45
دا ام خ ن ب دا ام خ ن ب ی ج ن س ف ي ط ول ص ا ا ب ي ئ ا ن س ا ی ج ن س ف ي ط ول ص ا ا ب ي ئ ا ن س اIR IR و وUV UV ده : ن ن ك ه ي ه( ت ده : ن ن ك ه ي ه( ت ی ع ي ف ش - وش ي دار ی ع ي ف ش - وش ي دار4 ان( ن س ب ا( ب4 ان( ن س ب ا( ب86 86

an introduction to UV-IR spectroscopy

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: an introduction to UV-IR spectroscopy

بنام خدابنام خدا

آشنائي با اصول طيف سنجیآشنائي با اصول طيف سنجی

IRIR وو UVUV

تهيه كننده :تهيه كننده :داريوش شفيعيداريوش شفيعي

8686تابستان تابستان

Page 2: an introduction to UV-IR spectroscopy

انواع انتقاالت انرژي در نواحي مختلفانواع انتقاالت انرژي در نواحي مختلفطيف الكترومغناطيسطيف الكترومغناطيس

: شکستن پيوند : شکستن پيوند XXاشعه اشعه

: انتقاالت الکترونی : انتقاالت الکترونیUVUVطيف طيف

: حرکات ارتعاشی : حرکات ارتعاشی IRIRطيف طيف

: حرکات چرخشی : حرکات چرخشیMWMWطيف طيف

: اسپين هسته اي : اسپين هسته ايRFRFطيف طيف

Page 3: an introduction to UV-IR spectroscopy

((IRIRطيف سنجی مادون قرمز )طيف سنجی مادون قرمز )

IRIRتقريبEآ تمEام تركيبEاتي كEه پيونEد كEوواالنس دارنEد در ناحيEه تقريبEآ تمEام تركيبEاتي كEه پيونEد كEوواالنس دارنEد در ناحيEه دEارايE طEول مEوEجي EبلنEدتEر ازE دEارايE طEول مEوEجي EبلنEدتEر ازIRIR EدEاراي جEذب Eمي باشEند. E E ناحيEه دEاراي جEذب Eمي باشEند. E E ناحيEه

E ( يEرئEم EورEوج نEم EولEطE ( يEرئEم EورEوج نEم EولEطVISVIS E( يوEاكرووEواج مEام Eتر ازEاهEو كوت )E E( يوEاكرووEواج مEام Eتر ازEاهEو كوت )E MWMWE ) E ) مEواد رفتEاEر EيEبررسE جهتE فEطي EينEا مهمEترين قسEمEت Eعلمي مEواد اEسEت. رفتEاEر EيEبررسE جهتE فEطي EينEا مهمEترين قسEمEت Eعلمي اEسEت.

E منهEدر داE شيميائيE منهEدر داE ا 660660شيميائيEا تEت cmcm-1-1 40004000.باشد Eباشد. مي Eمي

كم فركانس كم فركانس زيادزياد

بلند طول موج بلند طول موج كوتاهكوتاه

انرژي انرژي كم كم زيادزياد

E = h.E = h. = h.C/ = h.C/E E 1/ 1/

XXاشعه اشعه ماوراء ماوراء

UVUVبنفشبنفشنور مرئي نور مرئي

VISVISمادون مادون

IRIRقرمز قرمز MWMWامواج ماكرو امواج ماكرو امواج راديوئي امواج راديوئي

RFRF

< <nmnm nmnm nmnm µmµm mmmm > 1 m> 1 m

Page 4: an introduction to UV-IR spectroscopy

در فرآينEد جEذب فركانسEهايي از اشEعه در فرآينEد جEذب فركانسEهايي از اشEعه ارتعاشEي فركانسEهاي بEا كEه قرمEز ارتعاشEي مEادون فركانسEهاي بEا كEه قرمEز مEادون طEبيعي ملكEول مEورد نظEر مطEابقت دارنEد جEذب طEبيعي ملكEول مEورد نظEر مطEابقت دارنEد جEذب شEده وE انEرژي EجEذب شEده بEراي EافEزايشE دامنEه شEده وE انEرژي EجEذب شEده بEراي EافEزايشE دامنEه

حركتE ارEتعاشي در مEولكول بكاEر مي Eرود. حركتE ارEتعاشي در مEولكول بكاEر مي Eرود.

نكته :نكته : فقEط آن پيونEدهايي كEه داراي گشEتاور دو فقEط آن پيونEدهايي كEه داراي گشEتاور دو بEه قEادر پيونEد( در تقEارن )عEدم هسEتند بEه قطEبي قEادر پيونEد( در تقEارن )عEدم هسEتند قطEبي

E عهEب اشEذEجE عهEب اشEذEجIRIR يرEن نظEارEمتق EدهايEپيونE وده وEير بEن نظEارEمتق EدهايEپيونE وده وEب H-H-HH اشعه اشعه IRIR.را جذب نمي كنند. را جذب نمي كنند

IRIRفرآيند جذب فرآيند جذب

Page 5: an introduction to UV-IR spectroscopy

IRIRموارد استفاده از طيف موارد استفاده از طيف

چEون هEر پيونEد داراي فركEانس )انEرژي( ارتعEاش چEون هEر پيونEد داراي فركEانس )انEرژي( ارتعEاش خEاص EخEود EبEودهE و يEك پيونEدE در دوE مولكEول در دEو محيEط خEاص EخEود EبEودهE و يEك پيونEدE در دوE مولكEول در دEو محيEط

دEو مولكEول دEو مولكEول IRIRمتفEاوت قEرEار داEرنEد بEنEابراين EهيچگEاه طيEف متفEاوت قEرEار داEرنEد بEنEابراين EهيچگEاه طيEف )EفEطي( EذبEجE وتEاEمتفE ايEانهEاختمEس EاEب )EفEطي( EذبEجE وتEاEمتفE ايEانهEاختمEس EاEبIRIR يEابهEشEمE يEابهEشEمE

E فEطيE EراينEبEاEبن E.تEداشE دEاهنEوEنخE فEطيE EراينEبEاEبن E.تEداشE دEاهنEوEنخIRIRE دEنEوان مانEمي ت Eرا E دEنEوان مانEمي ت Eرا E E E E تEشEر انگEثEتاEشEر انگEثEاE اEهEلEولكوEمE ئيEاEسEراي شناEبE EانEسEنEدر اE E اEهEلEولكوEمE ئيEاEسEراي شناEبE EانEسEنEدر اE

EدوE مEادEهE ميE تEوEانE پيE بEرد E EدوE مEادEهE ميE تEوEانE پيE بEرد IRIREبEكEار EبEرEد.E EبEا EمقEايEسEه EطيEف بEكEار EبEرEد.E EبEا EمقEايEسEه EطيEف آيا وEاقعاE آنها يكيE هستند يEا نه؟آيا وEاقعاE آنها يكيE هستند يEا نه؟

اين اسEت كEه اطالعEاتي اين اسEت كEه اطالعEاتي IRIR كEاربرد ديگEر طيEف كEاربرد ديگEر طيEف بعنEوEانE مثEال E.EدEهEمي دE اEه مEب EولEكEمولE EارEاختEه سEبE EعEاجEال رEمث EانEوEبعن E.EدEهEمي دE اEه مEب EولEكEمولE EارEاختEه سEبE EعEاجEر

E يرEنظ EئيEدهاEپيون EدEوEوجE يرEنظ EئيEدهاEپيون EدEوEوجCCCC ، ، CCNN ، ، C=OC=O ، ، O-HO-H ، ، N-HN-H و ... دEاراي جEذEبEهاي شEاخEص در نEوEاEحEي مشخEصEيE Eاز طيEف و ... دEاراي جEذEبEهاي شEاخEص در نEوEاEحEي مشخEصEيE Eاز طيEف

IRIR دEاهنEوEول خEولكEدر مE EدهاEنEيوEن پEيEور اEضEح EرفEمع EهEكE هEودEد بEاهنEوEول خEولكEدر مE EدهاEنEيوEن پEيEور اEضEح EرفEمع EهEكE هEودEب بود.بود.

Page 6: an introduction to UV-IR spectroscopy

الزم فركEانس باشEد قويEتر پيونEد چEه هEر الزم فركEانس باشEد قويEتر پيونEد چEه هEر

)انرژي( براي ارتعاش آن بيشتر است :)انرژي( براي ارتعاش آن بيشتر است :

CCC > C=C > C-CC > C=C > C-C21502150 cmcm-1-1 1650 cm 1650 cm-1-1 1200 cm 1200 cm-1-1

پيوندهاي مختلف پيوندهاي مختلفIRIRنواحي تقريبي جذب نواحي تقريبي جذب

Page 7: an introduction to UV-IR spectroscopy

هEر چEه جEرم اتمهEاي متصEل بEه كEربن افEزايش يابEد هEر چEه جEرم اتمهEاي متصEل بEه كEربن افEزايش يابEد كEاهEش پيEونEد ارتعEاش )انEرژي( Eجهت زم Eال كEاهEش فركEانس پيEونEد ارتعEاش )انEرژي( Eجهت زم Eال فركEانس

مي يابد :مي يابد :

C-H > C-C > C-O > C-Cl > C-BrC-H > C-C > C-O > C-Cl > C-Br30003000 cmcm-1-1 1200 cm 1200 cm-1-1 1100 cm 1100 cm-1-1 800 cm 800 cm-1-1 600 cm 600 cm-1-1

: : IRIRنكات مورد توجه در تفسير پيكهاي نكات مورد توجه در تفسير پيكهاي

تكنيEك بسEيار مناسEبي بEراي تكنيEك بسEيار مناسEبي بEراي IRIR طيEف سEنجي طيEف سEنجي شناسEائي گروههEاي عEاملي اسEت. گروههEاي عEاملي شناسEائي گروههEاي عEاملي اسEت. گروههEاي عEاملي تركيبEات دEر متEداول بEصEورEت كEه بررسEي تركيبEات مEهم جهت دEر متEداول بEصEورEت كEه بررسEي مEهم جهت

وجود دارند عبارتند از :وجود دارند عبارتند از :

C=O C=O ، ، O-H O-H ، ، N-H N-H ،،C=C C=C ، ، CCC C ، ، CCNN وو... ...

Page 8: an introduction to UV-IR spectroscopy

IRIRتفسير طيفهای تفسير طيفهای

مراحEل ذيEل مEورد توجEه قEرار مراحEل ذيEل مEورد توجEه قEرار IRIRمعمEوال جهت تفسEير پيكهEاي معمEوال جهت تفسEير پيكهEاي مي گيرد :مي گيرد :

( وجود دارد ؟ ( وجود دارد ؟C=OC=O- آيا گروه كربونيل ) - آيا گروه كربونيل ) 11

ناحيEه در قEوي جEذب يEك ناحيEه وجEود در قEوي جEذب يEك – 17001700وجEود – 18001800 cmcm-1-1 هEك كEه بصورت يك قله قوي بابصورت يك قله قوي با

پهناي متوسط در پيك مي باشد.پهناي متوسط در پيك مي باشد.

Page 9: an introduction to UV-IR spectroscopy

22 ( كربونيEل گEروه اگEر - ( كربونيEل گEروه اگEر -C=OC=O هEگون داشEت وجEود ) گونEه داشEت وجEود ) غEير اين صEورت بEه غEير اين صEورت بEه هEاي ذيEل را بررسEي كEرده درهEاي ذيEل را بررسEي كEرده در

برويد. برويد.33مرحله مرحله

يدهاEيدهااسEروه اسEا گEروه : آيEا گEآي : O-HO-H ( ود دارد ؟Eود دارد ؟ ) وجEوج R-CO-OHR-CO-OH ))

ناحيEه در پهن و قEوي بسEيار جEذب ناحيEه وجEود در پهن و قEوي بسEيار جEذب – 25002500وجEود – 34003400 cmcm-1-1

Page 10: an introduction to UV-IR spectroscopy

آيا گروه : آيا گروه آميدهاآميدها : N-HN-H ( وجود دارد ؟ ( وجود دارد ؟ R-CO-NH2R-CO-NH2) )

cmcm-1-1 35003500وجود جذب متوسط نزديك ناحيه وجود جذب متوسط نزديك ناحيه

آيا گروه : آيا گروه استرهااسترها : C-OC-O ( وجود دارد ؟ ( وجود دارد ؟ R-CO-ORR-CO-OR) )

cmcm-1-1 13001300 – – 10001000وجود جذبهاي قوي در ناحيه وجود جذبهاي قوي در ناحيه

Page 11: an introduction to UV-IR spectroscopy

دهاEدهاآلدئيEروه آلدئيEا گEروه : آيEا گEآي : C-HC-H ( ود دارد ؟Eدي وجEود دارد ؟ ) آلدئيEدي وجEآلدئي R-R-CO-HCO-H) )

قبEل از جEذب قبEل از جEذب cmcm-1-1 28002800 – – 27002700دو جEذب ضEعيف در ناحيEه دو جEذب ضEعيف در ناحيEه C-HC-Hمعمولي معمولي

كتونهاكتونها ( : ( : R-CO-RR-CO-R) )

در صورتي كه هيچ يك از شرايط فوق موجود نباشد.در صورتي كه هيچ يك از شرايط فوق موجود نباشد.

Page 12: an introduction to UV-IR spectroscopy

( وجود نداشت : ( وجود نداشت : C=OC=O- اگر گروه كربونيل ) - اگر گروه كربونيل ) 33)اEفنله( )فنلهEا(الكلهEا گEروه الكلهEا آيEا : گEروه آيEا : O-HO-H ( ؟ دارد وجEود ( ؟ دارد وجEود R-R-

OHOH) )

cmcm-1-1 35003500 – – 32003200وجود جذب قوي و پهن در ناحيه وجود جذب قوي و پهن در ناحيه

آيا گروه : آيا گروه آمينهاآمينها : N-HN-H ( وجود دارد ؟ ( وجود دارد ؟ R-NH2R-NH2) )

cmcm-1-1 34003400وجود جذب متوسط نزديك ناحيه وجود جذب متوسط نزديك ناحيه

Page 13: an introduction to UV-IR spectroscopy

آيا گروه : آيا گروه اترهااترها : C-OC-O ( وجود دارد ؟ ( وجود دارد ؟ R-O-RR-O-R) )

cmcm-1-1 13001300 – – 10001000وجود جذبهاي قوي در ناحيه وجود جذبهاي قوي در ناحيه

Page 14: an introduction to UV-IR spectroscopy

آروماتيكهEا44 يEا دوگانEه پيونEدهاي آروماتيكهEا- يEا دوگانEه پيونEدهاي گEروه - آيEا : گEروه آيEا : C=CC=C ودEوج وجEود دارد ؟ دارد ؟

مي مي C=CC=C نشEاندهنده نشEاندهنده cmcm-1-1 16501650- جEذب ضEعيف در ناحيEه - جEذب ضEعيف در ناحيEه باشد.باشد.

و و cmcm-1-1 16501650 – – 14001400- جEذبهاي متوسEط يEا قEوي در حEدود - جEذبهاي متوسEط يEا قEوي در حEدود در جEذب داراي و ناحيEه شEلوغ در معمEوال جEذب داراي و ناحيEه شEلوغ – 650650معمEوال – 800800 cmcm-1-1

نشاندهنده آروماتيك است. نشاندهنده آروماتيك است.

Page 15: an introduction to UV-IR spectroscopy

CCNN يا يا CCCC : آيا گروه : آيا گروه - پيوندهاي سه گانه- پيوندهاي سه گانه55وجود دارد ؟ وجود دارد ؟

cmcm-1-1 22502250- جذب متوسط و تيز در حدود - جذب متوسط و تيز در حدود CCNNنشاندهنده نشاندهنده

cmcm-1-1 21502150- جذب متوسط و تيز در حدود - جذب متوسط و تيز در حدود CCCCنشاندهنده نشاندهنده

Page 16: an introduction to UV-IR spectroscopy

( (R-HR-H : ) : ) - هيدروكربنها- هيدروكربنها66 - هيچ يك از جذبهاي فوق وجود نداشته باشد.- هيچ يك از جذبهاي فوق وجود نداشته باشد.

Page 17: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 18: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 19: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 20: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 21: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 22: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 23: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 24: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 25: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 26: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 27: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 28: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 29: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 30: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 31: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 32: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 33: an introduction to UV-IR spectroscopy

جدول تبديل عدد موج به طول موججدول تبديل عدد موج به طول موج

Page 34: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 35: an introduction to UV-IR spectroscopy
Page 36: an introduction to UV-IR spectroscopy

((UVUVطيف سنجی ماوراء بنفش )طيف سنجی ماوراء بنفش )

در حEد انتقEاالت الکEترونی در حEد انتقEاالت الکEترونی UVUVفرکEانس )انEرژی( اشEعه فرکEانس )انEرژی( اشEعه يEا مولکولهEا در يEا مولکولهEا در می باشEد. از ايEنرو در اين طيEف سEنجی اتمهEامی باشEد. از ايEنرو در اين طيEف سEنجی اتمهEا

از يEک حEالت انEرژی الکEترونی پايEه بEه حEالت از يEک حEالت انEرژی الکEترونی پايEه بEه حEالت UVUVاثEر جEذب نEور اثEر جEذب نEور برانگيختEه بEاالتر تحريEک شEده و همين امEر بEاعث جEذب اشEعه برانگيختEه بEاالتر تحريEک شEده و همين امEر بEاعث جEذب اشEعه

UVUV .و اساس روش طيف سنجی ماوراء بنفش می باشد. و اساس روش طيف سنجی ماوراء بنفش می باشد

Page 37: an introduction to UV-IR spectroscopy

جEذب دارد طيEف جEذبی جEذب دارد طيEف جEذبی UVUVبEرای اتمی کEه در ناحيEه بEرای اتمی کEه در ناحيEه شEامل خطEوط تEيزی اسEت. امEا در مولکولهEا جEذب در ناحيEه شEامل خطEوط تEيزی اسEت. امEا در مولکولهEا جEذب در ناحيEه در زيEرا مولکولهEا انجEام شEده مEوج از طEول ای در گسEترده زيEرا مولکولهEا انجEام شEده مEوج از طEول ای گسEترده برانگيختEه حEالت دارای اتمهEا( )بEرخالف معمEولی برانگيختEه دمEای حEالت دارای اتمهEا( )بEرخالف معمEولی دمEای ارتعاشEی و چرخشEی بسEيار بEوده و ترازهEای انEرژی کEامال ارتعاشEی و چرخشEی بسEيار بEوده و ترازهEای انEرژی کEامال بهم نزديEک می باشEند. در اين حEالت دسEتگاه طيEف سEنج بهم نزديEک می باشEند. در اين حEالت دسEتگاه طيEف سEنج

بصEورت يEک نEوار بصEورت يEک نEوار UVUVقEادر بEه تفکيEک اتمهEا نيسEت و طيEف قEادر بEه تفکيEک اتمهEا نيسEت و طيEف جEذب ديEده می شEود. بEديهی اسEت در درجEه حEرارت پEائينتر جEذب ديEده می شEود. بEديهی اسEت در درجEه حEرارت پEائينتر بEا توجEه بEه کEاهش تبEادالت انEرژی انتقEاالت الکEترونی کEاهش بEا توجEه بEه کEاهش تبEادالت انEرژی انتقEاالت الکEترونی کEاهش

يافته و نوار جذب بصورت ظريفتر خواهد شد.يافته و نوار جذب بصورت ظريفتر خواهد شد.

Page 38: an introduction to UV-IR spectroscopy

اصول طيف سنجی جذبیاصول طيف سنجی جذبی

قانون بير - المبرت قانون بير - المبرت )ارتباط مستقيم جذب با غلظت در اندازه گيريهای کمی()ارتباط مستقيم جذب با غلظت در اندازه گيريهای کمی(

( جEذب ضEريب ( جEذب ضEريب بين ای محEدوده دارای بين ( ای محEدوده دارای تEا 00( تEا می باشد. می باشد. 10000001000000

دارای جEذب شEديد و مقEادير دارای جEذب شEديد و مقEادير 1000010000 مقEادير بEاالتر از مقEادير بEاالتر از دارای جذب ضعيف می باشند. دارای جذب ضعيف می باشند.10001000کمتر از کمتر از

Page 39: an introduction to UV-IR spectroscopy

محدوديتهای قانون بير - المبرتمحدوديتهای قانون بير - المبرت

انحرافات دستگاهیانحرافات دستگاهی- - 11(( maxmax- تک پرتوی بودن نور ) - تک پرتوی بودن نور ) 1-11-1

( بسEتگی بEه طEول مEوج دارد. از ايEنرو ( بسEتگی بEه طEول مEوج دارد. از ايEنرو مEيزان ضEريب جEذب ) مEيزان ضEريب جEذب )ف Eدر ضEراEيب EختالEدليل اEبE دEشEباEنE ویEپرت EکEت E E E ورEر نEگEيب اEراEدر ضE ف EختالEدليل اEبE دEشEباEنE ویEپرت EکEت E E E ورEر نEگEا

Eو ... Eانحراف از قانون بيرE المبرت Eبيشتر است. Eو ... Eانحراف از قانون بيرE المبرت Eبيشتر است. و " و "جذب جذب - وجود تابشهای سرگردان )نورهای جانبی( - وجود تابشهای سرگردان )نورهای جانبی( 1-21-2

خطی بEودن جEذب نسEبت بEه غلظت را تحت الشEعاع قEرار می خطی بEودن جEذب نسEبت بEه غلظت را تحت الشEعاع قEرار می دهد.دهد.

انحرافات شيميائیانحرافات شيميائی- - 22- قانون بير المبرت در غلظتهای کم صادق است. - قانون بير المبرت در غلظتهای کم صادق است. 2-12-1- بEا افEزايش غلظت بEرهمکنش مولکولهEا افEزايش يافتEه و بEر - بEا افEزايش غلظت بEرهمکنش مولکولهEا افEزايش يافتEه و بEر 2-22-2

شEدت EجEذب آEنهEاE تEآثEير می EگEذاEرد. در واEقEع بEر همکنش EمولکولهEا شEدت EجEذب آEنهEاE تEآثEير می EگEذاEرد. در واEقEع بEر همکنش EمولکولهEا انحEراف از اثEر E مEی گEذارEد و EبEاعث EاEنهEآ توانEائی جEذب از بEه انحEراف اثEر E مEی گEذارEد و EبEاعث EاEنهEآ توانEائی جEذب بEه

.Eسيون می گرددEکاليبراE طی بودنEخ .Eسيون می گرددEکاليبراE طی بودنEختغيEيرات زيEاد در ضEريب شکسEت محلEول 2-32-3 بEاال تغيEيرات زيEاد در ضEريب شکسEت محلEول - در غلظتهEای بEاال - در غلظتهEای

باعEث انEحراف ازE خطی بودن غلEظت نسبت به Eجذب Eمی گردد. باعEث انEحراف ازE خطی بودن غلEظت نسبت به Eجذب Eمی گردد. - انحEراف شEيميائی ناشEی از تفکيEک يEا واکنش ناخواسEته گونEه - انحEراف شEيميائی ناشEی از تفکيEک يEا واکنش ناخواسEته گونEه 2-42-4

جاذبجاذب

Page 40: an introduction to UV-IR spectroscopy

شمای کلی دستگاه اسپکتروفوتومترشمای کلی دستگاه اسپکتروفوتومتر

Page 41: an introduction to UV-IR spectroscopy

UVUVبرخی اصطالحات در طيف برخی اصطالحات در طيف

: کروموفور :کروموفور گروههEای عEاملی مشEخص )غEير اشEباع( در مولکEول گروههEای عEاملی مشEخص )غEير اشEباع( در مولکEول بEودهE کEه EمسEئولE عمEلE جEذب دEر مEولکEول می بEاشEند. ماننEد بEودهE کEه EمسEئولE عمEلE جEذب دEر مEولکEول می بEاشEند. ماننEد

C=CC=C , , C=OC=O , , NO2NO2... و ... و

: اکسوکروم :اکسوکروم گEروهی اشEباع )اسEتخالف( بEوده کEه اگEر بEه کروموفEور گEروهی اشEباع )اسEتخالف( بEوده کEه اگEر بEه کروموفEور

را تغيEير را تغيEير UVUVمتصEل شEود می EتواEنEد طEول مEوجE و EشEدت EجEذب متصEل شEود می EتواEنEد طEول مEوجE و EشEدت EجEذب و ... و ... NH2NH2 , , OHOHدهد. مانند دهد. مانند

( زEا قرمEاتوکرومی يEائی بEجابج( زEا قرمEاتوکرومی يEائی بEجابجBathochromic replacementBathochromic replacement: ): ) انتقEال طيEف جEذبی بEه طEرف طEول موجهEای بEاالتر در انتقEال طيEف جEذبی بEه طEرف طEول موجهEای بEاالتر در

اثر حالل يا استخالفاثر حالل يا استخالف

( جابجائی هيپسوکرومی يا آبی( جابجائی هيپسوکرومی يا آبیHypsochromic replacementHypsochromic replacement: ): ) انتقEال طيEف جEذبی بEه طEرف طEول موجهEای کوتEاهتر در انتقEال طيEف جEذبی بEه طEرف طEول موجهEای کوتEاهتر در

اثر حالل يا استخالفاثر حالل يا استخالف

Page 42: an introduction to UV-IR spectroscopy

UVUVبرخی اصطالحات در طيف برخی اصطالحات در طيف

Page 43: an introduction to UV-IR spectroscopy

نکتEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEهنکتEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEهدر انتخEاب حالل مناسEب جهت تهيEه نمونEه بايسEتی بEه نکEات در انتخEاب حالل مناسEب جهت تهيEه نمونEه بايسEتی بEه نکEات نمEEEEEEEEEEEEEود: توجEEEEEEEEEEEEEه نمEEEEEEEEEEEEEود:ذيEEEEEEEEEEEEEل توجEEEEEEEEEEEEEه ذيEEEEEEEEEEEEEل

" " حاللهEای مخصEوص طيEف سEنجیحاللهEای مخصEوص طيEف سEنجی- حاللهEا بايسEتی " - حاللهEا بايسEتی " 11طيEف در مEزاحم ناخالصEيهای کEه بنحEوی طيEف بEوده در مEزاحم ناخالصEيهای کEه بنحEوی نداشEته UVUVبEوده نداشEته

در تEEEEEآثير بی )حاللهEEEEEای در باشEEEEEند. تEEEEEآثير بی )حاللهEEEEEای ((UVUVباشEEEEEند. - حالل دارای خلEوص مناسEب و نسEبت بEه جسEم حEل شEده بی - حالل دارای خلEوص مناسEب و نسEبت بEه جسEم حEل شEده بی 22

باشEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEد. باشEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEد.اثEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEر اثEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEر

ترکيبترکيب maxmax maxmax

بنزنبنزن 256256 200200

تولوئنتولوئن 261261 300300

متا زايلنمتا زايلن 263263 300300

3,13,1 - تری متيل - تری متيل 55ووبنزنبنزن 266266 300300

هگزا متيل بنزنهگزا متيل بنزن 272272 300300

Page 44: an introduction to UV-IR spectroscopy

در ترکيبEات آروماتيEک چنEد هسEته ای بEا افEزايش تعEداد حلقEه هEا در ترکيبEات آروماتيEک چنEد هسEته ای بEا افEزايش تعEداد حلقEه هEا بEاتوکرومی( )جابجEائی بEاالتر موجهEای طEول بطEرف بEاتوکرومی( جEذب )جابجEائی بEاالتر موجهEای طEول بطEرف جEذب

جابجا شده تا به ناحيه مرئی برسد. جابجا شده تا به ناحيه مرئی برسد.

Page 45: an introduction to UV-IR spectroscopy

- شناسائی ترکيبات الی بروش طيف سنجی- شناسائی ترکيبات الی بروش طيف سنجی11نويسنده : سيلور اشتين , بلر , موريلنويسنده : سيلور اشتين , بلر , موريل

ترجمه : دکتر مجيد مير محمد صادقی , دکتر محمد رضا سعيدیترجمه : دکتر مجيد مير محمد صادقی , دکتر محمد رضا سعيدیانتشارات دانشگاه اصفهانانتشارات دانشگاه اصفهان

- نگرشی بر طيف سنجی- نگرشی بر طيف سنجی22نويسنده : پاويا , لمپمن , کريزنويسنده : پاويا , لمپمن , کريز

ترجمه : دکتر برهمن موثقترجمه : دکتر برهمن موثقانتشارات علمی و فنیانتشارات علمی و فنی

- پرسش و پاسخ در تجزيه و تحليل طيفهای ترکيبات آلی- پرسش و پاسخ در تجزيه و تحليل طيفهای ترکيبات آلی33نويسنده : کرزول , رانکوئيت , کمپبلنويسنده : کرزول , رانکوئيت , کمپبل

ترجمه : دکتر مهدی بکاولی , دکتر مسعود حسن پورترجمه : دکتر مهدی بکاولی , دکتر مسعود حسن پورانتشارات آستان قدس رضویانتشارات آستان قدس رضوی

و ... و ...

پايان پايان

مراجعمراجع