Embed Size (px)
Citation preview
Bewegen en domotica
Helianthe S.M. Kort,
Lector Vraaggestuurde Zorg, Hogeschool Utrecht
Deeltijdhoogleraar Building healthy environments for future users, Eindhoven University of Technology
Hartingh Bank lezing 2015
Inhoud
Achtergrond
Architectonische oplossingen
Technologische oplossingen
eHealth / toepassingsvormen
TTN
BEZO
Ansam Barakat
Emelieke
Thijs van Marianne Sinoo
Sigrid Vorrink Karin Grooten
Huisman Houwelingen MSc Building
MSc MSc MSc MSc MSc engineering
Biomedical Architecture, Nurse /sociologist Social and Human science, real estate and organisational movement Lifestyle chronic
disorders
housing psychology sciences,
rehabilitation
Research group Demand Driven Care
Helianthe Kort, PhD , MSc, MEd
TU/Eindhoven
Chair: Building Healthy
Environments for Future Users
Utrecht University of Applied Sciences
Chair: Demand driven care
Saida de Vries
Management
assistant
Mirjam van Tilborg
MSc
Optometrist FAAO
Promovenda
Cardiff University
Jikke Reinten
MSc Building
engineering
acoustics
Vergrijzing in Populatie
Dalend kinderaantal
+
Langer leven (Longevity)
In 1975 hadden 22 landen een geboortecijfer van
gem. 2.1 kids/ ♀
In 2025 geldt dit voor 120 landen
Table 1.Countries with more than 10 million inhabitants (in 2002) with the
highest proportion of persons above age 60
2002 2025
lt ly 24.5% Japan 35.1%
Japan 24.3% Italy 34.0%
Germany 24.0% Germany 33.2%
Greece 23.9% Greece 31.6%
Belgium 22.3% Spain 31.4%
Spain 22.1% Belgium 31.2%
Portugal 21.1% United Kingdom 29.4%
United Kingdom 20.8% Netherlands K::29.4% .:
Ukraine 20.7% France 28.7%
France 20.5% Canada 27.9%
Vergrijzing in wereldpopulatie
:
Source:UN. axn
Te c 11 ic he lJnive rsite it
ltind h owe-n Trends
--._.------- - - -----·
IJ 1i•I t'·s ily o f r_Th nolu y
Figuur 1.2 Levensverwa.chting op 65 ja.ar, 2010.2060
88
87
86
85 _ _
----------- .... --------- --
84
.- _ .....
_ ...., _ _ --- ---
--- prog nose 2006
- prog nose 2010
+------------.---------- .-----------.------------.---------- 2010 2020 2030 2040 2050 2060
Te c 11 ic he lJnive rsite it
ltind h owe-n Trends
IJ 1i•I t'·s ily of Tr_ h nolu y
Figuur 1.1 Ontgroening:dalend kindertal per vroiNI sinds eind jaren zestig,aantalkinderen per vrouw
5,0
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0 +---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1 980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2.050 2060
Beschikbaarheid van
zorgprofessionals
De vraag naar zorgverleners groeit met gemiddeld 2% per jaar.
Meer dan één op de tien mensen van de beroepsbevolking werkt in de zorg- en welzijn sector.
Hiervan is 78% vrouw en werkt parttime.
In 2025 zal bijna 22% van de beroepsbevolking in de zorg- en welzijn sector behoren te werken.
8
Zorgbehoeftige ouderen en
zorgende kinderen
2005
2030
-
lnterventies in de omgeving
voor gezonde keuzes
Figure 4.Maintaining functional capacity over the life course
-IQ
s::::: 0
v
:::::s LL.
Early Life
Growth and
Adult Life
Maintai n i ng hi ghest
possible level offunction
Disability threshold*
Age
Older Age
Maintaining independence and
preventing disability
Reha bilitation and ensuring
the quality of life
Source:Kalache and l<ickbusch,1997
•Dlanges in the environment can lower the disability threshold,thus decreasing the number of disabled people in a given com munity.
Meest voorkomende
chronische ziekten
Major chronic conditions affecting
older people worldwide
• Cardiovascular diseases
(such as coronary heart disease)
• Hypertension
• Stroke
• Diabetes
• Cancer
• Chronic obstructive pulmonary
disease
• Musculoskeletal conditions
(such as arthritis and osteoporosis)
• Mental health conditions
(mostly dementia and depression)
• Blindness and visual impairment
Note:Thecauses of disability in older age are similar for
women and men although women are more likely to report
musculoskeletal problems.
Source:WHO,1998a
Eenzaamheid
NRC 10 januari2015
Active ageing concept 1990 WHO
Active ageing is the process of optimizing
opportunities for
Health
Participation
Security
In order to enhance quality of life as people age
Need base Rights base
Determinants of active ageing
Reduction of risk for a disablement
Functional decline
Family care, Education
literacy
Physical activity, dental care,
medication use, adherence,
Coping / self efficacy
Indoor Environment,
Fall prevention
Uitdagingen
De dubbele ziektelast (acute -> chronic)
Toegenomen risico op beperkingen
Zorgverlening voor een verouderende populatie
De feminisering van ouderdom
Ethiek en ongelijkheid
Economie van een verouderende samenleving
Bedenken van een nieuw paradigma (passieve ->
actieve ouderen)
Benadering:
preventie en reductie
Preventie and effectieve maatregelen
Age-friendly, safe environments
Reductie van vermijdbare gehoorschade
Reductie en eliminatie van blindheid
Verlenen van gepaste oogzorg
Barrier-free living
Kwaliteit van leven
Benadering:
reductie van risico’s
Fysieke activiteit
Gezonde voeding
Mondzorg
Psychologische factoren
Adherentie
Medicatie (toegang tot veilige medicatie)
Gezondheid en leefomgeving
Intra individuele factoren
o.a. Leefstijl- en gedragsverandering;
activiteiten accommoderen
Extra individuele factoren
O.a. Medicatie; (Medische) zorg, revalidatie
Architectonische oplossingen
Lay-out, design, toegankelijkheid
Technologische oplossingen
apps: montioring (detectie-model); feedback
(service model)
Architectonische oplossingen
Langdurige zorg
Praktijkonderzoek Technologie Thuis Nu
Jaoqucll• c (38) Igotrow.·d met Wolter I moeder van Jesse (8) en Jart (9) Iwerk·
zaam In de ThulNorg
"Mi.in moeder i..; nd tar.htig gtwnrdn m
wount !!t=lulJrig no& in haar- ei&cn hui*.Biina tien joor gelcdcn o,·crll'Cd rn.ijn vader. Hij
wilde er zd:et van zijn dat mijn motder m
lang IIIU!)dijk i..n ln;:l hui,) kun blij"cn Witidf .tc
samen mter dan viiftis ja-31 hadden gtwoond
lJaarom hadden mi}R ouders aJ .iaren geleden
rq¢U.miju vrijUrut'lbW& b
kocht en dat Dl.ijn ouden bij hem inwoonden.
1k kom rt ttn gain met vijt kinderen:ik heb nogdri.c brocrscn ccnzu.s. We woncn, op
Mn brou lU, a.D.ema.al bij dkaar inde buurt. lk
bell het nakornert.)e. tom mt)ll vader op z.ijn
stedbed 1.d ,zci ldj lcgcu me:'Jc llluc:'l wd voor
oni m:am t<lrscn, hoor.' Die belofte ben tk
nagekomen.Na de dood van m1jn '-ader YCrandcrdccr VQQf mijn mOC'dc-r wcinig in haar woonsitu:atie,totdat7JC vijfja:a.r gcleden
boNtkanker ktcq. Zt wcrd bcstraald en had Wt van extreme botontkalkins, w.t. door
haa r llchaam u .s mH!'r in2akte. Ze hee-ft
ved p!jn m elke dag kan u minder.Nu koo.kt
:.e DC)S en klcic bcet;een dat i3 meteen ecn
vorm van be-zigheidstherapie voor ha:ar.Als ze
niks te doen heeft. duurt de dag lang.
Een kop kott1e Yooral al5 de pijn hevig is,ziet ze bet nitt
mecr z.itten.'lk wou maar dat.tk dood wU: U!gt u tl n- mtn met mijn hroer t'n 111
heb i.k de zorg voor moeder verdetld.Mijn zus
doel de srote boodschappcn en mijn brocr d!Yht ll!dtnnilf'n 1\c ondPrhnucf 11f' mn.
tactc-n met de aruea en het ziekenhub en ik
controlcer en bcst.c:l haar rncdicijncn.Elltt dag p ik bij mijn moeder lang>.om haar tt hdpm
me(douchenen haar m«<icijnen tegeven.
Zorgverlof Wij kinderen hebhen er nooit over gesproken: 'Alspaofmanietmeer: • · ··
w3$ niet rneer dan
:10urlen 7.llr l!':n. Vade:r 11':1
hard mocten werken en
:-wil dan 00 w
'Ikkan ei stellen dat
een kind Mijn mocdcr !xstft fled goed wat wij allc ml vnor h:tar cf(W"'n f"n 7pgt"Vl1: 1c grnOf'g:
'Ais ikfullieiDet had,dan hoefdc het voor mij nict mccr: 't'l'&t heb iknu. nog?'Zc bccft zo'n pijn; a!.u ten minuttn in dt: auto 7it, is 7-t al
pebroken. We zien haar steeds metr achteruit
deJmbloed.iDgen <'D moest ze \•ictr n.aar bet
z.iekenhuis.lk werd gebeld en d.an JS h.e.t.:h.u.p.
stad is nicts mis.Naturlijk is het mein de
fWIOJWv"Ti.' Jf jar "'f"l f'Pn<tt vffi gt'Wnrdt:n.
Er z.ijn dageD dat ik zelf nict lekker iD lll.ijn vel
7.!t.Dan blijf ik vij:f minuten e:n sa n£.O.r huis
Soms iitt dpirtf en pnat 2t. allt'en over
haar tiel zijn en de pijn.De enkeer kan 1:.
Om de dag beeft em morfinepleister nC)dig. goan. Ik denk 'WC ecns: wat oJs zestntks niets daar goed tcgC'n en de andere dDg denk iJc mz
Dang;t ik om Mlf n nur h:r tot, http
hew, drink em kop koffie en daarna ga ik naar mijn wcrk. Jkaercseld klcine boodschap
pm voor haar m we btllen elkaar dtgehjks.
Ell.t:Olhtcml ith de tdt:fvon gaat, wret ik t.lat
het nujn mocdn is.En '$ 3vonlb rood koffie hjd en voord:!t u.gaatJ.apen,preek. ik haar
ook.nug even We hcbbcn illtijd a.l a:n hechtc
!amilie gehlld. Ook v0<1rdat moOOer ztek werd,
Ji_ng it aJ voor hau naar de bank. om geld te
hal1 eu deed ik booJx.b< f'pcu VUUI h<t<tl.
68 4:JI05nargrici
mHr lean? Tic 1.nu ht-r mM ovtrmijn h:art k'un
r.en verkrijgcn om haa r caar een \'erplecgte·
hui.s te brtngm. Dan ncem ik haar lico.'Cr in
huis. En als de periode komt dat zij continu
rorg nodi& heeft en ht.1eimle naderl, neem ik -zorgverlof v;m mijn werk.
Altijd klaa1staan Mijn socw.le Ieven is wei b<'hoorlijk l'C:rundcrd. lk matt et altijd rekening mee houden dat ik
1.a.sJ uUjun.ucticr l1X mod. l.;.i.<tl!)t krn:g .«:
t'Vtn n·tt. \lf :r dar 7.tg ik haa rnooif, daJr.
voor heb ik te veel resptct \OOr haar.Dan ga it.
even winkc:le:n of in de tuin werkcn.Kan ik cr
daarna weer tegenaan. lk heb tr vrede met als
b: WU )lt:tvIL Ah ik. tic bOt:v«JI.C' IIU IIIOCt
lijden,_ Het lie&t tou ik willen d.J.t u lUker
na:ar bfil gaat en niet rrwr w.tkker wordt. Dat
bccft zc: vt:n.limd n<aldie: j.a.rcn."'
lnmi:ldds h«ft ons llet droevige bericht btrtiJ:t
dut de muuln van }UUJ ..r:line i:. oretlulw.
Technologie thuis nu
PROEFWONINGEN IN WOERDEN
Comfort & Safety - Vitale ouderen die meer comfort en vei hgh01d
in hun woonomgeving wensen:hoe kunnen zorgsector en installatoe·
techniek hen van dienst zijn? In Comfort & Safety IS dat de onder·
zooksvraag. Hierb1j gaat het zowel om voorzoeningen die in do toekomst
uit gozondheidsoogpunt nodig zijn, als voorzieningen die het wel zijn
verboteren. Comfort & Safety kwam mede tot stand door deinzet van
studenten van s tudentcn van de faculteiten Gezondheidszorg en Natuur
& Techn1ek
Mobility - Mensen dio een rolstoel of rollator gebruiken, stollen hoge
eisen aan de toegankelijkheid van de woning en aan het navogeren in
hu1s. Verder kan hoet bedoeni ngsgemak vanins.tallaties en sys temen het
wooncomfort sterk verhogen. Studenten denken mee over mogelijke
oplossingen.
low Vision - Wat zijn de eisen voor de woonomgeving van mcnscn met
een visuele beper1dng? lntelligentc verlichting, voor:z.ieningon voor
valpreventie en automatische waarschuwing van zorgverleners
bij inddenten zijn slcehts voorbeelden uit hot gevarieerde aanbod
van mogelijke toepassingon. Studenten Optometric en Orthoptic
werken mee aan oplossingon voor lowvisionproblemen.
Dementia- Mensen met dementia hebben vaak intensieve zorg
nodig, in con thuisomgeving die structuur en houvast biedt. Systemen
en
installaties moeten samen met het gebouw een omgeving c.reeren
die veiligheid biedt,maar ook toeganko l,ljkhedi , gebruikersgomak,
ontspannin.g en activerni g. Uitkomsten uit leer·onderzoeken naar val
preventie of het ontwerpen van een slimme keuken, komen van pas
biJ de ontwikkeling van Dementia.
COPO - Voor ouderen met (ch on sche) longz ekten is del ucht:kwaliteit
van groot belang. Monitoren van de gozondheid va n bewoner s op
afstand, eventueel gekoppeld aan meldingssystemen om zorgverleners
of hulpdiensten in te schakelen,kunnen belangrijke voorzioni ngen zijn
om mensen gezond i n hun eigen huis te Iaten Ieven. Onderzock naar
mobilite"tsproblemen ten gevo ge van COPD Ievert ook veel op voor de
ontwikkel ing van dot model.
loke- Het b1jbchor<-nde loket Tccnnolog•e Thws No 1 1S net
centr;ole annsprcekpunt
Plattegrond I U Dementia 2009;8(2):293-316 I
TTN Slaapkamer I:U
Kleinschalig wonen 1:u
Colour temperature Median scores of the seven buildings
(5000K = day light)
Healthy Living: Creëren van
een bezielende omgeving
BEZO project: met inzet van bouwfysische
factoren (licht, akoestiek) een bezielende
omgeving creëren in kleinschalige
woonvormen voor ouderen
Door: wensen en behoeften van bewoners,
familie en staf te identificeren
Verzamelen van visuele en auditieve data van
bewoners (oog- en gehooronderzoek en
dossieronderzoek
Observaties
Bezielende-Omgeving-in-de-Ouderenzorg
BEZO project: SSCF Voor
/< / . .!'.
BEZO project: SSCF Na
Verpleeg- en
verzorgingshuizen
Topaz, locatie Vlietwijk
Technologische oplossingen
Opdracht
Zijn er eHealth tools die je al dagelijks
gebruikt? Zo ja welke?
Schrijf max drie technologische applicaties op.
Geef de eventuele voor- en nadelen.
Telehomecare
eHealth of Telehealth
Uitwisseling van data tussen patiënt en
professional tbv de diagnose en management
van de gezondheidsconditie
Telemonitoring en /of telefonische begeleiding
Transmissie van data van vitale functies voor
real time telemonitoring
Beeld- en luisterverbinding
Barrières zorg op afstand
Toegang tot computers of computers
Beschikbare ondersteuning
Technologie generatie
Technische aspecten
Structuur van het gezondheidssysteem
Wet- en regelgeving
Educatie
Acceptatie door gebruikers
33
PETZ
Voorspellers voor het gebruik van eHealth
door professionals en ouderen
Ouderen 65 plus met een chronische ziekte
E-Panel (cliëntenorganisatie) N= 218 (183
voltooid)
Werving ouderenmarkt (hard copy)
Professionals werkend bij thuiszorg
Selectie door teammanagers
N = 207
Vragenlijsten en observaties
Bereidheid om eHealth te gebruiken
Professionals
Verwachte bruikbaarheid
voor de cliënt
Verwachte nut voor de
cliënt
Sociale invloeden
Verwachte kosten voor de
cliënt
Ervaring met eHealth
positieve attitude
Thijs Van Houwelingen, Ansam Barakat, Angelo Antonietti, Helianthe Kort
Using the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology to Explore Predictors for
the Use of Telehomecare by Care Professionals Pages1223 - 1228
DOI10.3233/978-1-61499-304-9-1223, 2013
Ouderen
Motivatie tot zelfzorg
Bruikbaarheid
Angelo Antonietti, Ansam Barakat, Thijs Van Houwelingen, Helianthe Kort
Remote Telecare in an Aging Dutch Sample: Critical Factors Predicting
Their Intention to Use
Pages 1229 – 1234 DOI 10.3233/978-1-61499-304-9-1229, 2013
NWR: Bereidheid gebruik
Telemonitoring
Telefonische vragenlijst in
Noordrijn-Westfalen in 2009
Jaarlijkse survey
N = 1993 ; Y 18 - 93
Bereidheid gebruik neemt af
bij ouderen en bij
Cardiovasculaire ziekten
Gezondheid status
beïnvloedde factor voor
bereidheid gebruik
eHealth in COPD Zorg
E-Health in COPD zorg; Optimalisatie
van de Utrechtse multidisciplinaire
COPD Zorg
Fysieke activiteit bij mensen met COPD
zo lang als mogelijk op hetzelfde niveau
behouden als na de revalidatie periode
Testfase:
gezonde personen
mensen in de revalidatie
Interventie studie mensen met COPD
thuis
eHealth in COPD Zorg
• Vormgeving in ontwikkeling door studenten digitale communicatie HU
eHealth in COPD Zorg
Kleinschalig wonen
met e-zorg
William D. Kearns PhD, James L. Fozard PhD, Marion Becker RN/PhD, Jan M. Jasiewicz PhD, Jeffrey D. Craighead PhD, Lori Holtsclaw BA, and
Charles Dion MA. "Path tortuosity in everyday movements of elderly persons increases fall prediction beyond knowledge of fall history, medication
use, and standardized gait and balance assessments." Journal of the American Medical Directors Association 13.7 (2012): 665.e7-665.e13.
Monitoring: valpreventie
------
:0 1: 0.50
Q.
0.25
0.00
11 12 13
Fractal 0 x 10
14 15
fIi.redi<temd lll lityof 1flll rge frlUI Dmea91rellfoc (x10 ) frornthe 7driortotheflll orrm·flll irliex event ltllifi!aJlfflt'llCeof Moul fl[
eTherapie
Monitoring
Decubitis preventie
High Tech for lives
Alma and technology
Opdracht uitkomst
Tot slot
Niet-farmaceutische interventies in de gebouwde omgeving
kunnen bijdragen bij het verlagen van gezondheidsrisico.
Wel meer evidentie hiervoor nodig.
eHealth kent veel toepassingsgebieden, maar is niet altijd
effectief gebleken
Barrières op het gebied van eHealth
Onvoldoende aandacht voor het gebruikersperspectief
(cliënt / professional)
Boodschap van: Charles Eugster
World Masters Rowing Champion 94-years old. “ We have confused illness with the process of aging, which can be thoroughly healthy. Illness is not a necessary part of aging.”
1:u
Contact:
Innovatie van zorgverlening
www.kenniscentrumivz.hu.nl
www.technologiethuisnu
www.thuiswonenmetdementie.nl
