Belgium at the Fair. Exile on Main Street will be published as episode 84 in the Series “Vlees & Beton” (Meat and Concrete), an issue under leadership of Mil De Kooning, of the Architecture & Urban Development department of the University of Ghent. It is the first time that the pavilions of Henry van the Velde will be discussed and illustrated in such detail. Research for the book was carried out in 10 archives and private collections in Belgium and the USA.

About the people who worked on this book

Ann BeSSeMAnS [designer]Ann Bessemans studied graphic design at the University College of PHL. Her graduation project was awarded a national prize. She teaches typography and graphic design at the PHL and is working on a PhD thesis at the Universities of Leiden and Hasselt, in association with the PHL. She has received a grant from Microsoft USA for her research, in which she develops typefaces for children with a visual impairment. Ann Bessemans speaks at congresses at home and abroad and since 2008 has been a designer for Vlees & Beton.

GeeRt BeKAeRt [author]Geert Bekaert is Professor emeritus at the Catholic University of Leuven and the technical University in eindhoven and has an Honorary Doctorate from Ghent University. He has pub-lished countless articles and forty-odd monographies on the criticism, theory and history of architecture, art and design and has produced many architectural films and exhibitions including Art Sacra (1958) and Bouwen in België (1971). He was the editor of Archis magazine and director of the Architectures+Recherches and Architectures+Documents series for the Mardaga publishing company. He has received several prizes for his influ-ential work, including the Pierre Bayle Prize (1972) and the Rotterdam Maaskant prize (1988). He was nominated in 2010 for the Cultuurprijs Architectuur by the Vlaamse Gemeen-schap. nine volumes of his Verzamelde opstellen (Collected essays) have so far appeared.

MIL De KoonInG [researcher + editor]Mil De Kooning is an engineer-architect and full professor in the Department of Architecture and Urban Planning at Ghent University. His PhD thesis was on the work of the Belgian modernist Willy Van Der Meeren (1997) and he is the author of many articles and books on postwar architecture and design. He has curated several exhibitions in Belgium and abroad, including Horta and After (1999-2005) and Moderne architectuur op Expo 58 (Modern Architecture on Expo 58) (with dr. Rika Devos, 2008). In 1984 Mil De Kooning founded the Vlees & Beton series of monographs on architecture and design, of which he is director. In 1999 he was awarded the first Geert Bekaert Prize.

JoHAnnA VAnDeMooRteLe [researcher + author]B.A. in Architecture and History of Art, University of Pennsylvania; M.Arch, University of Massachusetts, Amherst. She was editor of an Inventory of Landmark Monuments in northern Pakistan (2007). At the Guggenheim Museum in new York she is intern to the Assistant Curator of Architecture and Design as well as responsible for Architectural and Art Historical research, editing and writing. She did the curatorial coordination of “Contem-plating the Void”, an exhibition of close to 200 artists, architects and designers (2010). Liaison between artists and press.

[editor] Prof. Mil De Kooning - UGhent

[authors] Prof. em Geert Bekaert (KULeuven, tU eindhoven, Dr. hc UGent), Johanna Vandemoortele (Guggenheim Museum nY)

[design] Ann Bessemans

[research] Mil & Marleen De Kooning-Vandeputte, Johanna Vandemoortele

[replicas] architecture-engineering students at the University of Ghent

[technical publication details] 252 page four colour print

[size] w 21,6 cm; h 28,7 cm / hardcover

[retail price] € 39 / ISBn 97890 77833 148

[distribution] exhibitions International

AtoMIUMSquare de l’Atomium • AtomiumsquareB-1020 BRUXELLES • BRUSSELT. 02 475 47 77 • F. 02 475 47 79info@atomium.bewww.atomium.be/richmondMetro Station Heysel • Heizel (ligne / lijn / line 6)

tICKetS365/365 10.00-17.30

TARIFS • TOEGANGSPRIJZEN • ENTRANCE FEES (expo incluse / inbegrepen / included)

0-5 €0 / 6-11 €6 / 12-18 & > 65 €8adulte / volw. / adult €11étudiant • student €8prof. • leerkracht • teacher €9

Het boek Belgium at the Fair. Exile on Main Street documenteert de geschiedenis van de Belgische paviljoenen voor de Wereld-tentoonstellingen van Parijs 1937 en new York 1939-40. Beide gebouwen werden ontworpen onder leiding van Henry van de Velde, het monstre sacré van de moderne architectuur in België in het Interbellum. Het paviljoen van new York werd na afl oop van de Wereldten-toonstelling heropgebouwd op de campus van de Virginia Union University in Richmond, VA. na 70 jaar is dit gebouw aan een dringende renovatie toe. De uitgave van dit boek wil een bijdrage vormen aan het sensibiliseren hierom-trent. Het werd geproduceerd op uitnodiging van Jan Matthysen, Ambassadeur van België in Washington D.C. en van Herman Portocarero, Ambasadeur, Consul-generaal van België in new York.

Zowel in Parijs als in New York kreeg België een onwaarschijnlijk prominente en centrale locatie op de expo-site toebedeeld: in Parijs aan de voet van de eiffeltoren, in new York aan de Lagoon of Nations; in beide gevallen in een directe confrontatie met grootmachten als de USSR, Duitsland, Groot-Britannië en Frankrijk. De situering van het Belgische paviljoen op prestigieuze zichtloca-ties heeft niet geleid tot imponerende of ver-leidelijke architectuurbeelden. Van de Velde nam bewust een standpunt in tegen de bra-voure en monumentale representatie van de paviljoenen van de grootmachten. Anderzijds wilde hij ook afstand nemen van wat hij “expo-stijl” heeft genoemd: de frenetieke, oppervlakkig-modieuze vormen die op elke wereldtentoonstelling te vinden zijn, meestal in de commerciële secties. Het Belgische paviljoen wilde zich tussen deze twee extre-men situeren, “pal in het midden” (Geert Bekaert). Het wilde een ingetogen en ernstig gelaat tonen, een toonbeeld van “modern classicisme”. Dit standpunt was gebruikelijk voor de offi ciële gebouwen van de Belgische natie, maar het vormde ook een grondtrek in het werk van Van de Velde zelf. Het gematigde van dit standpunt en de architectuur die daar het gevolg van was - een delicaat en uitgewo-gen spel van volumes en materialen (Vlaamse terracotta-panelen, Waalse arduin en leisteen) - konden op heel wat waardering rekenen bij de toenmalige commentatoren. tegelijk werden de paviljoenen bekritiseerd omwille van hun gebrek aan durf en de relatieve saaiheid van de interieurs.

De Belgische paviljoenen van Parijs 37 en new York 39-40 waren opgevat als herbruikbare structuren. na afl oop van de

Wereldtentoonstelling van Parijs zou het paviljoen worden heropgericht op het Heysel-plateau in Brussel. Het zou daar dienst doen als een nationaal design centrum, onder de leiding van Henry Van de Velde. Door onenig-heid van de betrokken partijen is dat avontuur niet doorgegaan. na de New York World’s Fair was het de tweede Wereldoorlog die de terugkeer van het paviljoen naar de Heysel heeft verhinderd. om die reden werd het paviljoen als een “gift of friendship from Belgium” geschonken aan de USA. 27 Ameri-kaanse instituten gaven blijk van hun interesse voor het gebouw. De keuze viel uiteindelijk op de Virginia Union University, een Afro-Amerikaanse Universiteit in Richmond, Vir-ginia, waar op 9 juni 1941 de eerste steen werd gelegd voor het nieuwe leven van het Belgische paviljoen. Het gebouw zou huis-vesting bieden aan een gym / feestzaal met kapel, een bibliotheek en een “science building” met leslokalen en laboratoria. ook de 50 meter hoge toren werd heropgericht in Richmond, maar dan zonder de 35 beiaard-klokken die in new York te horen waren geweest. Het carillon was immers ten ge-schenke gegeven aan Stanford University in Palo Alto, uit erkentelijkheid jegens oud-president Herbert Hoover, een alumnus van deze Californische universiteit.

De “Belgian Friendship Building” werd in een gewijzigde vorm heropgericht in Richmond. De omsloten binnenkoer van new York werd een U-vormige open court in Richmond, enkele grote raampartijen werden dichtgemaakt en de sensuele curves van de koloniale sectie en het restaurant werden recht getrokken. Maar het gaat in essentie nog steeds om hetzelfde gebouw. Men kan zelfs beweren dat het gebouw op deze campus beter tot z’n recht komt dan op de expoterreinen van Flushing Meadows: het heeft een strenger maar tegelijk een opener voorkomen verkregen, waardoor het in een levendige dialoog kan treden met de be-staande, veelal neogotische gebouwen van de universiteitscampus. en ook de toren heeft erbij gewonnen: meer dan voordien vervult hij de rol van een symbolisch en expressief landmark.

Door de jaren heen heeft het gebouw de nodige veranderingen ondergaan, zowel in programma als in verschijningsvorm. tweemaal werd de toren van een andere bekleding voorzien. Sinds vele jaren wordt geijverd voor de renovatie van het gebouw (dat in 1969 opgenomen werd in het National Register of Historic Places). De stalen structuur is deels gecorrodeerd en tal van bekledingstegels zijn beschadigd, met onder meer vochtinfi ltratie tot gevolg. Belangrijke wandfresco’s van onder meer oscar Jespers zijn in sterke mate aangetast. De kostprijs van een totale renovatie bedraagt 13 miljoen dollar. In een eerste faze, van juli tot oktober 2011, zal de toren worden gerestaureerd.

Le livre Belgium at the Fair. Exile on Main Street documente l’histoire des pavillons belges pour les expositions universelles de Paris 1937 et de new York 1939-40. Les deux bâtiments ont été conçus sous la direction d’Henry van de Velde, le monstre sacré de l’architecture moderne en Belgique pendant l’Interbellum. Au terme de l’exposition uni-verselle, le pavillon dea new York a été reconstruit sur le campus de la Virginia Union University à Richmond, VA. Après 70 ans, il nécessite une rénovation de toute urgence. La parution de ce livre a pour but de participer à la sensibilisation à ce sujet. Cet ouvrage a été produit sur invitation de Jan Matthysen, Ambassadeur de Belgique à Washington D.C. et d’Herman Portocarero, Ambassadeur, Consul général de Belgique à new York.

tant à Paris qu’à new York, la Bel-gique s’est vue attribuer un emplacement central de premier plan sur le site de l’expo : à Paris au pied de la tour eiffel, à new York au Lagoon of Nations ; dans les deux cas, en confrontation directe avec de grandes puissances telles que l’URSS, l’Allemagne, la Grande-Bretagne et la France. La situation du pavillon belge à des endroits prestigieux n’a pas mené à des images architecturales imposantes ou séduisantes. Van de Velde s’est délibérément opposé au panache et à la représentation monumentale des pavillons des grandes puissances. D’autre part, il vou-lait également s’éloigner de ce qu’il appelait le “style expo” : les formes frénétiques, superfi -ciellement à la mode, qu’on trouve à chaque exposition universelle, généralement dans les sections commerciales. Le pavillon belge voulait se situer entre ces deux extrêmes, “juste au milieu” (Geert Bekaert). Il voulait montrer un visage réservé et grave, une architecture digne, une vitrine du “classi-cisme”. Durant l’Interbellum et dans la période d’après-guerre, ce point de vue était fréquent pour les bâtiments offi ciels de la nation belge, mais il constituait également un trait dominant dans le travail de Van de Velde. L’aspect modéré de ce point de vue et de l’architecture qui en a découlé - un jeu délicat et réfl échi de volumes et de matériaux (panneaux de terracotta fl amande, pierre de taille et ardoise wallonnes) - a été grandement apprécié par les commentateurs de l’époque. Parallèlement, les pavillons étaient critiqués pour leur manque d’audace et pour la monotonie rela-tive des intérieurs.

Les pavillons belges de Paris 37 et new York 39-40 ont été conçus comme des structures réutilisables. Au terme de l’expo-

sition universelle de Paris, le pavillon aurait dû être reconstitué sur le plateau du Heysel à Bruxelles pour servir de centre national du design sous la direction d’Henry Van de Velde. Mais cette aventure a pris fi n suite à un désaccord entre les parties concernées. Après le New York World’s Fair, c’est la Deuxième Guerre Mondiale qui a empêché le retour du pavillon au Heysel. Par conséquent, le pavillon a été offert aux États-Unis en signe d’amitié. 27 instituts américains ont exprimé leur intérêt pour le bâtiment. Le choix s’est fi nalement porté sur la Virginia Union University, une université afro-améri-caine de Richmond, en Virginie, où la première pierre du pavillon belge a été posée pour sa nouvelle vie le 9 juin 1941. Le bâtiment devait abriter une salle de gym / fête avec une chapelle, une bibliothèque et un “science building” avec des classes et des laboratoires. La tour de 50 mètres de haut a également été réinstallée à Richmond, mais sans les 35 cloches de carillons qu’on pouvait entendre à new York. en effet, le carillon a été offert à l’Université de Stanford à Palo Alto, en signe de reconnaissance envers l’ancien président Herbert Hoover, élève de cette université californienne.

Le “Belgian Friendship Building” a été reconstruit à Richmond avec quelques modifi cations. La cour intérieure fermée de new York est devenue une cour ouverte en U à Richmond, plusieurs baies vitrées ont été fermées et les courbes sensuelles de la section coloniale et du restaurant sont deve-nues droites. Mais il s’agit essentiellement du même bâtiment. on peut même affi rmer que le bâtiment est davantage mis en valeur sur ce campus que sur les terrains d’expo-sition de Flushing Meadows : il a acquis une allure plus stricte mais plus ouverte, si bien qu’il peut entrer dans un dialogue animé avec les autres bâtiments généralement néogo-thiques du campus universitaire. La tour a aussi gagné au change : elle remplit plus que jamais le rôle de point de repère sym-bolique et expressif.

Au fi l des ans, le bâtiment a subi les transformations nécessaires. La tour a été munie d’un revêtement différent à deux re-prises. Depuis de nombreuses années, les voix s’élèvent pour rénover le bâtiment (repris en 1969 dans le National Register of Historic Places). La structure métallique est partielle-ment corrodée et de nombreuses dalles de revêtement sont endommagées, ce qui aug-mente l’infi ltration d’humidité. D’importantes fresques murales d’oscar Jespers notamment sont fortement touchées. Le coût d’une réno-vation totale s’élève à 13 millions de dollars. La tour sera restaurée durant une première phase, de juillet à octobre 2011.

the book Belgium at the Fair. Exile on Main Street documents the history of the Belgian pavilion at the World exhibition in Paris in 1937 and new York in 1939-40. Both buildings were designed under leadership of Henry van de Velde, the monstre sacré of modern architecture in Belgium in the Interbellum. After the World exhibition, the new York pavilion was reconstructed on the campus of the Virginia Union University in Richmond, VA. After 70 years, this building is in urgent need of renovation. the publica-tion of this book will contribute towards raising awareness in this regard. It was produced in invitation by Jan Matthysen, Belgian Ambassador in Washington D.C. and by Herman Portocarero, Ambassador, and Belgian Consul-General in new York.

Both in Paris and in new York, Belgium was allocated an unlikely prominent and central location at the expo-site : In Paris at the foot of the eiffel tower, in new York at the Lagoon of Nations ; in both cases in immediate confrontation with superpowers like the USSR, Germany, the UK and France. the location of the Belgian pavilion in presti-gious visual locations did not lead to imposing or seductive architecture. Van de Velde opposed the imposing and monumental representations of the pavilions of the super-powers on purpose. He also wanted to distance himself from what he called “expo-style” : the frenzied, superfi cial forms that can be found at every World exhibition, mostly in the commercial sections. the Belgian pavilion wanted to be situated between these two extremes, “right in the middle” (Geert Bekaert). the idea was to show a subdued and straight face, stately architecture, a paragon of “modern classi-cism”. the idea was, in the Interbellum and in the post-war period, customary for offi cial buildings of the Belgian nation, but it also formed a blueprint of Van de Velde’s own work. the balance between this point of view and the resulting architecture - a deli-cate and balanced game between volumes and materials (Flemish terracotta-panels, Walloon bluestone and slate) - could count on much appreciation by the commentators at the time. At the same time, the pavilions were criticized because of their lack of daring and the relative boring interiors.

the Belgian pavilion in Paris 37 and new York 39-40 were conceived to be re-usable structures. After the World exhibition in Paris, the pavilion would be re-erected on the Heysel plateau in Brussels. there it

would serve as a national design centre, under the supervision of Henry Van de Velde. Because of discord between the parties involved, this adventure had to fail. After the New York World’s Fair, it was the Second World War that prevented the pavilion’s return to the Heysel. Because of this, the pavilion was donated as a “gift of friendship from Belgium” to the USA. 27 American Institutions were interested in the building. It was eventually decided to give it to the Virginia Union University, an Afro-American University in Richmond, Virginia, where the fi rst stone was laid on 9 June 1941, to start the new life of the Belgian pavilion. the building would provide accommodation for a gym / festival hall with chapel, a library and a “science building” with classrooms and laboratories. the 50 meter high tower was also re-erected in Richmond, but with-out the 35 bells that would have been heard in new York. the bells were after all donated to the Stanford University in Palo Alto, in recognition of ex-president Herbert Hoover, an alumnus of this Californian University.

The “Belgian Friendship Building” was re-erected in Richmond in an altered form. the enclosed inner-courtyard of new York became a U-shaped open court in Richmond, some large window features were closed up and the sensual curves of the colonial section and the restaurant were straightened out. But essentially, it still concerned the same building, the same source of inspiration. one could even state that the building could be appreciated more on this campus than at the exhibition site at Flushing Meadows : It had acquired a more stern, yet at the same time a more open appearance, therefore generating a lively dialogue between the existing, mostly neo-gothic buildings of the University. the tower also benefi ted from this : more than ever, it fulfils the role of a symbolic and expressive landmark.

over the years, the building had to endure the necessary changes. twice, the tower was given another coating. the renovations of the building (included in the National Register of historic Places in 1969) have been on the cards for many years now. the steel structure is partly rusted and many of the coating tiles were damaged, resul-ting in moisture infi ltration, amongst other. Important wall frescos of amongst other oscar Jespers were badly damaged. the cost price of a total renovation amounts to 13 million dollar. the tower will be restored in the fi rst faze, from July to october 2011.