Barry Lyndon1

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    1/10

    Barry Lyndon: Barry, Yksekten Uuyorsun

    Dnem flmleriyle birlikte sinemann, tarih ve nispeten edebiyatla olanmnasebeti younluk kazanr. En kaba biimde dnem flmi, herhangi bir tarihiolayn!ahsiyetindnemin, ksmen tarihsel gereklere sadk kalarak ksmen de

    onu kurgulayarak anlatan flmdir. "unun yannda, dnem flmi edebiyatuyarlamas da olabilir ki, "arry #yndon bunun gzel bir rneidir. "ir dnem flmikurguland iin ya da bir romandan uyarland iin z itibariyle anakroniktir.$nakronizm flmlerde, konu!ulan dilin, kya%etlerin, toplumsal normlarn ve flmdekullanlan mzik ve kli!elerin yklenen dneme ait olmamas veya o dneminsosyal dzeni ile uyum gstermemesi olarak kar!mza kar. "arry #yndon, buanlamda sn% geen bir flm. &unu da eklemek gerekir ki, 'tanley(ubri)kar!ivlerin tozlu ra*arnda gizlenmi! belgelerdeki souk gereklerinpe!inden giden bir tarihiden ziyade, bir hayalperest edasyla +.yy.-a nostalidolu bir bak! atar "arry #yndon-da.

    /ellini ve "ergman gibi istisnai isimler d!nda, 01-lerin ortalarna kadar flmlerdehakim olan unsurlar, ilk olarak karakterler, onlarn amazlarikilemleri, psikoloiktahlilleri ve ikin)i olarak dramaykdr. 'til ise, bu ikisini tamamlay) ge olarakarka planda kalmaktadr. /ellini ve "ergman hatta $ltman gibi isimlerin sinemadilinde bu ili!kihiyerar!i n)e bozulur, sonra ters bir !ekilde yeniden in!a edilir.(arakter ve yk, artk ikin)i plandadr. "u ynetmenler stil olarak mkemmeleyakla!rken karakter2drama2stil geni ierisindeki hiyerar!iyi bozduklar iin,flmleri gereken takdiri grmez, bilakis ilgisizlikle kar!lanr. (ubri)k ise "arry#yndon-da karakter, drama ve stili terazinin ke%elerine e!it bir !ekildepayla!trmay bilmi!tir. "u durum izleyenlerde iyi hesaplanm!, olgun ve

    tamamlanm! bir flm tad brakr. "u etkinin hissedilmesindeki en byk pay(ubri)k-in flmi, zamanda asl kalm! yzler)e tabloyu bir araya getirerek

    http://filmhafizasi.com/?s=Stanley+Kubrick&utm_source=web&utm_medium=StanleyKubrick&utm_campaign=autolinkhttp://filmhafizasi.com/?s=Stanley+Kubrick&utm_source=web&utm_medium=StanleyKubrick&utm_campaign=autolinkhttp://filmhafizasi.com/?s=Stanley+Kubrick&utm_source=web&utm_medium=StanleyKubrick&utm_campaign=autolinkhttp://filmhafizasi.com/?s=Stanley+Kubrick&utm_source=web&utm_medium=StanleyKubrick&utm_campaign=autolink
  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    2/10

    olu!turmas, grselin szl olandan daha etkin biimde kullanlmasdr. "u yargydestekler mahiyette (ubri)k n)e Stil bir sanatkrn, hislerini, duygularn vefkirlerini ulatrmak adna izleyiciyi esunlamasdr. yklenmesi gereken stildeil, bu hisler, duygular ve fkirlerdir. !u baarldktan s"nra, stil ile tm buduygular artk seyirciye ulatrabilirsiniz dedikten sonra !arry #ynd"n$un

    senary"su hi%bir zaman yaymlanmayacak %nk "kumanz gerektirecek kaydadeer hi%bir ey y"k senary"da diye ekler. "unu ispatlar)asna, flmin sonunadoru "ullingdon ile "arry arasnda geen dello sahnesini (ubri)k hi kalemealmadan &'adi sahneyi %ekiy"ruz diyerek ekmi!tir.

    Redmondn Serveni

    "arry #yndon, 3.4. 5ha)keray-in +66 tarihli 75he #u)k o% "arry #yndon8 adlromann bir uyarlamasdr. (ubri)k, romana pek sadk kalmayp, ayn zamandakitaba hakim olan alay) dili yumu!atarak ortaya gerek bir dram karr. 9 saatevaran sresiyle izleyi)i koltuklarna yap!tran (ubri)k, flmi e!it srelerde olmakkaydyla iki blm halinde izleyi)inin kar!sna koyar. "a!lkta da grdmz

    zere, ilk blm, :edmond "arry-nin ykseli!ini konu edinmektedir.

    /ilmin ba!nda ksa)a :edmond-un ebeveynleri tantlr. "abas hukuk okumu!,aileyi peri!anlklarndan kurtara)ak 7parlak8 gele)eine adm atamadan birdelloda lr. :edmond-un o)uk ya!ta yetim kalmasndan kaynaklanan sa* vemasumiyeti, flmin ilk blmnde (ubri)k tara%ndan yan hik;yelerle sreklide!ilir. rusyal otzdor% tara%ndan, kendisi gibi ?rlanda kkenli =hevalier-nin )asusluk

    %aaliyetlerini gzetlemesi ve rapor etmesi iin grevlendirilir. /akat bu yknaltndan kalkamayan :edmond, her!eyi =hevalier-e itira% eder ve onunhimayesine girer. (ubri)k, bu itira% sahnesinde :edmond-un baba fgr aray!nise milliyetilik duygular ile ok gzel bir !ekilde makyalar.

    (uzeni @ora ile a!klar maddi skntlar iindeki ailenin, @ora-y

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    3/10

    /ilm, me!hur rusyallarn eline d!en :edmond, gammazlamas gerektii =hevalier ilebirlikte >rusyallarn da elinden kurtulur ve paragra%n ba!nda belirttiimizservenin iine dalar. (umarbazlk ile :edmond-n son masumiyet krntlar dayok olur. "u yok olu!u (ubri)k, #ady #yndon ile :edmond-un kar!la!masnakadar, :edmond-a kumar masalarnda srekli beyaz bir maske giydirerek gizler.4aske meta%oru :edmond-n iine d;hil ola)a yeni dzene uyumsuzluunugsterme asndan da bir gei! anlamn ta!r.

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    4/10

    Barry Lyndon Alaa! "diliyor

    /ilmin ikin)i ksmnda :edmond yeni hayatna ilk admn bir kilisede atar, ohayattan srldnde ata)a son adm yine bir kilisede ata)a gibi. :edmond,

    #ady #yndon ile evlendikten sonra, mteveCa =harles #yndon-n sahip olduu7#yndon8 nvann ve bu nvann getirdii haklara sahip olan "arry #yndon olarakkar!mza kar. "arry ile :edmond-un giderek keskinle!e)ek dei!imin ilkemaresi, "arry-nin evliliklerinin ardndan balayna gidi!lerinde arabada sergilediitavrlar gn yzne kar. Dumandan rahatsz olan #ady #yndon srarla, seyahatettikleri arabann iindeki dumandan !ikayet etmektedir. "arry, bu itirazlara,ttnn dumann kadnn yzne *eyerek kar!lk verir. :edmond-n )retedemeye)ei bu eyleme giri!erek "arry, sahip olduu zgveni gstermi! olur.

    ?kin)i ksm, flmin ilk yarsna gre daha hzl gemektedir. "u hz, flmi dahazensiz bir hale getirmi! gibi dursa da (ubri)k, "ullingdon2"arry gerilimi ile

    seyir)inin dikkatini diri tutar. (ubri)k, ikin)i ksm, birin)inin bir izd!m olarakkurgular. "u izd!m "arry-nin "ullingdon ile ili!kisinde rahatlkla grmekteyiz."arry ile "ullingdon erken ya!ta yetim kalarak, terbiyelerini birisi am)asndandieri vey babasndan alyor. "ir dier benzerlik ise hem "arry-de hem de"ullingdon-da oedipus kompleksini grmemiz. "arry iin bu, #ady #yndon ve#is)hen-in ba!ndaki keplerle simgelenir. "ulingdon durumunu benzerlii ile almakasndan uzun bir !ekilde ele alalm. "ulligdon, sonradan grme olarakkmsedii "arry-a kar! fkrisabit geirdii ergenlik dnemi sonras 1-liya!larda yeniden kar!mza kyor. "u srete, kendisini "arry-nin gazabndankorumak adna annesine daha ok sokuluyor. (ubri)k bunlarn hibirinigstermiyor flmde, sade)e "ullingdon-n kk karde!i "ryan-n doumgn

    kutlamasnda annesinin elinden tutup, dizlerinin yanna km! bir !ekilderesmederek, izleyi)iyi n)e bir gzel a%allatyor sonra da bunlar d!nmeye sevk

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    5/10

    ediyor. "ullingdon ile "arry arasndaki benzerliklerin daha net bir biimdegzlemlendii ve "arry-nin bunu idrak ettii an ise, kilisedeki dello sahnesindemeydana geliyor. "u sahnede "arry, "ullingdon- ldrrse silik bir biimdehayatn srdren :edmond-u da ldre)eini biliyor. "ullingdon burada, "arry-ninkar!sna :edmond olarak kmaktadr. "ullingdon, :edmond-un kaybolmu!

    sa*nn ve masumiyetinin onun

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    6/10

    ede)ek biimde kullanr. /ilmin roman ile m!terek yanlarndan bir tanesi bu d!sesin kullanmdr %akat kitapta anlat) d! ses "arry-nin bizzat kendisiyken, flmden) bir !ahs anlatr hik;yeyi. /ilmin en ok tart!lan ksmlarndan bir tanesi,(ubri)k-in kulland d! sesin, hik;yeyi tara* m yoksa tara%sz m anlattdr."en kendi payma bir ineleme hissetmedim deil anlat)nn tonu ve slubunda.

    D! sesi flmde anlaml klan unsur ise, anlat)nn anlattklar ile ekrandagrdklerimizin uyumsuzluudur. $nlat) hibir zaman !imdi zerine konu!mazya gemi!ten ya da gele)ekten bahseder. "u bir nevi hem :edmond hem de"arry-nin ya!ad uyumsuzluu gsterme konusunda (ubri)k-in ba!vurduud;hiyane bir yntemdir. "arry-nin soylu sn%n hiyerar!isine, onun estetiine vekatlna kar! ya!ad bo)alamay yanstmada (ubri)k-in sahip olduu glgrsel dil, d! sesle katmerleniyor.

    "arry #yndon flmini, 4arG-n sn%sal deerlendirmelerinden /ou)ault-un g2iktidar2sylem genine, 'osyal DarHinizme yakn bir biimde soylu sn%n kendih;kimiyetini koruma ve onu etkin klma abasndan Ibn Faldun-un devletleri ele

    alrken kurduu doma2geli!me2lme denkleminin +.yy "ritanya soylu sn%nnynetim anlay!ndaki yansmalarna kadar e!itli okumalara tabi tutabiliriz. "arry#yndon, (ubri)k-in sinema dnyasna kazd silinmeye)ek imzasdr. Fer birsahnesiyle hzn kokan bu flm, (ubri)k-in dier flmlerinin grd alakay vebelki de %azlasn hak etmektedir.

    -'tanley (ubri)k "arry #yndon-n byk bir blmn az saydaki +.yymumlaryla ekmeye karar verdiinde Jeiss frmasnn @$'$ adna uzay

    %otora%l iin geli!tirdii zel bir obekti% kullanlmas gerekmi!ti. Brntynetimi alannda o dnemde kullanlan en hzl obekti*er % +, iken, bu obekti% %1,K deerindeydi. ?ki say arasndaki kk %ark L1,MN aldat)dr, nk gereekte(ubri)k-in kulland @$'$ obektifnin yakla!k olarak standart % +,-nin iki katdaha %azla !a izin veriyordu.-- Oames 4ona)o.

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    7/10

    #Bu sa$nede aydnlatmay sade%e &' adet mum sa!lam( Aydnlatmay)lendirmek adna *lmde aynalara ska yer verilmitir(+

    Barry Lyndon Soundtrack: Klasiklerle Bylemek

    Sinemann dehalarndanStanley Kubrick(in )*+ ya-mBarry Lyndonflmiadeta insan byleyen bir resim gibi. 'ikaye ). yzylda Yedi YlSavalarsrasnda ge%mektedir. !u Redmond Barry(nin bir ykseli ve %/kdramdr. Barry Lyndonile ilgili flm eletirim bl"g(ta var. Stanley Kubrickher

    zaman ki gibi her eyin mkemmel "lmas i%in y"un %aba vermitir.0ekanlardan tutunda flmde bulunan tabl"lara kadar byk bir ura vermitir.'atta flmde hi% ya-ay k kullanmay- sadece mum nda %ekimler ya-mtr.1lbette Kubrickmzik b/lmnde ayr bir /nem vermitir. 2endisi klasik mzikhayran "larak bu flmde klasik mzie yer vermitir. 3"u ustadn muhteemeserlerini bir araya getirerek bize bir /len yaatmtr.

    0zik b/lmn bandaLeonard Rosenmanbulunmakta. 4"senman ve 2ubrickbyk bir i birlii i%inde mzikleri se%mitir. 'atta #e"nard 4"senman " yl5scar(da 1n 6yi 7ilm 0zii /dln almtr.

    7ilmin tema mziiGeorg Friedric !aendel(in Sarabandeeseridir. 8iri vebitite "lmak zere flmin %"u yerinde %almaktadr. !aka bir s/zle flmin ruhunutayan -ar%adr. zellikle flmde birka% versiy"nu mevcut. !enim tylerimi dikendiken eden enfs bir eser. !urda -aylatm versiy"n ise fnalinde %alan ksmdr.

    9!u dier versiy"nlarn bir ksmnda i%ine almakta.:

    6kinci -ar%amzSean "#Riada(dan $omen "% &reland. ;dnda anlalacazere 6rlanda ezgilerini %"k iyi sentez edi- dinleyecilere sunuy"r. 4edm"nd !arryak semalarnda gezdiinde sk sk bu ezgiyi duyuy"ruz. !u -ar%annda flmdebirka% versiy"nu var. 1n genelini -aylay"rum

    !ir s"nra ki -ar%amz fnalde %alanFran' Scubert(in (iano )rio &n * Flat+ ",-.//adl eseri. 'er eyin ir"nik bir tabl"ya d/nt srada bu tabl"yu %"k iyi

    iade ediy"r.

    0o'art, Fredrick te Great,1ntonio 2ivaldi, Giovanni (aisiellogibiustadlardanda -ar%alar var. 2lasik mzik severler i%in keyi

  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    8/10

    /ilmde !k kullanmnn o byl atmos%eri, beni bu i!in srrn ara!trmaya itin)ebu yaz da kendi kendine km! olduP /ilmQ ma)era) bir adamn varlkl birkadnla evlilii ile geli!en haz ve a)lar yuma, ayn zamanda bir insanlk ele!tirisizerineP Bl sonatlare!liinde grsel bir !lenP

    -u.ri%k ile 3oto!ra5, Resim ve Sinema Yol%ulu!u

    "abasnn ya! gnnde hediye ettii %otora% makinesi+ile kaydetme edimineerken ya!larda ba!ladn ve olgunluk dnemlerinde zellikle Bainsborough,Fogarth, :eynolds, =hardin, 3atteau, JoCany, 'tubbs, =hodoHie)ki gibiressamlarn al!malarn izlediini ve onlardan etkilendiini okuyoruz.

    5m bu ressamlar tek tek in)elemek yerine, (ubri)k-i en ok etkileyenressamlardan biri olan +0.yy ressam 3illiam Fogarth-n al!malarna dikkatekmek istiyorum. Fogarth-n resimlerine bakn)a, neredeyse tm al!malarnda7az ! ve etkilerini8 kullanmay sevdii anla!lyorQ az ama kaybolmayan bir !kbu, resimlerinde neredeyse karanlk bir blge yokQ onun resimlerinde tm tablo

    boyun)a $dams-n 2 zone aralnnd!na kamyoruzP4esela, Fogarth-n !u iki tablosuna bakalmQ

    +0M62(umar Evinden "ir Brnt,Fogarth 3

    +06M2(ontun Rlm, Fogarth3

    http://www.youtube.com/watch?v=91EJwsIVOqUhttp://www.visual-memory.co.uk/amk/doc/0082.htmlhttp://maximiliangenealogy.co.uk/hogarth/hogarthgallery.htmlhttp://www.anseladams.com/http://omotayodaramolayr3.files.wordpress.com/2012/05/ansel_adams_zones_system.jpghttp://www.youtube.com/watch?v=91EJwsIVOqUhttp://www.visual-memory.co.uk/amk/doc/0082.htmlhttp://maximiliangenealogy.co.uk/hogarth/hogarthgallery.htmlhttp://www.anseladams.com/http://omotayodaramolayr3.files.wordpress.com/2012/05/ansel_adams_zones_system.jpg
  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    9/10

    4erkezden, arka plana doru etkisini kaybeden !k, tm tablo boyun)a ayrntlaryok ede)ek kadar kararmyor, ok zel bir anlay! bu, izlemek heye)an veri)iPresimlere ili!kin hik;yeler aklmdan pe!i sra geiyor, duramyorumP "ir resim,yani kaba)a 7eni boyu belirli bir yzey8 nasl oluyor da beni orada tutmayba!arabiliyorS /otora% da bunu yapabilir miS

    -u.ri%k ve Barry Lyndon

    (ubri)k, kaydede)ei bu flmde akln Fogarth-n resimlerindeki gibi bir !kortamn salamaya takn)a, bir mum !nda bile tm alan gsterebile)ek biretkinlie sahip olan @asa-nn uydu kaytlar iin zel olarak imal ettirdii Jeissmarka T1mm %1,0 tipi bir obekti% kullanm!.

    $rka plandaki kahramanlara hep sayg duymu!umdur bu sebeple bu yazmda,7:i)hard Uetter8 ismini de anmak istiyorum, bir optik uzman olan Uetter, flminkaydnda obekti*erin modifkasyonundave olas sorunlarn bertara% edilmesindeteknik destek salam! bir uzman, gerek bir dost, rahat uyusun.

    Bir 4o)art$ 5oto!ra5 kaydetmek

    'on olarak, "arry #yndon flminden, dolays ile Fogarth-dan etkilenerek,kaydettiim %otora*ardan birini payla!mak istiyorumQ

    1,0 % deeri veren bir @$'$ obektif edinmek zor ama ama gn)el imk;nlarla dabu tip %otora*ar kaydetmeye yakla!abiliyoruz, bunun iin n)elikle Ldevam iinN

    VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVV

    W'tanley (ubri)k, +K X +KKK arasnda ya!am!, $"D-li flm ynetmeni,5om=ruise ile @i)ole (idman-n oynadklar 7Bz 5amamen (apal Eyes 3ise 'hut8

    http://www.youtube.com/watch?v=FmSDnPvslnAhttp://www.visual-memory.co.uk/sk/ac/len/page1.htmhttp://wp.me/P2p0Lq-BAhttp://www.visual-memory.co.uk/amkhttp://www.youtube.com/watch?v=FmSDnPvslnAhttp://www.visual-memory.co.uk/sk/ac/len/page1.htmhttp://wp.me/P2p0Lq-BAhttp://www.visual-memory.co.uk/amk
  • 7/26/2019 Barry Lyndon1

    10/10

    flmini bitirdikten birka gn sonra 0+ ya!nda ebedi yol)uluuna ba!layan

    (ubri)k, toplam +M flm yapt.

    (ubri)k-in bu %otora%na ne zaman baksam, onun bir sonraki gn kaydede)eisahneyi tasarlarken, sabaha kadar uyumadn d!nrm, onun aklndakileriortaya koyma inad bana g verirP gzlerine baknQ ne kadar kararl, ne kadarumut dolu ama ne kadar da yorgunP