Background Paper for TFF Event 6 Nov 2012 Full Report Final 11

8/20/2019 Background Paper for TFF Event 6 Nov 2012 Full Report Final 11

1/29

Background paper สหรบงนสมมน“พลกเสนทงพฒน... สถปนควมม งค งใหม ใหประเทศ”

วนท 6 พ จกยน 2555

เสนทางส ความมั งคั ง

Engage * Analyze * Inform

ดร. เศรษฐพฒ สทธวทนฤพฒ ศรกญญ ตนสกล


2/29

| 2

Background Paper | เสนทงส ควมม งค ง

“เม อวนท 31 กรกฎาคมท ผานมา ทงสถบนอนคตไทยศกษไดจดงน

สมมนเร อง “อนาคตไทย .... เราเลอกได” โดยมวตถประสงคเพ อกาหนดวาระ (Agenda) ของการพฒนาประเทศไทย โดยหน งในส วาระ

ท ไดถกกล นกรองออกมาจากงานสมมนาในคร งน นกคอเร อง กร

ยกระดบมลคผลตภณฑ (moving up the value chain)

สาหรบงานสมมนาในหวขอ “พลกเสนทางพฒนา …สถาปนาความ ม งค งใหม ใหประเทศ” ท จดข นในวนน มวตถประสงคเพ อตอยอดในเร อง

ของการยกระดบมลคาผลตภณฑ (moving up the value chain) วา

เราควรจะทาอยางไรเพ อใหประเทศไทยสามารถบรรลวตถประสงค ในเร อง

ดงกลาว อยางไรกด การแก ไขปัญหาอาจจะตองทาภายใตมตท

หลากหลาย ภายใตความรวมมอในการผลกดนจากหลายภาคสวน และ

จากหลากหลายสาขา ไมวาจะเปนภาครฐ ภาควชาการ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชน และน เปนท มาของการจดงานสมมนาในวนน


3/29

| 3


Moving up the value chain:

โจทยสาคัญของการไปส ความมั งคั

ง

กรไปส “ควมม งค ง” ไม ใชเร องงย

การเปนประเทศท มรายไดปานกลาง (middle income countries) น นไมยาก แตการจะยกระดบเปนประเทศท มรายไดสง (high income countries) น นไมงาย ในป 1960 มประเทศท ถกจดอนดบวามรายไดปานกลางท งส น

101 ประเทศ โดยหลงจากน นจนถงป 2010 ประเทศท สามารถกาวขามและยกระดบตนเองเปนประเทศท มรายได

สงมเพยง 13 ประเทศเทาน น ประเทศไทยไดกลายมาเปนประเทศท มรายไดปานกลางต งแตป 1976 ตามหลง

ประเทศมาเลเซยท เร มมรายไดอย ในระดบปานกลางเร มต งแตป 1969 ในขณะท ประเทศในเอเชยอยางสงคโปร

ฮองกง และไตหวน ไดกลายเปนประเทศท มรายไดสงต งแตป 1987 สวนเกาหล ใต เร มต งแตป 1995 (รปท 1)

รปท 1 – แสดงระดบรายไดของประเทศตางๆ


4/29

| 4


เรตอง move up the value chain เพ อไปส ควมม งค ง เราตองยกระดบมลคาผลตภณฑ (Moving up the value chain) เพ อกาวไปส ความม งค ง หวใจหลกกคอเราตองม

การสรางนวตกรรม ไมวาจะเปนนวตกรรมท เปนผลตภณฑ หรอนวตกรรมดานการกระบวนการผลต เพ อ “หน” จากการแขงขนกบประเทศท มคาแรงต ากวา ตวอยางท ดคอ ฮนได บรษทจากเกาหลท เร มเปดตลาดรถยนต ในสหรฐอเมรกา

เม อป 1985 ดวยรถยนตเลกเพยงร นเดยว คอ ฮนได เอกเซล (Hyundai Excel) ในราคา 4,995 เหรยญดอลลารสหรฐ

ซ งราคาน ยงไมถงคร งของราคาโตโยตา โคโรลลา ท วางตลาดในเวลาเดยวกนดวยซ าไป แตภายในเวลาไมถง 30 ป

ฮนไดสามารถพฒนาผลตภณฑของตนเองอยาง ฮนได แอกเซนท (Accent) ใหมราคาตางจากโตโยตา โคโรลลาเพยง

11% และยงสามารถขยายตลาดรถยนตของตวเองข นไปยงตลาดรถยนตขนาดใหญ จนถงตลาดรถยนตระดบพรเม ยม

อยางฮนไดเจเนสส (Hyundai Genesis) ซ งมราคาสงกวารถยนต ในตลาดพรเม ยมเหมอนกนของโตโยตาอยาง

แอฟวาลอน (Avalon) (รปท 2)

รปท 2 - แสดงการเปรยบเทยบราคาของรถยนตร นตางๆ ของฮนได และโตโยตา


5/29

| 5


ประเทศไทยยงมปัญหอย มกในกร move up value chain

ในชวงหลายปท ผานมา ราคาสนคาท ไทยผลตและสงออกเพ มข นไมมากนก โดยเฉพาะราคาของสนคาสงออกหลกของ

ประเทศ อาทเชนเคร องคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ แผงวงจรไฟฟา รวมไปถงรถยนตและสวนประกอบ

รถยนต ซ งลวนแลวแตเปนสนคาประเภทมลคาสงออกสง แตราคากลบเพ มข นเฉล ยปละไมถง 3% ในชวงสบปท ผานมา(รปท 3)

รปท 3

เม อพจารณาเปนรายสนคา โดยดดชนราคาสงออกสนคาประเภทหนวยความจาของคอมพวเตอร (Computer data

storage) พบวาราคาสงออกของประเทศเกาหล ใตเพ มสงข นถง 4 เทา ในขณะท ราคาสงออกของประเทศไทยเพ มข น

เพยง 1.5 เทาเทาน นในชวง 7 ปท ผานมา (รปท 4)

รปท 4 - ดชนราคาสนคาประเภทหนวยความจาคอมพวเตอร


6/29

| 6


เร องของกร move up value chain ไม ใช “เร องไกลตว”

เร องการเพ มมลคาผลผลต ไม ไดสาคญเฉพาะกบผลตภณฑท ใชเทคโนโลยแบบซบซอนเสมอไป แตเปนส งจาเปน

สาหรบการพฒนาสนคาแทบทกชนด และมผลตอชวตความเปนอย ของประชาชนในวงกวาง ตวอยางเชน สนคา

เกษตรประเภทก งสดขนาดเลกท มราคาอย ท 55 บาทตอก โลกรม ซ งถานามาแปรรปเปนก งแหงจะสามารถขายได ใน

ราคาก โลกรมละ 240 บาท สรางมลคาเพ มข นถง 4 เทา ในขณะเดยวกน ก งแชบวยสดราคา 170 บาทตอก โลกรม

หากนาไปตมแลวสงออกจะมราคาเพ มข นเปน 300 บาทตอก โลกรม แตถาหากนาไปแปรรปเปนเก ยวก ง จะมราคาตอ

ก โลกรมสงถง 1,121 บาท สรางมลคาเพ มข นกวา 6 เทา ท งน อตสาหกรรมก ง จดเปนอตสาหกรรมท ม

อตสาหกรรมท เก ยวเน องมากมายท งแบบตนน าและปลายน า มผ ประกอบการรวมกนท งส น 17,060 ราย โดยมการ

จางงานรวมกนท งสายการผลตท งส นประมาณ 700,000 คน (รปท 5)

รปท 5 – แสดงใหเหนถงอตสาหกรรมก ง และการแปรรปก งเพ อเพ มมลคา


7/29

| 7


แลวประเทศอ นทาอยางไรเพ อ Move up value chain

กร move up the value chain คอ กร “กว” ไปทกจกรรมอ นในกระบวนกรผลตท มมลคเพ ม (value added) สง

การเพ มมลคาผลตภณฑ คอการปรบเปล ยนตาแหนงในสายการผลตไปทากจกรรมอ น ๆ ท ใหมลคาเพ มสงกวา ท งน ในกระบวนการผลตตลอด Value chain การผลต (manufacture) และการประกอบสนคา (assembly) จะใหมลคาเพ มท ต าท สด แตหากตองการเพ มมลคาผลผลตอาจจะทาได โดยการกาวยอนกลบไปเร มท กระบวนการพฒนาสนคาผานการออกแบบ (design) การวจยและพฒนา (R&D) และการสรางนวตกรรมใหมๆ (Innovation) หรออาจจะกาวไปขางหนาโดยพฒนาสนคาผานการตลาด (marketing) โลจสตกส (logistics) การสรางแบรนด (brand) (รปท 6)

รปท 6 – แสดงใหเหนถง Value Chain ท งกระบวนการ


8/29

| 8


ลองดตวอยางของ iPhone ซ งเปนสนคาท ใชเทคโนโลยช นสง มการสรางแบรนด และทาการตลาดอยางเขมขน ซ ง

แนนอนวา Apple ไดรบสวนแบงของมลคาในสดสวนท สงมากเม อเทยบกบบรษทผ ผลตช นสวนหรอบรษทท ประกอบ

สนคา เปนท ทราบกนดอย แลววา iPhone น นประกอบข นในประเทศจน และมช นสวนหลายช นท ผลตในประเทศจน

แตจากรปท 7 จะพบวาสวนแบงท ประเทศจนไดรบน นเปนเพยงคาจางแรงงาน ซ งคดเปนสดสวนเพยง 1.8% ในขณะท

Apple ซ งทาหนาท ออกแบบ วจยและพฒนาผลตภณฑ ไดรบสวนแบงมากถง 58.5% นอกน นเปนสวนแบงสาหรบ

บรษทของประเทศอ น ๆ ท รบผลตช นสวน เชน เกาหล ใต ญ ป น อย และบรษทจากประเทศไตหวน อยางบรษท

Foxconn ซ งทาหนาท ประกอบช นสวน (รปท 7)

รปท 7 – แสดงถงสดสวนมลคาในการผลตและจาหนาย iPhone


9/29

| 9


ใมมประเทศใดท จะไปส ควมม งค ง และ move up value chain ได โดยไมมกรเพ ม R&D และนวตกรรม

ไมมประเทศไหนท จะไปส ความม งค งและพฒนาการยกระดบผลตภณฑของตวเองได โดยไม ใหน าหนกและความสาคญ

กบการวจยและพฒนาและการสรางนวตกรรม จะเหนไดชดวาประเทศอยางเกาหลและไตหวนใหความสาคญกบการ

วจยและพฒนาอยางจรงจง โดยการจดสรรงบประมาณคาใชจายในดานน ท สงข นตามระดบรายได

ในระหวางป 2000 ถงป 2008 ประเทศเกาหล ใตไดเพ มสดสวนคาใชจายเพ อการวจยและพฒนาจาก 2.3% ของ GDP

เปน 3.36% ของ GDP ไตหวนเพ มจาก 1.94% เปน 2.77% ในขณะท ประเทศจนเพ มจาก 0.9% ของ GDP เปน1.47% แตสาหรบประเทศไทย สดสวนของคาใชจายในเร องน กลบลดลงจาก 0.25% ในป 2000 เปน 0.21% ใน

ป 2007 หากเปรยบเทยบกบประเทศจนซ งมระดบรายไดตอหวใกลเคยงกบประเทศไทย จะพบวาจนมสดสวนการใช

จายดานการวจยและพฒนาท สงกวาไทยถง 7 เทา สาหรบประเทศเพ อนบานของเราอยางมาเลเซย กมสดสวน

คาใชจายดานการวจยและพฒนาท สงกวาไทยถง 3 เทา (รปท 8)

รปท 8


10/29

| 1


กรสรงแบรนดเปนอกวธท จะ move up value chain

การสรางแบรนดของตวเอง กเปนอกหน งวธท จะยกระดบมลคาผลตภณฑ จะเหนไดวาจนไดรบสวนแบงของมลคาเพ มจากการผลตโนตบ ค เลโนโว (Lenovo) คดเปนสดสวนมากกวา 20% ในขณะท จนจะไดสวนแบง

มลคาเพ มของสนคาเพยง 1.8% จากการผลต iPhone 4 หน งเคร อง น เปนเหตผลหลกท จนพยายามจะสรางแบรนด

ของตนเอง ในปัจจบน (ป 2012) แบรนดสนคาจากประเทศจนซ งตดอนดบ Top 100 สนคาแบรนดระดบโลกม

มากถง 12 แบรนด จากเดมท เคยมเพยง 2 แบรนด ในป 2006 (รปท 9)

รปท 9


11/29

| 11


Box : เสนทงกรพฒนของประเทศในเอเชยตะวนออก

ในชวงหลงสงครามโลกคร งท 2 แนวทางการพฒนาเศรษฐกจของญ ป นจะเนนการสงออก การปกปองตลาด

ภายในประเทศ และไมพ งพาทนจากตางชาต ทาใหอตสาหกรรมญ ป นเนนการรวมตวของบรรษทขนาดใหญในแนวด งเพ อผลตสนคาอตสาหกรรมท ทดแทนการนาเขา การมเครอบรษทขนาดใหญ หรอท เรยกวา “ระบบKeiretsu” ไดสรางความไดเปรยบใหกบญ ป นใหสามารถแขงขนได ในตลาดโลก ไมวาจะอย ในรปแบบของ Keiretsuแนวราบ ซ งไดแกเครอบรษทท ผลตสนคาอตสาหกรรมหลกแทบทกประเภท เชน เหลก รถยนต เคร องจกร รวมถงบรการทางการเงน (เชน Mitsubishi, Mitsui เปนตน) หรอรปแบบของ Keiretsu แนวด ง ซ งบรษทในเครอไม ไดรวมทนกน แตบรษทผ ผลต บรษทซพพลายเออร และบรษท sub-contractor มความสมพนธท เขมแขงรวมกน

เดนตามโมเดลการพฒนาอตสาหกรรมแบบญ ป นอยางชดเจน คอ เนนการสงออก แตในขณะเดยวกนกมการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ ในยคแรกของการพฒนาอตสาหกรรม (1961-1973) เกาหล ใตเร มตนดวยการสงออกสนคาอตสาหกรรมเบาอยางส งทอ รองเทา และอาหาร จากน นในชวงป 1973-1979 จงไดเร มเบนเขมไปพฒนาอตสาหกรรมหนกอยางปโตรเคม เหลก และอ ตอเรอ เพ อทดแทนการนาเขา โดยมรฐบาลเปนแกนกลางในการช นาแนวทางและควบคมการพฒนาอตสาหกรรมอยางใกลชด ในชวงน เองท เกดการสรางบรรษทขนาดใหญท มการรวมตวในแนวด ง ซ งหากญ ป นม Keiretsu เกาหล ใตกจะม Chaebol ซ งเปนเครอบรษทขนาดใหญท ผลตสนคาอตสาหกรรมแทบทกชนด ซมซง กเปนหน งใน Chaebol ท ไมไดผลตเฉพาะเพยงโทรศพท หรอ Smart phonesแตยงมอตสาหกรรมตอเรอ เซมคอนดกเตอร สถาบนการเงน กอสราง เคมภณฑ ฯลฯ ส งท แตกตางจากระบบ

Keiretsu ของญ ป น คอ เกาหล ใตตองพ งพาซพพลายเออรจากญ ป นเปนหลก

มแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรมท แตกตางและตรงกนขามไปจากโมเดลของญ ป นและเกาหล ใต ไตหวนเปนประเทศท ไม ไดมบรษทขนาดใหญซ งเปนท ร จกในระดบโลก (ยกเวน ACER) แตมภาคธรกจ SME ท เขมแขง ไตหวนเปนฐานการผลตขนาดใหญท รบจางผลตสนคา (Original Equipment Manufacturing) ใหกบบรษทอ นแตต งแตทศวรรษท 1990 เปนตนมา ไตหวนเร มยายเงนทนและเทคโนโลย ไปท จนเพ อสรางฐานการผลตแหงใหมซ งมตนทนแรงงานท ถกกวา แตยงคงสงสนคาใหกบค คาเดมจากประเทศตะวนตก (ดรายละเอยดเพ มเตมจาก Box:Moving up the value chain

:

บทเรยนจากไตหวนส ประเทศไทย)

เปนประเทศท ม โมเดลการพฒนาท คอนขางแตกตางจากทกประเทศ แตมบางสวนท คลายคลงกบโมเดลของไตหวนจนไมไดมบรรษทขนาดใหญ ไมมแบรนดสนคาท เปนท ร จกท วโลกมากนก (ยกเวน Lenovo และ Haier) และเนนการเปดรบ FDI จากภายนอกเปนตวขบเคล อนเศรษฐกจหลก ถงแมวาจนจะมขอไดเปรยบจากความสามารถในการผลตสนคาราคาถก แตสวนแบงมลคาเพ มท ไดน นนอยมาก (ดรปท 9) ซ งจนเองกดเหมอนจะรบร ถงปัญหาน ท งน จนใหความสาคญกบเร องของการศกษา โดยเฉพาะอยางย งดานวทยาศาสตร (ดงรายละเอยดท ปรากฏอย ในแผนพฒนาฉบบท 12) และไดมการพฒนาคณภาพการศกษาจนทาใหจนม 42 มหาวทยาลยท ตดอนดบ 1 ใน 500

มหาวทยาลยท ดท สดของโลกในป 2012 เพ มข นจาก 16 มหาวทยาลยในป 2004 ในรายงานของ World Bank ไดประมาณการไววา ใน ป 2030 จนจะมจานวนแรงงานท จบมหาวทยาลยเพ มข นเปน 200 ลานคน ซ งมากกวาจานวนแรงงานของประเทศสหรฐอเมรกาท งประเทศ

ญ ป น

เกหล ใต

ไตหวน

จน


12/29

| 12


แลวประเทศท มระดับรายไดปานกลางอยางจน มาเลเซย และไทย มแผนท จะไปส ความมั งคั งอยางไร

...แลวประเทศอ น ๆ ในเอเชยท มระดบรายไดปานกลาง อยาง จน และมาเลเซย ไทย มการวางแผนท จะนาไปส ความม งค ง

อยางไร เราลองมาด และเปรยบเทยบแผนพฒนาประเทศของแตละประเทศด

เรเร มดวยวสยทศน จากการศกษาแผนพฒนาเศรษฐกจ ของประเทศจน และมาเลเซย เปรยบเทยบกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาตฉบบท 11 ของไทย พบวา วสยทศน ในระยะยาวของประเทศจนและมาเลเซย มความชดเจน และมจดเนนท เดนชดมากวา วาจะใหลาดบความสาคญกบเร องใด ในขณะท วสยทศน ในแผนฯ ของไทยยาวประมาณ 1 ยอหนา 1

(รปท 10)

รปท 10 – แสดงถงวสยทศนของประเทศจน มาเลเซย และไทย

แลวแตละแผนพดถงอะไรมกท สด 1

วสยทศนระยะยาวป 2570 ของไทย “คนไทยภาคภม ใจในความเปนไทย มมตรไมตรจตบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดม นในวฒนธรรมประชาธบไตย และหลกธรรมาภบาล การบรการสาธารณะข นพ นฐานท ท วถง มคณภาพสงคม มความปลอดภยและม นคง อย ในสภาวะแวดลอมท ด เก อกลและเอ ออาทรซ งกนและกน ระบบการผลตเปนมตรกบส งแวดลอม มความม นคงดานอาหารและพลงงาน อย บนฐานทางเศรษฐกจท พ งตนเองและแขงขนได ในเวท โลก สามารถอย ในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกด ศร”


13/29

| 13


จรงอย ท วธการเขยนแผนฯ อาจไม ไดเปนการวดวาใครจะพฒนาประเทศไดดกวา แตมนอย ท วาใครเขยนเกงกวากน

แตถาตองการท จะสะทอนความแตกตางของแตละแผนฯ เราสามารถพจารณาจากคาศพทท ใช หากดจากรปท 11-13

ซ งเปนรปท แสดงใหเหนวาคาศพทคาใดบางท ปรากฏอย ในแผนพฒนาของแตละประเทศ ซ งไดแกจน มาเลเซย และ

ไทย โดยคาศพทท มตวอกษรขนาดใหญแสดงวามการใชบอยคร งกวาคาศพทอ น ท งน ผลลพธท ออกมาจะพบวาการ

เลอกใชคาศพท ในแผนฯ ของท ง 3 ประเทศไมแตกตางกนมากนก

สาหรบแผนฯ ของจน คาท ใหญท สดคอคาวา Development สวนคาอ นๆ ท เนนไดแกคาวา improve, public,

system, strengthen เปนตน สวนแผนฯ ของมาเลเซย จะมความตางออกไปตรงท คาศพทท ปรากฏข นเดนชด คอคา

วา Economic, Growth, Investment, Private, Government เปนตน แสดงใหเหนถงจดเนนของการดาเนน

นโยบายของมาเลเซยท จะเนนไปท การขบเคล อนโดยภาคเอกชนเปนหลก

รปท 11 : China: 12th 5 year plan (2011-2015)

รปท 12 Malaysia’s Economic Transformation Program (ETP)

สาหรบแผนฯ ของไทย คาศพทท มขนาดใหญ ไดแกคาวา Development, Economic, Social, Society, Resources

ในขณะท เราแทบจะมองไมเหนคาวา Innovation เลย


14/29

| 14


รปท 13 Thailand : 11th plan (2012-2016)


15/29

| 15


ขอแตกตงอกอยงกคอ ควมชดเจนในแงของกรเอแผนไปปฏบต

ความแตกตางท สาคญอกอยางคอ ควมชดเจนและเนนไปท กรนแผนไปปฏบต ในสวนของกลยทธ ในการพฒนาอาจจะไม ไดมความแตกตางกนมากนก ท งน แผนฯ ของมาเลเซยและจนจะมการระบเร องของภาคเศรษฐกจท

ประเทศใหความสาคญอยางชดเจน มการวางแผนโครงการท จะมารองรบอยางเปนระบบ รวมท งกาหนดใหม

เปาหมายหลกของการพฒนาน น นอกจากน ยงมการวางแผนท พรอมใหเกดการปฏบต ไดจรง รวมท งมตวช วดท

สอดคลอง สวนแผนฯ ของจนก ใหความสาคญกบการศกษาดานวทยาศาสตรเปนเปาหมายหลก และมการกาหนด

ตวช วดท ชดเจน ในขณะท แผนฯ ของไทยไมมการระบชดเจนถงภาคเศรษฐกจหลกท จะใหความสาคญเปนพเศษ

ไม ไดมการพดถงโครงการตาง ๆ ท จะมารองรบ ในสวนของเปาหมายกมการกลาวถงตวช วดหลายตว แต ไม ไดระบ

ตวเลขเปาหมายแตอยางใด (รปท 14-17)

รปท 14 กลยทธของแตละประเทศไมแตกตางกันมาก …


16/29

| 16


รปท 15 – แตท ตางคอการเนนใหนาแผนไปปฏบต ได

รปท 16


17/29

| 17


รปท 17

ถลองด ใหละเอยด จกกรเทยบตวอยง จะย งเหนควมแตกตงไดชดในแงของ

กร implementation

ขอตวอยางเร องแผนพฒนาภาคการเกษตร ซ งเปนดานท ประเทศไทยควรจะสงเสรมใหเกดการยกระดบมลคาผลตภณฑ ซ งในแผนฯ ของไทย มการระบ 5 เปาหมาย 8 ตวช วด และ 7 แนวทางในการพฒนา แตเราพบวาส งยงขาดไปคอ

“ เทาไหร” - แผนฯ ระบเปาหมาย ระบตวช วด แต ไม ไดระบตวเลขเปาหมายท ตองการไปถง

“ อยางไร ” - แผนฯ ใหแนวทางในการพฒนา วาเราควรจะทาอะไร แต ไม ไดระบวาจะตองทา “อยางไร”

“ ใคร ” - แผนฯ ขาดความชดเจนในเร องสายความรบผดชอบ (Accountability) (รปท 18)


18/29

| 18


รปท 18 แสดงตวอยางแผนพฒนาดานเกษตรกรรมของไทย

ในขณะท แผนการพฒนาภาคการเกษตรของมาเลเซยมการระบ 4 เร องหลก หน งในน น คอ เร องการทาตลาดสนคา

พรเม ยม โดยมการต งเปาหมายอยางชดเจน เชน มการระบ ไววา ตองสามารถสรางรายไดเพ มข น 2.89 หม นลานรงกต

และสรางงานให ได 74,600 ตาแหนงภายในป 2020 ม โครงการท จะมารองรบซ งมการระบตวช วด และตวเลข

เปาหมาย ตวอยางเชน โครงการพฒนาผลตภณฑจากสมนไพรท เนนการลงทนดานการวจยและพฒนาในสมนไพร 5

ประเภท เพ อพฒนาเปนผลตภณฑยา และอาหารเสรมจากสมนไพรเพ อวางขายในตลาดโลก ท งน ผ รบผดชอบ โครงการคอ รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและอตสาหกรรมการเกษตรของประเทศมาเลเซย (รปท 19)

รปท 19 แสดงตวอยางแผนพฒนาดานเกษตรกรรมของมาเลเซย


19/29

| 19


อกอยงท มเลเซยทไดด คอกรวเคระหจดออนของผลตภณฑผน valuechain เพ อปดชองวงท มอย

อกหน งตวอยางท แผนฯของมาเลเซยทาออกมาไดด คอเร องการวเคราะหจดออนของผลตภณฑผาน Value Chain โดย

มการกาหนดแผนงานเพ อแก ไขจดออน และปดชองวาง (gap) ท เกดข น (รปท 20)

รปท 20


20/29

| 2


แลวประเทศไทยควรทาอะไร

ภคเอกชน ภคร ฐ และภควชกรตองทงนรวมกนอยงใกลชดและบรณกร

ประสบการณจากตางประเทศช ใหเหนชดวา ปัจจยท จะนาไปส ผลสาเรจในการสรางนวตกรรมและเพ มมลคาผลตภณฑ

คอความเช อมโยงกนระหวางแตละภาคสวนอยางเขมแขง โดยแตละภาคตองเลนบทบาทในการสงเสรมซ งกนและกน

ตวอยางท ด ในประเทศไตหวน คอ การท รฐบาลไดจดต งสถาบนวจยเทคโนโลยอตสาหกรรมเพ อวจยและพฒนา

เทคโนโลยข นพ นฐานใหเอกชนไดนาไปใช ซ งเกดประโยชนมากกบธรกจ โดยเฉพาะ SME ซ งไมสามารถจะทาการวจย

พฒนาไดดวยตนเอง (ด Box Moving up the value chain: บทเรยนจากไตหวนส ประเทศไทย)


21/29

| 21


Box : Moving up the value chain บทเรยนจกไตหวนส ประเทศไทย

ไตหวนมลกษณะหลายอยางท คลายคลงกบประเทศไทย เชน โครงสรางอตสาหกรรมของไตหวนเตมไปดวยบรษทของกล ม

เครอญาต กจการครอบครว และ SME โดยบรษทเหลาน ผลตสนคาและบรการข นกลางใหกบธรกจอ นๆ ในทางตรงกนขาม เกาหล ใตและญ ป นท มกจะมเครอบรษทขนาดใหญท มการรวมตวตามแนวด งและแนวนอน อยาง “แชโบล” (Chaebol) และ “เคเรทส” (Keiretsu)

ส งไตหวนไมเหมอนกบประเทศไทย คอ SME ของไตหวนน นมการใชเทคโนโลยช นสงและมความสามารถในการแขงขนในระดบโลก ในงานศกษาเก ยวกบนโยบายดานนวตกรรมของไตหวนไดมผ ต งขอสงเกตไววา “ความทาทายสาคญท ผ วางแผนเศรษฐกจไตหวนตองเผชญคอ จะทาอยางไรท จะยกระดบเศรษฐกจท มความร ความชานาญต า มสถาบนวจยไมเพยงพอ และยงขาดแคลนนกวทยาศาสตรและวศวกร ใหกาวไปส เศรษฐกจท อย บนพ นฐานของเทคโนโลยช นสง” จากขอความขางตน ถา

เราแทนท คาวา “ ไตหวน” ดวยคาวา “ ไทย” เรากจะพบวาส งท ไตหวนตองเผชญน น เปนส งท ประเทศไทยตองเผชญเชนกนดงน นวธท ไตหวนใช ในการยกระดบมลคาผลตภณฑจงเปนตวอยางและบทเรยนท นาสนใจสาหรบประเทศไทย ตวอยางเชน

ร ฐมบทบทในเชงรกเพ อสรงปัจจยพ นฐน: ทรพยกรมนษย และเทคโนโลยพ นฐน : การปรบปรงคณภาพการศกษา โดยเฉพาะอยางย งดานวทยาศาสตรและวศวกรรม เปนนโยบายท ไดรบความสาคญในระดบ ชาตมาต งแตชวงป 1960’sแตเน องจากบรษทในไตหวนสวนใหญเปนบรษทขนาดเลกและไมคอยมนกวจยมากเทาใดนก ไตหวนจงไดจดต งIndustrial Technology Research Institute (ITRI) ในป 1973 เพ อทาหนาท พฒนาเทคโนโลยท สามารถประยกต ใช ได ใน

หลายอตสาหกรรม และถายทอดเทคโนโลยเหลาน ใหกบเอกชนรายใดกตามท ตองการนาไปใช ITRI เปนกลไกสาคญท ทาให ไตหวนกลายเปนผ นาตลาดเซมคอนดกเตอรของโลก แลบ (Lab) ดานอเลกทรอนกสของ ITRI ถอเปนตนกาเนดของบรษทผ ผลตเซมคอนดกเตอรรายแรกของไตหวน ซ งไดแกบรษท United Microelectronics Corporation (UMC)ปัจจบน UMC ม โรงงานและสานกงานอย 10 แหงท วประเทศไตหวนเพ อทาการผลตแผงวงจรไฟฟา มพนกงานมากกวา10,500 คน และมมลคาบรษทเกอบ 5 พนลานเหรยญสหรฐ

ควมเช อมโยงท กอใหเกดกรผลตเชงพณชยท มประสทธภพ : ความเช อมโยงระหวางหนวยงานวจยของรฐบาลและ

อตสาหกรรมของไตหวนมความเขมแขงผานสถาบนอยาง ITRI รวมไปถงโครงการวจยรวมกนระหวางรฐบาลและเอกชน

อยางไรกตาม ความสมพนธระหวางอตสาหกรรมและมหาวทยาลยน นยงออนแอ

กรถยทอดควมร ควมชนญจก FDI ไตหวนน นแตกตางจากเกาหล ใตและญ ป นตรงท FDI จะมบทบาทสาคญในการชวยพฒนาอตสาหกรรมตนน าดวยอปกรณและเทคโนโลย (เปนรปแบบเชนเดยวกบประเทศไทย) นอกจากน ชาว ไตหวนในตางประเทศกมบทบาทสาคญท ไมเปนทางการในการชวยพฒนาอตสาหกรรมเชนกน

กรสรง hub และคลสเตอร นอกจากความสาเรจในการพฒนาอตสาหกรรมเซมคอนดกเตอร ไตหวนยงประสบความสาเรจในผลตภณฑท เก ยวกบคอมพวเตอร เชน motherboard, โนตบค เปนตน ท งน ภาคธรกจดาน IT ม

จดเร มตนมาจากอทยานวทยาศาสตร Hsinchu

ซ งกอต งข นเม อป 1980


22/29

| 22


แตสาหรบประเทศไทยการสนบสนนจากภาครฐน นยงไมมาก เหนไดจากการจดสรรงบประมาณเพ อการวจยและพฒนา

มากข น ในปงบประมาณ 2556 รฐจดสรรงบประมาณใหกบยทธศาสตรการพฒนา วทยาศาสตร เทคโนโลย การวจย

และนวตกรรม เพยง 0.8% ของงบประมาณรวม ในขณะท กระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย ไดงบประมาณ 8,962

ลานบาท โครงการรถคนแรกกลบไดงบประมาณถง 24,720 ลานบาทในปงบประมาณ 2557 ซ งโดยรวมแลวโครงการน จะไดรบการจดสรรงบประมาณเปนเงน 32,095 ลานบาทเม อรวมงบป 2555-57 แทนท รฐจะนาเงนไปอดหนนการวจย

และพฒนาในสายการผลตรถยนต กลบนาเงนไปอดหนนใหมการบร โภครถยนตเพ มข นแทน

“เรตองเช อม links ระหวงร ฐ วชกร และเอกชนท ยงขดหยไป ควมเช อมโยงและ

ควมรวมมอระหวงภคยงขดอย ในหลยสวน โดยเฉพะอยงย งในภคเศรษฐกจท

เรมศกยภพท จะพฒนได”


23/29

| 23


เรตองผลตคนท ตลดตองกร

ปัญหาท เกดข นในภาพรวมคอ ระบบการศกษาผลตแรงงานท ตลาดหรอเอกชนไม ไดตองการ บณฑตจบมาทางานไม

ตรงวฒหรอสายงาน คาจางท แทจรงของคนจบมหาวทยาลยไมเพ มข นในชวง 10 ปท ผานมา เหลาน สะทอนใหเหนถง

คณภาพของแรงงาน

ยกตวอยางกรณของอตสาหกรรมอาหาร ซ งเปนอตสาหกรรมท เราฝากความหวงวาประเทศไทยจะเปน Food Hub

ของ โลก แตประเทศไทยกลบไม ไดผลตบณฑตในสาขาน มากนก ในปท ผานมา อตสาหกรรมอาหารเองกมความตองการ

นกวทยาศาสตรดานอาหาร (Food science) เพ อทางานวจย โดยมการจางบคลากรดานงานวจยมากถง 1,213 คน

ซ งนบเปนอตสาหกรรมท มบคลากรดานการวจยมากท สด แตกลบไมสรางแรงจงใจใหคนอยากเขามาทางาน โดยการ

จายเงนเดอนเร มตนเพยง 12,000 บาทตอเดอน


24/29

| 24


เรตองผลตงนวจยท ตลดตองกร

ตวอยางท เหนชด คองานในสาขาคอมพวเตอรและอเลกทรอนกสท ผลตสนคาสงออกหลกของไทย ซ งมมลคาสงออกคด

เปน 28.35% ของมลคาสงออกโดยรวม โดยมหาวทยาลยผลตบณฑตในสาขาน ในสดสวนท สงเม อเทยบกบสาขาอ น ๆ

แตกลบสามารถผลตงานวจยในสาขาน ออกมานอย ในขณะท การจางบคลากรดานการวจยในสาขาน มเพยง 36 คน

(เม อเทยบกบบคลากรดานการวจยในอตสาหกรรมเฟอรนเจอรท มอย 180 คน)

ในทางกลบกน เรามการทาวจยดานการแพทยมาก จานวนรายการการจดสทธบตรดานการแพทยน นม 20 รายการใน

5 ปท ผานมา แตกลบไมเกดการนางานวจยมาตอยอดเพ อใหเกดผลในเชงพาณชย สงผลใหมสดสวนการสงออกสนคา

ดานเวชภณฑ และเคร องมอแพทยท ต ามากเชนกน


25/29

| 25


Box: วระสคญของกรยกระดบมลคผลตภณฑของประเทศไทย กลยทธท จะทาให ไทยสามารถยกระดบมลคาผลตภณฑ ใหประสบผลสาเรจไดจะตองอาศยการบรณาการจากทกภาคสวนเพ อใหครอบคลมมตท กวางขวาง เพ อสรางแนวทางในการดาเนนนโยบายท เกดข นจากความรวมมอจากหลายฝายอยางแทจรง

จากรายงานของ OECD ไดเสนอใหนวตกรรม (Innovation) ความเปนผ ประกอบการ (Entrepreneurship) คลสเตอร(Clusters) และเงนลงทนจากตางชาต (FDI) เปนนโยบายหลกท จะชวยขบเคล อนใหเศรษฐกจเกดการพฒนายกระดบมลคาได และสามารถรกษาความสามารถในแขงขนได ในเวลาเดยวกน โดยในท น เราจะเสนอ 2 องคประกอบหลกในการยกระดบมลคาผลตภณฑ ซ งไดแก (1) กลยทธดานนวตกรรมแบบบรณาการ และ (2) การสรางความเช อมโยงระหวางสถาบนท เก ยวของ

1) กลยทธดนนวตกรรมแบบบรณกร

การพฒนานวตกรรมเปนหวใจหลกของการเพ มมลคาผลตภณฑ โดยจาเปนจะตองเกดข นอยางครบวงจร ถาหากมข นตอน ใดข นตอนหน งขาดหายไปจาก “วงจรกรสรงนวตกรรม” ซ งไดแก “การทาวจยข นพ นฐาน การทดสอบความเปนไปไดเชงพาณชย การระดมทน การคดเลอกบคลากรท มความสามารถ การผลต และการขายผลตภณฑ” กจะเปนการยากท จะสรางใหเกดสนคาท เปนนวตกรรม นโยบายสงเสรมการสรางนวตกรรมน นกนความหมายท กวางกวานโยบายสงเสรมการวจยทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซ งท ผานมาเรามกเนนไปท คาใชจายในการทาวจยและพฒนา จานวนนกวจยจานวนบทความท ตพมพ และจานวนสทธบตร แต ในรายงานรายประเทศของ OECD ไดมการกาหนดขอบเขตนโยบายเพ อการพฒนานวตกรรมซ งไม ไดหมายรวมเพยงแคนโยบายดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเทาน น แตยงครอบคลมถงนโยบายอ นๆ ดงตอไปน

กรศกษ เราควรจะมนโยบายดานการศกษาอยางไรเพ อเปล ยนจาก “การเรยนท มครเปนศนยกลาง และการวดผลการเรยนร จากจากการสอบแตเพยงอยางเดยว” เปน “การเรยนร เพ อใหเกดความคดสรางสรรค และสรางความเปนผ ประกอบการ”

กรแขงขน เราจะสรางบรรยากาศของการแขงขนในตลาดอยางไรเพ อกระต นใหเกดการสรางนวตกรรม

บรรษทภบล เราจะสามารถสรางแรงจงใจแกเจาของธรกจและผ บรหารพฒนานวตกรรมอยางไรท จะทาใหเกดผลประโยชน ในระยะยาว นกลงทนและตลาดทนควรจะมบทบาทอยางไรในการพฒนานวตกรรม

กรระดมทน ประเทศไทยมระบบการเงนท มสภาพคลองเพยงพอ แตเราจะทาอยางไรใหธรกจเกดใหมและธรกจขนาดยอมสามารถเขาถงแหลงทนได

นโยบยดนอ นๆ ไดแก สทธของทรพยสนทางปัญญา มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และการจดซ อจดจางของภาครฐ

2) การสรางความเช อมโยงระหวางสถาบนท เก ยวของ บทเรยนจากประสบการณของประเทศอ นๆ บอกเราวาผ กาหนดนโยบายตองไมเพยงแตพฒนาขดความสามารถเฉพาะในสาขาใดสาขาหน ง แตจะตองยกระดบความสาคญของการเช อมโยงระหวางสถาบนท เก ยวของ ไมวาจะเปนบรษทเอกชน

มหาวทยาลยและสถาบนวจยของรฐ ท งน ตวอยางของการพฒนาความเช อมโยงดงกลาวท ประเทศไทยสามารถทาไดมดงน ผลตตมควมตองกรของผ ใช ถาส งท เราผลต (ไมวาจะเปนนกเรยน, นกวจย, งานวจย ฯลฯ) ไม ไดตอบโจทยของ

ผ ใช เรากควรจะใหผ ใช ไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจ ในดานการศกษา เราอาจจะผลกดนใหเกดโครงการ


26/29

| 26


ฝกงานตามสถานประกอบการ หรอเปดใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการออกแบบหลกสตร ตลอดไปจนถงการจดต ง Corporate University สาหรบงานดานวจย เราควรสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนตวอยางเชน ในประเทศเกาหล ใต มหลายเทคโนโลย อยางเชน DRAM ท ถกพฒนาตอยอดโดยสมาคมรวมวจยและพฒนาระหวางบรษทเอกชน และสถาบนวจยของภาครฐ สาหรบประเทศไทย เราอาจจะตองมการเปล ยนแปลง

ทางดานการบรหาร โดยการเพ มตวแทนจากภาคเอกชนในคณะกรรมการของหนวยงานท ใหทนวจย เปนตน

ทใหเร องนวตกรรมไม ใชเร องไกลตว การทาใหนวตกรรมเกดข นจากฝั งอปสงค ไม ไดหมายรวมเพยงแคอปสงคจากภาคเอกชน แตนวตกรรมควรเกดข นเพ อตอบโจทย ใหกบสงคมในวงกวาง และสามารถเขาถงกล มผ มรายไดนอยยกตวอยางเชน การออกผลตภณฑ ใหมๆ ท ซบซอนนอยลง แตมราคาถกลงดวย (เชน รถยนตร น Nano ของทาทาประเทศอนเดย) กจะสรางอานสงค ใหแกผ ประกอบการรายยอยดวย เราลองคดดวา จะมก ครอบครวท จะไดรบประโยชนหากเราสามารถสรางนวตกรรมท ชวยสรางมลคาเพ มใหกบพอคาแมคาท ขายอาหารตามขางถนน ซ งอาจจะเปนเร องของการประหยดตนทนการทาอาหาร หรอชวยใหผลตภณฑท มอย มมลคาสงข นก ได (ตวอยางท เหนไดชดคอ ไกยางวเชยรบร)

ใชแนวคดเร อง Clusters และ Hub ถาผ ผลต ซพพลายเออร มหาวทยาลย และสถาบนวจย มความใกลชดกนมากข น จะชวยใหเราสามารถเพ มผลตผลและสรางนวตกรรมได ประธานของสถาบน KAIST ประเทศเกาหล ใต ไดกลาว ไววา “การสรางนวตกรรมใหมจะกลายเปนเร องงายข น ถาหากเราม Innovation Hub หรอศนยกลางการพฒนาอตสาหกรรมขนาดใหญ... เปาหมายของ KAIST ท จะสรางทาเรอเคล อนท (Mobile harbor) สาเรจไดกเพราะเกาหล ใตมอตสาหกรรมการตอเรอท ใหญท สดในโลก และบรษทในอตสาหกรรมเหลาน เตมใจท จะรวมมอกบ KAIST”อยางไรกด การสราง Innovation Hub น นไม ใชเร องงาย เกาหล ใต ไดกอต งอทยานวทยาศาสตร “แดดก” ในเมอง แดจอน ซ งไดกลายเปนท ต งของ KAIST และแลบวจยของท งรฐบาลและเอกชนกวา 60 แหง นอกจากน เกาหล ใตยงได

ใหงบประมาณมากถง 3-4 พนลานดอลลารสหรฐตอปเพ อสนบสนนแลบวจยเหลาน แตแดดกยงคงขาดปัจจยท จะทา ใหเกดผลสาเรจอยางบอสตนหรอซลคอน แวลเลย ในสหรฐอเมรกา หน งในปัญหาท สาคญคอการกระจดกระจายหรอไมรวมศนย (fragmentation) เน องจากงบประมาณดานการวจยและพฒนาในแดจอนน นกระจดกระจายอย ตามสถาบนวจยตาง ๆ อกท งยงตองอดหนนงานวจยหลากหลายสาขา เพราะรฐมนตรแตละคนกคมสถาบนวจยกนคนละท

ในประเทศไทย นโยบายดาน FDI และงบประมาณจากภาครฐจะชวยสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางอตสาหกรรม(Cluster) เน องจากขดความสามารถดานเทคโนโลยของไทยน นมอย อยางจากดกวาเกาหล ใต FDI จงเขามามบทบาทสาคญท จะผลกดนให ไทยสามารถยกระดบมลคาผลตภณฑ ไดดกวาและมากกวากรณของเกาหล ใต ถงแมวางบประมาณ

เปนเร องท สาคญกจรง แตการจดสรรจะตองมความชดเจนในเร องของทศทางโดยรวม และการใหลาดบความสาคญดวยเปนท นาเสยดายท แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตของเราได ใหแนวทางไวเพยงเลกนอยวาจะใหความสาคญกบอตสาหกรรมใดเปนอนดบตนๆ หรอรายอตสาหกรรมใดท ไทยเราควรสรางทกษะความชานาญ

โครงการทาเรอเคล อนท ของ KAIST ท กลาวถงขางตนน นเปน 1 ใน 10 โครงการขบเคล อนเศรษฐกจใหมท ไดรบเงนสนบสนนจากนโยบาย “S&T new deal” ซ งรฐบาลเกาหล ใต ไดท มงบประมาณกวา 1-2 พนลานดอลลารสหรฐในชวงหลายปท ผานมาเพ อการพฒนาผลตภณฑและเทคโนโลย ใหม ๆ ซ งถาหากประเทศไทยมการรเร มนโยบาย “S&T new deal” ข นมา กนาจะชวยเพ มท งทรพยากรและการใหความสาคญ (Priority) ซ งท ง 2 เร องน เปนส งท ประเทศไทยยงขาดอย และทาใหความพยายามท จะสราง clusters ใหมของไทยไมเกดข นเสยท


27/29

| 27


... ทกอยงจะไมสมรถเกดข นได ถหกไมมกรเปล ยนทศนคตของประชชน

... ทกอยางจะไมสามารถเกดข นได ถาหากเราไมมการเปล ยนทศนคตของประชาชน โดยเฉพาะอยางย งของเยาวชน

อยางไรกด นบวนเยาวชนไทยย งมแนวโนมท จะนยมทางานท งาย สะดวกสบาย และไมตองใชความร มากนก อยาง

การเปนดาราหรอนกรอง เปนตน ท งน การท ประเทศไทยจะกาวไปส “เศรษฐกจท อย บนฐานของความร (Knowledge-

based economy)” ได เยาวชนและประชาชนตองใหความสาคญกบการศกษาและการเรยนร ใหมากข น

ถงแมวาส งท เราตองการจะทา หรอตองเปล ยนแปลง เปนส งท คนอ นมองวาเปนเร อง “ยาก” แตมนทาไดแนนอน

เพยงแตวาเราตองไม “มกงาย” และ “รกสบาย” จนเกนไปนก

บรรณานกรม

1. OECD (2007), “Moving up the value chain: staying competitive in the global economy”

2.

KAIST, Korea Advanced Institute of Science and Technology (2009), “On Innovation Strategies: An Asian

Perspective”

3. OECD Reviews of Innovation Policy for Korea (2009) and China (2007).

4. KAIST (2009), p. 4

5.

New deal เปนช อเรยกนโยบายกระต นเศรษฐกจ ท ออกโดยประธานาธบดรสเวลท ในชวงท อเมรกาเกดวกฤตเศรษฐกจ

(Great Depression) ในชวง 1930's


28/29

| 28


คณะผ จดทา

เศรษฐพฒ สทธวทนฤพฒ ประธานกรรมการบรหารสถาบนฯ [email protected]

รวมงานกบกล มธนาคารไทยพาณชยมาต งแตป 2549 โดยดารงตาแหนงกรรมการผ จดการสายงานวจย บล. ไทยพาณชย

กรรมการผ อานวยการ บลจ. ไทยพาณชย และผ ชวยผ จดการ ใหญ & Chief Economist ศนยวจยเศรษฐกจและธรกจธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) กอนท จะมาดารงตาแหนง Managing Partner บรษท ด แอทไวเซอร จากดและประธานกรรมการบรหารสถาบนอนาคตไทยศกษาในปัจจบน

จบการศกษาระดบปรญญาตร (เกยรตนยมสงสด) จากSwathmore College ปรญญาโทและปรญญาเอกดานเศรษฐศาสตรจาก Yale University เคยรวมงานกบ McKinsey& Company มลรฐนวยอรค ธนาคารโลก ประเทศสหรฐอเมรกา กระทรวงการคลง และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

ศรกญญ ตนสกล Senior Analyst

[email protected]

จบการศกษาระดบปรญญาตรและปรญญาโทสาขา

เศรษฐศาสตร จากมหาวทยาลยธรรมศาสตร และระดบปรญญาโท สาขา Economics, Markets, and Organizationจาก Toulouse School of Economics มประสบการณ ในการทางานดานวจยกบหลายสถาบน เชน สถาบนวจยเพ อการพฒนาประเทศไทย (TDRI)

สถบนอนคตไทยศกษ

โทร. 02 264 5481-3

โทรสร 02 264 5480

อเมล [email protected]

www.thailandfuturefoundation.org

ENGAGE * ANALYZE * INFORM


29/29


ขอมลท ปรากฎอย ในรายงานฉบบน เปนการเกบรวบรวมจากแหลงขอมลขาวสารท เช อไดวา

นาเช อถอ อยางไรกด สถาบนอนาคตไทยศกษา (“สถาบน”) ไมวาจะเปนองคกร ผ บรหาร

หรอพนกงานไมขอรบรองและรบประกนความถกตองของขอมลหรอขอความใดๆ ในรายงาน

ฉบบน รวมท งลาดบ เวลา ความ เปน ปัจจบน ความสมบรณ ความ เหมาะสม เพ อ

วตถประสงคของรายงานฉบบน ไมวาจะเปนขอมลจากบคคลท สามหรอขอมลอ นใด หาก

เกดความสญเสยหรอเสยหายแกผ ใชบรการหรอบคคลอ น ไมวาจากการประมาทเลนเลอ หรอการละเวนท งหมดหรอบางสวนในการจดหา รวบรวม ตความ ตดตอ หรอเขยนรายงานน

ไมวาในลกษณะใดๆ กตาม สถาบนฯ จะไมรบผดชอบแตอยางใดท งส น

ความเหนใดๆ ท ปรากฎในรายงานฉบบน ถอวาเปนความคดเหน/มมมองสวนบคคล โดยการ

ตดสนใจจะอย ภายใตสมมตฐานซ งอาจจะเปล ยนแปลงได ท งน สถาบนฯ ขอสงวนสทธ ท จะ

เปล ยนแปลงขอมลท อย ในรายงานฉบบบ ได โดยไมตองแจงใหทราบลวงหนา

อน ง การใชหรอเผยแพรเน อหา และ/หรอขอมลใดๆ ในรายงานฉบบน ไมวาท งหมดหรอ โ ไ ไ ป โ

Documents

Background Paper for TFF Event 6 Nov 2012 Full Report Final 11