โดย James Montierแปลและเรยบเรยง ดร.กศยา ลฬหาวงศ

¾ÄµÔ¡ÃÃÁáÅÐ ÔµÇÔ·ÂÒ¡ÒÃŧ·Ø¹

ÇÔ¸Õ·Õè¨ÐäÁ‹à»š¹ÈѵÃÙµÑÇÌҢͧµÑÇàͧ

THE LI

TTLE BOOKBEHAVIORAL INVESTING

The Little Book of Behavioral Investingเรอง : พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

เขยน : James Montier

แปลและเรยบเรยง : ดร.กศยา ลฬหาวงศ

บรรณาธการบรหาร : เอกสทธ หสสรงส

บรรณาธการ : ณชชา หสสรงส

พสจนอกษร : อจราภรณ รอดเกลยง

ศลปกรรมปก/รปเลม : bluepixel

ISBN : 978-616-91628-6-5

FP - 15 - 0658 - 7 6 5 4 3 2 1

Copyright © 2010 by John Wiley & Sons, Ltd.

Thai language translation copyright © 2015 by Fidelity Publishing Co., Ltd.

All rights reserved.

จดพมพโดย : ส�านกพมพ ฟเดลลต บรษท ฟเดลลตพบลชชง จ�ากด

9/32 หม 3 ซอยราชภกด ถนนสตรวทยา 2

แขวงลาดพราว เขตลาดพราว

กรงเทพมหานคร 10230

โทรศพท 084-332-9735

www.fidelitypublishing.com

www.facebook.com/fpbook

email : info@fp.co.th

จดจ�าหนายโดย : บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด (มหาชน)

เลขท 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา

เขตบางนา กรงเทพมหานคร 10260 โทรศพท 02-739-8000

พมพท : บรษท ดานสทธาการพมพ จ�ากด

บทนา หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

บทท 1 ทามกลางอารมณ โกรธ

บทท 2 ใครบางทหวาดกลวตลาดเลวราย?

บทท 3 มองโลกในแงดเสมอ

บทท 4 ทาไมไมม ใครเชอคนเหลาน?

บทท 5 การคาดการณท ไรประโยชน

บทท 6 ขอมลมากเกนไป

บทท 7 ปดโทรทศนท ไรสาระ!

บทท 8 ปลอยวาง

บทท 9 ทามกลางคนทเชอในภาวะตลาดหมและภาวะตลาดกระทง

บทท 10 เรองชวนหลงใหล

6

18

23

31

39

52

64

74

79

87

99

สารบญ

บทท 11 ครงนมนแตกตาง

บทท 12 ถกดวยเหตผลทผด หรอผดดวยเหตผลทถก

บทท 13 อนตรายของการลงทนแบบ ADHD

บทท 14 ในความคดของตวเลมมง

บทท 15 ตองรจงหวะขาย

บทท 16 กระบวนการ กระบวนการ กระบวนการ

สรป หนทางสหายนะทเตมไปดวยความตงใจด

108

121

127

137

147

161

171

เปนไปไดอยางไรทผมจะเขยนหนงสอทเกยวกบตวคณ? ทงทเราไมม

โอกาสพบกนและผมกไมรจกคณมากพอทจะเขยนเรองราวเกยวกบตวคณ!

ค�าตอบงายๆ คอ คณเปนมนษย (เวนแตหนงสอเลมนจะสามารถเสนอ

ขายไปยงดาวนพเคราะหอนๆ บางทนอาจเปนสวนหนงของการมองโลกใน

แงดอยางสดขวของผม) และมนษยเรากมแนวโนมทจะตกหลมพรางทาง

อารมณซงความจรงขอนกเกดขนในการลงทนเชนเดยวกบทเกดขนในการ

ด�าเนนชวต อนทจรง เบน เกรแฮม (Ben Graham - บดาแหงการลงทนแบบ

หนคณคา) เคยกลาววา “ปญหาทยงใหญของนกลงทนและศตรทรายกาจ

ทสดของพวกเขากคอตวของพวกเขาเอง”

สงทยนยนพฤตกรรมทเปนอนตรายของนกลงทนเหลานกคอผลงาน

วจยประจ�าปของดลบารซงวดผลตอบแทนทนกลงทนไดรบจรงแทนทจะ

วดผลตอบแทนจากดชน เชน ดชน S&P 500 นอกจากนยงรวบรวมจ�านวน

ครงทนกลงทนตงใจจะซอหรอขายในตลาดอกดวย ผลทไดไมสวยงามนก

บทนา

หนงสอเลมนéเปšนเรองเกÂวกบตวค³ค³คอÈตรตวรŒา¢องตวเอง

6

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

ในรอบ 20 ปทผานมาดชน S&P 500 ใหผลตอบแทนโดยเฉลย 8 เปอรเซนต

ตอป ในขณะทการลงทนในชวงเวลาเดยวกนของผบรหารกองทนทมการ

ซอขายบอยๆ ใหผลตอบแทนโดยเฉลยต�ากวา 1 หรอ 2 เปอรเซนตตอป

ซงคณอาจจะคดวานกลงทนรายบคคลทลงทนในกองทนหนคงจะไดรบผล

ตอบแทนโดยเฉลย 6–7 เปอรเซนตตอป แตในความเปนจรงแลวนกลงทน

ทลงทนในกองทนหนเคยไดรบผลตอบแทนโดยเฉลยเพยง 1.9 เปอรเซนต

ตอปเทานนซงเปนผลจากการซอและขายในชวงจงหวะทแยทสด แนนอน

ดเหมอนวาค�าพดของ เบน เกรแฮม ทวา “เราคอศตรตวรายของตวเองอยาง

แทจรง” คงจะถกตอง

ขาวดกคอมนไมจ�าเปนตองเปนแบบนเสมอไป เราสามารถเรยนร

ทจะตดสนใจใหดขนได ซงไมงายแตกเปนไปได “หนงสอพฤตกรรมและ

จตวทยาการลงทน” เลมน จะน�าคณไปพบกบความทาทายทางพฤตกรรมและ

หลมพรางทางอารมณ ซงเราจะไดเรยนรวธทนกลงทนระดบโลกบางคน

จดการกบอคตทเกดจากพฤตกรรม (Behavioral Biases - ความล�าเอยง

หรอความเอนเอยงทเกดจากพฤตกรรมโดยทวไปของคนเรา : ผแปล) ทจะ

ฉดใหผลตอบแทนจากการลงทนลดลงและหวงวาคณจะสามารถเรยนร

ไดจากประสบการณของพวกเขาและไดรบผลตอบแทนทดขนและมผล

ขาดทนทนอยลงอยางตอเนอง

บทเรยนทส�ำคญทสด

เมอไหรกตามทผมบรรยายวชาจตวทยาเชงพฤตกรรมผมจะสงเกต

เหนวาผฟงการบรรยายจะสามารถจดจ�าหรอจ�าแนกความผดพลาดทาง

อารมณ (Mental Mistake - ความผดพลาดทเกดขนเนองจากจตใจหรอ

อารมณของผตดสนใจทไมหนกแนนหรอไมปกตหรอมปจจยอนๆ มากระทบ

จตใจ: ผแปล) ทผมก�าลงบรรยายไดแตสวนใหญพวกเขาจะสามารถจดจ�า

7

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

หรอจ�าแนกความผดพลาดของผอนไดมากกวาความผดพลาดของตวเอง

มนมกจะเปนบลทเปนผสงค�าสงซอขายหรอพททเปนผบรหารพอรตโฟลโอ

เสมอทมอคตมากกวาทจะเปนตวเรา และดเหมอนเราจะมจดบอดดานอคต

เสมอ (Bias Blind Spot - จดออนทจะมองขามหรอมองไมเหนความผด

พลาดของตวเองเนองจากความอคต: ผแปล)

ตวอยางเชน การส�ารวจทใหคนอเมรกนกลมหนงประเมนวาคน

อเมรกนโดยทวไปมแนวโนมทจะมความผดพลาดทางอารมณอยางไร

และพวกเขาเองมแนวโนมทจะผดพลาดในเรองเดยวกนนนอยางไร? แลว

จดบอดดานอคตกปรากฏขน ผเขารวมการส�ารวจคดวาคนอเมรกนโดย

ทวไปจะมความผดพลาดทางอารมณมากกวาพวกเขา

อยางไรกตาม หลกฐานทเคยเกบรวบรวมเมอสามหรอสทศวรรษท

ผานมาแสดงวา ในบางเวลาอารมณหรอจตใจจะมผลกระทบตอการตดสน

ใจของคนเรา ดงนนบทเรยนทส�าคญทสดทผมอยากจะแบงปนกบทกคน

กคอ อคตและความผดพลาดทก�าลงพดถงในหนงสอเลมนมแนวโนมทจะ

กระทบเราทกคน

ท�าไมเราตองทนทกขหรออดทนตออคตทเกดจากพฤตกรรมเหลาน?

ค�าตอบกคอ ความจรงทวาสมองของคนเราถกกลอมเกลาหรอหลอหลอม

ดวยกระบวนการของววฒนาการเชนเดยวกบสงอนๆ รอบตวเรา แตจ�าไว

วา ววฒนาการหรอการเปลยนแปลงนนเกดขนตงแตยคน�าแขงและสมอง

คนเรากถกออกแบบมาเปนอยางดส�าหรบสภาพแวดลอมทเราตองเผชญ

เมอกวา 150,000 ปกอน (ทงหญาสะวนนาในแอฟรกา) ซงอาจจะไมคอย

เหมาะกบยคอตสาหกรรมเมอประมาณ 300 ปกอน และบางทอาจจะไม

เหมาะส�าหรบยคขอมลขาวสารทเราอาศยอยในปจจบนนเลย

ดกลาส อดมส คนเขยนหนงสอ Hitchhikers Guide to the Galaxy

กลาววา “คนทเหนดวยกบความคดเหนทวาการท�าผดพลาดในการปนลง

จากตนไมครงแรกนนมจ�านวนเพมขนเรอยๆ และบางคนกลาววาแมจะม

8

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

ประสบการณทไมดจากความผดพลาดในการปนตนไมครงแรก แตแนนอน

มนไมใชครงสดทาย”

อทธพลของ Star Trek

นกจตวทยาแนะน�าวา วธทดทสดทจะคดถงการท�างานของสมอง

มนษยคอจนตนาการวา เรามระบบคดทแตกตางกนสองระบบ ส�าหรบแฟน

ภาพยนตรเรอง Star Trek (ภาพยนตรผจญภยในอวกาศ: ผแปล) ระบบทง

สองอาจจะอธบายไดดวยลกษณะหรออปนสยของดอกเตอรแมคคอยและ

มสเตอรสปอค แมคคอยเปนมนษยทควบคมไมไดและอารมณจะมอทธพล

ตอการด�ารงชวตเสมอ ในทางตรงขาม สปอค สามารถยบยงและอดกลน

อารมณ ใชตรรกะและเหตผลในการตดสนใจ สปอค กคอ มนษยพนธหนง

ทใชชวตดวยเหตผลและตรรกะโดยไมมอารมณเขามาเกยวของ

เราขอเรยกสมองสวนทเปนแมคคอยวาระบบเอกซ (X-System) ซง

โดยพนฐานแลวการตดสนใจจะใชอารมณเปนหลก อนทจรงระบบเอกซ

ถอวาเปนวธทไมถกตองแมขอมลขาวสารจะเขาสกระบวนการตดสนใจ

โดยผานเขาสระบบเอกซเปนล�าดบแรกซงเปนไปเองและไมตองใชความ

พยายาม โดยทวไปการตดสนใจดวยระบบเอกซจะอยบนพนฐานของความ

คนเคย ความเคยชน และความใกลชด (ในทนท) ทางลดทางอารมณหรอ

ความรสกทรวบรดเชนนท�าใหระบบเอกซสามารถบรหารขอมลขาวสาร

พรอมๆ กนจ�านวนมากแตในแงของประสทธภาพ ระบบเอกซเปนระบบท

“สนองความพงพอใจ” อยางผวเผนซงพยายามจะใหค�าตอบทถกตองใน

ระดบหนง (มากกวาจะถกตองแมนย�า) ระบบเอกซจะนาเชอถอและใชได

ผล อาจจะตองภาวนาใหมนเปนเชนนน

เราขอเรยกสมองสวนทเปนสปอควาระบบซ (C-System) ซงจะ

ประมวลผลขอมลขาวสารทมตรรกะมากกวา ระบบนตองใชความพยายาม

9

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

อยางมากโดยวธการเชงตรรกะของกระบวนการแกปญหานจะคอยๆ ตด

ประเดนตางๆ ออก อยางไรกตาม วธนจะสามารถด�าเนนการไดทละหนง

ขนตอนเทานน (เชนเดยวกบกระบวนการเชงตรรกะอนๆ) ดงนนการบรหาร

จดการขอมลขาวสารดวยวธนจงชาและเปนขนเปนตอนทตอเนอง ความนา

เชอถอและถกตองเปนจรงของระบบซจงตองอาศยหลกฐานและตรรกะ

แนนอน! เมออานถงตรงนเราคงคดวาเราคอสปอคแตในความเปน

จรงการกระท�าของเราสวนใหญเกดจากระบบเอกซมากกวาทเราคดหรอ

ยอมรบ ความจรงกคอ บอยครงทเราจบลงดวยการเชอปฏกรยาทางอารมณ

ทแสดงออกเปนครงแรก และมเพยงบางครงเทานนทเราจะน�าเอาระบบซมา

ใชทบทวนการตดสนใจ ตวอยางเชน เมอเทาเราสะดดกอนหนหรอหวของ

เราไปชนคาน (ซงเกดขนในบานไดงาย) เราจะโทษหรอสาปแชงวตถเหลา

นนทงทในความเปนจรงมนไมสามารถจะหลกเลยงความผดพลาดทเราเอง

เปนผกระท�าไดเลย!

นกประสาทวทยาพบวาสมองสวนทเชอมโยงกบระบบเอกซม

พฒนาการมายาวนานกวาสมองสวนทเชอมโยงกบระบบซมาก กลาวคอ

เราพฒนาความตองการทางอารมณกอนทจะพฒนาการความตองการใน

เชงตรรกะหรอการใชเหตผล ซงอาจจะฟงดแปลกแตจากตวอยางจะชวยให

คณเหนประเดนไดชดเจนขน ลองสมมตวา ผมวางกลองแกวซงเตมไปดวย

งไวบนโตะทอยตรงหนาคณและขอใหคณชะโงกหนาและจองมองงเหลา

นนหากงฉกขนมาคณกจะกระโดดถอยหลงทนท (แมคณจะเปนคนไมกลว

งกตาม)

เหตผลทเกดปฏกรยาเชนนกคอ ระบบเอกซของคณตอบสนองเพอ

ท�าใหคณปลอดภย ในความจรงสญญาณจะถกสงมาทนททสมองรบรการ

เคลอนไหวของง สญญาณจะถกสงไปสองทศทางทแตกตางกนคอ ทางต�า

(Low Road) และทางสง (High Road) ทางต�าเปนสวนหนงของระบบเอกซ

ซงจะสงขอมลตรงไปยง Amygdala (สมองสวนกลางทรบรเกยวกบความ

10

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

กลวและความเสยง) สมองสวนนจะตอบสนองอยางรวดเรวและบงคบ

รางกายใหกระโดดถอยหลง

สญญาณอกสวน (ไปตามทางสงหรอ High Road) จะสงขอมลไป

ทางวงจรยาวทเปนสวนหนงของระบบซซงจะน�าขอมลไปประมวลผลดวย

ความพนจพเคราะหและประเมนภยคกคามทเปนไปได ระบบนจะชใหเหน

วาระหวางคณกบงนนมกระจกกนอย แตถงตอนนคณกมปฏกรยาตอบโต

ไปเรยบรอยแลว จากมมมองของการเอาตวรอดปฏกรยาเชงบวกทผดพลาด

นนดกวาปฏกรยาเชงลบทผดพลาดอารมณจงถกออกแบบมาใหชนะตรรกะ

หรอเหตผล

คณคอสปอคหรอแมคคอย?

แนนอน ในหลายๆ โอกาสเรากใชระบบคดทงสองระบบ อนทจรง

มหลกฐานบงชวาคนทมระบบเอกซบกพรองอยางรนแรงจะไมสามารถ

ตดสนใจไดเลย ผลกคอเขาจะนอนทงวนเพอครนคดถงความเปนไปไดโดย

ไมมการกระท�าใดๆ เกดขนจรง

อยางไรกตาม ในมมมองการลงทน จะเปนการดทสดถาเราน�าระบบซ

มาใช โชคดทเราสามารถทดสอบใหเหนวาการลบลางระบบเอกซนนท�าได

งาย เชน เฟรดเดอรค แหงมหาวทยาลยเยล (เคยท�างานท MIT) ไดออกแบบ

การทดสอบดวยค�าถามงายๆ 3 ขอเพอตรวจสอบผลผลตของระบบเอกซซง

มประสทธภาพดกวาการทดสอบไอควหรอการท�าคะแนนในการสอบ SAT

(การทดสอบความรเพอศกษาตอ) ทใชวดความสามารถของระบบซ ค�าถาม

ทงสามเหลานเรยกรวมกนวา Cognitive Reflection Task (CRT)

11

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ค�าถามทง 3 ขอมดงน :

1. ไมเบสบอลและลกบอลมราคารวมกนเทากบ 1.10 เหรยญ โดย

ไมเบสบอลมราคาแพงกวาลกบอลหนงเหรยญ ดงนนลกบอล

หนงลกจะมราคาเทาไหร?

2. ถาใชเครองจกร 5 เครอง ผลตเครองมอ 5 ชนในเวลา 5 นาท

หากใชเครองจกร 100 เครอง ผลตเครองมอ 100 ชน จะตองใช

เวลาเทาไร?

3. กลางทะเลสาบมกอบวกอหนง ทกวนบวกอนจะมขนาดใหญขน

เปนสองเทา ในเวลา 48 วนบวกอนจะปกคลมพนททะเลสาบ

ทงหมด จะตองใชเวลานานเทาไหรบวกอนจงจะปกคลมพนท

ครงหนงของทะเลสาบ?

ค�าถามแตละขอดเหมอนจะงายแตโชคไมดทตอบไมถกและไมงาย

อยางทคด แตกระนนกสามารถหาค�าตอบทถกตองไดหากใชวธคดทงาย

และรวดเรว ค�าตอบทไดในค�าถามท 1 คอ 0.10 เหรยญ แตหากใชเหตผล

หรอตรรกะงายๆ ค�าตอบทถกตองคอ 0.05 เหรยญ

ไมเบสบอล 1 อน + ลกบอล 1 ลก = 1.10 เหรยญ

ไมเบสบอล 1 อน - ลกบอล 1 ลก = 1.00 เหรยญ

ไมเบสบอล 2 อน = 2.10 เหรยญ

ไมเบสบอล 1 อน = 1.05 เหรยญ

ดงนน ลกบอล 1 ลก = 0.05 เหรยญ

ในค�าถามท 2 ปฏกรยางายๆ จะตอบในทนทวา 100 นาท แตหาก

ค�านวณโดยละเอยด จะเหนวาเครองจกร 5 เครองสามารถผลตเครองมอได

5 ชน ก�าลงการผลตทแทจรงคอเครองจกร 1 เครอง ผลตเครองมอ 1 ชนในเวลา

5 นาท ดงนนเครองจกร 100 เครองจะผลตเครองมอ 100 ชนในเวลา 5 นาท

12

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

สดทาย ค�าถามท 3 ค�าตอบทคนทวไปมกจะตอบผดคอ 24 วน หรอ

ครงหนงของ 48 วน อยางไรกตาม ในแตละวนบวกอนจะมขนาดใหญขน

เปนสองเทา ดงนนวนกอนทบวจะปกคลมพนททะเลสาบทงหมดบวกอนก

จะปกคลมพนทครงหนงของทะเลสาบ ค�าตอบทถกตองจงเปน 47 วน

อยากงวลไปเลยหากคณตอบค�าถามขอใดขอหนงผดหรอผด

ทงหมด เพราะไมใชคณคนเดยวทตอบผด ขอเทจจรงจากการทดสอบ

คนประมาณ 3,500 คน เฟรดเดอรคพบวามเพยง 17 เปอรเซนตเทานนท

สามารถตอบค�าถามไดถกตองทง 3 ขอ และมคนทตอบค�าถามไมถกเลย

มากถง 33 เปอรเซนต! กลมทมผลงานดทสดคอนกศกษา MIT (กลมนมคน

ทตอบค�าถามถกทงสามขอเพยง 48 เปอรเซนตเทานน) ผมไดน�าค�าถาม

เหลานไปทดสอบนกลงทนมออาชพ (ผบรหารกองทน เทรดเดอร และ

นกวเคราะห) จ�านวน 600 คน ผลคอมเพยง 40 เปอรเซนตเทานนทตอบ

ค�าถามถกทง 3 ขอ ในขณะท 10 เปอรเซนตตอบค�าถามไมถกเลย

สงเหลานบอกอะไรกบเราบาง? มนบอกเราวามนษยมแนวโนมทจะ

ใชระบบเอกซในการตดสนใจและมกจะไมตรวจสอบดวยระบบซทมเหตผล

หรอตรรกะมากกวา ผมพบวาจ�านวนค�าถามของเฟรดเดอรคทคณสามารถ

ตอบไดถกตองนนมความสมพนธกบจดออนทเกยวกบอคตเชงพฤตกรรม

อนๆ ของคณอยางมากเชน การเกลยดความสญเสย อนรกษนยมเกนไป

และความไมอดทน ส�าหรบคนทตอบค�าถามไมถกเลยดเหมอนจะมอคตท

ชดเจนกวาคนทตอบค�าถามถกทงสามขอ

ในกรณทคณตอบค�าถามถกทงสามขอและก�าลงคดจะหยดอาน

หนงสอเลมน ผมอยากจะเตอนคณวามอคตอกสองประการทส�าคญมาก

ซงดเหมอน CRT ยงไมครอบคลม ในการทดสอบ CRT ไมวาคณจะตอบ

ค�าถามไดดเพยงใด กยงมแนวโนมทคณจะเผชญกบหลมพรางหรอกบดก

ทางอารมณเหลาน เชน อคตทเกดจากการมองโลกในแงดเกนไป ความ

มนใจหรอเชอมนเกนไป และอคตจากการมหลกฐานยนยนซงจะขยาย

ความสงเหลานในบทตอไป

13

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ระบบเอกซทไมมกำรตรวจสอบ

เราใชระบบเอกซชวยแกปญหามากทสดเมอไร? ค�าถามนถก

วเคราะหโดยนกจตวทยาและผลทไดคอแนวโนมการคดดวยระบบเอกซจะ

เพมขนภายใตเงอนไขเหลาน

• เมอปญหามความยงยากและซบซอน

• เมอมขอมลไมครบ คลมเครอ และเปลยนแปลงตลอดเวลา

• เมอเปาหมายไมชดเจน มการปรบเปลยน และมการแขงขน

• เมอมความกดดนสง ไมวาจะเปนเพราะมเวลาจ�ากด หรอ

มผเกยวของจ�านวนมาก

• เมอการตดสนใจขนกบการมปฏสมพนธกบบคคลอน

ตอนนแมผมจะไมรจกคณแตกเปนไปไดวาผลของทกการตดสนใจ

มแนวโนมทจะอยภายในเงอนไขเหลานนอยางนอยหนงหรอมากกวาหนง

ประเภท แนนอนการตดสนใจเกยวกบการลงทนกมลกษณะเชนเดยวกบ

การตดสนใจอนๆ

วอเรน บฟเฟตต หนงในนกลงทนทยอดเยยมทสดในโลกเคยกลาว

วา นกลงทนตองหดเรยนรทจะควบคมระบบเอกซของพวกเขา “หากคณม

ระดบไอควสงกวาระดบ 100 ความส�าเรจในการลงทนกไมมความสมพนธ

กบระดบไอควหรอความฉลาด และหากคณมความฉลาดเทาๆ กบคนทวไป

สงทคณตองการกคออารมณทจะควบคมสงกระตนทมผลเสยตอพฤตกรรม

การลงทนทเกดจากบคคลอน”

แตกอนทจะสรปวาเราสามารถแกไขขอบกพรองทางพฤตกรรมได

ทงหมด เราตองเขาใจวาการควบคมตวเอง (ความสามารถในการยบยง

ความตองการหรอความอยากของเรา) กเหมอนกลามเนอ หลงจากใชแลว

14

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

กตองใหเวลาในการเสรมสราง ซอมแซม เพออธบายเรองนใหเขาใจชดเจน

ขน ลองพจารณาการทดสอบตอไปน

คณถกหามไมใหรบประทานอาหารกอนออกก�าลงกาย 3 ชวโมง (อน

ทจรงเปนชวงเวลาทคณตองงดอาหารกลางวนอยแลว) และเมอคณมาถง

หองทดสอบ คณจะถกจดใหอยในกลมใดกลมหนงใน 3 กลม

กลมแรกจะถกน�าไปในหองทอบอวลไปดวยกลนคกกชอกโกแลตชพ

ทเพงอบเสรจใหมๆ โดยในหองจะมถาดวางอย 2 ใบ ถาดใบแรกเตมไปดวย

คกกชอกโกแลตชพทเพงอบเสรจใหมๆ สวนถาดอกใบเตมไปดวยหวผกกาด

ซงคนกลมนไดรบอนญาตใหรบประทานหวผกกาดมากเทาทอยากจะรบ

ประทาน แตถกหามไมใหรบประทานคกก คนกลมทสองโชคดกวาหนอย

หนงตรงหนาพวกเขามถาดวางอย 2 ใบซงบรรจอาหารเหมอนกบกลมแรก

แตกลมนไดรบอนญาตใหรบประทานคกกได สวนคนกลมทสามจะถกน�า

ไปในหองทวางเปลา

หลงจากนน 10 นาท คนทงสามกลมกถกยายไปรวมกนในอกหอง

หนงเพอท�าบททดสอบทยากบทหนงคอใหวาดรปทรงตางๆ แตมเงอนไขวา

หามลากเสนทบซอนเสนเดมและหามยกปากกาออกจากกระดาษ

คณคดวา ในการทดสอบคนแตละกลมจะปฏบตอยางไร? กลมทถก

หามไมใหรบประทานคกกหอมกรนแตไดรบอนญาตใหรบประทานเฉพาะ

ผกกาดจะเลกท�าการทดสอบเหลอจ�านวนนอยกวาครงหนงของคนอกสอง

กลม (มเพยงครงหนงเทานนทตงใจ เพราะมปญหามากมาย!) ก�าลงใจของ

พวกเขาลดลงเนองจากถกหามไมใหรบประทานคกก

ผลการทดสอบเหลานบงชวา การพงพาก�าลงใจเพยงอยางเดยวนน

เปนเรองยาก การถกหามไมใหรบประทานคกกชอกโกแลตอาจน�าไปสการ

ตดสนใจลงทนทไมด ก�าลงใจเพยงอยางเดยวจงไมเพยงพอทจะตานทาน

อคตเชงพฤตกรรมได

วอเรน บฟเฟตต เคยกลาววา “การลงทนเปนเรองเรยบงายแตไม

15

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

งาย” กลาวอกนยหนงคอ วธการลงทนทมประสทธภาพควรจะเรยบงายแก

การเขาใจ ซอสนทรพยในราคาทต�ากวามลคาทแทจรง (Intrinsic Value)

และขายเมอราคาซอขายเทากบหรอสงกวาราคายตธรรม (Fair Value)

อยางไรกตาม อคตเชงพฤตกรรมทเรามนนมแนวโนมทจะขดขวางไมใหเรา

ท�าในสงทรวาควรท�า เชนท เซธ คลารแมน ตงขอสงเกต:

นกวเคราะหหลกทรพยแมจะไมทงประเทศแตกเปน

สวนใหญจะสามารถจดจ�าหนงสอ Intelligent Investor ของ

เบนจามน เกรแฮม และเขารวมการประชมสามญประจ�าป

ผถอหนของ วอเรน บฟเฟตต สม�าเสมอ แตคนสวนใหญก

พบวาตวเองไมสามารถตานทานตอหนรอนๆ ทเสนอขาย

ตอประชาชนเปนครงแรกหรอหนไอพโอ (Initial Public

Offerings – IPO) หรอกลยทธการลงทนตามแนวโนมหรอ

กระแสนยม นอกจากนยงพบวาการซอขายรายวนและการ

วเคราะหทางเทคนคโดยการดกราฟราคาหนกยงคงเปนสง

เยายวนใจคนสวนใหญ และนกวเคราะหหลกทรพยจ�านวน

มากกยงมปฏกรยาทมากเกนไป กลาวโดยสรป แมแต

นกลงทนทไดรบการฝกฝนมาเปนอยางดกยงท�าผดเหมอน

ทเคยท�ามาโดยตลอดและดวยเหตผลทไมเคยเปลยนแปลง

นนคอ พวกเขาฝนมนไมได

ทางเลอกกคอ ปลกฝงพฤตกรรมทดกวาลงในวธการลงทนของ

คณ ในบทตอไป ผมจะแจกแจงอคตเชงพฤตกรรมทเปนอนตรายทสดและ

ความผดพลาดทางอารมณ จตใจบางประการทพบโดยทวไปซงพบไดมาก

ทสดจากนกลงทนมออาชพ ผมจะบอกวธจ�าแนกหลมพรางหรอกบดกทาง

อารมณเหลานดวยการวเคราะหสาเหตเชงจตวทยาของความผดพลาด

16

บทนำ� หนงสอเลมนเปนเรองเกยวกบตวคณ

จากนนจะแสดงใหเหนสงทคณสามารถท�าไดเพอปกปองพอรตโฟลโอของ

คณจากสงทจะบนทอนผลตอบแทนการลงทนของคณ พรอมกนนเราจะ

ไดเรยนรวธฝาฟนของนกลงทนชนเยยมของโลกบางคนเพอพฒนาวธการ

ลงทนของพวกเขาใหเกดความผดพลาดเชงพฤตกรรมนอยทสด

เปดหนาตอไป แลวเราจะเรมตนการเดนทางเขาสความคด จตใจ

ของคณ กาวแรก ความโกรธ ความฉนเฉยว!

17

การนกถงอารมณในชวงเวลาทแตกตางไมใชสงทมนษยสนทด หากตง

ค�าถามในชวงเยนวนหนงวาในอนาคตเราจะปฏบตตวอยางไร เราคงนกไม

ออกวาจะแสดงออกอยางไรโดยเฉพาะเมออยทามกลางความรนแรงของ

อารมณ การไมสามารถคาดการณพฤตกรรมในอนาคตของตวเองภายใต

ความตงเครยดทางอารมณนเรยกวา ความแตกตางหรอชองวางของความ

สามารถในการเขาใจความรสกในชวงเวลาทแตกตางกนหรอชองวางของ

ความสามารถในการหยงร (Empathy Gap)

เราทกคนลวนเผชญกบ Empathy Gap ตวอยางเชนหลงจากเพงรบ

ประทานอาหารมอใหญเสรจ คณจะไมนกถงความหวอก เชนเดยวกนคณ

กไมควรไปซอของทซเปอรมารเกตในขณะทก�าลงหว เพราะคณจะซอมาก

เกนไป

ตอนนลองจนตนาการวาคณเดนหลงเขาไปในปาและขณะทก�าลง

คนในเปสะพายหลงคณพบวาไมไดน�าทงน�าและอาหารมาดวย อะไร

เµรยมµÑว วางá¼น áลÐกíาËนดกลยØท¸�ล‹วงËนา

บทท 1

ทามกลางอารม³âกรธ

18

บทท 1 ทามกลางอารมณ โกรธ

จะเลวรายเชนนน! ค�าถามคอ คณจะเสยใจอะไรมากกวา ระหวางการไมได

น�าอาหารหรอไมไดน�าน�ามาดวย?

นกจตวทยาตงค�าถามเดยวกนนกบคนสองกลมซงหลงจากตอบ

ค�าถามนแลวพวกเขาจะไดรบน�าหนงขวด กลมแรกถกถามกอนทจะเรมออก

ก�าลงกายทโรงยมและอกกลมถกถามทนททออกก�าลงกายเสรจหากบคคล

เหลานปนคนทสามารถคดถงอารมณในชวงเวลาทแตกตาง (Emotional

Time Traveller) ชวงจงหวะเวลาทถามค�าถามนจะไมมผลใดๆ อยางไร

กตาม สงทนกวจยคนพบกลบไมเปนเชนนน โดย 61 เปอรเซนตของคนท

ถกถามค�าถามนกอนออกก�าลงกายคดวาพวกเขาเสยใจทไมไดน�าน�ามา

ดวยมากกวา แต 92 เปอรเซนตของกลมคนทถกถามค�าถามนหลงจากเพง

ออกก�าลงกายเสรจตอบวา พวกเขาเสยใจทไมไดน�าน�ามาดวยมากกวา!

ตวอยาง Empathy Gap ทผมชนชอบมาโดยตลอดมาจากการ

ทดสอบของ แดน อรล (เพอนผม) และจอรจ ลอวเวนสตน พวกเขาขอ

ใหผชาย 35 คน (เหตผลทตองเปนผชายเพราะการทดสอบนคอนขางจะ

โจงครม) ดภาพกระตนทางเพศจากเครองคอมพวเตอรพกพาทหอหมดวย

พลาสตกบางๆ เพอความสภาพผมจงขามค�าถามบางขอ แตยงคงถาม

ค�าถามเกยวกบพฤตกรรมทพอจะพดได เชน การตกนและการมด

ประเดนค�าถามคอ ใหพวกเขาจดอนดบความพงพอใจทมในแตละ

พฤตกรรมขณะอยในสถานการณทเยอกเยน (ตอหนาผทดสอบคนอนๆ คลาย

ในหองเรยน) จากนนจะใหผเขารวมการทดสอบกลบบานแลวใหประเมนภาพ

เหลานนใหมในบรรยากาศสวนตวภายในบานตวเอง โดยใหบรรยายสงท

ท�าใหพงพอใจโดยละเอยดในขณะทก�าลงเพลดเพลนตามล�าพง

ในสถานการณทเยอกเยนระดบการเราอารมณหรอความตนเตน

โดยเฉลยอยท 35 เปอรเซนต อยางไรกตามระดบความตนเตนจะพงขนถง

ระดบ 52 เปอรเซนต เมอผชายเหลานดภาพในหองสวนตว ซงเพมขนมากถง

17 เปอรเซนต ซงเปนผลมาจากความรนแรงของอารมณหรอความตนเตน!

19 19

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

อนตรำยของกำรผลดวนประกนพรง

ในการศกษาวธทเราจะสามารถตอสกบ Empathy Gap (ชองวาง

ของความสามารถในการหยงร) เราตองศกษาอนตรายของการผลดวน

ประกนพรงเสยกอน ซงท�าใหคณทกขทรมานแสนสาหส เมอรวามงานตอง

ท�าแตคณกเลอนมนออกไปนานเทาทจะท�าได

สมมตคณถกวาจางใหตรวจตนฉบบบทความ ซงแตละฉบบม

ประมาณ 10 หนา โดยม 3 ทางเลอก ทางเลอกแรกคณสามารถก�าหนดเวลา

และสงบทความไดทละฉบบ หรออาจสงบทความทงหมดในนาทสดทาย

กอนถงก�าหนด หรออาจจดสงตนฉบบแตละฉบบตามเวลาทก�าหนดไวลวง

หนา คณจะเลอกทางเลอกไหน?

คนสวนใหญ (แนนอน! รวมทงตวผม) เลอกทจะสงบทความทงหมด

ในนาทสดทาย อยางไรกตาม เราคงใหเหตผลวา ฉนจะท�างานทบานแลว

คอยสงตนฉบบทงหมดในเวลาทอยากสง

โชคไมดทการตดสนใจเชนนมองขามนสยการผลดวนประกนพรง

ของเรา (สงทคนตรวจตนฉบบหนงสอคนเคยด!) เรามกจะเรมตนดวยความ

ตงใจทจะเรงท�างานใหเสรจ แตกมบางอยางเกดขนอยางหลกเลยงไมได

แผนทวางไวเปนอยางดจงถกรบกวนและทสดเรากจะท�างานทงหมดในนาท

สดทาย

นกจตวทยาพบวา การก�าหนดเวลาเปนสงทมประสทธภาพมากทสด

โดยนกวจยแบงคนเปนสามกลมและมอบหมายใหพวกเขาท�างานภายใต

เงอนไขหนงในสามดงกลาวขางตน พบวา กลมทถกก�าหนดใหท�างานตาม

ก�าหนดเวลาเทาๆ กน จะผดพลาดมากทสดแตสงงานลาชานอยทสด กลม

ทเลอกท�างานตามก�าหนดเวลาของตวเอง จะผดพลาดนอยกวาแตกสง

งานชากวาเกอบสองเทา อยางไรกตาม กลมทมผลงานแยทสดคอกลมทรอ

จนถงนาทสดทายจงคอยสงงานทงหมดกลมนมความผดพลาดนอยกวาอก

20 20

บทท 1 ทามกลางอารมณ โกรธ

สองกลมมาก แตสงงานลาชากวากลมทท�างานตามก�าหนดเวลาทเทาๆ กน

ถงเกอบสามเทา การทดสอบครงนแสดงวา อาวธทเราควรมเพอตอสกบ

กบดกเชงพฤตกรรมของ Empathy Gap และการผลดวนประกนพรงกคอ

การใหค�ามนสญญาไวลวงหนา (Pre-commitment)

อ�ำนำจของกำรใหค�ำมนสญญำลวงหนำ

ในฐานะนกลงทน เราสามารถท�าอะไรเพอปองกนตวเองจากหลม

พรางหรอกบดกของอารมณในชวงเวลาทแตกตางเหลานไดบาง? ค�าตอบ

คอ การเตรยมตวและการใหค�ามนสญญาลวงหนา นกลงทนควรเรยนรท

จะปฏบตตาม 7P’s: การวางแผนทดเยยมและการเตรยมตวเพอปองกน

ผลงานทไมด (Perfect Planning and Preparation Prevent Piss Poor

Performance) กลาวอกนยหนง เราควรวจยการลงทนดวยตวเองในขณะท

อยในภาวะปกตทปราศจากอารมณและมเหตผล และในขณะทมเหตการณ

ตางๆ เกดขนในตลาดไมมากนก และใหค�ามนสญญาลวงหนา (ตงใจแนว

แน) วาจะปฏบตตามการวเคราะหและขนตอนทก�าหนดไว

เซอร จอหน เทมเปลตน นกลงทนผเปนต�านานและผบกเบกธรกจ

กองทนรวมเปนตวอยางทดเยยมของการปฏบตตามขนตอนน เขาโดงดง

จากค�าพดทวา “ชวงทมองโลกในแงรายทสดคอเวลาทดทสดในการซอและ

ชวงทมองโลกในแงดทสดกคอชวงเวลาทดทสดส�าหรบการขาย” มบางคน

ไมเหนดวยกบค�าพดน อยางไรกตาม เมอ “ทกคนก�าลงวนวายกบการขาย

อยางหมดหวง” มนกเปนการยากทจะตานทานกระแสแลวท�าการซอ ความ

ยากล�าบากนกคอความหมายทแทจรงของ Empathy Gap

ลอเรน ซ. เทมเปลตน หลานของ เซอร จอหน กลาวถงกลยทธท

คณลงของเธอเอาชนะอปสรรคนไวในหนงสอของเธอทชอ Investing the

Templeton Way

21 21

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

มนเปนความทาทายทางจตวทยาอยางมากทจะยน

หยดในชวงทมการเทขายอยางรนแรง วธหนงทคณลงจอหน

ใชรบมอกบสถานการณนคอ ตดสนใจซอกอนทจะเกดการ

เทขาย ในชวงเวลาทเขาบรหารกองทน Templeton เขาจะม

“รายชอหนเปาหมาย” ของบรษททเขาเชอวามผลประกอบ

การดแตราคาสงเกนไป... บอยครงทเขายนยนค�าสงทจะซอ

หนทอยในรายชอหนเปาหมายนกบโบรคเกอรเมอมเหตผล

บางประการทท�าใหตลาดเทขายจนหนเหลานมราคาลดลง

ถงระดบทเขาคดวาหนเหลานราคาถก

แมตวอยางของการใหค�ามนสญญาหรอตงใจไวลวงหนาจะขดกบ

Empathy Gap ซงเปนทรจกกนด แตกเปนสงทควรน�าไปก�าหนดเปนสวน

หนงของกลยทธการลงทนของคณ เซอร จอหน รวาวนทตลาดหรอหนลด

ลง 40 เปอรเซนต เขาอาจจะไมมวนยมากพอทจะสงซอ แตการท�าค�าสง

ซอไวลวงหนาจะท�าใหการซอในขณะทเผชญกบการเทขายอยางหมดหวง

ท�าไดงายขน วธนไมซบซอน แตเปนวธก�าจดอารมณออกจากสถานการณ

ทมประสทธภาพสงมาก

22 22

ลองมาเลนเกมงายๆ กนหนอย เรมตนคณไดรบเงน 20 เหรยญโดย

มเงอนไขดงน เกมมทงหมด 20 รอบ กอนเรมเลนเกมในแตละรอบจะม

การถามวาคณจะลงทนหรอเลนเกมไหม? ถาคณตอบตกลงกตองลงเงน

1 เหรยญ จากนนจงโยนเหรยญ หากเหรยญออกดานหวคณจะไดรบเงน

2.50 เหรยญ แตหากเหรยญออกดานกอยคณกจะเสยเงน 1 เหรยญนน

ตอนนมสองสงทควรรเกยวกบการเลนเกมน ประการแรก ซงอาจ

เปนสงทชดเจนทสดคอหากพจารณาผลทางคณตศาสตรคณจะไดเปรยบ

ในการลงทนทกรอบกลาวอกนยหนง ในแตละรอบคณจะไดมากกวาเสย

มลคาทคาดวาจะไดในแตละรอบคอ 1.25 เหรยญ (2.50 x 0.5 = 1.25) ซง

ตลอดเกมอาจจะมมลคารวมกนประมาณ 25 เหรยญ (1.25 x 20 = 25) อน

ทจรงคณมโอกาสทจะไดเงนนอยกวา 20 เหรยญเพยง 13 เปอรเซนตเทานน

ซงกคอเงนทไดรบตงแตตอนเรมตนนนเองหากคณตดสนใจไมเลนเกมเลย

และเกบเงนจ�านวนนไว ประการทสอง ผลลพธในรอบกอนจะไมมผลกระทบ

ลงทØนเ¾ม เมอ¶Ùกทíาã˵กãจกลÑว

บทท 2

ใครบŒางทหวาดกลวตลาดเลวรŒาÂ?

23

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ตอการตดสนใจลงทนหรอเลนเกมในรอบตอไป เพราะเหรยญเหลานไมม

หนวยความจ�า

อยางไรกตาม เมอนกวจยท�าการศกษาเกมนกลบพบพฤตกรรมบาง

อยางทแปลก โดยแบงผเลนเกมเปน 3 กลม กลมแรกเปนกลมพเศษทสมอง

ไดรบความเสยหาย ซงคนเหลานจะไมมความรสกกลว ผเลนกลมทสอง

คอ คนทวไปเหมอนผมและคณซงสมองไมไดรบความเสยหายใดๆ กลมท

สามเปนกลมคนทสมองไดรบความเสยหายแตเปนสมองสวนทไมเกยวกบ

กระบวนการดานอารมณความรสก (รวมทงความกลว)

คณคดวากลมไหนจะเปนกลมทท�าไดดทสด? ไมแปลกใจเลย! กลม

ทท�าไดดทสดคอ กลมทสญเสยความรสกกลวนนเอง พวกเขาตดสนใจ

เลนเกมสงถง 84 เปอรเซนตของจ�านวนรอบ ในขณะทกลมปกตตดสนใจ

เลนเกมเพยง 58 เปอรเซนตของจ�านวนรอบ และกลมทมความเสยหาย

ของสมองสวนทไมเกยวกบความกลวตดสนใจเลนเกม 61 เปอรเซนตของ

จ�านวนรอบ

กลมทสญเสยความรสกกลวมความไดเปรยบในเกมหลงจากทพวก

เขาเสยเงนอยางเหนไดชด หลงจากเกมดงกลาวกลมนจะตดสนใจเลมเกม

มากกวา 85 เปอรเซนตของจ�านวนรอบ (ซงเปนพฤตกรรมทคอนขางนา

พอใจ) แตกตางจากอกสองกลมทแสดงพฤตกรรมไมเหมาะสมอยางชดเจน

อนทจรงความรสกเจบปวดหรอความกลวนคอกลวทจะเสยเงนแมเพยง

1 เหรยญ คนสองกลมนจงตดสนใจเลนเกมนอยกวา 40 เปอรเซนตของ

จ�านวนเกมหลงจากเกมทพวกเขาเสยเงน (แพ)

คณอาจจะคดวาเมอเวลาผานไป คนเราจะเรยนรจากความผด

พลาดและทสดจะเลนเกมนไดดขน แตโชคไมดทสถานการณออกมาแตก

ตางจากทคดมาก เมอนกวจยแบง 20 เกมนเปน 4 กลม กลมละ 5 เกม

พวกเขาพบวากลมทสญเสยความกลวจะลงทนสม�าเสมอตลอดทงสกลม

แตกลมปกตจะเรมตนใน 5 เกมแรกดวยการตดสนใจเลนเกมประมาณ 70

24 24

บทท 2 ใครบางทหวาดกลวตลาดเลวราย?

เปอรเซนตและจบดวยการตดสนใจเลนเกมนอยกวา 50 เปอรเซนตใน 5 เกม

สดทาย และเกมยงนานการตดสนใจของพวกเขากยงแย

คณอาจจะแปลกใจวาผมเลาเรองนท�าไม แนนอน มนสามารถ

เปรยบเทยบไดกบพฤตกรรมของนกลงทนทเกดขนในชวงทตลาดซบเซา

(Bear Market) เหตการณขางตนแสดงใหเหนวาความกลวท�าใหคนมอง

ขามหรอไมสนใจหนราคาถกทมอยในตลาด โดยเฉพาะอยางยงหากพวก

เขาเคยขาดทนมากอนยงตกอยในสถานการณเชนนนานเทาไรการตดสน

ใจของพวกเขากจะยงแยลงเทานน

แนนอน เกมนถกออกแบบมาเพอแสดงใหเหนวาการรบความเสยง

จะใหผลตอบแทนทดแตหากเกมกลบตรงขามการรบความเสยงกจะใหผล

ตอบแทนทแยกลมทผเลนปกตจงไดรบผลตอบแทนทดกวากลมทสญเสย

ความกลว อยางไรกตาม การออกแบบเกมขางตนมความคลายคลงอยาง

มากกบภาวะซบเซาในตลาด (Bear Market) ซงเตมไปดวยหนราคาถก และ

มแนวโนมทจะใหผลตอบแทนทดในอนาคต

กำรขำดสตและพฤตกรรม

เมอเรวๆ นมการศกษาเชนเดยวกบเกมดงกลาวขางตนแตจะ

ประเมนจากระดบการใชความคดระบบเอกซของบคคล (ส�าหรบคนทสนใจ

รปแบบการทดสอบ ใชวธการประเมนตนเองดวยการตอบวาเหนดวยหรอไม

เหนดวยกบประโยค 8 ประโยค เชน “ผมจะตดสนใจท�าตามใจตวเอง (ความ

รสก)” “ผมเชอมนในสญชาตญาณของตวเอง” และ “ผมมสญชาตญาณท

ไมคอยด” แทนทจะใชวธทางการแพทยเหมอนวธ CRT ทใชในบทท 1) ซง

สนนษฐานวา หากมการสญเสยความสามารถทางสมอง เชน มปญหาใน

การควมคมตนเอง คนทพงพาระบบเอกซมกจะไดรบความเสยหายจากการ

ตดสนใจทผดพลาดเมอพวกเขาถกบงคบใหใชความสามารถในการควบคม

25 25

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ตวเองทขาดหายไปกลาวอกนยหนง คนทใชระบบคดทรวดเรวและรวบรด

(X-System Thinking) จะสญเสยการควบคมตวเองเรวกวาคนทใชระบบคด

แบบทมตรรกะ (C- System Thinking ความคดระบบซ)

การศกษาครงนกระท�าโดยใหคนกลมหนงท�าบททดสอบทเรยกวา

Stroop test ซงเปนบททดสอบทคนชอบเลนเกมฝกสมองรจกเปนอยางด

แมจะไมรจกชอกตาม เกมนจะแสดงชอสและใหผเลนเอยชอของสทใชเขยน

ชอสแทนทจะเอยชอสตามทเขยน เชนค�าวา “แดง” ทเขยนดวยหมกสฟา ค�า

ตอบทถกตองคอ “ฟา” ซงตองใชสมาธและความตงใจอยางมากในการผาน

Stroop Test

ในการเลนเกมนผเลนจะไดทดสอบเลนเกมนกอน (คนไมเคยผาน

Stroop Test) ทงคนทใชระบบเอกซและระบบซจะทดสอบในลกษณะ

เดยวกนพวกเขาจะตดสนใจเลนเกมหรอลงทนประมาณ 70 เปอรเซนตของ

จ�านวนครง (ซงยงคงเปนระดบทไมนาพอใจ)

อยางไรกตามผลลพธทไดแตกตางกนอยางมากเมอผเลนไมสามารถ

ควบคมความกลวและอารมณ (เชน หลงผาน Stroop Test) คนทใชระบบซ

ยงคงท�าไดดคอตดสนใจเลนเกมหรอลงทน 78เปอรเซนตของจ�านวนครง

แตพวกทใชระบบเอกซจะท�าไดคอนขางแยพวกเขาจะตดสนใจเลนเกม

หรอลงทนเพยง 49 เปอรเซนตของจ�านวนครงเทานน! ซงแสดงถงอนตราย

ของการพงพาความสามารถเฉพาะตวเพอเอาชนะสงขดขวางการตดสนใจ

(อารมณ)

26 26

บทท 2 ใครบางทหวาดกลวตลาดเลวราย?

กำรรกษำอำกำรอมพำตชวครำวหรอกำรชะงก (Temporary Paralysis)

ในเดอนมนาคม 2009 ดชน S&P ลดลงถงระดบต�าสดในรอบ

ทศวรรษและตลาดลดลงประมาณ 57 เปอรเซนตจากระดบสงสดในปลาย

ป 2007

ผมเฝาดในขณะทดเหมอนตลาดใกลจะลมสลาย ไมมอะไรทจะ

ท�าใหมองโลกในแงรายไดมากไปกวาความเชอของนกลงทน เหตการณ

นท�าใหผมรสกอยางไร? อนทจรงมนนาตนเตนมาก ไมใชเพราะผมเปน

คนผดปกตทชอบความหายนะ (อาจเปนไปได) แตเปนเพราะตลาดก�าลง

มราคาถกเหมอนทผมเคยเขยนในบทความ Mind Matters ในตนเดอน

มนาคม 2009 วา “ซอตอนทราคาถก หากไมแลวจะซอเมอไร?” มขอโตแยง

วา มลคาตลาดลดลงถงระดบทเราไมเคยเหนในรอบ 20 ถง 30 ป แนนอน

การประเมนมลคาไมใชเหตผลทดหรอไมดส�าหรบการซอหน (หนราคาถก

สามารถถกลงไดอกเสมอ) แตในเดอนมนาคมผมมนใจวานเปนโอกาสทด

ในการซอส�าหรบนกลงทนระยะยาว

ไมไดมผมเพยงคนเดยวทคดเชนน เจเรม เกรแฮม หวหนาฝาย

กลยทธของ GMO ไดเขยนไวดงน:

เมอวกฤตถงจดสงสด คนทเคยมเหตผลจะเรมท�านาย

จดจบดวยขอมลมากมายทแมนย�าอยางนากลวจนท�าใหคณ

ขาดความระมดระวงและสขมรอบคอบ ทกครงทราคาลดลงจะ

ยงท�าใหความตองการเงนสดเพมขนจนกระทง (เหมอนทพวก

เราเคยมประสบการณในป 1974) เกด “Terminal Paralysis”

(อมพาตรายแรงหรอการหยดนง) คนทลงทนมากเกนไปจะ

เกดอาการชอกจนท�าอะไรไมถกไดแตภาวนา ส�าหรบบางคน

27 27

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ทดเหมอนฉลาดหลกแหลมและถอเงนสดจ�านวนมากกไม

อยากเสยเงนงายๆ เชนกน ดงนนตางคนตางเฝาดและรอคอย

ความเฉอยจงคอยๆ กอตวจนเปนก�าแพง สงทเกดขนคอคนท

มเงนสดจ�านวนมากจะพลาดโอกาสในการท�าก�าไรเมอตลาด

ฟนตว

ยาเพยงขนานเดยวทจะรกษา “Terminal Paralysis”

คอ ตองมแผนตอสส�าหรบการลงทนครงใหมและตองยด

มนในแผนนน เนองจากทกปฏบตการตองสามารถเอาชนะ

อาการอมพาตหรอการนง (Paralysis) สงทผมแนะน�ากคอ

ลงทนนอยครงแตครงละมากๆ ไมใชลงทนนอยๆ หลายๆ ครง

การลงทนครงเดยวในจ�านวนมหาศาลทระดบราคาต�าๆ เปน

สงทด แตหากเราไมกลาเสยงการลงทนหลายครงในจ�านวน

มากกอาจจะปลอดภยกวา

มนส�าคญมากทจะตองมเหตผลทชดเจนส�าหรบสง

ทคณจะลงทนอยางเตมท หากไมมแผนการลงทนทดกควร

เตรยมคณะกรรมการของคณ (ตวคณกเชนกน) ใหสนใจ

ลงทนในขณะทตลาดก�าลงตก คณตองท�าใหพวกเขาเหน

ดวยอยางรวดเรว กอนทความเลวรายจะเกดขน... และ

สดทายตองตระหนกวา ตลาดจะยงไมฟ นเมอเหนแสงท

ปลายอโมงคมนจะเรมฟนเมอทกอยางมดสนท แตเงามดจะ

เรมลดนอยลงกวาวนกอน

เซธ คลารแมน หวหนาของ Baupost ซงเปนนกลงทนแบบหนคณคา

ทเกงมาก เขยนไวเหมอนกนวา

28 28

บทท 2 ใครบางทหวาดกลวตลาดเลวราย?

ความโกลาหลทรนแรง การขายดวยความตน

ตระหนก (Panic Selling) ทเกดขนอยางกระทนหน จงเกอบ

จะเปนไปไมไดทผขายจะตดสนใจดวยขอมลทด อนทจรงเมอ

เหตการณเกดขนซ�าแลวซ�าเลา ท�าใหแนใจวาการตดสนใจ

ของพวกเขาไมไดใชหลกการพนฐานการลงทนเลย ในขณะ

ทรอใหตลาดถงจดต�าสด (ราวกบวามนจะรแนชดวาจะมา

ถงเมอไร) ความอยากลองและโอกาสในตลาดมกจะยวยวน

ใจเสมอ กลยทธนไดรบการพสจนมาเปนเวลานานแลววาม

ขอบกพรองอยางมาก จากขอมลในอดต จดทต�าสดหรอจด

วกกลบจะมปรมาณการซอขายทเบาบาง และผซอรายอนๆ

จะเขามาแขงกนมากขนเมอตลาดเรมมนคงและเศรษฐกจ

เรมฟนตว ยงกวานนราคาจะปรบเพมขนจากจดต�าสดอยาง

รวดเรว ดงนนนกลงทนจงตองลงทนทามกลางความเจบ

ปวดในภาวะทตลาดซบเซา (Bear Market) ดวยตระหนกวา

สถานการณอาจจะแยลงไปอกกอนทจะดขน

ค�าแนะน�าของแกรนแธมและคลารแมนเปนอกตวอยางของพลง

ของการใหค�ามนสญญาลวงหนา ซงไดกลาวแลวในบทท 1 “แผนการตอส

ส�าหรบการลงทนใหม” กคอ การก�าหนดตารางหรอการใหค�ามนสญญาไว

ลวงหนาเพอรองรบ Empathy Gap ทเรามกจะตองเผชญ และยงชวยก�าจด

Fear-Induced Terminal Paralysis (อาการอมพาตทเกดจากความกลว)

ทมแนวโนมจะน�าเราไปสหายนะ

ในชวงวนหยดเมอสองสามปกอนผมถามทางกบคนในทองถน ค�า

ตอบทไมคอยเปนประโยชนของเขาคอ “ผมคงไมเรมตนจากทน!” อยางไร

กตาม เมอพดถงการลงทน เราสามารถมจดเรมตนทแตกตางกนได เชน

ทคลารแมนเขยนไววา “หนงในกลยทธเพอยดมนในความคดทมเหตผล

29 29

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ตลอดเวลาของเรากคอ การมงมนทจะหลกเลยงแรงกดดนทจะน�าไปสการ

ตดสนใจทผดพลาดบอยครงทเราอธบายเทคนคทจะบรรลวตถประสงคน

วา เตมใจทจะถอเงนสดเมอไมมโอกาสลงทนทนาสนใจตองมวนยในการ

ขาย อดทน และหลกเลยงการลงทนดวยหน” คลารแมนพยายามลดจดออน

ทเกดจาก Empathy Gap (ชองวางของความหยงร) และความกลวทน�าไป

สการตดสนใจทผดพลาด ดวยการก�าจดสงทจะกดดนการตดสนใจในชวง

เวลาทยงยาก เรยนรจากตวอยางของเขาและพยายามก�าจดสงทกดดนการ

ตดสนใจออกไปจากพอรตโฟลโอของคณ

30 30

ขอผมถามค�าถาม 3 ขอ ไมตองกลววาจะเปนค�าถามทมลกเลนเหมอน

ในบทน�า

1. คณขบรถเกงกวาคนทวไปไหม?

2. คณท�างานเกงกวาคนทวไปไหม?

3. คณมเพศสมพนธดกวาคนทวไปไหม?

หากคณเหมอนคนสวนใหญ ค�าตอบของค�าถามเหลานของคณกจะ

คลอยตามคนทวไป แตหากผมขอใหตอบค�าถามโดยการยกมอกจะมสภาพ

บรษทานหนงยกทงสองมอส�าหรบค�าถามท 3 (ซงสวนตวผมคดวานเปน

ความมนใจทมากเกนไป แตเราจะพดถงเรองนในบทตอไป)

การมองโลกในแงดดเหมอนจะฝงแนนอยในจตใตส�านกของคนเรา

ในฉากจบของภาพยนตรเรอง Monty Python’s Life of Brain คนทถกตรง

“ᵋทíาäม©ÑนจÖงควรลงทØนãนËØนµÑวนé?”

บทท 3

มองâลกในแงดเสมอ

31

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

บนไมกางเขนเรมรองเพลง “มองดานสวางของชวตเสมอ” ซงดเหมอนวาคน

สวนใหญจะเหนดวยกบการมองโลกในมมมองน

ผมถามผจดการกองทนมออาชพกวา 600 คน วา ผจดการกองทนท

เกงกวาหรอมผลงานโดดเดนกวาคาเฉลยมมากนอยเพยงใด ซงนาทงมาก

ค�าตอบของพวกเขาไปในทศทางเดยวกนถง 74 เปอรเซนต อนทจรงพวก

เขาจ�านวนมากเขยนค�าอธบายไววา “ผมรวาทกคนคดวาตวเองเกงกวา แต

ผมเกงกวาจรงๆ!” เชนเดยวกนนกวเคราะหประมาณ 70 เปอรเซนตคดวาตว

เองคาดการณผลก�าไรไดดกวานกวเคราะหอนๆ ทงทค�าแนะน�าในชวงเดอน

กมภาพนธ 2008 ของนกวเคราะหกลมนถง 91 เปอรเซนตแนะน�าใหซอหรอ

ถอลงทน ลกษณะเชนนไมไดเกดขนเฉพาะในอตสาหกรรมการลงทนเทานน

เมอผมไปสอนหนงสอ ผมมกจะพบวา 80 เปอรเซนตของนกศกษาคดวาตว

เองจะสอบผานดวยคะแนนสงกวา 50 เปอรเซนตของชนเรยน

แนวโนมในการประเมนความสามารถของตวเองดเกนไปนถกขยาย

ดวยภาพลวงตาของการควบคม (Illusion of Control) เราคดวาเราสามารถ

ควบคมผลลพธได ภาพลวงตาของการควบคมนเกดขนไดตลอดเวลาโดย

ไมตงใจเชน คนยนดจะจายเงนเพมขน 4 เทา เพอซอลอตเตอรหากพวกเขา

สามารถเลอกหมายเลขไดเองตรงกนขามกบการซอลอตเตอรโดยการสม

ตวเลขราวกบวาการเลอกตวเลขเองจะท�าใหมโอกาสถกรางวล

ดวยเหตนคนจงมกผดพลาดเนองจากไมมแบบแผนในการควบคม

ตวอยางเชน เมอใหคาดการณผลการโยนเหรยญทถกควบคม 30 ครง การ

คาดการณจงมโอกาสถกเพยงครงเดยว พวกททายถกในครงแรกจะให

คะแนนตวเองวาสามารถคาดการณไดเกงกวาพวกททายผดในครงแรก

อนทจรงดเหมอนวาภาพลวงตาของการควบคมมแนวโนมทจะเกด

ขนมากทสดเมอมทางเลอกหลายทาง เชน เมอคณประสบความส�าเรจ

ในตอนเรมตน (เหมอนการโยนเหรยญ) คณคนเคยกบงานทรบผดชอบ

มขอมลจ�านวนมาก และคณมสวนเกยวของ ส�าหรบผม สงเลวรายเหลาน

เปนเหมอนเงอนไขการลงทนทเราตองเผชญ

32 32

บทท 3 มองโลกในแงดเสมอ

กำรมองโลกในแงดและระบบเอกซ

กอนหนานผมไดกลาวแลววาแมคณจะสามารถตอบค�าถามท

สะทอนถงกระบวนการคดไดอยางถกตองทงสามขอกตาม คณกยงมแนว

โนมทจะมอคตอกหลายประการ การมองโลกในแงดเกนไปกเปนหนงใน

อคตทตอตานความสามารถในกระบวนการคด

การมองโลกในแงดดเหมอนจะเปนค�าพดตดปากและฝงลกใน

การประมวลขอมลดวยระบบเอกซเรารวาระบบเอกซมแนวโนมทจะถกใช

มากกวาเมอคนรสกวาถกกดดนดวยเวลา ดงนนหากการมองโลกในแงด

เปนสวนหนงของระบบเอกซจรง เรากควรจะก�าจดมนได โดยการฝกท�างาน

แขงกบเวลา

นคอสงทนกจตวทยาท�าการทดสอบ ผเขารวมการทดสอบถกจด

ใหนงหนาจอคอมพวเตอรและใหดประโยคทเกยวกบเหตการณในอนาคต

โดยสามารถเลอกกดปม “ไมใชฉน” และ “ใชฉน” เทานน ค�าถามจะเปน

เหตการณทเกดขนไดกบคนทวไป แตละเหตการณจะปรากฏบนหนาจอ

ประมาณ 1 หรอ 10 วนาท ซงจะใชเหตการณดๆ ในชวต 6 เหตการณ และ

ไมด 6 เหตการณ

ในการทดสอบจะใหเวลาในการพจารณาอยางเตมท ผลปรากฏ

วา ผเขารวมการทดสอบตอบวา จากเหตการณดๆ 6 เหตการณจะเกดขน

ในชวตของพวกเขา 4 เหตการณ แตส�าหรบเหตการณทไมด มเพยง 2.7

เหตการณเทานนทจะเกดในชวตของพวกเขา แตเมอมขอจ�ากดเรองเวลา

ปรากฏวาจ�านวนเหตการณทดเพมขนเปน 4.75 เหตการณในขณะทตวเลข

ของเหตการณไมดในชวตลดลงเหลอ 2.4 เหตการณ ซงรปแบบนสอดคลอง

กบแนวคดทวา การมองโลกในแงดเปนการตอบสนองแบบอตโนมต

ผลการวจยลาสดของนกวทยาศาสตรดานประสาทวทยาเปนหลก

ฐานเพมเตมทแสดงวา การมองโลกในแงดเปนธรรมชาตสวนลกหรอ

33 33

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

จตใตส�านกของคนเราพวกเขาศกษาการท�างานของสมองในขณะทใหผเขา

รวมการทดสอบพจารณาเหตการณดและไมดทเกดขนในอดตและอนาคต

เมอจนตนาการถงเหตการณดในอนาคต (เปรยบเทยบกบเหตการณไม

ด) สมองสวนส�าคญสองสวน [The Rostral Anterior Cingulated Cortex

และ The Amygdala (สมองสวนทลบความกลว)] จะเคลอนไหวมากขน ซง

สมองทงสองสวนนเกยวกบกระบวนการทางอารมณและมความสมพนธกบ

ระบบประสาทของระบบเอกซ

ธรรมชำตกบกำรฝกฝน

แหลงก�าเนดของการมองโลกในแงดสามารถแบงเปน แหลงก�าเนด

ทมาจากธรรมชาตและการฝกฝน ผมขอเรมจากแหลงก�าเนดธรรมชาตกอน

อคตทเปนอยในปจจบนจ�านวนมากเกดจากความกาวหนาของววฒนาการ

(หากยมค�ามาจาก สตเฟน เจย กลด กคอ ผลพลอยไดของววฒนาการ)

การมองโลกในแงดมบทบาทอยางไรในววฒนาการของมนษย?

ลโอเนล ไทเกอร อภปรายไวในหนงสอ Optimism: The Biology of Hope

(1979) ของเขาวา ในยคโบราณเมอมนษยเพงออกจากปาและกลายเปน

นกลา พวกเขาบาดเจบและลมตายเปนจ�านวนมากไทเกอรใหความเหนวา

มนษยมแนวโนมทจะไมเขาไปเกยวของกบภารกจทจะมสงไมดตามมา ดงนน

มนษยจงมการปรบตวทางชววทยาเพอพฒนาความสามารถในการมอง

โลกในแงทด อยางไรกตาม หากจะตองตอสกบ Mastodon (สตวเลยงลก

ดวยนมลกษณะคลายชางในสมยดกด�าบรรพ ปจจบนสญพนธไปแลว) มน

ตองใชความกลาหาญอยางมาก พดตามตรง แมคนทมองโลกในแงรายซง

มไมมากนกกไมอยากเขาไปเกยวของดวย

ไทเกอรอธบายวาเมอมนษยบาดเจบรางกายจะหลงสารเอน

โดรฟนส ซงสารเอนโดรฟนสนมคณสมบตสองประการคอ มคณสมบต

34 34

บทท 3 มองโลกในแงดเสมอ

เหมอนยาบรรเทาอาการปวด (ลดความเจบปวด) และท�าใหเกดความรสก

เคลบเคลมเปนสข ไทเกอรใหความเหนวา มนเปนการปรบตวทางชววทยาท

บรรพบรษของเราท�าใหเกดความรสกทดแทนความรสกทไมดเมอไดรบบาด

เจบเพราะมนจะชวยใหการลาในอนาคตมแนวโนมแขงแรงขน

การมองโลกในแงดอาจท�าใหเราไดประโยชนอนๆ อกหลายอยาง

นกจตวทยาพบวาคนทมองโลกในแงดดเหมอนจะสามารถรบมอกบปญหา

(และมชวตทยนยาวกวา) ไดดกวาคนทมองโลกในแงรายโดยเฉพาะเมอ

เผชญกบความเจบปวดทเลวรายหรอปญหาทเลวรายดงนนการมองโลก

ในแงดอาจจะเปนกลยทธในการด�ารงชวตทยอดเยยม แตความหวงไมใช

กลยทธการลงทนทด

เบน เกรแฮม ตระหนกถงอนตรายของการมองโลกในแงดเกนไป เขา

เขยนไววา:

การเฝาสงเกตมาตลอดเปนเวลาหลายปท�าใหเรา

รวา การทนกลงทนขาดทนจ�านวนมากนนเกดจากการซอ

หลกทรพยหรอหนทไมมคณภาพในขณะทเงอนไขทางธรกจ

ก�าลงด ผซอคดวาผลด�าเนนการทดในปจจบนคอ “Earning

Power (ความสามารถในการท�าก�าไร)” และคดวาการเตบโต

นนปลอดภย

นาจะพอเพยงแลวส�าหรบการพดถงธรรมชาต ธรรมชาตท�าใหเรา

มองโลกในดานสวยงาม (เปนสชมพโรยดวยกลบกหลาบ) นกจตวทยาเรยก

มนวา “อคตจากการเขาขางตวเอง (Self-Serving Bias)” โดยมนษยมแนว

โนมทจะแสดงออกในแนวทางทตวเองชอบ แต วอเรน บฟเฟตต เตอนวา

“อยาถามชางตดผมหากคณตองการตดผม”

ผสอบบญชเปนตวอยางทดของอคตประเภทน ผสอบบญชอาชพ

35 35

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

จ�านวน 139 คนไดรบมอบหมายใหตรวจสอบกรณศกษาทแตกตางกน 5

บรษท กรณศกษาเหลานเกยวกบความขดแยงทางบญช เชนการบนทก

สนทรพยไมมตวตน การรบรรายได การรบรเปนตนทนหรอคาใชจาย โดยผ

สอบบญชไดรบการบอกกลาววา แตละกรณไมมความเกยวโยงกน

ผสอบบญชเหลานถกมอบหมายใหท�างานกบบรษทหรอนกลงทน

ทเปนบคคลภายนอกทสนใจบรษทนนๆ โดยการสม ผลคอ ผสอบบญช

ทท�างานใหกบบรษทมแนวโนมทจะยอมรบวธการลงบญชทคลมเคลอ

มากกวาผสอบบญชทท�างานใหกบนกลงทนทเปนบคคลภายนอกประมาณ

31 เปอรเซนตบคคลภายนอกทยตธรรมมคอนขางมาก และนเกดขนในยค

หลงจากเกดกรณ Enron!

ส�าหรบการลงทนเราเหนความเลวรายทเกดจากอคตจากการเขา

ขางตวเองนเปนประจ�า เชน งานวจยของนายหนาคาหลกทรพย (Stock-

Broker) ซงจะมกฎแกตว 3 ขอคอ

กฎขอท 1 ขาวทกขาว เปนขาวด (ถาเปนขาวไมด มนกจะดขนเสมอ)

กฎขอท 2 ทกอยางราคาถกเสมอ (แมวาคณจะตองหาวธประเมน

ราคาใหม)

กฎขอท 3 สรรหาหลกฐานมายนยน (อยาปลอยใหขอเทจจรงมาขด

ขวางเรองราวดๆ)

การจดจ�ากฎเกณฑทควบคมงานวจยในตลาดวอลสตรทเหลา

น สามารถชวยปองกนไมใหตกเปนเหยอของอคตจากการเขาขางตวเอง

(Self-Serving Bias)

วกฤตการเงนครงลาสดเปนตวอยางของผลจากอคตจากการเขาขาง

ตวเอง (Self-Serving Bias) ไดเปนอยางด สงเลวรายทสดคอ พฤตกรรม

ของบรษทจดอนดบความนาเชอถอ พวกเขาใหขอมลเทจเพอประโยชน

36 36

บทท 3 มองโลกในแงดเสมอ

ของบรษทตวเอง แนนอน ความขดแยงทางผลประโยชนหรอผลประโยชน

ทบซอนยอมเกดขนในบรษทแบบน อยางไรกตาม ผออกตราสารการเงน

คอผจายเงนเพอใหจดอนดบความนาเชอถอ (ซงเหมอนกบกรณของผสอบ

บญชดงกลาวมาแลวขางตน) ท�าใหบรษทจดอนดบความนาเชอถอมใจเอน

เอยงทจะเขาขางพวกเขา ในวกฤตทอยอาศย (Housing Crisis) ดเหมอนวา

พวกเขาจะใชรปแบบการวเคราะหทซบซอนเพอปดบงจดบกพรอง ทงทการ

วเคราะหแบบงายๆ กสามารถบงบอกจดบกพรองทเปนอนตรายเหลานได

แตพวกเขากใชมนและท�าใหสนเชอทมอนดบความนาเชอถอไมเหมาะสม

กลายเปนตราสารทมอนดบความนาเชอถอระดบ AAA (ดเยยม) ในทนท

วธเอำชนะกำรมองโลกในแงดเกนไป

เราจะปองกนตวเองจากการมองโลกในแงดเกนไปไดอยางไร? เรา

ตองหดเรยนรทจะคดในเชงวจารณและเปนคนชางสงสย ซงควรท�าตวให

เคยชนกบค�าถามทวา “ฉนตองเชอเรองนไหม?” มากกวาค�าถามทวา “ฉน

เชอเรองนไดไหม?” เชนทนกปราชญ จอรจ ซนตายานา เขยนไววา “ความ

ชางสงสยเปนคณสมบตทดของคนฉลาดและมนนาละอายทจะยอมแพเรว

เกนไปหรอตงแตแรก” ประโยคนเปนจรงในการลงทนเชนเดยวกบในชวต

ทวไป

อนทจรงค�าถามทนกลงทนทยอดเยยมถามตวเองจะแตกตางจาก

ค�าถามทวไปของเรา นกลงทนเหลานสวนมากบรหารกองทนแบบมงเนน

(Concentrated Portfolio - พอรตทลงทนจ�านวนมากในหนนอยตว : ผแปล)

ซงค�าถามทพวกเขามกจะถามจนตดปากคอ “ท�าไมจงควรลงทนในหนตว

น?” ในขณะทผบรหารกองทนทมประวตการลงทนผดพลาดและมความ

เสยงในอาชพจะเปลยนค�าถามเปน “ท�าไมจงไมควรลงทนในหนตวน?”

ความแตกตางของค�าถามทงสองมผลตอผลการด�าเนนงานอยางมากมาย

37 37

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

สเปนเซอร เดวดสน จาก General American Investors เคยกลาว

วา “อาจารยของผมเคยพดตงแตชวงเกดภาวะเศรษฐกจตกต�าทวโลกวา เรา

อยใน Rejection Business (ธรกจการปฏเสธ) เรามรายไดจากการถกเยาะ

เยยถากถาง และสวนส�าคญของความส�าเรจในการลงทนกคอ การรจกวธ

ปฏเสธ”

กอนทเราจะเปลยนประเดนไปจากการมองโลกในแงดเกนไป เรา

ควรพดถงคนกลมหนงทมองโลกอยางทมนเปนจรงๆ หดหมาก! พวกเขา

ไมมภาพลวงตาเกยวกบความสามารถของตวเอง มมมองทเปนจรงจงม

แนวโนมท�าใหพวกเขาหดห

ตวอยางเชน เมอถกจดใหเขาไปอยในหองทจะสวางขนเมอคณกด

สวตช 75 เปอรเซนตของจ�านวนครง และไมกดสวตช 75 เปอรเซนตของ

จ�านวนครง ผลปรากฏวา คนสวนใหญจะบอกวาพวกเขาสามารถควบคม

แสงสวางได แตพวกทมองโลกตามความเปนจรงหรอหดหจะบอกวาพวก

เขาไมสามารถควบคมแสงสวางไดเลย

บางทนอาจท�าใหนกลงทนไมมทางเลอก คอ อยในกลมทหดหและ

มองโลกอยางทมนเปนหรอมความสขและหลอกลวง โดยสวนตวผมเดาวา

ทางออกทดทสดอาจจะหดหในการท�างาน (มองโลกตามความเปนจรง) แต

มความสขและหลอกลวงเมอคณกลบบาน (ส�าหรบผมมนไดผลเสมอ!)

38 38

โอเค ถงเวลำทดสอบกำรตอบป˜ญหำอกแลว

ตอไปนเปนค�าถาม 10 ขอ ในแตละขอผมอยากใหคณประมาณการ

ค�าตอบสงสดและต�าสด ดวยความมนใจ 90 เปอรเซนต วาค�าตอบทถกตอง

จะอยในชวงสงสดและต�าสดน (ค�าตอบทถกตองจะอยในตอนทายของบทน)

เลกเªอ¼ÙเªยวªาÞ!

บทท 4

ท�าไมไมมใครเชอคนเหลานé?

39

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

อายของ มารตน ลเธอรคงส ตอนเสยชวต ความยาวของแมน�าไนล (ไมล) จ�านวนประเทศทอยในกลมโอเปค พระคมภรไบเบลมจ�านวนกเลม ขนาดเสนผาศนยกลางของดวงจนทร (ไมล) น�าหนกเฉพาะตวเครองบนโบอง 747 (ปอนด) ปเกดของ โวลฟกง อะมาเดอส โมซารท ชางเอเชยตงทองนานเทาไร (วน) ระยะทางการบนจากกรงลอนดอนไปถงกรงโตเกยว (ไมล)ความลกทสดของมหาสมทรทสามารถวดได(ฟต)

ระดบความมนใจ90เปอรเซนต

ต�าสด สงสด

หากคณเปนเหมอนคนสวนใหญคณจะพบวาค�าตอบทไมถกตองจะ

มประมาณ 4 ถง 7 ขอเหตผลงายๆ คอเรามความมนใจในตวเองมากกวา

ความสามารถคอนขางมากแตทนาตกใจกวา หรอเปนอนตรายตอพอรต

โฟลโอของเรามากกวาคอ ผเชยวชาญตอบค�าถามไดแยกวาเรา!

เหตผลทางจตวทยาขอหนงทสนบสนนการคนพบนมากทสดกคอ

โดยทวไปแลวผเชยวชาญจะมความมนใจในตวเองสงกวาพวกเรามากแต

อยาเพงเชอผม ลองพจารณาผเชยวชาญสองกลมน นกพยากรณอากาศ

และคณหมอ ผเชยวชาญแตละกลมจะไดรบขอมลเกยวกบงานในความรบ

ผดชอบของตน กลาวคอนกพยากรณอากาศจะไดรบขอมลเกยวกบรปแบบ

และลกษณะอากาศและมอบหมายใหพยากรณสภาพอากาศ สวนคณหมอ

กจะไดรบรายงานการตรวจอาการและมอบหมายใหวนจฉยโรคของคนไข

จากนนจะถามระดบความมนใจในการคาดการณของพวกเขา

ผลทออกมาตรงขามกบความเชอของคนสวนใหญนกพยากรณ

อากาศท�าไดดกวาอยางไมนาเชอ นกพยากรณอากาศคดวาพวกเขานาจะ

พยากรณไดถกตองประมาณครงหนงของจ�านวนครงทพยากรณ แลวพวก

40 40

บทท 4 ทำ�ไมไมม ใครเชอคนเหล�น?

เขากพยากรณไดถกตองครงหนงจรงๆ ในทางตรงขามกลมคณหมอท�าให

คนจ�านวนมากตองตกใจ เพราะคณหมอคดวาพวกเขาวนจฉยโรคไดถก

ตอง 90 ครงใน 100 ครง (90 เปอรเซนต) แตในความเปนจรงพวกเขาวนจฉย

โรคไดถกตองเพยง 15 เปอรเซนต (15 ครงจาก 100 ครง) เทานน

ท�าไมจงมความแตกตางกนมากระหวางคนสองกล มน?เหตผล

สวนหนงกคอระดบความนาเชอถอของแหลงขอมลทแตละกลมไดรบนก

พยากรณอากาศร ดวาพวกเขาเปนนกพยากรณทคอนขางจะหมดหวง

ดงนนชวงของความมนใจในตวเองของพวกเขาจงกวางมาก ตวอยาง

เชนหากคณอยในประเทศองกฤษกจะไดยนพยากรณอากาศในท�านองน

อากาศแจมใสเปนบางพนท มความเปนไปไดอยางมากทจะมฝนตกกระจาย

เปนหยอมๆ บรเวณทราบสงอาจจะมหมะประปราย และมโอกาสจะเกดพาย

ไตฝนบรเวณนอกชายฝง แนนอน พวกเขาครอบคลมความเปนไปไดไวทงหมด

แลว นอกจากนหากนกพยากรณอากาศตองการรวาการพยากรณของพวก

เขาแมนย�าหรอไม กเพยงแตออกไปดสภาพภายนอกเทานน

ในทางตรงขามดหมอนขอมลทคณหมอไดรบมแนวโนมทจะไมถก

ตอง นอกจากนยงโชคไมดทมนษยเรามนสยทจะใชความมนใจแทนการใช

ทกษะ หากคณไปหาหมอและบอกคณหมอวา “คณหมอ ผมเกดผนนมน

นากลวมาก” และคณหมอตอบวา “ไมตองหวง หมอรวาคณเปนอะไรรบ

ประทานยานแลวจะดขนในหนงสปดาห” สงทจะเกดขนกคอ คณจะกลบไป

พรอมกบความสขและความมนใจ

คราวนลองจนตนาการวาคณอยในโลกของความเปนจรง คณเดน

เขาไปทคลนกและบอกวา “คณหมอ ผมเกดผนนมนนากลวมาก” แลวคณ

หมอตอบวา “โอพระเจา มนนากลวมาก ผมไมเคยเหนอะไรนากลวแบบน

มากอน คณคดวามนจะแพรกระจายไหม? ลองรบประทานยานด แลวคอย

กลบมาหาหมอใหมในอกหนงสปดาหหากคณยงมชวตรอด” สงทจะเกดขน

คอคณจะกลบไปพรอมความรสกทดกบประสบการณเหลานไหม?

41 41

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ท�ำไมไมมใครเชอ จม เครเมอร?

เราตองการใหคนมความมนใจ อนทจรงแลวเราชอบคนทมนใจ

ในตวเอง นกจตวทยายนยนดวยการคนพบวา เราชอบคนทมความมนใจ

มากกวาและยนดจะจายเงนจ�านวนมากส�าหรบทปรกษาทมความมนใจ

(แมจะไมถกตองแมนย�า) ผมเดาวานนคอค�าอธบายวาท�าไมคนจงไมเชอ

จม เครเมอร!

ตวอยางเชน ในการทดสอบการทายน�าหนกคนจากภาพถาย หาก

อาสาสมครทายน�าหนกจากภาพเหลานนไดถกตองกจะไดรบรางวลเปน

เงนสด แตในการทายแตละครงผทายจะตองจายเงนเพอขอค�าแนะน�าจาก

ทปรกษาอาสาสมครคนใดคนหนงในสคนซงผทายจะรวาทปรกษาเหลาน

แตละคนมระดบความมนใจมากนอยเพยงใด ในตอนเรมตน ทปรกษาท

มความมนใจมากกวาจะมคนยอมจายเงนส�าหรบค�าแนะน�าของพวกเขา

มากกวาแตเมอเกมด�าเนนไปอคตจากการเขาขางตวเอง (Self-Serving

Bias) (จากบทกอน) เกดขนค�าตอบของทปรกษากจะถกตองนอยลงเรอยๆ

ปรากฏการณเชนนเกดขนเหมอนกบทเกดขนในตลาดไมผดเพยน เมอผ

ทายตองเลอกทปรกษาเพยงคนเดยวความถกตองแมนย�ากจะคอยๆ หาย

ไป

คณอาจจะคดวา ผทายเรยนรทจะหลกเลยงทปรกษาทมความมนใจ

ตวเองมากเกนไป ขาวดคอ เกมด�าเนนไปยงนาน ผทายกยงมแนวโนมท

จะหลกเลยงทปรกษาทใหค�าตอบผดๆ แตโชคไมดทความสามารถในการ

วเคราะหเชนนถกครอบง�าดวยอคตทเกดจากความมนใจตราบใดทผดแต

คณยงมความมนใจอยางแรงกลา แมผลงานจะไมดกยงไดรบการยอมรบ

นนคออ�านาจของความมนใจ

เราไมเพยงแตชอบผเชยวชาญทมความมนใจในตวเองเทานน แต

สมองสวนทเปนกลไกปองกนตวตามธรรมชาตของเราจะหยดท�างานทนท

42 42

บทท 4 ทำ�ไมไมม ใครเชอคนเหล�น?

ทมคนบอกวาเขาเปนผเชยวชาญ นกวทยาศาสตรทางระบบประสาทบนทก

การท�างานของสมองของผเขารวมการทดสอบดวยเครอง MRI ในขณะ

ทพวกเขาก�าลงท�าบททดสอบการตดสนใจทางการเงน (MRI: Magnetic

Resonance Imaging คอ ระบบสรางภาพจากการสนพองของคลนสนาม

แมเหลก) โดยในการทดสอบแตละรอบผเขารวมการทดสอบจะตองเลอก

วาจะรบเงนโดยไมมความเสยงหรอจะเสยงโชค ในบางรอบพวกเขาจะได

รบค�าแนะน�าเกยวกบทางเลอกทดกวาจาก “นกเศรษฐศาสตรทเชยวชาญ”

ผลทไดคอนขางนาเปนหวง ค�าแนะน�าของผเชยวชาญท�าใหการ

ท�างานของสมองทเกยวกบการประเมนมลคาและการพจารณาความเปน

ไปไดลดนอยลง กลาวอกนยหนง ค�าแนะน�าของผเชยวชาญท�าใหสมอง

ของเราหยดกระบวนการในการตดสนใจทางการเงน พฤตกรรมทผ เลน

แสดงออกกเพยงท�าตามค�าแนะน�าของผเชยวชาญเทานน โชคไมดทค�า

แนะน�าทไดรบจากผเชยวชาญนนไมถกตอง ความหมายกคอผเขารวมการ

ทดสอบจะสามารถท�าไดดกวาหากพจารณาทางเลอกดวยตวเอง ฉะนน

จงระวงผเชยวชาญ!

มหนตภยของกำรท�ำตำมค�ำแนะน�ำ

เหตผลอยางหนงทเราควรระวงผเชยวชาญเปนพเศษ คอ พวกเขา

มภาพของความนาเชอถอดวยคณสมบตของการเปนผเชยวชาญท�าใหเรา

ยอมรบวาพวกเขานาเชอถอหรอเชยวชาญในสายงานของพวกเขา และโชค

ไมดทเรามแนวโนมทจะท�าตามผเชยวชาญอยางไมลมหลมตา

หลายปมาแลวมปายวางไวขางโตะท�างานของผม ซงเขยนไววา

“อยาถามผเชยวชาญ เพราะพวกเขากไมรค�าตอบเหมอนกน” ประโยคน

คงสรปสงทผมพดเกยวกบผเชยวชาญไดเปนอยางด อยางไรกตาม มคน

จ�านวนไมนอยทไมเหนดวยกบผม

43 43

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ผลงานทนายกยองเกยวกบการเชอผเชยวชาญ คอ งานวจยของ

สแตนลย มลแกรม ในทศวรรษ 1960 มลแกรมฉงนกบค�าถามตางๆ เชน ใน

ระหวางสงครามโลกครงท 2 ท�าไมคนทวไปจงยอมปฏบตตามนโยบายทนา

รงเกยจของผน�าของพวกเขา

มลแกรมคดคนการทดสอบทเรยบงายแตมประสทธภาพในการ

อธบายการเชอฟงผ มอ�านาจหรอผ เชยวชาญอยางไมลมหลมตาโดย

ผเขารวมการทดสอบไดรบแจงวา ในการสอนของ “ผสอน” พวกเขาจะเปน

คนกดสวตชกระแสไฟฟาเพอชอต “ผเรยน” ผเขารวมการทดสอบไดรบการ

บอกกลาววาพวกเขามสวนรวมในการศกษาผลกระทบของการลงโทษทม

ตอการเรยนและความจ�า

ผมสวนรวมเหลานนถกจดใหนงหนากลองสวตชไฟฟาซงจะแสดง

ระดบความรนแรงของกระแสไฟทใชพรอมทงมขอความอธบายระดบความ

เจบปวดจาก “นอย” ไปจนถง “ระดบสะดงสดตว” ถง “อนตราย: ชอกขน

รนแรง” และขนสดทาย “XXX” เมอกดสวตชจะไดยนเสยงหงๆ คนทสวม

บทบาทเปนผสอนจะสวมเสอคลมหองปฏบตการสขาวถอคลปบอรดทม

กระดาษบนทกและคอยบอกใหผเขารวมการทดสอบกดสวตช

ผลการทดสอบครงนนาทงมากผเขารวมการทดสอบ (คนกดสวตช)

จะมองไมเหนคนทถกกระตนดวยกระแสไฟฟาหรอผเรยน(แมจะเคยเจอกน

กอนการทดสอบกตาม) แตสามารถไดยนเสยงพวกเขาโดยทระดบกระแส

ไฟฟา 75 โวลต ผเรยนจะท�าเสยงฮดฮดทระดบกระแสไฟฟา 120 โวลต

ผเรยนจะเรมบนเปนค�าพดและรองบอกวามอาการใจสนทระดบกระแส

ไฟฟา 150 โวลต ผเรยนจะรองขอใหหยดทระดบกระแสไฟฟา 285 โวลต

ผเรยนจะสงเสยงรองซงมลแกรมอธบายวาเปน “เสยงกรดรองดวยความ

เจบปวด” หลงจากนนผเขารวมการทดสอบจะไมไดยนเสยงมกแตความ

เงยบเมอเพมระดบกระแสไฟฟาตอไปอก

เมอการทดสอบนถกเผยแพรออกไป คนทวไปคดวาพวกเขาควร

44 44

บทท 4 ทำ�ไมไมม ใครเชอคนเหล�น?

จะหยดตงแตตอนเรมกระบวนการทดสอบซงในความเปนจรงนกจตวทยา

40 คนทมลแกรมสอบถามใหความเหนวา คนทจะยอมทดสอบจนถงขน

สดทายนาจะมเพยง 1 เปอรเซนตเทานน เหตผลคอ คนอเมรกนไมชอบ

เกยวของกบพฤตกรรมประเภทน

อยางไรกตาม นกจตวทยาเหลานกไดพบความจรงทยอมรบไดยาก

วาคนอเมรกนทวไปทพวกเขาไมรจกยนดจะทดสอบจนถงระดบ 135 โวลต

(ซงเปนระดบทผเรยนรองขอใหหยด) 100 เปอรเซนตและยนดจะทดสอบ

ถงระดบ 285 โวลต (ซงเปนระดบทพวกเขาจะไดยนเสยงรองดวยความเจบ

ปวด) 80 เปอรเซนต และยนดจะทดสอบถงขนสดทายท 450 โวลตมากกวา

62 เปอรเซนต ทงทมปายเตอนวาอนตรายรายแรงและมเครองหมาย “XXX”

มลแกรมท�าการทดสอบหลากหลายทแตกตางกนเพอทจะเขาใจ

เงอนไขทมอทธพลตอแนวโนมการเชอผ มอ�านาจหรอผ เชยวชาญของ

คนทวไปอตราการเชอหรอยอมท�าตามสงสดจะเกดขนเมอผเขารวมการ

ทดสอบไมไดเปนคนกดสวตชกระแสไฟฟาชอตตวเอง แตใชบคคลอน

กระท�าการแทนผรวมการทดสอบทแทจรง (Second Subject) ผเขารวม

การทดสอบทแทจรงสามารถรองตะโกนออกมาดงๆ ดวยเหตนผเขารวมการ

ทดสอบจงสามารถยบยงการทดสอบหรอลมเลกหรอแมแตจะใหคนอนท

ก�าลงกดสวตชไฟฟาหยดเมอไรกได อยางไรกตาม ผลทออกมาคอนขางนา

กลวคอ มคนถง 93 เปอรเซนตทนงเฉยๆ และเฝาดคนอนถกทดสอบจนถง

ขนสดทายเมอการทดสอบมการทงระยะหาง จะเหนวาการเชอหรอท�าตาม

ผมอ�านาจหรอผเชยวชาญจะเพมขนอยางมาก

การทดสอบการกระตนดวยกระแสไฟฟาของมลแกรมแสดงใหเหน

ถงการกระท�าตามผมอ�านาจหรอผเชยวชาญอยางไรเหตผล ดงนนในการ

ลงทนเราจงตองเรยนรทจะสงสยผเชยวชาญและความเชยวชาญของพวก

เขาใหมากขน

45 45

พฤตกรรมและจตวทยาการลงทน

ผบรหำรกองทน: นกพยำกรณอำกำศหรอคณหมอ?

เอาละ ตอนนเราจะหยดพดถงความจรงทนาหดหส�าหรบธรรมชาต

ทถกชกจงไดงายของเรา (ผมรบรองวาจะมอก) และหนมาใหความสนใจ

กบผบรหารกองทนอกครง มนนาสนใจทจะคดวาผบรหารกองทนนาจะม

คณสมบตบางอยางทเหมอนกบนกพยากรณอากาศ แตนาเศราทขอเทจ

จรงแสดงวานกลงทนมออาชพหรอผเชยวชาญการลงทนเปนหนงในกลม

คนทเหมอนคณหมอทดเหมอนวาจะรวาพวกเขาก�าลงท�าอะไร

ในการศกษาครงหนง ซงใหผเชยวชาญการลงทนแขงกบนกเรยนใน

วชาจตวทยา ผมสวนรวมทงหมดถกขอใหเลอกหนหนงในสองตวทมแนว

โนมวาจะดกวาหนอกตวทกๆ เดอน หนทงหมดเปนหนบลชป ซงผเลนจะได

รบขอมลของหนทกตวทมทงชอ อตสาหกรรม และผลการด�าเนนงานใน 12

เดอนทผานมา

โดยสรป นกเรยนประมาณ 59 เปอรเซนตมนใจในความสามารถ

ในการเลอกหนของตวเอง สวนผเชยวชาญมนใจในความสามารถของ

ตวเองโดยเฉลย 65 เปอรเซนต ทนาเศราคอคณนาจะโยนเหรยญหวกอย

ดกวาฟงความเหนของคนทงสองกลม นกเรยนเลอกหนไดถกประมาณ

49 เปอรเซนตในขณะทผเชยวชาญเลอกหนไดถกตองนอยกวาเพยง 40

เปอรเซนต แตเมอผเชยวชาญบอกวาพวกเขาเชอมนในการเลอก 100

เปอรเซนต นนหมายความวาพวกเขาเชออยางไมมขอสงสยวาตวเองเลอก

หนไดถกตองซงความเปนจรงพวกเขาถกนอยกวา 12 เปอรเซนต!

สงทอยเบองหลงผลลพธทนาตกใจนคออะไร? ผแขงขนจงถกขอ

ใหเรยงล�าดบปจจยทพวกเขาใชในการตดสนใจ นกเรยนตอบวา การเดา

หรอการคาดคะเนคอปจจยแรกทพวกเขาใช (เปนไปอยางทคด) ส�าหรบ

ผเชยวชาญ ปจจยทส�าคญทสดอยางหนงทพวกเขาใชในการตดสนใจคอ

“ความรอนๆ” สงทผเชยวชาญคดวาพวกเขารเกยวกบหนตวนนทอยนอก

46 46

บทท 4 ทำ�ไมไมม ใครเชอคนเหล�น?

เหนอขอบเขตการศกษา นเปนตวอยางทดของภาพลวงตาของความรทกอ

ใหเกดความมนใจในตวเองเกนไป (จะกลาวถงในบทท 5)

ควำมมนใจในตวเองทมำกเกนไปอำจเปนอนตรำยตอควำมมงคงของคณ

เกดอะไรขนเมอความมนใจในตวเองทมากเกนไปเกดขนในตลาด?

แนนอน ในเศรษฐกจยคเกา ไมมใครเชอมนในตวเองจนเกนไป อนทจรงหาก

เปนไปตามทฤษฎตลาดประสทธภาพกจะไมมตลาดหนเกดขน ท�าไมเปน

เชนนน? หากราคานนถกตองแลว (ซงอยภายใตตลาดทมประสทธภาพ)

ท�าไมใครๆ จงจะอยากซออยากขาย ดงนนปรมาณการซอขายกควรจะเปน

ศนย

เมอไหรกตามทคณบวกความมนใจในตวเองเกนไปเขาไปในแบบ

จ�าลองเหลาน ปรมาณการซอขายและค�าสงซอขายจะเพมขนอยางมากใน

ทนททนใด เพราะทกคนคดวาตวเองรดกวาคนอนๆ ท�าใหพวกเขาซอขาย

มากขน ซง เทอรร โอดน และ แบรด บารเบอร ไดท�าการวเคราะหผลกระทบ

ของความมนใจในตวเองเกนไปทมตอพฤตกรรม

พวกเขาตรวจสอบบญชซอขายจากบรษทนายหนาซอขายหนใน

ชวงระหวางป 1991-1996 จ�านวน 66,000 บญช ซงในชวงเวลานตลาด

ใหผลตอบแทนนอยกวา 18 เปอรเซนตตอป นกลงทนทมการซอขายบอย

ทสด (อตราการซอขายประมาณ 21.5 เปอรเซนตตอเดอน) จะมอตราผล

ตอบแทนสทธ (หลงหกคาธรรมเนยม) ต�ากวา 12 เปอรเซนตตอป ส�าหรบ

นกลงทนทมอตราการซอขายนอยทสดจะไดรบผลตอบแทนเกอบ 18

เปอรเซนตตอป (หลงหกคาธรรมเนยมแลว) ความไดเปรยบดานขอมลของ

นกลงทนทซอขายบอยๆ จะถกท�าลายหรอหกลางดวยคาใชจายในการซอ

ขายจนหมดสน

47 47