၄၄.၄

စမကနးအဆင အကးသကေရာကမႈမား

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 51

အပငး - ၄.၄

အလပသမား

ဤအပငးတြင ပါဝငေသာ က႑မား -

(က) ပတသကဆကႏႊယေသာ ႏငငေရးရာအေျခအေန (ခ) ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႕လပငနးတြင ထညသြငးစဥးစားရမည လ႔အခြငအေရးဆငရာ ကစၥရပမား(ဂ) ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႕ရခကမား

(က) ပတသကဆကႏႊယေသာ ႏငငေရးရာအေျခအေန

အလပသမားကစၥရပမားႏငပတသက၍ ျမနမာႏငငတြင စးပြားေရးလပငနးမားအတြငး တာဝနယရမည စနေခၚမႈအေျမာက အမားရေနပါသည။ အႏစ(၅ဝ)ကာလအတြငး လြတလပေသာ အလပသမားသမဂၢမားႏင အလပရင အဖြ႔အစညးမားဖြ႔စညး ျခငးက တားျမစပတပငခၿပး အလပသမား ကာကြယေစာငေ႐ာကေရးဥပေဒမားသည ေခတေဟာငးေနျခငးႏင၊ သ႔မဟတ အကန႔အသတမားရေနျခငး၊ စစတပႏငအရပဘကအပခပသမားမ အရပသားမားအား အဓမၼေစခငးျခငးမားမာ အစဥအလာ ကသ႔ ျဖစချခငးႏင ကေလးလပသားကစၥရပမာ ယခအခနထ ဆကလကျဖစေပၚေနဆျဖစေသာ ျပနာမားပငျဖစသည။ ၂ဝဝ၈-ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ အပဒ-၃၄၈ အရ ျပညေထာငစအတြငး ေနထငၾကသည မညသညႏငငသားကမဆ ၎ တ႔၏ လမး၊ ေမြးရပ၊ ကးကြယမႈဘာသာ၊ တရားဝငအလပအကင၊ အဆငအတနး၊ ယဥေကးမႈဓေလထးတမး၊ လင၊ ကြယဝမႈ တ႔ႏငပတသက၍ ခြျခားဆကဆျခငးမျပရန အကာအကြယေပးထားပါသည။ သ႔ေသာ ႏငငတကာတြင လကခကငသးေနသည စႏႈနးမားျဖစေသာ အသားအေရာင၊ ဘာသာစကား၊ ႏငငေရး၊ သ႔မဟတ အျခားေသာ ထငျမငယဆခကမားႏင မခငႏငငတ႔ အေပၚ အေျခခသည ခြျခားဆကဆမႈမး မျပလပရနကမ အေျခခဥပေဒအရ အကာအကြယမေပးထားသညအတြက ခြျခား ဆကဆမႈႏငပတသက၍ အကာအကြယေပးမႈတြင ကြာဟခကႀကးမား ရေနပါသည။

ခန႔မနးအားျဖင ၇ဝ-ရာခငႏႈနးေသာ လဥးေရသည စကပးေရး၊ သ႔မဟတ ဆကစပလပငနးမား၌ လပကငေနၾကၿပး ၂၃-ရာခငႏႈနးမာ ဝနေဆာငမႈက႑အတြငး၊ ၇-ရာခငႏႈနးမာ စကမႈလပငနးက႑မားအတြငး အသးသးလပကငလက ရေနပါ သည။ ျမနမာႏငငရ အလပလကမျဖစမႈႏႈနးမာ ၂ဝ၁ဝ-ခႏစတြင ၃၇-ရာခငႏႈနးျဖစၿပး ၎ကနးဂဏနးမာ ေကးလကတြင ေနထငသ/ ၿမ႕ျပတြငေနထငသ၊ ဆငးရသ/မဆငးရသ၊ ကား/မ အားလးအေပၚ သကေရာကေနကာ အထးသျဖင လငယမား ပါဝငပါသည။ သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငတြင အလပသမားႏငပတသက၍ ယၾကညစတခရေသာ စာရငးအငးႏင အျခားတက ခငမာသည အခကအလကမားမရပါ။ အလပသမား၊ အလပခန႔အပေရးႏင လမႈဖလေရးဝနႀကးဌာန (Ministry of Labour, Employment and Social Security) မ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) ၏ ပပးမႈျဖင အမးသားအဆင အလပ သမားထဆငရာ ၿပးျပညစေသာစစတမးတစခက ၂ဝ၁၄-ခႏစ တတယလပတအတြငး ေကာကယမညျဖစသည။

လြတလပစြာအသငးအဖြ႔ ဖြ႔စညးခြငႏင စေပါငးအေရးဆခြင

အလပသမားမား၊ အလပရငမား၏ အခြငအေရးမားႏင လပငနးတာဝနမားအေပၚ အကာအကြယေပးႏငရနအတြက ၂ဝဝ၈-ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒႏင အဓကကသည အလပသမားဥပေဒအသစမားသည လြတလပစြာ အသငးအဖြ႔ ဖြ႔စညး ခြငအေပၚ အကာအကြယေပးရာတြင ကြာဟခကမားရေနေသးေသာလညး ႏစ(၅ဝ)အတြငး ပထမဆးအႀကမအျဖစ လြတလပ ေသာ အလပသမားသမဂၢဖြ႔စညးခြငက ခြငျပေပးခပါသည။ ၂ဝ၁၁-ခႏစ အလပသမားအဖြ႔အစညးဥပေဒအရ လြတလပစြာ အသငးအဖြ႔ ဖြ႔စညးျခငးက ခြငျပၿပး ၂ဝ၁၂-ခႏစ အလပသမားေရးရာ အျငငးပြားမႈေျဖရငးေရး ဥပေဒအရ အျငငးပြားမႈမားအား ေျဖရငးႏငမည အဖြ႔အစညးမားႏင ယႏရားမားအတြက ခြငျပေပးပါသည။ ထအခနမစ၍ မတပတငလာၾကရာ ရာႏငခေသာ အလပသမားသမဂၢမား ေပၚေပါကလာၿပး အမားစမာ လပငနးအဆင (Enterprise Level) ၌ ျဖစၾကသည။

၄၄.၄

52 အပငး - ၄.၄

တစႏငငလးအတငးအတာအရ ယခအခနသည တငးျပညအတြကလအပလကရေသာ အလပသမားသမဂၢမား၊ အလပ ရင၊ အလပသမားဆကဆေရးမား ေဆာငရြကရနအတြက အခြငအခါေကာငးတစရပျဖစသည။ သ႔ေသာ လကရဥပေဒအရ သမဂၢမားအေနျဖင မမတ႔လပကငေနေသာ လပငနးအဆင (Enterprise Level) ထကေကာလြန၍ သမဂၢမားဖြ႕စညးရန ခကခလကရပါသည။ သမဂၢကစၥရပမားႏငပတသက၍ သရနားလညမႈ မရျခငးေၾကာငလညးေကာငး၊ အခ႕ကစၥရပမားတြင ခငမာစြာ အျမစတြယေနသည အေတြးအေခၚအျပအမႈမားေၾကာင လညးေကာငး၊ လ႔အခြငအေရးကအေျခခေသာ အလပ သမားသမဂၢမား၊ အလပရငအလပသမား ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈမားသည (မေဘာငမားအရအခြငအလမးသစမားက အေျခခေသာ အလပရင အလပသမား ဆကဆေရးမားသည) ပဋပကၡပစအသြငသ႔ ေရာကရသြားေစႏငသည။ ထကသ႔ေသာ ပဋပကၡမား ျဖစလာႏငေျခသည လသမားသည ျငငးခမႈကစၥရပမားကအေျခခေသာ နားလညမႈအျမငမားႏင ဥပေဒ၏ အားနညးခကမား ေၾကာင လကေတြ႔တြင အလပရငမားအေနျဖင ဥပေဒအသစအရ ၎တ႔၏ အခြငအလမးမားက လကေတြ႔ကငသးရန ရာေဖြ ေနေသာ အလပသမားမားအေပၚ ခြျခားဆကဆမႈမား ရလာႏငပါသည။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO)မ အလပသမားအျငငးပြားမႈ ခသမာဓ၏ ခငမာေသာဆးျဖတခကမား အားေကာငးေစရနႏင ပါတမားအတြငး အေပးအယမတ ေသာ ေစစပညႇႏႈငးမႈမားအေပၚ တာဝနရျခငးဟေသာ အခကမားအပါအဝင လြတလပစြာ အသငးအဖြ႕မားဖြ႔စညးခြင ဥပေဒ အသစအား ပမေကာငးမြနေစရန အႀကျပခကမား ျပလပခပါသည။

အဓမၼေစခငးမႈ

၁၉၉၅-ခႏစတြင အဓမၼေစခငးမႈမျပလပရန အျပညျပညဆငရာအလပသမားအဖြ႔ (ILO)၏ ကြနဗငးရငးအမတ-၂၉ အား အစးရမ လကမတေရးထးခေသာလညး တပမေတာ (ျမနမာစစတပ) ႏင အရပဘကအပခပေရးမားမ ဆယစႏစမားစြာအတြငး အရပသားမားအား အဓမၼေစခငးမႈမာ ကယကယျပန႔ျပန႔ရေနျခငးႏင ပစတက အသးျပျခငးမားမာ အဓကစးရမဖြယရာတစရပ ျဖစခပါသည။ အျပညျပညဆငရာ၊ သ႔မဟတ ျပညတြငး ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ပကလငး ေနရာမားအတြက လၿခေရးႏင ဆကစပ၍ မားစြာေသာ အေျခခအေဆာကအအစမကနးမားအတြငး အဓမၼေစခငးမႈ ကစၥရပမားအေပၚ တငတနးခကမား ရခပါသည။ ၂ဝ၁၁-ခႏစ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးမား စတငခနမစ၍ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) အပါအဝင ေစာငၾကညသမားမ ေလာပါးသြားသည အဓမၼေစခငးမႈမားအေပၚ ႀကဆခၾကေသာလညး အခ႕ေနရာမားတြင ဆကလကျဖစေပၚေနဆပင ျဖစသည။ ၂ဝ၁၅-ခႏစတြင အဓမၼေစခငးမႈမား ပေပာကေစရမညဟ သမၼတဥးသနးစနမ ကတ ကဝတ ျပခပါသည။

ယခအခါ ကမၸဏမားအေနျဖင လမးေဖာကျခငးကသ႔ေသာ စမခကမားတြင အဓမၼေစခငးမႈမားႏငပတသက၍ အႏရာယ နညးပါးလာၿပ ျဖစေသာလညး အဆပါကစၥရပသည ဆယစႏစမားစြာ ကငသးလာသည အေလအထျဖစေနျခငး၊ ေဒသအပခပ ေရးႏင အျခားေသာအာဏာရသမားမ ယခအခနထ တစခါတစရ ကငသးေနျခငးမား ရေနဆျဖစေသာေၾကာင ေစာငၾကညရန လအပေနဆ ျဖစပါသည။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) မ မတခကျပသညမာ ပဂၢလကက႑အတြငး အဓမၼေစခငးမႈကစၥရပဆငရာ တငတနးမႈမား အလြနနညးပါးေၾကာငးႏင ျဖစႏငသညမာ ျမနမာႏငငရ အဓမၼေစခငးမႈသည ေယဘယအားျဖင အစးရႏငသာ ဆကစပေနသညဟ၍ ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး အတတကာလအတြငး ေရနႏငသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမခကမားႏင စပလဥး၍ အဓမၼေစခငးမႈဆငရာ တငၾကားမႈ အေျမာကအမားရခၿပး မားမၾကာမက ကစၥရပမားမာ ေ႐ႊ သဘာဝဓာတေငြ႔ပကလငး (Shwe Gas Pipeline) ျဖစသည။ ရခငျပညနယအတြငး လမးေဖာကလပျခငးကစၥတစခႏင မေကြးတငးေဒသႀကးအတြငး ပကလငးတညေဆာကမႈဆငရာ ကစၥတစခအတြငး အဓမၼေစခငးမႈမားရခေၾကာငး ၂ဝ၁၁-ခႏစ စကတငဘာလတြင အစးရမဟတေသာ ျမနမာအဖြ႔အစညးတစခမ အစရငခတငျပခပါသည။ ျမနမာႏငငဆငရာ ကလသမဂၢ အထးကယစားလယမ သ၏ ၂ဝ၁ဝ-ခႏစ မတလအစရငခစာအတြငး ေ႐ႊဓာတေငြ႔ပကလငးအနး ေနရာေဒသမားႏင ျမနမာႏငင အေရ႕ေတာငပငးရ ကနေပါက-ၿမငကေလး ဓာတေငြ႔ပကလငးစမကနးေဒသမားမ အဓမၼေစခငးမႈဆငရာ တငၾကားမႈ အေျမာကအမား ရရခေၾကာငး ေဖာျပထားပါသည။

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 53

ကေလးလပသား

ကေလးလပသားကစၥရပသည ျမနမာႏငငတစဝနး ပ႕ႏ႔လကေတြ႔ရရၿပး လကဖကရညဆင၊ သ႔မဟတ စားေသာကဆင အလပသမားမားအျဖစ၊ လမးေပၚ ေစးသညမားအျဖစ၊ အလပၾကမးသမားမားအျဖစ၊ အမႈကေကာကသမား၊ သ႔မဟတ ေတာငးရမးစားေသာကသမားအျဖစ ရေနသညအျပင အစားအစာျပငဆငျခငးလပငနးမား၊ အေသးစားကနထတလပငနးမားႏင ေကးလကေဒသ လယလပငနးမားတြင ဝငေရာကလပကငလက ရၾကပါသည။ ေယဘယအားျဖင ေရနႏငဓာတေငြ႔ လပငနးမားအတြငး တက႐ကဝငေရာကလပကငမႈ မရႏငသညတင ေျမာကမားစြာေသာ လပငနးက႑မားအတြငး ကေလး မား ဝငေရာကလပကငေနၾကသညအတြက ျမနမာႏငင၌ လပငနးေဆာင႐ြကေနၾကသည ကမၸဏမားအတြက ကေလးလပသား အႏရာယမာ ႀကးမားပါသည။ ထ႔အျပင ျမနမာႏငငတြင တစစတစဥး၏ အသကအ႐ြယက စစေဆးႏငရနကစၥရပမာ လြယကမႈ မရပါ။

ၿမ႕ျပရ ေမြးစာရငးမတပတငမႈမာ ၉၄-ရာခငႏႈနးျဖစၿပး ေကးလကေဒသမားတြငမ ၆၄-ရာခငႏႈနးသာ ရသညဟ တငျပ ထားပါသည။၂ဝ၁၄-ခႏစ ေမလတြင ေဒသမဒယာတစခမ အစရငခ တငျပထားသညမာဒဇငဘာ-၂ဝ၁၃ တြင အစးရမ လကမတေရးထးခေသာ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) ကြနဗငး႐ငးအမတ-၁၈၂ ျဖစသည အဆးရြားဆးေသာ ကေလးလပသားပစမားဆငရာ ကြနဗငးရငးႏင လကေလာညေထြျဖစေစရန အလပသမားဝနႀကးဌာနအေနႏင ၂ဝ၁၅-ခႏစ တြင အဆးရြားဆးေသာ ကေလးလပသားပစမား ပေပာကသြားေစရန ရည႐ြယလကရေၾကာငး ေဖာျပခပါသည။

အလပသမားဥပေဒမား

အထကတြင ေဖာျပခေသာ လြတလပစြာအသငးအဖြ႔ ဖြ႔စညးခြငႏင စေပါငးအေရးဆခြငဆငရာ ဥပေဒမားအျပင အလပ သမားကစၥရပမားႏင ပတသက၍ လႊတေတာသ႔တငျပခေသာ ဥပေဒအသစမားမာ အလပအကငခန႔အပေရးႏင လပငနးကၽြမးကငမႈဖြ႕ၿဖးေရးဥပေဒ (၃ဝ ၾသဂတလ ၂ဝ၁၃)၊ လမႈဖလေရးဥပေဒ (ၾသဂတလ ၂ဝ၁၂) ႏင အနညးဆးလပခလစာ အကဥပေဒ-၂ဝ၁၃ တ႔ ျဖစၾကသည။ အျခားေသာ ဥပေဒမားမာ အၾကမးအဆငသာရေနမည၊ သ႔မဟတ အၾကမးေရးဆြ ေနဆအဆင၌သာ ရေနသညဟ ယၾကညရၿပး ေစးဆငမားႏငလပငနးမား အကဥပေဒ-၂ဝ၁၃၊ လပငနးခြင ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးေရး အကဥပေဒႏင စက႐မားအကဥပေဒျပငဆငခက ဥပေဒၾကမး-၂ဝ၁၃တ႔ ပါဝငပါသည။ အျပညျပညဆငရာအလပသမားအဖြ႔ (ILO) သည အစးရႏငပးေပါငးကာ ၿပးျပညစသည အလပသမားဥပေဒတစခ အၾကမးေရးဆြႏငရာ၌ လႊမးၿခအေျချပႏငမည ဥပေဒေရးရာႏင မဝါဒေရးရာမေဘာငတစခ ေပၚေပါကလာႏငရန ေဆာင႐ြကလကရပါသည။

အနညးဆးလပခလစာဥပေဒအသစတြင လခစားအလပသမားမားအတြက တစပတလငတစရက နားခြငရရရနႏင ၎ နားရကအတြက လစာခစားခြငေပးရမညျဖစၿပး နားရကတြငအလပလပသည လခစားအလပသမားအတြက အခနပေၾကးေပး ရန ေဖာျပပါရပါသည (အပဒ ၁၆-ဃ)။ ေန႔စား အလပသမားမားအတြက အကာအကြယေပးမႈမာ သသသာသာနညးပါးပါသည။ သ႔ေသာလညး ေန႔စားအလပသမားတစဥးသည တစေန႔အလပခနအတြငး အလပသမားေၾကာငမဟတဘ အလပရငေၾကာင ျဖစရသည အလပခနေလာနညးသြားမႈအတြက အဆပါအလပသမားအေနႏင တစရကလပခ အျပညအဝရရမညျဖစသည (အပဒ ၁၆-င)။ ဥပေဒအရအခနပငးအလပမား၊ ၾကာျမငခန၊ သ႔မဟတ ၿပးေျမာကသညအခေရက အေျခခသညအလပမား (အပဒ ၁၆-ဂ) ပါဝငၿပး အမးသားႏငအမးသမးအၾကား ခြျခားမႈမရေစဘ တညသည အနညးဆးလပခလစာ ရရသငပါသည (အပဒ ၁၆-စ)။ အနညးဆးလပခလစာဥပေဒတြင အနညးဆးလပခလစာေပးရန ပကကြကသည အလပရငအတြက ျပစဒဏ သတမတထားေသာလညး အနညးဆးလပခလစာႏႈနးမား၊ သ႔မဟတ ႏႈနးထားမားက သတမတထားျခငး မရေသးပါ။ အလပ သမားဝနႀကးဌာနမ ႏစကနပငးတြင သတမတထတေဖာမညဟ၍ ၂ဝ၁၄-ခႏစ ဇနနဝါရလတြင ေၾကညာခပါသည။ အလပ သမားေရးရာ ကၽြမးကငသမားမ မတခကျပသညမာ ျမနမာႏငငရ အလပရငမား၊ အလပသမားမားသည အနညးဆးလပခ လစာႏငပတသကသည သေဘာတရားမားအေပၚ အျပညအဝ နားလညမႈမရေသးဟ၍ ျဖစပါသည။ ေယဘယအားျဖင အလပခနနာရမားမာ ၾကာျမငေလရၿပး အလပသမားဥပေဒအသစႏငအတ အလပခနနာရမား ေလာခႏငေရး ဥးတညသြားၾက မည ျဖစသည။

လမႈဖလေရးဥပေဒအသစ (ၾသဂတလ ၂ဝ၁၂) တြင အလပရငႏင အလပသမား ႏစဥးႏစဖကစလးမ ထညဝငရမည လမႈဖလေရးရပေငြမ ကနးမာေရးႏင လမႈေရးအာမခစနစ၊ မသားစ ပပးမႈအာမခစနစ၊ နာမကနးခစားခြင၊ ပငစငခစားခြငႏင

၄၄.၄

54 အပငး - ၄.၄

အသကရငကနရစသခစားခြင အာမခစနစႏင အလပမရရခနခစားခြင အာမခစနစမားအား ပပးေပးထားပါသည။ ဤဥပေဒအရ လမႈဖလေရး အကဥပေဒ-၁၉၅၄ အား လႊမးမးပယဖကလကၿပး ၂ဝ၁၄-ခႏစ ဧၿပလ တစရကေန႔မ စတင သကေရာကမည ျဖစသည။ လကရအခနတြင လဥးေရ၏ တစရာခငႏႈနးသာ လမႈဖလေရး စနစ အတြငး မတပတငထားပါသညဟ လမႈဖလေရးဘတအဖြ႔ဥးေဆာငသထမ သရရပါသည။ လမႈဖလေရး စညးမဥးမားႏင သတမတခကမားအား ၂ဝ၁၄-ခႏစ ဧၿပလ (၁) ရက ေန႔မစ၍ ထတျပနေၾကညာခၿပး မညသညဝငေငြပမာဏရသည ဝနထမးမားအတြကမဆ ေဆာင႐ြကေပးရန ကမၸဏအမားစ အတြက မျဖစမေနလပေဆာငေစခပါသည။ ကနထတလပေရး၊ ေဖာေျဖေရး၊ သယယပ႔ေဆာငေရး၊ သယဇာတတးေဖာထတလပေရးလပငနးမား၊ ႏငငျခားစးပြားေရးလပငနးမားႏင ဘ႑ာေရးက႑မားအားလးတြင လပကငေနၾကသည ဝနထမးႏစ ေယာကႏင ႏစေယာကအထကရသည ကမၸဏမားအေနႏင လမႈဖလေရးအတြက ေငြေၾကးေပးသြငးရမညျဖစသည။ လမႈ ဖလေရးလပငနးစဥအသစမ အခ႕ေသာခစားခြငမားအား ၂ဝ၁၄-ခႏစ ဧၿပလမစတငကာ ေပးအပသြားမညျဖစေၾကာငး အလပသမားဝနႀကးဌာနမ ထတျပနေၾကညာခပါသည။

အလပအကငခန႔အပေရးႏင လပငနးကၽြမးကငမႈဖြ႕ၿဖးေရးဥပေဒအရ လပငနးကၽြမးကငမႈဆငရာ သငတနးမားေပးအပ မညျဖစၿပး အလပရငမားမ ထညဝငရမညရပေငြအား ပပးေပးမညျဖစသည။ ၎ဥပေဒအရ အလပသမား၊ အလပအကင ခန႔အပေရးႏင လမႈဖလေရးဝနႀကးဌာနမ အလပအကငႏင အလပသမားရာေဖြေရး႐း (Employment and Labor Exchange Office) တစ႐းဖြငလစရနလညး ေဖာျပထားပါသည။ အထးအခကအေနႏင ဥပေဒအပဒ-၃ အရ ယခအခါ အလပရငႏင အလပသမားအၾကား အလပခန႔အပေရး သေဘာတစာခပမား ခပဆရန လအပလာမညျဖစသည။ အဆပါဥပေဒသည ၂ဝ၁၃-ခႏစ ႏဝငဘာလ (၃ဝ) ရကေန႔မ စတငအသကဝငခၿပး အလပခန႔အပေရးႏင ေလကငသငၾကားေရးအကဥပေဒ (၁၉၅ဝ) အား ပယဖကၿပး ျဖစပါသည။

လပငနးခြငကနးမာေရးႏင ေဘးကငးလၿခေရးအကဥပေဒအသစသည ၂ဝ၁၄-ခႏစ ေႏာငးပငး၌ လႊတေတာမ အတညျပ ႏငမညဟ ေမာလငရပါသည။ လပငနးခြငေဘးကငးလၿခေရးႏင ကနးမာေရးကစၥရပမားအတြက အစးရ၏ လပသားစစေဆး ေရးမးမား၏ အေရအတြက ပမလအပလကရပါသည။ အလပသမားဝနႀကးဌာန၏ အဆအရ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ လပငနးက႑အတြက လပသားစစေဆးေရးမးအသစမား ငားရမးထားၿပးျဖစေသာလညး လပငနးေဆာင႐ြကမႈ မျပလပမ သငတနးမားေပးရန လအပေနပါသည။ ၁၉၅၁-ခႏစ ေရနေျမအကဥပေဒ (လပသားႏင လပသားေရးရာ) (Oilfields – labour & welfare – act)တြင ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပသားမားအတြက ကယကယျပန႔ျပန႔ အကာအကြယေပးမႈမား ျပဌာနး ထားၿပး ကနးမာေရး၊ ေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရးႏင လပသားေရးရာကစၥရပမား ပါဝငပါသည။ ဥပေဒတြင အလပခန နာရ သတမတခက၊ အားလပရက သတမတခကမားႏင ကေလးမားအား အလပခန႔အပျခငးအား ျပငးထနစြာတားျမစျခငးမား ျပဌာနးထားသကသ႔ လပငနးခြငစစေဆးျခငးျပလပရနႏင ျပစဒဏသတမတခကမားလညး ပါဝငပါသည။ သ႔ပါေသာလညး လပငနးခြင စစေဆးျခငး ရ၊ မရႏင အဆပါ အေျခချပဌာနးခကမား လကေတြ႔ကငသးမႈမားမာ ရငးလငးမႈမရေသးပါ။

အလပသမားအခြငအေရးမား သရျခငးႏင ကငသးျခငး

ေယဘယအားျဖင အလပသမားမားမာ ဥပေဒအရေပးအပေသာ အခြငအေရးအသစမားႏင အကာအကြယေပးမႈဆငရာအသအျမငမား မရၾကပါ။ ဥပေဒအသစမားအား လကေတြ႔ကငသးေရးသည အစတအပငးတစခစအျဖစ ေဆာင႐ြကရန လအပၿပး ၎ဥပေဒအား ျပညျပညဝဝ အေကာငအထညေဖာႏငရနအတြက အခနၾကာျမငမညျဖစပါသည။ ကြငးဆငး ေလလာမႈမ ေတြ႔ရခကမားသည အဆပါအခကအား ျပနလညထငဟပေစပါသည။ ျမနမာႏငငရ သသာထငရားသည အားနညးခကတစခမာ အလပသမားမား၏ အေျခအေနမားႏင လပသားမား၏ စတေကနပမႈမားက အလြနကြျပားစြာပင အစရငခ တငျပထားျခငးျဖစသည။ ဆလသညမာ အလပသမားဥပေဒမား ကငသးမႈတြင တေျပးညမျဖစျခငးပင ျဖစသည။

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 55

(ခ) ေရနႏငဓာတေငြ႕လပငနးတြငထညသြငးစဥးစားရမညလ႕အခြငအေရးဆငရာကစၥရပမား

အလပခြငမ ကစၥရပမား

� အလပသမား သမဂၢမား။ ။ ဝနထမးမားႏင အျခားအလပသမားမားအား ၎တ႔၏ အလပသမားအခြငအေရးမား (အထးသျဖင ေျမာကမားစြာေသာ ဥပေဒအသစမားႏင ႏစေပါငး (၅ဝ)အတြငး ပထမဆးအႀကမအျဖစ လြတလပေသာ အလပသမားသမဂၢမား ဖြ႔စညးခြငျပျခငးျဖစေသာေၾကာင)ႏင ပတသကသည သငေလာေသာ သတငးအခက အလက မား၊ ရငးလငးခကမား ပပးေပးရန လအပပါသည။ လပငနးက႑အတြငး အလြနနညးပါးေသာ အလပသမားသမဂၢအဖြ႔အေရအတြကေၾကာငပင မေဝးေတာသညကာလအတြငး အဆပါအခနးက႑အတြက ျပညျပညဝဝ တာဝနထမးေဆာင ႏငရန မျဖစႏငပါ။ အသငးအဖြ႔မား လြတလပစြာဖြ႔စညးခြငႏင စေပါငးေတာငးဆခြငဆငရာ အသပညာမားႏင နားလညမႈ မား မရေသးျခငး၊ ယခအခနမ စတငသရလာျခငးမားေၾကာင ကမၸဏမားအေနႏင အလပသမားအခြငအေရးမားက အလပသမားမားကယတင သရလာေစရနႏင ရရေစရနအတြက ၎အလပသမားမား ေ႐ြးခယဖြ႔စညးထားသည အလပ သမားသမဂၢမားႏင အျပသေဘာေဆာငေသာ ခတဆကမႈမား ျပလပသငပါသည။

� ႏငငတကာစႏႈနးမားႏင တငးတာျခငး ။ ။ လငျမနစြာေပၚေပါကလာသည အလပသမားဥပေဒမားအား ကငသးျခငး ျဖစသညအတြက အဆပါဥပေဒမားအတြငး ထပေနသညေနရာမား၊ တစခႏငတစခ ဆန႔ကငသည သေဘာသကေရာက ေနသညမား ရေနႏငၿပး ႏငငတကာအလပသမားေရးရာ စႏႈနးမားႏင ခနညႇရာတြင လြေခာမႈမားလညး ရႏငပါသည။ အထကတြငေဖာျပခသညအတငး အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) သည လကေလာညေထြျဖစၿပး လႊမးၿခ ႏငမည အလပသမားဥပေဒတစခ ေပၚေပါကလာေရးအတြက အစးရႏင လပေဆာငလကရေနပါသည။ ၎ဥပေဒ မတငမ အခနအတြငး၌ ႏငငတကာစႏႈနးမားႏငအည တငးတာႏငမည မဝါဒမားႏင လပထးလပနညးမားသည အလပ သမား စမခန႔ခြမႈဆငရာ လပေဆာငခကမားအား ခငမာမနကနေစမည ျဖစပါသည။

ေဒသခမားအား အလပအကငေခၚယေရး ေမာလငခကမား

� "ေဒသခ" ဟေသာ အသးအႏႈနးအေပၚ မတညသည ယဆခကအျမငမား။ ။ ေဒသရပရြာလထမ အလပအကငရရရန ေမာလငခကမား ျမငမားလကရေသာလညး လပငနးလအပခကႏငကကညေသာလပငနးကၽြမးကငမႈမရျခငးႏငပညာအရညအခငးျပညမမႈ မရျခငးမားရေနပါသည။ ကမၸဏမားအေနျဖင ျမနမာျပညတြငးရအျခားေဒသမားမ အလပသမား မားက ခန႔အပျခငးသညလညး "ေဒသခမားအား အလပခန႔ထားျခငးဆငရာ လအပခက" အား ျပညမႏငေသာလညး ရပရြာလထအေနျဖင "ေဒသခ"မားအား အလပေပးအပျခငးဆသညမာ ၎ရပရြာလထအတြငး ေနထငသမားအား အလပခန႔အပျခငးဟ နားလညသေဘာေပါကၾကသည။

� ဤကသ႔ ေဝါဟာရ၏အဓပၸာယႏင သျမငယဆခကအၾကား လြမားစြာျဖစတညေနမႈသည ေဒသအတြငး၌ ေရရညတြင ဆကဆေရးတငးမာမႈမားအား ေပၚေပါကလာေစႏငပါသည။ ထ႔အျပင ေဒသခအလပသမားမားအေနျဖင အလပေနရာ အေရအတြက အကန႔အသတမားႏင ရရႏငသည အလပအကငအဆငမား (လပငနးကၽြမးကငမႈ အထးမလအပေသာ လပငနးမား၊ လပခနညးေသာ လပငနးမားႏင ယာယဝနထမးအျဖစသာ) ေၾကာင စတပကျခငး၊ မေကမနပျဖစျခငးမား ျဖစေပၚ ခစားရေစႏငပါသည။ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒအရ ကၽြမးကငမႈမလအပေသာ အလပသမားေနရာမားတြင ျမနမာႏငငသားမားကသာ ခန႔အပရမညျဖစသည။ တညေဆာကေရး လပငနကာလအလြန လပငနးေဆာင႐ြကမႈ ကာလတြငမ လပငနးကၽြမးကငသမားကသာ လအပၿပး ရပ႐ြာလထအတြငးတြင ထသ႔ ကၽြမးကငမႈမားအား ျပညမသ မရပါ။

� ေဒသခမားအား အလပအကငေခၚယေရး လာထားခကမား။ ။ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ကမၸဏမားသည "ေဒသ တြငး ေနထငသ"မားအား အလပအကငခန႔အပေရး လာထားခကမား ျပညမရနအတြက ႐နးကနၾကရႏငပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အကန႔အသတျဖငသာရေနသည ျမနမာကၽြမးကငလပသားထအတြငး ၾကပတညးစြာပင ယဥၿပငရယၾကရမည ျဖစေသာေၾကာငျဖစသည။ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒအရ ပထမ(၂)ႏစအတြငး ၂၅-ရာခငႏႈနး၊ (၄)ႏစအတြငးတြင အနညးဆး ၅ဝ-ရာခငႏႈနးႏင (၆)ႏစအတြငးတြင အနညးဆး ၇၅-ရာခငႏႈနးျဖင ကၽြမးကငလပသား

၄၄.၄

56 အပငး - ၄.၄

ႏငငသားမားအား အလပခန႔အပရမညျဖစသည။ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ကမၸဏမားအေနႏင စ-ထတလပမႈအေပၚ ခြေဝေရးသေဘာတစာခပ (PSC) ခပဆရန "ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒႏင အျခားဥပေဒမားအရ ျမနမာႏငငသား မားအား အလပအကငခန႔ထားရန ႀကးစားအားထတၿပး ဝနထမးေနရာခမႈအစအစဥအား တငျပရပါမည" (အပဒ ၁၅-၁)၊ အခကအလကမား ေကာကယရနႏင၊ သ႔မဟတ သငတနးပပးရနအတြက အနညးဆး အေမရကနေဒၚလာ ငါးေသာငး ႏစစဥ အသးျပရန (အပဒ ၁၅-၂) သေဘာတလကနာရမညျဖစသည။ ေရနႏငဓာတေငြ႔ကမၸဏမားအား လတတေလာ ဘြ႔ရမားႏင အမးသမးမားအား အလပေခၚယရနအတြက ျမနမာေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးမ တကတြနးထား ပါသည။ အျခားဖြ႔ၿဖးလာေသာ စးပြားေရးမားအတြငး တညသည အေျခအေနမားေအာကတြင ဤသ႔ယဥၿပငမႈမားသည လပခလစာႏင ေစးႏႈနးေဖာငးပြမႈမားက ဥးတညေစၿပး အခးမညစြာပင လပခနညးဝနထမးမား၊ သ႔မဟတ သတမတ ေဘာငျပငပမ လပသားထမားအေပၚ အကးသကေရာကေစပါသည။

� စမးသပတငးတာျခငးလပငနးအတြငး ေဒသခမားအား အလပအကငခန႔ထားမႈ။ ။ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ ဥပေဒ တြငပါရေသာ ေဒသခမားအား အလပအကငခန႔ထားေရး စဥးမဥးမားသည စမးသပတငးတာျခငးအဆငအတြက အကး မဝငေၾကာငး အခ႕ေသာကမၸဏမားက ေျပာၾကပါသည။ သ႔ေသာလညး ေဒသရပ႐ြာလထအေနႏင ၎တ႔ ေဒသအတြငး လပကငေနေသာ ကမၸဏမားသည ေဒသခလပသား အနညးငယျဖငသာ သး-ေလးႏစအထ လပငနးေဆာင႐ြကေနသည ဟ ျမငလာပါက တငးမာမႈမားျဖစေပၚလာႏငပါသည။

အဓမၼေစခငးမႈႏင အျခားေသာ လပအားေခါငးပျဖတမႈမား

� အဓမၼေစခငးမႈ ေလာပါးလာျခငး။ ။ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးမားအတြငး အဓမၼေစခငးမႈကစၥရပမား ေလာပါး လာသညႏငအမ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနး ေဆာင႐ြကသမားအေနႏင ၎တ႔လပငနးမားအတြငး ေပၚေပါကလာ ဖြယရေသာ အဓမၼေစခငးမႈဆငရာအႏရာယမားအား သတခပ၍ ေစာငၾကညေနသငပါသည။ သယဇာတတးေဖာေရး လပငနးမားႏငဆကစပ၍ တပမေတာမ အဓမၼေစခငးမႈကစၥရပမား ျဖစေပၚဖြယရေနေသးၿပး အဆပါကစၥရပသည ျပညေထာငစအစးရႏင လမးစအပစမားအၾကား ပဋပကၡျဖစပြားဖြယရာ တြနးအားတစခ၊ သ႔မဟတ ပဋပကၡျဖစပြားရန အေၾကာငးအရာမားမ တစခအျဖစ ရေနပါေသးသည။ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးမားႏင အဓမၼေစခငးမႈအၾကားမ အဆကအစပမာ အမားအားျဖင တပမေတာ၊ သ႔မဟတ ေဒသအပခပေရး အဖြ႔မားမ တစဆငသာျဖစၿပး ပကလငးမား ကသ႔ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးႏင ပတသက၍ လပငနးေနရာတစဝက လၿခေရးအတြက စစတပအသးအေဆာင မား သယပ႔ရနျဖစေစ၊ လမးတတားႏင အျခားအေျခခအေဆာကအအမား ေဆာကလပရာတြင လအပမည လပအားပပး ျခငးျဖစေစ ေဒသခ႐ြာသားမားအား ေခၚယစေဆာငးျခငးမား ျဖစပါသည။ အထကတြင ေဖာျပခသညအတငး အဓမၼ ေစခငးမႈကစၥရပမား ေလာနညးလာခနတြင အဓမၼေစခငးမႈဆငရာ တငၾကားမႈမား လကခေျဖရငးေရးယႏရားအား အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) မ အဆျပျခငး မရေသးပါ။ ေျပာငးလမႈျပလပရနအတြကလညး အခနမားစြာ ၾကာျမငမညျဖစပါသည။ အထးသျဖင ေဒသခ႐ြာသားမားအား အဓမၼေစခငးမႈမားမ ေငြေၾကးဆငရာ၊ မဟာဗဟာဆငရာ ႏင အျခားေသာ အကးေကးဇးမား ရရေနျခငး ရပါက ပမအခနၾကာျမငမညျဖစသည။

� အျခားေသာ လပအားေခါငးပျဖတမႈပစမား။ ။ ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးမႈအနညးဆးေသာ ႏငငျဖစၿပး (LDC) ေကးလက ေဒသႏြမးပါးမႈအေျခအေန ျမငမားျခငး၊ စာမတတသလဥးေရ မားျပားျခငး၊ အလပအကငမရရသ မားျပားျခငး၊ စးပြားေရး ေျပာငးလမႈတစခ၏ အစတအပငးအျဖစ ပါဝငလသည ဆႏၵျပငးျပသမားစြာ ရေနျခငး၊ ျခစားမႈမားႏင လကရအလပ သမားမားမ ၎တ႔၏ အခြငအေရးမားအား သရမႈရျခငးမား၊ အလပသမားသမဂၢမား နညးပါးေနျခငးမား ေတြ႕ရရပါသည။ အဆပါ ေဒသရပ႐ြာမားအတြက အလပအကငမားစြာမာ ကၽြမးကငမႈမလအပေသာ၊ ေန႔စားအလပမားပင ျဖစေနၿပး တစခါတစရတြငမ ၎အလပမားအား အတအလငးျဖစေစ၊ မသမသာျဖစေစ (ၾကားခပဂၢလ) လပသားပြစားမားမ တစဆင ထနးခပပါသည။ အလပသမားမားအား ေပးအပရမညလပခမားမ ရာခငႏႈနးအမားစက လပသားပြစားမားမ ရယၾကေၾကာငး ကြငးဆငးေလလာမႈမားမ ၫႊနျပလကရပါသည။ တစခါတစရတြင လပသားမားအတြက အေျခခကာကြယ ေစာငေရာကမႈမားလညးမရပါ (ေရးသားထားေသာ စာခပမား၊ အလပလပရမညအေျခအေနႏင ပတသကသည ဖြငဆ ခကမား၊ ျပညစလေလာကမႈရေစမည ေနထငစားေသာကမႈ စရတမား)။ ျမနမာႏင ႏငငျခားမ တစဆငခ ကနထ႐ကတာ

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 57

မားအၾကားတြင အလပသမားမားအား လပခေပးေခရနအခန အလြနၾကန႔ၾကာပါသည (ေဆာကလပေရး လပငနးစဥ အတြငးတြင ၂-လ မ ၃-လ အထ)။ ထ႔အျပင လကရ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနး ေဆာင႐ြကသမားသည ေဒသခမ လၿခေရးအေစာငမားကသ႔ လပငနးကၽြမးကငမႈ မလအပေသာ၊ သ႔မဟတ အနညးငယသာလအပေသာ ေရရညအလပ အကငမား အပါအဝင အဓကမကေသာ လပငနးမားအတြက ျပငပဝနေဆာငမႈမား (Outsourcing) ရယသးစြေနၾကၿပဟ ကြငးဆငးေလလာမႈမားမ ၫႊနျပလကရပါသည။ အလပအကင ရာေဖြေရးအတြက ျမနမာႏငငမ အျခားႏငငမားသ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပကငေနၾကသညမာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈေၾကာင ျဖစသညအတြက အဆပါလမးေၾကာငးသည ေျပာငးျပန ျဖစလာႏငၿပး အထးသျဖင နယစပေဒသမားမ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားမားသည အလပအကင ရာေဖြရနအတြက ျပနလည ဝငေရာကလာႏငပါသည။ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားမားသည မၾကာခဏဆသလပင လပအားခ ေခါငးပျဖတခရေလရပါသည။

� ေ႐ြ႕ေျပာငးလပသားႏင ယာယအလပသမားမား။ ။ အထကတြငေဖာျပခသည အေျခအေနမားသည လပငနးခြင အေျခအေနႏင အေလအထမားအတြငး ေခါငးပျဖတမႈမား ဖနတးေပးႏငၿပး အခ႕ေသာကစၥရပမားသည အဓမၼေစခငးမႈ အျဖစပင သတမတႏငပါသည။ လတစဥးတစေယာကသည ျပစဒဏတစချဖင ၿခမးေျခာကခရမႈေအာကမ ေဆာင႐ြကရ သညလပငနးက အဓမၼေစခငးမႈဟ အဓပၸာယဖြငဆပါသည။ အလပသမားမားအေနႏင အခေၾကးေငြရရသည မညသည အလပမးကမဆ ေဆာင႐ြကရနဆႏၵရၾကသညအတြက တစခါတစရတြင ေခါငးပျဖတမႈ လပငနးအေျခအေနမား အေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆရန ဝနေလးၾကပါသည။ ေန႔စားလပသား၊ သ႔မဟတ ယာယအလပသမားမားအား ၾကားခ ပဂၢလမားမတစဆင ခတဆကေပးရာတြငေခါငးပျဖတမႈ အေျခအေနမား မျဖစေျမာကေစေရးအတြက ကမၸဏမားအေန ႏင လပငနးအစအစဥမားႏင သတမတခကမားအေပၚတြင အထးအေလးေပးေဆာင႐ြကရန လအပမညျဖစသည။ ႏငငတကာ အလပသမားစႏႈနးမားအရ အလပအကင ရာေဖြေပးအပျခငးမားအတြက လပသားပြစားမားသည အလပ သမားမားထမ အခေၾကးေငြရယျခငးက တားျမစပါသည။ ၎အစား အလပအကင႐ာေဖြေပးအပခမားက အလပ႐ငမသာ ေပးရမညျဖစသည။ ျမနမာအစးရ အေနႏင ထအခကႏငပတသကသည အျပညျပညဆငရာ အလပသမားကြနဗငးရငး အား လကမတေရးထးထားျခငးမရပါ။ အဆပါ ကြနဗငးရငးသည ကမၸဏမားလကေတြ႔ ကငသးရမည လမးၫႊနျဖစၿပး လ႔အခြငအေရးဆငရာ ထပါးမႈကစၥရပမားေပၚေပါကမည ေနရာမားအတြက ႏငငတကာသးစႏႈနးပင ျဖစပါသည။ အလပ ရငမားအေနႏင ဝနထမးငားရမးျခငး၊ သ႔မဟတ လပသားပြစားမား အသးျပျခငးကစၥရပမားအတြက ရငးလငးသည မဝါဒမား ခမတထားသငပါသည။ လပသားႀကးၾကပသမားႏင မနေနဂာမားအေနႏင ေခါငးပျဖတမႈဆငရာ လကၡဏာ မားအား သရနားလညထားရနႏင လပသားပြစားမား၊ အလပသမားမားထမ အခေၾကးေငြရယျခငး၊ သ႔မဟတ အျခား ခစားခြငမားလကချခငးက တားျမစထားေၾကာငး နားလညထားရမညျဖစၿပး လပငနးခြေဝမႈမားႏင သသယျဖစဖြယ အေလအထမားကငသးသည လကၡဏာမားေတြ႔ရရသည လပငနးမားအေပၚ ေစာငၾကပၾကည႐ႈရမညျဖစသည။ ယာယ လပသားမားအပါအဝင အလပသမားမားအားလးသည ထခကနစနာမႈတငၾကားေရးယႏရားက အသးျပႏငရနလညး ေဆာင႐ြကေပးရမညျဖစသည။ အလပသမားအခြငအေရး ခးေဖာကမႈအႏရာယမားသည ထတကနပပးမႈကြငးဆက အတြငး လပငနးတစခစ၌ ပမမားျပားလာႏငပါသည။ ဆးရြားသည လ႔အခြငအရးခးေဖာကမႈ အမားစမာ ကၽြမးကငမႈ အဆငနမပါးေသာ၊ လပခနညးပါးေသာ၊ အလပၾကမးလပသားအဆငမားတြင ပမျဖစပြားေလရၿပး အဆပါ အလပအကင မားသည ယာယအားျဖငသာ တညရျခငး၊ သ႔မဟတ ပမနအလပအျဖစ တညရမႈမရျခငးႏင တစခါတစရတြင ေရနႏင ဓာတေငြ႔လပငနးေဆာင႐ြကသႏင တက႐ကစာခပ ခပဆျခငး၊ သ႔မဟတ ၎တ႔၏ တစဆငခ ကနထ႐ကတာမားမ တစဆင စာခပခပဆျခငးမားအေပၚတြင မားစြာမတညေနပါသည။

ကေလးလပသား

� စးပြားမတဖကမား။ ။ ေရနႏငဓာတေငြ႔လပငနးမားအတြငး ကၽြမးကငမႈလအပသည လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား အတြက ကေလးလပသားကစၥရပမားေပၚေပါကမႈ အလြနနညးပါးႏငေသာလညး ျမနမာႏငငရ ကေလးလပသားမားအေပၚ ထားရသည အယအဆမားႏင ေယဘယလကခထားမႈမား၊ အသကအ႐ြယစစေဆးႏငရန ခကခသညကစၥရပမား ေၾကာင ကမၸဏမားအေနႏင ၎တ႔ႏင တက႐ကဆကႏႊယသည ထတကနမား/ဝနေဆာငမႈမား ပပးရာတြင ကေလး လပသားအသးျပမႈ ျဖစလာႏငေခမားအေပၚ အထးသတျပသငပါသည (ဥပမာ - ေဆာကလပေရး၊ သ႔မဟတ အေကၽြး အေမြးတာဝနယရသည လပငနး)။ အထကတြငေဖာျပခသညအတငး မတညသည ထရလြယအပစမားအေပၚ အထးျပ

၄၄.၄

58 အပငး - ၄.၄

ဥးတညသည ဆနးစစမႈမားျပလပရန လအပၿပးကမၸဏမားအတြက ကညပပးႏငမည ကေလးမားအေပၚ ဆနးစစႏငေသာ နညးလမးမားလညး မားျပားလာၿပျဖစသည။ (အႏရာယကေရာကလြယအပစမားအေၾကာငး အခနး ၄.၆ တြင ဖတ႐ႈပါ)

ခြျခားဆကဆျခငး

� လပသားထအတြငး အမးသမးကယစားျပမႈ။ ။ ပညာေရးႏင လပငနးခြငအတြငး အမးသမးမားႏင အမးသမးငယမား အေပၚ ခြျခားဆကဆမႈမားမာ ပ႕ႏ႔လကရပါသည။ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးမားႏင ဆကစပသည ပညာေရး နယပယမားတြင (ဥပမာ - အငဂငနယာပညာရပ) အမးသမးမား (ေကာငးသမား)သည အမးသားမားထက ရမတ ပမျမငမားရန လအပပါသည။ ျမနမာေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးအေနႏင ကမၸဏမားအား အမးသမးအငဂငနယာ မား ပမခန႔အပရန တကတြနးထားၿပး ၎သည ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးက႑အတြငး အမးသမးမားအား အစဥအလာျပငပမ ျမႇငတငႏငမည အေရးႀကးေသာ အခကျပမႈပငျဖစပါသည။ လကရတြင ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ က႑အတြငး အမးသမးလပသားခန႔အပမႈႏႈနးမာ အျခားေသာႏငငမားနညးတ နညးပါးေနပါေသးသည။ အျခားႏငငမား ကသ႔ပင အေကၽြးအေမြးတာဝနယျခငးႏင သန႔ရငးေရးလပငနးမားကသာ လပေဆာငရသည အစဥအလာမားက ေကာ လြနကာ အမးသမးလပသားဥးေရ ရာခငႏႈနးတးျမႇငႏငေရးအတြက အလပရငမားမ အျပသေဘာျဖင တကကြစြာ လပေဆာငႏငပါသည။ (အႏရာယကေရာကလြယအပစမားအေၾကာငး အခနး ၄.၆ တြင ဖတ႐ႈပါ)

� လပသားထအတြငး လမးစအေျချပ၊ ဘာသာေရးအေျချပခြျခားဆကဆမႈမား။ ။ အလပရငမားအေနႏင လပသား ရာေဖြခန႔အပေရးႏင လပငနးခြငအတြငး ျဖစေပၚလာႏငသည လမးစဆငရာ၊ ဘာသာေရးဆငရာတငးမာမႈမားႏင ခြျခားဆကဆမႈမားအား အထးသတျပရန လအပပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အလပသမားမား၏ လမး/ဘာသာ မားသည သသာထငရားမႈ မရႏငေသာေၾကာငျဖစၿပး ျမနမာႏငငသားမဟတေသာ မနေနဂာမားအေနႏင ပမ၍ သတျပ ရနလအပပါသည။ ဗဒၶဘာသာဝငမားႏင မဆလငမားအၾကား လထအတြငးတငးမာမႈမားသည ျဖစေပၚလာဖြယရသည ခြျခားဆကဆမႈမားအေပၚ (ကမၸဏအား မညသက၊ မညသညရာထးျဖင ကယစားျပေနသညက အသအမတျပထားၿပး) ကမၸဏမားအေနႏင ႏးၾကားမႈရေနရန လအပသညဟ အဓပၸာယသကေရာကပါသည။ လပငနးခြငအတြငး လမးစမား၏ ပါဝငဖြ႔စညးေနမႈက နားလညႏငရန အေကာငးဆးနညးလမးမာ စနေခၚမႈရေနဆပငျဖစသည။ ေရာေထြးမႈမားရေနသည အေျခအေနအတြငး ႏငငသားမားအား စစတမးေကာကယျခငးမားသည ေျဖရငးေပးႏငမႈထက ပမတငးမာမႈမား ျဖစေပၚ ေစႏငၿပး ျမနမာႏငငသား အေျမာကအမားသည ပစတစမးမးျဖငပင မလကတညးက ေရာေႏာခၿပး၊ သ႔မဟတ နညးလမးမားစြာျဖင မမကယမမ သတမတထားၿပးျဖစေနပါသည။ ပမေကာငးမြနေသာ နညးလမးတစခမာ ထရလြယမႈ ျဖစႏငေျခအေပၚ စမခန႔ခြမႈဆငရာသျမငမႈမား၊ ကမၸဏ၏ ခြျခားဆကဆမႈမရေစေရး ရငးလငးသညမဝါဒမား၊ အဆပါ သတငးအခကအလကမားႏင သတမတထားသည ရလဒမားထြကေပၚလာေရးအတြက ထေရာကေသာတငးတာမႈမား ပါဝငသည တညသညအခြငအလမးမားရရေစျခငး စျပနညးလမးမားအား လကနာေဆာင႐ြကေစျခငးမား ျဖစႏငပါ သည။ လပငနးခြငအတြငး ကေရာကႏငသညအႏရာယမားအား ေဖာထတေျဖရငးရနအတြက လြယကေသာအေျဖ အနညးငယရၿပး ခြျခား ဆကဆမႈမရေရးအတြက အထးကၽြမးကငမႈရေသာ၊ အထးအေလးထားေသာ ကတကဝတတစခ ျဖင ေကာငးမြနစြာ အစျပႏငမညျဖစသည။

� ရပ႐ြာလထအေပၚ ထညသြငးစဥးစားရနအခကမား။ ။ ကမၸဏမားအေနႏင ၎တ႔၏ လပငနးေဆာင႐ြကရာေဒသမားရ ရပ႐ြာလထအတြငးႏင အလပေခၚယမညေဒသမားရ ရပ႐ြာလထအတြငးတြင လမးစဥးေရ မညမရသညက သတျပမရန လအပပါသည။ ေနရာတစေနရာတြင လမးစမားေရာေႏာလက ရေနႏငပါသည။ ဥပမာအားျဖင မြနျပညနယတြင မြနလမးမား၊ ကရငလမးမားအျပင ပအဝလမးမားပါ ဗမာလမးမားႏငအတ ရေနႏငၿပး ရခငျပညနယအတြငးတြင ဗဒၶဘာသာကးကြယသ ရပ႐ြာလထမားရသကသ႔ မဆလငလထမားလညး ရေနပါသည။ မတညသည လမးမားတြင မတညသညဘာသာစကား အသးျပၾကၿပး၊ မတညသညဓေလမားလညး ရသညအတြက လပငနးခြငအတြငး အဆပါ အခကမားကလညး ထညသြငးစဥးစားရမည ျဖစသည။

� မသနစြမး။ ။ မသနစြမးမားသည လထအတြငး ျမငေတြ႔ႏငမႈနညးသည အပစတစချဖစေနၿပး လပငနးခြငအတြငး တြငပင ေတြ႔ရေလမရပါ။ အျခားေသာႏငငမားကသ႔ အလပရငမားအေနႏင မသနစြမးလပသားမားအား အလပခန႔အပ

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 59

ျခငးႏင (မသနစြမးတြဖက လပသားမဟတဘ) လပသားထ၏ အစတအပငးတစခ ျဖစေစျခငးကသ႔ေသာ အျပသေဘာ ေဆာငသည လပငနးစဥမားအား ေဆာင႐ြကႏငပါသည။ ကမၸဏမားအေနႏင အမားအသးျပႏငသညပစ (Universal Design) အေျခခသေဘာတရားမားအား ထညသြငးေဆာင႐ြကရန ျဖစႏငသမ ထညသြငးစဥးစားသငပါသည (အမား အသးျပႏငသည ပစဆသညမာ - လအမားမ ရယသးစြႏငသည ထတကနပစမား၊ ပတဝနးကင၊ စမကနးမားႏင ဝနေဆာငမႈမားအား ျဖစႏငသမ ထညသြငးစဥးစားၿပး ၎တ႔အားအသးျပႏငရနအတြက လကေလာညေထြျပျပငရန မလအပျခငး၊ သ႔မဟတ အထးျပလပရေသာ ပစမား မလအပျခငးတ႔ျဖင အဓပၸာယဖြငဆပါသည)။ (အႏရာယက ေရာကလြယအပစမားအေၾကာငး အခနး ၄.၆ တြင ဖတ႐ႈပါ)

� လငတစတဝငစားသမားႏင လငမႈကးေျပာငးထားသမား (LGBT)။ ။လငတ စတဝငစားသမားႏင လငမႈကးေျပာငး ထားသမားအေပၚ လပငနးခြငအတြငးႏင လထအတြငး ခြျခားဆကဆမႈမားအား အလပရငမားအေနႏင သတျပရန လ အပၿပး လကရအေျခအေနတြင လငတဆကဆေရးမားမာ ရာဇဝတမႈေျမာကေနဆပငျဖစသည။ (အႏရာယကေရာကလြယ အပစမားအေၾကာငး အခနး ၄.၆ တြင ဖတ႐ႈပါ)

ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးေရး

� မေတာတဆျဖစမႈႏႈနး။ ။ ေရနႏငဓာတေငြ႔လပငနးမားအတြငး ကမၸဏစႏႈနးမားတြင ကနးမာေရးႏင ေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရးသည အဓကကစၥရပမားျဖစၿပး ပမနအားျဖင လပငနးႀကးမားသည ၁၉၅၁-ခႏစ ေရနေျမ (လပသားႏင လပသားေရးရာ) အကဥပေဒမ အေျခချပဌာနးခကမားထက သာလြနပါသည။ အျခားေသာႏငငမားႏင ကြာျခားသညမာ ျမနမာႏငငရ ေရနႏငဓာတေငြ႔လပငနးမားအတြငး မေတာတဆျဖစမႈႏႈနးက လသရငၾကား ထတေဖာျခငးမရပါ။

� ကနးမာေရးဆငရာ အႏရာယမား။ ။ ႏငငအတြငးတြင ကးစကေရာဂါမား (ငကဖား၊ တဘ၊ အတခအငဗ/ေအအငဒ အကစ) ေျမာကမားစြာရေနၿပး လပငနးမားအတြက ျဖစလာႏငသညအႏရာယမာ လအပေသာ လပသားအငအား မရရ ျခငးႏင လပသားထ၏ ထတလပႏငစြမးမား ေလာကေစျခငးမား ျဖစပါသည။ ကမၸဏမားမေဆာင႐ြကရမည လပငနး အေနႏင ပတဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈေလလာဆနးစစျခငးမား (ESIAs) ႏင အျခားလပငနးစဥမားတြင ျဖစလာႏငဖြယရသည ကနးမာေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမားက ထညသြငးရမညျဖစၿပး (ကနးမာေရး စစေဆးျခငး ကသ႔ လပငနးမားမရရသည အခကအလကမားက အလပခန႔အပျခငးမျပရန၊ သ႔မဟတ အျခားေသာ ခြျခားဆကဆ ျခငး ပစတစခချဖစေစရန အသးျပမညမဟတပါ။) ထသ႔ ထညသြငးျခငးျဖင အလပသမားမားႏင ရပ႐ြာလထအတြက မဟာဗဟာတစခ စစဥေရးဆြရနအတြက သငေလာသည သတငးအခကအလကမား ရရႏငမညျဖစသည။ ကနတငကား မားျဖင သယယပ႔ေဆာငျခငးဆငရာ ဝနေဆာငမႈမား အေျမာကအမားအသးျပမညဆပါက စာခပခပဆသမား (ကန ထ႐ကတာမား) အား သယယပ႔ေဆာငေရးအတြက သတမတထားသည အရညအခငးႏင သငတနးအစအစဥမား လအပမညျဖစသည။

တဆငခကနထ႐ကတာမားအၾကားမ အလပသမားအခြငအေရး

� စးပြားေရးမတဖကမား။ ။ ေဒသချမနမာကမၸဏမားသည အရညအေသြးဆငရာ၊ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးရငး လၿခေရးဆငရာ၊ အဂတလကစားမႈကငးရငးေရးဆငရာ အစရသည ကယျပန႔ေသာ စာခပခပဆရန လအပခကမားႏင ကကညေစေရးအတြက ပပးမႈမား လအပမညျဖစပါသည။ လပငနးေဆာင႐ြကသမားႏင အဓက ကနထ႐ကတာမားသည စာခပခပဆရာတြင ကနပစၥညးမား၊ ဝနေဆာငမႈမားပပးေပးမည စးပြားေရးမတဖကမားအား ေစာငၾကပစစေဆးျခငး၊ ပပးကညျခငးႏင အျခားေသာ သငေလာရာမကလးမား/ဟန႔တားမႈမား ထညသြငးခပဆျခငးျဖင သငေလာသည ႏငင တကာ၊ ႏငငတြငးႏင ကမၸဏမစႏႈနးမားအား ေလးစားလကနာေစႏငမညျဖစပါသည။ ကြငးဆငးေလလာမႈ ျပလပစဥ အတြငး ေဖာျပခကအရ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးေရးဆငရာကစၥရပမားက ေဖာထတေျပာဆၾကသညမာ တစဆငခ ကနထ႐ကလပငနးမား၏ လပသားမားျဖစၾကၿပး ကၽြမးကငမႈနညးပါးေသာ၊ လပခနညးပါးေသာ၊ အလပၾကမးလပရေသာ အလပအကင ေနရာမားသည ယာယအားျဖင၊ သ႔မဟတ ပမနမရေသာ လပငနးပစမားအတြက လပကငေနၾကရပါသည။ လပငနးခြငအေျခအေနႏင ႀကတငကာကြယမႈမားမာ ျဖစသလသာရေနၿပး လပငနးေဆာင႐ြကသမားမ ပပးသည ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမား၊ သ႔မဟတ ပစၥညးမားအား လကလမးမျခငး မရၾကပါ။

၄၄.၄

60 အပငး - ၄.၄

(ဂ) ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႕ရခကမား

အလပအကငအေျခအေန

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - တရားမတမႈရၿပး ေကာငးမြနေသာလပငနးခြင အေျခအေနရရပငခြင။ တညေသာ လပငနးအတြက တညေသာလစာ ရရပငခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� တစဆငခကနထ႐ကလပငနးမား လပေဆာငေနေသာ လပငနးရ အလပသမားမားအၾကား အလပခန႔အပျခငး သေဘာတစာခပမားအား အလပသမားမားအတြက အၿမတေစေပးအပျခငးမရပါ၊ သ႔မဟတ လကမတေရးထးထား ေသာ စာခပအား အလပရငမထနးသမးထားပါသည။

� အခ႕ေသာကမၸဏမားတြင ကၽြမးကငေသာ အၿမတမးဝနထမးမားမလြ၍ အျခားအလပသမားမားအား လစာျဖတပငး ေပးရာတြင ဝငေငြ၊ ျဖတေငြမားအား အေသးစတခြျခား၍ ေရးသားေဖာျပျခငး မရပါ။• ကမၸဏတစခမ ၎၏ တစဆငခ လပငနးမားအား အလပခန႔အပသညစာခပပစ၊ လစာျဖတပငးပစမားႏင

ပတသကသည စသတမတခကအရ လအပခကမားအား ေျပာၾကားပပးေပးခပါသည။ � ကာလၾကာရညစြာပင ယာယဝနထမးမားအျဖစ လပကငေနရသမားမာ အမားအျပားျဖစပါသည။ ထသ႔ျဖစရျခငးမာ

အၿမတမးဝနထမးမား၏ ပငစငလစာ၊ လမႈေရးေထာကပေငြမားစသည ကနကစရတမားက ေရာငရားရနျဖစပါသည။ အလပသမားမားသည ယာယဝနထမးမားအျဖစ ႏစေပါငးမားစြာ လပကငေနၾကရၿပး အၿမတမးဝနထမးမားထက ညေသာ လပငနးခြငအေျခအေနတြင လပကငေနၾကရပါသည။ လမႈေရးအကးအျမတ ခစားခြငမားကလညး မရရ ၾကပါ။

� ျမနမာႏငငအတြငး ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔စမကနး၏ တညေဆာကေရးကာလ အေတာအတြငး အသးျပေနၾကေသာ အလပအကငရာေဖြေရးေအဂငစမားႏင ပြစားမားအား ငားရမးေလရၾကၿပး အျခားေသာလပငနးမားတြငလညး ပမ အသးျပလာၾကပါသည။ ၎လပငနးသည အလပသမားမားထမ အလပအကငခန႔ထားေပးေရး အခေၾကးေငြမားက ေျမာကမားစြာ ယငငလကရၾကၿပး အျပညျပညဆငရာ ဥပေဒမား၊ အလပသမားေရးရာ စသတမတခကမားန႔ တက ႐ကဆန႔ကငလက ရေနပါသည။

� ကမၸဏမားအေနျဖင ၎တ႔ငားရမးထားရေသာ ကနထ႐ကလပငနးမားမ အလပသမားမားအေပၚမညကသ႔ဆကဆသည၊ မညသညစႏႈနးမားထားရသည တ႔ႏငပတသက၍ ေသေသခာခာ ၾကပမတထနးသမးျခငး မရပါ။

အလပခန၊ လပခလစာႏင အကးခစားခြငမား

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - တရားမတမႈရၿပး ေကာငးမြနေသာလပငနးခြင အေျခအေနရရပငခြင။ လေလာက ျပညစေသာ လေနမႈအဆငအတနးဆငရာ ခစားခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� ယာယေန႔စားဝနထမးမားသည အလပအကငအခြငလမးရလငရသလ ဝငေငြပမရရရနအတြက ေန႔စဥလလ အလပ လပကငေနၾကရေသာေၾကာင အလပသမားစညးမဥးဥပေဒေအာကတြင သတမတထားသည အလပခနကန႔သတခက မားက ေကာလြနသြားတတပါသည။

� အခနပေၾကးေပးျခငးက အခ႕ကမၸဏမားတြငေတြ႔ရရေသာလညး ျမနမာေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔ လပငနး ေအာကတြင အလြနရားပါးပါသည။

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 61

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� အလပသမားအၾကား လပခလစာႏင အကးအျမတဆငရာ ခစားခြငအေပၚသရနားလညမႈမာ ကြျပားမႈမားစြာ ရေနပါ သည။ အလပသမားအမားစမ ၎တ႔၏ ခစားခြငအခြငအလမးမားႏင ပတသက၍နားလညမႈသည အလပရင၊ သ႔မဟတ အစးရႏငႏႈငးစာလင အလြနပငနမကေနပါသညဟ ဝနခထားၾကပါသည။ ကမၸဏအမားစသည ၎တ႔၏ အလပသမားမားႏင အလပသမားအခြငအလမးမား၊ လပငနးခြငအေျခအေနမားႏငပတသကေသာ သတငး အခကအလကမားအား ၎တ႔ဘကမစတင၍ မေဝျခငးမာ နညးပါးသည၊ မရသေလာကရားပါးပါသည။ ဤအခက သည လတတေလာတြင တြနးအားေပးေနသည အနမဆးလပခလစာႏငပတသကသည ဥပေဒကသ႔ေသာ အလပ သမားဥပေဒအသစမား ထြကေပၚလာသညႏငအမ ပ၍ပင အေရးႀကးလာမညျဖစသည။

ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလၿခေရးႏင ပတဝနးကင

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - ကနးမာေရးအတြက ေဆးကသခယပငခြင။ အသကရငခြင၊ လြတလပခြငႏငလၿခခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလၿခေရးႏင ပတဝနးကင အေျခအေနႏငပတသက၍ လကေတြ႔ေဆာငရြကေနမႈမားမာ ကမၸဏတစခႏငတစခ၊ တစဆငခ-ကနထ႐ကတစခႏင တစခအၾကားတြငလညး ကြျပားျခားနားမႈက ေတြ႕ရရပါသည။ အခ႕ေသာ ႏငငျခားေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ကမၸဏမားႏင ႏငငျခားဝနေဆာငမႈေပးေသာ ကမၸဏမားတြင ေကာငး မြနေသာ ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလၿခေရးႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး (HSE) အေလအကငမား ရၾကပါသည။ အထးသျဖင ေဘးကငးလၿခေရးႏင ပတသကလင အထးဂ႐ျပလကနာၾကသည။ ကမၸဏအမားစတြင ၎တ႔၏စမကနး အတြငး လပကငေနေသာ တစဆငခကနထ႐ကလပငနးမားအတြကလညး တညေသာကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလၿခေရး ႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး (HSE) လအပခကမားက လကနာရနေတာငးဆၾကပါသည။• သေဘာတစာခပပါ သတမတေတာငးဆမႈမား၊ ႀကးၾကပလမးညႊနမႈမားႏင ေထာကပေပးမႈမားမတစဆင

ေဒသတြငးကမၸဏမား၏ (HSE) စမခန႔ခြမႈႏငဆငေသာ သရနားလညမႈႏင လပငနးဆငရာ ကၽြမးကငမႈမားက တညေဆာကေပးရနအခြငအလမး ရပါသည။ ကမၸဏႀကးတစခမ ၎တ႔၏ တစဆငခကန႐ကတာမားအတြက ဤအခကအား ေဆာငရြကေပးပါသည။

� လပငနးအခ႕မ အလပသမားမားသည ၎တ႔အားလပသားႀကးၾကပသမားမ (HSE) သငတနးမား၊ သ႔မဟတ (HSE) အသပညာေပးမႈမား ပပးမႈမရေၾကာငး သတျပမၾကၿပး အခ႕ေသာကစၥရပမားတြင (HSE) အား ဂ႐တစက ေဆာင႐ြက ရန လအပေၾကာငးကပင အလပသမားမားမ လစလ႐ႈတတၾကပါသည။

လြတလပစြာအသငးအဖြ႔ ဖြ႔စညးခြငႏင စေပါငးအေရးဆျခငး

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - ၿငမးခမးစြာစေဝးခြင။ လြတလပစြာအသငးအဖြ႔မားဖြ႕စညးခြငႏင စေပါငးအေရးဆခြင

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� ကြငးဆငးေလလာခေသာ စမကနးေဒသ (၆) ခအတြငး ကမၸဏ (၃) ခတြငသာ အလပသမား သမဂၢမားဖြ႔စညးခၿပးေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။

၄၄.၄

62 အပငး - ၄.၄

� ထသ႔ျဖစရျခငးမာ အျခားလပငနးက႑မားတြင ျဖစေပၚေနသည အလပသမားမားအေပၚ ဖႏပေနမႈမား၊ ေႏာငယကမႈ မားေၾကာင မဟတဘ ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔ အလပသမားမားအၾကား အလပသမားသမဂၢ၏ (အလပသမား အဖြ႔ အစညးမား၏) အခနးက႑ႏင ပတသက၍ သျမငနားလညမႈမရျခငးေၾကာငသာ ျဖစပါသည။ လြတလပေသာ သမဂၢ အဖြ႔မားသည ျမနမာႏငငအတြက အသစျဖစေနၿပး အလပသမားမားအား ယခထကတင စစညးႏငမႈမရေသးပါ။ အလပသမားမားသည ၎တ႔၏စးရမမႈမား၊ မေကနပမႈမား၊ နစနာခကမားအား ေဖာထတတငၾကားရနအတြက အလပသမားသမဂၢမလြ၍ အျခားေသာေဖာထတတငၾကားသည နညးလမးမားကလညး သရနားလညျခငး မရၾကပါ။• ကမၸဏတစခမ ၎တ႔၏လပသားမားႏင ဖြ႔စညးထားသည သမဂၢဆငရာသေဘာထားမားႏင ပတသကသည

ေရ႕ေျပးအစအစဥတစခအား အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO) အားယခငႏစအတြငးက တငျပခပါသည။

� ကမၸဏအမားစတြင အလပသမားမားႏင စမအပခပသမားအၾကား ေစစပညႇႏႈငးမႈမား မရၾကပါ။ ကမၸဏအနညးစ တြငသာ အလပသမားမား၏ အလပႏငသကဆငေသာ ထခကမႈမား၊ စးရမမႈမားက ေဖာထတေျဖရငးေရးနညးလမးမား (grievance mechanism) ထားရပါသည။

� အလပအကငေပးႏငမႈႏင ႏႈငးယဥလင အလပအကငရလသက ပမမားေနေသာေၾကာင ကၽြမးကငမႈမရေသာ အလပ သမားမားအေနျဖင အလပတစခရလငပင ျငငးပယျခငးမရ အလပလပကငၾကသည။ ဤအခကေၾကာင အလပသမား မားအေနျဖင လစာ မရရျခငး၊ လပခလစာ မလေလာကျခငး၊ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးလၿခေရးဆငရာ (HSE) စႏႈနး မားအားနညးျခငး၊ သ႔မဟတ သမဂၢဖြ႔စညးရန အခကအခအတားအဆးမားရျခငး စသည မေကနပခကမားအား ေဖာထတေျပာဆရနအတြက ေရာငၾကဥၾကပါသည။

ခြျခားဆကဆမႈမရျခငး၊ တညမတစြာ ဆကဆျခငး

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - ခြျခားဆကဆျခငးမ ကငးလြတခြင။ အလပလပခြင။ တရားမတမႈရၿပး ေကာငးမြန ေသာ လပငနးခြငအေျခအေနရရပငခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� "အမးသားမား၏ အလပျဖစေသာေၾကာင အမးသမးမား မလပေဆာငဘး" ဟေသာ ကား/မ အခနးက႑ ခြျခားျခငး သည မနကနမတၿပး ရငးလငးသညဟယဆၾကၿပး ဤအခကအေပၚတြင ေဒသခအလပသမားမားႏင ကမၸဏမားမ စနေခၚမႈမာ အလြနရားပါးပါသည။ ကြငးဆငးေလလာေတြ႕ရခကမား၏ သကေသ အေထာကအထားအေနျဖင လပငနးခြငမားတြင အမးသမးရာခငႏႈနးမာ အလြနနညးပါးေၾကာငးေတြ႔ရရပါသည။

� အခ႕ကစၥရပမားတြင ရပရြာလထအတြငးရ မဆလငမားအား အလပခန႔မညဆပါက လပငနးခြငအတြငးတငးမာမႈမား၊ မေကနပမႈမားက ျဖစေပၚေစလမမညဟ မတခကျပခၾကပါသည။ ျမနမာႏငငတစဝမးတြင ခြျခားဆကဆမႈ အမ အကင႔မား ပ႕ႏ႔လကရသညဟေသာ အယအဆမားရေနၿပး ဤအခကသည အထးသျဖင ရခငျပညနယအတြငးရ လပသားထအတြငး ခြျခားဆကဆျခငးမရရနဟေသာ မဝါဒကအေကာငအထညေဖၚေရးအတြက စနေခၚမႈ အဆငဆင႔ ရေနေၾကာငး ေဖာျပေနပါသည။ ကမၸဏတစခမ ဤအခကက ကာကြယတားဆးသညအေနျဖင ၎၏ဝနထမး ေဒသခ မဆလငအလပသမားတစဥးအား ကမးလြနေရနလပကြကသ႔ ေရႊ႔ေျပာငးေပးခ႔သည။ SWIA သေတသမားအေနျဖင လျခေရးအရ လနညးစမဆလငလမးမားႏင ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခြင မရရခ႔ေသာလညး ေဒသတြငး ဆပအၾကမးဖကမႈမား မာ ယခငကတညးကပင ရခေၾကာငး မတတမးမားရခပါသည။

� အျခားပတဝနးကငႏငငမားမ အလးအရငးျဖင ဝငေရာကလာေသာ အလပပးတြလပေဆာငရမည အလပသမားမားႏင မနေနဂာမားေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာအကးဆကမားမာ ေမာမနးသေလာက သကေရာကမႈမရသညက ေတြ႔ရရ သည။ ၎အစား လပငနးခြငအတြငး ခြျခားဆကဆသည႔အျပအမမားအား အဓကထားေဝဖနမႈမားရေနသည။ သ႔ရာ တြင မၾကာေသးမကပင ကမၸဏတစခအတြငး အတလပကငၾကေသာ ႏငငျခားသားမားႏင ေဒသခအလပသမားမား အၾကား ျဖစပြားခသည ျဖစရပတစခေၾကာင ကမၸဏပငပစၥညးအခ႕႔ ပကဆးမႈမားရခၿပး လသမားေသာ ကစၥရပတစခ ျဖစခပါသည။

၄၄.၄

အပငး - ၄.၄ 63

အလပသမားမားအား လအပသည ပစၥညးမားပပးျခငး

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - ျပညစလေလာကေသာ လေနမႈအဆငအတနးခစားခြင။ တရားမတ၍ သင႔ေလာ ေသာ လပငနးခြငအေျခအေနဆငရာ ခစားခြင။ ခြျခားဆကဆျခငးမ ကငးလြတခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� ေဆာကလပေရးလပငနး ေနရာတစဝကတြင အလပသမားမားအတြက အးအမေနရာပပးမႈသည တစသမတတညး မရပါ။ သ႔ေသာ အတညတကေဆာငရြကရသည လပငနးမားတြင အးအမေနရာပပးမမားရသညက ေတြ႔ရပါသည။ အခ႕လပငနးခြငမားတြင ႏငငျခားသား အလပသမားမားႏင ျမနမာလမးအလပသမားမားအတြက သးျခားအးအမ ေနရာခထားမႈမားရၿပး အျခားလပငနးမားတြင အလပသမားအားလးအတြက တညေသာအဆငအတနးျဖင တစ ေနရာတညးတြင အးအမေနရာခထားေပးသညက ေတြ႔ရပါသည။

� အလပသမားအမားစသည ေန႔စဥ အလပခြတမးရရေစရန လပငနးခြငအနးတစဝကတြင ယာယတထးစခနးခ၍ ေနၾကပါသည။ ေဆာကလပဆလပငနးခြငတစခတြင အလပသမားမားသည မမတ႔၏ေနထငရနအတြက ၎တ႔ ကယတင ေဆာကလပေနထငၾကသညက ကြငးဆငးေလလာေရးအဖြ႔မ မတသားေတြ႔ရခရပါသည။ ထေနရာမားသည ၎တ႔အတြက ဆငးရခ႕တၿပး ေျခာကေသြ႔မႈ၊ ေႏြးေထြးမႈ၊ အကာအကြယရရမႈတ႔မာ ျပညစလေလာကျခငး မရပါ။ ထေနရာတြင ေနထငၾကေသာ အလပသမားမားႏင ၎တ႔၏မသားစမားအတြက အရညအေသြးနမကေသာ အမယာ ႏင ကနးမာသန႔ရငးမႈစနစ အလြနဆးရြားသညက ေတြ႔ရရပါသည။

အဓမၼေစခငးမႈႏင ကေလးလပသား

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - အဓမၼေစခငးမႈႏင အခငးေစဘဝမ လြတေျမာကခြင၊ ကေလးလပသားဘဝမ လြတ ေျမာကခြင၊ ျပညစလေလာကေသာ လေနမႈအဆငအတနးက ခစားခြင၊ ပညာသငၾကားခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးမားႏင ဆကစပေနေသာ ေဆာကလပေရးလပငနးမားတြင ကမၸဏမားမ မဟတဘ ေဒသအာဏာပငမားမ အခါအားေလာစြာ အဓမၼေစခငးမႈမားရသညဟ ရပရြာအေျချပအဖြ႔အစညးမားမ တငျပခပါ သည။ သ႔ေသာ ကြငးဆငးေလလာေရးအဖြ႔အေနျဖင ထကသ႔ေသာ ကစၥရပမားက တက႐ကေလလာေတြ႔ရချခငး မရပါ။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားမားအဖြ႔ (ILO)မ ႏငငတစဝနးလးတြင ေယဘယအားျဖင႔ အထကပါကစၥရပမား တျဖညးျဖညး ေလာကလာသညက တငျပခေသာလညး အဓမၼေစခငးမႈျပနာသည ရေနဆျဖစၿပး ပဂၢလက စးပြားေရးက႑တြင သသသာသာနညးပါးေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။ သ႔ေသာ ဤအခကသည လကရျဖစပၚေနေသာ အေျခအေနမားက ထငဟပသညဟ မဆႏငပါ။ အဘယေၾကာငဆေသာ အဓမၼေစခငးမႈမားအား အစးရမသာေဆာငရြက သညဟ ေယဘယအားျဖင ယဆၾကေသာေၾကာငျဖစသည။

� ကြငးဆငးေလလာေရးအဖြ႔႔သည ၎တ႔ သြားေရာကေလလာ ကြငးဆငးခသညေနရာမားတြင ကေလးလပသားႏင သကဆငေသာ ကစၥရပမားက မေတြ႔ရခပါ။ ေရနႏငဓာတေငြ႔လပငနးခြင၏ အေလအထအရ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငး လၿခမႈက အေလးေပးေဆာငရြကၾကသျဖင႔ ကေလးလပသားဆငရာကစၥမား ေတြ႔ရရနလညး မေမာလငခပါ။ ေယဘယ အားျဖင ကေလးလပသားကစၥသည ျမနမာႏငငအတြငး ေနရာအေတာမားမားတြင ျဖစေပၚလကရေသာ ျဖစစဥတစခ ျဖစၿပး ေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႔လပငနးခြငမားႏင နးစပေသာေနရာရ လကဖကရညဆငမားႏင အရကဆငမားတြင ပမေတြ႔ရရႏငဖြယရသည။

� ေလလာခေသာ စမကနးမားတြင အလပသမားမား၏ အသကအရြယ မန/မမနက ပမန စစေဆးမႈမားရေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။

၄၄.၄

64 အပငး - ၄.၄

စးပြားေရးဆငရာ ဆကႏႊယမႈ

လ႔အခြင႔အေရးဆငရာ ရညညႊနးခက - တရားမတမႈရၿပး ေကာငးမြနေသာ လပငနးခြငအေျခအေနရရပငခြင။

ကြငးဆငးေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား

� အလပသမားအခြငအေရး အမးမးအတြက ေလးစားလကနာမႈမား မရၾကပါ (ဥပမာ - အလပခနနာရမား)။ စးပြားေရး ဆငရာ ဆကႏႊယမႈမား၏ ေျပာငးလမႈတနဖးကြငးဆက၏ အခ႕အစတအပငးမားတြင အလပသမားမားအၾကား ေရးသားခပဆထားေသာ စာခပမားသည ႏငငျခားကမၸဏႏင ျမနမာကမၸဏႏစခလးတြင လပေဆာငၾကပါသည။

� လပငနးေဆာင႐ြကသမား၏ လပငနးအေျခအေနမားအား ပမတငးၾကပစြာ ထနးခပထားၿပး တစဆငခ ကနထ႐ကတာ မားႏင စာခပမားခပဆရာ၌ စးပြားေရးမတဖကမား၏ စႏႈနးမားျပညမရန အေျခအေနမား ထညသြငးခပဆသညတင ၎တ႔၏ စးပြားမတဖကမားမတစဆင ေဆာင႐ြကသညလပငနးမားတြငမ တညစြာလကနာျခငးမရပါ။ လပငနးေဆာင ႐ြကသမားမ ၎တ႔တြင ထသ႔ေသာ ကတကဝတမားထားရၿပး ေစာငၾကပၾကည႐ႈျခငး စနစမားကလညး ေဆာင႐ြကေန ၿပျဖစေၾကာငး မတခကျပခၿပး အဓကအားျဖင ေရရညျဖစမည စးပြားေရးမတဖကမားအား ေမာမနးလကရၾကပါသည။

� အခ႕ေသာကမၸဏမားမ မတခကျပသညမာ အလပအကငရာေဖြေရးလပငနးမား၊ သ႔မဟတ တစဆငခ ကနထ႐က တာမားသည အလပသမားမား၏လပခမားမ အခးညမမႈ မရစြာပင ေငြေၾကးမားရယေနၾကၿပး အကးအျမတမားက ရယေနၾကသညအတြက အလပသမားမားမာ အနညးဆးလပခလစာေအာက၊ သ႔မဟတ ေနထငစားေသာကႏင႐ ေလာကလပခမားသာ ရရေနပါသည။

ျမနမာႏငငမ ေကာငးမြနေသာအေလအထေကာငးမား ဥပမာ

� စးပြားေရးရာဆကႏြယမႈမားအတြက လပေဆာငရမညအခကမား - ကမၸဏတစခမ ၎၏တစဆငခ လပငနးမားအား အလပခန႔အပသည စာခပပစ၊ လစာျဖတပငးပစမားႏငပတသကသည စသတမတခကအရ လအပခကမားအား ေျပာၾကားပပးေပးခပါသည။

� အလပသမားမားအၾကား အလပသမားအခြငအေရးမားႏင ပတသက၍ အသပညာ ျမႇငတငေပးျခငး - ကမၸဏတစခမ ၎တ႔၏လပသားမားႏငဖြ႔စညးထားသည သမဂၢဆငရာသေဘာထားမားႏင ပတသကသည ေရ႕ေျပး အစအစဥတစခ အား အျပညျပညဆငရာအလပသမားအဖြ႔ (ILO) အား ယခငႏစအတြငးက တငျပခပါသည။