Daily 2ights from London:AI 130 - London departure 13.30 / arrival in Ahmedabad 06.30 (next day)

AI 131 - Ahmedabad departure 04.00 / arrival in London 11.30 (same day)

(through check-in)

Additional daily transit Gights via Delhi to Ahmedabad.

Check with your Travel Agent.

3

After the division of unified Kheda district, Anand was

separated to become the smallest district of Gujarat.

Though smallest in size, the largest number of Non-

Resident Gujaratis are hailing from this district. Of the

2.5 lakh NRIs belong to Anand & Kheda districts

(Charotar) area settled in UK, USA and other countries,

90 per cent are from progressive and large-hearted Patel

community. These NRIs from Charotar migrated

decades ago, but their bonding with their motherland is

still intact. Most of them have kept their ancestral

agriculture land and properties in Charotar.

One of the most important architects of India’s

freedom movement, Sardar Vallabhbhai Patel, who

incidentally was NRI from UK, inspired lakhs of people in

Charotar area to participate in Satyagraha movement for

freedom. When Mahatma Gandhi came back from South

Africa in 1915, he found the largest number of freedom

fighters from Charotar, thanks to ‘Sardar’s influence’.

May it be Bardoli Satyagraha in 1928 or famous Dandi

March from Sabarmati to Dandi in 1930; people from

Charotar were largest in numbers compared to other

parts of the country. The Iron Man, as Sardar Patel was

popularly known, hailed from Karamsad, hardly 5 km

from Anand, was instrumental in uniting peasants of

Charotar to form milk co-operative societies and sown

the seeds of white revolution in India.

Post independence, NRIs from Charotar continued

to contribute in nation building process. Sardar Patel

became first Home Minister of independent India and

because of his mammoth efforts hundreds of smaller

princely states were merged with unified India.

Thousands of NRIs from Charotar followed Sardar in

different way as they donated generously to develop

educational institutions, hospitals, roads, water storage

facilities and for numerous other social causes.

Second and third generations of Charotar- based

NRIs migrated to UK and

USA are successfully

carrying the legacy of their

forefathers. Some of them

have excelled in business,

professions and other

activities. However, there

is need for conscious efforts to continue bonding with

the motherland. I would like to insist elders to take time

for their grandchildren and take them at least once in

year to India and let them imbibe customs and culture of

their own roots. Generally in USA and UK, July to

September is vacation period and grandparents can

accompany budding youngsters to create the much

needed bridge between the place they are currently

located and their motherland.

This is our modest effort through this special issue

on Anand to create strong bonding with the motherland

amongst the generation next. We have given indication

for future and how our children would inherit our great

culture. I would also like to submit this issue to our

readers. We have tried our best to make the issue full of

interesting details and information. Elders are urged to

narrate the past, present and future potentials of

Charotar to their loved ones.

Last but not the least, all credit for presenting this

special issue goes to my team members who have put

sincere efforts to bring this special issue at your

doorstep. Especially our managing editor Kokilaben Patel

and Gujarat Bureau Chief Nilesh Parmar have not left

single stone unturned to make this special issue from

conceptual stage to its present form.

CB Patel

Publisher/Editor

Asian Voice & Gujarat Samachar

બારમાસ જયા િકસત િસનન રહ છ એ સમધધ ચરોતરની માટીમા અઢી

દાયકા સવતાવી ય.ક.ન કમવભસમ બનાવી. તમાક ન તવરદાળનો વપાર-

ઉદયોગ જયા ધમધમ છ અન મહીસાગરના પાણી જયા વહ છ એ વાસદના

અાદરપાિ અગરણી, ટોબકો મચવજટ સદવગત ધળાભાઇ પટલન મયા મારો જજમ

થયો પણ મારો ઉછર-ઘડતર મોટા ભાઇ ટવ. ડો. ઉમદભાઇની છિછાયામા

આણદમા થયો. એક સસધધાતપરટત, સિમ અન સવાભાવી ડોઝટર તરીક

મારા મોટા ભાઇન નામ સમગર ચરોતરમા સસવખયાત હત. અમયાર પણ તમન

કટલાય સમિો, પસરસચતો "સાહબ"ના હલામણા નામ સનહપવવક યાદ કર છ.

મારા વડીલ ડો. ઉમદભાઇની પણયટમિત માથ ચઢાવ છ.

સવદશવાસી નવી પઢી સસહત આપણા ભાઇભાડઓનો વતન સાથનો

નાતો વધ સાગોપાગ બન ત હતથી આ િકારના સવશષાકન સચન િકાશક-

તિી શરી સી.બી. પટલ કય મયાર ત અમયત ઉપયોગી અન ઉસચત લાગય.

આ સવશષાક ‘ચરોતરઃ સાહસસકોની ભોમકા’ આપ સહના કરકમળમા

સાદર કરતા આનદ અન ગૌરવ પણ ઉપજ છ.

ચરોતર એટલ આજનો ખડા અન આણદ સજલલાનો મોટો ભાગ. મોટી

સખયામા ચરોતરવાસીઓ - મખયમવ પાટીદાર કોમના સતાનો સવદશમા વસ

છ. સશિણ, વપાર-ઉદયોગ તમ જ કળા-સટકસતના િિ તમણ નામના

મળવી છ. પોતપોતાના ગામમા જ નહી, ચરોતર િદશમા, ગજરાતમા તમ

જ ભારતમા અજય ટથળોએ પણ ચરોતરવાસીઓન અનદાન અનક રીત

ઉપસી રહય છ.

ચરોતરવાસીઓ ભારતમા પણ સાહસસક િજા તરીક સવવમાજય બજયા

છ. પરદશમા વસતા આપણા ભાઇભાડઓ અન વતનના રહવાસીઓ વિ

સત વધ મજબત બન અન ઉભય પિન તના અનકસવધ લાભ સાપડ ત

ઉદદાત મનોવાછના સાથ આ અક અમ તયાર કયોવ છ. આ સમગર

અસભયાનમા ચરોતર િદશના વાસદ, અાણદ, સવદયાનગર, ચાગા, નસડયાદ

સસહત અમદાવાદ-મબઇના ઉદયોગપસતઅો, વપારીઓએ અન વયવસાયી

તબીબોએ ખબ અદકો સહકાર આપયો છ એ સૌની હ ઋણી છ. ગજરાત

સમાચાર (લડન)ના મનસજગ એસડટર તરીક હ ૩૦ વષવથી કાયવરત છ. આ

સવશષાકની તયારીમા લડન અન અમદાવાદ કાયાવલયના સહ સાથીદારોએ

જ ઉમળકાભર સહયોગ આપયો છ ત માટ આભારી છ.

ચરોતરવાસીઓ દશમા ક પરદશમા જયા જયા વસતા હોય તમન અધયવ

તરીક આ અક સાદર કરવામા હ પરમ કપાળ પરમામમાની કપા સમજ છ.

આભાર આપ સહનો...

કોકકલા પટલમનસજગ એસડટર

Let's share our culturewith future generations

4

શદનશા પટલ

માનનીય મિીશરી

ખાણ-ખસનજ મિાલય

ભારત સરકાર

ચરોતર સવશષાક બાબતનો આપનો પિ મળયો.

ગજરાતી ભાષાન ભારતના સીમાડા બહાર જીવતી રાખવામા જમનો સવણવ ફાળો રહયો છ તમા ‘ગજરાત સમાચાર’નો ફાળો અનજય છ.

સી.બી. ગજરાતી છ, ચરોતરના છ અન જમા ચારય વણવનો અમતકભ ઠલવાયો છ તવા એ પટલ છ. એટલ ચરોતરના સાહસસકો તરફ ગજરાત

સમાચાર આકષાવય ત ટવાભાસવક છ. સી.બી. એવા સાહસસકોમાના એક છ એવ એમણ િસતપાસદત કય છ.

દાડીકચના આરભ ટાણ સિસટશ સરકાર ગાધીજીની ધરપકડ ન કરી. કમ? વડી ધારાસભાના અધયિ વીર સવઠઠલભાઈએ વાઈસરોયન સલાહ

આપી ક આ ઘરડો વાસણયો દાડી સધી ચાલતો જઈ શકવાનો નથી, પછી શ થય એ તો મોટો ઈસતહાસ છ. દાડીકચ થઈ. ગાધીજીએ મીઠાનો કાયદો

ભગ કયોવ અન ચપટી મીઠ ઉપાડી કહય, ‘હ સિસટશ સામરાજયન લણો લગાડ છ!’ ચરોતર વીર સવઠઠલન જનમ ના આપયો હોત તો? અન કોઈ એમ

કહી શકશ ક ગાધીના પગલ ધીકતી વકીલાત છોડનાર સરદારન કરમસદ ભારતમાતાના ખોળામા ન મઝયા હોત તો? સવિસાસહમયમા જની

ગણના થાય છ એવી મહાન નવલકથા ‘સરટવતીચિ’ આપનાર ગોવધવનરામ માધવરામ સિપાઠીના લોહીમા ચરોતરનો જ રગ હતો. સચદમબરમ

સાહબ તો મસહલા બકની વાત હમણા કહી. પણ વડોદરાની મસહલા સહકારી બક ૩૮ વષવ પહલા ટથપાયલી. કોના િયાસોથી? બાબભાઈ જસભાઈ

પટલના. તઓ ત વખત ગજરાતના મખય મિી હતા અન તમની સરકાર બકન સહાય કરલી એવા બાબભાઇ નસડયાદનો હીરો અન નસડયાદના

ચરોતરન શીલ! અન ભાઈકાકા ન હોત તો સવદયાનગર ઝયા હોત? સિભોવનદાસ કીશીભાઈ ન હોત તો અમલન શ થાત? મહમદાવાદના

સરસવણીમા જજમલા રસવશકર મહારાજ ગજરાત રાજયન ૧૯૬૦ના મ માસની પહલી તારીખએ ઉદઘાટન કરલ. બોચાસણવાસી અિર પરષોિમ

સટથાન જજમ આપનાર શાટિીજી મહારાજ મહળાવના અન મહળાવ ચરોતરની મધયમા છ.

જીવનના દરક િિમા ચરોતર ધરધર સાહસસકો ભારતમાતાના ખોળામા મઝયા છ. એ બધા ન મારા િણામ.

આપના

શદનશાના વદન

સદીપ કમાર

માનનીય કલઝટરશરી

આણદ

શભચછા

સિટનથી િકાસશત થતા સમાચાર સાિાસહકો ‘ગજરાત સમાચાર’ - ‘એશશયન વોઇસ’ િારા ‘ચરોતર સાહશસકોની ભોમકા’ સવશષાક

િકાસશત થઈ રહયો છ ત જાણીન આનદ થયો. આશા છ ક સવસવધ િિના સનષણાતોની કલમ રજ થયલી આ સમિ િદશની ઝલક સવદશમા વસતા

ચરોતરવાસીઓનો વતન સાથનો નાતો વધ ગાઢ બનાવશ.

ચરોતર િદશ કળા - સટકસત - ટથાપમયનો સમિ વારસો ધરાવ છ અન આ િકારના સવશષાકો આપણા વારસાની સવદશમા સોડમ

િસરાવવામા મહતતવન કામ કર છ. ‘ચરોતર સાહશસકોની ભોમકા’ સવશષાક પણ ચરોતરની મલાકાત આવવા ઇચછતા લોકો માટ ખબ ઉપયોગી

અન માગવદશવક બની રહશ.

આપના સાિાસહકો ચાર દસકાની િકાશન યાિા દરસમયાન િકાશક-તિી શરી સી. બી. પટલના નતમવમા હાસલ કરલી િગસત અન વાચકોની

સવિસનીયતા ઉિરોિર વધતા રહ તવી શભચછા સહ.

(સદીપ કમાર)

6

ચરોતરમા ચાર દદશ, તર તમાક ન તર

નર નારી દોન ભલા, નીતર નવલા નર

ઉિર વાિક અન દસિણ મહીસાગર નદીઓ વિનો િદશ મહમદ બગડાના

સમયથી સમિ છ. આ િદશમા અજય કોમોની સરખામણીમા પાટીદાર અન

બારયા કોમની વસતી વધાર છ. પાટીદારો જમીનદારો છ અન સશસિત તથા

સાહસસક છ. બારયા કોમ મહદઅશ શરમજીવી અન કારીગરી ધારણ કરલી છ.

એક વગવ આસથવક રીત સમિ છ ન એક વગવ િમાણમા નબળો છ. એ સસવાય

િાહમણો, મસલમાન, વસણક અન અજય કોમો પણ અલપ માિામા વસ છ. આ

િદશન બહદ ખડા સજલલો અન આજ આણદ અન ખડા સજલલાના સવટતાર કહી

શકાય. અલબિ ‘ચરોતર’ શબદ એ સીમાન ઓળગીન વધાર વયાપ ધરાવ છ.

પચમહાલનો થોડોક િદશ, થોડોક વડોદરા સજલલાનો િદશ એમા ભળ છ.

સવિાનો-કસવઓ-સજવકો, ગરથો, લોકસાસહમય સમિ િદશ ચરોતર સદભભ શ

ઉલલખ વાચવા મળ છ? વાચો આગળ...

•

ચરોતર માટ સનષકળાનદ ટવામીએ ગાય છ

મહીસાગર વાિક વિ રડો ચરોતર દશ

વિ જહા સવધસવધના વળી ફળ ફલ હમશ

•

લોકસાસહમયના એક દહામા આમ ગવાય છ

ચરોતરમા ચાર સદશ, તર તમાક ન તર

નર નારી દોન ભલા, નીતર નવલા નર

(તર એટલ ઝાડ, તમાક એટલ તમાકનો પાક, તર એટલ તવર)

•

હમચિાચાયવના વયાકરણના આઠમા અધયાયમા સચડોતર, ચારોતર અન

ચારોતર એવા િણ િકારના શબદો મળ છ.

•

સવનયચિસસર એ જનસાસહમયમા - ચરોતર સવશ

પટલાદ પદમ પરભતિ ચિરિર શિ વાઝય મળ છ.

•

ગજરાતીના સવિાન સવવચક મજલાલ મજમદાર ૧૦૪ ગામનો સવટતાર

‘ચરોતર’ કહયો છ. તમણ પણ મહી અન વાિક વિનો િદશ ‘ચરોતર’

ગણાવયો છ.

•

વહીવચા બારોટના ચોપડ ચરોતરના ૪૦૦ ગામ બોલ છ.

•

ભાઈકાકાએ વાિક (મહમદાવાદ)થી (વાસદ) મહી વિના િદશન

ચરોતર કહયો છ.

•

સાથવ જોડણીકોશમા મહી અન સાબર વિનો િદશ અન ચારતર - વધ

રસળયામણ એવો અથવ અપાયો છ.

•

લોકગીતમા ગવાય છ... ‘મારી મહીસાગરન આર ઢોલ વાગ છ...’

•

કાજહડદ િબધની કડી ૫૮-૫૯મા ‘ચરોતર’ની માસહતી છ.

ભાગ દશ કહાનમ સચડોતર, બાવનની ખડ હારી

ચડયા કટક ડડાસહ સચડોતર ધાણધાર ધજધોલી

•

ઉમાશકર જોશી ‘ગજરાત મોરી મોરી ર...’ કાવયમા લખ છ,

આખની અમીમીટ ઉમટ ચરોતર....

•

ચરોતરન મહામમા ગાધીજી ‘જાતમહનત અન ખતથી નીપજલ લીલોતરી

અન સદર દચયોથી સભર ઉપવન’ તરીક ઓળખાવ છ.

•

સરદાર પટલ ‘ગજરાતનો આદશવ િદશ’ તરીક ચરોતરન ઓળખાવ છ.

•

કસવ બાલમકજદ દવ... ચતર કાવયમા

‘ડાકોર જઈએ ન ગોમતીજી નઈએ’ (પસરિમા)

‘મહી લાગ છ મન મસહયર જવી....’

•

કસવ ફકીર મહમદ મનસરી...

ગજવર નગરીની કસટમા ઘઘરી

ચારતરી....

•

અિાત કસવઓ પાસથી મળલી પસિઓ,

ડાકોર મસદર સદર ધામ, ઉપર ફરક ધોળી ધજા

ખાવા પીવાન કઈ ન મળ, પણ ધોસતયા ધોવાની મજા

•

રાસમા રણકો પડયો, અડાસમા છ વીર

કરમસદમા હાકલ પડી, એ છ સજલલાન ખમીર

•

નવલરામ પડયાએ ચરોતરની ઓળખ આમ આપી છ -

ઝાડ ચાર તમ ચરોતરન ગોદર આ છ િચડ,

જાડી પણ ગાઢી કસવાળી ધધ કોસ ર હદવાળી.

જયહી ભલભલામણી કોતરની ગથી

મધયરથી મહી ગાજ.

આમ અસખય કસવઓએ ‘ચરોતર’ની સવસશિ ઓળખ આપી છ.

◌ ભગીરથ બરહમભટટ

(ફોટોઃ સનિલ આડસરા)

10

ઉગમણ મહીસાગર અન આથમણ વાિક નદી. એક

જળ નદી બીજ બહધા રતનદી. એકના પાણી

વણાકબોરીની નહરો િારા સીમ વગડાન બારમાસ

હસરયાળો રાખ ન બીજીના રતાળ પટમા પાકતા ટટી-

તરબચ કાયાની માયામા માધયવ ઉમર. કોઈ સવરાટ

હથળી જવો આ રસળયામણો ભખડ. સમ ખાવાય ટકરી

નસહ મળ. વિોથી હયોવભયોવ... ખતરમા તમ સવચાર

વાવીન ઘર આવોન બીજ સદવસ એ સવચાર પણ લીલી

કપળ ઊગી નીકળ એવી ફળિપ જમીનનો આ િદશ!

અહીના મનખ પવનની જમ બધ બધ ફરી વળનારા

સાત સાગરો ન નવખડ ધરતીઃ જયા જાવ મયા આ

મલકનો માણસ એની કમવધમવની ચાતરીથી જમાવટ

કરીન બઠોલો જોવા મળ જ મળ! મધયકાળ

રણછોડરાયની ભસમ અન આધસનક સમય સરદાર પટલથી િભાસવત...

હા! આ ચરોતરની વાત છ. મયાર થતી હશ મહસલની ‘ચઢ-ઉતર’ ઃ

કદરત આપ ન રાજ એમાથી એનો ભાગ કાપ. કરની સાથ ભાગયની ચડઉતર

થયા કર... પણ છલલા સો પચાસ વષોવથી તો આ િદશ ‘ચારતર’ છ રમણીય.

પસાર થનારન પડાવ નાખવાનો ન ફરફરતી હવાઓ િસવાન સદી જાય...

તમન પોતાના કરી લ છ આ ચારતર ભસમ! ચાલતા ચાલતા મહાલતા જઈએ

એવી વિરાજી તથા તરવર ઘટાઓનો આ છટાઓવાળો િદશ છ. સવદયાનગરી

તો આજ પણ તરનગરી છ.

રપાગનાઓની જમ ખલલા કશ ફરફરાવતી અન સખડ કાયાથી સગધ

છટકારતી ઋતઓ અહી આવ પછી ઝટ પાછી જતી નથી. ઋતઓ અહી

ચાતમાવસ કર છ... ન સવહારી સાધઓ વડતાલ ન ડાકોર ઠરીઠામ થાય છ...

ધવજાઓ ફરકાવતો પવન એની પતાકાઓન છક ટોરજટો અન િશાત

મહાસાગરના કકનારાઓ સધી લઈ જાય છ ન મયાય પવનો પડી જતા નથી...

કમવ અન ધમવની ગસત અટકતી નથી. મસદરો અન મહોલાતો એની સાહદી પરતા

ખડા છ. ભોગવતી અન વઠતી, વદનાન વહાલી કરતી અન સખના શમણા

સાચા કરવા કડય બાધીન કામ કરતી ચરોતરની િજાન દસનયા જાણ છ. માિ

પટલો નહી, પરમાર, દવ ન જોશી, પસઢયાર અન પાટણવાડીયા, વાઘલા,

ખાન, શખ અન સયદ બધાય જાણીતા છ, નીજ કમભ અન ધમભ કરીન! સમયની

સાથ ચાલવાની સમજણ આવી છ લોકોમા. અતરન અટતર ત સવદયા છ...

સવવક ન સવમસિિાન એમાથી જ આવ છ... એટલ સવદયાવયાસગની ઝખનાઓ

જાગલી પમાય છ... સવપથગામી વલણો તો દરક જમાનાન રધ છ. આજય

અવરોધો છ, પણ એન ઓળગી જવાન જોમ જાગલ ભળાય છ.

‘જયા સધી પહોચ નજર મયા સધી બસ! ઘાસનો સવટતાર છ...’ ન હવ તો

આઠ પહોર ન બારમાસ ઘાસન રમાડતા પવનો! ‘સા ર ગ મ પ ધ ની સા...’

છડતા રહ છ. સવારની અરસણકા અન સધયાનો રતબડો પાલવ ઘડીક સીમ

માથ રમવા ઊતર છ... સરોવર તળાવના પાણીન પોયણા ય રતાશ પકડ છ...

ખતરો રગો નીખાર છ. નમણા નરનારી સીમવગડા સાથ સોહી રહ છ... પછી

ઊતરતી સાજના અધાર ‘તણો ટચલી આગળ પર ટકતા આભન’ ઊભા રહ

છ... ઘડીક િદોષ કાળના કાળા પડછાયા ડરાવ છ. ઝયાક ભવાકાડલા વાગ

છ... પણ છવટ ચિની હોડી આભની મસાફરીએ નીકળ છ... તારાભયાવ

આભલા ઝળહળ-ઝળહળ થતા રહ છ. કસારી જાણ, મોલ વાઢવાના દાતરડા

કકરા કરતી હોય એમ સચક સચક સચતરક... બોલયા કર છ એકધારા લયમા...

તમરાની જગલબધી જરાય જપતી નથી. સીમ જાણ નીજના તાનમા ન

ભસિના ગાનમા લયલીન તલલીન થઈ જાય છ! રાત સનરાતવી રહમ લઈન

આવ છ... કાનવાડી ગામમા ઘીના દીવા િગટ છ... રસવભાણ સિદાયની િાન

ગાદી સામ ભિો બઠક લ છ ન ઢળતી રાતના ભજન ગવાય છઃ

‘મળ ર શવનાન કાયા ઝાડન જી ર...જી ર! એન પડતા જ ન લાગ વાર... ર!’

•

‘અમન કોની ર સગાય આજ સાભર... રઊડ તશળયા તટ ન સમદર ખળભળ...’

દરથી આવતો શબદ ચોરામા દીવા જવો ઝળાહળા થઈ રહયો છ. ન

જાણતલ સવના એની કોઈન ય કશી જાણ નથી... હાટતો હવા, પાદરમા વહતી

મહીસાગર માથ એકકાન થઈન એ જગ જના તાનન સાભળતી સાભળતી

તિાવશ વહયા કર છ... માથ ઊતરી આવલ નિિ ખસચત આભલ રહટયન

વધાર ઉજાગર કર છ...

‘ઝપડી ઠીક પડ તયા બાધો... સાધોઝપડી ઠીક પડ તયા બાધો...

જગયાન કયા છ ક વાધોઅહી બાધો ક તયા જ બાધોઝપડી ઠીક પડ તયા બાધો...’

ગામ ગામ ચરામા બાવળના ઝડો પીળા રશમી ફલોથી લચી પડલા છ.

શરાવણ બસતા જ બરડ બાવળ કણા પડ છ. ઝીણા અન નવા લીલાછમ

પાદડાથી બાવળ પણ આ ઋતમા ઘટાદાર ઝાડ લાગ છ. એની રતબડી

અણીવાળી સફદ શળો પણ વરસાદી ભીનાશ કોમળ ન કણી લાગ છ...

વાગવાન બદલ વહાલ કરવા ઉમસક આ શળોનો જાબલી િત લીલો રગ જોયા

કરીન એવો આકષવક હોય છ. ન ફલો તો નયાવન નકરા પીળચટા... સોનરી

નસહ ક હળદસરયા પણ નહી. આ પીળો એ તો, પલી પલાળયા અન સડલ

લગાવયા બાદ ઉઘડતી પીઠી જવો લાગ... જાણ બાવળ પરણવા ઉઘલયા ના

હોય? ચરાના પાણીમા, તળાવન કાઠ ક સડકોની ધાર ધાર આ બાવળના

ફલોની સબછાત કદરત પાથરલી શતરજી જવી પમાય છ... લીલોતરી વચાળ

આ પીળા ફલોની ચાદર રગોળીની રગત આપતી રહ છ. આટલ ઓછ હોય

એમ, રટત રટત એન ચોરા ચૌટામા સોનામહોર પણ પીળા પીળા ફલોથી લચી

પડલા છ. જાણ નીરવતા ખરતી હોય એમ એના ફલો પણ સવાર ખર છ ન

તડકા માટ જાણ પથારી પાથરી દ છ.

ચરોતરની આવી વિઘટા વચાળ વસલા ગામોના નામ ઉિારવા ગમ

એવા છ... સરદાર પટલન ગામ ત કરમસદ, વીર વીઠઠલભાઈ તો ખરા જ, પણ

આઈ.જી. પટલ (સરઝવવ બજકના ગવવનર) તથા ઉદયોગવીરો ન દશાવર ખડનારા

સપતો ય કરમસદના! નસડયાદની જમ અહી પણ સતરામ મહારાજની શાસત

ઉપાસના ચાલ! એચ.એમ. પટલન ગામ ધમવજ, એ જ આપણા ધીરબહન પટલ

- મોટા કથાવાતાવકારન પણ વતન. વલલભ સવદયાનગર વસાવનાર ભાઈકાકાન

સોજીિા ન પડખામા ‘જનમટીપ’ તથા ‘લોહીની સગાઈ’ના લખક ઈિર

પટલીકરન ગામ પટલી! દાનવીર દરબાર ગોપાળદાસન હવલીવાળ ગામ

વસો... દસાઈન પણ રડ-રપાળ ગામ છ! કસવ િીતમન સદસર હજીય સદશો

આપત કસવ સમાસધન કાઠ ઊભ છ. પાસ જન તતતવિ અન ધમવિ

રામચદભાઈના અનયાયીઓએ રાજચિ આશરમ બાધયો છ ત અગાસ. જન

સવદયાધામ પટલાદ, ન પડખ બૌસિક તતતવવિા અન નીસત-સનષઠ ધમવજીવનના

સિરક, પરગજન સવદયાસવદ ટવામી સસિદાનદજીનો ભસિ સનકતન આશરમ

છ ત દતાલી... એની બાજમા ‘કવો’ના લખક અશોકપરી ગોટવામીન આશી...

નઋમયમા દાવલપરા અન શખડીવાળાભાઈઓન શખડી - એય લખકો માટ

જાણીતા થયલા છ.

કટલાક ગામ નામો એમ જ ગમી ગયા છ મન. વડતાલ, કનીજ, કજરાવ,

સજદરપરા, ગોરલ, વીરસદ, સવરોલ, કણજરી, ભાલજ, મોગરી, વાસદ અન

બોરસદ, રાસ અન શીલી! લણજ, સણાવ, સલણ, ઉમકઠિર, કપડવણજ,

◌ મશિલાલ હ. પટલ

12

વાડસોલ ન વીરપર, રતનકવા, હસરયાળા, પલાણા ન પણસોરા... નાપાડ ન

સરાશામળ, ફાગણી જસરવા, પીપળાવ બાધણી - તારાપર ન માતર,

સરસવણી, ચકલાસી, અજરપરા, કાસોર... ગજરાતના લાડીલા કસવ રાવજીન

વલલવપરા પાસન પરવોટા ન બબલભાઈ મહતાની કમવભસમ થામણા, શામળ

જયા પદય વાતાવઓ િજાન િબોધી ત સસહજ ન પજય મોટાના આશરમવાળ

સબલોદરા, સતકવલ સિદાયન ગાદી ગામ ત સારસા, મોટા લખક જોસફ

મકવાનન ઓડ તથા યશવત શકલ, સવષણિસાદ સિવદી જવા સવવચકોન અન

વાતાવકાર સહમાશી શલતના વડવાઓન ઉમરઠ, સાિર ભસમ નસડયાદ સતરામ

ન ગોવધવનરાયન ઘર, ડાહી લકષમીની િાનગગા, રણછોડ ઉદયરામન મહધા!

ગોસાઈ આણદજીન આણદ ત આપણા ઉિમ કસવ હરીશ મીનાશરન સિય ગામ,

ઓછ લખતા ન આછ સચતરતા ચતર સજાણન જલસણ ડો. હસરભાઈ

આચાયવથી જાણીત ડભોઉ ન પટલોના િથમ પડાવ શ મલાતજ! રસવશકર

મહારાજની ‘સવદયાપીઠ’થી તથા ટવામી બાપાથી જાણીત બનલ બોચાસણ,

મહીકાઠ રસવભાણ સિદાયની ગાદી ગજવત ‘પ. દલપતરામ મહારાજ કહતા’

અમારા તળપદ જીવનના ઉદગાતા સિય કસવ દલપત પસઢયારન કાનવાડી...

સસતાશ યશચચિ સરખા સખયાત સાસહમયકારન પટલાદ, સવાની ધણી

ધખાવનાર ડો. દોશીકાકાન સચખોદરા ન શઠ સિભવનદાસજીન તો સમગર

આણદ! ચરોતરમા સાચા રતનોન કશા ગોઠવલા ઇલકાબોની જરર નથી પડી!

સમિ ગામો ન સારી સસવધાઓ. દશ-દશાવર ફરનારા લોકો આજ અહી મળ

ન બ સદવસ બાદ બાલટીમોરમા ય મળ. અમલ ડરી, ઇરમા (ઇનજટટટયટ ઓફ

રરલ મનજમજટ-આણદ), એનડીડીબી (નશનલ ડરી ડવલપમજટ બોડડ),

ચાગા-નસડયાદ-વાસદ જવા નવા સવદયાધામો ન તીથવટથળો... ચરોતર જાણ સવવ

વાત સમપનન છ. જોક કળા ચાહકો ઘણા ઓછા મળ છ.

અમ કકશોરકાળ ભગોળ ભણયા એમા ચરોતરન ‘ગજરાતનો બગીચો’

કહીન ઓળખાવલ છ. આજ એ બગીચો તો છ, પણ ઘણા ઝાડવા કપાઈ ગયા

છ. જોક અમારી સવદયાનગરી તો વિનગરી પણ છ. તીથોવમા ગોમતીનો મસહમા

ભલ હોય ન નકશાની નદીઓ તો છવાડ વહતી હોય છ. જયાર ગામગામના

પાદર ક સીમ-વગડાના શઢા પલાળતી પખાળતી શઢી ન મહોર વચાગાળામા

વહ છ. નહરોમા પાણી ય આભલાની વાત કહ છ.

બારમાસ લીલો િદશ. આમ બધી જાતની ખતી થાયઃ કસષ યસનવસસવટીનો

ય લાભ લવાય. પણ બાગાયતી ખતી કરનારા વધયા છ. કળ, લીબડી ન પપયા

પછી હવ આમળી વાવનારા નીકળયા છ. તમાક ઘણાન અહીનો મખય ‘પાક’

લાગ છ. જોક એ અધવસમય છ. હા, રોકસડયા પાક લખ સશયાળામા ખતરો

તમાકની કફલગધ છોડતા રહ છ. તમાકન ખતરો દરક તબકક જોવાન ગમ

એવા સદર શોભી રહ છ. એમાય બળદ પાડાની કાધ જવા તમાકના પાદડા

લચી પડ... ન એના પર સોનરી ટીપકી પડ છ મયાર તો અનર દચય તગતગી

ઊઠ છ. એમા ય સવારનો તડકો ખતરોમા રમતો હોય ન એય કફલ હવાનો

તોર ફર ફરતો હોય તની તો મજા જ જદી! પણ પછી તમાક અવરવા માટ

ખળીમા જાય ન જ મજરી પડ. એની સાથ શોષણનો ઇસતહાસ પણ આપણન

હચમચાવી દ છ! ખર, કોફી માટ સચકોરી પકવતા નરસડા, કણજરી ન બટાટા

પકવતા ચકલાશીના બળ પરગણામા ય લહર છ!

હાથી મકો તોય પાછો પડ એવા કળના ખતરો સવાર ધમમસમા સચિન

હરી લ છ. ખામોશ બપોર પણ કળમા જઈન પોરો ખાય છ. કળની લમો એના

માસલકન જયાલ કરી દ છ. ઉનાળ બાજરીના ખતરો નીદ લ છ મયાર સીમ માથ

થાળી રમતી મકીએ તો નીકળી જાય સામ પાર! ન ચોમાસ ડાગરની િા િા

કરતી ઝયારીઓ નજરન ખસવા દતી નથી. શરદમા એ ડાગરના ખતરોમા

સગધો રણકી ઊઠ છ ન નાક-છાતી ધજય ધજય થાય છ. લીલી ન પીળી

શાળના સમિ ખતરોમા રખડવાન હજીય ગમ છ. ન શાકભાજીના બારમાસી

મડપો નીચ ઉનાળ બપોર ગાળીએ તો ઠડક અગ અગ શાતા વાળ છ.

ચરોતરનો માણસ, પોતાના લાભ સવના તમન તાળી પણ નસહ આપ એમ

કહવાય છ તમા સિાઈ છ... પણ એમની તળપદી બોલીનો ટવાદ ચાખવા જવો

છ. સવચાર વાવો તો ય ઊગી નીકળ એ વાતન દિાત આ રહય. શરીમદ રાજચિ,

નસડયાદના ટમશાન તળાવડી કાઠ બસીન એક જ રાતમા ‘આમમસસસિ’ લખય

હત! આવા ચરોતરમા ટકી જવ એ ય સસસિ છ!

ચરોતરની લોકબોલી ‘ચરોતરી બોલી’ તરીક અભયાસનો સવષય બની

છ. પટલો તથા પાટણવાસડયાની બોલીના લયલહકા અલગ છ. દા.ત. બ

વાઝયો િમશઃ બન વગવના દિાત લઈએઃ

• એવો એ ગતો રહયો? હાર, ત પાણીબાણી પી લ...!

બધીઓ પાદરમ ઊભીઓ અતીઓ...!

• એ ભ-નો હારો, શા હાતર આયા સી? ભલ, મકલાતા! આ તો ઉમરાના

જીવડ આભલ ભાળય ભ!

આજ કડકડાટ અગરજી બોલનારા ન લોકબોલી બોલનારા ગજરાત-

અમસરકા તથા કનડામા સવમાન ચઢીન ફર છ.

હવ, ચરોતરના પટલોન ‘ગોળબાધ’ નથી રહયો. ઊચ-નીચના ભદ ઘટયા

છ. સાવ મટયા નથી. જયાતના બધન ઢીલા થયા છ. િમલગનો વધયા છ, પણ

લગનસટથા તથા કટબજીવનમા સશસથલતા આવી છ. પસો ન પરદશ આગળ

જીવનમલયોન નવ મકનારા બધ જ વધયા છ. સશિણ સટથાઓમા સચાલકોની

જોહકમી વધી છ. તથી ખશામતખોર કમવચારી વધયા છ. લોકો કળવણીકાર

કોન કહવાય ત સગવડ-ટવાથભ કરીન ભલી ગયા છ. એટલ સચાલકો જ મોટા

કળવણીકાર થઈ પડયા છ. એચ.એમ. પટલના ગયા પછી કોઈ મોટા

કળવણીસવદ આવયા નથી. એટલ લોકો - બધ જ ગજરાતભરમા - એરડાન

ઝાડ કહ છ. ખરા સશિણસવદ તો રાજયમા પણ ઓછા છ. અભયાસી-સવિાન-

દસિવત કલપસતઓ ક આચાયોવ ક અધયાપકો પણ સવરલ થતા જાય છ.

મહસાણા સજલલામા પટલોન રાજકારણ તથા ચચાવમા બહ રસ છ.

ચરોતરમા કોઈક ચટણી લડ છ. બાકી હવ એ િિ ઠાકોર વગર વગવના હાથમા

છ. બારયા પચાયત રાજમા આગળ છ. સાબરકાઠાનો પટલ ચોર બસી

કપાસની ચચાવ કર તો પચમહાલમા પીટીસી માટતરો ચચાવનો સવષય છ.

ચરોતરમા ડોલર-પાઉજડના તથા નવી એરવઝના ભાવતાલ ચચાવય છ. કળ-

તમાકની વાતો ઘટી છ. મોટી ખતી પણ ઉિક ભવ અપાય છ...

ગામડા સગવડવાળા છ તો ય બધાએ શહરોમા ઘર-મકાન લીધા છ. હોટલ-

િવાસ વધયા છ. વાહનો વધયા છ. ચરોતરનો ચહરો હવ સનજી ઓળખ ગમાવતો

જાય છ. વસિકરણ તથા ભૌસતકતાવાદની અસરો જીવનન રજાડી રહી છ.

ચરોતરની માટી જ નોખી છ

ચરોતરની નદીઓના અન નહરોના પાણીમા કશક સવલિણ તતતવ હશ?

િિ િિ ચરોતર ગજરાતન કહો ક દશ અન દસનયાન સાહસસક અન સવાયા

માણસો આપયા છ. ગઈ સદીના અત ભાગમા એકલા નસડયાદ કટકટલા અન

મોટા ગજાના સાિરો ગજરાતી સાસહમયન ભટ ધરલા! આ સદીના મધય ભાગ

ઈિર પટલીકર ગજરાતી સાસહમયમા આવલા, અન એમણ ચરોતરના

િજાજીવનન લખનમા વણી લીધલ... ગણાવવા બસીએ તો પાર ના આવ...

સરદાર, વીર સવઠઠલભાઈ, ઇજદલાલ યાસિક, મોતીભાઈ અમીન, ભીખાભાઈ,

ભાઈકાકા... એચ. એમ. પટલ, ઉદયોગવીર જઠાકાકા અન અથવશાટિી આઈ.

જી. પટલ... દસનયાના બીજા દશોમા પોતાના કાયોવથી નામ રળનારા ન માગ

મકાવનારાનો ય તોટો નથી! આજ ય પોતાની રીતભાત ચરોતર અજય છ,

અજબ પણ છ... ન ઘણી વાર ગજબ પણ ઠર છ. પણ આપણ આ બધાના

ગણગાન ગાઈ-કરીન બસી રહવાન ના હોય. આપણ ઓળખવો છ આ િજાનો

સટકાર વારસો... ગઈ સદીમા આરભાયલા એના સાહસો જાણવા છ અન

આસથવક િાસત સાથ ચરોતર સમગર ગજરાતમા સૌિથમ આણલી વીસમી સદીની

સામાસજક િાસતન પાસ જઈન પરખવી છ.

થોડાક પાછળ જઈન ગામડામા પહોચીએ. આ િદશનો ચહરો પહલા તો

અક કરીએ. ભણવામા એવ આવલ ક ‘ચરોતર ગજરાતનો બગીચો છ.’

આજય એની ના તો નહી પડાય, પરત ચરોતરના િજાજીવનન છક તળમા

ઊતરીન જોઈશ તો તરત જણાશ ક ‘રાષટરીય િવાહ’થી અન સાિત જીવન

સવટબણાઓથી આ મલક પણ અળગો નથી. અહી બધ જ ચારતર ઝયા છ?

અહી પણ જીવનન એની સમટયાઓ છ ન ધનદોલત આણલી સવકસતઓ પણ

છ... િકસત િભાસવત કર છ પણ િજાની, સટકસતની દીપમાળાઓન

જાળવવાની બદરકારીથી દખ પણ થાય છ.

ભાઈકાકાએ ‘ચરોતર’ શબદન સમજાવતા કહલ ક, - અહી મહસલ

ઊઘરાવવામા આવત એમા પાક પાઝયા િમાણ દર વખત ચડ-ઉતર થયા

કરતી... આ ઊઘરાણી-વસલાતન ‘ચડોતર’ લવા આવયા છ એમ

ઓળખવવામા આવતી, અન ચરોતરના લોકો ‘ડ’ ન બદલ ‘ર’ બોલ છ.

એટલ ‘ચડોતર’ન થય ‘ચરોતર’! જયા મહસલ - ‘ચડોતર’

પિસતએ ઊઘરાવવામા આવત હત. ત િદશ ત ‘ચડોતર’ િદશ લોકબોલીમા

માટી અન મનખ

13

�E T�$B#B K� �+#B K�D � ��� 2$T=� �J�B�B� V(��%T#$B�� J�G� J�8 B%�B��E�B(B�J�"J��!��D

,J$� �G�� #%�� �%���� �B�D�� +$B�D B�� <B$�GT#�&1$E%B&V��� I1+%�B� �E�B(B� �G(B� �E�B(B�D� �D�B�B2$T=��D�+K.$B�?%J?%�(��D�U$��G�

�%G �8 B%�B��E�B(B�D�� ����/$B����G���%G)��(�%�+B%(B%���D��/$B���&G�R&D((G&��G���>D�D S�

&D((G&��G���>D�D #BK��G���4�G3$BT&4����#��D����J��T,�G)���H&��B(G��G��R��O�#E=�V(�����%G �#B�+�J��1#T+@��T� B%��G�S�&D((G&>D�D #BK� �(G&� �0$B�ET� � �G��� >D�D #BK� �E�B(B�D� +B%(B%��%G)��(�%� %(B#BK��(G��G����+B%(B%#BK��1�%(G1)�&��@T��J�$J�� %(B#BK��(G��G���G#BK�)%D%�B��G�"B�#BK��E�B(J���J�,J$��G�D�%���(B��J��G�D���E!B�E��1�G )��D�+N$��B�(B#BK��(G��G��+N$T�C3����/$B��%�#E B$��G�#B�H�&B�(��-+�%G� I�+D�D�4 I��J��$J� %(B#BK��(G��G�

��"�#�"( +E%��B�%,G(B+D��B&D!G����H&�G� #%#BK��B�D�+D��(B�D��D;��E�B(B�J�"J��!1$B�,�B���G#�G��B&�D(��G���#BK�����B�D�,�D���G#�G��E�B(J��F%� %(B���B!�B��J-�%J�D�+&B,�&D�D��J�&�"���#B#��J-�%J���%G)�� %B((B�D� +&B,� ��D� ,�D�� �B&D!G�

��%G)�� %B((B�D��% I�#BK���,�B���%T#$B���G#�G��J��T,�G)���H&�BT&((G&��G���T>T� #BK�#� B�D��+D��$G&D��B�D�D�+B%(B%���%G)�(�%�)-$��G��G(D�U� B%D�#'D���G#�G� T&((G&��G���T>T� #BK��G��#G�G�#G1��D���ET� ��@T��D�+B%(B%�&D�D���G�#B7�QP�T#T��#BK���D

����+�T�(+#BK��G#�G��E�B(B#BK�D�+K�F�O��F� B%J�#'D��$J��"�%0������$�"�1�( (�J�%B�B�%,G(B+D�T#O&B!G���BK�(*O�D�<B$�GT#�&�1$E%B&V�B��B#�B�%J��D��D�B�B�,�B��G#�B�#J�B#BK�� �"B�#BK� %K��B��B� B�&B��B�,�B��,B���B�(B�D��:)� %(B�D���#(B� I��B�D��D(B�D�#J�B��%

%K��B��B� B�&B��B�,�B����D�!�D��(B�� %B((B���BK� L� % ����J�� ,�J�� �G#�G� &D((G&� �G���>D�D #BK� %GT�$J� T9 (1+D�D� ��D� �(O�!&G)��D�+B%(B%�#G'(D�+B%(B%�D�+#6�8T5$B�7D+�T#T��#BK���D�����G��G���E�B(B�D�+K�F�O�#E=�T�K��D�V(D�%AB��G�����'� �$�"�'( ,+#E�"B� ��H&� �B#�B� � � ��M�G�%��#BK��+��!B��(B�D��B!B�,B�#BK�����B�V���D,�D���G#�G�,B�#BK��D;��E�B(J���J�,�J����B�,B�#BK��B&D��D���D�,�D����D��(B�� %B((B���BK� L� % ����J�,�J���G#�G��J-�%J����%G)�� %B((B�D�+&B,���D�,�D��,+#E�"B��%G)�� %B((B�D��% I�#BK� ��,�B�� �G#�G� &D((G&� �G���>D�D #BK�%��#BK��1�G )��(�H�+B%(B%�&D�D����+B%(B%�D��G#�J��E�B(J�+K�F�O#�D��$J�

�G��� >D�D #BK� ��B�D� +B%(B%�B� B$�B� T()G� �J�� T,�G)� ��H&G��B2$EK� I���!�D�+B%(B%���%G)��(�%�#B7�+J$�(�H� %(B#BK��(G��G�#B7��B#�D�!,G%D� %D�G�8J+D�%� %(B#BK��(G��G��&B�(��-+�%G�#)D��D�J�BK��J�BK�8J+D�%���D�,J(B�D�+B%(B%�(�E��J +B�%,G��G�

�G���#G�G�#G1��D��@T��(�H���%G)��(�%��E�B(J��F%��B$��G

���� ������� ��������

�"%��0� %� ��&�

�#��%�� �%��� #�#�( .+,�� !����)�� ��'�� �#�� �%��%�� ��*���"�������'����%��������"�"��-/+�+.,��'�(������������������

������ �����������������������������������������

PLOTS STARTING AT ANEASY EMI OF JUST

FULLY FURNISHEDBUNGALOWS FROM

Onwards

AHMEDABAD

SWARNIM GUJARATAND IN THE HEART OF GUJARATLIES OUR

70.7970.7914416.5114416.51

(U.K)

Mob. : 0091-98795 17909 / 0091-98197 94674

Hiteshbhai Jigarbhai Kalpeshbhai

074413 46151 074413 48279 074052 55294(U.K) (U.K)

Ph :0091-79-26740402

14

‘ચરોતર’ િદશ!

‘ચરોતર’ શબદની બીજી

વયમપસિ પણ મજાની છ. વલલભ

સવદયાનગરના લોકો આ બીજી

વયમપસિન સાચી માનતા લાગ છ.

જોક સૌન વહાલી લાગ એવી પણ

છ... ‘ચારતર’ એટલ રમણીય,

સદર - વધાર સદર! ઘણા માન છ

ક આ ‘ચારતર’ન લોકવાણીમા

‘ચરોતર’ થય છ! શબદો ઘસાઈ-

બદલાઈન નવ રપ પામ છ એમ

ભાષાશાટિ કહ છ - પણ

‘ચારતર’ન અપભરશ ત ‘ચરોતર’-

એ વાતન વણવપસરવતવન - ધવસન

પસરવતવનના સસિાત ભાષાસવિાન

માજય ના પણ ગણ... જોક િજા પોતાના મનની માસલક છ... એન ગમ ત બોલ,

સાર લાગ ત બોલ! ભાષાવાળાઓએ સનયમો બદલવા પડ ક અપવાદો માજય

રાખવા પડ! બાકી ‘ચારતર’નો અથવ પણ સદર ‘અસતસદર િદશ’ એવો જ કર

છ! ભાઈકાકાના ‘ચારતર’ સવદયામડળન ક આણદની ‘ચરોતર એજયકશન

સોસાયટી’ન પણ આવો સદર-રમણીય અથવ જ ગમતો હશ એમા શકા નથી!

હથળી જવો આ સપાટ િદશ લખખા સકકાના અથવમા સપાટ નથી,

હથળીમા રખાઓ છ એમ અહી નદીઓ-નહરોન નટવકક થયલ છ. આ તો

હસરયાળો મદાની િદશ છ. અહીની માટીમા જ કાઈ વાવો ત ઊગી નીકળ છ

- કળ અન તમાક! આબા અન બાવળ... બધ! બીજા મલકમા બાર વષભ ‘ઝાડ’

થતા તર અહી બ-િણ વષવમા તો ‘તરવરો’ની મિા ધારણ કર છ. હજી તો તમ

આગણ ગરમાળો-ગલમહોર-કસસયો ક સોનમહોર વાવીન સગા-વહાલાન

મળવા સવલાયત ક અમસરકા, આસિકા ક કનડા જઈન પાછા આવો મયા જ તો

એ વિો ફલો લઈન તમન આવકારવા ઊભા હોય છ. પણ માણસોન એવ છ

ક ખર? એમનામા જવ વવાય છ એવ જ ઊગી-ઊછર છ ખર? આપણન આવી

તપાસમા રસ છ.

ચરોતરનો માણસ તમન અપિા વગર, દરની ક નજીકની કશીય

ગણતરી વગર માિ માનવીય ભસમકાએથી ચાહ છ ખરો? એ પલી ગોરી-મીઢી

િજાની જમ પહલ કરતો નથી, ઝટ બોલતા નથી, બોલ છ મયાર ‘પટ આપતો’

નથી, ચાહ છ મયાર સામી અપિાન ભલતો નથી, એ હસ છ મયાર ય મમાવળ

હસ છ... જટલ ન જવ કામ એટલ ન એવ હસ છ? - બધા આવ કહ છ...

એમા અપવાદો ય હશ પણ એ કારણ વગર ન લાભ વગર તાલી માટ ય હાથ

લબાવતા સો વાર સવચાર કર છ એ નકકી... તમાર કામ પતી ગયા પછી એ

અજાણયો હોય એમ સાવ સહજ રીત પસાર થઈ જાય છ - ભાર સાહસસક છ

અહીની િજા! જોક મન અપવાદો મળયા છ - સનટપહભાવ િમ આપનારા

મરબબીઓ અન સમિો મળયા છ! પણ ચરોતરનો માણસ એની આખનો ભાવ

ઝટ કળાવા ના દ એટલો પાકકો છ જરર! એન અમથો અમથો ઉમળકો નથી

થતો, હોક! આ િજાન શતરજ રમતા અન બીજાન ‘રમાડતા’ સાર ફાવ છ...

બાહોશ છ આ લોકો! પરા મમસદી! એટલ તો એ દસનયાન છડ જાવ તો ય તમન

જોવા મળ... મછમા મલક ન

અદચય થઈ જાય!’ ‘તન જોઈ જોઈ

તોય ત અજાણી...’ આ િજા ટતો!

મન ચરોતરના ખતરોમા

વધાર શરિા છ, હ આ િજાના

ખતરોન અન અહીની િકસતન

ચાહ છ. - એમના કરતા ય વધ

ચાહ છ! એની વાત બીજી વાર

કરીશ. આજ જરા નજર કરીએ

ચરોતરના ગામડામા! એની હદ-

સરહદના સવશષો જોઈએ.

ચરોતર ગજરાતન ઉપવન.

એની પવવ સરહદ મહીસાગર વહ

છ. એના પાણીનો લાભ પછાત

પચમહાલન નહી એટલો ચરોતરન

મળ છ. કદાચ મારી, મહી માતાના એ પાણીથી જ આ મલક સમિ બનલો છ!

સવકસલ વડોદરાય મહીસાગરન પીવા સસવાય કશ િયોજી નથી શઝય... પણ

ચરોતર એની માટીના કણકણમા અન મનખ માિના લોહીબદમા મહીસાગરન

સસચત કરી લીધી છ. આ મલકની આથમણ વહ છ કોરી મોરી વાિક! વચમા

વહ મહોર-શઢી અન સકી - ખારી - વકરીઓ કોહવાયલા કાસ અન લીલા

કાચ પાણીની બારમાસી નદી જવી મોટી નહરો! આ નહરો અહીના સમિ

પાટીદારોન િતીક છ. એમની જીવન રખા છ. ધોરી નસો છ પટલોની આ

નહરો! ઉપસિતો પણ થોડા સમિ થયા છ આજ! પણ એમાના ઘણાન જીવતર

તો આજય કોરીધાકોર વાિક જવ! બ માસ લીલ - પાણીવાળ ન દસ માસ

કોર! એક જમાનો હતો આ ઉપસિત િજા દખીતા અજયાયો સામ કાયદો હાથમા

લઈન બહારવટ ચઢી હતી - મહીના અન વાિકના કોતરોમા એ કથાઓ હજી

સચવાયલી છ. રસવશકર મહારાજના એ સમભાવી પગલાનો િતાપ ભલવા

જવો નથી.

તળ ચરોતરના ખરા તાલકા તો ચાર-પાચ જ - આણદ, નસડયાદ,

પટલાદ, બોરસદ, ડાકોર. ભાદરણની ભસમ પણ ‘શિ ચરોતરી!’ બાકી

ખભાત - તારાપરનો નાતો ભાલ જવો સકો... છવટ ખારો પાટ થઈ રહ...

માતર- ખડા મધયમા કપડવણજ ન સાબરકાઠાની ભોયનો પાસ - ઓછો

ફળિપ. બાલાસસનોરની ભસમન પચમહાલનો પાસ બઠલો છ... પાડાની ખાધ

જવી ફળિપ જમીન તો તળ ચરોતરની! હાથી મકો તોય પાછા પડ એવી એની

કળ - ખતી! પાદડ પાદડ રસપયા બતાવતી તમાક પણ આ િદશની! પાટીદારો

તો ખડતા હોય પરદશ... બીજા બઠા હોય નવા ઘરના દીવાન ખડ, ઓટલ ક

પછી ચોર-ચોતર! પટલાણીઓ તો બાર માસમા માડ - એક-બ વાર ખતર જતી

હશ? આપણન થાય ક કોણ કર છ આ ખતી? એ જ તો લીલા છ આ માટીની!

ખડકીબધ મકાનો, આજ તો પરી સોઈ - સગવડ ધરાવતા ગામો છ...

આપણ જોવા છ આ ગામો, એમની ખડકીઓ ન મનના ખાના જોવા છ. જઈશ

છક અદર. એ તો િમ કરીન ય અગતથી આઘા રાખી જાણ... પાકા લોક આર

આપીન મઝવ! તમારી સનખાલસતાની તમાર કકમત ચકવવી પડ... પણ આપણ

જઈશ. ગામમા-સીમમા-મનખમા મનમા...

(ફોટોઃ સનિલ આડસરા)

ગજરાતમા સોરઠી ગામડા અન કચછના નસડા સાવ નોખા તરી આવ.

ઉિર ગજરાતના ગામડા જદી રીત વસલા દખાશ. વળી પવોવિર પચમહાલના

ગામ એથી ય અલગ લાગ. કા તો ટકરીએ ટકરીએ છાપસરયા ઘર...

ઉજસળયાતોના ગામડા ય ફસળયા - શરી બિ... ખલલી સામસામ બ હરોળો...

આગળ ઢોરની ઘાસસયા માડવડીઓ ન પછીતમા વાડાખળા ન ઘાસની ગજીઓ

- મોટા મોટા વાડાઓ... વિ નસળયા - નવસળયા - ગામ વિ મોટી શરી...

ટકરીવાળા મલકમા ઉફરી ફળી અન નીચી ફળી પણ હોય, સવલાયતમા ઘણા

શહરોમા આવી જ નામ ધરાવતી - ‘હાઈ ટિીટ’ અન ‘ડાઉન ટિીટ’ આવલી

છ ત જોતા થયલ ક િજાજીવનમા ઘણી વાત ભાત સમાનતા હોય છ.

સૌરાષટરમા વાડાબધી બધ ઘરો છ. ઘર િમાણ અલાયદી ખડકી - બ-ચાર

ઘર પણ એક ખડકીમા હોય અન એક ડલી હોય - કોમન. ગરીબોના માટી

થાપયા ઘરોનય ઘાસ-કરાઠાની આગવી વડીઓ હોય છ. આગલા પાછલા

બારણા - પચમહાલની જમ સોરઠમા ય મળ. પણ મહસાણા-સાબરકાઠામા

ઘરન પાછલા બારણા ભાગય જ હતા. કમ ક ખળવાડ પાદર ક ખતર હોય...

ઢોરઢાખરના વાડા ય ગામ બહાર મળ. મયાય માઢ, ખડકીન પાડા છ.

ચરોતરના ગામડા પણ આમ ખડકીબધ વસલા છ. ખડકીઓ મોટી,

લાબી, ઊચી. એમા હાર ક ઝમખાબિ હોય છ સાત-આઠ મકાનો. એક-બ

કટબોનો કબીલો પોતાના બાપદાદાના નામની ખડકીમા વસતો હોય છ, આવી

પાચ-પદર ખડકીઓ મળીન ગામ બનલ હોય. ખડકીઓ મોટભાગ

ઉજસળયાતોની હોય... એની છવાડ અગલબગલની જગાઓમા વસવાયાના

વાસ આવલા હોય છ... આ બધા વાસ પણ ઝમખામા એક પછી એક હદ-

સરહદમા ગોઠવાયલા લાગ છ.

ચરોતરના ખડકીવાળા ગામડા હજી અકબધ છ! અલબિ, લોક નવા

મકાનો હવ સોસાયટી િમાણ ગામ બહાર મોકળાશમા બાધવા લાગયા છ. પણ

જની ખડકીઓ સાબદી છ! શહરોમાય - આણદ - પટલાદ - સમત - ખડકીઓ

હયાત છ! મોટી ખડકી, ભઈજીની ખડકી, દાદાની ખડકી, માતાની ખડકી,

ઘર-ખડકીની દદનયા

16

વચલી ખડકી, છલલી ખડકી, લીમડા ખડકી, મખીની ખડકી, કવાની ખડકી

વગર. આ ખડકીઓના મોટા દરવાજા રાજમહલના િવશિાર જવા લાગતા

હશ - એન વળગલા ઊચા ઓટલા. દરવાજામા ડોકા બારી, માથ મડો... અદર

સીડી પાસ પડસાળ... વારતહવાર બધા બસ મળ એટલી મોકળાશ. ખડકીઓ

લાકડાથી જડલી... દરવાજ ન બારીએ કોતરકામ.. મોર-પોપટ અન ફલ-

પાદની ભાત. ઝયાક હાથી ઘોડા છ અન પતળીઓ ય કોતરલી છ. ખડકીઓ

જોતા એ િજાના વભવનો અન શોખીલા મનમોજી ટવભાવનો ખયાલ આવ છ.

ભીત જની શલીના સચિો છ! ઘણા સચિો વષોવ સધી રગરપ એવા જ

અટસલ દીપ છ... ખડકીઓમા આવા સચિોવાળા અન કાષઠ કોતરણી વાળા

ઘરો સખી જીવનની સપનનતા પણ સચવ છ! પટલી જવા િમાણમા ગરીબડા

ગામમાય ખડકી અન સચિોનો વભવ છ. એકલવાયા લાગતા ભરાકોઈ -

જલસણ - માનપરામાય થોડીક સચિકલાની છાપો છ. જના ઘરોની પડસાળો-

કભીઓ જોતા કાષઠની પતળીઓ મળ, બારણ-કલખડ હાથી - મોર -

ચકલીઓ મળ... કરાની ભીતો ઉપર રાતા-કથથઈ-વાદળી-જબલી રગોન

સચિકામ હજી સચવાયલ છ. રામોલ-પીજ-ડભોઈ-સોજીિામાય એ મળ!

કટલાક ગામ ‘ગાદીના’ ગણાય છ. ‘મોભાદાર’ ગામો પણ હોય

છ! દરક સમાજન પોતાના એવા ગામો માટ ગવવ ગૌરવ બન હોય છ.

એટલ ચરોતરન પણ પાચ ગામ અન સાત ગામ... સિાવીસી અન

બાવીસીનો મસહમા છ! નાવલીન એન નોખાપણ... સારસા એની ધમવપીઠ

માટ જાણીત - ભાઈકાકાન એ મોસાળ! એ મયા જજમલા. આ સારસા

એની સગવડ અન રસોઈ માટ જાણીત... ભાદરણ તો શહર લાગ...

બોરસદ ગોબર... સસટવા િજાના ખમીરથી પસરસચત.

ચરોતરના ગામડા રડા-રપાળા છ... કટલાકના તો નામ જ ગમી

જાય. કાસોર, વીરસદ, વીરોલ, દાવલપરા, કણજરી, કજરાવ,

પીપળાવ, આસોદર, પાડ, કહાનવાડી, જોશીકવા, કણભાઈપરા,

દવાતજ! કટલાક નામ અગરજી લાગ! ડમોલ, પીજ, િનોલ, ચાગા, જોળ,

વલટવા, વલાસન...

ખડકીમા પાછા વળીન જોઈશ તો ઘર સામ ચોક... ચોકમા કપડા-

વાસણ ય થાય ન રાતની બઠકોય થાય... તલસી ઝયારો હોય અન મની

પલાજટ ય હોય. ટકટર છટયા હોય ન જગદા લખોટીઓ રમતા હોય. ચોક

પછી ખલલી પડસાળ. આજ કદાચ જાળીબિ થયલી હોય. પછી ચોપાડ... ચોપાડ

પડખ રાધસણય... પાસણયાર ન પટીમજસ ક મોટી ચોરસી ઘડીઓની જગા...

જમા ઘરવખરી ન અનાજ ભયાવ હોય... ડાકોરના રણછોડરાયજીની છબીઓ

કરતા ટવામીનારાયણ સિદાયવાળાની છબી વધાર જોવા મળ... દવગોખલ

દવદવી ઘણા હોય... કોઈ તરફ ખાસ પિપાત નહી... હા, ટવામીનારાયણના

ભિ થવાથી જલદી લકષમીજી મળ છ - એવી માજયતાન લીધ બોચાસણ -

વડતાલની માયા વધાર ભળાય. હવ તો એવા ટથાનકો વધયા છ.

ચોપાડ પછી અદરનો છલલો ખડ ત ઓયડો-ઓરડો... પાછલી ભીતથી

રસિત. જમા એકાદ નાનકડી જાળી હોય. ઓરડામા હમશા ઝાખ અજવાળ

આવકાયવ... ઘરસસાર અન લવડદવડની એ અલાયદી જગા જાણ. ટિીઓની

ગિ વાતો ય મયા જ ધરબાઈ જાય... પરષો ખડીન ઓટલ બસ. મોટભાગ પાદર

ક ચોર બસ... ખડકીની પડસાળો ક ઓટલા ઉપર બહધા ઘરડરાન જીવન

ચાલયા કર... ખડકીઓમાય, વધ મોભાદારોની બોલબાલા હોય. માણસન

દરક તબકક આબર - અહમની સચતા થતી જ હોય છ. એ ખડકીઓમા ય

ભળાય. મયાર બહારવસટયાઓનો ભય હતો. ખડકી એમા મદદરપ રહતી વળી

જ ત કટબો - સાથલગા વસ એટલ સખદઃખ મદદરપ થાય... ન સનહહત બજયા

રહ - એવો ખયાલ! જોક ખડકીઓ તટવા માડી છ - બધી રીત.

આ ખડકીઓ ઓછીવિી ખાલી થવા માડી છ. પસો દસરયાપારથી ઉતરી

આવતા લોક હવ પાસના શહરોમા બગલાઓ ક ફલટ લઈન રહવા જાય છ.

પરદશમા જનારા ય વધતા જાય છ. હજી એ સદશાની તરસ છ. એના કારણોમા

આપણ મયાની કઠણાઈ અન જીવનની સમટયાઓ છ. સવદશમા વસીન વહાલા

વતન માટ આખોમા ભીનાશ લાવનારા લોકો વધયા છ... આસિકા તો જની

વાત થઈ.. હવ તો સવલાયત - અમસરકાથી ય દર ક જયા વધ સાહસ, વધ વભવ

ક વધ રસપયો - પસો મળતા હોય! એટલ અહીની ખડકીઓમા કટલાક ઘર બ-

પાચ વષભ સવદશીઓ આવ મયાર ખલ એવ પણ બન છ - સદવસો ટકા કરતા એન

નવ નજા થાય છ. - ભાર આરામ ન એથી ય ભાર ખાલીપો, એકલતા. ઝયાક

ઘરડા ડોસો ડોસી... તો ઝયાક સૌન સવદશ મોકલી આખો ભરતા વનિવશતા

દપતીઓ. કોઈકન વયવહારો સાચવવા છ, તો કોઈકન ખતી માટ વતન સવ

છ... કોઈકન સવદશ સદત નથી ક કોઈકન મયા દીકરા-વહઓના કડવા

અનભવો થયા છ! ખડકીઓ આવી આવી અનક વાતો છપાવીન

તટવાન વાક ઊભી છ.

પસો છ અન ચારકોરથી રલમછલ છ. િજાનો ઉજસળયાત વગવ

એના નશામા છ. ચરોતરનો ઉજસળયાત આથી કક અતડો, એકલપટો

અન ગણતરીબાજ થયલો લાગ છ. ખાસ બોલ ચાલ નહી... એની

મોજમા હોય. બગલાન અઢળક શરન, પસાન, ગાડીન ન દશ-દશાવર

ફયાવન એનામા અહમ અચક હોય છ. એ હવ સીધી રીત સિા માટ

ચટણીમા નથી ઝપલાવતો... પણ ‘એનો માણસ’ ઝપલાવ છ. હજી મખી-

મતદારન રાજ ચાલ છ... પછાત વસતી વધતા સરપચપદ એમની પાસ

ગય છ - પણ એમાય ઉજસળયાતોનો ‘સરમોટ કિોલ’ છ. પછાતોના

‘પાવર’ સાથ - સામ ઉજસળયાતોનો ‘મનીપાવર’ છ! આથી સિાની જદી

રમાય છ. અહી પાવરમા નહી તો પાવર ગરપમા રહવાન સૌન ગમ છ.

કીગમકરની ભસમકા ઘણાન ફાવ છ. પોતાનો પસો ન મોભો વધ એ માટ

અહીનો ઉજસળયાત ખાટસો સભાન છ. બન તો એ મીઢો થાય છ. જરર

સવના એ હાટયની આપ-લ પણ ના કર. તાળી આપતા ય સવચાર ક આ

ભાઈ-બાઈ મન શ ઉપયોગી છ?! આજ તમન માનપાન આપ ન સામ તમ એટલ

ના આપો - ભોળા ભાવ રહો - તો એ તમન કહવાનો ક ‘તમ ઊણા ઊતયાવ

છો!’ તમન ખબર પણ ના પડ એની અપિાઓની... તમ ચા સાટ ચા પાવ,

તોય એ મોકો મળ કહ ખરો ક મ યરાના કાચ ગલાસમા પીવડાવલી ન તમ

સચનોઈ માટીના ચાલ કપમા! સબધોમા પણ એ ‘મડીરોકાણ’ની રીત વતભ...

સિાઈ ક લાગણીન એ ખાસ લખામા ના લ... એ જટલો ચાહક બન એટલો

નાની વાત સધકકારક બનતાય વાર ન લગાડ. એનામા ‘દોરડી બળ પણ વળ

ના જાય’ - જવ કક પડલ છ... છતા અપવાદ માથ આપનારા મળ છ ખરા...

િશસા ઝખનારા જીવો પણ થોડાક વધાર છ. ભાઈપડોશી સાથ ય પરી

ગણતરીથી વતવવાન આ િજાજનોન હવ કોઠ પડય છ. સવદનશીલતા આ

લોકોન અવગણ લાગતી હોય તો ચોકશો નહી! િમયક પગલ આવતીકાલમા

સવચરતી આ િજા અનોખી છ એટલ તો નકકી...

(લખક જાણીતા સાનિતયકાર અિ સરદાર પટલ યનિવનસિટીિાગજરાતી સાનિતય નવભાગિા ભતપવિ અધયકષ છ.)

(બનન ફોટોઃ સનિલ આડસરા)

{%X��*X��z%' U��U'�[�!��U�!'���X��-'�%^x�&U ^� �U�^� �-X� �*^�� !'[+ � #U��`�%U`�'-X��*X��-^�^��**^��!��U��!'�� [��)� (^.X��**Y`�� �U%' X� �!U-� %U�\� ^ �^5�\/���^ ^%X�'�([�'��[%���*[(��!U!���)X!�*X� 3&Ux���`� [� (��X� -U'*U'���Yx �!Jx��X��U&��[�

kiip%U`�����%���X������x'([�\��%[/&Y('�X� '[+ � X��\� X��+T��'X�� U�%U�\�([�'� [� y�[�+ �X� -U'*U'� �'*X� !�\�� %^x�&U U !'[+ %U`�!.[(U`��[�-U�U�"^�(�([5-�%Y�U�U�� X��1&U��kiip%U`�`�%U`�([�\?��!Jx��X��^'X��([5-�%Z�*U X�+T����'X�� [�*&I�I��!L[�"C&C%C���O�F��N !CN�$I�J5���J:L$L]�X�L�P�$��K�LY�<[��F� !1�F�L�$� �L[#�� $I.)� !H�K� �I�� $I)#� �<[��F� �3!C�C�N�#� �H#� �#&C� !C�J� $I)F�� ��C��F$I)F�� =C#C� �I� [&?�GN� )M�F���F���C�)G#[A��!'F����C"��I��C�=C#C��N �I��L�\��GN�G�)C���C��C"��#F�I��L��[�'CN����J$ ��U��^��x#!X $U�([-'DX�%[5���'[��[���^��V +U`� X��#X#X�x-W4�%U�

s� �[+� ��U� x*�[+ U� �Y�U� �Y�U� �`� U� !Y?��^� ��U� � e(%U`�8&U-�([�^�� [�%Ux.�X�!A^�B�Ux+���'[(��[�

s��[+�� [� x*�[+ X��� X�� [���^5"'5-%U`��`� U� x*x*�'^�^ X� �!U-� � [� -U'*U'� ��[ U%Ux.�X!A� *U� �� *Xx�&^� ��U� !^?�' X'�Z����'X��[�

s� �Y�'U�� 6�[:%X�� -^-U&�X%U`kiim� 6�[:%X�� GX�%U`� B�%� U%x*�[�U� ��U� (� W5�&U� 6�[:%X�GX�%U`�B�%� U%�x*�[�U�kiip�

s� kiio%U`� �%[x'� � ��]�\%X� " 6�[%^(X|%U`� $U�� ([*U� %U�\� &`� 6�[(%^|?���'X�]�B�%�!-��X�

s� �^�� x +U�� !�\(� �% X� �� X.^W?!�(%U`� x*x*�� B�U' U� '^�^ X-U'*U'��'[��[���[ ��`� U�x*x*��'^�^

%U�\���*U5-�-�e'X��[%��]�%^x�&U�%U�\� �%U@^�^�/�X&(��^�e ("]�^���!��U U�'^�^�%U�\���U�U�*�' X�kl�mn�|��x*D\/�^%X�-�e'X���=%U U� `#'� �Z'� �'*U� �([-X��� �!X([-X���� �U%'� ��U� �� X�(�� �(�� 6(UW?��� -�e'X� �[:(U� !U`�� *,e�X� x +U`�� �� X.^W?!�(%U`���'.X��[�

s� �[:(U� �^�U� *,^e�X� �[ � 'U2&� ��U� 'UOX&� �QU X��`� Xx*x*�� x%x�a�%U`�"]�:�X��'X�]� x %A��!U9&U��[���[%����[� x%x�a� U`x*x*��-[+ %U`��[%�[�%^�'[�'��'X�]�-[*U��!X��[�

s�kiin%U`��[ ��x���Yx ���[*U�=&Y�^��^%^�\�X*�%:�X�"^�( [A%�X� B3&U'^!�� �'*U� %U�\� -�d"U�� -�e � � U'$U'� U`��Y `�U�&Y*U �-�e %U` U�����[�

s� .*[� �[ � �[:(U� #[� *,e�X� BX%X&%� [A%�X U�'�X�% U� ?D/�'��'X�]� x %�Z`��!U9&U��[���[ ['UOX&�QU U`��x�*[+ �tG[?��"^'���#[?��kijiv�� [t�^(^GX&%�kijj�� �^(^GX&%�kijkv%U`� C[P� �`� X-�e'X��'*U�#�(�-5%Ux ���'*U%U`��*[(U��[���[�5&Y�'

�\F^(^|� [A%�X� %U�\ U`� 5?D�+ � �^,e U� %Y0&� Bx+Q�� �'X�]�%�U*U���#'^�U��'U��^���-Y'���(� _��x�:.X��#^9#[���U��^(#^*�['[� ?�)^��([E'��!X��Y�](��[���U��!'U��kijj%U`��[-X��$U'�� KU'U� �[% Y`� -*^eH� -5%U � �%(!A� �*^�f� �[%�[� U X� *&[%[)*[(�x-W4� �#�(�� U&���'[(��[�

Z �LD�$C���J$

%U *�+'X' U���3& U��*&*^%U�������3&�� U�Y��� [�Z#��*=&���*&*���U&��[���`��x* U�MxN�+/&� �X�� [

MxN�*�'�#�[���UR���{&������ U�'� Y`��� � U��'X��^�� [�� ��^e U�$^��# *U X�+/&�U� '.[��[�� %U�- X�z%'��U&��([� �U�� !�*U� %U�\�� ��[� �=%U� �*[�� %^x�&^� ��]�'[/��� � [�U%' X�!X�U��U&�� [�*)X��^��U&Ux#�X-��]�7(��B[+' U���d�.^��^��`� U�!��U�!'�%U�X��-'��*U�%U�\�� -^�-Y�U���U`���U!^�&�*[���^�]��� U��*U���^e X��#X#X�-U'*U'�.*[��L� ��\F^(^|KU'U� x >�U`����-�e ^��'�U����&U��[�����%U`� (�$��lo*,e�X��`� U�x >�U���#X#��^��#X!X $U��[-U$U�!�\( [��% [%)*U ^� %^�^� %;&^�� %Z)� -U'-U U� *� X� � [� �%�U*U�� %[�X�(�^([�%U`��%���-�� 6�(%^(^|?���'X�]�x >�U����-�e ��&[(U�^�� x#!X $U� !�\([� o� *,e� ���`$U�%U`� B[/�X-� �&Ue� #U�����%U`jrpr%U`� %U@^?@^!X�� -�e'X� � [� jrqo%U� 5DU /&Y('� ([5-9!(U5� X� *X I%��\F^(^|�-U�[����%U`�B[/�X-�+T��'X�.�X�u.U�f*�g��![+5��-U�[��3%X&�U�� [��U%��X!c����%U'^�|* %`A�[��%U'X�x�`��X%U`�S`�/&U'[&�D\ ��Z/&^� �X��<&*-U&%U�-X -X&U'X�X!�� �Z#� �T'X� �[�� .^'U� %U`� �[� �b� *Y`� �<&Y`� �� +X0&^� � [�! U<&Y`�!���[�w

�^�� x#!X $U� �� jrrm%U`� "]�^-�e'X�� jrrq� ([-X�� -�e'X�� [� jrrr%U`�5�^?�^!X�� �X�� -X�� �'�� � U-Y' Y` !'[+ �� +T� �&Yh�� $I�J5�� �J:L$L])C�I� ��!� [!$C&�C� �� [�4�C�� ��)�P��F�+"C[��&�&C�GN��C#�������K��O�I� �#&�J� &C� 2"C��F� �#I� $I�J5��J��F��F�'58[6"C��#&F� �[%�[�kiim%U`�5�!C��� $I.)F) %Z�*U Y`� +T� �&Yh�!L[�"C�C� ��#I'�� �#C&�C#� ��O�F�N !CN� �!I[#�C!CN� !1�F� �L�$� $I.)!H�C�L�-"C#I��USSV!CN���L��[��F� C!1�F��L�$�$I.)��0�$C.��'B��"GR�*�GN��C� �L�#I'�� =C#C� �!C!� �K)!CN� �I�L�I� TSS�� )�%�C� !%�CN!1�F�L�$�$I.)�!H��C#��E.�"C�C��*I$C�������)�P�L!CN� �L�[��F� C�F����C���F�*�F�

t%^' U�y�U�x��'*U� U�!�\v�� [�t#U!��'�U`�#[�^�-*U&^v���.[*����U���^��x#!X $U�!�\( [�(U�Y�!��X�.^&��%��.X�+�U&���`�%U`� �`� U� x >�U�� �#X#� �'X�]� B[/�X-� �' U'� �^�x#!X $U U� &Y*U � x��'U�� [��� U� '^�^� %U�\� ([�\?�� !Jx� X-U'*U'��' U'��L��[�'CN���F����J$�GN��C!��C�I�9I@��C��)�P��#F�K� +"C��C!� ��&C� $C,"GN� �I�� TWWW!CN� !��F��F�)�� &F��L1��!I�$��\!��#!CN� �F�����!�)���5�Q;C)�5�Q� &F�� �L1�� !I�$�� �I>C�!CN� [�/$L!C���� �I'�$�L�Q���I�,$C)�L�"G[�&[)P�F!CN�����#��)F��)��F[�7F� !I%&F� �L�� &(P!CN� �� #I�F�C� �K$L'F�� �#�C#� �L�[�'CN�� ��J$� !�C� ��� )�P�� [��C� [��F� C�I�L�C�C� #L$� !L�$� ��C&I� �I� �^�� x +U`�� �% X��-�e'X X� �U#[x(&��-U�[� 0&U� U%�# �U�{&��[�� �[ �.[��[��]��%U'X��U�.^W?!�(%U`��^x e&U�DU5-6(U5��x-*U&��� U��^e X��%U%�B�U' X��#X#X�-U'*U'�� [���-�e'X��'X���X��x +U`����.^W?!�(�'[�X U��]'�� [�([-'�-[5�'%U`��� U�!��U Ux*x*��'^�^��[*U��]��U&Ux#�X- U��U'�[�!��U�!'���X�%U�X��-'�!��U�!'��-U'^���U�Y`�!�*Y`��!��^��-X��*^��!��U��!'�(^.X X� )X

�L��[�'CN����J$

�L��[��F� C

�++���'�������!!$� ���,���**&���,"����������������/%���#������������� ���� ��3���1���������� ��

�(�$'�� 2 ��, ��,)$-#�).�"(�$'��*(�3�000�)$-#�). 2 #*-+$.�'��*(

����������������! �������������������"���� ���� #���$����� $����!�����������[�4�C����)�P���L��[��F� C���I�#I�F�C�5�I3"C$F5�����)�P���L��[�'CN����J$

�����������������������

17

18

પિકારમવની િીસક વષવની કારકકદથી દરમયાન ઘણા શરષઠીઅો,

સખાવતીઅો, ઉદયોગપસતઅો, વયવસાયીઅો ન સતમહામમાઅોન

મળવાનો, એમના કમવ-ધમવ ન જીવન અાચરણ સવષ જાણવાનો અવસર

સાપડયો છ. અાણદના િવાસ દરમયાન સવદયાનગર-અાણદ રોડ પર ૨૨

એકરની સવશાળ ધરતી પર પથરાયલ “મધભાન સરસોરસવ એજડ ટપા”ની

મલાકાત લવાન અામિણ મળય. સવિભરમાથી ગજરાત અાવતા િવાસીઅો

માટ “ મધભાન સરસોટડસ એજડ ટપા” અારામદાયી પળો માટન અાહલાદક

ટથળ બની ગય છ. અા સરસોટડસમા િવશતાની સાથ જ નાળીયરી, ખજરી

અન અાબા સસહત ફળફલ અાચછાસદત હસરયાળીમા િવશતા જ મન

િફનલલત થઇ ઊઠ છ. અા િાકસતક સૌદયવ વિ સાકાર થયલ “મધભાન

સરસોરસવ એજડ ટપા”ની ભવયતા, ટવચછતા િવશિારથી અસતસથઅોન મન

મોહી લ છ. એન વયવનટથતપકકન અાયોજન અન હોનટપટાસલટીની

લોકસિયતા માિ ગજરાત પરતી જ નહી પણ ભારત સસહત સવિના દશોમા

િસરી રહી છ. “મધભાન સરસોરસવ એજડ ટપા” ગજરાત ટરીઝમિિ એક

યશકલગી સમાન બની રહય છ.

એનઅારઅાઇ િવાસીઅો માટ અમયત અાકષવણ બની રહલ ફાઇવ

ટટાર જવા અા સરસોટડસમા અાબા, ચીક, દાડમ, જાબ, સીતાફળ જવા

ફળફળાસદના વિો વિ અાપણા શહરો-નગરો જવી પોળો અન રજવાડી

હવલીઅોની અાભા વિ લકઝરીયસ કોટઝીસ બનાવવામા અાવયા છ.

અાપ જાણ કોઇ પરાતન નગરની ટવચછ, અાહલાદક અન સમધધ

શરીઅોમા મકતપણ સવહરતા હોય એવો અનભવ થાય છ. ૩૦૦ ફટ લાબો

સવશાળ ટવીમીગ પલ, અગસણત વિોથી લહરાતી વનરાજી, પિીઅોનો

કલરવ અન સગસધત ફલોથી મહકત વાતાવરણ અાપના સદલો-સદમાગન

તરોતાજા કરી દ છ. કદરતના ખોળ વનરાજી વિ મોડડન સસવધાઅો

સાથના ફાઇવટટાર એ.સી. ટજટ પણ મળી રહ છ.

એનઅાઇઅાર િવાસીઅો માટ અા સરસોરસવ એક જબબર અાકષવણ

બની રહયો છ. અહી જદા જદા થીમ સાથ વસવધયપણવ વાનગીઅો પીરસતા

સાત રટટોરજટ છ. ૧) બનયન િી-ધ મલટી કઝીન, ૨) ૨૪x૭ કોફી શોપ

એજડ બફટ રટટોરજટ ૩) Tapas Bar-ધ મકસીકન બાર, ૪) ચાઇ

બાર જમા ૧૧ જાતની જદા જદા ટટટની ચહા પી શકો, ૫) વલનસ બાર-

ટવાટથય ન અારોગયદાયી િટ જયસ/મોકટલસ ૬) કઝીના-જમા

ઇટાલીયન-મડીટરસનયન સબટિો, પીઝા, પાટતા ન જદી જદી જાતની

ઇટાલીયન િડ મળ છ. ૭) બક-એ-કક બકરી- જમા ચોકલરસ પટિીઝ,

કઝસ મળ છ.

“મધભાન સરસોટડમા અમયત અાધસનક ટટાઇલનો ટપા અન જીમ

વિીક િવાસીઅોન ધયાનમા રાખી ઇજટરનશનલ કિાના બનાવવામા

અાવયા છ. અા ઉપરાત અહી ટનીસ કોટડ, કોજફરજસ હોલ, સવસડયો

કોજફરજસીગ, વાઇફાઇ કનઝટીવીટી, ફોરન એઝસચજજ, ડોકટર અોન

કોલ જવી તમામ સસવધાઅો ઉપલબધ છ.

“મધભાન સરસોરસવ” એનઅારઅાઇ વડીગ માટ ખબ િચસલત બની

રહય છ. અહી વર-કજયાપિના સાજન-મહાજન સાથ જાનયાન રહવા

ઉતરવા સાથન ટપશીયલ વડીગ પકજ ઉપલબધ છ. ફાઇવટટાર જવા અા

સરસોટડસમા તમાર વર-કજયા સાથ ઠાઠમાઠ થઇ સનનચચત બની લગન

મહાલવાન રહશ. અાપણા દીકરા ક દીકરીના લગન સચરટમરણીય બની રહ

એવા અા ફાઇવટટાર સરસોરસવમા 'એઝસકલઝીવ' સરશપસન માટની તમામ

વયવટથા અહી થઇ શક છ.

લીલીછમ વનરાજી ન ફળફલથી હયાાભયાા વવશાળ પરાકવિક સાવનધયમા

મન પરફલલલિ કર એવ “મધભાન વરસોરસા એનડ સપા”

સવદયાનગર-સોસજિા રોડ ઉપર અૌદયોસગકિિ ૧૯૫૧થી કાયવરત

સવિસવખયાત 'એલીકોન એનજજસનયરીગ કપની'ના િણતા ઇિરભાઇ

બી. પટલના પૌિ અન 'એલીકોન'ન સવશાળ ફલક પર સવટતરણ કરી

અિસતમ અૌદયોસગક સસનધધ હાસલ કરનાર 'એલીકોન'ના ભીષમસપતામહ

સદવગત ભાનભાઇ પટલના સપિ શરી િયટવીનભાઇ પટલ હવ 'એલીકોન

એનજજસનયરીગ કપની'ન સકાન સભાળી રહયા છ. િયટવીનભાઇન મળયા

પછી અાપણા ગજરાતી સાસહમયની પલી કાવયપસિઅો “જનની જણજ કા

દાતા કા શર, નસહ તો રહજ વાઝણી મત ગમાવીશ નર” અહી ટાકવાન મન

થાય છ.

િયટવીનભાઇએ એમના િસતભાવત માતા સદવગત મધબહન અન

િરણામમક, દસરયાઇ સદલ સદવગત સપતાશરી ભાનભાઇન અમરમવ બિ એવી

અનક સખાવતો કરી છ. સવદયાનગરની ૨૨ એકરની ધરતી પર ફાઇવટટાર

જવ સરસોરસવ એજડ ટપા “મધભાન” સવકટય છ એ પણ અાદરણીય

મધબહન અન ભાનભાઇ પટલના નામ જ સાકાર થય છ.

“મધભાન”ના કોજફરજસ હોલમા શરી િયટવીનભાઇ સાથ થયલા

અૌદયોશગકકષિ યશપવી શસધધધ હાસલ કરવા સાથ સદકાયોો દવારામાતા-શપતાન અમરતવ અાપનાર પરયપવીન પટલ સાચા અથોમા ‘જનટલમન’

ઇજટરવય દરસમયાન મ સવાલ કયોવ ક અાપ અૌદયોસગકિિ તો સિસતજો

અાબી જ રહયા છો પણ અાપના સપતાશરી ભાનભાઇની સચરસવદાય પછી

અનકિિ સખાવતો કરી રહયા છો એની પાછળન કારણ શ? મયાર

સનટમતવદન િયટવીનભાઇએ કહય ક, “અાપન કદાચ ખબર નસહ હોય પણ

મારા સપતાજી પણ ખબ સખાવતો કરતા હતા પણ તઅો ગિદાન સવષ

ઝયારય કોઇ સમિ ઉલલખ કરતા નસહ. તઅોશરીએ ચીધલા માગભ, એમની

િરણાના પથ જ હ ચાલવા િયાસ કરી રહયો છ.

અાપના કટલા િટટ ચાલ છ? અાપ કટલી ચસરટીઅો સાથ સકળાયલા

છો? અા િશનનો ઉિર ટાળતા િયટવીનભાઇએ કહય ક, “હ જ કઇ કર છ

એની અાપબડાઇ કરવી નથી. હ ગરીબ, અપગ ક સનરાધાર હોત તો મારી

કવી મનોદશા હોત? હ માન છ ક ભગવાન મન એટલ પસાપાિ પસરવારમા

જજમ અાપયો છ જથી હ અાવા માણસાઇના કામ કરવામા સનસમિ બન.”

“અાપ જવા પરમાથથીના સવાકાયવ અન સદસવચારથી િસરત થઇ કોઇ

ધનકબર અાપના ચીધયા માગભ ચાલ એવા અાશયથી માર અાપના

સવાકાયવની સવાસ દશસવદશમા િસરાવવી છ. અાવી ભાવના વયિ કરતા

◌ કોકકલા પટલ

19

િયટવીનભાઇએ કહય ક, “હ જ કઇ ચસરટી કર છ

એ મારા માતા-સપતાના નામ જ કર છ. મારા ઉછર

અન ઘડતરમા મમમી મધબહનનો બહ મોટો ફાળો છ

એટલ “મધભાન”મા મમમીન નામ પહલ રાખય છ.

ચારતર સવદયામડળમા િમખ અન ચારતર

અારોગયમડળમા હ િટટી છ. સવદયાનગરમા લડીઝ

એનજજસનયરીગ કોલજ “મધબહન ભાનભાઇ

ઇજટટીટયટ અોફ કોમયસનકશન ટકનોલોજી”

(MBICT)ન સનમાવણ કય છ. અા કોલજ બાધવા

પાછળનો ઉદચય એટલો જ ક ભણહમયા કરી

દીકરીઅોન મારી નાખવામા અાવ છ. અાપણા

સમાજમા દીકરી કરતા દીકરાન વધ મહમવ

અાપવામા અાવ છ. દીકરી પરણી પારક ઘર જતી

રહશ. સમાજની એ સવચારધારા બદલવાની ખબ

જરર છ. દીકરી પણ પિસમોવડી બની શક છ એવી

દીકરીઅોન િોમસાસહત કરવા અા કોલજન સનમાવણ

થય છ. ચારતર અારોગય મડળ સચાસલત

કરમસદની શરી કષણ હોનટપટલમા “મધબહન

ભાનભાઇ પટલ” કાસડડયાક સજટર કાયવરત છ જયા

હદયરોગીઅોની સારવાર થાય છ. અા ઉપરાત

ડાયાલસીસ સજટર પણ ચાલ છ. કકડનીનો દદથી

ડાયાલસીસ કરાવયા પછી ખબ થાકી જતો હોય છ. અાણદના અાસપાસના

ગામોમાથી દર જનાર દદથીઅોની તકલીફો સમજી અમ શરી કષણ હોનટપટલન

ડાયાલસીસ મશીનોની અોફર કરી એન સચાલન કર એવી શરત મકી.

પહલા અમ િણ મશીન અાપયા હતા હવ દદથીઅોની માગ વધતા છ મશીન

કરવા પડયા છ.

અા ઉપરાત “અાણદ સરોગટ િટટ”મા પણ હ િટટી છ. સરોગશી

િારા એક ટિી બીજી ટિીન મદદરપ બન છ. પોતીક ઘર હોય, દીકરાન

એનજજસનયર, ડોકટર ક વકીલ બનાવવાન ટવપન હોય પણ પસા વગર કઇ

શઝય થત નથી. અાવી બહનો સરોગટ બનવા અાતર હોય છ. એ બહનો

ટવસનભવર બન, પસરવારના પોષણની જવાબદારી ઉઠાવી શક એ માટ

બજકીગ, કમપયટીગ, એમિોઇડરી, મહદી, બયટીશીયન, સોફટ ટોયઝ

મકીગ ઇમયાસદની તાલીમ અાપી અામમસનભવર બનાવીએ છીએ. સમાજમા

જની જરસરયાત છ મયા અાપણ મદદરપ બનવ જ જોઇએ એવ

હ માન છ.”

અમારી અજય સવા િવસિમા “Elcare” (એલકર) અન

બીજી ચસરટી “ELF”. એલીકોન ગરપની મસહલા સભયો સાથ

મળી તરણાબહન પટલ િારા ઈએલએફ- (ELF) એલીકોન

લડીઝ ફોરમનો આરભ કરવામા આવયો છ, જ કચડાયલા

વસચત લોકો માટ કામ કરી તમની જીદગી અાનદિદ બનાવી,

ખશીથી ભરી દ છ અન બદલામા આમમસતોષ મળવ છ.

'એલકર' સમાજમા શની જરરીયાત છ એ શોધ છ અન એની

જરસરયાત પરી પાડવા મદદરપ બન છ. કોણ, કવી જરસરયાત

છ, કટલા પસાની જરર છ, મનજમજટની જરરત છ, એ અમ

કઇ રીત પર પાડી શકીએ. અમારી કપનીના કમવચારીઅો સાથ

સાથ બીજા કોઇ પસ ટક ગરીબ હોય એવાન અમ બાયપાસ સજવરી,

એજજીયોપલાટટીક ઇમયાસદ મસડકલ સારવાર માટ અાસથવક સહાય કરીએ

છીએ.”

“મધભાન” સરસોરસવમા અમ મળવા જઇ રહયા હતા મયાર અમારા

ડરાઇવર મહશ અમન િયટવીનભાઇની નમરતા અન માણસાઇ સવષ વાતો

કરતા કહય ક, “િયટવીન સર જવો માણસ ભાગય જ જોવા મળ !! મોટભાગ

શસઠયાઅો કારમાથી સામાન ઉચકવા નોકર-ચાકરન હકમ કરતા હોય છ

મયાર અા િયટવીન સર પોતાનો સામાન જાત જ ઉચકવાનો અાગરહ રાખ.

એટલ જ નસહ અાટલો ધનવભવ હોવા છતા તઅો અમારા જવા સામાજય

ડરાઇવર અન બગલ ઉભલા સસકયોસરટી ગાડડન હસીન 'નમટત' કહ એ તો

અમારા માટ અાનદની વાત કહવાય ન?!.

િયટવીનભાઇ સાથ ચચાવ કરતા અમારા ડરાઇવરની વાત યાદ અાવતા

મ પછય ક, 'સામાજય રીત અાપ જવા વભવશાળી ધનપસતઅો કમવચારીઅો,

ડરાઇવર ક ઘરકામ કરનારા માણસો સાથ ઉધધતાઇથી ક તોછડાઇભયોવ

વયવહાર કરતા હોય છ પણ અાપની માણસાઇ સવષ મ ઘણ સાભળય છ એમ

કહી મ અમારા ડરાઇવર કહલી વાત જણાવી મયાર અાકાશ સામ ઇિરનો

પહાડ માનતા હોય એવા મનોભાવ સાથ મદભાષી

િયટવીનભાઇએ કહય ક, “હ ગમ તટલા ધનાઢય

કટબમા જજમયો હોઉ, ગમ એટલી સડગરી ક ઉચા હોદદ

બસતો હોઉ પણ માર માથ સશગડા ઉગવા ન જોઇએ,

પસાના મદમા બીજાન નીચા દખાડવામા માણસાઇ

દખાતી નથી, કોઇ ડરાઇવર ક દરવાજ સસકયોસરટીનો

માણસ ઉભો હોય અન મન સહદયતા સાથ ભાવથી

માન અાપતો હોય તો એની સાથ હસીન “કમ છો”

કહીએ તો પણ પલા વયસિના ચહરા પર જ ખશીના

ભાવ છલક છ એ જોવા જવા હોય છ. માર માનવ છ

ક માણસ પસા અન પદથી ગમ તટલો ઉચો હોય,

એણ નમર બનવ જોઇએ, નમરતા તમારા સટકાર

દખાડ છ. ડરાઇવર ક સસકયોસરટી અસધકારી ક ઘરમા

કામકાજ ક રસોઇ રાધનાર વયસિ “નમટત” મન

નમટત કહ તો માર એણ નમટત કહવ જ પડ.

ડરાઇવર ક સસકયોસરટીવાળો ખરીદી કરી અાવીએ

મયાર બગો ઉચકવા દોડી અાવ પણ હ માન છ ક

અાપણ વજન અાપણ જ ઉચકવ જોઇએ, બીજાન

માથ કવી રીત બોજો નાખી શકાય? એવ વતવન

કરીએ તો અાપણ હજ ગલામી ક વસઠયાની

મનોદશામા જ જીવી રહયા છીએ એવ કહી શકાય!”

અાવી સવચારધારા એક વભવી કટબમા જજમલા, સટકારી કળદીપકના મોઢ

અમ સાભળલી સમય હકીકત છ.”

માનવીય મલયો અન સપિો વયવસાશયક અશભગમ ધરાવનાર“જનટલમન”: મનજર ગરગ

“મધભાન” સરસોરસવન ચારક વષવથી સચાલન કરી રહલા નપાલી

જનરલ મનજર મનોહર એસ. ગરગ પણ કોજફરજસ હોલમા ઉપનટથત હતા.

'એલીકોન' એનજસજનયરીગના ચરમન અન મનજીગ ડાયરકટર હોવા સાથ

સાથ માતા-સપતાના નામ અાટલી મોટી સખાવતો કરનાર “બોસ”

િયટવીનભાઇ માટ અાપન શ મતવય છ? એ વખત હસીન િયટવીનભાઇએ

કહય ક, “મારા સવષ િશન પછાતો હોય મયાર મારી ઉપનટથસત અહી જરરી

નથી” એમ કહી એ રમ છોડી બહાર ચાલયા ગયા. મનોહરજીએ જણાવય ક,

“િયટવીનભાઇ એલીકોન એનજજસનયરીગ કપની સલસમટડ અન મધભાન

સરસોરસવ એજડ ટપા'ના ચરમન અન મનજીગ ડાયરકટર છ.

એમના ધમવપતની શરીમતી તરણાબહન “મધભાન”ના CEO છ.

તરણાબહન અમારી ટીમ સાથ ખબ ચીવટપવવક કામ કર છ.

“મધભાન”મા ઇટાલીયન, મકસીકન, ચાઇનીઝ, ગજરાતી,

કાસઠયાવાડી અન પજાબી રટટોરજટના મનની સડઝાઇન

રસપવવક તયાર કરાવ છ. દરક રટટોરજટમા એના થીમ

મજબની વાનગીઅોનો ટવાદ રહવો જ જોઇએ એવો

તરણાબહનનો અાગરહ હોય છ.”

“િયટવીનભાઇ તો અમારા પસરવારના અગત સદટય હોય

એવ અમન લાગ છ. તઅો માનવીય મલયો અન સપણવ

વયવસાસયક અસભગમ ધરાવનાર સાચા અથવમા એક

“જજટલમન” છ. એમના સવચારો ખબ ટપિ છ, એ ઝયારય

કનફયઝ ના દખાય. એ ગોળ ગોળ ક લાબી વાતો ના કર, એક જ વાઝય

કહ પણ તમન સમજ પડી જાય ક એ શ કહવા માગ છ. એ ભલ ચલાવ પણ

નોનસજસ કદી ના ચલાવ. એ અમન કહ ક તમ કામ કરો છો તો ભલ થઇ

જાય, કામ જ ના કરતા હોય તો ભલ ના થાય. તમારી સવકનસ બતાવવાન

બદલ તમારી ટિજથ પર વધ ધયાન કનજિત કરી અાગળ ધપવા સૌન

િોમસાસહત કર. કપનીના માસલક તમારા ઉપર પરો ભરોસો મક તો તમ

સવિાસથી, અામમબળથી વફાદારીપવવક કામ કરી શકો. તઅો એક સવશાળ

સામરાજય ચલાવ છ તમ છતા સનણવય લતા પહલા મન મનજરની હસસયતથી

પછ “ગરગ અાપણ અાવ કરીએ તો કમ રહશ?” અા ઇજડટિીઝમા ૨૬

વષવથી છ પરત મારી કારકકદથી દરમયાન મ એક જ જજટલમન જોયો જમના

સવષ એકપણ કમવચારી ખરાબ બોલતો સાભળયો નથી.”

પરયપવીનભાઇ આાપ પરરિાની સશરતા અન કમોઠતાના ધોધ સમા છો.મોટાઇ વગરની પરોપકારીતા, શરત વગરની સશરષા અન લોકષિા વગરનીલોકસવા એ અાપના નતીક જીવનના મલયો છ. જનસવાના સદકમો દવારામા-બાપન અમરતવ અાપનાર પરયપવીનભાઇ અાપન પરવતતશીલ ન સવાલકષીજીવન અિની યવાપઢીન પરરિા અન પોરસ અાપશ.

શરી પરયપવીનભાઇ પટલ

તરિાબહન પટલ

20

21

કોથળી છટી પાડવામા અાવ છ. જયાથી કોથળી છટીપાડવામા અાવ છ એ કી િોલસના સાધનો દવારા સજષરીકરલો “રો અથવા રફ” એડરયા બરોબર રીકવર થતો નથીજના કારણ અાતરડા ચોટી જવાની અન િડનષયા થવાનીસભાવના રિ છ.”

૩) (Non Dissent Vaginal

Surgeries) નોન દડસનટ વજાઇનલ દિપટરકટોમી:

અા સજષરી જ હ કર છ એમા દદદીના પટ ઉપર કોઇ છીદરક ચીરો તમજ યોડનમાગષ બિાર કશી જ વાઢકાપ કરવામાઅાવતી નથી જના લીધ દદદીન ચીરા પરના ટાકા પાકવાક ડછદરો (િોલસ) પાકવાનો ભય રિતો નથી. જયાથીગભાષશયની કોથળી કાઢી લવાય છ એ જગયાએ એકથટરાપરીટોડનયન (પટમા કોઇ રો એરીયા) જવ રિત જ નથી

એટલ કમરાથી ક થકનીગ કરીએ તો એમા દખાત નથી. અાપધધડતમા અાતરડા ચોટી જવા ક િડનષયા (સારણ ગાઠ)

થવાની કોઇ જ શકયતા રિતી નથી કારણ ક પટ ક અાતરડાન અા તબીબીપધધડતમા ટચ કરતા નથી અન અાબાદ રીત ગભાષશયની કોથળી (એમા જોફાયબરોઇડની ગાઠો િોય તો પણ) કોઇપણ તકલીફ વગર નીચ

યોડનમાગષમાથી કાઢી લવામા અાવ છ. અા પધધડતથીદદદીન ઝડપી રીકવરી થાય છ.”

ડો. સરનદર પટલની સજજરીમા લડન,

અાદિકા, કનડા તમજ અમરીકાથી પણ

મદિલા દદદીઅો અાવ અોપરશન

કરાવી ગયા છ. ગત જાનયઅારીમા

એમની િોસપપટલમા સારવાર લઇ

રિલી લડનસપથત બ મદિલા દદદીઅોન

મળવાન થય િત.

અાપ અતયાર સધીમા અાવા કટલા

અોપરશન કયાા છ? એનો પરતયતતર અાપતા

ડોકટર સરનદર પટલ કહય ક, “મારી સજજરીમા

અાવા લગભગ ૨૬૦૦૦ અોપરશન થયા

છ પરત અતયાર સધીમા કોઇ દદદીની ભાગય

જ ફદરયાદ ક કોમપલીકશન થય છ.”

'બધા જ ગાયનકોલોજીપટ અા

પધધદતથી સજજરી કમ નથી કરતા? એના જવાબમા ડોકટર કહય ક, “ થતરીયોડનનો માગષ કદરતી રીત ઘણો સાકડો અન નાજક િોય છ. જના પરટાકો ક સાધો લવાન શકય િોત નથી. અા સજષરી માટ અનભવ, ચીવટઅન એકાગરતા ખબ જરરી છ. અા રીતથી સજષરી કરતા અાવડ તો અાસૌથી શરષઠ સજષરી છ. અાવા અોપરશન કરલા દદદીન એ જ ડદવસ રજાઅાપી શકાય છ પરત હ દદદીન ૩૬ કલાકના અારામ પછી જ ઘર જવાનીસલાિ અાપ છ. િોસથપટલમા દદદીન સપણષ અારામ મળી રિ છ. ડો.સરસદર ડી. પટલના નડસગિોમમા યટરસન અોપરશન કરાવી અાવનારદદદીઅો એમનો અનભવ અમન જણાવૌ શક છ. ય.ક સડિત ડવદશમાથીકોઇ પણ મડિલા દદદી ડોકટરની સલાિ-સચન લવા માગતી િોય તઅોએિોસથપટલના વકકીગ સમય દરમયાન સવાર ૧૦ થી બપોરના ૧.૦૦સધીમા ફોન કરી શક છ.

◌ કોકકલા પટલ

અાણદમા છલલા ૩૮ વષષથી અોબથટરકટગાયનકોલોજીથટ તરીક િકટીશ કરતા ડો. સરસદરભાઇડી. પટલ અાજ NDVH (નોન ડડસસટ વજાઇનલડિથટરકટોમી) એટલ ક પટ પર કોઇ ચીરો મકયા ડવનાક ડછદરો પાડયા વગર નીચ વજાઇના (યોડન) મારફતથતરીના ગભાષશયની કોથળી તમજ ફાયબરોઇડની ગાઠોસાથ ગભાષશયની કોથળી (યટરસ)ન અોપરશન લટથટપધધડતથી કર છ જનો સકસસ રટ ૯૯.૯% જટલોમળતો િોવાન ડો. સરસદર પટલ જણાવ છ. ઇસદોરમાMBBS અન અમદાવાદ ખાતM.D.,D.G.Oની તબીબી ડડગરી લનાર અાણદનજીક મળ ગાના ગામના સૌ િથમ ડો. સરસદર ડી.પટલન ગયા જાસયઅારીમા મળવાનો મોકો મળયો િતો.

ડો પટલ ડસઝરીયન, ગભાષશયની કોથળી સડિતતમામ થતરી રોગના ડનષણાત સજષન તરીક ડવખયાત છ. ૨૦૧૧મા“ગજરાત ગાયનક કોસફરસસ”મા ૩૦૦થી વધ ડોકટરોની ઉપસથથડતમા ડો.સરસદર પટલ 'નોન ડડસસટ વજાઇનલ' પધધડતથી લાઇવ અોપરશન ડવડડયોકમરા દવારા રીિઝસટ કય િત. પટ પર ચીરો મકયા વગર થતરી દદદીનાપટમાથી ગભાષશય (Uterus) કાઢવાની એમની તબીબી પધધડત ડવશજાણવા અમ ડોકટર સાથ િશનોતતરી યોજી િતી એની કટલીકઉપયોગી રસિદ વાતો અતર રજ કરીએ છીએ.

અાપ પતરી રોગોના દનષણાત સજજન છો તો અાપન

પછી શક ક કયા કયા પટજમા પતરીન ગભાજશયની કોથળી

કાઢવાની જરર પડ? એનો ઉતતર અાપતા ડોકટર જણાવય ક,“ગભાષશયમા વધાર પડતી ગાઠો જન ફાયબરોઇડ કિવાય એિોય, વધાર પડત માડસક અાવત િોય, ગભાષશયની કોથળીમાચાદી પડી િોય એવા સજોગોમા કોથળી કાઢવાની જરર પડ છ.

ગભાજશયની કોથળી કાઢવાની તબીબી રીત દવશ જણાવશો?

ડોકટર જણાવય ક, “મખય તરણ પધધડતથી થતરીના ગભાષશયનીકોથળી કાઢી શકાય. ૧) એબડોદમનલ દિપટરકટોમી: જમાચીરો મકી, પટના પાચ પડ કાપી અાતરડા ખસડીનગભાષશયની કોથળી કઢાય છ. અા પધધડતથી દદદીન અાતરડાચોટી જવા ક િડનષયા થવાન જોખમ રિ છ.

૨) લપરોપકોપીક સજજરી: અા સજષરીમા દદદીના પટ પર તરણ થી છ(કી િોલસ) છીદરો કરી ગભાષશયની કોથળીનાટકડા કરી કાઢી લવામા અાવ છ અથવાછીદરો દવારા સજષરી કરી છટી પાડલીકોથળી થતરી યોડન મારફતનીચથી ખચી લવામાઅાવ છ. અા કીિોલસ સજષરીમાપરોકષ રીત વપરાતાસાધનો દવારા અાતરડાસડિત અસય અવયવોનખસડીન ગભાષશયની

અોબપટરકટ ગાયનકોલોજીપટ ડો. સરનદરભાઇ ડી. પટલ

Dr. Surendra D. Patel (Obstract & Gynae Hospital)DR. Surendra D. Patel, Subh Laxmi Shopping Centre, Station Road, Ananad-388001

Mob: 0091-94090 12188; Hospital: 0091-2692 266222

માલાબહન નામના મશહલા દદદીના ગભાોશયમાથીમલટી ફાઇબરોઇડ (ગાઠો) ભરલી કોથળી વજાઇનલ

શહપટરકટોમી દવારા કાઢી હતી

નમરતાબહન નામની મશહલા દદદીના ગભાોશયમાથીઅાવી મલટી ફાઇબરોઇડ (ગાઠો) વજાઇનલ

શહપટરકટોમી કરીન ડો. સરનદર પટલ કાઢી હતી

પટ પર ચીરો કયાો વગર લટપટ પધધશતથી ગભાોશયની કોથળી કાઢતાપિીરોગોના શનષિાત સજોન ડો. સરનદર ડી. પટલ સાથ સશવશષ મલાકાત

22

d'?"EP�'�G�$+K%E��*P-#�h'%K��$O�O�HP�"I&�7BE�$E��/#�!O�'E�G�h'��(N%G��d' J��+E$�d'+E$���K��#H'U��G��'+K%�E��K���$E�'N>�+GC!E����L%

g�&R*c���! O*Z�l* �#�O*Zh������ �K'E��I�V� d'F,*����K��d�*f<��K(O"EP���K����%E�O���R���+E$�G��BE��E�

�'E��O� �d�$K � ��K� !O�'E�G� h'�(N%G� �K'EP� ��K � E$�O�K� %G�K� ($G$�G� $O�7d� E$� (d:��K�$%�d��M/*�d*4�G1*��G�AG��E�G��G�E#��K���� E$�K� G��G��%G'$��7O4�L��EP� M/*$��8�#$O��*E��G*�� �2*$K�G'�1#H,*� O%E��G*�� *Od$#E*G*�� '2�E$G*�� F,�"E�� �2*$�� %G'$�EP� ��OV�*G$O*G*�� +K�K�E��G*�� �M�G%G'$� d�*G��� �O�/�G*�� *Pd�'E�� D"K�O��� ��V$E��G*�� %E�"� �G*G��*E#K�G E�� E�U%�eH�%��'E4,#H%E��G*��������� /#H$E��G*���E#Ed �G*�� E& O�K���EP�%hV�/#($�G�� �4�"E�� +K� �G'$�� �E"�G�E� �d�%� $O�O�� "E�5K��� d'd'�� 7 E$�E� 'E#$%� �/�M,(��� �E'��T�*E�EP���OV��+d�V*��K'E��*P-#��1#H��O)��d�����E��'E��E��d�$K ���K����*$O�G���E�$O�O���9O�Kd� ��G*G���'�G�$@EE �K���K��#H'U��E���E$�G� O����g��G����*$�'�$�����G�"�G( M��K��*Eg��#K%E�*S �O���R����K����+#E���K�'�H� g� E$G� "E�L� �H�$E��E� g�G�E��#H'U�� d�3�E�� $E�'N>� +GC!E�� ��L%�O� *P� W� $O� ��K

�#H'U��E���E$��K"��*E$'E$���K�*�O��"E�V�(V��"K&'O���+Q��P�d$ �($G$(Hd<�"E�L�G�*P�I�Va�P� "Vb�*E$'E$��%0���K�

$E�'N>�+GC!E����L%�"O��`\Z^X�_\^_\*P� W

�H�'V*H�+K2� M$�d;d� ��/'/�d$�"E�V��*P�$E"��K$G��K���E*K���K�%E��$O�� �d�#E��[_^XXZ���H�$E��� $��&���� ������������� �������#$���'*%�(+)*�,�"&&��&�#%

-'�*Z��T#���k�Q�R\�� W�%T7&*O � ,i�&�!&Z�Q�+O���W�-'�*O R\��O���Z����O����O�� �!���Z&Z�.Z&��!'\�R��W Q

+_�Z��W+�i*�W+%O\�-*d=�%)�Q�.Z&��W�� W�+O���'Q�Y�!��*!'O�Q.Z&��W��@Z� ��'W(Q�+_�Z�!��#k'%O\�!(5���W��+_�Z�(Q(O'\� Q�� �OL\�*�O�*O O��O\�Q&O��W*Q�(O\#Q�.Z� W��W W�gC%;�Q�h�!��.W��W���<Wl%O\��W W��&() �� �#)"��( �.W��W��+_�Z���*Q� W�%Q�Q��%�#W�k� Q�.Z&��W��%Q�Q W�%Q�Z�-'�*Z�� W���*Q W��*Z�-'�*Z��.W��W��%Q�Q�+_�Z�+O���'Q�Y��O*O O��O%%O\�*!'O&�W��1&O'W���*Q�+_�Z�-O�W Z���Z��Z���O-��'Q W�%T)��%T) Q�O(���� Q��O(�*�W'W��*O O��O%%O\��T#���!&Z�Q��W��%Q�O-'�*O W�-"Y��"U(Z O\��R%�O\��*W��W���W Q�$Ol�� W���Q�;*Oi�I(O�W� �W�� %Q�Z� -'�*Z� !�� ��O� #�O� 'Z�Z%O\� �/-Q'� .Z*O Z�%O'Z�� R$*��W�

-'�*O Q���O��#W�+_�Z R\�+O����*O�-T!�# O*Q W��''Z�!Q*O�Q�HO- O�'Z�Z%O\��%T=%O�d Z��W!��!L��#)�'O���O�!�'Q O��Zd%O\��(Q*'�#'Z) Q�jiF��W*O���Zd%O\��+'Q' O��Z�!��$O�%O\��Q� �O\�Z� �<\i��jiF��� !O��!L� ��R\� .Z&� �W%O\� ��O� !W�%O\� ��O\�'i%&O\%O\�E%�(O$�O'Q��W��#W�=��%i. O�i &i%���W R\�-W* �'*O�Q� �*:&� (O$� �O&� �W�� +'Q' Q� W�'(� i�"Y4-� ��6&R �i-;�% O�'Z�Z%O\�!���T#���-O'O\�!i'�O%��Z*O�%8&O\��W��+'Q'%O\'D�!i'A%��-'�R\��'*O%O\�-'�*Z��/-Q'��W��%O'O���O�#�O��`� W��''Z��-*O'W� '�W��Z�X�-'�*O Q����#W�+_�Z�#O"Q W��W W�T-Q W��O*O Q�� W��W R\�!O�Q�!Q*O�Q���*O��W Z�-T!�!Q*O Q�M\�O-�-(O.��!R\� �R\�� *�O'� �'*Z� .Z&� �Z��%�Q��O& O� �Q%O\��O�OlN��%W�Q��(-�����R Z�*�O'��'Q W�!��(��+�O&��;*O�%O�X�-O�O'��i-\�*�%Q�S]��5(�?W+'� �'.W�R\�.Z&��Z��!��%W)*Q+�O&��W��# W�2&O\�-R�Q��._�*�W'W���O+� �(W*O&��Z�-OL\���O'���Y�W�Q�-Z�Z��'�Z� �Q��

�O(Z��Y�(O��� R$*��Z����%O'O�i*�W+�?*O-��'i%&O ���#.W W�N%W�Z�����d'O��Q-��(R!-��(Z.Q Q��!�*�W'W��6&R i-;�% W�(��O\���Zd�!'O\��+'Q'%O\�'D�!i'A%����R\���R\�.Z*O W�O'�W�B�&��"b"-O W�(Z.Q���R\�%)�O\�HO- Q���(Q"���Q�� W�*O' *O'��/-Q� ��!*O Q��N'�!�X��W*O�-\�Z�Z%O\�-kd�O�O-��'Q W�'O=W�$'\�%O\�!� Q�!_�Q�%O\�-0���)�'�� W��-J�R^�O*Z���Z��/&O'W��.O��!� Q��\�)Q���O)Q�� W��]�Q�!�Q���Q� W� �'O�Q� !�� ���Q�� -O%O4&� 'Q�W� �� #�O\� (K�Zg*O;/&R(O��Q-h O� GZ��� ��*O%O\� �*�O\�� !� Q� !_�Q�%O\%-7- W�(Z.Q���O��/-Q� �!T'�O�?%O�%O\� �%)�O\���W%�#O)�$T��(O��O\�'�X��W��W%�%-7-�!��'�X��W�� W�'Z�Q W�!��'�O*W��W��%W�Q�(�$O,O%O\��(,#%!��*)�$ ) �.W��W�����P;�i�%O\�%a��W% W�''Z��-'�*O Q����+_��#O"Q W��O*O Q�-(O.��!Q�� W��W%�W�R'������?&Z��+N��&Zd����O��%i. O�#O���W% Z�"Z ��9&Z��Y'O=W���Z�!� Z��R �O*Z�-�\�'�%�Q��&Z��W�� W�HO-�(W*O%O\���Q'O.���W����W�!������W Q��Z�����(Q"��W% W� �Q��#Qk���?[��&R'Zi!& �%i.(O��!����k�Q W�-'�*O Z�-T!�!Q*O R\�+N�&Re��W��#Z(Z�(O�W��W� W��%2�O'�

-'�*O O�#Q�%O\�Q��W��W(� Q�)W��W��W W�-'�*W(��.W��W����W(�!���T#����/-Q'��W��f�f��%�Q��W(�!Q*O�Q���O�-\i�*O O��Zd%O\�%Oi(+��'*O�Q���Z���"O&�Z��O&��W��W%O\�Q��%W��W*R\�!O��!L���!�Q�%�X��W�

-T! Z�?&Z��#W�%i. O�-R�Q��' O'W��W O�(O$O(O$ Q�k��%Z W���O�k�Q�O�-[��Z� W��'*O��O-�i* \�Q��W���4&��*O� Q-O�W���?&Z���Q!�*W� �>Z6#Z-Q-������ *O)O���`��!���'Q+�Y��W���*O��%O%���`� W��Z'O� O�"Y'"O'�-O�W��O(*O���Z�*O�!��.(O**O��W*Q�.)*Q�Q�$O'W�!'-W*Z�!�X��W*Q��-'�Z�!��!Z�O Q?�Vi��� W�+'Q' O�#O\�O Z�0&O(�'O�Q W�i &i%��'Q�W��*:&��'*Q��!�X��Z���-O�O�(O$ Q��+O�'O�Q�+�O&��-O&�Q�O���'O\�� R\�-O3&���d�!����?&Z��Q��O#T%O\��*W��W�

�H�$E���#H'U��#Hd�'d*V�G�g"��$�=E$E��#E�')U�+GC!E����L%�K��G��d%�����'G��E#�� $'E"EP��'G�+�G�

c $E�'N> +GC!E� ��L%

'N>��/"K�#���L%�"O��`\Z^]�\__XX

*"5��d$'E$�E��$O.#�G�"E'��"E�L�a'�E#Hb 6N"Ed* �HP�%'E�"�D��YXX!$G�5E+ � �O���K�� O��$K� K�EP�"K&'O

647&674(��1057.6$06� �"*"+!���,�$����������������06(4,14��1�14',0$614� �'%�0����$���,�$������ ������ �(*$.��1057.6$065���*�#�+!������,�$������ ���� �����������,�$������ ����� ��4&+,6(&65�������*�!",��,+���#�+!��%"&���������������+" &��'�'*�"&�,'*���* '����&'.�,����+!���,�$������� ���� ��

���!",����,�$������������ �$0'5&$2(��4&+,6(&6���18,$.��4&+,6(&65��*��'$$0���0�#����������� �� �1057/(45���.(&6410,&5�$0'��1/(��22.,$0&(5�� $0-(6� $.(5��0',$

� �!�&��%��!��������&��%�� �(5,*0(4��$,0�*$6(�9,6+��$6('��064:�����0+$0&(�5(&74,6:� :56(/�9,6+���!"�5748(,..$0&(

�����(&(26,10�$0'��'/,0,564$6,10��7,.',0*���� 64((6��,*+65�)14�$..�&1//10�$/(0,6,(5������)6�#,'(��$,0��1$'�����(56+(6,&��1706$,05�������!+(/(�%$5(�&1//10�*$4'(05���� (9$*(�64($6/(06�2.$06�����.(8$6('�5(48,&(5�4(5(481,4�����7..:��0&.15('��7$4'('��1//70,6:���� 2(&,$.�������$4�2$4-,0*�)14�",5,6145����������53��)6�176564(6&+('�2$46:�2.16�10.:�)14��$0'/$4-��$/,.:������1**,0*�!4$&-

��������)4,(0'.:� 647&674$.��(5,*0��������/(6(4�+,*+�9$6(4�6$0-������$5��,2(��,0(��� �06(4&1/��$&,.,6:���� 6$6(�1)��46��1'(40� +122,0*��4&$'(�

��� ��������������

�� ������������������������

������ �� ����������� ��� ���

�����''$��"�/�����(,"'&��&����","& ��'-& ������-$$0�)-"((����0%��������-11"���,��%����-&����/"%%"& ��''$��&���"�+�(''$������*,0���#��������$����&&"+������&''#�*��&���''$���$������ &�''*���%�+���!�++����*'%���������,�*"��/",!��-$$0��)-"((���#",�!�&�������-$,"�-*('+������*,0������",�,"'&�!�$$�"&�$-�"& %'��*&��-�"'�."+-�$����"$",0��� �'�������*���$"�*�*0

���������������������������������� �����������������������������"!&��&�������� ����������#�%����$ ��������#�%��&$�'�!��!�$���"

(((�&$�'�!��!�$���"

on sitereal

picture

� � �� ��� �����������

24

◌ કોકકલા પટલવષોષ પવષ ચરોતરના ગામોમાથી અનક શમણા

લઇ ડવદશ ગયલા અાપણા ઘણા સાિડસકોન“સાિસ શરી” વયાષ છ. અાવા જ એક સાિડસક પટલભરયવાનીમા નસીબ અજમાવવા પવષ અાડિકાગયલા. અનક અરમાનો સાથ ચરોતરના રામોલગામની માટીની મિક િય લઇ અાડિકા ગયલા એપાટીદાર ખડપતરએ પણ ખત, મિનત અનબસધધકશળતાથી વપારી કડીઅો કડારતા સાિસ શરીવયા. યગાસડાના કપાલામા વપાર ઉદયોગની સમસધધસાથ કૌટડબક પડરવારન સખ િોવા છતા એમના િયકઇક અજપો રિતો. પોતાના સતાનો અાડિકામાભણાવયા અન વપાર-વયવસાયમા તયાર કયા એમદશમા પણ ગરીબ, ડન:સિાય મા-બાપન એમનાસતાનો ઉચચ અભયાસ કરી યોગય નોકરી-ધધામાજોડાય એવી તમનના િોય છ. દોરદમામ સમસધધવચચ બઠલા અા ચરોતરી ખડપતરન માભોમનાડન:સિાય ભાઇભાડઅોનો અાતષનાદ સભળાયો અનએમણ વતનની વાટ પકડી પોતાનાથી બની શક એ રીત મદદ કરવાતતપરતા દશાષવી. અા ચરોતરી પટલ એટલ રામોલ ગામના ઉદાર,દડરયાડદલ ડદવગત મરબબીશરી ડાહયાભાઇ ઝવરભાઇ પટલ.

સમાજ, ડશકષણ અન ધમષકષતર ઉદાર સખાવત કરનાર શરી ડાહયાભાઇઝવરભાઇ પટલ અાડિકા અનએમના સમાજ મોટી સતતાવીશપાટીદાર સમાજમા ડી.ઝડ પટલનાહલામણા નામથી જ ખયાતનામ બસયાિતા. ૧૯૯૪મા તમણ ચરોતર મોટીસતતાવીશ પાટીદાર કળવણી મડળનડશકષણકષતર રા.૫૧ લાખન માતબરદાન કરતા અાણદ-ડવદયાનગર રોડપર ડી.ઝડ પટલ (રામોલ-લડન)િાયર સકસડરી થકલન ડનમાષણ થય.૧૯૯૬થી કાયષરત અા િાયર સકસડરીથકલમા અગરજી માધયમ દવારા ઉચચગણવતતા ધરાવતા અભયાસિમો મથસ, ફીજીકસ, કમથટરી, બાયોલોજીનીલબસ, ભાષાજઞાન તથા લાયબરરીનો સમાવશ થાય છ. ઇફકટીવ અોડડયો

વીઝયઅલ સોફટવર મલટી ડમડડયા િોજકટ દવારાડવદયાથદીઅોન કમથટરી, બાયોલોજી અન મથસ ડવષયકએજયકશન અાપવામા અાવ છ. અા થકલમા ૧૧અન ૧૨મા ધોરણ માટ ડવજઞાન િવાિ પર વધધયાન અપાય છ એમ એના ડિસસસપાલ શરીરાજશભાઇ કાછીઅાએ જણાવય. શરષઠ પડરણામલાવી શક એવ વયવસથથત સચાલન અન ઉચચતતમડડગરી ધરાવનાર ડનષણાત થટાફના સતત માગષદશષનિઠળ અભયાસ કરતા અા થકલના ડવદયાથદીઅોનોસકસસ રટ ખબ ઉચો રિ છ.

'ડી. ઝડ પટલ િાયર સકસડરી થકલ' ચરોતરમોટી સતતાવીશ પાટીદાર સમાજ કળવણી મડળનાનજા િઠળ ચાલ છ. જના િમખ શરી સરસદરભાઇપટલ છ, સિટરી ડો. એમ.સી. પટલ, કો.અોડડિનટર શરી મિશભાઇ જી. પટલ છ અન ટરઝરરશરી કકરણભાઇ પટલ (કોમફીવાળા) વયવસથથતસચાલન કરી રહયા છ.

શરી ડી.ઝડ. પટલ અારોગયકષતર પણ ઉદારતાદાખવી છ. ૧૯૯૫મા નડડયાદની મિાગજરાત િોસથપટલમા રા. ૫૦લાખન દાન અાપતા હદયરોગન નાથતા અદયતન સાધનોથી સજજકાડડિયોલોજી સસટરન ડનમાષણ થય. ચરોતરપથકના હદયરોગીઅો માટઅાશીવાષદ રપ ડનવડલા અા કાડડિયાક સસટરમા એસસજયોગરાફી અન

અોપનિાટિ સજષરી થાય છ. નડડયાદનીઅા મિાગજરાત િોસથપટલનાકાડડિયોડલજી સસટરના ડનષણાતિાટિસજષન ડો. અડનલ ઝા દવારાસફળતાપવષક થતી શથતરડિયા અનએની તબીબી સારવારન પરણામ જોતાસદગત શરી ડી.ઝડ પટલના િાલ સરનાવોલીગટન ખાત રિતા સપતર શરીઅશોકભાઇ પટલ ૨૦૦૫મા અાકાડડિયાક સસટરન વધ સાધનસજજબનાવવા ફરીથી રા. ૩૦ લાખનમાતબર દાન અાપય િત.

ડશકષણ, સમાજ અન અારોગયલકષી સવાકાયષ સાથ મરબબી શરી ડી.ઝડ.પટલ સમાજની કોડભરી ગરીબ કસયાઅોન કસયાદાન કરી મોટ પણય

કમાયા છ. મોટીસતતાવીશ પાટીદારસમાજની ગરીબ ઘરનીદીકરીઅોના રગચગસમિલગન ગોઠવીભરપર કડરયાવર સાથસાસર વળાવયાનપણયશાળી કામ અાએનઅારઅાઇ પટલકય છ.

ઉદારશદલ NRI મરબબી ડી.ઝડ. પટલનઋિ ચરોતર કદી શવસરશ નશહ

D Z Patel Higher Secondary School, Shri Charotar Moti sattavis Kelavni Mandal-Ananad-Vidyanagar Road,

Ananad; +91 2692 247768

Mahagujarat Hospital-D Z Patel Cardic Hospital-College Road, Nadiad Dr. Anil Jha 0091 98240 16219

ડી. ઝડ પટલ હાયર સકનડરી પકલ

ડી.ઝડ. પટલ હોધપપટલના કાશડિયોશલજી સનટરના શનષિાતહાટિસજોન ડો. અશનલ ઝા તથા તબીબી ટીમ

ડી. ઝડ પટલ હાયર સકનડરી પકલના શવદયાથદીઅોનો સકસસ રટ ખબ ઉચો રહ છ.

25

26

સડસમબર-જાજયઅારીની હોલીડ દરસમયાન અાણદમા વધ પડતા રોકાણ

વખત અાણદના મખય માગવ (ટટશન રોડ પર) નવજાત બાળકોન

હાથમા લઇ ફરતી યરોસપયન ન જાપાનીઝ મસહલાઅોન જોઇ અમ હરત

પામયા. એ વખત અમારી સાથ ફરતા સનહીજન કહય ક, "અા તો ડો.

નયનાબહનના દવાખાનથી અાવલી ગોરી હશ!!' અાવ િચય િણકવાર

નજર પડતા કતહલવશ બની

અમ એ ગોરી મસહલાન પછય

મયાર એ બાબવરા અોલટ

નામની કનડીયન મસહલાએ

૩૦ વષવ પછી ભારતીય સરોગટ

િારા તદરટત દીકરો જજમયો

હોવાની િસનનતા દશાવવી.

ટોરજટોની અા બાબવરાએ

જણાવય ક ૨૯ નવમબર ૨૦૧૨

અમારા માટ ખબ શકનવતો

સનવડયો. અા સદવસ સવાર ૧૧

વાગય અમાર ઘર ૩૦ વષવ પછી પગલીનો પાડનાર રપાળો દીકરો શરોન

એમીલ કકરણ જજમયો છ. અમ ઘણા વષોવથી IVF િીટમજટ કરાવતા હતા

પણ સનરાશા મળતી હતી. સાત વષવ પહલા માર ગભાવશય નાખવામા અાવય

હત. ડો. નયના પટલન નામ સાભળી અમ અનક અરમાનો સાથ અહી

અાણદ અાવયા હતા. અમન કનડાથી જ

અડધો િજચ અન અડધો ઇનજડયન એગ

ડોનર મળયો હતો. અહી અાવી મ સિચચન

સરોગટ પસદ કરી હતી. એ ખબ માયાળ

અન સરળ ટવભાવની છ. મારા દીકરાન

એ િટટ ફીડીગ કરાવ છ, અમારા વિ

ખબ અાનમમયતા બધાઇ ગઇ છ, અમ સાથ

જ શોપીગમા જઇએ છીએ. હ ડો. નયના

પટલની અાજીવન ઋણી રહીશ. અાવતા

વષભ હ બીજા બાળક માટ અાણદ

અાવીશ."

બાબવરા અન જાપાનીઝ મસહલા

માજઝીન મળયા પછી હ 'વાસઝયાન ઘર

પારણા" બધાવનાર મસહલા તબીબ ડો.

નયના પટલનો ઇજટરવય લવાન મન રોકી ન શકી. ૫૫૦ સરોગટ

બાળજજમનો સગસનસ બક વલડડ રકોડડ ટથાસપત કરનાર ડો.નયના પટલન

ગત ૨૫ જાજયઅારીએ બપોર ૧૨ વાગ મળવાની તક સાપડી. અાણદ

ટટશન રોડના દસાઇ લન પર 'અાકાિા IVF સિસનક"મા સખત બીઝી

હોવા છતા રીશપસનીટટ ડો.નયનાબહન સમિ અા લખનાર લખકન

વીઝીટીગ કાડડ મકતા તરત જ ડોકટર બહાર અાવી અમન ઉષમાભર

અાવકાર અાપયો. રોજના ૧૦૦થી વધ મસહલાઅોના તબીબી ચકઅપ

ઉપરાત ટકાઇપ િારા સવદશોમાથી િશનોિરી થતી રહ છ તમછતા

નયનાબહન મલાકાતનો સમય ફાળવયો

એ માટ એમના અાભારી છીએ. અમારી

સાથ િાસઝસલયન ટી.વી. સવાદદાતા પણ

ઇજટરવય માટ ઉમસક હતી.

અાણદના અા અોબટિકટ ગાયનક

સજવન ડો. નયના પટલ ૧૯૯૮મા પોતાના

'અાકાિા' સજટરમા ફટથીલીટીઝ અોફ

IVF (ટટટ ટયબ બબી સજટર) શર કય

હત જ મધય ગજરાતન સૌ િથમ

IVF/ICSI સજટર બજય હત મયારબાદ

તમણી સવિભરમા ખયાસત કવી રીત વધી

એ જાણવા જવ છ. નયનાબહન સાથ

થયલી મલાકાત દરસમયાન થયલી

િશનોિરીની રસિદ સવગતો અિ રજ કરીએ છીએ.

અાપ વયવસાય અોબપટરક-ગાયનકોલોજીપટ છો. ઘિા બધા તબીબોઅા વયવસાયમા છ પરત અાપન સરોગશીનો શવચાર કવી રીત અાવયો?અાપન યાદ હશ ક ૨૦૦૪મા અાપણા ગજરાત સમાચાર-એસશયન વોઇસ

સસહત ય.ક.ના દસનક અખબારો અન સવિભરના િચાર માધયમોમા િથમ

પાન સમાચાર ચમઝયા હતા ક, "દીકરીન કખ ભાડ અાપનાર નાનીમાએ

અાણદમા બ જોડકા બાળકોન જજમ અાપયો." ભારતના ઇસતહાસમા સૌ

િથમવાર સરોગટનો કકટસો ગજરાતના અાણદ ખાત બનવા પામતા

સવિભરના પિકારો અન ટીવી સવાદદાતાઅો નાનીમાન કખ જજમલા પૌિ-

પૌિીના ફોટા અન ઇજટરવય લવા

અાણદમા ઉતરી અાવયા હતા. અા સખદ

પસરણામન પગલ દશસવદશમાથી

સખયાબધ સતાનવાચછ દપસતઅો

સરોગટની શોધમા અનક અરમાનો સાથ

અાણદના અા 'અાકાિા IVF

સિસનક'મા અાવવા લાગયા."

ડો. નયનાબહનની લોકસિયતા સાત

સમિ પાર વધવા લાગી. ૨૦૦૭મા

અમસરકન અોપરા વીજસીના શો, સિટીશ

ટીવી, જાપાનીઝ સમાચાર માધયમ

ઇમયાસદમા ઇજટરવય થયા. અાજ દશ અન

દસનયામા ડો. નયના પટલ અન એમના

અાકાિા IVF સજટરનો ડકો વાગી રહયો

છ. "નશનલ જોગરોફી"એ અાણદ પર 'વમબ અોફ ધ વરવડ' નામની ટી.વી.

ડોઝયમજટરી બનાવી છ. ગત જાજયઅારીની ૨૩મીએ િાઝીલની ટી.વી

સરપોટડર પિીશીયા ડો. નયના પટલ અન કનડીયન માતા બાબવરાનો

ઇજટરવય લવા ખાસ અાણદ અાવી હતી. ફિઅારીમા સતાનવાચછ

દપસતઅોન ઘર પારણા બાધનાર અા ડોકટરન િાઝીલમા દશાવવાયા હતા.

ચાઇનીઝ ટીવી CBSની િોડકાટટર માશાવ પણ ૧૫-૧૬ ફિઅારી એમ

સદવસ અાનદમા રહી ડો. નયના પટલના ઇજટરવય સાથ એમના "અાકાિા

સિસનક અન "અાણદ સરોગટ" હાઉસની મલાકાત લઇ ડોઝયમજટરી

ય.ક.ના ૬૮ સરોગટ બાળકો સદિત કલ ૫૮૬ સરોગટ

બાળકોન જનમ અાપી દવશવદવકરમ સજજનાર ડો. નયના પટલ◌ કોકકલા પટલ

ડો. નયના પટલ

બાબોરા અોલટ દીકરા શરોન એમીલ કકરિ સાથ

સરોગટ સતાનન ભારતથી લઈ જવા આવલ શવદશ કપલ તના કટબીજનો સાથ

કનડામા પહલી નાતાલ ઉજવતા સરોગટબાળક સાથ કનડીયન કપલ

'અાકાકષા IVF શિશનક'મા ડો. નયનાબહન સરોગટ બહનો સાથ

27

બનાવી હતી. BBC ચનલ 4ના

સવાદદાતાઅોએ ૧૯ ફિઅારી ૨૦૧૩થી

અાણદ જઇન "ઇનજડયન હાઉસ અોફ

સરોગશી" નામની એક કલાકની

ડોઝયમજટરી તયાર કરી છ. ૨૦૧૨મા

'ગજરાત ટટટ" નામના મગઝીનમા

ડો.નયના પટલનો લખ િસસધધ થતા

ગજરાત સરકાર એવોડડ અાપયો હતો.

દશની સનરાધાર, ગરીબ સતાનવાચછ

ટિીઅો માટ ડો. નયનાબહન એમના

માતશરી સસવતાબન રસતલાલ તનનાના નામ

IVF ચરીટબલ િટટ શર કય છ.

ડો. નયના પટલ મલાકાત દરસમયાન જણાવય ક, 'અાજ અડધા

ઉપરાત મારા દદથીઅો પરદશના છ. અમારા અાકાિા સિસનકમા

યએસએ, ય.ક. કનડા, જમકા, જાપાન, કફસલપીજસ, અોટિસલયા,

જયઝીલજડ, કમર, માડાગાટકર, પોચવગલ, રમસનયા, રસશયા, યિન,

શરીલકા, પાકકટતાન, બાગલાદશ, નપાલ, સાઉદી અરસબયા, મીડલઇટટ

સસહત ૩૧ દશોમાથી સતાનવાચછ દપસતઅો સરોગશી માટ અાવયા છ.

સરોગશી િારા હ બનન પિન મદદરપ બનવા િયાસ કર છ. પોતાની કખ

ભાડ અાપવા ઇચછતી ટથાસનક મસહલાઅોન સખથી કટબનો જીવન સનવાવહ

થઇ શક એવી મોટી રકમ મળ છ અન સતાન

ઇચછકોન બાળક. અાણદ અન અાસપાસના

સવટતારોમા રહતી ઘણી ટિીઅોએ બથી િણ

વખત પોતાની કખ ભાડ અાપી છ. અા

બહનોના ગભવમા તયાર થતા બાળકન

બરોબર પોષણ મળ એ માટ સવટામીનયિ

પૌિીક અાહાર અાપવામા અાવ છ."

તમણ જણાવય ક, "૨૦૦૪મા તજલ નામની

એક સવધવા યવતી સરોગટ બની હતી. એ

વખત સરોગટન રા.૨,૫૦૦ મળતા. અાજ એક

સરોગટન રા. સાડા ચાર લાખ મળ છ અન જો

જોડકાન જજમ અાપ તો ૭૫૦૦૦રા. વધાર મળ

છ. ૨૦૦૫મા વડોદરા અન અાસપાસના

સવટતારોમાથી સરોગટ મળવા લાગી. ગરીબ, સનરાધાર પસરવારોન પણ

લોકલાજ અન અાબરની સચતા હોય છ. સરોગટ બહનોનો િશન હતો ક

લોકોન શ કહવ? કટલીક બહનો કામ-ધધાથભ બહારગામ જાય છ એમ કહી

અાણદમા અાશરો મળવતી હતી. અાવી મઝવણન કારણ અમ ૨૦૦૬મા

"અાણદ સરોગટ હાઉસ" શર કય છ. એ માટ ૨૦૦૮થી અમાર "સરોગટ"

િટટ પણ ચાલ છ. "સરોગટ" િટટ િારા બધી જ સરોગટના સતાનોની

સશિણ ફી, બઝસ, યસનફોમવ અન મસહન રા.૩૦૦૦ ઘરખચવ અાપીએ છીએ.

અા સરોગટન પોતાન સતાન કદાચ સબમાર પડ તો સરોગટ િટટ વધારાના

પસા દવા પટ અાપ છ. અા ઉપરાત સરોગટ હાઉસમા અનક િવસિ અન

તાલીમના વગોવ શર કયાવ છ. સરોગશી પછી પોતાના સતાનો અન કટબન

ભરણ પોષણ કરી શક અન ટવાસભમાન સાથ એ ટિી જીવનસનવાવહ ચલાવી

શક એ માટ િટટ િારા બયટીપાલવર, બજકીગ, મહદી, કમપયટર, ભરત

ગથણ તથા સોફટ ટોઇઝ બનાવવા ઇમયાસદના કલાસીસ ચલાવીએ છીએ."

ડો. નયના પટલના સિસનકમાથી મળલ લીટટ મજબ સરોગટ િારા

જજમલા બાળકોમા ૨૦૦૪મા બ બાળકો, ૨૦૦૫મા ૪ બાળકો, ૨૦૦૬મા ૩,

૨૦૦૭મા ૪૩, ૨૦૦૮મા ૬૯, ૨૦૦૯મા ૭૬, ૨૦૦૯મા ૧૧૦, ૨૦૧૧મા ૧૪૭,

૨૦૧૨મા ૧૨૦ અન ૨૦૧૩મા ૧૫ એમ કલ ૪૩૮ સરોગટ મધરોએ ૫૮૬

બાળકોન જજમ અાપયો છ. જમા ૧૬૩ સવદશી, ૧૪૬ સબનસનવાસી ભારતીય

અન ૧૨૫ ભારતીય બાળકોનો સમાવશ થાય છ.

શવશાળ અદયતન અાકાકષા IVF સનટરન શનમાોિએમના "અાકાિા IVF સિસનક"ની જગયા નાની પડતા હાલ અાણદ-

લાભવલ રોડ પર એક લાખ ટકવર ફટની સવશાળ જગયામા અદયતન

સસવધા-સવલતો સાથ "અાકાિા IVF સિસનક'ન સનમાવણ થઇ રહય છ. જ

અાગામી જન-જલાઇમા સવસધવત ખલલ

મકાશ. અા નવીનિમ િણ માળી ઇમારત

માતાના ગભવમા બાળક પોષણ મળવત હોય

એવા "નટટ" અાકારની બની રહી છ. અહી

ગરાઉજડ ફલોર પર સરોગટ બહનો રહશ,

પહલા માળ OPD (ટિીન લગતા રોગોન

સનદાન), બીજા માળ અોપરશન સથયટર,

સડલીવરી રમસ, લિોટકોપીક સજવરી, અમક

ઉમર ટિીઅોન પશાબ કિોલ થતો ના હોય,

ટોટલ વલબીઇગ જયનટલ કર, સડલીવરી

કર ઇમયાસદ, િીજા માળ NICU નવજાત

બાળકની કર માટ સસવધાઅો અન જ દપસત

મા-બાપ બજયા હોય એ પણ મયા રહી શકશ.

ય.ક.માથી કટલા સરોગશીના કસ અાપિી સમકષ અાવયા? એનો

ઉિર અાપતા ડો.નયનાબહન કહય ક, 'અાકાિા સિસનકમા ય.ક.ના ઘણા

દપસતઅો ઇજફટથીલીટી અન ટટટ ટયબ માટ અાવયા છ. અમયાર સધીમા

ય.ક.ના ૬૮ સરોગટ બબી અમાર મયા જજમયા છ.

સરોગટ બનનાર મશહલા એના અોશરજીનલ મા-બાપન સતાન પરતસોપવામા અાનાકાની ક ખચકાટ અનભવ ખરી? અા ઉપરાત સરોગટ

િારા સતાન મળવનાર દપસતઅો કોઇવાર એમન જ સતાન છ ક નહી એવો

શકાશીલ િશન ઉઠાવ ખરા? એનો િમયિર

અાપતા ડો. નયનાબહન કહય ક, 'સરોગટ

બનનાર બહનોન અમ શરઅાતથી જ અા અગ

માસહતગાર કરીએ છીએ. એટલ જ નસહ પણ

પોતાના જ બ-િણ સતાનોની માતા બનલી

સરોગટ બીજાન સતાન છીનવી લવાન

સવચારતી નથી. સરોગટ હાઉસમા અમ અજય

તાલીમ વગોવ સાથ 'તમારા ગભવમા રહલ બાળક

તમ બીજાના ભલા માટ પોષી રહયા છો, એ તમાર

એના મા-બાપન સોપી દવાન છ એવો મનોભાવ

પદા કરત િાન અાપીએ છીએ. અા ઉપરાત અમ

સરોગટન ગભવ રહયાના સાત મસહન 'બબીશાવર'

(સવસધવત ખોળાસવસધ) કરી એ બાળકના મા-

બાપન તસવીરો મોકલીએ છીએ. કોઇપણ દપસતન સવાલ ઊઠ ક અા

એમના લોહીન જ સતાન હશ ક કમ? એવી શકાન સનવારણ કરવા માટ

અમ દરક નવજાત સશશન સોપતા પહલા એનો અન એના અોસરજીનલ મા-

બાપનો DNA ટટટ કરી ચોકકસાઇ કરી જ લઇએ છીએ. સરોગશી પધધસત

અપનાવતા સરોગટ અન ફસલત બીજારોપણ કરાવનાર દપસત વિના

કાનની દટતાવજ તયાર કરાવી લવાય છ.

વાશઝયાપિ ટાળવા માટ શ કરી શકાય? ડો. નયના પટલ જણાવય

ક, "પહલાના જમાનામા સતાનિાસિ ના થાય તો ટિીન જવાબદાર

ગણવામા અાવતી. અાજ ૩૦% ટિીનો વાક હોય તો ૩૦% પરષનો વાક

હોય શક છ અન ૪૦% ટિી-પરષ બનનમા ખામી હોય. તો એ માટ શ કરી

શકાય? એના જવાબમા કહય ક, ટિીમા અોવરીના િોબલમ હોય તો ટિી

બીજ અોછ ઉમપનન થાય એના ઉપાયમા ટિીબીજન દાન લઇ શકાય,

પરષમા શિાણ અોછા ઉમપનન થતા હોય તો વીયવદાન લઇ શકાય. ટિીમા

ટિી બીજ અન પરષમા શિાણ બરોબર ઉમપનન થતા હોય પરત ટિીમા

ગભાવશય ના હોય તો બનનના બીજન IVFસજટરમા ફલીકરણ કરી

સરોગશી િારા સતાન િાસિ થઇ શક છ. કટલાક દપસતઅોમા બઉમાથી

કોઇનામા ખામી ન હોય તમછતા ગભવ ન રહતો હોય તો ટટટટયબ બબી

િારા સતાનિાસિ થઇ શક છ. યવાન દપસત હોય એમા ૪૦ થી ૪૫ ટકા

રીઝલટ મળી શક છ, મોટી ઉમરનાન ૩૦ થી ૩૫ ટકા રીઝલટ મળ. ટટટ

ટયબનો િયોગ જટલી વખત કરવો એટલી વાર થઇ શક. ટટટમા ૩૫ ટકા

જોડકા જજમવાની શકયતા રહ છ.

ડો. નયના પટલ એમની તબીબી સસનધધન કારણ અાણદન

જગસવખયાત કય છ.

Akanksha Infertility & IVF HospitalStation Road, Anand, 388001, Gujarat-India.

Website: www.ivf-surrogate.com email: nayana@ivf-surrogate.com 0091 2692253789 અથવા 0091-9825 158227

ડો. નયનાબહન સરોગટ બહનો સાથ

"અાિદ સરોગટ હાઉસ"મા સરોગટ ટરપટ દવારા બયટીપાલોર,બનકીગ, મહદી, કમપયટર, ભરત ગથિ તથા સોફટ ટોઇઝ

બનાવવા ઇતયાશદના કલાસીસ ચાલ છ.

28

સકલન - કોકકલા પટલ

ભારતીય રસોઈમા તમામ કઠોળમા તવરની દાળન અદકર મહતતવ છ.

વિીક ઉમપાદનના ૭૩ ટકા ઉમપાદન ભારતમા થવા છતા

તવરદાળની માગ વધ હોવાથી એની અજય દશોમાથી નોધપાિ આયાત

કરવી પડ છ. ભારતીય રસોઈમા તવરની દાળ મહતતવપણવ ઘટક છ. દસિણ

ભારતમા શાકભાજી નાખલા સભારમા તવરદાળ વપરાય છ, ગજરાતીઅોની

થાળીમા તો રોજરોજ તવરદાળ ઉપયોગમા લવાય છ. ઉિર ભારતમા

તવરની દાળની સવસવધ વાનગી તયાર થાય છ અન રોટી સાથ ખોરાકમા

લવાય છ. તવરદાળ ભારત સસહત પાકકટતાન, શરીલકા, બાગલાદશ,

નપાળમા સનયસમત ભારતીય આહારમા મહતતવપણવ ઘટક હોવા સાથ સવસવધ

ટવાસદિ વાનગીઓમા તવરની દાળનો ઉપયોગ થાય છ.

ભારતીય વાનગીઅોમા મહમવન ટથાન ધરાવનાર તવરન ઉમપાદન

મહારાષટર, મધયિદશ, કણાવટક અન ગજરાતમા વધ થાય છ, જ કલ

ઉમપાદનના ૭૦ ટકા જટલ છ. કાચા દાણાનો બાહય રગ રતાશ પડતો હોય

છ. આ દાણા પરના િોસસસગમા તની છાલ ઉતારી દાણાના બ સહટસા

કરવામા આવ છ. બ સહટસા થયલા દાણાન તર અથવા તવરની દાળ

કહવાય છ. દશમા િોસસસગ માટ હાથથી ચલાવાતા યિોની સાદી ટસિકથી

માડી આધસનક કોમપયટર કજિોલડ પલાજટની સવસવધ પિસત ઉપયોગમા

લવાય છ. માિ ગજરાતમા સવસવધ િમતા સાથની આશર

૧૫૦ િોસસસગ સમલો છ. એમા ય ખાસ કરીન વડોદરાથી

૨૨ કકલોમીટરના અતર મહીકાઠ અાવલ વાસદ મખય

િોસસસગ કજિ છ. એની તવરદાળ એ જગસવખયાત

ગણાય છ. અહી ૪૦ જટલી સમલો િારા વષભ લગભગ

૧,૨૦,૦૦૦ ટન તવરદાળન ઉમપાદન થાય છ. જમણમા

લાડ સાથ મઘમઘતી વરાની દાળના સબડકા સાથ જ

આપણન વાસદની 'લકષમી' તવર દાળની યાદ આવ છ.

તવર દાળ ઉદયોગના અગરણી નામોમા 'લકષમી

િોસટજસ િોડઝરસ િાઇવટ સલસમટડ'ન નામ ખબ

ખયાતનામ છ. અતલનીય ગણવિા, સાતમયપણવ ટવાદ

અન પૌસિકતામા સમિ તવર દાળના ઉમપાદન સાથ તણ

ગજરાતમા પોતાન અાગવ ટથાન અન નામ બનાવય છ.

એના ટવપનિિા સદવગત શનાભાઈ દરભાઈ પટલ ૧૯૫૯મા

હાથથી ચલાવાતા યિો સાથ ટથાપલી નાની સમલ 'શરી મહાલકષમી પલસ સમલસ'

સમય જતા ૧૯૬૯, ૧૯૭૯ અન ૧૯૯૪મા િણ સમલન વટવિ બની હતી.

પસરવારની નવી પઢીના હાથમા સચાલન આવયા પછી ૧૯૯૯મા તમામ

એકમો એક છિ હઠળ લવાયા હતા અન તન નામ 'લકષમી િોસટજસ

િોડઝરસ િાઈવટ સલસમટડ' અપાય હત. સહજદ ધમવમા સપસિની દવી

લકષમીજીન નામ ઘરઘર જાણીત હોવાથી લકષમી િોસટજસ તનો િડમાકક

‘લકષમી’ નામ રસજટટડડ કરાવયો હતો.

'લકષમી િોસટજસ િોડઝરસ િાઈવટ સલસમટડ'ના મનસજગ સડરઝટર શરી

સમતશ પટલ (બકાભાઇ) તથા સડરકટર સવવશરી અજય

પટલ, મહલ પટલ, નસમશ પટલ, ભાવશ પટલ, સસદપ

પટલ અન રોનક પટલ સસહત સૌ એનઝઝઝયસટવસ તમની

કપનીની સફળતાના પગલ નવા અલિા મોડનવ િોસસસગ

યસનટની કાયવસસનધધ અન તની સાથ સકળાયલી માકકસટગ

ટિટજી અગ સવચારસવમશવ કરતા રહ છ. તમની િોડઝટની

સફળતામા આ સવચાર મનોમથન િસિયા પણ મોટો ભાગ

ભજવતી આવી છ.

'લકષમી િોસટજસ' ૨૦૦૨ અન ૨૦૦૪મા દાળન

ટવચછતા, િકાર અન ગરડ મજબ અલગ પાડવા કોમપયટર

સચાસલત ઉિ િમતા ધરાવતા બ સોટડિ મશીનો

ઈજટટોલ કયા હતા. સામાજય વપારીઓની સરખામણીએ

તમની તવર દાળ અલગ પડતી હતી. દાળની ગણવિા

તરફ વધતી પસદગીથી તમન વચાણ ૨૦૦૦-૦૧મા ૨૩૬

સમસલયન રસપયા હત ત ૨૦૦૯-૧૦મા વધીન રા.૧૫૧૮.૮૮ સમસલયન થય

હત. ગજરાતમા તવરની દાળનો કલ વપરાશ આશર ૧૦૦,૦૦૦ મસિક ટન

છ તની સામ રાજયમા તન વચાણ આશર ૧૫,૦૦૦ મસિક ટન થવા સાથ

કપનીનો બજારસહટસો ૧૫ ટકા હોવાન કહી શકાય.

'લકષમી િોસટજસ' ગજરાતના બજારો, અજય રાજયોમાથી અધવિસિયા

કરાયલી દાળ અન આયાતથી કાચી સામગરીની ખરીદ કર છ. સામાજય

રીત આ સામગરીમા છ ટકા જટલી અશિતા ચલાવાય છ, પરત લકષમી

િોસટજસ ૯૯થી ૧૦૦ ટકા શિ કાચી સામગરી ખરીદવાનો આગરહ રાખ છ.

કપનીએ તની ટથાપનાના પાચ દાયકામા વસિ

થવાની સાથોસાથ સમયાતર િોસસસગ

િમતામા ઉમરો કયોવ છ.

એક સમય તની પાસ

દસનક ૩૦ મસિક ટન

કાચી તવરન િોસસસગ

કરી શક તવા ચાર

િોસસસગ યસનટ હતા.

તના બ સોટડિ મશીન

દસનક ૩૦ મસિક ટન

િોસટડ તવરન સોસટિગ અન

ગરસડગ કરી શકતા હતા.

જોક, તમા છ ટકા જટલી

અશસિ દાળના છોતરાની રહી

વાિ.. ભાઇ.. વાિ..દાળ તો બસ “લકષમી”ની જ

'દાના દાના પવાદ કા ખજાના' મદરાલખ

મનશજગ શડરકટર શરી શમતશ પટલ (બકાભાઈ)

સશદપભાઈ બી. પટલ, નમશભાઈ જ. પટલ, રોનગભાઈ જી. પટલ, અજયભાઈ પટલ, ભાવશભાઈ આઈ.પટલ, શમતશભાઈ આર. પટલ (બકાભાઈ), મહલભાઈ જ. પટલ અન પવ. દવનદરભાઈ આર. પટલ

29

� We create unique custom made gemstone jewellery.

� Sparkling real Rubies, Emeralds, Saphppirs, Diamonds, Tanzanite, Pearl and many more.

� We carry a wide selection of genuine Gold plated gemstone jewellery.

� Beautiful collection of Diamond & 22ct Gold Antique jewellery.

� Our priority is to provide fast, efficient and friendly service to our customers.

���

��") �*(���� !$�%#�#�� �$��()�����(���$�!�������*�*!&%��&�����%�%�����������#���� ��� ���������� �� �����������$�!#��'�*,��'!-+) �(��!��$�!#��&$

Designer Gemstone & Gold-Diamond Antique Jewellery

� ��0�4�&�08�"0�0�/�1�����*���"�0�����7�0����7�1���4��0��8��1�7*��(�4�5����0��'�1���1�0���� �4��1��� 4�

� <<��6�4��"7�0��08�1�08�=�=���-�0��0���3*���>7���5�0���4'�'�����9$"���9$"���:*"��.4"�4%"���0��7�1�1��0�0�7�1���4���4�0��1����)���4�

� ������7*�1�����7=��0�0�"4%"����1$"���9$"���4'�'��1���4���4�0��1� 7�0��� 4�

� ���1�"=�;"���4�+0#��4�"8�7!��� ���0�7��2,0�4��4�

NAKSHATRA

જતી હતી. આ છોતરાન પણ દર કરતી ટકનોલોજી સાથના

સોટડિ મશીન આવતા જ લકષમી િોસટજસ સસહત કટલાક

િોસસર આ ટકનોલોજી વસાવી હતી. આ ટકનોલોજીથી શિ,

એક સરખા દાણાવાળી અન ગણવિા ધરાવતી દાળ બજારમા

મકવામા કપનીન મદદ મળી હતી. 'લકષમી િોસટજસ' ૨૦૧૦-

૧૧મા ૯૦૦૦ ટન કાચી તવરન િોસસસગ કય હત અન

૧૪,૫૦૦ ટન િોસટડ દાળન સોસટિગ કય હત. જોક, સોટડિ

મશીનોન કાચી સામગરી પરી પાડવા નાના સમલરો પર આધાર

રાખવો પડ ત યોગય રણનીસત નસહ હોવાન કપનીએ અગાઉથી

જ સનહાળી લીધ હત. ૨૦૧૩-૧૪મા ૨૫૦૦૦ ટન તવરન

િોસસીગ અન ૧૦,૦૦૦ ટન િોસટડ દાળન સોસટિગ કરશ.

કપનીન માકકસટગ િણ સડરઝટરો હટતક છ. ભાવશ પટલ ડાયરકર

અોફ િોડકશન છ. અજય પટલ ગજરાતના સવટતારો તરફ ધયાન રાખ

છ, જયાર રાજય બહાર અન મખય શહરોમા માકકસટગ મહલ પટલ હટતક

છ. કપની રાજકોટ, ભાવનગર જવા શહરો અન દસિણ

ગજરાતના સવટતારોમા હોલસલરો પાસથી સીધા ઓડડસવ મળવ

છ. અમદાવાદ, વડોદરા, સરત, અન અજય ટથળોએ િોકરોની

સવા લવાય છ. ઓગભનાઈઝડ રીટઈલ વચાણના બ િકાર છ.

એક તો પોતાની પકકગ સામગરીમા વચાણ અન બીજી પિસત

ખાનગી રીટઈલરોન તમના પકજડ વચાણ માટ જથથાબધ

પરવઠો આપવાની છ.

મનજીગ ડાયરકટર સમતશભાઇના જણાવયા મજબ,

'તવરની દાળનો વપરાશ વધ પડતો ભારતમા અન કટલાક

અશ શરીલકા અન પાકકટતાનમા થાય છ. તન જોતા સનકાસની

શઝયતા મયાવસદત રહ છ. ય.ક., યએસએ, કનડામા વસતા

સબનસનવાસી ભારતીયોની તવરદાળ માટ માગ રહ છ પરત તવરની દાળના

ભાવમા ભડકો થયા પછી ભારત સરકાર ૨૦૦૬થી તની સનકાસ પર

િસતબધ મઝયો છ. સમતશભાઇએ અમારી સાથ થયલા વાતાવલાપ દરસમયાન

કહય ક, '૨૦૧૦-૧૧મા 'લકષમી િોટીજસ િોડઝસ િા.સલ'ના

અજવય ગજરાત સરકારની વાયિજટ સસમસતમા અમારા

ભાઇશરી દવજિભાઇ રાવજીભાઇ પટલ એસશયાના િથમ

નબરના તવરદાળના િોસસીગ યસનટની ટથાપના અગ

સમજતી કરાર કયાવ હતા. તા. ૧૭ નવમબર ૨૦૧૧ના

રોજ એસશયાનો નબર વન અન અાધસનક

ટકનોલોજીવાળો િોસસીગ પલાજટ શર કરી દવજિભાઇએ

સવલ ટવપન સાકાર કય છ એટલ જ નસહ પણ 'લકષમી'ના

બનર હઠળ સવવશરષઠ તવરદાળન ઉમપાદન કરી કપનીન

અગરટથાન મકી દીધી છ.”

અન 'લકષમી િોસટજસ' િોડઝટની િાજડન મખયસિ છ

‘દાના દાના ટવાદ કા ખજાના’. અાજ દરક ગજરાતણના

ઘરમા ન ભાણામા 'લકષમી'ન નામ પહલ લવાય છ.

LAXMI PROTEIN PRODUCTS PVT. LTD., Approach Road, Vasad - 388 306, Dist. - Anand (Gujarat), India.Phone : +91 - 2692 - 274143 +91 - 2692 - 274184, +91 - 2692 -274743 E-Mail : info@toordal.com

રાવજીભાઈ શનાભાઈ પટલ

'૨૦૧૧મા 'લકષમી પરોટીનસ પરોડકસ પરા.શલ'ના અનવય ગજરાત

સરકારની વાયબરનટ સશમશતમા પવ. દવનદરભાઇ રાવજીભાઇ

પટલ એશશયાના પરથમ નબરના તવરદાળના પરોસસીગ

યશનટની પથાપના અગ સમજતી કરાર કયાો હતા.

૨૦૦૬મા યશનયન શમશનપટર અોફ પટટ ફોર પલાશનગ

શરી એમ.વી. રાજાશખરનના હપત બપટ કપનીનો એવોડિ

લઇ રહલા મનજીગ ડારકટર શમતશ પટલ (બકાભાઈ)

Sardar Vallabhbhai Patel Institute of Technology (SVIT) – Vasad(Managed by The New English School Trust, Vasad)

At & Po: Rajupura, Vasad – 388 306, GujaratPhone Nos. (02692) 274766, 274489, 274357, Fax: (02692) 274540,

Website: www.svitvasad.ac.in

COURSES

Sr.Graduate Degree Programme Curr. Intake Sr. No Post Graduate Degree Programme

CurrentNo Intake

1 Civil Engg (**) 60 1 Master of Computer Applications (MCA) 60

2 Mechanical Engg (**) 120 2 M.E. – CAD/CAM (Mech.) 18

3 Electrical Engg (**) (#) 60 3 M.E. – EC (E & C) 18

4 Computer Engg (**) 120 4 M.E. – Computer (Comp.) 18

5 Information Technology (**) 120 5 M.E. – Structural Engg. (Civil) 18

6 Electronics & Comm (**) 120 6 M.E. – IT (IT & Cyber Warfare) (#) 18

7 Instrumentation & Control 60 7 M.E. – Electrical (#) 18

8 Aeronautical Engg 60

9 B. Architecture 120

(**) Accredited by NBA (National Board of Accreditation)(#) Increase in intake & approval awaited from AICTE, New Delhi

Why Admission at SVIT?

� Well qualified faculty members. 92% to 100% of the students got through exams and graduated successfully in all branches at GTU

� A Computer Centre with 14 Mbps Internet Bandwidth and an intranet using Linux & Window NT as OS is functioning on Campus.

� Well equipped Language Laboratory, Rich Library Facilities, E- Journals, Book Bank, Well-equipped laboratories, Workshops, Seminar Hall, Entrepreneurship Development Cell (EDC), IIPC, Classrooms, CCTV Cameras, Tutorial Rooms, Softwares, Gymnasium, Sports etc.

� Institute established Gold/Gold Plated Silver Medal to students who stood throughout First.� COLAB-CAD Centre of NIC, Govt. of India, , Prometric Test Centre, � Environment Schedule – I Auditors approved by Govt. of Gujarat� Placements in TCS, Ford, Infosys, Ford, Linde, E-infochips, L & T, Tech Mahindra, M & M, Elecon, Reliance, Tata, HCL, Airtel etc.

� 41 Univ. Sports Champions / 12 Runners-up.

�������������- &��#�-.+�#�$���(�##)��#�$����)����./ +���&���(.!��-.+ +,����#)& ,�& �� +�#�(-,����+$%+.,#(���.&, ��$&&,���**+)��#����

����������������������������� �������������� � &�������������� ������� ������0������������� ������� �� ��'�$&����(".+��(".+��)'

35

◌ કોકકલા પટલ

દદવથી પીડાતો દદથી દાકતર પાસ ઇલાજ કરાવવા જાય મયાર

તબીબી ઉપચાર સાથ દદથીન સહાનભસત ક સહદયતાની

પણ જરર પડ છ. કયારક કડક સમજાજી ક મડી દાકતર દદથી

સાથ તોછડાઇભયોવ વયવહાર કર મયાર એવા દાકતરોન મયા

જવાન દદથી ટાળતો હોય છ. ગત જાજયઅારીમા અમ અાણદના

વભવી સવટતાર ગણાતા શાટિી બાગ નજીક ડો. કક રોડ પર

જમની ડજટલ સજવરી સતત બીઝી રહ છ એ ડો. દયાકર

િસનના ખાનાપરન મળવા ગયા. દાતની સારવાર કરાવવા

અાવલા સખયાબધ દદથીઅો વિય સમય કાઢી ડો.

દયાકરભાઇએ અમન સમય ફાળવયો. દયાકર િસનના નામ મજબ અા

ડજટીટટનો ખશસમજાજ ટવભાવ. દાતના અસહય દદવથી કણસતા દદથી સાથ

ડો. દયાકર િસનના રમજભરી વાતો ન હસતા હસતા દાતનો તબીબી ઇલાજ

કરતા અમ જોયા. એમની પાસ દાતનો ઇલાજ કરાવનાર લડનના કજટન-

હરોમા રહતા એક યવાન દદથી રાજશ પટલ સાથ પણ મળાપ થયો. ડો.

દયાકર ખાનાપરના જણાવયા મજબ લડન, અાસિકા, કનડા અન

યએસએથી ઘણા એનઅારઅાઇ ભાઇ-બહનો મારી ડજટલ સજવરીમા અાવ

છ. કણાવટકમા જજમલા ડો. ખાનાપર ૧૯૬૬મા મબઇની નાયર ડજટલ

હોનટપટલમા સનાતક થયા એ પછી લખનૌમા ૧૯૬૯મા M.D.S

પોટટગરજયએશન કરી સિટન અાવયા. અહી તમણ િાયટનની સસઝસ

કાઉજટી હોનટપટલમા ડજટીટિી સવભાગમા કામ કય છ. ડો. ખાનાપર

જણાવય ક, “હ સિટીશ ડજટલ રજીટટાર ફોર હોનટપટલસ-

ય.ક.નો ભતપવવ સભય છ. માર ડજટલ સિસનક સપણવપણ

અમયાધસનક ડજટલ ટકનોલોજીતી સજજ છ.” Satelec

France TOP GRADE AUTOCLAVE,

Satelec Franceની સવસશિ સડઝાઇનની માઇિો મોટર,

જ સજીવકલ અન ઇમપલાજટોલોજી માટના માપ લ છ.

તઅો પાસ રોડ િાકફક એકસીડજટ િીટમજટ અોફ

મનઝસલો ફસસયલ િોમા, સચલડરજસ અોથોવડોજટીઝસ ફોર િસીસ

ઉપરાત નવીનિમ લટટટ પધધસત િારા દાત ઇમપલાજટ કરવા

સાથ િીજીસ, િાઉજસ તમજ અાખા મોઢાના દાતન સસરાસમક

ડજચર તયાર કરી અાપ છ. લઝર િારા યએસએની લટટટ

પધધસત X-SMART અન WAVE-ONE િારા એક જ સીટીગમા

દદથીન તકલીફ ન પડ એ રીત રટ કનાલ કરી શક છ. મોઢામા પઢાના નરમ

ટીટયઝની લસર િીટમજટ, લોકલ એનનટથસશયા અન હળવા ઘન હઠળ

ડજટો એલવઅોલાર સજવરીઝ િારા દદથીન ખરશીમા બસાડીન ડહાપણની દાઢ

(વીઝડમ ટીથ) કાઢવાની ડજટલ સજવરી કર છ. નાના બાળકોના વાકાચકા

દાત સરખા કરવા માટ અોથોવડોજટીક િસીસની ડજટલ િીટમજટ અહી મળ

છ. તદઉપરાત ઉઘમા દાત કચકચાવતા અટકાવવા માટ Bruxism

Guards ડો. ખાનાપરની ડજટલ સજવરીમા મળી રહ છ. ડો.ખાનાપરના

જણાવયા મજબ સવદશની તલનામા ભારતમા દાતની િીટમજટ ખબ વયાજબી

દર અન લટટટ પધધસતની ઉિમ િીટમજટ મળી રહ છ એટલ એનઅારઅાઇ

અહી ઇમપલાજટ, રટ કનાલ, િાઉન અન ડજચરની િીટમજટ લવા અાવ છ.

Contact: Dr D.P. KHANAPUR, Swapneel, opp. Bank of India NRI Branch, Dr. Cook Road, Nr. Shastri Garden, Anand, - 388001; Tel: 0091-2692 242122; 2692 255551,

e-mail: drdayaker_khanapur@rediffmail.com

દિટનમા ડનટીપટ તરીક પરકટીશ કરી ચકલા ડો. ખાનાપરન

દાતના દદદીઅોની સારવાર કરત લટપટ ઇમપલાનટ અન લઝર સનટર

36

મિીસાગર મિી ચરોતર ભીજાય◌ ભગીરથ બરહમભટટ

ભારત ભસમનો બગીચો એટલ ગજરાત અન ગજરાતનો બગીચો

ચરોતર છ.

‘આખ પડ તયા તડકો કણો, આખ ઠર તયા કનિયો-ફલો, આખ ઢિ તયા રાગી સરો, આખ ફર તયા તરવર ગણો...’

આ બધ જ ચરોતરન લાગ પડ છ. મારો જજમ ઉિર ગજરાતની કખ,

મોટો કયોવ અમદાવાદ, પણ મન ડાળ આપી ચરોતર... કોરધાકોર મલકમા

જનમ ધરીન મબલખ પાણી પીધ છ મ ચરોતરન. ચરોતરના િમયક ગામડાન

ભલ સનહાળય નથી, પણ એના િસતસનસધરપ મનખન મનભરી માણયો છ.

મહીસાગર અન વાિક વિ લીલીછમમ વનરાજીમા એક પોપટ બઠો છ,

આણદ અન ખડા સજલલાની કખમા એક બિ બઠ છ. એ પોપટ, એ બાળક -

ચરોતર છ. હ એ પોપટ છ - હ એ બાળક છ. મ ચરોતરન ચાખય છ, વળી

આખોમા રાખય છ. હથળીમા લઈન ટરવા વડ પટતકમા નાખય છ. આ

રસળયામણો િદશ જયા ટવામીનારાયણ ભગવાન ખદ આવીન વડતાલન મસદર

બાધય છ. ચોર-લટારાઓન જગલમાથી ચાલયા જવાની સદબસિ સઝી છ. એ

જગલમા મગલ સનમાવણ કરવાની, સવદયાનગર વસાવવાની એક સજવકની ઊસમવ

આકાર પામી છ. આ ભસમ એટલી બધી ફળિપ છ ક એમા તમ નાનીસરખી

ઇચછા રોપો તો આવતીકાલ એન કપળ ફટ! અન ઇચછાની વલન ફળ પણ

બસ. એ ફળનો ટવાદ એટલ ચરોતરની હવા. હવાની જમ અહીના માણસો પણ

ઇચછાની વલ થઈન ઊડનારા... ઇચછ મયા ઊડનારા... આકાશ-પાતળ ખદી

વળનારા, સાગર પાર જઇન નવખડ ધરતીન માપ કોઈએ કાઢય હોય તો આ

ચરોતરના નવજવાનોએ જ... ચિ ઉપર વસવાટ થશ મયાર પહલી નોધણી

ચરોતરવાસીની હશ એવી કલપના અશઝય નથી.

અહીના લોકોન સાહસ ગજબન... કોઈ પણ ભોગ દસરયાપાર જવાન

સપન... દસરયાપાર જવાના કાવસડયા લાવવા ઝયાથી? ખતરમા કજસરન

વાવતર કરી રસપયા કલદાર લણ... અન એ લણણીથી પરદશ રળ... દવ કરી

ઘી પીવાની લત ચઢી જતો પટલ મમતમા ન મમતમા ડબી જાય મયા સધી પાછ

વળીન જોતો નથી. સમાજના ખચવન દીવ ઊજળો દખાવામા માન છ. આ છ

એની માનસસકતા.

અહીની ઋતઓ જદી જદી ગધવાળી છ. એનો આકાર એક જ, ગધ

નોખી. ઝયારક તમાકની, ઝયારક કળની, ઝયારક ઘઉની તો ઝયારક

ડાગરની... આ ગધના અણસાર ઋતઓ ઓળખાય અન એ ગધન સથવાર

ચરોતર પરખાય... મહીસાગરનો તો મસહમા ઘણો જ મોટો. એ પવનની સાથ

જાય છ ક પવન એમા જહાય છ! કળી જ ન શકાય. વાસદની ધાર પરથી એના

વહણન જઓ તો એ રપરમણા તમારી નજરન પણ તાણી જાય... િશાત

મહાસાગરના કકનારા સધી તમ પણ ખચાતા જાઓ. તણાઈ જવાન ગમ.

મહીસાગરની મહી આખ ચરોતર તણાય છ. એ તાણન કોઈનય દઃખ નથી,

સખ છ. વડતાલ, ડાકોર અન બોચાસણની બોલબોલા છ. માતાના રથ દોડ

છ. ધજાઓ-પતાકાઓ દોડ છ. સવહાર કરનાર જન સાધઓની જમ ભસિના

પગલા દોડયા કર છ. અસગયારસ, પનમ અહી શબદોની ભાર ભીડ થાય છ.

ગલાલથી શબદો ગલાબી બની જાય છ.

ચરોતરના ખતરો ભીમ જવા ખડતલ છ. એની કાયામા અખટ શસિ છ.

એના શઢા રપકડી સાડીમા પાલવ જવા છ. એ પાલવમા ઊઘડતા તણપષપો

જોઈન ખતર પણ હરખી ઊઠ છ. એની વાડ વાડ ટહકા સવયાય છ... એના

અણએ અણમા પવનનો ગભવ રહ છ અન એ ગભવ ધારણ કરીન ખતર ધજય

બન છ. વળી ખતરન શઢ તરવર ગીત ગાય છ, એની ડાળ બઠલા પખીઓ

દરદરથી ડાકોરજીના રણછોડરાયના ટૌકા કર છ. એમાની કોઈક ચકલી

ગોમતીજીમા જહાવાની બાધા રાખ છ. ઊડીન ગોમતી કાઠ પહોચી જાય છ.

કોઈક કાગડો જહાતી ચકલીન સનહાળ છ. મયા ડોકારના ઠાકોર પણ મછમા

હસ છ. માયાન તો ભઈ એવ!

લીમડાની વટતી ઓછી થતી જાય છ. રાયણન સનકદન નીકળી ગય છ.

ઝયાક ભાઈકાકા જવા દસિવત નવતર વિો લાવ છ. પણ એની વટતી વધતી

નથી... નાગપચો, રિપણશ, ખતરોના ઉદરમા તમાક નામનો કપત પાક તો

પણ ચરોતરી ખતરો કઈ નાનમ અનભવતા નથી. કજયાના કાનમા સોનામા

ઝમખા લટક એમ અહીના ખતરોમા કળાની લમો! કળ એ પવનની પતરાળો

છ. પવન એની સોડમા લબાવ છ. સવશરાસત લતો હોય છ. લીલીછમ કળની

ઇચછાઓ ચરોતરી કજયાના અરમાનોમા રપાતસરત થઈ જાય છ.

તમાક, કળની જમ અહીની ધરા અિત માતમવ ધરાવ છ. આખા ચોખા

ધરાવનાર ધરા ફળવતી ન હોય તો હોય શ? િમયક ઝયારીઓમા ‘ડાગર’

લઇન ઊગલી યૌવના ધરાની ઇચછાના અકરો છ. એટલ જ તો દવપજામા એન

ટથાન છ. અહીના પટલો પહોળા મોટા ઘરમા સનવાસ કર છ. હવલી જવી

મોકળાશ, આગણ તલસી અન ગામમા અન ખતરમા વિો જ વિો. ગામ ગામ

બાવળ છ, લીમડા છ. વિના મળમા ધરાિીસત છ... વસત અન પાનખર વિો

િારા સવસદત થાય છ. બાકી પટલ ભાઈઓન એની ખબર હોતી જ નથી, એમન

તો સામાસજક લગનની મોટાઈનો મોભાદાર મસહમા હોય છ. સડસમબર આવ છ.

એન.આર.આઈના ધાડા વછટ છ. પરણવા-પરણાવવાની મોસમ શર થાય છ.

વતનમા સવદશમા પરફયમસની વહચણી થાય છ.

િહલાદપરીન પટલાદ થય. એ પટલાદમા રણછોડરાયની કપાથી મારો

કાયવકાળ િારભાયો. પટલાદ મન િવશ અપાવયો છ. આ િદશનો પહલો

પસરચય મયાથી પામયો છ. દતાલીવાળા સસિદાનદજીની સવાસ મ પણ લીધી

છ. પટલોના પસરચયમા મયાથી આવયો છ. પટલ ભારાડી. સવદન ઓછ હોય

એવ લાગ છ, પણ સવપરીત સજોગોમા બાથ ભીડનારા. ડર નસહ. સાહસસક.

અસતવસિમા ટકી રહતા વિો જવા, લીલાછમ ટકવાળા. પોતીકાપણ ઝાઝ.

‘આ અમારો છ’ એવી ઉસિ અહી ઝાઝી સભળાય. તમની આમમીયતા મળવી

લીધા પછી ઓસશક હાથ રાખી સઈ જવાન. આપણી સચતા એમન માથ...

પટલાદ છોડી આણદમા આવયો... રામકષણ સવા મડળની સટથામા જોડાયો.

રોકસડયા હનમાનની સામીપયમા આનદ કરવાનો લહાવો લીધો છ. એ આનદ

રોમરોમ મઢીન બઠો છ. મયાથી વલલભ સવદયાનગરીમા એના આકષવણ દોડી

આવયો. પ. ભાઈકાકાના મળ અન કળ એચ.એમ.ના શાલીન અકર અન

સી.એલ. પટલની વયાપકતાનો પસરચય થયો છ. વિની ડાળીઓ જવા

સવદયાથથીઓ - પણોવ જવા પખીઓ પષપો જવા ગરજનો, થડ જવા સચાલકો...

જગલમા મગલબાગની મહકથી ગાડોતર થઈ ગયો છ. અહીના સવદયાથથીઓની

આખોમા દખાય સરદારની તાકાત, એમની િસતભામા પમાય એચ.એમ.ની

કશાગરતા. એ સવદયાથથીઓના શબદોમા હોય સવઠઠલભાઈની વીરતા, ઝયાક

દખાતી હોય સવઠઠલકાકાની ભિતા... કસરયનની િાસત - સતરામ મહારાજની

લગન... મોતીભાઈ અમીનની પરબડી, રસવશકર મહારાજની સાદગી,

બબલભાઈની સાહસજકતા ઠર ઠર દખાય છ. ગોવવધનરામ, પટલીકર ક રાવજી

જવા સજવકો કોઈ જોસફની, અશોકપરીની ક હરીશની પીઠ થાબડતા હોય

એમ કલપ છ મયાર એમા દખાય છ. ચરોતરની ચતના એ જ મારી સમસિ.

(લખક જાણીતા સાનિતયકાર અિ સરદાર પટલ યનિવનસિટીિાગજરાતી સાનિતય નવભાગિા ભતપવિ અધયકષ છ.)

આિદ શજલલાના વલલીન કનવાલ સરોવર(ફોટોઃ સનિલ આડસરા)

37

�7��"7�/�7�8"�%7�7A�@�7�"7� )<#@�8 9#7�7���E" !7�� �7

(A0)7#!@��>�E�)7E(��E�1@ 7A��9�@��@� ;-!�"F�E����7�;'�@�8�(3�*!7A�7"7G� )7"7G�@��<� )7"7�8�@�@��/(@

&7)8��"A�"7�8���<�&7��8���9�;E���"7%�7�)@!��<�"7�/�7��7�&<��(@�7�"@��<���D28 A��E"%7"@ 7A��7�<!��7� ;-!�"F�7�"7�/�7�8��B�7� 7$7�@���)<"%7�8��"A�"7�$%7��")8��<�(A�< " "�8��#7�7"8�"8�8�@��7��8+��E(�8��!�9" 7A�� ;;--!!�""FF@@���<<%%77���>>�66��88��

""--�����&&<<��77!!""�����;;"" ##88�����66��88��� ;;AA��77�����@@""##����@@��77�������==++��<<��77�������**!!77EE����77���77��77 ��88""88!!##��<<�))88""77��88���<< � &&88���%%��==� ((88����77((77���77��88��<<���((77""��88�%%��==�%%CC��%%77 77AA���77%%<<��<<�� �7�� ��7"�"F@�<�E�.�7��7"8�"@�57"7��9�7�9�7�"A��7�"F@�8E��7����"8��7"���7A���>��#7���7�"�%7�8��B�7��?!7"

�"%7 7A��7%<��<���7���"7A�E%E%��"F@�8� 7$7�@(7�<�"7�/�7�8�4<#"8�

�:B���7��<+�+��*!7E��8��#7�A�%<"7!�8

��#,���<�

��������������������������������������������� �������������������������

We specialise in Rajasthani Kantha (Necklaces) with precious GemstonesEmerald, Ruby, Sapphire, Spinel, Topaz, Tourmaline, Turquoise, Coral, Opal,Tanzanite, Onyx and Garnet. Our High quality products at very low rates.

���������������" �� ���"�������� ���������������#�������������!���������

38

જણ, જમીન અન જળ જયા એવા ક જગત રચાય◌ જશવત રાવલ

ચરોતર એટલ? આણદ, નસડયાદ, ગજરાત, ભારત, લડન, ઈગલજડ,

આસિકા, અમસરકા, એસશયા ખડ, યરોપ, સવિના ૨૨૫ જટલા દશો.

આ બધામાથી કયો જવાબ સાચો ગણાય. કોઈ એક કહીએ તો જવાબ ખોટો

પડ, આ બધ એટલ ચરોતર. એક નાના ગામડામાથી નીકળ અન આખા

જગતમા ફલાઈ જાય એ ચરોતર. ચરોતરનો અથવ જોઈએ ત પહલા

એક સાદો અથવ આપી શકાય ક ચરોતર એટલ સવવિ, ચારકોર,

સચરાચર. ચરોતર બધામા સમાય, ચરોતરમા બધ સમાય. થોડી

અસતશયોસિ કરીન કહી શકાય ક પથવીનો ગોળો એ જ ચરોતર.

જણ (Man), જમીન (Land) અન જળ (Water) એ િણ જના

ખખડધજ, ખબરદાર અન ખશહાલ હોય એ િદશ ચરોતર. સાહસ,

કનહ, કશાગરતા અન પહલ કરવાની વસિ એ ચરોતરી જણના ગણ છ.

એટલ તો ચરોતરના લોકોએ ઘણો વહલો દસરયો ડહોળયો અન પરદશ

ખડયો. ભાઈકાકાએ ચરોતરની જમીન અન જળ સવશ અદભત સમજ

આપી છ. ‘ચડ વતર’ એટલ ક નાના ચર જટલા પાણીથી જ જમીન

તરબતર થઈ જાય (પાણી જોરવાળ ન જમીન કસવાળી) એ

જમીનવાળો િદશ એટલ ચરોતર. આ જમીનમા જ જજમયો છ અન આ

પાણી જણ પીધ છ એ જણ ચરોતરી. એ જયા જાય મયા ચરોતર ઊભ

કર. પાણા (પથથર)માથી પાણી નીપજાવ એ ચરોતરી. એના જોર,

જોશ, જોમ અન જીગર જગતભરમા ડકા વગાડયા છ. અહી એવા થોડા

બડકમદાર ચરોતરી મહામાનવોન આપણ મળીશ.

થોડ ચરોતર દશવન કરી લઈએ. ખડા પરગણા (સવટતાર)મા

આવલા ૧૦૪ જટલા ગામોનો સમહ ચરોતર તરીક ઈસતહાસમા ઓળખાય

છ. પટલાદ એમા મખય ગણાત. મળ પાટીદારોથી રસળયાત થયલો આ

િદશ સચડોતર, ચારતર, ચરોતર એમ સવસવધ નામોથી ઓળખાતો રહયો

છ. રમણીય િદશ લખ ચારતર કહવાય. ચારો (ઘાસચારો) પષકળ થતો

હોવાના કારણ ચારોતર કહવાય, એમ અનક મત ચરોતર સવશ છ.

સાબરમતી અન મહી નદી વિનો િદશ, મહી અન વાિક વિના

િદશન પણ ચારતર કહવાયો છ. વાલમીકકના રામાયણમા મહી નદીનો

ઉલલખ છ. મહાભારતમા પણ મહી નદી ‘મસહતા’ નામ છ. જના કાઠાના

િદશન ‘મહયિર’ કહયો છ. આ મહયિર પણ પણ ચરોતર હોઈ શક છ.

આજ આ ચરોતર એ ભૌગોસલક નહી, પણ વયસિ સવષયક અથવા તો

ગણવાચક ઓળખ બની ગઈ છ.

કહ છ ક અમસરકા શોધવા નીકળલો વાટકો-ડી-ગામ આસિકા

પહોચયા પછી દસરયામા અટવાઈ ગયો. આસિકાના કકલયા બદરથી વાટકો-

ડી-ગામાન ભારતના કાલીકટ બદર દોરી લાવનાર હતો ચરોતરના ખભાત

બદરનો ખલાસી કાનજી. ચરોતરનો ઈસતહાસ દજવ

આ િથમ દસરયાખડ છ.

ચરોતરમાથી લડન સૌિથમ પહોચ છ

નસડયાદના શામળદાસ દસાઈ. શામળદાસ દસાઈ

માિ લડન પહોચયા એટલ જ નહી, અસલ ચરોતરી

કૌવતના પણ એ િતીક બની રહયા. એ વખત

લગભગ સવિ પર જની હકમત િવતવતી હતી એવી

ઈગલજડની રાણી પાસ પહોચયા, અગરજો સામ જ

જીમયા અન જયાય મળવયો. બનલ એવ ક

દસાઈગીરી અગ એમના કટબન અગરજો સાથ

ઝઘડો પડયો એમા અઅગરજોએ દસાઈગીરી લઈ

લીધી. અગરજ તો એ વખત આખરી એકકો ગણાતો.

પણ શામળદાસ ય ચરોતરી માટીના અન પાણીના બનલા હતા. એ ખભાત

બદરથી વહાણ લઈન ઊપડયા. લડન પહોચી ધોળ દાડ રાણીના દરબારમા

સળગતી મશાલો લઈ પહોચયા, દરબાર આચચયવમા પડયો. શામળદાસ કહય,

‘રાણીના રાજમા ધોળ દાડ અજયાયન અધાર છ, તથી મશાલ લઈન આવયો

છ.’ દસાઈગીરી પાછી મળી ગઈ. એ લડન જનારા અન અગરજન ભ પાનારા

પહલા ચરોતરી બજયા. વપારી તરીક ઉિરસડાના ચતરદાસ ગગારામ પટલ

સૌિથમ લડન આવલા, ન કટપીસનો વપાર કયોવ ન વપાર માટ તકો સજીવ.

આવો જ બડકમદાર બહાદર પાઝયો આણદમા. ૧૮૫૭ના સવપલવમા

અગરજોન પડકાયાવ. આણદની ઊડી શરીનો પાટીદાર ગરબડદાસ મખી.

ગજરાતનો આદામાનની જલમા થયલો પહલો શહીદ. આણદમા છાવણી

નાખી બઠલા અગરજ સજય પર પોતાના સાથી સાથ િાટઝયો. લગન થય ત જ

સદવસ પકડાઈ ગયો. કાળા પાણીની સજા થઈ ન મયા શહીદ થયો. તમના

સાથીઓ હતા હસરલાલ મખી, બાપજી પટલ, મળજી જોશી, કષણરામ દવ,

આહજી પગી ન બીજા. આ બધા ય અગરજની ગોળી ખાઈ ક ફાસીએ ચઢી

શહીદ થયા, પણ આણદના માથ પોતાના લોહીથી કાયમ વહ તવ ગૌરવ

ટીળક કરતા ગયા. પાડોશી ગામ ખાનપરના જીવાજી ઠાકોર પણ અગરજો

સામ લડયા ન ફાસીએ ચઢયા.

ચરોતરના ધીગા મહાનાયકોની વાત કરીએ ત પહલા વિ અહી

થયલી સવરાગનાઓન ય જરા ટમરી લઈએ. જ પાણીએ પરષોન લડવયા

બનાવયા એ જ ચરોતરી જળ નારીઓન ય ઝઝાર બનાવી છ. શહીદ થયલા

ગરબડદાસ મખીના પરણતર લાલબા અડાસના. દાપમયજીવન મડાય એ

પહલા તો પસત પકડાઈ ગયો, ન કાળા પાણીએ ગયો. લાલબાએ નકકી કય

પસતન છોડાવીશ. એ વખત અગરજ સબો તો બસ મબઈમા. અડાસ બહાર

કશ જોયલ નહી એવી એ ગજાદાર બાઈ ચાલી નીકળી મબઈ જવા. ચાલતી,

અથડાતી-કટાતી મબઈ પહોચી. હાકમન મળી. ગરબડદાસની કથા કહી.

ગવનવર તો દગ થઈ ગયો ક આ અજાણ બાઈ ઠઠ આણદથી અહી સધી

આવી! ગવનવર ગરબડદાસન છોડાવવાની ખાતરી આપી. કલપના ન થઈ

શક એવ સાહસ લાલબાએ કરી બતાવય.

આવ જ સાહસ કરનાર હતા ઉમરઠના એક

સનનારી. ઉમરઠના કશવલાલ સિવદી મોમબાસામા

નોકરી કરતા હતા. િથમ સવિયિ વખત તઓ

જમવન જાસસ છ એવા આરોપ હઠળ પકડાયા. કોટડ-

માશવલ થયો ન કશવલાલન ફાસી ફરમાવાઈ.

કશવલાલના પતની ઝઝમયા. હાઈ કોટડના અગરજ

જયાયાધીશન એમણ ગળ ઉતાય ક એમના પસત

સામનો આરોપ ખોટો છ. એ વખત આસિકામા

મોમબાસાથી નરોબી જવ અઘર હત, પણ એ બાઈએ

પસતન સનદોવષ છોડાવયા.

સાહસ અન નવિટથાન એ ચરોતરી

પાટીદારની ખબી છ. સમસિ અન સપસિ એ કાયમ

ચરોતર પાટીદારની ખોજ અન િરણા રહયા છ. ચરોતરી પાટીદાર કોઈ એક

નટથસત સાથ લાબો સમય સમાધાન કરી શકતા નથી. પોતાન અકળાવનારી

કોઈ પણ પસરનટથસતનો એ હલ શોધી જ કાઢ. ૧૯મી સદીના અત ભાગ

આસથવક ભીડ ભાગવા નવી ઉભરતી આસિકાની વસાહતો તરફ એણ મીટ

માડી.

કરમસદના મગનભાઈ નારણભાઈ પટલ (મોટા), ઈિરભાઈ

નારણભાઈ પટલ (બાબ) અન વસોના ઉમદભાઈ ભલાભાઈ પટલ

(મહામમા)એ સિપટી સૌિથમ સાહસ ખડી પવવ આસિકા પહોચી. અમયત

(ફોટોઃ સનિલઆડસરા)

સરદાર પટલ

39

વી.એ. મનશી નચર ઝયોર સજટર એટલ કદરતી

ઉપચાર પિસતન સજટર, જમા કોઇ દવાઓ આપવામા

આવતી નથી, પરત આ એક એવી જીવન પિસત છ ક

જ સવિમા સૌથી જની અન પથવી પર માનવીના જજમ

સાથ જ સવકસલી છ.

મહામમા ગાધીજી આ પિસતના ચાહક અન િચારક

હતા ત વાતથી તો ભાગય જ કોઇ અજાણ હશ.

તદરટત શરીરમા જ તદરટત મન વસ છ. માનવ

શરીર કદરત પાચ મહાતતતવોન - પથવી, જળ, વાય, તજ

અન આકાશમાથી બનાવય છ. આ પાચ તતતવો િારા જ

શરીર ટવાટથય ટકાવી રાખવ જોઇએ. નચરોપથી, આ પાચ તતતવોનો જ સતત

ઉપયોગ કરીન, શરીર શરમ િારા, શરીરમા રોગ િવશ જ નહી તવી જીવનશલી

અપનાવીન, કદરતી રીત જ જલદી અન કાયમી રીત રોગ દર કરવા માટની

ઉપચાર પિસત છ.

વી.એ. મનશી નચર ઝયોર સજટર, ભારતમા ગજરાત રાજયના આણદ શહર

પાસ આવલ વલલભ સવદયાનગરમા નટથત છ. આણદ રલવ ટટશનથી પાચ

કક.મી.ના અતર, લાભવલ - બાકરોલ રોડ ઉપર ત આવલ છ.

આ સજટરમા િવશતા જ તના શાત અન

ખશનમા વાતાવરણ, ટવચછ હવા-પાણી,

પિીઓનો કલરવ, વિાચછાસદત કદરતી

સૌદયવ અન સતોના આશીવાવદના આધયાનમમક

ટપદનોનો અનભવ થાય છ અન હળવા થઇ

જવાય છ.

ભારતની િખયાત નચરોપથી કોલજ અન

હોનટપટલમા તયાર થયલા, સડગરીધારી

નચરોપસથટટ ડોઝટરોની દખરખ હઠળ સવસવધ

િાચીન અન અવાવચીન પિસતની સગવડ

ઉપલબધ કરાઇ છ, જથી અસનયસમત બનલ

જીવન પિસતન પનઃ કદરતી ટવરપમા લાવી

દવામા આવ છ. ડોઝટરો દદથીઓની સચકકમસા

કયાવ પછી જ-ત તકલીફો માટ ખાસ સારવાર અન આહાર નકકી કર છ. સમતોલ

આહાર અહીના ભોજનાલયમા ડોઝટરોની સચના મજબ જ તયાર થાય છ.

સમગર સકલની મધયમા, મખય વાતાનકસલત િીટમજટ સજટર છ. અહી ટિીઓ

- પરષો માટ અલગ વાતાનકસલત કબીનોમા ડોઝટરોની સચના મજબ મસાજ

થરાપી, હાઇડરો થરાપી, મડ થરાપી, વગર િાચીન સારવાર અપાય છ.

આજ સજટરના સવશાળ વાતાનકસલત ખડમા સવસશિ અવાવચીન સાધનો

જવા ક થરાપસટક એઝયિશન, થમવલ મસાજર બડ, મોટરાઇઝર િડ મીલ,

મોટરાઇઝડ બોડી ટલીમર, નટપન બાઇક, સરઝયમબજટ બાઇક, સમની ટટશન

સજમ, એબ એઝસરસાઇઝ, ઇલઝિો-મગનસટક બડ તથા કફસઝયોથરાપી જવી

સારવાર પિસતની સગવડ છ, અન દદથીઓન જરર મજબ રોજ સવાર-

સાજ ડોઝટરોની સલાહ અનસાર અન તઓની

હાજરીમા સારવાર અપાય છ.

આતર શસિ િારા આરોગય અન આયષય માટ અસત અસરકારક એવી

કોલોન ઇસરગશન પિસત પણ અહીની સવસશિતા છ.

અહી સારવાર માટ આવતા દદથીઓન રહવા માટ એ.સી./નોન એ.સી., વટટનવ

ટટાઇલ - એટચડ ટોયલટ યસનટ સાથની સદર વયવટથા છ. િાથવના તથા

મસડટશનની પણ વયવટથા અહીના ડબલ ડકકર સપરાસમડમા કરવામા આવી છ.

સમગર કમપસન ફરતો સદર લાઇટ અન સાઉજડ સસટટમ સાથનો વોક પાકક છ.

સકલની ટવચછતા અન વયવટથા ઊડીન આખ વળગ તવા છ. અનપમ સમશન

સટથા સાથ સકળાયલા સસનષઠ, સવાભાવી કાયવકરોની સતત દખરખ આ નચર

ઝયોર સજટરન મળતી રહ છ એ એન સદદભાગય છ.

જગતના સૌ મહાન પરષોએ એક જ સશખામણ આપી છ, ગો બક ટ નચર -

િકસત તરફ વળો. માનવીએ કદરત તરફ પીઠ ફરવીન મોટી કકમત ચકવી છ.

નચર ઝયોર એ કદરત તરફ વળવાનો એક માગવ છ.

વી.એ. મનશી નચર ઝયોર સજટરમા િીટમજટ માટ દાખલ થવાથી જીવન

જીવવાનો એક નવો રાહ ખલ છ. અનક દદથીઓ સારવાર માટ આ સજટરમા

આવ છ અન િસતવષવ ૧૦-૧૫ સદવસ શરીર શસિકરણની ઉપચાર યોજનાના

લાભ લઇન, થાકલા શરીર યિમા નવી ચતના ભરીન

પાછા જાય છ.

Vitthalbhai Ambalal Munshi Nature Cure CentreLambhvel-Bakrol Road, Nr. Vinukaka Magr, Vallabh Vidyanagar Dist: Anand, Gujarat - 388120

Telephone: +912692-230835 Website: www.munshinaturecure.org E-mail: vamnaturecure@hotmail.com

અનપમ દમશન સચાદલત - વી.એ.મનશી નચર કયોર સનટર એટલ

વગર દવાએ દદદીન સારા કરત તદરપતીન મદદર...

40

હાડમારીવાળ જીવન, જગલી િજા, મામલી વતન - એ બધી જ સવટબણાઓ

ભોગવી, પણ સકડો ચરોતરી કટબો માટ સમસિન બાર આખર તમણ

ખોલી નાખય. એટલા બધા લોકો ગયા ક મયાની રલવ ‘પટલ રલવ’ તરીક

એક સમય ઓળખાતી. તો વપારનો આરભ કરનારા ચરોતરના બકા હતા

સણાવના છોટાભાઈ એસ. પટલ, પલાણાના સી.એમ. પટલ પછી તો

ચરોતરવાસીઓ એક પછી એક ધધા-વપારમા પોતાન કૌવત બતાવતા

ગયા, ન સવટતરતા ગયા.

૨૦૧૨ન વષવ ભારતીય સસનમાન શતાબદી વષવ હત. ભારતમા જયાર

સસનમા આકાર લઈ રહય હત એ જ ગાળામા આસિકામા સોજીિાના

ગોરધનભાઈ જસીગભાઈ પટલ (મહામમા)એ પોતાન સસનમા શર કય હત.

૧૯૨૦મા ભાદરણના મસણભાઈ હાથીભાઇ પટલ ભારતથી ‘શઠ સગાળશા’

અન રાજા શરીપાળ તથા જસમન ઋસષ એ બ કફલમો મગાવી દશાવવી. ભારતીય

કફલમોનો મયા િારભ કયોવ હતો. પછી તરત જ કરમસદના ભોગીલાલ

મરઘાભાઈ પટલ ‘સતી પાવવતી’ અન ‘કષણ-સદામા’ એ કફલમો ચલાવી.

ચરોતરના આ બધા િથમ નાયકોએ સવિમા િવશવા અનક બાકોરા

કરી આપયા. જમાથી ચરોતર ઠર ઠર સવટતરત હત ન આજ ૨૨૫ જટલા

દશોમા ચરોતર સવલસ છ. આ બધા સવટમસતની ગતાવમા ધકલાઈ ગયલા

નાયકો છ. એમન ટમરણ રહ ત જરરી છ.

ચરોતર ભારતન અનક સપત આપયા છ. દશની આઝાદી અન

આબાદી, સશિણ, સાસહમય અન સમાજ, વપાર અન ઉદયોગ એમ

ભાતભાતના િિ િદાન કરનારી સવભસતઓ ચરોતરની માટીમાથી પદા થઈ

છ. ભારતના ટવાતતરય સગરામની સશરમોર સિપટી ગાધી, સરદાર, જવાહર

પકી સરદાર વલલભભાઈ પટલ ચરોતરના પિ

છ. કરમસદ ઝવરભાઈ અન લાડબાના પિ

વલલભભાઈ ઈગલજડથી બસરટટર થઈ ભારત

આવયા. ૧૯૧૫મા ગાધીજી સાથ સપકક થયો ન

જીવન દશસવામા સમસપવત કરી દીધ. ૧૯૭૭મા

ખડા સમયાગરહ કરી લડવયા તરીક િટથાસપત

થયા. ૧૯૨૨મા દશવયાપી બનલી નાગપર ઝડા

સમયાગરહના એ સનાસપત બજયા, ન સવજયી

થયા. ૧૯૨૪મા હસડયા વરા સામ બોરસદ

સમયાગરહ કયોવન અગરજોન હફાવયા.

ગજરાતમા પર આવય મયાર અદભત

વયવટથા ગોઠવી તારાજીમાથી ઉગરલા લોકોન ઊભા કરી દીધા. ૧૯૨૮મા

અસત િસસિ બારડોલી ‘ના કર’ લડત આરભી. આખી અગરજ સલતનતન

હચમચાવી. આ લડતની જીત એમન ‘સરદાર’ બનાવયા. ચરોતર પાટીદાર

દશનો સરદાર બજયો. આઝાદીની ચળવળમા સતત જલવાસ ભોગવતા

રહયા. ગાધીજીની જોડાજોડ સઘષવ કરી ભારતન આઝાદી અપાવી.

આઝાદ ભારતના િથમ નાયબ વડા િધાન અન ગહ િધાન બજયા.

સાડા પાચસોથી વધ રજવાડા (ટકડા)મા સવખરાયલા ભારતના નવસનમાવણન

ભગીરથ કાયવ હાથમા લીધ ન ઝડપભર બધા રજવાડાન દશમા

સવલીનીકરણ કરી અખડ ભારત રચય. ટવાટથય કથળલ રહત હોવા છતા

આઝાદ ભારતના સનમાવણ માટ સતત મથતા રહયા. દશની સસસવલ સવથીસ,

રસડયો સવા ઉિમ રીત િટથાસપત કયાવ.

અમયત સાદગી એ જીવનનો મિ રહયો. પોતાના પદથી

લશમાિ ફાયદો કટબી ક સગા-સનહી ન ઊઠાવ તની કાયમ

તકદારી રાખી. ૧૯૫૦મા આ સવરાટ યોિો ૭૫ વષવની વય મમય

પામયો. આટલા મોટા પદ પર રહીન સવદાય લનાર એ મહાપરષ

પોતાની પાછળ અઢીસો રસપયાન બજક બલજસ અન બ જોડ કપડા

અન ગજાવર કામગીરી છોડતો ગયો. એ ફકીરની જમ જીવયા,

પણ દશન અમીરન જમ આપય. સવદયાનગરન સશિણધામ અન

આણદની અમલ ડરી એમની િરણાથી આકાસરત થયા. ચરોતરન

સરદાર કાયમ ગૌરવવત અન મસહમામસડત કય.

સરદાર વલલભભાઈની સાથ જ સાભર એમના ભાઈ

સવઠઠલભાઈ. આઝાદીના લડતના એક વીર યોિ અન મહામમસદદી રાજપરષ.

ભારતમા અગરજી હકમતમા બનલી વડી ધારાસભના એ િથમ ભારતીય

િમખ બજયા. સવઠઠલભાઈએ ભારતના ટવાતતરય સગરામની સવદશોમા જોરદાર

પરવી કરી. મબઈ શહરના કોપોવરશન િમખ પણ બજયા. સરદાર

વલલભભાઈ સાથ બારડોલી સમયાગરહ અન રલસકટ વખત જબરજટત

કામગીરી કરી. સવદશમા સભાષચિ બોઝન પણ ટકો આપલો. સમગર જીવન

એમણ દશન ચરણ ધરી દીધ હત. ૧૯૩૩મા ડબલીનમા મમય પામયા.

સવિની કાલજયી અન િાસસક કસતઓમા જન નામ લઈ શકાય તવી

ગજરાતીની મહાનવલ ‘સરટવતીચિ’ (ચાર ભાગ)ના લખક ગોવધવનરામ

માધવરામ સિપાઠી એ ચરોતરનો તજટવી સાસહમય પજ. ગજરાતના સાિર

અન સાસહમયરતનો પકીના એક. ગજરાતી, સટકત અન અગરજીમા સાસહમય

રચનાઓ કરી. િારભ વકીલાતનો વયવસાય કયોવ.

કલાજત કસવ તરીક િખયાત અન ‘ગજાર જ શીર તાર જગતનો નાથ

સહી લજ’ એ િખયાત પસિઓના સજવક કસવ બાલાશકર કથાસરયા

નસડયાદના સાઠોદરા નાગર. ‘ભારત ભષણ’ માસસક કાઢય હત. ગજરાત

અન સહજદટતાનના ઈસતહાસની ચચાવ જગાવી હતી. પાસરભાસષક શબદોનો

કોષ રચવાનો િયાસ પણ કરલો. અગરજી, ફારસી, સટકસત, સહજદી અન

અરબી ભાષાના અભયાસી હતી.

અમસરકામા ભરાયલી ધમવસસદન ટવામી સવવકાનદ ગજવી. સસદમા

નસડયાદના િકાડ પસડત મસણલાલ નભભાઈ સિવદીએ પણ પોતાનો સનબધ

મોકલલો. ટવામી સવવકાનદ પણ મસણલાલ સિવદીની સવિતાથી િભાસવત

થયા હતા. સટકતના એ િખર અભયાસી. ૧૯૮૫મા નારી સશિણના િસાર

માટ ‘સિયવદા’ માસસક શર કય. તઓ વદાતના પણ ઊડા અભયાસી હતા.

ગજરાતી પસડતયગી સાસહમયના એ અગરણી સાસહમયકાર. તમણ ખબ જ

પારદશથી રહીન પોતાન આમમચસરિ લખય છ જ િગટ થતા મોટો ઉહાપોહ

મચલો.

સમગર ગજરાતમા પટતકાલય િવસિનો િારભ અન િસાર કરનાર હતા

વસોના મોતીભાઈ નરસસહભાઈ અમીન. સમાજસવા સશિણથી જ થઈ શક

એમ લાગતા તમણ બધ મયજી સશિક થવાન પસદ કય. પટલાદની અગરજી

શાળામા હડ માટતર થયા. ૧૯૦૬મા ‘સમિ મડળ

પટતકાલય’ ટથાપી ગજરાત વયાપી પટતકાલય

િવસિનો િારભ કયોવ. ‘પટતકાલય’ નામન

માસસક શર કય. પટતકાલય િવસિ ઉપરાત

સશિણ સટથાઓ, સહકારી મડળીઓ,

છાિાલયો ટથાપયા. વસોમા ગરામોિારની અનક

િવસિઓ શર કરી. પગરખાની પરબનો નવતર

િયોગ કરી ઉનાળામા પગ બળતી મસહલાઓન

મદદ કરી.

આણદની િસસિ સશિણ સટથા ચરોતર

એજયકશન સોસાયટીની ૧૯૧૬મા ટથાપના

કરી. વડોદરામા ચરોતર બોસડિગ હાઉસ અન વસો કળવણી મડળ પણ

મોતીભાઈએ જ ઊભા કયા. પોતાની સમલકત તથા પોતાન મળલી ભટના

નાણા એમન સમાજન આપી દીધા. જમન ‘ગરથાલય ઉદયમ સપતામહ’ એવ

સબરદ અપાય એ મોતીભાઈ ચરોતરની મોટી સાિરી સવભસત હતા.

ચરોતર જના પર કાયમ ગૌરવ લશ તવા સવદયાપરષ થયા ભાઈકાકા.

રાજા ભગીરથ ગગાન અવતરણ કય, તો ભાઈકાકાએ સરટવસતન

સવદયાનગરમા ઉતારી. વલલભ સવદયાનગરના નામ િાનનગર ઊભ કરનાર

ભાઈલાલભાઈ દયાભાઈ પટલ મળ સોજીિાના. એનજજસનયર બજયા. સકકર

બરજ જવા મોટા બધના કામમા જોડાયા. અનક યોજનામા એનજજસનયર

તરીક કાયવ કય. સરદાર પટલના આગરહથી અમદાવાદમા ઈજનર તરીક

જોડાયા. ૧૯૪૩થી સવદયાનગર માટ તપ આદય. મહામમા ગાધીના

આશીવાવદ અન સરદાર પટલની િરણાથી ગરામય સવટતારમા

િાનપીઠ ઊભી કરવાન મહાન કાયવ એમણ અદભત રીત પર

કય. ચારતર સવદયામડળ અન ચરોતર ગરામોિાર સરકારી મડળી

ટથાપયા.

ઈસતહાસ અન સમાજજીવન સવશ પટતકો લખયા. ગજરાતની

ટથાપના માટ િારભ તમના થકી થયો. ઉિમ રાજપરષ તરીક

બહાર આવયા. ટવતિ પિની રચના કરી કોગરસન છકકડ

ખવડાવી દીધી હતી. ગજરાત સવધાનસભામા તમનો કાયવકાળ

તજટવી નતાની ગવાહી પર છ. તઓ ઉિમ પાલાવમજટસરયન પણ

સાસબત થયા. ભાઈકાકાની સાથ ભીખાભાઈ સાહબન પણ યાદ

કરવા જ પડ.

ચરોતરની કળાિવસિના મકટમણી સમા થયા શાટિીય સગીતના

મહાન ગાયક પસડત ઓમકારનાથ ઠાકર. ખભાત તાલકાના જહાજ ગામના

વતની. ભારતના િસસિ શાટિીયગાયક પસડત સવષણ સદગબર પળટકરના

એ સશષય બજયા. વષોવ સધી શાટિીય રાગ-રાસગણીઓનો અભયાસ અન

સરયાઝ કયાવ. સગીતની આકરી ઉપાસનાથી એ દશ અન દસનયામા જાણીતા

બજયા. ભારતીય શાટિીય સગીતમા તમણ ઘણા નવા આયામો શોધયા ન

શવઠઠલભાઈ પટલ ઇનદલાલ યાશિક

અરશવદ ઘોષ

41

����

�������

�����������������������������������

��(�&'�'"�-"� %�,$"�(2�������������������������� � #*,�

3������������������������,!��1+&,2�!�."

�&$)�./," ��."

��,!��*

���2�������� ��������������)0-)(���+%�-� �� ��)+)(�-��-+��-� �)(�)(�������

�������������������������������������(�&'�-/++*,.���+'$,*/+� *(

000���+'$,*/+� *(������������������� ������������������������� ������������������

��������������������������������������������

����������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������� ���� ���� *.% ���� ���� *.% ���� ���� *.%

���"�, 3�� 3�� 3�� 3�� 3�� 3� 3�� 3�� 3���

+��1).���,.�,�+#��+�) � .$�+�-���'��"�+��(��,#�(��)#���� �()-��"�+���+���� �/��)'*�&&#(!�+��,)(,�/"1�1).�,").&��� Asian Voice and Gujarat Samachar have been serving thecommunity for the last 4 decades. We have 26,000 paid subscribersand around 5000 copies are sold every week through retail outlets.Our readership exceeds 200,000. We are committed to diversity andare proud to be British.� ������������ ������ ������������"��������� ������!���!����"������������� ���������������������� ������ ���� ���#������ �� �������� ������ ���� ��� ����#���� ���� ��!����������������������$�!������������������������� ��������� ����� ���������$�� !�����!������������� ����������������������!�������!��� ������$��$�� ���� � ������ �������� �����$�!�#���������"�� �������������������� ����������� ��� �����!��������!���!������!�� $��"�� ��#���������"��#�����!����� $�����!�� � ��������$�!������� ����!��������������������$�!�#����������! �����!����"�� ��

� D� �>E�':�H���E�����E��D�':�H�&�D� J#.�: ��!A�C�!7�=�J&�A�:��: � .�:��� ��#A!�!:�=�J&,�A!A&�

��E��D�J#:&���A�-�:��@�C��A��?&C�#�=� 6D�A���A��3�:�A�� A�8A1�:E��#:E��#:E�$D9���>!=� 6:��A�� E�>�����:�:E��C$��8A1A�!:�=�J&,��A!A&�=�#:�����A =��A���A�:E�0:'�D�&E�D%�����>2:!A���A�� ����� ����������� ����A�*�:��:E� :�=�A��0:'D�A�&E�D%���#:�:E��#A��A�

�'F�!:�=�J&,��A!A&�:E�!K�3&E��C�$>��3&E��A��>9�� &:�=�:E�=� #A :��=� �A#=� C� :EM# �� &:�=���:�:�J&,��J .&:�J&,���:���:E���D":E��J��:�� #��=&�&:�=��D�!D��&:�=����� �#I� A!=�J��:�� &:�=�� J �!� J&�D��� �A�� �� ��:!=��� /C�� &:�A�:�A� �� �D":E�=� �D�E�� #A :��=� &:�A� 5B&=&�:E�:�G#A � 5B&����: !=� 5B&=&��# :1=� �)&#��:�B�=�J��:��D!=�=�#A :��=��L � �:E�������>J��+�?!A$��':� �.�D�:E���A��A���������:#:���� D�:�A#:E��D�:E�$'A D� �:E�;�:����:#A�� =�=� #:�>E���:1�.�"�

�>:��:��:J!�4=��?�A+2�:���A��:E��:�:E��:�J'�A+2�:�� ��:�M�A+2�:�� &:�A� &<.��� #��A� 'E�A$:0:'�A��#: #:E���> �'D���A���A�0:'D�A�� =�= #:��:�B�&:�=�&!:'���A���>J���C$��=�#:C�� A�A���A��=���#: �=��>!::��:��=���=�L���A�

��!A����D�D�������� ��#:�� D� �D��>� :�=!:�=�J&,��A!A&�:E��:��=��L(�D��'=�'D��

���!��!���"!�����$������������ ����������������������������������"���� ������� %���������&�###�������!� ��!����

42

સગીતન સવિ િસસિ બનાવય. સગીત સમરાટ, સગીત માતડ,

સગીત મહામહોદય, સગીત િભાકર જવી કટલીય ઉપાસધઓ

તમન િાિ થઈ. ઘઘર અવાજ અન શાટિીય રાગોની ઊડી સમજ

એમના સગીતન બનમન બનાવય. પસડત ઓમકારનાથ માિ

ચરોતરન જ નહી, સમગર ભારતન ગૌરવ બની રહયા.

ચરોતર આઝાદીના લડવયા તો ખબ જ આપયા. અડાસના

પાચ શહીદોની ખાભી આજ પણ એમની વીરગાથા ગાતી ઊભી છ.

ચરોતરમાથી મહામમા ગાધીની અસહસક ચળવળમા ય ઘણા લોકો

હતા. તમા એક હતા સોસજિાના મળ વતની નરસસહભાઈ

ઈિરભાઈ પટલ. નરસસહભાઈન વયસિમવ અદભત હત. તઓ

ઊડા અભયાસી હતા. તમણ લખલ ‘લગન િપચ’ પટતક વાચી

ગાધીજીએ તમન ‘મસહલાઓના વકીલ’ કહયા હતા. હજ ટિી સશસિકરણ

ક ટવાતતરયની વાત ભારતમા આવી ન હતી મયાર એમણ એ સવશ સવચાય

હત. નરસસહભાઈ સપણવ નાનટતકવાદી હતા. ઈિર જવ કશ નથી

એ િસતપાસદત કરતા તમના ‘ઈિરનો ઈજકાર’ પટતક જબરી હલચલ

જગાવી હતી.

આ નરસસહભાઈ બોમબ બનાવવાના કીસમયા જાણતા અન તન

િસાસરત પણ કરતા. બોમબ બનાવવાના એક કસમા પકડાતા તમન

તડીપાર કરાયલા. સિસટશ હકમતની પકડમાથી છટવા તઓ િચ કોલોની

પોસડચરી ગયલા ન મયાથી સીધા આસિકા પહોચયા. મયા જમવન સટથાન

ટાજઝાસનયામા રહયા. પહલા સવિયિમા જમવની હાય ન ટાજઝાસનયા સિસટશ

હકમત હઠળ આવય. પાછા ભારત આવયા ન ગાધીજીની અસર થતા

અસહસક લડતમા જોડાયા. જલમા પણ ગયા. શાસતસનકતનમા ગજરાતી

ભણાવય પછી આણદ આવી ‘પાટીદાર’ માસસક શર કય, જન ૨૧ વષવ સધી

ચલાવય. આ નરસસહભાઈ આજીવન

સમાજસવામા િવિ રહયા.

આજ જ ગજરાત છ, એનો સનમાવતા ય

ચરોતરનો બદો હતો ઈજદલાલ કનયાલાલ

યાસિક. આખા રાજયના પયારા ઈજદચાચા. નયાવ

ફકીર આદમી. બહમખી િસતભા. બહશરત

સવિાન. સતત અજપાભયાવ જીવ. લખ,

સાસહમયકાર, કફલમ સજવક, આઝાદીના લડવયા,

અનક અખબારોના ટથાપક અન વાહક,

નાટયલખક અન ગજરાત રાજયની લડતના

મખય સનાપસત, ઉદદામવાદી અન સમસપવત

લોકસવક ઈજદલાલ યાસિક મળ નસડયાદના. તજટવી સવદયાથથી.

૧૯૧૫મા ‘નવજીવન અન સમય’ તથા ‘Young India’ માસસક

મબઈ શર કયા. પાછળથી ‘નવજીવન’ અન ‘યગ ઈનજડયા’ ગાધીજીએ

લીધા અન જબરજટત ચલાવયા. ૧૯૧૮મા ખડા સમયાગરહમા જોડાવા

ગજરાત આવયા. ૧૯૨૨મા ‘યગધમવ’ શર કય. અજય અખબારોના તિીપદ

પણ હતા. ત વખત ગજરાત અન મહારાષટરન સયિ રાજય હત. ગજરાતન

અલગ કરવાની ચળવળમા તઓ જોડાયા. આખી ચળવળમા નવો િાણ

ફઝયો. ગજરાતમા જવાહરલાલ નહર કરતાય તમની ચાહના વધ હતી.

જબરજટત આદોલનના અત ટવતતરય ગજરાત ૧૯૬૦મા મળવય. નનપર

પાસનો આશરમ તમન સનવાસટથાન. રાજકારણમા પણ રહયા ન

સસદ ગજવી. ગજરાતના સનમાવતા તરીક તઓ સદા ગજરાતીઓના સદલમા

વસલા રહશ.

ઈજદચાચાની લડત ગજરાત આપય, આ ગજરાતની મગળ ટથાપનાનો

દીપ િગટાવયો હતો મહમદાવાદ તાલકાના સરસવણી ગામના મહાન સપત

રસવશકર મહારાજ. પોતાન ગાધીના બહારવસટયા

ગણાવનાર રસવશકર સશવરામ વયાસ ટવરાજય

ચળવળના સસપાહી. ઝડા સમયાગરહના એ અગરણી.

રાષટર માટ ફાળામા પોતાની જાતન જ રાષટરન સમસપવત

કરી દીધી. ૧૯૨૨મા ગાધીજીએ ચરોતરની પછાત

ગણાતી ન ગરીબીમા સબડતી બારયા કોમની સવા

કરવા િોમસાસહત કયાવ. રસવશકર મહારાજ લાગી

પડયા. મહી કોતરના બહારવસટયાઓના હદય

પસરવતવન કરાવયા. અમયત અપમાનજનક હાજરી

િથા કઢાવીન જ જપયા. કાઠા ગાળામા પષકળ કામ

કય. એક લોટો, એક પચીય ન ગમછો, પગમા નહી

ચપલ ક જોડા. કોઈ પણ વાહનમા ન બસવાન વરત.

ખડાથી વડોદરાના ફરા દોડીન મારતા. ઉિર ગજરાતની પછાત

કોમ ‘ઠાકરડા’ઓની સધારણા માટ એમણ ભાર જહમત ઊઠાવી.

મોતીયાથી આખના અધમવ સામ મોટ કામ ઉપાડય. આણદ પાસ

ચીખોદરામા મોટી આખની હોનટપટલનો પાયો નાખયો. ડો.

રમસણકલાલ દોશી જવા સવાભાવી તબીબોન એમા પલોટયા.

બોચાસણમા વલલભ સવદયાલય ટથાપય. જીવનપયત સમાજના

પછાતો માટ કામ કરતા. પરા ૧૦૦ વષભ બોચાસણમા મમય પામયા.

ફકીરી ઓઢી હોવા છતા ‘મહારાજ’ બની રહયા.

ચરોતરની સવભસતઓની વાત થતી હોય મયાર એક સમસપવત

દપતી સૌથી અલગ તરી આવ. વસોના દરબાર ગોપાળદાસ અન

તમના પતની ભસિલકષમી ગોપાળદાસ દસાઈ, જઓ ભસિબાના

નામ ચરોતરવાસીઓના હય વસલા છ. વસોની હવલી જટલી િખયાત છ

એટલા જ િખયાત આ પસત-પતની છ. દરબાર સાહબ આમ તો ગરાસદાર.

પણ દશસવા માટ દપતીએ ગરાસ છોડી ભખ લીધો.

ખડા સજલલો કાયવિિ બનાવયો. સરદાર પટલના સસગભ લડવયા થયા.

અગરજ સલતનતસવરોધી ચળવળની તમની સસિયતાએ સરકાર છડાઈ.

ગવનવર રાજકોટ મળવા બોલાવયા. ગોપાળદાસ ખાદી પહર. ગવનવર ખાદી

પહરલાન મળ નહી. શ કરવ? ગાધીજી અન અબબાસ તયબજીની સલાહથી

ગવનવરન મળવાન જ માડી વાળય. અગરજ સરકાર ખીજાઈ. ૧૯૨૨મા

રજવાડ ખાલસા કરી વહીવટ લઈ લીધો. રાજ જવા દીધ, પણ ખાદીન માન

ન હણાવા દીધ. બસ, મયારથી દશન પણવ સમસપવત થઈ ગયા. છક આઝાદી

સધી સવસવધ ચળવળોમા લડતા રહયા. જલોમા જતા રહયા ન દશસવા કરતા

રહયા. એમના પતની ભસિબા પણ રાષટરિમ અન ગાધીરગ રગાયલા. દરબાર

સાહબની લડતમા સાથ ન સાથ રહયા. પાકા ટવામીનારાયણી. િારભ

દરબાર સાહબની રાજા-સહજ કટવો છોડાવી.

પસત સાથ ભસિબા પણ દશન માટ જીવયા.

ગાધીજીએ ભારતની આઝાદીની લડાઈની

દોર હાથમા લીધી ત પહલા સહસક સવપલવમા

ચરોતરના અનક સપતો સસિય હતા. તમા એક

કપડવજ તાલકાના કઠલાલના મોહનલાલ

કામિર પડયા. મહસષવ અરસવદના સપકક આવી

ગજરાતમા સવપલવી ટોળી તયાર કરી હતી. શરી

અરસવજદના ભાઈ બારીજિ ઘોષ પાસથી બોમબ

બનાવવાન શીખયા હતા. નવસારી નજીક

વગડામા બોમબ બનાવવાન કારખાન ઊભ કય

હત. બોમબ બનાવવાની રીત લખલ નાનકડી પનટતકાઓ સરકારની નજર

ન ચઢ એટલ ‘વનટપસતની દવાઓ’, ‘યદકળનો ઈસતહાસ’ એવા નામથી

િગટ કરતા અન તન વહચતા. આ બધ પકડાઈ જતા ભગભવમા ચાલયા

ગયા. ૧૯૧૭મા ગાધીજીના સપકકમા આવયા, ન ખડા સમયાગરહથી લડત

આદરી. સરકારી કબજા હઠળની ડગળી ઊઠાવી લઈન કાનનભગ કયોવ,

મયારથી એમન હલામણ નામ ‘ડગળી ચોર’ પડય. ટવાતતરય ચળવળના

દરક આદોલનોમા મોખર રહયા. રસવશકર મહારાજન ગાધી માગભ ચાલવાની

લડતમા લઈ આવનાર આ પડયાજી.

ચરોતરના ન હોય, પણ ચરોતરના ઉિારમા જીવન સમપથી દીધ હોય

એવા એક મહાપરષ બબલભાઈ મહતા. ગરામસવાન ધયય ગામડાન

બદીમિ કરવો. પહલા ઠાસરા તાલકાના માસરા ગામમા સધારણાની

િવસિ કરી પછી થામણામા. થામણામાથી બદીઓ હટાવવા પષકળ

મહનત કરી. ગરામોિારન અદભત કામ કરી સશિણ, ટવચછતા,

ટવાટથય, વયસનમસિમા થામણાન અવવલ બનાવય. લોકકળવણી માટ

જીવનભર ઝઝમયા.

એવા જ બીજી સવભસત ડો. કસરયન. આખા

ભારતન દધમા ટવાવલબી બનાવી દનાર ડો.

કસરયન સવાઈ ચરોતરી. આણદ આવયા નોકરી

કરવા, પણ સવસધએ કઈ જદ જ લખય હશ.

આણદના જ થઈ ગયા. અમલ ડરીન સનમાવણ

તમના હાથ થય. ઓપરશન ફલડ, એનડીડીબી,

ગજરાત સમલક માકકસટગ ફડરશન, ‘ઈરમા’ જવી

રાષટરીય ટતરની અન આતરરાષટરીય િસસિ

ધરાવતી સટથાઓ આણદમા ટથાપી. ડો. કસરયન

આણદન સવિના નઝશામા ચમકત કરી દીધ.

પશપાલનથી એક નવી જ િતિાસત સજીવ

એચ. એમ. પટલ

રશવશકર મહારાજ ઇશવર પટલીકર

એચ. એમ. પટલ

43

��N#?��B)���)?#J���&?���'#B#�?)?K�?�� ?)��#B��L����������?

)?K�?�F� �)#� �#�B� ��$B�� �F�� )?K�?!?K�C ?&J��?"��)J�J���G�����&?K�?����_"��?$� �$?��_"���F!���?$&CK� F)&CK��F&B�I\���\6"?!?K���$B����G���F��?$&?�CK� K����_"���?$&?�CK� K���&?�B�'#B#�CK�&��&�F�� �?"?\ �B)� 1$�8F'#�� �?�#J��9�"#J���F&?�#J�J���?��#?�B��?��&B�&?�B�!?�\)��#J�J�����?"�

��N#?��B)�+"?#F"�!��J���B��H!��H�F�&��B�^!#�)?�F��&�B��D�#�B���$B���F���?�M$F���)?K�?�B�$B)B)�?�B��+"?#F"��&B� �?&B�'�?�B���B�

��+�"��#��"(�����"����"��%)� Z�J�/��#B0$F)!F/�[��)?K�J �$&?�B�)�N#B����)�N#B!?K�)?K�?�B��)?"F$B�)�?�B�B��-"?!F�$�B��(N��#\*��)�?�B��0$?A5�����J$B��\�\$���)B!F/��)?�F��B��#?"��F��F!?K�B��C ?&J�)K�E�N��? E���?"��F�����)B�?����*$���$��J!N$��?"��F���?��?$�)C�#B�_"��F�

�L���?�)?K�?�B���$B��!C,".&F�]<?&5�?!?K��?"��F���F�)K\�&?�

)?K�?�J��B B���F&B���$B�!?K��L���J�)?K�J"C&?&5�?!?K���� ��B�'�H��F���?�?�?�)?K�?�B���� ����"� ��$B���J�����^!#F����'�H��F�RW�&(N�B�$��F�XV�&(N�)C�B�B��J�����^!#!?K\*��#B0$F)!F/��)�N#B����'�H��F�

�&B� �G�\���B� )�N#B� �#?�B� *J&?�?�?#�F��?�J��H��L��� K�F� �3"?���B��!B��#��$?K�B�&?%B�F� F)B�'�?"��F���F�)?!?/"�I\���\6"?���#B�'�?"��F�� K�F��L�����&?� K�F��?�?�B�)�N#B�)?�F��$F��H�����5�G�!?K�������'�H��F�

�J�/��#B0$F)!F/��)�N#B��D'%��J+�#��?)F��/�#�F'�$��=?�B*JA5��$!?K� �2�J�GO�� 5�?/��O� )?K�J� &?�#B�F� �#&?!?K� �&F� �J� �)�N#B�J�!*;!��?"�J��?&B�'�?"��F���F�)?K�?�CK��"C4"�&�F��F�

�F�&?#�)?#B�#B�F�!E�H$J�)?K�J�SQ��B�SV�&(N�)C�B��?$F���F��F#B&B���)�N#B�B��#B� �$B�'�?"���F��&J�)?K�J�!E�B��*F$?�B��F!���?$B�'�?"�

�J�/��#B0$F)!F/����B� B_�\�&)F��?$B�'�?"���J�$F��J��"J�_�F����#B�'�?"��7B_�\�&)F�$?��B�B��?$B�'�?"���F�)B�B�B���#��#B�'�?"�

��*��"���$��'Y �"�%��"�� �"" #) ^!#� WV� &(N�� �F3$?� )?�� &(N�B� �?$&?�CK� K��*J&?�B�&���RTV��� �"F$CK������?� E�F�&?K�?�&%B��"F$���F��C ?&?!?�G�� #� �����"��� �"F$�)�N#B���B��B"!B��T��B�U��� �?$&?�CK '>��?K &���TT�@�$J���B��"CK����F��H+�#B��#B�B��&?�CK��?$C��"CP�

Y .�%� �"����&�) K�F��?�?�?�)?K�?���)?�F� �$B�RQ�&(N�B��B�?�!C\:���F�*$���$�!?K�)C�?#J�

��'����%������%����$(�, �'�"��)������������������� ������������������������������

����� ����������������������� ��������������������������������������

���������������������� "���

���"�����������"��# ����

�"!- ��"�% �����#� ���!��� � ��!��?�J��B#J���?��_% �����#����$!��"�� ��$�� 5�?"C�F� �?&B�F�)�N#B��#?�B�*J&?�B��)#��B��>#��\*&�

% �����#����������!�������#����������� !�������#����"����"��!�� �: F�B 7� \�&)

% �����#����!��"����"�$ � F�B�7��\�&)� �����#����!"

44

Asian Business Publications LtdKarma Yoga House, 12 Hoxton Market (off Coronet Street),London N1 6HW. Tel: 020 7749 4085 Fax : 020 7749 4081

Email: aveditorial@abplgroup.com, gseditorial@abplgroup.com

AB Publications (India) Pvt. Ltd. (BPO)

206-7, Shalibhadra Complex, Opp. Jain Derasar,Nr. Nehrunagar Circle, Ambawadi, Ahmedabad - 380015

Tele-fax: +91-79-26465960 • Email: gs_ahd@abplgroup.com

Bureau Chief : Nilesh Parmar

News Editors : K K Joseph, Viren Vyas,

Achyut Sanghvi

Special Correspondent : Purvi Apurva Shah

Graphic Designers : Mukesh Patel, Pankaj Chavda

Vikram Nayak, Sandip Bhavsar

Business Manager : Hardik Shah

Business Co-ordinator : Shrijit Rajan

Dy. General Manager : Lawrence William (Ahmedabad)

Advertising Manager : Neeta Patel (Vadodara)

Asst. Mktg. Managers : Krunal Shah, Manish Shah (Vadodara)

Chief Operating Officer : L. George

Chief Financial Officer : Surendra Patel

Chief Accountant : Akshay Desai

Business Manager : Alka Shah

Advertising Manager : Kishor Parmar

Business Development Managers : Rovin George, Urja Patel &

Nihir Shah

Graphic Designers : Harish Dahya & Ajay Kumar

Customer Service : Ragini Nayak

Editor/Publisher : CB Patel

Managing Editor : Kokila Patel

Consulting Editor : Jyotsna Shah

News Editor : Kamal Rao

Editor/Publisher : CB Patel

Associate Editor : Rupanjana Dutta

Horizon Advertising & Marketing (Jumbo Advertiser)

202, Shalibhadra Complex, Opp. Jain Derasar,Nr. Nehrunagar Circle, Ambawadi,Ahmedabad - 380015. Tel: +91-79-26465960Email: horizon.marketing@abplgroup.com

www.abplgroup.com©Asian Business Publications Ltd

• AmAru AmdAvAd • SAlAm-E-SurAt

• vAdodArA viShESh • AAA 2013 • FBi

• mEdicAl touriSm • rEAl EStAtE...

And mAny morE

Forthcomingattractions...

Dear Readers,In the month of April you will receiveTWO special issues

In the coming monthsReady to read Special Issues...

ખડતોના જીવન જ બદલી નાખયા. જીવનપયત

આણદમા જ રહયા ન ચરોતરન ઝળહળત કરી

મઝય.

અમલ ડરી અન ડો. કસરયનની વાત થાય

એટલ તરત જ આણદના પાટીદાર સિભવનદાસ

કીશીભાઈ પટલ યાદ આવ જ. અમલની

ટથાપનામા એ પાયાના પથથર. સરદાર સાહબની

ઈચછા અન િરણાન ધારણ કરી ધરખમ પોલસન

ડરી સામ સહકારી ડરી ઊભી કરવાન બીડ

સિભવનદાસ ઝડપય. ખડા સજલલા દધ ઉમપાદક

સઘ ટથાપી ચરોતરમા સહકારી દધ ઉમપાદક

મડળીઓનો સિભવનદાસ પાયો નાખયો. જ પછીથી અમલ જવી મહાકાય

ડરીઓમા પસરણમયો. દધ ઉમપાદન િારા ગરામય ઉમથાન તમણ કરી દખાડય.

ચરોતરના ધરધરોની યાદીમા ઈિર પટલીકરન નામ પણ સદાકાળ

રહશ. ઉિ દરજજાના સાસહમયકાર અન સમાજસચતક. ‘પાટીદાર’

માસસકન તિીપદ સભાળય ન પાટીદાર સમાજમા સધારા માટ સતત

કાયવરત રહયા.

ચરોતરના રતનોની યાદી બાબભાઈ

જસભાઈ પટલના નામ સવના અધરી રહ.

નસડયાદના બાબભાઈ પટલ સાદગીની

જીવતમસતવ હતા. િધાન હોય ક મખય િધાન

પદ હોય તમની આમઆદમી જવી રહણીકરણી

યથાવત રહતી. ગજરાતના મખય િધાન હતા

મયાર ઈનજદરા ગાધીની કટોકટી આવી.

ગજરાત આખ દશના કટોકટીસવરોધીન

આશરયટથાન હત. મોરબીની રલ હોનારત

વખત સતત મયા રોકાઈ ઉિમ રીત રાહતકાયવ

પાર પાડય. શરષઠ પાલાવમજટસરયન, ઉિમ લોકસવક અન સાદગી-

સનદભપણ અન પરગજપણાના એક જીવત

ઉદાહરણરપ રહયા.

કપડવજના કસમબહન હસરભાઈ દસાઈ

ગાધીજીના અતવાસી અન િીસતપાિ હતા.

કાવયસજવનની િસતભા ધરાવતા કસમબહન

સવામસતવ હતા. પોતાનાથી લગભગ ૨૭ વષવ

મોટા ગાધીસવક સવધર હસરભાઈ દસાઈ સાથ

લગન કરી સવામા જોડાયા. પસતના અવસાન

પછી ગાધીજીના સમયાગરહ આશરમમા રહવા

ગયા. ગાધીજીનો પિવયવહાર ત સભાળતા

અન ગાધીજીના અગત મિી તરીક પણ કાયવ

કરતા. ગાધીજી આશરમમા ન હોય મયાર આશરમની દખરખમા

કટતરબાની મદદમા રહતા. આઝાદીની લડાઈમા પરદશી કાપડ અન

દાર-તાડીના પીઠા પર સપકસટગ કરતા. બોરસદ સમયાગરહમા એ મસહલા

સનાની હતા. આ સમયાગરહમા જલ થયલી. જલમા તમન કટતરબા સાથ

રખાયલા. કટતરબા એમન દીકરીસમાન

ગણતા. અનક સવામડળો અન સટથાઓમા

જીવનપયત સસિય રહયા.

લોકસવક ફલચદ બાપજી, વીરસદના

ઉદયમી ભાઈલાલભાઈ અમીન, દાદભાઈ દસાઈ,

ધરમસસહ દસાઈ કટકટલા નામો ચરોતરની

માટીએ આપયા છ ન આ બધાના પરષાથભ

ચરોતરન ઘડય છ. એક એક ગણવા બસીએ તો

એક ગરથ પણ ઓછો પડ એટલી સવભસતઓથી

ચરોતર રચાય છ.

ચરોતર તો આકાશગગા છ. અહી તો

એમાના થોડા ઝળહળતા નિિોનો જ ઉલલખ છ. કટલા બધા મહામાનવો

આ ધરતી અન સજળ પી ઊઠયા છ ન રાજય, દશ, દસનયાન ખદી વળયા

છ. સમાજન શરષઠ બનાવવા મથયા છ. દસનયાભરમા ચરોતરના ડકા

વગાડયા છ.

ચરોતર એટલ આ અન આવા હજારો બળવત અન કાયવવતોનો

પરષાથવ, પસરશરમ અન િભાવ.

(લખક આણદથી પરનસદધ થતા ‘િયા પડકાર’ દનિકિા તતરી છ.)

વગદીસ કરીયન

આઇ. જી. પટલ

શિભોવનદાસ પટલ

ભાઈકાકા

45

• કોકકલા પટલ

અાણદમા બસો, સરિા ક મોટરગાડીઅોન બહ અોછ ચલણ ચાલત, માિ

ઘોડાગાડીઅોના જ વપરાશથી જનજીવન ચાલત એ સમયકાળની વાત

કરીએ તો અાણદમા ગણયાગાઠયા કાપડના વપારીઅોમા વગદાર અન

વટદાર પટલ વપારી બાબભાઇ પરસોિમદાસ પટલનો એક અાગવો રઅાબ

ગણાતો. અાણદના નાના અડધના મળ બાબભાઇ પટલ જ શરીઅોમા

ટવાસમનારાયણી સત ડોકટરટવામી ક મહતટવામી રમયા, ઉછયાવ છ એ જ શરી

ન કૌટસબક થડન ફરજદ છ. ૧૯૪૨થી પ.શાટિીજી મહારાજ અન પ.યોગીજી

મહારાજના અાશીવાવદથી ટાવર બજારમા કાપડના ઉદયોગની શરઅાત કરનાર

બાબભાઇ પટલન 'સાહસ શરી' વયાવ છ. એમની નાનકડી શી દકાનમા ખાદી ક

દોટીથી માડી ચાઇના સસલક ન જાપાનીઝ સાડીઅો ક પજટ માટ ઇમપોટડ

સિમપલીન કાપડ મળત. બાબભાઇની વયાપારી દીઘવિિી એમાય ખાસ કરીન

સદા નટમત વરતો એમનો િસનન ચહરો, પારકાન પોતાના કરી લવાની અાવડત

અન વાકચાતયવથી એમના વપારી સબધો સવકટયા. એમની દકાનમા

દસનયાભરના કાપડની થોકબધ વરાયટી ઉપલબધ થતા સદનિસતસદન બસમાર

ગરાહકો વધવા લાગયા.

ટાવર બજારની દકાનમા ગરાહકો ઉભરાતા બાબભાઇએ '૮૦ના દાયકામા

ગામડી વાટના વડ નજીક જના રટતા ઉપર સવશાળ જગયામા અદયતન

સાડી શો રમના શરીગણશ માડયા. એમના બ માળના અદયતન શો

રમમા ગરાઉજડ ફલોર પર રા. ૪૦૦થી માડી રા. ૪૦૦૦ સધીની

સસજથટીક, સસલક, સસફોનની એમિોઇડરી, ટીકી-સસકવજસ ભરલી

સાડીઅો, બલાઉઝ, ચસણયાન મચીગ કાપડ, ચસણયા-ચોલી, સલવાર,

કમીઝ, પજાબી શરસ, ફશન સડઝાઇનસવ અનારકલી ઇમયાસદની

વરાયટી જોવા મળ છ. અા શો રમના ફટટડ ફલોર પર રા. ૫૦૦૦થી

માડી રા. એક લાખ સધીની રીયલ જરીની બનારસી ન કાજીવરમ

સસલક સાડીઅો, બગલોરી સસલક, પાટણના પટોળા,

મસરી સસલક, ગઢવાલ સસલક, ઉપાડા સસલક,

અોસરટસા સસલક, રાજકોટી સસલક પટોળા ઉપરાત

ઇટાસલયન અન રીયલ સસફોન પર જરદોસી ન

જડતરકામ કરલી સડઝાઇનર સાડીઅો, પાનતર,

ગરચોળાની થોકબધ વરાયટી જોવા મળ છ.

સવદશવાસી ગજરાતીઅો કટબમા દીકરા ક

દીકરીન લગન હોય ક અજય કોઇ શભ િસગ હોય તો અાણદમા 'બાબભાઇ

પરસોિમદાસ પટલ'ના સાડી ટટોરમાથી જ સાડી ખરીદવાન પસદ કર છ.

અહી મોટા મબઇ અમદાવાદ જવા મોટા શહરો કરતા કકફાયત ભાવ ઉિમ

કવોસલટીની લટટટ સડઝાઇનની સાડીઅો, એમિોઇડરી ચોલી શરસ, ચસણયા-

ચોલી, અનારકલીની અસખય વરાઇટી ઉપલબધ છ. સવદશવાસી ગજરાતણોન

સાડીઅોના ફોલ-બડીગ, રોલ-પોલીશ ક મચીગ ચસણયા ન બલાઉઝ માટ ઠર

ઠર દકાનોમા રખડવ ના પડ એ માટ "બાબભાઇ પરસોિમદાસ પટલ"ના સપિ

શરી યોગશભાઇ તથા એમના પિ બીરજ પટલ એક જ છત નીચ તમામ

સસવધાઅો મળી રહ એવી જોગવાઇ કરલી છ. મોરના ઇડા ચીતરવા ના પડ એમ

દાદા શરી બાબભાઇની તમામ વપારી કશળતા બીરજ પટલની રગરગમા ઉતરી

છ. માકકટીગ મનજર બીરજ પટલ અન એમના સપતાશરી યોગશભાઇ અન

કાકાશરી અાનદભાઇ ગરાહકનો ટટટ પારખી એમણ મનગમતી

સાડીઅોની એક એકથી ચડીયાતી વરાઇટી પશ કરી ગરાહકન

કાયમનો ચાહક બનાવી લવાની અાવડત દાદ માગી લ એવી છ એટલ

જ કોઇપણ સવદશવાસી ચરોતરનો ગજરાતી બાબભાઇ પરસોિમદાસ

પટલના નામથી અજાણયો નહી હોય.

Patel Babubhai Purushottamdas & CoYogi Mahal, Gamdiwad Char Rasta, Anand - 388001.Ph. No. +91 2692 250680, 240032

અાિદમા ચાર ચાર પઢીથી ચાલતા કાપડ બીઝનસમા અવવલ 'બાબભાઇ પરસોતતમદાસ પટલ'ની કપની

46

• આિદઆણદ સજલલાન મખય મથક આણદ શહર િતિાસતના મખય મથક

તરીક સમગર સવિમા જાણીત છ. પનચમ રલવ મબઈ-અમદાવાદ વિ મોટ

જઝશન ટટશન છ. ૨૨-૩૩ ઉિર અિાશ અન ૭૨-૫૭ પવવ રખાશ પર

આવલ આણદ શહરમા અમલ ડરી, એનડીડીબી (નશનલ ડરી ડવલપમજટ

બોડડ), ઈરમા (ઇનજટટટયટ ઓફ રરલ મનજમજટ-આણદ), કસષ

યસનવસસવટી કમપસ જવી અનક

િખયાત સટથાઓ, શિસણક

સટથાઓ અન ધાસમવક સટથાઓ

આવલી છ.

આનદગીર નામના ગોસાઈએ

આ શહર નવમા સકામા વસાવય

હત તની નોધ ભાટચારણોના

ચોપડ નોધાયલી મળ છ. નાના

અડધમા ગોસાઈવાળ ફસળય આજ

પણ હયાત છ. કાળિમ

ગોસાઈઓની પડતી થઈ અન પાટીદારોએ જમીન-જાગીર તમ જ સમલકતો

ખરીદી વસવાટ શર કયોવ. ગામની ઉિર આણદ આરસવ કોલજની હોટટલના

મકાનની બાજમા હનમાનજીની વાડી નામ ઓળખાતી વાડી ગોસાઈઓની

હતી. આ વાડીમા ગોસાઈઓના મતદહો દફનાવવામા આવતા. જોક આજ

તના ટમસતસચહનો જોવા મળતા નથી, પરત હનમાનજીન મસદર આજ

પરાવારપ હયાત છ. આમ આનદગીર ઉપરથી આનદ - આણદ ગામન નામ

પડય, એવી લોકકથા િચસલત છ.

બએક હજાર વષવનો આણદનો ઈસતહાસ િાચીન સશવાલય જાગનાથ

મહાદવ સાથ જોડાયલ છ. દતકથા િમાણઃ આણદ-જીટોસડયા વિ મહી

નદી વહતી હતી. વજનાથ અન લોટિર મહાદવની આગળ વહતી નદીન

જાગનાથ મહાદવ આગળ મામાદવી (મમમાદવી)ની - હાલમા જાગનાથ

મહાદવની પવવ સદશામા શરી મમમાદવન ચમમકાસરક ટથાનક આવલ છ -

ચમમકાસરક મસતવન શાપ આપયો ક, ‘જા, અહીથી બાર કોશ દર જઈન પડ’.

તથી મહી સસરતાએ પટ બદલયો અન આજ આણદથી બાર કકલોમીટરના

અતર આ નદી વહી રહી છ. જાગનાથ મહાદવના દવાલયના બાધકામ

દરસમયાન થયલા ખોદકામમાથી િાચીન ઈટો અવશષરપ િાિ થઈ છ.

મામાદવી અન વજનાથ આગળ ખોદકામ દરસમયાન રતીના થર મળી આવ

છ. જાગનાથ મહાદવથી ૩ કકલોમીટર દર હાડગડ ગામ આવલ છ. ત

ગામમા જતા જ આગળ કોતરો જોવા મળ છ. એ જમીન નાના પથથર-

મસડયાવાળી આજ પણ છ. જોક લોકવાયકામા અસતશયોસિ વણાયલી હોય

છ. છતા મહી નદી સદીઓ અગાઉ આણદની બાજમા રહીન વહતી હશ.

મયાથી ભગભવમા થયલા કોઈ કારણસર ક ફરફારોન લીધ નદીએ પોતાનો

પટ બદલયો હોય ત શઝય છ. અમયાર ત વાસદ આગળ વહ છ. જાગનાથ

મહાદવ આગળ મળલી ઈટોન આધાર ગિ વશ દરસમયાન અહી પરાણ

સશવાલય હશ એમ માની શકાય.

ઈ.સ. ૧૯૫૧મા નગરપાસલકા સામના પરસોિમભાઈ દવજીભાઈ

પટલના મકાનના કપાઉજડમા નગરપાસલકાના સવટતરણ સનસમિ ખોદતા

એક કલડીમાથી લગભગ ૨૦૦૦ જટલા ચાદીના િાચીન સસકકા મળી

આવયા હતા. તનો ઝીણવટભયોવ અભયાસ ઘણા પરાતમવસવદો અન

ઈસતહાસ-રસસકોએ કરલો છ. આ સસકકાઓ ગિવશના એક િતાપી રાજા

કમારગિ (ઈ.સ. ૪૧૫થી ૪૫૫)ના જણાય છ. ગિકાળથી િાહમી સલસપમા

આ સસકકાઓ પર પરમ ભાગવત રાજાસધરાજ શરી કમારગિ મહજિાસદમય

લખાણ છ. આથી એ સસસિ થઈ શક છ ક આણદની િાચીનતા ઓછામા

ઓછી ઈ.સ.ના ચોથા સકા જટલી હોવા સભવ છ. આજથી સોળમા

સકાની આસપાસ (ઈ.સ. ૪૧૫થી ૪૫૫)ના સમયમા ક જયાર આ સસકકા

ચલણી હતા ત વળા આણદન આગણ માટીના પાિમા મકી કોઈક દાટી

દીધલા હશ. જોક આના આધાર એવ માની શકાય ક કમારગિના રાજય

અમલ દરસમયાન આણદ સવટતારમા વટતી હશ.

આણદથી મળી આવલા સસકકાઓ ઉિર ભારત અન ખભાત બદર

વિના ધોરીમાગવ ઉપર વપાર ચલાવવા કોઈ વણઝારાએ આ ટથળ દાટી

મકલા હોવા જોઈએ. વણઝારાઓ આ િમાણ ધોરીમાગવ પર ઠકઠકાણ

અમલ ડરી

ઐદતિાદસક નગરોમા લટારસસકકાઓ દાટી દતા અન પોતાના ચોપડામા તની નોધ રાખતા તથા જરર

પડતા કાઢી લતા. જોક આ સસકકા દટાયલા જ રહયા તન એક કારણ એ

હોય શક ક આ સસકકાઓ દાટનાર વણઝારાની વણઝાર કમારગિના

રાજયકાળના છલલા વષોવમા એટલ ક ઈ.સ. ૪૫૦ની આસપાસ થયલા

હણોના હમલાઓનો ઉિર ભારતમા ઝયાક ભોગ બનીન નાશ પામી હોય.

ગિો પછી આણદના ઈસતહાસન પાન છક ઈ.સ. ૬૦૯મા ઉઘડ છ.

કલચસર (કટરપસર) રાજા બિરાજના મળલા તામરપિોમા આનદપરનો

ઉલલખ છ એટલ આ રાજાઓ આજબાજના િદશના િવાસ વખત આ

િદશમા આવતા મયાર અહી મકામ રાખતા હશ. આનદ-આણદ-પર-નગર

ત રીત કાળિમ આણદ ગામન નામ પડય હોય તમ લાગ છ. વળી

તામરપિોમા થયલા આણદ-આનદ સવશના ઉલલખો પરથી આ ગામ છઠઠી

સદીના આસપાસ પોતાન અનટતમવ જાળવી રાખયાન માની શકાય છ.

• કરમસદકરમસદ નગર આણદ ખભાત રલવ લાઈન પર અન આણદ સોસજિા

રાજય ધોરીમાગવ ઉપર આવલ છ. ભારત દશના રાજપરષ અન અનજય

દશભિો ટવ. શરી સવઠઠલભાઈ પટલ

અન લોખડી પરષ સરદાર વલલભભાઈ

પટલની જજમભસમ છ. કરમસદન નામ

ભારતના ઈસતહાસમા સવણવ અિર

લખાય છ. આ જજમભસમના વીર પરષ

સરદાર સાહબ ભારતના ટવાતતરય

સગરામન દોયોવ અન નવિાિ ટવાતતરયન

સરસિત કય. સરદાર સાહબ

શરઆતની કળવણી વતન કરમસદમા

લીધી હતી. સરદારશરીન બાળપણ કરમસદમા વીમય હત. કરમસદમા

સરદાર સાહબન સનવાસટથાન આવલ છ.

• ઉમરઠઉમરઠ નગર આણદ-ગોધરા રલવ લાઈન ઉપર આવલ ટટશન છ.

નસડયાદ-ડાકોર રાજય ધોરીમાગવ ઉપર આવલ છ.

એક કાળ આ ગામ જન સટકસતન તીથવટથાન ગણાત હત. અનક સત

સાધઓ, સદાવરતો, અનનિિો, સજયાસીઓના મઠો, ધમવ િવતવકો, વસદક

કમવકાડના આચાયોવ, મિ-તિના સાધકો, કથાકારો, જયોસતષીઓ,

સરટવતીપિો, લકષમીપિો, સચિકારો, સશલપીઓ, કોતરકામ કરનારાઓ,

િસિયવીરો, મમસદદીઓ, મોટા વપારીઓ, શરાફો, મનશી, કાજી વગરથી

આ નગરની જાહોજલાલી અપાર હતી.

• અડાસવડોદરા-અમદાવાદ રલવ લાઈન ઉપર અડાસ

રોડ ટટશનની પનચચમ બ ફલાગ દર અડાસ ગામ

આવલ છ. આ ગામ ઐસતહાસસક લડતની ભસમ

તરીક સિસસિ છ. ઈ.સ. ૧૯૪૨ના ‘સહજદ છોડો’

આખરી ટવાતતરય સગરામમા ભાગ લનાર પાચ સનદોવષ

યવાનોન સિસટશ સરકારની પોલીસ અડાસ રોડ

ટટશન નજીક ગોળીબારથી ઠાર કરલા તમની

ટમસતમા ટમારક તરીક ત ટથળ ખડા સજલલા રાષટરીય

મહાસભા સસમસત તરફથી ટમસતટતભ બનાવાયો છ.

આ ટથળ દર વષભ ૧૮મી ઓગટટ શહીદ ટમસત સદન

ઉજવાય છ.

• બોરસદઐસતહાસસક દસિએ બોરસદ

ઘણ અગમયન મથક છ. પિાએ

બાધલો બોરસદનો કકલલો

મોગલાઈના સમયમા ઘણો મજબત

ગણાતો. પિા યગમા ગજરાતમા

બોરસદન ટથાન અનોખ હત.

સિટીશ કાળમા બોરસદ

ટવતિતાની લડતોમા હમશા મોખર

રહય છ.

સરદાર પટલ મમોશરઅલ

પમશતપતભ

બોરસદ કોટિ

47

To everyone of this Million patients, transportationfrom the village to the base hospital, accommodation atthe hospital, investigations, state of the art suture-lesssurgery with IOL implant, medicines, food and followup, all have been provided totally free of cost withkindness, care and compassion

Presently Sankara as a group performs 500 free eyesurgeries every day to deserving rural patients.

Under the preventive eye care programme,Rainbow, so far, over 4 Million children have beenscreened for undetected visual defects and timelyremedial measures have been provided.

Sankara Eye Hospital, AnandSankara Eye Hospital, Anand was inaugurated on

the 19th of October 2008 by Hon Chief Minister SriNarendrabhai Modi .

Out of the 225 beds - 200number of beds facility is forproviding free eyecare topoorpatients brought in byselection from the Camp Sitesfrom Rural Areas through ourGift of Vision programme.And the remaining 25 bedsare for providing facility tothe paid patients.

We providecomprehensive facilities totreat Cataract, Glaucoma,

Diabetic Retinopathy, Occuloplasty and Paediatric EyeCare. Doctors and Paramedic staff are trained at ourdifferent centres under experience guidance andleadership.

We are also involved in preventive eye care inchildren and curative eye care for rural India throughGift of Vision Rural Outreach Eye care Programme. Thebeneficiaries are the poorest of poor in the Villages. Thepatients are being selected by conducting door to doorsurveys and subsequent rural outreach camps. Thepatients who are in need of surgeries are being broughtto the base Hospital through our own transport

In this Hospital since the inception of the Gift ofVision programme till date we have conducted 977 ruralOutreach Camps spread in. Anand, Kheda, Vadodara,Panchmahal , Narmada & Bharuch and AhmedabadDistricts in which 1,37,793 patients were screened at theCamp site out of which 46497 number of patients hadundergone Free eye surgery.

Initiated in the year 1977 with the blessings of KanchiSankaracharyas, Sankara Eye Care Institutions is aRegistered, Non Profit, Public Charitable Trust. The thrust area of activity is “Community Eye Care”

– “Providing High Quality, cost effective, readilyavailable eye care at the door steps of rural India”

The Mission Head Quarters is at Coimbatore, in theState of Tamilnadu, in Southern India. Globally Sankarais the only Institution functioning on an 80:20 ratio,wherein 80% of the beneficiaries are the poor patientsfrom the villages who receive totally free eye care, whilethe balance 20% are the affordable patients who pay fortheir treatment, thereby cross subsidizing the free eyesurgeries and making the programme self-sustainable.

Sankara is establishing replicable and sustainablemodels of Sankara Eye Hospitals across India in everystate under the Programme “Vandematharam BharathVision“

Presently there are 10Sankara Eye Hospitals indifferent states of India and the11th Hospital is coming up atKanpur in Uttar Pradesh to befollowed by Jodhpur inRajasthan, Indore in MadhyaPradesh, Patna in Bihar andRaipur in Chhattisgarh.

The group has a total bedstrength of 2000 exclusivelydedicated to eye care and atotal human resource of 1500.

The “Gift of Vision”programme of Sankarahas reached out to OneMillion poor patients sofar. This landmarkachievement has takenplace few days ago inthis month of March.

Through 14938 ruraloutreach eye camps in1250 weeks, spread outin 69 districts in 10States of India, afterscreening 3 Million poorpatients, one Milliontotally free eye surgerieshave been completedsuccessfully.

Sankara Eye Care Institutions, India

Sankara Eye Hospital, Anand

Dr Amit Gupta - co-ordinator andMr Jayesh Patel (Sankara Eye

Foundation Board Member EU)

From left Mr Kamplesh Patel, Kokila Patel, Dr. Pravin Patel, Dipika and Mr Subba Rao (CEO - Sankara Eye Hospital, Anand)

Sankara Eye Hospital, (N.H-8) ANAND-388340, Contact: 0091 2692 280450 (Subba Raod); U.K.: 07968 119 168 (Jayesh)

48

• શરીમદ રાજચિ આશરમ, અગાસ

• આશાપરી માતાન મસદર, પીપળાવ

• શરી અિર પરષોિમ ટવાસમનારાયણ મસદર, બોચાસણ

• શરી સત કવલ મસદર, સારસા

• સયવ મસદર, બોરસદ

• જલારામ મસદર, ધમવજ

• જમમા મનટજદ, ખભાત

• બોચાસિબોચાસણ ગામ ભાદરણ-નસડયાદ અન વાસદ-કઠાણા રલવ લાઈન

પરન ટટશન છ. રાષટરીય ચળવળ વખત આ ગામ અગરીમ ભાગ ભજવયો

હતો. આ ગામમા હસડયાવરોની લડત

દરસમયાન છાવણી રાખવામા આવી

હતી. ગામના લોકો મહસલ નહી

આપવાનો સનધાવર કરીન બીજ ગામ

માડવા બાધીન રહયા હતા.

ચરોતરમા બસનયાદી તાલીમ

આપવામા ‘વલલભ સવદયાલય’ સટથા

જાણીતી છ. ૧૯૩૧મા સરદાર

વલલભભાઈ પટલન નામ જોડવામા

આવય છ. આ સવદયાલય ગજરાત સવદયાપીઠ, અમદાવાદની શાળા તરીક કામ

કર છ. બોચાસણ લોકસવક પજય રસવશકર મહારાજની કમવભસમ છ.

• ભાદરિગામના મલાવ તળાવમા ૨૦ ફટ નીચથી ૩૫ શર જટલા વજનની ઈટો

નીકળતી હતી એવી જ રીત સાકરદાસની કઈ પાસ ખોદકામ કરતા મોહ-

જો-દરોની જાતની ઈટો મળી આવી હતી. ત બતાવ છ ક ગામ જનામા જના

ગામોમાન એક છ.

સવત ૧૨૩૨ના વશાખ સદ ૧૧ન સદવસ આ ગામન િથમ વસસયાણ થય

હત એમ કહવાય છ. આ અગાઉથી પણ મયા ગરાસસયાઓની વટતી હતી

એમ કહવાય છ. મયારબાદ ૧૬મા, ૧૭મા સકામા કટલાક નવા પટલો

ગામમા વસવા માટ આવલા. એ પટલોના વશજો હાલ નવા પટલો તરીક

ઓળખાય છ. ગામના મલાવ તળાવ પર આવલી ભિકાળી માતાના નામ

ઉપરથી ગામન મળ નામ ભળપરી અન પછી એમાથી અપભરશથી ભાદરણ

પડલ મનાય છ.

• સોશજિાએક કાળ ખભાત પાસન નગરા ગામ જયાર મહીસાગર સગમ ઉપરન

મખય બદર હત મયાર મયાથી નીકળી દશમા દર દર સધી ફલાયલા

ધોરીમાગોવ સોસજિામા થઈન પસાર

થતા હતા. પસરણામ સોસજિા વપાર

ઉદયોગન મહમવન કજિ હત. ગામમા

વપારીઓ, શરાફો અન િસસિ

કારીગરો વસતા હતા. ગામમા આવલા

કડ, વાવ, જન દરાસરો, બૌિ

મસતવઓ, મનટજદો વગર એની

િાચીનતા અન પરાણી જાહોજલાલીની

સાિી પર છ. કડન ગાળતા તમાથી

મળી આવલી મસતવઓ આ ગામના

અનટતમવન ઈ.સ. પવભના બીજા સકામા લઈ જાય છ એવો પરાતતતવસવદોનો

મત છ. સોસજિા તાલકાના પીપળાવ ગામ સિસસિ આશાપરી માતાન મસદર

આવલ છ. આ ગામ યાિાધામ તરીક જાણીત છ.

• ધમોજસવત ૧૨૧૨મા પાટીદારોની જની ખડકીના આદયપરષ નરસસહભાઈ

અગાસથી આવીન ધમવજ ગામમા વસલા અન ત પછી

સવત ૧૭૩૨ના અરસામા પાટીદારોની િણ મોટી

ખડકીઓના આદયપરષ રગાની બરોલ ગામથી

આવીન વસલા તમ મનાય છ. આ સૌ પાટીદારો

ઘણા સાહસસક છ. ઘણા લોકો અમદાવાદ, વડોદરા,

મબઈ, કોલકતા, સદલહી, નાગપર વગર શહરોમા

અન જાવા, રગન, સસગાપર, ફીજી, એડન, કજયા,

યગાજડા, અમસરકા, સિટન વગર િદશોમા જઈ

વટયા છ. આણદ સજલલાના સૌથી સવકસસત અન

સમિ ગરામય સવટતારો પકીન આ એક આધસનક

ગામ છ. ધમવજ ગરામ પચાયત ગૌચર જમીનનો દિાતરપ ઉપયોગ કયોવ છ.

• ખભાતખભાત િાચીન બદર તરીક અન ટતભ તીથવના નામ અનક

િવાસીઓના ભરમણ િિ અન વપાર િિ તરીક તથા એક પરાણા પસવિ

તીથવ િિ તરીક મશહર છ. એક કાળ મોતી, પરવાળા વગર રતનો તથા

ખાસ કરીન કાપડની ગાસડીઓ ભરલા વહાણો આ બદરથી દસનયાની

સફર કરી આવતા અન એટલ જ ખભાત ‘દસનયાન વટિ’ કહવાત. આ

ગામ આણદ-ખભાત રલવ લાઈનન છલલ

ટટશન છ. ખભાતના સમિકકનારાન દશવન

આજ પણ સૌ કોઈના હયાન ઠાર છ. ખભાત

આજ અકીક, હલવાસન, સતરફણી, પતગ

ઉદયોગ માટ સવિસવખયાત છ.

• રાસટવાતતરય ઈસતહાસમા બોરસદ તાલકાન

રાસ ગામ આઝાદીની લડતમા અગરસર રહય હત. દાડીકચના સમયાગરહની

તયારીઓની પવવભસમકા રપ રાસમા સરદાર વલલભભાઈ પટલના િવચનન

આયોજન કરવામા આવય, પણ સવાર થતા બોરસદમા પોલીસ તિની

દોડધામ વધી પડી. રાસ ગામની ભાગોળ મોટાવડની નીચ સરદાર પટલ

તથા ગામના આગવાનોએ સભા શર

કરી. ગણતરીની સમસનટોમા બોરસદ

ફટટડ િાસ મસજટિટ જાત સરદારની

ધરપકડન વોરટ લઈન આવયા અન

તઓન બોરસદમા લાવયા. અગરજ

સરકાર સરદાર સામ કસ ચલાવતા

િણ માસની સજા થઈ હતી. આ

ઘટનાથી રાસન નામ વાયવગ

દશમા િખયાત થય એટલ જ નહી,

ટવાતતરય સગરામના ઈસતહાસમા સવણવ

અિર લખાય.

૧૯૩૦ના અરસામા નાકરના સમયાગરહમા બોરસદ તાલકાના

સખયાબધ ગામો સાથ રાસની િજા જોડાઈ. ધરપકડો, જિી, મારઝડ થઈ

પરત િજા ન નમી. રાસની લડત ભાર હતી. ગામમા જમીનો ખાલસા

કરાવી, ઘરવખરી, ઢોર-ઢાખરની હરાજી થઈ પણ િજાએ મચક આપી

ન હતી.

ટવાતતરય સગરામમા ખમીરવતી િજાએ રગ રાખયો હતો. તવો જ રગ

િજાએ અમયાર સધી જાળવી રાખયો છ. ગામમા રાજકારણી, વપારીઓ,

સશિણ જગત, ધાસમવક િિમા ગામન નામ રોશન કય છ. આમ રાસન નામ

ઐસતહાસસક રીત પણ મહતતવ ધરાવ છ.

• વલલભ શવદયાનગરચરોતરના આધસનક રાજપરષ, અખડ ભારતના સશલપી અન લોખડી

પરષ સરદાર વલલભભાઈ પટલની યાદગીરી દશની જનતાન સદા તાજી રહ

ત માટ આ નગરન વલલભ સવદયાનગર નામ આપવામા આવય છ. એમા

બાલમસદરથી માડી ઉિ સશિણ પર

પાડતી સવસવધ શાળાઓ, કોલજો અન

બીજી સટથાઓ ટથાપવામા આવી છ.

વલલભ સવદયાનગરની રચનાનો

િારભ ઈ.સ. ૧૯૪૫ના જન માસમા

થયો હતો. રાજય સરકાર એક

ઓગટટ, ૧૯૫૨ના રોજ વલલભ

સવદયાનગરન ટવતિ ગામ જાહર કય

હત. અહી પવવ િાથસમક અન િાથસમક,

માધયસમક અન હાયર સકજડરી,

ગરજયએટ કિાન અન પોટટ ગરજયએટ

કિાન જ નહી, સશોધન કિાન સશિણ અહી સલભ છ. સવનયન,

વાસણજય, સવિાન, યિસવિાન, િાકસતક સવિાનો, સમાજશાટિો, તબીબી

સશિણ, લલીતકલા તમ જ ભાષાઓ, એમ બધી જ સવષય-સવદયાશાખાની

કળવણીનો અહી િબધ થયો છ. સાચા અથવમા સવદયાન આ નગર છ.

ધમોજનો ટાવર

સોશજિાનો પૌરાશિક કડ

રાસ ગામની ભાગોળ

સરદાર પટલ યશનવશસોટી

દજલલાના પરદસદધ તીથજપથળો

રશવશકર મહારાજની સમાશધ

અકકક

49

An industrialist with a sportsman’s heart

In October 2010 Anand- based Elecon Engineering

Company was in the news. The Material Handling

Equipment (MHE) maker from Vallabh Vidyanagar, a

small town in Gujarat, created history by acquiring UK-

based Benzlers-Radicon Group (known as BR Group).

Generally companies from developed countries acquire

firms in developing nations, but in this case it was a

reverse process under the dynamic leadership of young

chairman and managing director of Elecon Group. For

the US educated Prayasvin Patel, the acquisition of the

BR Group, headquartered in the UK means gateway for

Elecon Group to enter the European and Asian markets.

Graduated in mechanical engineering from Sardar

Patel University, Prayasvin inherits business acumen

from his illustrious forefathers. His visionary grandfather

Iswarbhai Patel started a small firm

in 1951 in Bombay (present day

Mumbai). As the business

expanded, the firm was converted

into a private limited company in

1960. In the same year, a separate

Gujarat state was formed and with

a view to contribute towards the

development of home state,

Iswarbhai decided to shift Elecon’s

base to Vallabh Vidyanagar. Soon

after Elecon became a Public

Limited Company. Prayasvin’s

father Bhanubhai kept on expanding Elecon Groups and

it became one of India’s largest MHE makers.

Fitness freak Prayasvin’s day starts with

gymnasium. Cricket and tennis are his passion. As he

travels across the globe in order to maintain Elecon

Group’s fiscal fitness, he hardly gets time to indulge in

his passion. The attitude of a good sportsman is visible

in Prayasvin as he aims high to cross Elecon Group’s

turnover from Rs 2,000 crore to 10, 000 crore in the next

five years. Patel also likes to spend quality time with his

wife Taruna, who was actively involved in the

development of super luxurious Madhubhan resort and

two daughters Akanksh and Aaishwarya.

Prayasvin joined his father’s business as Joint

Managing Director on 1st July 1983. He immediately

took over the responsibility of Material Handling

Division. He was instrumental in the implementation of

the most modern and sophisticated gear manufacturing

plants of Elecon Group. He utilised the vast knowledge

of computer technology, acquired through his Master of

Business Administration studies at Loyola University in

the USA. Apart from installing on-line computer system

in accounts and financial activities, he also computerized

material controlling, ordering and other processes. The

present manufacturing facilities at Elecon are equipped

with latest computerized machine tools and quality

control equipment.

With the efforts of three generations during the

span of almost six decades, Elecon has encompassed all

the major core sectors through its supplies of highly

sophisticated equipment. The group has made its

presence in fertilizer, cement, coal, power generation,

chemical, steel plant, port mechanization etc. The group

has also developed expertise in providing customized

gear boxes for steel mills, high speed turbines, sugar

mills, marine vessels, coast guard ships, plastic

extrusions and antenna drives for satellites in the Indian

Space Research Organization (ISRO). To Elecon’s credit,

the company also produced marine gear box for Indian

Navy’s warships. Elecon Group is also making power

transmission products like couplings, worm gear units

and helical gear units.

Some of the prominent clients of Elecon are - Bharat

Heavy Electricals Ltd, Maharashtra State Power

Generation Corporation Ltd, National Thermal Power

Corporation Ltd, Reliance Energy

Ltd, Jindal Steel & Power Ltd,

Raigarh, Jindal Vijaynagar Steel Ltd,

Bellary, Neyveli Lignite Corporation

Ltd, Ahmedabad Electricity Co Ltd

(Torrent Power), Thyssen Krupp,

Pune, Bajaj Hindustan, L&T,

Schindler India etc.

The Group has opened offices

in Singapore, Australia, South

Africa and recently in Dubai for

international operations. Like his

father Bhanubhai, Prayasvin is also

quality conscious and never hesitate to make

collaboration and strategic tie-ups with foreign

companies. As a result, Elecon Group has associated

with Renk AG, Germany, SIME France, Haisung

Industrial Systems, South Korea, Envirotech Corporation

USA to name a few.

Prayasvin is also instrumental in forming Elecon

Information Technology Limited (EITL). EITL is providing

information technology related services to Elecon Group

companies as well as other organization, including GH

Patel Computer Center (Sardar Patel University),

Charotar Vidhya Mandal, Vidhyanagar, National Dairy

Development Board, Anand, Institute of Rural

Management, Anand and Kaira District Co-operative

Milk Producers Union Limited (Amul).

Some of the other group companies are Eimco

Elecon (I) Ltd, Power Build Limited, Power Build Elecon

Gears Limited, Ringspann Elecon (I) Limited, Emtici

Engineering Limited, VVN Mfg & Investa Limited and

Prayas Engineering Limited.

Elecon group has formed an organisation called

‘ELCARE’ for CSR purpose. Social activities mostly

focused on helping needy by providing education and

medical assistance. Besides, the organisation gives

financial assistance to needy on case basis. Prayasvin is

also associated with many charitable organisations like

Anand Surrogate Trust.

(The writer is a senior journalist)

◌ Nayan Dave

Prayasvin Patel