104
WBrjij whjSg~l.e+dh + + + + Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

Batwara - apnaorg.comapnaorg.com/books/gurmukhi/batwara-iqbal-kaur/batwara-iqbal-kaur.… · ISBN 978-81-7856-191-2 fdhvg rji ^ 2007 qp,v ^ 150 ipfH[f+wjLw ^ rjdil Ljh ‘jMc[LV 42@

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

WBrjijwhjSg~l.e+dh

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

WBrjijWBrjijWBrjijWBrjijWBrjij

dHwWjv w"i \cj!|

\whjSg~l.e+dh|

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

BATWARA(Short Stories)

by :

Iqbal Kaur

© Author

ISBN 978-81-7856-191-2

fdhvg rji ^ 2007

qp,v ^ 150 ipfH[

f+wjLw ^

rjdil Ljh `jMc[LV42@ epiP a[e Whjsi Vei@

b>Ddq+ali~143 002

BjHgf l{dB>e ^

u'a *gH[LV;b>Ddq+ali m '̀V ^ 9888414247

df+>Bi ^

df+>Br{Kv146@ dH>clB=gbv '̀wv fpbjdH>B@ b>Ddq+ali

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

lqidfa

RphVJ WhpdeSag v'wJ }duV%J s[ q>Ds[ FjeJ s[ dliuw h'S sj h,w

blk hjlv wi dvbj ] mba[

q[i[ fdirji a[ y"deis[ s[ bSdeSaRphVJ dfbi[ qjVrg diLdabJ }

duV%J sg s[S ]q[ig dh>qa a[ lqi,oj

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

v[tw sgbJ h'i iyVjrJ ^- f>ujWg v'wIjV- dsv sgbJ Wjak- Fea Vjqs[r ^ iyVj l.lji- f>ujWg ldFbjyji \drL[L b>w #t'u sifS| l.fjsa

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

aiagW

FPdqwj 9

s' LWs 12

lpwgia 15

e'ij 20

WBrjij 25

yJsVg 35

bjv%Sj 43

xp,v 52

fdhyjS 56

q[dibj ijdubj ) 64

l[rj~qpwag 68

dl,t 75

tC'a 84

ljZj dl>z 92

ljcj df>c 97

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

##lF ldhq[ h'H[ df>c s[ bjli[ api fH[ fi dsvJ } df,DA[A,c y,Dv[ m Vj IjsJ qp,wS@ Vj dsv qpCV m N'i[ Vjv r,Dc[ligi Rpo[ hg qp,w ujSe[ m iPhJ bjfS[ dHl raV dryzp>qsgbJ dxiVegbJ m blk l" q>VaJ q>V w[ rg RphVJiPhJ a'G dVuja Vhk fj lwSg m$$

\WBrjij|

+ +

+ +

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

9

FPdqwj

cj! dHwWjv w"i fdhvJ hg dHw ujdSbj fAjdSbj VJ ] m Rphv.qj lqJ epiP VjVw s[r IPVgridlBg@ b>Ddq+ali dry bdZb{V ba[bdZbjfV s[ t[ai Vjv upCg ihg m

ljdhaw t[ai Vjv q,l i,tS rjvg dHh v[twj bjfS[ f+oqwhjSg~l.e+dh #WBrjij$ ijhk dHw whjSgwji r,Du'G rg bjfSgfdhyjS WSj ihg ] m q[i[ r,Dv'G Rpl } T[i ljigbJ Lp,F dH,AjrJ )

cj! dHwWjv w"i sgbJ whjSgbJ qjVrg dh,aJ Vjv l.W.dZahV m Rpl sgbJ ljigbJ whjSgbJ bu'w[ lqjduw diLdabJ RpKa[wBj?L wisgbJ@ lj} l'yS vHg f+[isgbJ hV m dHh diLa[ qjdfbJba[ l.ajV@ qis ba[ b"ia uJ V"urjV fgC%g Vjv l.W.dZa hV mcj! dHwWjv w"i RphVJ s[ qV b>si Njwsg RphVJ sg qjVdlw ldoag} dHw l.r[sVLgv v[dtwj rJe bVpFr wisg ] m bu'w[ lq[G dry}hJ@ fp,ai@ zi dry bjfS[ uVq~sjdabJ } Vhk N,v lws[ a[ df,AjApcjRpS sj T.e v,Fs[ hV m WpTjf[ dry dV,a sg B'wj~BjwgW;pieJ } ugrV a'G Rpfijq wi ds>sg ] m #l[rj~qpwag$ ba[ #q[i[ijdubj )$ dry f[L qjdfbJ s[ da=lwji sg w'hNg Njwg ljcg l'y} Bp.Wsg ] m

#WBrjij$ whjSg~l.e+dh dry #dl,t$@ #ljZj dl>z$@ #bjv%Sj$ ba[#xp,v$ whjSgbJ dH,wgrk lsg dry rg ;ja~fja a[ RpKDy[~Vgr[G s[F[s~FjrJ a[ cP.z[ drawdibJ s[ l,y } ds=LBgea wisgbJ hV m qVp,tqVp,t dry r,ZgbJ dr,oJ ba[ sPigbJ } dHhVJ iyVjrJ dryFvg~FJa Rpujei wgaj debj ] m

cj! dHwWjv w"i W,DdybJ Vjv h' ih[ spi~drrhji RpKa[ sp,tfieB wisg ] m #xp,v$ Vjqg whjSg dry dHw xp,v lqjV W,Dy[ sg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

10

qjvwS s[ Wegy[ dry v,De[ xp,v } APhS sg dH,Aj ] m fi zpq>cgqjvwS sgbJ dNCwJ a'G cisg Rpl sg F{S bjfS[ zi sg eigWgs[ qsI~V;i sptg qV Vjv Rpl } riusg ] m sPu[ fjl[ Rphg xp,vWijWi s[ bqgi epbJTgbJ } fPuj vHg s[S lq[G Rph fPig t,pv%dsvgdrtjMsg ] m qVp,t sg ?psQi; a[ bSqVp,tg qV'~dWiag RpKa[ dHwwjBrJ drb>e ] m ZVhgSJ s[ l'LS } u,e~;jdhi wiV vHg dHhdHw RpKaq RpsjhiS ] m

ZgbJ sg lqju dry h' ihg W[wsig #lpwgia$ ba[ #e'ij$whjSgbJ ijhk f[L wgag ] m qJ sg wp,t dry fv ihg w'qv wvg} uVq v{S a'G fdhvJ hg qlv s[Sj z'i bdVbJ ] m

lqju sj ZgbJ f+ag wn'i ir,Hgbj b"ia } FiPS~h,Ddabj vHgquWPi wisj ] m u[ dHo'G Wyjb h' ujr[ aJ biohgS l.lwjiJ a[dirjuJ s[ lqju V[ ZgbJ } qei'G qji qpwjRpSj ] m ljc[ lqju RpKa[dHh dHw WCj r,cj wv.w ] m Vjig aJ qis s[ WijWi fpvjC Ijaijwi w[ drLr sg hi ypV"ag firjV wi ihg ]@ fi bjsqg bu[ Rplsg wjWvgba } V;i~b>sj; wi dihj ] m

cj! dHwWjv w"i } ZgbJ s[ sp,tC[@ l'yS vHg quWPi wis[hV dw wg qjdfbJ w'v s[lk~fis[lk r,lsgbJ ZgbJ sg hizCg lvjqag vHg spbj wiV a'G dHvjrj w'Hg yjij Vhk m dwifj@fiq ba[ lgia riegbJ VjdHw ZgbJ sg y[aVj dHl dsLj r,vVi'H[ wsq hV m

cj! dHwWjv w"i l.V l.ajvg s[ vhP~dF,Du[ dHdahjl } l,n ljvv.zS $a[ rg Vhk Fp,vg m #WBrjij$ whjSg Rpl h"vVjw hjvja sjds=L f[L wisg ] dul dry'G v.zS lq[G qVp,t } bjfS[ bjf RpKa[Liqlji h'Sj fH[ m us'G qVp,t dHw qVp,t Vj idh w[ dHw rdhLg sdi>sjWS debj m Ziq s[ VJ $a[ v,tJ dVis'L dh>sP~qplvqjVJ a[ dl,tJ sjwav b,u rg dsv w.Wj s[Gsj ] m sPu[ fjl[ Fv[ v'wJ sg bjfSgujV } u'?q dry fj w[ bjfS[ df>c rjlgbJ sg i,Ddtbj wiVgdHVljVgba sg dHw bsp,ag dqljv ] m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

11

cj! dHwWjv w"i sgbJ whjSgbJ dry bVpFr sg agtSaj] m Rpl V[ dVaj~f+ag ugrV dry bjHgbJ lq,DdlbjrJ } bjfSgbJwhjSgbJ sj bjZji WSjdHbj ] m Rpl sg drL[ RpKa[ q;WPa fwC] m Rpl } whjSg wdhS sg ujy bjMsg ] m Rpl sg whjSg dryirjVg ] m Rpl sgbJ whjSgbJ d;>seg s[ w"C[ l,y } dWbjV wisgbJfjnw sg b>ai~bjaqj } N.u'CsgbJ hV m

cj! dHwWjv w"i sj whjSg~l.e+dh #WBrjij$ f>ujWg whjSg sgf+jfag ] m lj} Rpl w'v'G dVi.ai whjSg iyVjrJ sg dliuVj sgbjl ] m q{G dHw rjig dxi Rpl } qpWjiwWjs s[Gsg hJ m

baiuga w"i lPig186@ eigV b{r[dVRP@ b>Ddq+ali

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

12

s' LWs

whjSg qVp,tg ugrV s[ qp,T Vjv hg u.qg a[ hi qVp,t dwa[ Vjdwa[ whjSg iysj ] m Ijs bjMsj ] q{G dHw bsVj duhj dWiaJa#lq[G sj y,wi$ bjfSg V" wp ljv sg Rpqi dry NigBS sj IaVwgaj m bevg lr[i } q{G RpKfi bjfSg sp,Z diCwsg qJ } lpSj w[W,DdybJ rjvg ?pLg v{ ihg lJ aJ q{} f"CgbJ dry'G yC%sg bjfSgsjsg sj dli dsdlbj m Rpl V[ q[i[ w'v bj w[ ep,Dl[ Vjv wdiNdsbJdwhj@ ##a[i[ WjfP } v'C lg@ RphVJ q{} drbjh dvbJsj m df>c dqLigy,w A'Bj zi lg uJ dHZi r,cg lisjig@ aP. w"S hp.Vg H[G dHh e,vJAjfS rjvg ( a[ig qJ V[ Vhk a{} ridubj ($$

RphVJ q{} WjvCg duhg Rpqi dry b{lj N.dWbj dw q{G b,De[a'G dHl upib,a a'G w.VJ } h,o vjH[ m lqwjvg wiPi hwgwaJ s[dWiaJa f[L wiVj rjdwbj hg dHw upib,a h.psg ]@ u' q{G qpC w[Vj wi lwg m

l.ajvg dry s[L s[ WBrji[ sg aWjhg@ ?"̀ a[ dHZi'G RpZi h"vgh"vg liws[ W.dsbJ s[ v.q[ wj`dvbJ Vjv Zgq[ rdh>Ds[ sdibj dVbjHkdy,Bg h'Hg uiV{vg lCw r[tg sj WyfV sj y[aj s,DdWbj debj a[RpZi'G bjH[ vp,DB[~fp,DB[ fVjhegiJ s[ qpiNjH[ W[Wl dyhi[ q[i[ by[a dryyv[ eH[ m

qpC b>Ddq+ali dry Wg!b{Kc ba[ b{q!H[! widsbJ a[ dxi\1976~78| dry vjdHvfpi ?jvlj wjvu@ uv.Zi fC%jMdsbJ wpNdvt w[ bjfS[ ldhI'egbJ ba[ drdsbjiogbJ Vjv lJNj wi v{Sjy.ej v,esj dihj fi v.qj lqJ q{} bjfSg bdebjVaj r,l uJl.ejRP lpFjb wi w[ AfS~AfjRpS s[ bjhi dry f+yji wjiu sgipyg sj bjFjl hp.sj dihj m b,lgr[G s[ V[C[ i';jVj f>ujWg #buga$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

13

dry q[igbJ whjSgbJ #fdhyjS$ ba[ #q[dibj ijdubj )$ f+wjdLah'HgbJ m q{} d;>seg dry Whpa z,B brli wjvu dry fC%V sjf+jfa h'dHbj fi bjfS[ ldhfjngbJ@ bdZbjfwJ@ ejHgc ba[drdsbjiogbJ a[ ldhI'egbJ s[ iPf dry q{} Whpa dfbji[ qVp,t dqv[@q[ij qVp,t sg y.debjHg a[ lJNg qVp,taj dry qpC drLrjl Whjvh' debj m

epiP VjVw s[r IPVgridlBg dry FjLj@ ljdha@ ldFbjyjidrFje@ f>ujWg bdZb{V lwPv ba[ Fea Vjqs[r y[bi s[ wjius"ijV bdZw w.q dvtS~fP>NS ba[ v,FS Fjr bdZb{V@ bdZbjfVba[ t'u f+dwiag sj lg m

dyiJ a'G hpS aw s[L~r.c lq[G s[ i"dvbJ dry r,cg f,Zi $a[wav[bjq ba[ aWjhg sgbJ h"vVjw zBVjrJ s[ fjai q[i[ l.e ih[ mbVpFr wgaj@ dHh ldoagbJ IpeJ a' bjfSg h'Gs WSjHg i,tsgbJhV m b,u dHh r,ti[ iPfJ dry lqju dry q"uPs hV fi dsV~W~dsVdHh lqp,yj riajij h'i sPdLa h' dihj ] m ue~uSVg s[ da=lwjiba[ ujag~uqjag r.c sj VJh~rjyg drhji yiqlgqj $a[ fp,u debj] m WjW[ VjVw s[ lqwjv sj riajij Wsdvbj Vhk m Ziq sg ldfiBt>F vj w[ RpKc eHg ] a[ wPC sg q,Ddlbj dry l,y sj y.siqj bv'fh' debj ] m blk b{r[G bjsiLrjs sj qvWj yp,wS sj Fiq fjvs[idh>Ds[ hJ m

dVa dsV yji~ypx[i[ lJNg qVp,taj sj zjS hp.sj r[t w[ a[ bjqqVp,t sg ailI'e hjva } bVpFr widsbJ q[i[ b>si r,Dl[ fjaia[ b,tk r[tgbJ zBVjrJ t"iP fjMsgbJ@ q{} ija~dsV W[y{VwisgbJ m fi dHhVJ ds=LJ } ljwji wiJ@ dHhVJ fjaiJ VjvujS~fdhyjS wijrJ@ s[ wjiu s[ ijh dry q[ig beJh beJh fjRpSsg q>sg rjsg i'w WS uJsg m

#FiPS h,Ddabj$ s[ lq,Ddlbjwji Vjv figdya wijMsg q[igwhjSg iyVj #lpwgia$ 2006 dry buga dry Afg a[ Bi"GB' sgf>ujWg b?Wji #rgwvg bjrj;$ dry Ajfg eHg rg f+jfa h'Hg m #xp,v$ba[ fig WjvCg RpVrjV s[ b>aiea #yJsVg$ #s[l~f+s[l$ ljRPohjv

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

14

a[ #s[l f+s[l$ b{cdq>BV dry AfgbJ m #e'ij$ sg f+wjLVj #qjVli'ri$s[ Vjig dsrl b>w dry h'Hg m

aphjcj@ q[ij lF sj dHh dHw drbjfw bVpFr ] dw bu'wgijuVgag s[ zjdCbJ sgbJ q>s~VgagbJ V[ bu'w[ qVp,t } b>aigrf,Zi $a[ fPig ai%J v.eji w[ i,t ds,aj ]@ dul sg Rpfu ] qVp,t sglpbjiog a[ l:{~w[Gsdia l'y@ W[i.e ba[ L,wg diLa[ ba[ W,DdybJ sgbJdrwjig qV'~e.TJ m

wpv dqvj w[ dHh whjSgbJ q{} ugrV dry dryidsbJ r,t~r,tf+ldoagbJ dry'G f+jfa h'HgbJ hV m dHhVJ dry bVpFr r[ir[ sjr,ti[rJ ]@ fi lJN sg wCg qjVraj s[ bBp,B diLa[ s[ bjZji $a[WSsg ] m

dHh IaV fjnwJ } F[GB widsbJ q{} dHw lpts lwPV bVpFrh' dihj ] dw q{G qVp,tg qV b>si qjVrg@ wsiJ } uejRpS drybjfSj dVqjSj duhj dh,lj fjRpS sj IaV wgaj ] m fi dHh dViSjdrsrjV fjnwJ V[ wiVj ] m

ljdhaw l.rjs sg ipyg Wiwiji i,tS vHg q{G b>Ddq+ali s[ lqPhv[twJ@ ljdha@ ldFbjyjiw l.lojrJ@ ljdha dryji w[Gsi@ Vjigy[aVj q>y b>Ddq+ali \idu^|@ lq[G lq[G l.fiw dry bjH[ bjv'ywdrsrjVJ@ bjfS[ fdirji s[ q{GWiJ@ l.W.ZgbJ ba[ fdirji s[dq,ai~q>cv sg Z.Vrjsg hJ m

l+g qag baiuga lPig@ cj! ueuga dl>z ba[ cj dWwiq dl>zzp>qS sj Z.Vrjs wiVj rg q[i[ vHg dHw ?pLerji `i; ] m

drsrjV fjnwJ sg ijdH sj lsj lpbjea ih[ej m

dHwWjv w"i \cj!|\diBj! f+'̀ {li@ epiP VjVw s[r IPVgridlBg|

E-34@ iSuga b{r[dVRP@ b>Ddq+ali'̀V ^ 0183~2507434@

q'WjdHv ^ 9888716575

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

15

lpwgia

lgia V[ sirj;[ s[ Wjhi tCg h' w[ c,Dc'dv,wg bjrj; drydwhj@ ##qjq@ q{} dabji Vhk wi ih[@ q{} b,u lwPv Vhk F[uSj ($$

##W[Bj ndhi@ q{G bj ihg hJ@ fdhvJ q{} a"vgbj dvbj w[ s[@wjhvg Vjv Ijs hg Vhk dihj m faj Vhk dsV~WdsV q[ig IjssjLadwM zB ihg ] m w'Hg yg; rg Ijs Vhk idh>sg@ b{lj dsqjQ ywijdebj ] m$$ wdh>DdsbJ fiq #rjLiPq$ s[ sirj;[ s[ b>siv[ fjl[ T'bvj w[ tv' eHg m dHl Tjil Vjv tv' w[ Rpl } dH>u ujdfbj dur[GwpN fvJ vHg ijha dqv eHg h'r[ m f+[LjVg dry Rpl } fjSg sgBPBg rg W.s wiVg Fp,v eHg m

H[V[ } Rpl } Wjhi'G hiujf sg ip,tg bjrj; lpSjHg ds,ag m Rphep,Dl[ Vjv wdh dihj lg@ ##a[ig q>qg a"vgbj fdhvJ dwM Vhk v{ w[eHg ( dsqjQ uP dBwjS[ Vhk@ rjZP l'yJ vj A,csg ]@ faj VhkdHhVJ b"iaJ sg dwM q,a qjig idh>sg ]@ W.sj w.q sg e,v wi[Rph rg fp,ng lqNSg@ fdirji dry w'Hg LJag idhS Vhk s[Sg m$$

lgia V[ w.Ws[ h,oJ Vjv fiq } a"vgbj xCjMdsbJ x[i dwhj@##qjqj@ fvg; q{} dabji wi'@ aplk bjf Vhk b,u ujSj ($$

fiq V[ w,fC[ Wsv[@ lgia } bjfS[ Vjv vj w[ Rpl sj dlifv'dlbj a[ Wjhi bj w[ dl,Zg ci{dl>e iPq r,v qpC eHg mwjhvg~wjhvg h,oJ sgbJ MevJ Vjv hg dli s[ rjv dl,DZ[ wga[ m

Rpl } Ijs bjdHbj@ w.q RpKa[ ujS Wji[ aJ q{G dqdl; ijuWgi} w,v% bi;g s[ bjHg lJ@ Rph q[ig bi;g } xC w[ wpN ]ijV rgh'Hg lg dw aWgba aJ fPig ngw ] fi dHl WhjV[ Vjv Ap,Bg dwMv{ ihg hJ ( dwhCj w.q h'r[ej@ u' q{G Rpl } s,l Vhk lwsg@ dwMdw

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

16

bwli blk zi~Wjhi sgbJ e,vJ lJNgbJ wi v{GsgbJ lg a[ Vjv[us'G q{G bi;g s[ w[ qpC hj;i h' ujSj ] aJ dHh ljij ij; tp,v%ujr[ej m q[ig dryjiZjij sj rg uvPl dVwv ujr[ej m dul Vjv q{GhpS aw fiVjHg h'Hg lJ a[ sPldibJ } rg dHl RpKa[ cBS sj Rpfs[Lds>sg hp.sg lJ m

lgia dul sj dyhij hpS aw fPig ai%J qpiNj yp,wj lg@ V[ fiq} zp,B w[ u,xg fj vHg m fiq V[ W,yg } zp,B w[ ev Vjv vjdHbja[ qP>h dry W'vdsbJ wdhS v,eg@ ##dHh W,Dy[ q{} wsjdy,a qpbj`Vhk wiVe[@ q{} dHl sg l;j dqv[eg dw q{G dH>Vg wq;'i dwM lJ ($

H[V[ } Rpl } hiujf sg wCwrk bjrj; qpC lpSg m Rph wdhdihj lg@ ##b,u aP. x[i W[rwaj fghS fj dvbj H[@ a[ig dabjig fPigVhk hp.sg@ W,yg ws'G sg a[i[ qP>h r,v r[tS chg ]@ q{G w'Hg drhvjo'C%j hJ@ uvsg wi@ q{G aphj} Rpaji w[ bjrJ@ b,u q{G v{S Vhk bjlwsj@ lgia } v{ bjrk@ ;iPig e,v ] dw Ljq } RpZi rg ujSj]@ q{G lqJ dvbj ]@ Fp,vk Vj m$$

wqi[ dry'G dVwvdsbJ hiujf V[ e,v } ujig i,tdsbJ dwhj@##faj Vhk dHhVJ b"iaJ sj dsqjQ dwM ?ijW h' uJsj ]@ Vj w'Hglq[G sg wsi ]@ Vj bjfSg FvjHg sj w'Hg bdhljl ]@ sPib>Ds[Lgrjvg e,v aJ dsqjQ dry dWnjRpSg Vj h'Hg@ W.sj wg wi[ ( dw>Vjwp lqNjr[ m yv'@ uvsg wi'@ q[[i[ w'v dH>Vj lqJ Vhk@ Ljq } RpZi;iPi ujSj ] m$$

lgia } il'Hg r,v Z,wdsbJ fiq V[ dwhj@ ##h,Aj ljdhW ug )lpS dvbj@ hpS Wji~Wji Vj wdhSj@ q{G w'Hg eP.eg~W'vg Vhk m$$

hiujf u' hpS aw fiq sg qV'br,loj lqN yp,wj lg@ dt,N w[wdhS v,e dfbj@ ##faj Vhk dHhs[ dsqjQ } wg h' debj ]@ du,sJdHh V"wig wi w[ q[i[ $a[ w'Hg bdhljV wi ihg ]@ q{G aJ V"wig wiVvHg dHl vHg q>V debj lJ dw yv' uVjVgbJ wjvu uj w[ V"wigs[ Vjv bjfSgbJ ljoSJ Vjv zi~Wjhi sgbJ e,vJ wi w[ ai'~aj;jh' uJsgbJ hV m r,cg e,v dHhVJ s[ i'; s[ v{S~s[S sj B.Bj qp,wj mwsg r,Dc[ Fagu[ sj uVq dsV@ wsg dryv[ sj@ wsg FS[rk sg Ljsg@

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

17

dHo[ aJ dwl[ Vj dwl[ sj h[u bjdHbj idh>sj m dHh b"iaJ Vhk lqNlwsgbJ lj} v'wJ } dw>DV[ w.q hp.s[ hV m b,u wv% w'Hg w.q l"tjVhk@ Fjr[G V"wig h'r[ uJ rfji@ WC[ q[v~u'v i,tS[ f{Gs[ V[ m dHhVJV"wig wi A,cg a[ zi~Wji lJF dvbj@ dur[G fhjC dli $a[ yp,Ddwbjh'r[ m

fiq u' hpS aw lpS~lpS w[ a.e f{ eHg lg@ V[ hiujf s[ w'vuj w[ dwhj@ ##ljdhW ug ) W,l wi'@ q{G Whpa lpS yp,wg hJ@ q[ig lqNa'G dHh lF wpN Wjhi ] m$$ dHh bjtdsbJ qV FiV v,e fHg m

hiujf V[ hqsisg sg oJ h'i dtN w[ W'vSj LpiP wi ds,aj mRpl } dHh dtNjhB dHl e,v sg lg dw dwr[G b,u fiq V[ dHl ai%JwdhS sg dh>qa wi vHg m

Rpl V[ ep,Dl[ Vjv fiq r,v r[dtbj a[ Rpl sg Vwv widsbJdwhj@ #lj!!!h!!!W!!! ug m$

fiq@ dul sj qV hpS Fi yp,wj lg@ b,e FWPwj h' RpKng@ ##ljdhWug Vj bjtJ a[ h'i wg ( us'G hi rwa hpwq aphjcj y,vSj ]@ sPli[sg w'Hg ijdH Vhk@ w'Hg ?jdhL Vhk@ w'Hg u;Wja Vhk@ w'Hg l'yq[ig dHo[ h' Vhk lwsg aJ dxi qP>h tC%jRpS rjvg dwhCg e,v ] (wg aP̀ jV bj debj@ wg d;bjsag h' eHg ( aplk dabji h' w[ VjLajvY@ q{G b,u dcRPBg $a[ Vhk ujSj@ Vj hg lgia } F[uSj ] m q{Gngw qdhlPl Vhk wi ihg@$$ wdh>sg h'Hg fiq il'Hg dry uj w[ VjLajdabji wiV v,e fHg m

fiq } Rpsjl hp.dsbJ r[t w[ lgia h'i i'S v,e fHg@##q>qg~q>qg ) qjq s,Dl' q{G Vhk ujSj lwPv b,u ( q[ij h'q riw wijdsY@ q{cq V[ ep,Dl[ h'Sj ]@ aphj} fjfj ep,Dl[ dwM hp.s[ V[ ( aplk fjfjsg e,v Vhk q>Vs[ ($

##Vhk W[Bj@ q{G a{} lwPv A,c w[ bjrJeg@ q{G bjf dcRPBg $a[ujSj ]@ zi idh w[ q[ij dsqjQ xB ujr[ej@ q{G b>si'G~b>si qiujrJeg@ aP. Vhk lqN lwSj q[i[ F'v[ W,Dy[ ) bj q{} zp,B w[ u,xg fj mq{G ugSj ] a[i[ vHg@ q{G a{} A,c w[ qi Vhk lwsg@ q{G a[i[ fjfjsg e,v q>Vsg hJ fi Rph wdh>Ds[ hV sPlig lgia Vhk yjhgsg m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

18

dHh wdh>DdsbJ fiq sgbJ Fp,WJ dVwv eHgbJ@ Rph RpKyg i'S v,efHg a[ vCtCjMsgbJ v,aJ Vjv b>si l'̀ [ $a[ uj dc,eg m

lgia V[ F,u w[ fiq Vjv u,xg fjHg a[ RpKAv w[ fiq s[ e,vVjv y.WC eHg@ ##q>qg@ q[i[ qjqj ) fvg; Vj i'r' m aplk fjfj sg e,vVj q>DV' m blk Rpl sj VJ lpwgia i,t vrJe[ m q{G Rpl Vjv t[dcbjwiJeg@ blk s'r[G aphj} a[ fjfj } dfbji wdibj wiJe[ m$$

##q>qg ) qjqj fvg; ) lpwgia } v{ bjY m blk Rph} l'hS[~l'hS[w,fC[ fjrJe[ m blk ?PW t[cJe[ m blk aphj} wsg a.e Vhk wdibjwiVj m

lgia fiq Vjv vjc wiV v,eg m fiq s[ q,Do[ RpKa[ dwl wiguj ihg lg m b,tJ r,v r[t w[ W'vg@ ##qjqj ) aplk i' ih[ Y ( blka[ b,u lpwgia v{S ujSj H[ m dabji h' m blk uvsg fjfj Vjvuj w[ lpwgia v{ bjHgH[ m q>qg ) q{G Rpl } lji[ dtv"S[ Vhk s[S[ m Rpha'C s[r[eg m q>qg@ blk dHw,Dn[ t[dcbj wiJe[ m q{G Rph} bjfSj A'BjlwPv W{e dsbJeg m qjq ) uvsg y,Dv' m q{G Rph} dfbj wiVj m blkt[cSj m qjqj ) hpS blk x'i h'rJe[@ fdhvJ oig lg m q>qg@ aplk RpKns[dwM Vhk m aplk dl,w Y ( h,o dry h,o fwC w[ Rpn' qjqj fvg; )RpKn' m$$

fiq ;'i vj w[ RpKnS v,eg m fiq qpC w'v fH[ sgrjV $a[ dc,efHg m i'GdsbJ Rpl V[ lgia } dt,y w[ bjfS[ w'v sgrjV $a[ dvBjbdvbj m

cP.zg V;i Vjv lgia r,v a,wdsbJ dxi i' fHg a[ dwhj@ ##q[i[F'v[ V.V%[ W,Dy[ ) aP. Vhk lwN lwSj m dHh z'i sp,t sg e,v ] m a[i[fjfj q{} Ljq } srjHg v{S vHg v{ w[ ujSj yjhp.s[ hV m aP. s,lq{G dwr[G dul sj VJ aP. h'i l'hSj i,t ds,aj ]@ #lpwgia$ } A,c w[dHw,vg zi bjrJ@ Rpl Vjv rg q[i[ a[i[ rJe dfbji ] m

fiq lgia } Vjv v{ w[ qpC v.qg f{ eHg@ ##lgia ) q{G aphj}s'hJ } cjwBi uJ rwgv WSjRpSj yjhp.sg hJ m aP. Whpa d;hVg ] m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

19

lpwgia sj dsqjQ rg a[i[ riej hg h'r[ej m q{G b,u a[i[ fjfj VjvVhk ujSj yjhp.sg m$$

fiq V[ dli RpaJh yp,Ddwbj@ ##ujh@ ljhqS[ Vi[L b>wv } whplj} A,c bjr[ m q{G b,Zj dsV dcRPBg wi vrJeg m Rpo'G blk a[igVjVg s[ zi yvgbJ ujrJegbJ m q{G b,u zi Vhk ujSj yjhp.sg mq{} ci v,esj a[i[ fjfj q{} srjHg vHg v{ ujSe[ m q[i[ W,Dy[ ) q{GqlJ a{} WyjdHbj lg m hpS q{G lpwgia } rg WyjRpSj yjhp.sg hJ m$$wdh>DdsbJ fiq V[ q,Do[ } ;'i sg h,o qjidsbJ dwhj@ ##hjH[ i,Wj )q{G dw,Do[ qi ujrJ ($$

fiq } i'GdsbJ r[t w[ lgia sj dyhij ep,Dl[ dry Wsv debj mRpl V[ F'v[~Fjb wqi[ dry'G W{B yp,w dvbJsj a[ a[;g Vjv fiq r,vrZdsbJ dwhj@ ##q>qg ) RpKn ujr' m q[i[ qjqj uvsg Rpn'@ q{G b,u dHhsgrjV a'C w[ ujSj m q{G bjfS[ fjfj } dfbji Vhk wiVj m q{G bjfS[fjfj Vjv wsg Vhk W'vSj m q{G cjwBi } rg qji s[RPGej m q{G b,udHh sgrjV a'C s[Sj m q[i[ qjqj ) q{G dHh sgrjV b,u a'C w[ VjVgzi ujSj m q[i[ w,fC[ v{ vY m blk dHo[ wsg Vhk bjrJe[ m q{G i';~h'qriw wdibj wiJeg m q{G aphj} wsg a.e Vhk wiVj m q{G fjfj Vjvw,Bg wi ds,ag ] m q{G wsg Vhk W'vJeg m Rph q[i[ fjfj Vhk m Rphlpwgia s[ rg fjfj Vhk m$$

##q>qg!!!!!q>qg!!!!!q[ig q>qg!!!!!m$$ lgia hBw'i[ v{Gsg W[lpZ hp.sg ujfihg lg m FpbJBSg bjRpS v,eg m fiq@ u' b,u dh>qa hji yp,wg lg@V[ A[ag Vjv xC w[ ev Vjv vjdHbj fjSg sj devjl xC w[ Rpl} dfbjdHbj a[ Rpl s[ h,oJ f{iJ sgbJ avgbJ N,lS v,eg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

20

e'ij

lji[ dsV sg o,wg~Bp,Bg dwifj bu[ ljh v{S vHg q>Du[ $a[ f{Shg v,eg lg dw h[n'G sirj;[ sg z>Bg tCw fHg m Rpl V[ wjhvg VjvsPli[ wqi[ dry l"G ih[ fp,ai ijuV } uejdHbj a[ h[nJ uj w[ e[Bt'v%S vHg dwhj m

ijuV A[ag~A[ag f"CgbJ Rpadibj m dH>DV[ dyi dry Rph qV dryl'yS v,e fHg@ ##H[l r[v[ w'Hg Yfij a[ h'S Vhk v,ej m A'Bg F{SVgvq h' lwsg ] ( Rph} faj lg a[ wv% sj dHZi dZbjV lg m b,us' r[iJ Rpl sj '̀V rg bjdHbj ] m dV,wg F{S i,ug rg h' lwsg ]@RphV[ wv% lpi[L ijhk fp,A F[dubj lg m uJ i[VP s[ q>qg~c{cg h'Se[ (fdhv[ W,Dy[ wiw[ Rpl sg qJ } rg d`wi ] m dryji[ opC%[ bj m dHwZg bj Rphs[ q>Ph r,v r[ts[ bj m dZbjV a[ hp.sj Hg H[ Vj m$$

dwifj V[ RpKn w[ h[nJ Njw w[ r[dtbj m Rpl s[ dfaj ug ijuVVjv f"CgbJ yC%s[ bj ih[ lV m dwifj yp.Vg v{S vHg wqi[ dryyvg eHg m ijuV V[ RphVJ } cijdH>e iPq dry dWnjdHbj a[ bjfb>si fjSg bjds v{S yvj debj m

dwifj b>si bj w[ dfaj ug } u,xg fj w[ dqvg m dfaj ugV[ rg Zg } zp,B w[ ev Vjv vjdHbj m ijuV s' evjlJ dry w'vccdi>w v{ bjdHbj m Rph ijuV } wpN wdhS v,eg lg fi dxi bjfhg RpKn w[ Vjv wpN tjS vHg dvbjRpS v,eg m

Rpl s[ dfaj ug V[ dwifj sg WJh xC w[ dWnj dvbj ba[ dwhj@##wpC[ ) bu[ q{G wpN Vhk tjSj~fgSj@ aP. Wdh uj bjfSg ij;g~?pLglpSj m i[VP dw,sJ ($$ dwifj hJ~hP. wig eHg@ fi b>si'G Rpl sj qVdBwjb dry Vhk lg m Rph bjV[~WhjV[ RpKnS sj IaV wi ihg lg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

21

fi Rpl s[ dfaj ug V[ Rpl sg W[y{Vg } FJfdsbJ dwhj@ ##dwifj )aP. ij;g a[ ]G@ a[ij qP>h dwM H[Vj RpKadibj@ lp,t aJ ] ( wpN q{o'GvpwjMsg H[G@ q{G w'Hg Yfij hJ ( i[VP ngw ] ( ZgH[ ) a[ij qP>h r[tw[ q{} d`wi v,e debj m$$

##Vhk dfaj ug@ w'Hg e,v Vhk@ lF ngw ] m e+dhla dryd`wi~xjwj aJ y,vsj idh>sj ] m yjh WSj w[ dvbjrJ ($$ wdh>sgdwifj dxi RpKnS v,eg fi dfaj s[ wdhS RpKa[ qpC W{n eHg m qjHg} bjrj; ds,ag a[ yjh dvbjRpS vHg wdh ds,aj m dyhij Rpl sjbu[ aVjRp dry lg m dfaj rg lqN dihj lg dw q[ig W,yg wpN vpwjihg ] m

s'r[G fjl[ yp,f } a'CdsbJ dwifj V[ fp,DdAbj@ ##dfaj ug@ ija} wg WSjrJ@ wg tjRpe[ ($$

##fp,a ) q{G wpN Vhk tjSj@ a[ig Wgug s[ WS[ spfdhi s[ tjZ[bjvPbJ rjv[ fi"Gn[ bu[ aw o,Dv[ Vhk RpKai[ m aP. s,l ) wpvsgfa[ Vhk ep,Dl[ h'dHbj ( ] aJ WC[ ljRP lpFjb sj@ b,u aw w'HgRpKyg Vgrk Vhk lpSg m ljc[ lji[ w.q r,cj urjHg h'S wiw[ dHlV[ bjf b,De[ h' w[ dVFjH[ m VgLj a[ diaP sj '̀V bjMsj uJsjidh>sj ( lF ij;g ?pLg bj ( u[ w'Hg e,v Vhk aJ aP. dH>Vg zWijHgdwM H[G ($$

##Vhk@ dfaj ug@ w'Hg e,v Vhk m bjh eiqg rjh Vhk ujSds>sg@ dw>Vj hp,lC H[@ dHh s' qhgV[ i,W W.s[ } h'L y[a[ wij ds>sj maplk s,Dl'@ lrgBg } ws'G s[ dqv[ Y ( dqv w[ ujdHbj wi' m Rpl s[l"hi[ ep,lj wis[ bj@ wdh>Ds[ RpZi'G h' w[ yv[ uJs[ m b,u dqv w[ ujdHY mwdhSe[ aJ b,u ija idh fdHRp m ijSg } rg dqv w[ ujdHY m i,uga[ Vgvq a[ v.zsgbJ uJsgbJ q{} dqv hg uJsgbJ V[ m$$

dwifj o'C%g s[i vHg yp,f W{ng ihg m dfaj Rpl r,v hg r[tg ujdihj lg m dxi wdhS v,eg@ ##wpN a[ tjRp@ o'C%[ VqwgV y"v WSjdsbJ ($$

##q[igH[ ZgH[ ) tjS~fgS sgbJ e,vJ aP. A,c@ Fp,t h'r[ q{G bjfq>e lwsJ m aP. bj q[i[ w'v Whp@ s,l dry'G zp>cg wg ] ( sjv dry

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

22

wpN wjvj~wjvj ujfsj H[ m aP. a[ hq[Lj h,l~h,l e,vJ wisg hp.sg l{G ma{} wjhsj d`wi bj@ cjwBi V[ a[ Vhk w'Hg rdhq fj ds,aj ($$

dwifj V[@ u' hpS aw l'yJ dry dzig W{ng lg@ bjfSj qVt'v% hg ds,aj m wdhS v,eg@ ##dfaj ug ) lF ngw bj@ q{G hg QvahJ m Rph zBVj q[ij df,Aj Vhk A,csg m hi r[v[ fiAjr[G rJe q[i[Vjv idh>sg ]@ us'G q[i[ W,DdybJ s[ zi w'Hg drb>q f{S v,esj aJq[ij ugb zWijRpS v,e f{Gsj m q{} Rph wjvg~W'vg ija y[a[ bj uJsg] m us'G bu a'G f{Gag ljv fdhvJ aplk e'ij } q[i[ w'v'G t'h dvbjlg m wg dV,Dw[ W,Dy[ i'Gs[ Vhk hp.s[ ( Rpl dsV Rph bv'wji Vhk lg i'Hg maplk uWislag q[i[ w'v'G yp,w w[ dwhj lg@ ##qiVg@ q[ig Zg } l"SVhk ds>sg m dvbj ) b,u q{G dHh} yp,f wijrJ m Wjhi b,Dc[ $a[ v{ujVJ m$$ dwifj tCg h' eHg@ bev[ fv aplk qpC bjH[ a[ dwhj lg@##qiVg ) h'i Wjzj b,csg bj m$$ q{G xCV v,eg@ aplJ xpiag Vjv dwhj@##uj fjSg sj yqy dvbj@ q{G dHh} srj s[ w[ r[tJ m a[ig sjsg us'Gt>z t>zPij rZ uJsj lg aJ dHh qjr[ sj e'vj b>si lp,B v{Gsg lga[ y{V bj uJsj lg m dHh} aJ il s[ sjS[ du>Vg s[Sg bj m$$

dfaj ug ) aplk Rph yg; yqy dry z'v w[ q[ig e'ij s[ l.zb>si fj ds,ag a[ dwhj@ ##hpS dHh l"G ujr[eg m$$

dwifj hpS h'i dx,l fHg m i'~i' w[ s,lS v,eg@ ##dfaj ug ) q[ige'ij Rpl[ fv vjv@ dxi fgvg a[ qpC lx{s dy,Bg h' eHg m Rpl sgbJv,aJ@ WjhrJ vqw eHgbJ m q{G zWij w[ ygwJ qjiV v,e fHg@ ##q[ige'ij_e'ij@ aP. yp,f dwM h' eHg H[G ( aP. a[ q[i[ dsv sj BpwCj l{G mq{G a{} dtcjMsg o,wsg Vhk lJ m aP. dwo[ yvg eHg!!!!!hjH[ ) q[i[ i,Wj )aP. dHh wg wgaj ( q{G dwo[ ujRPGeg ( i,Wj ) aP. dHh wg wdhiwqjdHbj ($$ s,ldsbJ dwifj s[ b,oiP Aq~Aq rdh api[ m

dwifj s[ dfaj sgbJ b,tJ rg b,u qpC dHh e,vJ lpS w[ Vqhp.sgbJ eHgbJ@ wdhS v,De[@ ##wpC[ ) q{G a{} Whpa dfbji wgaj lg maP. ljT[ WjiJ ljv Wjbs ljc[ zi u.qg m blk whgH[ fp,a Vj lhgZg aJ bjHg m zi dry w'Hg dVbjSj aJ t[cP m f+DFP V[ ljc[ $a[ dwifj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

23

wgag ] m qpC h[nJ RpKa[ a[igbJ yji F{SJ bj eHgbJ m wHg ljvJsg Rpcgw df,DA'G a[i[ rgiJ s[ qP>h r[tS[ VlgW h'H[ m$$

dwifj V[ b,u u' qV dry lg dfaj } lj`~lj` s,lS sj qVWSj dvbj lg m i'Gsg~i'Gsg w'v h' w[ W{n eHg@ ##dfaj ug ) l,y s,Dl'@aplk dHh dwM wgaj ( aplk q[ig e'ij dwM t'h vHg ( aphjc[ qVdry h'Sj@ b,De[ q{G f>u f,oi fjvsj dihJ@ hpS q[ig Zg dHl y,widry bj eHg m dfaj ug ) l,y W'v' ) blk aphj} wg VpwljVfhp.yjdHbj ( dqhVa Vjv fC% w[ blk hpdLbji h' eHgbJ m b,De'G lhpi[y.e[ dqv eH[ m aphjcgbJ ljigbJ ZgbJ lptg r,lsgbJ hV m dwl[ V[wpN Vhk q>Ddebj m Vj aplk ds,aj m le'G aphjc[ spt~lp,t dry lhjHgh'HgbJ m

dwifj V[ dfaj sg WJh zp,B w[ xC vHg@ blk f,oi dwl ai%Jh'HgbJ ( W'v' ) hpS yp,f dwMu[ ( q[ij ugb wis{ q{G RpKyg~RpKyg i'rJ@aplJ q[ig e'ij t'h vHg m q{G sphjHgbJ fjHgbJ@ q[ig e'ij q{} A,cw[ Vj ujrk@ q[ig e'ij sgbJ hiV'BgbJ b,tJ@ epvjWg h'Gn@ FtsgbJvjv e,v%J@ dVA'h dy,Bj i.e m q{G Rpl } wpawpajRpSj@ RphV[ dtC~dtCh,lSj m ljij drhCj dtCjb s[Sj m Wgug@ Fij@ yjy[@ ajH[ aplk q{}Wo[ij lJFs[ lqNjMs[ lg fi q{G bjfSj~bjf W[hjv wi dvbj m

dfaj r,v r[tdsbJ@ ##Ijs u[ ) q{G aphjcg ?jai bjfS[ fagw'v NPn W'dvbj lg@ ##e'ij f[yl Vjv qig ] m$$ fi q{} b>si'G fajlg@ e'ij sg wjdav q{G hJ m q{G aphjc[ w'v'G bjfSg Zg } dwM VjWyjb lwg ( aphj} d`wi lg dw q[ig Zg@ Zg sg qJ WS eHg ]@ljig Rpqi sj Fji H[ m dHh fp,ai sg qJ dwM Vhk WS lwg ( aplke'ij } hV[ig dry s,W bjH[ m Rph qp,w eHg m Rph yvg eHg fi q{}s,Dl' q{G wg wiJ ( Rph lsj q[i[ Vjv ] m Rphsg lPia q[igbJ b,tJb,De'G ws[ Vhk hBsg m$$

dwifj s[ r,l Vj dihj a[ Rpl sgbJ Fp,WJ dVWv eHgbJ m b>si'Gd`wi rg lg dw i[VP lpS w[ d`wiq>s h' ujr[eg m dwifj sj dfaj@Zg } H[l hjv r[t w[ bjf ;ji'~;ji i'S v,e dfbj@ Vjv hg Zg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

24

sj dli fv'lS v,e dfbj m Rph lJFg Vhk lg uj ihg m ##aphj} faj] lrgBg s[ W,Dy[ sj u.qdsbJ f{i dr>ej ]@ VgBP sg dlha ?ijW h'eHg ] m q{} dHh ci b>si[~b>si v,ej idh>sj@ i,W lj} l;j s[ dihj] m Rpl V[ ljc[ epVjh } qpbj` Vhk wgaj m blk r,Dc[ epVjhejihJ m i,W sg siejh dry ugr~h,Ddabj riej dzSjRpSj upiq wsgqpbj` Vhk wgaj uj lwsj m

dfaj Vjv y.WC eHg@ ##q{G e'ij } aphjc[ w'v'G dwM Vj Wyjlwg m q[i[ w'v'G r,cj fjf h'dHbj ] m q{} dHh d`wi b>si'~b>si tJsjidh>sj ]@ i,W lj} Vhk W?L[ej m us'G dwl[ W,Dy[ s[ drb>q s[ dsVV[C[ Tp,ws[@ q{G bisjlJ wi~wi dsV v.zjMsg hJ@ dwa[ q[i[ zi dwl[Vj dwl[ iPf dry bfjhu W,yj Vj f{sj h' ujr[ m dHh rg i,W r,Dv'Gl;j hp.sg bj m dfaj ug q[ij df,Aj Rph zBVj@ Rph Qvag Vhk A,csg@s,Dl'@ q{G wg wiJ ($$

dwifj ba[ dfaj s[ i'S sg bjrj; a[ dyhdibJ RpKa[ f,ligRpsjlg } r[t w[ ijuV yp,f~ypfgaj f"CgbJ RpKai debj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

25

WBrjij

wv% sgbJ zBVjrJ Vjv N.W[@ lisji } wpilg RpKa[lplajMdsbJ r[t w[ dy>aa lpiuV dl>z qpCs[ f{ik hg ypWji[ dry'Gh[nJ RpKai bjdHbj a[ WgWg w'v ipw debj m e,vJ~e,vJ dry WgWgepiVjq w"i V[ wv% ija sg zBVj sj sp,t ;jhi widsbJ w,v% lr[isg zBVj sj d;wi A[C ds,aj@ ##lr[i[ aJ dHhVJ } al,vg lg dwblk lwgVJ VJ sg wpCg } lpi,Ddtba Rpl s[ qjdfbJ Vjv ivj bjH[hJ fi dul ai%J Rph ijh dry z'Cg RpKa[ ljc[ Vjv rg nn.Wig ihg@Rph e,v Vhk Fp,vsg m$$

##WgWg ug ) dHh Whpa y.ej h'dHbj@ Vhk a[ dHh dVij fjflg fjf m dHh hjig~ljig sj w.q Vhk m dHh wiVgbJ lisji hg wilwsj m$$

##V.Wisji ug ) vRp yjh fgY@ dHh uje f{Se[@ dqv w[ hgujdHY m$$ lisji ug s,ls[ lg@ ##lif>y } fAajrj lg dw RphV[ l.ajVsg zjB wi w[ ligwJ s[ dqhdSbJ sp,DDt'G dHh w.q dwM wi dvbj (us'G Rph bjfSg f{vg w'v'G v.zs[ wj`v[ dry'G fjSg fgS Rpi[ h'Hg@Rpl dryjig } ZPh w[ v{ bjdHbj m zidsbJ s,Ddlbj@ Rpl eRP V[ljig ija b>V } qP>h Vhk vjdHbj a[ i'~i' w[ W[hjv hp.sg ihg ] mhpS Rph Rpl } Rpl s[ zi dsbJ Vjv ivjRpSj yjhp.sj lg m$$ Rphlisji ug sj WCj s[Ssji ] dw Rph Rpl[ r[v[ Rphs[ Vjv api fH[ m$$

##WgWg ug ) dHh' duh[ lPiq[ Fea dwo[ u.qS[ bj ($$

##V.Wisji ug ) bj w[ dHh' l'ys[ ih[@ ZgbJ ZgbJ hg hp.sgbJbj m RpZi dw>VgbJ sg f,a vp,Bg eHg@ wHgbJ V[ WpidAbJ s[ ci'GV[C[ tPhJ dry AjvJ qji ds,agbJ m us'G ZjCJ sgbJ ZjCJ bj fHgbJ@

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

26

B,WiJ s[ B,WiJ V[ bjfSgbJ ZgbJ~F{SJ } bjfS[ h,ok tPhJ dry Z,Dw[s[ ds,Da[ m dHZi rg Rph' wpN rjfdibj m wdh>Ds[ Rphsj bjfSg Vru'arJe F'vj duhj dyhij Vhk Fp,vsj@ us'G Rpl V[ lif>y a[ q{} bjfSgujV W?Lg vHg da>V~yji r[iJ Npw w[ bjsjW wgag m ija i'~i' w[Rpl sg dz,eg W,Ng lg m$$ wv% ija rjvg e,v V[ dHhVJ } wpN wq;'iwi ds,aj@ wdh>Ds[ hpS ;pvq sg hV[ig re apig H[ m ija s[ Whpafi[LjV V[ m

##WgWg ug ) wdh>Ds[ wv% ijh dry i'w w[ dHhVJ } Wpij Fvjrg dwhj debj lg ( aphj} s,Ddlbj ($$

##hJ ug ) s,Ddlbj lg fi dHhVJ } bjfSg ujV sj d`wi Vhk mwdh>Ds[ dwr[G h' lwsj@ v'w qis[ ujS a[ q{G bjfSg yqCg Wyj w[dHw fjl[ h' ujrJ m$$

##vRp RpKai bjH[ m Vks dwo[ bjMsg ($$

V.Wisji V[ dy>aj Vjv dwhj@ ##lisji ug ) ijak df>c s[ Wjhiv[fh[ $a[ v,FP zpdqbji } r,TS sg zBVj dwl[ Wjhiv[ W.s[ sg Lijiah'Sg bj ( dw>Vg W[idhqg Vjv r,T~Bp,w wgag dw i,W rg r[t w[ wpivjbRpKdnbj h'Sj $$

##lpiuV dl>hJ ) Lijia hg r,Dc[~r,Dc[ FJWC Wjv ds>sg bj m wgwpN Vhk r[dtbj@ s'fjlk WijWi s[ Vjhi[@ WiA[@ BwPH[@ W.sPwJ m dHhaJ ;pvq sg dH>ahj h' eHg ) s,Dl'@ Rph dryji[ V[ dwl[ sj wgerjdHbj ( qPit' ) wg dqv debj aphj} W[s'L[ sg h,Ddabj wi w[ (aplk RpZi sj Wsvj v{Gs[ Y@ Rph rg dVh,Dw[ qji[ eH[@ bjh aplkrg dVh,w wi ih[ h' m$$

##lisji ug ) wdh>Ds[@ h,o dry a[v sg LgLg a[ fiVj lg@ dryjijVhjRpS debj h'Sj ( ?"i[ h'Sg dt,y w[ v{ eHg Rpo[ ( dryji[ sgbJs' ZgbJ Hg ZgbJ V[ m dHw,vj~wjij fjvS rjvj lg m v'w rdhLg h'eH[ rdhLg m i,W a'G rg Vhk cis[ dHh' duh[ wji[ wiV rjv[ m wdh>Ds[w'Hg cisj vjL w'v Vhk debj WHg w'Hg r[t Vj vr[ Vhk aJ Rphsjrg xlaj Vjv hg r,DdTbj ujRP m ljig ija r,Tg~Bp,wg vjL Rpo[ fHg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

27

ihg m dw>Vg~dw>Vg ija aw rjhpS rjvgbJ u'eJ@ e,DdcbJ a[ hjvgbJfjvgbJ sg bjrj; bjMsg idh>sg lg@ ijak aJ dur[G lji[ df>c $ylp.V~qljV f{ eHg m ujf[@ f,Da[ rg cis[ dh,vS'G hB eH[ m wp,DdabJ s[F"GwS sg bjrj; V[ df>c rjdvbJ sj ljh lPa i,Ddtbj m sPi'G hV[i[dry BjhvgbJ dH,sJ ujfS du,sJ q"a s[ ljH[ tv'a[ m v'w ziJ drysC[ W{n[ ih[ m w'Hg wpldwbj Vhk m dul dwl[ s[ w.Vk dHh e,v fHg@RphV[ Hg Wp,v% lg vH[ m ija Vj dwl[ f,wjHgbJ Vj tjZgbJ m$$

##FjHg ) dHh q;hWg u}V bj m RpZi sg qji~ZjC a[dsv~w.WjRP wav[bjq rg W[s'dLbJ sj zjS lg m dHZi sg r,T~Bp,wrg dVis'LJ sg h,Ddabj ] m w'Hg Lwag s'~fjlk lpq,a W?L[ ) y.ejwgaj ) blk b>si'~b>sig dabjig wirjRpS sj l'y dvbj m lqNVhk bjMsg bev[ fv wg wjij rjfi ujSj ( v'w ziJ dryi[cgRp a'G ?WiJ lpS~lpS w[ zWijH[ h'H[ bj m dwl[ BJr[G~BJr[G V[lqjV rg o'C%j~Whpaj W.V%S sg w'dLL wgag lg fi lF } bjllg dw bjfSg u.qS~F'G A,cS sg V"Wa Vhk bjRpSg m n.c~n.c"vjh' ujSj@ duhC[ dh,v fH[@ lFVJ zik qpC bjRpSj m bjh ija sgzBVj V[ lF } W[bjl wi ds,aj ] m hpS lj} dT,v Vhk wiVgyjhgsg m w'dLL wigH[ b,u ija aw lF W.s'Wla h' ujr[ m ijauje w[ w,BgH[ m$$

##lisjij ) y,v@ du,sJ bjt[G a[i[ Vjv bJ m fi bu[ h"Glvj Vhkf{Gsj m bjh up.q[ sg vjv hV[ig r[t dw,sJ yC%g bj ) dHh lp,t VhkdvbjMsg hp.sg m w'Hg Vj w'Hg aWjhg wi w[ uJsg hp.sg bj m r[t vHk@hpS lp,t Vhk idhSg m lqJ qjCj Hg qjCj y,vSj m$$ lpiuV dl>zdubjsj hg zWij debj lg m

lisji V[ h.Fvj qji w[ lpiuV dl>z } ojfg s[ w[ RpnjdHbj@##y,v FjHg ) hpS dsv Vj A,Dc' m hi zCg dHqdahjV hp.sg ] m i,Wrg b,u ljcj dHqdahjV v{ dihj m lif>y@ s'r[G V.Wisji@ v.qg rghrjvj q]S dl>z@ wiaji dl>z@ WjWj fPiV dl>z@ lpv,tS dl>z@ ds,adl>z@ y.VS dl.z@ ijqs[r@ h;jij dl>z@ hids,a dl>z@ f>caJ sju{fjv@ Vjag dqLi lji[ Vjv bj m awCj h' m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

28

##lisji ug ) u[ WjWj epispbji[ W'v s[r[ aJ lji[ dHw,Dn[ h'ujSe[ m q{G F,u w[ WjW[ } l,s dvbjrJ ($$ lpiuV dl>z apiV v,ej m

##Y dl>zj ) lpS b{Zi@ dHh a[ zWijhB f{sj wiV rjvg e,vbj m yp,f~ypfga[ zi'~zig uj w[ fdhvJ v'wJ } h"Glvj W.V%jY m r.cwi vY@ dwhC[~dwhC[ zik ujSj@ q{G W[W[ Rpqig h'iJ s[ B,WiJ r,vujVJ@ RpZi'G lpvajV h'iJ r,v a[ dxi hwgq ug r,v m dVwv fRp mwdh>Ds[ lF i'Hg uJs[ m awC[ wi' uj w[ m$$

wjhv[ wsqk fdhvJ lisji v.qg rgh r,v fpi dfbj m lF W.s[uVjVgbJ@ zWijH[ ziJ a'G Wjhi dHw,Dn[ h'H[@ i'~i' W[hjv h'H[ lV mW[W[ Rpqig sPi'G lisji } r[t w[ dWV vgdCM F,ug bj w[ e,v } y.WCeHg m i'~i' idh>Ds[ rg ipbj ds,Da[ m ujf[ dur[G evg sj dHw~dHw w,tdx,l dfbj m dsv~ygirgbJ sphjHgbJ V[ w.ZJ w.Wj ds,agbJ@ ##r[lisjij ) aP. Fjr[G lj} s,l Vj s,l@ lj} lqN v,e eHg H[ m aP. ljcghpS WJh Vhk xCVg m aP. lj} F[uS vHg dabji wiV bjdHbJ m aP.zWij debj H[G m q[[i[ dli RpKa[ h,o i,t r[ rgij ) dw,sJ dueij w,Tdvbj Hg lj} F[uS sj m ujV $y ujV lg m q[dibj Fijrj ) WgWgV[ s'hJ dV,wgbJ } qjaj Vi{SsHg r,v i'B f,wS vHg ila s[ F[uSj@RphVJ N,Ws[ s[ w[ dHZi bj rCVj@ iv w[ l[rgbJ tjSgbJ@ dHo[ Hgl"G ujSj m aP. ija fHg tPh a'G qpCdsbJ tCVj m r[ q[dibj rgij ) wP.uJ} Vj drA'Ck m ljcgbJ ZgbJ wg a[ a[igbJ wg m ljdcbj ijdtbj )dHhVJ } i,t vj m fjv w[ r,cgbJ h'SegbJ@ drbjh A,Ck m r[Ziqgbj ) a[ij WjWj a{} dw,sJ Fp,vP ( r[ rgi' ) lj} dHo[ qji dsRp@ljc[ ev zp,B dsRp@ bjfS[ h,ok s`Vjb dsRp m r[ i,Wj ) blk vp,DB[qji[ eH[ m$$

W[W[ V[ df,B~df,B s[ sph,oCJ Vjv ligi Vgvj wi dvbj m Wjwgrg ;'i Vjv df,BgbJ@ ##r[ lisjij ) r[ q[dibj fp,aj ) dwo[ F[uS v,ejH[G ( wghs[ bjli[ ( r[ v'w' ) Rpo[ ljcj w"S H[G ( dHo[ u.q[ fv[ m s,Dl'Rpo[ w"S H[ ljcj ($$ lji[ ygw~dyhjCj f{ debj m

WjW[ x,Da[ V[ lisji } q>ug $a[ dWnj dvbj@ Rphs[ b,oiP o.q[Vhk lg uj ih[ m ##lisjij ) qpvw dsbj ijdtbj ) ljcj wg l'dybj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

29

Hg ( fp,a ) Vj F[uk lj} dHo'G m ZiqgbJ ) dwM w,TsJ lj} df>Dc'G@df>c ljcj bjfSj Vhk ($

lisji sj bjfSj qV wjWP dry Vj dihj m Vgrg fjHg W[W[ }wvjr[ dry v{ w[ Fig bjrj; Vjv wdh w[ apiV v,ej lg dw lpvajVV[ bj w[ w.V dry dwhj@ ##W[W[@ i,Du' "̀a h' eHg H[ m$$ lisji s,DW[f{ik evg a'G Wjhi bj debj m lji[ Rpo[ dHw,Dn[ h'H[ lV m

##lisji ug ) RphV[ dsv $a[ vj vHg m ##wdh>sg@ W.s[ dwM F,Du[dxis[ V[ ( lp,t a[ ] ( wdh>Ds[ ujSj dwo[ ujSj ( dHh ljc[ zi Vhk (blk bjf A,Da[ bj m dHh ljcj qpvw Vhk m$$ ljh RpKtC debj m lisjiV[ cP.zj hRpwj dvbj m Rpi[ h' w[ lpvajV } ev Vjv vjdHbj@ ##FHg@hpS dZbjV i,DdtY m W[W[ i,Du' r,vg e,v dVwv[ Vj m wdh>Ds[ ajdHbjiLgs rg qJsj dfbj ($$

##lPW[sjij ) aP. hiL[ } Vjv v{ uj@ ujr[s a[ xiPw } Vjv v{ujY m fdhvJ wWi fp,B bjRp m qlga'G s'~yji xp,v v,De[ h'S[@ v{ bjRp my"Gwgsjij ) aP. zi'G epiVjq w"i w'v'G s' VrgbJ y,siJ xC dvbj mdZbjV i,DdtRp@ wjhvg rjvj w.q Vj wdiRp m fPi[ bsW Vjvs`VjRpSj u[ m$$

FgC r,v r[t w[ dwhj@ ##Y Fijr' ) dsv i,Dt' m ;iPig lqjV w,TvRp@ Whpaj Fji Vhk yp,w h'Sj m wp.ugbJ iju[ yiV l'Gh } xCj [email protected]~n.c"vj h' ujRP@ ?"i[ w'Hg dHZi'G RpZi bjRpS~ujS sj T.e aigwjdVwv bjr[ m bu[ ujVJ Wyj w[ ujHgH[ m LjhJ s[ W.dsbJ@ e,Dc[@z'CgbJ@ ljHgwv lF dabji i,Dt[ bj m e.ej l'Gh a[ l'hSP V[ Rpl[ r[v[BJe[ u'b v{S[ m$

Ziq[ } F,uj bjMsj r[t lisji ipw debj@ ##lisji ug@qjlBiJ s[ B,Wi WC[ zWijH[@ wdh>Ds[ w'Hg sjWj qji debj@ ##r[t' )aphjcj wg hjv wis[ bJ m$$ ##v{ lvgq rg F,u bjMsj m$$ lpts[rV[ r[t w[ dwhj@ ##lisji ug ) lisji ug ) RplajVg ug a[ RphsgbJda>DV[ ZgbJ fpijS[ tPh r,v cp,WS vHg F,u eHgbJ m$$

lisji@ yiV dl>hp a[ lpv,tS lVa'C RpZi F,u RpKn[@ df,DA[ hglwPv s[ qp>Dc[ m A[ag Vjv RphVJ sgbJ yp.VgbJ xC w[ qS a'G Rpi[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

30

ZPhgbJ m ##Y F{S' ljcgY ) dHh wdhi Vj wdiY ) ljij df>c aphjcjijtj H[ m r[t' dw,sJ ljij df>c Tjv WS w[ bjdHbj m fdhvJ w'Hg lj}qjiP x[i aphjc[ r,v b,t yp,wP m Rplajs ug ) lF lwPv[ dHw,Dn[ h' ujRp m$$v.qj ljh FidsbJ@ ##dH>Vj ;pvq@ lj} yjVS s[S rjv[@ b,u W[bjlijh' eH[ m ws[ dHvq s[ sjdabJ } rg dwl[ Wjhi Z,wj ds,aj H[ ( ljcgWsdwlqag ) blk bjf hgi[ i'v ih[ hJ m q[igbJ ljigbJ ZgbJ dHhVJw'v'G fC%gbJ m$$

bwjL r,v r[tdsbJ@ ##blJ f,BgbJ eva f'y vHgbJ@ LJags[ b,ti q[B w[ vCjHgbJ@ u.eJ a[ ;pvqJ s[ b,ti ePC%[ wi vH[ mwqdvRp ) Ziag r.c vHg@ dsvJ } dw,sJ r.c'e[ ($$

##lisjij ) blk dHhVJ } yjh~fjSg dfbjMs[ hJ@ aP. A[ag qpCw[ zi'G h' w[ bj m$$ qp?dabji dl>z V[ sv[ig Vjv dwhj m lisji apidfbj m uj w[ h"vg duhg h'Cj RpaJh wi w[ zi sg v.qg evg dry'Gv.z w[ r,cg dcRpCg dry uj rdCbj m dHh dlvdlvj i"v[ f{S a'Ghg LpiP h' debj lg dw b>si'G du>si[ Vhk qjiV[ m tCjw Vjv W,Dy[@qJ ug a[ bJT~epbJT uje f{Se[ m W[W[ Rpqig s[ B,Wi dry dHhVJW,DdybJ sg ujV lg m epiVjq w"i V[ yg;J sg dabjig aJ fdhvJhg wi vHg lg m s,lsg sj qpC~qpC evj Fi bjMsj m

##lisji ug ) da>V fgf[ vPS rjvgbJ a[ da>V dq,ngbJ q,ngbJs[ V[ m rgh l[i bjBj t>c fj w[ Fp.V ds,aj m r,cg Vru'a WCg Rpsjlbj m l"S v,DdebJ wdh>sg lg@ ##Wgug ug@ w,v ;jdhsj wdh>sg lg@Rphsg hqLgij rg s,lsg lg@ blk dHo'G sPi yv[ ujSj@ qpC w[ VhkbjRpSj m Whpa i'GsgbJ lV wdh>sgbJ@ ##dHh dwM ljcj raV Vhk (a[ij rg dHh raV Vhk ( dxi aP. rg ujr[Geg ljc[ Vjv ( blJ $w,ngbJfC%Vj a'C aw m$ Wgug Rph i'GsgbJ dwM V[ ( aplk Vhk i,Dt'e[ RphVJ} bjfS[ w'v ( Wgug ) ;igVj a[ V;qJ hpS dHl lwPv VhkfC%SegbJ ($$

lisji wHg dsVJ a'G RpVksij lg m q>Du[ sg f{Gs $a[ W{n debj@##epiVjq w"i@ aP. lqNsji H[G m dHh' duh[ r[v[ u;Wjag h'dHbJ w.qVhk y,vsj m dHl r[v[ q{G c'v debj@ ljij df>c c'v ujRP m dHw' w'dLL

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

31

bj lF ngw~njw fhp.y ujS m wghsj wghs[ Vjv dfbji Vhk mfCsjdsbJ a'G dHo[ rl[Wj m zi~Wji@ qjv~blWjW a[ cP.zgbJ lJNJA,cSgbJ Whpa b"tgbJ m$$

##ijuj ) bjh yjh sgbJ c'hSgbJ y,pw m fjSg s[ zC[ e,DdcbJ$a[ i,t vRp m lpvajV V[ qLwJ rg Fi vHgbJ m$$

##epiVjq w"i ) ##f{l[ du>DV[ ]e[ xCj dsRp m$$ ##yiV dl>hJ ) ujw[ o'C%[ o'C%[ hi dHw sg u[W dry fj dsRp m dryjdibJ } lsj vHgdrsj wiV v,De[ bJ m ujh uj w[ s'hJ V.WisjiJ } wh'@ qp>DdcbJ }Vjv v{ w[ lF } yjh a[ v.ei Awj s[S m$$

##lisji ug ) q{G y,vJ@ ljdibj } dqv bjrJ@ x[i Vsg Vjql.I'eg q[v[ m$$

##q{G dw,sJ lqNjrJ@ ljc[ vHg dHh rwa Whpa wdnV bj m q{Ga[i[ qV sg e,v lqNsJ m ljo'G a[ b,e[ lji[ i'Gs[ Vhk lJF[ uJs[ m qjh"vh'i QqQgV h' debj aJ VpwljV h' ujSj m RphVJ sgbJ ujVJ WyujS dHh hg dfbji ] m Ijs bjdHbj@ wpN srjHg sgbJ fpCgbJa[ ypbiwj W'avJ dry fj w[ Vjv s[ dsRp m$$

##h,Aj ) dHh lPB a[ yjsiJ@ A[ dWladibJ sgbJ r,cgbJ yjsiJ@dHh rg W[W[ } xCj dsRp@ ijh dry w,fC[ vgC[ sg v'C f{ lwsg] m i,Wj lp,t ih[ m$$ epiVjq w"i i'S v,e fHg m lisji Fi[ qV Vjvapi dfbj m

b,DdZM r,Z df>c Vjv h' apdibj m dllwgbJ@ h"w[@ Fp,WJ@ dwl[w'v'G rg qV wjWP dry Vj dihj m dlbjS[ h,oJ dry vjvB{SJ xCgfhp.ys[ eH[ m df>c dry wp,Da[ F"GwS v,e fH[ m qjaq rieg yp,f f,lieHg m hV[i[ dry dul~dul sj rg qP>h V;i bjMsj@ Aq~Aq b,oiPrdh>Ds[ Hg dsls[ m

df>c rjv[ Wyjb vHg s'hk fjlg Vjv~Vjv api fH[ m RphVJ} dry~dry a'dibj m lF ldhq[ h'H[ df>c s[ bjli[ api fH[ fi dsvJ} df,DA[ A,c y,Dv[ m Vj IjsJ qp,wS@ Vj dsv qpCV m N'i[ Vjv r,Dc[ligi Rpo[ hg qp,w ujSe[ m iPhJ bjfS[ dHl raV dry zp>qsgbJ

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

32

dxiVegbJ m blk l" q>VaJ q>V w[ rg RphVJ iPhJ a'G dVuja Vhkfj lwSg m

FvrjV V[ WjW[ bwiq } yp,Ddwbj lg m lisji W[W[ Rpqig }w.ZjC[ yp,wg vHg uJsj h"Glvj W.V%jRpS sg w'dLL wi dihj lg@ ##W[W[ )blk dr,AC[ Vhk@ dqvJe[ m q{G a[ig WgWg }@ a[i[ w'v'G dVLjVg v{SvHg Rpo[ v{ w[ bjrJej m aP. i,u w[ Rph} dqv vrk m Rph fjMsga[ Vhk@ fi a[i[ r,Dv'G ds,ag Ajf ;iPi vr[eg m dVLjVg i,tS vHghp.sg H[ Vj W[W[ )$$ dyhij dfAJh wi w[ W[W[ rjv r[tdsbJ@ ##W[W[ )a[i[ vHg rg dVLjVg v{ w[ bjr[eg m RpKai fjSg fg vHgH[@ a[ij aJajvP lp,wj h'Sj m$$ W[W[ o,wg lg@ w.ZjdCM RpKai w[ e,Dc[ dry WdheHg m lisji b,De[ a'G df,DA[ aw F,u~F,u w[ i'GsgbJ ;VjVgbJ@qpdBbjiJ wpCgbJ a[ W,DdybJ } h"Glvj ds>sj uJsj m

df>Dc'G Wjhi lCw $a[ fhp.y w[ qpC lji[ ev[ dqv[ m dllwgbJ@v[iVgbJ@ RpKygbJ h' eHgbJ m e,DdcbJ a'G RpKai~RpKai w[ lF V[epispbji[@ q>si a[ qlga r,v qP>h wi w[ q,Do[ B[w[ m lisji }@ lFdHw sPli[ s[ ev'G a'C~a'C w[ vjhpS[ fH[ m ujS rjv[ F"G~F"G w[ sPidf>c sg h,s r[t w[ i'Gs[ ih[ m

qgv wp sg rjB idh>sg lg m wpN yjVS duhj dsdlbj m lF ciw[ wp.eC eH[ m lisji V[ dZbjV Vjv r[t w[ dwhj@ ##dqvBig sjBi,w ujfsj m FjHg ) e,Dc[@ z'CgbJ w,Dy[ vjh vRp m Vgr[G h' w[ $w,Dn[h' w[ Wdh ujY m faj Vhk dwl dW,u bj f{Sj ($$ lF ljh lPa w[ipw eH[ m e,cg v.z eHg m w{Gf V[C[ lg m ##FjHg hpS fhp.y eH[ hJ mo'C%j~o'C%j h'i tj fg vRp m dVbjdSbJ } sp,Z dfbj dsRp m ?"i[ dw>Vjdyi Wpi[ hjvk idhSj m ijdubj ) w,T WgWg rjvgbJ q,ngbJ m FdvY )fiLjs rJe v{ ujY m fjY qP>h dry m$$ lF V[ q,ngbJ v{ vHgbJ m

w{Gf bj debj m w{Gf dH>yjiu sj qP>h w,Ddlbj h'dHbj lg m ljdibJsgbJ ZjHk dVwv eHgbJ m ##YH[ cjdTbj ) dwhC[ qjC[ wiq wga[lg ( blk uC%'G RpKtC eH[ m$$ lisji V[ W[W[ Rpqig } b,De[ wi w[@rv%[ bhja[ w'v Rpajdibj m W[W[ qpC lisji s[ ev Vjv y.WC eHg mRpl sgbJ sisgvgbJ bjhk blqjV ygi eHgbJ m w{Gf dH>yjiu V[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

33

lqNjdHbj m "̀ugbj V[ lpi,Ddtbj wjiV rjig~rjig lF } WjhrJdt,y~dt,y w[ A[ag~A[ag w{Gf s[ b>si wi dvbj m

hpS lisji V[ df>c rjdvbJ } Wy~Wyj w[ A[ag df>c qpCVvHg dHLjij wgaj a[ bjf w{Gf dry dsls[ lji[ dr,AC[ dliJ } WjhrJRpKygbJ wi w[ bjfSg W[Wlg f+eB wiV vHg a[ hjvja sj LpwijVjwiV vHg fv wp vHg h,o u'Cg i,Dt[ m

qpCdsbJ V.Wisji lqN debj lg dw lisji hpS Rpsjl h' debj] m ##lisji ug ) Lpwi bj i,W sj@ w.q WCj r,cj lg@ `ah h' debj mhpS dsv Vj A,Dc' m$$

##FjHg dl>zj ) b,u bjfdSbj } dWejVg Ziag vHg a'i bjH[bJ m Rpo[ RphVJ sj w"S H[ ( Rph LiVjiog WSVe[ m fVjhegibtrjRpSe[@ du,sJ RpZi'G bjRpS rjdvbJ did`RP;gbJ Vjv h'dHbj@bjfS[ rg Vhk fAjSs[ m y,v@ y,v@ Rph Rpcgws[ h'Se[ m$$ lisjiRpsjlg dry e,vJ wig uj dihj lg m Rps'G faj v,ej us'G h[nJ qp,TgVjv bC w[ ljHgwv h,Do'G dc,e dfbj a[ Rph y"̀ jv uj dfbj m

V.Wisji V[ r[dtbj@ lisji sgbJ b,tJ W.s lV@ ljh a[; lg mV.Wisji b,tJ fp,B w[ r[t w[ W[wjWP qV Vjv cjcJ qjiV v,e dfbj@##ljdibJ dsbj ijdtbj ) RpKn ) i,Wj ) dHh Vj wdhi hpS wqjrk m$$

V[C[ w'Hg dyCg fdi>sj Vhk lg m sPi'G hBdrM df>Dc'G #qjidsRp~qji dsRp@ v'w' ) qji[ eH[$ sgbJ bjrj;J w.Vk fHgbJ m V.Wisjici debj@ dwa[ hqvj h' debj H[@ dwhCj df>c vp,DdBbj debj ( wpNlp,DN[ Vj@ b,tJ Fi bjHgbJ m lisji sgbJ v,aJ~WjhrJ dhvjHgbJ@##Y lPidqbj ) RpKn Whjsij ) a[igbJ wiVgbJ w"S Fp,vP ( df>c s[ q,Do[$a[ wv.w v,eS' Wyj dvbj m Z.V a{} u.qS rjvg qJ@ L[ij ) y,v Rphepispbji[ dHw,Dn[ h'H[ Rpcgws[ h'Se[ m fiLjs wijRpSj lg m dHl Ziag} W?dLL H[ dHo[ dVs'dLbJ sj zjS Vhk h'dHbj m$$

lisji V[ o'C%g duhg b,t t'v%g m V.Wisji } fAjdSbj m s'r[Gh,o u'C[ m faj Vhk dHh Rpl r[v[ s[ l.eg V.Wisji f+da bdhljVuajRpS sg qpsij lg uJ dwl[ i,Wg idhqa sj LpwijVj m dqLV }bJy Vhk bjHg m h,o Vjv V.Wisji } fjSg sg ypvg qP>h dry fjRpSvHg dHLjij wgaj m V[C[ w'Hg tPh@ B'Wj uJ TjW Vhk lg m V.Wisji

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

34

} dHw bjc dslg m s'r[G ypvgbJ Fi dvbjdHbj@ lisji s[ qP>h dryfjHgbJ m lisji sgbJ b,tJ tp,v%gbJ@ ##q[ij d`wi Vj wi@ q{G uJsjVhk@ bu[ ugRPSj H[ m$$

b,tJ dry'G fiv~fiv Vgi rdh dihj lg m V.Wisji } Rpl h'iRpi[ h'S vHg dHLjij wgaj m h"vg~h"vg e'dcbJ } h,o fjH[ m V.WisjiV[ lhjij s[ w[ Vjv tvjdibj@ ##h"vg~h"vg fhp.y ujrJe[ m ljHgwvdHo[ A,c s[ m y,v xC WJh q[ig fdhvJ df>c sg ZPC q,Do[ $a[ vjHgH[ mqVJ s[ wC fjB[ bj m h'HgbJ WgagbJ lJNgbJ wigH[ m sdi>seg sjwJc rjfiV'G Wy debj Vhk a[ dHdahjl V[ lj} ws[ qj` Vhk lgwiVj m q{} epispbji[ A,c w[ zi'G Wjij dl>eJ sgbJ fpCgbJ xC dvbj@ligi eiq h' ujr[ m$$

lisji epispbji[ s[ b>si v.dzbj m sigbJ $a[ W{n[ df>crjlgbJ sgbJ b,tJ Fi bjHgbJ m dwl[~dwl[ s[ cplwS sg rg bjrj;bjHg m lisji V[ w'v tv'a[ Wgi[ s[ q'T[ vBws[ fiV[ Vjv b,tJfP>NgbJ m ##V.Wisjij ) y[a[ bjdHbj@ bjh lrj ipfHgbj rg dry fjdsRp m W[W[ Rpqig V[ xCjdHbj lg m$$

Whjsi dl>z bjlij s[ w[ dWnjRpS hg v,ej lg dw vdh>WiF,uj~F,uj bj w[ lisji s[ w'v tv' debj m lisji V[ q'Tj dVrjdHbj mRphs[ w.V dry h"vg ds,ag dwhj@ ##WgWg ug wdh>Ds[ hV@ bu[ zi VjbjRpSj@ f>u~l,a v.q[~v.q[@ r,Dc[ up,DdlbJ rjv[ i`vJ Vjv df>c dryapi[ dxis[ bj m s' udSbJ zi'G fp,DdAbj rg lg@ lisji zi bj ( RphVJ} uj v{S dsRp m$$

lji[ lisji s[ dyhi[ r,v ]ijVeg Vjv r[tS v,e fH[ m lisjiV[ lF r,v r[dtbj@ ##F'dvY b,u yv[ ujSe[@ wv% x[i bj ujSe[ mq{G dwhCj qjCj w.q wi dihJ ( q{G wghsj h,w qjdibj@ dwl } VpwljVfhp.yjdHbj ( u[ dHhVJ dxi rg q[ig ujV v{Sg bj aJ dHhVJ sgqi;g m q{o'G dwa[ F,u Vhk h'Sj m q[i[ rie[ h'i rg dHhVJ e,cg yjC%V[ mdwhC[ Ziq dry dvdtbj v'wJ } bSbjHg q"a[ qjiVj ( dw>DV[ dsVzi W{nJej m RphVJ sg q{} ?aq wiV sg fv{dV>e f,wg ujfsg ] maplk W{n' ) RpKn dwM eH[ u[ ( W{n' ) ZiqgY ) q{G aphjcj s[S dw,Do[sRPG ( lPidqM )$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

35

yJsVg

hjSg qp>Dc[ ulq[i dl>z sj F'vj ljRP lpFjb h'S wiw[ Rpl }l.a~l.a bjtS cdh fH[ lV m r[tj~r[tg ljij df>c hg Rph} wsg#l.a$ wsg #Feaj$ WpvjRpS v,e dfbj m

us'G Lgav drbjhg bjHg aJ fdhvJ aJ Rph} Whpa bugW v,ejdw ulq[i dl>z zi de+hlag rjvj W.sj ]@ dwM v'wk Rpl s[ ?jr.s} ljZP~ljZP wdhS v,e fH[ hV m fi qhgV[ t>c dry Rph Rpl s[ lpFjba'G ujSP h' eHg a[ bwli zidsbJ a[ bJT~epbJT } ?pLg~?pLgwdh>sg@ #FHg q[ij a[ zi rjvj ljHk v'w bj m

dHw dsV Rphs[ qP>Dh'G by[a hg dVwv debj dw dHh aJ l,yksir[L bj m apisg~apisg e,v lji[ df>c dry b,fC eHg a[ ulq[il'Gh sg b,v hg #sir[L$ f{ eHg m s'r[G ugb zi dry dqhVa wis[ mrjhg~u'ag dry rg fPij dZbjV vjMs[ m

dV,Dw[~dV,Dw[ dVbjS[ r,Dc[ hp.s[ eH[ m da>VJ } hg du>Vg rjh eHgfC%j w[ V[fi[ yC%j ds,aj m

qp>cj zi~Wjig h' w[ bjfS[ B,Wi dry ip,N debj m r,cg wpCg} rg rjdhepiP V[ Fje vj ds,Da[@ Rph bjfS[ w.qk~Z.sk ip,N eHg mdV,wg yJsVg duhs[ Vjv s'hJ ugbJ sj LpiP a'G Whpa dfbji lg mRph} N,B~fB diLaj dqvS $a[ drbjh w[ Wjhi F[u ds,aj m faj Vhkwg e,v WSg us'G sg dV,wg drbjhg@ dHhVJ } wpN ZpCwP duhj v,edebj m y,Da[ fdhi Rpl[ sgbJ e,vJ wi wi w[ NPis[ idh>Ds[ m

b,u b,Zg ija a'G r,Z sj lqJ v.z yp,wj lg fi s'r[G ug bjf'bjfdSbJ q>DdubJ $a[ fH[ RpKlvr,DB[ F.V ih[ lV m WiJc[ dry l"G w[rg Rph bVksi[ hg ih[ m b>si RphVJ } hp,lC duhj ujfsj lg m aj;g

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

36

hrj s[ Wp,Dv%[ rg RphVJ s[ qV } y{V dry Vhk lg bjRpS ds>Ds[ mwsg Rph ajdibJ r,v dZbjV wis[@ ws[ y.siqj sg i"LVg } dVhjiVsg w'dLL wis[ m sir[L drhC[ dry v.qj e[Cj rg w,T v{Gsj mug~dFbjS[ V[ ija hg drhC[ dry v,De[ WPdBbJ } fjSg rg A,c ds,aj mhdibjrv Rpl } wjdv,aSg Fjb qjiV v,eg m ypW,Dy[ dry'G dwbjigdry dc,es[ fjSg sg bjrj; Rpl } W[bjijq wiV v,eg m fjSg W.swi w[ Rph qpC bjfS[ q>Du[ RpKa[ bj W{nj m Lgav fjl[ qjig ujsglg m ujfsj lg Vks aJ dur[G RphVJ sgbJ b,tJ dry'G lsj vHg RpKceHg h'r[ m

s'r[G qpC q>ugbJ RpKa[ ipS~NpS wiV v,e fH[ m w'Hg Vj w'Hge,v Ijs bj uJsg lg m sir[L V[ r[dtbj Lgav b,u w'Hg d;bjsjYsig lg m q>Du[ RpKa'G RpKn w[ wdhS v,ej@ ##Lgav@ l"G uj@ zCg b,tv,e eHg aJ lr[i[ RpKn h'RP m Vhk aJ ljij dsV ligiJ V[ Bp,Bs[~F,us[idhSj H[ m$$

##sir[L@ faj H[@ us aw ugSj H[@ dHh Z.s[~wji rg Vjvy,vSg H[ m fi dHh y[a[ rg Vjv hg idhS[ V[ m wg wiJ ( dZbjV RpZiyvj ujr[ aJ y.sij b{lj qpC@ qpCsj Vhk m l'yJ dry cp,W uJsg bJ maP. dwhCj z,B h[irj wisj H[G m a{} r[t w[ q{G h'i c'v uJsg bJ m$$Lgav V[ spf,DB[ s[ f,Dv[ Vjv b,tJ fP>NdsbJ dwhj m

##Lgav@ wg wiJ ( yJsVg WCg q'h rjvg wpCg lg m qi ujSg )zi dry RpKcsg dxisg m h"vj xp,v ligi bu[ r,cg dlqia a[i[ $a[eHg lg m yJsVg sj e,vWja sj lvgwj lF } q'h v{Gsj lg m duhCjb>e~ljw bjRpSj Rpl[ sgbJ dl`aJ lji[ wis[ lV m$$

##sir[L@ q{} dwhCg Fp,v bj@ dul F{S~Fij bjRpSj cp,W ujSgV[ Rphs[ dT,c dry rC ujSj m qiVg Fp,vsg Vhk m cp,WSg a'C ajHkljij zi lp.Wi s[Gsg lg m us'G Ap,Bg rjv[ dsV cdh f{Gsg lg m dV,wglg ljdibJ dVbjdSbJ a'G fi qiVg dlbjSg WCg lg m faj Hg wHgr[iJ WCg q,a sgbJ e,vJ s,lsg hp.sg lg m$$

sir[L sj bjfSj qV Fi bjdHbj a[ Rph h[nJ } qP>h wi w[l'yJ l'yS v,e dfbj m qV dry Whpa Rpsjl h' debj fi Rph}

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

37

ci lg dwa[ Lgav Rpl } dHl hjv dry r[t w[ h'i Vj NPiV v,efH[ m Rpl V[ sPli[ fjl[ qP>h wi dvbj m fv Fi vHg s'hJ V[ yp,f r,BvHg m

Lgav w'v'G wg e,pNj lg@ v,w dl,Zj wiV vHg qpC q>ug $a[ f{eHg fi l'yJ sg vCg Bp,Bsg Vj r[t w[ qpC RpKn W{ng m ##sir[L@ WhpajqV Vhk cpvjHgsj m bj?i ZgbJ zi Vhk i,t hp.sgbJ m iju[ ijS[ rgZgbJ a'is[ bjH[ V[ m ljcg w'Hg bv'wji dWejV[ zi eHg bj ( bj?iqjdfbJ } ZgbJ Fji v,eS v,e f{GsgbJ hV m dHh' l'ygsj dwhCjr[vj bjr[ w'Hg ri~zi v,DF[ a[ dHhVJ } zi'G RpnjHgH[ m bev[ zia'igH[ m dHh aJ u,e sg iga bj m qiVg ) us'G rg q[i[ y[a[ dry bjuJsg H[@ ug wisj RpKc w[ bj dqv[ m fi bj dw,sJ ujr[@ sPig s[qjqv[ bj m dHh dwhCj uv.Zi b>Wili bj ($$

Lgav e,vJ wig eHg m sir[L r,v r[dtbj@ Rpl V[ b,tJ qgBgbJlV@ dHh l'y w[ Rph zCg b,t vj vr[@ yp,f h' eHg m sir[L V[ Fjr[Gb,tJ aJ qgBgbJ lV fi dHh Vks Vhk lg m Rphsj dZbjV aJ lqp>si'Gfji fhp.y yp,wj lg m

Rpl V[ dli NBwdsbJ dwhj@ ##Lgav@ l"G uj m lr[i[ dxiw.q~Z.dsbJ dry u,pBSj H[G m i'; s`ai ujS sg fjW.sg a'G aJ hpSAp,Bg f{ eHg fi B,WiJ s[ d`wi a[ w.q~Z.s[ a[ Vhk Vj ugMdsbJqp,ws[ m W"vs sj ugrV bj W.s[ sj@ W"vs sj@ W.s[ sj ligi Fjr[GdVF ujr[ dHh dV,a~dshjCg s[ w.q Vhk ljh v{S ds>Ds[ m W.sj l'ysj@q{G bjh wi ujrJ@ b"h wi ujrJ m du,sJ blqjV dHhV[ hg dli $a[o.dq%bj h'dHbj m faj rg H[@ xPw dVwvg Vhk a[ b"h debj m b{r[GujV qjisj idh>sj m W.sj WCj Tgn bj m IjsJ qji ds>sgbJ V[ myJsVg ) dfbjig Zg sg h"vg duhg Rpqi lg bu[ WjvCg dwa[ a'iVrjvg lg ( RpKn yjh fgHgH[ m rjhg~u'ag rg h"lv[ Vjv hp.sg H[ m$$

##sir[L@ yJsVg sj dVA'h dy,Bj i.e hp.sj debj m dV,Dw[ hp.dsbJdwl[ Vjv iv[ Hg Vj m duM~duM r,cg hp.sg eHg@ v'hC[ sj i.e dV,tidebj m bjfSg l.Fjv WCg wisg lg m bwvJ rjvg@ y,Da[~fdhibjfSj qP>h~dli l.rjisg idh>sg lg m ljcg dfbjig Zg sPi yvg eHg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

38

V[C[ hp.sg dwa[ sp,t~lp,t } b,fC uJsg m hpS sPiJ s[ qjqv[ m b,Ajij;g~?pLg ih[ lj} n.cg rj bjr[ m Ijs Hg@ dHw r[iJ qjlg debjV'V[ ljw sg e,v wgag lg a[ q{G F,u w[ fHg lJ m aP. bjfSg F{S@ ydr>Dc[rjvg WgWg Vij; wi vHg lg dw bu[ Vhk blk e,v a'iVg m lj}wjhsg wjhvg bj m dw>DV[ Hg ljw bjH[ m Rph rg bjt[ bu[ q{G V"wigwiVg bj m dH>DV[ ljv vj w[ fC%jHg wgag m$$

sir[L V[ n.cj ljh Fdibj m qpC y[aj bj debj@ ##dV,wg duhgRpqi lg yJsVg sg@ b>WiJ s[ aji[ a'CV rjvg@ bwjLJ dry fkzJfjRpS rjvg@ dr,AC eHg qiVg@ sPi yvg eHg m blJ bjf F[ug mb,Aj ) du,Do[ l.u'e lg m$$

Lgav } y[aj bj debj@ ##sPli[ s'r[G drbjh[ eH[ m zi drydHh' hg dVbjSj lg m sPlig uqja aw a[ aP. aiwjvJ } Wjhi tp,v%ghrj dry dHh} bjfS[ e'dcbJ $a[ yC%j w[ dVbjdSbJ rJe hPB[ qjB[wiV[ m dxi Vjv v.dqbJ fj w[ epSepSjRpS v,e f{Sj@ #ljcg y.sjZg!!!!!ljcg ajij Zg ) ljcg WgWg Zg ) ljcg vjc' Zg )$ dHh} Rpo[ hgVks bj ujSg m$$

##Lgav ) aP. wdh>sg H{ a[ig qJ wdh>sg hp.sg lg r,e dry bjfSjr,Aj w,Bg h'r[ aJ r,e y.ej v,esj m a[ig qJ WCg dlbjSg lg@ Whpay.eg lg m q{} a[ dH>u ujfsj ljcg yJsVg sj qC.ej Rpl[ $a[ f{Gsj] m Rpl[ ai%J lF } y.WC w[ dqvsg H[ m aP. l,yk H[G a{} rg lpV,tgbJwpCgbJ r[t w[ bjfSg yJsVg Ijs bj uJsg H[ m dT,c sg bJsiup h'Hg m q{G a[ bjf ]ijV bJ lji[ W,Dy[ drbjh[ m h'i w.q wga[ m dHlcp,WSg sj y[aj Vhk Fp,vsj m dsv H[cj wq;'i h' debj H[ m$$

##lF sgbJ ZgbJ l"hi[ uJsgbJ V[@ bjfSg dlqia rg bjfa'ig m dHh qiVg ljc[ y[a[ dry hg r,l eHg H[ m Rphs[ Vjv sgbJr[t w[ y[aj hBsj Hg Vhk m RpKn dw,cj dsV yC% bjdHbj m zp,B yjhfg w[ up,BgH[ w.qk@ uV"i ws'G s[ RpKfi RpKcs[ dxis[ V[ m uj aP. sjS[fj bj@ fjSg rg Wsv s[rk m yjh fg w[@ ZjiJ bu[ w,TSgbJ m dHhVJy[dabJ V[ qji ds,aj lj} m sir[L@ w,v hiLg } bjtJe[ B{vg P̀Vwi w[ faj wi[ m lp,t a[ ] dwM qV dry H[VgbJ l'yJ bjMsgbJ V[ ($$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

39

yjh dvbjMsg Lgav s[ qV dry l'yJ b,De[ h'i rZ ihgbJlV m

##sir[L ) RpKa[ us'G wWPai epBws[ bj aJ Ijs bjMsj m ljcgsjsg wdh>sg hp.sg lg fpijS[ ;qjV[ dry v'w wWPaiJ ijhk dy,ngbJF[us[ lV m wJ W'vSj a[ wdhSj b,u w'Hg Vj w'Hg f+jhpSj bjH[ej mfi Rph dfAvj ;qjVj lg m hpS lF wpN Wsv debj m W.s[ rg WsveH[ m sir[L ) aP. Vj tJ H[sJ wdibj wi m duhCj yji dsV ugSjRph rg hpS qphjv h' debj H[ m dH,sJ T[ig TjdhbJ Vhk ep;jij h'Sj msja[ sg qi;g@ a[i[ q[i[ wg r,l bj m ZgbJ duo[ idhS lptg idhS mdHh' h,o u'C m dHhVJ sj f[Cj i,W V[ r,tij dvdtbj hp.sj m b"h hiLgbj Hg debj@ Rph} whp ZjiJ w,T dvbjr[ Zp,f yC% eHg bj m$$

##hiL@ WgWj fp,a ) ujh ZjiJ w,T s[ m a[ij yjyj b,u ija lp,ajVhk m q{} rg Vks Vhk bjHg m us'G rg a[ig F{S dV,wg@ Wjhi bjvgy[a[ bj uJsg faj Vhk@ ljig~ljig ija Vks Vhk f{Gsg m ujh WgWjfp,a ) y'b dvbj q,NJ m$$

sir[L qpC drhC[ dry bj W{nj m ##Vks lPvg $a[ rg wdh>Ds[ bjuJsg H[@ faj Vhk ljc[ a'G dwM fjlj rB eHg H[ ( ljij ligibjwdCbj dfbj m$$

##sir[L@ Vj H[sJ wdibj wi m ljcg bwvJ rjvg Zg@ dH>VgfC%jHg@ a.eg Vjv rg@ fi VA,ai s[ B,Wi } wg m s'hJ dVbjdSbJa'G r,Z fC% eHg m yC%a dH>Vg us'G RphV[ a[ r,cg s'hJ F{Sj zi'GdVwvVj q{G sPi rjB aw r[tg ujSj m q{G bjfSj w'Hg w,fCj VjlprjRpSj dHhVJ s[ hg dV,a Vr[G ?igs dvbjRpS[ m dHhVJ } r[t w[q[ij yjb o.dqbj Vhk lg uJsj m v'wJ bjtSj wpCgbJ rg lyjigbJa[ qJ~dfRp V[ a.eg~apiLg dry fC%j rg vHgbJ m$$

##FjerjV[ ) Wvwji s[ dwhC[ blJ yjb z,B wga[ m fC%jdHbj@dvtjdHbj@ drbjdhbj m b{lg wiqJ rjvg bjHg@ blk dxi w,Dv[ s[w,Dv[ m$$

Lgav wdhS v,eg@ ##sir[L ) s'L wgh} s[HgH[ ( dHh wiqeagbj m W.sj l'ysj wpA h'i bj@ h' wpN h'i uJsj m l'ys[ lJ hpS fC%jHg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

40

fPig h' eHg H[@ y.eg V"wig dqv ujRPeg m dHo[ w'Hg ljwJ sj zjBj (dH>Vg dqhVa wgag m dwl[ fjl[ v,e ujr[ m duo[ l.u'e h'H[ bjf[ h'ujSj H[ m bu[ Rpqi dwhCg bj dHhs[ du,cgbJ t[csgbJ q,vsgbJ mfdhv[ ;qjdVbJ dry v'wk sPi Vhk lg ljw wis[ m dHw dryji WSeHg lg FHg spbjWj rg sPi bj m qjvrj aJ ] Hg sPi m Rpo[ Zg drbjh'duo[ ljb~dsV dqv w[ qpC bjHgH[ m yv' ) Rph lqJ h'i lg m hpS dHh'duhgbJ dV>s~dryjiJ a[ Vhk@ fi dxi rg Zg fp,a V[C[ h'H[@ sp,t lp,t} WhpC fHgsj m

hiLg sp,Z y' w[ v{ bjdHbj m hiLg } r[t w[ Lgav RpKng@ ##WgWjfp,a@ aP. rg zp,B sp,Z fg uj q{G eiq wi w[ dvbjMsg hJ m a[i[ yjy[V[ a[ig dV,wg F{S sj Whpa hg h[irj wi dvbj H[ m zCg bj ujdHbjwi@ qV Wsv uJsj H[ m uJsj WjiP } zvj ujrk@ wHg w.q wiVrjv[ fH[ bj m$$

Lgav y"Gw[ dry uj w[ fi"GngbJ rg vjh dvbjHg@ fi sir[Lsj qV wpN bVqVj duhj hg dihj m Lgav w'v W{n eHg@ ##sir[L )f+jhpS[ s[ B,Wi V[ ljcg vjcvg yJsVg s[ drbjh $a[ de,DZ[@ F.eC[fj~fj w[ ?PW yJWCJ fjHgbJ m qpC~qpC Vr[G V'BJ sg lp,B wiV m r[tSrjv[ v'wk bjtS dHhVJ sg aJ vjBig dVwvg bj m l'hSg~dlbjSgbwvq>s dxi dH>Vg fC%g dvtg wpCg dqv eHg bj ajHgM dHhVJs[ f{i F'dH> $a[ Vhk v,es[ m Vr[G~Vr[G vgC[~v,Da[ a[ edhS[~e,DB[ sgbJdvLw'iJ qjis[ dxiV m

dhi? Vjv wdhS v,eg@ ##sir[L ) bjfJ F'v[ lJ RphVJ sgbJdq,ngbJ~dq,ngbJ e,vJ dry bj eH[ m bwv~q,a V[ w.q Vj wgaj mblk dwhCj w'Hg f,aS ai[ lJ ( duM u.q[ W'sgM v.q[ m ;qjVjh[ij~x[ig sj bj debj m bjfJ a[ dwl[ } e,vk Wjak Vhk i,Ddtbj mWjW[ sg WjSg dry rg bjfJ dHh' lpSs[ bJ dw dwl[ Vjv Z'tj VhkwiVj m NPn Vhk W'vSj m$$

##yv' blk w'Hg qjCj w.q Vhk wgaj m rjdhepiP dqhi wi[ej mduo[~duo[ B,Wi s[ ugb bj ij;g ?pLg i,Dt[ m$$ sir[L V[ q>ugbJ yp,ww[ dHw fjl[ widsbJ dwhj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

41

##sir[L ) aP. wjhvj Vj dfbj wi m q{G bjfS[ dT,c sg ljig e,vaJ wi vrJ m a[i[ wpCqJ } bjl lg dH>Vg fC%g yJsVg sg fC%jHgljc[ w.q bjlg m ?PW t,Bg h'lg m ljcj VJ RpKyj h'lg m sir[L ) blkdl,DZ[ m hpS a[ epiP $a[ YB bj m ljcj@ ljcg Zg Vjv q[v h'r[ aJ s,llgdwl hjv ] m ljcg aJ Rpo[ bfCS sg ujb Vhk m dw>Vj f{lj m dwhCjw'Hg Rpo[ hjig~ljig uj lwsj m ljcg q,a~bwv Rps'G dwo[ yvg eHg mRphVJ qpvwJ dry w'Hg dy,ng yfjag rg z,B dvtsj m xPV $a[ e,vJhp.sgbJ m Fvj sir[L ) xPV qV sg wg e,v s,llg ($$

##aP. qpC qpC rdhSJ dry re apisg H[G@ FvgH[ v'w[ m H[l rdhSdry'G dVwvgH[ m b{r[G q[ij rg qV h"vj wi ds>sg H[G m$$

##sir[L ) q[ig e,v lpS ) w,v l'hS wg f,ag rjdvbJ sg sPi'GV[dCM@ ljwJ dry drbjhg wpCg a'G lpSg lpSjHg e,v a'G faj v,ej@ljcg yJsVg bjfSg Zg Vjv bu[ zi[ hg idh>sg bj m f+jhpSjija~dsV bjfS[ w.q $a[ debj idh>sj m s'r[G Rph} RpcgwsgbJidh>sgbJ m l'ysg bJ@ F'vg yJsVg Rpl qpvw sg hrj~fjSg Vjvfiyg idh>sg bj m VA,ai V[ wsg lj} ljW~lvjq Vhk F[ug m Rps'Gwdh>sj lg aplk q[i[ Rph' duh[ qjf[ h' du,sJ q[i[ m$$

##FvgH[ ) dwhj a[ Whpa wpN lg@ lqN' aphjcg Zg lrie drybj hpS m blk A[ag aphj} rg Rpo[ Wpvj v{Sj m lpt bijq sg d;>segF'e'e[ m dHo[ wg dfbj H[ m ljig Rpqi dqhVa wi w[ f,Dv[ wpN Vhkf{Gsj m Rpo[ uJdsbJ ugrV Wsv uJsj m fi ugRPS u'egH[@ Rph lj}WpvjRP dw bjfS[ qjdfbJ } ($$

##fi qjhvfpi bjvg FPbj s[ Zg~urjHg aJ Rph} l,s z,Ddvbj maP. Vhk lpdSbj ($$ Lgav V[ sir[L s[ w'v h' w[ dwhj m

##wqvgH[ ) r,DdcbJ sgbJ r,cgbJ e,vJ m igl Vhk wigsg@ wiqaJ bjfS[ v{S[ m ws'G dryjig w.q $a[ v,eP@ W,yg bu[ xp,v Fi@ x[if{l[ uq%j h'Se[ m dxi lj} Wpvj lwsg H[ m Rph rg f+jhpS[ sg qi;gVjv m e,vJ aJ q{G rg Wo[igbJ lpSsJ dw b"t[ Fjr[G idhS wpCgbJ} w.q a[ Vhk vjMs[ FHg w,v~wv'ai } dwa[ dHh qjdfbJ } VjWpvj vr[ m b>si c,wS rjvj dhljW bj m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

42

##v{@ q{} bj debj Hg y[aj q>ev sg ljvg s,lsg lg hpS ljwwiV v,De[ wpCgbJ rjdvbJ b,De[ Lia i,t ds>Ds[ dw dHh bjfS[qjdfbJ } Vhk Wjhi WpvjH[eg m qVuPi bj@ aJ diLaj f,wj wi' mqei'G Rph w.q $a[ v,e w[ h;jiJ wqjRpS dxi rg Rph qjdfbJ }Vhk l,s lwsgbJ m w.q bjvg oJ $a[ w,ngbJ h' w[ lh[vgbJ b,De[sp,t x'vsgbJ m Wp,w~Wp,w i'GsgbJ wdh>Ds[ r[tgbJ Vhk uJsgbJ m dHh'dudhbJ } i,W rg Vhk fp,Asj m$$

##sir[L ) faj Vhk dwM RpvB[~fpvB[ d?bjv bjMs[ idhDs[ V[ (dH,sJ Hg lpSgsj@ Rpo[ wpCgbJ s[ Wpi[ hjv wi ds>Ds[ bj m f[dwbJ w.Vgw'Hg dFSw Vhk f{S ds>Ds[ m RpKsS epqjVfpi[ rjvg qjlg d`wiJ sgbJe,vJ wisg lg m wpN Vhk hjv fis[lJ s[ m q{G a[ Wo[ij rjdhepiP b,De[V,w e'cj ieCsg bJ dw epiP ljcg Zg Vjv ljc[ q[v wij s[ m bjhduhC[ Wpi[ Fv[ Qq ljc[ dT,c dry bjMs[& Vj bjRpS m e,vj a[ h'irg dHha'G qjCgbJ w.Vk f{GsgbJ@ fi whgsj rjdhepiP qjC[ dsV VjdrtjHk m lF } lpq,a W?Lk m duhVJ dT,c sgbJ W'BgbJ s[ ds,agbJ@h'i wg df,DA[ idh debj ( faj Vhk dwM W.s[ } dsV' dsV v'F rZsjujsj ( i,Wj lF sgbJ ZgbJ zik lptg r,lS )$$

##RpKnJ@ df>Dc[ $a[ qpC fjSg fj vrJ@ W[y{Vg duhg hp.sg H[ m$$wdh>sg Lgav VhjRpS yvg eHg m

sir[L V[ A[ag Vjv y"Gw[ dry'G a,aj sp,Z dvbJsj m Lgav }hjw qjig a[ xCjMdsbJ dwhj@ ##FjerjV[ ) blk wg y,wg N'b Wdh>DV[bJ ( dH,sJ ligi qJs[ f{Gs[ uJs[ bj m dc,e fH[ dwl[ V[ spbjv Vhkh'Sj m yJsVg hpS fi~r,l bj m r,cg YsJ r,Dc[ B,Wi dry xlg fHgbj m Wvwji s[ blJ f,Dv[ Vhk fjdHbj m RpKn v,aJ e'c[ Vj idh ujS mujV ihg aJ t"i[ ljcg Zg Vjv dwa[ q[v h' ujr[ m spVgbJ bjl $a[r,lsg H[ m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

43

bjv%Sj

Rpl } dHo[ bjdHbJ fPi[ yji ljv h' eH[ lV a[ f>urJ ri%JydC%bj lg m fi Rpl sj b,u riej dyhij ba[ dHw B,w r[tsgbJb,tJ dryvg l'y q{G ws[ fdhvJ Vhk lg r[tg m

Rps'G rg Vhk us'G yji ljv fdhvJ q{G a[ q[ig F{S dHl } dHls[ zi'G dvbjH[ lJ m Rpl dsV us'G ljcj b"B' dHhVJ s[ df>c fp,uj aJzi'G faj wiV $a[ faj v,ej dw Rph zi Vhk hV m f,Dn[ v{S eHgbJhV m blk Wjhi Zp,f Whpa a[; h'S wjiV b"B' dry hg W{ngbJ ihgbJa[ RpcgwS v,egbJ m

fv wp dry hg dHhsg qJ@ A'Bj Fij a[ dHh bjf bjMsgbJdslgbJ m dHhs[ dli RpKa[ hig yig s[ BJdcbJ sg f>c lg u' dfAv[fjdlM dHhsj Fij Fji } h"vj wiV vHg RpaJh yp,w w[ Vjv~Vjvapdibj bjMsj lg m

f>c i,t w[ dHh bjfSg qJ Vjv VgrgbJ b,tJ fjHk ljc[ a'Guij wp dr,o $a[ tv'b eHg m dHhsg qJ dHl } Rpl[ r[v[ Wjhi'G hgljc[ Vjv F[uS vHg b"B' s[ dfAv[ fjl[ dWnjRpS v,eg m dHh b,tJVgrgbJ Vjv b"B' w'v h' eHg m

q[ij qV Ws'~Wsg Rpsjl h' debj m q{G dHl sg qJ } dwhj@ ##ujY@b>si uj w[ W,yg } lji[ F{S~FijrJ Vjv dqvj dsY m Fjr[G blkdHl } bev[ h`a[ dHw r[iJ aphjc[ dqvj tCJe[ fi dxi rg dHlV[ F{SJ~FijrJ Vjv'G dr,ACVj ] m h[irj wi[eg m$$ Rph dHh e,v q>Vw[ dqvj dvbjHg m

qJ } a[ ljc[ $a[ IwgV lg dw blk bjfS[ W,DdybJ rJe vjcVjv i,tJe[ m qhgV[rjig aV?jh sg e,v wpN dsV fdhvJ hg l{KB h'

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

44

eHg lg m Rph v'Cr.s lV m v'C vHg dT,c sg W'Bg drbjh w[ a'iVa'G fdhvJ hg drA'C ds,ag m

dHh yp,f wi w[ b"B' s[ dfAv[ fjl[ rjvg lgB $a[ v,aJ WjhrJ} lp.eCj w[ W{n eHg m dHl V[ bjfSg qJ r,v rg FM w[ Vj r[dtbj mw[rv b,tJ sgbJ dN>qSgbJ } s' wp r[iJ Rpfi h[nJ wgaj m

Rpl dsV dHhsg yp,f V[ q[i[ Zpi b>si } N.u'C ds,aj m q{} ujdfbjdur[G w'Hg eRP bjfS[ wpB.W dry'G drA'C w[ v{ api[ hJ m

hi[ i.e s[ lPB dry dHl sj e'ij@ Ftsj i.e@ dhiV'BgbJ b,tJ@vjv Wp,v%@ lpVdhig a[ l.aig Fjh qjis[ zp>zijv[ rjv@ wpsia sgwvj sj LjVsji VqPVj f[L wi ih[ lV m q{G dHh' duhj dyvwsjlpVdhig l.aig i.e dwl[ s[ rjvJ sj wsg Vhk lg r[dtbj m dHhsgfPig yp,f a[ rjvJ sg WSai u' RpKZC~ep,ZC[ iPf dry lV@ r[t w[q{} qV dry ci rg v,ej dw w'Hg qjVrg iPf dry bjljZiS iPfVj h'r[ fi Rpl[ r[v[ Rpl sg Lwv~lPia a[ dsv~dt,yr[G V{SJ~VwLJVjv q{} Rph dwl[ fig s[L sj ugr ujfS v,e fHg m

ljij ilaj q[ig F{S q[i[ Vjv bjfS[ qV sg ?pLg f+eB wisgeHg dw hpS aphj} lp,t h' ujH[ej m wpCg ija dsV ir[eg m W.s[ y.e[hg dVwv[ hV m ;pWjV $a[ fPi[ Rpai[ V[ m wpCg IwgV wi w[ YfdibJVjv F[u ds,ag m q{G rg ?pL aJ lJ fi q{} Rphsg l'hSg a[ e.FgilPia wpN r,tij hg s,l ihg lg dw dwM Rpl V[ bjfSg qJ r,v rgbjRpS v,DdebJ FM w[ Vhk r[dtbj ( wHg dHZi RpZi s[ `jvaP f+LVq[i[ d;hV dry bjRpS v,De[ m

blk zi fhp.y eH[ m W,Dy[ ?pL h' ih[ lV fi Rph Rpl[ ai%J dWVJV;i Rpfi wgdabJ W{n eHg m Ljq aw W,DdybJ s[ Wji~Wji WpvjRpS$a[ Rph wpN h,lg m q{} lp,t sj ljh bjdHbj@ hpS dHh ugb vj vr[eg mrjdwbj hg Rpl V[ ugb vj dvbj a[ zi dry iy~dqy eHg m

Rph bjfS[ zi rg z,B uj w[ ?pL hp.sg@ dli` dsV~dshji }dHw~s' dsV idh w[ qpC bjMsg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

45

q{G Rpl } zi dqhVa wirj w[ f>urk sj dHqdahjV dsrjds,aj@ Rph fjl h' eHg m us'G liBgd`w[B dqdvbj@ Rph ?pL h'Hg a[F,u w[ l.sPwCg dry i,t ds,aj m

dHw dsV e,vJ widsbJ q{G fp,DdAbj@ ##ep,c ) a[ij VJ lrJagwpN b"tj ]@ a{} blk LJag wdh dsbj wigH[ ($$ Rpl V[ Rpl[ ai%Jb,tJ Vgrg fjHg dwhj@ ##Vhk bJBg@ q{G dHh VJ Vhk i,tSj m LJagljc[ df>c dHw FHgbjVg sj VJ ] m$$

##fi a[ij VJ rg bjfS[ dHZi f>ujW riej a[ Vhk fPijujfsj m$$ lpS w[ Rph yp,f ihg m

##yv' ) dxi lgaj wdh dsbj wiJe[ m Whpa r,cj VJ H[ m iju[ijq sg biZJeVg lg lgaj m WCg lag ldraig Vjig h'Hg ] m$$

##Vhk bJBg@ q[ij VJ Vj Wsv' m$$

##y,v dxi s[rg wdh dsbj wiJ ($$

##bJBg@ s[rg rg w'Hg VJ hp.sj ] m q>si rjvg s[rg m Fvj dHh'dudhbj VJ dwl[ zi lpdSbj ($$

##y.ej W[Wg ) hpS d;s Vj wik@ W[Wg a[ rZgbj VJ ] Vj m Vjv[b>ei[;g VJ h' debj m$$

##bJBg ) q{G W,yj o'C%g bJ m aplk q[ij Rph' VJ WpvjdHbj wi' u'q[i[ zidsbJ V[ i,Ddtbj H[ m$$ q{G q>V eHg m lrJag Whpa ?pL lg m

dHo[ Rph zi a'G r,Z y.eg idh ihg lg m w.q s[ Vjv~Vjv Rpl} b,nrk fjl wirj ds,ag m bev[ ljv A[ qhgdVbJ sj dWRPBgfjivi sj w'il rg fPij wirj ds,aj m l'dybj Rpl s[ h,o dl,DZ[ h'ujS m ;qjVj dHh' duhj ] m W,yg bjfSg i'Bg wqjRpS u'eg h'Sgyjhgsg ] m Rpl } dHw A'Bj duhj wqij f,wj s[ ds,aj@ duo[ RphbjfS[ w,fC[@ dwajWJ@ up,agbJ a[ dV,wgbJ~q'BgbJ yg;J l{KB wivr[ m

lW,Wk q[i[ w'v dHw dl,Ddtbw dlvjHg Bgyi bj eHg m q{G Rplsg dcRPBg vj ds,ag dw Rph i'; bj w[ WjwjdHsj dHl s[ wBjHg@dlvjHg ba[ wTjHg dry h,o dl,DZ[ wi s[r[ m Rpl V[ fPig dqhVa Vjv

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

46

dHl } ajw wi ds,aj a[ q{G Rpl } dHl W,yg } Bi[Gc wiV vHgRpl s[ rjuW h,w a'G r,Z f{l[ s[ w[ qV sg ?pLg f+jfa wgag m

duM~duM q{G lrJag } vjc~dfbji ba[ epSJ dry ajw wisgeHg@ Rpl dry WsvjR bjRpSj LpiP h' debj m lqJ Wga dihj lg@fi faj Vhk q{} dwM dHl $a[ dt,N yC%Vg LpiP h' eHg m q{G qdhlPlwgaj dw Fjr[G dHh F'vg~Fjvg v,esg ]@ fi dHhs[ dry W[v'Cjbjaq~drLrjl r,Z dihj ] m dHh ujS~Wp,N w[ bjrj; Vhk ds>sg mz[lv qji A,csg ] m dHh fPig qyvg h' eHg ] a[ dHl sj hpS dwl[rg w.q dry ugb Vhk v,esj m wdhS } tjVj~fPig wi w[ drhvgh' W{nsg ] m

h,ok fjdvbJ W,DdybJ rje q{G bjfS[ qV } rg lqNjdHbj dwdwa[ q{G hg dHw~fjlC l'y w[ bjfSj dHh ir,Hgbj WSj ihg h'rJ ma[ b{r[G Qva lqN ihg h'rJ m q{G dHl } w'v dWnjb w[ dfbjiVjv lqNjMsg fi dHh dHl fjl[ apisg Vj m le'G dl,cj wiV v,efHg m

W,yg sj dHh T.e~aigwj q{} Whpa fi[LjV wisj lg m l'ydsbJl'ydsbJ q[i[ qV $a[ h'i W'N f{ uJsj m dHl } lqNjRpSj q{} lqNbj eHg dw w.ZJ dry W[v'CgbJ B,wiJ qjiV rjvj dhljW ] m dHlsg yjv~Tjv r[t w[ zi s[ lji[ ugb rg q{} w'lS v,e fH[ lVfi q[ij Rps[L dwl[ Vagu[ RpKa[ b,fCV sj lg m

ljv~t>c q[ig dHl fi[LjVg dry hg ep;i debj m w'Hg rjh VjuJsg r[t w[ a[ w'Hg T.e~aigwj Vj lp,NdsbJ q{G Whpa ljv fdhvJs[ bjfS[ ugrV $a[ Nja qjig us'G q{G veFe dHl[ Rpqi dry'G ep;iihg lJ m q[ij qV zi s[ w.qJ a'G RpyjB h' dihj lg m fC%jHg dryrg qV v,eS'G dWvwpv hB debj m q[ij ug zi s[ dwl[ ugb Vjve,vJ wiV } Vj wisj m bjfSgbJ l'yJ sg q{G bjfSg lgqa spVgbJdliu vHg a[ dsV~ija Rpl[ dsLj r,v RpKcsg idh>sg m ##q[ij ugwisj@ q{} w'Hg B'w[ Vj m lji[ dfbji hg dfbji wiV m$$ dHw dsVdxi q{G bjfS[ qV } lqNjMdsbJ l'dybj dw ##q{G dHl } dwM hi

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

47

r[v[ w'lsg idh>sg hJ m dHh dHw lsgrg l,y ] dul } NpnvjdHbjVhk uj lwsj m upbjVg sg sdhvg; $a[ f{i i,tdsbJ hg bduhgbJipygbJ sj f+eB h' ujSj vj;qg ] m qV ldoi Vhk idh>sj@ dsVija RpKygbJ hrjrJ dry RpKcsj idh>sj ] m$$

lrJag dry dHh lji[ Fjr lf,LB Rpujei h' ih[ lV m dHl Rpqidry qV lpfVqHg qV'sLj dry dryisj ] m q{} duhCj wpCg qp>cjYfij rg dfbji wisj q[ij qV Rpl RpKa[ ujV dVAjri wiV }ug wi bjMsj m fi q[i[ zi dry l.lwjiJ dHw dHw ;Wa lg m q[ijqV l.Fdvbj dihj m

q{G Rpl } dHw wqi[ dry sgrjV rg crj ds,aj lg m Rpo[ RplV[ bjfSj qV FjMsj lqjV dur[G d`vqg f,Dda=wjrJ@ dry'G l'hSgbJb{wB={lJ sgbJ wdB>e@ i.e~Wi.egbJ lPHgbJ@ w.zgbJ@ wdv,f@ dyhi[} dVtjiV rjvg q[w~b,t@ fiJsgbJ@ qdh>sg bjds luj w[ i,t dvbj mRpl } us rg p̀ila dqvsg@ Rph f,Dda=wjrJ dry'G w,TgbJ alrgiJs[ ai%J~ai%J s[ f'; Vgr[G h' w[ VgN Vjv r[tsg m wpN lq[G a'G f>ujWgb?WjiJ sgbJ whjSgbJ fC%V sj rg Fp,l f{ debj lg m Rpl V[qV~FjMsgbJ whjSgbJ bjfS[ W{Kc sg y,si h[nJ vpw' A,cSgbJa[ q"wj ajC w[ fC% v{SgbJ m

q[ig w'dLL lg q{G dHls[ qV } dBwjrJ m RpSV@ WpSV drydZbjV v,e ujr[ aJ qV dBw uJsj ] m dlihjdSbJ vHg dy,Bj v,nj@lPHg@ `i[q a[ r,t~r,t i.eJ sgbJ ep,AgbJ v{S r[v[ q{} IwgV lgdw hpS dHh xp,v w,TS dry ip,N ujH[eg m Rpl V[ w.q LpiP wgaj mdHw~dHw dlihjSj s' dsV dry w,DdTbj uj lwsj lg fi Rh v"Wgdry fH[ sgrjV RpKa[ v,aJ drAjb w[ ljhqS[ fH[ Bg!rg! rv r[tsgidh>sg a[ ws[ wsjHk w'Hg a'fj fj A,csg m

Rpl V[ b,nrk fjl aJ wi vHg fi b>ei[;g@ dhljW dry Vjh'dHbJ WijWi m q{G wdh>sg@ aP. zi sj dhljW dwajW dwr[G wdibjwi[Geg ( a[ dy,ng RpKa[@ u[ sPi V[C[ fjRpSg h'Hg aJ b>ei[;g dry fajdwr[G dvt[Geg ( b,u wv% wHg~wHg dW,v b>ei[;g dry bj uJs[ hV

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

48

aP. aJ dHl fjdlM fPig sg fPig w'ig H[G m y,v hpS rg zi wpN b>ei[;gfC% dvbj wi m wpN q{o sj dl,t uj fi Rph aJ dur[G Bg!rg! Vjvhg drbjhg eHg h'r[ m u[ blk zi Vj hp.s[ aJ Rpl } q"uJ@ wsgdV,Dw[ W,Dy[ s[ ejdSbJ Vjv F.eCj fjRpS sg e,v s,l ds>sg wsgwpN m

z>Bg r,usg idh>sg dw>Vj~dw>Vj dyi WPhj Vj tpv%sj m Bg!rg! uPW.s wiVj hp.sj lg m dHw~s' r[iJ Fpv[t[ dry y,vsj W.s Vj h'dHbj@blk b>si bj eH[ m fi bjt[ w"S ( v'C sj qp,v hp.sj H[ m

ljc[ zi s[ qpWjHgv V.Wi Rph} ;WjVg Ijs lV m q{G Rphs[ w'v'GV.Wi fp,Asg uJ V.Wi Rpl w'v'G cjdHv wirj w[ ;iPig '̀V wisgus'G Rph cWv `jHgr dB=fv l{rV wi~wi w[ s,lsg aJ q{} qV hgqV dry WCg dt,N yC%sg dw ;iPig e,v a[ Vj dHh fC%sg H[ Vj dl,tsgH[@ V.Wi dHh WCg V;jwa Vjv W'vsg H[ m

ljcj fp,ai Rpl sgbJ dHhVJ hiwaJ wjiS Rpl } wdhigbJb,tJ Vjv r[tsj fi Rph dHhVJ ljigbJ e,vJ } hRP~fi[ wi A,csg m

q{G Rpl s[ qjdfbJ Vjv rg bjfS[ qV sg e,v lJNg wgag fidHl Rpqi sgbJ lq,DdlbjrJ RphVJ sg lqN a'G Wjhi sg e,v lg mhi hgv[ l'y~lqN w[ q{G qV'G hji q>V vHg a[ ljig e,v } hRP~fi[wi ds,aj m

v.q[ lq[G df,DA'G hpS dwMdw q{G y,Da[~fdhi zi hg idhSj hp.sjlg@ q{} Rpl sj qyvj duhj drhji ypFS v,e dfbj m q{G l'dybj ##q{GdHl sj dH>Vj Fvj wi ihg hJ@ dHh dsV~W~dsV Q{i~d;>Dq[rji hp.sguJsg ] m q[i[ dry Hgitj rg uje fHg@ blk ljig Rpqi dqhVaJwgagbJ m dxi w'Hg qjCg~q'Bg y,u sg oJ idhS } dqvg m lj} w"Sr,ti[ wqi[ ds>sj lg ( dHh dHl[ wiw[ bjwC eHg ]@ dHl } r,ti[wqi[ dry du,sJ ug wi[ dtvjij fj s[r[@ dHh} w'Hg b>si rC w[r[t[@ i'w[ Vj a[ dHhsgbJ f"G~WjiJ m$$ q{} ujdfbj dHh bjwC fPijwqij dqvS a[ q,vS sg ldoag dry'G dVwvg b{ m q{G qV hg qVdry wpN l'y dvbj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

49

q{G dHl } RpyjrJ wiV sj l'y dvbj m qdhlPl aJ q{} h'dHbjf,wj dBwjSj u' bjf hg ds,aj lg@ } Rpt[CV sg qjCg l'y l'y ihghJ fi q{} dHh IwgV h' debj lg dHl sg bjwC dHl[ wiw[dsV~W~dsV rZ ihg ] m us'G ug wgaj Rpo[ uj w[ lplajb dvbj@dw>Vj~dw>Vj dyi b>si rC w[ W{n[ ih[@ Wjhi sg w'Hg firjh Vhkhrj ujr[@ hV[ig bjr[@ Rph} wg@ w.q f{S T,Dn[ tPh dry m

dHh w.q q{G l`jHg s[ WhjV[ wiVj lg m Mu rg rjig~rjig wqi[s'~y"Gh qhgdVbJ df,DA'G wigs[ hV m b{awk beJh~beJh widsbJljv v.z debj m wsg bda sg eiqg@ wsg v'hC[ sg lisg m ws[w'Hg w.q@ wsg w'Hg ipN[rJ m b,u q{G ljig l`jHg wiV sj qV WSjdHbjlg m dsV rg b{arji sj lg m

lW,Wk qjvg rg bj dVwdvbj m Mu aJ b{arji } Rpl sg f,wgAp,Bg hp.sg ] m fi qhgV[ sgbJ bj?ig aigwJ dry Rph bjV[~WhjV[bj WhpCsj hp.sj ] m dHhVJ dsVJ dry Rph ?iy~f,Dn[ a'G wpN rZ[i[hg a.e h' uJsj ] a[ dshjCg dry s'~s'@ yji~yji x[i[ qjig ujRP mfaj q{} rg hp.sj ] fi q{G wpN Vhk wdh>sg m us'G o'C%j duhj w.qwi vRP dxi h"vg duhg dNuwsj~dNuwsj wdh sRP@ ##agV l" ipf{b{crJl s[ s'@ e{l ?aq ] m$$

q{G Rpl } wqi[ sg l`jHg r,v vj ds,aj m b>si rC% w[ q{}v,ej dHh aJ dHw rZgbj e{lB iPq WS lwsj ] m dHh} wqvg }s[Hg i,Ddtbj m dHhV[ wg qp,v fjdHbj@ le'G dreC eHg m s' r,Dc[~r,Dc[v'h[ s[ Bi.w wTrjH[@ u' hpS bjRPB~c[dBc h' eH[ lV m dHw A'Bjq[; a[ s'~da>V rjZP wpilgbJ lV m rjig~rjig ljij lqjV wTrjds,aj m NjdCbj~N.dWbj@ wqi[ sg hpS ds,t hg Wsv eHg lg m q{G qVhg qV dry ?pL lJ dw lrJag hpS W.sj WSP m dw,sJ fPij wqij q,vw[ W{ng lg m dsV~W~dsV dreCsg eHg m dHhV[ dfbji sj qp,v VhkfjdHbj m

wqi[ dryvg L{v` s[ dHw ?jV[ dry@ drbjhJ s[ wjicJ a'Gw,DB[ H[wqwji a[ lrjldaw s[ fdr,ai b,ti a[ dy>V% u' dHw

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

50

u,sg~fpLag v,wCg sg l.sPwCg dry lV@ q{G dHh dHh} bjf hg ds,Da[lV@ yp,w w[ lpi,Ddtba ba[ lr,A oJ RpKa[ dBwjb ds,a[ m

lrJag v"Wg dry bSq>DV[ duh[ qV Vjv zi s[ w,fC[ u'CsgdHZi RpZi r[t ihg lg m wqi[ s[ Wjhi tv' w[ wdhS v,eg@ ##bJBg@q[i[ w,fC[ dtvji ds,Da[ bj m Bi.w rg ypwjb dvbj@ hpS q{G dw,Do[lJFJeg ( q[igbJ y,fvJ l{Gcv lF dt,vigbJ fHgbJ m q{G ljij wpN

dw,Do[ i,tJeg@ q{} fp,A a[ v{Gs[ ($$

##lrJag@ q{} a[igbJ yg;J sj d`wi ]@ wpN bjfS[ wqi[ sgbJh[nvgbJ bvqjigbJ dry itj dsbJeg m w,fC[ s'~yji lPB i,t mdHw~s' Wjhi fjRpS rjv[@ Wjwg bjfSg F{S vHg df>c F[u s[rk m

Whpa[ wg wiV[ m LP; W'ig dry fj w[ Rpfi lB'i dry i,t s[ m dlbjvs[ w,fC[ rg Rpo[ i,t vj m$$

##bJBg@ q[i[ lr{Bi@ dHo[ Bi.wg dry fH[ lg m LjvJ lg duhCgbJaplk q{} v{ w[ ds,agbJ m ljigbJ Bp,wgbJ ujSgbJ m q{G l"GdHbj dwo[

wiP.eg ($$ q[i[ wdhS $a[ v"Wg dry o'C%g oJ bj@ ija } q>uj cjhdvbj@ lr[i[ yp,w dvbj m Rph v"Wg dry uj w[ yp,f tv'b eHg m q{Gr[dtbj wpN l'y ihg lg m q{G dwhj@ ##lrJag@ q{G a[igbJ yg;J vHgoJ dsbJeg m q{} dZbjV ] m aP. rg dsV~W~dsV vjfirjh hp.sg uJsgl{G m r[t@ w,fdCbJ dry'G dw,sJ bvwjS duhg bjMsg ] m ujh@ fdhvJuj w[ Zp,f dry dtvji m$$

lrJag Fpb>aig duhg lg m q[i[ ljhqS[ bj w[ Rpl V[ dHw B,wb,tJ Vjv q[i[ r,v us r[dtbj q{} wpN Z,wj duhj v,ej m Rpl sgbJb,tJ Vq lV m dyhij qpNjdHbj lg m W[Wlg sg l'y Rpl sgbJ b,tJdry a{i ihg lg m Rph qpC uj w[ yp,f wi w[ zi s[ w,fC[ u'CV v,e

fHg@ fi Vjv hg i' ihg lg m

qjvg V[ wqi[ dryvg h'i yp,w~i,t Wji[ fp,DdAbj@ q{G Rpl } w,v%aw beJh fjRpS vHg dwhj a[ s,Ddlbj@ ##q{G Whpa o,w eHg bJ mhpS w.q Vhk wiVj@ W.s wi s[ m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

51

Rpl s[ qpC fp,AS $a[ dw wg Rph Ljq } bj ujr[@ q{G w'Hg RpKaiVj ds,aj m Rph tC%j q[i[ r,v r[t dihj lg m q{G dwhj@ ##wjhvg wjhsg] ( wi vrJe[ dwl[ r[v[ ?jvg m$$

Rpl } lqN Vj v,eg m Rpl sg bjfSg rg ?iy'G Bp,DB[ h'S sgv'C lg m qpC fp,AS v,ej@ ##bev[ b{arji bj ujRPG ($$

q{G Rpsjl qV Vjv dwhj@ ##q{G a{} bjf s,lJeg m wqij dwa[F,uj Vhk uJsj m l'y vrJe[ m$$

##WgWg ug ) bjf Wajb s[G dxi wW bjRPG ( dwlg b"i wj wjqwiVj h'aj ] m$

##ijq ) a{} lqN dwM Vhk v,esg m dwl[ h'i wj w.q wi vj@dHh bu[ Vhk wiVj m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

52

xp,v

##Vj q[ij WgWj rgi@ xp,v Vhk a'Cgsj@ dHhVJ dry rg ujV hp.sg] m$$ lgqj V[ V.V[% i'dha } dNCw w[ dt,y w[ fi[% hBjMdsbJ dwhj mFjr[G Rpl } b>si'G qjvwS sj ci tJsj lg m

##sgsg@ dHw rjig r[t v{S s[@ q{G a'Csj Vhk@ q{} WC[ dfbji[v,es[ V[ m$$ i'dha V[ bjfSg dV,wg duhg WJh epvjW s[ WPB[ V[C[widsbJ lgqJ r,v r[tdsbJ dwhj m

##Vj@ Vj@ q{G a[ig zi uj w[ ?PW dfBjHg wiVg H[@ Vjv[ b>qJa'G rg sipla wirjrJeg@ aP. q[i[ bjt[ Vhk v,esj m qjvwS b>si'GbjHg aJ a{} Wpig ai%J cJB[eg a[ q{} rg dNCw[eg m h' lwsj dwl[r[v[ w.q a'G rg urjW s[ s[r[@ wv% a'G aP. q[i[ Vjv dWvwpv Vhk bjRpSj@zi W{n w[ bjfS[ lwPv sj w.q wdibj wi m qjlBi ug V[ a{} lwPva'G hBjRpS sj WhjVj WSj v{Sj ] m b>si'G aJ Rpl } dyC lg dwb>qj V[ erJTS } Vjv tC w[ `gl sg qpbj`g dwM wijHg lg ($$dHh bj?ig e,v lgqj bjfS[ qP>h dry hg h"vg wi eHg m Rpl } fajlg i'dha Whpa F'vj ] a[ bu[ Rpl sg Rpqi dHhVJ e,vJ } lqNSsg Vhk m dHl vHg Rpl } dHhVJ qjqdvbJ a'G sPi hg i,Ddtbj ujr[ mRph Wjhi'G oJ lj` wiV v,e fHg m

i'dha sj dyhij vBdwbj r[t w[ lgqj V[ Rpl } ;'i sg WJha'G dt,y w[ sirj;[ r,v Z,Ddwbj aJ u' qjvwS F{S~Fij s'rJ } ep,Dl[Vjv dNCwS Vj v,e fr[@ fi i'dha dV,Dw[~dV,Dw[ f{i zCglsj w.ZVjv v,e w[ i'S v,e dfbj m

##w"S H[ lgqj@ aP. bu[ eHg Vhk ( ws'G sg zpli~qpli h' ihgH[ m wghs[ Vjv e,vJ wiV chg H[G ( q{G bjijq wiVj hp.sj H[@ i,W

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

53

lp,t bjijq ds>sj H[@ dHh v'w dry[ L'i fj w[ dclBiW wi ds>Ds[ V[ mbjfS[ Fij } Vjv Vj dvbjdHbj wi m wqW?a ws'G sj iP.~iP. wiVdchj ]@ uj v{ uj dHh} m b,De[ a'G dHh' duhg dLwjdHa h'Hg aJ q{Ga{} w.q a'G urjW s[ dsbJeg m aP. w.q y.ej wisg H[G@ rjZP w.q rgwi ds>sg H[G@ b,De'G urjW Vhk ds>sg@ Vhk aJ q{G ws[ sg Ap,Bg wids,ag h'Sg lg m$$

qV dry wdhS v,eg@ ##u[ w.q al,vg rjvj h'r[ aJ V"wi s'ljv idh rg ujr[ wg `iw f{Gsj ]@ bu[ dHl } v,eg } h'dHbj rgdHw ljv hg ] m bjh Fij rjvg qplgWa ] m hi f>ur[G~A[r[G dsVdHhs[ Vjv vqdwbj bjMsj ] m$$

##lgqj@ b,u dHh} zi uj w[ y.eg ai%J cJBg@ qpC w[ upib,ahg Vj wi[ bjRpS sg m u[ x[i rg bj Bfw[ aJ Wjhi sPi dWnj bjdHbjwi@ b>si Vj rjCk@ lpS vj w.V wi w[ m$$ wdh>DdsbJ qjvwS V[;'i Vjv v'h[ s[ e[B } W.s wi w[ wp.cj vjdHbj a[ b>si'G lCsg Fp,usgwqi[ dry rC w[ l'̀ [ $a[ uj dc,eg m

qpC RpaJh h' w[ bjrj;J s[S v,eg@ ##A'BP@ A'BP@ q{} fjSg dfvj mdli ywij debj m bjrj; Vhk ds>sj m dHh rg WCj qyvj H[@ Tgndwl[ oJ sj m$$

qpC l'y w[@ Rph aJ l,y lW;g v{S debj lg@ fi bu[ aw qpdCbjdwM Vhk@ dHhVJ v'wJ V[ lajb qjdibj@ zi q,Dyw[ q,yw[ f{izljMs[ idh>Ds[ V[ u[ Wj;ji z,v dsRp aJ rjfl bjRpS sj VJ Vhkv{Sj m dqv eH[ h'Se[ bjfS[ rie[ dVw.q[ Iji W[vg@ zi bj w[ VrkwhjSg zC w[ lpSj sRP@ ljHgwv f>wyi h' eHg lg@ dHh h' debj@bjh h' debj m dHhVJ v'wJ } WhjV[Wj;g wiVg rjhrj bjMsg H[@ug a.e bj uJsj fi dHw A,c w[ sPuj r[t vRp@ lF dHw sPli[ a'Gr,Z V[@ bjh wpCg w.q y.ej wisg bj fi dHhs[ Vjv Fij sj dlbjfj m

##W.sj bjfS[ W,DdybJ } dw,sJ ljij dsV b>si rjC A,Dc[ m u[Rph vjbV dry t[cS bjRpS aJ dHhVJ v'wJ r,v r[t w[ WpigbJbjsaJ dl,tSe[_h'i wg_dqdl; fjhrj ngw wdh>sg lg@ dHhVJV"wiJ } du>Vj dt,y w[ i,Dt'@ RpVj hg y.ej@ dT,v wgdabJ dli $a[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

54

yC% uJs[ V[ m x[i aplk dHhVJ s[ V"wi m A'BP du,sS ugb wi[ RpKa[o,Dv[ w.q wisj qglSj duhj qP>h WSj w[ wdh sRP@ ##WgWg ug b,un.T WCg v,esg H[@ yjh sj w,f s[ dsRpe[ ( s,Dl' FHg blk dHhVJs[ V"wi dw dHh ($$

##dHh wpCg y.ej w.q wisg ] fi du,sS dHh bjfS[ Fij }Vjv v{ bjr[@ q[ij b{cj ugb wjhvj f{Gsj@ q{} wygygbJ bjMsgbJdw dHh A[ag w.q qpwjr[ a[ ujr[ m A'BP bj debj ujfsj ] m e[B $a[bjrj; bjHg ]@ Lpwi bj dwa[ qpC bjdHbj m dVw.qj dwl[ oJ sj@hpS w'Hg Vrk a'G Vrk whjSg WSj w[ s,Dl[ej m$$

RpKyg W'v w[@ ##qiV fi[ m dHh ugSj hijq wi ds>Ds[ V[ m dwa[zCg Vhk bjijq wi lwgsj m Rpl dsV q[ig lgigbv sg dHw dwLadHhVJ s[ dlbjdfbJ dry dq,l h' eHg lg m

##A'BP@ b>si Vhk bjdHbj@ bjrj; bjHg lg@ e[B wghV[t'dv%bj ( qi ujSj Wjhi Vjv dsbJ s[ qp>cP Vjv whjSgbJ fjRpSv,e dfbj h'Sj m dHh' duh[ l" dlCg dlbjf[@ bjr[ b,u b>si@ q{G dHh}zi sj ijh Vj drtj ds,aj a[ ujS[ m$$

##WgWg ug@ WgWg ug@ Wjhi w'Hg bjdHbj H[ m$$

##dHh lgqj sg bjrj; H[ m ipC% ujSg bu[ eHg Vhk ujfsg mq{G v"Wg sj e[B W.s wi bjHg lJ m hpS aw aJ Wjhi sg l`jHg h'ujSg yjhgsg lg m

##dwhC[ xp,v WPB[ fjRpS cdh fHg H[G ( r[tJ w"S bj ( wghs[ VjvdeBdqB wi ihg ] m ipC% ujSj Fij rg Vhk dh,vS sj VJ v{Gsj h'Sj mwv% a'G q{G dHl sg Ap,Bg wi s[Sg bj@ bjf[ w'Hg h'i dqv ujRP m$$

lgqj V[ qjvwS }@ u' v"Wg s[ W.s sirj;[ s[ bu[ b>si tC%glg@ bjrj; s[ w[ dwhj@ ##WgWg ug@ q{G uj ihg bJ@ Wjhi w'Hg aphj}dqvS bjdHbj ]@ aphjc[ Wji[ fp,Asj ] m$$

##aP. bu[ eHg Vhk@ wghs[ Vjv e,vJ wiV chg H[G ($$

lgqj V[ b,De[ h' w[ v"Wg sg dtCwg w'v h' w[ dxi s,Ddlbj@ ##Wjhiw'Hg e'ij duhj vCwj tCj ]@ a[ Rph xp,v q>esj ]@ wdh>sj ]@ WjRPug V[ F[dubj ]@ bjiag RpajiVg H[ m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

55

##Y!!!!!h'@ Rph aJ ZV ugr ug sj V"wi h'Sj H[@ ljc[ dfAv[fjl[ w'ng dry idh>Ds[ V[@ WC[ y.e[ V[ a[ qi ujSgH[ ) aP. q{} fdhvJdwM Vhk s,Ddlbj ( xp,v bjf a'C s[GsgM_h,o a[ Vhk lg q{v[ h'uJs[ m

Rph wg l'ySe[ ( bJT~epbJT Vjv lpljdHBg dry l" v'C hp.sg] m WSj w[ i,tSg yjhgsg ] m W{Kv wi ds>sg@ q{G bjf bj uJsg@ y,usj w.q a[ aP. w'Hg wiVj Vj h'dHbj m$$

##ujh@ hpS A[ag uj w[ l'hS[~l'hS[ xp,v a'C s[@ Rph wg l'ySe[ljc[ Wji[ m dHh rg wdh s[rk dw WgWg ug wdh>Ds[ hV@ us'G xp,v yjhgs[h'S@ dNuwS sg v'C Vhk@ dHh RphVJ sj bjfSj zi ] m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

56

fdhyjS

idq>si sg lpV,tg ds,t a[ agtS Wp,Zg V[ o'C%[ u[h[ bil[ dry hgbjfS[ wjvu s[ bdZbjfwJ ba[ ljog drdsbjiogbJ s[ qVJ drycP.zg oJ WSj vHg lg fi.aP a[u aJ dur[G wgdvbj hg debj m

bj;jsg dshjC[ s[ lqji'h dry idq>si sg lpigvg ba[ u'Lgvgbsjwjig } r[t w[ a[u dH>Vj f+Fjdra h'dHbj dw Rpl dsV a'G RplVjv l.fiw wiV vHg hi IaV wiV v,ej m

Rpl V[ idq>si w'v'G s'~da>V rjig uqja dry dvt[ h'H[ V'Blrg q>De[ fi.aP idq>si bjfS[ qV b>si fH[ Fpv[t[ a[ ci wjiS hir[v[ w'Hg Vj w'Hg WhjVj vj w[ Bjv ds>sg ihg m dVil.s[h Rph bjfaJ fPig dlbjSg a[ bVpFrg vCwg lg@ fi.aP i'; dshjCg sg a[udrip,Z yiyj V[ dVly[ hg bjfSj f+Fjr s[Sj lg m i'; sg f+dwdibjVjv aJ f,oiJ $a[ rg zjl f{ uJsg ]@ qVp,tg qV aJ ] hg eagLgv m

qpC us dHw dsV idq>si V[ a[; } bjfS[ df,DA[ ljHgwv yvjw[ df,Aj widsbJ r[t dvbj aJ Rpl } lpSgbJ lpSjHgbJ e,vJ dryl,y RpKzCsj V;i bjdHbj m Rpl dsV Rph wpN ;iPig yg;J~rlaJ?igsS vHg uj ihg lg dw s[rV[a Vjv ijh dry Rpl } Rpl s[yjy[ sj fp,ai qV'hi dqv dfbj u' e,cg a'G RpKai w[ bj hg dihjlg m s'r[G F{S~Fij WC[ yjb Vjv dqv[ m a[u idq>si } bSujS[V"urjV w'v tCj r[t w[ yp,f wgaj hg w'v'G v.z debj a[ o'C%g dr,o$a[ uj w[ tv' debj m

dH>yjiu f+'̀ {li sj lpV[hj s[Sj rg ;iPig lg fi beJh h' w[e,v wiV sg dh>qa rg Vhk lg m cisj lg dw faj Vhk V"urjVw"S ] ( dwa[ Wpvj w[ ijh uJs[ hg w'Hg qplgWa Vj lh[C vrJ ( spdy,agdry bj?i dfAJh } qpC dfbj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

57

idq>si } rg zi uj w[ y{V Vj bjdHbj m Rph cP.z[ d?bjvJ$y rdh eHg m l'yS v,eg u[ a[u l,yqp,y y.ej vCwj hp.sj aJ Rpl} q[i[ df,DA[ ljHgwv RpKa[ wjhvg dry bjRpS sg wg v'C lg ( dxiRph rgi } r[t w[ dr,o $a[ tCj dwM Njwsj dihj (

idq>si bev[ dsV wjvu bj w[ rg bjfSg lgB $a[ l'yrjVh'Hg W{ng ihg m Rpl V[ qV dry Zji dvbj dw qpC a[u Vjv VhkW'v[eg m a[u idq>si s[ dHl ragi[ a''G bSujS lg m Rph du>Vj beJhh'S sg w'dLL wisj@ idq>si sj Fpv[tj h'i rZsj uJsj a[ Rph le'Ghg a[u } da=lwjiS v,e fHg m

dHl zBVj a'G A[ag df,DA'G dHw dsV a[u wjhvg~wjhvgvjdHWi[ig r,v } uj dihj lg dw Rpl V[ sirj;[ w'v tCg idq>si} r[t dvbj m idq>si V[ duM hg a[u } r[dtbj@ api.a Vgrg fjw[ wjhv[ f{ik beJh dVwv apig m Rpl s[ qV sj ci a[ ]ijVegh'i rg rZ eH[ us a[u V[ df,DA[ fhp.y w[ h"vg duhg bjrj; ds,ag^

##idq>si m$$

idq>si dHh lpS w[ h'i rg ldhq eHg a[ qV dry l'yS v,egdw v'wJ sgb e,vJ a[u Wji[ l,ygbJ hV@ dHh wqW?a q[ij df,AjVhk A,csj@ dryjig qgaJ Vjv wg rjfisg h'r[eg (

bu[ o'C%[ hg dsV fdhvJ Rpl V[ w{VBgV dry W{n[ vCw[ vCwgbJs[ qP>Dh'G a[u a[ qgaJ Wji[ qpC Rph yiyj lpSg lg@ dxi rg idq>siV[ dHh l'ydsbJ dw Rpl sg yp,f w'Hg h'i Fjr Vj f+eBj s[r[@ a[u} l.dtfa duhj RpKai s[S vHg qV WSj dvbj m

dyhi[ } aSdsbJ h'dHbJ ljhqS[ tC[ a[u } wdhS v,eg@ ##hJ@wg e,v ] ($$

##dHw e,v bjtJ@ u[ q>V vr[G aJ ($$ bu[ dHh LWs a[u s[ qP>Dh'GdVwv[ hg lV dw sPi'G dwl[ V[ idq>si } h,o Vjv dHLjij wgaj m idq>siV[ fdhvJ sPi tCg svuga sg e,v lpS bjRpSj rZ[i[ RpdyalqdNbj dwMdw Rpl V[ df>c ujS vHg W,l v{Sg lg a[ hV[ij h'Ssj ci lg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

58

a[u } dWVJ dwl[ hJ uJ VJh sj RpKai s[S s[ Wjhiv[ e[Br,v }@ du,Do[ svuga tCg lg@ api fHg m lh[vg } dqvS Rpfi.aRph qpC vjdHWi[ig r,v } bj eHg m a[u sg e,v sj RpKai ds,Da[dWVJ hg qpCV dry Rph h,aw qdhlPl wi ihg lg fi Rpl } dHwcP.zj ci rg b>si tjHg uj dihj lg m duM duM f{i fp,Bsg@ dsva[;g Vjv ZCwS v,e dfbj m Rph l'yS v,eg dw v'wJ sg s.s~wojngw hg lg@ b,u Rph l,yjHg f+eB h' ihg ] m

qV dry fAajrj rg lg dw dur[G Rph lr[i[ df>c ujS vHgdabji h'Hg lg@ u[ yvg uJsg aJ b,u rjvg zBVj Vj rjfisg mhpS u[ Fvj a[u V[ w'Hg Wpij~Fvj LWs wdh ds,aj aJ dVLy[ hg w'HgwiCj RpKai hg s[Sj fr[ej m tjh~qtjh sg fi[LjVg a[ v'w~yiyjrjZP sg m

b"wC r[v[ qVp,t sj qV br,L hg w'Hg dV,ei dViSj wi v{Gsj] m idq>si V[ rg dHl ldoag dry qV awCj wi dvbj a[ ;ij sv[igVjv wsq beJh rZjMsg V[ qV dry l'y dvbj@ ##dxi wg h'dHbj@u[ dHl r[v[ V[C[~a[C[ h'i w'Hg rg Vhk dsl dihj@ aJ rg q{} ciVsg wg v'C ] ( bj?i q{G rg dHVljV hJ@ h,c~qjl sg WSg hJ@ q{}qP>h dry a[ w'Hg fj hg Vhk lwsj@ r[tg ujr[eg m$$

dH>DV[ dyi } Rph a[u s[ V[C[ fhp.y eHg a[ a[; V[ dxi dV>DqPNjSduh[ h' w[ dwhj ^

##idq>si m$$

##hJ wg e,v ] ($$

##dHw e,v bjtJ@ u[ q>V vr[G aJ ($$

idq>si V[ b,De'G dHl T.e Vjv dli dhvjdHbj@ dul a'G hJ uJVJh sj Fjr e+dhS wiVj wdnV lg m

a[u V[ qpC bjfSg e,v sphijMdsbJ h'dHbJ dwhj ^

##l'y vY@ q{G aJ bjtJ u[ aplk q[ig e,v q>V v{Sg h'r[ ($$

idq>si ;ij dt,N w[ W'vg@ ##Fvj b{lg dwhCg e,v ] u' b{cgf,wg wi w[ wgag ujSg H[ ($$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

59

b,u a[u V[ qV } awCj wi w[ idq>si } bjfSj dHijsjlpSjMdsbJ dwhj ^

##idq>si@ u[ Fvj aP. bjfSj wqij A,c w[ ljc[ zi bj ih[ aJy.ej Vhk ($$

idq>si V[ dfAv[ A[ qhgdVbJ a'G dHh wqij dwijH[ $a[ dvbjlg m

##fi dwM@ us dw q{} bu[ aw dHo[ dwl[ f+wji sg w'Hg awvg`Vhk ($$ idq>si V[ WC[ ds=C% drLrjl Vjv a[u r,v r[tdsbJ dwhj m

a[u@ dul } hpS aw rg bjl lg dw idq>si Rpl sg e,v sjehp ;iPi wi[eg@ V[ bjfSg Zp.V $a[ wjdHq idh>DdsbJ qpC dwhj@ ##fiu[ a[i[ bjRpS Vjv ljc[ zi sg w'Hg qpLdwv h,v hp.sg h'r[ aJ a{}dxi dHh oJ A,cS $a[ wg dHaij; ] ($$

idq>si@ dul sg fi[LjVg fv~fv rZsg uj ihg lg@ api.a wCww[ W'vg ^

##a[u@ aP. vCwgbJ } H[VgbJ Wp,ZP lqNsj H[G dw Rph a[igbJe,vJ dry bj ujS@ q{G a[i[ Wji[ lF wpN lpS yp,wg hJ@ a[ig dHh ljRPlPia hpS h'i Fpv[tj Vhk fj lwsg ( bei aP. b,De[ a'G q{} Wpvj w[dHl ai%J sgbj e,vJ wiV sg hiwa wgag aJ dHl sj dl,Bj Wpijh'r[ej m$$ dHh wdh>DdsbJ i'h Vjv Fig idq>si bjfS[ wqi[ r,v }wjhvg f{ik api fHg m

dHl zBVj V[ a[u sj L[i~dsv h"lvj Tjh ds,aj m b,u RphbjfS[ fiq lV[hg cjwBi upde>si dl>z sg spwjV b,De'G rg b,t Wyjw[ v.z debj m

us sj a[u dHl Ldhi dry bjdHbj lg@ a[u r[tsj idh>sjlg dw upde>si dl>z sg spwjV $a[ hq[LJ v'wJ sg FgC uq%J idh>sg]@ us dw sPu[ cjwBiJ r,v w'Hg BjrJ~BjrJ qig; hg fhp.ysj lg mupde>si dl>z s[ hqsisg Fi[ riaji[ a[ y.eg srjHg s[ xvliPfqig; dsVJ dry hg ij;g h' uJs[ lV m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

60

cjwBi ljdhW s[ dHl fi~Rpfwjig lpFjb } a[u H[Vj y.ejlqNsj lg dw i'; dHw r[iJ spwjV RpKa[ W{n w[ uJsj m dfAv[ wpNlq[G a'G aJ a[u s[ qV b>si rg lqju l[rj sj u;Wj f+Wv h' dihjlg m Rph lsj bjfS[ qV hg qV dry fC%jHg a'G drhv[ h' w[ v'wJs[ w.q bjRpS sgbJ drMaJ WSjMsj a[ bjfSgbJ b,tJ ljhqS[lqju lpZji s[ lpVdhig lpfV[ dyaisj idh>sj m

us Rph dHo'G RpKn w[ zi uj dihj hp.sj aJ dHhVJ dryjiJ VjvFifPi Rpl sj ljij ligi ;'i Vjv aS uJsj m Rpl } bjfSgbJWjhrJ "̀vjs WS ihgbJ f+aga hp.sgbJ duV%J sg wiCg zjv ZiagvHg ri dl,Z h' lwsg m v'w~l[rj s[ qV'io s[ dryjiJ sg RpKov~fp,ovdry Rpl sj ljh a[u a[ wsq h'i wjhv[ h' uJs[ a[ zi s[ WPh[ b,De[fh.py uJsj m

b,u a[u dwl[ r,tig yjv[ y,v dihj lg m Rpl sgbJ WjhrJ sjWv dT,vj f{ yp,wj lg a[ Rph dryjiJ sg dwl[ bV'tg spVgbJ drycp,Wj apdibj uj dihj lg m WJh $a[ W,Ng zCg $a[ V;i fHg aJ RplV[ r[dtbj bu[ o'C%j rwa lg m l'dybj dHl lq[G zi ujS a[ qgaJr,Dv'G fp,A~de,A h'r[eg m u[ q[i[ w'v'G l,yg e,v s,lS'G Vj dihj debjaJ Rph dryjig lpS w[ sptg h'r[eg m u[ q{G yp,f dihj aJ dHh yp,f q[ijqjVdlw l.apvV t' W{n[eg m dwM Vj bjfSj qV WsvS vHg lB[LVr,v y,wi qji bjrJ ( LjdHs e,cgbJ sg tC~tC a[ v'wJ s[FgC~FC,Dw[ sj i"vj q[ij Qq zBj s[r[ m dHh l'y s[ a[u dfAJh }qpC debj a[ bev[ fv hg lB[LV $a[ uj fp,uj m

idq>si sj ep,lj bu[ n.cj Vhk lg h'dHbj m Rpl V[ h,o dryxCgbJ dwajWJ } wjhvg Vjv wpilg $a[ lp,DdBbj a[ wqi[ sj sirj;jW.s wi w[ epSr.a r,v yvg eHg m ep,Dl[ dry Fig~fgag V[ dsV sgljig zBVj a'G Ap,B a[u Wji[ bjfSj bevj~dfAvj f+Fjr s,Ddlbj m

epSr.a rg a[u Wji[ w'Hg y.eg ijdH Vhk lg i,tsg dwMdw dHhdrLj i'; y,vsj idh>sj lg m Rpl V[ df+>lgfv } dLwjdHa wiV a'GfdhvJ a[u Vjv hg l?ag Vjv dVWCV sg lvjh ds,ag m idq>si@a[u Vjv dwl[ ldoag dry rg ;WjV lJNg wiV vHg dabji Vhk

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

61

lg fi epSr.a Vjv l.qag f+eB wga[ dWVJ Rpl w'v w'Hg yjij rgVhk lg m s'r[G wjhv[ f{ik api fHgbJ m

qph,Dv[ sj VJ dul dry a[u idh>sj lg@ RphVJ V[ fdhvJ hglpdSbj lg m Rpo[ fhp.y w[ b,De'G fp,AsgbJ fpAjMsgbJ s'r[ lh[vgbJdHw evg s[ qPhi[ fhp.y w[ tCgbJ h' eHgbJ m H[Vg s[i } df,DA'G dHwb,ZtC agrk evg $y'G v.z ihg lg m Rpl V[ idq>si@ epSr.a } Rpo[tC[ r[t w[ bjf hg fp,A dvbj m epSr.a s[ qP>Dh'G a[u sj VJ lpSdsbJhg Rph ;VjVg N,Ws[ wdhS v,eg@ ##h,Aj WgWg@ aplJ qVa[u dl>z }dqvSj ]@ bjRp q{G v{ y,vJ@ WCj ljRP qp>cj ]@ us'G sj ljcg evgdry bjdHbj H[@ lji[ Rpl s[ lpFjb $a[ WC[ ?pL V[ m bjY@ q[i[ VjvapigbJ bjY@ b,u wv% o'C[ wga[ qwjV dqvs[ Vhk q{G bjfSg dunjSgw'v'G ;'i s[ w[ dHw wqij drhvj wij ds,aj lg@ hpS Rph RphVJ VjvdHl ai%J zpv dqv debj H[@ dur[G RphVJ s[ zi sj ugb h'r[ m$$

idq>si } dHh e,vJ lpS~lpS w[ wygygbJ bj ihgbJ lV@ Rpl} dHl ai%J ujfsj lg@ dur[G Rpl ;VjVg sg rg h'L dBwjS[ Vhklg m h"vg duhg epSr.a } wdhS v,eg@ ##r[t vj@ hjog s[ drtjr[s[ s.sJ rJe dHh bjfS[ blvg iPf sj dwl[ } faj Vhk v,eS ds>sj@dHl b"ia s[ dli t"i[ dHl V[ wg ujsP wi ds,aj ] u' dHl } dHls[ b"epS hg dslS'G hB eH[ hV ($$

zi rCV r[v[ idq>si V[ dwhj@ ##y.ej qjaj ug@ aplk lj} zis,l ds,aj ]@ hpS blk bjf[ b>si v.z uJsgbJ hJ@ aphjcg WCgq[hiWjVg m$$

qwjV sj sirj;j v.z w[ s'r[G lh[vgbJ dHw fv vHg dcRpCgdry tCgbJ h' eHgbJ@ dwMdw RphVJ V[ dcRpCg $y tp,v%s[ dHwsirj;[ Rpfi a[u s[ VJ rjvj v{Bi~Wwl r[t dvbj lg m sirj;jW.s ujfsj lg fi.aP b>si uesg W,ag sg i"LVg dry dZbjV Vjvr[dtbJ faj v,ej dw dHh w[rv T'dHbj h'dHbj lg a[ b>si'G e,vJsg bjrj; bj ihg lg m idq>si V[ sirj;[ w'v h' w[ Nga dry'G r[dtbjaJ Rpl } a[u V;ik f{ debj m Rpl V[ N,B epSr.a } dHLjij wgaj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

62

a[ Rph rg qvwC[ sirj;[ w'v h' w[ r[tS v,e fHg m W,ag sg a[;i"LVg dry b>si lF wpN dstjHg s[ dihj lg m

a[u qgaJ } u,xg dry v{ w[ yp,f wij dihj lg a[ qgaJ i'~i'w[ wdh ihg lg@ ##rgi@ hpS aP. Rph r[vj Fp,v debJ H[@ us'G q[i[ dfajug V[ qis[ lq[G q[ig WJh a[i[ h,o dry xCj w[ dwhj lg@ ##a[u@rjdhepiP s[ FjS[ dry dHl zi sg r{ijVg dvtg lg@ Rpl sj FjSjbB,v ]@ hiW.l } fvJ dry v{ debj@ aphj} dhit idh debj m q{GdH>DV[ qhgV[ Wgqjig Vjv z'v wi w[ rg dHl a'G ApBwjij Vhk fjldwbj@ q[ij b>a hpS V[C[ bj debj ] m aP. q[ij FS[rJ Vhk@ fp,ai]G m aP. dHl r[v[ q[i[ w'v H[@ b,u a'G qgaJ a[ig lwg F{S H[ m dHh}fC%j w[ dwa[ dBwjS[ vj s[Hk@ r[tk ) dHh} wsg bjfS[ qJ~Wjf sgzjB qdhlPl Vj h'r[ m$$

dHh wdh w[ dfaj ug V[ lj} bjfSgbJ b,tJ b,De'G fi[ ujSvHg dwhj m q{G Rpo[ hg xp,B~xp,B w[ i'S v,e fHg@ aP. q{} Wjh'G xC w[dt,y w[ sPli[ fjl[ v{ debj@ a[i[ rg b,oiP da=f~da=f dc,e ih[ lV mdfaj ug sq a'C eH[ m q{G Iagq h' eHg@ fi rgi@ q{} RphVJ s[bj?ig LWs Ijs hV ##fp,ai ) r[tk hi r[v[ i'Gsg Vj ihk@ fiqjaqj} dHh' wpN qV;Pi lg@ b,u a'G episgf a[ upde>si hg a[i[ qJ dfYhV a[ a[u a[ij bjfSj rgi ] m$$

qgaJ e,v wisg~wisg ipw eHg@ i'S o.dq%bj Vj debj@dllwgbJ } RpKyg ygwJ dry WsvsgbJ s[t w[ a[u V[ zWij w[ bjfS[s'r[G h,o qgaJ s[ qP>h b,De[ i,t w[ Rpl } h"vg wijdHbj@ w'v fHgq>ug $a[ dWnj w[ qpC ev Vjv vj w[ dwhj@ ##qgaJ@ q{} h'i sptgVj wi@ q{} Rph f+S Ijs ] u' q{G qjqj ug Vjv wgaj lg dw q{Ga{} b"dtbJ Vhk h'S dsbJej m$$

qgaJ@ ##fi a[u rgi@ a.P q{} df>c A,c bjRpS sg lvjh wgag]@ Rpl Vjv q[ij sp,t zB[ej uJ dw h'i rg rZ ujr[ej ( aP. l,yjH[G@ a{} q[i[ wjiS hi i'; v'wJ sgbJ e,vJ lpSVgbJ f{GsgbJ hV mFjr[G aP. q{} wHg r[iJ Vj s,Dl[@ fi q{G a[i[ dyhi[ a'G lF lqN uJsghJ m fi rgi aP. zWij dwM debj H[G@ a[i[ b>si dHw Fi'lj h'Sj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

63

yjhgsj H[ dw aP. dHw Iagq F{S sj bjlij WdSbj H[G m dHh spVgbJFpv[t[ dry ]@ y.V $a[ o,pDdwbJ bjfS[ $a[ hg f{Gsj ] m l,y l,y hp.sj]@ aP. u[ bjfS[ dq,ai s[ zi ija } fC%V sj dryji WSjdHbj lgaJ dxi wg lg m q{} dHo[ dHw,vg } wg ci H[ ( q{G bjf[ qJ ug }w'v lrJ dvbj wisg m aP. wjh} w'dLL wiVg lg dw a[ig uqja sgvCwg q[i[ Vjv bj w[ ih[ m b{r[G H[cg e,v rZg m aP. b{cj dV>Dq'NPSjh'dHbj m$$

a[u u' hpS aw bdh,v tCj lpS dihj lg@ Rpl a'G rg b,u qVwjWP dry Vj dihj m RpKn w[ qpC qgaJ } u,xg dry v{ w[ xp,B~xp,Bw[ i' dfbj a[ wdhS v,ej ^

##F{S@ ap. l,y wdh>sg ]G@ dHh lqju lF } dHw' i,Dl[ W.V%g uJsjH[@ q[i[ qV dry dwl[ vHg q{v Vhk@ q{G l,yj hJ@ q{} lF vCwgbJqgaJ sj hg iPf ujfsgbJ hV m fi q[ig fdhyjS dwl[ } Vhk bjHg m$$

idq>si a[ epSr.a u' hpS aw sj ljij dw,lj lpS yp,wgbJ lV@Rpsjl qV Vjv yp,f tCgbJ ihgbJ m idq>si h'iJ sj qV WCj Fdibjh'dHbj lg@ qP>Dh'G bjrj; Vj dVwvsg r[t s'r[G uSgbJ b,eC~df,ACwjhv[ f{ik Wjhi } api fHgbJ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

64

q[dibj ijdubj )

Fjr[G rljrj dl>z i,ag Fi rg qV'G ij;g Vhk lg dw Rph qpCRphVJ r,v ujr[ fi qjdHbj s[rg s[ qpC~qpC wdhS RpKa[ Rpl } h,nA,cSj dfbj m hpS us Rph dc,esj~Tdh>sj zi fhp.yj aJ ligi Vjv'GrZ[i[ qV'G T,Ddnbj h'dHbj lg m f,paiJ s[ Qq a[ zi sg a.eg V[ Fjr[GqjdHbj dry rg ljh l,a Vhk lg A,Ddcbj@ fi Rph bjfS[ sp,t }lsj h'RP~fi[ wi A,csg lg@ Rpl } dy>aj lg aJ dli` fag sg dlhasg m v,esg rjh Rph Rpl } qV RpKa[ w'Hg e,v Vj dvbjRpS ds>sg m

rljrj dl>z } dV>Dq'NPSj bjMdsbJ r[t w[ qjdHbj V[ A[ag VjvdrhC[ dry hg q>ug cjh ds,ag@ dul RpKa[ Rph v.qj aJ f{ debj fiqV } y{V Vj bjr[@ zCg fv hji~hp,n w[ Rph RpKn W{nj a[ qjdHbj} bjrj; qji w[ w'v l,s w[ wdhS v,ej@ ##q'hV sg qJ@ H[sJ wi@h,Bg uj w[ q'hV w'v'G ipfHgbj Z[vg v{ bj a[ bjfJ wq[Bg s[ hlfajv'GsrjHg v{ bjHgH[@ wdh>Ds[ bj@ s' fpCgbJ Vjv hg `iw ujfS v,ef{Gsj ]@ a{} dwhCg Fp,v bj@ us r,Dc[ qp>DdcbJ dry'G slJ ljvj a'Gw'Hg spbjVg sj spbjv Vhk h'dHbj aJ b,u RphVJ dwhCg Z'Sg Z's[Sg lg m r[t[~ujy[ sj wg r[tSj hp.sj ] m$$

fag sg e,v qV } v,esg ujf@ qjdHbj h,Bg RpKa[ uj NWs[hg dV,Dw[ fp,ai a'G f{l[ v{ bjHg a[ s'r[G uS[ V[dCYG IPVjVghlfajv'G srjHg v{ bjH[ m

qjdHbj fPi[ d`wi Vjv qV dry drLrjl i,t w[ srjHg s[Gsgihg m rljrj dl>z } ujdfbj dur[G dsVJ dry hg Rpl sg wjdHbjwvf h' eHg h'r[ m hpS Rph lr[i[ sp,Z bjf v{S vHg ujS v,e dfbj@sPu[ agu[ dsV epispbji[ uj w[ q,oj rg B[w bjMsj a[ bjMsj h'dHbjA'B[ fp,ai w'v h,Bg rg zCg~fv Wdh bjMsj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

65

fi dVig srjHg rg ws aw W.s[ } WvrjV WSjHg i,tsg ]@?jl wiw[ Wp,Tg Rpqi sg wq;'ig vHg o'C%[ Whpa sp,Z shk sg Fiagrg ;iPig hp.sg ] m q'hV sg wqjHg Vjv aJ bjBj@ sjv hg qlJ y,vsjlg@ Rpfivj ?iy dwo'G hp.sj ( fj sp,Z da>V ugbJ sg s' r[iJ sg yjhdry hg qp,w uJsj m Rpa'G dlbjvg dsV bj eH[@ u' qjC[ W.s[ s[ h,cJsj t"b hp.s[ hV m rljrj dl>z dsV~W~dsV qJsj f{Gsj uj dihj lg msrjHg f'hS' hB eHg m qjdHbj s[rg Wo[ij rjh v,esg } YhC~f'hCwisg@ fi wq;'ig rZsg eHg m

q>ug $a[ dfbj rljrj dl>z@ hpS hi r[v[ dHh' e,vJ wisj@ ##q'hVsg qJ@ r[dtbj Hg Vj@ dHhVJ dw,sJ q,Do[ $a[ b,tJ Zi vHgbJ V[ mdHl r,Dc[ lpiuV r[v[ aP. s'r[G r[v[ fjn wi w[@ dwl[ w.q Z.s[ r,vhp.sg l{G m q{G f>u q,Ddlbj VhjagbJ m wsg q'Bi $a[ yC% w[ Vj debj@api w[ ujSj a[ awjvJ } api[ f{ik bj ujSj m dul dwl[ w'Hg ujhigoJ s,lSg@ blJ Rpo[ fp,u w[ b,fCVj m us'G WjW[ wg WgC eH[@ RphFgC~FC,wj ws[ r[dtbj@ dc,nj Vhk h'Sj@ Rpa'G hjC s[ dsV lV@ fiaP. ljij dsV rjdhepiP s[ yiVJ dry l[rj wgag m dwa[ aiwjvJ fHgbJ} zi qpC[ m$$

qjdHbj V[ us r[dtbj dw Fjr[G rljrj dl>z i'; hg dfAvgbJe,vJ Ijs wisj lg fi b,u Rpl s[ W'v dry WCj `iw lg m Rplsj ljh Bp,Bsj a[ Rph q,Zq h' ujsj@ N,B v.qj f{S v,esj fi dry'Gw'Hg h'i e,v Ijs bjRpS v,e f{Gsg a[ ;'i vj w[ RpaJh } Rpn Wdh>sj m

rljrj dl>z } W[y{V r[t w[ w.q dry[ hg A,c w[ qjdHbj Rpl} w'v Wdh w[ zp,BS v,e fHg m l'dybj t"i[ ligiw owjrB zBSVjv b,t v,e ujH[ fi rljrj dl>z sgbJ b,tJ dry b,u Vks dwo[ (

Rph bjfSg e,v wig debj@ ##rjdhepiP V[ ljcg lpSg@ fajHg Vj@ du,sS lpiuV h'dHbj dw>Vg ?pLg wgag@ fPij cPT qS f,wjbjBj f,wj lg m dxi us'G rjdhepiP V[ u'Cg WSjHg m ljcj upde>sih'dHbj@ q[ig qJ V[ f>u dsV e"S dWnjdHbj m wpCgbJ V[ dli $a[zi ypwSj dvbj lg m s'hJ r,DdcbJ sj a[ aP. wsg rljh Vhk lgwgaj m q[ij w.q Rps'G y.ej lg m u' q>eSj a.P h,Bg $a[ lpV[hj z,v

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

66

w[ Rpl[ zCg q>erjRpSj m dV,wj dryjij q'hV a[ u.qdsbJ rtaJdry f{ debj m$$

fag sgbJ e,vJ lpS w[ qjdHbj sj bjfSj qV Fdibj dfbjlg m fi Rpl V[ qV } W.V% w[ fag } v.qj fj ds,aj a[ wdhS v,eg@##q'hV s[ FjHgbj ) aP. wjh} hpS NPisj H[G m yv' h,Aj@ RphVJ s[ f,Dv[blJ Vj fjdHbj h'RP m rjdhepiP RphVJ } rg VrJ Vi'bj i,Dt[ m dHlWjvC[ s[ w.qJ dry Wiwa fjr[@ ughV[ ljcg c.e'ig xCg ] m$$

qjdHbj w'v' q'hV sj VJ lpS w[ rljrj dl>z qpC RpaJh }h'dHbj a[ dwhj@ ##q'hV dwo[ H[ ) qjdHbj q'hV } l,s@ whp q[i[w'v bj w[ Wh[ m q'hV ) q'hV bj q[i[ w'v bj w[ Whp m$$ us rljrjdl>z V[ ;'i Vjv bjrj; qjig aJ Rpl sj ljh RpKtC debj m qjdHbjV[ A[ag Vjv w'v dfbj fjSg xdCbj m rljrj dl>z V[ zp,B fjSgaJ fgaj fi ljh qpCV dry Vj bjH[ m qjdHbj Wjhi dwl[ } q'hV} l,sS vHg bjtS F,ug m fi Rpl s[ b>si bjMdsbJ } rljrjdl>z sj afsj dhisj LJa h' yp,wj lg a[ ligi dry w'Hg ljhWjwg Vhk lg m

h,wg~W,wg V[ sphjHg fjRpSg LpiP wi ds,ag m qjdHbj s[ r{S lpSw[ evg~erJT F,uj bjdHbj m ;VjVgbJ Wdh>sgbJ eHgbJ m lFrljrj dl>z sg V[wg } Ijs wiV v,De[ m qis Rpl sgbJ v,aJ WjhrJdhvj w[ r[tS v,De[ m fp,aiJ } lpV[hj F[u ds,aj debj m

v'w Rpcgw wi ih[ lV dw RphVJ Vjv dfY sj b`l'l wiV@fi RphVJ } bjMdsbJ VC'H[ sj d`wi f{ debj m zi sg hjvar[t w[ q[vg@ e[vg ljw~l.W.Zg wg bjtSe[ ( evg qph,vj rg WCj e.sj] m l'y dryji w[ s'hJ V[ q'H[ dfRp } bjfS[ zi v{ ujS sg drMaWSjHg m

us qjdHbj s[ w.Vk dHh e,v fHg aJ Rpl sg ygw dVwv eHg@##r[ v'w' ) i,W sj rjlaj u[@ dwa[ Vj tdCRp@ dHhsj VC'bj dHl[ zi'GdVwv[ej m sphjHg r[ v'w' ) q{G vp,Bg eHg@ q{G bjfSj dT,c wghs[ b,De[x'vJ ($$ wdh>sg h'Hg qjdHbj V[ i'~i' w[ bjfS[ rjv t'h lp,DB[ a[ ljijligi sph,oCJ qji~qji Vgvj wi lp,DdBbj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

67

b,DZ[ z>DB[ s[ dry~dry qjdHbj sg qi;g a'G dWVJ hg r,Dc[ fp,aibiog bjfS[ zi r,v v{ api[ m dlbjSgbJ uVjVgbJ qjdHbj }lqNjRpSgbJ s[ ihgbJ lV@ ##qjdHbj@ wqv Vj wi@ fp,a wjhs[ vHghp.s[ V[ ( dHh' q>egsj FHg fp,a u.qS a[ qjdfbJ sj qiVj l.rjiV m$$fi qjdHbj V[ df,B~df,B w[ bjfS[ ligi sj wpN Vj A,Ddcbj m bj?iq'hV s[ wdhS $a[ Rph i'Gsg~df,Bsg biog qei api fHg m

biog dvbj w[ r,Dc[ drhC[ dry i,tg eHg m q[vg@ e[vg@evg~qph,vj lF dHw,Dn[ h' eH[ m fp,aiJ sg ]lgba qpajWw wgqagspLjvj ?igdsbj debj@ wpCqJ sgbJ qwjSJ rg fp,uSgbJ LpiP h'eHgbJ@ s'higbJ aghigbJ y,siJ w,TgbJ eHgbJ rljrj dl>z $a[fjRpS vHg duhCgbJ dHw sPu[ a'G yC%sgbJ lV m

h'i qwjSJ bjMsgbJ eHgbJ@ us'G bjhq'~ljhqS[ qwjSJf{GaCj W.V% w[ tv' eHgbJ aJ V{S V[ qjdHbj }@ u' hpS aw dlv%WSg W{ng lg@ Wjh'G xC w[ RpnjdHbj m qjdHbj beJh h' w[ tv' eHg m

V{S V[ fdhvg bvjhpSg yp,wg@ #uJ qiVj aJ ly rj ugSj NPnfjlji$ a[ ;VjVgbJ@ #ijuj rjh ijuj$@ sj wipSjqHg bvjf wisgbJihgbJ m dHo'G aw qjdHbj rg WijWi dVFjMsg ihg fi us V{SV[ sPlig bvjhpSg #q[dibj ijdubj aP. bqgi@ ijuj ) rjh ijuj ) RpKDy[qdhvJ rjvj@ ijuj rjh ijuj ) r,DdcbJ WjeJ rjvj@ ijuj rjh ijuj )l'hS[ F'LSJ rjvj@ ijuj rjh ijuj )$ sg ds,ag aJ qjdHbj V[ r[dtbj}hJ@ #q[dibj ijdubj aP. bqgi$ wdh>sgbJ h'Hgbj ;'i~;'i Vjvsph,oCJ df,B ihgbJ lV m

Rpl[ zCg qjdHbj s[ qV a[ aV dry dHh bvjhpSg ujS' dWuvgrJe b{lg v,og dw Rpl a'G tv'aj Vj debj a[ Rph dc,eS v,eg m

bjfS[ bjf } l.FjvdsbJ rg Rph ;'i Vjv sig $a[ uj dc,eg mljigbJ WjhrJ ipw eHgbJ m lF qis agrgbJ qjdHbj spbjv[ dHw,Dn[h'H[ lV@ fi Rph W[lpia fHg lg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

68

l[rj qpwag

##qjq fvg;@ z,DB' z,B aplk q[c s[ qei dxi w[ aJ l`jHg wijdsbj wi' m s[t'@ dwr[G eisj hi oJ $a[ V;i bj dihj ] m ipC% ujSgq;jv H[@ dwa[ o'C%g Whpag NjC~fP>N wi dvbj wi[ m Rpfi'G~Rpfi'G dq>BJ$y NjCS sj VjBw wisgbJ V[@ ug Vhk wisj qV vj w[ w.q wiV m$$qVuga V[ zi rCdsbJ hg Wvr.a w"i } r[tdsbJ dHw' ljh[ W'vSjLpiP wi ds,aj m

##qVuga W[Bg ) aP. bjf dwhj lg aplk Rpl Vjv e,vk ip,N uJs[h'@ Rph h'i qyv~qyv apiV v,e f{Gsg ]@ aplk Rph} w.q dryv,eg idhS dsbj wi' m qV RpBwjb v{GsgbJ hV@ b,De[ dwhCj qVVjv w.q wisg H[ m hpS aP. wdh>sg H[G Vjv~Vjv s,l w[ w.q wijdHbjwi' m$$

##dHh' e,v ]@ aphj} lqNjdHbj Vhk uj lwsj m q{G wdh>sg bJdHhVJ Vjv e,vk Vhk f{sj yjhgsj m dHh qyvgbJ h' uJsgbJ V[ mdHh q{G ws'G dwhj@ w.q Vj r[dtbj wi' m dHhVJ v'wJ s[ a[ dli $a[yC%[ ihgH[@ dxi lj` w.q sg bjl hp.sg ] m qjaj ug ) aplk rg bugWduhgbJ e,vJ wiV v,e fH[ h' m$$

Wvr.a w"i sj qP>h dN,oj f{ debj fi cisg V[ qpC dwhj@ ##qjVjW[Bg ) l,y ujSG@ q{G qei~qei hg idh>sg bJ@ Rh dryjig w.q rgngw wisg H[@ b{r[G hi r[v[ w.qJ rjdvbJ } cJBs[ ihgH[ aJ dHhdBws[ rg Vhk m ljcg v'C ] m dHw dsV V"wi Vj bjRpS zi dryh[nvg RpKa[ bj uJsg ] m aP. r[tsg a[ ]G@ q{G fPij dZbjV s[Gsg bJ@wqdiY~wqig df,DA[ hg v,eg idh>sg bJ@ bjh e'dcbJ sg f+jWvqhpS dH>Vg F,u~V,n Vhk wiV ds>sg m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

69

qVuga hpS W'vg a[ Vj fi qV dry bu[ rg ep,lj lg a[ dyhijadSbj h'dHbj m v"Wg dry fH[ l'̀ [ $a[ W{n w[ b?Wji xCg m Vjvhg V"wi } bjrj; ds,ag dw Rphs[ vHg w'vc cdi>w dvbjr[ m ijuPLjdHs Rpfi w.q wi dihj lg m Rpl V[ bjrj; Vj lpSg lqN w[ Wvr.aw"i bjf xdiu r,v RpKn apig dw LjdHs qVuga } rZ[i[ dfbjlv,eg h'r[eg@ Wjhi'G bjHg ] m dH>DV[ } ijuP h[nJ RpKai bjdHbj a[Rpl V[ A[ag Vjv xdi,u dry'G qVuga } w'vc cdi>w evjl dryfj w[ xCjHg m

fkdsbJ rg qVuga sj ep,lj n.cj Vhk lg h'dHbj m ijuP } il'Hgdry'G qpC bjrj; qji w[ cJBS v,e fHg@ ##A'BP@ ljij dsV wg wisjH[G ( bu[ a[ij w.q Vhk qp,wj m dHh zCgbJ wjhs[ vHg vjHgbJ V[ (aP. rg a[ Vhk e,vJ~WjaJ lpSV dry ip,N uJsj m fjvw~fVgi dabjiwi dvbj H[@ dF>cgbJ Fi w[ WSjHgbJ dw Rpl ai%J ( ljdhW bjRpSrjv[ V[@ y,v wi w.q A[ag Vjv m q>qg fvg; ) aplk ujY W{n'@ wi'bijq bjfS[ wqi[ dry uj w[ m dxi wh'e[ wdh>sg bj m W.sj wg wi[Wjhi sg dcRPBg wi[ dw zi l.rji[ m WCj b"tj w.q ] m Rpfi'G i'l[lpS'@ q{} bjh wdh ds,aj@ Rph wdh ds,aj@ ljc[ w'v b{Vg dh>qa Vhkhp.sg m s,Dl' FjHg blk "̀vjs s[ WS[ bJ ( lji[ dHw' duh[ hp.s[ hV m$$

Wvr.a w"i w'v'G hpS h'i lpSVj bldh h' debj m cidsbJ RpKygaJ Vj W'vg@ fi qV dry hg wdhS v,e fHg@ ##dwhj rwa bj debjH[ m dHh rg dsV r[tS[ lV m dHh' duh[ ugS Vjv'G aJ W.sj wpN tjw[ qi ujr[ m ujV hp.sg aJ dHhs[ bjRpS a'G fdhvJ Vjv v,e w[NjC~fP>N wi vrJ fi dh.qa dwo'G dvbjrJ ( dsV' dsV wq;'igbjMsg uJsg H[ m dHh' duhg zpBS dry aJ y.e[ Fv[ W.s[ sg q,aqjig uJsg H[ m u[ w'Hg w.q@ dh>qa wi w[ wi rg dsRp fl.s VhkbjMsj m$$

dtCwg Vjv v,e w[ tv' eHg@ ##f[w[@ lhpi[@ zi l.riV ba[lvgw[ dry q{G q>Vg h'Hg lJ m V"wig widsbJ duhC[ lwPv dry [email protected] f{ ujSg@ r,Dc[ F{S ug V[ bjMdsbJ hg l`jHg ba[ f+W.Z drylwPv sg Vphji Wsv ds,ag ] m wg qjC[ wiq wi W{ng bJ dfAv[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

70

uVq dry ( du,sJ wp,Da[ } spiwjigsj@ dHh hjv bj q[ij m$$ Wvr.aw"i sj i'S dVwv debj m dxi b,tJ fP>N w[ h"vg bjrj; dry W'vg@##h,Aj@ w,v a'G bjf Vjv v,e w[ w.q wirj vrJeg m fi dxi rgligi dry du>Vg dh>qa ] RpVj hg wi lwsg hJ m dwo[ qi ujrJ (w'Hg h,u Vhk ugRPS sj $$

##wdh w[ B{VLV lh[C vHg ] m W,,l@ dHh' aJ wv[L i'; sj m u[q{G wdh ds>sg@ W[ug@ w.q Vjv dlha a.sipla idh.sg ] m ligi } du>VjyvjY ngw idh>sj ] aJ t>FJ sgbJ cjiJ WS ujSgbJ lV dwqVuga wdh>sg w.q bjf wi dvbj wi' m dHhs[ dry dwhCg qjCge,v H[ m dV,wg~q'Bg fgC r,v dZbjV Vhk s[Sj yjhgsj m H[sJ W.sjrdhqg h' uJsj ] m qjaj ug ) w.q dry ip,DN[ dihj wi'@ w.q dry m$$qVuga V[ Wvr.a w"i s[ V[C[ h' w[ h,ldsbJ h'dHbJ dBywig vdhu[dry dwhj m

dH.DV[ dry A'BP V[ bj w[ r,cg q>qg } dwhj@ ##aphjc[ w,fC[ vjhdvbjrJ ( lp,w eH[ h'S[ m$$ qVuga V[ A'BP } sWwj qjidsbJ dwhj@##uj aP. uj w[ il'Hg dry w.q wi m b{r[G rjZP w.qJ r,v api f{Vj H[@qPit dwl[ oJ sj m$$

Wvr.a w"i h'i Rpsjl h' eHg m ljigbJ e,vJ lqNsg lg fiwi wpN Vhk lg lwsg m qVuga r,v r[t w[ wdhS v,eg@ ##W[Bg@ u[q[ig dlha q>DV[ aJ q{G A'B[ w'v Vj A[ qhgV[ w,B bjrJ m RphV[ a{}faj Hg b{ dw>Vg r[i l,s F[dubj ] m dHh' ci ] us'G Rph bjH[ lgRphsg rhpBg V,w~qP>h r,Bsg lg dw W[ug V[ u[ Rpo[ bjRpSj ] aJ dHhl'y w[ bjRpS dw Rpo[ lji[ r,Dc[~A'dBbJ } w.q wiVj f{Gsj ] m dHhVj bjtS WHg hpS q{G V"wig a'G qpwa h' eHg bJ a[ zi ljij dsVbjijq wiJ m lj} a[ le'G v'C ]@ ljij dsV dwrg sg lJF~l.Fjvwi dvbj wiVe[ a[ q{} ljh bj ujRP m dHh hpS drhv[ hg hV m$$

##q{G l'ysg bJ dV,wj dVbjSj lJFSj dwhCj l"tj H[ m b{cj WjvWJsi rJe BfjMsj H[ m dxi Wjhi u.q[~fv[ W,Dy[ wghs[ w'v'G wjWPbjMs[ V[ ( q[i[ dry hpS dH>Vj ;'i Vhk dihj m ep,lj Vj wik ) hpS

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

71

lF diLa[ e"G s[ hg h' eH[ V[ m Rph q'h qph,Wa Vhk ih[ m y.q } w"Sfp,Asj H[ ( lF } w.q hg y.ej v,esj H[ w.q m$$

##ijuP@ fjSg s[rk@ qpC~qpC a[h v,esg bj m$$ Wvr.a w"i sjqV Fi bjdHbj lg m

qVuga V[@ u' l'̀ [ $a[ fHg Bg!rg! r[t ihg lg@ ijuP } dwhj@##A'BP@ fdhvj B[Wv l{KB wi s[ dxi h'i w'Hg w.q wik m$$

Wvr.a w"i V[ bjf h"vg~h"vg uj w[ il'Hg dry'G fjSg v{ w[fgaj a[ dxi bj w[ W{n w[ wdhS v,eg@ ##W[Bg ) u[ q{G Rpo[ yvg rgujrJ m sp,t awvg` sj wg Fi'lj hp.sj ( Vj q{G dHhVJ sg lji v{Su'eg@ Vj dHhVJ } q[ig ?Wi lpia m f>qg rg wdh>sg lg@ hpS dHwoJ dBw w[ Wdh ujY@ qV } lqNjY dHh Rpqi ep;ji[ sg hp.sg bj mdiBjdHiq{GB a'G df,DA'G zi fdirji dry bCj~Rpui Vhk wiVjyjhgsj m rgiJ sg whg q>V dvbj wi' m hpS lqJ uP H[sJ sj bjdebj ] m$$

A'BP W{Kv lpS w[ Wjhi debj a[ iju[Lri vHg sirj;j t'dv%bj mb>si bjMdsbJ Rph qVuga Vjv tjS[ rjv[ B[Wv $a[ W{n debja[ qJ } wdhS v,ej@ ##fdhvJ i'Bg tj vY m b{r[G Vj dsqjQ z>pqjHgi,Ddtbj wi'm w"S wdh.sg lg ( wghsg e,v wi ih[ h' ($$

##f>qg sg@ dT,Dc'G w,Tg hpS q{} q,aJ ds>sg bj m l'ys[ ih'e[@ qVsj wvfjb rZ[ej m dHl ai%J dlha ?ijW h' uJsg ] m$$

iju[Lri tjSj tj dihj lg m dry'G wdhS v,ej@ ##q>qg@ tjSjtjY@ rjZP l'yJ dwM l'ys[ h' ( bjijq wdibj wi' m ljcgbJ dcRPBgbJr[t'@ dw,sJ w.q wiVj f{Gsj ] m blk `jvaP e,vJ r,v dZbjV Vhks[ lws[ m$$

##W[Bj ) tjY q{G aphj} i'wsg bJ ( q{G a[ f>qg sgbJ e,vJ wisgbJ@ dw,cg tp,Big h' eHg H[ m wdh>sg@ q{G rg aphjc[ w'v Vhk bj w[idh lwsg m w.q dry Whpa dW;g hJ m W,Dy[ fC%s[ hV m dHh fl.s Vhkwis[ dw q{G hi r[v[ bjfS[ qJ~dfRp sj d`wi vjHg i,tJ m s'r[G rgirg l'ySe[ q{G dwM tjhqtjh aphjcj dZbjV wisg hJ ( Rph aphjcj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

72

d?bjv wi hg ih[ hV m dHh rjZP Wpij WSV rjvg e,v ] m q{Gngw~njw hJ m aplk q[ij d`wi Vj wdibj wi' m aplk rg dWvwpv ngwh' m b{r[G Whpaj l{GldBr Vhk h'Sj yjhgsj m$$ dHh wdh>DdsbJ Wvr.aw"i sPli[ fjl[ qP>h wi w[ i'S v,e fHg m

qV dry h"vg~h"vg l'ydsbJ Rpl s[ q>PDh'G dxi bjrj; bjHg@##ljvJ s[ ljv W,DdybJ } fjvdsbJ~fC%jMdsbJ s[ hg Wga eH[ ms'r[G ?pLg Vjv RpKcs[ dxis[ lJ m ?"i[ blk wg q,vJ qji ih[ hJ m blkwsg dsv $a[ Vhk lg dvbJsj m qjqPvg aV?jhJ@ l'ySj wv% } dHhVJs[ dli $a[ dsV dxi ujS[ hV m lj} dwhCg w'Hg o'C% idh ujSg H[ miju[Lri s[ dli $a[ lj} WCgbJ bjlJ lV m bu[ a[ur.a wpN dViq'hjujfsj lg m f>qg dry aJ ljcg ujV lg m RphV[ ;ij du>Vj qP>h dV>Dq'NPSjwiVj@ blk cp,Ws[ ujSj m us'G cjwBig fjl wi vHg blk xp,Dv[ VhklJ lqjMs[ m bjtSj@ ZgbJ~fp,aiJ dry w'Hg `iw Vhk hp.sj le'G Zga[ qjdfbJ sg dZi hp.sg bj m hpS Rph rg blv'G dViq'hg h' eHg bj mwpN Vhk hjv qjdfbJ s[ ($$

iju[Lri wqi[ dry yvj debj m qVuga q[; a'G RpKndsbJ ep,Dl[Vjv W'vg@ ##blk Vhk W,Dy[ fC%jMs[ ( aplk w'Hg bv'wji a[ VhkfC%jH[@ dHh aphjcj `i; lg m l'y' ) fdhvJ Wjhi'G dcRPBg a'G o,Dw[ bjRp@qpC zi bj w[ dHh i'; sj wv[L@ bjh Vhk@ Rph Vhk m s,Dl'@ blkwg wi lws[ hJ ($$

##W[Bg@ ep,lj Vj wdibj wi m q[ij qV c'v uJsj H[@ Rpqi Hgb{lg h' uJsg ] m ligi dry ajwa Vhk idh>sg@ e,v WisjLa Vhkhp.sg m aplk aJ Wo[ij dZbjV wis[ h'@ faj Vhk dwM q[ij qV RpsjlidhS v,e dfbj ] m$$

##qjag ug ) lji[ dsV dHw' duh[ Vhk idh>Ds[ m diBjdHi h' w[ zidry wpN hvgqg Vjv idhSj f{Gsj ] m Rph e,v Vhk idh>sg@ lqJWsv uJsj ] m Wjhi sj w.q qp,w uJsj H[@ zi sj w.q a[ Vhk qp,wsj mligi wg wi[ ( dHl qLgVig } du>Vj yvjY@ RpVg dx,B m f>qg F{Sug } fp,A r[t' ( aphj} dvuj lwsg H[@ v{ ujS m lj} w'Hg dHaij;Vhk m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

73

qVuga qpC l'̀ [ $a[ uj W{ng@ ##bjh i'; sg W[ilg@ dV,a sji'Sj~Z'Sj@ q{o'G bjh Vhk hp.sj@ Rph Vhk hp.sj@ e'c[ sp,ts[!!!!!WjhrJsptsgbJ!!!!!i'; sg iB m s,Dl'@ fgC sg zi dry l" srjHg bj@ W.sjyp,f wi w[ tj vr[ m dHh aJ dur[G T.c'ij df,BSj hp.sj@ blk qjC[ h'eH[ bJ m Wp,DT[ h' eH[ bJ m Fvj aplk w'Hg bv'wji Wp,DT[ h' eH[ h' mzi dry ip,DN'@ lF dsvylfgbJ A,Dc' m wsg q{G b,u FS[rk r,v h'bjrJ@ wsg Fagu[ } dqv bjrJ m q[v~u'v rg owj ds>sj ] m q[i[q>qg~fjfj wdh>Ds[ hp.s[ hV@ ##iju Wsv uJsj H[ iju m$$ dfaj ug bjf[idh v{Se[ m RphVJ sj wg sp,t ]@ ljij dsV epispbji[ wgiaV~wojlpSs[ V[@ bu[ aw Rpo[ V[ m dHh Feag zi s[ W,DdybJ } lp,t ds>sgH[ m$$

qVuga V[ wqi[ r,v s[tdsbJ dwhj@ ##iju[Lri ) aplk wi' '̀Vb,u hg f>qg F{S ug a[ a[ur.a rgi ug }@ dHhVJ } q>erj v{S mu[ lqNjRp aJ v.qgbJ whjSgbJ lpSVgbJ f{GsgbJ@ q{G qjCg h' eHgbJ!!!!Vks Vhk bjMsg!!!!!Fp,t Vhk v,esg!!!!!m du>Vg v,esg tj vY mWhpaj tj w[ wiVj rg wg H[ ( le'G Vks Vj bjr[ aJ i,W sj dZbjVwi dvbj m q[ij a[ dsqjQ ?ijW h' debj m$$

v"Wg dry wpilg $a[ W{ndsbJ qpC wdhS v,eg@ ##b{r[G Fji fjHgujSj m wdh>Ds[ ljc[ Vjv w'Hg e,v Vhk wisj m q>qg fvg; ) hpS e,vJsj ;qjVj Vhk dihj m faj Vhk@ aplk v'w dwM e,vJ wi w[ BjHgqr[lB wis[ h' m ljc[ w'v aJ dHw dq>B p̀ila Vhk e,v wiV sg maplk v'w b{r[G wsg Rph} Ijs wi dvbj@ wsg sPli[ } m q{G dHhl'y dvbj aphj} ;iPi Wjhi F[uSj ] m Wjhi s[ V;ji[ a[ r[t' m w.VJ} h,o Vj v,e eH[ aJ q{} bjdtY m f>qg F{S ug wg wiV ( RphVJ} bjfS[ zi sgbJ d;>Dq[rjigbJ V[ m$$

##qjVj W[Bg ) dwM eiq hp.sg H[G ($$

##q{G l,y wdh ihg bJ m aphj} dw,sJ vjc vcjMs[ dxiV (b{cgbJ bjlJ lg aJ W,DdybJ } Vj fC%jMs[ m IP!b{l!H[! uj w[ VjVgVj y[a[ bj eHg aJ q{} Vj wdhY m RphVJ W[Wg dldB>e rg wirjSga[ zi sj ljij w.q rg aphjc[ dli $a[ r[dtY ) dw,sJ Vks bjMsg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

74

dHo[ Vhk Vj Vks bjMsg m w'Hg fp,DA[ blk ija RpKn w[ r[tS bjMs[bJ@ bjMsg dw Vhk ( yv' ) Rpo[ uj w[ V;ji[ a[ r[t' m zi dry'G wv[Lqp,Dw[ m$$

dHh lpS w[ Wvr.a w"i sgbJ Fp,WJ dVwv eHgbJ@ ##W[Bg qjVj )a[ij qavW H[ q{G aphjc[ lp,t sg wjqVj Vhk wisg ( ZgH[ ) aP. rgqJ H[G@ ;ij l'y@ qjrJ } W,Dy[ dw>DV[ dfbji[ hp.s[ V[ m ija dsV lp,tq>esgbJ m aP. bjf Hg wjhvg f{ uJsg H[G m q{G dwhCj w.q aphjc[ fp,DA[WQ{i wisg bJ ($$

Wvr.a w"i V[ qVuga s[ w'v h' w[ Rpl } zp,B w[ WjhrJ dryv{ dvbj a[ aiv[ Vjv wpN wdhS v,eg lg dw qVuga ep,Dl[ Vjvfi[ h' eHg m Wvr.a w"i qpC beJh h'S v,eg lg fi W"Gsvg dc,efHg m zWij eHg m xpB xp,B w[ wdhS v,eg@ ##ZgH[ ) q[i[ h,o u'C[@ q{}a[ dHhVJ } drA'Ck Vj m$$ qpC RpKn w[ Rpl sj h,o xC w[ Fp,DW'~Fp,Wgi' fHg@ ##fp,a ) dHh fjf Vj wik m lj} drA'Ck Vj m q{} Wjhi VjF[uk m blk ugRPGs[ dr,ACVj Vhk yjhp.s[ m lj} sPi Vj wik m$$

RpKn w[ wpilg $a[ W{n eHg@ ##ljig Rpqi sp,t~lp,t dry dHw,DdnbJw,Bg m q{} dHhVJ sj hRpwj qji ujRP@ dHh e,v qV $a[ vj v{Se[ mdul ai%J wh[Geg@ u[ bjt[ q{G rg w,v% a'G dHhVJ Vjv epispbji[ yvgujdHbj wiJeg m fi ZgH[ ) zi@ a[i[ zi sg ijtg W{ng idh>sg bJ@Fjr[G q{o'G w.q hpS Whpaj Vhk hp.sj m aP. a.e Vj h' m dHh wq;'i h'eH[ V[ m q{} dHhVJ sj rg d`wi tJsj idh>sj H[ m q{} dHhVJ a'G sPiVj F[uk m ?"i[ blk aphj} A[ag drhv[ wi ujHgH[ m

##iju[Lri l"G debj H[ ( lpS w[ uje Vj fr[ m uj@ aP. rg bjijqwi vj m blk aphjcj l,pt ija dsV[ q>es[ bJ m

qVuga V[ e,pDl[ Vjv wqi[ dry uj w[ b>si'G dyBwSg vej vHgA'BP il'Hg lj` wi dihj lg m Wvr.a w"i h` yp,wg lg m dl,Zg WjoiPqdry eHg m W[dZbjVg dry fjSg rjvg BPBg Vjv uj r,ug m dli dry'GvhP redsbJ r[t zWij eHg a[ `iL RpKa[ hg W{n eHg m ;'i vjw[ A'BP } bjrj; qjig m Rphs[ bjRpS aw Rph W[h'L fHg lg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

75

dl,t

dHl r[iJ blk hiwgia } wHg r[i qVjRpS sj IaV wgajdw Rph ljc[ Vjv s' ljv vHg dH>cgbj yv[ ujr[ a[ Rpl sg qJ bjfSjw'il qpw.qv wi vr[ m A'Bj aJ ljZP lpFjb sj W,yj ]@ zi bj w[rg Whpaj a.e Vhk wisj m dHh d;hVg rg Whpa ] a[ y.yv rg h,Ds'Gr,Z m bu[ dHl sg A'Bg duhg Rpqi ] m qp,Tv[ ljvJ dry dHw s[La'G sPli[ s[L dry uj w[ fC%jHg wiV dry rZ[i[ `iw Vhk f{Gsj mle'G dH>cgbj dry l{dw>c@ oic@ x'io lB{Gcic aw hg W,Dy[ Whpa wpNfC% uJs[ hV m

Wjhi aJ A'BgbJ uqjaJ t[cS~q,v%S rjvg e,v ] m Rph dHl} W,Dy[ sj qjVdlw drwjl wdh>Ds[ hV m hi bjH[ dsV yjiB f[fi@wvi@ w"BV@ iWCJ@ f{VdlvJ@ Wgc;@ i.e~dWi.e[ Zje[@ dlaji[ bjdswHg wpN sj Bgyi; r,Dv'G hpwq yjC% ds,aj uJsj ] m qjf[ ija dsVs[ w.qJ s[ F.V[@ dt,N~dt,N f{Gs[ dHh yg;J ?igs w[ ds>Ds[ hV m RpsJwdhS } Wjhi fC%jHg `ig bj m

us'G VrgbJ uqjaJ LpiP hp.sgbJ@ W,DdybJ V[ qJ~Wjf } r?afjdHbj hp.sj m lwPv e'dH>e W,Dy[ Bg!rg! RpKa[ i'; ziJ dry lp,DB[ ujSrjv[ WiJdcc ugV;@ B"fl@ LP;@ lwPv W{e; sgbJ b{c; s[dHLdahji r[t w[ qjdfbJ } r?a fj ds>Ds[ hV m qjf[ dryji[ Liqs[ qji[ b"t[ h' w[ rg ?igs~?igs w[ ds>Ds[ hV m

wHg dl>ev qsi; uJ o'C%g bjqsVg rjv[ fdirji@ b?WjiJdry W,DdybJ r,Dv'G dHl b>V%g s"C sgbJ q>eJ a[ bjfSg ?igs Lwagsg W[W,lg s[ dl,Ddtbj W'ic s[ bdZwjigbJ@ lwPv@ wjvuJ s[ qptgbJba[ f+jHgr[B drdsbw l.lojrJ b,De[ bjfS[ hjC[ siu wijMs[ hV

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

76

dw dHl ?iy } n,v% fjHg ujr[ m W,DdybJ } hsjdHa wgag ujr[ dwWiJc s[ qei Vj s"CV m

fi fC%jHg dry dHh dhljW fdhvJ l"t hg l"t@ W,DdybJ }q"u~q[v[ dry hg idhS sg i,u w[ tp,v% s[ i,tSg a[ dxi wjvu@IPVgridlBg dry f+r[L widsbJ hg dryji[ drdsbjiogbJ $a[ v'C'Gr,Z W'N m b,DdZM r,Z e'i[ wjvu aw Vhk fhp.ys[ m lpFjb dryq"u~qlag rg hp.sg ] a[ wpN drv,tS wiV sj Bgyj rg Vhk i,Ddtbjhp.sj m lwPdv>e fPig wi w[ w.q sg Fjv dry dVwv apis[ hV ml:{~dViFi h'S vHg a[ dqhVa s[ ci'G Rph fC%jHg a'G qP>h q'C uJs[hV m dH>cgbj a'G bjRpS rjv[ dqhVag@ y[a.V@ hpdLbji W,DdybJ V[dHo[ lwPv a[ wjvu v{rv aw sPldibJ } fAjC ds,aj ] m dHh ljigujSwjig lj} bjfSg Zg a[ sjqjs s[ W.ejvg dq,ai fdirji a'Gf+jfa h' eHg lg@ u' dl,DZ[ a"i $a[ Rpo'G s[ drdsbj W'ic s[ f+Dqp,t q{GWiih[ lV m

Vjv[ dHo[ dwhCj ljcg hiwgia } qJ sj dfbji dqvsj lg mxp,v Fi W,yg } bjfSg y.yvajHg a[ fC%jHg r,Dv'G vjf+rjhg wiw[ hi i'; qJ r,Dv'G LjRPdB>e a[ fdVLq{GB sj ci@ Rpl sg ujVlpwj A,csj a[ Rphsg qJ rg t,f~tfjb w[ sptsj dli v{ w[ WdhuJsg m ?jl wi w[ dul dsV sj W,yg V[ e'dibJ s[ W,DdybJ rJeWjhrJ x{vj w[ RpKyg B'V dry wdh ds,aj lg@ ##bjHg c"GB rJBBP lB,cg b"V l{Bic[ b{Gc l.c[ m$$ Rpl sg qJ w'v rg Rph hg s'dsV `ig hp.s[ lV@ us'G Rpl V[ dHl } lqNjRpSj@ fC%jRpSj ba[Ijs wijRpSj hp.sj lg m

wHg r[iJ fag~faVg dry rg dHl e,v a'G qV~qpBjr h' uJsjlg m Wjf yjhp.sj dw W,yg } dfbji Vjv lqNjdHbj ujr[ fi qJ Rphs[a'G Whpa lag h'Hg lg m Rpl V[ hi hgvj b;qj w[ r[t dvbj lg m

faj Vhk dwM lj} Rphs[ Vjv e,v~Wja wiVg y.eg v,esga[ bjl rg lg dHl } Whpa dfbji wi w[ fC%jHg r,v f+[dibj ujlwsj ] m i'; rJe ija } Rph bjfS[ wqi[ dry'G RpKn w[ ljc[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

77

w'v bj w[ fp,Asg@ ##qjq ) q{G aphjc[ Vjv v[B lwsg hJ ($$ q[i[ #hJ$wdhS $a[ Rph v[B uJsg a[ q'BgbJ~q'BgbJ b,tJ t'v% w[ epiPbJ@FeaJ@ LhgsJ s[ ugrV a[ qhjV w.qJ sgbJ woj~whjSgbJ fPi[dZbjV Vjv lpSsg m b{Vg lpy[a hp.sg dw Wji~Wji #I{l~I{l$ Vjvhp.ejij Fig uJsg m q{G lqN dvbj lg dw Rph d;hVg rg ] a[ Rpls[ l.lwji rg f>ujWg hV m Rph dry~dry WCg Lp,Z f>ujWg W'vsg mRph dry'G hg lj} Ro[ h'H[ dl,t W,DdybJ r,Dv'G f>ujWg FjLj W'vSs[ qpwjWv[ ba[ epispbji[ dry W,DdybJ r,Dv'G wga[ wgiaV ejdHVWji[ s,lg uJsg m

b,u q{G Rpl } dxi dwhj@ Rph ljc[ Vjv dH>cgbj y,Dv[ m q{G ]ijVh' eHg us Rpl V[ fPi[ bjaq~drLrjl Vjv RpKyg ljig W'v w[ dwhj@##qjq ) q{G dH>cgbj dwM ujrJ ( bjHg b{q w{V[cgbV m bjHg vr qjHgw.Big m$$ hpS us rg q{G Rpl } dH>cgbj ujS Wji[ fp,Asg aJ Rpl sjRpKai hq[Lj #dwM ujrJ ($ hg hp.sj m

q{G Rpl } s,Ddlbj@ ##Rpo[ a[i[ sjsw[ hV@ VjVw[ hV m dH>cgbja[ig qJ sg Wio~fv[l ] m dH>cgbj dry r,Dc[~r,Dc[ dHdahjlwepispbji[ hV m dH>cgbj lprjsv[ tjdSbJ sj zi ] m Rpo[ a{} Whpadfbji dqv[ej m Vjv[ faj v,De[ej a[ig Rpqi s[ W,Dy[ a[i[ a'G fC%jHgdry dw>DV[ beJh hV m$$

Rph ljig e,v lpS w[ FpCw w[ W'vg@ ##qjq ) bjHg r'GB e' s[bi mbjHg ]r q{Vg xi{Gc; hgbi m$$ dHh fp,AS $a[ a[igbJ lh[vgbJ w"ShV ( Rpl V[ p̀iag Vjv s,Ddlbj@ ##s[ b"v bji w{V[cgbV m$$ W[Bjq[ij qavW ]@ ##RphVJ ljigbJ sj h'q~s[L dwhCj ] ($$

Rph ep,Dl[ Vjv dxi FCw fHg@ ##rB cP IP qgV WjH[ h'q w.Big ($$

##W[Bg ) dur[G dH>cgbj@ bqigwj@ iPl@ ygV@ b`igwj@ w'igbj@Vjir[@ dvWVjV bjds s[L hV m q[ij Fjr RphVJ s[ f[i{GBl dwhC[s[L a'G qjHgei[B h' w[ bjH[ hV ($$

##I{Kl~I{Kl@ VjRp bjHg b>cilB{Gc m hJ@ q[igbJ lh[vgbJwgVgbj a'G@ v.cV a'G@ l+gv.wj a'G@ yjHgVj a'G@ wHg ue%j a'G bjHgbJ

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

78

hV m wHg epuijag@ W{Gejvg a[ f>ujWg wpCgbJ q[igbJ `i{Gc; hV mqjqj@ q{} dwl[ s[ zi Vhk ujS ds>sg m q{} RphVJ } '̀V rg VhkwiV ds>sg m u[ '̀V bjr[ dxi rg wdh>sg@ aP. Vj A[C fjdHbj wi mb{r[G o'C%g Rph a{} ̀ 'V wisgbJ hV m qjq ) ljigbJ dl,t ̀ i{Gc; Bg!rg!$a[ dfwyiJ s[tsgbJ hV m qjqj~fjfj bjf rg r[ts[ hV m qjqj q{}ep,Dl[ hp.sg b{ m wdh>sg dl,t wpCgbJ d`vq Vhk r[tsgbJ m$$

Rph wpN Rpsjl lg@ fi W'vg eHg@ ##qjq ) s' `i{Gc; q[igbJf>ujWg dl,t hV m dl,t wpCgbJ rjv Vhk Vj w,BsgbJ ( ep,aJ wisgbJV[ m q[ig qjqj rg q[i[ rjv Vhk w,BS ds>sg@ wdh>sg a[i[ fjfj ep,Dl[h'Se[ m$$ ##qjq ) rgw b{Gc $a[ blk epispbji[ uJs[ bJ m Rpo[ q{} v.eidry W{n w[ v.ei tjSj WCj y.ej v,esj m zi qjqj Rph' duhj tjSjVhk WSjMsg m aplk rg dHl rgw b{Gc $a[ ljc[ Vjv ujSj H[ m q{Gaphj} bjfSg dl,t `i{Gc ulqga } dqvjrJeg m dHw V[hj rg ] mdHw disq ] m$$

Rph ljigbj e,vJ wdh w[ qV'G ?pL h' w[ yvg eHg fi Rpl[ r[v[spWjij wqi[ dry bjHg@ ##qjq ) q{G dH>cgbj uj w[ lB,cg Vhk wiVg mq{G bjfS[ w.Big dry idhSj m bjHg b{q w{V[cgbV@ bjHg b{q bjvl'dl,t m s[t' q{G rjv Vhk w,DB[ m qjq ) dl,t b,DA[ v'w hV m aplk rg dl,tJ} vjHgw wis[ h' ( s[ bji Wi[r b{Gc ep,c fgfv m q{G a[ ulqgas'V'G dl,t hJ m$$ q[i[ qjqj fjfj rg dl,t hV m q[ig dHw Bgyi rgdl,t ] m

e,vJ lpSj w[ Rph bjfS[ wqi[ dry l"G eHg m q{G V'B wgaj lgRph l"S a'G fdhvJ dw>Vg~dw>Vg s[i W{Kc $a[ fHg b,tJ t'v% w[ wpNl'ysg idh>sg m q[i[ qV dry dHh r[t w[ wHg f+LV RpFiV v,e fH[lV m

ljc[ Vjv Rpl sj hpS ePC%j dfbji h' debj lg m Rph lj}A'BgbJ~A'BgbJ lwPv s[ W,DdybJ sgbJ e,vJ s,l w[ ?pL hp.sg m hpSRph fC%V dry rg api fHg m lwPv'G rjflg $a[ us'G Rph ##`jHgr bjRPBb"̀ `jHgr$$ wdh w[ h,l~h,l w[ RpAvsg aJ lj} rg d`wi zB uJsj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

79

blk us'G rg Rph} Ijs wijRpSj hp.sj@ Rph o'C%j duhj w.q wi w[wpilg a[ ligi } dT,vj A,c w[ b,Z~v[Bg wdhS v,e uJsg@ ##VjRpbjHg rJB Wi[w m$$ q{G Rpl } s,lsg a{} faj ] Vj dl,t W,Dy[ dw>VgdqhVa wis[ hV m dl,t W,Dy[ B"f $a[ uj ih[ hV m

wsg q{G Rpl } ci fjRpS vHg wdh>sg@ ##qjqj s[ bjRpS a'GfdhvJ~fdhvJ Ijs wi v{ Vhk a[ lj} ep,Dl[ h'r[eg m$$ hp.sg rg lg mwdh>sg lg@ ##aphj} Vhk faj@ aplk dry s?v Vj dsRp@ q{}dHh} ngw wiVj bjMsj m dfbji a[ Viqg Vjv dHh dreCuJsg ] m$$

dHw dsV q{G Rpl } lqNjRpS vHg dwhj@ ##a{} faj ] a[igqjqj q{} rg dt,N w[ W'vsg ] m$$ Rpl dsV V.V%g hiwgia V[ dHwsq dl,Zg h' w[ wpilg $a[ W{n w[ sjdVbJ rJe q[i[ r,v fPig ai%Jb,tJ dry Njw w[ dwhj@ ##I{Kl@ bjHg V'@ fi qjq ) u[ qjqj aphj}ep,Dl[ hp.sg b{ m aplk Rpl sg qsi h' aJ q{G rg dxi qjqj } r,cgh' w[ ep,Dl[ h' lwsg bJm$$ Rphs[ e'v Fji[ dyhi[@ da,tg n'cg a[e'v~e'v q'BgbJ b,tJ Vjv dyhi[ $a[ Fjr dvbj w[ us e,vJwisg aJ lj} dfbjig v,esg m Rpl dsV Rph lj} bjfSg ij;sjV`i{Gc qdhlPl h'Hg a[ Rpl dsV a'G q{G Rpl } qjHg `i{Gc wdhw[ WpvjMsg m Rph dtC~dtC w[ h,lsg lg a[ Rpl sj dyhij ljc[r,Dv'G dqv[ dfbji a[ fAjS Vjv t[C[ dry lPhj vjv h' w[ yqwf{Gsj m ljcg berjHg a[ dfbji Vjv W,yg } ?pL r[t w[ ljcgZg rg d`wi idha h' ihg lg a[ hpS W,yg } bjfS[ Vjv vjw[ zp,B~zp,B w[ dfbji wisg m

rgw b{Gc V[C[ bj debj m W,yg } epiP zi sg i"Sw@ Rpo[ dqvSrjv[ f+Ljs@ bjfSgbJ `i{Gc; Vjv q[v ba[ v.ei tjS sj h,Ds'Gr,Z yjb lg m

dHl rgw b{Gc RpKa[ hg epispbji[ s[ f+ZjV a[ ljc[ sjqjs Vjv@u' epiP zi sj f,wj LiZjvP ] m q[i[ r,Dv'G epiWjSg s[ bjZji $a[FjHgyjiw lJN Wji[ l.eaJ Vjv dryji lJN[ wiV sg e,v adh

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

80

h'Hg lg m

epiWjSg wgiaV a'G df,DA'G bisjl a[ rjw lpSjdHbj debj mq{G WjSgwjiJ r,Dv'G ;ja~fja sj dur[G t>cV h'dHbj ]@ Rpl sgdrbjdtbj wgag m lji[ ds=LBJa l+g epiP e+.o ljdhW dry'G lV m l.eaJV[ dHwjei dy,a h' w[ dryji lpS[ m dry~dry wHg r[iJ u{wji[ A,Dc[ mWgWgbJ rg b,u a'C aw W{ngbJ ihgbJ@ wjhvgbJ Vj fHgbJ mLjdHs RphVJ } dHw WgWg r,Dv'G f[L dryjiJ dry bjfSj bwl rgujdfbj a[ whg e,v $a[ cP.zj drLrjl W,Nj m

b,u hiwgia rg l.ea dry WgWgbJ rjv[ fjl[ yp,f~yjf W{nw[ ljij f+'eijq lpSsg ihg m ljcg Zg } y{V lg@ Vhk a[ yji~ypx[i[F,ug dxisg m wsg dli a'G ipqjv Rpaji v{Gsg a[ h[nJ RpKai uJsg mb,u Rpl V[ bjfS[ Wjf } rg f+'eijq sgbJ alrgiJ v{S a'G VjhBjdHbj@ us dw dfAvg r[iJ Rpl V[ d;,s dry bj w[ w{qij W.swiV v,eg V[ ?ijW wi ds,aj lg m Rpl sj fjfj us ep,Dl[ h'dHbjlg aJ Rph Wjzj b,cS v,e fHg m hji w[ Rph Rph} Wjhi v{ debj mdfRp } h'i ep,lj ydC%bj lg dw dHl V[ ihijdl ljdhW s[ fjn a'Gv{ w[ lptbjlS aw s[ f+'eijq dry Ljqv Vhk lg h'S ds,aj m

ljcg Zg b,u ?pL lg m hiwgia V[ LijiaJ Vhk wgagbJ@ Vhka[ zCg W{nSj b"tj h' uJsj ] m wdhS v,eg@ ##qjqj ) Rph r[t' bjfSg`i{Gc Vjv e,vJ qjisg apig dxisg H[ m zCg v.z ujRP m ev'G v,ogihP@ lajMsg WCj H[ m$$

lqjfag a'G df,DA'G blk v.ei vHg h[nJ RpKai ihgbJ lJ aJRph bjfSg lh[vg Vjv F,ug bjHg m qjq ) dHh q[ig `i{Gc b{ m$$ blkW,yg } ev dry dvbj@ dfbji wgaj m W,yg lj} dqv w[ s"C eHg mhiwgia wjhvg wjhvg W'vg uj ihg lg@ ##qjq ) blk wg hp.s[ bJs,Dl' ($$

##W[Bg ) blk qVp,t hp.s[ bJ m dHVljV hp.s[ bJ m dHh e,v dwMfp,Asg H{G ($$

##qjq ) ulqga fp,Asg ]@ aplk u,B dl,t Y ($$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

81

##hiwgia W[Bj ) blk u,B dl,t Vhk@ dl,t hp.s[ bJ m dwhC[ dl,tbJ@ q{G a{} dwr[G lqNjrJ ( dl,t a[ dl,t hg hp.s[ bj@ lji[ WijWi hp.s[hV m blk epiP s[ dl,t bJ m$$

##qjq ) u,B dl,t w"S hp.s[ ( blk u,B dl,t hJ ($$ hiwgiaRpajrvg W'vg uj ihg lg m

##q{G a[ hpS W'dvbj rg dHh' lg@ e+.og dl>z ug rg dHh' dl,Ddtbjds>Ds[ hV dw dl,t dl,t hg hp.sj ] m Rpl sg ;ja@ Rpl sg fja rjdhepiPhp.sg ] m Rph lF sj l,uS qga hp.sj ] m$$

y.yv W,yg bC eHg@ ##qjq ) s,Dl'@ Rph q[ig `i{Gc bj ihg ] ms,Dl' m$$

q{} v'wJ sg l'y $a[ u' l{GwC[ ljvJ a'G Rpo[ tCg lg@ ujS w[a[ epiP ug sg dl,Ddtbj Vj lqNS sg ldoag $a[ sp,t h' dihj lg m W,ygsg d;,s wiV a[ q{G dwhj@ ##blk q;hWg dl,t hp.s[ bJ m$$

##qjq ) q;hWg dl,t w"S hp.s[ hJ ($$

q{} aB~x,B RpKai lp,N debj@ ##hiwgia ) q;hWg dl,t epiP ugs[ dl,t hV m$$

##dxi q{G Vhk epiP ug sg dl,t ( aplk rg Vhk@ q[ig `i{Gc rgVhk m dHw h'i q[ig `i{Gc hivgV rg Vhk ($$

##W[Bg@ q;hWg dl,tJ } epiP ug V[ dW,e h,e wgaj lg@ us'G FjHgu{aj ug Fjig ?adibJ dry epiP a[e Whjsi ug sj lgl bjV.sfpiljdhW v{ w[ fhp.y[ lV aJ Rps'G epiP e'dW>s dl>z ug V[ RphVJ } Rplrwa dW,e h,e wgaj m ev Vjv vjdHbj a[ dwhj ##i.ei[B[@ epiP w[W[B[ )$$

dHh lpS w[ hiwgia q[i[ qP>h r,v a,w w[ wdhS v,eg@ ##qjq )blk epiP s[ dl,t Vhk m$$

q[ij hjlj dVwv debj m hiwgia RpKAv fHg m ulqga } WJha'G dhvj w[ wdhS v,eg@ ##aP. rg epiP sg dl,t WS uj m q{G aJ ;iPiWSJeg m epiP ug lj} dfbji wiVe[ m$$ q[i[ e'dcbJ Vjv y.WC w[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

82

yJqv ihg lg@ ##qjq ) dH>cgbj dry lji[ epiP ug s[ dl,t hV ($$

##Vhk W[Bj ) ljcg dHh ?pLdwlqag dwr[G ) blk lJN[ lqju drybu[ rg ai%J~ai%J s[ dl,t hJ@ w'Hg u,B dl,t ]@ w'Hg ijqeC%gbj dl,t]@ sPlij w'Hg t,aig dl,t ]@ w'Hg bi'Cj dl,t ] m w'Hg q;hWg dl,t] m w'Hg spbjWgbj ]@ w'Hg qN{v ] a[ w'Hg qvrHg m$$

q[ij qV e.Fgi h' w[ l'yS v,ej m bjfS[ qVJ sg V`ia }blk V.V[% dsvJ dry z'v ds,aj ] m blk dwl[ ai%J s[ rg dl,tVhk m blk dHVljV hg Vhk m blk epiP } fAjdSbj hg Vhk@ blkRpl Vjv bjf' bjfS[ l.W.Z WSjMs[ hJ m fi Rph ljc[ Vjv l.W.ZVhk WSjH[ej m blk ;ja~fja@ RPy~Vgy a[ dHvjwjHg F[s~Fjra'G qpwa Vhk h'H[ m$$

##qjq qjq fvg; ) aplg l{c dwM h' eH[ ( q{G epiP sg dl,tWSJeg m dxi WjWj ug q{} dW,e h,e wiVe[ m q{G ?pW fC%Jeg m qjqj} rg a.e Vhk wdibj wiJeg m q{G aphjc[ Vjv dH>cgbj ujrJeg maplk aJ epiP s[ dl,t h' Vj ($$

##fp,aig ) ljc[ Fje dwo[ ( liW.l sjVg V[ dWVJ F[s~Fjr s[ lji[dl,tJ dh>sPbJ sg ;pvq a'G i,Ddtbj vHg ljij fdirji rji ds,aj m blkdxi r.cJ fj vHgbJ@ Rpo[ s[ Rpo[ m f>u dfbji[ r,t~r,t ujaJ s[ dl,tVj h' w[ dli` bjfS[ epiP s[ dl,t WS eH[ lV m$$

hiwgia q[i[ r,v dHw B,w r[tg eHg m q{G Whpa hg Rpsjl h'eHg m epiPbJ FeaJ sg lJNg qVp,taj vHg wpiWjVg sj dHdahjlq[igbJ b,tJ b,De[ igv rJe ep;iV v,ej m l.ea v.ei Aw w[ q[i[a[ V.V%g hiwgia dryvg rjiajvjf lpSV vHg Wjhi uJsg~uJsg ljc[ w'v'G sg r[t w[@ dAS ipw w[ dVwv ihg lg m ljcg ZgV[ lj} s'hJ } Rpsjl r[dtbj m q{} RpnjdHbj@ ##qjq ) dHr[G l{GldBrVj WS' m epiP e+.o ljdhW sg dl,Ddtbj $a[ w'Hg Vhk y,vsj m aplkdwM dH>DV[ sptg h' eH[ h' ( Rph s[t'@ wHg aphj} dqvS vHg WjhitC[ hV m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

83

q{G l'ysg~l'ysg Wjhi bj eHg@ ##yjVS s[ rSujdibJ } blkhV[i[ qVJ Vjv dwr[G Ijs wi lwJe[ ($$ d;hVg hiwgia q[i[ Vjvhg y.WCg ihg m

dHw l'y lg@ ##q{G dHl V.V%g w'ig lv[B } dwo[ v{ ujrJ ( duo[#ujShp u'da V fPAhp ujag mm$ s[ b,ti dvt[~fC%[ ujS m$$ ljc[ sjqjss[ lji[ rjw`wji a[ wHg ljc[ rg rjw`@ wpN fp,A~s,l ih[ lV@ fiblk dViRpKai tC[ lJ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

84

tC'a

Rpl zi Vjv Rpl sg a[ Rpl s[ fag sg lJN sj bjZji@ zis[ qptg sg dlbjlg dryjiZjij@ fjiBg Vjv f+daW,Zaj ba[ lqjul[rj s[ w.qJ dry lieiqg sg lJN lg m Rph a[ Rpl sj fag usrg y.cgeC% a'G bjMs[@ RphVJ s[ w.q s[ LdcRPv sj rZ[i[ lqJ Rplzi s[ qptg Vjv W{n w[ lqwjvg hjvjaJ Wji[ edhi~e.Fgidryji~yiyj dry hg Wgasj m Rph bwli lqwjvg hjvaJ@ fjiBgs[ lqju dry i'v@ fjiBg dry bjHg tC'a s[ wjiVJ ba[ sPi~ilgdl,DdBbJ Wji[ z't~dryji wis[ m

Rpl fdirji Vjv dHhVJ sj diLaj filfi fAjS ba[ dfbjildawji rjvj lg m hpS dHh lJN ba[ ldawji fdirjiw diLa[ dryr,B eH[ lV m sPi hp.dsbJ rg s'hJ fjdlbJ a'G rjw`wjiJ ba[ ljogbJijhk LpFwjqVjrJ sj bjsjV f+sjV WdSbj idh>sj m

lqJ Wgasj debj@ s'hk fjlk ligiw f,Zi RpKa[ dViWvajrZsg uj ihg lg m hpS Rpl ai%J sgbJ l.ugsj W{nwJ ba[bjhq'~ljhqSg rjiajvjf aJ Vj h' lwsg fi dHo[ bjRpS RpKa[fdhvg e,v@ RphVJ r,Dv'G r,Dc[ FijrJ rie[ Rpl ljog sg dlha Wji[ujSwjig f+jfa wiV ba[ dxi uj w[ dqvS vHg f+W.Z wiV Wji[hp.sg m Rph a[ blk lji[ Rpl ljog } Fj ug uJ Fij ug wdh w[ l.W'dZahp.s[ m Fj ug rg F{SJ lqjV lqNdsbJ WgWg a[ r,cg WgWg wdh w[l,ss[ m ljcj rg ug wi bjMsj@ Rpl s[L~Fea s[ siLV wi bjHgH[ mlqJ w,T w[ Rph ba[ blk Fj ug } df>c dqv bjMs[ m

dfAv[ wpN lq[G a'G WgWg s[ qV dry dHw l'y RpKFi eHg dwdHl r[iJ Fj ug V[ bjfSg f'aig s[ drbjh RpKa[ RphVJ } dwM Vhkl,Ddsbj ( us dw Whpa ljv fdhvJ RphVJ sg dHwv"ag Zg sg Ljsg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

85

RpKa[ df>c@ Rpl[ zi dry@ Rph s'r[G ugb ljij dsV hj;i ih[ lg le'GLjsg s[ q"w[ RpKa[ WgWg V[ bV.s wjiu s[ r[v[ sj ljij w.q dVFjdHbjlg a[ vjrJ lq[G l{GwC[ v'wJ sg hj;ig dry dHl f+wji sgbJ LjsgbJiyjRpS vHg f+[dibj rg lg m Rpl lq[G vHgbJ eHgbJ alrgiJ@ RplvHg dHw Ijsejig lqJ WS debj lg m

ljs[ w,fdCbJ dry x,Wg Fj ug sg dlbjSg Zg hiega ba[Rpl sj l'hSj ri@ xp,vJ s[ hjiJ Vjv Rpfi'G aw v,Ds[@ dHw qVq'hwds=L f[L wi ih[ lV m tp,Dv%[ zi dry fdhvJ rg oJ~oJ WQgy[ dtC[lV fi faj Vhk Rpl dsV Rpo[ dHl bjsiLw drbjh sj w'Hg bv"dwwf+Fjr lg@ hi fjl[ ljseg sj ePC%j i.e lg ba[ Ljsg dry Ljqvlji[ qdhqjVJ dry bfS,a s[ cP.z[ Fjr lV m ljc[ b,tk dc,nj dHhdrbjh lqjeq@ hi fjl[ ?pLg t[C[ sgbJ lpe.ZgbJ dtv[i dihj lg mW,yg } drsj wiV r[v[ hi dwl[ V[ b,tJ FigbJ m WgWg V[ dHlVqPVjea Ljsg sg wHg ojrJ $a[ RpsjhiS f[L wgag m

hpS fag s[ "̀a h'S a'G df,DA'G Fij ug Rpl vHg Lwag sj dHwqp,t l+'a lg m Fj ug RphVJ sg Zirjl dZi lg ba[ fdirji dHw dfbjidZi m Rpl fdirji r,Dv'G Fj ug sg r,cg f'aig sg Ljsg RpKa[ Vj l,Ds[ujSj WgWg vHg r,cg ]ijVeg rg lg ba[ cP.zg dVijLj rg m Fjr[GbjfSg dHl qV'~brloj } f+eB wiV dry Rpl } dNuw rg lga[ dHw ci rg dw fp,usg~fp,usg e,v Fij ug s[ w.Vk f{ eHg aJRphVJ } dhit v,e ujH[ej m

hji w[ q{G dHw dsV dHh lf,LB s,l ds,aj dw Rpl drbjh dryq[i[ fp,AS RpKa[ dw r,Dc[ F{S ug } Vhk WpvjdHbj ( Fj ug V[ lf,LBs,Ddlbj dw ##WgWg ) dHo[ aJ e,cg vgh'G v,og h'Hg lg a[ q{G Vhk lgyjhp.sj r,cg WgWg r[t w[ fi[LjV h'r[ m dHl vHg q{G RphVJ } lPyVjVj s[Sg hg ngw lqdNbj m$$ ?{i@ dHh l,y@ RphVJ vHg qi%q ljWah'dHbj a[ ljij dhi? qp,w debj m

e,v Fp,v~Fpvjb eHg m hpS us'G q[v hp.sj@ Rph' lJN@ fpijS[s[L~FeaJ sgbJ wpiWjVgbJ@ s[L~lqju sg hjva Wji[ dy>aj@ fjiBgdry bjHg tC'a s[ d`wi bjds Wji[ e,vJ hp.sgbJ m Fij ug sg fjiBg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

86

f+da f+daW,Zaj@ dlZJa sg lqN ba[ dVZCw lpFjb V[ WgWg dryRphVJ f+da Feag FjrVj ldoi wi ds,ag lg m Rph RphVJ } dl?isj bjeP firjV wisg lg m

dHl r[iJ Rpl zi s[ f'ai[ sg Ljsg dVldya h'Hg aJ fdirji} f,wg hsjdHa rg lg a[ ?pLg Fdibj `i; rg lg dw r,cg WgWgs[ zi uj w[ l,sj~f,ai s[Sj ] m Rpl dsV Rph ila[ dry ljcj zifdhvJ bjMsj r[t w[ lj} l,sj~f,ai s[S vHg b>si rC[ aJ lW,Wgr,cg WgWg ljc[ r,v lg m RphVJ } rg WgWg } dHo[ hg wjic s[Sdry l"t ujfg a[ Rpl V[ rg Whpa ?pLg Vjv l,sj~f,ai dul VjvqdnbjHg sj c,Wj lg@ dHo[ hg fPig ?pLg Vjv lrgwji wi dvbj m

Rpl } dHl drbjh dry Ljqv h'S sj WCj yjb lg m Rpl dsVhg adh h' debj dw dVldya dsV a'G dHw dsV fdhvJ Rph ljc[r,v bj ujSe[ a[ dxi dHo'G dHw,Dn[ y,vJe[ m lj} rg y.ej v,ej dwfdhvj Fpv[tj sPi h' debj a[ dHh l,yg fdirjiw lJN a'C a,wdVF[eg m Rpl dsV blk lji[ dxi s[i a,w uje[ ba[ Rpl V[ Rpl fdirjiVjv bjfSg fpijSg lJN@ zi s[ qptg sg blPvJ RpKa[ WjwjdHsegsgbJ df,DA'G a'G v{ w[ hpS a,w sgbJ e,vJ sphijHgbJ m fdirji sgr,cg Zg sg ljseg Vjv dVFg Ljsg sj dsV ba[ ds=L Ijs wi w[Rpl } bV't[ duh[ liPi sj bjFjl hp.sj ba[ qV hg qV dry RphdHl } dHw du,a s[ iPf dry dwbjlsg@ us'G v'wJ V[ dHl wjiusg i,u w[ Lvjzj wgag lg m

Fjr[G Rpl sj fdhijr[ sg ljseg dry bB,v drLrjl lg fib{awk Rpl V[ q[i[ Vjv dryji wiV Rpfi.a bjfS[ fag sg fl.ssg W[u i.e sg wVBijlB Wjici rjvg ljC%g@ u' 35 ljv fdhvJ?igsg eHg lg@ fjRpS sg drMa WSjHg m

bev[ dsV blk WgWg } Ljq } zi fhp.yj bjH[ m RphVJ V[lj} qpCV v,DdebJ ?pLg Vjv s'~da>V r[iJ h,o dhvjdHbj m lj} rgRphVJ sj ljo y.ej v,esj lg m

dVldya dsV a'G dHw dsV fdhvJ bu[ blk l'y hg ih[ lJdw Rph A'B[ u[h[ bB{ygw[l Vjv diwL[ a'G RpKai w[ ljc[ zi bj eH[ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

87

RphVJ s[ q'T[ $a[ dHw A'Bj duhj VrJ dy,Bj fil rg lg@ u' RphVJ} faj lg dw dHl ljC%g Vjv WCj uysj ] m blk dqv w[ Whpa?pL h'H[ a[ dHl ija rg RpKy[ bjsiLJ ba[ ugrV dry ljseg sgbJe,vJ hp.sgbJ ihgbJ m Rph Fij ug sg s[L~Feag@ v'w~l[rj@ wpiWjVgba[ ljseg } sphijMdsbJ Wji~Wji b,tJ t'v% w[ ljc[ r,v r[tdsbJwdh>Ds[@ ##Fij ug V[ blPvJ RpKa[ fdhij ds,aj ]@ blk {̀lvj wi dvbjlg duhCj F{S~Fij bjfS[ W,DdybJ sgbJ bjsiLqHg LjsgbJ Vhkwi[ej@ blk Rpl Ljsg dry Ljqv Vhk h'rJe[ m hpS q{G dHh f+S Vhka'CJeg m$$

RphVJ } b,u s[ dsV sj WCj yjb lg m blk dabji hp.dsbJa[ fhp.ydsbJ debjiJ ruj ds,a[ m us blk fhp.y[ q{diu igu"iB s[Wjhi bV[wJ dy,DB[ i.e sgbJ wjiJ lv[Bg lCw RpKa[ fi dtvji w[W{ngbJ dy,BgbJ zp,egbJ rJe ujf ihgbJ lV m bu[ dHhVJ qdhqjVJa'G r,Z ljw~l.W.ZgbJ V[ bjfSg~bjfSg lhPvgba bVplji s[i~wpr[vf,puSj lg m

WgWg } fdhvJ aJ dHl e,v sg WCg ]ijVeg h'Hg dw H[cj r,cjdHw,n@ VjVdwbJ@ sjsdwbJ@ ljw~l.W.ZgbJ sj h'r[ uJ wpCg f,t s[diLa[sjiJ a[ q[vgbJ sj@ ] aJ Whpa ?iygvj w.q m dHh Ljsg~qh,vLdhi sj lF a'G qdh>ej lojV lg m dHl sg Wjhivg l,u~Z,u ba[uv"b hg Vhk lg qjS m WgWg } dHh lF wpN r,tij v,e dihj lg me[B s[ b>si rCdsbJ ijulojVg ejdHwJ s[ v'w~l.ega sgbJ ZpVJqdhqjVJ sj lpbjea wi ihgbJ lV m drL[L qdhqjVJ } w{qi[ rjv[Rpy[y[ f'; dry tC[ wi w[ alrgiJ v{S dry ip,DN[ lV m W{Gc ba[rgcgRp rjdvbJ sj r,cj bqvj~x{vj bjq W.dsbJ sg Wija a'G r,cjlg m f,Aqg aiu s[ xp,v~WPB[@ wgqag lujrB ba[ l.egaw ZpVJ qjh"v} h'i lphjrSj WSj ihgbJ lV m igu"iB sj ljij b>si WjhiqdhqjVJ Vjv Fdibj dfbj lg m e[B s[ b>si rCdsbJ l,Du[ h,o qgVjiVpqj q>si@ hi fjl[ dySgbJ eHgbJ vjv f,oi sgbJ RpyjHgbJ@s[rg~s[rdabJ sgbJ RpKwigbJ alrgiJ@ qPiag sg lujrB@Ngv~Vpqj bwji s[ avjb s[ dViqv fjSg dry a{isgbJ q,AgbJ@

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

88

i.e~Wi.e[ vjBP@ qPiag dry'G fjSg lp,Bs[ p̀hjdibJ sg dVr[wvgwdLL lg m

r,t~r,t q[uJ $a[ B'vgbJ dry W{n[ qis~qdhqjV ai%J~ai%J s[qjljhjig lV{wl a[ fwrjVJ Vjv@ rZgbj rjHgV Vjv qP>h w"Cj wis[bV.s qjS ih[ lV m b,u s[ dsV r,Dc[~r,Dc[ ijuVgdaw V[aj@ liwjignjn~Wjn rjv[@ ;qgVsji a[ rfjig ba[ bjq V"wig f[Lj v'w WijWidHw,Dn[ W{n w[ lahg f,Zi sg WijWig sj vpa` v{ ih[ lV m uVjVgbJsg l,u~Z,u u' dHw f+wji sj lp.siaj sj qpwjWvj h' dVWdCbj lg@qjh"v } h'i i.egV wi ihg lg m

v'w xBj~xB lp,wj~de,vj@ yBfBj@ u' rg fi'dlbj debj@ b>silp,BS dry qeV lV m WgWg vHg dHh dHw Whpa r,tij auiWj lg mRph ljc[ rJe w'Hg n.cj uJ w"̀ g sj w,f v{S rg Vj q>Vg m ;'i s[SRpKa[ Rpl V[ bSq>DV[ u[h[ qV Vjv s' yji fw"C[ a[ w"̀ g v{ vHg m

q>y RpKa[ hvwg u[hg Rpqi sgbJ i.e~Wi.egbJ fpLjwJ dryl,ugbJ@ b,Z~V.egbJ qvPw wpCgbJ sg wvj~f+siLVg qdhqjVJ }rjhrj Fjh ihg lg m dry'~dry wpN qVyv[ V"urjV q>y RpKa[ yC%VvHg us IaVLgv hp.s[ aJ q>y~l.yjvw h,o u'C w[ aidvbJ VjvqV%j wisj m wpCgbJ qp>Dc[ h'i RpKAv~RpKAv f{Gs[ m blk RphVJ wpCgbJs[ FjeJ RpKa[ u' lqju V[ RphVJ } ds,Da[ lV@ r[t~r[t w[ sptg h'ih[ lJ fi f+y,va riaji[ sg hV[ig b,De[ dHw,Dv[~dHwdhi[ drbwagwg wi lws[ hV (

WgWg sgbJ qjIPl V;iJ Rps'G a'G hg zi s[ qptg } TP.c ihgbJlV m RphVJ } ljij qjh"v dx,wj~dx,wj v,e dihj lg m wpN v'w dHwsPu[ } fAjS w[ WjQ'~WjQ lV fi wHg dryji[ W[fAjS bjf'~bjfS[W,Ddybj Vjv ?PW tjS~fgS dry ip,DN[ lV m

o'C%[ duh[ dyi df,DA'G faj v,ej dw Fij ug lr[i s[ s[L Feahjv uv.Zi N.cj NpvjRpS sg ilq dry Ljqv h'S eH[ hV m r,cgWgWg V[ dHh lpS w[ ?pLg f+eB wgag a[ qjIPlg s[ bjvq dry'G dVwveHg m ?pL h' w[ lj} dwhj@ ##r[dtbj Fij ug bjfSg ZpV s[ dw>DV[f,Dw[ hV ( RphVJ V[ bjfS[ blPvJ } ws[ df,n Vhk ds,ag m$$ Fij ug

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

89

sg f+daW,Zaj } lqN w[ r,cg WgWg ldhu dry bj eHg m RphVJ }qjh"v Vjv bfS,a ujfS v,e fHg m RphVJ V[ dHw h'i w"̀ g sj w,fv{ dvbj fi qisJ@ agrgbJ a[ W,DdybJ } Rpfi'G aw fv[BJ Fi Fiw[ v{S a[ qpC b,Z~fy,ZgbJ tjZgbJ@ vjfirjhg Vjv lp,BdsbJ r[tw[ Rpl sj dZbjV dxi f{Gag yjvg ljv df,DA[ yvj debj@ us'G LjsgbJdry ljseg@ lr,Aaj ba[ bfS,a sj qjh"v hp.sj lg m

lF wpN ilqg r[t w[ Rpl V[ dwhj@ ##lpdSbj b,u wv% bV.swjiu sg qp,t ilq RpKa[ rg epispbji[ zis[~zis[ uJs[ hV m WjwgtjS fgS a[ qV~fiyjr[ dry hg ip,DN[ idh>Ds[ hV m$$ dHh r[t w[ Fijug sg W[Bg sg Ljsg Rpl s[ d;hV dry qpC~qpC RpKzC bjMsg mq[i[ Wji~Wji wdhS RpKa[ dw hpS u' rg qjh"v ]@ Rph dHl } qjVS mRphVJ dt,N w[ dwhj@ ##dHh aJ f{l[ a[ lqjuw ipadWbJ sj dstjrj] m wpCg } u' ri s[ WijWi sg ]lgba i,tsg ]@ dH>Vj luj~xWjw[ dL>ejiVj dur[G Rph v,wCg sg ep,cg h'r[ m$$

q{G Wo[ij RphVJ s[ qV } LJa wiV sj IaV wgaj m fi RphaVjRp dry'G dVwv Vhk lg ih[ m dt,N w[ wdhS v,De[@ ##aP. aJ svgvJds>sg H[G@ s' LjsgbJ aplk ljc[ blPvJ bVplji wi ds,agbJ hV@ hpSaplk agli[ W,Dy[ sg Ljsg bc.Wig wiVg h'Sg ] m Ijs i,tk ) u[ aplkblPv a'C[@ VwL[~wsqJ RpKa[ Vj y,Dv[ aJ blk Ljqv Vhk h'rJe[ mW,Ddybj } df,DA'G dqv dvbj ujr[ej m W[Bj ) q[igbJ b,tJ dHh VhkN,vsgbJ@ q{G wg wiJ ($$

q{G rg h,n Vj A,Ddcbj m q[ig qp,t dy>aj dHh lg dw dHh W[qjbVjd`wi dry rjZP dlha ?ijW wi ih[ hV m q{G s,lS v,e fHg@ ##hivdhi@ hi bjsiL drwjl wisj ] m eagLgvaj dHw vj;qg dVIq] m dHh bi'e ldoag sj dy>V% ] m drwjl WpdVbjsg dlZJa ] m dHh;iPi ] dw dHh hJ~rjyg h'r[ m dHw oJ $a[ tCj aJ W.sj u.ejdvbjuJsj m aplk wdh>Ds[ Y ljc[ dfaj ug V[ yPCgbJ F.V ds,agbJ lV mV,w@ w.V Vj dr>V%S ds,Da[ m lqjduw dHdahjl s[ dHw fCjb RpKa[dHh Rpdy,a lg m Fj ug V[ rg dHh f+S dVFjdHbj fi hpS RpfF'egldFbjyji V[ qVp,t sgbJ lF ipygbJ Wsv ds,agbJ hV Fjr[G ] dHh

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

90

lF wpN VJh~rjyg hg m Vi'H[ lqju vHg rg Whpa wpN@ y.e[~q>Ds[ rdhSdry'G hg RpliVj ] m$$

dHh lpS w[ Rph h'i aVjRp dry h' eH[ m RphVJ sj qV dHw'oJ tCj lg m blk lji[ fdirji s[ ugbJ } dqv dvbj@ Rph rg dqv[fi WgWg ug } Fij ug sg Rpcgw lg m

Fij ug rjfl bj eH[ m diLa[sjiJ@ dq,aiJ@ dHVwvjWgbJ ba[uo[sjiJ V[ rjig~rjig q[v wgaj m Rpl lF } afjw Vjv dqv[ m wpNFgC zBg@ blk da>DV[ yjb Vjv beJh h'H[ m Fj ug V[ lj} da>VJ} rjig~rjig ev Vjv vj w[ ojfC[ ds,Da[ m WgWg Rpi[ bj w[ wdhSv,eg@ ##r[dtbj@ Rph' l {̀s t,si s[ w,fC[ m dryjdibJ sg rjh VhkuJsg wg wiV b>si'G fi[LjV hp.s[ h'Se[ ($$ q{G dwhj@ ##aplk RphVJsg dlbjSf sg sjs dwM Vhk ds>Ds[ ( W,DdybJ sg ?pLg dry dh,ljrg v{ dvbj ba[ blPvJ Vjv w.Zj dqvj w[ rg y,v ih[ hV m aplkdwM fi[LjV hp.s[ h' ( wpN tj fg vY@ dWqji h' ujYe[ m$$

aP. q{{} WhpagbJ dl,Ddtbj Vj s[ m q{G ljig Rpqi dHw oJ tCgihg hJ m ljseg ba[ bjsiLw blPvJ sg Vj fjvSj sg ldoag Vjvq[ij w'Hg lqN"aj Vhk m yv' ) b,u bjRpSj y.ej dihj m Fij ug }dqv dvbj@ f'ai[ s[ drbjh sg rZjHg s[ ds,ag@ hpS y,vgH[ m l,y@WgWg F{S ) q{} dHo'G yC%j dsY dl,DZ[@ q{G hpS aphjc[ Vjv zi VhkujSj m$$ Rph Rpsjl h' eH[ m ##QigWJ sgbJ ZgbJ sj wg WSP ( RphbSdrbjhgbJ s[ qjf[ rg sptg a[ drbjh df,DA'G qi~qp,w ujS sj hgijh hp.sj ] m v'wk dwM dH>Vj f{lj `;Pv tiyg uJs[ hV ($$

blJ s'hJ V[ RphVJ } Vjv dvujS sg d;s wgag a[ Ijs rgwijdHbj dw RphVJ V[ s'~da>V dsV idh w[ zi ujSj lg m fi RphVJh,n Vj A,Ddcbj a[ wdh>DdsbJ~wdh>DdsbJ bjfSj bB{yg e,cg dry'Gvjh dvbj m ##q[ig WgWg F{S ) b,u aP. q{} ujS s[ m$$

q{G b,De[ h' w[ xCVj yjdhbj aJ RphVJ h,o A.c w[ fil xCdvbj ba[ diwL[ rjv[ } bjrj; s[ ds,ag m q[i[ fag s[ wdhS $a[ipw eH[ m Wjhi i[hCg a'G dLw.urg sj evjl rg fg dvbj fi ljc[r,v bjRpS vHg Vhk lg q>V ih[ m ##q{G zi uj w[ bjijq wiJeg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

91

owjrB vjhJeg m ljh vrJeg m b,u q{G ;iPi zi ujSj m$ q{G b,De[h' w[ u,xg fjHg@ ##aplk fi[LjV uj ih[ h'@ lj} d`wi ih[ej m$$ q[i[fag s[ qP>Dh'G h"vg duhg dVwdvbj@ ##dHw bjsiLrjsg sg q"!!!!!m$$]G!!!!!]G a[uLri aplk a[ dlbjS[ h' m dHh aJ wqvg ] m bjh q>PDh'G wgw,TS v,De[ l' ( e,v bjsiLrjsg h'S sg Vhk q[i[ vHg bjfSg l'ydry Wsvjb dvbjRpSj Whpa b"tg e,v ] m$$

##yv' WjWj ) H[sJ hg lhg m b,u ;iPi ljc[ r,v yv' m$$ RphVJdli x[i ds,aj m ##Vj lhg fi dHw dq>B lpS a[ vRp m aplk b{r[G tfs[Y m fi.fijrJ hi ujag sg Lwag hp.sgbJ hV dHh d;>seg } ip,tjVhk h'S ds>sgbJ m ujag dHhVJ v'w~drLrjlJ dry ljh v{Gsg ] mdHhVJ wjiS Whpa drejC rg f{sj h'H[ hV m ;iPi aWsgvg sj l'y' mdHhVJ } zBjRp m fi wpN WsvS vHg v'wJ } RphVJ sg oJ w'Hgh'i Wsv dsRp m b,u zi yv'@ hvwgbJ~xpvwgbJ e,vJ wiJe[ maphjcj wojidl; h' ujH[ m Ljq } A,c bjrJe[ m$$ q{G dfbji VjvWJh dtydsbJ dwhj m fi Rph dwo[ q>VS m hji w[ blk dwhj@ ##ujw[ '̀V ;iPi wi dsRp m lj} d`wi v,ej ih[ej m$$ q{G f>ujh ipf{ xCjH[@##rgh ipf{ diwL[ rjv[ } s[ dsY m '̀V ;iPi uj w[ wdiRp m$$

'̀V Vj bjdHbj@ Ljq Tv w[ ija f{ eHg m blk Wji~Wji RphVJsj '̀V zp>qjMs[ ih[ m b,De'G W.s bjHg ujr[ m w'Hg hp.ejij Vhk lg mija blk d`wi dry w,Bg m d`wi r,Zsj debj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

92

ljZj dl>z

dHl rgw b{Gc RpKa[ hg epispbji[ s[ f+ZjV Vjv epiWjSg s[bjZji $a[ FjHgyjiw lJN Wji[ l.eaJ Vjv dryji wiV sj lqJadh h'dHbj lg m epispbji[ s[ e+.og ljZj dl>z } blk ujSs[ lJ mfdhvJ dH>cgbj idh>DdsbJ epispbji[ uJdsbJ Rpl Vjv epi `adhh' uJsg lg m TjHg wp ljv fdhvJ us blk s'~TjHg qhgV[ vHg bjfSgqJ~dfRp qdh,Bi FS[rg w'v Wa"i dr;Bi dHo[ bjH[ lJ aJ dHo[ rgepispbji[ q[v hp.sj dihj m s' r[iJ q{} rg epiWjSg ba[ Fea WjSgWji[ v{wyi s[S sj q"wj f+jfa h'dHbj lg m blk rg ljZj dl>z sgepiWjSg drbjdtbj lpS w[ Whpa f+Fjra h'H[ lJ m

ljZj dl>z e+.og } dHo[ bjdHbj sl~WjiJ ljv h'H[ lV m Rps'Gb>Ddq+ali a[ episjlfpi d;dvbJ dry'G w'Hg drivj~BjrJ W.sj hgWjhi vHg apdibj lg m Rpl r[v[ ljZj dl>z sj bjfS[ dWhai Fdr,tvHg dWejVg Ziag r,v qP>h wiVj a[ dxi f,Dw[ a"i $a[ Rpo[ hg r,lujSj@ Rpl sg sPi~b>Ds[Lg@ cP.zg VgN@ ds=C lpFjb ba[ ldhu~dlbjSfsj f+qjS lg m Rpo'G s[ f,Dw[ rlVgw WS w[ Rpl V[ bjfSj Wjv~W,yjrg Rpo[ Wpvj dvbj lg m

dH>cgbj dry Rpl V[ f>ujW s[ dHdahjlw Vei s[ dHw r,Dc[epispbji[ dry Wa"i f,Dw[ e+.og@ v.qj dyi l[rj dVFjHg a[ l.eaJ r,Dv'GWhpa qjS t,DdBbj lg m

bji.F dry sPli[ s[LJ rJe w{V[cj dry rg epiP zi sg l[rjl.Fjv ba[ woj~wgiaV vHg dl,Ddtbw e+.og dl>z ba[ wgiaVg uo[dH>cgbj a'G hg lfJli wga[ uJs[ ih[ fi hpS us Wjhi dl,tJ sgdeSag hi bjH[ dsV ZCj~ZC rZ ihg lg m dl,t bjfSg FjLj ba[dril[ Wji[ ujeiPw h' ih[ lV m aJ dHo[ hg epiWjSg@ ije~drdsbj@

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

93

epi~dHdahjl ba[ dril[ s[ debjV Wji[ drL[L w{Gf a[ wvjlJv,eSgbJ LpiP h' eHgbJ m

t,BS rjv[ t,B uJs[ hV m dfAv[ wpN ljvJ dry wpN dh>qagdl,t V"urjVJ V[ epiWjSg@ l.ega a[ woj f+ryV a[ epiWjSgdrbjdtbj sj hpVi dl,t dvbj m epispbjdibJ dry hpS hidsV~daRphji } l.eaJ LiZj Vjv hpq~hpqj w[ bjMsgbJ hV mr{VwPri a[ dxi ] hg f>ujWgbJ sj eC% m

ljZj dl>z bduh[ V"urjVJ riej hg dqhVag ljZw lg m hpVigW.sj h'S wiw[ Rph ije~drdsbj a[ wrgLig dry beJh v.z debj mdrsrjVJ spbjij idya Zjidqw fplawJ a[ fnV~fjnV dry cP.zgdsvylfg V[ Rpl } r,cj f+yjiw WSj ds,aj m dwl[ rgw b{Gc $a[us'G w'Hg Wjhi'G f+yjiw Vj fhp.ysj aJ ljZj dl>z epiP ljdhWjV a[FeaJ s[ ugrV dry'G f+l.e v{ w[ ds=LBJaJ ldha veFe dHw z>Bjdrbjdtbj wi lwsj lg m

ljcg FS[rg sg f'aig s[ f'aij epivgV a[ ldra'u dHl e+.ogdl.z } #b>wv$ wdh w[ l.W'dZa wisg ba[ epispbji[ uj w[ us'G rge+.og ug } l+g epiP e+.o ljdhW ug sg l[rj a'G drhdvbJ r[ts[ F,uw[ u,xg fj v{Gs[ a[ qpC Vjv~Vjv hg idh>Ds[ m s'~da>V r[iJ e+.og ljZjdl>z V[ RphVJ s[ Vr[G xv{B a[ sPli[ zi dry LpwijV[ sg bisjlwgag lg m RphVJ } Rph b>wv Whpa y.ej v,esj lg m

drL[L f+'eijqJ RpKa[ Rph bjfSg l'; Fig bjrj; Vjv rjiJsj ejdHV wi w[ rjh~rjh t,B uJsj m wrgLig u,Do[ dry Rpl s[h'i s' eijHk rg Ljqv lV m Rph ligi'G tp,v%j lg@ w,s v.qj@ ljWalPia dl,t a[ i,Wg W?Lg lPia lgia dry rg r,tij f+Fjr s[ uJsj mRpl sg LiZj FjrVj rg Whpa lg m fdirjiw ?pLg s[ LpwijV[ vHguJ zi~f+r[L s[ q"dwbJ RpKa[ e+.og ljZj dl>z@ l,Ds[ $a[ zik ujbjMsj m RphV[ zi~Wjig W.sj h'S wiw[ fdirjiJ dry rg ldawjihjlv wi debj lg m

us'G sj dHh e+.og dHl epispbji[ sg dcRPBg s[S v,ej l.eaJsg hj;ig speSg~daeSg h' eHg m f+W.ZwJ V[ ljZj dl>z s[aV?jh~F,Da[ rg rZj ds,a[ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

94

epispbji[ dry b,u wgiaV a'G df,DA'G q[i[ r,Dv'G W'vSj dVLdyalg m q{G yjdhbj dHw debjVg~dZbjVg sj h,w WSsj ]@ Rph fdhvJbjfS[ uo[ Vjv wrgLig iyVjrJ f[L wi[ fi Rpl V[ f>ujW a'G eH[h'S wiw[ q{} fdhvJ lqJ s[S dry ?pLg qdhlPl wgag m

q[i[ v{wyi sj qPv qp,sj epiP ljdhWjV r,Dv'G lqjduw WijWiga[ lJNgrjvaj vHg ds=C%jHg dl,Ddtbj lg m q{G s,Ddlbj@ ##epiP VjVws[r V[ qdvw Fje' s[ A,ag fwrjV Vwji w[ FjHg vjv' sg w'Zi[sg i'Bg firjV wgag m Fjia s[ dHdahjl dry f>ujW sg Ziag $a[h'Hg dHh zBVj@ dHw drv,tS dqljv lg m dl,t dHdahjlwjiJ FjHgvjv' } fdhvj dl,t eisjdVbj ] m epiP VjVw s[r V[ lqju dliduaujaJ dry'G lF a'G h[nvg ujag } qjS W?dLbj m VgdrbJ Vjv bjfapi[ a[ apiV sj Rpfs[L ds,aj m$$ q[i[ dryji l+g epiP e+.o ljdhW dry'GWjSg $a[ bjZjia lV m

#Vj w' W{ig Vhg dWejVj lev l.de hq wRp WV bjHg mm$

#Vgyj b.si Vgy ujda Vgyg hP bda Vgyp mmVjVwp daV w{ l.de ljdo rdcbj dlRp dwbj igl mm$

#lF[ lJNgrjv lsjdHdV aP dwl{ Vj dsldh Wjhij ugRp mm$

#H[w' frS qjBg lF H[wj H[w' u'da lWjHgbj mm$

#H[w dfaj H[wl w[ hq Wjdiw mm$

#h'dH dHwa= dqvhp q[i[ FjHg mmspdWZj sPi wihp dvr vjdH mm$

l.eaJ qpC~qpC w[ u{wji[ A,csgbJ m lF dHwjei dy,a h'H[W{n[ lV m dH>u ujfsj lg blk epiP e+.o ljdhW s[ vC v,e w[uja~fja s[ F[s~Fjr } ?aq wiV sj f+S v{ ih[ hJ m WgWgbJqis dH>u lpS ih[ lV dur[G epiP RphVJ s[ b>sik r,l debj ]a[ RphVJ liW lJNgrjv sj f{Qjq bjfS[ qVJ dry rlj dvbj] m q{} rg bojh ?pLg h'Hg dw blk Fp,vJ W?Lj w[ epiP qjie $a[yvS vHg Zji dvbj ] m Tjcg dl>zJ V[ rjiJ sj ejdHV wgaj ml.eaJ dVhjv h' eHgbJ lV m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

95

hpS l.eaJ sj Z.Vrjs wiVj lg m e+.og ljZj dl>z l.eaJ sjZ.Vrjs wiV vHg RpKdnbj hg lg dw q[i[ w'v W{ng dHw debjVgdZbjVg dHlaig V[ dwhj@ ##ujSs[ h' dHh debjVg w"S hV ($$

q{G ]ijV duhg h' eHg fi bjfS[ vdh;[ dry hjl[ Vjv dwhj@##wg e,v ( W.sj Hg b{@ ljc[ aphjc[ riej m lj} a[ epiq,pt debjVgv,esj ] m rZgbj woj wgiaV wisj ] m epidl,t ] m$$

##hJ ug@ r[t' ) dHhsg ep,cg dwl ai%J yC%g H[ ( df,DA[ dH>cgbjdry dHl sj f[b dA,wP B'wigbJ W.V%sj hp.sj lg m s' c.e sg i'Bg Vhklg tjS } m dHo[ dHh fAjS[ Vhk uJs[ m dHhsg zi rjvg rg V"wigwisg b{ m bjf q'Bi cijHgr wi w[ uJsg ] m w'Hg `iw Vhk idhdebj RpKy[ Vgr[G sj m le'G Vgr[G hpS bjwCs[ V[ m$$

##fi F{S ug ) blk epiP zi $y W{n[ bJ m WjSgwjiJ V[ a[ w'HgdF>V~F[s hg Vhk i,Ddtbj le'G h[ndvbJ } y.ej lqdNbj m bjh hpS[dHh' hg e,vJ~WjaJ wi w[ hB[ bJ m aplk i'; epiP zi bjMs[ h'@ fiepiP sg dl,Ddtbj a'G w'hJ sPi h' m$$

##Vhk@ Vhk m F{S ug@ lj} wg w'Hg wpN h'r[ m blk wg v{Sj dHhVJe,vJ dry'G ( q{G a[ lilig dwhj lg@ Wjhi bj w[ ;ja vpw uJsg ]@w'Hg Vhk faj v,eS ds>sj dw Rph dwhCg ;ja sj ] m ljc[ bjfS[Vei s[ qdhdibJ sj B,Wi dHo[ bj r,Ddlbj m Rph' duh[ rZgbj vgC[fjMs[@ q"uJ wis[ m l,y ujdSY@ q{} bvwjS duhg bjRpS v,e f{Gsg] m s,Dl' FjHg@ vgC[ fjdHbJ ;jaJ vpw uJsgbJ ($$

dxi y[aj bj debj@ ##r[dtY ) dwa[ e,v Vj wi dsY m q{G aJlW"wg aphj} bjfS[ ujS w[ e,v wi W{ng bJ m e,vJ a[ aplk rg l,ygbJs,lgbJ fi F{S ug@ b,u wv% w"S dHo[ bqv wisj ( Rpfi'G~Rpfi'Glji[ dHw' duh[ WijWi h'S sj dstjrj wis[ bj fi b>si'G fp,A w[r[t'@ w'Hg WijWig Vhk u[ m dHo[ r[t vRp ) A'wi[ A'wigbJ u' qi;gwig dxiV fi w'Hg bjfS[ h,ok Zg~fp,a } Vgrk uja dry Vhk u[drbjhp.sj m dHh' duhg e,v r[t a[ aio,vg q,y uJsg bj m w"S q>Vsjug WjSg } Fjr[G dw>Vj lqNjRp m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

96

e+.og dl>z V[ bisjl wgag@ u{wjij A,Ddcbj m l.eaJlj~dlig~bwjv wdh w[ Wdh eHgbJ m ljZj dl>z V[ qpC ajdWbj W{nw[ rjw dvbj ^

brdv bvh VPi RpfjdHbj wpsia w[ lW W.s[ mmH[w VPi a[ lFp uep Rpfdubj wRpV Fv[ w' q>Ds[ mm

l.eaJ dry f+Ljs riajdHbj debj m epivgV dxi e+.og dl>zw'v uj tv'ag m ljcg FS[rg V[ wjhvg fjHg@ ##yv' ljig l.ea v.eidry f>eaJ dry W{nS vHg wjhvg~wjhvg yvg eHg ] m aplk RpKns[Vhk ($$

##W[Bg@ wjhdvbJ } A,w v{S s[ m q{G l'y ihg hJ@ fC%V@ lpSVa[ bqv dry Whpa `iw ] m blk bjfS[ epiPbJ FeaJ } Fp,v eH[hJ m ljcg l'y bu[ Whpa e.svg ] m l,y sj lPiu ws'G yC%[ej ( us'Glj} epiP dry l,yj drLrjl h'r[ej m bu[ a[ blk Whpa Vgr[G hJ@dVrjSJ r,v uj ih[ hJ m ujY@ blk dHo[ W{ns[ hJ@ aplk Aw bjY mljc[ vHg dHw f+Ljsj@ f+Ljs ru'G ;iPi v{ bjRpSj m$$ blk dVijLdy,a Rpo[ hg W{n eH[ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

97

ljcj df>c

b"B' dry w'v W{ng lrjig Vjv e,vJ widsbJ dwifjv sjdZbjV qpC~qpC sPli[ fjl[ W{ng lrjig r,v uJsj@ dul V[ RpVj dyivejaji h,o dry xC[ i';jVj lqjyji f,ai RpKa[ hg V;i dBwjHgi,tg ba[ RphVJ sgbJ e,vJ dry w'Hg dsvylfg Vj drtjHg m

dwifjv V[ l'dybj IwgVV dHh dHlaig dwl[ y.eg a[ f,wgV"wig RpKa[ h'r[eg m

Fjr[G Rpl s[ dyhi[ RpKa[ W[d`wig ba[ bjaq~drLrjl s[ Fjrlf,LB dsl ih[ hg ih[ lV@ fi dxi rg Rpl V[ bjfSg ijdH sg fpLBgvHg fp,A hg dvbj@ ##q{cq ) aplk dwa[ V"wig wis[ h' ($$ Rpl dHlaiglrjig V[ qjCj duhj dli dhvj w[ #hJ$ dry upbjW ds,aj m dwifjvV[ qpC dwhj@ ##aplk dwa[ fC%jMs[ h' m q{} b>sj;j v,e dihj lg dwaplk Bgyi h'($$

##hJ$$ wdh>DdsbJ Rph lrjig wjhvg Vjv b"B' rjv[ } f{l[ xCjw[ W,l dry yC%V vHg wjhv[ wsqk api fHg m

dwifjv V[ r[dtbj Rph bBjig rjvg W,l v{ ihg lg m W,l y,vSrjvg lg m Rph q{cq A[ag Vjv yC% w[ W,l sg sPlig lgB RpKa[ W{neHg m

dwifjv sj lwPv rg dHl[ iPB RpKa[ lg@ Rph rg yC% eHg m fiFgC d;bjsj h'S wiw[ Rpl } lgB Vj dqvg m qHg qhgV[ sg bdasg eiqg dry lrjigbJ Z,Dw'~Z,wg b>si rCsgbJ uJsgbJ lV a[dfAv[ fjl[ uj w[ W{ngbJ lrjigbJ Vjv o'C%g~o'C%g ue%j v{ w[bC~RpC w[ W{nS sj IaV wi ihgbJ lV m dwifjv w.cwBi s[wdhS $a[ rg dfAJh } Vj liwg a[ Rpo[ wp hg lgB Vjv T'h vjw[ tCg ihg m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

98

ap.V w[ Fig W,l dry'G bev[ q'C RpKa[ dwifjv s[ V[Cvg lrjigRpKai eHg a[ dwifjv V[ A[ag Vjv Rpl q{cq sg dfAvg lgB q,vSsg w'dLL wgag m Vjv rjvg lrjig V[ bjf fi[ h' w[ dwifjv } y.egai%J dWnjb dvbj m

sl dq>B v.z eH[ m ligiJ } ljCV rjvg eiq hrj re ihglg m lF s[ df>Dc[ Npvl RpKn[ lV m lrjigbJ flgdVM~flgVj h' ihgbJlV m eiqg dry w.cwBi rg dtdNbj~dtdNbj W'v dihj lg m W,l drylrjigbJ sj i"vj~i,fj rjhrj hg lg m dwifjv yjhp.dsbJ h'dHbJ rgRpl lrjig Vjv e,v ujig wi w[ Rpl } fp,A Vj lwg dw Rph dwhC[df>c fC%jMsg ] ( Fjr[G Rph s'r[G bdZbjfV s[ t[ai Vjv l.W.dZah'S wiw[ dwifjv } Rpl q{cq Vjv V[C duhj ujf dihj lg m

w.cwBi dh.qa wi w[ dH>uS rjvg lgB RpKa[ W{n debj mlrjigbJ rg a=[v'~a=[vg h' w[ b,De[ df,DA[ xl~xljb w[ W{n eHgbJ mwpN bqV~bqjV h'dHbj aJ dwifjv V[ dh>qa wi w[ Rpl q{cq }fp,A hg dvbj@ ##aplk dwhC[ df>c v,De[ h' ($$

hpS aw Rph bdZbjfwj wpN ldhu dry h' eHg lg m Rpl V[dwifjv r,v r[t w[ s,Ddlbj dw Rph q's[@ lgVgbi l{w.cig lwPv dryv,eg h'Hg ] m

dwifjv bjfS[ f[w[ df>c sj VJ lpS w[ dur[G RpKAv fHg m lgBRpa'G RpaJh duhg h' w[ Rpl V[ bjfSj dli q{cq rjvg bevg lgBRpKa[ i,t ds,aj m

hpS WC[ hpvjl Vjv dwifjv V[ dtC w[ dwhj@ ##ljc[ df>c m$$q{cq s[ fp,AS RpKa[ dw Rph Rpl sj df>c dwr[G ]@ dwifjv s[ qP>hRpKa[ t[C[ ba[ ?pLg s[ Fjr uje fH[ m Rpl V[ qP>h Fi w[ dwhj@ ##ljcjdf>c hg h'dHbj@ q's[@ q[i[ f[w[ up hV m$$

q{cq Rpl sg ?pLg } FJf w[ bjf rg ?pL h'Hg m ?pLg dry hgRpha'G wdh h'dHbj@ ##l,yk@ dHh aphjcj df>c ] m blk wsg aphj}bjMdsbJ uJdsbJ Vhk r[dtbj m q{} f>u ljv h' eH[ dHo[ v,eg } m$$

dwifjv sj dyhij hpS wpN Rpsjlg dry Wsv debj m Rpl V[h"vg~h"vg bjfS[ qV } b>si'G l.FjvS sj IaV widsbJ dV>qg duhg

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

99

bjrj; dry dwhj@ ##r[tSj dwo[ lg ( z,B hg bj uj hp.sj m ziJ s[vBjw[ hg Vhk A,cs[ m dw>Vj~dw>Vj dyi v.z uJsj debJ } m fif[dwbJ sg dq,Bg Vjv WCj q'h hp.sj ] m us'G dwa[ df>c sg e,v y,Dv[fdhvJ rjvj q'h~dfbji uje f{Gsj ] m$$

lrjigbJ qpC w.cwBi s[ ev f{S v,egbJ dw dHw aJ hp,lCdH>Vj@ sPuj tC~tC wisg W,l Wp,Tg B{i rJeP. ndhyv~ndhyv wisg@ipw~ipw w[ yvjRpS ch[ bj m wHgbJ V[ dcRPBgbJ $a[ fhp.ySj hp.sj mwHgbJ V[ zi~Wjhi s[ ;iPig w.qk ujSj hp.sj m

##duV%J } Wjhvg wjhvg Rph o,Dv[ RpKai ujY@ dHh W,l dH,sJhg y,vSg bj m dwl[ s[ du,sJ qP>h bjdHbj W'vg eH[ m Wjhvg wjhvghp.sg lr,ta[ RpKn w[ W,lJ xC' m$$ w.cwBi V[ ep,Dl[ Vjv dwhj m

dHw lrjig Rpl[ b,Dc[ $a[ RpKai eHg m ljigbJ lrjigbJ h,lSv,e fHgbJ m wpvr.a q{cq V[ dwifjv } bjfS[ Vjv hg dWnjbdvbj a[ wdhS v,eg@ ##hpS us bjfS[ df>c bjH[@ ;iPi dqv w[ujdHY m hpS a[ ljcg rjw`gba h' eHg H[ m$$

dwifjv Rpsjl hp.sg uj ihg lg@ ##us rg eHg ;iPi dqvJeg mdf>c s[ a[ ip,t Vhk Fp,vs[ m hpS a[ lF wpN Wsv debj m Vr[G L"Gw@VrgbJ t[cJ m blk dV,wgbJ~dV,wgbJ hp.sgbJ lJ m Ljq } WjhiuJsgbJ r[tSj@ r,cg TjW dry da=wjvJ } Wjhi'G qpCsgbJ q,NJ }fjvg qp>Dc[ dA,DB[ qji~qji VhjMs[ h'H[@ Vjv hg h[wJ vj~vj ejMs[lV m dHw sPu[ $a[ sPi~sPi dA,DB[ dtvjis[ t[cJ t[cdsbJ }r[tdsbJ~r[tdsbJ lF dV,Dw[ dVbjS[ a[ eFi[B yp,WgbJ qji~qji ?pLhp.s[ m Vhj w[ n.cgbJ h'HgbJ q,NJ sgbJ b,tJ dry ?pLg Ni~Ni f{Gsg m

wpvr.a q{cq df>c sg fdhvg idhSg~WdhSg lpS~lpS w[ a[ hpSs[ Vr[G dirju r[t w[ ]ijV h' ihg lg m dwifjv df>c sgbJ e,vJwi w[ qV } al,vg s[S sg w'dLL wi ihg lg@ ##us'G ljRpS sj qhgVjyC%Sj@ df>c sgbJ wpCgbJ } yjb yC% ujS[ m ljc[ dfaj ug yjhp.s[hp.s[ lg vCwgbJ Wjhi Vj ujS m RphVJ r,cg hr[vg dry s'hJ r,DdcbJdf,fvJ s[ cjhdSbJ } fkzJ fpbj s[SgbJ m lji[ df>c sgbJ VSjVJFiujHgbJ V[ rjhrj l,u~Z,u w[ bj w[ fkzJ NPBSgbJ m ljigbJ V[

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

100

h,l~h,l w[ b{lj q,Ai ujSj@ wHg r[iJ Rpo[ hg de,DZ[ sj dfC WSujSj m sPY~sP V,ysgbJ a[ u[ dwl[ ajH[ yjy[ V[ hr[vg bj ujSj@ljigbJ F,u w[ w'dnbJ s[ b>sik rC w[ vpw uJsgbJ lV m$$ dwifjvsj df>c sgbJ dHhVJ IjsJ } sphij w[ fv Fi vHg dyhij dtCdebj m

##duo[ u.q[~fv[@ t[c[~q,Dv[@ Rph ojrJ dwa[ Fp,vsgbJ V[ m f[i{GBlljc[ i,W sj iPf lV m dryji[ s'r[G Vhk ih[ m o'C%g o'C%g dr,o $a[ hgb,eC~df,AC drA'Cj s[ eH[ m wdh>Ds[ hp.s[ bj@ f[w[ qjrJ Vjv m qjdfbJsgbJ WhjiJ Vhk v,FsgbJ m dw>DV[ dlbjS[ h' ujHgH[@ qjdfbJ VjvdVbjdSbJ rie[ vjc~dfbji y,vs[ idh>Ds[ hV m$$ wdh>DdsbJ dwifjvsgbJ b,tJ dry b,oiP Fi bjH[ m

dwifjv hpS qV'G Rpsjl h' eHg lg m bjfSj qV WsvS vHgq{cq } wdhS v,eg@ ##aphjc[ f[w[ dwo[ bj ( dw>Vg s[i df,DA'G h' w[bjMs[ h' ($$ wpvr.a r,Dv'G Ldhi $y hg lpS w[ Rph yp,f h' eHg m

wpvr.a } lqN Vhk lg v,e ihg dw dwifjv u' hpS[~hpS[?pLg~?pLg W,l dry yC%g lg@ sj dyhij dwM qpiNj debj ] ( f[dwbJsgbJ IjsJ e,v r,tig ]@ lF } bjMsgb V[ m fi qpC~qpC b,tJdry fjSg Fi v{Gsg ] m Rpl V[ hqsisg Vjv dwifjv } dwhj@ ##aplkwsg~wsg uj w[ df>c dqv bjdHbj wi'@ dwhCj sPi ] ( lr[i[ ujw[ Ljq } bjijq Vjv qpC lws[ h' m$$

dwifjv V[ bjfSg dHw WJh wpvr.a sg l,ug WJh w'v wi vHg@Rpl } wpvr.a Vjv F{SJ riej V[C ujdfbj lg m qpC qV FidsbJwdhS v,eg@ ##BjHgq sg e,v Vhk m dHh dwhCj sPi ] fi sPu[ W.dVMw'Hg bjMsj uJsj ih[ m bjfSj a[ w'Hg Vhk m wsg w'Hg dV>s~dryjiqV dry Vhk bjMsg m fi us'G B,WiJ rjv[ h' ujHgH[@ bev[ dqhS[qjis[ bj m u[ Rph Vhk rCs[ aJ a{} wjhsj h[u bjMsj idh>sj (u[ RphVJ w'v drhv Vhk@ a[igbJ dwM WjhrJ bjwCgbJ V[ ( aP.s,l ) aP. drhvg H[G ($$

##Rph us ws[ rg ijh~tdhC[ dqvs[ V[@ Rph' zCg~zCjHg e,v@r,Dc[ sj wji'Wji r,cj@ dryv[ } rjhg dry'G ljh Vhk bjMsj@ A'Bj

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

101

V"wig uJsj m dVbjS[ ljdibJ s[ fC%s[ m dw,sJ bjHgH[ ( drhv dwo'Gw,TgH[ ( aplk bj ujdHbj wi' m aphj} dwl[ V[ i'dwbj ( us'G w'HgT.e~ljio i,Dt'e[@ l,Ds'e[@ w'Hg Vj w'Hg a[ fhp.y[ej m$$ dwifjv V[ fagsj i'l s,ldsbJ dwhj m

##q{cq ) aplk dlbjS[ h'@ ljw aJ dqvdsbJ s[ hp.s[@ Fjr[G lw[rgi h'S m u[ qp,saJ Wga ujS w'Hg bjr[ hg Vj@ q'h~dfbji qp,w uJs{ mVjv[ dxi F[uS rjv[ dw,sJ wdhS ujY m us'G Rph hi agu[ dsV LdhibjMs[~uJs[ m dwa[ ri%[~dAqjhg NPn[~l,Dy[ e[Cj qji ujS@ ljc[ w'vzidsbJ } s[S u'ej w'Hg a[ upbjW h'r[ m$$

##hpS aphj} dw>Vj dyi h'dHbj df>c debJ } ($$ wpvr.a rg wpNdVijL h' eHgm

##dw>Vj@ wg s,lJ ( h,Aj s,Dl' ) dV,Dw[ Fagu[ sj faj v,ej lgdrbjh i,Ddtbj m bu[ wgaj dw Vhk ( lpdSbj lg uVrig dry wis[Sj m r,Dc[ Fagu[ sj wjwj aphjc[ w'v fC%sj ($$ dwifjv } qV dryyjb lg m

wpvr.a Rpl sg Rpsjlg } cP>zj FJfdsbJ w'v h'Hg@ ##q{} a[faj Vhk lBj` dry'G rg dwl[ V[ e,v Vhk wgag m RpsJ Rph bjfS[hi x.wLV dry lj} lji[ lBj` } WpvjMs[ hp.s[ bj m Vjv[ dHh'duhg e,v hp.sg aJ aphj} WpvjMs[ hg m b{cj V[C[ sj diLaj bj maphjc[ Fagu[ sj W[Bj ljc[ w'v hg fC%sj m fC%jHg dry WhpahpdLbji bj m$$

dwifjv ?pL h' eHg@ ##F{S ug ) aphj} faj hg b{ FijrJ s[W,Dy[ dw>DV[ dfbji[ v,es[ m Wjwg ihg l,sS~lsjRpS rjvg e,v m dw>VjWSsj h'r[ u[ ljwJ } Vj l,sSj h'r[ wdh s[Hgsj@ N,BfB hg e,vf,wg h' eHg m blk zis[~zis[ hg eH[ lJ m l'dybj drbjh a'G bjw[ ljdibJ } fjiBg wi dsbJe[ m$$

dH>DV[ } w.cwBi V[ bjrj; ds,ag@ ##W,l WsvSg f{Sg ] m ljigbJlrjigbJ Wjhi bj ujRp m dHh ?ijW h' eHg ] m$$ lrjigbJb,e~FWPwj h' eHgbJ@ fi wisgbJ wg ( Wjhi dVwv bjHgbJ m h'iW,l w'Hg bj Vhk lg ihg m s'r[G q{cqJ w'v~w'v tv' eHgbJ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

102

wpvr.a V[ lqNjdHbj@ ##dwifjv ug ) b{r[G a[ Vhk dlbjdSbJdVy'C w,DT[ dw #dfRp Vjv iju@ Fij Vjv njSj m Faguj bjt[ FPbjA,c s[ bjSj~ujSj$ m #fC dfbj a[ ljw debj$ m zi~zi hg dHhr,e eHg ] m hi dHw } bjf'~Zjfg f{ eHg bj m$$

dwifjv } x[i qJ Ijs bj eHg@ ##blk aplk lhpdibJ~f[dwbJdry iv w[ idhSj dl,Ddtbj m ljcg qJ s[rgbJ rieg lg m wsg dwl[} RpKyj Vhk lg W'vg m l,l@ VSjVJ@ u[n@ dsRpi@ dsijSgbJ s[ ljhdry ljh lV m hpS lhpdibJ s[ ljw yp,Fs[ bj m bjfS[ u.q[ dVbjdSbJVjv hg y'hv~q'hv wig uJs[ bj m dHo[ hg vdhSgbJ~s[SgbJ s[dhljW bj m dHhVJ sg qi;g m blk Vhk fC[%[~dvt[ ( fC%jHg dHh a[Vhk bjtsg diLa[sjiJ } Fpvj hg dsY m$$

fil dry'G ipqjv w,T w[ b,tJ fP>Nsg V[ qpC dwhj@ ##blk dwhC[RphVJ RpKa[ Fji bJ m tjSj bjf' bjfSj@ Fij~FiujHgbJ qJ dfRpsg oJ hp.s[ V[ m dHl diLa[ sg ?pLW' r,tig hp.sg ] m Fij@ Fagu[ r[tw[ qV dtC uJsj m b{r[G dr,Big ujS@ ljcj wg wlPi bj ( Vj dqvSs[ WhjV[ Fjvs[ bj m$$

dwifjv V[ e,v ujig i,tg@ ##dHh ljw Whpa q'h rjvj hp.sj ] mbev[ l" r[iJ bSe"dvbJ wiV@ bjfSj q'h Vhk Bp,Bsj m rgi r[tw[ yjb yC% uJsj m Fagu[~FagugbJ aJ bjfS[ W,DdybJ a'G dfbji[v,es[ hV m fi Rph wdh>Ds[@ ljc[ w'v'G bjdHbj Vhk uJsj m dW;g WhpahJ@ aphj} dwl[ V[ bjRpS sg qVjhg a[ Vhk wgag ($$

##yji ljv eH[ ws[ w'Hg Vhk bjdHbj m r,cg Fagug s' da>Vr[iJ dqvg@ Whpa y.ej v,ej@ fi h'i w'Hg Vhk bjMsj m faj a[ q{}rg H[@ fi w"S lqNjr[ m q{G w'Hg epVjh a[ Vhk lg wi dvbj (WSsg~x,Wsg e,v wgag lg@ Rph rg bda sg quWPig dry m$$

##q{G lqNg Vhk@ aphjcj f[dwbJ Vjv w'Hg qV~qpBjr h' debj ($$wpvr.a V[ h,o dry xCg f,Dda=wj bjfS[ fil dry fjHg@ df>c duo[Rph fC%jMsg lg@ bjRpS rjvj lg m

dwifjv V[ bBjig RpKaiVj lg m Rph Whpa Rpsjl h' eHg lg mdxi rg wjhvg~wjhvg s,lS v,eg aJ u' fPig e,v s,l lw[ m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

103

##q{cq ) qV~qpBjr rg lqNS rjvg e,v ] m wqdibJ b,De[WiJc[ fjRpS sj l'dybj@ qpLdwv bjMsg lg m f{l[ dabji Vhk lV mdwa[ h,o Vj f{Gsj r[t w[ lvjh Wsv vHg m dHw dsV qjV ljdhWsj s'la@ u' b{eigwvyi qdhwq[ dry ]@ zi bj debj m Rpl V[f{l[ s[S sg bj`i wgag@ fi blk Vj q>DV[ m dxi lvjh ds,ag q,NJsg c[big L'b wi w[ blk f>ujh h;ji ipf{ e+jqgV W{Gw a'G v'V v{lws[ hJ m q{G bjfS[ liwv dry'G dwl[ } fp,A vrJej m dHh dwhCgr,cg e,v ] ($$

q{G s,Ddlbj ljc[ f[w[ WC[ lis[~fpus[ V[ m H[wCJ ;qgV bj fiq{G RphVJ } wdhSj Vhk lg yjhp.sg m qJ~Wjf hp.dsbJ b"t~l"t r[v[h,o~hpsji xC vHgH[ dqhSj Vhk hp.sj@ df,DA'G Rph qjS~ajS Vhkidh>sj m

dH,sJ wsg qV q>DV[ wsg Vj m lvjh dry~dryjv[ lg m dHw dsVq{G qjV ljdhW } dwhj@ q{G dqv bjrJ WCj dyi h' debj m q{G hp,Fg~hp,Fgdf>c fh.pyg m lF } dqvg faj Vhk wg q,a qjig eHg@ q{G r,Dc[ rgi} a;rgu s,l W{ng m d`wi rjvg e,v Vhk@ uvsg f{l[ qpC ujS[hV m$$

##q{cq ) faj Vhk wg e,v h'Hg@ lji[ eiq h' eH[ m RpvBj q{}w'lS v,De[ dw aP. dHh e,v bj w[ wgag dwM ( aplk da>V F{SJ u[@hi w'Hg bjtP q[ig bjh v'C@ q{G bjh w.q wiVj m blk a[ dxi xleH[@ dwh} hJ wigH[@ dwh} VJh wigH[ ) aphj} dHh l'ySj Vhk lgyjhgsj m aplk dHh bjdtbj dwM ($$ Rph Whpa Vjij; h' eH[ m q{G Wo[ijlqNjdHbj dHh aJ dryji lg m Rph rg aplk w'v'G Vhk lg s[S[ m c.eihg L'b wiV[ lV m wjQ;J sg dvta~fC%a lg m aphjcj w'Hg VpwljVVhk lg m ljcj w.q qpw.qv h' uJsj m yv' Vj lhg@ blk dwhC[ v{vH[ m aplk dH>DV[ dwM zWij eH[ h' ( RpZji~lpsji y,vsj bjdHbj m$$

dwifjv V[ e,v ujig i,tg@ ##q{G svgv ds,ag a[ dfbji VjvlqNjdHbj@ ##liwji V[ hg f{l[ s[S[ lV m aphj} faj hg ] blk s'r[GV"wig f[Lj bjsqg hJ m blk BjHgq dli dwLaJ ypwj s[SgbJ lV mblk d;>Dq[rji hJ m$$

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com

104

##fi F{S ug@ RphVJ dHl e,v sj dH>Vj Wpij qVjdHbj@ hpS RphdqvS a'G w.Vk waijMs[ hV m Fjr[G Rpfi'G L'b Vhk wis[ m aplk s,Dl' )dHh dw,cg r,cg e,v ] ( wg epVjh h' debj ljc[ w'v'G ($$ dwifjvWhpa hg Rpsjl lg m

wpvr.a V[ lqNjdHbj@ ##b,u wv diLdabJ sj dHh' hjv ] mRpfi'G~Rpfi'G q[v i,tg ujSe[@ dry'G fPij ip,tjfS@ Hgitj@ V`ia a[b"tgbJ e,vJ m$$

wpvr.a RpaiV v,eg r,v dwifjv V[ dxi r[t w[ dwhj@ ##ljo'Ga[ dxi rg Vhk A,c h'Sj m spt~lp,t a'G rg Vhk dihj uJsj m ugMs[idhS m rjdhepiP r,cgbJ~r,cgbJ RpqiJ wi[ dxi rg qjdfbJ sg b>LV[ m us'G bjHg ;iPi dqvJeg m$$

wpvr.a Rpai eHg m W,l bu[ tv'ag lg m dwifjv V[ W,l s[fjH[sjV $a[ tC[ qpC dwhj@ ##Vr.Wi dry Vra[u a[ epiu'a sgbJf,eJ W.V%jRpSgbJ hV m df>c ujrJeg@ dHhVJ } rg qVj w[ VjvtCJeg m ug a[ wisj Rph ?pLg dry Ljqv h'S m qJ~Wjf sg oJ V[ mi,W sj ds,aj lF wpN bj m v{S sg Fp,t Vhk m r[v[ s[ r[v[ zCg bjw[ tv' ujS m b,De[ r[t' m$$ Rpl sj qV h'i Fi debj m

Academy of the Punjab in North America: http://www.apnaorg.com