Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    1/81

    ,},

    l'f

    i*;h

    r."I\OGRESS

    ,

    Variarum

    in

    Dacir

    Gentium

    r

    8c

    Religionun

    cum Principibus

    ejusdem

    .:

    LAUREATO

    HOT{ORI

    P

    er

    illafi

    riam,

    Rev

    erendorum,

    Nobilium

    ,

    Excellentiqm,

    ac

    Dofhifi-

    ,nortttt

    DD.

    r4/. LL,6

    Philotip;h;2

    NEO-MAcrSTRoRuN4

    Ctm

    in Almal,esio-Princip.Acad,

    S.

    l.

    Gl

    ruiliopolitenr

    5u

    prcml

    friit.-,rffii;U

    "i,

    Glruiliopolitrnr_

    5u

    pftml

    ta

    0

    i

    *"

    llt7

    US

    condecoiarentut

    ..t

    PER

    R.

    P.

    ANDREAM'ILLIA

    I,$

    rtA.

    LL.

    &

    Philofoph'ie

    Iio&,kg6ri"=

    cjuldmque

    profelGr:cm

    Ordinariuri

    .

    nec

    non Incl.

    Faculretir

    philofooh.

    p.

    t.

    Seniorem.

    I

    tlb

    Orttorir'Frcrlc.

    Ctt*d,iopol.

    obl*tt.

    .inno

    MDCCXXX,

    mcnji

    iigdlo,

    Dic

    cr.ruDiol_m;iffiT".ffi

    i,

    -'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    2/81

    45ti?2

    I

    ll

    "r1

    i:

    I

    i

    I

    I

    Perillu{tres,

    Reverendi,

    Nobi;

    lcs,

    Excellentes,

    ac

    Do&iflimi

    D' D'

    NEO.

    DOCTORES.

    Dfumat

    irer*r*,

    6

    qai

    fettittit

    n*pn

    simth

    Poprliquc

    Acadcmici

    Pltrfi'

    bu

    i&ixti prinnn

    Phil1fphit

    Lilarcftt

    er*rlnbamsr,

    cmcasl

    hodic

    frtli|

    Eqi'

    iotiaVcftre

    triunphis

    applendim*t.

    /c'

    tat

    id

    iwptret

    confvetudo

    ,4ra

    f*prcmos

    Vobis

    laonoret,

    nobil

    ohfeq*inn

    lccernit,

    t

    dnu

    in

    ldbor*m

    mcrccdeo

    dcfiint

    lau'

    rcd,t,

    not

    pariter

    al ofici*n

    .irbct

    tcccdc-

    rc

    octtigtlc

    t,

    Arciyitc

    t

    di

    r

    haJinr

    t,

    qnor,

    in

    ptricn

    calar*a'm

    nibrficn*t

    :

    .t'ft

    q

    u

    o

    d

    cfi

    i

    a

    Vobis

    dc

    h

    i t

    c

    tat

    tt tt

    t

    c

    o rr.i*

    n

    gc

    r c.

    att.-

    Pltcuit

    dswun lorgl

    non

    rcccikre

    ,

    rc

    ir

    hinorir Veftri

    gr

    enht

    io

    ni erg*

    nc

    t-

    tua

    th

    ca

    ipfircgionerin que

    lutru

    ntctc.

    b

    *is,

    trt

    i

    tr

    c,

    Ortum

    igi

    t

    nr

    &

    ProgtcG

    fum

    earinrfr

    inDtcie

    ficnsirm

    ea

    Re

    ligit-

    n**Yobis

    i*{cripfnu,

    rV

    indigrrn

    rnti

    {tpic*ilVeftrl, ctiltc

    rcr*#

    ctrfr pri*

    cipit, qrn

    indtct

    trt

    oct

    lit

    ipJh

    intrctni.

    ri,

    t*t

    ftni

    6

    mdit

    i

    o nc nc

    oipit

    it

    :

    nc.

    t.,u

    tl z

    tictit

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    3/81

    fi:loftn,

    qa)a

    ncccfirins

    clfe

    phitos-

    ihi.s,

    lepfit

    r,rttrrrrepor/nqi

    ;iccf

    nct

    r0-

    rid

    complcEti

    ;

    rcq;

    inim.

    fapicttit

    not

    c,,

    imple,acrit

    t

    ttli

    prattitor-rm

    cognitioncn

    prelitns

    non

    clt.

    Hoc

    *t

    lebcrc

    coipen/i,r.'

    r

    i

    o

    _dlfc

    7

    u

    e

    r c

    n

    i

    n i,i

    do

    n

    c

    t

    ??t

    fn

    p p

    r

    r

    i

    t

    )

    v

    i

    n

    r

    t

    irfirunentum,

    Vrinus

    ittrd'quidi,

    qn)n

    luod

    mcritir

    r

    tc

    nirmpbo

    Veftro

    ,irrs-

    niet;

    opportr4nttrn

    tctncnrcim

    mizort

    eti-

    y

    "-d

    mdgnorum

    _orndmcntum,

    )t

    in

    pi_

    Eurit rmbra,

    conflntiaxt.

    pl*rimt

    in'eo,

    pcregri

    n

    ar fi_gc

    nti

    rm,

    rc

    re

    Ii

    gion

    fi

    occ

    alioi

    ae,

    in

    /iloYeltro,

    pAttctt

    ilitn

    geth

    ofrri-

    yu;

    qxb tutb

    maglt

    ocltlot

    animdsq;yei

    [lrosalliciant.

    Principu

    dcmfi,

    q,xii*

    ab

    lfurpato

    hoc:tonine

    perebtc

    Dicia,

    per-

    $rinxinrr;Vcftrurn

    crit

    corfr

    gtfa-

    iisp;.

    oerer

    rt

    q*d

    )

    oirr*rit

    regrh

    dilcclfillc

    iin.

    pcrerititrVobis

    qlocl)

    toto

    homint

    iittrdt

    tliluatb

    t

    gup

    ocrb

    cx-illiu prtf.ipto rctli

    fafi.

    enttrq;

    coufitatd oiihritir,-

    in

    fai

    yos

    pcrtrd-

    bdn, imitdtionV, etq;

    itc

    quiYcfttp,.tdttt

    mc-

    nnr

    i&

    dignd

    lcgitit,

    iligna

    ctii

    faturt

    recorda-

    gione

    ger,fiit"

    rldm;ttetit

    oetl tcnro

    boc

    afr{tht

    drgamcntan,

    cni

    fi

    bcneoolcntiam

    tdjcc*iqit

    eonlrtAt

    nojri

    mercedcm

    conJiqrcmar.

    Horcorl

    VIrTto

    rwdittifl:

    gbct.Cleufiog.

    I

    BtsBtsBBtsBBts

    Ao

    LncroREM,

    D

    Erum

    nondum

    fatis

    orbi

    cogni.

    I\

    tarum

    naffario

    innata

    qua;am

    virtute

    cupidos

    ad

    G anirnos

    rrahirr

    etquc

    invitar.

    Supcrvacaneum

    pfo-

    inde,

    Ortum

    &Progtcllirm

    variarum

    in

    Dacia

    gcndum,

    ac

    Rctigionum

    cnm

    Principibus

    ejusdem

    fiiorunlcor

    tis

    confignarurlls,

    exiftirnavi

    Lcdto,

    fum

    bcnevolenriam

    qurfitis

    laborc

    improbo

    radonum

    momcntic

    conr

    ciliare.

    Miff.

    igitur

    omni

    atfentatio-

    nc,

    iis

    ctiam

    neglcCtis

    r Qre

    E

    f*.

    culorum anreadtorurn

    rcnebris,

    qui.

    bus

    Dacia

    qulm

    maxime

    invclvCba.

    tur

    ;

    iir

    lucern Scriptore$

    accurari(I-

    mi

    produx6re

    :

    ad ca

    mc

    confqro*,

    dc

    qurbus

    plurrmi

    pcnirus

    facuerun

    r,

    " ht

    f

    lil

    Pauci

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    4/81

    '?ruci

    admodum

    ,

    iique

    &rr{im

    du*

    trxat

    ,

    mcmincf[rrt

    Sericm

    verb

    tcrnporis

    ftcurus

    primim

    Judao.

    rum

    in

    Dacia

    natalei

    ,

    dcindi.lEgy-

    ptiorum

    ,

    ac

    Valachoruna

    a.lvcntirn

    Gomnocmorabo

    ,

    pdft

    ad.

    Religionis

    orthodore

    antiquirarern,

    &

    laria.

    rum

    fc&arurn,

    qne

    hodic

    in

    Dacia

    rcperiuntur

    ,

    origincm

    drgrciiar

    :

    Principcs

    dernunn,

    Qui

    r.roio

    ilDa-

    cia

    ultirnis

    poriebaniur

    feculis,

    tam

    fnc

    adulationc

    ,

    qnim

    finc

    odio

    pcrftringam.

    Unde

    non

    mediocrc

    l.t

    ioli

    rcliqra

    lun:cn

    afiiJgebit"

    TuA

    Lcctor bencvolc

    intcrc{t

    r

    ocil*

    lo

    minirnd

    vitiaro

    foliola

    hrc

    lufua-

    re

    i

    nrct

    in{tirurarn

    proiiqui

    naffatroncnl

    I

    P/R.f

    A4

    #(,)#

    ss,.#e.fi

    .*,##.#,#.#*#,#.#,#,s#,

    ?&eeeaa&e&eaa

    ,wg'wsrywffwwwtrwwtrsTw

    P/RS

    PRIh4/t.

    Orrus,

    &

    Progre{Ius

    variarurn

    in

    Dacir

    Gentium

    r

    ac

    Religionurn.

    $.

    r.

    De

    l*dmrsm

    in franfilaaniam

    adq/eil*,

    Nnd

    I

    reparsrr

    rnorelium

    falut*

    fupra

    fcpturgcfimum

    fecund6,

    ab

    Imperrroribua

    ulte

    Chrifti

    necir

    .nom.ine

    gloriofifiirnir

    Tito,

    &

    Ve_

    fpafiano

    ,

    inrrninenie

    llierofolymi,

    .r.iaio,

    Judaorum

    profugorurtr

    eolonie

    poft

    lonqas

    tandcm

    rrnbageCin

    Daciam

    Medi'tcrraneam,

    qur

    Tranfyltrnia

    e{l

    ,

    appulcrunt.

    Oacirn

    co

    tempore

    univerfam

    gubernrbat

    Dcccbr_

    l_rrs

    Rex

    ,_

    pralio

    contra

    ilomanor,

    I

    quibur

    demum

    devidtur

    fuit,

    inclytus.

    Is

    ut in'tcm-

    pore

    Romrnis

    rcfftcndo

    eftrit

    r

    ern,

    in

    .

    i: ll*

    nationcs

    ultrd

    admirtebar,

    ear

    prr_

    [r-tjil. I _l"p,n'ircatutr

    op.rrm

    ilr,lilar.

    bant

    fuam-,

    Has

    inter

    priini

    or"iofrn'i"e-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    5/81

    r)

    t

    I

    I

    ,

    I

    I

    I

    l.

    I

    ,

    #(1)_S

    r.logf

    ,

    quib."r,tpffi

    z-nntalprna

    in.Trrnli.lvan

    iam

    ingreflum

    ci_

    ?rtltrs-

    errgcnda

    poteltatem

    con-ceflit

    ,

    eo

    rumprimis

    nomine-,-

    ut

    negotiationi

    ,

    aut

    euro

    c.r

    aquis

    Tranf.r,lvsnie-aurum

    fcrcnti-

    :_u,:-.9:110*1to.

    operam

    darcnt.

    Urbcm

    pro.

    T3,::.,cjr_1

    imrrcnfis

    Thalmum

    dix6.re

    ,

    qur

    Octnde

    Armenorum.

    Grecorum,

    Thra,

    rtim

    ,

    Mceforum,

    ac

    Triballor.um

    accc.llu

    in

    f,orentillimum

    eyafir

    Emp611u;

    ,

    criebrrl

    rimo

    Rz,bre

    Tarrit

    propug'na.ulo

    I

    T.mpla.

    riis

    exr'"i&o

    rnunitum'ai

    rlcloratur.

    -Mut.

    tiplicabrntur

    firbinde

    Judrei

    non

    in

    Tranfyl-

    rania

    modd,

    verim

    e:iam

    in

    Ungaria

    aJJJ,

    .ut

    vari.is

    Rqlum

    Apo0olicorum"codrcendi

    Iuerint

    ftatutis

    ,

    cluorutD

    i

    numero

    tria

    com-

    rnemoilflc

    futfciat.

    primum

    D.

    Repis

    La_

    dislai

    L.

    r. Dccr,

    c.

    26.

    dr

    Ju;"i,

    ;;ft;

    il;

    ,,

    Iaborantibur

    ita' decerncniis

    :

    .,

    Si in

    clie.

    ,,

    Dominico

    ,

    rut

    aliis

    majoribus

    f.fiivi,ati-

    ,,

    bur

    Judrum

    laborrntem

    invencris

    .

    ic

    ,,

    fcandalizetur

    Chriftia:ritas

    ,

    cum

    q,iilun

    ,,

    in{trumentie

    laboravr

    rit

    ,

    illa amittai.

    Al-

    lcruf

    Andree

    tJ.

    Judeil

    Ungaria

    ,

    Zabolcn,

    Legdcz,

    &

    confnibus

    exccprii,

    feverC

    int:r-

    dicentis

    :

    Novilfimum

    denique

    Ludovici

    I.

    ,,

    IIt

    braor,

    fi

    dcficerent

    i

    fuis'erroribus, pro

    o,

    Un

    garis.

    curn

    u

    fu

    pri

    v

    ileg

    iorri,

    g n

    of..n,i

    os,

    r,

    ltn

    DiaUtu

    cr Ungaria

    otnncs

    pcllendos fia.

    ep

    toD

    -

    #(r)#

    ,,

    tuentis.

    Superfunt

    verd

    etiamnum

    i,,feti.

    ces

    :gl.uf

    pofteri

    fparfim

    in

    Tranfylvania

    ,

    ot

    nihil

    dicam

    dc

    [lngaria,itrerrerd

    fuo

    per-

    tinacillimi,

    Alba

    prir{

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    6/81

    {-

    f

    #(+)#

    rc patrocinio

    fruuntur.

    Lingri

    haud mul.

    rim

    ab /Sgyptia.

    difpari

    utortur

    :.

    Hinc

    fre-

    quens

    inter

    eor

    Ph*raoqis

    memoria

    r

    diale*

    &um

    tarnen

    locis,

    in

    quibus

    degunt

    e

    Gos-

    fr'rmmt.

    $.

    ill

    Ortw

    ,

    i9

    lPropagatis

    Valacboram

    in

    Trinfilaexit.

    ffavum

    Im.perii Romani renente Augufto

    v

    Cefare

    aliquam

    Iflri

    Repionem

    FoiI

    -

    &il}

    nomancs

    I

    iisquc

    Cajum

    pompc'niurn

    flaccurn Ducis

    nornine prefuiG

    cinit

    icl

    Grrcinum,

    erul

    Poeta

    Sulmonenfil

    Lib.

    4..

    &

    Pont.

    Eleg.

    9.

    Pr

    efait,

    h i

    s

    Gt

    d

    c

    ine,

    lo

    ei

    t wo

    db

    Tl

    d

    e

    s

    u

    r

    i

    b

    il

    te

    Rip,t

    firtx

    Uhi

    fab

    Dace

    tata

    faii:"

    Hic

    tcnzit

    MXfu

    gentes

    in

    ptct

    fideli,

    Hic

    arcu.

    f.fot

    terruit

    cnfc

    Getit

    Opinio

    multorum,

    c{t

    d

    Pornponio

    hoc

    llacco Valachcrum

    nodnen

    derivi.turn

    efG

    ,

    Domitiano deinrlc ac

    Trajano

    Dacis bellurn

    iinfcrcete

    majores

    eorum

    cololias,

    ex ttali*

    ia

    lar oras

    deeeni(fc, ac

    eriam

    fed'em in

    Ddr

    fixiTe. qucrufi

    po.fteros

    fcfc

    hodiedurn

    Y&chi,

    d,'duCta

    C,

    E.omenis

    nom,enclarione

    l*zrz,

    {ive

    ilomun,

    f,aceniur.

    Valachos

    Itelorum

    gentilcs

    cllc

    illucl

    qrucque

    r* vo:

    #(c)#

    to

    f'.:erit

    arpumenro,ludTGtrilffi

    l. l,::lf :: t rl,,,l:'l

    ;a;;,'."

    i.

    q uiiil.

    _

    I

    I

    {

    .l

    talo

    dlfi

    ne

    foiic

    t.

    r'd

    ac-fu

    s'

    qiii,j--'

    br,r,

    h

    SJ"uf:

    ,,,Uagaris

    Oli

    aici.tur

    parv-o

    irlmodurn

    1?,

    W;,ludd

    rtal

    urn

    a.n

    s.iEi',-a]il,

    ii,,to,

    .riilu

    mt,rs.

    poltremuih-

    illud

    Valachis

    intti-

    :i,T,

    q.:?f

    i:l[.mptexi

    n-,,

    nuiilno,u-,

    qul

    r

    telte

    terum

    FOJonicarum

    fcriptore

    Ale.xandro

    Guagniiro

    r-U

    -oiir'n"..",

    *

    ol

    o

    cfi

    ur-_i

    ro

    c;

    ui

    fi

    lio,

    n

    ulnJ'ivr

    o;;;;;,

    .r_

    situta

    per

    chirft um

    ral;;i;;;

    En

    r]"ci

    rr_

    fiiana

    Sa.cn

    Grrcorum

    ,i;,;

    iuf*iJ;ni

    ,

    I

    ua

    proinrle

    ritiis

    illius

    irropag.tri.,

    rniotd".

    Vie

    ,

    &

    Trrnfalpinc

    llp"i"l

    ri..i

    ,.it-qgi

    oliito1

    nuncupdrinl"

    ;

    ii,if"i*1rri

    fr*if;.-

    lern

    Romananr

    habure

    ,

    "guam

    aa.d

    -ioais

    eoJruperunt

    ,

    ut Latini

    etiarn

    fermonis

    gne_

    lrs

    pcregrina

    effc

    videatur"

    Crn,

    ipi.-r:uai,

    edmodum,

    &

    Schifmari

    -ac

    fupeini,io*iUu,

    ficulis

    fuperioribus

    invn_lute

    S'pirir"rn'j"o-

    d,tq*

    ,i

    foio

    patrc

    proo.C.r*".riiiji,

    ,

    nrr"

    taria

    orthodoxorum

    .l11lcra

    .-";;;;;6rq".

    r.itus clamnabat,

    exec,

    l,

    9l:,o

    accipe,

    d;iti'flq:i;,ftiilltll

    :norr1:orum

    tacrl

    ,

    ut-

    fi

    Romani

    rit0r

    Sr_

    ecrctorurn

    luernpiam.

    ad

    Irpide6 Valachorumarem

    rem Divinam

    I

    funditis

    rliruerit

    :::::

    con-tigi{Gt

    ''

    ilhn

    i;;;il;;ill

    jiir,i,

    JJ'l;J[iil,'illHltlj

    L

    a

    -

    irac.

    I

    i

    I

    l

    r4

    -l

    r$

    il

    )

    i,

    E-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    7/81

    #(e1ry

    y----

    G*"-;t.

    c.tn'r

    .iffiiffiiiliffi

    fe&os

    morbo

    falutari

    rurfri

    initiabant

    iavacro,

    tenueutes

    honore

    privabant

    fepultur.t.

    Ex

    qribus

    demum

    ,

    citcrisquc

    inn"umeris

    crro-

    tibur,

    ac

    fuperftitionum

    ,'qurc

    confult6

    prc_

    tereo,

    tenebris,

    DEO

    mifercnte

    emergerer.

    operlclue

    Peuli

    Baranyi

    S.

    J.

    Sacerdoris

    Eyan_

    gelicc

    veritatis

    lucem

    ccepit

    intueri.

    Hic

    Tteophilo

    Valachorum

    id'tcmporis

    Cnti-:

    fiiti

    author

    fuir

    r

    696,

    ut

    ejnrefo

    curn,

    fuis:

    Schifmate

    ,

    Romane

    Ecclefir

    reconciliare-

    tur.

    Coadta

    igiiur

    Synodo

    menfc

    Februario

    l.npi

    r

    697.

    rcm

    aded

    fcliciter

    gclfit?hco-

    philus,

    ut

    ejupdem

    Anni

    menfe'Martio

    Re-

    ljgionis

    Catholica

    profclfio

    omnidrn

    con-

    fen .u

    recipcretur

    ,

    q-uam

    ad

    verbum

    hic

    fub-

    trcro.

    -,,

    Nor

    Theophil;s

    DEI

    gratiil

    EcclefiaVa;

    ,,

    lachicr

    in

    Tianiylvania

    i

    p"rtiUf,.qu"

    U"-

    rr

    $?rrr

    erdem

    annexis

    Epifcopus

    ,

    &

    uni,

    ,,

    vei'fus ejusdem

    Eccle{ia

    Cierus,"-r*o-

    ,,

    rir

    comnrendainus

    tenore

    prafentium

    ,

    5

    Quibus.expedit

    imiverfis

    ,

    qudd

    c&m ela-.

    ,,

    pfrr-Februario

    Albae-Julie

    fcneralem

    Sy-

    ,,

    nodum

    crlebraremus

    .

    un",iirni

    conleniu

    ,,

    c-oneluiimus,i

    nos rcdire in

    grrrnium

    fan_

    l

    qf

    Metris

    Ecc'leiix

    Romano-Catholicrc

    ,

    ,,

    ciC6mque

    reunire

    ,

    ea

    omnia adnrictentes,

    *

    Drofitcntsi,

    ac

    crcdcnter,

    {u4

    i.ila

    adnit-

    titt

    '#(z

    )

    #-..-

    ,"tit,

    profitctut

    )

    ".

    o.a;t-

    tq;-fi;;

    ,,

    illa

    quatuor

    pun&a

    ,

    in

    quibur

    ha&cnur

    ,,

    di{Gnfimus,

    Profitemur

    :

    .,

    t.

    Agnofcimus

    Romanum

    Pontificem

    ",

    totiur

    iccicfip

    Chrifti

    pct

    orbcrn

    diffufa

    ..

    caput e{fe

    vihbile'

    ''

    ,,'r.

    Profitemur

    prater

    ccelum,

    (etle-m

    Bea'

    n,

    torurr,

    ,

    ac

    infernum

    r

    carcergrrr

    damna'

    ,,

    torum,

    tertium

    dari

    locum,

    in

    guo

    anime

    ,,

    norrdurn

    expiatr.

    dctincncur

    ,

    -ac

    puri6'

    or

    ctrD

    ttlt"

    ,,

    3.

    Panem

    Azyrnutn

    fuffici'entem

    (nate-

    ,,

    ti"-

    Ccena

    Dominiea,

    ac

    Sacrificii

    Mi[l?e'

    ",

    fcu

    fiturgia

    non

    dubitamus.'

    ...1.

    Spiritum

    Saudturn

    tertiarn

    in

    Trini-

    o,

    tate

    pdrfonam i Patrc

    &

    r'ilio

    proc.edere

    ",

    crcdiinus

    ,

    ac reliqua

    omnir

    admittimus

    '

    ,,

    prof;temur,

    ac

    crcdimus

    '

    quae

    lancta

    ma-

    ,,

    i"r

    Ecclcfia

    Romano-Cacholica

    admiilrt

    '

    ,,

    Frofitetur

    ,

    ac credif"

    -'

    .ri*-im

    Fidei

    profeffione

    tria

    viciiFm

    i

    Sacratiliima

    Cafarei,

    Rcgi6que

    Maieftate

    po-

    ,,ftulAroor.

    ,,

    t.

    Llt

    Sacerctrotes ,

    &

    ritfir

    ,,

    Cre.i

    Monachos

    eorttndcm

    privilegiorum'

    ,,

    *

    jotium

    participes

    laceret

    ,

    quibus

    iam

    -.

    o"od.ttt non

    fol:irm

    Sacerdotes'Romano'

    ,,

    Satholici

    ,

    fe

    d

    etiam

    Ariani

    ,

    Lutherani,

    ,,

    Catoin;nni"

    z.

    Ut

    in quolibet

    pago,

    in

    ,,n"",Pltochus

    e

    it,

    domrim

    habcai

    Ecclcfia

    '

    "Pe"

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    8/81

    -_.

    #l_ J#'

    ,,

    Prto.hiakilFfi-.tfir,ffiffirH

    ,,

    do

    cogatur

    p'ar_och.us

    habitari,---r.

    rir'rj;

    ,,

    rgu:lta

    dgpcndcntia

    ,

    &

    difpofiiio-pa,ro.

    rl

    ch{ym

    [r

    pcncs

    Epiftoguni

    ,

    &

    null6

    lr.-9doi

    pencs

    fccularcr

    ,

    ir

    haCtenus.

    ei-

    Dusdemum

    hunc

    in

    modum

    fubfcripferunti

    J,

    Nos

    inguam

    prcnomineti

    tirioptritus

    ,'lprrlcop-us

    ,

    ac

    Clerus

    uniyerfsr

    hrcc'd

    Sua

    ,,

    Saerarilliona

    Caf*rea

    Rcg$6que

    lvtairRrt,

    tru_

    ,,

    snillimC

    hic

    p

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    9/81

    -

    #(ro)*

    gratie

    pont

    atdl-cmci

    ;;ffi

    rninr)s.

    ,

    qudm_

    luculenturn'i.o,

    ,rrii_.oi-

    lfi

    ,;

    il

    fl"

    "#

    iT"i""

    l

    l

    To,,tTiXli.

    t;5;'fj

    ,,

    Rornano-Catholicc

    ii..arrr'r-;;.;X;';;

    ,,

    liqio.ni

    Ecclefia

    Romano_Catholicr

    adyer_.

    ,,

    fanti

    adherere.

    athanifi-uGpil""fr"i,

    ar_

    ,rchlDiaconi,

    ac

    uleruE

    univerfus

    alba;Ju-

    ,,

    li*

    ,r

    699.

    -die

    3o.

    s.f

    trm

    (Luo

    rerd

    hac

    omnia-teftata

    magls

    facercf

    .rtthanafius

    ,

    viennem

    .";;ii,;rf;o'r

    rou"

    ovunr

    irnperrarur-n:

    dipl;nl;,

    -qu6,

    quia

    tln

    i

    o_

    {onc

    t,'

    rilec

    I

    a

    rare

    t

    u r.,

    R

    e cl

    u

    ce

    m

    t

    I

    I u

    ftri

    fil

    f1f*

    ;i,1

    #.,?,1?i

    if

    ?:,1::'

    f

    ijlll#:;

    l

    /p

    rhoniacorum

    corn

    lrri

    n'

    airrrlrr"

    jourrn

    i

    nd

    uxi

    t,

    -Va.l

    a

    ch

    or{rm

    gue

    Epifcopu

    rn

    Ctfaris

    nomine

    dixit,

    ac

    proriulg";i;.-t-""

    "'

    Juvar

    hic

    C

    plurimis

    p.";;

    Valachorum

    _'?p'ir.

    atigiffc.

    l"

    s"r,'ct"ir*'

    .iiiill"a,

    memoria

    ,

    temrorquc,

    -9Do.,l

    ..i"i-f,u.

    "l_

    t irre

    re

    fol

    cn

    t,

    obfeivanrll

    .

    -.",i"1'

    "iJr'r,i*

    em

    rudes

    piaculum

    f,o-i.iaii,r-L.i",

    "ff"

    tucunr,

    vcreres

    fequurrtnr

    irrior."Gi,uo,

    in

    anno-

    majora

    hibcnt

    i.li,"ii",

    #i.u^

    nte

    pafcha

    hebdomadar,ioi

    f.ltr*

    r'

    .r,r"

    Qhri{ti

    Nataliria

    al

    complefren;.

    ;;

    ;#li,l?;,"

    H1,3:Jf:::T

    ijfa

    Divorum

    pqri,

    &

    nauii-ilir"nl.i

    A

    i Cr-

    r

    I

    #(rr)#

    ;Eiffiffit-"d

    xlx.

    cal'

    sePtemb'

    ;r;;,

    &

    quidiuid

    la&eum:l'

    oo.1

    otJ

    il;;;'.*^idi";;;

    etiam

    feri6

    -quarti

    '

    &

    i;il-;

    *.

    in

    memoriam

    salvatotir'ls

    Cruce

    mortern

    oPPetenti$,

    itli

    ,.

    qudd

    hu-

    ;aJ

    gtn*it

    ned'einPtorem

    tlie

    lI:::ti:

    nuncupata

    Ratum,

    ejusdmquernortem

    ln

    itiJ*"io.

    concilio

    clecretam

    e{fc

    credant'

    'iiliii*

    ;-

    a,{uerfo

    san&i

    vigiliam

    r

    ptl:

    li*"t

    Ao"ftolorum

    Princigcs

    ,

    &

    Dominr

    Pracurfoiem

    excipias

    )

    d

    Rftbenlcorum

    faftrlrum

    ritu

    ,

    jcjunid

    venerantur

    '

    uruclt

    iil;i;;;";

    '

    d.ip"* ,

    ac

    sanctorum ima-

    ;i;;-;;n"l

    ptor.quuntur

    reYercntia

    :

    Pa-

    i;;;,

    ;;l-

    io'naor'

    dcteto.

    lugent.

    t:Pi ,t'

    E vulso

    complures

    tanta

    laborant

    rnlcltler

    ;

    ;;fili"l'-

    b'-inicam

    .ignorent'

    ad

    6urninot

    &

    Sacerdotes

    mints

    bccupatos

    iil;lil;

    i,l-

    p.t,;n.it-ti6tittnt.''

    sacErdo-

    ;;;i;b;t

    tahtirm

    feftis &

    dominicis

    ritu

    orco rem

    Divinam

    faciunt,

    nullor

    ferC

    '

    il

    ;;j,i";;

    -qnotat-

    excipias,-

    a$

    nopulum

    i;;;;;;i;

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    10/81

    : : r::-S' :l:.#

    cnim

    vix

    riiud

    prater

    cerimonirs

    qu"add

    n6runt,

    qu*m'-lpge,y.g

    ;' fi

    it

    ro

    ca

    teroi

    gen

    ti

    r

    tru;us

    ritu:

    ,

    ac

    ciiiifyctudinet

    r

    TUe

    aded

    in

    T-ranfylvania au&a

    numcro,

    piopagat6que

    eft,

    ut

    Anno

    t6g6.

    dum

    furrdininia

    *r.r-

    cum

    lcligione

    Catholica

    communionis

    iacc_

    rc_t

    Theophilnr

    pretcr

    bis

    mille

    Sacerdotee

    odt

    uagin

    te

    plebe

    i

    orum

    millia

    Brulllcrilcrtura

    *#Hfl.

    n

    : il'3.

    i:lfi

    ir*J;

    ff:i:":

    iiiT:

    -

    nes

    Nemcg dc

    Pata,k,

    rit{is

    anii

    tatini

    Sr_

    gellos-

    facris

    ,

    profanisque

    lirc;jr-

    ;;;rime

    rnltru0tus._

    Qgo

    in

    munerc

    durn

    ftiinuC,

    qu*

    fubjeCtos

    populos

    conrrr

    malevcrlorurn

    conatus

    propugnando,

    qud priftinis

    ab

    erro-

    ribus

    ad

    Ecclelie

    auth6rititem

    revocrndo

    dcludat,

    non

    find

    porre&i

    vsneni

    fufpi.iono

    mcritur

    Anno_

    1727.

    Ingemuerutit

    ;d

    pa_

    tris

    in

    cegerri

    mi

    obi

    rurn

    fiIii,.

    gu

    i

    bus

    corcli

    era

    t,

    popurartum

    ialus,

    frec

    ante

    luClurn

    ablter_,

    #re

    ,

    guiqr

    Prafuiem

    in

    llluftriJiiolo

    ,

    ac

    Eeverendillimo

    D.

    L.

    B,

    Joanne

    Klain

    Se-

    minarii

    S.

    Adalberti

    Tyrnavicnfir

    Alumno

    redivivum

    rcciperent

    Anno

    17zg.

    quem,

    nondum.

    fuo

    funqcntern

    m.unere

    ,

    cliu eft,

    qndd

    anhelent.

    Clerus

    interer popnhisguc

    edvcrfus

    variorurn

    iniurias

    femei

    tireri

    ne_

    Itius;

    ita

    volente

    Cafarea

    ,

    Resiique

    Ma_

    icftate

    Acaderaiei

    Socictatis

    J*U'Collegii

    lau-

    *(rt)#

    Claudiopolitani

    Re&oris

    ope,

    confiliit'&

    diredticnc

    tltitur.

    s.

    Iv"

    An

    t

    i

    q

    ai

    rus

    fite igionis

    Cat

    h

    oftc

    n

    in

    Trnnfllaania.

    CCvthiam

    D.

    anrlrc*

    Apoftoli

    ptedi'crtio-

    D

    iot

    fuiffe

    excultam

    comrnunis

    eit'opt'

    nio.

    &

    D.

    tradit

    Hieronymus'

    llnde

    verr'

    tati'eonfentanettm

    vicletur

    nonnullos

    ex

    co'

    iorn-p"n.tis,

    qui

    turn

    Cbii{lo

    ecce{ferant'

    il;iJi;i;1;';;

    Catholicam

    intulifG'

    Er

    ir

    *riimt"

    l?

    e

    tiam

    Dacia

    Ri

    pc

    nlis

    t

    racti

    tioni'

    bus

    *ccepimus

    Gendum

    Do&ortm

    l'eulum

    io

    vrto"Li.m

    '

    qusm

    Transalpinam

    dicimus'

    ocnetrife;

    cuius

    veritatis

    complura.

    Anno

    #;:

    fr;lreiint

    indicia'

    Adh'rc

    enim

    fe-

    i#ii

    ;;';on

    --m.dio'rem

    chriftianc

    .

    do-

    ili;;

    -.ottop,"t.*

    devoluti

    -

    ruperieban-

    ;;.;til;-lt

    Divi

    Pauli

    Apoftoli

    Difcigu'

    iot.

    otpott

    ab

    Apoftolorum

    temPoribur

    p-er

    .#r"i-^

    v"l.ihotom

    Progenito-rum.,

    fc-

    riem

    propagatos

    '

    nuncupabint'

    Saccllum

    etirrn'in'pieo

    wemoieft

    cum

    P-orta.r

    tene'

    ntiil..lr,iala

    ,

    Altari

    '

    vafr'

    luftralibus

    ur'

    ;;?il;;;iro

    aitincia

    ex

    cadcm

    Petra

    eL

    il;.-;d;-.. 1u*t.

    hoc

    rrrc

    molis

    arbor

    *i*iitot,

    fub'qua

    Ds&orern

    gentiunr

    ver-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    11/81

    t

    q

    "

    J

    ".

    ',

    i

    "i"

    ;

    ",'"t

    "f,:,3".i:i,';,T,

    j*

    tl

    holicarn

    in

    Dar:ia

    i,

    w;.oraus^TiTd'qurr,A

    t chrifti

    Narivitatc

    r"*io-iinL,#,Ji,l

    am

    cfte

    Martino

    Szenr.

    I

    ya"lio"rrli'n"i..

    "..

    l,

    l:

    t$::

    n'll3,l;l,;f

    ;i'

    -:fl

    i*j:g,l*

    I

    ,

    doxam

    converrir.

    rr"J,

    i..rii.*i#tlr,

    .r_

    f;t#[*{al.g$,]iffi

    gar^orum

    _R,egir.

    animus

    f,rmam

    i.aiion,

    ,

    It*tr

    $y.l'trliril-jiHli

    il{|;11i*il"_'

    :#fi

    1

    i:::ntl,

    r,l#.g

    i

    o

    Nicolao

    cc,lil

    rct

    p,*:

    .y*

    :ffi

    ;

    ffi

    li,l

    *"

    I

    L

    l,i'i,illltj

    ll.::1 I T

    ^a

    po

    {toric.o

    r

    u.n-

    Jot

    li

    c i

    ioa

    i

    *,i

    r r-

    ulrebar

    r

    trG.

    quod

    inutilibus

    t ri[i.-

    iiiru_

    rurn

    n

    egligen

    ri'd

    e

    ven

    i

    r;

    ?;fi

    ,'iul.rri.lrr.,

    ffi

    [

    ;

    *H"fi

    i;:T

    X

    H

    ";;,

    R.li,Toli

    X

    *:

    alibus

    Barsnius

    ah

    ffiili'#i:iii;fir1f;

    iJ,i;

    *,'dJ#

    i fl

    f,es,

    S(rs)#

    .+.-

    f"r,

    G.tfScythas,

    Dac6sque-,

    n91[s.

    v:nr-

    rum

    fup.riticiouum

    tenebrii,

    fccrir

    Chtiftia'

    nis

    reddiderit.

    Hunc

    in

    Dacia

    rnortem

    oP'

    oetii(G

    Romani

    Martyrum

    Fafti teftantur;

    L n*.

    enim

    rlie

    7. Januarii

    teferunt

    ,,

    In

    I

    ba.ie

    S.

    Niceta

    Epifcopi,

    qui

    fcras

    &

    bar-

    iib"t"s

    gentes

    Evrigelii

    pradicrtione

    mitet

    i,

    reddidii,

    ec

    manffrtas.

    Vcro

    etiam

    fimilc

    vid"tut

    Sen&orum

    Epifcoporum

    alterutrum

    Epircouatts

    Asenfis

    &

    tvtllkovienfis

    funda-

    m' r,

    t"^

    iec

    i

    (G

    iquort

    Di

    lTertation

    i

    Paralipo'

    menicn

    rerum

    inemorabilium

    Ungarir in-

    ..feruit

    Mar,inus

    Szent-Ivanyi

    S.

    J. ,,Tran-

    .,

    fylvrnienfcm

    Dicecefim

    antiguiflimis

    tem-

    ..

    potibus.

    &

    longd

    a4tc

    temPora

    S'

    Stepha-

    .i

    i'ti

    neeis

    di&am

    Aginfem

    &

    Milkovienfern'

    -i.

    it.ni Nicetam

    fuiffc

    Dacorum

    Epifcopurn

    circr

    A.

    C.

    lS6.

    ex

    Annalibus

    Romane

    Ec'

    clclia

    afGrens. Catalogum

    ibidcm tcxuit

    Epifcoporum

    Trrnfylvanienfiurn

    ab.

    Anno

    tzdz.

    ad Annum

    ufquc

    t69z-

    uncle.non

    obftrare'cum

    Mclchiore

    Inchoft'cr

    Annalium

    tlngiricorum

    fcriptore

    coniicias

    a&r

    Dacica

    Ecilefie

    ad

    Divi-

    Rcgis Stephani

    tempora

    pluca

    admodum

    fuilG

    monumentis

    confi-

    qnatat

    aut temporum

    iniuri*

    interiitG. An-

    ;iqurtam fuiG

    -Dicecefirn

    ,

    &

    Dacos

    ad

    Ido'

    loium

    cultum

    reverfoc

    vel

    inde

    manife''

    ,{tum

    6mi vidcturi

    qudd eam D"Stephenus'

    Prl-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    12/81

    #

    (

    ,1)

    #

    primus

    ung';G-il"FFl;ffi

    cuttu,

    chrifto

    ceperit

    init.urrii-,-ii.'

    "rrim

    -elcior

    Inchoffer^

    Soc

    JESO.d

    ai.-

    root.

    n,

    S.

    Stcphanus

    R.ex

    franfyh,anirr'-Ch.ifto

    lpe-prit

    r.poptlique

    omnir

    eundem

    Dacir

    ,,

    traotum

    incolentes.,

    metu

    ,

    ln

    fpontc,

    re.

    ,,ligioni

    .manus

    d.d;;;l;'pii*iiui'

    .ur,

    ,,

    maximl

    pii

    Rcsis

    Stephani'i,iit-d*i"nr*

    ,,

    Chrifti

    in

    va{to,'&

    op.ilroio

    iria.r"

    pri".

    ',cipatu,

    & Anti'fti,."i,

    qui-n.ligi""i

    f"r_

    ',

    mande,

    ordinandeQ

    ue'prlefllr,

    ioniiru"r,

    Et

    ecri

    ftatim

    i .oor.ao'.u;;;U;;j;;r*.

    ljo,.

    cr"

    eorum

    D"*

    ;;uiia",.ai,i,n_"

    lg,1t.,

    il

    q.u1

    bcllum

    Irri",ii

    flr*.

    o".

    cem

    Relipioni

    Cathslice"addi&ittimum

    Zol.

    tan

    didtum

    ,

    proavu.m

    ruom

    pi*fiiir,

    g-

    Tl,:|.1::

    in

    Reipubric*

    tutelr'm

    ipii.Jp.ro

    rsnarlrato

    Tranlylvanjr confuluit.'

    _

    rncerea

    dum

    Ail:u_Julia

    impenfis

    D. R_e.

    gis

    Stephani

    ^ifani,

    tonoribus

    {uonaril'an.

    tonini

    Pii,

    &

    Julic.Matris fud

    l*i,

    *

    lu_

    nonis

    nomiue

    eb

    Ulpio

    Mutirno

    bu.i

    r,r.

    gionis

    xiii,

    eredti

    rudeiibus

    ,tfirr;;;;.

    -irio-

    fylvania

    tota

    dirioni

    ruuerat

    aicn#rif.lii

    f1lpo.nicpfil :

    totll

    verd

    rpifcop.ffdor.-

    cenlr

    rn

    Arch.i-Epifcopatum

    ivc&b

    itr

    rcra

    partrn

    placuir

    ,

    ur

    Alba_Julienfis

    fcptcm

    complexe

    comiratus

    : Albcnfcm

    ,

    Hrinye-

    orcntcru

    ,

    Colqficnfcrn,

    Dobocenfcnr,

    gslt6_

    S.6l-

    #(rz)

    $z6lnokienfem,

    Touclenl'em,

    &

    Kfrkfrll6ien.

    fcm,

    Colocenli fubefGt,Milkovien[s

    verd

    Si.

    culiara

    ;

    &

    feptem

    Saxonurn

    Civitatce Ci.

    binium,

    Claudiopolirn

    (

    cui

    fobinde Szlfz-

    y[nfinum

    fubititutum

    cft

    )

    Bi{triczium

    ,

    Co.

    rond,

    Mcdgycfi

    num,

    Scgesvarinu m,

    &

    Szttfz-

    febelinum

    continens

    Archi-Epifcopurn

    Strii

    gonienfem Metropoliten

    a.gnofceret.

    Qgr

    de

    re

    hrc

    Georqiuo

    Haner

    fcriptor

    Lothc-

    ,rnus

    ex

    rnanufcriptis

    vetuftifimis fuc

    de

    Tnnfylvanica

    Ecclc{ia

    hiftorie

    inferuic.

    ,,

    Eoclefirpo{t

    Alhenfem

    prima

    erat, gul

    rlrrl

    perfe&ionem veniebat

    ,

    MilkovienGr

    ,

    rr

    cui

    ctiarn

    Epifcop_at{is otficium

    conererlcbr-

    n,tur

    ,

    rclique his duabus

    fubjiciebantur

    :

    llurde

    etiam

    faCtum, ut

    totaTranfylvanir

    ,rrhtiguitus

    duos

    Epifcopos habercr

    ,

    Alben-

    ,rfem,

    &

    Milkovienfcm,

    quorurn

    ille

    Ar-

    ,;chi,Epifcopum

    Coloccnfem

    ,

    hic Srrigo.

    ;,gonienfern

    agnofccbat

    Metropolitanum.

    Qa

    verd

    ratione

    po{t

    Albenfem

    Epifcoga-

    tum

    primam ad

    perfc&ioncm

    venife Mil-

    kovienfcm

    Ecclcfiam

    afferat,

    non

    video,

    ut-

    lotc

    guam

    mulrd

    anre

    Divi

    Regis

    Secphani

    temporr cxtitille

    Bullp

    Summorum

    Ponrifi-

    oum

    Bonifacii

    IX.

    &

    Pii

    II.

    probant

    ;

    nili

    tcrnporum

    iniquitrte

    colhpfam

    ,

    forence

    inm

    Epifcoprru

    Albcnfi

    reftrunriln

    inrcl.

    tigar.

    Rur

    e

    g 6;fl

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    13/81

    _

    Rurfus

    Annd

    r;42.

    cversd

    funditus,

    dele-

    tique

    per

    Tartaros

    Milkovif,,

    Epifcopatul

    vetuftilfirnus

    antiquatue

    edcd

    e{t

    ,'

    ur

    iedes

    ctiam

    9iu-s

    q

    rnemorir

    hominum

    exciderir,

    cui

    proinde

    iure

    illud

    Poeta

    occini

    quelr:

    Nanc

    Jigct

    cJl

    ,

    zbi

    Ti.dn

    fuit

    i

    Jure

    t'.men

    Epifcopalia

    Pontificis

    ac

    Regie

    iu{fu

    rd

    facrr.

    tiorcm

    Cibinienfium

    Sacerdotum

    Senlturn

    funr

    lranrlata. Numerabag

    id

    temporir

    fi_

    crum

    illud

    Canonicorum

    collegium

    Secer.

    dotes

    omnino

    vicenos,_f.

    qu"ruor,

    i-tuo.

    rum

    numeto

    munere Vicario

    unur

    Arclii.

    Epifcopi

    Strigonienfis

    fungebtur.

    ./Edenr

    perquam

    rragnificam

    Exaltetc

    dicatam

    Gru.

    ci,

    arir

    numero

    Sacerdotum

    equalibuc

    infi-

    gnem

    ,

    &

    amplilfimis

    dotatani

    po{Gllioni.

    bus

    annexarn

    habuic.

    Totidem

    Epifcoprtus

    Albenfis

    in

    facratiore lenatu

    viris

    ni-".

    ravit,

    Balilicimque

    I).

    Michaeli

    Archangelo

    frcram

    i- D: prirnfim

    Stephrno

    fundatani',

    i

    Jornne drinde

    HunnradC

    rcfterrratarn

    r

    lrl-

    plLque dote

    inftru&em

    pofiidcbet.

    'Stetit

    gemine

    huic bafr

    innixa

    Religio

    Cetholice,

    &

    fine ullius harefeos labe

    integre

    ,

    illibe-

    tigve

    per

    quin

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    14/81

    if

    ---

    #_(

    zo)

    #

    Mi

    i.-,{

    o

    yi

    en

    r-i

    "l*"

    uF

    -

    i:j_rj* F"T

    fi'be.l?

    ;ttdi*'

    j"m

    dognrate

    imbutor,

    Frinceps

    corum

    in

    nu-

    rnero

    Ulphilas

    ,

    natione

    Geta

    ,

    literarum

    Gothicarum

    auchor

    fuit , is

    ipfe, qui

    Con-

    cilio

    Nicrno

    Anti/lcs

    interfuerar,

    liic

    i

    Ca.

    tholicir

    defcifcens

    facris,

    Arii

    arnplexus r:r-

    torcs divinqrurn

    fcriptorum mbnumentr

    Gothico

    dondvit

    fermone,

    effecitquc

    vel,l,

    lincera

    Rcligione alicnus, Theodoreto,

    &

    Srrfomcno

    tefie,.

    ut

    rudec

    admodum

    Gothi,

    GetrQue

    facris in

    literis

    cvolvendis

    fturli-

    um omne

    collocarent

    i

    9uO

    vclut

    hamd

    capti,

    Arianorum

    fimul

    Epifcoporum

    fcr.

    ftonibus

    edduCti

    Arii

    fcnlim

    eriorer

    imbi-

    berunt,

    nep

    fuis dcfinitos limitibus

    inGen.

    tiles,

    Daciatprafertim

    Medirerancc

    incola:

    popagirunr

    :

    qud

    demum

    iir

    a,uthoribu:

    plend

    velut

    alve6

    pravum

    Arii

    dogma

    ir.

    ,rupit,

    ncc

    anrC dcfiit

    habere

    fcCtatorcr,

    gurim

    primus Ungarorurn Rex

    D.

    Stephanur,

    Gyula

    Duce

    debcllato

    ,

    rcbrisque-

    fcditiofis

    ptce

    compolitis

    Tranfylranirm

    Chrifto,

    ac

    Ungarie

    adjccitlft

    Anno

    circitcr

    tocr.

    s.

    vI.

    Origo,

    6

    propagatio

    Lat{terttfinrtln

    in

    Tranfihtaria.

    Indicatam

    I

    fupcrftirioqum

    tenebris Di-.

    vi Rcgir

    Srcphani

    virtucc

    Tranfyiva-

    E,

    niaq

    frnden

    teo'uou,

    ii.

    pi;i;-:"

    +""fii.T,li;

    u

    a

    m

    co

    n-

    lc, e

    n ce

    h

    o

    d'i c

    i

    ",

    ii

    n

    iit_

    .al'Jn

    ;

    "

    ".

    f;*ii-fr1*frd*:#Fitr

    Jregoilo

    Sorger

    ouem

    anno

    hcc

    Romani

    l::::::l

    rranais,

    h,gr,q;;;;;i.ii;';".

    S("'J{*

    'tu

    n

    ta

    r e

    A

    n

    ti

    {li

    tc

    m'

    ";:-Jl,ti

    ;

    ;

    ;T;;:;;:

    p".,

    ff'i'

    ffi'"lTff

    ,H'*1::'

    *;n;;;fi

    '

    ririi'

    S.

    v.

    Frimw

    Ariinora,n

    in

    hranfil_

    taniatn

    adsentsr.

    NOo

    multis

    anre

    Atrilr

    in Pannoniam ad-

    - '

    ycnium

    annis

    Gothorurn

    ,

    &

    Geta.

    ll-

    ftur;mi

    neligionc

    Catholica

    irntoJ

    oo-

    rrerfl

    t[cQlebant;^

    guorum

    pars

    Hunnorum

    Exoll

    Imprrium

    I'edcm

    in

    Mefia

    &

    Thracie

    3D

    llilano

    Orienrir

    Impcratore

    Valentc

    cl

    lete

    Impctrdrunt,

    ut

    Romanum

    propugna.

    tent

    Irnpeiium,

    eiusque

    fines

    .Uliun,lroium

    :ncurlron.bus

    turarenrur.

    Tnns

    lftrum

    igi.

    1.1: _.,,rT

    libcris,

    &

    uxoribur

    prolcCti,

    Af,*:

    vlYo

    Dupc

    ,

    Epirbopor

    ne&i

    funt

    Arii

    dogmr

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    15/81

    #

    rr

    .a..

    .---- --_-

    niarn primt

    omniuo

    nova

    Luther'i

    do&ri.

    na fub

    Vajvode

    Catholicis

    ;mbuio

    'facrii

    Joanne

    cle

    Zapolye,

    Stephrni

    Ungrrie

    pro.

    Regis,

    &

    Advigrc filio

    i

    guantufrvis

    conar

    ti6us

    obfiltente

    -,

    tenebris'iterum

    invoivir.

    Lci frriem

    plucls comgle&ar. Anno

    rgrf.

    Martinus

    Lurherus

    genti

    Srxo

    ,

    t

    Monacho

    9'i.

    n.

    Auguftini

    fahus'novi

    oi.uns;iii'apo.

    ftolus

    ,

    pi:ftquam

    adversis

    facrarii

    Romini

    Pontificis

    auchoriterem

    ,

    Virginis

    DBlpare,

    ac

    Divoium

    cultum',

    cetetique

    praiipur

    Carlr.o-lice

    Religicnis

    capita

    non

    tari

    ,"r'bO,

    &

    difcepcationibus

    pdfm

    habitis,

    quim

    li-

    bellrs

    in

    lucem

    editis

    novas

    'opinio.

    nes

    fparlifl?t

    audaciis

    ;

    qudcl

    nori

    de.

    cfG,nt

    ,

    qui

    prater

    aviia

    reli-gienis

    ftudium

    avidi

    eas

    arriperent

    erquc

    (

    ilt

    novitate

    fr.

    cilC

    curioli capiuntur anirni

    )

    acertimi

    eti-

    arn

    propugnarenr.

    Lapsb

    bienni&

    negoriato-

    rura

    ultrd cirr6que

    corireantiurn

    ltulii6

    cjur

    ibelli

    Cibiniuni,

    Saxo-Tranfylvanorum

    Merropol.im

    penerrirunt.

    Eos

    cuiiofiirs

    ca-

    teris

    volvere

    ,

    ftudiofi&s

    le&irare

    Methiar

    Colomanus

    C

    Venerabili

    Canonicorum

    Col-

    leg,o

    tu61;.ur

    Sacroru-rn

    Mini{ter

    ,

    adc6rluc

    Romane

    Eccle&ac

    reformande

    nccellitatcnq

    in

    animum

    immittere

    o

    ut nondum

    elapsl

    bienni6

    novarum opinionum

    philtr6

    irnbu.rus

    d

    verirete

    dcficcrcs

    ,

    6bgus

    irvrtrrn

    rgte-

    gllt

    t*-

    o

    tro

    oPeram

    Anno

    lt2t' 8'

    Aug'

    t-i;.

    oUitns

    Luiherani

    in

    Tranfylv-ania-

    pro'

    i",-,t'*l{:i{#:'#:::{::ili aT:'':il"i

    i.t trtpotit

    qcftarum

    fcriprori

    Luthcnno

    )

    ili."otii*i.

    Colomano-viti

    fun&o

    fuc'

    ""riii-iit,uias

    Ramafchiue

    ,

    gui

    non-minirr

    i:'J?ffir

    :'T,,*";lf;

    I'ti#;.

    "lii:

    fr

    ii':

    ioicicbatur.

    curatoiti

    exemplis

    obfequeben-

    titt

    "iu.s

    :

    Viri

    religiofa

    prof'elfi

    in{tituta

    '

    ec

    Virsincs

    Dco

    dicate

    five

    neceliitate

    com'

    rrfir"."

    fve

    novi

    evangelii

    ad

    carnis

    volup-

    i"t".

    'n.."mmoilati

    fvavitate

    illcdtp

    ceno'

    ilit-"on.iom

    remittebaut ,

    vcrbi

    Divini

    li*dicatores

    in

    errorum

    sragiftror

    transfor'

    i""U"",ot

    ,

    advena'

    Cathol'cis

    alibi

    facris

    i"i*"ti

    Luiherum

    fccuti

    ad

    civilif

    recipie'

    t"nto,

    munia

    ,

    excurrebant

    ad vicinos

    cir-

    "t

    *

    poeolos

    avites

    rcligionis

    hoftcs,

    rudm'

    "".

    i,fJ"i.ulam

    C

    Ro"meni

    Pontificis

    ,

    ab

    6ril5a.-"**

    sacerdotum

    obedicntir

    ed

    f.iiu*-

    opinionum

    commenta

    traducebant,

    tvtagiftratui

    demum

    ipfe.

    publica

    hetefcot

    ii"?.itationis

    ,

    tradeniaquc

    Luthcri

    doCtri'

    ne

    poteftatem

    fecit.

    -

    a'uxit

    nutantis

    in

    Dacia

    rei

    Catholic

    ct'

    Iamiietem

    lu&uofus

    Georgii

    Satthmari

    Stri'

    gonientis

    1

    &

    Gcorgiilfrangcpani

    Coloccnfi'r

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    16/81

    i

    tuifltnt.

    ira

    "rrJ'p.i.r'

    "irnu,.]TIij"&?:

    ate

    Antiftirer

    .

    h;i

    Paulum-iJr*r*urr,

    ,

    lleLadielaum

    Szalkenu*

    rrrAr

    iii

    r"i*ffo-

    rcr,

    qui

    c' .nminarionibuscrebri;

    ;;;;;;;-

    mrtis

    fedtitorer

    percellere,

    Ot-no,

    qu"-

    dam

    detellatione

    fi,"1r-

    U*i*i.o.

    .;"-

    6tos

    jugulare.

    nitcba.rtur

    :

    fu'is

    ii.--

    ""r"

    n_

    cet

    cultores

    iatcrcelTerint

    votis,

    qrribus

    ar-

    dentiflimc

    Ludoyicum

    rr.

    u";;i"'."n1g".

    ,,

    erotabant

    Anno

    r"gz3.

    ,,

    u_t

    Luchcrano,

    ,

    ,, &-

    eonrm

    fautorcs,

    ,

    i.

    'iaaioii'ioiru_

    ,,:dherenres,

    velur

    nlrcii.oi

    i"nert*"

    r.-

    ,,

    cratillimr

    Virpinis.

    MARrE'

    i""i.}pirir,

    ,,

    & ablrtione

    J-n,um

    bonorum

    fucrunt

    ,

    Maje{tas

    l.gil_,

    veluti

    C.rtroii.ur--frrin.

    ,r

    cepr

    ,

    punirc

    disnctur.

    Anno

    verd

    ,,li,

    pu.b-li

    ca

    R

    eg

    n i

    Comi

    ti a

    i

    n

    carn

    pi

    s

    i.

    t

    o

    ri.n

    ii

    U

    u,

    cdi&o

    corfruni

    Lutherenos

    oroes

    i

    R.qno,

    qud,

    tum

    pcrtincbat

    rr"nfylu.ii.

    ,'ritir_

    L:1."-1rtecrevcrinr;

    n?

    ramin

    frlutrrir

    pio.

    tum

    conhlia

    proficerent,

    funeftr

    cum

    Tur.

    cis

    brlli

    dillidia

    effrcerunr.

    Jam

    cnim

    inda

    :l_-:qre,:rto,

    Belgrrdg

    A;;',1r,.'p.,

    3,_t-.jli-=Yalachirrn

    lstd.

    fe

    fc

    diffundebant

    o

    I

    rantyyanirm

    depopulablntur.

    ,

    Et

    ,gi.arnvis

    'oinnir

    rurnote,

    ,

    timo-

    rlguc

    bclli

    plen+

    clftnt;

    t.m"o

    luriooi-

    #(q)*

    Archi-Epifcopi

    obitus

    r

    -

    uorum

    fupreil

    aurnorrratc

    noyatorum

    fludia

    cohibcii

    oo-

    #(eq)W

    -r--r-..j-#--

    ros

    r.r

    it

    ex

    literis

    ld Lldislaum

    Szalka-

    nur.n

    i

    Collegio

    Canonicoruni'

    ry

    Vipario

    aritri-rpifcoiaU

    Petro

    Tbonhaufero

    datir

    inrellcxii

    in'edibue

    Joannie

    Csuka{ii

    viri

    ordinis senatorii apertum

    effc.

    lpdum

    litc-

    rariurn,

    cantari

    linilv5.

    yernaculi $ymbolum

    Nicpnurn,

    ade6q;

    Miffrrn

    fieri

    Germanicam

    :

    in

    iira"i"

    edibus'degerc

    Seorgium

    quenrhm

    Monachum

    ab

    ambrolto

    $lefita

    Concionatore

    quondam

    Cibinienfi

    ex

    Srxonia

    millurn

    ;

    gul

    i;r

    vicis

    finitirnil

    ab

    obedientia

    ,

    prtcep.

    tisque

    Ecclelia

    populum avocct

    '

    dj&itdt-

    qud

    Evangelium

    annis

    plus

    quadringentir

    firitl'e

    abfconditum :

    Cibiniqnfern

    item

    ur'

    bem

    ingredi

    plures

    dogmata

    Luthcri

    profi.

    tencer

    ;

    rurfus.

    Monachum

    rlium apud

    Ec'

    clefiam

    D.

    Elifabethe

    e{fe,'

    Joannem

    Sur.

    daftrum,

    qlri fermonibus fuis

    ordinctn

    Ec.

    clefia{ticum'infe&atur

    :

    nullar

    denique

    de-

    cimar

    Parocbis

    dari,

    i

    Marco

    Pcntllingcro

    Judi_ce

    Regio Tcrnplum

    guoddrm

    violari,

    i

    Qge{iorc

    Rcgio,

    caterirq;

    rem

    familitrelu

    Clericorunr

    diripi

    :

    tributr

    imponi,

    minir,

    rc

    probrir

    omnct

    vexari;

    tt

    inqurm

    hrc,

    alilquc

    intcllexit

    ;

    Saxoaum

    Judici

    Rcgio

    cum

    pcenl

    privationir

    Megiltrrtfis

    dcman.

    drvit,

    literir

    Bude

    datil

    pridic

    eefti

    B,

    Mz.

    ric

    Magdalenr,

    ut

    eiusmodi

    bomincs

    com.

    prehendar,

    tc

    qucmque

    pro

    grrvintc

    culirt

    ctfti8ct.

    B

    f

    Nor

    lu

    i

    -z--)

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    17/81

    *('6)#

    Non

    minori ardore

    Ladislaus

    Ezalkrnuii

    Archi-Epifcopusr

    ur

    invalefcene

    luthermuml'

    dogma

    inTranfylvania

    fifteret,

    Decanis

    furi

    iurirdi&ionit

    Cibinienfi,

    &

    Coronenli

    ly.f

    Aug. literas

    .{edir

    ,

    9r:ibus

    iliftri&C

    pr499pii,

    ur

    eos,

    qui

    libros

    Lulheri

    liCiiraverinr,'irire-

    lint,

    vcndiderint

    ,

    ejusqr.re

    dogmatr

    amnle.

    ri

    fuerint, ac'i

    Marre

    ecclefii

    fefe fcgrJga.

    yerinr,

    anathematc

    defigant,

    continuisDo-

    minicir,

    feftisquc

    diebus.

    Decanus

    tamctr

    Cibinicnfis,

    &

    Parochus

    I

    pana

    prornulga.

    tionc

    ob imminens

    vita

    periculum

    abftinere

    debuerunt. Aut ccrti

    (

    irt

    tempuq

    do(uir)

    Curio

    Cibinienfir

    ,

    Mathias

    h.-ru.hiur

    in malum

    cdnfenferrt.

    Tum

    fupprcfsd

    man-

    datd

    Cibinienfes licentie

    frena. lgxrntcs

    Lu-

    theri afltclas peregrd

    atlventantes

    hofpiri6

    recipere,

    comi,ledti

    ,

    fuftentare

    :

    quin

    imd

    Malsus

    Prntflingerus

    fprecd

    Rcgi6-, ac

    Ar-

    chi-Epiicopali

    decr:et6

    Georgium

    Sletitam

    vlta

    Rcliqiofe

    de{brtorem

    domi

    fue

    alere.

    [Iec

    dum

    rnemoro,

    alterum

    ruina

    ca-

    put

    occurrit,

    cx quo

    non

    mediocrenn

    res.

    Chriftiana

    cladem

    accepit.

    Luthcri

    verd fe-

    dta

    maxrmum

    fumpfir

    increrDentum.

    Dum

    nempe

    Ludovicus

    Il,

    immenfis

    Orientis

    vi.

    ribuC bellum lnftruit

    ;

    An.iftite

    ,

    maiorl-

    quc parte

    virorum fan&illim6

    preditorum

    ficqdotiO

    ad

    caftra cvoctti

    nscclllriO

    de-

    '

    -

    8-(

    #

    ---

    dPerniciofiffi'

    morum

    rapinis

    p"tt*

    i"nfyivinia'

    .

    Fa'ali

    il;;;il

    '"i-

    nnoi'a"tium

    acclpta.cladc

    fpes

    oni

    Dacir

    .o-

    rui"viio

    &'Ladislao

    szal-

    ti,"J".l"u"gie.

    Hic,

    ut^pub.liciscomitio-

    ffi

    ,i+j,j,^;

    ::*

    :

    lx

    J;

    f,:"

    1"",T'

    ffi'",#

    :

    cum

    Patronls

    caPrt(

    *ttil

    addicereniur

    ,

    irnpetravcrst

    I

    ut

    co[r'

    rnuni

    orclinorn

    o*]niod

    decretd

    icvera

    de

    iir oo*iri"

    haberetur

    ,

    effe

    cerat;.

    vires

    pene'

    ;ril;"';ta-.ot"otl'"t

    auxilio'

    Luthero

    #l#^t"rl'"in-lri"rtatlicn{i

    in

    campr:

    cha'

    il#lil;i.ot"piit'--ui"*

    Antifti'i

    ade'

    i,ifnt

    "

    o

    ..tb

    immaturo

    Ludovici

    II' Regis

    "i'1',1::

    "ioi"

    'aipoiin-i

    ad

    Mohacsitrm

    interrtu

    t;;;''.i;' iiiitv,

    Proceru

    m

    nonnullorunr

    H;'i"'o,

    '

    ;;T

    ti

    'ariant

    Hi{torici

    )

    plcro'

    ;il;;;'roinJgit

    Rex

    unsrrie

    rcnunciat'rs

    ;;;;-;;;;;-i.

    Iu'"

    D'

    Mertino

    facra

    Re-

    oio

    diadernare

    t"aiti,ot

    Petrutn

    Fct6nyi

    tsJ;"ffiH';;;rv1;;;;ia

    dirir;

    cuius

    Ple'

    tJ;;'ilrtntit

    inaotgcnti6-

    impunc

    Luthe-

    ;iT#Jt;,o'et"r"u"tur

    audacia

    r

    profana'

    bentur

    Divorum

    "alt,

    ottopabantur

    Sacerdo-

    tum

    collegi" ,

    ptt*ti*

    ,

    g^ymnafta.lJofitL

    non.. oer-

    fumham

    iniuriam

    uipiebantut'

    C.uia

    irrc

    quidcm

    Joannes.

    Rcx

    '

    vel

    rcEKl'

    il,;i;i;

    I

    rir"'it'ta

    cibinienfcr

    Budx

    da'

    fti-

    1i.

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    18/81

    I

    f,

    I

    $

    i

    #('r)S

    tic.Anno

    r927.

    die

    Co-nvcrfionis.

    S.

    p.oli;

    guibus,

    ut novitiam

    religionem

    abjicerent,

    mendavit

    ,

    bonorum

    omnium

    pobti.rtio-

    nem

    iis

    comminatur.

    paulus

    irJm

    Verda.

    nus

    Mctropolita Strigonicnlis rnifl'o

    inquili-

    iore

    Decrnum,

    Curioner

    ,

    ac

    Religiofoi

    Ci-

    binienfis

    ditionis

    fevcrl

    -monuir

    r'ur-popo-

    larcs

    rd

    ?n-ri.qoLj.qn

    reduceie;r.'

    ;;

    L.'ju,

    -

    Lqtheri

    fcintilla-

    jam

    incendium

    cvaferar;

    gulm

    ut

    eorum

    ftudio

    fopiretur

    ;

    d.uorurn

    guip-pc

    Regum

    Joannis

    ,_

    & F*dinancli

    con-

    tentione

    in

    fuum

    ufi

    commodum

    Cibinicn-

    fes

    Anno

    tgzg.Magiftratu

    civili

    .

    ac

    cen_

    rum-viris

    Lutheri

    dogmate

    infe&is

    menfe

    Februario

    collegium

    Canonicoru*

    ,

    Si.rr_

    dotcs,

    De6que

    faoratoi

    viror

    ,

    &

    mulierer

    omnes

    cum

    literarum

    cultoribus

    capitali

    edi,

    99

    *

    urbe

    emlgrare

    julGrunt,

    i:ireptis

    "

    ua

    mt,orum

    pieras

    rrcrno-

    Numini

    cioni.

    rat

    ,

    bonis

    o

    -templ6 etiam

    prepotiture

    fan-

    &a._Cruci

    dica:6

    vicenis

    &

    iuatuor

    arir

    confpicu6

    Lutheri

    evangelio

    aafii&O.

    IlJurt

    t:rmen non

    mcdiocrcm

    icligioni

    Cathoiica

    comrnencirtionem

    attulit,

    q"udd

    unus

    dun-

    trxat

    in

    mifcrabili

    hac

    direitionc

    ex omni

    Clero

    repertus

    fir_Martinus'F6lckerueSacr-

    a.o ,

    9-ur

    n-:

    beneficium

    ,

    guod

    in

    Xenodol

    chio pinguiur

    ob;inucrar,

    airirt"rcr,

    ad Lu.

    therum

    trea[it"

    varos

    ,

    Saxones

    pralcrtirn

    anim,aclvertic

    ,

    &

    turpem

    rded rb

    Jvita

    rcligionc defe&ionern

    ol.rcle

    Patrie

    anno

    eodem vindicavir.

    Pe-

    trus,

    quem

    alii

    Pe

    traibonern

    appe

    ll3Dt,

    Mol-

    rlavia

    Veyvoda irruptione

    in

    Tranfylvani-

    rm

    fa&a

    collatis

    acl

    Mrrimbutgu,m

    fignis

    o

    ac

    manibus

    vidtor

    pridid

    ffti

    bD,

    apbfto-

    lorum Simonis &

    ;udr

    ,

    oppidc Psasrnp"ri-

    enfi

    ignem

    {bbiecit

    ,

    f,eguenti

    v*d die,

    ob-

    feGi'

    Coroni

    -,

    arce

    potirus

    c{t

    ,

    cundtique

    diripuit

    :

    inde

    prrdis

    inefcatus

    Biftricium

    ufque

    procurrit

    ,

    ac

    dernum

    repulfus

    eft,

    ,

    Saniore,

    rcccnti

    hec

    firage

    admoniti

    r

    conr

    filia

    capere potuera:nt

    ,

    ni'fi

    novus

    error

    lu.

    #('E)#

    - -b--\....rd

    ry6d

    Diyinainterea

    Nen:efis feverd

    inTranfyl-

    cern

    ,

    guA

    verit;rtern intuerentur

    ,

    eJcmil-

    fet.

    Ademit

    verd

    eam

    &

    Coronenfibus

    ,

    qui Anno

    r93o,

    lCibiiienfium

    exemplum

    fecuti

    Catholicos

    Sacerdotes

    in cxilium

    ab,

    legirunt,

    Ordinis

    Scraphici Sodalcs,

    qui

    Di.

    yina

    ad $S.

    Pctri

    &

    Pauli Apolt.

    procuiabant,

    in Csikicnfern

    Provinciolrm

    abire

    ,

    Praedio

    catores

    templum, ac

    coenobium

    cum

    fcptem

    pagisdcfcrcre

    codgcnrnt"

    Crevit

    in

    diei

    me-

    lum

    Joannis.Honrlri

    opcr{, qui

    pofterqurm

    ctor

    feicntiis

    variir

    ,

    tum

    Luthiri

    dodtrinr

    plenilfimus

    Bafilci

    Coronarn

    ,

    unde

    ortum

    duxerat,

    rediic

    ,

    ut

    opcra

    fua

    Geoqraphi.

    cr,

    liircll6sguc

    do&rinam luthcri

    coitiicn-

    D -

    B6

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    19/81

    --

    s-(31-8--

    tes

    procudercc

    ,

    Typographiam

    e_rexit.

    Pri.

    rnus

    etiam

    in

    Patria

    d

    fuperiore

    loco

    evan'

    selium

    Lutheri

    promulgiffc

    fertur recla.

    ir.nt.

    matre

    ,

    fiiirtmqud rliris

    dcvovente.

    Yuleetis

    libellis

    catech-eticis

    '

    &

    Augu{lana

    coni.tlion.

    ,

    abrogrtd

    item

    priva'td Mi{f

    fecrificid,

    facram

    icenam

    fub

    utraque fpe'

    cie

    adminiftravit

    ,ludrimque

    literalium

    ape-

    ruit,

    fruftrr

    obnitente

    Paulo

    Bencknero Ar'

    chi-Presb.ytcro

    ab

    urbe

    relegato.

    Anno

    if+r.

    Biflricienfes

    quggue

    cives

    ad

    Lutheri

    dogma

    transierunt,

    d,l9"

    M.at-rlrao

    Teitlchero

    l'

    thcri

    cujusilam Ordinis deferto'

    rc.

    Aliis

    item

    Saxonum

    civicatibus

    avitr

    facra

    profi

    ten

    tibus

    ifrterrli6tum"'

    Hac

    erat,,rcgnante

    Joanne

    Zapolya,

    Iu-

    &uofa

    Dacie

    corlverfio

    ,

    haec

    fe&*

    Luthe-

    ,.o*

    orootga:io.

    Nunc

    ad ea

    ,

    qua

    eiul

    mottein

    ioni..utt

    funt,

    gradum facio'

    Jo'

    "nr..,

    Rcx

    ubi

    Anuo

    t

    gto.

    fato

    fe proxi-

    mum

    fenfit,

    Gco,Pium

    Nlartinutium

    ex

    Or-

    dine

    D.

    l'auli

    p::imi

    Eremit't

    ,

    Epifcopum

    Varadienfcm,

    &

    Petrum

    Vichium,

    feu

    Pc-

    trovichium

    fibi

    I'angvine

    inn&um

    tutorc$

    filio

    Jornni

    Sigismundo,

    &

    Ifitbei'leX'cgine

    eonftituit.

    Ivfulicra

    ,

    tutotrc

    tanto

    Prelulc

    Martinulior

    guclrl Atrno

    l95o'

    ob

    na^Yatam

    in

    Dacia

    opciam

    Archi-Epit'copatr.r

    Strigo-

    uicnii

    donaiic

    Fe rdirrandus

    I'

    Julius

    vcrd

    ttl"

    ollro

    #(r')E

    @T;,*jll"jlullll,lfl

    .l

    n

    $

    I

    I

    .i{

    4l

    ,t

    l:

    .t

    t,

    'f.

    l"

    i"iU.tU","r

    Dacia;

    lt

    brevi

    per

    c?eclem

    rr

    latus.

    authore

    pt""iaii

    ca{l'aldo'

    lo::T

    t"

    il;'

    :ii;'l;c

    trivichio'

    quem

    cl'um-

    viveret'

    rrnr.rlltm

    femper

    t*p-"'iJU"tot'

    Martinufii

    l,':'jil:;i;.'o'nnria

    i

    ..n;q*.

    etqu-e-

    Arbr

    l;|$[tffi",f

    i['iy'['f*.,lf#

    ;;;;;;;axinrum

    fe

    dilcri'ren

    aditurumj

    ;;il;H

    iiui"iur"'it

    Matth*um

    calv-inum

    li.;ibi;

    aoaot aditui

    varadine.nlrs

    '

    rtr

    :;:"i;.;inuii"t

    qrav itt

    r

    animarlverterst'

    Jtrdd

    mulicri

    "nttuquttttiam

    imaginem

    de

    J.nibus

    preceo fondt'nii

    totaghurn

    impegif-

    il:'il.i;-ttilit

    ptnt

    in

    eo

    qorvntu-

    Pro

    ii.irri"""

    fancituir

    eft :

    Qgantum

    entm

    ffi;t;;;it"i

    iutt'e'i

    affcclis

    adverfabatu-r'

    ;;

    ;

    ;;-iils

    tt

    t r

    o

    v

    j

    c t'

    i rr

    s

    p

    a t r

    o

    c

    i

    n

    a ol:"":

    ln

    I

    i:;;;;-;it;;a

    vi

    temPlis

    ac

    aris'

    "n'Po

    debat.

    Et

    Cibinii ;i;e;;

    Joauncs.Surdafter

    ;:ffi

    '.Lh

    ;J

    I

    u

    tr'iri

    I'acra

    procurtqii

    :

    "

    n-

    ffi il;4t

    Dccand,pofibt{1l-:'

    Eccleirt

    cre-

    otum

    ibat,

    V*f

    tnt'nlt

    utta

    sf"gtterus

    ad in-

    ft

    Jni;dtaecos

    rucli

    menta

    novclli

    cul

    tiis

    D

    sr

    E;il;;';oi.

    uutetu"t,

    incitante

    ad

    hec

    au'

    ilff

    t,;o"i.rtio'iiic

    a

    n

    i

    mo

    audax'

    i

    n

    genio

    vcrfutus,

    voluntate-p""'

    *

    in

    ornnem'mobi;

    lis

    ,

    qui

    i

    cathotrJiililffi

    ircrir

    clim

    ed

    -

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    20/81

    ,-__

    , ,Lt

    rr=

    )

    #

    ,utherum

    delecerat

    ,

    dr-u--ffigrna

    galim

    profiuebatur

    ;

    poft.aquim--nlUoru

    lornem

    ifza

    Ep,ifcopu

    m

    irtf

    .nfim,-

    ni*-oum

    toyertus

    bnrefes

    Rc^ligionis

    propugnetorem

    in

    Unqariam redij;lt

    """i*.rgu"i;fi

    ;-;;;:i

    ranfyl','ani

    polGtfiones

    Epifcopat0s

    ]

    t

    e.-

    cleuaruin

    .

    patrimonia,

    Itlbeile-rem

    graranr

    tacturi,

    eripuiflbnr

    :

    ejedtis

    palfim,

    florimun-

    oo

    Kafmundo

    tefte,

    lcgitimis

    facrornmrni-

    niftris,

    ac

    yiris

    DEO

    dicrris

    ,

    f.rotr"irs

    .o_

    rum

    Regio

    rrario

    addi.xit

    ,

    fuocumpri*is

    io-

    tcntus

    peculio

    ,

    gu-d

    fortunrs

    proirias-

    alie.

    ars

    pcr

    l-urirum

    nefas

    locupletaict"t

    parri

    pe-

    troviclio

    vicle batur.rrpti

    mileris

    forirnr,

    aiG

    fama

    guogue

    ac

    .ii1U*"tio

    ienom;ni{

    Doraretur,

    Crucem

    igitur

    virorurn'Numini

    devotorri

    frontibus

    in"uri,

    .r;;;;i'S."r-

    tirn.

    g

    coronaris,

    cultdgue

    .,

    o"rririioo"

    pfnrlltmlr

    facerdorio

    initirtorurn

    vcrtici-

    bus

    ,.

    {

    9u.t

    -prg

    lorJ A

    "q";'"u6i.nrrncperritct

    ,

    auferi

    iuflit

    dupllci

    infienis

    la_

    Eoclnto,

    .bonoru_m

    n

    & farra.

    egibui'

    omni-

    Drs

    tt

    talloaem

    hodie

    reddere

    liberct.

    non

    dccfiLt

    forcatJis

    rernetjencli

    A.ofi"s

    ,-ija

    ni-

    yiLum

    .Rcligionir

    Ca,tholice

    propri.i.n

    io_

    turus

    vrcera

    non

    rcddere

    ,

    rlrt

    irsdtm

    bc-

    rcficjis

    ctiam

    compenfa.re:

    --

    _

    Verim

    dcteftand-a

    hac

    petroviclii

    tyran-

    rir,

    grthodbxorum

    ferv.otioii-bur

    ii*,r-

    ,#(r)#l

    ;;"*t

    fuit

    ad

    Reliqionem

    Catlrolicrm

    ge'

    ncrofiiis

    prcpugnandam.

    Q3a

    in re

    dum.

    ce-

    iriir

    aoi;otiti'd

    ft.to

    Canonicorum

    Alb-en'

    hom

    Col .gio

    facerdos

    defudat

    '

    inv-encfm'

    I'u*

    t.rtrl.nla

    feiicitati

    priftina

    rei in

    Dacia

    iatholicre

    rationem

    Ferdinanclo

    Regi

    porre-

    dturus

    Vienriam

    contendit,

    Colos-Monofto-

    rini

    quielcens

    ab

    inlidiatoribur

    htreticis

    '

    foiritri

    pulvinis

    intercpto

    fuffocatur.

    Fran'

    c'ifruE

    itt,lctec

    glorioGilimo

    nomcn,

    folum

    ;;;;i"

    vctus

    Tranfylvania

    Urbs Medgye{i-

    num.

    Yitr

    inftituto

    Saccrclos,

    facra

    Chri-

    ftiana

    Mufna

    procurabat;

    un9c

    i-Luthera'

    nis

    e

    xa&us

    Viiaiii Epiftopi

    Albenfis-

    Eunc-

    re

    funqcbatur

    ,

    nomErrque

    Antiftitis

    Tran-

    fvlvanias

    Martinuhi

    ad tiaram

    Strigonren-

    fem

    vocati

    futlragi0

    obtinuelat,

    Dcmum

    piis

    conatibus

    intcimortuur

    Praful

    intcgerri'

    inus

    Lilisionis

    Catholicr

    veritatern

    occafu

    lloriofo

    p"o{tcris

    teftatam

    reliquit.

    Sepultur

    Colos-M6noftorini

    in Tcmplo

    Virg.

    DEIpera

    I

    I

    i

    I

    l

    I

    I

    I

    I

    I

    I

    in

    Cmlos

    Aff'umptr

    ante

    ararn rnai-oietn'

    Anno

    tt51.

    Di[rrus

    enimvero

    Chriftianur

    oupil.

    in

    tanta

    iirorum

    etiarn

    facrrtiorum

    ior?,tpttl$

    nullii

    unquam

    harefeos

    labc

    vL

    tiatus',

    odi6

    verd

    6dti

    intot.mptus

    ca

    in

    rcle

    tunrulari

    ,

    qur

    profenatis

    ceteris

    per

    Tranf/lvanirm

    delubris

    inta&a

    fcmper'

    in'

    violrtigue

    permanlit.

    Q3ra

    dc

    rc

    gloriantem

    BOn

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    21/81

    gg*

    #(rr)#

    Catera

    nzprtrant

    bF,D,(r-.

    -

    *"{ffi

    $i;: ii;;+r:i::n:::{:

    ffi

    A ,\- .

    S'vJI.

    vru

    ia '

    6

    Pryltngat ion

    *

    eTailarior*w

    mod*t

    -

    (r

    nn.-i^''-'xr

    tgi

    A

    Rii

    fe&am

    -'.":,:

    *

    occafio.

    /.r

    rempo;il"1

    r"""t*..Divj

    Regis

    srephani

    i,ilrn

    umi:,

    ml

    s,.:xi,. 'ji:i*

    onenfis.

    v"r;

    i,i]

    .o",-rf,,ii,i

    iil-.'

    :::i:

    I

    i';u'

    "l.,l'dlii:

    ha

    el_c_

    Serv";;.lj

    fi i,r,rna.

    ;

    S

    er

    veti

    j

    ni

    t

    iVti.

    lmi;lin*rlt$tr;*,*p

    I

    t.

    :.1

    t

    I

    tr

    I

    Valentino

    Gentile,

    qudd

    trium

    in

    Di,

    vinitate

    perfonrrum

    locd

    beos

    totiilem

    pro-

    fteretur.-

    Hic Bernr

    llelveriorum

    ,tn.

    ri6r.

    ,

    capite

    plc:us

    pertinacia

    pcenas

    dedit. Da-

    vidiltr

    d'Georgio

    Davide-,

    Bafilea A. rsf

    S.

    t/t(rltr?t

    a-\reorgto

    uavlqe,

    Daltle?e

    A.

    Ittg.

    i

    f,ammis

    exuftol

    Sociniani

    d:nique

    i

    Leii,o,

    |

    &

    Faufto Socinis

    r

    guorun

    ilfe

    Samosatc-

    num ab

    orco

    revocairrm

    Pelagio

    fociavit

    ,

    hic talii

    dodtrinam

    B'afilep

    d

    Slbaftiano

    Ca-

    ftiliorre

    explicetem

    ar-rdicns

    in

    eanclem

    abiit

    feCtam.

    Sergetus

    inter

    varios

    fufcitatp

    bprefeot

    rlqmnos fideliorcm

    ceteris

    na&us

    cft

    Geor-

    gium

    Blandr4tarn

    ,

    Pedemonranum

    ,

    qui

    i

    Ticinen{i

    facre

    inquiritionis

    cuftodia Gine-

    vam

    primim,

    indein Hclveriam,

    Germa-

    niam

    ,-Poloniam

    ;

    demum

    in

    Tranfylva-

    niam"elapfus

    artis

    mcdicre

    brneficid

    i

    ac

    Pc-

    trovichii

    op:

    jn

    aular.n

    Joannis

    Siqismundi

    ctiamtum

    adotrefcentis

    penetravic

    l[n.

    rgqr.

    Clim

    primd

    quidcm

    irlepferar

    ob

    lfabelle

    Reginc

    mctum

    ,

    atque

    aded

    rplius.soly-

    manni Turcarum

    lmperatoris

    .

    qui

    id

    tem-

    porir

    Joannem

    Sigiimundum

    'in

    folium

    Ttanfytvani*,

    reponens

    .

    nov

    is

    teligiosib'.rr

    I)acem

    turbare

    fo\iris

    aditum

    ptecludi

    om-

    nino

    jufferat

    :

    iis verd

    extin&il

    liberC

    ;rdcri

    peregrinum dogma

    fparfit

    i

    ut

    Proceres

    ,

    ipsumguc

    Sigilmundurq

    non

    modd

    ad

    pl

    ,

    troci'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    22/81

    If

    H

    fi

    il

    lf

    i

    t

    I

    ---

    #-(

    t{

    )

    #

    trocini

    um

    a

    perri

    for-.;

    pi*au*-IoffiE

    yn

    ed

    do&iinam-f"ili"

    "-pi.e."il_

    io-

    duxeric.

    ^Sic

    Arii

    reJivivus

    error

    in

    Tren$.Ivaniaro

    cft

    invedtus

    , cui

    Eianclr*,"

    i.A"lur'^r.rno_

    Dem

    ,

    Fruftum

    Socinum

    ga&tei

    -;;;.;;;;

    4jtoo

    rs6c.

    paulum

    verri

    ;il;;;,_;

    Gen_

    .

    tilem

    ,

    Sylvanum

    cum

    non

    peucis

    d

    Calvi;

    ni

    &6tr

    ad

    Arii

    dogma

    tr.,{o'&is

    -i,i.ios

    er_

    torum

    na&us

    aflumpto

    Onitariorum

    nomi_

    ff_'^J_"-qd.

    Arii

    mernorja

    exotai?nr..,

    ;o,

    ^r1 3eyptrr1

    ,,

    -ac

    lcholrrum

    aiba-juira

    oounulr,

    cui

    ab

    An.

    r-96o.

    pr*ficicbarur

    pau-

    lus

    Julianur,

    Confcripta

    piotinus

    advcrstr

    fauCti

    {limaln-

    Triniratim

    iolumina,-iorru.

    prr

    tacrr

    codices

    ,

    &

    varias

    in

    linguas

    non

    lii'"iliil:

    i

    ",l,'r',i,X

    i:

    g*fl

    i

    r,*f.:,,,fi

    ,

    virus

    facillimd

    aL

    io""u?;s

    -""Lo'a.rrru*

    ll:r.':,lf

    "1"*.

    p_':ry

    o.ror-n

    uirr"rl,

    *," ry-

    prr

    edrtr.

    , prefird

    Joannis

    Sigisrnuncli

    no.

    mlne

    vulgrbanr.ur.

    Nec

    fpetr

    fcfellcrunc

    tovatorum

    rnolitiones

    ; ui

    enim

    uihil

    dc

    fijThTiir,XtT#:?,",',f

    gJqil*i'j]

    du&is,

    nihil

    de

    caterir

    ,:rnit",

    lif?or-

    "pi_

    ione

    imbutis

    dicam

    : aded

    oo""

    -fJ.

    f.C*

    ,9.:lj:t_tm,

    gcc.u

    paye,.a;

    ;;

    t

    rd.,."i

    ro

    anrnsq

    ebicrit,

    gue

    Seronicrrurn

    urbi_

    Bln

    -

    *(rz)#

    _

    um

    numero,

    furrogato

    Sz6.fz-Vlrafino

    ,

    de-

    Ieta

    fit.

    Ipfe

    quin

    imd

    Tranf.rlrani-

    Pria-

    .

    lcps

    ,

    &

    ab

    ejus

    con{iliis

    cooftirr:ii

    (

    ut

    rc-

    fert

    locupletillimus

    rerum

    Ungaricarcm

    fcri-

    ptor

    Iftva.nffius

    )

    Nieolaus Chagui':s

    ,

    Sra-

    $t-lnq

    Nisovius

    ,

    Joannes

    Salaniur,

    GaQar

    Beketlius

    ,

    pcnes

    qtros

    lumma

    reruo

    srat

    ,

    Elandratae

    dolis

    circumveoti

    Ariaae

    fe.&-

    non

    tarn

    fautorer

    r

    guim

    complicer

    funt

    cffe&i.

    Gravitlimis

    intere.

    Divinum

    {umca

    ab

    iis

    laceflcbatur

    convitiis

    ,

    nec

    decr:at

    ,

    gui

    fcfe

    fcrr6

    &

    igne

    Trinum

    i

    fraufyratiie

    DEum

    exaCturos

    ore

    neferic

    affirnnarenr.

    Aufus

    ctiam

    Auno

    rg7o.

    Alba

    Julir

    furn-

    ms

    inter

    fubs authoritatis

    francifcus

    DavL

    dis

    reos

    criminis-pronunciare,

    guorquot

    bu-

    rnani

    generis

    Rerlemptorcm

    DEI

    Fili-,::o

    is.

    vocarent, llon

    fecusr'ac

    qui

    DEI Marrem,

    aut

    SS.

    Pcrrum,

    &

    Paulum

    obtc{larenrur,

    Verim

    triumphav.it

    ds conviciatorc

    DEI

    Fi.

    tius,

    impudciria

    condernnarus

    DcvenG

    is

    srce

    carccric

    miferiis,

    ac

    fordibur

    confe&ur

    enimam

    Arii labe

    ineuinrtara

    crhalavit

    foanner

    guoque

    Sigism'unduc

    peucis

    menfi-

    bus

    I

    Davidis

    Unitariorum

    (ii

    vocant)Su-

    perintendentis

    obitu,

    nentiquam

    revocetir

    fancitis,

    quibus

    immifla

    in

    tr:nfylsaniam

    Luthcri,

    Calvini,

    Ariiquc

    evrngilia

    role-

    rasdl

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    23/81

    t'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    24/81

    a

    --S(+o)#

    l

    audio

    poli

    r

    r'r

    ti

    o

    l"G-.irc]GT

    o.ft

    i

    u,rn

    po

    refta

    rrrn

    "'"n.

    r*t,

    tll

    i.'."ii",

    sr-

    ator'nefalij

    aurhor

    fccdcris

    .*

    -i-r,rljiC

    ,r.

    iiie'_1ifi

    I

    i;

    :

    *

    :'*,iff

    i:

    th:x

    n.

    ;1

    ir

    r ilegi

    in

    carcerern

    .:;

    j"ei;-

    g;",

    ^

    .

    gr"gre

    :l:"_?

    rf

    p..

    Joannes

    Argcnrus

    praficlii

    pro_

    v,nerp

    Societatir

    JESQ

    iices

    g..ensl-

    evicit

    ilfr

    i'J

    I ;T;';

    iffi

    ,

    ff

    *:t

    ."*ir

    "":*

    llajc-rius

    Collegii

    Re&oi,

    i"J".i

    ir',"ou"_potuic.

    utficariim

    i

    qu;g;;uiln*".t"ur-

    .nus

    a(ccpcrat,

    guarDvis

    prolC

    cognitum

    jn-

    altcaret.

    Variis

    exinde

    vicibur

    Arii

    fc&a

    in

    Dacia

    ercepta,

    &

    fub

    principibus

    quidcm

    i,,ftr;r-

    :;:.lul,1u.T.

    no-n

    infclicitlimis,

    pterumque

    ri 1s

    ,rcundis.

    Stetim.

    ccrti

    d

    fu'UjeAa

    flu-d:tpl,o

    Ii.

    Tranfylvanra

    Anno

    r6ol.

    diffu-

    grsarrbus

    Claudiopoli

    .rtrianis

    rediii

    fua Ca-

    t.ioitce

    Reljeioni

    lib.crtas

    ,

    re_llitutum

    augu-

    ftum

    Divi

    iltichacljs

    r.*pluro,

    -;;;;i"

    ,

    p;ivat6gue

    rcligionis

    ufu

    irianis

    'lr,.rai-

    crm.

    Ab anno

    verd

    r

    dog.

    quo

    ad

    princi-

    pcm

    hetei.odoxurn

    devoluta

    'rn

    ,-

    uniil._

    f

    rnper

    f

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    25/81

    r--

    .----$(+z)#

    -..-[

    -=-#(n:%--*;

    I

    ;iliur

    "",iqr.Gg.frr,-q,"J

    {ttttgtl"""""

    t"

    I

    Ctt";ti

    elGclas

    vocitabrnt )

    art'

    4'

    linpvam

    converlas

    Francifco

    I. Regi

    ci*[

    ;i;;iffi;;iun,

    ,

    ,,

    De

    articuliscontrover'

    nii-nitlimo

    infcribere

    veritus

    non

    eft.

    o"uniif

    ;'fi;;;ili"

    pontintios'Sactamsntarior'

    Ana'

    I

    dcre&is

    molitionib's

    c

    fupremi

    Magiftratiis,

    I

    i,baptift*

    ,

    ^it"i-i'itli;i;;;&

    fimiierve'

    I

    rcl

    turnclam

    aviram

    religionem,

    nouas

    w.

    |

    ,,

    rain

    fenten.ii'"

    nfttntl"nt ''

    ac

    te{timoniic

    I

    rd

    abolendas

    inrcntilfimi-manibus

    tint.oruii

    I

    ::;;;h;.ni"-una"

    non

    obfcurd

    coniiciro

    benef;ci6

    clapfus

    Engolifmum

    fc recepit,

    in.

    I

    Sa.rrmrntarior,,il'itCtim

    circalnnum

    tfrt'

    I

    de in

    Germaniam

    cxcurrit,

    Quem

    uui

    rl'i.

    I

    qt1.ilffi;"iil:;iiil;;t';f

    in TranfvL

    I

    fmus

    de

    controverfis

    Religioni,

    qu*ni;ii.

    [

    ]i"i.it

    p"t.tri(G'

    Nova$rem

    verd

    '

    cu'

    bus

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    26/81

    #(++)*

    ,:--..

    -

    f

    t

    utor

    Petror'ichius

    Tranf.yl

    yrrr;am

    fceiun-,

    deret

    ,

    Martinurn

    Kslmancfehiu--

    nni'uurn

    ?orum

    ferninatorem

    -induxit

    ,tnn'6

    lrtz.

    Controyrrfrm

    iltico

    de

    falutari

    fa"".r"

    ao.

    &rinam

    vulgrre

    ,

    vcterem

    facro

    fonte

    ab.

    :y1li.

    tily*

    abrogare

    ,

    noya

    rarione

    bap.

    tllmo

    iniriarr:.

    ,Fertur

    in

    publica

    urbis

    vi4

    hir.l

    vcra

    facri

    lavacri

    noima

    jonet*ii.nls

    vcrbis_aqui

    lintri

    infusi

    inftntcs

    ?Lirin

    ,

    .,

    t{j_hlte:ttt

    Cb:.i/}iana.

    qur

    de

    re

    videre

    Ircet

    Hrnerum

    de

    Tranfylv.

    Eccl.

    L.

    +,

    Ni-

    rnirum

    ut

    rcligionis

    refoimator

    ",

    url

    "o-

    trct-

    vcterem

    , &

    irrn

    indc

    ab

    Authorir

    :.tlftj,

    Apoftoiorrimquc

    temporibui

    ;;.;;"

    tum

    {acrorurn

    morern

    innosarc

    oportebat"

    Noa

    minori

    de

    frero_,fanCto

    Euchari'ni"

    *y-

    fierio

    pal:im

    novum

    .togm"

    f.-iii.Lr,li.r.

    nrndam

    a_ltcrius

    fpeciei

    -prohibitionem

    ,

    pl_

    nis

    yerd

    &

    vini

    convcrii'onem

    omnino

    non

    rdm.itrcndam

    pronuncians.

    Et

    hec quidem,

    ho^rumque

    fimilia

    per

    Kalrnrncf:hiuir

    iadti

    tuere

    nove

    doCtrine

    femina

    .

    qua

    tamer*,

    ne

    rrdices

    egifl'e

    ,

    nedurn

    in

    fenientem

    ex.

    creyiil-c

    videre

    potuit

    An.

    rrrg.

    morte

    sr-

    hnetus.

    Hanc,

    ne ruborem

    novatoribus

    in-

    .tucam

    ,

    habeintquc

    ,

    cur

    finccro

    fcriptori

    luccnfetilr

    ,

    Iilentid

    potitr

    involverilam

    uxi..

    Si

    quern

    trmcn

    *almrncfehii

    errores,

    rnorti$tu rrrionclu

    lcgendi

    cupiclo inqetlit,

    fcripto-

    *(+r)#

    fcriptorem

    adear

    Lutherrnum

    Georgium

    Hrnerum

    Annel.

    Eccl. Tranfylv.

    L.

    +."

    .

    Verie deindc

    variorum

    C

    Calvini

    a{leclls

    {luciio

    enatr

    opinioues

    r

    gua

    reqni

    Primo-

    ribus

    i

    religione

    etiam

    Cethollca

    alienis

    occafionern

    prabure

    ,

    ut

    de

    perturbetl

    regni traoguillitate

    pubiico.

    in

    confcfl'u

    cum

    joenne

    Sigismundo

    expoftulrrenr.

    Audiit

    Princeps

    fuorum

    quereles

    Proccrum,

    &

    ne

    deinceps

    audirec,

    An.

    rt6+.

    his

    per

    Blan-

    tiratam

    furi{

    (.egregium

    Jciiicet

    Fecielcrn

    n

    qui

    nuBer

    inimicam

    paci

    do&rinrm

    in

    Tran-

    $,lve-niarn invexereC

    )

    perfonrtum

    Enye-

    dicnfe

    conciliurn

    convenit

    :

    ,,

    JoaRnes

    IL

    Dci

    gratii

    ele&ur

    Rer

    iln-

    r,garir

    &c. in prefenti fynodo

    Envedicnft

    ,,conftitutis

    l'alutem

    &

    favorem.

    DelcgrvL

    ,,

    mur

    ad

    prefcntern

    fynodum

    cunn

    pient

    ,,rnaadato,

    &

    ruthorilete

    noftra huniprc-

    ,,

    fentem noftrum

    Excellentitlirnum

    -Ge-

    ,,

    orgium

    Blendretam Do&orcru noltrurB

    ,,

    phyficum

    virum

    grlvem'

    cruditurn

    &

    in

    1,6cris

    literir

    non medibcriter

    yerfeturD,

    u6

    ,,

    colloquiir,

    &

    differentiir

    vcftris

    dc Cent

    ,rDomini,

    conciliandir

    interfit,

    &

    unircrlar

    ,,

    rixat

    vergentc.r

    in

    civilcs

    turaultue

    ,

    ac

    diG

    ,rfcnGonet

    in

    ipfr

    fynodo

    pro

    viribur fcda.

    ,,

    te ,

    &

    compeitere

    ftudeat, ttquc

    hrc oc-

    Dc.Eone

    odie,

    injurir, contenciob6lquc

    in.

    Ce

    -

    rrtG

    l{

    ]ffi,t,'"

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    27/81

    rr.t9r

    eos

    ,

    qui

    vetetem

    priorum

    Patrtrm

    ag'tflirtionem;

    &

    verum

    iudicium

    pro

    ma.

    ;;:nifefto

    verbo

    DEI

    fequentes

    pr*fentiam

    ,,

    Corpolis

    Chrifti

    affirmant, ac

    inter

    eos

    0

    ,

    ilui

    diverfrrn

    intelligentilm

    e:

    verbis

    cc-

    ,,

    nae

    eruunt

    ,

    fopiantur

    '

    &

    fubfidant

    '

    ut

    in

    ,,EcclefieDEi

    foreat vctt

    par,

    &

    concor-

    ,,

    dir.

    Statuimus

    omnino

    rnaqLs

    &

    re ftttu-

    ',

    rum,

    fr

    fcriptd

    utraque

    Pars

    fuam

    affertio-

    i,

    nem

    proponat

    ;

    ita enim

    arbitramur fore,

    ,rut

    tum

    jurgia.'

    tum

    conv.i:ia, quc

    non-

    e1

    rrurreu:lrn

    ex

    ineandefcentibur

    hominum

    ,,

    affcdibur fubaafci

    confveverunt

    ,

    tol'lan