αντιεξουσιαστική επιθεώρηση | Θεσσαλονίκη | Μάιος 07

τεύχος 0

9

χωρίς

αντίτιμο

Δ εν είναι εύκολο να γράψεις γιατην επικαιρότητα Τα πάντα συμ-βαίνουν ταυτόχρονα και τα πά-

ντα μοιάζουν μετέωραmiddot ανοιχτοί λογαρια-σμοί με το παρελθόν το παρόν και τομέλλον που δεν έχουν κλείσει Ένας ακό-μα κύκλος φοιτητικών κινητοποιήσεων τέ-λειωσε και τα όσα κερδήθηκαν ήταν ση-μαντικά όμως τίποτα δεν κερδήθηκε ορι-στικά και αμετάκλητα τίποτα πέρα απότην ανάμνηση στιγμών δύσκολων καιστιγμών μαγικών καταδικασμένων να μεί-νουν στην μνήμη Και ανάμεσα στην απώ-λεια και στο μετέωρο της στιγμής κεντρι-κή θέση σίγουρα έχουν όσοιες σύρθη-καν στα δικαστήρια της εξουσίας και κυ-ρίως όσοι βρίσκονται πίσω από τα σίδερατης φυλακής ndashο αγώνας για την απελευ-θέρωσή τους είναι άμεση ανάγκη

Και δεν είναι οι μόνοι Σrsquo αυτή την εν-διάμεση στιγμή ο απόηχος της εξέγερσηςστις φυλακές δεν έχει ακόμη σβήσει

ndashένας λογαριασμός που είναι και δικόςμας που παραμένει κι αυτός ανοιχτός Μό-νο που εκεί κάτι φαίνεται να αλλάζει σιγά-σιγά και σrsquo αυτή την αλλαγή κεντρική θέ-ση έχουν κάποιες ανυπότακτες ψυχές πουδεν λυγίζουν αρνούνται να σιωπήσουν

Κατά τα άλλα σε σημαντικό βαθμό το9ο τεύχος του Black Out είναι αφιερωμέ-νο στην δικιά μας φυλακή στην μητρόπο-λη και την ιστορία της στην πολεοδομίατης εξουσίας στους χώρους κατανάλω-σης Και εδώ τα μέτωπα που παραμένουνανοιχτά είναι πάρα πολλάhellip

Τ ην πρωτοβουλία επιμέλεια αλλάκαι ευθύνη για το έντυπο πουκρατάτε στα χέρια σας την

έχουμε συλλογικά σαν Συντακτική Ομά-δα Σημείο αναφοράς είναι η ανάγκη προ-βολής μιας διαφορετικής από την κυρίαρ-χη προσέγγισης-άποψης πάνω σε ζητή-ματα που είτε απασχολούν την επικαιρό-τητα είτε απλά άπτονται της καθημερινό-τητάς μας Το στοίχημα είναι η διάχυσηενός αντιεξουσιαστικού λόγου στο σώματης κοινωνίας κομμάτι της οποίας είμα-στε κι εμείς πέρα από τα στεγανά τουπολιτικού μας χώρου Δεν είμαστε πρε-σβευτές ΤΗΣ άποψης κι ούτε επιθυμούμενα γίνουμε Μας ενδιαφέρει μέσα από τησυλλογική αυτή κίνηση να αναδειχθούνπέρα από τα ζητήματα καθαυτά και προ-σωπικές δυναμικότητες γιrsquo αυτό κι επιμέ-νουμε στη συνεισφορά κειμένων προςδημοσίευση από τρίτους

Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να

γίνουμε δημοσιογράφοι ή αναμεταδότεςτων κοινωνικών κινημάτων Συμμετέχουμεσαν άτομα στον αγώνα ενάντια σε κάθεμορφή εξουσίας και αυτό είναι που μαςδιαχωρίζει από τα καθεστωτικά μέσα ενη-μέρωσης που στόχος τους είναι η παρα-πληροφόρηση και ο έλεγχος της κοινήςγνώμης ndashκοινώς η αποβλάκωση και η εξα-πάτηση Επιπλέον δεν μας ενδιαφέρει νακαταξιωθούμε σαν συγγραφείς θεωρητι-κοί του κινήματος ή γραφειοκράτες τηςαμφισβήτησης Αντιθέτως η έκδοση αυτήθέλει να προκρίνει το αδιαχώριστο τηςκαθημερινής ριζοσπαστικής πρακτικήςκαι δράσης με το λόγο και την απεύθυνσηπου θέλει να έχει αυτή προς την κοινωνία

Καθότι δεν αναγνωρίζουμε τους εαυ-τούς μας έξω από την αναπαραγωγή τουσυστήματος όντας και εμείς κομμάτι αυ-τής της κοινωνίας ο λόγος μας δε μπορείπαρά να πηγάζει και από τις δικές μαςαντιφάσεις και προβληματισμούς τις αντι-φάσεις που η ίδια η κοινωνία έρχεται νααντιμετωπίσει ώστε κάποια στιγμή να τιςξεπεράσει και να κινηθεί προς μια ανα-τρεπτική κατεύθυνση Μέσα στον βούρκοτων διερρηγμένων κοινωνικών σχέσεωναυτό που έχουμε να αναδείξουμε είναι οιστιγμές αντίστασης και ξεπεράσματοςτης απάθειας του βολέματος και της συ-ναίνεσης Στιγμές που μόνο εμείς σανυποκείμενα μπορούμε να δημιουργήσου-με χωρίς διαμεσολαβητές χωρίς καθοδη-γητές χωρίς αρχηγούς και κόμματα

Θεωρούμε αυτονόητο πως ένα τέτοιοεγχείρημα κινείται όχι μόνο έξω αλλά και

ενάντια σε κάθε μορφή πνευματικής ιδιο-κτησίας Επομένως η αναπαραγωγή μέ-ρους ή ολόκληρου κειμένου είναι όχι μό-νο ελεύθερη αλλά και επιθυμητή με τηνπροϋπόθεση ότι αυτή δε θα χρησιμοποι-ηθεί από καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης

Το παρόν τεύχος εκδόθηκε σε 2500αντίτυπα και διανέμεται στους δρόμους(στάσεις λεωφορεία πλατείες κτλ) καιστους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους τηςπόλης Μην σας κάνει εντύπωση ωστόσοεάν κατά ldquoπαράδοξοrdquo τρόπο συναντήσε-τε το έντυπο αυτό σε κάποιο βιβλιοπω-λείο δισκάδικο ή σε τραπεζάκι στην εί-σοδο καφετέριας μαζί με άλλα αδιάφοραιλουστρασιόν flyerάκια Το πιθανότερο εί-ναι ότι εμείς το αφήσαμε εκεί Ένας πε-ριορισμένος αριθμός αντιτύπων ταξιδεύεισε άλλες πόλεις και συναντά συντρόφουςισσες και φίλουςες σε αυτοδιαχειριζόμε-να στέκια και καταλήψεις Το οικονομικόβάρος του τυπογραφείου το επωμιζόμα-στε μόνοι μας με την πολύτιμη ndashυλικήndashσυμπαράσταση φίλων τουςτις οποίουςες κι ευχαριστούμε πάντα ανεξάρτητααπό το αν το γράφουμε ή όχι

Τις όποιες απορίες-προτάσεις-κείμενα-σχόλια έχετε μπορείτε να τις στέλνετεστην ηλεκτρονική θυρίδα editorialblackoutgr ή να απευθύνεστε στη συντακτικήομάδα που συναντιέται συνήθως μεσο-βδόμαδα στον χώρο της κατάληψης φά-μπρικα Υφανέτ (Ομήρου και Περδίκα Τού-μπα) Όλα τα κείμενα που δημοσιεύονταιστο Black Out μπορούν να βρεθούν καιστον ιστότοπο httpwwwblackoutgr

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο2 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ποιοι και ποιες είμαστεΕίμαστε η πρώτη γενιά που όπως λέγεται τελευταία ldquoθαζήσει χειρότερα από την προηγούμενηrdquoΕίμαστε τα πειραματόζωα των νέων ευέλικτων εργασιακώνσχέσεωνΕίμαστε αυτοί και αυτές που η αβεβαιότητα και το άγχοςγια την αυριανή μέρα όλο και εντείνονταιΕίμαστε αυτοί και αυτές που ο λίγος ελεύθερος χρόνοςπου μας απομένει πρέπει να θυσιαστεί στο βωμό της εκτό-νωσης αντί της δημιουργίας ουσιαστικών καθημερινών σχέ-σεων Γιατί όλα πια είναι στον αέρα όλα τρέχουν στους ρυθ-μούς της αγοράς της κερδοσκοπίας των επιχειρήσεων καιτων εργοδοτών Αυτών δηλαδή για τους οποίους τελικά ξο-δεύουμε όσα μας ανήκουν ndashτο χρόνο μας την ενέργειαμας τη ζωή μαςΕίμαστε η γενιά της αβεβαιότητας της επισφαλούς εργα-σίας της δια βίου εκπαίδευσης του συνεχούς τρεξίματοςΕίμαστε άνεργοι ldquoμαύροιrdquo εργαζόμενοι φοιτητές που εργά-ζονται φοιτητές χωρίς αυταπάτες για τα πτυχία τους συνε-χώς καταρτιζόμενοι συνεχώς εξαρτημένοι από την οικογέ-νεια είμαστε συμβασιούχοι είμαστε αγχωμένοι και είμαστεπια πολλοί

Π ρώτη φορά φέτος διοργανώθηκε την πρωτο-μαγιά στη Θεσσαλονίκη πορεία ενάντια στηνεπισφάλεια Κατά τη διάρκεια της πορείας

έγινε μια στάση στον ΟΑΕΔ όπου και τοιχοκολλήθηκεμια μεγάλη κάρτα ανεργίας Ταυτόχρονα σε περισσό-τερες από 30 πόλεις στην Ευρώπη διοργανώθηκαν πο-ρείες υπό την κωδική ονομασία ευρωπρωτομαγιά καιαρκετές δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν ενάντια στηνεπισφάλεια

ΣυνθήματαΤέρμα πια οι αυταπάτες οργάνωση κι αγώνας με τις δικέςμας πλάτες

Δεν θέλουμε ανεργία δεν θέλουμε δουλειά θέλουμε να ζή-σουμε χωρίς αφεντικά

Ελαστικά ωράρια και μαύρη εργασία να ποια είναι η τρομο-κρατία

Το επίδομα ανεργίας είναι υπερβολή μήπως να του κάνετεκαμιά περικοπή

Καλύτερα μιας ώρας χωρίς αφεντικά παρά 40 χρόνια στηνμισθωτή σκλαβιά

8 ώρες κατανάλωση 8 ώρες εργασία έτσι επιβάλλεται ηκάθε εξουσία

Το σώμα θέλουν λάστιχο και το μυαλό καμένο αυτό εδώ τοσύστημα σε θέλει σκλαβωμένο

Είμαστε η γενιά των επισφαλών της μαύρης εργασίας τωνηρεμιστικών

Η επισφάλεια είναι μονάχα η αφορμή ενάντια σrsquo ένα σύ-στημα που κλέβει τη ζωή

Λευτεριά σε όσους είναι στη δουλειά

Και μην ξεχνάτε το μεγάλο διαγωνισμό για το χειρότερο αφεντικό της πόλης

Στην ιστοσελίδα httpwww1m2007gr μπορείτενα δημοσιεύσετε την προσωπική σας ιστορία από μιαπαρατυπία έναν εκφοβισμό ένα σκηνικό που έχεισυμβεί στο χώρο εργασίας σας και που σας οδήγησεείτε να τα ldquoσπάσετεrdquo με το αφεντικό είτε να υποχωρή-σετε για να μην ακολουθήσουν χειρότερα

Επίσης μπορείτε να στείλετε ιστορίες σχετικά μετο τι σημαίνει εντατική δουλειά πώς τα αφεντικά ζητά-νε όλο και περισσότερα κτλ Τέλος πάντων οι ιστορίεςαυτές θα δημοσιεύονται και ο καθένας στην πορείατου χρόνου θα μπορεί να ψηφίσει τη ldquoχειρότερηrdquo

Στα τέλη Μάη θα βραβεύσουμε το χειρότερο αφε-ντικό και πού ξέρετε ίσως κάνουμε μια διαδήλωσηπου θα πάει μια βόλτα από την επιχείρησή του για νατον χαιρετίσει

Πρωτομαγιά 2007 στη Θεσσαλονίκηhttpwww1m2007gr

Το website της ευροπρωτομαγιάςhttpwwweuromaydayorg

Αλμανάκ πρεκάριων από το Μιλάνοhttpcartomanziaprecariaorgindex-enghtml

editorial

09

Α φορμή για τις πρόσφατες εξεγέρσεις στις ελλη-νικές φυλακές στάθηκε ο ξυλοδαρμός τουαναρχικού Γιάννη Δημητράκη την Δευτέρα 23

Απριλίου στην φυλακή του Μαλανδρίνου Στην αρχή οικρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τον γεγονός αυτό αλ-λά όταν αντιμετωπίστηκαν βίαια από τους φύλακες ξεση-κώθηκε όλη η πτέρυγα

Σύντομα σαν αλυσιδωτή αντίδραση πολλοί κρατού-μενοι ξεσηκώθηκαν σε πάνω από έξι φυλακές ανά τη χώ-ρα Την επόμενη μέρα καταλήφθηκε η φυλακή στην Πά-τρα και κάποιες πτέρυγες στον Κορυδαλλό Στα Τρίκαλακαι την Λάρισα οι κρατούμενοι κατέβηκαν σε αποχήσυσσιτίου ενώ αντίστοιχες κινήσεις έγιναν στις φυλακέςΝαυπλίου Κέρκυρας και Κομοτηνής

Μεταξύ των αιτημάτων των κρατουμένων ήταν η κα-τάργηση των πειθαρχικών ποινών μετατροπή των ισο-βίων σε δωδεκαετή κάθειρξη αποφυλάκιση με την έκτι-ση των τριών εβδομάδων της ποινής άδειες σε όλουςμείωση του ορίου προφυλάκισης και μετατροπής της25ετούς κάθειρξης σε δεκαετή

Στις 25 Απριλίου τα ΜΑΤ επενέβησαν στις φυλακές

στο Μαλανδρίνο καθώς οι κρατούμενοι είχαν ανάψειφωτιές και είχαν εξοπλιστεί με αυτοσχέδιους εξοπλι-σμούς Λίγες μέρες πριν και μετά την επέμβαση στο Μα-λανδρίνο ΜΑΤ και ΕΚΑΜ ldquoαποκατέστησαν την τάξηrdquoυπό το δόγμα της μηδενικής ανοχής με επεμβάσεις καισε άλλες φυλακές όπως στον Κορυδαλλό στα Διαβατάστον Αγ Στέφανο στην Κέρκυρα Στις υπόλοιπες φυλα-κές η εξέγερση έληξε με πιο ήπιο τρόπο

Δράσεις αλληλεγγύηςΠαρόμοιες αντιδράσεις και εξεγέρσεις στις φυλακές

υπήρξαν φυσικά και στο παρελθόν Η κατάσταση που επι-κρατεί στα κελιά οι άθλιες συνθήκες στοίβαξης των φυ-λακισμένων και οι ξυλοδαρμοί είναι λίγο πολύ γνωστά σεόλους Παρόλα αυτά λίγοι ήταν αυτοί που κατέβηκαν στοδρόμο όχι φυσικά ζητώντας καλύτερες συνθήκες κράτη-σης αλλά θέτοντας το θέμα των φυλακών γενικότερα

Στις 24 Απριλίου η Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα τωνκρατουμένων κάλεσε σε συγκέντρωση έξω από τα κρατη-τήρια του Αστυνομικού Τμήματος Ομόνοιας όπου καισυγκεντρώθηκαν 100 άτομα ενώ η αστυνομία είχε απο-κλείσει την είσοδο του τμήματος

Το βράδυ της 25ης Απριλίου περίπου 150 σύντροφοιέκαναν μηχανοκίνητη πορεία προς τις φυλακές Διαβατώνστη Θεσσαλονίκη φωνάζοντας συνθήματα αλληλεγγύηςστην εξέγερση των κρατουμένων και ενάντια στις φυλα-κές και το σύστημα εγκλεισμού ενώ μια μέρα πριν είχεπροηγηθεί μικροφωνική στην Καμάρα Στις 26 Απριλίουέγινε πορεία στο κέντρο της πόλης με τη συμμετοχή πά-νω από 200 ατόμων

Στην Αθήνα έγιναν αντίστοιχες κινητοποιήσεις καιστις 23 Απριλίου περίπου 100 άτομα έκαναν πορεία έξωαπό το σπίτι του προέδρου της δημοκρατίας Στην πε-ριοχή έφτασαν περιπολικά και ΜΑΤ αλλά αποτράπηκανοι συλλήψεις Παρέμβαση έγινε και στις φυλακές τουΜαλανδρίνου όπου 200 αναρχικοίες μεταφέρθηκαν μεπούλμαν και έστησαν μικροφωνική Έπειτα από διαβου-λεύσεις κατόρθωσαν να μιλήσουν με δυο κρατούμενους

Παρόμοιες κινητοποιήσεις έγιναν και σε άλλες πό-λεις όπως στις φυλακές της Πάτρας Αλικαρνασού καιΒόλου ενώ συγκεντρώσεις αλληλεγγύης έγιναν στη Μυτι-λήνη και τη Λάρισα Τη δεύτερη εβδομάδα του Μαΐουέγινε διήμερο εκδηλώσεων ενάντια στις φυλακές έγινεκαι στην Γεωπονική Σχολή στην Αθήνα ενώ πρέπει βέ-βαια να σημειωθεί ότι όλες οι πορείες εκείνης της περιό-δου για τους φυλακισμένους συντρόφους (αυτή που εί-χαν καλέσει τα στέκια των Σχολών στις 27 Απριλίου απότα Προπύλαια και η πορεία για τον Β Στεργίου στις φυ-λακές Κορυδαλλού την αμέσως επόμενη μέρα) μετατρά-πηκαν σε διαδηλώσεις συνολικότερα για τις φυλακές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

3ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Η εκτροπή του Αχελώου είναι ένα έργο που καρ-κινοβατεί ξεκινάει και σταματά διαδοχικά εδώκαι δύο περίπου δεκαετίες από τότε που ο Πα-

πανδρέου (ο πατέρας) υποσχέθηκε προεκλογικά στουςαγρότες του θεσσαλικού κάμπου άφθονο και καθαρό νε-ρό Η ιδέα βέβαια ήταν προγενέστερη από μελέτες τηςδεκαετίας του rsquo60 κυρίως όταν η έντονα παρεμβατικήπολιτική της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων ήταν κοι-νός τόπος στον επιχειρηματικό χώρο της ενέργειας

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ακόμη και υπό τοπρίσμα μιας καθαρά τεχνικής προσέγγισης το συγκεκρι-μένο έργο είναι μια παρωδία Από τους (ρητούς) στό-χους του ο πιο σημαντικός δηλαδή ο εμπλουτισμός μενερό της σταδιακά ερημοποιούμενης θεσσαλικής πεδιά-δας θα μπορούσε σίγουρα (σύμφωνα με μελέτες) ναεπιτευχθεί με καλύτερη διαχείριση των δικών της νερώνΚάτι τέτοιο όμως δεν προτιμήθηκε παρόλο το μικρότε-ρο κόστος το παρόμοιο όφελος και το πλεονέκτημα ότιδεν θα μετέφερε νερό από μία υδρολογική λεκάνη(Ηπείρου και δυτ Στερεάς) σε μια άλλη (Θεσσαλίας) Τοάλλο επιχείρημα υπέρ της εκτροπής αυτό της ηλεκτρο-παραγωγής και της ldquoπράσινης ενέργειαςrdquo δηλαδή χωλαί-νει καθώς μετά την τέλεση της εκτροπής η μειωμένη πο-σότητα νερού στο τμήμα του ποταμού μετά τις σήραγ-γες θα οδηγεί σε ελαττωμένη παραγωγή ενέργειας απότα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ Όσο για τα επι-χειρήματα πως το νερό του Αχελώου θα καθαρίσει τονΠηνειό (ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια της Ευρώ-πης) ή ότι αν το αφήσουμε να χύνεται στη θάλασσαhellipπάει χαμένο() είναι απλά αστεία

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πίσω από την επιμονήενός τμήματος του κατασκευαστικού κεφαλαίου και κά-ποιων πολιτικών περσόνων για την ολοκλήρωση του έργουδιαφαίνεται η προσπάθεια για έλεγχο και ιδιωτικοποίησητων υδάτινων πόρων Πρόκειται για μια παγκόσμια τάση τατελευταία χρόνια η οποία στοχεύει στην πλήρη εμπορευ-ματοποίηση του νερού ως φυσικού πόρου και ανθρώπινηςανάγκης στην laquoιδιοκτησίαraquo του και ρύθμιση της αγοράςτου από επιχειρηματικούς φορείς Έτσι τα νερά του Αχε-λώου είναι βέβαιο πως θα διανέμονται στους αγρότες μετο αζημίωτο από τη ΔΕΗ (που είναι η κατασκευάστρια) ήόποια άλλη εταιρία κερδίσει τη διαχείρισή τους

Οι αγρότες έχουν εγκλωβιστεί στο σχήμα της βιομη-χανικής γεωργίας και της επιδοτούμενης μονοκαλλιέργει-ας όπως αυτή του εξαιρετικά υδροβόρου βαμβακιού τοοποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη λειψυδρία καιτην ερημοποίηση του υπεδάφους Όποιες μορφές συλ-λογικής κοινοτικής διαχείρισης της γης και επιδίωξης αυ-τάρκειας υπήρχαν παραδοσιακά στο παρελθόν της ελλα-δικής υπαίθρου αφανίστηκαν στο πέρασμα του χρόνουαπό τις παρεμβάσεις του ελληνικού κράτους και την επι-κράτηση της καπιταλιστικής διαχείρισης της γεωργικήςπαραγωγής Έδωσαν τη θέση τους σταδιακά στην προ-σπάθεια παραγωγής εμπορικά ανταγωνιστικού προϊόντοςκαι τη συγκέντρωση μεγάλων κομματιών γης σε χέρια λί-γων (καθώς είναι τα μόνα οικονομικά βιώσιμα) Οι μικροίγεωργοί δεν μπορούν να επιβιώσουν και σιγά-σιγά εξα-φανίζονται μετακινούμενοι προς τα αστικά κέντρα ενώως εργάτες γης στα μεγάλα κτήματα δουλεύουν (ldquoμαύ-ραrdquo κατά κανόνα) οι μετανάστες Προσπάθειες που γίνα-νε για συγκρότηση φορέων συλλογικής διαχείρισης τωνσυμφερόντων των μικρών αγροτών όπως οι συνεταιρι-

σμοί απέτυχαν στις περισσότερες περιπτώσεις όχι μόνολόγω του ανταγωνισμού της αγοράς αλλά κι επειδή απο-τέλεσαν πεδίο ανταγωνισμού κομματικών και συνδικαλι-στικών μικροεξουσιών

Χωρίς καμία κριτική αντιμετώπιση του υπάρχοντοςτρόπου παραγωγής μεγάλο μέρος των θεσσαλών αγρο-τών ελπίζει ακόμη στο νερό του Αχελώου Λογική που υι-οθετείται από την πλειοψηφία των τοπικών κομματικώνστελεχών δεξιών και αριστερών αλλά και από τον τοπικότύπο αγνοώντας φιμώνοντας ή χαρακτηρίζονταςhelliplaquoπροδότεςraquo όσους έχουν αντίθετη άποψη Το ανάποδοσυμβαίνει βέβαια στην Αιτωλοακαρνανία όπου όλοι οιπολιτικοί φορείς είναι ενάντιοι στο ldquoνα τους πάρουν το νε-ρόrdquo Τα τελευταία χρόνια πάντως έχει αρχίσει να σπάειαυτή η μονομέρεια στη Θεσσαλία και η συγκυρία φαίνε-ται ευνοϊκή για να δημιουργηθεί ένα κίνημα (από τα κά-τω) ανθρώπων που θα αντιτίθενται στην εκτροπή μεστόχο την οριστική αποτροπή της

Η Θεσσαλική κίνηση για τη γη και την ελευθερία δημιουρ-γήθηκε την άνοιξη του 2006 με σκοπό να μεταφέρει τησχετική συζήτηση πέρα από τα χέρια των τεχνοκρατώνldquoειδικώνrdquo και των αγροτοσυνδικαλιστών Χωρίς να παρα-βλέπει το τεχνικό κομμάτι του ζητήματος προσπαθεί νατο κοινωνικοποιήσει και να το τοποθετήσει μέσα σε μιαπιο συνολική προοπτική εμφορούμενη από τις αρχές τουελευθεριακού κοινοτισμού της οριζόντιας οργάνωσης καιτης αμεσοδημοκρατίας Γιrsquo αυτό ξεκίνησε έναν κύκλο ενη-μερωτικών εκδηλώσεων και συζητήσεων στις μεγαλύτε-ρες θεσσαλικές πόλεις ο οποίος και ολοκληρώθηκε πρό-σφατα Σrsquo αυτές βοήθησαν και άτομα τα οποία χωρίς ναανήκουν στον ίδιο ακριβώς πολιτικό χώρο μrsquo εμάς ενδια-φέρονται ειλικρινά για το ζήτημα και συμβάλλουν ουσια-στικά Πράγματι επιδίωξή μας είναι η περαιτέρω κοινωνι-κοποίηση του ζητήματος στο εξής και η δημιουργία ενόςπανθεσσαλικού συντονιστικού που θα μπορεί να περιλαμ-βάνει οποιονοποιαδήποτε ενδιαφέρεται να συμμετέχει(ως άτομο βέβαια κι όχι εκ μέρους κάποιου φορέα ή κόμ-ματος) χωρίς να είναι απαραίτητη κάποιου είδους ιδεολο-γική ταύτιση Παράλληλα χαιρετίζουμε όσες άλλες πρω-τοβουλίες και συλλογικότητες κινούνται στην ίδια κατεύ-θυνση ή μας στηρίζουν και ελπίζουμε να συναντηθούμεκαι στους δρόμους ndashή ίσως σε κάποια όχθη ποταμού

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο4 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ε νας κύκλος αγώνα έκλεισε Τουλάχιστον έτσιδείχνουν τα πράγματα μέχρι σήμερα Και εκείπου θα περίμενες κανείς μια αυτοκριτική μια

επαναχάραξη στρατηγικής μια συλλογική διαδικασία δη-μιουργίας συνειδήσεων το ldquoφοιτητικό κίνημαrdquo αναδιπλώ-θηκε επέστρεψε στις αίθουσες ψήφισεhellip

Τώρα είναι η στιγμή που έγιναν ορατές οι αδυναμίεςτου Όχι μόνο του κινήματος αλλά και η αδυναμία όσωνσυντρόφων και μη υποστήριζαν με στόμφο και οργισμέ-να πως το κίνημα το έπνιξαν οι ldquoπαρατάξειςrdquo και τα σχή-ματα πως το κίνημα κατέληξε να είναι οι πολιτικοί συ-σχετισμοί μεταξύ δυνάμεων της αριστεράς πως το κίνη-μα έγινε υπόθεση των ldquoφοιτητοπατέρωνrdquo κτλ Στον αντί-ποδα των οποίων δυστυχώς κανένα σχήμα ή άλλο συλ-λογικό μόρφωμα δεν επεδίωξε την οργανωμένη συλλογι-κή αυτόνομη και κινηματική αντιπαράθεση Η οποία τηνδύσκολη στιγμή να μπορεί να προτείνει κάτι σαν συνέ-χεια αποφεύγοντας να τους ταξινομήσει όλους στοναστερισμό της βλακείας ή του πουλημένου αγώνα Καιλέμε οργανωμένη γιατί μόνο έτσι τελικά μπορείς να αντι-παρατεθείς στην Οργάνωση εκτός αν επιχειρείς να σπεί-ρεις σύγχυση Αλλά σπέρνει σύγχυση όποιος δεν έχει τινα κάνει πέρα απrsquo το να φλυαρεί και όχι να αντιμάχεται

Χωρίς να απαξιώνουμε τις όποιες αυτόνομες προ-σπάθειες έγιναν σε επίπεδο λόγου κριτικής και αυτόνο-μης οργάνωσης το βασικό πρόβλημα ήταν η έλλειψηενοποίησης όλων αυτών γύρω από ένα κοινό ορατό νόη-μα Έναν άλλου είδους μοχλό πίεσης καταστάσεων Ελλι-πής ήταν και η ανάγνωση του φοιτητικού κινήματος ωςτου ldquoκινήματος των γενικών συνελεύσεωνrdquo Του κινήματοςπου αναγνώρισε σε μια συλλογική διαδικασία εν μέρειαλωμένη από κομματικές σκοπιμότητες αλλά από την άλ-λη μια πρόσωπο με πρόσωπο μαζική διαδικασία διαλό-γου με επικυρωτικό χαρακτήρα το επίπεδο οργάνωσηςκαι συμμετοχής σε ένα αγώνα με μερικά αιτήματα Οι κα-ταλήψεις ήταν αποκύημα των γενικών συνελεύσεων καιοι γενικές συνελεύσεις καλώς ή κακώς υπήρξαν το πε-δίο δράσης και απεύθυνσης-πάλης όλων ανεξαιρέτωςτων εκφάνσεων της αριστεράς Η οποία εδώ και χρόνιαανέγνωσε με θετικό πρόσημο την πιθανή μαζική συμμε-τοχή φοιτητών σε συνελεύσεις και για αυτό πόνταρε σεαυτές

Όμως οι συνελεύσεις σαν εργαλείο πάλης είναι χρή-σιμες μόνο για αρχή Όσο τα παθητικά κομμάτια παρα-μένουν παθητικά και δεν γίνονται αντιδραστικά και όσοτα ευαισθητοποιημένα κομμάτια παραμένουν ευαισθητο-ποιημένα κάτω από το κοινό feeling Οι καταλήψεις τουΜαΐου-Ιουνίου ήταν ένα είδος μόδας Ήταν in να ψηφί-ζεις υπέρ της κατάληψης Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό

Το άγχος που εξαπλώθηκε με αφορμή την συζήτησηγια την παιδεία και τα δεινά της ήταν ένα πραγματικό άγ-χος που πατούσε σε ορατές αναγνώσεις της πραγματι-κότητας Το καλό feeling του παγώματος της εκπαιδευτι-κής διαδικασίας πάτησε πάνω στο κακό feeling του νασκέφτεσαι του τι θα κάνεις αφού πάρεις το πολυπόθητοπτυχίο πάτησε πάνω στο bad trip της εντατικοποίησηςπάτησε πάνω στις μνήμες ενός γαμημένου λυκείου πάτη-σε πάνω στην άρνηση του μέλλοντος όπως μοιάζει νασκιαγραφείται στο μυαλό ενός ανέμελου φοιτητή Καιαυτή είναι η μόνη υλική βάση Για αυτό και όσο δενέβγαινε τίποτα σίγουρο από τον αγώνα οι περισσότεροιπροτίμησαν να επιστρέψουν στην κανονικότητα ndashυπό τιςιαχές των ldquoκαλών φοιτητώνrdquondash και την αβέβαιη ασφάλειαπου αυτή υπόσχεται

Οι καταλήψεις έδωσαν χρόνο σε κόσμο να σκεφτείνα οργανωθεί να παλέψει Όμως σε πάρα πολύ λίγο κό-σμο Γιατί δυστυχώς οι εμπνευστές τους στόχευσανπρώτα και κύρια στην ικανοποίηση των μερικών αιτημά-

των διακόπτοντας έτσι (στο όνομα της ενότητας τηςαριστεράς) τις γόνιμες συζητήσεις που θα μπορούσαν ναεκτρέψουν δημιουργικά των αγώνα χωρίς βέβαια ναυπάρχουν και οι εξαιρέσεις Στόχος έγινε ο δρόμος καιορθώς συνέβη αυτό σε ένα βαθμό όμως ο δρόμος ειςβάρος της συλλογικοποίησης σε καθημερινή και οικείαβάση στον χώρο που ενοποιήθηκαν οι αρνήσεις στις κα-τειλημμένες σχολές Ο κόσμος που ldquoκρατούσε τις κατα-λήψειςrdquo διεκπεραίωνε αντι-προσωπευτικά αποφάσεις συ-νελεύσεων και δεν έκανε τίποτα για να αρνηθεί τον εαυτότου ως αντι-πρόσωπο Ο όρος ldquoφοιτητοπατέραςrdquo γεννή-θηκε σαν αντίδραση στην οικειοποίηση των συντονιστι-κών των καταλήψεων από πολιτικά οργανωμένες δυνά-μεις που αφιέρωναν όλο το χρόνο τους σε διαφωνίες με-ταξύ τους παρά στο σπάσιμο των διαχωρισμών μεταξύαυτών και του κινήματος Παρrsquo όλrsquo αυτά οι ldquoδιαφωνού-ντεςrdquo δεν μπόρεσαν να αντιπροτείνουν μια μορφή συλ-λογικής οργάνωσης που να ξεκινάει μέσα από τις γενικέςσυνελεύσεις και να αναχαιτίζει την μπόχα των γραφειο-κρατών Αφήνοντας να εννοηθεί πως η δικιά τους αδυνα-μία παρέμβασης στις γενικές συνελεύσεις είναι πρόβλη-μα των οργανωμένων πόλων Κάτι το οποίο δεν στέκειαπό μόνο του

Αφήνοντας λοιπόν τις καταλήψεις στους οργανωμέ-νους πόλους χάθηκε μια καλή μαγιά που θα μπορούσεόχι απλά να εμποτίσει το κίνημα με ουσιαστικά ζητήματααλλά και να αντιπροτείνει μορφές αγώνα με πιο ριζοσπα-στικά χαρακτηριστικά Οι καταλήψεις από την άλλη έγι-ναν ο αντικατοπτρισμός των διαδικασιών τους Ένα 0 μεελάχιστες και πάλι εξαιρέσεις (0+) Θα μπορούσαμε ναθεωρήσουμε την περίοδο των καταλήψεων ως μια μορ-φή ldquoαριστερής διοίκησηςrdquo Μιας ldquoδημοκρατίας της ενω-μένης αριστεράςrdquo Είναι κρίμα που μια τέτοια συνθήκηδεν στάθηκε αφορμή για να γεννηθούν ελπίδες στον κό-σμο να διαμορφωθούν ορατά οράματα για μια διαφορε-τική κοινωνική θέσμιση να αποσπαστούν κομμάτια τηςκαπιταλιστικά αναπαραγόμενης γνώσης και να απαλλο-τριωθούν από τους φοιτητές προς μια απελευθερωτικήκατεύθυνση Το πανεπιστήμιο έκλεισε χωρίς να του δοθείη ευκαιρία για μια διαφορετική χρήση πέρα από τις ατε-λείωτες συζητήσεις γύρω από τα αριστερά και αριστερί-στικα διλήμματα Και αυτό όπως προαναφέραμε δεν εί-ναι μόνο πρόβλημα της αριστεράς είναι πρόβλημα καιόσων άσκησαν κριτική στη αριστερά για την ldquoδιαχείρισητου κινήματοςrdquo Οι ρωγμές στους χρόνους υπήρξαν λίγοιόμως χώθηκαν σε αυτές για να τους ανατρέψουν

Από την άλλη ο δρόμος υπήρξε το συνεχές διακύ-βευμα Η διαδήλωση της εβδομάδας έγινε θεσμός Αυτόδεν είναι κακό Το πρόβλημα ξεκινάει όταν κάποιοιέχουν βαρεθεί να κάνουν μόνο περίπατο Και αυτό δενείναι απόφαση συνέλευσης Μέσα στις διαδηλώσεις ndashκαιόχι στις συνελεύσειςndash υπήρξαν προτάσεις για διαφορετι-κές μορφές δράσης Που στοχοποιούσαν κάτι πέρα απότο υπουργείο Έβαζαν το ζήτημα του σαμποτάζ στην πό-λη ndashαφού σταματάμε την κυκλοφορία γιατί δεν σταματά-με και τις κάμερες τις τράπεζες την γκλάμουρ αισθητικήτα ΜΜΕ τον αστυνομικό έλεγχο Προτάσεις υπήρξαν αρ-κετές άλλες πιο οικειοποιήσημες άλλες λιγότερο Άλλεςμετρώντας κάποιες αντικειμενικές συνθήκες ψάχνονταςσυνδέσεις με το αγωνιζόμενο υποκείμενο άλλες πατώ-ντας στην δυνατότητα καλής κρυψώνας στο σώμα μιαςμαζικής διαδήλωσης ndashλιγότερο κατανοητές και συνήθωςκατακριτέες

Εκεί άνοιξε η συζήτηση αν τέτοιες ενέργειες κάνουνκαλό ή κακό στο κίνημα Πολλοί μίλησαν για τον θεαμα-τικό τους χαρακτήρα που υπερκαθορίζει τα αίτια και τιςεπιλογές του μαζικού ξεσηκωμού του ίδιου του κινήμα-τος μπαίνοντας έτσι ως ένα άλλου είδους καπέλο Μίλη-

σαν για αυτές όμως μέσα από ένα πρίσμα φόβου καιαποστροφής επικυρώνοντας δηλαδή την αδυνατότητατων υποκειμένων σε δράσεις συλλογικού σαμποτάζ καιεκτροπής και ισχυροποιώντας την θέση πως μόνο οι κα-θοδηγούμενοι αγώνες ndashαυτοί δηλαδή που απορρίπτουνεξαρχής μορφές πάληςndash είναι οι σωστότεροι Ή αλλιώςμόνο στην ζεστή αγκαλιά των κομματόσκυλων μπορεί ναυπάρξει σίγουρη νίκη

Όμως οι γνώμες αυτές δεν είναι του κινήματος Είναιοι γνώμες αυτών που φοβούνται μια άλλη εξέλιξη απότην προβλεπόμενη δηλαδή την ελεγχόμενη Και όχι γιατο καλό της σωματικής ακεραιότητας των συμφοιτητώντους αλλά για το καλό του κόμματος ή της παράταξήςτους Πως εξηγείται η δικαιολόγηση του ldquoμπάχαλουrdquo(όρος που χρησιμοποιεί απαξιωτικά χρόνια τώρα η αρι-στερά για τις κοινωνικές συγκρούσεις που δεν λαμβάνειη ίδια μέρος ή δεν μπορεί να κατανοήσει) της 8η Μάρτηαπό την άκρα αριστερά ως άμυνα στην καταστολή Ήτανο μόνος τρόπος στο όνομα της απάντησης στην κρατικήθηριωδία να μαζευτεί κόσμος στις συνελεύσεις και νααντιστραφεί η κατιούσα Έτσι και έγινε τώρα τα ldquoμπάχα-λαrdquo ήταν χρήσιμα Χαμένο βγήκε το ΚΚΕ που κακήν κα-κώς επεδίωξε την καταδίκη των εξεγερμένων φοιτητώνως προβοκατόρων της ασφάλειας μόνο και μόνο για νακερδίσει την αίσια γνώμη των φοιτητών που κουράστη-καν με όλον αυτόν τον αναβρασμό και που επιθυμούσαννα περάσουν σύντομα και κάνα μάθημα Αποτέλεσμαπολλά κοινά πλαίσια έσπασαν εξαιτίας των ldquoκουκουλο-φόρωνrdquo που το ΚΚΕ χρησιμοποίησε το ίδιο ως προβο-κάτορες για να προβοκάρει τις γενικές συνελεύσεις

Ότι σπάει τα όρια της νομιμότητας ακόμα και συμ-βολικά αποτελεί ριζοσπαστική πολιτική Όταν όμως οιldquoσπάστεςrdquo απουσιάζουν από τις διαδικασίες του κινήμα-τος όποιες κι αν είναι αυτές το πρόταγμά τους χάνεταισυκοφαντείται αλλοιώνεται γίνεται αντικείμενο χρησιμο-θηρίας από εκάστοτε πολιτικούς ndashαπό δεξιούς μέχριαναρχικούς Χάνεται μέσα στην σύγχυση του θεάματοςκαι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του παρά μό-νο με κραυγές και ανούσιες καταδίκες Σαν να ήταν όλααυτονόητα και οι φοιτητές απλά βλάκες Το ότι ένα υπο-κείμενο είναι εμπειρικά και κοινωνικά αποκομμένο απόάλλα δεν σημαίνει πως το ίδιο παύει να μπορεί να κινηθείndashνα υπάρξει ως κίνημαndash όσο όμως αναπαράγει τους δια-χωρισμούς του θεάματος τότε σίγουρα θα ηττηθεί Αυτόισχύει και για τους αγωνιζόμενους φοιτητές για τα κοινω-νικά κεκτημένα τους όσο και για τους εξεγερμένους φοι-τητές και μη που προσβλέπουν πάντα σε κάτι πέρα απόαυτά Το κίνημα είναι και οι αντιθέσεις του αλλιώς δενυπάρχει

Δεν μπορεί να υπάρξει ριζοσπαστική πολιτική έξωαπό κοινωνικές διεργασίες Δεν υπάρχουν νησίδες αυτο-νομίας ούτε φωτεινοί εγωιστές να μας δείξουν τον δρό-μο στο αρχιπέλαγος τον καταναγκασμών πόσο μάλλονέκπτωτοι άγγελοι ενός σταλινικού παραδείσου Ο κοινω-νικός ανταγωνισμός χτίζεται παράλληλά ως μέσα ndashμέσαστην αλλοτρίωση της εμπορευματικής της φυλετικής τηςπατριαρχικής ή άλλης καταπιεστικής σχέσηςndash αλλά καιως έξω ndashως αντιπαράδειγμα ως διαφορετική μορφή κοι-νωνικής οργάνωσης έξω από τις κυρίαρχες θεσμίσειςέξω και ενάντια στα κυρίαρχα πρότυπα Οι αυτόνομεςκοινότητες που δρουν ώστε να αποδομήσουν το Υπάρ-χον υπάρχουν και ως κοινότητες αλληλεγγύης και αυτο-συντήρησης απέναντι στον κηρυγμένο από την εξουσίαπόλεμο Απέναντι στην συνεχή κοινωνική απαξίωση τηςζωής της γνώσης των ανθρώπινων σχέσεων Ανταγωνίζο-νται την μετατροπή τους σε εμπορεύματα σε σώματα μεανταλλακτική αξία σε ανα-παραγωγούς των σχέσεων εκ-μετάλλευσης βίας εξάρτησης

Προς όσους δεν έμειναν ευχαριστημένοι και πάντα θα γκρινιάζουν

του Giorgio Agamben

Π ριν από αρκετά χρόνια είχα μια συζήτη-ση με τον Guy (Debord) τον οποίο θε-ωρούσα πολιτικό φιλόσοφο Σε κάποιο

σημείο αυτής της συζήτησης ο Guy με διέκοψεκαι μου είπε ldquoΚοίτα δεν είμαι φιλόσοφος είμαι στρα-τηγόςrdquo Αυτή η δήλωση με γοήτευσε επειδή συνή-θιζα να τον βλέπω ως φιλόσοφο όπως φιλόσοφοέβλεπα και τον εαυτό μου Αλλά νομίζω πως αυτόπου εννοούσε είναι ότι κάθε σκέψη όσο διαφα-νής γενική ή αφηρημένη και αν προσπαθεί να εί-ναι πάντοτε σημαδεύεται από ιστορικά συμβά-ντα και έτσι ldquoαιχμαλωτίζεταιrdquo και με ένα τρόποεμπλέκεται σε μια στρατηγική σε μια επιτακτικό-τητα της χρονικής συγκυρίας Τα λέω αυτά επειδήοι συλλογισμοί μου θα είναι οπωσδήποτε γενικοίκαι δεν θα υπεισέλθω στο συγκεκριμένο θέματων μητροπολιτικών συγκρούσεων Ελπίζω ωστό-σο ότι οι συλλογισμοί αυτοί θα σκιαγραφήσουντα ίχνη μιας στρατηγικής

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια κοινότοπησκέψη πάνω στην ετυμολογία της λέξης μητρόπο-λη Όπως γνωρίζετε στα ελληνικά η μητρόπολησήμαινε την Μητρική πόλη και αναφέρεται στησχέση μεταξύ πόλεων και αποικιών Οι πολίτεςμιας πόλης που έφευγαν για να ιδρύσουν μιααποικία όλως παραδόξως αποκαλούνταν enapoikia αυτοί που απομακρύνοντανέφευγαν απότην πατρίδα και την πόλη που αργότερα απο-κτούσε σε σχέση με την αποικία το χαρακτήρατης μητέρας πατρίδας της Μητρόπολης Όπωςγνωρίζετε η λέξη εξακολουθεί ακόμα και σήμερανα έχει το ίδιο περιεχόμενο και χρησιμοποιείταιγια τη σχέση της μητροπολιτικής επικράτειας τηςπατρίδας με τις αποικίες Η πρώτη ενδιαφέρουσαπαρατήρηση που προτείνεται από την ετυμολογίαείναι ότι η λέξη μητρόπολη έχει μια έντονη αμφι-σημία και μια απορρύθμιση μια χωρική και πολιτι-κή ανομοιογένεια όπως αυτή που καθορίζει τησχέση ανάμεσα στο κράτος ή την πόλη και τιςαποικίες

Και αυτό εγείρει μια σειρά αμφιβολιών αναφο-ρικά με την τρέχουσα ιδέα περί μητρόπολης ωςένα αστικό συνεχές και σχετικά ομοιογενές οικο-δόμημα Αυτός είναι ο πρώτος συλλογισμός ηισονομία που καθορίζει την ελληνική πόλη ως ένα

μοντέλο μιας πολιτικής πόλης εξαιρείται από τησχέση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικίακαι ως εκ τούτου ο όρος μητρόπολη όταν χρησι-μοποιείται για να περιγράψει το αστικό οικοδό-μημα κουβαλάει αυτή τη δομική ανομοιογένειαεντός του Έτσι προτείνω να κρατήσουμε τον όρομητρόπολη για κάτι ουσιαστικά άλλο από την πόλημε την παραδοσιακή έννοια της πόλεως κάτι πο-λιτικά και χωρικά αρθρωμένο με βάση την ισονο-μία Προτείνω να χρησιμοποιούμε αυτό τον όροτη μητρόπολη για να προσδιορίσουμε τον νέοαστικό οικοδόμημα που αναδύεται παράλληλα μετη διαδικασία μετασχηματισμού που ο MichelFoucault όρισε ως τη μετατόπιση από την εντοπι-σμένη στο έδαφος εξουσία του προηγούμενουκαθεστώτος της κυριαρχίας στη νεωτερική βιοε-ξουσία η οποία ως πρωτεύον χαρακτηριστικόέχει την διακυβέρνηση του πληθυσμού

Αυτό σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος τιείναι η μητρόπολη χρειάζεται να καταλάβει τηδιαδικασία δια της οποίας η εξουσία προοδευτι-κά παίρνει το χαρακτήρα της διακυβέρνησης τωνπραγμάτων και των ζώντων ή καλύτερα το χαρα-κτήρα μιας οικονομίας Οικονομία δεν σημαίνει τί-ποτε άλλο παρά διακυβέρνηση τον 18ο αιώνα τηδιακυβέρνηση των ανθρώπων και των πραγμάτωνΗ πόλη στο φεουδαρχικό σύστημα του προηγού-μενου καθεστώτος βρισκόταν διαρκώς σε μια κα-τάσταση εξαίρεσης αναφορικά με τις τεράστιεςεπικράτειες της εξουσίας σχετικά αυτόνομη απότις μεγάλες επικράτειες της εξουσίας Έτσι θαέλεγα ότι η μητρόπολη είναι η ρύθμιση ή το σώματων ρυθμίσεων που αντικαθιστά την πόλη όταν ηεξουσία μετατρέπεται σε διακυβέρνηση της ζωήςκαι των πραγμάτων

Δεν μπορούμε να εισχωρήσουμε στην πολυ-πλοκότητα του μετασχηματισμού της εξουσίας σεδιακυβέρνηση Η διακυβέρνηση δεν είναι η κυ-ριαρχία και η βία είναι μια περισσότερο περί-πλοκη μορφή που διέπει την ίδια την φύση τωνυπηκόων υποδηλώνοντας έτσι την ελευθερίατους είναι μια δύναμη που δεν είναι υπερβατικήαλλά εμμενής ο ουσιαστικός χαρακτήρας της εί-ναι ότι είναι πάντα στη συγκεκριμένη έκφρασήτης μια παράπλευρη απώλεια κάτι που δημιουρ-γείται σε μια γενική οικονομία και εφαρμόζεταιεπάνω στο ιδιαίτερο Όταν οι αμερικανοί στρα-

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

5ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Ο αγώνας ενάντια στην εμπορευματοποίηση της μόρ-φωσης πρέπει να ξεπεράσει ένα βαθύτερο δίλημμα Πα-λεύουμε για την υποβάθμιση της ζωής μας με καλύτε-ρους όρους (πτυχία με αξία μόρφωση ldquoόπως έχειrdquo γιαόλους ανταγωνισμός αλλά με κοινωνικό αντίκρισμα) ήγια την επανοικειοποίηση της γνώσης και την χρησιμο-ποίησή της για κοινωνικούς σκοπούς ενάντια στην εξάρ-τηση από το κράτος και το κεφάλαιο Το δεύτερο είναιένα από τα προτάγματα της αυτονομίας Το πρώτο είναιμια στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητα από την αρι-στερά που ενώ μιλάει και αυτή για τα νέα επισφαλή υπο-κείμενα που αναδύονται φοβάται να μιλήσει για το άγχοςκαι την αβεβαιότητα των νέων γενεών Αποφεύγει να ανα-πτύξει έναν υπαρξιακό λόγο θεωρώντας πως μόνο οι υλι-κές διεκδικήσεις μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμοΚαι θεωρεί υλικό το εργασιακό αντίκρισμα σε μια αγοράεργασίας που δεν μπορεί ούτως ή άλλως να το παρέχειΨάχνει συνδέσεις σε εργατικά κινήματα που δεν υπάρ-χουν ή που βιώνουν τελείως διαφορετικές συνθήκες ζω-ής και κλείνει τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητατης ενυπάρχουσας εργασίας των φοιτητών τόσο σε επι-σφαλείς εργασιακές συνθήκες όσο και στην υποχρημα-τοδοτούμενη ή καλύτερα δωρεάν ανα-παραγωγή γνώσε-ων κοινωνικών εμπειριών ndashή αλλιώς κοινωνικού κεφαλαί-ουndash προς το συμφέρον συνολικά του κεφαλαίου Εκτόςαν το πανεπιστήμιο υπήρξε ποτέ κάτι έξω από την καπι-ταλιστική αναπαραγωγή Ακόμα και όταν αυτό έκλεισεπροσωρινά σε περιόδους κρίσεων ξανάνοιξε με καλύτε-ρους όρους αφού η κριτική των φοιτητών στο σύστημαδεν μπόρεσε να γίνει η βόμβα στα θεμέλιά του και λίγοέως πολύ απέκρυψε την δυνατότητα του να παράγει δια-χωρισμούς και κοινωνική ιεραρχία μέσω της διαδικασίαςτης κρατικής εκπαίδευσης

Ας μην είμαστε απαισιόδοξοι Η πρόσφατη εμπειρίατων φοιτητικών κινητοποιήσεων με όλες της τις αντιφά-σεις έχει αφήσει πίσω της έναν λογαριασμό που δεν έχειπληρωθεί ακόμα Είναι πολλοί και πολλές αυτοίες πουνιώθουν πως τίποτα δεν τελείωσε πως το ξύλο και ταδακρυγόνα που φάγαμε δεν πήγανε και τόσο χαμέναπως η εμπειρία που αποκομίσαμε μέσα στον αγώνα καιμέσα στις αντιθέσεις του μπορεί να γίνει αντικείμενο με-λέτης κριτικής αναστοχασμού Γόνιμη εξέλιξη Στην κα-τεύθυνση αυτή ελπίζω να συμβάλλει και αυτό το κείμενο

ΥΓ1 Ίσως αν αντί να περιμένουμε να κατεβούν οι γονείςμας στις διαδηλώσεις κάναμε κάτι ώστε να κατεβούν οισυνομήλικοι και οι συνομήλικες μας που ldquoδεν πέρασανrdquoστην ανώτατη εκπαίδευση και που η συζήτηση για τοldquoδημόσιο αγαθόrdquo ούτε που τους αγγίζει ίσως αν βρίσκα-με ποια είναι αυτή η χρυσή τομή που μας συνδέει με ldquoταπαιδιά στο συνεργείο στο μπαράκι στο μηχανάκι στην αποθή-κη στο μαγαζί στο γυράδικο στα φυλλάδια στην ταβέρνακτλrdquo ίσως κάτι εκρηκτικό να ξεπηδούσεhellip

ΥΓ2 Οι κοινές σχέσεις και τα καθημερινά κοινά βιώματαείχαν σαν αποτέλεσμα να δομηθούν μορφές κοινότηταςμεταξύ πολύ διαφορετικών ανθρώπων Στήθηκαν μεταξύπαρεών στις κατειλημμένες σχολές μεταξύ πολιτικώνχώρων μεταξύ ατόμων που γνωρίστηκαν με αφορμή τοναγώνα Αυτό φάνηκε στο πόσο άμεση ήταν η απάντησηστις συλλήψεις και τον ξυλοδαρμό των διαδηλωτών της8ης Μάρτη Μια δυναμική πορεία που καλέστηκε στόμαμε στόμα Άραγε πόσο συχνά αυτό το ετερόκλητο πολι-τικά πλήθος διαδηλώνει οργισμένα Γιατί εκείνη την νύχτανιώθαμε πραγματικά οργισμένοι Και για να μην ξεχνιό-μαστε έχουμε αφήσει κόσμο μέσαhellip

Με αγάπη Little John

httpathensindymediaorgfrontphp3lang=elamparticle_id=669814

συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Αποφασίσαμε να μεταφράσουμε το παρόν κείμενο γιατί παρrsquo όλη τη γενική και ldquoθεωρητικήrdquoτου κατεύθυνση καταδύεται σε ζητήματα κομβικά για όσους αποσκοπούν να αναγνώσουν τησύγχρονη οργάνωση της εξουσίας Η μητρόπολεις που ζούμε δεν αποτελούν απλά τηνγιγάντωση των παλιών πόλεων την συνένωση μικρότερων πόλεων Οι μητροπόλεις αποτελούντην αναδιοργάνωση του χώρου της μεσαιωνικής πόλης σε αντιστοιχία με την βιοπολιτικήδιάσταση του κράτους Σε αυτό το διάχυτο πλέγμα αιχμαλωσίας που διατρέχει την μητρόποληη παραγωγή υποκειμενικότητας οι μητροπολιτικές τεχνολογίες καθυπόταξής της αποτελούννευραλγικές διαδικασίες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί ενσυντομία να φωτίσει αυτό το κείμενο του Agamben Το κείμενο προέρχεται από τον δικτυακότόπο Generation Online (httpwwwgeneration-onlineorgpfpagamben4htm)

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Δ εν είναι εύκολο να γράψεις γιατην επικαιρότητα Τα πάντα συμ-βαίνουν ταυτόχρονα και τα πά-

ντα μοιάζουν μετέωραmiddot ανοιχτοί λογαρια-σμοί με το παρελθόν το παρόν και τομέλλον που δεν έχουν κλείσει Ένας ακό-μα κύκλος φοιτητικών κινητοποιήσεων τέ-λειωσε και τα όσα κερδήθηκαν ήταν ση-μαντικά όμως τίποτα δεν κερδήθηκε ορι-στικά και αμετάκλητα τίποτα πέρα απότην ανάμνηση στιγμών δύσκολων καιστιγμών μαγικών καταδικασμένων να μεί-νουν στην μνήμη Και ανάμεσα στην απώ-λεια και στο μετέωρο της στιγμής κεντρι-κή θέση σίγουρα έχουν όσοιες σύρθη-καν στα δικαστήρια της εξουσίας και κυ-ρίως όσοι βρίσκονται πίσω από τα σίδερατης φυλακής ndashο αγώνας για την απελευ-θέρωσή τους είναι άμεση ανάγκη

Και δεν είναι οι μόνοι Σrsquo αυτή την εν-διάμεση στιγμή ο απόηχος της εξέγερσηςστις φυλακές δεν έχει ακόμη σβήσει

ndashένας λογαριασμός που είναι και δικόςμας που παραμένει κι αυτός ανοιχτός Μό-νο που εκεί κάτι φαίνεται να αλλάζει σιγά-σιγά και σrsquo αυτή την αλλαγή κεντρική θέ-ση έχουν κάποιες ανυπότακτες ψυχές πουδεν λυγίζουν αρνούνται να σιωπήσουν

Κατά τα άλλα σε σημαντικό βαθμό το9ο τεύχος του Black Out είναι αφιερωμέ-νο στην δικιά μας φυλακή στην μητρόπο-λη και την ιστορία της στην πολεοδομίατης εξουσίας στους χώρους κατανάλω-σης Και εδώ τα μέτωπα που παραμένουνανοιχτά είναι πάρα πολλάhellip

Τ ην πρωτοβουλία επιμέλεια αλλάκαι ευθύνη για το έντυπο πουκρατάτε στα χέρια σας την

έχουμε συλλογικά σαν Συντακτική Ομά-δα Σημείο αναφοράς είναι η ανάγκη προ-βολής μιας διαφορετικής από την κυρίαρ-χη προσέγγισης-άποψης πάνω σε ζητή-ματα που είτε απασχολούν την επικαιρό-τητα είτε απλά άπτονται της καθημερινό-τητάς μας Το στοίχημα είναι η διάχυσηενός αντιεξουσιαστικού λόγου στο σώματης κοινωνίας κομμάτι της οποίας είμα-στε κι εμείς πέρα από τα στεγανά τουπολιτικού μας χώρου Δεν είμαστε πρε-σβευτές ΤΗΣ άποψης κι ούτε επιθυμούμενα γίνουμε Μας ενδιαφέρει μέσα από τησυλλογική αυτή κίνηση να αναδειχθούνπέρα από τα ζητήματα καθαυτά και προ-σωπικές δυναμικότητες γιrsquo αυτό κι επιμέ-νουμε στη συνεισφορά κειμένων προςδημοσίευση από τρίτους

Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να

γίνουμε δημοσιογράφοι ή αναμεταδότεςτων κοινωνικών κινημάτων Συμμετέχουμεσαν άτομα στον αγώνα ενάντια σε κάθεμορφή εξουσίας και αυτό είναι που μαςδιαχωρίζει από τα καθεστωτικά μέσα ενη-μέρωσης που στόχος τους είναι η παρα-πληροφόρηση και ο έλεγχος της κοινήςγνώμης ndashκοινώς η αποβλάκωση και η εξα-πάτηση Επιπλέον δεν μας ενδιαφέρει νακαταξιωθούμε σαν συγγραφείς θεωρητι-κοί του κινήματος ή γραφειοκράτες τηςαμφισβήτησης Αντιθέτως η έκδοση αυτήθέλει να προκρίνει το αδιαχώριστο τηςκαθημερινής ριζοσπαστικής πρακτικήςκαι δράσης με το λόγο και την απεύθυνσηπου θέλει να έχει αυτή προς την κοινωνία

Καθότι δεν αναγνωρίζουμε τους εαυ-τούς μας έξω από την αναπαραγωγή τουσυστήματος όντας και εμείς κομμάτι αυ-τής της κοινωνίας ο λόγος μας δε μπορείπαρά να πηγάζει και από τις δικές μαςαντιφάσεις και προβληματισμούς τις αντι-φάσεις που η ίδια η κοινωνία έρχεται νααντιμετωπίσει ώστε κάποια στιγμή να τιςξεπεράσει και να κινηθεί προς μια ανα-τρεπτική κατεύθυνση Μέσα στον βούρκοτων διερρηγμένων κοινωνικών σχέσεωναυτό που έχουμε να αναδείξουμε είναι οιστιγμές αντίστασης και ξεπεράσματοςτης απάθειας του βολέματος και της συ-ναίνεσης Στιγμές που μόνο εμείς σανυποκείμενα μπορούμε να δημιουργήσου-με χωρίς διαμεσολαβητές χωρίς καθοδη-γητές χωρίς αρχηγούς και κόμματα

Θεωρούμε αυτονόητο πως ένα τέτοιοεγχείρημα κινείται όχι μόνο έξω αλλά και

ενάντια σε κάθε μορφή πνευματικής ιδιο-κτησίας Επομένως η αναπαραγωγή μέ-ρους ή ολόκληρου κειμένου είναι όχι μό-νο ελεύθερη αλλά και επιθυμητή με τηνπροϋπόθεση ότι αυτή δε θα χρησιμοποι-ηθεί από καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης

Το παρόν τεύχος εκδόθηκε σε 2500αντίτυπα και διανέμεται στους δρόμους(στάσεις λεωφορεία πλατείες κτλ) καιστους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους τηςπόλης Μην σας κάνει εντύπωση ωστόσοεάν κατά ldquoπαράδοξοrdquo τρόπο συναντήσε-τε το έντυπο αυτό σε κάποιο βιβλιοπω-λείο δισκάδικο ή σε τραπεζάκι στην εί-σοδο καφετέριας μαζί με άλλα αδιάφοραιλουστρασιόν flyerάκια Το πιθανότερο εί-ναι ότι εμείς το αφήσαμε εκεί Ένας πε-ριορισμένος αριθμός αντιτύπων ταξιδεύεισε άλλες πόλεις και συναντά συντρόφουςισσες και φίλουςες σε αυτοδιαχειριζόμε-να στέκια και καταλήψεις Το οικονομικόβάρος του τυπογραφείου το επωμιζόμα-στε μόνοι μας με την πολύτιμη ndashυλικήndashσυμπαράσταση φίλων τουςτις οποίουςες κι ευχαριστούμε πάντα ανεξάρτητααπό το αν το γράφουμε ή όχι

Τις όποιες απορίες-προτάσεις-κείμενα-σχόλια έχετε μπορείτε να τις στέλνετεστην ηλεκτρονική θυρίδα editorialblackoutgr ή να απευθύνεστε στη συντακτικήομάδα που συναντιέται συνήθως μεσο-βδόμαδα στον χώρο της κατάληψης φά-μπρικα Υφανέτ (Ομήρου και Περδίκα Τού-μπα) Όλα τα κείμενα που δημοσιεύονταιστο Black Out μπορούν να βρεθούν καιστον ιστότοπο httpwwwblackoutgr

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο2 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ποιοι και ποιες είμαστεΕίμαστε η πρώτη γενιά που όπως λέγεται τελευταία ldquoθαζήσει χειρότερα από την προηγούμενηrdquoΕίμαστε τα πειραματόζωα των νέων ευέλικτων εργασιακώνσχέσεωνΕίμαστε αυτοί και αυτές που η αβεβαιότητα και το άγχοςγια την αυριανή μέρα όλο και εντείνονταιΕίμαστε αυτοί και αυτές που ο λίγος ελεύθερος χρόνοςπου μας απομένει πρέπει να θυσιαστεί στο βωμό της εκτό-νωσης αντί της δημιουργίας ουσιαστικών καθημερινών σχέ-σεων Γιατί όλα πια είναι στον αέρα όλα τρέχουν στους ρυθ-μούς της αγοράς της κερδοσκοπίας των επιχειρήσεων καιτων εργοδοτών Αυτών δηλαδή για τους οποίους τελικά ξο-δεύουμε όσα μας ανήκουν ndashτο χρόνο μας την ενέργειαμας τη ζωή μαςΕίμαστε η γενιά της αβεβαιότητας της επισφαλούς εργα-σίας της δια βίου εκπαίδευσης του συνεχούς τρεξίματοςΕίμαστε άνεργοι ldquoμαύροιrdquo εργαζόμενοι φοιτητές που εργά-ζονται φοιτητές χωρίς αυταπάτες για τα πτυχία τους συνε-χώς καταρτιζόμενοι συνεχώς εξαρτημένοι από την οικογέ-νεια είμαστε συμβασιούχοι είμαστε αγχωμένοι και είμαστεπια πολλοί

Π ρώτη φορά φέτος διοργανώθηκε την πρωτο-μαγιά στη Θεσσαλονίκη πορεία ενάντια στηνεπισφάλεια Κατά τη διάρκεια της πορείας

έγινε μια στάση στον ΟΑΕΔ όπου και τοιχοκολλήθηκεμια μεγάλη κάρτα ανεργίας Ταυτόχρονα σε περισσό-τερες από 30 πόλεις στην Ευρώπη διοργανώθηκαν πο-ρείες υπό την κωδική ονομασία ευρωπρωτομαγιά καιαρκετές δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν ενάντια στηνεπισφάλεια

ΣυνθήματαΤέρμα πια οι αυταπάτες οργάνωση κι αγώνας με τις δικέςμας πλάτες

Δεν θέλουμε ανεργία δεν θέλουμε δουλειά θέλουμε να ζή-σουμε χωρίς αφεντικά

Ελαστικά ωράρια και μαύρη εργασία να ποια είναι η τρομο-κρατία

Το επίδομα ανεργίας είναι υπερβολή μήπως να του κάνετεκαμιά περικοπή

Καλύτερα μιας ώρας χωρίς αφεντικά παρά 40 χρόνια στηνμισθωτή σκλαβιά

8 ώρες κατανάλωση 8 ώρες εργασία έτσι επιβάλλεται ηκάθε εξουσία

Το σώμα θέλουν λάστιχο και το μυαλό καμένο αυτό εδώ τοσύστημα σε θέλει σκλαβωμένο

Είμαστε η γενιά των επισφαλών της μαύρης εργασίας τωνηρεμιστικών

Η επισφάλεια είναι μονάχα η αφορμή ενάντια σrsquo ένα σύ-στημα που κλέβει τη ζωή

Λευτεριά σε όσους είναι στη δουλειά

Και μην ξεχνάτε το μεγάλο διαγωνισμό για το χειρότερο αφεντικό της πόλης

Στην ιστοσελίδα httpwww1m2007gr μπορείτενα δημοσιεύσετε την προσωπική σας ιστορία από μιαπαρατυπία έναν εκφοβισμό ένα σκηνικό που έχεισυμβεί στο χώρο εργασίας σας και που σας οδήγησεείτε να τα ldquoσπάσετεrdquo με το αφεντικό είτε να υποχωρή-σετε για να μην ακολουθήσουν χειρότερα

Επίσης μπορείτε να στείλετε ιστορίες σχετικά μετο τι σημαίνει εντατική δουλειά πώς τα αφεντικά ζητά-νε όλο και περισσότερα κτλ Τέλος πάντων οι ιστορίεςαυτές θα δημοσιεύονται και ο καθένας στην πορείατου χρόνου θα μπορεί να ψηφίσει τη ldquoχειρότερηrdquo

Στα τέλη Μάη θα βραβεύσουμε το χειρότερο αφε-ντικό και πού ξέρετε ίσως κάνουμε μια διαδήλωσηπου θα πάει μια βόλτα από την επιχείρησή του για νατον χαιρετίσει

Πρωτομαγιά 2007 στη Θεσσαλονίκηhttpwww1m2007gr

Το website της ευροπρωτομαγιάςhttpwwweuromaydayorg

Αλμανάκ πρεκάριων από το Μιλάνοhttpcartomanziaprecariaorgindex-enghtml

editorial

09

Α φορμή για τις πρόσφατες εξεγέρσεις στις ελλη-νικές φυλακές στάθηκε ο ξυλοδαρμός τουαναρχικού Γιάννη Δημητράκη την Δευτέρα 23

Απριλίου στην φυλακή του Μαλανδρίνου Στην αρχή οικρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τον γεγονός αυτό αλ-λά όταν αντιμετωπίστηκαν βίαια από τους φύλακες ξεση-κώθηκε όλη η πτέρυγα

Σύντομα σαν αλυσιδωτή αντίδραση πολλοί κρατού-μενοι ξεσηκώθηκαν σε πάνω από έξι φυλακές ανά τη χώ-ρα Την επόμενη μέρα καταλήφθηκε η φυλακή στην Πά-τρα και κάποιες πτέρυγες στον Κορυδαλλό Στα Τρίκαλακαι την Λάρισα οι κρατούμενοι κατέβηκαν σε αποχήσυσσιτίου ενώ αντίστοιχες κινήσεις έγιναν στις φυλακέςΝαυπλίου Κέρκυρας και Κομοτηνής

Μεταξύ των αιτημάτων των κρατουμένων ήταν η κα-τάργηση των πειθαρχικών ποινών μετατροπή των ισο-βίων σε δωδεκαετή κάθειρξη αποφυλάκιση με την έκτι-ση των τριών εβδομάδων της ποινής άδειες σε όλουςμείωση του ορίου προφυλάκισης και μετατροπής της25ετούς κάθειρξης σε δεκαετή

Στις 25 Απριλίου τα ΜΑΤ επενέβησαν στις φυλακές

στο Μαλανδρίνο καθώς οι κρατούμενοι είχαν ανάψειφωτιές και είχαν εξοπλιστεί με αυτοσχέδιους εξοπλι-σμούς Λίγες μέρες πριν και μετά την επέμβαση στο Μα-λανδρίνο ΜΑΤ και ΕΚΑΜ ldquoαποκατέστησαν την τάξηrdquoυπό το δόγμα της μηδενικής ανοχής με επεμβάσεις καισε άλλες φυλακές όπως στον Κορυδαλλό στα Διαβατάστον Αγ Στέφανο στην Κέρκυρα Στις υπόλοιπες φυλα-κές η εξέγερση έληξε με πιο ήπιο τρόπο

Δράσεις αλληλεγγύηςΠαρόμοιες αντιδράσεις και εξεγέρσεις στις φυλακές

υπήρξαν φυσικά και στο παρελθόν Η κατάσταση που επι-κρατεί στα κελιά οι άθλιες συνθήκες στοίβαξης των φυ-λακισμένων και οι ξυλοδαρμοί είναι λίγο πολύ γνωστά σεόλους Παρόλα αυτά λίγοι ήταν αυτοί που κατέβηκαν στοδρόμο όχι φυσικά ζητώντας καλύτερες συνθήκες κράτη-σης αλλά θέτοντας το θέμα των φυλακών γενικότερα

Στις 24 Απριλίου η Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα τωνκρατουμένων κάλεσε σε συγκέντρωση έξω από τα κρατη-τήρια του Αστυνομικού Τμήματος Ομόνοιας όπου καισυγκεντρώθηκαν 100 άτομα ενώ η αστυνομία είχε απο-κλείσει την είσοδο του τμήματος

Το βράδυ της 25ης Απριλίου περίπου 150 σύντροφοιέκαναν μηχανοκίνητη πορεία προς τις φυλακές Διαβατώνστη Θεσσαλονίκη φωνάζοντας συνθήματα αλληλεγγύηςστην εξέγερση των κρατουμένων και ενάντια στις φυλα-κές και το σύστημα εγκλεισμού ενώ μια μέρα πριν είχεπροηγηθεί μικροφωνική στην Καμάρα Στις 26 Απριλίουέγινε πορεία στο κέντρο της πόλης με τη συμμετοχή πά-νω από 200 ατόμων

Στην Αθήνα έγιναν αντίστοιχες κινητοποιήσεις καιστις 23 Απριλίου περίπου 100 άτομα έκαναν πορεία έξωαπό το σπίτι του προέδρου της δημοκρατίας Στην πε-ριοχή έφτασαν περιπολικά και ΜΑΤ αλλά αποτράπηκανοι συλλήψεις Παρέμβαση έγινε και στις φυλακές τουΜαλανδρίνου όπου 200 αναρχικοίες μεταφέρθηκαν μεπούλμαν και έστησαν μικροφωνική Έπειτα από διαβου-λεύσεις κατόρθωσαν να μιλήσουν με δυο κρατούμενους

Παρόμοιες κινητοποιήσεις έγιναν και σε άλλες πό-λεις όπως στις φυλακές της Πάτρας Αλικαρνασού καιΒόλου ενώ συγκεντρώσεις αλληλεγγύης έγιναν στη Μυτι-λήνη και τη Λάρισα Τη δεύτερη εβδομάδα του Μαΐουέγινε διήμερο εκδηλώσεων ενάντια στις φυλακές έγινεκαι στην Γεωπονική Σχολή στην Αθήνα ενώ πρέπει βέ-βαια να σημειωθεί ότι όλες οι πορείες εκείνης της περιό-δου για τους φυλακισμένους συντρόφους (αυτή που εί-χαν καλέσει τα στέκια των Σχολών στις 27 Απριλίου απότα Προπύλαια και η πορεία για τον Β Στεργίου στις φυ-λακές Κορυδαλλού την αμέσως επόμενη μέρα) μετατρά-πηκαν σε διαδηλώσεις συνολικότερα για τις φυλακές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

3ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Η εκτροπή του Αχελώου είναι ένα έργο που καρ-κινοβατεί ξεκινάει και σταματά διαδοχικά εδώκαι δύο περίπου δεκαετίες από τότε που ο Πα-

πανδρέου (ο πατέρας) υποσχέθηκε προεκλογικά στουςαγρότες του θεσσαλικού κάμπου άφθονο και καθαρό νε-ρό Η ιδέα βέβαια ήταν προγενέστερη από μελέτες τηςδεκαετίας του rsquo60 κυρίως όταν η έντονα παρεμβατικήπολιτική της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων ήταν κοι-νός τόπος στον επιχειρηματικό χώρο της ενέργειας

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ακόμη και υπό τοπρίσμα μιας καθαρά τεχνικής προσέγγισης το συγκεκρι-μένο έργο είναι μια παρωδία Από τους (ρητούς) στό-χους του ο πιο σημαντικός δηλαδή ο εμπλουτισμός μενερό της σταδιακά ερημοποιούμενης θεσσαλικής πεδιά-δας θα μπορούσε σίγουρα (σύμφωνα με μελέτες) ναεπιτευχθεί με καλύτερη διαχείριση των δικών της νερώνΚάτι τέτοιο όμως δεν προτιμήθηκε παρόλο το μικρότε-ρο κόστος το παρόμοιο όφελος και το πλεονέκτημα ότιδεν θα μετέφερε νερό από μία υδρολογική λεκάνη(Ηπείρου και δυτ Στερεάς) σε μια άλλη (Θεσσαλίας) Τοάλλο επιχείρημα υπέρ της εκτροπής αυτό της ηλεκτρο-παραγωγής και της ldquoπράσινης ενέργειαςrdquo δηλαδή χωλαί-νει καθώς μετά την τέλεση της εκτροπής η μειωμένη πο-σότητα νερού στο τμήμα του ποταμού μετά τις σήραγ-γες θα οδηγεί σε ελαττωμένη παραγωγή ενέργειας απότα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ Όσο για τα επι-χειρήματα πως το νερό του Αχελώου θα καθαρίσει τονΠηνειό (ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια της Ευρώ-πης) ή ότι αν το αφήσουμε να χύνεται στη θάλασσαhellipπάει χαμένο() είναι απλά αστεία

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πίσω από την επιμονήενός τμήματος του κατασκευαστικού κεφαλαίου και κά-ποιων πολιτικών περσόνων για την ολοκλήρωση του έργουδιαφαίνεται η προσπάθεια για έλεγχο και ιδιωτικοποίησητων υδάτινων πόρων Πρόκειται για μια παγκόσμια τάση τατελευταία χρόνια η οποία στοχεύει στην πλήρη εμπορευ-ματοποίηση του νερού ως φυσικού πόρου και ανθρώπινηςανάγκης στην laquoιδιοκτησίαraquo του και ρύθμιση της αγοράςτου από επιχειρηματικούς φορείς Έτσι τα νερά του Αχε-λώου είναι βέβαιο πως θα διανέμονται στους αγρότες μετο αζημίωτο από τη ΔΕΗ (που είναι η κατασκευάστρια) ήόποια άλλη εταιρία κερδίσει τη διαχείρισή τους

Οι αγρότες έχουν εγκλωβιστεί στο σχήμα της βιομη-χανικής γεωργίας και της επιδοτούμενης μονοκαλλιέργει-ας όπως αυτή του εξαιρετικά υδροβόρου βαμβακιού τοοποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη λειψυδρία καιτην ερημοποίηση του υπεδάφους Όποιες μορφές συλ-λογικής κοινοτικής διαχείρισης της γης και επιδίωξης αυ-τάρκειας υπήρχαν παραδοσιακά στο παρελθόν της ελλα-δικής υπαίθρου αφανίστηκαν στο πέρασμα του χρόνουαπό τις παρεμβάσεις του ελληνικού κράτους και την επι-κράτηση της καπιταλιστικής διαχείρισης της γεωργικήςπαραγωγής Έδωσαν τη θέση τους σταδιακά στην προ-σπάθεια παραγωγής εμπορικά ανταγωνιστικού προϊόντοςκαι τη συγκέντρωση μεγάλων κομματιών γης σε χέρια λί-γων (καθώς είναι τα μόνα οικονομικά βιώσιμα) Οι μικροίγεωργοί δεν μπορούν να επιβιώσουν και σιγά-σιγά εξα-φανίζονται μετακινούμενοι προς τα αστικά κέντρα ενώως εργάτες γης στα μεγάλα κτήματα δουλεύουν (ldquoμαύ-ραrdquo κατά κανόνα) οι μετανάστες Προσπάθειες που γίνα-νε για συγκρότηση φορέων συλλογικής διαχείρισης τωνσυμφερόντων των μικρών αγροτών όπως οι συνεταιρι-

σμοί απέτυχαν στις περισσότερες περιπτώσεις όχι μόνολόγω του ανταγωνισμού της αγοράς αλλά κι επειδή απο-τέλεσαν πεδίο ανταγωνισμού κομματικών και συνδικαλι-στικών μικροεξουσιών

Χωρίς καμία κριτική αντιμετώπιση του υπάρχοντοςτρόπου παραγωγής μεγάλο μέρος των θεσσαλών αγρο-τών ελπίζει ακόμη στο νερό του Αχελώου Λογική που υι-οθετείται από την πλειοψηφία των τοπικών κομματικώνστελεχών δεξιών και αριστερών αλλά και από τον τοπικότύπο αγνοώντας φιμώνοντας ή χαρακτηρίζονταςhelliplaquoπροδότεςraquo όσους έχουν αντίθετη άποψη Το ανάποδοσυμβαίνει βέβαια στην Αιτωλοακαρνανία όπου όλοι οιπολιτικοί φορείς είναι ενάντιοι στο ldquoνα τους πάρουν το νε-ρόrdquo Τα τελευταία χρόνια πάντως έχει αρχίσει να σπάειαυτή η μονομέρεια στη Θεσσαλία και η συγκυρία φαίνε-ται ευνοϊκή για να δημιουργηθεί ένα κίνημα (από τα κά-τω) ανθρώπων που θα αντιτίθενται στην εκτροπή μεστόχο την οριστική αποτροπή της

Η Θεσσαλική κίνηση για τη γη και την ελευθερία δημιουρ-γήθηκε την άνοιξη του 2006 με σκοπό να μεταφέρει τησχετική συζήτηση πέρα από τα χέρια των τεχνοκρατώνldquoειδικώνrdquo και των αγροτοσυνδικαλιστών Χωρίς να παρα-βλέπει το τεχνικό κομμάτι του ζητήματος προσπαθεί νατο κοινωνικοποιήσει και να το τοποθετήσει μέσα σε μιαπιο συνολική προοπτική εμφορούμενη από τις αρχές τουελευθεριακού κοινοτισμού της οριζόντιας οργάνωσης καιτης αμεσοδημοκρατίας Γιrsquo αυτό ξεκίνησε έναν κύκλο ενη-μερωτικών εκδηλώσεων και συζητήσεων στις μεγαλύτε-ρες θεσσαλικές πόλεις ο οποίος και ολοκληρώθηκε πρό-σφατα Σrsquo αυτές βοήθησαν και άτομα τα οποία χωρίς ναανήκουν στον ίδιο ακριβώς πολιτικό χώρο μrsquo εμάς ενδια-φέρονται ειλικρινά για το ζήτημα και συμβάλλουν ουσια-στικά Πράγματι επιδίωξή μας είναι η περαιτέρω κοινωνι-κοποίηση του ζητήματος στο εξής και η δημιουργία ενόςπανθεσσαλικού συντονιστικού που θα μπορεί να περιλαμ-βάνει οποιονοποιαδήποτε ενδιαφέρεται να συμμετέχει(ως άτομο βέβαια κι όχι εκ μέρους κάποιου φορέα ή κόμ-ματος) χωρίς να είναι απαραίτητη κάποιου είδους ιδεολο-γική ταύτιση Παράλληλα χαιρετίζουμε όσες άλλες πρω-τοβουλίες και συλλογικότητες κινούνται στην ίδια κατεύ-θυνση ή μας στηρίζουν και ελπίζουμε να συναντηθούμεκαι στους δρόμους ndashή ίσως σε κάποια όχθη ποταμού

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο4 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ε νας κύκλος αγώνα έκλεισε Τουλάχιστον έτσιδείχνουν τα πράγματα μέχρι σήμερα Και εκείπου θα περίμενες κανείς μια αυτοκριτική μια

επαναχάραξη στρατηγικής μια συλλογική διαδικασία δη-μιουργίας συνειδήσεων το ldquoφοιτητικό κίνημαrdquo αναδιπλώ-θηκε επέστρεψε στις αίθουσες ψήφισεhellip

Τώρα είναι η στιγμή που έγιναν ορατές οι αδυναμίεςτου Όχι μόνο του κινήματος αλλά και η αδυναμία όσωνσυντρόφων και μη υποστήριζαν με στόμφο και οργισμέ-να πως το κίνημα το έπνιξαν οι ldquoπαρατάξειςrdquo και τα σχή-ματα πως το κίνημα κατέληξε να είναι οι πολιτικοί συ-σχετισμοί μεταξύ δυνάμεων της αριστεράς πως το κίνη-μα έγινε υπόθεση των ldquoφοιτητοπατέρωνrdquo κτλ Στον αντί-ποδα των οποίων δυστυχώς κανένα σχήμα ή άλλο συλ-λογικό μόρφωμα δεν επεδίωξε την οργανωμένη συλλογι-κή αυτόνομη και κινηματική αντιπαράθεση Η οποία τηνδύσκολη στιγμή να μπορεί να προτείνει κάτι σαν συνέ-χεια αποφεύγοντας να τους ταξινομήσει όλους στοναστερισμό της βλακείας ή του πουλημένου αγώνα Καιλέμε οργανωμένη γιατί μόνο έτσι τελικά μπορείς να αντι-παρατεθείς στην Οργάνωση εκτός αν επιχειρείς να σπεί-ρεις σύγχυση Αλλά σπέρνει σύγχυση όποιος δεν έχει τινα κάνει πέρα απrsquo το να φλυαρεί και όχι να αντιμάχεται

Χωρίς να απαξιώνουμε τις όποιες αυτόνομες προ-σπάθειες έγιναν σε επίπεδο λόγου κριτικής και αυτόνο-μης οργάνωσης το βασικό πρόβλημα ήταν η έλλειψηενοποίησης όλων αυτών γύρω από ένα κοινό ορατό νόη-μα Έναν άλλου είδους μοχλό πίεσης καταστάσεων Ελλι-πής ήταν και η ανάγνωση του φοιτητικού κινήματος ωςτου ldquoκινήματος των γενικών συνελεύσεωνrdquo Του κινήματοςπου αναγνώρισε σε μια συλλογική διαδικασία εν μέρειαλωμένη από κομματικές σκοπιμότητες αλλά από την άλ-λη μια πρόσωπο με πρόσωπο μαζική διαδικασία διαλό-γου με επικυρωτικό χαρακτήρα το επίπεδο οργάνωσηςκαι συμμετοχής σε ένα αγώνα με μερικά αιτήματα Οι κα-ταλήψεις ήταν αποκύημα των γενικών συνελεύσεων καιοι γενικές συνελεύσεις καλώς ή κακώς υπήρξαν το πε-δίο δράσης και απεύθυνσης-πάλης όλων ανεξαιρέτωςτων εκφάνσεων της αριστεράς Η οποία εδώ και χρόνιαανέγνωσε με θετικό πρόσημο την πιθανή μαζική συμμε-τοχή φοιτητών σε συνελεύσεις και για αυτό πόνταρε σεαυτές

Όμως οι συνελεύσεις σαν εργαλείο πάλης είναι χρή-σιμες μόνο για αρχή Όσο τα παθητικά κομμάτια παρα-μένουν παθητικά και δεν γίνονται αντιδραστικά και όσοτα ευαισθητοποιημένα κομμάτια παραμένουν ευαισθητο-ποιημένα κάτω από το κοινό feeling Οι καταλήψεις τουΜαΐου-Ιουνίου ήταν ένα είδος μόδας Ήταν in να ψηφί-ζεις υπέρ της κατάληψης Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό

Το άγχος που εξαπλώθηκε με αφορμή την συζήτησηγια την παιδεία και τα δεινά της ήταν ένα πραγματικό άγ-χος που πατούσε σε ορατές αναγνώσεις της πραγματι-κότητας Το καλό feeling του παγώματος της εκπαιδευτι-κής διαδικασίας πάτησε πάνω στο κακό feeling του νασκέφτεσαι του τι θα κάνεις αφού πάρεις το πολυπόθητοπτυχίο πάτησε πάνω στο bad trip της εντατικοποίησηςπάτησε πάνω στις μνήμες ενός γαμημένου λυκείου πάτη-σε πάνω στην άρνηση του μέλλοντος όπως μοιάζει νασκιαγραφείται στο μυαλό ενός ανέμελου φοιτητή Καιαυτή είναι η μόνη υλική βάση Για αυτό και όσο δενέβγαινε τίποτα σίγουρο από τον αγώνα οι περισσότεροιπροτίμησαν να επιστρέψουν στην κανονικότητα ndashυπό τιςιαχές των ldquoκαλών φοιτητώνrdquondash και την αβέβαιη ασφάλειαπου αυτή υπόσχεται

Οι καταλήψεις έδωσαν χρόνο σε κόσμο να σκεφτείνα οργανωθεί να παλέψει Όμως σε πάρα πολύ λίγο κό-σμο Γιατί δυστυχώς οι εμπνευστές τους στόχευσανπρώτα και κύρια στην ικανοποίηση των μερικών αιτημά-

των διακόπτοντας έτσι (στο όνομα της ενότητας τηςαριστεράς) τις γόνιμες συζητήσεις που θα μπορούσαν ναεκτρέψουν δημιουργικά των αγώνα χωρίς βέβαια ναυπάρχουν και οι εξαιρέσεις Στόχος έγινε ο δρόμος καιορθώς συνέβη αυτό σε ένα βαθμό όμως ο δρόμος ειςβάρος της συλλογικοποίησης σε καθημερινή και οικείαβάση στον χώρο που ενοποιήθηκαν οι αρνήσεις στις κα-τειλημμένες σχολές Ο κόσμος που ldquoκρατούσε τις κατα-λήψειςrdquo διεκπεραίωνε αντι-προσωπευτικά αποφάσεις συ-νελεύσεων και δεν έκανε τίποτα για να αρνηθεί τον εαυτότου ως αντι-πρόσωπο Ο όρος ldquoφοιτητοπατέραςrdquo γεννή-θηκε σαν αντίδραση στην οικειοποίηση των συντονιστι-κών των καταλήψεων από πολιτικά οργανωμένες δυνά-μεις που αφιέρωναν όλο το χρόνο τους σε διαφωνίες με-ταξύ τους παρά στο σπάσιμο των διαχωρισμών μεταξύαυτών και του κινήματος Παρrsquo όλrsquo αυτά οι ldquoδιαφωνού-ντεςrdquo δεν μπόρεσαν να αντιπροτείνουν μια μορφή συλ-λογικής οργάνωσης που να ξεκινάει μέσα από τις γενικέςσυνελεύσεις και να αναχαιτίζει την μπόχα των γραφειο-κρατών Αφήνοντας να εννοηθεί πως η δικιά τους αδυνα-μία παρέμβασης στις γενικές συνελεύσεις είναι πρόβλη-μα των οργανωμένων πόλων Κάτι το οποίο δεν στέκειαπό μόνο του

Αφήνοντας λοιπόν τις καταλήψεις στους οργανωμέ-νους πόλους χάθηκε μια καλή μαγιά που θα μπορούσεόχι απλά να εμποτίσει το κίνημα με ουσιαστικά ζητήματααλλά και να αντιπροτείνει μορφές αγώνα με πιο ριζοσπα-στικά χαρακτηριστικά Οι καταλήψεις από την άλλη έγι-ναν ο αντικατοπτρισμός των διαδικασιών τους Ένα 0 μεελάχιστες και πάλι εξαιρέσεις (0+) Θα μπορούσαμε ναθεωρήσουμε την περίοδο των καταλήψεων ως μια μορ-φή ldquoαριστερής διοίκησηςrdquo Μιας ldquoδημοκρατίας της ενω-μένης αριστεράςrdquo Είναι κρίμα που μια τέτοια συνθήκηδεν στάθηκε αφορμή για να γεννηθούν ελπίδες στον κό-σμο να διαμορφωθούν ορατά οράματα για μια διαφορε-τική κοινωνική θέσμιση να αποσπαστούν κομμάτια τηςκαπιταλιστικά αναπαραγόμενης γνώσης και να απαλλο-τριωθούν από τους φοιτητές προς μια απελευθερωτικήκατεύθυνση Το πανεπιστήμιο έκλεισε χωρίς να του δοθείη ευκαιρία για μια διαφορετική χρήση πέρα από τις ατε-λείωτες συζητήσεις γύρω από τα αριστερά και αριστερί-στικα διλήμματα Και αυτό όπως προαναφέραμε δεν εί-ναι μόνο πρόβλημα της αριστεράς είναι πρόβλημα καιόσων άσκησαν κριτική στη αριστερά για την ldquoδιαχείρισητου κινήματοςrdquo Οι ρωγμές στους χρόνους υπήρξαν λίγοιόμως χώθηκαν σε αυτές για να τους ανατρέψουν

Από την άλλη ο δρόμος υπήρξε το συνεχές διακύ-βευμα Η διαδήλωση της εβδομάδας έγινε θεσμός Αυτόδεν είναι κακό Το πρόβλημα ξεκινάει όταν κάποιοιέχουν βαρεθεί να κάνουν μόνο περίπατο Και αυτό δενείναι απόφαση συνέλευσης Μέσα στις διαδηλώσεις ndashκαιόχι στις συνελεύσειςndash υπήρξαν προτάσεις για διαφορετι-κές μορφές δράσης Που στοχοποιούσαν κάτι πέρα απότο υπουργείο Έβαζαν το ζήτημα του σαμποτάζ στην πό-λη ndashαφού σταματάμε την κυκλοφορία γιατί δεν σταματά-με και τις κάμερες τις τράπεζες την γκλάμουρ αισθητικήτα ΜΜΕ τον αστυνομικό έλεγχο Προτάσεις υπήρξαν αρ-κετές άλλες πιο οικειοποιήσημες άλλες λιγότερο Άλλεςμετρώντας κάποιες αντικειμενικές συνθήκες ψάχνονταςσυνδέσεις με το αγωνιζόμενο υποκείμενο άλλες πατώ-ντας στην δυνατότητα καλής κρυψώνας στο σώμα μιαςμαζικής διαδήλωσης ndashλιγότερο κατανοητές και συνήθωςκατακριτέες

Εκεί άνοιξε η συζήτηση αν τέτοιες ενέργειες κάνουνκαλό ή κακό στο κίνημα Πολλοί μίλησαν για τον θεαμα-τικό τους χαρακτήρα που υπερκαθορίζει τα αίτια και τιςεπιλογές του μαζικού ξεσηκωμού του ίδιου του κινήμα-τος μπαίνοντας έτσι ως ένα άλλου είδους καπέλο Μίλη-

σαν για αυτές όμως μέσα από ένα πρίσμα φόβου καιαποστροφής επικυρώνοντας δηλαδή την αδυνατότητατων υποκειμένων σε δράσεις συλλογικού σαμποτάζ καιεκτροπής και ισχυροποιώντας την θέση πως μόνο οι κα-θοδηγούμενοι αγώνες ndashαυτοί δηλαδή που απορρίπτουνεξαρχής μορφές πάληςndash είναι οι σωστότεροι Ή αλλιώςμόνο στην ζεστή αγκαλιά των κομματόσκυλων μπορεί ναυπάρξει σίγουρη νίκη

Όμως οι γνώμες αυτές δεν είναι του κινήματος Είναιοι γνώμες αυτών που φοβούνται μια άλλη εξέλιξη απότην προβλεπόμενη δηλαδή την ελεγχόμενη Και όχι γιατο καλό της σωματικής ακεραιότητας των συμφοιτητώντους αλλά για το καλό του κόμματος ή της παράταξήςτους Πως εξηγείται η δικαιολόγηση του ldquoμπάχαλουrdquo(όρος που χρησιμοποιεί απαξιωτικά χρόνια τώρα η αρι-στερά για τις κοινωνικές συγκρούσεις που δεν λαμβάνειη ίδια μέρος ή δεν μπορεί να κατανοήσει) της 8η Μάρτηαπό την άκρα αριστερά ως άμυνα στην καταστολή Ήτανο μόνος τρόπος στο όνομα της απάντησης στην κρατικήθηριωδία να μαζευτεί κόσμος στις συνελεύσεις και νααντιστραφεί η κατιούσα Έτσι και έγινε τώρα τα ldquoμπάχα-λαrdquo ήταν χρήσιμα Χαμένο βγήκε το ΚΚΕ που κακήν κα-κώς επεδίωξε την καταδίκη των εξεγερμένων φοιτητώνως προβοκατόρων της ασφάλειας μόνο και μόνο για νακερδίσει την αίσια γνώμη των φοιτητών που κουράστη-καν με όλον αυτόν τον αναβρασμό και που επιθυμούσαννα περάσουν σύντομα και κάνα μάθημα Αποτέλεσμαπολλά κοινά πλαίσια έσπασαν εξαιτίας των ldquoκουκουλο-φόρωνrdquo που το ΚΚΕ χρησιμοποίησε το ίδιο ως προβο-κάτορες για να προβοκάρει τις γενικές συνελεύσεις

Ότι σπάει τα όρια της νομιμότητας ακόμα και συμ-βολικά αποτελεί ριζοσπαστική πολιτική Όταν όμως οιldquoσπάστεςrdquo απουσιάζουν από τις διαδικασίες του κινήμα-τος όποιες κι αν είναι αυτές το πρόταγμά τους χάνεταισυκοφαντείται αλλοιώνεται γίνεται αντικείμενο χρησιμο-θηρίας από εκάστοτε πολιτικούς ndashαπό δεξιούς μέχριαναρχικούς Χάνεται μέσα στην σύγχυση του θεάματοςκαι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του παρά μό-νο με κραυγές και ανούσιες καταδίκες Σαν να ήταν όλααυτονόητα και οι φοιτητές απλά βλάκες Το ότι ένα υπο-κείμενο είναι εμπειρικά και κοινωνικά αποκομμένο απόάλλα δεν σημαίνει πως το ίδιο παύει να μπορεί να κινηθείndashνα υπάρξει ως κίνημαndash όσο όμως αναπαράγει τους δια-χωρισμούς του θεάματος τότε σίγουρα θα ηττηθεί Αυτόισχύει και για τους αγωνιζόμενους φοιτητές για τα κοινω-νικά κεκτημένα τους όσο και για τους εξεγερμένους φοι-τητές και μη που προσβλέπουν πάντα σε κάτι πέρα απόαυτά Το κίνημα είναι και οι αντιθέσεις του αλλιώς δενυπάρχει

Δεν μπορεί να υπάρξει ριζοσπαστική πολιτική έξωαπό κοινωνικές διεργασίες Δεν υπάρχουν νησίδες αυτο-νομίας ούτε φωτεινοί εγωιστές να μας δείξουν τον δρό-μο στο αρχιπέλαγος τον καταναγκασμών πόσο μάλλονέκπτωτοι άγγελοι ενός σταλινικού παραδείσου Ο κοινω-νικός ανταγωνισμός χτίζεται παράλληλά ως μέσα ndashμέσαστην αλλοτρίωση της εμπορευματικής της φυλετικής τηςπατριαρχικής ή άλλης καταπιεστικής σχέσηςndash αλλά καιως έξω ndashως αντιπαράδειγμα ως διαφορετική μορφή κοι-νωνικής οργάνωσης έξω από τις κυρίαρχες θεσμίσειςέξω και ενάντια στα κυρίαρχα πρότυπα Οι αυτόνομεςκοινότητες που δρουν ώστε να αποδομήσουν το Υπάρ-χον υπάρχουν και ως κοινότητες αλληλεγγύης και αυτο-συντήρησης απέναντι στον κηρυγμένο από την εξουσίαπόλεμο Απέναντι στην συνεχή κοινωνική απαξίωση τηςζωής της γνώσης των ανθρώπινων σχέσεων Ανταγωνίζο-νται την μετατροπή τους σε εμπορεύματα σε σώματα μεανταλλακτική αξία σε ανα-παραγωγούς των σχέσεων εκ-μετάλλευσης βίας εξάρτησης

Προς όσους δεν έμειναν ευχαριστημένοι και πάντα θα γκρινιάζουν

του Giorgio Agamben

Π ριν από αρκετά χρόνια είχα μια συζήτη-ση με τον Guy (Debord) τον οποίο θε-ωρούσα πολιτικό φιλόσοφο Σε κάποιο

σημείο αυτής της συζήτησης ο Guy με διέκοψεκαι μου είπε ldquoΚοίτα δεν είμαι φιλόσοφος είμαι στρα-τηγόςrdquo Αυτή η δήλωση με γοήτευσε επειδή συνή-θιζα να τον βλέπω ως φιλόσοφο όπως φιλόσοφοέβλεπα και τον εαυτό μου Αλλά νομίζω πως αυτόπου εννοούσε είναι ότι κάθε σκέψη όσο διαφα-νής γενική ή αφηρημένη και αν προσπαθεί να εί-ναι πάντοτε σημαδεύεται από ιστορικά συμβά-ντα και έτσι ldquoαιχμαλωτίζεταιrdquo και με ένα τρόποεμπλέκεται σε μια στρατηγική σε μια επιτακτικό-τητα της χρονικής συγκυρίας Τα λέω αυτά επειδήοι συλλογισμοί μου θα είναι οπωσδήποτε γενικοίκαι δεν θα υπεισέλθω στο συγκεκριμένο θέματων μητροπολιτικών συγκρούσεων Ελπίζω ωστό-σο ότι οι συλλογισμοί αυτοί θα σκιαγραφήσουντα ίχνη μιας στρατηγικής

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια κοινότοπησκέψη πάνω στην ετυμολογία της λέξης μητρόπο-λη Όπως γνωρίζετε στα ελληνικά η μητρόπολησήμαινε την Μητρική πόλη και αναφέρεται στησχέση μεταξύ πόλεων και αποικιών Οι πολίτεςμιας πόλης που έφευγαν για να ιδρύσουν μιααποικία όλως παραδόξως αποκαλούνταν enapoikia αυτοί που απομακρύνοντανέφευγαν απότην πατρίδα και την πόλη που αργότερα απο-κτούσε σε σχέση με την αποικία το χαρακτήρατης μητέρας πατρίδας της Μητρόπολης Όπωςγνωρίζετε η λέξη εξακολουθεί ακόμα και σήμερανα έχει το ίδιο περιεχόμενο και χρησιμοποιείταιγια τη σχέση της μητροπολιτικής επικράτειας τηςπατρίδας με τις αποικίες Η πρώτη ενδιαφέρουσαπαρατήρηση που προτείνεται από την ετυμολογίαείναι ότι η λέξη μητρόπολη έχει μια έντονη αμφι-σημία και μια απορρύθμιση μια χωρική και πολιτι-κή ανομοιογένεια όπως αυτή που καθορίζει τησχέση ανάμεσα στο κράτος ή την πόλη και τιςαποικίες

Και αυτό εγείρει μια σειρά αμφιβολιών αναφο-ρικά με την τρέχουσα ιδέα περί μητρόπολης ωςένα αστικό συνεχές και σχετικά ομοιογενές οικο-δόμημα Αυτός είναι ο πρώτος συλλογισμός ηισονομία που καθορίζει την ελληνική πόλη ως ένα

μοντέλο μιας πολιτικής πόλης εξαιρείται από τησχέση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικίακαι ως εκ τούτου ο όρος μητρόπολη όταν χρησι-μοποιείται για να περιγράψει το αστικό οικοδό-μημα κουβαλάει αυτή τη δομική ανομοιογένειαεντός του Έτσι προτείνω να κρατήσουμε τον όρομητρόπολη για κάτι ουσιαστικά άλλο από την πόλημε την παραδοσιακή έννοια της πόλεως κάτι πο-λιτικά και χωρικά αρθρωμένο με βάση την ισονο-μία Προτείνω να χρησιμοποιούμε αυτό τον όροτη μητρόπολη για να προσδιορίσουμε τον νέοαστικό οικοδόμημα που αναδύεται παράλληλα μετη διαδικασία μετασχηματισμού που ο MichelFoucault όρισε ως τη μετατόπιση από την εντοπι-σμένη στο έδαφος εξουσία του προηγούμενουκαθεστώτος της κυριαρχίας στη νεωτερική βιοε-ξουσία η οποία ως πρωτεύον χαρακτηριστικόέχει την διακυβέρνηση του πληθυσμού

Αυτό σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος τιείναι η μητρόπολη χρειάζεται να καταλάβει τηδιαδικασία δια της οποίας η εξουσία προοδευτι-κά παίρνει το χαρακτήρα της διακυβέρνησης τωνπραγμάτων και των ζώντων ή καλύτερα το χαρα-κτήρα μιας οικονομίας Οικονομία δεν σημαίνει τί-ποτε άλλο παρά διακυβέρνηση τον 18ο αιώνα τηδιακυβέρνηση των ανθρώπων και των πραγμάτωνΗ πόλη στο φεουδαρχικό σύστημα του προηγού-μενου καθεστώτος βρισκόταν διαρκώς σε μια κα-τάσταση εξαίρεσης αναφορικά με τις τεράστιεςεπικράτειες της εξουσίας σχετικά αυτόνομη απότις μεγάλες επικράτειες της εξουσίας Έτσι θαέλεγα ότι η μητρόπολη είναι η ρύθμιση ή το σώματων ρυθμίσεων που αντικαθιστά την πόλη όταν ηεξουσία μετατρέπεται σε διακυβέρνηση της ζωήςκαι των πραγμάτων

Δεν μπορούμε να εισχωρήσουμε στην πολυ-πλοκότητα του μετασχηματισμού της εξουσίας σεδιακυβέρνηση Η διακυβέρνηση δεν είναι η κυ-ριαρχία και η βία είναι μια περισσότερο περί-πλοκη μορφή που διέπει την ίδια την φύση τωνυπηκόων υποδηλώνοντας έτσι την ελευθερίατους είναι μια δύναμη που δεν είναι υπερβατικήαλλά εμμενής ο ουσιαστικός χαρακτήρας της εί-ναι ότι είναι πάντα στη συγκεκριμένη έκφρασήτης μια παράπλευρη απώλεια κάτι που δημιουρ-γείται σε μια γενική οικονομία και εφαρμόζεταιεπάνω στο ιδιαίτερο Όταν οι αμερικανοί στρα-

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

5ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Ο αγώνας ενάντια στην εμπορευματοποίηση της μόρ-φωσης πρέπει να ξεπεράσει ένα βαθύτερο δίλημμα Πα-λεύουμε για την υποβάθμιση της ζωής μας με καλύτε-ρους όρους (πτυχία με αξία μόρφωση ldquoόπως έχειrdquo γιαόλους ανταγωνισμός αλλά με κοινωνικό αντίκρισμα) ήγια την επανοικειοποίηση της γνώσης και την χρησιμο-ποίησή της για κοινωνικούς σκοπούς ενάντια στην εξάρ-τηση από το κράτος και το κεφάλαιο Το δεύτερο είναιένα από τα προτάγματα της αυτονομίας Το πρώτο είναιμια στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητα από την αρι-στερά που ενώ μιλάει και αυτή για τα νέα επισφαλή υπο-κείμενα που αναδύονται φοβάται να μιλήσει για το άγχοςκαι την αβεβαιότητα των νέων γενεών Αποφεύγει να ανα-πτύξει έναν υπαρξιακό λόγο θεωρώντας πως μόνο οι υλι-κές διεκδικήσεις μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμοΚαι θεωρεί υλικό το εργασιακό αντίκρισμα σε μια αγοράεργασίας που δεν μπορεί ούτως ή άλλως να το παρέχειΨάχνει συνδέσεις σε εργατικά κινήματα που δεν υπάρ-χουν ή που βιώνουν τελείως διαφορετικές συνθήκες ζω-ής και κλείνει τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητατης ενυπάρχουσας εργασίας των φοιτητών τόσο σε επι-σφαλείς εργασιακές συνθήκες όσο και στην υποχρημα-τοδοτούμενη ή καλύτερα δωρεάν ανα-παραγωγή γνώσε-ων κοινωνικών εμπειριών ndashή αλλιώς κοινωνικού κεφαλαί-ουndash προς το συμφέρον συνολικά του κεφαλαίου Εκτόςαν το πανεπιστήμιο υπήρξε ποτέ κάτι έξω από την καπι-ταλιστική αναπαραγωγή Ακόμα και όταν αυτό έκλεισεπροσωρινά σε περιόδους κρίσεων ξανάνοιξε με καλύτε-ρους όρους αφού η κριτική των φοιτητών στο σύστημαδεν μπόρεσε να γίνει η βόμβα στα θεμέλιά του και λίγοέως πολύ απέκρυψε την δυνατότητα του να παράγει δια-χωρισμούς και κοινωνική ιεραρχία μέσω της διαδικασίαςτης κρατικής εκπαίδευσης

Ας μην είμαστε απαισιόδοξοι Η πρόσφατη εμπειρίατων φοιτητικών κινητοποιήσεων με όλες της τις αντιφά-σεις έχει αφήσει πίσω της έναν λογαριασμό που δεν έχειπληρωθεί ακόμα Είναι πολλοί και πολλές αυτοίες πουνιώθουν πως τίποτα δεν τελείωσε πως το ξύλο και ταδακρυγόνα που φάγαμε δεν πήγανε και τόσο χαμέναπως η εμπειρία που αποκομίσαμε μέσα στον αγώνα καιμέσα στις αντιθέσεις του μπορεί να γίνει αντικείμενο με-λέτης κριτικής αναστοχασμού Γόνιμη εξέλιξη Στην κα-τεύθυνση αυτή ελπίζω να συμβάλλει και αυτό το κείμενο

ΥΓ1 Ίσως αν αντί να περιμένουμε να κατεβούν οι γονείςμας στις διαδηλώσεις κάναμε κάτι ώστε να κατεβούν οισυνομήλικοι και οι συνομήλικες μας που ldquoδεν πέρασανrdquoστην ανώτατη εκπαίδευση και που η συζήτηση για τοldquoδημόσιο αγαθόrdquo ούτε που τους αγγίζει ίσως αν βρίσκα-με ποια είναι αυτή η χρυσή τομή που μας συνδέει με ldquoταπαιδιά στο συνεργείο στο μπαράκι στο μηχανάκι στην αποθή-κη στο μαγαζί στο γυράδικο στα φυλλάδια στην ταβέρνακτλrdquo ίσως κάτι εκρηκτικό να ξεπηδούσεhellip

ΥΓ2 Οι κοινές σχέσεις και τα καθημερινά κοινά βιώματαείχαν σαν αποτέλεσμα να δομηθούν μορφές κοινότηταςμεταξύ πολύ διαφορετικών ανθρώπων Στήθηκαν μεταξύπαρεών στις κατειλημμένες σχολές μεταξύ πολιτικώνχώρων μεταξύ ατόμων που γνωρίστηκαν με αφορμή τοναγώνα Αυτό φάνηκε στο πόσο άμεση ήταν η απάντησηστις συλλήψεις και τον ξυλοδαρμό των διαδηλωτών της8ης Μάρτη Μια δυναμική πορεία που καλέστηκε στόμαμε στόμα Άραγε πόσο συχνά αυτό το ετερόκλητο πολι-τικά πλήθος διαδηλώνει οργισμένα Γιατί εκείνη την νύχτανιώθαμε πραγματικά οργισμένοι Και για να μην ξεχνιό-μαστε έχουμε αφήσει κόσμο μέσαhellip

Με αγάπη Little John

httpathensindymediaorgfrontphp3lang=elamparticle_id=669814

συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Αποφασίσαμε να μεταφράσουμε το παρόν κείμενο γιατί παρrsquo όλη τη γενική και ldquoθεωρητικήrdquoτου κατεύθυνση καταδύεται σε ζητήματα κομβικά για όσους αποσκοπούν να αναγνώσουν τησύγχρονη οργάνωση της εξουσίας Η μητρόπολεις που ζούμε δεν αποτελούν απλά τηνγιγάντωση των παλιών πόλεων την συνένωση μικρότερων πόλεων Οι μητροπόλεις αποτελούντην αναδιοργάνωση του χώρου της μεσαιωνικής πόλης σε αντιστοιχία με την βιοπολιτικήδιάσταση του κράτους Σε αυτό το διάχυτο πλέγμα αιχμαλωσίας που διατρέχει την μητρόποληη παραγωγή υποκειμενικότητας οι μητροπολιτικές τεχνολογίες καθυπόταξής της αποτελούννευραλγικές διαδικασίες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί ενσυντομία να φωτίσει αυτό το κείμενο του Agamben Το κείμενο προέρχεται από τον δικτυακότόπο Generation Online (httpwwwgeneration-onlineorgpfpagamben4htm)

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Α φορμή για τις πρόσφατες εξεγέρσεις στις ελλη-νικές φυλακές στάθηκε ο ξυλοδαρμός τουαναρχικού Γιάννη Δημητράκη την Δευτέρα 23

Απριλίου στην φυλακή του Μαλανδρίνου Στην αρχή οικρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τον γεγονός αυτό αλ-λά όταν αντιμετωπίστηκαν βίαια από τους φύλακες ξεση-κώθηκε όλη η πτέρυγα

Σύντομα σαν αλυσιδωτή αντίδραση πολλοί κρατού-μενοι ξεσηκώθηκαν σε πάνω από έξι φυλακές ανά τη χώ-ρα Την επόμενη μέρα καταλήφθηκε η φυλακή στην Πά-τρα και κάποιες πτέρυγες στον Κορυδαλλό Στα Τρίκαλακαι την Λάρισα οι κρατούμενοι κατέβηκαν σε αποχήσυσσιτίου ενώ αντίστοιχες κινήσεις έγιναν στις φυλακέςΝαυπλίου Κέρκυρας και Κομοτηνής

Μεταξύ των αιτημάτων των κρατουμένων ήταν η κα-τάργηση των πειθαρχικών ποινών μετατροπή των ισο-βίων σε δωδεκαετή κάθειρξη αποφυλάκιση με την έκτι-ση των τριών εβδομάδων της ποινής άδειες σε όλουςμείωση του ορίου προφυλάκισης και μετατροπής της25ετούς κάθειρξης σε δεκαετή

Στις 25 Απριλίου τα ΜΑΤ επενέβησαν στις φυλακές

στο Μαλανδρίνο καθώς οι κρατούμενοι είχαν ανάψειφωτιές και είχαν εξοπλιστεί με αυτοσχέδιους εξοπλι-σμούς Λίγες μέρες πριν και μετά την επέμβαση στο Μα-λανδρίνο ΜΑΤ και ΕΚΑΜ ldquoαποκατέστησαν την τάξηrdquoυπό το δόγμα της μηδενικής ανοχής με επεμβάσεις καισε άλλες φυλακές όπως στον Κορυδαλλό στα Διαβατάστον Αγ Στέφανο στην Κέρκυρα Στις υπόλοιπες φυλα-κές η εξέγερση έληξε με πιο ήπιο τρόπο

Δράσεις αλληλεγγύηςΠαρόμοιες αντιδράσεις και εξεγέρσεις στις φυλακές

υπήρξαν φυσικά και στο παρελθόν Η κατάσταση που επι-κρατεί στα κελιά οι άθλιες συνθήκες στοίβαξης των φυ-λακισμένων και οι ξυλοδαρμοί είναι λίγο πολύ γνωστά σεόλους Παρόλα αυτά λίγοι ήταν αυτοί που κατέβηκαν στοδρόμο όχι φυσικά ζητώντας καλύτερες συνθήκες κράτη-σης αλλά θέτοντας το θέμα των φυλακών γενικότερα

Στις 24 Απριλίου η Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα τωνκρατουμένων κάλεσε σε συγκέντρωση έξω από τα κρατη-τήρια του Αστυνομικού Τμήματος Ομόνοιας όπου καισυγκεντρώθηκαν 100 άτομα ενώ η αστυνομία είχε απο-κλείσει την είσοδο του τμήματος

Το βράδυ της 25ης Απριλίου περίπου 150 σύντροφοιέκαναν μηχανοκίνητη πορεία προς τις φυλακές Διαβατώνστη Θεσσαλονίκη φωνάζοντας συνθήματα αλληλεγγύηςστην εξέγερση των κρατουμένων και ενάντια στις φυλα-κές και το σύστημα εγκλεισμού ενώ μια μέρα πριν είχεπροηγηθεί μικροφωνική στην Καμάρα Στις 26 Απριλίουέγινε πορεία στο κέντρο της πόλης με τη συμμετοχή πά-νω από 200 ατόμων

Στην Αθήνα έγιναν αντίστοιχες κινητοποιήσεις καιστις 23 Απριλίου περίπου 100 άτομα έκαναν πορεία έξωαπό το σπίτι του προέδρου της δημοκρατίας Στην πε-ριοχή έφτασαν περιπολικά και ΜΑΤ αλλά αποτράπηκανοι συλλήψεις Παρέμβαση έγινε και στις φυλακές τουΜαλανδρίνου όπου 200 αναρχικοίες μεταφέρθηκαν μεπούλμαν και έστησαν μικροφωνική Έπειτα από διαβου-λεύσεις κατόρθωσαν να μιλήσουν με δυο κρατούμενους

Παρόμοιες κινητοποιήσεις έγιναν και σε άλλες πό-λεις όπως στις φυλακές της Πάτρας Αλικαρνασού καιΒόλου ενώ συγκεντρώσεις αλληλεγγύης έγιναν στη Μυτι-λήνη και τη Λάρισα Τη δεύτερη εβδομάδα του Μαΐουέγινε διήμερο εκδηλώσεων ενάντια στις φυλακές έγινεκαι στην Γεωπονική Σχολή στην Αθήνα ενώ πρέπει βέ-βαια να σημειωθεί ότι όλες οι πορείες εκείνης της περιό-δου για τους φυλακισμένους συντρόφους (αυτή που εί-χαν καλέσει τα στέκια των Σχολών στις 27 Απριλίου απότα Προπύλαια και η πορεία για τον Β Στεργίου στις φυ-λακές Κορυδαλλού την αμέσως επόμενη μέρα) μετατρά-πηκαν σε διαδηλώσεις συνολικότερα για τις φυλακές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

3ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Η εκτροπή του Αχελώου είναι ένα έργο που καρ-κινοβατεί ξεκινάει και σταματά διαδοχικά εδώκαι δύο περίπου δεκαετίες από τότε που ο Πα-

πανδρέου (ο πατέρας) υποσχέθηκε προεκλογικά στουςαγρότες του θεσσαλικού κάμπου άφθονο και καθαρό νε-ρό Η ιδέα βέβαια ήταν προγενέστερη από μελέτες τηςδεκαετίας του rsquo60 κυρίως όταν η έντονα παρεμβατικήπολιτική της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων ήταν κοι-νός τόπος στον επιχειρηματικό χώρο της ενέργειας

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ακόμη και υπό τοπρίσμα μιας καθαρά τεχνικής προσέγγισης το συγκεκρι-μένο έργο είναι μια παρωδία Από τους (ρητούς) στό-χους του ο πιο σημαντικός δηλαδή ο εμπλουτισμός μενερό της σταδιακά ερημοποιούμενης θεσσαλικής πεδιά-δας θα μπορούσε σίγουρα (σύμφωνα με μελέτες) ναεπιτευχθεί με καλύτερη διαχείριση των δικών της νερώνΚάτι τέτοιο όμως δεν προτιμήθηκε παρόλο το μικρότε-ρο κόστος το παρόμοιο όφελος και το πλεονέκτημα ότιδεν θα μετέφερε νερό από μία υδρολογική λεκάνη(Ηπείρου και δυτ Στερεάς) σε μια άλλη (Θεσσαλίας) Τοάλλο επιχείρημα υπέρ της εκτροπής αυτό της ηλεκτρο-παραγωγής και της ldquoπράσινης ενέργειαςrdquo δηλαδή χωλαί-νει καθώς μετά την τέλεση της εκτροπής η μειωμένη πο-σότητα νερού στο τμήμα του ποταμού μετά τις σήραγ-γες θα οδηγεί σε ελαττωμένη παραγωγή ενέργειας απότα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ Όσο για τα επι-χειρήματα πως το νερό του Αχελώου θα καθαρίσει τονΠηνειό (ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια της Ευρώ-πης) ή ότι αν το αφήσουμε να χύνεται στη θάλασσαhellipπάει χαμένο() είναι απλά αστεία

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πίσω από την επιμονήενός τμήματος του κατασκευαστικού κεφαλαίου και κά-ποιων πολιτικών περσόνων για την ολοκλήρωση του έργουδιαφαίνεται η προσπάθεια για έλεγχο και ιδιωτικοποίησητων υδάτινων πόρων Πρόκειται για μια παγκόσμια τάση τατελευταία χρόνια η οποία στοχεύει στην πλήρη εμπορευ-ματοποίηση του νερού ως φυσικού πόρου και ανθρώπινηςανάγκης στην laquoιδιοκτησίαraquo του και ρύθμιση της αγοράςτου από επιχειρηματικούς φορείς Έτσι τα νερά του Αχε-λώου είναι βέβαιο πως θα διανέμονται στους αγρότες μετο αζημίωτο από τη ΔΕΗ (που είναι η κατασκευάστρια) ήόποια άλλη εταιρία κερδίσει τη διαχείρισή τους

Οι αγρότες έχουν εγκλωβιστεί στο σχήμα της βιομη-χανικής γεωργίας και της επιδοτούμενης μονοκαλλιέργει-ας όπως αυτή του εξαιρετικά υδροβόρου βαμβακιού τοοποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη λειψυδρία καιτην ερημοποίηση του υπεδάφους Όποιες μορφές συλ-λογικής κοινοτικής διαχείρισης της γης και επιδίωξης αυ-τάρκειας υπήρχαν παραδοσιακά στο παρελθόν της ελλα-δικής υπαίθρου αφανίστηκαν στο πέρασμα του χρόνουαπό τις παρεμβάσεις του ελληνικού κράτους και την επι-κράτηση της καπιταλιστικής διαχείρισης της γεωργικήςπαραγωγής Έδωσαν τη θέση τους σταδιακά στην προ-σπάθεια παραγωγής εμπορικά ανταγωνιστικού προϊόντοςκαι τη συγκέντρωση μεγάλων κομματιών γης σε χέρια λί-γων (καθώς είναι τα μόνα οικονομικά βιώσιμα) Οι μικροίγεωργοί δεν μπορούν να επιβιώσουν και σιγά-σιγά εξα-φανίζονται μετακινούμενοι προς τα αστικά κέντρα ενώως εργάτες γης στα μεγάλα κτήματα δουλεύουν (ldquoμαύ-ραrdquo κατά κανόνα) οι μετανάστες Προσπάθειες που γίνα-νε για συγκρότηση φορέων συλλογικής διαχείρισης τωνσυμφερόντων των μικρών αγροτών όπως οι συνεταιρι-

σμοί απέτυχαν στις περισσότερες περιπτώσεις όχι μόνολόγω του ανταγωνισμού της αγοράς αλλά κι επειδή απο-τέλεσαν πεδίο ανταγωνισμού κομματικών και συνδικαλι-στικών μικροεξουσιών

Χωρίς καμία κριτική αντιμετώπιση του υπάρχοντοςτρόπου παραγωγής μεγάλο μέρος των θεσσαλών αγρο-τών ελπίζει ακόμη στο νερό του Αχελώου Λογική που υι-οθετείται από την πλειοψηφία των τοπικών κομματικώνστελεχών δεξιών και αριστερών αλλά και από τον τοπικότύπο αγνοώντας φιμώνοντας ή χαρακτηρίζονταςhelliplaquoπροδότεςraquo όσους έχουν αντίθετη άποψη Το ανάποδοσυμβαίνει βέβαια στην Αιτωλοακαρνανία όπου όλοι οιπολιτικοί φορείς είναι ενάντιοι στο ldquoνα τους πάρουν το νε-ρόrdquo Τα τελευταία χρόνια πάντως έχει αρχίσει να σπάειαυτή η μονομέρεια στη Θεσσαλία και η συγκυρία φαίνε-ται ευνοϊκή για να δημιουργηθεί ένα κίνημα (από τα κά-τω) ανθρώπων που θα αντιτίθενται στην εκτροπή μεστόχο την οριστική αποτροπή της

Η Θεσσαλική κίνηση για τη γη και την ελευθερία δημιουρ-γήθηκε την άνοιξη του 2006 με σκοπό να μεταφέρει τησχετική συζήτηση πέρα από τα χέρια των τεχνοκρατώνldquoειδικώνrdquo και των αγροτοσυνδικαλιστών Χωρίς να παρα-βλέπει το τεχνικό κομμάτι του ζητήματος προσπαθεί νατο κοινωνικοποιήσει και να το τοποθετήσει μέσα σε μιαπιο συνολική προοπτική εμφορούμενη από τις αρχές τουελευθεριακού κοινοτισμού της οριζόντιας οργάνωσης καιτης αμεσοδημοκρατίας Γιrsquo αυτό ξεκίνησε έναν κύκλο ενη-μερωτικών εκδηλώσεων και συζητήσεων στις μεγαλύτε-ρες θεσσαλικές πόλεις ο οποίος και ολοκληρώθηκε πρό-σφατα Σrsquo αυτές βοήθησαν και άτομα τα οποία χωρίς ναανήκουν στον ίδιο ακριβώς πολιτικό χώρο μrsquo εμάς ενδια-φέρονται ειλικρινά για το ζήτημα και συμβάλλουν ουσια-στικά Πράγματι επιδίωξή μας είναι η περαιτέρω κοινωνι-κοποίηση του ζητήματος στο εξής και η δημιουργία ενόςπανθεσσαλικού συντονιστικού που θα μπορεί να περιλαμ-βάνει οποιονοποιαδήποτε ενδιαφέρεται να συμμετέχει(ως άτομο βέβαια κι όχι εκ μέρους κάποιου φορέα ή κόμ-ματος) χωρίς να είναι απαραίτητη κάποιου είδους ιδεολο-γική ταύτιση Παράλληλα χαιρετίζουμε όσες άλλες πρω-τοβουλίες και συλλογικότητες κινούνται στην ίδια κατεύ-θυνση ή μας στηρίζουν και ελπίζουμε να συναντηθούμεκαι στους δρόμους ndashή ίσως σε κάποια όχθη ποταμού

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο4 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ε νας κύκλος αγώνα έκλεισε Τουλάχιστον έτσιδείχνουν τα πράγματα μέχρι σήμερα Και εκείπου θα περίμενες κανείς μια αυτοκριτική μια

επαναχάραξη στρατηγικής μια συλλογική διαδικασία δη-μιουργίας συνειδήσεων το ldquoφοιτητικό κίνημαrdquo αναδιπλώ-θηκε επέστρεψε στις αίθουσες ψήφισεhellip

Τώρα είναι η στιγμή που έγιναν ορατές οι αδυναμίεςτου Όχι μόνο του κινήματος αλλά και η αδυναμία όσωνσυντρόφων και μη υποστήριζαν με στόμφο και οργισμέ-να πως το κίνημα το έπνιξαν οι ldquoπαρατάξειςrdquo και τα σχή-ματα πως το κίνημα κατέληξε να είναι οι πολιτικοί συ-σχετισμοί μεταξύ δυνάμεων της αριστεράς πως το κίνη-μα έγινε υπόθεση των ldquoφοιτητοπατέρωνrdquo κτλ Στον αντί-ποδα των οποίων δυστυχώς κανένα σχήμα ή άλλο συλ-λογικό μόρφωμα δεν επεδίωξε την οργανωμένη συλλογι-κή αυτόνομη και κινηματική αντιπαράθεση Η οποία τηνδύσκολη στιγμή να μπορεί να προτείνει κάτι σαν συνέ-χεια αποφεύγοντας να τους ταξινομήσει όλους στοναστερισμό της βλακείας ή του πουλημένου αγώνα Καιλέμε οργανωμένη γιατί μόνο έτσι τελικά μπορείς να αντι-παρατεθείς στην Οργάνωση εκτός αν επιχειρείς να σπεί-ρεις σύγχυση Αλλά σπέρνει σύγχυση όποιος δεν έχει τινα κάνει πέρα απrsquo το να φλυαρεί και όχι να αντιμάχεται

Χωρίς να απαξιώνουμε τις όποιες αυτόνομες προ-σπάθειες έγιναν σε επίπεδο λόγου κριτικής και αυτόνο-μης οργάνωσης το βασικό πρόβλημα ήταν η έλλειψηενοποίησης όλων αυτών γύρω από ένα κοινό ορατό νόη-μα Έναν άλλου είδους μοχλό πίεσης καταστάσεων Ελλι-πής ήταν και η ανάγνωση του φοιτητικού κινήματος ωςτου ldquoκινήματος των γενικών συνελεύσεωνrdquo Του κινήματοςπου αναγνώρισε σε μια συλλογική διαδικασία εν μέρειαλωμένη από κομματικές σκοπιμότητες αλλά από την άλ-λη μια πρόσωπο με πρόσωπο μαζική διαδικασία διαλό-γου με επικυρωτικό χαρακτήρα το επίπεδο οργάνωσηςκαι συμμετοχής σε ένα αγώνα με μερικά αιτήματα Οι κα-ταλήψεις ήταν αποκύημα των γενικών συνελεύσεων καιοι γενικές συνελεύσεις καλώς ή κακώς υπήρξαν το πε-δίο δράσης και απεύθυνσης-πάλης όλων ανεξαιρέτωςτων εκφάνσεων της αριστεράς Η οποία εδώ και χρόνιαανέγνωσε με θετικό πρόσημο την πιθανή μαζική συμμε-τοχή φοιτητών σε συνελεύσεις και για αυτό πόνταρε σεαυτές

Όμως οι συνελεύσεις σαν εργαλείο πάλης είναι χρή-σιμες μόνο για αρχή Όσο τα παθητικά κομμάτια παρα-μένουν παθητικά και δεν γίνονται αντιδραστικά και όσοτα ευαισθητοποιημένα κομμάτια παραμένουν ευαισθητο-ποιημένα κάτω από το κοινό feeling Οι καταλήψεις τουΜαΐου-Ιουνίου ήταν ένα είδος μόδας Ήταν in να ψηφί-ζεις υπέρ της κατάληψης Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό

Το άγχος που εξαπλώθηκε με αφορμή την συζήτησηγια την παιδεία και τα δεινά της ήταν ένα πραγματικό άγ-χος που πατούσε σε ορατές αναγνώσεις της πραγματι-κότητας Το καλό feeling του παγώματος της εκπαιδευτι-κής διαδικασίας πάτησε πάνω στο κακό feeling του νασκέφτεσαι του τι θα κάνεις αφού πάρεις το πολυπόθητοπτυχίο πάτησε πάνω στο bad trip της εντατικοποίησηςπάτησε πάνω στις μνήμες ενός γαμημένου λυκείου πάτη-σε πάνω στην άρνηση του μέλλοντος όπως μοιάζει νασκιαγραφείται στο μυαλό ενός ανέμελου φοιτητή Καιαυτή είναι η μόνη υλική βάση Για αυτό και όσο δενέβγαινε τίποτα σίγουρο από τον αγώνα οι περισσότεροιπροτίμησαν να επιστρέψουν στην κανονικότητα ndashυπό τιςιαχές των ldquoκαλών φοιτητώνrdquondash και την αβέβαιη ασφάλειαπου αυτή υπόσχεται

Οι καταλήψεις έδωσαν χρόνο σε κόσμο να σκεφτείνα οργανωθεί να παλέψει Όμως σε πάρα πολύ λίγο κό-σμο Γιατί δυστυχώς οι εμπνευστές τους στόχευσανπρώτα και κύρια στην ικανοποίηση των μερικών αιτημά-

των διακόπτοντας έτσι (στο όνομα της ενότητας τηςαριστεράς) τις γόνιμες συζητήσεις που θα μπορούσαν ναεκτρέψουν δημιουργικά των αγώνα χωρίς βέβαια ναυπάρχουν και οι εξαιρέσεις Στόχος έγινε ο δρόμος καιορθώς συνέβη αυτό σε ένα βαθμό όμως ο δρόμος ειςβάρος της συλλογικοποίησης σε καθημερινή και οικείαβάση στον χώρο που ενοποιήθηκαν οι αρνήσεις στις κα-τειλημμένες σχολές Ο κόσμος που ldquoκρατούσε τις κατα-λήψειςrdquo διεκπεραίωνε αντι-προσωπευτικά αποφάσεις συ-νελεύσεων και δεν έκανε τίποτα για να αρνηθεί τον εαυτότου ως αντι-πρόσωπο Ο όρος ldquoφοιτητοπατέραςrdquo γεννή-θηκε σαν αντίδραση στην οικειοποίηση των συντονιστι-κών των καταλήψεων από πολιτικά οργανωμένες δυνά-μεις που αφιέρωναν όλο το χρόνο τους σε διαφωνίες με-ταξύ τους παρά στο σπάσιμο των διαχωρισμών μεταξύαυτών και του κινήματος Παρrsquo όλrsquo αυτά οι ldquoδιαφωνού-ντεςrdquo δεν μπόρεσαν να αντιπροτείνουν μια μορφή συλ-λογικής οργάνωσης που να ξεκινάει μέσα από τις γενικέςσυνελεύσεις και να αναχαιτίζει την μπόχα των γραφειο-κρατών Αφήνοντας να εννοηθεί πως η δικιά τους αδυνα-μία παρέμβασης στις γενικές συνελεύσεις είναι πρόβλη-μα των οργανωμένων πόλων Κάτι το οποίο δεν στέκειαπό μόνο του

Αφήνοντας λοιπόν τις καταλήψεις στους οργανωμέ-νους πόλους χάθηκε μια καλή μαγιά που θα μπορούσεόχι απλά να εμποτίσει το κίνημα με ουσιαστικά ζητήματααλλά και να αντιπροτείνει μορφές αγώνα με πιο ριζοσπα-στικά χαρακτηριστικά Οι καταλήψεις από την άλλη έγι-ναν ο αντικατοπτρισμός των διαδικασιών τους Ένα 0 μεελάχιστες και πάλι εξαιρέσεις (0+) Θα μπορούσαμε ναθεωρήσουμε την περίοδο των καταλήψεων ως μια μορ-φή ldquoαριστερής διοίκησηςrdquo Μιας ldquoδημοκρατίας της ενω-μένης αριστεράςrdquo Είναι κρίμα που μια τέτοια συνθήκηδεν στάθηκε αφορμή για να γεννηθούν ελπίδες στον κό-σμο να διαμορφωθούν ορατά οράματα για μια διαφορε-τική κοινωνική θέσμιση να αποσπαστούν κομμάτια τηςκαπιταλιστικά αναπαραγόμενης γνώσης και να απαλλο-τριωθούν από τους φοιτητές προς μια απελευθερωτικήκατεύθυνση Το πανεπιστήμιο έκλεισε χωρίς να του δοθείη ευκαιρία για μια διαφορετική χρήση πέρα από τις ατε-λείωτες συζητήσεις γύρω από τα αριστερά και αριστερί-στικα διλήμματα Και αυτό όπως προαναφέραμε δεν εί-ναι μόνο πρόβλημα της αριστεράς είναι πρόβλημα καιόσων άσκησαν κριτική στη αριστερά για την ldquoδιαχείρισητου κινήματοςrdquo Οι ρωγμές στους χρόνους υπήρξαν λίγοιόμως χώθηκαν σε αυτές για να τους ανατρέψουν

Από την άλλη ο δρόμος υπήρξε το συνεχές διακύ-βευμα Η διαδήλωση της εβδομάδας έγινε θεσμός Αυτόδεν είναι κακό Το πρόβλημα ξεκινάει όταν κάποιοιέχουν βαρεθεί να κάνουν μόνο περίπατο Και αυτό δενείναι απόφαση συνέλευσης Μέσα στις διαδηλώσεις ndashκαιόχι στις συνελεύσειςndash υπήρξαν προτάσεις για διαφορετι-κές μορφές δράσης Που στοχοποιούσαν κάτι πέρα απότο υπουργείο Έβαζαν το ζήτημα του σαμποτάζ στην πό-λη ndashαφού σταματάμε την κυκλοφορία γιατί δεν σταματά-με και τις κάμερες τις τράπεζες την γκλάμουρ αισθητικήτα ΜΜΕ τον αστυνομικό έλεγχο Προτάσεις υπήρξαν αρ-κετές άλλες πιο οικειοποιήσημες άλλες λιγότερο Άλλεςμετρώντας κάποιες αντικειμενικές συνθήκες ψάχνονταςσυνδέσεις με το αγωνιζόμενο υποκείμενο άλλες πατώ-ντας στην δυνατότητα καλής κρυψώνας στο σώμα μιαςμαζικής διαδήλωσης ndashλιγότερο κατανοητές και συνήθωςκατακριτέες

Εκεί άνοιξε η συζήτηση αν τέτοιες ενέργειες κάνουνκαλό ή κακό στο κίνημα Πολλοί μίλησαν για τον θεαμα-τικό τους χαρακτήρα που υπερκαθορίζει τα αίτια και τιςεπιλογές του μαζικού ξεσηκωμού του ίδιου του κινήμα-τος μπαίνοντας έτσι ως ένα άλλου είδους καπέλο Μίλη-

σαν για αυτές όμως μέσα από ένα πρίσμα φόβου καιαποστροφής επικυρώνοντας δηλαδή την αδυνατότητατων υποκειμένων σε δράσεις συλλογικού σαμποτάζ καιεκτροπής και ισχυροποιώντας την θέση πως μόνο οι κα-θοδηγούμενοι αγώνες ndashαυτοί δηλαδή που απορρίπτουνεξαρχής μορφές πάληςndash είναι οι σωστότεροι Ή αλλιώςμόνο στην ζεστή αγκαλιά των κομματόσκυλων μπορεί ναυπάρξει σίγουρη νίκη

Όμως οι γνώμες αυτές δεν είναι του κινήματος Είναιοι γνώμες αυτών που φοβούνται μια άλλη εξέλιξη απότην προβλεπόμενη δηλαδή την ελεγχόμενη Και όχι γιατο καλό της σωματικής ακεραιότητας των συμφοιτητώντους αλλά για το καλό του κόμματος ή της παράταξήςτους Πως εξηγείται η δικαιολόγηση του ldquoμπάχαλουrdquo(όρος που χρησιμοποιεί απαξιωτικά χρόνια τώρα η αρι-στερά για τις κοινωνικές συγκρούσεις που δεν λαμβάνειη ίδια μέρος ή δεν μπορεί να κατανοήσει) της 8η Μάρτηαπό την άκρα αριστερά ως άμυνα στην καταστολή Ήτανο μόνος τρόπος στο όνομα της απάντησης στην κρατικήθηριωδία να μαζευτεί κόσμος στις συνελεύσεις και νααντιστραφεί η κατιούσα Έτσι και έγινε τώρα τα ldquoμπάχα-λαrdquo ήταν χρήσιμα Χαμένο βγήκε το ΚΚΕ που κακήν κα-κώς επεδίωξε την καταδίκη των εξεγερμένων φοιτητώνως προβοκατόρων της ασφάλειας μόνο και μόνο για νακερδίσει την αίσια γνώμη των φοιτητών που κουράστη-καν με όλον αυτόν τον αναβρασμό και που επιθυμούσαννα περάσουν σύντομα και κάνα μάθημα Αποτέλεσμαπολλά κοινά πλαίσια έσπασαν εξαιτίας των ldquoκουκουλο-φόρωνrdquo που το ΚΚΕ χρησιμοποίησε το ίδιο ως προβο-κάτορες για να προβοκάρει τις γενικές συνελεύσεις

Ότι σπάει τα όρια της νομιμότητας ακόμα και συμ-βολικά αποτελεί ριζοσπαστική πολιτική Όταν όμως οιldquoσπάστεςrdquo απουσιάζουν από τις διαδικασίες του κινήμα-τος όποιες κι αν είναι αυτές το πρόταγμά τους χάνεταισυκοφαντείται αλλοιώνεται γίνεται αντικείμενο χρησιμο-θηρίας από εκάστοτε πολιτικούς ndashαπό δεξιούς μέχριαναρχικούς Χάνεται μέσα στην σύγχυση του θεάματοςκαι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του παρά μό-νο με κραυγές και ανούσιες καταδίκες Σαν να ήταν όλααυτονόητα και οι φοιτητές απλά βλάκες Το ότι ένα υπο-κείμενο είναι εμπειρικά και κοινωνικά αποκομμένο απόάλλα δεν σημαίνει πως το ίδιο παύει να μπορεί να κινηθείndashνα υπάρξει ως κίνημαndash όσο όμως αναπαράγει τους δια-χωρισμούς του θεάματος τότε σίγουρα θα ηττηθεί Αυτόισχύει και για τους αγωνιζόμενους φοιτητές για τα κοινω-νικά κεκτημένα τους όσο και για τους εξεγερμένους φοι-τητές και μη που προσβλέπουν πάντα σε κάτι πέρα απόαυτά Το κίνημα είναι και οι αντιθέσεις του αλλιώς δενυπάρχει

Δεν μπορεί να υπάρξει ριζοσπαστική πολιτική έξωαπό κοινωνικές διεργασίες Δεν υπάρχουν νησίδες αυτο-νομίας ούτε φωτεινοί εγωιστές να μας δείξουν τον δρό-μο στο αρχιπέλαγος τον καταναγκασμών πόσο μάλλονέκπτωτοι άγγελοι ενός σταλινικού παραδείσου Ο κοινω-νικός ανταγωνισμός χτίζεται παράλληλά ως μέσα ndashμέσαστην αλλοτρίωση της εμπορευματικής της φυλετικής τηςπατριαρχικής ή άλλης καταπιεστικής σχέσηςndash αλλά καιως έξω ndashως αντιπαράδειγμα ως διαφορετική μορφή κοι-νωνικής οργάνωσης έξω από τις κυρίαρχες θεσμίσειςέξω και ενάντια στα κυρίαρχα πρότυπα Οι αυτόνομεςκοινότητες που δρουν ώστε να αποδομήσουν το Υπάρ-χον υπάρχουν και ως κοινότητες αλληλεγγύης και αυτο-συντήρησης απέναντι στον κηρυγμένο από την εξουσίαπόλεμο Απέναντι στην συνεχή κοινωνική απαξίωση τηςζωής της γνώσης των ανθρώπινων σχέσεων Ανταγωνίζο-νται την μετατροπή τους σε εμπορεύματα σε σώματα μεανταλλακτική αξία σε ανα-παραγωγούς των σχέσεων εκ-μετάλλευσης βίας εξάρτησης

Προς όσους δεν έμειναν ευχαριστημένοι και πάντα θα γκρινιάζουν

του Giorgio Agamben

Π ριν από αρκετά χρόνια είχα μια συζήτη-ση με τον Guy (Debord) τον οποίο θε-ωρούσα πολιτικό φιλόσοφο Σε κάποιο

σημείο αυτής της συζήτησης ο Guy με διέκοψεκαι μου είπε ldquoΚοίτα δεν είμαι φιλόσοφος είμαι στρα-τηγόςrdquo Αυτή η δήλωση με γοήτευσε επειδή συνή-θιζα να τον βλέπω ως φιλόσοφο όπως φιλόσοφοέβλεπα και τον εαυτό μου Αλλά νομίζω πως αυτόπου εννοούσε είναι ότι κάθε σκέψη όσο διαφα-νής γενική ή αφηρημένη και αν προσπαθεί να εί-ναι πάντοτε σημαδεύεται από ιστορικά συμβά-ντα και έτσι ldquoαιχμαλωτίζεταιrdquo και με ένα τρόποεμπλέκεται σε μια στρατηγική σε μια επιτακτικό-τητα της χρονικής συγκυρίας Τα λέω αυτά επειδήοι συλλογισμοί μου θα είναι οπωσδήποτε γενικοίκαι δεν θα υπεισέλθω στο συγκεκριμένο θέματων μητροπολιτικών συγκρούσεων Ελπίζω ωστό-σο ότι οι συλλογισμοί αυτοί θα σκιαγραφήσουντα ίχνη μιας στρατηγικής

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια κοινότοπησκέψη πάνω στην ετυμολογία της λέξης μητρόπο-λη Όπως γνωρίζετε στα ελληνικά η μητρόπολησήμαινε την Μητρική πόλη και αναφέρεται στησχέση μεταξύ πόλεων και αποικιών Οι πολίτεςμιας πόλης που έφευγαν για να ιδρύσουν μιααποικία όλως παραδόξως αποκαλούνταν enapoikia αυτοί που απομακρύνοντανέφευγαν απότην πατρίδα και την πόλη που αργότερα απο-κτούσε σε σχέση με την αποικία το χαρακτήρατης μητέρας πατρίδας της Μητρόπολης Όπωςγνωρίζετε η λέξη εξακολουθεί ακόμα και σήμερανα έχει το ίδιο περιεχόμενο και χρησιμοποιείταιγια τη σχέση της μητροπολιτικής επικράτειας τηςπατρίδας με τις αποικίες Η πρώτη ενδιαφέρουσαπαρατήρηση που προτείνεται από την ετυμολογίαείναι ότι η λέξη μητρόπολη έχει μια έντονη αμφι-σημία και μια απορρύθμιση μια χωρική και πολιτι-κή ανομοιογένεια όπως αυτή που καθορίζει τησχέση ανάμεσα στο κράτος ή την πόλη και τιςαποικίες

Και αυτό εγείρει μια σειρά αμφιβολιών αναφο-ρικά με την τρέχουσα ιδέα περί μητρόπολης ωςένα αστικό συνεχές και σχετικά ομοιογενές οικο-δόμημα Αυτός είναι ο πρώτος συλλογισμός ηισονομία που καθορίζει την ελληνική πόλη ως ένα

μοντέλο μιας πολιτικής πόλης εξαιρείται από τησχέση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικίακαι ως εκ τούτου ο όρος μητρόπολη όταν χρησι-μοποιείται για να περιγράψει το αστικό οικοδό-μημα κουβαλάει αυτή τη δομική ανομοιογένειαεντός του Έτσι προτείνω να κρατήσουμε τον όρομητρόπολη για κάτι ουσιαστικά άλλο από την πόλημε την παραδοσιακή έννοια της πόλεως κάτι πο-λιτικά και χωρικά αρθρωμένο με βάση την ισονο-μία Προτείνω να χρησιμοποιούμε αυτό τον όροτη μητρόπολη για να προσδιορίσουμε τον νέοαστικό οικοδόμημα που αναδύεται παράλληλα μετη διαδικασία μετασχηματισμού που ο MichelFoucault όρισε ως τη μετατόπιση από την εντοπι-σμένη στο έδαφος εξουσία του προηγούμενουκαθεστώτος της κυριαρχίας στη νεωτερική βιοε-ξουσία η οποία ως πρωτεύον χαρακτηριστικόέχει την διακυβέρνηση του πληθυσμού

Αυτό σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος τιείναι η μητρόπολη χρειάζεται να καταλάβει τηδιαδικασία δια της οποίας η εξουσία προοδευτι-κά παίρνει το χαρακτήρα της διακυβέρνησης τωνπραγμάτων και των ζώντων ή καλύτερα το χαρα-κτήρα μιας οικονομίας Οικονομία δεν σημαίνει τί-ποτε άλλο παρά διακυβέρνηση τον 18ο αιώνα τηδιακυβέρνηση των ανθρώπων και των πραγμάτωνΗ πόλη στο φεουδαρχικό σύστημα του προηγού-μενου καθεστώτος βρισκόταν διαρκώς σε μια κα-τάσταση εξαίρεσης αναφορικά με τις τεράστιεςεπικράτειες της εξουσίας σχετικά αυτόνομη απότις μεγάλες επικράτειες της εξουσίας Έτσι θαέλεγα ότι η μητρόπολη είναι η ρύθμιση ή το σώματων ρυθμίσεων που αντικαθιστά την πόλη όταν ηεξουσία μετατρέπεται σε διακυβέρνηση της ζωήςκαι των πραγμάτων

Δεν μπορούμε να εισχωρήσουμε στην πολυ-πλοκότητα του μετασχηματισμού της εξουσίας σεδιακυβέρνηση Η διακυβέρνηση δεν είναι η κυ-ριαρχία και η βία είναι μια περισσότερο περί-πλοκη μορφή που διέπει την ίδια την φύση τωνυπηκόων υποδηλώνοντας έτσι την ελευθερίατους είναι μια δύναμη που δεν είναι υπερβατικήαλλά εμμενής ο ουσιαστικός χαρακτήρας της εί-ναι ότι είναι πάντα στη συγκεκριμένη έκφρασήτης μια παράπλευρη απώλεια κάτι που δημιουρ-γείται σε μια γενική οικονομία και εφαρμόζεταιεπάνω στο ιδιαίτερο Όταν οι αμερικανοί στρα-

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

5ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Ο αγώνας ενάντια στην εμπορευματοποίηση της μόρ-φωσης πρέπει να ξεπεράσει ένα βαθύτερο δίλημμα Πα-λεύουμε για την υποβάθμιση της ζωής μας με καλύτε-ρους όρους (πτυχία με αξία μόρφωση ldquoόπως έχειrdquo γιαόλους ανταγωνισμός αλλά με κοινωνικό αντίκρισμα) ήγια την επανοικειοποίηση της γνώσης και την χρησιμο-ποίησή της για κοινωνικούς σκοπούς ενάντια στην εξάρ-τηση από το κράτος και το κεφάλαιο Το δεύτερο είναιένα από τα προτάγματα της αυτονομίας Το πρώτο είναιμια στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητα από την αρι-στερά που ενώ μιλάει και αυτή για τα νέα επισφαλή υπο-κείμενα που αναδύονται φοβάται να μιλήσει για το άγχοςκαι την αβεβαιότητα των νέων γενεών Αποφεύγει να ανα-πτύξει έναν υπαρξιακό λόγο θεωρώντας πως μόνο οι υλι-κές διεκδικήσεις μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμοΚαι θεωρεί υλικό το εργασιακό αντίκρισμα σε μια αγοράεργασίας που δεν μπορεί ούτως ή άλλως να το παρέχειΨάχνει συνδέσεις σε εργατικά κινήματα που δεν υπάρ-χουν ή που βιώνουν τελείως διαφορετικές συνθήκες ζω-ής και κλείνει τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητατης ενυπάρχουσας εργασίας των φοιτητών τόσο σε επι-σφαλείς εργασιακές συνθήκες όσο και στην υποχρημα-τοδοτούμενη ή καλύτερα δωρεάν ανα-παραγωγή γνώσε-ων κοινωνικών εμπειριών ndashή αλλιώς κοινωνικού κεφαλαί-ουndash προς το συμφέρον συνολικά του κεφαλαίου Εκτόςαν το πανεπιστήμιο υπήρξε ποτέ κάτι έξω από την καπι-ταλιστική αναπαραγωγή Ακόμα και όταν αυτό έκλεισεπροσωρινά σε περιόδους κρίσεων ξανάνοιξε με καλύτε-ρους όρους αφού η κριτική των φοιτητών στο σύστημαδεν μπόρεσε να γίνει η βόμβα στα θεμέλιά του και λίγοέως πολύ απέκρυψε την δυνατότητα του να παράγει δια-χωρισμούς και κοινωνική ιεραρχία μέσω της διαδικασίαςτης κρατικής εκπαίδευσης

Ας μην είμαστε απαισιόδοξοι Η πρόσφατη εμπειρίατων φοιτητικών κινητοποιήσεων με όλες της τις αντιφά-σεις έχει αφήσει πίσω της έναν λογαριασμό που δεν έχειπληρωθεί ακόμα Είναι πολλοί και πολλές αυτοίες πουνιώθουν πως τίποτα δεν τελείωσε πως το ξύλο και ταδακρυγόνα που φάγαμε δεν πήγανε και τόσο χαμέναπως η εμπειρία που αποκομίσαμε μέσα στον αγώνα καιμέσα στις αντιθέσεις του μπορεί να γίνει αντικείμενο με-λέτης κριτικής αναστοχασμού Γόνιμη εξέλιξη Στην κα-τεύθυνση αυτή ελπίζω να συμβάλλει και αυτό το κείμενο

ΥΓ1 Ίσως αν αντί να περιμένουμε να κατεβούν οι γονείςμας στις διαδηλώσεις κάναμε κάτι ώστε να κατεβούν οισυνομήλικοι και οι συνομήλικες μας που ldquoδεν πέρασανrdquoστην ανώτατη εκπαίδευση και που η συζήτηση για τοldquoδημόσιο αγαθόrdquo ούτε που τους αγγίζει ίσως αν βρίσκα-με ποια είναι αυτή η χρυσή τομή που μας συνδέει με ldquoταπαιδιά στο συνεργείο στο μπαράκι στο μηχανάκι στην αποθή-κη στο μαγαζί στο γυράδικο στα φυλλάδια στην ταβέρνακτλrdquo ίσως κάτι εκρηκτικό να ξεπηδούσεhellip

ΥΓ2 Οι κοινές σχέσεις και τα καθημερινά κοινά βιώματαείχαν σαν αποτέλεσμα να δομηθούν μορφές κοινότηταςμεταξύ πολύ διαφορετικών ανθρώπων Στήθηκαν μεταξύπαρεών στις κατειλημμένες σχολές μεταξύ πολιτικώνχώρων μεταξύ ατόμων που γνωρίστηκαν με αφορμή τοναγώνα Αυτό φάνηκε στο πόσο άμεση ήταν η απάντησηστις συλλήψεις και τον ξυλοδαρμό των διαδηλωτών της8ης Μάρτη Μια δυναμική πορεία που καλέστηκε στόμαμε στόμα Άραγε πόσο συχνά αυτό το ετερόκλητο πολι-τικά πλήθος διαδηλώνει οργισμένα Γιατί εκείνη την νύχτανιώθαμε πραγματικά οργισμένοι Και για να μην ξεχνιό-μαστε έχουμε αφήσει κόσμο μέσαhellip

Με αγάπη Little John

httpathensindymediaorgfrontphp3lang=elamparticle_id=669814

συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Αποφασίσαμε να μεταφράσουμε το παρόν κείμενο γιατί παρrsquo όλη τη γενική και ldquoθεωρητικήrdquoτου κατεύθυνση καταδύεται σε ζητήματα κομβικά για όσους αποσκοπούν να αναγνώσουν τησύγχρονη οργάνωση της εξουσίας Η μητρόπολεις που ζούμε δεν αποτελούν απλά τηνγιγάντωση των παλιών πόλεων την συνένωση μικρότερων πόλεων Οι μητροπόλεις αποτελούντην αναδιοργάνωση του χώρου της μεσαιωνικής πόλης σε αντιστοιχία με την βιοπολιτικήδιάσταση του κράτους Σε αυτό το διάχυτο πλέγμα αιχμαλωσίας που διατρέχει την μητρόποληη παραγωγή υποκειμενικότητας οι μητροπολιτικές τεχνολογίες καθυπόταξής της αποτελούννευραλγικές διαδικασίες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί ενσυντομία να φωτίσει αυτό το κείμενο του Agamben Το κείμενο προέρχεται από τον δικτυακότόπο Generation Online (httpwwwgeneration-onlineorgpfpagamben4htm)

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο4 ΦΥΛΛΟ 9ο

Ε νας κύκλος αγώνα έκλεισε Τουλάχιστον έτσιδείχνουν τα πράγματα μέχρι σήμερα Και εκείπου θα περίμενες κανείς μια αυτοκριτική μια

επαναχάραξη στρατηγικής μια συλλογική διαδικασία δη-μιουργίας συνειδήσεων το ldquoφοιτητικό κίνημαrdquo αναδιπλώ-θηκε επέστρεψε στις αίθουσες ψήφισεhellip

Τώρα είναι η στιγμή που έγιναν ορατές οι αδυναμίεςτου Όχι μόνο του κινήματος αλλά και η αδυναμία όσωνσυντρόφων και μη υποστήριζαν με στόμφο και οργισμέ-να πως το κίνημα το έπνιξαν οι ldquoπαρατάξειςrdquo και τα σχή-ματα πως το κίνημα κατέληξε να είναι οι πολιτικοί συ-σχετισμοί μεταξύ δυνάμεων της αριστεράς πως το κίνη-μα έγινε υπόθεση των ldquoφοιτητοπατέρωνrdquo κτλ Στον αντί-ποδα των οποίων δυστυχώς κανένα σχήμα ή άλλο συλ-λογικό μόρφωμα δεν επεδίωξε την οργανωμένη συλλογι-κή αυτόνομη και κινηματική αντιπαράθεση Η οποία τηνδύσκολη στιγμή να μπορεί να προτείνει κάτι σαν συνέ-χεια αποφεύγοντας να τους ταξινομήσει όλους στοναστερισμό της βλακείας ή του πουλημένου αγώνα Καιλέμε οργανωμένη γιατί μόνο έτσι τελικά μπορείς να αντι-παρατεθείς στην Οργάνωση εκτός αν επιχειρείς να σπεί-ρεις σύγχυση Αλλά σπέρνει σύγχυση όποιος δεν έχει τινα κάνει πέρα απrsquo το να φλυαρεί και όχι να αντιμάχεται

Χωρίς να απαξιώνουμε τις όποιες αυτόνομες προ-σπάθειες έγιναν σε επίπεδο λόγου κριτικής και αυτόνο-μης οργάνωσης το βασικό πρόβλημα ήταν η έλλειψηενοποίησης όλων αυτών γύρω από ένα κοινό ορατό νόη-μα Έναν άλλου είδους μοχλό πίεσης καταστάσεων Ελλι-πής ήταν και η ανάγνωση του φοιτητικού κινήματος ωςτου ldquoκινήματος των γενικών συνελεύσεωνrdquo Του κινήματοςπου αναγνώρισε σε μια συλλογική διαδικασία εν μέρειαλωμένη από κομματικές σκοπιμότητες αλλά από την άλ-λη μια πρόσωπο με πρόσωπο μαζική διαδικασία διαλό-γου με επικυρωτικό χαρακτήρα το επίπεδο οργάνωσηςκαι συμμετοχής σε ένα αγώνα με μερικά αιτήματα Οι κα-ταλήψεις ήταν αποκύημα των γενικών συνελεύσεων καιοι γενικές συνελεύσεις καλώς ή κακώς υπήρξαν το πε-δίο δράσης και απεύθυνσης-πάλης όλων ανεξαιρέτωςτων εκφάνσεων της αριστεράς Η οποία εδώ και χρόνιαανέγνωσε με θετικό πρόσημο την πιθανή μαζική συμμε-τοχή φοιτητών σε συνελεύσεις και για αυτό πόνταρε σεαυτές

Όμως οι συνελεύσεις σαν εργαλείο πάλης είναι χρή-σιμες μόνο για αρχή Όσο τα παθητικά κομμάτια παρα-μένουν παθητικά και δεν γίνονται αντιδραστικά και όσοτα ευαισθητοποιημένα κομμάτια παραμένουν ευαισθητο-ποιημένα κάτω από το κοινό feeling Οι καταλήψεις τουΜαΐου-Ιουνίου ήταν ένα είδος μόδας Ήταν in να ψηφί-ζεις υπέρ της κατάληψης Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό

Το άγχος που εξαπλώθηκε με αφορμή την συζήτησηγια την παιδεία και τα δεινά της ήταν ένα πραγματικό άγ-χος που πατούσε σε ορατές αναγνώσεις της πραγματι-κότητας Το καλό feeling του παγώματος της εκπαιδευτι-κής διαδικασίας πάτησε πάνω στο κακό feeling του νασκέφτεσαι του τι θα κάνεις αφού πάρεις το πολυπόθητοπτυχίο πάτησε πάνω στο bad trip της εντατικοποίησηςπάτησε πάνω στις μνήμες ενός γαμημένου λυκείου πάτη-σε πάνω στην άρνηση του μέλλοντος όπως μοιάζει νασκιαγραφείται στο μυαλό ενός ανέμελου φοιτητή Καιαυτή είναι η μόνη υλική βάση Για αυτό και όσο δενέβγαινε τίποτα σίγουρο από τον αγώνα οι περισσότεροιπροτίμησαν να επιστρέψουν στην κανονικότητα ndashυπό τιςιαχές των ldquoκαλών φοιτητώνrdquondash και την αβέβαιη ασφάλειαπου αυτή υπόσχεται

Οι καταλήψεις έδωσαν χρόνο σε κόσμο να σκεφτείνα οργανωθεί να παλέψει Όμως σε πάρα πολύ λίγο κό-σμο Γιατί δυστυχώς οι εμπνευστές τους στόχευσανπρώτα και κύρια στην ικανοποίηση των μερικών αιτημά-

των διακόπτοντας έτσι (στο όνομα της ενότητας τηςαριστεράς) τις γόνιμες συζητήσεις που θα μπορούσαν ναεκτρέψουν δημιουργικά των αγώνα χωρίς βέβαια ναυπάρχουν και οι εξαιρέσεις Στόχος έγινε ο δρόμος καιορθώς συνέβη αυτό σε ένα βαθμό όμως ο δρόμος ειςβάρος της συλλογικοποίησης σε καθημερινή και οικείαβάση στον χώρο που ενοποιήθηκαν οι αρνήσεις στις κα-τειλημμένες σχολές Ο κόσμος που ldquoκρατούσε τις κατα-λήψειςrdquo διεκπεραίωνε αντι-προσωπευτικά αποφάσεις συ-νελεύσεων και δεν έκανε τίποτα για να αρνηθεί τον εαυτότου ως αντι-πρόσωπο Ο όρος ldquoφοιτητοπατέραςrdquo γεννή-θηκε σαν αντίδραση στην οικειοποίηση των συντονιστι-κών των καταλήψεων από πολιτικά οργανωμένες δυνά-μεις που αφιέρωναν όλο το χρόνο τους σε διαφωνίες με-ταξύ τους παρά στο σπάσιμο των διαχωρισμών μεταξύαυτών και του κινήματος Παρrsquo όλrsquo αυτά οι ldquoδιαφωνού-ντεςrdquo δεν μπόρεσαν να αντιπροτείνουν μια μορφή συλ-λογικής οργάνωσης που να ξεκινάει μέσα από τις γενικέςσυνελεύσεις και να αναχαιτίζει την μπόχα των γραφειο-κρατών Αφήνοντας να εννοηθεί πως η δικιά τους αδυνα-μία παρέμβασης στις γενικές συνελεύσεις είναι πρόβλη-μα των οργανωμένων πόλων Κάτι το οποίο δεν στέκειαπό μόνο του

Αφήνοντας λοιπόν τις καταλήψεις στους οργανωμέ-νους πόλους χάθηκε μια καλή μαγιά που θα μπορούσεόχι απλά να εμποτίσει το κίνημα με ουσιαστικά ζητήματααλλά και να αντιπροτείνει μορφές αγώνα με πιο ριζοσπα-στικά χαρακτηριστικά Οι καταλήψεις από την άλλη έγι-ναν ο αντικατοπτρισμός των διαδικασιών τους Ένα 0 μεελάχιστες και πάλι εξαιρέσεις (0+) Θα μπορούσαμε ναθεωρήσουμε την περίοδο των καταλήψεων ως μια μορ-φή ldquoαριστερής διοίκησηςrdquo Μιας ldquoδημοκρατίας της ενω-μένης αριστεράςrdquo Είναι κρίμα που μια τέτοια συνθήκηδεν στάθηκε αφορμή για να γεννηθούν ελπίδες στον κό-σμο να διαμορφωθούν ορατά οράματα για μια διαφορε-τική κοινωνική θέσμιση να αποσπαστούν κομμάτια τηςκαπιταλιστικά αναπαραγόμενης γνώσης και να απαλλο-τριωθούν από τους φοιτητές προς μια απελευθερωτικήκατεύθυνση Το πανεπιστήμιο έκλεισε χωρίς να του δοθείη ευκαιρία για μια διαφορετική χρήση πέρα από τις ατε-λείωτες συζητήσεις γύρω από τα αριστερά και αριστερί-στικα διλήμματα Και αυτό όπως προαναφέραμε δεν εί-ναι μόνο πρόβλημα της αριστεράς είναι πρόβλημα καιόσων άσκησαν κριτική στη αριστερά για την ldquoδιαχείρισητου κινήματοςrdquo Οι ρωγμές στους χρόνους υπήρξαν λίγοιόμως χώθηκαν σε αυτές για να τους ανατρέψουν

Από την άλλη ο δρόμος υπήρξε το συνεχές διακύ-βευμα Η διαδήλωση της εβδομάδας έγινε θεσμός Αυτόδεν είναι κακό Το πρόβλημα ξεκινάει όταν κάποιοιέχουν βαρεθεί να κάνουν μόνο περίπατο Και αυτό δενείναι απόφαση συνέλευσης Μέσα στις διαδηλώσεις ndashκαιόχι στις συνελεύσειςndash υπήρξαν προτάσεις για διαφορετι-κές μορφές δράσης Που στοχοποιούσαν κάτι πέρα απότο υπουργείο Έβαζαν το ζήτημα του σαμποτάζ στην πό-λη ndashαφού σταματάμε την κυκλοφορία γιατί δεν σταματά-με και τις κάμερες τις τράπεζες την γκλάμουρ αισθητικήτα ΜΜΕ τον αστυνομικό έλεγχο Προτάσεις υπήρξαν αρ-κετές άλλες πιο οικειοποιήσημες άλλες λιγότερο Άλλεςμετρώντας κάποιες αντικειμενικές συνθήκες ψάχνονταςσυνδέσεις με το αγωνιζόμενο υποκείμενο άλλες πατώ-ντας στην δυνατότητα καλής κρυψώνας στο σώμα μιαςμαζικής διαδήλωσης ndashλιγότερο κατανοητές και συνήθωςκατακριτέες

Εκεί άνοιξε η συζήτηση αν τέτοιες ενέργειες κάνουνκαλό ή κακό στο κίνημα Πολλοί μίλησαν για τον θεαμα-τικό τους χαρακτήρα που υπερκαθορίζει τα αίτια και τιςεπιλογές του μαζικού ξεσηκωμού του ίδιου του κινήμα-τος μπαίνοντας έτσι ως ένα άλλου είδους καπέλο Μίλη-

σαν για αυτές όμως μέσα από ένα πρίσμα φόβου καιαποστροφής επικυρώνοντας δηλαδή την αδυνατότητατων υποκειμένων σε δράσεις συλλογικού σαμποτάζ καιεκτροπής και ισχυροποιώντας την θέση πως μόνο οι κα-θοδηγούμενοι αγώνες ndashαυτοί δηλαδή που απορρίπτουνεξαρχής μορφές πάληςndash είναι οι σωστότεροι Ή αλλιώςμόνο στην ζεστή αγκαλιά των κομματόσκυλων μπορεί ναυπάρξει σίγουρη νίκη

Όμως οι γνώμες αυτές δεν είναι του κινήματος Είναιοι γνώμες αυτών που φοβούνται μια άλλη εξέλιξη απότην προβλεπόμενη δηλαδή την ελεγχόμενη Και όχι γιατο καλό της σωματικής ακεραιότητας των συμφοιτητώντους αλλά για το καλό του κόμματος ή της παράταξήςτους Πως εξηγείται η δικαιολόγηση του ldquoμπάχαλουrdquo(όρος που χρησιμοποιεί απαξιωτικά χρόνια τώρα η αρι-στερά για τις κοινωνικές συγκρούσεις που δεν λαμβάνειη ίδια μέρος ή δεν μπορεί να κατανοήσει) της 8η Μάρτηαπό την άκρα αριστερά ως άμυνα στην καταστολή Ήτανο μόνος τρόπος στο όνομα της απάντησης στην κρατικήθηριωδία να μαζευτεί κόσμος στις συνελεύσεις και νααντιστραφεί η κατιούσα Έτσι και έγινε τώρα τα ldquoμπάχα-λαrdquo ήταν χρήσιμα Χαμένο βγήκε το ΚΚΕ που κακήν κα-κώς επεδίωξε την καταδίκη των εξεγερμένων φοιτητώνως προβοκατόρων της ασφάλειας μόνο και μόνο για νακερδίσει την αίσια γνώμη των φοιτητών που κουράστη-καν με όλον αυτόν τον αναβρασμό και που επιθυμούσαννα περάσουν σύντομα και κάνα μάθημα Αποτέλεσμαπολλά κοινά πλαίσια έσπασαν εξαιτίας των ldquoκουκουλο-φόρωνrdquo που το ΚΚΕ χρησιμοποίησε το ίδιο ως προβο-κάτορες για να προβοκάρει τις γενικές συνελεύσεις

Ότι σπάει τα όρια της νομιμότητας ακόμα και συμ-βολικά αποτελεί ριζοσπαστική πολιτική Όταν όμως οιldquoσπάστεςrdquo απουσιάζουν από τις διαδικασίες του κινήμα-τος όποιες κι αν είναι αυτές το πρόταγμά τους χάνεταισυκοφαντείται αλλοιώνεται γίνεται αντικείμενο χρησιμο-θηρίας από εκάστοτε πολιτικούς ndashαπό δεξιούς μέχριαναρχικούς Χάνεται μέσα στην σύγχυση του θεάματοςκαι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του παρά μό-νο με κραυγές και ανούσιες καταδίκες Σαν να ήταν όλααυτονόητα και οι φοιτητές απλά βλάκες Το ότι ένα υπο-κείμενο είναι εμπειρικά και κοινωνικά αποκομμένο απόάλλα δεν σημαίνει πως το ίδιο παύει να μπορεί να κινηθείndashνα υπάρξει ως κίνημαndash όσο όμως αναπαράγει τους δια-χωρισμούς του θεάματος τότε σίγουρα θα ηττηθεί Αυτόισχύει και για τους αγωνιζόμενους φοιτητές για τα κοινω-νικά κεκτημένα τους όσο και για τους εξεγερμένους φοι-τητές και μη που προσβλέπουν πάντα σε κάτι πέρα απόαυτά Το κίνημα είναι και οι αντιθέσεις του αλλιώς δενυπάρχει

Δεν μπορεί να υπάρξει ριζοσπαστική πολιτική έξωαπό κοινωνικές διεργασίες Δεν υπάρχουν νησίδες αυτο-νομίας ούτε φωτεινοί εγωιστές να μας δείξουν τον δρό-μο στο αρχιπέλαγος τον καταναγκασμών πόσο μάλλονέκπτωτοι άγγελοι ενός σταλινικού παραδείσου Ο κοινω-νικός ανταγωνισμός χτίζεται παράλληλά ως μέσα ndashμέσαστην αλλοτρίωση της εμπορευματικής της φυλετικής τηςπατριαρχικής ή άλλης καταπιεστικής σχέσηςndash αλλά καιως έξω ndashως αντιπαράδειγμα ως διαφορετική μορφή κοι-νωνικής οργάνωσης έξω από τις κυρίαρχες θεσμίσειςέξω και ενάντια στα κυρίαρχα πρότυπα Οι αυτόνομεςκοινότητες που δρουν ώστε να αποδομήσουν το Υπάρ-χον υπάρχουν και ως κοινότητες αλληλεγγύης και αυτο-συντήρησης απέναντι στον κηρυγμένο από την εξουσίαπόλεμο Απέναντι στην συνεχή κοινωνική απαξίωση τηςζωής της γνώσης των ανθρώπινων σχέσεων Ανταγωνίζο-νται την μετατροπή τους σε εμπορεύματα σε σώματα μεανταλλακτική αξία σε ανα-παραγωγούς των σχέσεων εκ-μετάλλευσης βίας εξάρτησης

Προς όσους δεν έμειναν ευχαριστημένοι και πάντα θα γκρινιάζουν

του Giorgio Agamben

Π ριν από αρκετά χρόνια είχα μια συζήτη-ση με τον Guy (Debord) τον οποίο θε-ωρούσα πολιτικό φιλόσοφο Σε κάποιο

σημείο αυτής της συζήτησης ο Guy με διέκοψεκαι μου είπε ldquoΚοίτα δεν είμαι φιλόσοφος είμαι στρα-τηγόςrdquo Αυτή η δήλωση με γοήτευσε επειδή συνή-θιζα να τον βλέπω ως φιλόσοφο όπως φιλόσοφοέβλεπα και τον εαυτό μου Αλλά νομίζω πως αυτόπου εννοούσε είναι ότι κάθε σκέψη όσο διαφα-νής γενική ή αφηρημένη και αν προσπαθεί να εί-ναι πάντοτε σημαδεύεται από ιστορικά συμβά-ντα και έτσι ldquoαιχμαλωτίζεταιrdquo και με ένα τρόποεμπλέκεται σε μια στρατηγική σε μια επιτακτικό-τητα της χρονικής συγκυρίας Τα λέω αυτά επειδήοι συλλογισμοί μου θα είναι οπωσδήποτε γενικοίκαι δεν θα υπεισέλθω στο συγκεκριμένο θέματων μητροπολιτικών συγκρούσεων Ελπίζω ωστό-σο ότι οι συλλογισμοί αυτοί θα σκιαγραφήσουντα ίχνη μιας στρατηγικής

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια κοινότοπησκέψη πάνω στην ετυμολογία της λέξης μητρόπο-λη Όπως γνωρίζετε στα ελληνικά η μητρόπολησήμαινε την Μητρική πόλη και αναφέρεται στησχέση μεταξύ πόλεων και αποικιών Οι πολίτεςμιας πόλης που έφευγαν για να ιδρύσουν μιααποικία όλως παραδόξως αποκαλούνταν enapoikia αυτοί που απομακρύνοντανέφευγαν απότην πατρίδα και την πόλη που αργότερα απο-κτούσε σε σχέση με την αποικία το χαρακτήρατης μητέρας πατρίδας της Μητρόπολης Όπωςγνωρίζετε η λέξη εξακολουθεί ακόμα και σήμερανα έχει το ίδιο περιεχόμενο και χρησιμοποιείταιγια τη σχέση της μητροπολιτικής επικράτειας τηςπατρίδας με τις αποικίες Η πρώτη ενδιαφέρουσαπαρατήρηση που προτείνεται από την ετυμολογίαείναι ότι η λέξη μητρόπολη έχει μια έντονη αμφι-σημία και μια απορρύθμιση μια χωρική και πολιτι-κή ανομοιογένεια όπως αυτή που καθορίζει τησχέση ανάμεσα στο κράτος ή την πόλη και τιςαποικίες

Και αυτό εγείρει μια σειρά αμφιβολιών αναφο-ρικά με την τρέχουσα ιδέα περί μητρόπολης ωςένα αστικό συνεχές και σχετικά ομοιογενές οικο-δόμημα Αυτός είναι ο πρώτος συλλογισμός ηισονομία που καθορίζει την ελληνική πόλη ως ένα

μοντέλο μιας πολιτικής πόλης εξαιρείται από τησχέση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικίακαι ως εκ τούτου ο όρος μητρόπολη όταν χρησι-μοποιείται για να περιγράψει το αστικό οικοδό-μημα κουβαλάει αυτή τη δομική ανομοιογένειαεντός του Έτσι προτείνω να κρατήσουμε τον όρομητρόπολη για κάτι ουσιαστικά άλλο από την πόλημε την παραδοσιακή έννοια της πόλεως κάτι πο-λιτικά και χωρικά αρθρωμένο με βάση την ισονο-μία Προτείνω να χρησιμοποιούμε αυτό τον όροτη μητρόπολη για να προσδιορίσουμε τον νέοαστικό οικοδόμημα που αναδύεται παράλληλα μετη διαδικασία μετασχηματισμού που ο MichelFoucault όρισε ως τη μετατόπιση από την εντοπι-σμένη στο έδαφος εξουσία του προηγούμενουκαθεστώτος της κυριαρχίας στη νεωτερική βιοε-ξουσία η οποία ως πρωτεύον χαρακτηριστικόέχει την διακυβέρνηση του πληθυσμού

Αυτό σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος τιείναι η μητρόπολη χρειάζεται να καταλάβει τηδιαδικασία δια της οποίας η εξουσία προοδευτι-κά παίρνει το χαρακτήρα της διακυβέρνησης τωνπραγμάτων και των ζώντων ή καλύτερα το χαρα-κτήρα μιας οικονομίας Οικονομία δεν σημαίνει τί-ποτε άλλο παρά διακυβέρνηση τον 18ο αιώνα τηδιακυβέρνηση των ανθρώπων και των πραγμάτωνΗ πόλη στο φεουδαρχικό σύστημα του προηγού-μενου καθεστώτος βρισκόταν διαρκώς σε μια κα-τάσταση εξαίρεσης αναφορικά με τις τεράστιεςεπικράτειες της εξουσίας σχετικά αυτόνομη απότις μεγάλες επικράτειες της εξουσίας Έτσι θαέλεγα ότι η μητρόπολη είναι η ρύθμιση ή το σώματων ρυθμίσεων που αντικαθιστά την πόλη όταν ηεξουσία μετατρέπεται σε διακυβέρνηση της ζωήςκαι των πραγμάτων

Δεν μπορούμε να εισχωρήσουμε στην πολυ-πλοκότητα του μετασχηματισμού της εξουσίας σεδιακυβέρνηση Η διακυβέρνηση δεν είναι η κυ-ριαρχία και η βία είναι μια περισσότερο περί-πλοκη μορφή που διέπει την ίδια την φύση τωνυπηκόων υποδηλώνοντας έτσι την ελευθερίατους είναι μια δύναμη που δεν είναι υπερβατικήαλλά εμμενής ο ουσιαστικός χαρακτήρας της εί-ναι ότι είναι πάντα στη συγκεκριμένη έκφρασήτης μια παράπλευρη απώλεια κάτι που δημιουρ-γείται σε μια γενική οικονομία και εφαρμόζεταιεπάνω στο ιδιαίτερο Όταν οι αμερικανοί στρα-

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

5ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Ο αγώνας ενάντια στην εμπορευματοποίηση της μόρ-φωσης πρέπει να ξεπεράσει ένα βαθύτερο δίλημμα Πα-λεύουμε για την υποβάθμιση της ζωής μας με καλύτε-ρους όρους (πτυχία με αξία μόρφωση ldquoόπως έχειrdquo γιαόλους ανταγωνισμός αλλά με κοινωνικό αντίκρισμα) ήγια την επανοικειοποίηση της γνώσης και την χρησιμο-ποίησή της για κοινωνικούς σκοπούς ενάντια στην εξάρ-τηση από το κράτος και το κεφάλαιο Το δεύτερο είναιένα από τα προτάγματα της αυτονομίας Το πρώτο είναιμια στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητα από την αρι-στερά που ενώ μιλάει και αυτή για τα νέα επισφαλή υπο-κείμενα που αναδύονται φοβάται να μιλήσει για το άγχοςκαι την αβεβαιότητα των νέων γενεών Αποφεύγει να ανα-πτύξει έναν υπαρξιακό λόγο θεωρώντας πως μόνο οι υλι-κές διεκδικήσεις μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμοΚαι θεωρεί υλικό το εργασιακό αντίκρισμα σε μια αγοράεργασίας που δεν μπορεί ούτως ή άλλως να το παρέχειΨάχνει συνδέσεις σε εργατικά κινήματα που δεν υπάρ-χουν ή που βιώνουν τελείως διαφορετικές συνθήκες ζω-ής και κλείνει τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητατης ενυπάρχουσας εργασίας των φοιτητών τόσο σε επι-σφαλείς εργασιακές συνθήκες όσο και στην υποχρημα-τοδοτούμενη ή καλύτερα δωρεάν ανα-παραγωγή γνώσε-ων κοινωνικών εμπειριών ndashή αλλιώς κοινωνικού κεφαλαί-ουndash προς το συμφέρον συνολικά του κεφαλαίου Εκτόςαν το πανεπιστήμιο υπήρξε ποτέ κάτι έξω από την καπι-ταλιστική αναπαραγωγή Ακόμα και όταν αυτό έκλεισεπροσωρινά σε περιόδους κρίσεων ξανάνοιξε με καλύτε-ρους όρους αφού η κριτική των φοιτητών στο σύστημαδεν μπόρεσε να γίνει η βόμβα στα θεμέλιά του και λίγοέως πολύ απέκρυψε την δυνατότητα του να παράγει δια-χωρισμούς και κοινωνική ιεραρχία μέσω της διαδικασίαςτης κρατικής εκπαίδευσης

Ας μην είμαστε απαισιόδοξοι Η πρόσφατη εμπειρίατων φοιτητικών κινητοποιήσεων με όλες της τις αντιφά-σεις έχει αφήσει πίσω της έναν λογαριασμό που δεν έχειπληρωθεί ακόμα Είναι πολλοί και πολλές αυτοίες πουνιώθουν πως τίποτα δεν τελείωσε πως το ξύλο και ταδακρυγόνα που φάγαμε δεν πήγανε και τόσο χαμέναπως η εμπειρία που αποκομίσαμε μέσα στον αγώνα καιμέσα στις αντιθέσεις του μπορεί να γίνει αντικείμενο με-λέτης κριτικής αναστοχασμού Γόνιμη εξέλιξη Στην κα-τεύθυνση αυτή ελπίζω να συμβάλλει και αυτό το κείμενο

ΥΓ1 Ίσως αν αντί να περιμένουμε να κατεβούν οι γονείςμας στις διαδηλώσεις κάναμε κάτι ώστε να κατεβούν οισυνομήλικοι και οι συνομήλικες μας που ldquoδεν πέρασανrdquoστην ανώτατη εκπαίδευση και που η συζήτηση για τοldquoδημόσιο αγαθόrdquo ούτε που τους αγγίζει ίσως αν βρίσκα-με ποια είναι αυτή η χρυσή τομή που μας συνδέει με ldquoταπαιδιά στο συνεργείο στο μπαράκι στο μηχανάκι στην αποθή-κη στο μαγαζί στο γυράδικο στα φυλλάδια στην ταβέρνακτλrdquo ίσως κάτι εκρηκτικό να ξεπηδούσεhellip

ΥΓ2 Οι κοινές σχέσεις και τα καθημερινά κοινά βιώματαείχαν σαν αποτέλεσμα να δομηθούν μορφές κοινότηταςμεταξύ πολύ διαφορετικών ανθρώπων Στήθηκαν μεταξύπαρεών στις κατειλημμένες σχολές μεταξύ πολιτικώνχώρων μεταξύ ατόμων που γνωρίστηκαν με αφορμή τοναγώνα Αυτό φάνηκε στο πόσο άμεση ήταν η απάντησηστις συλλήψεις και τον ξυλοδαρμό των διαδηλωτών της8ης Μάρτη Μια δυναμική πορεία που καλέστηκε στόμαμε στόμα Άραγε πόσο συχνά αυτό το ετερόκλητο πολι-τικά πλήθος διαδηλώνει οργισμένα Γιατί εκείνη την νύχτανιώθαμε πραγματικά οργισμένοι Και για να μην ξεχνιό-μαστε έχουμε αφήσει κόσμο μέσαhellip

Με αγάπη Little John

httpathensindymediaorgfrontphp3lang=elamparticle_id=669814

συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Αποφασίσαμε να μεταφράσουμε το παρόν κείμενο γιατί παρrsquo όλη τη γενική και ldquoθεωρητικήrdquoτου κατεύθυνση καταδύεται σε ζητήματα κομβικά για όσους αποσκοπούν να αναγνώσουν τησύγχρονη οργάνωση της εξουσίας Η μητρόπολεις που ζούμε δεν αποτελούν απλά τηνγιγάντωση των παλιών πόλεων την συνένωση μικρότερων πόλεων Οι μητροπόλεις αποτελούντην αναδιοργάνωση του χώρου της μεσαιωνικής πόλης σε αντιστοιχία με την βιοπολιτικήδιάσταση του κράτους Σε αυτό το διάχυτο πλέγμα αιχμαλωσίας που διατρέχει την μητρόποληη παραγωγή υποκειμενικότητας οι μητροπολιτικές τεχνολογίες καθυπόταξής της αποτελούννευραλγικές διαδικασίες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί ενσυντομία να φωτίσει αυτό το κείμενο του Agamben Το κείμενο προέρχεται από τον δικτυακότόπο Generation Online (httpwwwgeneration-onlineorgpfpagamben4htm)

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

του Giorgio Agamben

Π ριν από αρκετά χρόνια είχα μια συζήτη-ση με τον Guy (Debord) τον οποίο θε-ωρούσα πολιτικό φιλόσοφο Σε κάποιο

σημείο αυτής της συζήτησης ο Guy με διέκοψεκαι μου είπε ldquoΚοίτα δεν είμαι φιλόσοφος είμαι στρα-τηγόςrdquo Αυτή η δήλωση με γοήτευσε επειδή συνή-θιζα να τον βλέπω ως φιλόσοφο όπως φιλόσοφοέβλεπα και τον εαυτό μου Αλλά νομίζω πως αυτόπου εννοούσε είναι ότι κάθε σκέψη όσο διαφα-νής γενική ή αφηρημένη και αν προσπαθεί να εί-ναι πάντοτε σημαδεύεται από ιστορικά συμβά-ντα και έτσι ldquoαιχμαλωτίζεταιrdquo και με ένα τρόποεμπλέκεται σε μια στρατηγική σε μια επιτακτικό-τητα της χρονικής συγκυρίας Τα λέω αυτά επειδήοι συλλογισμοί μου θα είναι οπωσδήποτε γενικοίκαι δεν θα υπεισέλθω στο συγκεκριμένο θέματων μητροπολιτικών συγκρούσεων Ελπίζω ωστό-σο ότι οι συλλογισμοί αυτοί θα σκιαγραφήσουντα ίχνη μιας στρατηγικής

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια κοινότοπησκέψη πάνω στην ετυμολογία της λέξης μητρόπο-λη Όπως γνωρίζετε στα ελληνικά η μητρόπολησήμαινε την Μητρική πόλη και αναφέρεται στησχέση μεταξύ πόλεων και αποικιών Οι πολίτεςμιας πόλης που έφευγαν για να ιδρύσουν μιααποικία όλως παραδόξως αποκαλούνταν enapoikia αυτοί που απομακρύνοντανέφευγαν απότην πατρίδα και την πόλη που αργότερα απο-κτούσε σε σχέση με την αποικία το χαρακτήρατης μητέρας πατρίδας της Μητρόπολης Όπωςγνωρίζετε η λέξη εξακολουθεί ακόμα και σήμερανα έχει το ίδιο περιεχόμενο και χρησιμοποιείταιγια τη σχέση της μητροπολιτικής επικράτειας τηςπατρίδας με τις αποικίες Η πρώτη ενδιαφέρουσαπαρατήρηση που προτείνεται από την ετυμολογίαείναι ότι η λέξη μητρόπολη έχει μια έντονη αμφι-σημία και μια απορρύθμιση μια χωρική και πολιτι-κή ανομοιογένεια όπως αυτή που καθορίζει τησχέση ανάμεσα στο κράτος ή την πόλη και τιςαποικίες

Και αυτό εγείρει μια σειρά αμφιβολιών αναφο-ρικά με την τρέχουσα ιδέα περί μητρόπολης ωςένα αστικό συνεχές και σχετικά ομοιογενές οικο-δόμημα Αυτός είναι ο πρώτος συλλογισμός ηισονομία που καθορίζει την ελληνική πόλη ως ένα

μοντέλο μιας πολιτικής πόλης εξαιρείται από τησχέση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικίακαι ως εκ τούτου ο όρος μητρόπολη όταν χρησι-μοποιείται για να περιγράψει το αστικό οικοδό-μημα κουβαλάει αυτή τη δομική ανομοιογένειαεντός του Έτσι προτείνω να κρατήσουμε τον όρομητρόπολη για κάτι ουσιαστικά άλλο από την πόλημε την παραδοσιακή έννοια της πόλεως κάτι πο-λιτικά και χωρικά αρθρωμένο με βάση την ισονο-μία Προτείνω να χρησιμοποιούμε αυτό τον όροτη μητρόπολη για να προσδιορίσουμε τον νέοαστικό οικοδόμημα που αναδύεται παράλληλα μετη διαδικασία μετασχηματισμού που ο MichelFoucault όρισε ως τη μετατόπιση από την εντοπι-σμένη στο έδαφος εξουσία του προηγούμενουκαθεστώτος της κυριαρχίας στη νεωτερική βιοε-ξουσία η οποία ως πρωτεύον χαρακτηριστικόέχει την διακυβέρνηση του πληθυσμού

Αυτό σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος τιείναι η μητρόπολη χρειάζεται να καταλάβει τηδιαδικασία δια της οποίας η εξουσία προοδευτι-κά παίρνει το χαρακτήρα της διακυβέρνησης τωνπραγμάτων και των ζώντων ή καλύτερα το χαρα-κτήρα μιας οικονομίας Οικονομία δεν σημαίνει τί-ποτε άλλο παρά διακυβέρνηση τον 18ο αιώνα τηδιακυβέρνηση των ανθρώπων και των πραγμάτωνΗ πόλη στο φεουδαρχικό σύστημα του προηγού-μενου καθεστώτος βρισκόταν διαρκώς σε μια κα-τάσταση εξαίρεσης αναφορικά με τις τεράστιεςεπικράτειες της εξουσίας σχετικά αυτόνομη απότις μεγάλες επικράτειες της εξουσίας Έτσι θαέλεγα ότι η μητρόπολη είναι η ρύθμιση ή το σώματων ρυθμίσεων που αντικαθιστά την πόλη όταν ηεξουσία μετατρέπεται σε διακυβέρνηση της ζωήςκαι των πραγμάτων

Δεν μπορούμε να εισχωρήσουμε στην πολυ-πλοκότητα του μετασχηματισμού της εξουσίας σεδιακυβέρνηση Η διακυβέρνηση δεν είναι η κυ-ριαρχία και η βία είναι μια περισσότερο περί-πλοκη μορφή που διέπει την ίδια την φύση τωνυπηκόων υποδηλώνοντας έτσι την ελευθερίατους είναι μια δύναμη που δεν είναι υπερβατικήαλλά εμμενής ο ουσιαστικός χαρακτήρας της εί-ναι ότι είναι πάντα στη συγκεκριμένη έκφρασήτης μια παράπλευρη απώλεια κάτι που δημιουρ-γείται σε μια γενική οικονομία και εφαρμόζεταιεπάνω στο ιδιαίτερο Όταν οι αμερικανοί στρα-

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

5ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Ο αγώνας ενάντια στην εμπορευματοποίηση της μόρ-φωσης πρέπει να ξεπεράσει ένα βαθύτερο δίλημμα Πα-λεύουμε για την υποβάθμιση της ζωής μας με καλύτε-ρους όρους (πτυχία με αξία μόρφωση ldquoόπως έχειrdquo γιαόλους ανταγωνισμός αλλά με κοινωνικό αντίκρισμα) ήγια την επανοικειοποίηση της γνώσης και την χρησιμο-ποίησή της για κοινωνικούς σκοπούς ενάντια στην εξάρ-τηση από το κράτος και το κεφάλαιο Το δεύτερο είναιένα από τα προτάγματα της αυτονομίας Το πρώτο είναιμια στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητα από την αρι-στερά που ενώ μιλάει και αυτή για τα νέα επισφαλή υπο-κείμενα που αναδύονται φοβάται να μιλήσει για το άγχοςκαι την αβεβαιότητα των νέων γενεών Αποφεύγει να ανα-πτύξει έναν υπαρξιακό λόγο θεωρώντας πως μόνο οι υλι-κές διεκδικήσεις μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμοΚαι θεωρεί υλικό το εργασιακό αντίκρισμα σε μια αγοράεργασίας που δεν μπορεί ούτως ή άλλως να το παρέχειΨάχνει συνδέσεις σε εργατικά κινήματα που δεν υπάρ-χουν ή που βιώνουν τελείως διαφορετικές συνθήκες ζω-ής και κλείνει τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητατης ενυπάρχουσας εργασίας των φοιτητών τόσο σε επι-σφαλείς εργασιακές συνθήκες όσο και στην υποχρημα-τοδοτούμενη ή καλύτερα δωρεάν ανα-παραγωγή γνώσε-ων κοινωνικών εμπειριών ndashή αλλιώς κοινωνικού κεφαλαί-ουndash προς το συμφέρον συνολικά του κεφαλαίου Εκτόςαν το πανεπιστήμιο υπήρξε ποτέ κάτι έξω από την καπι-ταλιστική αναπαραγωγή Ακόμα και όταν αυτό έκλεισεπροσωρινά σε περιόδους κρίσεων ξανάνοιξε με καλύτε-ρους όρους αφού η κριτική των φοιτητών στο σύστημαδεν μπόρεσε να γίνει η βόμβα στα θεμέλιά του και λίγοέως πολύ απέκρυψε την δυνατότητα του να παράγει δια-χωρισμούς και κοινωνική ιεραρχία μέσω της διαδικασίαςτης κρατικής εκπαίδευσης

Ας μην είμαστε απαισιόδοξοι Η πρόσφατη εμπειρίατων φοιτητικών κινητοποιήσεων με όλες της τις αντιφά-σεις έχει αφήσει πίσω της έναν λογαριασμό που δεν έχειπληρωθεί ακόμα Είναι πολλοί και πολλές αυτοίες πουνιώθουν πως τίποτα δεν τελείωσε πως το ξύλο και ταδακρυγόνα που φάγαμε δεν πήγανε και τόσο χαμέναπως η εμπειρία που αποκομίσαμε μέσα στον αγώνα καιμέσα στις αντιθέσεις του μπορεί να γίνει αντικείμενο με-λέτης κριτικής αναστοχασμού Γόνιμη εξέλιξη Στην κα-τεύθυνση αυτή ελπίζω να συμβάλλει και αυτό το κείμενο

ΥΓ1 Ίσως αν αντί να περιμένουμε να κατεβούν οι γονείςμας στις διαδηλώσεις κάναμε κάτι ώστε να κατεβούν οισυνομήλικοι και οι συνομήλικες μας που ldquoδεν πέρασανrdquoστην ανώτατη εκπαίδευση και που η συζήτηση για τοldquoδημόσιο αγαθόrdquo ούτε που τους αγγίζει ίσως αν βρίσκα-με ποια είναι αυτή η χρυσή τομή που μας συνδέει με ldquoταπαιδιά στο συνεργείο στο μπαράκι στο μηχανάκι στην αποθή-κη στο μαγαζί στο γυράδικο στα φυλλάδια στην ταβέρνακτλrdquo ίσως κάτι εκρηκτικό να ξεπηδούσεhellip

ΥΓ2 Οι κοινές σχέσεις και τα καθημερινά κοινά βιώματαείχαν σαν αποτέλεσμα να δομηθούν μορφές κοινότηταςμεταξύ πολύ διαφορετικών ανθρώπων Στήθηκαν μεταξύπαρεών στις κατειλημμένες σχολές μεταξύ πολιτικώνχώρων μεταξύ ατόμων που γνωρίστηκαν με αφορμή τοναγώνα Αυτό φάνηκε στο πόσο άμεση ήταν η απάντησηστις συλλήψεις και τον ξυλοδαρμό των διαδηλωτών της8ης Μάρτη Μια δυναμική πορεία που καλέστηκε στόμαμε στόμα Άραγε πόσο συχνά αυτό το ετερόκλητο πολι-τικά πλήθος διαδηλώνει οργισμένα Γιατί εκείνη την νύχτανιώθαμε πραγματικά οργισμένοι Και για να μην ξεχνιό-μαστε έχουμε αφήσει κόσμο μέσαhellip

Με αγάπη Little John

httpathensindymediaorgfrontphp3lang=elamparticle_id=669814

συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Αποφασίσαμε να μεταφράσουμε το παρόν κείμενο γιατί παρrsquo όλη τη γενική και ldquoθεωρητικήrdquoτου κατεύθυνση καταδύεται σε ζητήματα κομβικά για όσους αποσκοπούν να αναγνώσουν τησύγχρονη οργάνωση της εξουσίας Η μητρόπολεις που ζούμε δεν αποτελούν απλά τηνγιγάντωση των παλιών πόλεων την συνένωση μικρότερων πόλεων Οι μητροπόλεις αποτελούντην αναδιοργάνωση του χώρου της μεσαιωνικής πόλης σε αντιστοιχία με την βιοπολιτικήδιάσταση του κράτους Σε αυτό το διάχυτο πλέγμα αιχμαλωσίας που διατρέχει την μητρόποληη παραγωγή υποκειμενικότητας οι μητροπολιτικές τεχνολογίες καθυπόταξής της αποτελούννευραλγικές διαδικασίες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί ενσυντομία να φωτίσει αυτό το κείμενο του Agamben Το κείμενο προέρχεται από τον δικτυακότόπο Generation Online (httpwwwgeneration-onlineorgpfpagamben4htm)

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

τηγοί μιλούν για την παράπλευρη απώλεια πρέπει ναθεωρήσουμε ότι μιλούν κυριολεκτικά η διακυβέρνη-ση έχει πάντα αυτό το σχήμα μιας γενικής οικονο-μίας με παράπλευρα αποτελέσματα στο επιμέρουςστα υποκείμενα

Επιστρέφοντας στη μητρόπολη η προσέγγισήμου είναι ότι δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαδιαδικασία ανάπτυξης και γιγάντωσης της παλιάς πό-λης αλλά με την εγκαθίδρυση ενός νέου παραδείγ-ματος τα χαρακτηριστικά του οποίου πρέπει να ανα-λυθούν Αναμφίβολα ένα από τα κύρια γνωρίσματάτου είναι ότι υπάρχει μια μετατόπιση από το μοντέλοτης πόλης εντοπισμένης σε ένα κέντρο το οποίο εί-ναι ένα δημόσιο σημείο ή μια αγορά σε μια νέα μη-τροπολιτική εδαφικοποίηση που σίγουρα τοποθετεί-ται σε μια διαδικασία απολιτικοποίησης τα αποτελέ-σματα της οποίας είναι μια παράξενη ζώνη όπου είναιαδύνατο να αποφασιστεί τι είναι ιδιωτικό και τι είναιδημόσιο

Ο Michel Foucault προσπάθησε να καθορίσει με-ρικά από τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά αυτού τουαστικού χώρου σε σχέση με τη μορφή διακυβέρνη-σης Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει μια σύγκλιση δύοπαραδειγμάτων που ήταν έως τώρα ευδιάκριτα η λέ-πρα και η πανούκλα Το παράδειγμα της λέπρας βα-σίστηκε σαφώς στον αποκλεισμό απαίτησε να τοπο-θετούνται οι λεπροί έξω από την πόλη Σε αυτό τομοντέλο η καθαρή πόλη κρατά το ξένο εκτός τωνορίων της Πρόκειται για το μεγάλο εγκλεισμό κλείσι-μο και αποκλεισμός Το πρότυπο της πανούκλας είναιτελείως διαφορετικό και αποτελεί αφορμή για έναάλλο παράδειγμα Όταν η πόλη μολύνεται είναι αδύ-νατο να μετακινηθούν τα θύματα της πανούκλαςεκτός της πόλης Αντίθετα είναι μια περίπτωση δημι-ουργίας ενός μοντέλου επιτήρησης ελέγχου και ορ-γάνωσης του αστικού χώρου Διαιρείται σε τμήματαμέσα σε κάθε τμήμα κάθε δρόμος γίνεται αυτόνομοςκαι τίθεται υπό την επιτήρηση ενός επιθεωρητή Κα-νένας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του καθημερι-νά τα σπίτια ελέγχονται οι κάτοικοι ελέγχονται οαριθμός τους πόσοι είναι εκεί αν είναι νεκροί κλπΕίναι ένα πλέγμα αστικού εδάφους που επιτηρείταιαπό επιθεωρητές γιατρούς και στρατιώτες Έτσι ενώο λεπρός απορρίφθηκε από μια τεχνολογία αποκλει-σμού το θύμα πανούκλας περιορίζεται οριοθετείταιελέγχεται και θεραπεύεται μέσω ενός σύνθετουιστού τεχνασμάτων που διαιρούν και εξατομικεύουνκαι λειτουργώντας έτσι συναρθρώνουν την ικανότηταελέγχου και εξουσίας

Κατά συνέπεια ενώ η λέπρα είναι ένα παράδειγματης κοινωνίας του αποκλεισμού η πανούκλα είναι έναπαράδειγμα των πειθαρχικών τεχνικών τεχνολογίεςπου θα μεταφέρουν την κοινωνία μέσω της μετάβα-

σης από το αρχαίο καθεστώς στο πειθαρχικό παρά-δειγμα Σύμφωνα με τον Foucault ο πολιτικός χώροςτης νεωτερικότητας είναι το αποτέλεσμα αυτών τωνδύο παραδειγμάτων σε κάποιο βαθμό οι λεπροί αρ-χίζουν να αντιμετωπίζονται όπως ένα θύμα πανού-κλας και αντίστροφα Με άλλα λόγια γίνεται μια προ-βολή επάνω στο πλαίσιο του αποκλεισμού και τουδιαχωρισμού από τη λέπρα της οργάνωσης της επι-τήρησης του ελέγχου της εξατομίκευσης και της συ-νάρθρωσης της πειθαρχικής εξουσίας έτσι ώστε όλααυτά ενσωματώνονται σε μια περίπτωση εξατομίκευ-σης υποκειμενοποίησης και θεραπείας του λεπρούαντιμετωπίζοντάς τον όπως ένα θύμα πανούκλαςΈτσι υπάρχει μια διπλή αιχμαλωσία από τη μια το δί-πολο του ασθενούςυγιούς τρελούκανονικού κλπκαι από την άλλη μια ολόκληρη περίπλοκη διαδικασίαδιαφοροποιημένων ρυθμίσεων των τεχνολογιών καιτων τεχνικών που υποκειμενοποιούν εξατομικεύουνκαι ελέγχουν τα υποκείμενα Αυτό είναι ένα πρώτοχρήσιμο πλαίσιο για έναν γενικό καθορισμό του μη-τροπολιτικού χώρου σήμερα και εξηγεί επίσης ταπολύ ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μιλούσατεείναι αδύνατο να καθοριστούν μονόπλευρα τα σύνο-ρα οι τοίχοι η ταξινόμηση επειδή είναι το αποτέλε-σμα της δράσης αυτού του διαφορετικού παραδείγ-ματος όχι άλλος ένας απλός δυαδικός διαχωρισμόςαλλά η προβολή σε αυτό το διαχωρισμό μιας σύνθε-της σειράς διαδικασιών και τεχνολογιών συνάρθρω-σης και εξατομίκευσης

Θυμάμαι τη Γένοβα το 2001 Σκέφτηκα ότι ήτανένα πείραμα για να μεταχειριστούμε το ιστορικό κέ-ντρο της παλαιάς πόλης που χαρακτηρίζεται ακόμααπό μια αρχαία αρχιτεκτονική δομή για να δούμεπώς σε αυτό το κέντρο κάποιος θα μπορούσε ξαφνι-κά να δημιουργήσει τοίχους πύλες που όχι μόνο εί-χαν ως λειτουργία να αποκλείουν και να χωρίζουν αλ-λά υπήρχαν εκεί για να συναρθρώνουν διαφορετι-κούς χώρους και να εξατομικεύουν το χώρο και ταυποκείμενα Αυτή η ανάλυση που συνοπτικά παραθέ-τει ο Foucault μπορεί να αναπτυχθεί και ναβαθύνει ακόμη περισσότερο Αλλάτώρα θέλω να τελειώσω με μιαδιαφορετική σημείωση και ναεπικεντρωθώ σε ένα διαφορετι-κό σημείο

Είπα ότι η πόλη είναι ένα σχέ-διο ή ένα σύνολο σχεδίων Ηθεωρία στην οποίααναφερθήκατε νωρί-τερα είναι μια συνο-πτική ιδέα μέσωτης οποίας κάποιοςθα μπορούσε να δι-αιρέσει την πραγμα-τικότητα από την μια

πλευρά σε ανθρώπους και ζωντανά όντα και από τηνάλλη πλευρά στα σχέδια που συνεχώς αιχμαλωτίζουνκαι μας κατανικούν Ωστόσο το τρίτο θεμελιώδεςστοιχείο που καθορίζει ένα σχέδιο για τον Foucaultείναι η σειρά διαδικασιών υποκειμενοποίησης πουπροκύπτουν από τη σχέση σώμα με σώμα μεταξύτων ατόμων και των τεχνολογιών Δεν υπάρχει τεχνι-κή χωρίς διαδικασία υποκειμενοποίησης Για να ανα-φερθεί κάποιος σε αυτές τις τεχνολογίες της πόληςπρέπει να αντιλαμβάνεται μια ταυτόχρονη διαδικασίαυποκειμενοποίησης Η διαδικασία αυτή σημαίνει δύοπράγματα αυτή που οδηγεί ένα άτομο να δέχεται καινα συνδέεται με μια ατομικότητα και μια μοναδικότη-τα αλλά ταυτόχρονα να υποτάσσεται σε μια εξωτερι-κή δύναμη Δεν υπάρχει καμία διαδικασία υποκειμε-νοποίησης χωρίς τις δύο αυτές τις πτυχές

Αυτό που συχνά λείπει φυσικά και στο κίνημα εί-ναι η συνείδηση αυτής της σχέσης η συνειδητοποίη-ση ότι κάθε φορά που κάποιος υιοθετεί μια ταυτότηταεκείνη τη στιγμή κάποιος άλλος υποτάσσεται Προφανώςαυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγο-νός ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες όχι μόνο συνεπά-γονται τη δημιουργία μιας υποκειμενικότητας αλλάεξίσου και μια διαδικασία αποσάρθρωσης της υπο-κειμενικότητας Έτσι ήταν κάπως τα πράγματα πά-ντοτε σκεφτείτε την εξομολόγηση η οποία διαμόρ-φωσε τη δυτική υποκειμενικότητα (η επίσημη εξομο-λόγηση των αμαρτιών) ή τη δικαστική ομολογία τηνοποία ζούμε ακόμα και σήμερα Η ομολογία πάντοτεσυνεπαγόταν τη δημιουργία ενός υποκειμένου όπωςεπίσης και την άρνησή του Για παράδειγμα στις φι-γούρες του αμαρτωλού και του εξομολογητή είναισαφές ότι η υπόθεση μιας υποκειμενικότητας συμβα-δίζει με μια διαδικασία από- υποκειμενοποίησηςΈτσι σήμερα το θέμα είναι ότι οι τεχνολογίες όλο καιπερισσότερο από-υποκειμενοποιούν ενώ είναι δύ-σκολο να προσδιοριστούν οι διαδικασίες υποκειμε-νοποίησης που δημιουργούν Αλλά η μητρόπολη είναιεπίσης ένας χώρος όπου μια τεράστια διαδικασία δημιουρ-γίας υποκειμενικότητας πραγματοποιείται Σχετικά μεαυτό δεν γνωρίζουμε αρκετά Όταν λέω ότι πρέπεινα ξέρουμε αυτές τις διαδικασίες αναφέρομαι όχιμόνο στην κοινωνιολογική ή οικονομική και κοινωνι-κή ανάλυση Αναφέρομαι στο οντολογικό επίπεδο ήστο σπινοζικό επίπεδο που θέτουν υπό διερώτησητη δυνατότηταή τη δύναμη των υποκειμένων ναδράσουν Τι είναι αυτό δηλαδή που στις διαδικα-

σίες με τις οποίες ένα υποκείμενο υιοθετεί μιαταυτότητα οδηγεί σε μια αλλαγή σε μια αύξη-ση ή σε μια μείωση της δύναμης κάποιουκάποιας να δράσει Στερούμαστε αυτήν τη

γνώση και αυτό ίσως κάνει τις μητροπολι-τικές συγκρούσεις που βιώνουμε σήμερασχετικά αδιαφανείς

Σκέφτομαι ότι μια αντιπαράθεση μετις μητροπολιτικές τεχνολογίες θα είναι

μόνο δυνατή όταν διεισδύσουμε στις διαδι-κασίες υποκειμενοποίησης που η μητρόποληπαράγει με έναν πιο δομικό τρόπο βαθύτεροΕπειδή σκέφτομαι ότι η έκβαση των συγκρού-σεων εξαρτάται από αυτό από τη δύναμη να

δράσει και να επέμβει στις διαδικασίεςυποκειμενοποίησης προκειμένου να

φτάσει σrsquo εκείνο το στάδιο που θααποκαλούσα σημείο ακυβερνησίαςΗ ακυβερνησία όπου η εξουσίαναυαγεί στο ίδιο το σχήμα δια-κυβέρνησής της Η ακυβερνη-σία που αποτελεί πάντοτε τηναφετηρία και το όριο εκκίνη-σης της πολιτικής

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο6 ΦΥΛΛΟ 9ο

συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Giorgio Agamben καθηγητής αισθητικής και επικοινωνίας διδάσκει Εικονο-λογία στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (IUAV) καιστο διεθνές πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας στο Παρίσι Ήταν μαθητής του Martin

Heidegger και το έργο του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένο από τον WalterBenjamin Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα ένα ευρύτατο έργο Μεταξύ άλλων

τα Stanze - La parola e il fantasma nella cultura occidentale το 1977 [Δώματα - Η λέ-ξη και το φάντασμα στη δυτική κουλτούρα] Infanzia e storia - Distruzione del tempo e

origine della storia το 1978 [Παιδική ηλικία και ιστορία - Καταστροφή του χρόνου καιανάδυση της ιστορίας] La comunit a che viene το 1990 [Η κοινότητα που έρχεται]

Homo sacer - Il potere sovrano e la nuda vita το 1995 [ελληνική μετάφραση Homosacer - Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή 2005] Quel che resta di Auschwitz -

Larchivio e il testimone το 1998 [Ότι απομένει από το Άουσβιτς - Το αρχείο και ο μάρ-τυρας] Il tempo che resta -Un commento alla ldquoLettera ai romanirdquo το 2000 [Ο επί-

λοιπος χρόνος - Ένα σχόλιο στην Προς Ρωμαίους Επιστολή] La potenza del pensiero -Saggi e conferenze το 2005 [Η δύναμη της σκέψης - Δοκίμια και διαλέξεις]

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Ο δημόσιος χώρος ως ένα τοπίο πανοπτικής επιτήρησηςΤο κείμενο δεν είναι ένα ακόμη άρθρο για τις ndashπαντα-χού παρούσεςndash κάμερεςmiddot μην προσλάβετε την έννοια

της επιτήρησης με την στενά κυριολεκτική σημασία της αλλά δια-σταλτικά Ως επιβεβλημένο αυτοματισμό δηλαδή στην καθημερινήζωή και συμπεριφορά ως μια αόρατη οργάνωση του κοινωνικούχώρου και χρόνου πάνω σε καθορισμένες νόρμες ως κοινωνικο-ποιημένη καταπίεση που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας

Το άρθρο αναφέρεται έτσι στον δημόσιο χώρο ως πεδίοελέγχου οργάνωσης της εξουσιαστικής θέσμισης υλοποίησηςμιας συγκεκριμένης δομής εικόνας και αντίληψης του κοινωνι-κού που αποκλείει κάθε άλλη Μόλις μπήκαμε στο πεδίο αναφο-ράς της πολεοδομίας σε εκείνη την ειδική πολεοδομία που ηεξουσία παρήγγειλε για τις ανάγκες της θέλοντας να οργανώσειτον αστικό χώρο σύμφωνα με τον εαυτό της Στην πολεοδομία ωςεξουσία δηλαδή κάτι που αβίαστα συνεπάγεται την πολεοδομία ωςκαταστολή Και εδώ βρισκόμαστε όχι μόνο στο έδαφος μιας βιω-μένης ιστορίας αλλά και αντιμέτωποι με το σύνολο των προβλη-μάτων του δημόσιου χώρου που αυτή την στιγμή βρίσκονταιστο προσκήνιο στα θραύσματα τοπίων που άφησε πίσω της ηΟλυμπιάδα στην Αθήνα όπως και στα φαραωνικά έργα που ήδηάρχισαν να υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη1

Η πόλη ως εξορία για μια μεταλλαγήεδραιωμένη στην βία

Η ύπαρξη της σύγχρονης μητρόπολης συνεπάγεται έναεξουσιαστικό πλέγμα λειτουργιών που επιβάλλονται και αλλο-τριώνουν τους κοινωνικούς τόπους την κατοχή του εδάφους απότην οικονομία Η ανάδυση των σύγχρονων μητροπολιτικών κέ-ντρων στον ελλαδικό χώρο δεν ήταν όμως ούτε αυτόματη ούτεαβίαστη Μέχρι και την δεκαετία του rsquo50 η πόλη χαρακτηριζόταναπό ένα πλέγμα αλληλένδετων λειτουργιών αρμονικά συναρθρω-μένων τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του μι-κροχώρου της γειτονιάς ως κύτταρο και οργανικό κέντρο τηςκοινωνικής ζωής Κατοικία εργασία και δημόσιος χώρος συνυ-πήρχαν στο επίπεδο της γειτονιάς οργανώνοντας μια ενότηταστον τόπο και στον χρόνο την αίσθηση της κοινότητας2

Η αυστηρή διάκριση των αστικών λειτουργιών σε κατοικίαεργασία και διασκέδαση και η συνακόλουθη διαίρεση του εδά-φους σε αυστηρά καθορισμένες ζώνες δραστηριοτήτων αποτε-λεί μεταγενέστερη επινόηση Και πάντα θεμελιώνεται πάνω στηνεκδήλωση μιας απίστευτης δομικής βίας Για την Ευρώπη χρόνοςαναφοράς είναι ο 19ος αιώνας η δεύτερη βιομηχανική επανάστα-ση ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ύπαιθρο καιη συσσώρευσή τους στα αστικά κέντρα για να αποτελέσουν ένακαινούριο ιστορικό υποκείμενο το προλεταριάτο Στην γιγάντω-ση των αστικών κέντρων εκείνης της εποχής θα εδραιωθούν μεί-ζονες οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που αρ-γότερα θα οδηγήσουν στην ανάδυση του σύγχρονου μητροπο-λιτικού φαινομένου

Η ίδια διαδικασία στον ελλαδικό χώρο συρρικνώθηκε σε διά-στημα τριών μόλις δεκαετιών (1950-70) ένα άλμα που διαχωρίζειοριστικά τον ιστορικό χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητασε δύο ολότελα διαφορετικές οντότητες Και στην βίαιη εκβιο-μηχάνιση πρέπει να προστεθεί η βία του μετεμφυλιακού ελληνι-κού κράτους η ερήμωση της υπαίθρου όχι μόνο από έναν καθο-λικό οικονομικό μετασχηματισμό αλλά και από την δημιουργίαενός ολοκληρωτικού αστυνομικού κράτους και παραστρατιωτι-κών μηχανισμών που επιδίδονται στο κυνήγι των μαγισσών Εκα-τοντάδες χιλιάδες αριστεροί όσοι γλιτώσουν την εξορία θααναγκαστούν να αναζητήσουν καταφύγιο στην σχετική ανωνυμίατων αστικών κέντρων3 Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γιγαντι-αία αστικά κέντρα δένονται έτσι σε μια ενιαία αφήγηση στον ιστορικόχρόνο μια σύνδεση που δεν είναι μόνο νοηματική αλλά και οργανικήΗ Αθήνα και η Θεσσαλονίκη του παρόντος μπορούν να γίνουνκατανοητές ως η μετεξέλιξη των τόπων εξορίας που ήταν στοπολύ πρόσφατο παρελθόν

Η πόλη στην μορφή που είχε μέχρι και την δεκαετία του rsquo50σωριάζεται οριστικά σε ερείπια Ο δομημένος χώρος παίρνει τε-λείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και μια καινούρια κοινωνικήπραγματικότητα αντικαθιστά την παλιά Η εξουσία έχει βέβαιατα δικά της σχέδια κάθε άλλο παρά άκαμπτα και στατικά Η βίαθα συνεχίσει να αποτελεί συστατικό της κάθε αλλαγής

Απέναντι στο αδιέξοδο ο καπιταλιστικός επανασχεδιασμός

Μετά από 3 δεκαετίες ξέφρενης ανάπτυξης το μοντέλο έχειφτάσει πια στα όριά του ndashμε αποκορύφωμα την Αθήνα ήδη τότεμια τερατούπολη σχεδόν 3000000 κατοίκων Όχι πλέον μια πό-λη αλλά ένα άθροισμα πόλεων ουσιαστικά αποκομμένων καιασύνδετων μεταξύ τους Αντί για την πόλη η πόλη-εργοστάσιο (τοΘριάσειο Πεδίο) η πόλη-αγορά (με χαρακτηριστικό παράδειγματο εμπορικό τρίγωνο) η πόλη-υπνωτήριο (με αποκορύφωμα τοΝέο Ψυχικό) η πόλη-χώρος διασκέδασης (ως παράδειγμα η Πλάκατης εποχής εκείνης αν και η διασκέδαση ήταν μέχρι τότε μιαδευτερεύουσα λειτουργία για τους εμπνευστές του αστικού με-τασχηματισμού) Ο πολεοδομικός σχεδιασμός επέβαλλε κεντρι-κά από την δεκαετία του rsquo50 την κατάτμηση του χώρου σε δια-κριτές ζώνες διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών αλλά τοέκανε με έναν μοναδικό τρόπο πάνω στα ερείπια της παλαιότε-ρης πόλης οικοδομήθηκε το χάοςndash ένα χάος που συμπεριελάμ-βανε ακόμη και παραγκουπόλεις4 Στα τέλη του rsquo70 το κυκλοφο-ριακό σύστημα της Αθήνας έχει ξεπεράσει κάθε σημείο κορε-σμού ενώ αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα συγκοινωνιών έχεικαταρρεύσει Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής η πόλη ως οικο-νομική μεγαμηχανή δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικάβραχυκυκλώνει αντί να εξυπηρετεί την παραγωγή και την διακίνησητου εμπορεύματος γίνεται ανάχωμα για την καπιταλιστική επέκταση

Η εξουσία συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο αποφασίζει τονριζικό πολεοδομικό επανασχεδιασμό Το τυχαίο άθροισμα τσιμέ-ντου που συσσωρεύτηκε τις προηγούμενες δεκαετίες οφείλει νααποκτήσει περιεχόμενο και νόημα να συνδεθεί σε μια ενιαίαοντότηταmiddot το χάος πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανωμένο χάοςστην σύγχρονη μητρόπολη Η διάκριση του αστικού χώρου σεδιαφορετικές λειτουργικές ζώνες δεν εγκαταλείπεται αντίθετα ενι-σχύεταιmiddot το πρόβλημα για την εξουσία εντοπίζεται στο σύστημακυκλοφορίας Η ροή ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στιςτεμαχισμένες φέτες ζωής και χρόνου (κατοικία-εργασία-δια σκέ -δα ση) οφείλει να είναι απρόσκοπτηmiddot έτσι τα μολύβια χαράσσουντους καινούριους αυτοκινητόδρομους και τα μελλοντικά δίκτυαμετρό πολλά χρόνια πριν αυτά αρχίσουν να υλοποιούνται Κυρίωςόμως συλλαμβάνεται ένας νέος οραματικός σχεδιασμός η κατα-νάλωση και η διασκέδαση ως μείζονα εμπορευματική λειτουργίαως διαχωρισμένη ζωή με σημαντική οικονομική αξία μια οικονομίαμεταβιομηχανική που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από τις επερχό-μενες μητροπόλεις Η κατανάλωση αναδεικνύεται σε σημαντικόστοιχείο του πολεοδομικού επανασχεδιασμού η πόλη γίνεταιχάρτης γενικό πολεοδομικό σχέδιο και ρυθμιστικό (έτσι ονομά-στηκε) Είναι δεδομένο ότι στον καινούριο θαυμαστό κόσμο πουανατέλλει οι όποιες δυσλειτουργίες πρέπει να εξαλειφθούν

hellipγια μια ιστορία που συνεχίζεται

Παρόλα αυτά στους κατακερματισμένους αστικούς χώρουςτεράστια πολιτικά κινήματα ρεύματα ιδεων μια νεανικότητα πουδιαρκώς αντιστέκεται και ένα διάχυτο πολιτιστικό αντάρτικο κα-τορθώνουν όλη αυτή την περίοδο να δημιουργούν ρήγματα πουεπανασυνθέτουν την έννοια του κοινωνικού Η εξουσία νιώθειότι απειλείταιmiddot όντως έτσι είναι Στον πόλεμο που ξεκινάει η έν-νοια του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο Από την μια το έδα-φος ως υλοποίηση μιας φαντασιακής συνθήκης που συγκροτεί ισχυ-ρές αντάρτικες κοινότητες ndashαπό την επαναστατική αριστερά τουrsquo70 μέχρι το αντιεξουσιαστικό ρεύμα του rsquo80 και περνώντας εν-διάμεσα από ένα καλειδοσκόπιο κόσμων όπως το πανκ ή τις νε-ολαιίστικες και τις εργατικές συγκρούσεις με την αστυνομική κα-ταστολή στις συνοικίες Από την άλλη το έδαφος ως κατοχή συν-θήκη υποταγής και εξουσιαστικής θέσμισης Γιατί τελικά η πόλη είναιη αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στο έδαφος5

Ο πόλεμος εκτός από πραγματικά έχει και ισχυρά συμβολι-κά στοιχεία και έτσι τα Εξάρχεια βρίσκονται ήδη από την δεκαε-τία του rsquo70 στο επίκεντρο Πρόκειται για μια ιστορία με ιδιαίτερηαξία παρόλο που σήμερα ο πόλεμος για το έδαφος έχει μετατο-πιστεί εστιάζοντας στα νέα τοπόσημα της κατανάλωσης και σταδίκτυα μεταφορών που περιτοιχίζουν την πόλη σε μια αρρωστη-μένη κανονικότητα Η σύγκρουση για το έδαφος εξακολουθείόμως πάντα να υπακούει στον ίδιο κανόνα η κοινωνία εναντίοντης εξουσίας Η ιστορία συνεχίζεταιhellip

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

του Μιχάλη

1 Η ιδιαίτερη αναφορά στα δύο μεγάλααστικά κέντρα γίνεται λόγω της έκτασης και

της έντασης της πίεσης που ασκεί η εξουσίαγια την επανοργάνωση του αστικού χώρουΌμως σε μικρότερο βαθμό το ίδιο γίνεται

και σε άλλες πόλεις όπως πχ στο Ηράκλειοκαι τον Βόλο Καθώς η ενασχόληση με τα

ζητήματα του δημόσιου χώρου είναιιδιαίτερα σημαντική πρέπει να επισημανθεί

ότι από το κείμενο λείπουν σημαντικέςαναφορές όπως πχ σε ζητήματα χωροταξίαςκαι σε σχέδια γιγαντιαίας κλίμακας Συνολικά

για την χαρτογραφία του κοινωνικού πολέμουγια το έδαφος θα υπάρχει κείμενο στο

επόμενο φύλλο του Black Out

2 Η εικόνα μπορεί να προβάλλει ωςειδυλλιακή αυτό όμως οφείλεται μόνο στην

συναίσθηση της απώλειας της απίστευτηςκατάτμησης του τόπου και του χρόνου (και

άρα της ταυτότητας ndashατομικής καικοινωνικής) που έχει επιβληθεί ως συνθήκηύπαρξης στον μητροπολιτικό χώρο και πουδεν υπήρχε στο παρελθόν Αυτό όμως δεν

σημαίνει ότι δεν υπήρχε και τότεεξουσιαστική επιβολή (στην ζωή και

συνακόλουθα στο έδαφος) Χωρίς ναεπεκταθούμε στο σημείο αυτό να

επισημανθεί ένα και μόνο σημείο Κάθεκοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε

συγκεκριμένες φαντασιακές ταυτότητεςΣυνακόλουθα αποτελεί και έναν χώρο

επιτήρησης και ελέγχου καταναγκαστικόςμηχανισμός επιβολής του συλλογικού

φαντασιακού πάνω σε κάθε παρέκκλιση τηςατομικότητας Έτσι πρέπει να δούμε την

γειτονιά του παρελθόντος ως αυτό που είναισε μεγάλο βαθμό ως έναν απίστευτα

κομφορμιστικό πατριαρχικό καιεξουσιαστικό μικρόκοσμο Ιστορικές

αποκλίσεις απrsquo αυτό το μοντέλο υπήρξανπολλές κάθε φορά όμως συνδέθηκαν με την

κυριαρχία ενός συνολικότερου καιισχυρότερου φαντασιακού αυτού της

επανάστασης Κάτω από αυτό το πρίσμα οιεργατικές γειτονιές της Δυτικής Ευρώπης του

19ου και του 20ου αιώνα δεν μπορούν νασυσχετιστούν με τις εικόνες της

νεοελληνικής πραγματικότητας μέχρι το rsquo50

3 Και μια (νοηματική) παρένθεση στιςπολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εκείνηςτης περιόδου μπορούμε να αναζητήσουμε

την απουσία του κολλεκτιβίστικουπροτάγματος στο σημερινό κίνημα Οι

χιλιάδες αριστεροί που συσσωρεύτηκαν στααστικά κέντρα ήταν αδύνατον να βρουν

δουλειά καθώς δεν μπορούσαν ναεφοδιαστούν με το πιστοποιητικό κοινωνικώνφρονημάτων (απαίτηση κάθε εργοδότη στον

ιδιωτικό τομέα και φυσικά απαραίτητο και γιατον διορισμό στο δημόσιο) Αναγκαστικά

(και φυσικά χωρίς κεφάλαια) ξεκίνησαν τιςδικιές τους δουλειές ως μικροτεχνίτες Στην

πορεία του χρόνου κατόρθωσαν σταδιακά μεπολύ κόπο να ορθοποδήσουν μεγάλωσαν τις

δουλειές τους και άρχισαν ναπροσλαμβάνουν μισθωτούς Έτσι στην

συνείδηση της αριστεράς η ιδιότητα τουαφεντικού δεν αποτελούσε διαζευκτική

συνθήκη με το επαναστατικό πρόταγμα κάτιπου αργότερα έγινε και επίσημος πολιτικός

λόγος των αριστερών οργανώσεων μεαποδοχή του μικροεπαγγελματία ως δυνάμει

επαναστατικού υποκειμένου Ηπαραμόρφωση αυτή του επαναστατικού

προτάγματος διέτρεξε στην συνέχεια όλεςτις πολιτικές διαδρομές του κινήματος και

λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάδυσηαντιθεσμίσεων όπως οι κολλεκτίβες

4 Για τους αγώνες των παραπηγματούχωντου Περάματος στην Αθήνα και των

Μετεώρων στην Θεσσαλονίκη την δεκαετίατου rsquo70 έχει αφιερώσει αρκετά άρθρα η

Αντιπληροφόρηση

5 ldquo Έξοδος Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2003rdquoξενοδοχείο των ξένων τεύχος 3 Ιανουάριος rsquo03

hellipμε αφορμή το παράδειγμα των Εξαρχείων

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Δ εν υπάρχει τρόπος να γράψεις για την δεκαετία του rsquo80μέσα στον περιορισμένο χώρο λίγων αράδωνmiddot αναγκα-στικά τα πάντα συρρικνώνονται σε μια συνοπτική περι-

γραφή Είναι ανάγκη να προσπαθήσουμε όμως προκειμένου ναγίνει κατανοητό το συνολικό κλίμα της εποχής οι μετασχηματι-σμοί που έλαβαν χώρα αλλά και τα πραγματικά και συμβολικάστοιχεία που διακυβεύτηκαν τόσο με την επιχείρηση πολεοδο-μικής ldquoανάπλασηςrdquo της περιοχής όσο και με τις αστυνομικέςldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

Η δεκαετία του rsquo80 είναι μια κομβική περίοδος μετά από 30χρόνια καπιταλιστικής συσσώρευσης υπάρχει πλέον για πρώτηφορά ένα κοινωνικό περίσσευμα που μπορεί να διανεμηθεί χω-ρίς να θιγούν σοβαρά τα κεκτημένα της μεγαλοαστικής τάξηςΣτο πολιτικό επίπεδο οι πολιτικές αναδιανομής εκφράζονται μετην άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία αλλά αυτό δεν αρκεί ndashκαιτελειώνει γρήγορα ήδη από το rsquo83 Οι συσσωρευμένες προσδο-κίες όμως (όχι μόνο υλικές αλλά πολύ συνολικότερες) παραμέ-νουν μεταλλάσσονται και διεκδικούν ως ένα διάχυτο ρεύμα αμ-φισβήτησης τον δικό τους χώρο ndashμια διαδικασία που στον νεο-λαιίστικο χώρο αποκτά ιδιαίτερη δυναμική Είναι η περίοδος που ηνεολαία βγαίνει στο προσκήνιο

Ήδη απαιτούνται κάποιες επεξηγήσεις Η νεανικότητα ως μιαδιακριτή και πολύ ισχυρή συνιστώσα του κοινωνικού διαποτίζεικαι ολόκληρη την δεκαετία του rsquo70 Όμως δεν υπάρχει ως αυτό-νομη κοινωνική συνθήκη αντίθετα βρίσκεται κυρίαρχα ενσωμα-τωμένη στις πολύ ισχυρές πολιτικές ταυτότητες της αριστεράςΜια πρώτη ρήξη δημιουργείται με τις αυτόνομες φοιτητικές κα-ταλήψεις του rsquo79 ενώ η άνοδος του ΠΑΣΟΚ καταβροχθίζει με-γάλο μέρος από την φαντασιακή δυναμική της αριστεράς και τηναποδυναμώνει Η αιχμαλωτισμένη νεανικότητα ελευθερώνεταιδημιουργεί τις δικές της ρωγμές με το υπάρχον και ταυτόχρονα

έναν απίστευτο πλούτοπολιτικών και κοινωνι-κών διαδρομών

Ήδη τα πάντα έ -χουν αλλάξει Αν η δε-καετία του rsquo70 ήταν τοπρόταγμα μιας επανά-στασης η δεκαετία του rsquo80ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανα-νεούμενη διαδικασία εξέγερσης Εί-ναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώςαντιεξουσιαστικό πρόταγμα ndashόχι όμως με την έννοια μιας σα-φώς ορισμένης πολιτικής ταυτότητας αλλά ως διάχυτη άρνηση

Και εδώ οφείλουμε να σταθούμε Τα Εξάρχεια ως το κεντρικό ση-μείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία γίνο-νται το σημείο εκείνο που οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθονταιγια να δημιουργήσουν τον σύγχρονο αντιεξουσιαστικόαναρχικό χώρο2

Η πολεοδομία ως εφαρμοσμένη καταστολήFlash Back Αρχές δεκαετίας rsquo80 Κάτω από τον φιλόδοξο τίτ-

λο Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση τα χαρακτηριστικά τωνπόλεων στις οποίες ζούμε σήμερα σχεδιάζονται ήδη από τότεστα σχεδιαστήρια των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων του ΥΠΕ-ΧΩΔΕ (τότε ΥΧΟΠ) δίκτυα αυτοκινητοδρόμων γραμμές μετρόαεροδρόμια βιομηχανικά πάρκα κτίρια-τοπόσημα συγκέντρωσητων πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων σε campus έξω από ταόρια των αστικών κέντρων άξονες κατανάλωσης διαχωρισμόςτων χρήσεων γης Στα πλαίσια του κεντρικού πολεοδομικού ανα-σχεδιασμού τρεις ιδιαίτερες περιοχές της Αθήνας μπαίνουν στοστόχαστρο Πλάκα Φωκίωνος Νέγρη Εξάρχεια Τί σύμπτωσηκατά τύχη συμβαίνει να είναι εκείνες ακριβώς οι περιοχές που

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο8 ΦΥΛΛΟ 9ο

1 Απόσπασμα από το βιβλίο ΠολεοδομικάΤετράδια σελ 27-28 (εκδόσεις ΝεφέληΑθήνα 2001) του Σπύρου Τσαγκαράτου

επικεφαλής πολεοδόμου στην ομάδαεργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ που σχεδίασε

την ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων

2 Μια αναγκαία προσωπική επισήμανσηΑντιλαμβάνομαι το παρακινδυνευμένο

της άποψης καταλαβαίνω ότι στηνκαλύτερη περίπτωση πιθανόν να

εκφράζει μία συγκεκριμένη γενιά αλλάδεν μπορώ να αρνηθώ τα βιώματα της

περιόδου όπως μεταφέρθηκαν απόπαλιότερους συντρόφους τον τρόπο

τουλάχιστον που προσέλαβα αυτές τιςαφηγήσεις προσωπικά

3 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 27

4 Έτσι ονομάστηκε από τους ναζί η ΤελικήΛύση η εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων

κομμουνιστών και ομοφυλόφιλων

5 Βλ Πολεοδομικό Διάταγμα 76745 - 3993

6 Πολεοδομικά Τετράδια σελ 40

7 όπ σελ 29-30

8 Βλ ενδεικτικά τον πρόλογο του κεντρικούκειμένου

9 Αναφέρεται στην επίθεση ομάδαςαναρχικών ενάντια σε έμπορους πρέζαςστις 17 Φλεβάρη 1986 Να σημειωθεί ότι

τα ΜΑΤ επενέβησαν hellipγια να συλλάβουντους αναρχικούς

10 Γράμμα του Τσαγκαράτου στον Σχολιαστή(τεύχος 41 Αύγουστος rsquo86 σελ 34-35)

Το τονισμένο κομμάτι τουαποσπάσματος είναι από το δημοσίευμα

του περιοδικού Στην ίδια επιστολήυπάρχει όμως και δεύτερο ψέμααναφέρεται ότι ldquohellipπροβλέπεται η

διατήρηση της λειτουργίας των εκδόσεωντων περιοδικών (που συσπειρώνουν αυτά τα

πολιτικά κινήματα)helliprdquo ενώ ησυγκεκριμένη λειτουργία σαφώςαπαγορεύεται στο πολεοδομικό

διάταγμα που καθόρισε τις χρήσεις γηςστην περιοχή

11 Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης στηνπεριοχή Εξαρχείων-Μουσείου-Λόφου

Στρέφη του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνώνεισήγηση της Γενικής Σιεύθυνσης

Πολεοδομίας - ΔιεύθυνσηςΠολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα

Παραδοσιακών Οικισμών προς τοΚεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ 22

Οκτωβρίου rsquo92

12 Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ΠολεοδομικάΤετράδια φαίνεται σαφώς να θέλει να

κρατήσει αποστάσεις από τηναστυνομική καταστολή Μια μάλλον εκ

των υστέρων ηθελημένη επίδειξηαφέλειας στην πραγματικότητα οι

πολεοδομικοί σχεδιασμοί της ομάδαςτου δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν

αυτοματικά προϋπέθεταν την επιβολή τηςαστυνομικής καταστολής στο έδαφος καιτην παρουσία της για πολλά χρόνια στην

περιοχή

13 Άλφα φύλλο 130 25 Απριλίου rsquo98 σελ 2

14 Μόνο η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίουέχει στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της

100000 κτίρια τα περισσότερα από ταοποία είναι αναξιοποίητα (βλ σχετικά το

άρθρο της Δ Καδδά ldquoΑκίνητα-φιλέταστο σφυρίrdquo στο ένθετο Οικονομία της

Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 29 Απριλίουrsquo07 (httpwwwenetgronlineonline_

textc=114dt=29042007id=67967740)Στον αριθμό αυτό δεν

συμπεριλαμβάνονται τα ακίνητα πουκατέχουν οι οργανισμοί του ευρύτερου

δημοσίου τομέα (πχ ΔΕΚΟ) ή τα κτίριατων πανεπιστημιακών πολιτιστικών κλπ

ιδρυμάτων ndashπου κι αυτά ρημάζουν

ldquoΗ ανάπλαση των Εξαρχείων θα ήταν ένα έργο που [hellip] έχοντας ταυτόχρονα την πολιτικήβαρύτητα και σημασία που προσδίδει η υπέρβαση από την κρίση τα αδιέξοδα την υποβάθμισηπου μαστίζει το κέντρο και την πολιτική αδυναμία να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μιαχούφτα αναρχικών και ναρκομανών που δρουν στην Πλατεία Ένα έργο που θα δικαίωνε στηνπράξη όποιον το τολμούσε και επιτύγχανε τη μετρατροπή ndashεπαναφορά της γειτονιάς μενέα εξωραϊσμένη μορφήndash χαρακτήρα και τη σύγχρονη αποδεκτή λειτουργίαΘα αποτελούσε ένα πολιτικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες ένα μοντέλοαντιμετώπισης με πολεοδομικά εργαλεία μιας κοινωνικά μη αποδεκτής κατάστασηςΤο Μάιο του 1985 ο Ευάγγελος Κουλουμπής αποστέλλει στον πρωθυπουργό απόρρητηεπιστολή ζητώντας του την έγκριση για παρέμβαση στα ΕξάρχειαΜια εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός απαντά θετικά ndashπροφορικάndash στο αίτημα τουΥπουργού ζητώντας να αρχίσουν άμεσα ndashτο αργότερο εντός δύο-τριών μηνώνndash τααπαραίτητα έργα και οι παρεμβάσειςrdquo 1

Έξι μήνες μετά την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρε-τήςrdquo το ΥΠΕΧΩΔΕ αναλαμβάνει να ολοκληρώσειτην ldquoανάπλασηrdquo των Εξαρχείων με έναν τρόπο πιοοριστικό (και πιο πειστικό) απrsquo αυτόν της αστυνομι-κής καταστολής Οι σχετικές μακέτες αλλά και τοσύνολο του εικονογραφικού υλικού που παραδίδειη ομάδα των πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων πουσυγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό εκπλήσσουν μετην αφέλειά τους σχέδια πεζόδρομων και μιας πλα-τείας άδειας από κόσμο φωτογραφικό υλικό εστια-σμένο σε λεπτομέρειες μισοερειπωμένων νεοκλασ-σικών Η εικόνα μιας Αθήνας ήδη από τότε 30 ετώνπαλιάς σε άμεση αντίθεση βέβαια με το υπόλοιποφωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την μελέτη τοπαρόν ως δρόμοι πνιγμένοι στην κίνηση τσιμεντένιοι όγκοιπολυκατοικιών που επιβάλλονται στο αστικό τοπίοΤο μετά σε σύγκριση με το τώρα η μελέτη οργάνωνε μια αφή-γηση του μέλλοντος που ήταν αντιγραφή ενός ήδη μακρινούπαρελθόντος και ταυτόχρονα επέβαλε την θεώρηση της σύγ-χρονης ζωής ως μιας αστικής δυστοπίας Οι άνθρωποι η νεα-νική ζωή που πλημμύριζε τον συγκεκριμένο αστικό χώροέπρεπε να εξοριστούν δια παντώς και για αρχή εξορίστηκαν

από τις μακέτες και τις προτάσεις της ομάδας εργασίαςΤο παραπάνω σκίτσο είναι απλά χαρακτηριστικό η πλατείαΕξαρχείων άδεια από κόσμο ένα και μοναδικό παραδοσιακότραπεζάκι στο κέντρο της() μια εικόνα γαλήνης σχεδόνβουκολική Το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα ο κου-στουμαρισμένος κύριος αριστερά να σέρνει το καροτσάκιτης λαϊκής Τα όνειρα της εξουσίας γυμνά να αποκαλύπτο-νται στην πραγματική τους διάσταση ως εφιάλτες

Σπύρος Τσαγκαράτος Πολεοδομικά Τετράδια

Η καταστολή ως έργο τέχνης

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

συγκεντρώνεται η νεολαία της εποχήςndashη ίδια εκείνη νεολαία που οι εφημερί-δες χαρακτήριζαν ως πανκς καμικάζιμαλλιάδες Στις δύο περιπτώσεις η ldquoανά-

πλασηrdquo ολοκληρώνεται έστω όχι και χω-ρίς αντιστάσεις Είναι η ώρα για την επίθεση

στην καρδιά του προβλήματος

ldquoΣτην πλάκα τα bar και τα κέντρα διασκέδασης απομακρύνθη-καν άμεσα και βίαια αυξήθηκε η υπεραξία της γης πραγματοποι-

ήθηκαν έργα υποδομής και αισθητικήςβελτίωσης των κοινόχρηστων χώρων

ndashπεζοδρομήσεις-διαμορφώσειςndash ανα-πτύχθηκε πλήθος πολιτιστικών δρα-

στηριοτήτων και η γειτονιά μετα-τράπηκε σε τουριστικό

αξιοθέατο και χώρο υπο-δοχής κατοικίας υψη-λών εισοδημάτωνΌλα τα παραπάνωοδήγησαν τον Υπουρ-γό ΠΕΧΩΔΕ κ Ευάγ-

γελο Κουλουμπή ναοραματιστεί την με-ταφορά της επιτυ-χίας της Πλάκαςστα Εξάρχειαrdquo 3

Όσο και αν φαί-νεται απίστευτο η μελε-

τητική ομάδα θέλησε να δώ-σει την Endloumlsung4 τηντελική λύση την εξαφά-

νιση ενός πολιτικού χώρου και ενός κοινωνικού κινήματοςμε πολεοδομικά εργαλεία Η προσέγγιση βασιζόταν σε ευ-ρείες πεζοδρομήσεις την εκτεταμένη απαγόρευση ldquoμη συμ-βατώνrdquo χρήσεων γης5 την τεχνητή αύξηση της υπεραξίαςτης γης την μεταμόρφωση όχι μόνο του χαρακτήρα αλλάκαι του κοινωνικού περιεχομένου της γειτονιάς (ανάμεσαστα άλλα και με την μετατροπή του Πολυτεχνείου σε γιγα-ντιαίο εκθεσιακό-πολιτιστικό κέντρο)6 Αντικειμενικός στό-χος η εκδίωξη του φοιτητόκοσμου και της νεολαίας πουσύχναζε στην περιοχή και η αντικατάστασή τους με με-σαία-υψηλά εισοδήματα Έτσι στα σχέδια συμπεριλαμβάνε-ται αρχικά και η δημιουργία χρυσοχοείων και γκαλερί (στιςοποίες θα πήγαιναν οι τουρίστες μετά την επίσκεψή τουςστο Αρχαιολογικό Μουσείο) στην κατεύθυνση της δημι-ουργίας ενός τουριστικού πόλου7

Οι ψευδαισθήσεις κάποτε τελειώνουνhellipΤο σχέδιο ήταν φυσικά εξαρχής ανεφάρμοστο καθώς

βασιζόταν σε υποθέσεις εργασίας στις οποίες ο μόνος χα-ρακτηρισμός που θα μπορούσε επιεικώς να τους δοθείήταν αυτός της επιστημονικής φαντασίας

bull Στην σκέψη των τεχνοκρατών επιβλήθηκε μια φαντα-στική κοινωνική κατασκευή μια γειτονιά ldquoνοικοκυραίωνrdquoπου απαιτούσε να ldquoκαθαρίσειrdquo η περιοχή από ldquoτα πρεζό-νια τους πανκς τους αναρχικούςrdquo Όμως οι μόνοι πουδιαχρονικά ασκούν πίεση προς μια τέτοια κατεύθυνσηείναι οι μαγαζάτορες και όχι οι κάτοικοιmiddot ουσιαστικά τοΥΠΕΧΩΔΕ έπεσε θύμα της μυθοπλασίας που και τοίδιο καλλιέργησε μέσω των κατευθυνόμενων δημοσιευ-μάτων στις εφημερίδες Στην πραγματικότητα ndashτότε

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

9ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

ενδεικτικά και μόνοΤα ζητήματα της πολεοδομίας της οργάνωσηςτου κοινωνικού χώρου και χρόνου τηςαπόπειρας ελέγχου του δημόσιου χώρου απότην μεριά της εξουσίας επανέρχονται συνέχειαεδώ και δεκαετίες στην κινηματική ατζέντα Ησχετική (αλφαβητική) σταχυολόγηση τωνκειμένων που ακολουθεί περιορίζεται χρονικάαπό την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoστα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984) έως τηνπερίοδο που προηγήθηκε πριν τουςΟλυμπιακούς Αγώνες 19 χρόνια μετά Φυσικάείναι απίστευτα δύσκολο να διαχειριστείς μιασχετικά μεγάλη συλλογή κινηματικού υλικούmiddotείναι αδύνατο αυτή η συλλογή να μην είναιαπελπιστικά ελλιπής Έτσι σε κάθε καταγραφήπου αναφέρεται αντιστοιχούν δεκάδες άλλακείμενα που αποσιωπούνται Μιαπροκαταβολική συγγνώμη σε συντρόφουςισσες και συλλογικότητες είναι επιβεβλημένηhellip

Άνθη του Κακού

Τεύχος 1 άνοιξη rsquo87 ldquoΠολεοδομική καταστολήamp χειραγώγιση της σκέψης Η μεταφορά τωνσχολών στην άκρη της Αθήναςrdquo Κείμενο γιατην εξορία της φοιτητικής ζωής και τονδομημένο χώρο στο νεοδημιουργημένο ndashτότεndashπανεπιστημιακό γκέτο στα όρια της πόληςΤεύχος 7 χειμώνας rsquo91 ldquoΟικολογία της πόληςrdquoΜεταφρασμένο κείμενο του βορειοαμερικανούαναρχικού στοχαστή Δ Ρουσσόπουλου απότην συλλογή Montreal A Citizenrsquos Guide to Politics

αντιοδηγός θεσσαλονίκης

Τεύχος 1 φθινόπωρο rsquo97 Περιήγηση στηνκοινωνική πολιτική κινηματική γεωγραφία τηςΘεσσαλονίκης σε αντίστιξη με την γεωγραφίατου αστικού χώρου

ΑΥΤΟΝΟΜedΙΑ

Τεύχος 7 rsquo97 ldquoΑναρχία και πόληrdquo Θεματικόαφιέρωμα με συλλογή κειμένων για την πόλητην εξουσία και το απελευθερωτικό πρόταγμαΤεύχος 12 χειμώνας 1999-2000 ldquoΖώντας τονκίνδυνοrdquo ldquoΗ μητρόπολη εναντίον του κράτουςrdquoΈνας ιός διαχέεται στην πόληrdquo Κείμενα για τηνπολεοδομία την τεχνολογία την καταστολή τηνδομή της μητρόπολης αλλά και για το κίνηματων καταλήψεων στέγης στην ΒαρκελώνηΤεύχος 14 χειμώνας 2000-01 ldquoΠόλη -Προσταγή και αντιστάσεις στον σύγχρονοαστεακό χώροrdquo Ακόμη ένα θεματικό αφιέρωματου περιοδικού στο τρίπτυχο πόλη-εξουσία-αντίστασηΤεύχος 15 καλοκαίρι rsquo01 ldquoΗ σημασία των τόπωνστην εποχή της αποσύνθεσής τουςrdquo Ηδιαδικασία της απεδαφικοποίησης στην εποχήτων μηχανών και της πόλης-εργοστάσιο

Ευτοπία

Τα ζητήματα της πόλης της κοινότητας και τουδημόσιου χώρου βρίσκονται στο επίκεντρο τηςέκδοσης και έτσι σχετικά κείμενα υπάρχουν σεόλα τα τεύχη της Ευτοπίας από την αρχή τηςέκδοσης (άνοιξη rsquo99) μέχρι σήμερα Αξίζειιδιαίτερα να σταθεί κανείς στο αφιέρωμα στονΛιούις Μάμφορντ (Τεύχος 12 Ιούνης rsquo05)

Σχολιαστής

Πολιτικό περιοδικό της δεκαετίας του rsquo80 πουφιλοξένησε πλήθος κειμένων για τηναστυνομική καταστολή και την πολεοδομικήldquoανάπλασηrdquo στα Εξάρχεια Η πολυτασικότητατης συντακτικής του ομάδας η τακτική τουκυκλοφορία (αρχικά μηνιαία και στη συνέχεια15ήμερη) και η μεγάλη περίοδος έκδοσής τουτο καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για αναδρομήστα γεγονότα της περιόδου

Η αντίληψη της εξουσίας για την κοινωνία θα ήταν δί-καιο να θεωρηθεί ως θρίαμβος των παραστατικών τε-χνών Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με θέατρο μαριο-νέτας (στο οποίο βέβαια η εξουσία επιφυλάσσει για τονεαυτό της τον ρόλο αυτού που κινεί τα νήματα) αλλάκαι με ένα γνήσιο θέατρο του παραλόγου Αλλά ίσως ηπιο πετυχημένη παρομοίωση να είναι αυτή μιας χορο-γραφίας ο εξουσιαστικός κόσμος προσπαθεί να ελι-χθεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο ψέμα και στην μισήαλήθεια στην αποσιώπηση και στην διαστρέβλωσηmiddot πε-ρίτεχνες πιρουέττες για τις οποίες πρέπει να είναι ικανάακόμη και τα πιο ταπεινά γρανάζια της μηχανήςΈτσι και η ιστορία της ldquoανάπλασηςrdquo των Εξαρχείων είναιμια ιστορία ψεμμάτωνmiddot κανείς και πουθενά δεν έπρεπενα μάθει ότι η πολεοδομική παρέμβαση σχεδιάστηκεεξαρχής ως η ολοκλήρωση των ldquoεπιχειρήσεων αρετήςrdquoότι ήταν ένα διατεταγμένο σχέδιο για την εξόντωσημιας πολιτικής κοινότητας ndashτου αντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου8 Ακολουθώντας το παράδειγμα τουπρωθυπουργού του (ο οποίος έδωσε προφορικά τηνέγκρισή του για την υλοποίηση της επιχείρησης) ο τότευπουργός ΠΕΧΩΔΕ αφήνει τον επικεφαλής πολεοδόμοτου να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά Και αυτός φυ-σικά αρνείται τα πάντα

ldquoΑκόμα σαφώς διατύπωσα την άποψη πως οι μόνοι πουέχουν ασκήσει ldquoτοπικό κοινωνικό έλεγχοrdquo στην περιοχή είναιοι Αναρχικοί όταν συγκρούστηκαν με τους εμπόρουςναρκωτικών9 Επομένως η πρόταση για την περιοχή καθόλουδεν στοχεύει στη μείωση της δραστηριότητάς τουςrdquo 10

Στα Πολεοδομικά Τετράδια ο πολεοδόμος συνταξιούχοςπια νιώθει ελεύθερος να ομολογήσει την αλήθεια ndashχω-ρίς βέβαια να αναφέρει την δικιά του συμβολή στηναπόκρυψη των κατεξοχήν στόχων της επιχείρησης Δενχρειαζόταν όμως η εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεο-δομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμώνπρος το Κεντρικό Συμβούλιο ΠΕΧΩΔΕ εντοπίζει μεσαφήνεια το πρόβλημα

ldquoΗ περιοχή της πλατείας Εξαρχείων φαίνεται ότισυγκεντρώνει περιθωριακά άτομα απrsquo όλο το λεκανοπέδιομε τάσεις να γίνει τόπος συγκέντρωσής τουςrdquo 11

Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά αναπόφευκτη συνέ-πεια ενός ολοκληρωτικού κατασταλτικού σχεδιασμούκατέδειξε ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουρ-

γός του έκαναν πολύ καλά που φρόντισαν να μείνουνστο απυρόβλητο Η επιστολή στον Σχολιαστή δείχνει ότιακόμη και τα εκτελεστικά όργανα έχουν πια συνειδητο-ποιήσει εκείνη την στιγμή πώς ότι σχεδιάστηκε με μο-λύβι στο γραφείο κατέληξε σε αίμα στον δρόμο12

Σπεύδουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους ενώ η αυ-λαία πέφτει σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ήτανκωμωδία αλλά αποδείχτηκε δράμαhellip

ώρα να εξάγουμε τα κατάλληλα συμπεράσματαhellipldquo Έξι χρόνια πριν Kατάληψη Φυλής και Φερρών Στους καιρούςτου εθνικιστικού παραληρήματος και των ldquoεθνικώνrdquoσυλλαλητηρίων από τις συλλογικότητες που φιλοξενούνταιστην κατάληψη οργανώνεται ένα μεγάλος μέρος τηςαντιεθνικιστικής και αντιφασιστικής δράσης στην Aθήνα Tαπερισσότερα μέλη της θα συλληφθούν στη γνωστή υπόθεσητων 33 αφισοκολλητών ενώ λίγο αργότερα θrsquo ακολουθήσειέφοδος των EKAM Tελικά η κατάληψη δεν θα αντέξει ενώ τοAΠΘ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πιέζει και απειλεί με κάθε μέσοAπρίλης rsquo98 Στις εφημερίδες δημοσιεύεται η είδηση ότι τοAριστοτέλειο πούλησε το σπίτι για οίκο ανοχής με αντίτιμο32 εκατομμύρια δρχ Δυο μέρες αργότερα θα κατασταλεί καιη Villa Bαρβάρα στη Θεσσαλονίκηrdquo 13

Είναι μάλλον φανερό ότι η εξουσία δεν φαίνεται να καί-γεται ιδιαίτερα για την ευημερία των υπηκόων της σταΕξάρχεια ή αλλού όπως και το ΑΠΘ δεν καιγόταν καιγια την ldquoαξιοποίησηrdquo της Φυλής και Φερρών όπως και οδήμος Θεσσαλονίκης για την Villa Bαρβάρα Μοιάζειμάλλον κάθε τί που έχει αξία ως κατειλημμένο έδαφοςγια μας να μπαίνει στο στόχαστρο των μηχανισμώνστέκια κοινωνικά κέντρα ή συνοικίες ολόκληρες Στηνπορεία εφευρίσκονται δικαιολογίες δίνονται υποσχέ-σεις προβάλλονται σχέδια ανάπλασηςmiddot ολόκληρος οθίασος της εξουσίας παίζει ενορχηστρωμένα παιχνίδιαπαραπλάνησηςΣήμερα είναι η Υφανέτ και η κατάληψη Μυλλέρου και Γερ-μανικού που απειλούνται με καταστολή και ακόμη μιαφορά ξανάρχισαν τα ίδια ο μισός θίασος προβάλλειοράματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ενώ ο άλλοςμισός φαινομενικά διστάζει Υπάρχουν πλέον μόνο δύοπράγματα που μπορούν να ειπωθούν Καταρχήν ότι τοκράτος έχει δεκάδες χιλιάδες αναξιοποιήτα κτίριαmiddot πά-ντα είναι οι δικοί μας χώροι που του χρειάζονται14 Καιδεύτερον τίποτα δεν μας σταματά

ψέμματα ψέμματα ψέμματα και θέατρο

Γ Χ

ατζά

κος

Σχολ

ιαστ

ής τ

εύχο

ς 41

Αύγ

ουστο

ς rsquo8

6

συνέχεια στην σελίδα 14

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Η Κυκλοφορία επεμβαίνει καθοριστικά στην καθημερινήζωή των σύγχρονων κοινωνιών Υποτίθεται ότι διευκο-λύνει τις ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις Υποτίθεται

ότι επιτρέπει την οικειοποίηση του χώρου από τον άνθρωποΣτην πραγματικότητα η Κυκλοφορία σχεδιάζεται έτσι ώστε ναδιευκολύνει την κίνηση των εμπορευμάτων και να αυξάνει τηνκερδοφορία του κεφαλαίου Σχεδιάζεται έτσι ώστε να βοηθά τηνεύρυθμη λειτουργία της παραγωγής και της κατανάλωσης να επι-τρέπει την πρόσβαση στους τόπους αγοράς εργασίας ή αγοράςπροϊόντων Η Κυκλοφορία υπολογίζεται με βάση τις ανάγκες τηςαγοράς και επιτρέπει την κατάκτηση του συνόλου του χώρουαπό το κεφάλαιο την κυρίαρχη κοινωνική σχέση

Κατασκευάζεται και επεκτείνεται διαρκώς ένας κυκλοφορια-κός ιστός για να κινούνται ολοένα ταχύτερα και αποτελεσματι-κότερα τα εμπορεύματα Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο και πε-ρισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνηςακινητοποιημένοι μέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφού οιχώροι έχουν καταληφθεί αποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σεμη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση που έχει παγώσει από τηναέναη επανάληψη των προκαθορισμών της αγοράς

Στην περίπτωση των μεταφορών όπως και σrsquo αυτή των επι-κοινωνιών η σύγχρονη κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαάλυτη αντίφαση που βραχυκυκλώνει το κύκλωμα την αντίφασημεταξύ ταχύτητας και ακινησίας Όλες οι προσπάθειες επικε-ντρώνονται στην αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των εμπο-ρευμάτων ή των πληροφοριών ldquoΟ χρόνος είναι χρήμαrdquo Όμως ταπροϊόντα που κυκλοφορούν σαν εμπορεύματα έχουν χάσει τοπεριεχόμενό τους (την αξία χρήσης τους) προς όφελος τηςμορφής τους (της ανταλλακτικής τους αξίας) ομοίως οι πληρο-φορίες-εμπορεύματα έχουν απογυμνωθεί σε απλά σημαίνονταπου τρέχουν ιλιγγιωδώς στο κενό δίχως νόημα ή σωστότερα μεένα πεθαμένο νόημα Αυτή η απώλεια νοήματος και περιεχομέ-νου είναι που θέτει την κοινωνική ακινησία στην καρδιά της φαι-νομενικής κίνησης Κρύο πολύ πέφτει και σκεπάζει εκεί που θαμπορούσαν πλούσιες να ρέουν οι σχέσεις των ανθρώπων

Ορισμένα στρατηγικά παραδείγματαΗ Κυκλοφορία αρδεύει με στρατηγικό τρόπο τον χώρο ndashτο

έδαφος τον αέρα τη θάλασσα Αποτελεί ακριβώς μία στρατηγι-κή επιλογή του κεφαλαίου που στην πορεία της διανέμει ρόλουςκαι διατάσσει λειτουργίες μπορεί να εξαφανίσει ή να υποβαθμί-σει μία πόλη να επιβάλλει μία συγκεκριμένη λειτουργία σε μίαάλλη να κατασκευάσει μία τρίτη (ένα oil-port για παράδειγμαένα λιμάνι για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς πετρελαίου)

Η επιδρομή στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις τε-λευταίες δεκαετίες είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα είτε πρό-κειται για τη μεταφορά του πετρελαίου και τις συνέπειές της είτεγια τους κατασκευαζόμενους διευρωπαϊκούς άξονες Στην Ελλά-δα η κατασκευή της Εγνατίας οδού και των καθέτων σrsquo αυτήναξόνων που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη πρόσβαση-εκ-μετάλλευση της βαλκανικής ενδοχώρας έχει στρατηγικό χαρα-κτήρα για τα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου γεγονός

που δεν επιχείρησαν καν να αποκρύψουν Ούτε γιrsquo αστείο δενείπε κανείς ότι οι αρτηρίες αυτές κατασκευάστηκαν για να ενώ-σουν και να συμφιλιώσουν τους λαούς της περιοχής ή για ναεξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους

Στο επίπεδο της πόληςΤο αυτοκίνητο που προβάλλει σαν ο βασιλιάς των εμπορευ-

μάτων επιτίθεται μαζικά στη σύγχρονη πόλη (Εδώ όπως και αλ-λού η κυκλοφορία έχει έναν έντονο αρσενικό χαρακτήρα δύνα-μης διείσδυσης καταστροφής και αυτοκαταστροφής) Διόλουτυχαία όλα τα σχέδια τα έργα τα μέτρα στις πόλεις (όπως καιαυτό της υποθαλάσσιας) είναι προσανατολισμένα στην κυριαρ-χία του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή Ο τεχνοκρατικός ορ-θολογισμός δύσκολα μπορεί να αποκρύψει τον παραλογισμότων επιλογών του να πρέπει να καταστρέψει τμήματα μιας πό-λης για να την ldquoαναπτύξειrdquo να πρέπει να διευκολύνει την κίνησηκρατώντας όμως τους ανθρώπους απομονωμένους και ακινητο-ποιημένους στα ιδιωτικά τους μέσα να πρέπει να προβάλλει τηνκατοχή αυτοκινήτου σαν κατοχή ενός μεριδίου ευτυχίας (κύ-ρους δύναμης) όταν βασιλεύουν η αποξένωση και η ένδεια στιςκοινωνικές σχέσεις

Διανοίγονται λοιπόν νέοι δρόμοι και αναζητούνται μονίμωςχώροι παρκαρίσματος ldquoΟ χώρος νοείται σε συνάρτηση με τους κα-ταναγκασμούς που επιβάλλει το αυτοκίνητοrdquo Η πόλη καταλαμβάνε-ται Θα μπορούσαμε να δούμε την κατεχόμενη πόλη χωρισμένησε επίπεδα-φέτες Στο επίπεδο του εδάφους τα αυτοκίνητα κι-νούμενα σημειωτόν ή παρκαρισμένα καταλαμβάνουν τους μηδομημένους χώρους Μοιάζει σαν να επιβάλλουν απαγόρευσηκυκλοφορίας στους πεζούς απαγόρευση οικειοποίησης της πό-λης απαγόρευσης της κοινωνικότητας του παιχνιδιού Ωστόσοκαι αυτό το επίπεδο του εδάφους έχει κορεστεί Χρειάζεται ναεπεκταθεί στη φέτα-υπέδαφος να ανοιχτούν σήραγγες και υπο-θαλάσσιες αρτηρίες να γίνουν υπόγεια πάρκινγκ Ο χώρος όλοςο χώρος λειτουργικοποιείται καπιταλιστικά ndashκαι βέβαια παράλο-γα αφού οι ldquoλύσειςrdquo των σημερινών προβλημάτων αποτελούνσταθερά τα προβλήματα του αύριο

Αλλά κυρίως στην κυκλοφορία με το αυτοκίνητο όλοι βρί-σκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα όμως ο καθένας μό-νος του εκπαιδευόμενος να το ldquoχωνεύειrdquo ατομικά έγκλειστοςστον μεταλλικό εξωσωματικό σκελετό του Με τον ίδιο τρόποπου στο επίπεδο-φέτα της κατοικίας καθένας ldquoταξιδεύειrdquo ακίνη-τος στην πλήξη και τα στερεότυπα φτωχών ανέσεων μόνοςκλεισμένος στο τσιμεντένιο αυτή τη φορά περίβλημά του Έναδιαρκές bad trip

Περνώντας δύο τρεις ή και περισσότερες ώρες της ημέραςστη μόνωση αυτής της ιδιότυπης ldquoκατοικίαςrdquo που είναι τα αυτοκί-νητα μπορεί να φτάσουν να γίνουν οι συγκρούσεις και τα δυστυ-χήματα προσπάθειες (στρεβλές προσπάθειες) συνάντησης καικοινωνικότητας ndashσε ένα γενικευμένο λούνα-παρκ παραλογισμού

Τα αυτοκίνητα ακόμη και εν αναπαύσει εργάζονται εργάζο-νται ως σήματα-σειρήνες αυτής της κοινωνίας Η ατομική ιδιο-κτησία δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς ξεσκίζουν τις νύ-χτες και τις μέρες οι συναγερμοί Κι ας ldquoβαράνεrdquo σχεδόν πάντο-

τε κατά λάθος Δεν πρόκειται για λάθος Πρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ υστερικά να τσιρίζει την κυριαρχία της

η ατομική ιδιοκτησία Ιστορικά ο χρόνος τής ανήκει ndashσrsquoαυτή τη θλιβερή προϊστορία ακόμα του ανθρώπου

Ορισμένες ακόμη επισημάνσειςΗ κίνηση των αυτοκινήτων δημιουργεί

μία ιεραρχία εν μέρει ρευστή Διότι από τημια εξαρτάται άμεσα από την κοινωνική ιε-ραρχία του χρήματος (που μπορεί να αγο-

ράσει κυβικά ασφάλεια δύναμη ναεπιβεβαιώσει ή να επιδιώξει γόητροκαι κοινωνικό προφίλ) και από τηνάλλη μπορούν στην οδήγηση να προ-κύψουν οι πρόσκαιρες ιεραρχίες τηςεπιδεξιότητας της τόλμης ενός οδη-γού ldquoκαλύτερουrdquo που θα ξεπεράσει

έναν άλλο ανώτερα εξοπλισμένο Ακόμη κιαν κάποιοι τέτοιοι ανταγωνισμοί είναι ασήμα-

ντοι και οι αναπληρώσεις που προσφέρουν εξαιρετι-κά φτωχές το αυτοκίνητο ενσωματώνει στοιχεία περι-

πέτειας και φυγής από μια ελάχιστα περιπετειώδη καθημερι-

BLACK OUT

ΦΥΛΛΟ 9ο

των πειρατών της παραλιακής

Τα αυτοκίνητα ακόμη καιεν αναπαύσει

εργάζονται εργάζονταιως σήματα-σειρήνες

αυτής της κοινωνίας Ηατομική ιδιοκτησία δεν

γνωρίζει χρονικούςπεριορισμούς ξεσκίζουντις νύχτες και τις μέρες

οι συναγερμοί Κι αςldquoβαράνεrdquo σχεδόν

πάντοτε κατά λάθος Δενπρόκειται για λάθοςΠρέπει υστερικά ναουρλιάζουν τα φετίχ

υστερικά να τσιρίζει τηνκυριαρχία της η ατομικήιδιοκτησία Ιστορικά ο

χρόνος τής ανήκει ndashσrsquo αυτή τη θλιβερή

προϊστορία ακόμα τουανθρώπου

10

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

νότητα ndashκαι αυτά τα στοιχεία προβάλλονται μεγεθυμέναέτσι ώστε το αυτοκίνητο να γίνεται ένα ldquoπαιχνίδι για μεγά-λουςrdquo Στη χρήση βέβαια αυτού του ldquoπαιχνιδιούrdquo τα δυστυ-χήματα και ο θάνατος μπορούν να υπολογιστούν ως μίασταθερή παράμετρος ένα στατιστικό δεδομένο όπου κά-ποιο ldquoειρηνικόrdquo ελληνικό σαββατοκύριακο για παράδειγμαξεπερνάει σε νεκρούς και τραυματίες ένα διήμερο πολεμι-κών συγκρούσεων σε μια άλλη μεριά του πλανήτη Ο θάνα-τος δεν είναι ένα φυσικό γεγονός είναι κοινωνικός παράγε-ται και διανέμεται άνισα από τη συγκεκριμένη κοινωνία ndashκαιδεν χρειάζεται εδώ να καταφύγουμε στο παράδειγμα τηςεγκατάστασης αερόσακου στο πίσω δεξιά κάθισμα τωνακριβών μοντέλων αυτοκινήτων επειδή έχει αποδειχτεί στα-τιστικά ότι αυτό χρησιμοποιούν τα διευθυντικά στελέχηστις μετακινήσεις τους

Ο ρόλος του αυτοκινήτου στην οικονομία και το περιβάλλον

Η σημασία του αυτοκινήτου και της αλυσίδας των προϊό-ντων που σχετίζονται μrsquo αυτό στην καπιταλιστική οικονομίαείναι προφανής Η βαριά βιομηχανία παραγωγής στις ανε-πτυγμένες καπιταλιστικά χώρες οι πρώτες ύλες όπως τακαύσιμα στις εξαρτημένες κυρίως χώρες η ιστορία της αποι-κιοκρατίας και των πολέμων για τον έλεγχο ενεργειακών πη-γών και οδών Δίχως να θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο είναι ηαιτία όλων αυτών των δεινών αποτελεί ωστόσο μια συγκε-κριμένη επιλογή που έχει και συγκεκριμένες συνέπειες

Όσον αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος θασταθούμε μόνο σε μία πλευρά χαρακτηριστική της ldquoλογι-κήςrdquo που επικρατεί Παράγουμε γρήγορα μαζικά και φθηνάndashαν παρουσιαστούν προβλήματα στην αποδοτικότητα αν ηρύπανση για παράδειγμα φτάσει σε σημείο να μπλοκάρειτην κοινωνική λειτουργία τότε βγάζουμε κέρδη από τα προ-βλήματα αναπτύσσοντας την αντιρυπαντική τεχνολογία Ού-τως ή άλλως τα προβλήματα λέει αυτή η ldquoλογικήrdquo ούτε να

τα λύσουμε θέλουμε αλλά ούτε και μπορούμε ndashείναι αρκετάσύνθετα και η λύση τους αντίκειται σε συγκεκριμένα μεγάλασυμφέροντα

Συμβολική πραγματικότητα τουαυτοκινήτου τo αυτοκίνητο ως ιδεολογία

Μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή ότι το αυτοκίνητοέχει μεγαλύτερη αξία ως σύμβολο παρά ως πράγμα Ότι έχειμεγαλύτερη σημασία η κατανάλωση σημείων γοήτρου κοινω-νικής θέσης εξουσίας αρρενωπότητας ερωτισμού περιπέτει-ας Οι εκατοντάδες διαφημίσεις μας το προβάλλουν ξεκάθα-ρα Και οι διαφημίσεις προσανατολίζουν στην κατανάλωσησημείων μιας και η πραγματική χρήση είναι φτωχή και άθλια

Ποιες απαντήσεις Και από ποιουςΠώς μπορεί να απαντήσει κανείς σε έναν σύνθετο παρα-

λογισμό Ένας τρόπος θα ήταν να διαγράψει με μια μονοκο-ντυλιά τους όρους του (οικονομικούς κοινωνικούς ιδεολογι-κούς) και να προτείνει απλά να καταργηθούν τα αυτοκίνηταΔεν είναι ο ουτοπικός χαρακτήρας της πρότασης που μαςενοχλεί αφού οποιαδήποτε λύση ενός τέτοιου προβλήμα-τος δεν μπορεί παρά να είναι ριζική αυτό που θεωρούμεπροβληματικό σε μια τέτοια απάντηση είναι ότι παραμένειστο πλαίσιο μιας διαχειριστικής του υπάρχοντος λογικήςΔεν έχουμε μία έτοιμη λύση και μάλλον δεν θα θέλαμε ναέχουμε Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ορισμένες επιση-μάνσεις για τους όρους μίας λύσης

bull Το πρόβλημα νομίζουμε δεν μπορεί να λυθεί ατομικά Κιαυτό χωρίς προφανώς να απαξιώνουμε προσωπικέςστάσεις όπως για παράδειγμα η επιλογή της χρήσης τωνμαζικών μέσων μεταφοράς ή του ποδηλάτου

bull Τα ldquoμέτραrdquo που λαμβάνονται από το κράτος προϋποθέ-τουν (και προωθούν) τον ατομικισμό ndashκαι συγχρόνωςδίνουν στο κράτος το ρόλο του εκφοβιστή-τιμωρού ήτου επιδιαιτητή

bull Ορισμένες λύσεις που προκρίνονται (όπως πχ οι πεζο-δρομήσεις) είναι και πάλι στραμμένες στην εξυπηρέτη-ση της αγοράς και θέτουν την οικονομία ως προϋπόθε-ση κίνησης και συνάντησης

bull Το πρόβλημα είναι πολιτικό και δεν υπάρχουν διαχειρι-στικές λύσεις που θα δώσουν κάποιοι τεχνοκράτες

bull Οι λύσεις εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίοσυζητιούνται και λαμβάνονται Προτιμούμε την αυτοορ-γάνωση από τις διαταγές

bull Οι λύσεις απαιτούν μια επαναξιολόγηση των αναγκώντων αξιών μια ριζική αλλαγή μια άλλη εντέλει κοινωνία

Τ ις απαντήσεις θα βρουν οι χρήστες της πόλης στηνκατεύθυνση της κατάκτησης της ldquoκυκλοφορίας ωςευχαρίστησηrdquo ως μέρος του πλούτου των κοινωνι-

κών αναγκών Μέχρι τότε Μπορούμε να διεκδικούμε τονχρόνο μεταφοράς στον τόπο εργασίας ως εργασιακό χρόνοπου πληρώνεται από τα αφεντικά (αίτημα που έθεταν και αυ-τόνομοι εργατικοί αγώνες στο παρελθόν) Και μπορούμε ναπροωθούμε την αυτοδιαχείριση των αναγκών σε τοπικό επί-πεδο (πχ συνοικίας ή δήμου) με αλληλεγγύη όμως δηλαδήχωρίς να ldquoπετάμεrdquo τα προβλήματα στις πλάτες άλλων

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

11ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

Και οι άνθρωποι μοιάζουν όλο καιπερισσότερο με έντομα αιχμαλωτισμένα σε έναν ιστό αράχνης ακινητοποιημένοιμέσα σrsquo αυτήν την ξέφρενη κίνηση αφούοι χώροι έχουν καταληφθείαποικιοποιηθεί έχουν μετατραπεί σε μη-χώρους καθηλωμένοι στην κίνηση πουέχει παγώσει από την αέναη επανάληψητων προκαθορισμών της αγοράς

πειρατές της παραλιακήςhttpwwwpeiratesalonicagr

Movie Trailer Πειρατές της παραλιακής - Το σεντούκι του εργολάβουhttpwwwpeiratesalonicagrtrailer

Σ τα τέλη Μαρτίου (29-31Μαρτίου) πραγματοποιήθηκεστη Θεσσαλονίκη τριήμερο από

τους πειρατές της παραλιακής ενάντιαστην κατασκευή της υποθαλάσσιαςαρτηρίας Το τριήμερο περιελάμβανεεκδήλωση και συζήτηση στο χώρο τηςκατάληψης Φάμπρικα-Υφανετποδηλατοπορεία σε συνεργασία με τουςποδηλατίστας στην οποία συμμετείχανπερίπου 200 ποδηλάτισσες καιποδηλάτες και στις 31 Μαρτίουπραγματοποιήθηκε με συμμετοχήπερίπου 300 ατόμων η πρώτη πορείαενάντια στην κατασκευή τηςυποθαλάσσιας αρτηρίας Στην πορείασυμμετείχαν οι αυτόνομες συνελεύσειςκαθώς και η συνέλευση ενάντια σταμεταλλεία της Χαλκιδικής

συνθήματαΚάτω τα χέρια από την παραλία εμείς δε θαπληρώσουμε αυτήν την ιστορία

Ούτε τραπεζάκια ούτε ιχ ελεύθερη γιαπάντα η παραλιακή

Μίζα μιζέρια και μπετόν αυτός είναι οκόσμος των αφεντικών

Εργατικά ατυχήματα ζημιά στο περιβάλλοναυτή είναι η αλήθεια των έργων τωνμεγάλων

Σκοτώνουν τους εργάτες ρημάζουνε τηφύση τα μεγάλα έργα δεν είναι η λύση

Καμιά υποθαλάσσια ποτέ και πουθενά ναπάρουμε την πόλη στα χέρια μας ξανά

Όχι άλλα έργα για τα ιχ αυτή η γκρικουλτούρα να ανατραπεί

httppodilatistasblogspotcom20070330-2007html | wwwpeiratesalonicablogspotcom

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Α φορμή για τη δημιουργία του ακόλουθου κειμένου στά-θηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν ενάντια στηνεγκατάσταση αιολικών σταθμών σε ορισμένες περιοχές

και ιδιαίτερα οι αιχμές που άφηναν κάποιες εξ αυτών ενάντιαστην αξία της αιολικής ενέργειας συνολικά Μεγάλο βάρος έχειφυσικά και το πρίσμα υπό το οποίο εκδηλώνεται κάθε είδουςένσταση σε τι αντιπαρατίθεται και που αποσκοπεί Σε κάθε πε-ρίπτωση οι αντιδράσεις αυτές δεν εκδηλώνονται τώρα τυχαίαΤο ευνοϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε για τηνεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή καιειδικότερα για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος στο δί-κτυο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μικρών και κυρίως μεγάλωνεπενδυτών

Ενέργεια και καπιταλισμόςΤο ενεργειακό ζήτημα όπως και η καταστροφή του περιβάλ-

λοντος είναι πρωτίστως πολιτικόκοινωνικό ζήτημα και όχι τε-χνολογικό Έχει προκύψει μέσα από ένα συγκεκριμένο μοντέλοοικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής διάθρωσης Η ενέργεια εί-ναι η φυσική κινητήριος δύναμη της καπιταλιστικής οικονομίαςΚαμία κεφαλαιοκρατική συσσώρευση δεν θα μπορούσε να προ-κύψει χωρίς αυτήν Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία του καπιταλι-σμού ξεκινάει με την αθρόα εκμετάλλευση του άνθρακα και γι-γαντώνεται με την ευρεία χρήση των πετρελαϊκών παραγώγων

Σήμερα οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικά δυτικές οικονομίεςβασίζονται σε όλο και μικρότερο βαθμό στην βιομηχανική ανά-πτυξη με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες κλπ) να κερδίζει όλοκαι περισσότερο έδαφος και με μια αισθητή μετατόπιση ενόςμεγάλου όγκου των παραγωγικών διαδικασιών σε χώρες του λε-γόμενου τρίτου κόσμου Παράλληλα ο κύκλος των αναπτυσσό-μενων (σύμφωνα με το μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης πά-ντα) χωρών διευρύνεται σημαντικά ενώ και οι χώρες του πρώην(και νυν) υπαρκτού κρατικού καπιταλισμού εισέρχονται δυναμι-κά στο παιχνίδι του ανταγωνισμού Παρόλα αυτά οι δυτικές οι-κονομίες εξακολουθούν να κατέχουν τα σκήπτρα τόσο στηνκατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (ΗΠΑ και ΕΕ) όσο και σεαπόλυτα νούμερα (ΗΠΑ)

Το προβαλλόμενο και επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής του δυτι-κού πολιτισμού που επικυριαρχείται από την έννοια της κατανά-λωσης σαν αξία και σαν δικαίωμα είναι ένα σαφώς ενεργοβόρομοντέλο κι εκεί οφείλει να έχει τη βάση της κάθε συζήτηση γύ-ρω από το ενεργειακό ζήτημα

Ενεργειακή πολιτικήΟι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δρομολογούνται μέσα

σε ένα σύμπλεγμα παραμέτρων που απορρέουν από τις διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις τους γεωπολιτικούς συ-σχετισμούς που αφορούν στη διαχείριση των αποθεμάτων τωνενεργειακών πόρων τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούςαλλά και από την ενσωμάτωση στον κυρίαρχο λόγο της ανησυ-χίας για την εντεινόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο επικοινωνιακό επίπεδο όπως χαριτωμένα αποκαλείται ηδιαδικασία απόσπασης της απαραίτητης για τις καπιταλιστικέςldquoδημοκρατίεςrdquo κοινωνικής συναίνεσης η κυρίαρχη ρητορείαεστιάζεται σε δύο κατευθύνσεις Από τη μία στη διαχείριση τουφόβου τόσο για την έκλειψη των ορυκτών καυσίμων με ότι συνέ-πειες μπορεί να έχει αυτό στην ευμάρεια και στον τρόπο ζωήςτων ευνομούμενων πολιτών του δυτικού κόσμου όσο και για τονοδυνηρό χαρακτήρα των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών Καιαπό την άλλη στην αφομοίωση των οικολογικών ανησυχιών τηνπροβολή ενός φιλοπεριβαλλοντικού προφίλ από τις εκάστοτεκυβερνήσεις1 και τον λανσάρισμα του εμπορεύματος ldquoοικολο-γίαrdquo στην αγορά

Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ήδη μεγάλες καιδιαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σαν πυλώνες της

ενεργειακής της πολιτικής προβάλουν η ασφάλεια του ενεργεια-κού της εφοδιασμού δηλαδή η όσο το δυνατόν μικρότερηεξάρτηση της από τις εισαγωγές ενεργειακών πόρων (κυρίως πε-τρέλαιο και φυσικό αέριο) η προστασία του περιβάλλοντος καιη εδραίωση της ανταγωνιστικότητας Ακριβώς σε αυτό το πλαί-σιο είναι που αναδεικνύεται και προωθείται η εκμετάλλευση τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσοκαι στην Ελλάδα

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤο νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης υπαγο-

ρεύει την άρση των θεσμικών ρυθμίσεων που επέβαλαν το μονο-πωλιακό χαρακτήρα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (αναφέρε-ται και ως ldquoαπελευθέρωση της αγοράςrdquo ) και τη λειτουργία της σεένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφα-λαίων στα πλαίσια μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας αγοράς σε σχέσημε το παλιό καθεστώς είναι η διάκριση του τομέα της προμήθει-ας από τον τομέα της παραγωγής και τη διαμόρφωση ουσιαστι-κά δύο ξεχωριστών αγορών Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγήςοι ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ αναμένο-νται να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση καιτην λειτουργία της ανοικτής αγοράς Χονδρικώς οι λόγοι πίσωαπό αυτό εντοπίζονται στη διάρθρωση του ηλεκτρικού συστή-ματος και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των θερμικών μονάδωντην κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ ΑΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγήόσο και στη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και μιασειρά από άλλες οικονομοτεχνικές παραμέτρους και συνιστώ-σες της λειτουργίας της αγοράς που δεν είναι του παρόντος νααναλυθούν

Η προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς πολιτικής εξουσίαςαποβλέπει συν τοις άλλοις στην τόνωση της απελευθερωμένηςαγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την άμεση είσοδο εγχώριων καιξένων επενδυτών και στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω τωνανταποδοτικών τελών και ωφελειών Σε κάθε περίπτωση είναισαφέστατο πως οι επενδύσεις σε έργα εκμετάλλευσης ΑΠΕ γί-νονται με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με αποκλειστικόσκοπό την κερδοφορία και όχι από περιβαλλοντικές οργανώ-σεις Η διάσταση αυτή γίνεται αρκετά εμφανής στην περίπτωσητων αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τιςαντιδράσεις που προκάλεσε η δρομολογημένη εγκατάστασητους σε αρκετές περιοχές

Αιολικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειαςΗ αιολική ενέργεια είναι σαφώς μια καθαρή μορφή ενέργειας

Δεν καταναλώνει καύσιμο και δεν αποβάλει κανενός είδους ρύ-πο Επιπλέον ο λόγος της ενέργειας που αποδίδει ένας αιολικόςσταθμός στο χρόνο ζωής του προς την ενέργεια που καταναλώ-νεται για την κατασκευή και τη λειτουργία του (ERoEI)2 είναιπολλαπλάσιος των συμβατικών και πυρηνικών σταθμών

Η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος (ή ακρι-βέστερα στην αποτροπή της βλάβης) είναι δεδομένη και στηρί-ζεται στην απλή εξίσωση κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεταιαπό ανανεώσιμο πόρο υποκαθιστά μια μονάδα ενέργειας που θα πα-ραγόταν από κάποιο ρυπογόνο καύσιμο Αυτό όμως δεν σημαίνειπως η αιολική ενέργεια είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις συμ-βατικές πηγές ενέργειας Η περιοδικότητα και η μεταβλητότητατων ανέμων σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενεργειακή τους συ-γκέντρωση τις υπέρογκες και διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακέςαπαιτήσεις το επίπεδο της παρούσας (και αυτής του κοντινούμέλλοντος) τεχνολογίας δεν επιτρέπουν παρά μόνο μερική υπο-κατάσταση της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής από αιολικήενέργεια Με βάση τα παραπάνω και για λόγους ασφάλειας τηςτροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος έχει καθοριστεί σανμέγιστο επιτρεπτό ποσοστό διείσδυσης της αιολικής ενέργειας

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο12 ΦΥΛΛΟ 9ο

του Λιάκου

Στη χαραυγή του 21ουαιώνα η καπιταλιστική

ανάπτυξη βρίσκεταιαντιμέτωπη με ταπεριβαλλοντικά

προβλήματα που η ίδιαδημιούργησε

αναζητώντας λύσεις μετους δικούς της όρουςδηλαδή μέσα από τη

κανονιστική δύναμη τωννόμων της αγοράς

1 Των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένωνπαρότι δεν υπέγραψαν το

πρωτόκολλο του Κιότο

2 Energy Return on Energy InvestementΣτην ενέργεια που απαιτήθηκε γιατην κατασκευή περιλαμβάνεται το

σύνολο της ενεργειακής δαπάνης απότην δημιουργία της πρώτης ύληςμέχρι και τη μεταφορά Παρά τις

διισταμένες απόψεις σε σχέση μετον τρόπο υπολογισμού αυτού του

δείκτη όλα τα αποτελέσματαφανερώνουν μια σαφή υπεροχή τωναιολικών μονάδων σε σχέση με τουςσυμβατικούς (ενδεικτικά οι αιολικοίσταθμοί έχουν δείκτη από 5 έως 35

με μέσο όρο 18 1 οι θερμικοίσταθμοί από 5 ως 10 1 ενώ οι

πυρηνικοί σπανίως ξεπερνούν το 5 1)

3 httpwwwdesmiegr

4 NIMBY (Not In My BackYard ) Εδώχρησιμοποιήθηκε με την θετική του

έννοια όπου αναγνωρίζονται ταπλεονεκτήματα αλλά δεν επιθυμείται

η εγκατάσταση στην περιοχή μαςΥπάρχει βέβαια και η

αντιδραστικότερη εκδοχή όπωςεκδηλώθηκε συχνά στην πόλη μαςτελευταία με τις κινήσεις κατοίκων

ενάντια στα κέντρα αποκατάστασηςπρώην τοξικομανών και ψυχικά

ασθενών

Οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές που αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και ιδίως στηνκαύση των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εξάντληση αυτών και την ανασφάλειασε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο μεταξύ άλλων τη χρήση τωνΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Σε αντίθεση με άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες παραγωγήςενέργειας ή και τεχνολογίες δέσμευσης και διάθεσης-απόθεσης των αέριων ρύπων που βρίσκονται ακόμα σεερευνητικό στάδιο η εκμετάλλευση κάποιων εκ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ηλιακή βιομάζαγεωθερμία) βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες κι έχει ήδη εμπορικές εφαρμογές

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

13ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

hellipη περίπτωση των αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

το 30 Επιπλέον έχει ήδη διατυπωθεί η ανάγκη για τηνκατασκευή ενός ακόμα λιγνιτικού σταθμού 600 MWστην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης της αιολικής ενέρ-γειας για ηλεκτροπαραγωγή ποικίλουν σε μέγεθος ανά-λογα με την εφαρμογή για την οποία προορίζονται πουμπορεί να είναι από την τροφοδοσία μιας αγροτικής κα-τοικίας ή μιας μονάδας αφαλάτωσης με μια ανεμογεννή-τρια (ΑΓ) της τάξης κάποιων kW εκτός δικτύου (συνή-θως σε συνδυασμό με άλλη ΑΠΕ ή και ντιζελογεννήτρια)συστοιχία ΑΓ για την τροφοδοσία ενός τοπικού δικτύου(πχ κάποιο νησί στο μη διασυνδεδεμένου σύστημα) μέ-χρι αιολικούς σταθμούς παραγωγής για την πώληση τηςηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυοΣτην τελευταία περίπτωση το ldquoεμπορικό μέγεθοςrdquo τωνανεμογεννητριών δηλαδή το μέγεθος που παρουσιάζειτην βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους ξεκινάει από τα600 kW και μπορεί να ξεπεράσει τα 3 MW Μείωση τουκόστους επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση περισσότε-ρων ανεμογεννητριών στην ίδια θέση οπότε σχηματίζο-νται ldquoαιολικά πάρκαrdquo συνολικής συνήθως ισχύος μέχρι50 MW

Για την Ελλάδα το καθεστώς έχει διαμορφωθεί ωςεξής Ο διαχειριστής του ηλεκτρικού συστήματος (ΔΕ-ΣΜΗΕ)3 δεσμεύεται μέσω σύμβασης για την αγορά τηςαιολικά παραγόμενης ενέργειας σε καθοριζόμενη τιμήγια 10 χρόνια με δικαίωμα μονομερούς ανανέωσης απότην πλευρά του παραγωγού για τα επόμενα 10 έτη Όπωςαναφέρθηκε ήδη το μέγεθος και το πλήθος των ανεμο-γεννητριών (ΑΓ) παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδοτι-κότητα της επένδυσης όπως βέβαια παίζει και στο ύψοςτης αρχικής δαπάνης το οποίο ανέρχεται πολύ χονδρι-κώς σε 1 εκ ευρώ ανά εγκαθιστόμενo MW Το 30 τουαρχικού κόστους παρέχεται από επιδοτήσεις το 40από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 30 πρέπει νακαλυφθεί από ίδια κεφάλαια Μιλώντας για τάξεις μεγέ-θους των εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη κάλυψη του30 της ίδιας συμμετοχής όσο και για την χορήγησητου 40 από την τράπεζα (αφού απαιτείται αντίστοιχηπιστοληπτική ικανότητα) γίνεται σαφές πως τα μεγάλααιολικά πάρκα (άνω των 20 MW) είναι υπόθεση των με-γάλων κατασκευαστικών εταιριών και των ισχυρών επι-χειρηματικών ομίλων

Επιπλέον οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες που χρησι-μοποιούνται για αυτό τον σκοπό μόνο κατά το σχήμαθυμίζουν αυτές που στο παρελθόν είχαν εγκατασταθείσε διάφορα σημεία της επικράτειας και κυρίως στα νη-σιά και διαφημίζονταν από τους τουριστικούς οδηγούςσαν αξιοθέατα Πρόκειται δε για ογκωδέστατες κατα-σκευές ύψους δεκάδων μέτρων (το ύψος του πυλώναμπορεί να υπερβαίνει τα 80 μέτρα) και βάρους εκατοντά-δων τόνων που απαιτούν και τα ανάλογα έργα υποδομήςτόσο για τη μεταφορά τους στην τοποθεσία εγκατάστα-σης όσο και για τη στερέωση τους με θηριώδη φορτηγάκαι γερανούς αντίστοιχα Συνεπώς οι επιπτώσεις τουςστον περιβάλλοντα χώρο όσο κι οι πιθανές επιδράσειςστις δραστηριότητες των περιοίκων (ιδίως αν υπάρχουνοικισμοί σε μικρή απόσταση) είναι σημαντικά αυξημένεςκι ενίοτε επιζήμιες σε σύγκριση με τα μικρότερης ισχύος(μικρότερου πλήθους και μεγέθους ΑΓ) αιολικά πάρκαπου θα αρκούσαν να καλύψουν τις ανάγκες (σε φορτίααιχμής) ενός τοπικού συστήματος (πχ ενός νησιού) Σεκάθε περίπτωση το αιολικό δυναμικό μιας περιοχής απο-τελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εγκα-τάσταση ενός αιολικού σταθμού

Αντιδράσεις στην εγκατάσταση αιολικώνκαι εξοβελισμός της αιολικής ενέργειας

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική υπόσταση τωναιολικών σταθμών σαν ιδιωτικές επενδύσεις με στόχοτην κερδοφορία δεν εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενοκατασκευής τέτοιων έργων με όρους που δεν συνάδουνμε τις αρχές της βιωσιμότητας την περιβαλλοντική μέρι-μνα ή έστω την επονομαζόμενη ήπια ανάπτυξη

Στα πλαίσια των ήδη εκδηλωθέντων αντιδράσεωνενάντια στην κατασκευή κάποιων αιολικών σταθμών έχεισυχνά υιοθετηθεί ndashσυχνά όχι πάνταndash και μια πολεμικήστάση απέναντι στην αιολική ενέργεια συνολικά Έτσι σεκείμενα εναντίωσης στην κατασκευή συγκεκριμένων αιο-λικών πάρκων μπορεί κανείς να βρει το σύνολο των πιθα-νών επιπτώσεων ενός αιολικού σταθμού (αντλημένα απότη βιβλιογραφία) χωρίς απαραίτητα οι επιπτώσεις αυτέςνα προκύπτουν για το συγκεκριμένο έργο Πρακτικά κά-θε έλλογη αγωνία και προβληματισμός θάβεται κάτω απότους αστεϊσμούς και τις φαιδρότητες που συνοδεύουντην επιχειρηματολογία που συχνά φτάνει μέχρι τα χον-δροειδή και εξόφθαλμα ψεύδη Ένας κυκεώνας τερατο-λογίας και καταστροφολογίας που ξεπερνά τα όρια τουκλασικού λαϊκισμού και καταντά μπουρδολογία

Ο φιλοπεριβαλλοντικός μανδύας που περιβάλει συ-χνά την κριτική είναι όμοιος με αυτόν του ιδιοκτήτη τούαιολικού σταθμού αλλά απεκδύεται τον φιλοπεριβαλλο-ντισμό της όταν επίκαλείται τις οικονομικές συνιστώσεςτου ζητήματος Έτσι αν ένα έργο προβάλλεται ως περι-βαλλοντικά μη αποδεκτό ποιο το νόημα να συνεχίζει ηκουβέντα στο ότι δεν θα έχει ωφέλειες για την τοπικήοικονομία Κι από πότε η τουριστική βιομηχανία πουέχει καταστρέψει χιλιόμετρα αιγιαλών παραδοσιακές πε-ριοχές και τοποθεσίες φυσικού κάλλους θεωρείται οικο-λογική δραστηριότητα

Η ανεδαφική και άστοχη κριτική που παρορμείταιαπό τα ιδιοτελή συμφέροντα την ατομιστική νοοτροπίακαι την προσωπική βολή δεν πρόκειται να προστατέψεικανένα περιβάλλον και καμία πολιτιστική ή φυσική κλη-ρονομιά όπως και δεν πρόκειται ποτέ και με κανέναντρόπο να μας απαλλάξει από τη ρύπανση του περιβάλ-λοντος Γιατί απλά στηρίζεται στην ίδια λογική με αυτήνπου οδηγεί στην απαξίωση του περιβάλλοντος και τονεγκλωβισμό της ζωής στην ιδιοτέλεια

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειας το ιδιωτικό κε-φάλαιο επελαύνει οι άμυνες για την προστασία του περιβάλ-λοντος πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία της αντί-δρασης και να εμφυσηθούν με τη γονιμότητα της αντίστασης

Το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo)Οι όποιες επιπτώσεις των αιολικών σταθμών παρα-

γωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαπιστωμένες και σεμεγάλο βαθμό μετρήσιμες Αυτό που είναι κεφαλαιώδουςσημασίας είναι ότι οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει νασταθμιστούν και να συγκριθούν με τις επιπτώσεις τωνάλλων μορφών παραγωγής ενέργειας με βάρος αντίστοι-χο των ωφελειών και των συνεπειών της καθεμίας Ένασημαντικό αφετηριακό στοιχείο είναι πως οι αιολικέςεγκαταστάσεις έχουν μόνο τοπικής εμβέλειας αρνητικέςεπιπτώσεις [όταν έχουν] σε αντίθεση με τους συμβατι-κούς σταθμούς παραγωγής των οποίων οι συνέπειες[που έχουν πάντα] δεν περιορίζονται στο τοπικό επίπεδοόπου μάλιστα είναι κι εντονότερες από τις αντίστοιχεςτων αιολικών αλλά ξεπερνούν τα όρια των ηπείρων(ατμοσφαιρική ρύπανση)

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δενπρέπει τα ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα ναπροστατευθούν κατά προτεραιότητα όπως όμως επίσηςδεν σημαίνει πως οι κάτοικοι των λιγότερο ευπαθών πε-ριοχών είναι λιγότερο ευαίσθητοι Η τακτική εκδήλωσητου συνδρόμου ΝΙΜΒΥ (ldquoόχι στην αυλή μουrdquo )4 συνιστάμια υποκριτική στάση όπου επιζητούνται οι ωφέλειεςχωρίς να καταβάλλεται το τίμημα ή για την ακρίβεια τοτίμημα να καταβάλλεται από άλλους και συγκεκριμένατους κατοίκους του λιγνιτικού κέντρου της δυτικής Μα-κεδονίας

Οι επιζήμιες για την αειφορία ανέσεις που προσφέ-ρει ο ενεργοβόρος τρόπος ζωής έχουν συνέπειες που

πρέπει ή να τις επωμιστούμε συλλογικά ή να τις ανα-στρέψουμε συλλογικά επαναπροσδιορίζοντας τις ενερ-γειακές μας ανάγκες σε διαφορετική βάση από αυτή τηςκερδοφορίας του κεφαλαίου

Εξοικονόμηση ενέργειαςΗ ορθολογική χρήση ενέργειας (ΟΧΕ) ο βιοκλιματι-

κός σχεδιασμός των κτιρίων και η επέκταση της εκμε-τάλλευσης των ΑΠΕ μπορούν να αποτελέσουν μια μεσο-πρόθεσμη πρόταση στο ζήτημα της εξάντλησης τωνορυκτών καυσίμων και των κλιματικών αλλαγών που προ-καλούνται από την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίουμεταθέτοντας όμως ουσιαστικά το πρόβλημα στις επό-μενες γενιές

Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να τεθεί σε άλληβάση Σήμερα η ανάγκη για εξοικονόμηση προβάλλεταισαν θεραπεία ενάντια στην αλόγιστη κατανάλωση ενέρ-γειας από απερίσκεπτους καταναλωτές μετακυλίωνταςουσιαστικά τις ευθύνες του συστήματος στα πρόσωπαΕπικαλείται την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράςτου οικιακού καταναλωτή σαν μια λανθασμένη προσωπι-κή του επιλογή και προμοτάρεται η αλλαγή νοοτροπίαςσαν ένα νεωτερικό lifestyle χωρίς όμως πουθενά να θίγε-ται το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνο-νται οι συμπεριφορές αυτές

Αυτό που κατά βάση οφείλει να θιχτεί είναι το σύ-στημα που γεννά το πρόβλημα Οι μεγάλες και διαρκώςαυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες είναι προϊόν του καπι-ταλιστικού τρόπου παραγωγής και ανάπτυξης και τουκοινωνικού προτύπου ζωής που επέβαλε αυτός Η αναζή-τηση απαντήσεων στα κομβικά ζητήματα μέσα από τουςόρους που υποδεικνύουν οι κανόνες της αγοράς ουσια-στικά αναπαράγει τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργίατων προβλημάτων

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συστήσει έναπρόταγμα μόνο στη βάση της ριζικής αμφισβήτησης τουυπάρχοντος και να αποτελέσει ένα εχέγγυο για το ξεπέ-ρασμα της κρίσης με την δραστική ελάττωση των ενερ-γειακών μας απαιτήσεων

Ανεμογεννήτρια ισχύος 18 MW ndashένα τυπικό μέγεθος μονάδας γιασυστοιχίες αιολικών πάρκων Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθός τηςσε σύγκριση με το δέντρο που βρίσκεται δεξιά της ενώ πρέπει νασημειωθεί ότι δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο διαθέσιμο τύπο ΑΓ

Όταν στο όνομα της πράσινης ενέργειαςτο ιδιωτικό κεφάλαιο επελαύνει οιάμυνες για την προστασία τουπεριβάλλοντος πρέπει νααπεγκλωβιστούν από τη νοοτροπία τηςαντίδρασης και να εμφυσηθούν με τηγονιμότητα της αντίστασης

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

όπως και τώραndash εκατοντάδες σύντροφοιισσες της επανα-στατικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικούαναρχικούχώρου είχαν επιλέξει ndashσε μια διαδρομή που ήδη μετράει πά-νω από τρεις δεκαετίεςndash ως τόπο κατοικίας τους την ευρύτε-ρη περιοχή των ΕξαρχείωνΝεάπολης Είναι αυτό το ιδιαίτεροχαρακτηριστικό που δίνει την διάχυτη αίσθηση της κοινότη-τας και αυτό ακριβώς ήταν το τελικό πεδίο της σύγκρουσηςη επίθεση ενάντια σε μια κοινότητα ανθρώπων ριζωμένων μεπολλαπλούς δεσμούς στην γειτονιά15

bull Το νέο κοινωνικό υποκείμενο των οικογενειών ανώτερων ει-σοδημάτων που επιλέχτηκε (επί χάρτου) να κατοικήσει τηνπεριοχή απλά δεν θα δεχόταν ποτέ να το κάνει Είναι προφα-νές ότι οι άνθρωποι που εκπόνησαν την μελέτη δεν έκανανποτέ τον κόπο να επισκεφτούν τις πολυκατοικίες των Εξαρ-χείων ndashαλλιώς θα διαπίστωναν αμέσως ότι στα μικροσκοπικάανήλιαγα διαμερίσματα αυτών των κτιρίων δεν θα μπορούσενα ζήσει μια οικογένεια Τα Εξάρχεια ακριβώς επειδή βρίσκο-νται στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν και μια από τις πρώ-τες περιοχές που ανοικοδομήθηκαν με κτίρια που σήμερα εί-ναι παμπάλαια Αν κάτι χαρακτηρίζει την περιοχή είναι η πολύπυκνή δόμηση και αντίστοιχα η χαμηλή ποιότητα κατοικίας16

bull Ο διαχωρισμός της πολιτικής ζωής στον κακό λύκο ndashτουςαναρχικούς (ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία αναφοράς με ταπρεζόνια)ndash και στην κοκκινοσκουφίτσα ndashτον κόσμο της επα-ναστατικής αριστεράςndash είναι χρήσιμος μόνο αν τελικά το πι-στέψει η κοκκινοσκουφίτσα17 Ανεξαρτητα από τις διακηρύ-ξεις καλών προθέσεων απέναντι στην αριστερά τα μέτρααντικειμενικά στόχευαν στην ολική εξαφάνιση των Εξαρχεί-ων ως πόλου πολιτικής ζωής από τον χάρτη Γιrsquo αυτό δενυπήρξε και καμιά συναίνεση στην εφαρμογή τους

bull Φυσικά στην βάση κάθε ήττας της εξουσίας βρίσκεται η ετε-ρονομία η αντίληψη ότι κάθε εξουσιαστική προσταγή προ-σλαμβάνεται στο κοινωνικό πεδίο ως θεϊκή εντολή Οι τεχνο-κράτες του ΥΠΕΧΩΔΕ κλεισμένοι πάντα στον μικρόκοσμοτων σχεδιαστηρίων τους βίωσαν για ένα σύντομο χρονικόδιάστημα την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας Όταν πλέονξύπνησαν την θέση του ονείρου είχε καταλάβει ο εφιάλτηςτης δολοφονίας ενός 15χρονου

hellipand the war beganldquohellipάρχισε η μεγαλύτερη σrsquo έκταση για τα Ελληνικά δεδομένααστυνομική εκστρατεία εναντίον των πολιτών της Αθήνας [hellip]ldquoεπιχείρηση αρετήςrdquo [hellip] με σκοπό την δημιουργία ldquoσυνθηκώνδιασφαλιζουσών το υψηλότερον δυνατόν επίπεδον ασφάλειαςευνομίας και τάξεωςrdquo κατά την επίσημη ανοκοίνωσηrdquo 18

Αντίθετα απrsquo ότι πιστεύεται19 οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo δενξεκίνησαν τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη του rsquo84 στα Εξάρ-χεια αλλά 8 χρόνια νωρίτερα την άνοιξη του 1976 Ήταν εκτετα-μένες επιχειρήσεις αστυνομικής καταστολής σε όλα τα μεγάλααστικά κέντρα παρόμοιες με τις πρόσφατες ldquoεπιχειρήσεις πό-λιςrdquo κατά τις οποίες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσάγοντανχωρίς λόγο Αν όμως στις πρόσφατες ο ldquoεσωτερικός εχθρόςrdquoήταν κυρίαρχα οι μετανάστες στις παλιότερες ήταν αντίστοιχα ηνεολαία Ήταν ουσιαστικά επίδειξη αναίτιας αδιάκριτης (όσο καισκληρής) αστυνομικής βίας σε μαζικό επίπεδοmiddot στα Εξάρχειατης δεκαετίας του rsquo80 θα φτάσει στο αποκορύφωμά της με ανε-λέητο ξύλο εισβολές σε καφετέριες ολοκληρωτική αστυνομικήκατοχή του χώρου

ldquoΚρατική τρομοκρατία υπάρχει Υπάρχει όμως στο βαθμό που το κράτοςείναι αναγκαίος θεσμός σε κάποιες φάσεις Γιrsquo αυτό πρέπει να είμαστερεαλιστές Να μην αντιμετωπίζουμε με καχυποψία το κράτοςrdquo 20

Η απάντηση στην αστυνομική καταστολή ξεκινάει από τηνπρώτη μέρα αρχικά με πετροπόλεμο Η έναρξη των επιχειρήσε-ων πολεοδομικής ανάπλασης 9 μήνες μετά θα σημάνει ακόμαμεγαλύτερη ένταση της καταστολής ndashκαι φυσικά ακόμα μεγαλύ-τερη αντίσταση Σταδιακά ο αντιεξουσιαστικόςαναρχικός χώ-ρος θα μετατραπεί από πολιτική σε πολεμική κοινότηταmiddot21 είναι ηιστορία μιας γενιάς Κάραβελ η εισβολή των μπάτσων στα γραφεία τηςΡήξης πρώτο και δεύτερο Χημείο ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo και διαρκήςκλεφτοπόλεμος στα Εξάρχεια ndashμια ιστορία που βιώνει το αποκορύφω-μά της με την δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά στις 17 Νοέμβρη rsquo85

Για τον πόλεμο και πέρα απrsquo αυτόν για όσακερδήθηκαν και για εκείνα που χάθηκανhellip

Τα παιχνίδια πολέμου ξεκίνησαν ξανάmiddot αυτή την φορά η επι-χείρηση ονομάστηκε ldquoΤρίαιναrdquo και σήμερα τα Εξάρχεια φαίνεταινα είναι ακόμα μια φορά στο στόχαστρο Άδικα όμως θα αναζη-τήσουμε την ορθολογική ανάλυση της εξουσίας τα σοβαράστρατηγικά της σχέδια και έναν μεσομακροπρόθεσμο σχεδια-σμό Δεν υπάρχει καμιά ορθολογικότητα στην στρατηγική τηςέντασης στο γεγονός ότι η εξουσία βασίζεται τόσο πολύ σταΜΑΤ που πολλαπλασιάζει ταχύτατα τα δυνητικά υποκείμενα τουεσωτερικού εχθρού (όπως έκανε με τις επιλογές της απέναντιστις φοιτητικές κινητοποιήσεις) που αντιδρά με τόση βία και γιατόσο φτωχά διακυβεύματα Δεν είναι ένα συμπέρασμα που προ-κύπτει από την ανάλυση της καταστολήςmiddot η ανεπάρκεια του σχε-διασμού η γύμνια οραμάτων η απόλυτη επικράτηση μιας πολιτι-κής διαχείρισης είναι ορατή σε όλα τα επίπεδα Αναμενόμενοmiddotόταν η εξουσία δεν παράγει πολιτική παράγει καταστολή Και τομέλλον έρχεταιhellip

Κλείνοντας όμως αυτό το κείμενο οφείλουμε να βγάλουμετα συμπεράσματά μας για το παρελθόν Αν κάτι αποδείχτηκε μετην εμπειρία των Εξαρχείων είναι ότι δεν μπορούν τα μολύβιατων πολεοδόμων και τα γκλομπ των μπάτσων να εξαφανίσουνμια ισχυρή φαντασιακή πολιτική κοινότητα βαθιά ριζωμένη στοέδαφος προϊόν της ιστορίας και μιας κοινωνικής δυναμικής πουαπλώνεται σε όλα τα νεώτερα χρόνια Υπάρχει όμως και κάτι πουχάθηκεmiddot μια απώλεια που δεν προήλθε ως αποτέλεσμα της κα-ταστολής αλλά για το οποίο η καταστολή βοήθησε Και αυτόήταν ο δημόσιος χώροςhellip

Τα Εξάρχεια εκείνου του παρελθόντος 20-30 χρόνια πριν μετην φωτιά αναμένη στο κέντρο της πλατείας και τον κόσμο μα-ζεμένο γύρω της να πίνει και να συζητάει ήταν απλά το ακραίοσημείο ενός καθολικά διαφορετικά βιώματος για τον δημόσιο χώροΜέχρι και την δεκαετία του rsquo80 οι δρόμοι και οι πλατείεςέσφυζαν από γυμνή ζωή γειτονιές ολόκληρες με τα τραπεζάκιαέξω τα πιτσιρίκια να παίζουν στον δρόμο και τις πλατείες κα-τειλημμένες από νεανικές παρέες μέχρι αργά το βράδυ Ενάντιασrsquo αυτές τις τελευταίες ήταν που στρέφονταν οι αστυνομικέςεπιχειρήσεις καταστολήςmiddot το φαντασιακό ενός αστυνομικούκράτους που θεωρούσε κανονικότητα μόνο την υποταγή σε μιαγκρίζα ζωή

Η σημερινή εικόνα με τις καφετέριες να καταλαμβάνουν κά-θε ζωτικό τετραγωνικό μέτρο του δημόσιου χώρου με την ίδιατην εικόνα και την αντίληψη του δημόσιου χώρου και της συνά-ντησης ως εμπορευματικής ανταλλαγής είναι πολύ πρόσφατη Ημεταβολή δεν οφείλεται βέβαια στην αστυνομοκρατία κάποιωνδεκαετιών οι αλλαγές είναι πολύ πιο βαθειές και δομικές καισχετίζονται με τις διαφορετικές φαντασιακές ταυτότητες μέσααπό τις οποίες η κοινωνία αναγνωρίζει τον εαυτό της σήμερα ΤαΕξάρχεια εκείνης της μακρινής δεκαετίας του rsquo80 μπορούν ναμείνουν στην μνήμη ως η απόλυτη εκτροπή της πειθαρχημένης κα-νονικότητας για τον δημόσιο χώρο που θέλει να επιβάλλει η εξουσίαΩς τέτοια είναι λοιπόν ένα στοίχημα που χάθηκεhellip

Υπάρχουν όμως και αυτά που κερδήθηκαν απίστευτα σημα-ντικά και που ο απόηχός τους διαρκεί μέχρι σήμερα Και εδώ ηεπικέντρωση είναι σε μια σημαντική παρενέργεια της καταστο-λής όλη την περίοδο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του rsquo80καθώς τα Εξάρχεια μεταβάλλονται σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώ-νη σύντροφοιισσες και συλλογικότητες στρέφονται στην δημι-ουργία των πρώτων στεκιών στις συνοικίες της Αθήνας22 Αρχι-κά ο χαρακτήρας των πρώτων στεκιών είναι αμιγώς πολιτικόςmiddotκατά κάποιο τρόπο μια διαφορετική εκδοχή των πολιτικών γρα-φείων της αριστεράς Στη συνέχεια όμως η ενεργητική εμπλοκήτου στεκιού του Ζωγράφου στην αντίσταση ενάντια στην δια-πλάτυνση της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου η σύνδεσή τουμε τους κατοίκους της περιοχής και οι αναμφισβήτητες επιτυ-χίες εκείνου του κοινωνικού αγώνα για το έδαφος θα βάλουν γιαπρώτη φορά τα ζητήματα τοπικής δράσης στην πολιτική ατζέντα τουαντιεξουσιαστικούαναρχικού χώρου Λίγο αργότερα θα ξεκινήσουνκαι οι πρώτες καταλήψεις στέγης Τα πάντα είναι πλέον διαφο-ρετικάhellip

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο14 ΦΥΛΛΟ 9ο

15 Οι ίδιες ακριβώς συνθήκεςεπαναλήφθηκαν 12 χρόνια αργότερα

στους αγώνες που έγιναν το rsquo97 ενάντιαστην ldquoανάπλασηrdquo της Άνω Πόλης

Θεσσαλονίκης Τα φαραωνικά σχέδιαμιας δράκας τεχνοκρατών και

εργολάβων προέβλεπαν την διάνοιξηλεωφόρων και την ldquoαναβάθμισηrdquo με

στόχο την εγκατάσταση μεσαίων καιυψηλών εισοδημάτων Και τότε ανάμεσα

στους κατοίκους που εναντιώθηκανδυναμικά και ματαίωσαν τα σχέδια

υπήρχαν δεκάδες σύντροφοιισσεςκάτοικοι της περιοχής Παρόλη την

ομοιότητα πρέπει να επισημανθεί ότι οικοινωνικοί αγώνες στην Άνω Πόλη ήτανσημαντικά πιο πλούσιοι κινηματικά και

πολύ περισσότερο ριζωμένοι στοέδαφος και στην αίσθηση της γειτονιάς

και της κοινότητας ενώ έχουν προβληθείπολύ λιγότερο απrsquo όσο τους αξίζει και

τους αναλογεί

16 Εκεί που το σχέδιο εν μέρει λειτούργησεήταν στον περιορισμό του φοιτητικού

στοιχείου ως αποτέλεσμα τηςμεταφοράς των πανεπιστημιακών

σχολών Όμως ακριβώς εξαιτίας τηςποιότητας των κτιρίων της περιοχήςστην θέση τους εγκαταστάθηκαν σε

μεγάλο βαθμό μετανάστες μετά το rsquo90

17 Καθόλου τυχαία καθώς ο τρομολάγνοςλόγος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης

επανέφερε το ζήτημα των Εξαρχείωνστο επίκεντρο με αφορμή τις φοιτητικές

κινητοποιήσεις η πίεση στην αριστεράγια να διαχωρήσει την θέση της

επαναλήφθηκε ακόμα μια φορά Στο ίδιοέργο θεατέςhellip

18 Αντιπληροφόρηση τεύχος 7 Μάρτης 1976σελ 43 Καθώς οι ldquoεπιχειρήσεις αρετήςrdquo

συνεχιζόντουσαν ακολούθησαν καιάλλες αναφορές Ενδεικτικά βλ τεύχος 8

Απρίλης rsquo76 σελ 35-38

19 Βλ ενδεικτικά τον Σχολιαστή τεύχος 20Νοέμβριος rsquo84 σελ 36 αλλά και το

πρόσφατο δημοσίευμα του ldquoΙούrdquo (Ιστορίαενός ldquoψευδοκράτουςrdquo) στην Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία 13 Μαϊου rsquo07 (httpwwwiospressgrios2007ios20070513htm)

20 Δήλωση του τότε υφυπουργού ΝέαςΓενιάς Κώστα Λαλιώτη την επόμενη

μέρα από την έναρξη των ldquoεπιχειρήσεωναρετήςrdquo (Σχολιαστής τεύχος 20

Νοέμβριος rsquo84 σελ 35)

21 Όχι φυσικά με την έννοια ότι χάνει ταπολιτικά χαρακτηριστικά της αλλά

επειδή επικρατεί η συναίσθηση τουκοινού κινδύνου και προτάσσεται μεκάθε τρόπο η αντίσταση στην πράξη

(κάτι που με την σειρά του καθορίζει καιτην μετέπειτα πολιτική πορεία του

χώρου) Το ίδιο φαινόμενο θαεπαναληφθεί την περίοδο rsquo92-95 με τα

εθνικιστικά συλαλλητήρια και τηνανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων

22 Είχε προηγηθεί το rsquo82 η κατάληψη στοΑιγάλεω αλλά δεν είχε συνέχεια

συνέχεια από την σελίδα 9

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Σ τις 13-15 Απρίλη διοργανώθηκε στο Zagreb αναρχοφε-μινιστικό φεστιβάλ από την κροατική ομάδα της Anfe -ma Στο φεστιβάλ συγκεντρώθηκαν και συνεργάστηκαν

διάφορες άλλες ομάδες αλλά και συντρόφισσες από τα Βαλκά-νια (Βοσνία Μακεδονία Ρουμανία Σερβία) της ανατολικής (Πο-λωνία Τσεχία) αλλά και της κεντρικής Ευρώπης (Ελβετία Αυ-στρία Γερμανία) Το φεστιβάλ αυτό ικανοποίησε μεταξύ άλλωνκαι μια βασική ανάγκη Την ανάγκη για γνωριμία και επικοινωνίαπου υπήρχε στον αναρχοφεμινιστικό κόσμο των Βαλκανίωναπό τις διάφορες ακτιβίστριες Η πρώτη επαφή λοιπόν για πολ-λές οφείλεται στην πρωτοβουλία των Anfema και τις ευχαρι-στούμε τόσο για αυτό όσο και για την άψογη διοργάνωση σεεπίπεδο προετοιμασίας δομών χώρων φιλοξενίας και διάθεσηςΔε μένει παρά να υπάρξει συνέχεια δικτύωση πολιτικές συνερ-γασίες και αλληλοεμψύχωση πάνω στα κοινά μας ζητήματα Αυ-τές οι προοπτικές συνεργασίας είναι ακόμη πιο επείγουσες πλέ-ον εφόσον μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης εντάσσο-νται πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ειρωνεία διευκολύνονταςκαι την επικοινωνία των ανθρώπων των κινημάτων μέσα από ταευκολότερα περάσματα στα σύνορα ndashαν και το πρόβλημα μετις συντρόφισσες από τη Μακεδονία που δεν μπορούν ναμπουν εύκολα στην Ελλάδα ουσιαστικά παραμένει) και τα κοινάθέματα που μας απασχολούν ολοένα και αυξάνονται (πχtrafficking γυναικών ενοποίηση νομοθεσιών υπό το πρίσμα τουκοινοτικού δικαίου)

Όλες οι ημέρες του τριημέρου ήταν γεμάτες workshops καισυναυλίες αυτόπαρουσιάσεις των ομάδων παρουσιάσεις ειδικό-τερων θεμάτων από τις διάφορες χώρες καθώς και γενικές συ-ζητήσεις Λόγω έλλειψης χώρου εδώ θα αναφερθούμε σε τρειςμονάχα συζητήσεις από το τριήμερο χωρίς να μειώνουμε τηναξία των υπολοίπων πιστεύοντας παράλληλα ότι αυτές οι τρειςστιγμές μπορούν να δώσουν και ένα στίγμα για τον πολιτικό ανκαι μη συνεκτικό λόγο που κατάφερε να βγάλει το φεστιβάλ

3 στιγμέςΣτο 6ωρο() εργαστήρι της κροατικής ομάδας Queerilica οι

διοργανωτές στόχευσαν ακριβώς στο να συζητηθούν οι ldquoαστά-θειεςrdquo των κατηγοριών των φύλων Μέσα από βιωματικές κατα-θέσεις έμφυλων εμπειριών μας συζητήσεις γύρω από τη διαφο-ρά των φύλων τους ορισμούς του ldquoγυναικείουrdquo και του ldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε να αποφετιχοποιήσουμε αυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσι να αναδείξουμε τις ρωγμές της συνέ-χειας αυτής της κατηγορίας του είναι μας Οι διακρίσεις ο στιγ-ματισμός της διαφοράς ως ιεραρχίας οι στερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μια κριτική ματιά που αναδείκνυε το έμφυλοτου νου και του σώματος του κυρίαρχου λόγου Η ldquoέξοδοςrdquo απότις έμφυλες σχέσεις κρινόταν ότι αποτελεί μέρος της ldquoεξόδουrdquoαπό τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις όπου κι αυτές ενσωματώ-νονται στην πολιτική ομάδα στο κρεβάτι στο δρόμο στη δου-λειά στην οικογένεια Το μεγάλο ενδιαφέρον για το εργαστήριαυτό σε σχέση με τα ldquoελληνικά δεδομέναrdquo ήταν ότι τέτοιες συ-ζητήσεις εδώ δε γίνονται στους πολιτικούς χώρους παρά μόνοόταν τους δίνεται ένα πικάντικο και όχι απελευθερωτικό περιε-χόμενο

Στη συζήτηση των Sister-To-Sister από την Πολωνία ανιχνεύο-νταν τα όρια ενός αντιεραρχικού γυναικείου πολιτικού λόγου σεένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα όπως αυτό των αμβλώσεων Πα-ρουσίασαν τον κατεστημένο λόγο στη χώρα τους γύρω από αυ-τό το ζήτημα που αδόκιμα έχει ονομαστεί pro-life εννοώντας ότιτίθεται υπέρ της ζωής (του εμβρύου) και εναντίον του δικαιώ-ματος στην άμβλωση και έπειτα τον εναλλακτικό αριστερό λόγοπου έχει ονομαστεί pro-choice (δηλαδή υπέρ της δυνατότηταςεπιλογής από μια γυναίκα για το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι)αναδεικνύοντας τις δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα μέσα σε μιασυντηρητική καθολική πατριαρχική κοινωνία Σήμερα στην Πο-λωνία το δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο για τα θύματα βιασμούκαθώς και για όσες γυναίκες αποδεδειγμένα απειλούνται με σο-βαρή σωματική βλάβη λόγω του τοκετού ενώ οι γιατροί σπάνιαδέχονται να αναλάβουν την επέμβαση Και πάλι εδώ υπήρχε έναέντονο ενδιαφέρον για τα ανταγωνιστικά κινήματα στον ελλαδι-κό χώρο (αν και μέσα από ένα εντελώς αντίθετο πρίσμα) μιαςκαι η κληρονομιά που κατακτήθηκε από το ελληνικό φεμινιστικόκίνημα του rsquo80 έχει πλέον ατονήσει και το δικαίωμα στην άμβλω-ση έχει διαστρεβλωθεί σε κατάχρηση ενώ η ίδια η άμβλωση έχεικαταντήσειhellip ldquoμορφή αντισύλληψηςrdquo που επιβαρύνει εξίσου το

γυναικείο σώμα σαν αποτέλεσμα της πατριαρχικής κουλτούραςστο κρεβάτι (πχ αδιαφορία για το ασφαλές σεξ κτλ)

Τέλος δύο λόγια για την τρίτη συζήτηση που έγινε με πρω-τοβουλία της Anfema και είχε να κάνει με την αναγκαιότητα ή μητης δημιουργίας σήμερα αμιγώς γυναικείων ομάδων Εδώ οι συμ-μετέχουσες φάνηκε να ήταν διχασμένες Όσοι στήριζαν μόνοτις μεικτές ομάδες προκρίνοντας έναν πιο γενικό κι αφηρημένολόγο γύρω από την κοινωνική επανάσταση και τη συνοχή τουαναρχικού κινήματος κατέκριναν το σεπαρατιστικό ldquoθεραπευτι-κόrdquo εφήμερο και μερικό χαρακτήρα των αμιγώς γυναικείων ομά-δων ενώ όσες υπερασπίστηκαν τις ομάδες αυτές (παράλληλαφυσικά με τις μεικτές) μίλησαν για την αναγκαιότητα της πολιτι-κοποίησης γυναικείων βιωμάτων ανάπτυξης μιας γυναικείας αυ-τοσυνείδησης της διεκδίκησης χώρου για γυναίκες σε έναν κό-σμο που έχει χτιστεί από άντρες για άντρες ldquoγια να συνηθίσουνεν τέλει οι γυναίκες να ακούνε τον ήχο της φωνής τους δημόσιαrdquo Εί-ναι ενδεικτικό ότι η δεύτερη άποψη στηρίχτηκε περισσότεροαπό γυναίκες ευρωπαϊκών χώρων με πλούσια φεμινιστικά κινή-ματα ή γυναίκες που είχαν δεχτεί έντονες επιρροές από τέτοιακινήματα και είχαν χτίσει την πολιτικοποίησή τους παρόμοια Τοσημαντικό για όσες στήριξαν τη δημιουργία και κλειστών γυναι-κείων ομάδων ήταν ότι αυτές οι δομές αποτελούσαν μια ξεκάθα-ρη συνέχιση του συνθήματος ldquoτο προσωπικό είναι πολιτικόrdquo τηνανάδειξη του ότι ο σεξισμός δομείται στην καθημερινότητα καιγύρω από πράγματα τα οποία καμιά δεν έχει συνηθίσει να συζη-τά πολιτικά και τα οποία γίνονται ορατά μόνο μέσω της ρητήςαντίστασης σε αυτά Εξάλλου οι ίδιες οι αμιγώς γυναικείες ομά-δες που εμφανίστηκαν ιστορικά (πχ από τις Mujeres Libres μέ-χρι και τα κομμάτια της ιταλικής και γερμανικής αυτονομίας) δενπερίμεναν κανέναν άντρα να κάνει κριτική σε αυτές ώστε να εξε-λιχτούν σε κάτι καλύτερο Διαφύλαξαν οι ίδιες το δικαίωμα τηςαυτοκριτικής τους Ανάμεσα σε αυτά τα επιχειρήματα τέθηκε καιτο ζήτημα της έλλειψης ενδιαφέροντος από άντρες του κινήμα-τος να συζητήσουν για γυναικεία ζητήματα άρα και της αναγκα-στικής δημιουργίας αμιγώς γυναικείων ομάδων (ήταν ενδεικτικόακόμη και στο Zagreb που γύρω στα 120 άτομα πέρασαν από τοφεστιβάλ ότι παρόλο που η συμμετοχή των αντρών ήταν μεγα-λύτερη από αυτή στα Skopje ndashπερίπου το 40 του κόσμου απο-τελούταν από άντρεςndash μόνο ίσως ένα 20 ήταν άντρες που πα-ρακολούθησαν τις συζητήσεις) Αυτές είναι κάποιες από τις συ-νιστώσες που συζητήθηκαν και θα μπορούσαν να προβληματί-σουν και εμάς εδώ

Σαν κατακλείδα θα αναφέρω κάτι που ειπώθηκε σε αυτή τηντελευταία κουβέντα εν είδει χαριτολογίας από την Karin από τηΒιέννη και με εξέφρασε απόλυτα σχεδόν μόλις γύρισα στην Ελ-λάδα μετά το φεστιβάλ ldquoΑν ονομάζονται οι γυναικείες ομάδες σήμε-ρα therapy groups τότε ναι το αποδέχομαι γιατί κάτι πρέπει να μαςθεραπεύει από αυτή την πατριαρχική κοινωνίαrdquo Το φεστιβάλ στοZagreb ήταν κομμάτι της δικής μας θεραπείας μιας θεραπείαςπου γνωρίζεις μεν ότι δε σε θεραπεύει οριστικά αντιλαμβάνεσαιόμως ότι σε κάνει να γνωρίζεις και να αμφισβητείς ουσιαστικότε-ρα τον εαυτό σου και την κοινωνία

στο κοινωνικο εργοστασιο

BLACK OUT

15ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | ΜΑΗΣ 07

από σύντροφο από το Terminal 119

Μέσα από βιωματικέςκαταθέσεις έμφυλωνεμπειριών μας συζητήσειςγύρω από τη διαφορά τωνφύλων τους ορισμούς τουldquoγυναικείουrdquo και τουldquoαντρικούrdquoπροσπαθήσαμε νααποφετιχοποιήσουμεαυτές τις έννοιες στηνκαθημερινότητα και έτσινα αναδείξουμε τις ρωγμέςτης συνέχειας αυτής τηςκατηγορίας του είναι μαςΟι διακρίσεις οστιγματισμός τηςδιαφοράς ως ιεραρχίας οιστερεοτυπικές σκέψειςφιλτράρονταν από μιακριτική ματιά πουαναδείκνυε το έμφυλο τουνου και του σώματος τουκυρίαρχου λόγου

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ

Σ τις 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πάτραπορεία αλληλεγγύης στους μετανάστες καιπρόσφυγες Η πορεία στην οποία συμμετεί-

χαν 300 άτομα κινήθηκε σε κεντρικούς δρόμους τηςπόλης και αμέσως μετά κατευθύνθηκε στο λιμάνι όπουκαι σπάστηκαν 2 κάμερες Η πορεία διοργανώθηκεαπό το συντονιστικό αναρχικών και αντιεξουσιαστικώνομάδων για τους πρόσφυγες και μετανάστες

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΤο κεφάλαιο και τα κράτη επεκτείνονται δημιουργώ-ντας μια κόλαση πολέμων επενδύσεων και ξεριζωμούΟχυρώνονται πίσω από τείχη και σύνορα που τόσοπροσεκτικά έχουν οριοθετήσει και περιφρουρούν με

κάθε μέσο συγκρατώντας τις ορδέςτων εξαθλιωμένων που προσπαθούννα περάσουν στον καπιταλιστικόldquoπαράδεισοrdquo με σκοπό την επιβίωσηκαι λύτρωση από τα δεινά που τουςέχουν επιβάλλει Αόρατοι άνθρωποιχωρίς διαπιστευτήρια ανατινάζονταισε νάρκες στον Έβρο πνίγονται στοΑιγαίο πολτοποιούνται από τα φορ-

τηγά στο λιμάνι της Πάτρας στοιβάζονται σε κρατητή-ρια καταυλισμούς και στρατόπεδα συγκέντρωσης βα-σανίζονται από λιμενόμπατσους και συνοριοφύλακεςΌσοι τελικά καταφέρουν να περάσουν στο εσωτερικότης Ευρώπης-Φρούριο αντιμετωπίζουν την κόλαση τωνδιακρίσεων της καταπίεσης του ρατσισμού της μαφίαςτων δουλεμπόρων και της εργασιακής αφαίμαξηςΠροτάσσοντας την αλληλεγγύη ενάντια σε κάθε πλα-στό διαχωρισμό για τον κοινό αγώνα των καταπιεσμέ-νων απέναντι στην κυριαρχία να σβήσουμε κάθε σύνο-ρο που χαράσσει η εξουσία τόσο στο χάρτη όσο καιστο εσωτερικό των κοινωνιώνΓια ένα κόσμο χωρίς χαρτιά σύνορα κράτη πατρίδεςεκμετάλλευση

BLACK OUT

στο κοινωνικο εργοστασιο16 ΦΥΛΛΟ 9ο

ldquoένας είναι ο εχθρόςhelliprdquo

Τ ον Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο Ένας εί-ναι ο εχθρόςhellip - έθνος αντιμπεριαλισμός και ανταγωνιστικό κίνημα απότην Ομάδα ενάντια στον εθνικισμό - Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ Η έκδο-

ση περιλαμβάνει καταρχάς μια συζήτηση σχετικά με τη φύση της εθνικιστικήςιδεολογίας την διαδικασία συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας και την άρ-θρωση του έθνους με το κράτος και την κοινωνική αναπαραγωγή Από εκεί καιπέρα στρέφεται σε μια προσπάθεια ερμηνείας του πώς μία ιδεολογία της κυ-ριαρχίας όπως ο εθνικισμός αναπαράγεται μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημαως η κυρίαρχη ιδεολογία του και να αναδειχθεί ο εγκλωβισμός του μέσα σεαυτή Με άλλα λόγια προσπαθεί να δει πώς τα αγωνιζόμενα υποκείμενα έφτα-σαν σε πολλές περιπτώσεις να αντιστέκονται στο Υπάρχον στο όνομα τουέθνους όπως συνέβη ιστορικά μέσα από τις διάφορες εκδοχές της αντιμπε-ριαλιστικής ιδεολογίας και το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησηςΤο βιβλίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα διανέμεται χωρίς αντίτιμο ενώ δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονικήμορφή (αρχεία pdf) στο indymedia (httpathensindymediaorgfrontphp3lang= elamparticle_id=706249) καιστο Black Tracker (httpwwwblack-trackergrdetailsphpid=105)

Η Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ έκλεισε 3 χρόνια ζωής καιτα γιορτάζει με 11ήμερο εκδηλώσεων από την Πέμπτη 24Μάη μέχρι και την Κυριακή 3 Ιούνη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΘΗΣΗ

ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ldquoΕΠΙΛΟΓΗrdquo

Πέρασε ένας χρόνος κινητοποιήσεων στον χώροτης παιδείας Κάνοντας πράξη την συμμετοχή μας σεκάθε διεκδίκηση για ζωή βρεθήκαμε στον δρόμο Με-ταξύ μας αναπτύχθηκαν σχέσεις που θελήσαμε ναδιατηρήσουμε και ζυμώσεις που θελήσαμε να αναπτύ-ξουμεhellip

Τη δεκαετία του rsquo80 έκλεισε ξενοδοχείο εβρισκό-μενο στην οδό Εγνατίας 13 Φοιτητές του ΤΕΙ αποφά-σισαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για στέγασηπραγματοποιώντας κατάληψη Στο πέρασμα του χρό-νου η κατάληψη αναγνωρίστηκε από τα ΤΕΙ και θε-σμοποιήθηκε ως Εστία Από το 2000 ο πρόεδρος τωνΤΕΙ ξεκινάει μια υποχθόνια διαδικασία Σταμάτησε τηςνέες εισαγωγές φιοτητών προσδοκώντας το σταδιακόάδεισμά της ώστε να μην υπάρξει μεγάλη αντίδρασηστο προσχεδιασμένο της κλείσιμο Την περίοδο 2004-05 οι τελευταίοι εστιακοί φοιτητές ξεκινούν τον αγώ-να κάνοντας κατάληψη αφού αντιλαμβάνονται το σχέ-διο του προέδρου Πλήθος κόσμου υποστηρίζει τοναγώνα τους ενάντια στην ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση(ή κατά ένα άλλο σενάριο κερδοσκοπική χρήση απότο ΤΕΙ) της Εστίας Δέλτα Δυστυχώς ο αγώνας δενέφτασε μέχρι το τέλος Οι εστιακοί εξαπατήθηκαναπό τον πρόεδρο με μια υπόσχεση επαναλειτουργίαςτου κτιρίου και ένα επίδομα στέγασης το οποίο στα-μάτησε μετά από ένα διάστημα Για 2 χρόνια τελικώς ηεστία Δ παρέμεινε άδειαhellip Ήρθε η ώρα να της δώσου-με ξανά ζωή

Η Εστία Δέλτα αποτελεί τα τελευταία 4 χρόνια έναακόμα κεκτημένο που αλώθηκε στην ldquoυποχρηματοδό-τησηrdquo της ζωής Ότι μνήμη μένει την ισοπεδώνει οατομισμός Εμείς όμως δεν διαγράφουμε από την συλ-λογική μας μνήμη ότι αυτά που έχουν κερδηθεί μεαγώνες οφείλουμε να τα υπερασπιστούμε να τα διεκ-δικήσουμε και να τα κάνουμε πράξη

Παίρνουμε τα πράγματα στα χέρια μας Σε έναν κό-σμο περιχαρακωμένο απrsquo την ιδιωτική ιδιοκτησία προ-τάσσουμε την επανοικειοποίηση του Εστιακού χώρουΔέλτα και τον ανοίγουμε σε άλλες πιθανές λειτουργίεςΣυνδιαμορφώνουμε έναν αυτοοργανωμένο στεγαστικόκαι κοινωνικό χώρο Στεγάζουμε την ανάγκη μας γιασυνύπαρξη διάλογο δημιουργία Δημιουργούμε τιςπροοπτικές για την μετατροπή του από ένα εγκαταλε-λειμένο ερείπιο σε μια ζωντανή ανοιχτή γειτονιά μετην κυκλοφορία των αρνήσεών μας για να ξανακερδί-σουμε συλλογικά τους εαυτούς μας έναν χώρο αλλη-λεγγύης και δυναμικής αλληλεπίδρασης Ανοίγουμε τοκάλεσμα στην πόλη με μια ανταγωνιστική χειρονομίαεπανοικειοποίησης του χώρου και του χρόνου πουμπορούν να κάνουν όλοι μπορεί να συμβεί οποιαδή-ποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο

Καταλαμβάνουμε την Εστία Δ με Ανοιχτή Συνέλευ-ση ενάντια σε κάθε ιεραρχία ρατσισμό σεξισμό (ακό-μα και μέσα μας) μακριά από τη φθήνια των mediaέξω από κάθε θεσμική και παραταξιακή γραμμή σεέναν χώρο που οι σχέσεις δεν θα είναι εμπόρευμα ταιδεολογήματα δεν πείθουν και το ενοίκιο δεν είναι αυ-τονόητο Ένα εγχείρημα αυτοοργάνωσης απέναντι στιςκυρίαρχες σχέσεις ενάντια στις διαχωρισμένες σφαί-

ρες της εργασίας-του ldquoελεύθερου χρόνουrdquo-της κατα-νάλωσης Επιχειρούμε να εντοπίσουμε τα χαμένα εν-διάμεσα σημεία της καθημερινότητας και να τα ανα-συνθέσουμε Δουλεύουμε για έναν χώρο όπου ο κοι-νωνικός διάλογος θα είναι ουσιαστικά και υπεύθυνα κα-θημερινή πραγματικότητα

Ελάχιστη έμπρακτη ανυπακοή ενάντια σε ένα σύστημα που κλέβει την ζωή

Μπαίνοντας σχεδιάζουμε να στήσουμε όλοι μαζίτα σπίτια μας τις συνελεύσεις τις ανοιχτές συζητήσειςτο καφενείο τα δημιουργικά εργαστήρια και τις εκδη-λώσεις Απελευθερώνουμε αυτό τον χώρο για να γεμί-σει ζωή σε μια ιστό απόψεων και προτάσσουμε τηνδημιουργία κι άλλων τέτοιων χώρων στην πόλη

ΑΣ ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΝΟΥΝ

ΑΣ ΔΙΕΚΔΙΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ

Συνέλευση Κατάληψης Δέλτα

Από την αφίσα της φάμπρικα υφανέτ