามหลก

ศาสนาเชนกน ในสวนของกระบวนการเกบรกษาอาหาร หากมการปะปนกบอาหารทไมฮาลาล อาหารนนกจะ

182

ไมสามารถบรโภคได เชน การเกบอาหารฮาลาลไวในจานเดยวกน หรอเกบไวใกลกบเนอสกรหรอเนอสตวท

อสลามไมอนญาตใหรบประทาน แมจะมการแบงสดสวนพนทในการเกบแลวกตาม

แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค และการตดสนใจซอ

ความหมายของพฤตกรรมผบรโภค และการตดสนใจซอ

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2541) ไดใหความหมายของพฤตกรรมผบรโภค หมายถง การกระท า

ของบคคลใดบคคลหนงเกยวของโดยตรงกบการจดหาใหไดมาแลวซงการใชสนคาและบรการ ทงน หมาย

รวมถงกระบวนการตดสนใจ และการกระท าของบคคลทเกยวกบการซอและการใชสนคา

แบลค เวลล และไมเนยรด (Engle, Blackwe and Miniard, 1990) กลาววา พฤตกรรมผบรโภค

หมายถง “กจกรรมทเกยวของกบการคนหา และการบรโภคใชผลตภณฑหรอบรการ ซงทงนทงนนตองอาศย

กระบวนการตดสนใจเขารวมเพอใหกจกรรมนนลลวง”

เสร วงษมณฑา (2548) กลาววา พฤตกรรมบรโภคคอ พฤตกรรมการแสดงออกของบคคลแตละบคคล

ในการคนหา การเลอกซอ การใช การประเมนผล หรอการจดการกบสนคาและบรการซงผบรโภคคาดวาจะ

สามารถตอบสนองความตองการของตนเองได

ชฟแมน และคะนค (Schiffman and Kanuk, 1987) ไดใหความหมายของพฤตกรรมของผบรโภคไว

วาเปนพฤตกรรมทผบรโภคแสดงออกไมวาจะเปนการเสาะหาซอ ใชประเมนผล หรอการบรโภคผลตภณฑ

บรการ และแนวคดตางๆซงผบรโภคคาดวาจะสามารถตอบสนองความตองการของตนไดเปนการศกษาการ

ตดสนใจของผบรโภคในการใชทรพยากรทมอยทงเงน เวลา และก าลงเพอบรโภคสนคาและบรการตางๆ อน

ประกอบดวยซออะไร ท าไมจงซอ

ซอเมอไร อยางไร ทไหน และบอยแคไหน

การศกษาพฤตกรรมของผบรโภค เปนวธการศกษาทแตละบคคลท าการตดสนใจทจะใชทรพยากร

เชน เวลา บคลากร และอนๆ เกยวกบการบรโภคสนคา ซงนกการตลาดตองศกษาวาสนคาทเขาจะเสนอนน

ใครคอผบรโภค (Who?) ผบรโภคซออะไร (What?) ท าไมจงซอ (Why?) ซออยางไร (How?) ซอเมอไร

(When?) ซอทไหน (Where?) ซอและใชบอยครงเพยงใด (How often) รวมทงการศกษาวาใครมอทธพลตอ

การซอเพอคนหาค าตอบ 7 ประการเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค

โมเดลพฤตกรรมผบรโภค เปนการศกษาถงเหตจงใจทท าใหเกดการตดสนใจซอผลตภณฑ โดยม

จดเรมตนจากการทเกดสงกระตน ทท าใหเกดความตองการ สงกระตนผานเขามาในความรสกนกคดของผซอ

(Buyer’s black box) ซงเปรยบเสมอนกลองด า ทผผลต และผขายไมสามารถคาดได ความรสกนกคดของผ

183

ซอทจะไดรบอทธพลจากลกษณะตางๆ ของผซอ แมจะมการตอบสนองผซอ (Buyer’ sresponse) หรอการ

ตดสนใจของผซอ (Buyer’s purchase decision)

1. พฤตกรรมของผซอ

ผผลตและผจ าหนายสนคาจะสนใจถงพฤตกรรม ของผบรโภค (Buyer behavior) ซงเปนสวนส าคญ

ของ การปฏบตการบรโภค ซงหมายถง การกระท าของบคคลใด บคคลหนงทเกยวของกบการแลกเปลยน

สนคา และบรการ ดวยเงน และรวมทงกระบวนการตดสนใจ ซงเปนตวก าหนด ใหมกระบวนการกระท าน

พฤตกรรมของผซอนนเราหมาย รวมถงผซอทเปนอตสาหกรรม (Industrial buyer) หรอ เปนการซอบรษทใน

อตสาหกรรมหรอผซอเพอขายตอ แต พฤตกรรมของผบรโภคนนเราเนนถงการซอของผบรโภค เอง ปกตเรามก

ใชค าวา พฤตกรรมของลกคา (Customer behavior) แทนกนกบพฤตกรรมผซอไดค าทงสองคอ พฤตกรรมผ

ซอและ พฤตกรรมลกคานเปนความหมาย เหมอนกน และคอนไปในแงลกษณะในทางเศรษฐกจของการบรโภค

มากกวา

2. การซอ และการบรโภค

ค าวา พฤตกรรมผบรโภค นน ในความหมายทถกตอง มใชหมายถง การบรโภค แตหากหมายถงการ

ซอของผบรโภค จงเนนถงตวผซอเปนส าคญ และทถกตองแลว การซอเปนเพยงกระบวนการหนงของการ

ตดสนใจ และไมสามารถแยกออกไดจากการบรโภคสนคา ทงทกระท าโดย ตวผซอเองหรอบรโภคโดยสมาชก

คนอนๆ ในครอบครวซง มผซอท าตวเปนผแทนใหการซอแทนนน ผซอแทนจะเปน ผท างานแทนความพอใจ

ของผทจะบรโภคอกตอหนง ดวยเหตผลนเอง ผวเคราะหการตลาดจงตองระวงอยเสมอถง ความสมพนธนน

สรปไดวา พฤตกรรมผบรโภค หมายถง การกระท าตางๆของบคคลซงในทนคอผบรโภคทเลอกซอ

สนคา และการบรการจากรานอาหารฮาลาล แบบบฟเฟตในเขตกรงเทพมหานคร โดยคาดหวงวาจะสามารถ

ตอบสนองความตองการ และความพงพอใจของตนเองไดภายใตกระบวนการตดสนใจทมมากอนการซอสนคา

และบรการ

สรปและอภปรายผล

การสรางการรบรใหแกผบรโภคผานทางสวนประสมทางการตลาดทงเจดดานคอ ดานผลตภณฑ ดาน

ราคา ดานสถานท ดานการสงเสรมการขาย ดานบคลากร ดานภาพลกษณ และดานกระบวนการ จะชวย

กระตนใหผบรโภครบรถงคณคาของอาหารฮาลาลมากขน มความเขาใจเกยวกบอาหารฮาลาลมากขน และจะ

สงผลใหเกดการตดสนใจเลอกซออาหารฮาลาลเพราะตระหนกถงคณคาของสนคาไดดขนกวาเดม ทงน

184

ผประกอบการสามารถมองเหนชองทางในการท าธรกจดานรานอาหาร หรอสนคาฮาลาล และสามารถน า

วธการไปปรบใชเพอใหธรกจสามารถขยายฐานลกคาใหไดมากขนเชนกน

ขอเสนอแนะ

อาหารฮาลาล ถอวาเปนทางเลอกใหมของผบรโภคทนาสนใจ หากเราทราบถงแนวทางในการพฒนา

สวนประสมทางการตลาดของธรกจรานอาหารตามองคประกอบดงตอไปน

1. ดานผลตภณฑ (Product)

ศกษาผลตภณฑ รสชาต และการตกแตงรปลกษณของอาหารใหตรงตามความตองการของผบรโภค

เมอนกถงอาหารฮาลาล ผบรโภคสวนใหญทไมใชมสลมมกจะยดตดกบภาพเดมๆ คออาหารทมเครองแกงมากๆ

หนาตาคลายอาหารอนเดย เปนภาพทไมน าสมยในดานรปลกษณ ดงนนหากผประกอบการสามารถตกแตง

อาหารใหอยในรปแบบของสากลมากขน เชน การตกแตงจานอาหาร การเปลยนรปแบบของอาหารใหมความ

หลากหลาย ทงไทย จน ฝรง หรอการฟวชนอาหารใหใกลเคยงกบความตองการของผบรโภคในยคปจจบนมาก

ขน เปนตน

2. ดานราคา (Price)

การตงราคาจ าเปนตองสอดคลองกบลกษณะของอาหาร โดยทวไป หากพดถงอาหารฮาลาล หลายคน

จะยดตดวาตองเปนอาหารส าหรบคนมสลม และโดยมากมกจะตองราคาไมแพงจนเกนไป ดงนนหากเรา

สามารถสรางภาพลกษณทดใหกบผลตภณฑของเราไดแลวจากขอแรก เรองราคากสามารถยกระดบกลมของ

ลกคาใหกบเราไดเพมมากขน

3. ดานสถานท (Place)

อาหารฮาลาล มกจะเกาะกลมกนอยในละแวกเดยวกน เพอดงดดกลมลกคากลมเดยวกนนนคอลกคา

มสลม อยางไรกตาม หากรานอาหารฮาลาลมมากขนในสถานทตางๆ โดยไมไดมงเนนทจะตอบสนองแคเฉพาะ

ลกคามสลมเทานน เชน ตามหามสรรพสนคาชอดงตางๆ หรอตามยานธรกจทมความหลากหลายทางเชอชาต

กจะสามารถขยายวงกวางของการรบรใหแกบคคลภายนอกมากขนได และเปนการขยายโอกาสทจะเปน

ตวเลอกใหกบพวกเขาเพมขนไดเชนกน

4. ดานการสงเสรมการขาย (Promotion)

เมอทงสามดานดงขางตนสามารถท าไดส าเรจแลว การสงเสรมการขายจะสามารถชวยดงดดลกคากลม

ใหมๆใหเขามาใชบรการไดมากขนได เชน การเขารวมโปรโมชนบตรเครดตของธนาคารตางๆ การใหสวนลด

ส าหรบการมาเยอนเปนครงแรกของลกคา เชนนเปนตน

185

5. ดานบคลากร (People)

การบรการจ าเปนอยางยงทจะตองอาศยบคลากรทมคณภาพ รานอาหารจ าเปนตองคดกรองพนกงาน

ทมความกระตอรอรนทจะบรการ และสอสารกบลกคาอยตลอดเวลา เพอทจะสามารถตอบค าถามตางๆใหกบ

ลกคาได

6. ดานภาพลกษณ (Physical Evidence)

รานอาหารฮาลาลไมจ าเปนตองตกแตงในรปแบบตะวนออกกลางเสมอไป หรอจ าเปฯตองมกลน

ก ามะยานเพอแสดงเอกลกษณ หากแตจะเปนการดกวาถาสามารถสรางรานอาหารฮาลาลใหใกลเคยงกบ

รปแบบของรานอาหารเชงสากล มความแปลกใหมทางดานหนาตา เชน รานอาหารญปนฮาลาล กอาจจะ

ตกแตงเปนแนวญปน อาหารไทย กตกแตงแบบรานอาหารทวๆไปทสามารถเหนไดตามหางสรรพสนคา หรอ

อนใดทไมจ าเปนตองเนนย าวาอาหารฮาลาลจ าเปนตองเกาะแนวอนรกษณนยมเพยงเทานน

7. ดานกระบวนการ

รานอาหารจ าเปนตองตระหนกและใหความใสใจในดานการบรการเปนพเศษ อาหารฮาลาลก

เหมอนกบอาหารทวๆไป แตกตางเพยงภาพลกษณทชดเจน และคอนขางมกลมลกคาทชดเจน ดงนนเพอการ

ขยายการรบรไปสผบรโภค วาอาหารฮาลาลไมไดมเพอกลมคนทเปนมสลมเทานน แตมไวส าหรบทกๆคน

ดงนน ผประกอบการจงจ าตองตระหนกวาจะตองด าเนนการในดานตางๆใหส าเรจเสรจสนเสยกอนทงหกข อ

จงจะท าใหแผนการพฒนาการตลาดทงเจดขอประสบความส าเรจ และเปนไปตามเปาหมายทตงไว

หากเราสามารถท าไดตามสวนประสบทางการตลาดทง 7 ขอนไดส าเรจ กจะสงผลใหเกดการรบรตอ

ผบรโภคในวงกวาง และท าใหอาหารฮาลาลสามารถเปนทยอมรบมากขนในวงการอตสาหกรรมการบรการ

โดยเฉพาะดานภตตาคาร และรานอาหาร

เอกสารอางอง

กระทรวงอตสาหกรรม. (2556). ความรเบองตน. คนเมอ 22 มนาคม 2558, จาก

http://www.thehalalfood.info/TH/about.php

พระกานต วสธรพพฒน. (2553). พฤตกรรมการบรโภคอาหาร “ฮาลาล” ของผบรโภคคนไทยใน

เขตกรงเทพมหานคร [บทคดยอ]. วารสารบรหารธรกจศรนครนทรวโรฒ, 1, 85.

ศรวรรณ เสรรตน. (2538). พฤตกรรมผบรโภค.กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช.

สมชาย วรกจเกษมสกล. (2553). ระเบยบวธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร.

(พมพครงท 2). อดรธาน: อกษรศลปการพมพ.

186

ส านกงานสถตแหงชาต. (2553). ส ามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ.2553. คนเมอ 20 มนาคม

2558, จาก http://popcensus.nso.go.th/table_stat.php?yr=2553

อปษรศร มวงคง. (2552). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการใชบรการ และความพงพอใจ

โดยรวมของลกคาทมาใชบรการภตตาคารลอยน าเรอรเวอรไซด. บทคดยอ จากบทคดยอปรญญา

นพนธระดบมหาบณฑตคณะบรหารธรกจมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ.

John, W. Best., & James, V. Kahn. (1996). Research In Education. (8rd ed.) . USA:

Allyn and Bacon.

Mark E. Koltko-Rivera (2006). Rediscovering the Later Version of Maslow’s

Hierarchy of Needs: Self-Transcendence and Opportunities for Theory,

Research, and Unification. Review of General Phychology, 10, 302-317.

Mostert, P. G. (2002). Buying Behavior Of South African Internet Users. Ph.D. Thesis,

University of Pretoria, Gauteng, South Africa.

The Chartered Institute of Marketing, CIM. (2015). Marketing and the 7P’s

Reni Diah Kusumawati., & Teddy Oswari., & Rooswhan Budi Utomo., & Vikas Kumar.

The Influence of 7P’s of Marketing Mix on Buying Intention of Music Product in

Indonesia. USA: Elservier Ltd, (2014)

187

โอกาสทางธรกจของจงหวดเชยงใหมกบการทองเทยวฮาลาล

Reviewing the Business Opportunities in Chiang Mai Halal Tourism

สวลกษณ อวนสอาด

Suwaluck Uansa-ard

ภาควชาบรหารธรกจ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

E-mail address: PLNBBKO@gmail.com

บทคดยอ

การทองเทยวฮาลาลนบเปนตลาดศกยภาพทเตบโตอยางรวดเรวและมจ านวนเมดเงนมหาศาล

นกทองเทยวชาวมสลมจงกลายเปนตลาดเปาหมายทหลายประเทศทวโลกใหความสนใจ จงหวดเชยงใหมเปน

เมองศนยกลางการทองเทยวและบรการระดบสากล ทเพยบพรอมหลากหลายทงดานโ บราณสถาน

ศลปวฒนธรรมทเปนอตลกษณ โดยเฉพาะการมแหลงทองเทยวธรรมชาตอนสวยงาม จงถกเลอกใหเปนแหลง

ทองเทยวตากอากาศทมความเปนมตรแกนกทองเทยวมสลม ดงนน การทภาครฐและเอกชนมนโยบาย

สนบสนนอตสาหกรรมฮาลาลและยกระดบการจดการทองเทยวฮาลาลทไมขดกบหลกหรอกฎศาสนาอสลาม ก

จะสามารถเพมรายไดและจ านวนนกทองเทยวชาวมสลมกลมทมศกยภาพ อนเปนโอกาสในการสรางมลคาเพม

ทางธรกจทองเทยวฮาลาลได

ค าส าคญ: การทองเทยวฮาลาล โอกาสทางธรกจ

Abstract

Halal tourism is the rapidly growing market in travel industry, consequently, Muslim

tourists has become a target market in many countries around the world. Chiang Mai province

is one of Muslim travelers’ destination for their holiday experience because it is a center of

tourism with international standard service and full of variety of attractions such as ancient

cultural identity, natural and historical places. Therefore, government and private policy

supporting Halal industry and upgrading the Halal tourism management without conflicting

188

with Islamic principles may increase revenue and the number of potential Muslim tourists. It

is also an opportunity to add more value to the Halal tourism.

Keywords: Halal Tourism Business Opportunity

บทน า

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมภาคบรการทส าคญมากในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมซงน าเงนตรา

ตางประเทศเขาสระบบเศรษฐกจของประเทศไดอยางรวดเรว มการคาดการณจ านวนนกทองเทยวตางชาตใน

เดอนมกราคม ถงเดอนมนาคม ป 2560 มนกทองเทยวชาวตางชาต จ านวน 9.07 ลานคน ขยายตวรอยละ

0.41 จากชวงเดยวกนของปทผานมา สรางรายไดใหกบประเทศ 1.82 ลานลานบาท (ทมา: ส านกงาน

ปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2560) รฐบาลไทยน าโดยคณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต

กระทรวงการทองเทยวและกฬา และการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) จงไดวางทศทางการพฒนาการ

ทองเทยวไทยในป พ.ศ.2560 ดานการตลาดตางประเทศใหเนนการเตบโตของรายไดและกระจายนกทองเทยว

ไปสทองถน บนแคมเปญสงเสรมการตลาด “Amazing Thailand” ภายใตแนวทางการสอสาร “Discover

Amazing Stories in Amazing Thailand” เพอน าประสบการณการทองเทยวอนเปนอตลกษณเฉพาะของ

ไทยสนกทองเทยวกลมประเทศเปาหมาย และเพมความส าคญกบกลมประเทศเพอนบานในอาเซยน

โดยเฉพาะกลมตลาดใหมอยางเชน กลมมสลม กลมนกธรกจรนใหม กลมประเทศ BRIC อารเจนตนา และยโรป

ตะวนออก เปนตน (ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2560)

ตลาดการทองเทยวมสลมนบเปนตลาดศกยภาพทเตบโตอยางรวดเรวและมจ านวนเมดเงนมหาศาล

นกทองเทยวชาวมสลมจงกลายเปนตลาดเปาหมายทหลายประเทศทวโลกใหความสนใจ เนองจากมการใชจาย

สง ชวยเปดโอกาสทางธรกจฮาลาลเกยวกบการทองเทยวไดทงทางตรงและทางออม และนบเปนโอกาสอนด

ของประเทศไทยทดชนการทองเทยวมสลมทวโลก (Global Muslim Travel Index: GMTI) ประจ าป 2017

ไดจดอนดบใหประเทศไทยขยบขนมาเปนประเทศอนดบท 2 ส าหรบแหลงทองเทยวทไมไดอยในกล มประเทศ

มสลม (Non-OIC) รองมาจากประเทศสงคโปร ในขณะทประเทศมาเลเซยยงคงเปนแหลงทองเทยวทเปนมตร

กบชาวมสลมมากทสดในโลกตดตอกนเปนปท 7 ซงลวนแตเปนประเทศทอยในกลมเศรษฐกจเดยวกน

สอดคลองกบการคาดการณของสมาคมการทองเทยวแหงเอเชยแปซฟกหรอพาตา (PATA) ในป 2558 ทกลาว

อยางเชอมนวาประเทศไทยมศกยภาพทจะกาวขนมาเปนศนยกลางในภมภาคเอเชยแปซฟกของการทองเทยว

ฮาลาล ทจบตลาดนกทองเทยวกลมประเทศมสลมเทยบเคยงประเทศสงคโปร เนองจากผมสวนเกยวของทง

ภาคธรกจและการทองเทยวของไทยไดมการผลกดนเพอเตรยมความพรอมส าหรบการรองรบนกทองเทยวจาก

189

กลมประเทศมสลมหลายประเดน โดยเฉพาะดานการพฒนาแผนการตลาด การฝกภาษา และการพฒนา

บคลากร

ปจจบนมนกทองเทยวจากประเทศในกลมตะวนออกกลาง รวมถงหลงจากการเปดเสรประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนท าใหมนกทองเทยวชาวมสลมเดนทางเขามาทองเทยวยงประเทศไทยจ านวนมาก และ

จงหวดเชยงใหมเปนหนงในจดหมายปลายทางของนกทองเทยวกลมน ซงจะเดนทางเขามาในชวงระยะ 3

เดอน ตงแตเดอนกรกฎาคม-ตลาคม โดยมากนเปนครอบครว เพอสมผสกบบรรยากาศความชมฉ าของฤดฝน

ทองเทยวในแหลงทองเทยวธรรมชาตและชอปปง เหนไดวาชาวมสลมนนเรมหนมาทองเทยวกบมากขน และ

พรอมทจะคนหาจดหมายปลายทางใหมๆ ไดทกเมอ ตราบใดทแหลงทองเทยวแหงนนมวฒนธรรม ฮาลา

ลทอบอนคอยตอนรบผมาเยอน ซงการสนบสนนการขยายตวของแหลงทองเทยวทเปนมตรกบมสลม รฐและผ

มสวนเกยวของทกภาคสวน โดยเฉพาะผประกอบการธรกจทองเทยวควรใหความส าคญกบสงอ านวยความ

สะดวกตางๆ เพอตอบรบการเตบโตของการทองเทยวฮาลาล ท าใหการเดนทางและการทองเทยวของชาว

มสลมเปนเรองทงายและสะดวกสบายกวาเดม ไมวาจะเปนการออกแบบสนคาและบรการดานการทองเทยวท

เปนมตรกบนกทองเทยวชาวมสลม กจกรรมทท าเพอสงคม การทองเทยวเชงชมชนอยางยงยน เปนตน

จากขอมลขางตน โอกาสทางธรกจกบการจดการการทองเทยวฮาลาลของจงหวดเชยงใหม ในป 2560

จงเปนประเดนทาทายทหนวยงานทงราชการและเอกชนไดรวมมอกนก าหนดนโยบายสงเสรมและฟนการ

พฒนาดานเศรษฐกจเชยงใหม ดงเชนหอการคาจงหวดเชยงใหมมความพยายามผลกดนโครงการยทธศาสตร

เศรษฐกจฮาลาลสดจตล เตรยมความพรอมในการพฒนาดานตางๆ ทงในสวนของอตสาหกรรมฮาลาล

โครงสรางพนฐาน การพฒนาแหลงทองเทยว และธรกจการน าเทยวเพอรองรบนกทองเทยวฮาลาล เพอดงดด

นกทองเทยว และดงดดเมดเงนลงทนจากตางประเทศ ทจะท าใหมลคาเศรษฐกจของเชยงใหม (GPP) เตบโต

ขนถง 2.5 แสนลานบาทตอป ภายในป 2561

ภาพลกษณการทองเทยวจงหวดเชยงใหมหรอกหลาบเวยงพงคของประเทศไทยถกมองวาเปนเมอง

ศนยกลางการทองเทยวและบรการระดบสากล ไดรบการจดอนดบ The World’s Best Cities 2016) จาก

นตยสารทองเทยว Travel&Leisure วาเปนเมองทนาทองเทยวทสดเปนอนดบ 2 ของโลก เนองจากม

ทรพยากรทางการทองเทยวทความเพยบพรอมหลากหลาย ทงดานโบราณสถานศลปวฒนธรรมทเปนอต

ลกษณ และแหลงทองเทยวธรรมชาตอนสวยงาม บทความนจงขอน าเสนอขอมลองคความรเกยวกบการ

ทองเทยวฮาลาลในจงหวดเชยงใหม แนวคดการจดการทองเทยวฮาลาล และโอกาสทางธรกจของจงหวด

เชยงใหมกบการทองเทยวฮาลาล ในการจดหาสนคาและบรการ รวมถงกจกรรมการทองเทยวฮาลาลท

เหมาะสมกบชาวไทยมสลม มสลมอาเซยนและมสลมตะวนออกกลางทไมขดตอหลกการของศาสนาอสลาม ทง

190

ในเรองของแหลงทองเทยว รปแบบกจกรรม โรงแรม ทพก เสนทางคมนาคม สถานทในการท ากจกรรมทาง

ศาสนา ตลอดจนสงอ านวยความสะดวก ตาง ๆ โดยจะตองพจารณาหลกการ ระเบยบ และเงอนไขทระบไว

ตามหลกศาสนาอสลาม ซงการวเคราะหโอกาสธรกจการทองเทยวฮาลาลและการยกระดบคณภาพ การ

ใหบรการและจดกจกรรมการน าเทยวทเปนมตรตอชาวมสลม สอดคลองกบกลมเปาหมายทมความแตกตางกน

เพอใหนกทองเทยวชาวมสลมเกดความประทบใจ และสามารถรองรบการทองเทยวฮาลาลไดอยาง ม

ประสทธภาพ เพอน าไปสการสรางมลคาเพมใหกบธรกจทองเทยวฮาลาล โดยเพมศกยภาพธรกจทเกยวของ

กบการทองเทยวตงแตตนน าถงปลายน า สามารถเพมรายไดและจ านวนนกทองเทยวชาวมสลมกลมทม

ศกยภาพในการใชจาย ด าเนนธรกจการทองเทยวฮาลาลเพอความเปนมตรแกนกทองเทยวมสลม อนเปน

โอกาสในการสรางมลคาเพมทางธรกจทองเทยวไทยตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาสภาพบรบทธรกจการทองเทยวฮาลาลจงหวดเชยงใหม

2. เพอใหขอเสนอแนะโอกาสทางธรกจของจงหวดเชยงใหมกบการทองเทยวฮาลาล

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคด

จงหวดเชยงใหมเปนจงหวดทมศกยภาพทางดานภมศาสตรทมเขตตดตอกบประเทศเพอนบานซงเปน

ชองทางทสามารถสงออกไปยงประเทศจน อนเดย รสเซย มความอดมสมบรณในดานทรพยากร ธรรมชาตและ

ภมอากาศทเออตอการผลตอาหารซงผลผลตทางการเกษตรเพอรองรบอตสาหกรรมการผลตอาหารฮาลาล

ประกอบกบมขอไดเปรยบดานศกยภาพการทองเทยว รวมทงเปนศนยกลางการคาของภาคเหนอทม

ผประกอบการผลตสนคาตามหลกฮาลาลจ านวนมาก ประการส าคญจงหวดเชยงใหมมส านกงานคณะกรรมการ

กลางอสลามแหงประเทศไทย มความพรอมในการสนบสนนผประกอบการใหมศกยภาพในการประกอบอาชพ

และพฒนาธรกจใหเกดความเขมแขงในภาพรวม

โอกาสของจงหวดเชยงใหมกบการทองเทยวฮาลาลนน จะตองเรมจากการบรหารจดการการทองเทยว

เพอตอบสนองความตองการของชาวมสลมเรมตงแตการใหบรการจากประเทศตนทางจนถงประเทศปลายทาง

เชนการโรงแรมสถานทพก การขนสงรานอาหารการพกผอนหยอนใจรวมทงการใหความบนเทงตางๆ โดย

จะตองพจารณาหลกการระเบยบและเงอนไขทระบไวตามหลกศาสนาอสลามในการใหบรการดานการ

ทองเทยวนอกจากนจะตองมการจดเตรยมสถานท (หองละหมาด) เพอปฏบตภารกจทางศาสนาตลอดการ

เดนทาง โดยมขอก าหนดในการปฏบต ไดแก ตองใหบรการนกทองเทยวตามหลกศาสนาอสลามตลอดการ

191

เดนทางมคคเทศกและพนกงานตองเคารพและรกษาระเบยบวนยตามหลกศาสนาอสลามหามใหบรการใดๆ ท

ขดกบหลกศาสนาอสลาม และเลอกสถานทพกตามมาตรฐานฮาลาล เชน โรงแรมคายพกและอนๆ ใหเลอกใช

ภตตาคารหรอรานอาหารตามมาตรฐานฮาลาลและเลอกใชบรการการขนสงตามมาตรฐานฮาลาล เปนตน

(ส านกงานสงเสรมการคาระหวางประเทศ, 2554)

ซ ง SitiAnisLaderlah. (2011) ไดศกษาเร อง “A study on Islamic Tourism: A Malaysian

Experience” พบวา การทองเทยวอสลามมความยดหยน มเหตผลมความเรยบงายและมความสมดล โดย

อธบายวาการทองเทยวอสลามมความยดหยนเพราะไมไดมวตถประสงคเฉพาะเจาะจง ศาสนาอสลามสงเสรม

ใหชาวมสลมไปเยยมชมสถานทตางๆ ในโลก และอสลามเปนศาสนาทเรยบงาย และการทองเทยวในศาสนา

อสลามเปนความสมดลของการใชชวตค สอดคลองกบ นรซนต (Nursanty, 2013 อางในศราวฒ อารย,

2558) ไดกลาววา การทองเทยวฮาลาลเปนเรองของการเสนอโปรแกรมทองเทยวและสถานททองเทยวทไดรบ

การออกแบบมาใหสอดคลองกนกบความตองการของมสลม คลายกบเฮนเดอรซน (Henderson, 2010 อาง

ในศราวฒ อารย, 2558) ทกลาววาการทองเทยววถอสลามคอ ความพยายามทางการตลาดและการพฒนา

ผลตภณฑทกอยางทมงเปาหมายทชาวมสลม แมผประกอบการจะไมไดมแรงจงใจทางศาสนากตาม

ทงนผทเกยวของกบการทองเทยวควรค านงถงหลกของมาตรฐานฮาลาลการทองเทยว ทถอเปนการ

ปฏบตหรอการรกษากฎและระเบยบของศาสนาในการใหบรการดานการทองเทยวโดยมขอก าหนด ดงน

1. ตองบรการนกทองเทยวตามหลกศาสนาอสลามตลอดการเดนทาง

2. มคคเทศกและพนกงานตองเคารพและรกษาระเบยบวนยตามหลกศาสนาอสลาม

3. หามใหบรการใด ๆ ทขดกบหลกศาสนาอสลาม

4. เลอกสถานทพกผอนตามมาตรฐานฮาลาล เชน โรงแรม คายพก และอน ๆ

5. เลอกภตตาคารหรอรานอาหารตามมาตรฐานฮาลาล

6. เลอกใชบรการขนสงตามมาตรฐานฮาลาล

สอดคลองกบงานวจยของ อรพรรณ จนทรอนทร และคณะ (2556) ไดท าการศกษาเรองการพฒนา

ศกยภาพการทองเทยวฮาลาลฝงทะเลอนดามนของประเทศไทยส าหรบนกทองเทยวกลมประเทศมสลม ผล

การศกษาพบวา แนวทางในการก าหนดการบรหารและการจดการการทองเทยวฮาลาลส าหรบนกทองเทยว

กลมประเทศมสลมมดงน การบรการนกทองเทยวควรเปนไปตามหลกศาสนาอสลามตลอดการเดนทาง

มคคเทศกและพนกงานตองเคารพและรกษาระเบยบวนยตามหลกศาสนาอสลาม การจดก จกรรมการ

ทองเทยวตองไมขดกบหลกศาสนาอสลาม การจดสถานทพกควรเปนไปตามหลกศาสนาอสลาม เชน ภายใน

หองสถานทพกควรมปายบอกสญลกษณทศเมกกะ มสายช าระลางภายในหองพก ควรจดบรการภตตาหาร

192

หรอรานอาหารตามมาตรฐานสากล การใชบรการการขนสงควรมความปลอดภย และมระบบปองกนความ

ปลอดภย มสถานทใหบรการนกทองเทยวมสลมสามารถปฏบตภารกจทางศาสนาได ไมจดก าหนดการ

ทองเทยวในสถานทตองหามหรอสถานททขดตอหลกการศาสนา นอกจากนน ไพฑรย ไกรพรศกด และคณะ

(2551) ไดท าการวจยเรอง การศกษาสถานการณการทองเทยวส าหรบกลมนกทองเทยวจากกลมประเทศ

ตะวนออกกลางในประเทศไทย ไดกลาวเสรมวารฐควรสงเสรมการทองเทยวของนกทองเทยวจากประเทศ

ตะวนออกกลางอยางเหนผลอยางเปนรปธรรมโดยการเสรมสงอ านวยความสะดวกในดานตางๆ ใหมากขน

รวมถงสงเสรมในรปของ Package ทองเทยว และมการเชอมโยงกบการบรการดานการแพทยไดดวย

ส าหรบจงหวดเชยงใหมเอง กไดรบการสนบสนนจากทงภาครฐและเอกชนเพอพฒนาการทองเทยว

และอตสาหกรรมฮาลาล ซงจดแขงของการทองเทยวจงหวดเชยงใหมนนคอการมสงอ านวยความสะดวกท

สะดวกสบายครบครนในระดบสากล นอกจากจะมโรงแรมและแหลงทพกระดบ 4-5 ดาวหลายแหง ทสามารถ

รองรบและบรการนกทองเทยวชาวมสลมได ยงมโรงแรมเฉพาะส าหรบชาวมสลมอก 5 แหง เปนจงหวดทม

ประวตความเปนมาของชาวไทยมสลมทมเชอสายจนยนนาน บงคลาเทศ และปากสถานมากวา 120 ป ซงวถ

ชมชนมสลมทเขมแขงไดกระจายอยทวเมองเชยงใหม ท าใหเชยงใหมเปนจงหวดทมมสยดมากทสดในภาคเหนอ

ถง 17 แหง ตงอยในเขตอ าเภอเมอง 4 แหง โดยมมสยด ฮดายาตล อสลาม (บานฮอ) เปนมสลมทมความ

พเศษคอ มการจารกอกษรจนอยภายในมสยด ส าหรบรานอาหารฮาลาลทสามารถรองรบนกทองเทยวทเขามา

พรอมกนมากกวา 50 คน ส ารวจแลวพบวามมากกวา 20 ราน ซงเพยงพอส าหรบชมชนและนกทองเทยวชาว

มสลม

จากทกลาวมาขางตน เหนไดวาจงหวดเชยงใหมจงมความพรอมทสามารถพฒนาใหศนยกลาง

อตสาหกรรมฮาลาลของภาคเหนอทสรางความมนคงใหกบอาชพ รายได เศรษฐกจของจงหวดและของประเทศ

ได ภายใตการสงเสรมสนบสนนดานฐานขอมล การพฒนาคณภาพ มาตรฐาน และการสงเสรมการตลาดทเปน

ระบบมการบรหารจดการใหถกตองตามหลกเกณฑมาตรฐานฮาลาล ยกระดบและพฒนาการจดการสนคาฮา

ลาล สราง Brand สนคาผลตภณฑฮาลาลของไทยใหสามารถผลตเปนสนคาสงออกแกตลาดโลกได

ทางจงหวดเชยงใหมไดท าการจดท าเวบไซตฐานขอมล www.Northernhalal.in.th เพอเปนการ

ใหบรการขอมลฮาลาลของผประกอบการในจงหวดเชยงใหมแกนกลงทนและผทสนใจเพอใชประกอบการ

ตดสนใจในการลงทนทางดานอตสาหกรรมฮาลาล โดยภายในเวบไซตไดแสดงขอมลทเกยวของกบอตสาหกรรม

ทางดานฮาลาลไดแก ทางดานอาหาร ทพก ชมชน มสยด ผประกอบการธรกจทไดรบมาตรฐานฮาลาล รวมถง

สถาบนการศกษาและองคกรมสลม โดยมสถานททางดานฮาลาลทงหมดเปนจ านวน 374 แหง และภายใน

เวบไซตยงมการบรการในเรองขององคความรเกยวกบฮาลาลอกดวย โดยหวงวาการพฒนาฐานขอมลฮาลาลจะ

193

สามารถเปนสวนหนงของการพฒนาธรกจการคาทางดานฮาลาลใหเปนตลาดทสามารถสงออกสนคาสชาตใน

ตะวนออกกลางและกลมตลาดประเทศมสลม อกทงยงหวงวาประเทศไทยจะเปนแหลงสงออกสนคาทางดาน

ฮาลาลทใหญทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย

วธด าเนนการวจย

การวจยนเปนการวจยเชงปรมาณ รายละเอยดวธการวจยดงน

1) ขอบเขตเนอหาการวจยน เปนการศกษาสภาพบรบทธรกจการทองเทยวฮาลาลจงหวดเชยงใหม

โอกาสทางธรกจการทองเทยวฮาลาลในจงหวดเชยงใหม เพอเสนอแนวทางในการด าเนนกจกรรมธรกจ

ทองเทยวทไมขดกบหลกหรอกฎศาสนาอสลาม อนเปนโอกาสในการสรางมลคาเพมทางธรกจทองเทยวฮาลาล

ได

2) ขอบเขตพนทวจย จงหวดเชยงใหม

3) ขอบเขตประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการศกษานม 2 กลมคอ 1) ผประกอบการธรกจ

ทเกยวของกบการทองเทยวฮาลาล (ไมทราบจ านวนทแนนอน) 2) บคลากรผใหบรการธรกจทเกยวของกบการ

ทองเทยวฮาลาล (ไมทราบจ านวนทแนนอน) ซงบทความนไดก าหนดขอบเขตเฉพาะธรกจแหลงทองเทยว

ธรกจน าเทยว ธรกจโรงแรม ธรกจรานอาหาร ธรกจของทระลก ทรองรบสถานททองเทยวส าคญในจงหวด

เชยงใหมในเขตต าบลชางคลาน สเทพ อ าเภอเมอง อ าเภอแมรม อ าเภอสนก าแพง อ าเภอหางดง อ าเภอ

จอมทองและอ าเภอฝาง

การศกษาครงนก าหนดจ านวนกลมตวอยางดวยการสมตวอยางแบบเจาะจง เกบขอมลจากการ

สมภาษณ In-depth interview ณ สถานประกอบการ และจดการประชมกลม Focus group จากกลม

ตวอยางผบรหารหรอตวแทนสถานประกอบการ จ านวน 23 คน และบคลากรผใหบรการ จ านวน 40 คน

4) เครองมอทใชในการศกษา การสรางเครองมอและการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ โดยศกษา

หลกการ แนวคด เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการด าเนนการธรกจทองเท ยว และหลกการศาสนา

อสลาม ด าเนนการสรางแบบสมภาษณใหสอดคลองกบโครงสรางของแบบสมภาษณทก าหนดไว น า

แบบสอบถาม เสนอผเชยวชาญดานการทองเทยว และหลกการศาสนาอสลาม จ านวน 3 คน เพอตรวจสอบ

ความตรงเชงเนอหา (Content Validity) การใชภาษา (Wording) และดานอนๆ ทผเชยวชาญเหนสมควร

แกไข จากนนผศกษาไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผ เชยวชาญ น าไปทดลองใชกบตวแทน

ผประกอบการธรกจทองเทยว จ านวน 5 คน

194

5) การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผวจยสรางความเชอถอไดของงานเชงคณภาพ (trustworthiness)

โดยผวจยไดบนทกเสยงการสมภาษณตลอดการรวบรวมขอมล และมการใชค าพดของผใหขอมลเพอยนยน

ความจรงและความชดเจน (credibility) รวมทงการตรวจสอบสามเสาดานบคคลผใหขอมล (data

triangulation) เพอพสจนวาขอมลทผวจยไดมานนถกตองนาเชอถอ โดยเกบขอมลจากผใหขอมล (ตวแทน

ผประกอบการและผใหบรการธรกจทองเทยว) หลายทาน และใชการตรวจสอบขอมลจากการเกบขอมล

สถานททตางกน เพอน าขอมลทไดไปใชในทกประเดนของการวเคราะหและการรายงานผล

6) ระยะเวลาการท าวจย 12 เดอน

ผลการวจย

นกวจยและผชวยนกวจยไดลงพนทสมภาษณผประกอบการธรกจในเขตพนทจงหวดเชยงใหม ทง

ประเภทธรกจสถานททองเทยว ภตตาคาร รานอาหาร รานขายของทระลก จ านวน 23 แหง เกยวกบกจกรรม

และสภาพปญหาทเกยวของกบธรกจการทองเทยวฮาลาล ผลรายงานการสมภาษณ สรปภาพรวมของฮาลา

ลเพอการทองเทยว ไดดงน

บรบทสภาพการทองเทยวฮาลาลจงหวดเชยงใหมพบวามความพรอมดานโครงสรางพนฐานทจ าเปน

กบการทองเทยว ดานการสอสารใหขอมลและดานสงอ านวยความสะดวกส าหรบนกทองเทยวฮาลาล มความ

พรอมอยในขนตอนรอด าเนนการ สวนดานศกยภาพของบคลากรดานการทองเทยวฮาลาล ยงไมมความพรอม

ส าหรบนกทองเทยวชาวมสลมพบปญหาดานความตองการครวฮาลาลหรอรานอาหารทผานการรบรอง

เครองหมายฮาลาล อกทงประเดนผใหบรการในสถานประกอบการกยงขาดความรความเขาใจในการใหบรการ

ทไมขดตอหลกการของศาสนาอสลาม เพอตอบสนองความตองการของชาวมสลม เรมตงแตการใหบรการจาก

ประเทศตนทางจนถงประเทศปลายทาง เชน การโรงแรม การขนสง รานอาหาร การพกผอนหยอนใจ รวมทง

การใหความบนเทงตางๆ

ผลสรปการสมภาษณมมมองของผใหบรการตอการสงเกตพฤตกรรมนกทองเทยวเพอเพมโอกาส

ทองเทยวของชาวมสลม มดงน

1. สถานประกอบการทมพนกงานทนบถอศาสนาอสลาม เขามาท าหนาทในการประกอบอาหารใหกบ

นกทองเทยวชาวมสลม หรอมพนกงานมสลมทดแลการอ านวยความสะดวกในการพาไปประกอบพธละหมาด

สามารถสรางความเชอมนและกอใหเกดความประทบใจตอนกทองเทยวชาวมสลม

2. การดแลรกษาความสะอาดของหองน า จดท าหองน าทแยก ชาย-หญง มสายฉดช าระ มทลางมอ

ลางเทา เพอใหนกทองเทยวชาวมสลมไดช าระลางรางกายไดอยางสะดวกและเปนไปตามการประกอบพธทาง

195

ศาสนาอสลาม ถอเปนสงทควรจดท าขน

3. ควรจดแบงสถานทส าหรบนกทองเทยวชาวมสลม (Muslim zone) ใหหางไกลหรอแยกพนท

ออกมาจากอบายมขทงหลายทถอวาเปนการผดหลกของทางศาสนาอสลาม เชน การจ าหนายสรา การใชเงน

เพอการแขงขนพนน รวมถงพงระมดระวงกจกรรมทเกยวของกบการใหบรการแกนกทองเทยวชาวมสลมทเปน

ผหญงกจะตองใหพนกงานผหญงเทานนเปนผใหบรการดแล เพอใหเกดความสบายใจกบมสลมหญงและ

ครอบครว

4. ควรเพมปายแนะน า ปายเตอน ทมการก ากบภาษาอาราบคและการแสดงรปภาพประกอบไวเพอ

ความสะดวกในการสรางความเขาใจใหกบนกทองเทยวชาวมสลมในกรณทไมมพนกงานคอยใหบรการยง

บรเวณพนทนน

จากผลการวจยและการสมภาษณตวแทนผประกอบการและผใหบรการ สามารถน าไปสการวเคราะห

โอกาสทางธรกจแกผสนใจด าเนนธรกจทเกยวของกบการทองเทยวฮาลาลในจงหวดเชยงใหมไดดงน

1. ดานงบประมาณสนบสนนจากภาครฐ สวนงานจงหวด และภาคเอกชน ในการเพมศกยภาพการ

ทองเทยวและอตสาหกรรมฮาลาลอยางตอเนอง ถอเปนโอกาสการลงทนในจงหวดทมความพรอมส าหรบ

ผประกอบการรายใหม และเปนโอกาสส าหรบผประกอบการชาวมสลมดวยในการสมครเขารวมเสนอของบ

ลงทนจากกองทนสกาตของจงหวดเชยงใหม ไปเพมมลคาสนคาและบรการของตนได

2. ดานการจดตงศนยพฒนาและอบรมบคลากรการทองเทยวฮาลาล ทผานการรบรองจากหนวยงาน

ทางศาสนาอสลาม องคกรการศกษา และองคกรดานธรกจบรการทงของรฐและเอกชน เพอเปนศนยกลางผลต

บคลากรเพอใหบรการการทองเทยวฮาลาลในประเทศและตางประเทศ

3. ดานการท าธรกจผลตของฝากอาหารทถกตองไดมาตรฐานรบรองฮาลาลจากคณะกรรมการอสลาม

ประจ าจงหวด และศนยวทยาศาสตรฮาลาล วางจ าหนายตามรานจ าหนายสนคาและของทระลกใกลแหลง

ทองเทยวธรรมชาต และขยายสงออกไปยงกลมประเทศมสลมใกลเคยง เชน มาเลเซย และอนโดนเซยได

เหนไดชดวา ผประกอบการทมแผนจะหนมาท าตลาดนกทองเทยวชาวมสลม เพอเพมโอกาสทางธรกจ

นน ควรตองปรบการใหบรการใหสอดคลองกบวถชาวมสลม โดยเฉพาะมาตรฐานฮาลาลไมวาจะเปนอาหาร

ของทระลก ทพก และกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยว

สรปและอภปรายผลการวจย

การทองเทยวฮาลาล (Halal Tourism) ถอวาเปนเรองใหมทเกยวของกบการบรหารจดการการ

ทองเทยว เพอตอบสนองความตองการของชาวมสลม เรมตงแตการใหบรการจากประเทศตนทางจนถง

196

ประเทศปลายทาง เชน การโรงแรม การขนสง รานอาหาร การพกผอนหยอนใจ รวมทงการใหความบนเทง

ตางๆ จะตองไมขดกบหลกหรอกฎศาสนาอสลาม นอกจากน การจดเตรยมสถานทเพอปฏบตภารกจทาง

ศาสนา (หองละหมาด) ตองมตลอดการเดนทางอกดวย การใหบรการตางๆ ไมวาจะเปนโรงแรม สถานทพก

อาหาร ฯลฯ จะตองพจารณาหลกการและเงอนไขทระบไวตามหลกศาสนาอสลาม เชน ตองละเวนจากการ

ใหบรการเครองดมทมสารแอลกอฮอลเปนสวนผสม สระวายน าในโรงแรมตองแยกบรเวณชาย-หญงออกจาก

กน เปนตน การยกระดบเพอชวยสรางมลคาเพมใหกบธรกจทองเทยวฮาลาล โดยเพมศกยภาพธรกจท

เกยวของกบการทองเทยวตงแตตนน าถงปลายน า สามารถเพมรายไดและจ านวนนกทองเทยวชาวมสลมกลมท

มศกยภาพในการใชจาย การทองเทยวฮาลาลเพอความเปนมตรแกนกทองเทยวมสลม อนเปนโอกาสในการ

สรางมลคาเพมทางธรกจทองเทยวไทย

ดงนนการเสนอแนะแนวทางใหแกผประกอบการธรกจทองเทยวมความสนใจในตลาดนกทองเทยวฮา

ลาล ไมวาจะเปนธรกจรานอาหาร ทพก รานขายของทระลก โรงพยาบาล หรอธรกจอนทเกยวของ ควรหนมา

ท าการตลาดเพอขยายฐานลกคา ซงประเทศไทยโดยเฉพาะจงหวดเชยงใหมมศกยภาพสามารถตอบโจทยตลาด

กลมนทสวนใหญนยมพาครอบครวเขามาพกผอนในแหลงทองเทยวทางธรรมชาต (เชน ภเขา น า ตก ทะเล

หมอก) และกจกรรมอนๆ อยางการรบประทานอาหารลานนา การชอปปง การรบบรการนวดไทย/สปา รวมถง

การรบบรการทางการแพทย อยางการตรวจสขภาพ เปนตน แมวาประเทศไทยจะมความตางในเรองศาสนา

และวฒนธรรม ซงเปนปจจยทาทายการท าการตลาดเพอดงดดนกทองเท ยวกลมน ดงนน ผประกอบการ

จ าเปนตองปรบการใหบรการทเกยวเนองใหสอดคลองกบวถของตลาดนกทองเทยวมสลม โดยเฉพาะกลม

นกทองเทยวศกยภาพสงจากตะวนออกกลางทมสดสวนอยทประมาณรอยละ 2.6 ของตลาดนกทองเทยว

ตางชาตทงหมดของไทย (คาเฉลยในชวง พ.ศ.2554-2558) ตลอดทงป ศนยวจยกสกรไทยคาดวาจะมชาว

ตะวนออกกลางเดนทางเขามาทองเทยวในไทยจ านวน 6.95 แสนคน เพมขนรอยละ 5.5 จากปทแลว (ศนยวจย

กสกรไทย, 2559) ซงผประกอบการทมแผนจะหนมาท าตลาดนกทองเทยวจากตะวนออกกลาง อาจตองปรบ

การใหบรการใหสอดคลองกบวถชาวมสลม โดยเฉพาะมาตรฐานฮาลาลไมวาจะเปนอาหารและทพก ใหเออตอ

การเดนทางเขามาทองเทยวและมการใชจายสะพดไปยงธรกจตางๆ ทเกยวเนองในประเทศไทย คอ เพมความ

หลากหลายของผลตภณฑและบรการดานการทองเทยวของไทย เพมกจกรรมส าหรบครอบครวในการมา

พกผอนในชวงวนหยดยาวตามแหลงทองเทยวทางธรรมชาต รวมถงบรการทเกยวเนอง อยางการรบประทาน

อาหารลานนา อาหารไทย นวดสปา เปนตน

ธรกจทเกยวเนองสามารถปรบรปแบบการใหบรการ อาท ธรกจโรงแรมทสนใจกระต นตลาด

นกทองเทยวชาวมสลมในชวงโลวซซน นอกจากจะตองใสใจเรองสงอ านวยความสะดวก อยางบรการอาหารฮา

197

ลาล หองละหมาดและหองน าแลว ควรมการน าเสนอแพคเกจหองพกส าหรบลกคากลมครอบครวในราคา

พเศษ เพอดงดดและตอบโจทยพฤตกรรมของนกทองเทยวกลมนทสวนใหญเดนทางเขามาทองเทยวกบเปน

ครอบครว และเพอเพมโอกาสของธรกจทองเทยวในการน าเสนอผลตภณฑดานการทองเทยวใหมๆ อนเปน

การกระตนการพ านกและการใชจายใหมากขน นอกจากความหลากหลายของผลตภณฑดานการทองเทยวใน

เมองหลกคอ กรงเทพมหานคร และเมองรอง ไดแก ภเกต เชยงใหม และพทยา ทขายกนอยเดมแลว การ

น าเสนอการทองเทยวเชอมโยง (Tourism Linkage) นาจะชวยใหนกทองเทยวมการพ านกและใชจายเพมขน

เชน แพคเกจเชอมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมจากภาคเหนอของไทยไปยงเมยนมาหร อสปป.

ลาว ผานทางเชยงราย กชวยเพมโอกาสทางธรกจใหมได

ขณะทธรกจรานอาหารทใหบรการในสถานททองเทยวอยางแหลงช อปปง แหลงทองเทยวทาง

ธรรมชาต (น าตก ภเขา) เปนตน ทมความสนใจตลาดนกทองเทยวจากภมภาคน คงตองศกษาและใสใจในเรอง

วตถดบและวธการปรงอาหารตามหลกศาสนาอสลามมากขน จงถอเปนโอกาสส าหรบผประกอบการทสนใจ

ดานหวงโซอปทาน Supply chain สรางธรกจศนยรวม HALAL FOOD แบบครบวงจรในการจดจ าหนาย

วตถดบ เครองปรง เครองมอ ฯลฯ ในราคาทสมเหตผล เพอน ามาประกอบอาหารแบบครวฮาลาลไดอยาง

ถกตอง และสามารถเปนทยอมรบโดยจะตองผานการรบรองมาตรฐานเครองหมายฮาลาลอยางถกตองตาม

กฎหมายดวย ซงผจ าหนายหากเปนชาวมสลมทนบถอศาสนาอสลามโดยตรงได จะชวยเพมความมนใจและ

ความนาเชอถอวาเปนวตถดบมการผานขนตอนทถกตองตามฉบบการเปนอาหารฮาลาล รวมถงการแสดง

ปายสญลกษณการไดรบรองมาตรฐานอาหารฮาลาล ซงมสวนชวยเรยกความมนใจใหกบลกคาทมาใชบรการ

รวมทงควรใสใจเรองคณภาพการใหบรการ และสงอ านวยความสะดวกตางๆ ตามหลกศาสนาอสลาม รวมถง

การพฒนาบคลากรทสอสารภาษาอารบกเพออ านวยความสะดวก ซงนาจะชวยสรางความประทบใจและ

น าไปสการกลบมาเทยวซ าได สอดคลองกบแนวทางในการวางแผนการตลาดกลยทธปากตอปากทจะสราง

ความประทบใจใหกบนกทองเทยวของ อรพรรณ จนทรอนทร และคณะ (2556) ทศกษาเรองการพฒนา

ศกยภาพการทองเทยวฮาลาลฝงทะเลอนดามนของประเทศไทยส าหรบนกทองเทยวกลมประเทศมสลม วาควร

จดท าขอมลเกยวกบการแนะน าสถานททองเทยวผานทางชองทางอนเตอรเนต มมาตรการในการอนรกษ

ชายหาดใหมความสวยงามและสะอาด สนบสนนใหรานอาหารไดรบการรบรองมาตรฐานฮาลาลใหมจ านวน

เพมมากขน หองพกของโรงแรมควรมเครองหมายแสดงทศทางส าหรบการละหมาด การใหบรการของธรกจ

สปา ควรแยกหองบรการชาย/หญง และมปายบอกเสนทางทไปยงมสยดเปนภาษาองกฤษหรอภาษาอารบค

198

ขอเสนอแนะ

ส าหรบหนวยงานรฐและธรกจทเกยวของกบการทองเทยวทตองการจะเพมโอกาสการแขงขนทางธรกจ

และมสวนแบงทางการตลาดนกทองเทยวชาวมสลม ควรเพมศกยภาพและสนบสนนนโยบายเพอการทองเทยว

ฮาลาล ดงน

1. ควรเพมทกษะดานภาษา โดยเฉพาะภาษาทส าคญในกลมอาเซยน คอ ภาษาบาฮาซาส าหรบตลาด

อนโดนเซยและมาเลเซย รวมถงเพมพนความสามารถดานภาษาองกฤษ และภาษาจน ทชาวมสลมสวนใหญ

สามารถสอสารได

2. ควรสรางความเขาใจการใหบรการนกทองเทยวมสลมใหเปนไปตามหลกการศาสนาอสลาม และ

ยกระดบมาตรฐานผใหบรการตามมาตรฐาน MRA หรอเชญผเชยวชาญฮาลาล (คณะกรรมการอสลามประจ า

จงหวดเชยงใหม) ไปใหค าแนะน าในการจดกจกรรมทเหมาะสม ไมขดหลกการศาสนาอสลาม อนน าไปสความ

สบายใจในการใชบรการของนกทองเทยวมสลม

3. รฐและหนวยงานจงหวดทเกยวของควรประชาสมพนธการสรางเครอขายและขยายขอบเขต Halal

Thailand brand โดยยกระดบภาพลกษณและความแตกตางของไทยใหขยายไปสความเปน Reginal Brand

เชน เครอโรงแรมฮาลาลไทย เครอรานอาหารฮาลาลไทย สปาฮาลาลไทย เปนตน เพอสรางความมนใจและสง

ตอสนคาและบรการทสอดคลองกบความตองการของนกทองเทยวมสลมได

4. รฐและหนวยงานจงหวดทเกยวของควรก าหนดมาตรฐานสนคาและบรการส าหรบการทองเทยวฮา

ลาล เพอตอบสนองกลมลกคาทมความตองการแตกตางกนในแตละประเทศ เพมทางเลอกในการใหบรการ

เฉพาะไมวาจะเปนดานมาตรฐานรานอาหาร (ฮาลาล) สนคาบรการ ดานการชอปปง รวมไปถงการบรหาร

จดการในภาพรวม เชน ปรบปรงความสะอาดและสขอนามย ทส าคญคอการมงเนนรกษาทรพยากรสงแวดลอม

ทงทางธรรมชาตและเอกลกษณวฒนธรรมไทย

5. ภาคธรกจเอกชนโดยเฉพาะผประกอบการเกยวกบธรกจการทองเทยวฮาลาล ควรใหความรวมมอ

กบทกภาคสวนทเกยวของ ผลกดนการยกระดบมาตรฐานฮาลาลของไทย ไมวาจะเปนในสวนของทพก อาหาร

และของฝากของทระลก ซงจะชวยเสรมสรางความมนใจและสรางบรรยากาศความเปนมตรส าหรบการ

เดนทางทองเทยวของชาวมสลม (Halal-friendly Travel) ซงนอกจากจะชวยตอบโจทยนกทองเทยวจาก

ภมภาคตะวนออกกลาง ตลาดทเปนแรงหนนส าคญในชวงโลวซซนแลว ยงมสวนชวยดงดดตลาดนกทองเทยว

ชาวมสลมอน เชน นกทองเทยวชาวอนโดนเซย ซงเปนตลาดชาวมสลมทมขนาดใหญทสดหรอคดเปนรอยละ

30 ของประชากรชาวมสลมทวโลก

199

เอกสารอางอง

ไพฑรย ไกรพรศกด. (2551).การศกษาสถานการณการทองเทยวส าหรบกลมนกทองเทยวจากกลมประเทศ

ตะวนออกกลางในประเทศไทย. ชดโครงการวจยไทย – ตะวนออกกลาง ศนยศกษานโยบายเพอการ

พฒนา. คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศราวฒ อารย. (2558). การทองเทยววถอสลาม: โอกาสของไทยในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. วารสารมนษย

ศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยรงสต, 10(18), 1-17.

ศนยวจยกสกรไทย. (2559). คาดป’59 ชาวตะวนออกกลางมาเทยวไทยเพมขนรอยละ 5.5 หนนดงตลาดน

สรางเมดเงนในชวงโลวซซน. Econ Analysis, 22(2770), 1-5.

ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2560). สรปสถานการณการทองเทยวของไทยทส าคญ ไตร

มาส 1 ป 2560. รายงานภาวะเศรษฐกจทองเทยว, 7(1), 5-26.

ส านกงานสงเสรมการคาระหวางประเทศ. (2554). การทองเทยวฮาลาล. เตหะราน: กระทรวงพาณชย. สบคน

เมอ 29 ตลาคม 2560 จาก

http://www.ditp.go.th///attachments/article/doc/54/54001251.pdf

อรพรรณ จนทรอนทร และคณะ. (2556). การพฒนาศกยภาพการทองเทยวฮาลาลฝงทะเลอนดามนของ

ประเทศไทยส าหรบนกทองเทยวกลมประเทศมสลม. รางรายงานการวจย, คณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.) และส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

Master Card and Crescent Rating. (2017). Global Muslim Travel Index 2017 (GMTI 2017). Master

Card-Crescent Rating, Singapore.

Siti Anis Laderlah, Suhaimi Ab Rahman, Khairil Awang and Yaakob Che Man, (2011). “A study

on Islamic Tourism: A Malaysian Experience,” in 2nd International Conf on Humanities,

Historical and Social Sciences. IPEDR vol. 17 IACSIT Press, Singapore, pp. 184-189.

Thomson Reuters and Dinar Standard. (2015). Islamic Growth Markets Investment Outlook

2015, Global Islamic Investment Gateway.

200

1 Soi Kaenthong (Next to Seacon Square), Nongbon, Pravet, Bangkok Thailand 10250 Telephone: (+66) 2361-7805, (+66) 2361-7811-3 Fax: (+66) 2361-7806, (+66) 2721-8475