amaru-çatakam This edition is based on the one in Kävya-saìgraha edited by Jévänanda Vidyäsägara. It has been compared with the Motilal Banarsidass edition (1983) containing the commentary of Arjunavarmadeva. The number in parentheses at the end of the last line of each verse is the number of the verse in the Motilal edition. There seems to be a great deal of variation in the order and numbering of the verses between the editions and the commentators. The order of the verses found in the Kävya-saìgraha forms the backbone of the order of the verses presented here, even though Arjunavarmadeva considers some of the verses found in that edition to be interpolations. Those suspect verses have been noted in the footnotes. The parentheses in between verses contain citations for the major anthologies. These have been taken from Sures Chandra Banerji's edition of Çrédharadäsa's Sadukti-karëämåta. The abbreviations for those anthologies are the following: su. = subhäñitaratnakoña, sad. = saduktikarëämåta, subh. = subhäñitävalé, sü. = süktimuktävalé, pad. = padyävalé, çä. = çärìgadharapaddhati (These equivalences have been taken from the Banerji edition of Sad-ukti-karëämåta and the De edition of Padyävalé.) Main Text jyäkåñöibaddhakhaöakämukhapäëipåñöha- preìkhannakhäàçucayasaàvalito'mbikäyäù | tväà pätu maïjaritapallavakarëapüra- lobhabhramadbhramaravibhramabhåtkaöäkñaù ||1|| (1) (su. 100, sad. 123) kñipto hastävalagnaù prasabhamabhihato'pyädadänoàçukäntaà gåhëan keçeñvapästaçcaraëanipatito nekñitaù sambhrameëa | äliìgan yo'vadhütastripurayuvatibhiù säçrunetrotpaläbhiù kämévärdräparädhaù sa dahatu duritaà çämbhavo vaù çarägniù ||2|| (2) (harabäëaù; su. 49, sad. 76) älolämalakävaléà vilulitäà bibhraccalatkuëòalaà

kiïcinmåñöaviçeñakaà tanutaraiù khedämbhasäà çékaraiù | tanvyä yatsuratäntatäntanayanaà vaktraà rativyatyaye tattväà pätu ciräya kià hariharabrahmädibhirdaivataiù ||3|| (3) (viparétaratam- sad. 1141, çä. 3702) alasavalitaiù premärdrärdrairmuhurmukulékåtaiù kñaëamabhimukhairlajjälolairnimeñaparäìmukhaiù | hådayanihitaà bhäväkütaà vamadbhirivekñaëaiù kathaya sukåté ko'yaà mugdhe tvayädya vilokyate ||4|| (4) (väsakasajjä; su. 508; sad. 658) datto'syäù praëayastvayaiva bhavatä ceyaà ciraà lälitä daiväd adya kila tvameva kåtavän asyä navaà vipriyam | manyurduùsaha eña yätyupaçamaà no säntvavädaiù sphuöaà he nistraàça vimuktakaëöhakaruëaà tävatsakhé roditu ||5||(6) likhannäste bhümià bahiravanataù präëadayito nirähäräù skahyaù satataruditocchüëanayanäù | parityaktaà sarvaà hasitapaöhitaà païjaraçukais tavävasthä ceyaà visåja kaöhine mänamadhunä ||6|| (7) (sakhéprabodhaù; sad. 713, rasärëavasudhäkara 2.206a) näryastanvi haöhäddharanti ramaëaà tiñöhanti no väritäs tatkià tämyasi kià ca rodiñi mudhä täsäà priyaà mä kåthäù | käntaù keliruciryuvä sahådayastädåkpatiù kätarae kià no barkarakarkaraiù priyaçatairäkramya vikréyate ||7||(8) *motéläla-banärsédäsa-sampädane (1983): näryo mugdhaçaöhä haranti ramaëaà tiñöhanti no väritäs ... kopätkomalalolabähulatikäpäçena baddhä dåòhaà nétvä keliniketanaà dayitayä säyaà sakhénäà puraù | bhüyo'pyevamiti skhalan mådugirä saàsücya duçceñöitaà dhanyo hanyata eva nihnutiparaù preyän rudatyä hasan ||8|| (9) (çaöhanäyakaù, sad. 882, sü. 85.3, subh. 1351) praharaviratau madhye vähnastato'pi pare'thavä kimuta sakale jäte vähnipriya tvamihaiñyasi | iti dinaçatapräpyaà deçaà priyasya yiyäsato harati gamanaà bäläläpaiù sabäñpagalajjalaiù ||9|| (12)

(prasthänabhaìgaù - su. 532, sad. 921, subh. 1048, çä. 3389, sü. 37.7) yätäù kià na milanti sundari punaçcintä tvayä matkåte no käryä nitaräà kåçämi kathayatyevaà sabäñpe mayi | lajjämantharatärakeëa nipataddhäräçruëä cakñuñä dåñövä mäà häsitena bhävimaraëotsähastayä sücitaù ||10||(10) dhéraà väridharasya väri kirataù çrutvä niçéthe dhvanià dérghocchväsamudaçruëä virahiëéà bäläà ciraà dhyäyatä | adhvanyena vimuktakaëöhamakhiläà rätrià tathä kranditaà gräméëairvrajato janasya vasatirgräme niñiddhä yathä ||11||(13) (varñäpathikaù, sad. 915) kathamapi sakhi kréòäkopäd vrajeti mayodite kaöhinahådayastyaktvä çayyäà baläd gata eva saù | iti sarabhasaà dhvastapremëi vyapetaghåëe jane punarapi hatavréòaà cetaù prayäti karomi kim ||12||(15) dampatyorniçi jalpatorgåhaçukenäkarëitaà yadvacas tatprätargurusannidhau nigadatastasyopahäraà vadhüù | karëälaìkåtipadmarägaçakalaà vinyasya caïcüpuöe vréòärtä prakaroti däòimaphalavyäjena vägbandhanam ||13|| (16) (çukoktivréòä, kuval. 173, su. 621, sad. 1180, subh. 2214, çä. 3743) ajïänena paräìmukhéà paribhaväd äçliñya mäà duùkhitäà kià labdhaà caöula tvayeha nayatä saubhägyametäà daçäm | paçyaitad dayitäkucavyatikaron måñöäìgarägäruëaà vakñaste malatailapaìkaçavalairveëépadairaìkitam ||14||(17) (khaëòitä) ekaträsanasaàsthitiù parihatä pratudgamäd düratas tämbülänayanacchalena rabhasäçelño'pi saàvighnitaù | äläpo'pi na miçritaù parijanaà vyäpärayantyäntike käntaà pratyupacärataçcaturayä kopaù kåtärthékåtaù ||15|| (18) (mäniné, sad. 692, rasärëavasudhäkara 2.67g) dåñövaikäsanasaàsthite priyatame paçcäd upetyädaräd ekasyä nayane pidyäya vihitakréòänubandhacchalaù | éñadvakrimakandharaù sapulakaù premollasanmänasäm antarhäsalasatkapolaphalakäà dhürto'paräà cumbati ||16||(19)

(çaöhanäyakaù, su. 603, sad. 881) caraëapatanapratyäkhyänätprasädaparäìmukhe nibhåtakitaväcäretyuktvä ruñä puruñékåte | vrajati ramaëe niùçvasyoccaiù stanasthitahastayä nayanasalilacchannä dåñöiù sakhéñu niveçitä ||17||(20) (mäninäyakaù, sad. 896) käïcyä gäòhatarävaruddhavasanapräntä kimarthaà punar mugdhäkñé svaiptéti tatparijanaà svairaà priye påcchati | mätaù svaptumapéha värayati mämityähitakrodhayä paryasya svapiticchalena çayane datto'vakäçastayä ||18||(21) (çayanädhirohanam, sad. 1094, subh. 2081, sü. 77.11) ekasmiïçayane paräìmukhatayä vétottaraà tämyator anyonyasya hådi sthite'pyanunaye saàrakñatorgauravam | dampatyoù çanakairapäìgavalanän miçrébhavaccakñuñor bhagno mänakaliù sahäsarabhasaà vyäsaktakaëöhagraham ||19||(23) (mänabhaìgaù, sad. 723) paçyämo mayi kià prapadyata iti sthairyaà mayälambitaà kià mämälapatétyayaà khala çaöhaù kopastayäpyäçritaù | ityanyonyavilakñadåñöicature tasminnavasthäntare savyäjaà hasitaà mayä dhåtiharo bäñpastu muktastayä ||20||(24) (uccävacaà, kuval., 185; sad. 1366) parimläne mäne mukhaçaçini tasyäù karadhåte mayi kñéëopäye praëipatanamätraikaçaraëe | tayä pakñmapräntavrajapuöaniruddhena sahasä prasädo bäñpena stanataöaviçérëena kathitaù ||21||(25) (uccävacaà, sad. 1367, subh. 1608, sü. 58.1) tasyäù sändravilepanastanataöapraçleñamudräìkitaà kià vakñaçcaraëänativyatikaravyäjena gopäyyate | ityukte kva tad ityudérya sahasä tatsampramärñöuà mayä säçliñöä rabhasena tatsukhavaçättanvyäpi tad vismåtam ||22||(26) tvaà mugdhäkñi vinaiva kaïculikayä dhatse manohäriëéà lakñmémityabhidhäyini priyatame tadvéöikäà saàspåçi |

çayyopäntaniviñöasasmitamukhénetrotsavänandito niryätaù çanakairalékavacanopanyäsamäléjanaù ||23||(27) bhrübhaìge racite'pi dåñöiradhikaà sotkaëöhamudvékñate kärkaçyaà gamite'pi cetasi tanüromäïcamälambate | ruddhäyämapi väci sasmitamidaà dagdhänanaà jäyate dåñöe nirvahaëaà bhaviñyati kathaà mänasya tasmiïjane ||24||(28) (anuraktamäniné, su. 695, sad. 702, subh. 1580; uë. 5.25) känte katyapi väsaräëi gamaya tvaà mélayitvä dåçau svasti svasti nimélayämi nayane yävan na çünyä diçaù | äyätä vayamägamiñyati suhådvargasya bhägyodayaiù sandeço vada kastaväbhilañitastértheñu toyäïjaliù ||25|| (yäträkñepaù, sad.731 (vérasya)) sä patyuù prathamäparädhasamaye sakhyopadeçaà vinä no jänäti savibhramäìgavalanävakroktisaàsücanam | svacchairacchakapolamülagalitaiù paryastanetrotpalä bälä kevalameva roditi luöhallolälakairaçrubhiù ||26||(29) (mugdhä; sad.498) bhavatu viditaà chadmäläpairalaà priya gamyatäà tanurapi na te doño'smäkaà vidhistu paräìmukhaù | tava yathä tathäbhütaà prema prapannamimäà daçäà prakåticapale kä naù péòä gate hatajévite ||27|| (30) (mäninéväkyam; sad. 708; pad. 223) urasi nihitastäro häraù kåtä jaghane ghane kalakalavaté käïcé pädau kvaëanmaëinüpurau | priyamabhisarasyevaà mugdhe samähataòiëòimä yadi kimadhikaträsotkampaà diçaù samudékñase ||28||(31) prätaù prätarupägatena janitä nirnidritä cakñuñor mandäyäà mayi gauravavyapagamäd utpäditaà läghavam | kià mugdhe na mayä kåtaà ramaëadhérmuktä tvayä gamyatäà dusthaà tiñöhasi yacca pathyamadhunä kartäsmi tacchroñyasi ||29||(33) sä bälä vayamapragalbhamanasaù sä stré vayaà kätaräù sä pénonnatimatpayodharayugaà dhatte sakhedä vayam | säkräntä jaghanasthalena guruëä gantuà na çaktä vayaà doñairanyajanäçritairapaöavo jätäù sma ityadbhutam ||30||(34)

(anukülanäyakaù, su. 481, sad. 872, subh. 1346, s.k. 3.42) prasthänaà valayaiù kåtaà priyasakhairajasraà gataà dhåtyä na kñaëamäsitaà vyavasitaà cittena gantuà puraù | gantuà niçcitacetasi priyatame sarve samaà prasthitä gantavye sati jévitapriyasuhåtsärthaù kimu tyajyate ||31|| (35) (proñitabhartåkävacanam; subh. 1151; çä. 3424; sad. 741; sü. 37.19) sandañöädharapallavä sacakitaà hastägramädhunvaté mämämuïca çaöheti kopavacanairänartitabhrülatä | çétkäräïcitalocanä sarabhasaà yaiçcumbitä mäniné präptaà tairamåtaà mudhaiva mathito müòhaiù suraiù sägaraù ||32||(36) (cumbanam, sad. 1105, subh. 1303, çä. 3668) supto'yaà sakhi supyatämiti gatäù sakhyastato'nantaraà premäväsitayä mayä saralayä nyastaà mukhaà tanmukhe | jïäte'lékanimélane nayanayordhürtasya romäïcito lajjäsén mama tena säpyapahåtä tatkälayogyaiù kramaiù ||33||(37) kopo yatra bhrükuöiracanä nigraho yatra maunaà yatränyonyasmitamanunayo yatra dåñöiù prasädaù | tasya premëastad idamadhunä vaiñamaà paçya jätaà tvaà pädänte luöhasi nahi me manyumokñaù khaläyäù ||34||(38) (näyake mäniné, sad. 709) sutanu jahihi kopaà paçya pädänataà mäà na khalu tava kadäcitkopa evaà vidho'bhüt | iti nigadati näthe tiryagämélitäkñyä nayanajalamanalpaà muktamuktaà na kiïcit ||35||(39) (mänabhaìgaù, sad. 725) gäòhäliìganavämanékåtakucaprodbhinnaromodgamä sändrasneharasätirekavigalatçrémannitambämbarä | mä mä mänada mäti mämalamiti kñämäkñarolläpiné suptä kià nu måtä nu kià manasi me lénä vilénä nu kim ||36||(40) paöälagne patyau namayati mukhaà jätavinayä haöhäçleñaà väïchatyapaharati gäträëi nibhåtam | na çaknotyäkhyätuà smitamukhasakhédattanayanä hriyä tämyatyantaù prathamaparihäse navavadhüù ||37||(41)

(navoòhä; sad. 512, subh. 2056, çä. 3673; viñëudäs u.ë. 5.19) gate premäbandhe praëayabahumäne vigalite nivåtte sadbhäve jana iva jane gacchati puraù | tad utprekñyotprekñya priyasakhi gatäàstäàçca divasän na jäne ko heturdalati çatadhä yan na hådayam ||38||(43) (uccävacaà, su. 697, sad. 1368, subh. 1141, çä. 3545, sü. 84.1, rasärëavasudhäkara 2.263c) ciravirahiëorutkaëöhärtiçlathékåtagätrayor navamiva jagaj jätaà bhüyaçciräd abhinandatoù | kathamapi dine dérghe yäte niçämadhirüòhayoù prasarati kathä bahvé yünoryathä na tathä ratiù ||39||(44) dérghä vandanamälikä viracitä håñöyaiva nendévaraiù puñpäëäà prakaraù smitena racito no kundajätyädibhiù | dattaù svedamucä payodharayuge närghyo na kumbhämbhasä svairevävayavaiù priyasya viçatastanvyä kåtaà maìgalam ||40||(45) känte sägasi çäyite priyasakhéveçaà vidhäyägate bhräntyäliìgya mayä rahasyamuditaà tatsaìgamäkäìkñayä | mugdhe duñkarametad ityatitarämuktvä sahäsaà baläd äliìgya chalitäsmi tena kitavenädya pradoñägame ||41||(46) äçaìkya praëatià paöäntapihitau pädau karotyädarät vyäjenägatamävåëoti hasitaà na spañöamudvékñate | mayyäläpavati pratépavacanaà sakhyä sahäbhäñate tasyästiñöhatu nirbharapraëayitä mäno'pi ramyodayaù ||42||(47) sä yävanti padänyalékavacanairäléjanaiù çikñitä tävantyeva kåtägaso drutataraà vyähåtya patyuù puraù | prärabdhä purato yathä manasijasyäjïä tathä vartituà premëo maugdhyavibhüñaëasya sahajaù ko'pyeña käntaù kramaù ||43||(48) dürädutsukamägate vivalitaà sambhäñiëi sphäritaà saàçliñyatyaruëaà gåhétavasane kiïcin natabhrülatam | mäninyäçcaraëänativyatikare bäñpämbupürëekñaëaà cakñurjätamaho prapaïcacaturaà jätägasi preyasi ||44||(49) aìgänämatitänavaà kathamidaà kampaçca kasmätkuto mugdhe päëòukapolamänanamiti präëeçvare påcchati | tanvyä sarvamidaà svabhävajamiti vyähåtya pakñmäntara vyäpé bäñpabharastayä calitayä niùçvasya mukto'nyataù ||45||(50)

purastanvyä gotraskhalanacakito'haà natamukhaù pravåtto vailakñyätkimapi likhituà daivahatakaù | sphuöo rekhänyäsaù kathamapi sa tädåk pariëato gatä yena vyaktaà punaravayavaiù saiva taruëé ||46||(51)*asya çlokasya parärdhaù: tataçcäbhijïäya sphuradaruëagaëòasthalarucä manasvinyä rüòhapraëayasahasodgadgadagirä | aho citraà citraà sphuöamiti nigadyäçrukaluñaà ruñä brahmästraà me çarasi nihito vämacaraëaù || (gotraskhalitam, sad. 686) kaöhinahådaye muïca bhräntià vyalékakathäçritäà piçunavacanairdukhaà netuà na yuktamimaà janam | kimidamathavä satyaà mugdhe tvayä hi viniçcitaà yad abhirucitaà tan me kåtvä priye sukhamäsyatäm ||47||(53) mandaà mudritapäàçavaù paripatajjhaìkärajhaïjhämarud vegadhvastakuöérakäntaragatacchidreñu labdhäntaräù | karmavyagrakuöumbinékucataöasvedacchidaù prävåñaù prärambhe nipatanti kandaladalolläsäù payobindavaù ||48||*prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevapädäù| pétastuñärakiraëo madhunaiva särdham antaù praviçya cañake pratibimbavarté | mänändhakäramapi mänavatéjanasya nünaà bibheda yad asau prasasäda sadyaù ||49||*rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| (madhupänam, sad. 1089, subh. 2022, çä. 3648) nabhasi jaladalakñméà sambhåtäà vékñya diñöyä prasarasi yadi käntetyardhamuktvä kathaïcit | mama paöamavalambya prollikhanté dharitréà tadanukåtavaté sä yatra väco nivåttäù ||50||*vemabhüpälasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| iyamasau taraläyatalocanä gurusamunnatapénapayodharä | påthunitambabharälasagäminé priyatamä mama jévitahäriëé ||51||*prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| sälaktakena navapallavakomalena pädena nüpuravatä madanälasena | yastäòyate dayitayä praëayärädhät so'ìgékåto bhagavatä makaradhvajena ||52||*vemabhüpälasya öékäyämeña çlokaù kevalaà labhyate| (anukülanäyakaù, sad. 873, sü. 85.1) bäle nätha vimuïca mänini ruñaà roñän mayä kià kåtaà

khedo'smäsu na me'parädhyati bhavän sarve'parädhä mayi | tatkià rodiñi gadgadena vacasä kasyägrato rudyate nanvetan mama kä taväsmi dayitä näsmétyato rudyate ||53||(57) (mäniné, sad. 691, subh. 1614) nétvoccairvikñipantaù kåtatuhinakaëäsärasaìgän parägän kaundän änanditälén atitarasurabhén bhüriço diìmukheñu | ete te kuìkumäktastanakalasabharäsphälanäd ucchalantaù pétvä çétkärivaktraà çiçuharidåçäà haimanä vänti vätäù ||54||*rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| çrutvä tanvyä niçéthe navaghanarasitaà viçlathäìkaà patitvä çayyäyäà bhümipåñöhe karataladhåtayä duùkhitäléjanena | sotkaëöhaà muktakaëöhaà kaöhinakucataöäghätaçérëäçrubindu småtvä småtvä priyasya skhalitamåduvaco rudyate pänthabadhvä ||55||*rudramadevakumärasya öékäyämeña çlokaù kevalaà dåçyate| çliñöaù kaëöhe kimiti na mayä müòhayä präëanäthaç cumbatyasmin vadanavidhutiù kià kåtä kià na dåñöaù | noktaù kasmäd iti navavadhüceñöitaà cintayanté paçcättäpaà vahati taruëé premëi jäte rasajïä ||56||(58) (uccävacaù, sad. 1369, subh. 2143) çrutvä nämäpi yasya sphuöaghanapulakaà jäyate'ìgaà samantät dåñövä yasyänanenduà bhavati vapuridaà candrakäntänukäri | tasminnägatya kaëöhagrahaëasarabhasasthäyini präëanäthe bhagnä mänasya cintä bhavati mama pnarvajramayyäù kadä nu ||57||(59) rämäëäà ramaëéyavaktraçaçinaù svedodabindupluto vyälolälakavallaréà pracalayan dhunvan nitambämbaram | prätarväti madhau prakämavikasadräjévaräjérajo jälämodamanoharo ratirasaglänià haranmärutaù ||58||*rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko vartate| (präbhätikavätaù; sad. 459) aìgaà candanapäëòupallavamådustämbülatämrädharo dhäräyantrajaläbhiñekakaluñe dhautäïjane locane | antaùpuñpasugandhirärdrakavaré sarväìgalagnämbaraà romäëäà ramaëéyatäà vidadhati gréñmäparähvägame ||59||*rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| varamasau divaso na punarniçä nanu niçaiva varaà na punardivä | ubhayametad upaitvathavä kñayaà priyajanena na yatra samägamaù ||60||*rudramadevakumärasya öékäyämeña çlokaù kevalaà labhyate|

lolairlocanaväribhiù saçapathaiù pädapraëämaiù priyair anyästä vinivärayanti kåpaëäù präëeçvaraà prasthitam | puëyähaà vraja maìgalaà sudivasaà prätaù prayätasya te yatsnehocitaméhitaà priyatama tvaà nirgataù çroñyasi ||61||(61) (yäträkñepaù, sad. 735, s.v. 1060, çä. 3395, sü. 37.12) lagnä näàçukapallave bhujalatä na dväradeçe'pitä no vä pädatale tayä nipatitaà tiñöheti noktaà vacaù | käle kevalamambudätimaline gantuà pravåttaù çaöhaù tanvyä bäñpajalaughakalpitanadépüreëa baddhaù priyaù ||62||(62) (prasthänabhaìgaù, sad. 922, subh. 1057, çä. 3388, sü. 37.5) na jäne saàmukhäyäte priyäëi vadati priye | sarväëyaìgäni me yänti çrotratäà kimu netratäm ||63||(64) (näyikäbhiläñaù, sad. 960) virahaviñamaù kämo vämastanuà kurute tanuà divasagaëanäd akñaçcäsau vyapetaghåëo yamaù | tvamapi vaçago mänavyädhervicintaya nätha he kiçalayamådurjéved evaà kathaà pramadäjanaù ||64||(67) (mäninäyakaù; sad. 898, subh. 1633, çä. 3572) pädäsakte suciramiha te vämatä kaiva känte sanmärgasthe praëayini jane kopane ko'parädhaù | itthaà tasyäù parjanakathä kopavegopaçäntau bäñpodbhedaistad anu sahasä na sthitaà na prayätam ||65||(68) puräbhüdasmäkaà niyatamavibhinnä tanuriyaà tato nu tvaà preyänvayamapi hatäçäù priyatamäù | idänéà näthastvaà vayamapi kalatraà kimaparaà mayäptaà präëänäà kuliçakaöhinänäà phalamidam ||66||(69) mugdhe mudghatayaiva netumakhilaù kälaù kimärabhyate mänaà dhatsva dhåtià vadhäna åjutäà düre kuru preyasi | sakhyaivaà pratibodhitä prativacastämäha bhétänanä néceù çaàsa hådi sthito nanu sa me präëeçvaraù çroñyati ||67||(70) péto yataù prabhåti kämapipäsitena tasyä mayädhararasaù pracuraù priyäyäù | tåñëä tataù prabhåti me dviguëatvameti

tävaëyamasti bahu tatra kimapi citram ||68|| *prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| kva prasthitäsi karabhoru ghane niçéthe präëädhiko vasati yatra janaù priyo me | ekäkiné vada kathaà na bibheñi bäle nanvasti puìkhitaçaro madanaù sahäyaù ||69||(71) (su. 816) lélättämarasähato'nyavanitäniùçaìkadañöädharaù kaçcitkesaradüñitekñaëa iva vyämélya netre sthitaù | mugdhä kudmalitänanena dadhato väyuà sthitä tasya sä bhräntyä dhürtatayä ca vepathumaté tenäniçaà cumbitä ||70||(72) sphuöatu hådayaà kämaà kämaà karatu tanuà tanuà na sakhi caöulapremëä käryaà punardayitena me | iti sarabhasaà mänäöopäd udérya vacastayä ramaëapadavé säraìgäkñyä saçaìkitamékñitä ||71|| (73) (anuraktamäniné; su. 666, sad. 705, sü. 55.1) gäòhäçleñaviçérëacandanarajaùpuïjaprakarñädiyaà çayyä samprati komaläìgi paruñetyäropya mäà vakñasi | gäòhauñöhagrahapürvamäkulatayä pädägrasaàdaàçake- näkåñyämbaramätmano yaducitaà dhürtena tatprastutam ||72||(74) kathamapi kåtapratyäkhyäne priye skhalitottare virahakåçayä kåtvä vyäjaà prakalpitamaçrutaà | asahanasakhéçrotrapräptipramädasasaàbhramaà vigalitadåçä çünye gehe samucchvasitaà punaù ||73||(75) ädåñöiprasarätpriyasya padavémudvékñya nirviëëayä vicchinneñu pathiñvahaùpariëatau dhvänte samutsarpati | dattaikaà saçucä gåhaà prati padaà pänthastriyäsminkñaëe mä bhüdägata ityamandavalitagrévaà punarvékñitam ||74||(76) äyäte dayite manorathaçatairnétvä kathaàciddinaà vaidagdhyäpagamäjjaòe parijane dérghäà kathäà kurvati | dañöäsmétyabhidhäya satvarapadaà vyädhüya cénäàçukaà tanvaìgyä ratikätareëa manasä nétaù pradépaù çamam ||75||(77) älambyäìgaëaväöikäparisare cütadrume maïjaréà sarpatsändraparägalampaöaraöadbhåìgäìganäçobhiném | manye sväà tanumuttaréyaçakalenäcchädya bälä sphurat- kaëöhadhvänanirodhakampitakucaçväsodgamä roditi ||76||(78)

yäsyämiti samudyatasya gaditaà visrabdhamäkarëitaà gacchandüramupekñito muhurasau vyävåtya tiñöhannapi | tacchünye punarästhitäsmi bhavane präëästa ete dåòhäù sakhyastiñöhata jévitavyasaniné dambhädahaà rodimi ||77||(79) çünyaà väsagåhaà vilokya çayanädutthäya kiàcicchanair nidrävyäjamupägatasya suciraà nirvarëya patyurmukham || visrabdhaà paricumbya jätapulakämälokya gaëòastaléà lajjänamramukhé priyeëa hasatä bälä ciraà cumbitä ||78||(82) loladbhrülatayä vipakñadigupanyäse'vadhütaà çiras tadvåttäntanirékñaëe kåtanamaskäro vilakñaù sthitaù | kopättämrakapolabhittini mukhe dåñöyä gataù pädayor utsåñöo gurusannidhävapi vidhirdväbhyäà na kälocitaù ||79||(83) jätä notkalikä stanau na lulitau gätraà na romäïcitaà vaktraà svedakaëänvita na sahasä yävacchaöhenämunä | dåñöenäva mano håtaà dhåtimuñä präëeçvareëädya me tatkenätra nirüpyamäëanipuëo mänaù samädhéyatäm ||80||(84) dåñöaù kätaranetrayä cirtaraà baddhäïjalià yäcit paçcädaàçukapallavena vidhåto nirvyäjamäliìgitaù | ityäkñipya yadä samastamaghåëo gantuà pravåttaù çaöhaù pürvaà präëaparigraho dayitayä muktastato vallabhaù ||81||(85) kåto dürädeva smitamadhuramabhyudgamavidhiù çirasyäjïä nyastä prativacanavatyänatimati | na dåñöeù çaithilyaà milana iti ceto dahati me nigüòhäntaùkopätkaöhiëahådaye saàvåtiriyam ||82||(14) ekasmiïçayane vipakñaramaëénämagrahe mugdhayä sadyaù kopaparäìmukhaà çayitayä cäöüni kurvannapi | ävegädavadhéritaù priyatamastüñëéà sthitastatkñaëät mä bhüssupta ivaiña mandavalitagrévaà punarvékñitaù ||83||(22) malayamarutäà vrätä yätä vikäsitamallikä parimalabharo bhagno gréñmastvamutsahase yadi | ghana ghaöayituà nisnehaà tväà ya eva nivartane prabhavati gaväà kinnaçchinnaà sa eva dhanaïjayaù ||84||(32) svaà dåñövä karajakñataà madhumadakñévä vicäryerñyayä gacchanté kva nu gacchaséti vidhåtä bälä paöänte mayä | pratyävåttamukhé sabäñpanayanä mäà muïca muïceti sä kopätprasphuritädharä yadavadattatkena vismaryate ||85||(55)

sälaktakaà çatadalädhikakäntiramyaà ratnaughadhämanikaräruëanüpuraà ca | kñiptaà bhåçaà kupitayä taralotpaläkñyä saubhägyacihnamiva mürdhni padaà vireje ||86|| *prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| kapole paträlé karatalanirodhena måditä nipéto niùçväsairayamamåtahådyo'dhararasaù | muhuù kaëöhe lagnastaralayati bäñpaù stanataöaà priyo manyurjätastava niranurodhe na tu vayam ||87|| (81) (anunayaù, su. 664, sad. 720, s.k.v. 489, subh. 1627) läkñälakñmalaläöapaööamabhitaù keyüramudrä gale vaktre kajjalakälimä nayanayorstämbülarägo ghanaù | dåñöä kopavidhäyi maëòanamidaà prätaçciraà preyaso lélätämarasodare mågadåçaù çväsäù samäptià gatäù ||88|| (60) (anyaraticihnaduùkhitä; sad. 594; çä. 3740, subh. 2215; sü. 82.17; pad. 222; daçarüpaka 2.6) tapte mahävirahavahniçikhävalébhir äpäëòurastanataöe hådaye priyäyäù | rathyälivékñaëaniveçitaloladåñöer nünaà chanacchaniti bäñpakaëäù patanti ||89||(86) cintämohaviniçcalena manasä maunena pädänataù pratyäkhyänaparäìmukhaù priyatamo gantuà pravåtto'dhunä | savréòairalasairnirantaraluöhadbäñpäkulairlocanaiù çväsotkampakucaà nirékñya suciraà jéväçayä väritaù ||90||(87) tanvaìgyä gurusannidhau nayanajaà yad väri saàstambhitaà tenäntargalitena manmathaçikhé sikto'nuñaìgodbhavaù | manye tasya nirasyamänakiraëasyaiñä mukhenodgatä çväsämodasamäkulälinikaravyäjena dhümävaliù ||91||(96) bhrübhedo racitaù ciraà nayanayorabhyastamämélanaà roddhuà çikñitamädareëa hasitaà maune'bhiyogaù kåtaù | dhairyaà kartumapi sthirékåtamidaà cetaù kathaïcin mayä baddho mänaparigrahe parikaraù siddhistu daivasthitä ||92||(97)*rüpagosvämipädasya padyävalyäm (231) etasya çlokasyaiña rüpaù: bhrübhaìgo guëitaçciraà nayanayorabhyastamämélanaà roddhuà çikñitamädareëa hasitaà maune'bhiyogaù kåtaù | dhairyaà kartumapi sthirékåtamidaà cetaù kathaïcin mayä baddho mänaparigrahe parikaraù siddhistu daive sthitä ||

(anuraktamäniné, su. 645, sad. 703, pad. 231) deçairantaritä çataiçca saritämurvébhåtäà känanair yatnenäpi na yäti locanapathaà känteti jänannapi | udgrévaçcaraëärdharuddhavasudhaù kåtväçrupürëäà dåçaà tämäçäà pathikastathäpi kimapi dhyäyaàçciraà vékñate ||93|| (99) (proñitaù, su. 765, sad. 901, çä. 3445) mlänaà päëòu kåçaà viyogavidhuraà lambälakaà sälasaà bhüyastatkñaëajätakänti rabhasapräpte mayi proñite | säöopaà ratikelikälasarasaà ramyaà kimapyädaräd yatpétaà sutanormayä vadanakaà vaktuà na tatpäryate ||94||(88) saivähaà pramadä nåëämadhigatävetau ca tau nüpuräv eñäsmäkamavåttireva sahajavréòädhanaù stréjanaù | itthaà lajjitayä småterupagame matvä tanuà sambhramät pumbhävaù prathamaà rativyatikare muktastato vallabhaù ||95||(89) karakisalayaà dhütvä dhütvä vimärgati väsasé kñipati sumanomäläçeñaà pradépaçikhäà prati | sthagayati muhuù patyurnetre vihasya samäkulä surataviratä ramyä tanvé muhurmuhurékñate ||96||(90) santyevätra gåhe gåhe yuvatayastäù påccha gatvädhunä preyäàsaù praëamanti kià tava punardäso yathä vartate | ätmadrohiëi durjanaiù pralapitaà karëe'niçaà mä kåthäç chinnasneharasä bhavanti puruñä duùkhänuvartyäù punaù ||97||(91) niùçväsä vadanaà dahanti hådayaà nirmülamunmathyate nidrä neti na dåçyate priyamukhaà rätrindivaà rudyate | aìgaà çoñamupaiti pädapatitaù preyäàstathopekñitaù sakhyaù kaà guëamäkalayya dayite mänaà vayaà käritäù ||98|| (92) (pad. 237, sad. 677; daçarüpaka 2.26) adyärabhya yadi priye punarahaà mänasya vä'nyasya vä gåhëéyäà çaöhadurnayena manasä nämäpi saàkñepataù | tattenaiva vinä çaçäìkadhavaläù spañöäööahäsä niçä eko vä divasaù payodamalino yäyänmama prävåñi ||99||(93) idaà kåñëaà kåñëaà priyatama tanu çvetamatha kià gamiñyämo yämo bhavatu gamanenätha bhavatu | purä yenävaà me ciramanusåtä cittapadavé sa evänyo jätaù sakhi paricitäù kasya puruñäù ||100||(94)

caraëapatanaà sakhyäläpä manoharacäöavaù kåçataratanorgäòhäçleño haöhätparicumbanam | iti hi capalo mänärambhastathäpi hi notsahe hådayadayitaù käntaù kämaà kimatra karomyaham ||101||(95) ahaà tenähütä kimapi kathayäméti vijane samépe cäsénä sarasahådayatvädavahitä | tataù karëopänte kimapi vadatäghräya vadanaà gåhétä dharmille sakhi sa ca mayä gäòhamadhare ||102||(98) cakñuùprétiprasakte manasi paricaye cintyamänäbhyupäye räge yäte'tibhümià vikasati sutaräà gocare dütikäyäù | ästäà düreëa tävatsarabhasadayitäliìganänandaläbhas tadgehopäntarathyäbhramaëamapi paräà nirvåtià santanoti ||103||(100) känte talpamupägate vigalitä névé svayaà bandhanäd väso viçlathamekhaläguëadhåtaà kiàcinnitambe sthitam | etävatsakhi vedmi sämpratamahaà tasyäìgasaìge punaù ko'yaà käsmi rataà nu vä kathamiti svalpäpi me na småtiù ||104||(101) präsäde sä diçi diçi ca sä påñöhataù sä puraù sä paryaìke sä pathi pathi ca sä tadviyogäturasya | haàho cetaù prakåtiraparä nästi me käpi sä sä sä sä sä sä jagati sakale ko'yamadvaitavädaù ||105||(102) anälocya premëaù pariëatimanädåtya suhådas tvayäkäëòe mänaù kimiti sarale preyasi kåtaù | samäkåñöä hyete virahadahanodbhäsuraçikhäù svahastenäìgärästad alamadhunäraëyaruditaiù ||112 (?)|| (80) (subh. 1170; sad. 2.42.1, sü. 56.9, su. 659) Verses found in Arjunavarmadeva's version not found here aìgulyagranakhena bäñpasalilaà vikñipya vikñipya kià tüñëéà rodiñi kopane bahutaraà phütkåtya rodiñyasi | yasyäste piçunopadeçavacanairmäne'tibhümià gate nirviëëo'nunayaà prati priyatamo madhyasthatämeñyate ||(5) tadvakträbhimukhaà mukhaà vinamitaà dåñöiù kåtä pädayos tasyäläpakutühaläkulatare çrotre niruddhe mayä | päëibhyäà ca tiraskåtaù sapulakaù svedodgamo gaëòayoù

sakhyaù kià karaväëi yänti çatadhä yatkaïcuke sandhayaù ||(11) näpeto'nunayena yaù priyasuhådväkyairna yaù saàhåto yo dérghaà divasaà viñahya viñamaà yatnätkathaàciddhåtaù | anyonyasya håte mukhe nihitayostiryakkathaàciddåçoù sa dväbhyämativismåtavyatikaro mäno vihasyojjhitaù ||(42) rätrau väribharälasämbudaravodvignena jätäçruëä pänthenätmaviyogaduùkhapiçunaà gétaà tathotkaëöhayä | ästäà jévitahäriëaù pravasanäläpasya saàkértanaà mänasyäpi jaläïjaliù sarabhasaà lokena datto yathä ||(54) capalahådayae kià svätantryättathä gåhamägataç caraëapatitaù premärdrärdraù priyaù samupekñitaù | tadidamadhunä yävajjévaà nirastasukhodayä ruditaçaraëä durjätänäà sahasva ruñäà phalam ||(56) ästäà viçvasanaà sakhéñu viditäbhipräyasäre jane taträpyarpayituà dåçaà suracitäà çaknomi na vréòayä | loko'pyeña paropahäsacaturaù sükñmeìgitajïo'pyalaà mätaù kaà çaraëaà vrajämi hådaye jérëo'nurägänalaù ||(63) analpacintäbharamohaniçcalä vilokyamänaiva karoti sädhvasam | svabhävaçobhänatimätrabhüñaëä tanustaveyaà bata kià nu sundari ||(65) iti priye påcchati mänavihvalä kathaàcidantardhåtabäñpagadgadam | na kiàcidityeva jagäda yadvadhüù kiyanna tenaiva tayäsya varëitam ||(66) amaruçatakam} ämaruçatakam amarukaviracitam} ämarukaviracitam}} Text äbbreviations This edition is based on the one in Kävya-saìgraha edited by Jévänanda Vidyäsägara. ét has been compared with the Motilal Banarsidass edition (1983) containing the commentary of Arjunavarmadeva. The number in parentheses at the end of the last

line of each verse is the number of the verse in the Motilal edition. There seems to be a great deal of variation in the order and numbering of the verses between the editions and the commentators. The order of the verses found in the Kävya-saìgraha forms the backbone of the order of the verses presented here, even though Arjunavarmadeva considers some of the verses found in that edition to be interpolations. Those suspect verses have been noted in the footnotes. The parentheses in between verses contain citations for the major anthologies. These have been taken from Sures Chandra Banerji's edition of Srédharadäsa's Sadukti-karëämåta. The abbreviations for those anthologies are the following: su. = subhäñitaratnakoña, sad. = saduktikarëämåta, subh. = subhäñitävalé, sü. = süktimuktävalé, pad. = padyävalé, çä. = çärìgadharapaddhati (These equivalences have been taken from the Banerji edition of Sadukti-karëämåta and the De edition of Padyävalé}.) Main Text jyäkåñöibaddhakhaöakämukhapäëipåñöha- preìkhannakhäàçucayasaàvalito'mbikäyäù | tväà pätu maïjaritapallavakarëapüra- lobhabhramadbhramaravibhramabhåtkaöäkñaù ||1||(1) (su. 100, sad. 123) kñipto hastävalagnaù prasabhamabhihato'pyädadänoàçukäntaà gåhëan keçeñvapästaçcaraëanipatito nekñitaù sambhrameëa | äliìgan yo'vadhütastripurayuvatibhiù säçrunetrotpaläbhiù kämévärdräparädhaù sa dahatu duritaà çämbhavo vaù çarägniù ||2||(2) (harabäëaù; su. 49, sad. 76) älolämalakävaléà vilulitäà bibhraccalatkuëòalaà kiïcinmåñöaviçeñakaà tanutaraiù khedämbhasäà çékaraiù | tanvyä yatsuratäntatäntanayanaà vaktraà rativyatyaye tattväà pätu ciräya kià hariharabrahmädibhirdaivataiù ||3||(3) (viparétaratam- sad. 1141, çä. 3702)

alasavalitaiù premärdrärdrairmuhurmukulékåtaiù kñaëamabhimukhairlajjälolairnimeñaparäìmukhaiù | hådayanihitaà bhäväkütaà vamadbhirivekñaëaiù kathaya sukåté ko'yaà mugdhe tvayädya vilokyate ||4||(4) (väsakasajjä; su. 508; sad. 658) datto'syäù praëayastvayaiva bhavatä ceyaà ciraà lälitä daiväd adya kila tvameva kåtavän asyä navaà vipriyam | manyurduùsaha eña yätyupaçamaà no säntvavädaiù sphuöaà he nistraàça vimuktakaëöhakaruëaà tävatsakhé roditu ||5||(6) likhannäste bhümià bahiravanataù präëadayito nirähäräù skahyaù satataruditocchüëanayanäù | parityaktaà sarvaà hasitapaöhitaà païjaraçukais tavävasthä ceyaà visåja kaöhine mänamadhunä ||6||(7) (sakhéprabodhaù; sad. 713, rasärëavasudhäkara 2.206a) näryastanvi haöhäddharanti ramaëaà tiñöhanti no väritäs tatkià tämyasi kià ca rodiñi mudhä täsäà priyaà mä kåthäù | käntaù keliruciryuvä sahådayastädåkpatiù kätarae kià no barkarakarkaraiù priyaçatairäkramya vikréyate ||7||(8) \footnote{motéläla-banärsédäsa-sampädane (1983): näryo mugdhaçaöhä haranti ramaëaà tiñöhanti no väritäs kopätkomalalolabähulatikäpäçena baddhä dåòhaà nétvä keliniketanaà dayitayä säyaà sakhénäà puraù | bhüyo'pyevamiti skhalan mådugirä saàsücya duçceñöitaà dhanyo hanyata eva nihnutiparaù preyän rudatyä hasan ||8||(9) (çaöhanäyakaù, sad. 882, sü. 85.3, subh. 1351) praharaviratau madhye vähnastato'pi pare'thavä kimuta sakale jäte vähnipriya tvamihaiñyasi | iti dinaçatapräpyaà deçaà priyasya yiyäsato harati gamanaà bäläläpaiù sabäñpagalajjalaiù ||9||(12) (prasthänabhaìgaù - su. 532, sad. 921, subh. 1048, çä. 3389, sü. 37.7) yätäù kià na milanti sundari punaçcintä tvayä matkåte no käryä nitaräà kåçämi kathayatyevaà sabäñpe mayi | lajjämantharatärakeëa nipataddhäräçruëä cakñuñä

dåñövä mäà häsitena bhävimaraëotsähastayä sücitaù ||10||(10) dhéraà väridharasya väri kirataù çrutvä niçéthe dhvanià dérghocchväsamudaçruëä virahiëéà bäläà ciraà dhyäyatä | adhvanyena vimuktakaëöhamakhiläà rätrià tathä kranditaà gräméëairvrajato janasya vasatirgräme niñiddhä yathä ||11||(13) (varñäpathikaù, sad. 915) kathamapi sakhi kréòäkopäd vrajeti mayodite kaöhinahådayastyaktvä çayyäà baläd gata eva saù | iti sarabhasaà dhvastapremëi vyapetaghåëe jane punarapi hatavréòaà cetaù prayäti karomi kim ||12||(15) dampatyorniçi jalpatorgåhaçukenäkarëitaà yadvacas tatprätargurusannidhau nigadatastasyopahäraà vadhüù | karëälaìkåtipadmarägaçakalaà vinyasya caïcüpuöe vréòärtä prakaroti däòimaphalavyäjena vägbandhanam ||13||(16) (çukoktivréòä, kuval. 173, su. 621, sad. 1180, subh. 2214, çä. 3743) ajïänena paräìmukhéà paribhaväd äçliñya mäà duùkhitäà kià labdhaà caöula tvayeha nayatä saubhägyametäà daçäm | paçyaitad dayitäkucavyatikaron måñöäìgarägäruëaà vakñaste malatailapaìkaçavalairveëépadairaìkitam ||14||(17) (khaëòitä) ekaträsanasaàsthitiù parihatä pratudgamäd düratas tämbülänayanacchalena rabhasäçelño'pi saàvighnitaù | äläpo'pi na miçritaù parijanaà vyäpärayantyäntike käntaà pratyupacärataçcaturayä kopaù kåtärthékåtaù ||15|| (18) (mäniné, sad. 692, rasärëavasudhäkara 2.67g) dåñövaikäsanasaàsthite priyatame paçcäd upetyädaräd ekasyä nayane pidyäya vihitakréòänubandhacchalaù | éñadvakrimakandharaù sapulakaù premollasanmänasäm antarhäsalasatkapolaphalakäà dhürto'paräà cumbati ||16||(19) (çaöhanäyakaù, su. 603, sad. 881) caraëapatanapratyäkhyänätprasädaparäìmukhe nibhåtakitaväcäretyuktvä ruñä puruñékåte | vrajati ramaëe niùçvasyoccaiù stanasthitahastayä

nayanasalilacchannä dåñöiù sakhéñu niveçitä ||17||(20) (mäninäyakaù, sad. 896) käïcyä gäòhatarävaruddhavasanapräntä kimarthaà punar mugdhäkñé svaiptéti tatparijanaà svairaà priye påcchati | mätaù svaptumapéha värayati mämityähitakrodhayä paryasya svapiticchalena çayane datto'vakäçastayä ||18||(21) (çayanädhirohanam, sad. 1094, subh. 2081, sü. 77.11) ekasmiïçayane paräìmukhatayä vétottaraà tämyator anyonyasya hådi sthite'pyanunaye saàrakñatorgauravam | dampatyoù çanakairapäìgavalanän miçrébhavaccakñuñor bhagno mänakaliù sahäsarabhasaà vyäsaktakaëöhagraham ||19||(23) (mänabhaìgaù, sad. 723) paçyämo mayi kià prapadyata iti sthairyaà mayälambitaà kià mämälapatétyayaà khala çaöhaù kopastayäpyäçritaù | ityanyonyavilakñadåñöicature tasminnavasthäntare savyäjaà hasitaà mayä dhåtiharo bäñpastu muktastayä ||20||(24) (uccävacaà, kuval., 185; sad. 1366) parimläne mäne mukhaçaçini tasyäù karadhåte mayi kñéëopäye praëipatanamätraikaçaraëe | tayä pakñmapräntavrajapuöaniruddhena sahasä prasädo bäñpena stanataöaviçérëena kathitaù ||21||(25) (uccävacaà, sad. 1367, subh. 1608, sü. 58.1) tasyäù sändravilepanastanataöapraçleñamudräìkitaà kià vakñaçcaraëänativyatikaravyäjena gopäyyate | ityukte kva tad ityudérya sahasä tatsampramärñöuà mayä säçliñöä rabhasena tatsukhavaçättanvyäpi tad vismåtam ||22||(26) tvaà mugdhäkñi vinaiva kaïculikayä dhatse manohäriëéà lakñmémityabhidhäyini priyatame tadvéöikäà saàspåçi | çayyopäntaniviñöasasmitamukhénetrotsavänandito niryätaù çanakairalékavacanopanyäsamäléjanaù ||23||(27) bhrübhaìge racite'pi dåñöiradhikaà sotkaëöhamudvékñate kärkaçyaà gamite'pi cetasi tanüromäïcamälambate | ruddhäyämapi väci sasmitamidaà dagdhänanaà jäyate

dåñöe nirvahaëaà bhaviñyati kathaà mänasya tasmiïjane ||24||(28) (anuraktamäniné, su. 695, sad. 702, subh. 1580; uë. 5.25) känte katyapi väsaräëi gamaya tvaà mélayitvä dåçau svasti svasti nimélayämi nayane yävan na çünyä diçaù | äyätä vayamägamiñyati suhådvargasya bhägyodayaiù sandeço vada kastaväbhilañitastértheñu toyäïjaliù ||25|| (yäträkñepaù, sad.731 (vérasya)) sä patyuù prathamäparädhasamaye sakhyopadeçaà vinä no jänäti savibhramäìgavalanävakroktisaàsücanam | svacchairacchakapolamülagalitaiù paryastanetrotpalä bälä kevalameva roditi luöhallolälakairaçrubhiù ||26||(29) (mugdhä; sad.498) bhavatu viditaà chadmäläpairalaà priya gamyatäà tanurapi na te doño'smäkaà vidhistu paräìmukhaù | tava yathä tathäbhütaà prema prapannamimäà daçäà prakåticapale kä naù péòä gate hatajévite ||27||(30) (mäninéväkyam; sad. 708; pad. 223) urasi nihitastäro häraù kåtä jaghane ghane kalakalavaté käïcé pädau kvaëanmaëinüpurau | priyamabhisarasyevaà mugdhe samähataòiëòimä yadi kimadhikaträsotkampaà diçaù samudékñase ||28||(31) prätaù prätarupägatena janitä nirnidritä cakñuñor mandäyäà mayi gauravavyapagamäd utpäditaà läghavam | kià mugdhe na mayä kåtaà ramaëadhérmuktä tvayä gamyatäà dusthaà tiñöhasi yacca pathyamadhunä kartäsmi tacchroñyasi ||29||(33) sä bälä vayamapragalbhamanasaù sä stré vayaà kätaräù sä pénonnatimatpayodharayugaà dhatte sakhedä vayam | säkräntä jaghanasthalena guruëä gantuà na çaktä vayaà doñairanyajanäçritairapaöavo jätäù sma ityadbhutam ||30||(34) (anukülanäyakaù, su. 481, sad. 872, subh. 1346, s.k. 3.42) prasthänaà valayaiù kåtaà priyasakhairajasraà gataà dhåtyä na kñaëamäsitaà vyavasitaà cittena gantuà puraù | gantuà niçcitacetasi priyatame sarve samaà prasthitä

gantavye sati jévitapriyasuhåtsärthaù kimu tyajyate ||31||(35) (proñitabhartåkävacanam; subh. 1151; çä. 3424; sad. 741; sü. 37.19) sandañöädharapallavä sacakitaà hastägramädhunvaté mämämuïca çaöheti kopavacanairänartitabhrülatä | çétkäräïcitalocanä sarabhasaà yaiçcumbitä mäniné präptaà tairamåtaà mudhaiva mathito müòhaiù suraiù sägaraù ||32||(36) (cumbanam, sad. 1105, subh. 1303, çä. 3668) supto'yaà sakhi supyatämiti gatäù sakhyastato'nantaraà premäväsitayä mayä saralayä nyastaà mukhaà tanmukhe | jïäte'lékanimélane nayanayordhürtasya romäïcito lajjäsén mama tena säpyapahåtä tatkälayogyaiù kramaiù ||33||(37) kopo yatra bhrükuöiracanä nigraho yatra maunaà yatränyonyasmitamanunayo yatra dåñöiù prasädaù | tasya premëastad idamadhunä vaiñamaà paçya jätaà tvaà pädänte luöhasi nahi me manyumokñaù khaläyäù ||34||(38) (näyake mäniné, sad. 709) sutanu jahihi kopaà paçya pädänataà mäà na khalu tava kadäcitkopa evaà vidho'bhüt | iti nigadati näthe tiryagämélitäkñyä nayanajalamanalpaà muktamuktaà na kiïcit ||35||(39) (mänabhaìgaù, sad. 725) gäòhäliìganavämanékåtakucaprodbhinnaromodgamä sändrasneharasätirekavigalatçrémannitambämbarä | mä mä mänada mäti mämalamiti kñämäkñarolläpiné suptä kià nu måtä nu kià manasi me lénä vilénä nu kim ||36||(40) paöälagne patyau namayati mukhaà jätavinayä haöhäçleñaà väïchatyapaharati gäträëi nibhåtam | na çaknotyäkhyätuà smitamukhasakhédattanayanä hriyä tämyatyantaù prathamaparihäse navavadhüù ||37||(41) (navoòhä; sad. 512, subh. 2056, çä. 3673; viñëudäs u.ë. 5.19) gate premäbandhe praëayabahumäne vigalite nivåtte sadbhäve jana iva jane gacchati puraù | tad utprekñyotprekñya priyasakhi gatäàstäàçca divasän

na jäne ko heturdalati çatadhä yan na hådayam ||38||(43) (uccävacaà, su. 697, sad. 1368, subh. 1141, çä. 3545, sü. 84.1, rasärëavasudhäkara 2.263c) ciravirahiëorutkaëöhärtiçlathékåtagätrayor navamiva jagaj jätaà bhüyaçciräd abhinandatoù | kathamapi dine dérghe yäte niçämadhirüòhayoù prasarati kathä bahvé yünoryathä na tathä ratiù ||39||(44) dérghä vandanamälikä viracitä håñöyaiva nendévaraiù puñpäëäà prakaraù smitena racito no kundajätyädibhiù | dattaù svedamucä payodharayuge närghyo na kumbhämbhasä svairevävayavaiù priyasya viçatastanvyä kåtaà maìgalam ||40||(45) känte sägasi çäyite priyasakhéveçaà vidhäyägate bhräntyäliìgya mayä rahasyamuditaà tatsaìgamäkäìkñayä | mugdhe duñkarametad ityatitarämuktvä sahäsaà baläd äliìgya chalitäsmi tena kitavenädya pradoñägame ||41||(46) äçaìkya praëatià paöäntapihitau pädau karotyädarät vyäjenägatamävåëoti hasitaà na spañöamudvékñate | mayyäläpavati pratépavacanaà sakhyä sahäbhäñate tasyästiñöhatu nirbharapraëayitä mäno'pi ramyodayaù ||42||(47) (Sv. 1590, Spd 3537, Smv 55.11) sä yävanti padänyalékavacanairäléjanaiù çikñitä tävantyeva kåtägaso drutataraà vyähåtya patyuù puraù | prärabdhä purato yathä manasijasyäjïä tathä vartituà premëo maugdhyavibhüñaëasya sahajaù ko'pyeña käntaù kramaù ||43||(48) dürädutsukamägate vivalitaà sambhäñiëi sphäritaà saàçliñyatyaruëaà gåhétavasane kiïcin natabhrülatam | mäninyäçcaraëänativyatikare bäñpämbupürëekñaëaà cakñurjätamaho prapaïcacaturaà jätägasi preyasi ||44||(49) aìgänämatitänavaà kathamidaà kampaçca kasmätkuto mugdhe päëòukapolamänanamiti präëeçvare påcchati | tanvyä sarvamidaà svabhävajamiti vyähåtya pakñmäntara vyäpé bäñpabharastayä calitayä niùçvasya mukto'nyataù ||45||(50) purastanvyä gotraskhalanacakito'haà natamukhaù pravåtto vailakñyätkimapi likhituà daivahatakaù | sphuöo rekhänyäsaù kathamapi sa tädåk pariëato

gatä yena vyaktaà punaravayavaiù saiva taruëé ||46||(51) \footnote{asya çlokasya parärdhaù: tataçcäbhijïäya sphuradaruëagaëòasthalarucä manasvinyä rüòhapraëayasahasodgadgadagirä | aho citraà citraà sphuöamiti nigadyäçrukaluñaà ruñä brahmästraà me çarasi nihito vämacaraëaù || (gotraskhalitam, sad. 686) kaöhinahådaye muïca bhräntià vyalékakathäçritäà piçunavacanairdukhaà netuà na yuktamimaà janam | kimidamathavä satyaà mugdhe tvayä hi viniçcitaà yad abhirucitaà tan me kåtvä priye sukhamäsyatäm ||47||(53) mandaà mudritapäàçavaù paripatajjhaìkärajhaïjhämarud vegadhvastakuöérakäntaragatacchidreñu labdhäntaräù | karmavyagrakuöumbinékucataöasvedacchidaù prävåñaù prärambhe nipatanti kandaladalolläsäù payobindavaù ||48|| \footnote{prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevapädäù| pétastuñärakiraëo madhunaiva särdham antaù praviçya cañake pratibimbavarté | mänändhakäramapi mänavatéjanasya nünaà bibheda yad asau prasasäda sadyaù ||49|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| (madhupänam, sad. 1089, subh. 2022, çä. 3648) nabhasi jaladalakñméà sambhåtäà vékñya diñöyä prasarasi yadi käntetyardhamuktvä kathaïcit | mama paöamavalambya prollikhanté dharitréà tadanukåtavaté sä yatra väco nivåttäù ||50|| \footnote{vemabhüpälasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| iyamasau taraläyatalocanä gurusamunnatapénapayodharä | påthunitambabharälasagäminé priyatamä mama jévitahäriëé ||51|| \footnote{prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| sälaktakena navapallavakomalena pädena nüpuravatä madanälasena |

yastäòyate dayitayä praëayärädhät so'ìgékåto bhagavatä makaradhvajena ||52|| \footnote{vemabhüpälasya öékäyämeña çlokaù kevalaà labhyate| (anukülanäyakaù, sad. 873, sü. 85.1) bäle nätha vimuïca mänini ruñaà roñän mayä kià kåtaà khedo'smäsu na me'parädhyati bhavän sarve'parädhä mayi | tatkià rodiñi gadgadena vacasä kasyägrato rudyate nanvetan mama kä taväsmi dayitä näsmétyato rudyate ||53||(57) (mäniné, sad. 691, subh. 1614) nétvoccairvikñipantaù kåtatuhinakaëäsärasaìgän parägän kaundän änanditälén atitarasurabhén bhüriço diìmukheñu | ete te kuìkumäktastanakalasabharäsphälanäd ucchalantaù pétvä çétkärivaktraà çiçuharidåçäà haimanä vänti vätäù||54|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| çrutvä tanvyä niçéthe navaghanarasitaà viçlathäìkaà patitvä çayyäyäà bhümipåñöhe karataladhåtayä duùkhitäléjanena | sotkaëöhaà muktakaëöhaà kaöhinakucataöäghätaçérëäçrubindu småtvä småtvä priyasya skhalitamåduvaco rudyate pänthabadhvä ||55|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämeña çlokaù kevalaà dåçyate| çliñöaù kaëöhe kimiti na mayä müòhayä präëanäthaç cumbatyasmin vadanavidhutiù kià kåtä kià na dåñöaù | noktaù kasmäd iti navavadhüceñöitaà cintayanté paçcättäpaà vahati taruëé premëi jäte rasajïä ||56||(58) (uccävacaù, sad. 1369, subh. 2143) çrutvä nämäpi yasya sphuöaghanapulakaà jäyate'ìgaà samantät dåñövä yasyänanenduà bhavati vapuridaà candrakäntänukäri | tasminnägatya kaëöhagrahaëasarabhasasthäyini präëanäthe bhagnä mänasya cintä bhavati mama pnarvajramayyäù kadä nu ||57||(59) rämäëäà ramaëéyavaktraçaçinaù svedodabindupluto vyälolälakavallaréà pracalayan dhunvan nitambämbaram | prätarväti madhau prakämavikasadräjévaräjérajo jälämodamanoharo ratirasaglänià haranmärutaù ||58|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko vartate|

(präbhätikavätaù; sad. 459) aìgaà candanapäëòupallavamådustämbülatämrädharo dhäräyantrajaläbhiñekakaluñe dhautäïjane locane | antaùpuñpasugandhirärdrakavaré sarväìgalagnämbaraà romäëäà ramaëéyatäà vidadhati gréñmäparähvägame ||59|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämapyeña çloko dåçyate| varamasau divaso na punarniçä nanu niçaiva varaà na punardivä | ubhayametad upaitvathavä kñayaà priyajanena na yatra samägamaù ||60|| \footnote{rudramadevakumärasya öékäyämeña çlokaù kevalaà labhyate| lolairlocanaväribhiù saçapathaiù pädapraëämaiù priyair anyästä vinivärayanti kåpaëäù präëeçvaraà prasthitam | puëyähaà vraja maìgalaà sudivasaà prätaù prayätasya te yatsnehocitaméhitaà priyatama tvaà nirgataù çroñyasi ||61||(61) (yäträkñepaù, sad. 735, s.v. 1060, çä. 3395, sü. 37.12) lagnä näàçukapallave bhujalatä na dväradeçe'pitä no vä pädatale tayä nipatitaà tiñöheti noktaà vacaù | käle kevalamambudätimaline gantuà pravåttaù çaöhaù tanvyä bäñpajalaughakalpitanadépüreëa baddhaù priyaù ||62||(62) (prasthänabhaìgaù, sad. 922, subh. 1057, çä. 3388, sü. 37.5) na jäne saàmukhäyäte priyäëi vadati priye | sarväëyaìgäni me yänti çrotratäà kimu netratäm ||63||(64) (näyikäbhiläñaù, sad. 960) virahaviñamaù kämo vämastanuà kurute tanuà divasagaëanäd akñaçcäsau vyapetaghåëo yamaù | tvamapi vaçago mänavyädhervicintaya nätha he kiçalayamådurjéved evaà kathaà pramadäjanaù ||64||(67) (mäninäyakaù; sad. 898, subh. 1633, çä. 3572) pädäsakte suciramiha te vämatä kaiva känte sanmärgasthe praëayini jane kopane ko'parädhaù | itthaà tasyäù parjanakathä kopavegopaçäntau

bäñpodbhedaistad anu sahasä na sthitaà na prayätam ||65||(68) puräbhüdasmäkaà niyatamavibhinnä tanuriyaà tato nu tvaà preyänvayamapi hatäçäù priyatamäù | idänéà näthastvaà vayamapi kalatraà kimaparaà mayäptaà präëänäà kuliçakaöhinänäà phalamidam ||66||(69) mugdhe mudghatayaiva netumakhilaù kälaù kimärabhyate mänaà dhatsva dhåtià vadhäna åjutäà düre kuru preyasi | sakhyaivaà pratibodhitä prativacastämäha bhétänanä néceù çaàsa hådi sthito nanu sa me präëeçvaraù çroñyati ||67||(70) péto yataù prabhåti kämapipäsitena tasyä mayädhararasaù pracuraù priyäyäù | tåñëä tataù prabhåti me dviguëatvameti tävaëyamasti bahu tatra kimapi citram ||68|| \footnote{prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| kva prasthitäsi karabhoru ghane niçéthe präëädhiko vasati yatra janaù priyo me | ekäkiné vada kathaà na bibheñi bäle nanvasti puìkhitaçaro madanaù sahäyaù ||69||(71) (su. 816) lélättämarasähato'nyavanitäniùçaìkadañöädharaù kaçcitkesaradüñitekñaëa iva vyämélya netre sthitaù | mugdhä kudmalitänanena dadhato väyuà sthitä tasya sä bhräntyä dhürtatayä ca vepathumaté tenäniçaà cumbitä ||70||(72) sphuöatu hådayaà kämaà kämaà karatu tanuà tanuà na sakhi caöulapremëä käryaà punardayitena me | iti sarabhasaà mänäöopäd udérya vacastayä ramaëapadavé säraìgäkñyä saçaìkitamékñitä ||71||(73) (anuraktamäniné; su. 666, sad. 705, sü. 55.1) gäòhäçleñaviçérëacandanarajaùpuïjaprakarñädiyaà çayyä samprati komaläìgi paruñetyäropya mäà vakñasi | gäòhauñöhagrahapürvamäkulatayä pädägrasaàdaàçake- näkåñyämbaramätmano yaducitaà dhürtena tatprastutam ||72||(74) kathamapi kåtapratyäkhyäne priye skhalitottare virahakåçayä kåtvä vyäjaà prakalpitamaçrutaà |

asahanasakhéçrotrapräptipramädasasaàbhramaà vigalitadåçä çünye gehe samucchvasitaà punaù ||73||(75) ädåñöiprasarätpriyasya padavémudvékñya nirviëëayä vicchinneñu pathiñvahaùpariëatau dhvänte samutsarpati | dattaikaà saçucä gåhaà prati padaà pänthastriyäsminkñaëe mä bhüdägata ityamandavalitagrévaà punarvékñitam ||74||(76) äyäte dayite manorathaçatairnétvä kathaàciddinaà vaidagdhyäpagamäjjaòe parijane dérghäà kathäà kurvati | dañöäsmétyabhidhäya satvarapadaà vyädhüya cénäàçukaà tanvaìgyä ratikätareëa manasä nétaù pradépaù çamam ||75||(77) älambyäìgaëaväöikäparisare cütadrume maïjaréà sarpatsändraparägalampaöaraöadbhåìgäìganäçobhiném | manye sväà tanumuttaréyaçakalenäcchädya bälä sphurat- kaëöhadhvänanirodhakampitakucaçväsodgamä roditi ||76||(78) yäsyämiti samudyatasya gaditaà visrabdhamäkarëitaà gacchandüramupekñito muhurasau vyävåtya tiñöhannapi | tacchünye punarästhitäsmi bhavane präëästa ete dåòhäù sakhyastiñöhata jévitavyasaniné dambhädahaà rodimi ||77||(79) çünyaà väsagåhaà vilokya çayanädutthäya kiàcicchanair nidrävyäjamupägatasya suciraà nirvarëya patyurmukham || visrabdhaà paricumbya jätapulakämälokya gaëòastaléà lajjänamramukhé priyeëa hasatä bälä ciraà cumbitä ||78||(82) loladbhrülatayä vipakñadigupanyäse'vadhütaà çiras tadvåttäntanirékñaëe kåtanamaskäro vilakñaù sthitaù | kopättämrakapolabhittini mukhe dåñöyä gataù pädayor utsåñöo gurusannidhävapi vidhirdväbhyäà na kälocitaù ||79||(83) jätä notkalikä stanau na lulitau gätraà na romäïcitaà vaktraà svedakaëänvita na sahasä yävacchaöhenämunä | dåñöenäva mano håtaà dhåtimuñä präëeçvareëädya me tatkenätra nirüpyamäëanipuëo mänaù samädhéyatäm ||80||(84) dåñöaù kätaranetrayä cirtaraà baddhäïjalià yäcit paçcädaàçukapallavena vidhåto nirvyäjamäliìgitaù | ityäkñipya yadä samastamaghåëo gantuà pravåttaù çaöhaù pürvaà präëaparigraho dayitayä muktastato vallabhaù ||81||(85) (Skm 726, Spd 3386, Smv 37.6)

kåto dürädeva smitamadhuramabhyudgamavidhiù çirasyäjïä nyastä prativacanavatyänatimati | na dåñöeù çaithilyaà milana iti ceto dahati me nigüòhäntaùkopätkaöhiëahådaye saàvåtiriyam ||82||(14) ekasmiïçayane vipakñaramaëénämagrahe mugdhayä sadyaù kopaparäìmukhaà çayitayä cäöüni kurvannapi | ävegädavadhéritaù priyatamastüñëéà sthitastatkñaëät mä bhüssupta ivaiña mandavalitagrévaà punarvékñitaù ||83||(22) malayamarutäà vrätä yätä vikäsitamallikä parimalabharo bhagno gréñmastvamutsahase yadi | ghana ghaöayituà nisnehaà tväà ya eva nivartane prabhavati gaväà kinnaçchinnaà sa eva dhanaïjayaù ||84||(32) svaà dåñövä karajakñataà madhumadakñévä vicäryerñyayä gacchanté kva nu gacchaséti vidhåtä bälä paöänte mayä | pratyävåttamukhé sabäñpanayanä mäà muïca muïceti sä kopätprasphuritädharä yadavadattatkena vismaryate ||85||(55) sälaktakaà çatadalädhikakäntiramyaà ratnaughadhämanikaräruëanüpuraà ca | kñiptaà bhåçaà kupitayä taralotpaläkñyä saubhägyacihnamiva mürdhni padaà vireje ||86|| \footnote{prakñipto'yaà çloka iti arjunavarmadevamahäçayäù| kapole paträlé karatalanirodhena måditä nipéto niùçväsairayamamåtahådyo'dhararasaù | muhuù kaëöhe lagnastaralayati bäñpaù stanataöaà priyo manyurjätastava niranurodhe na tu vayam ||87||(81) (anunayaù, su. 664, sad. 720, s.k.v. 489, subh. 1627) läkñälakñmalaläöapaööamabhitaù keyüramudrä gale vaktre kajjalakälimä nayanayorstämbülarägo ghanaù | dåñöä kopavidhäyi maëòanamidaà prätaçciraà preyaso lélätämarasodare mågadåçaù çväsäù samäptià gatäù ||88||(60) (anyaraticihnaduùkhitä; sad. 594; çä. 3740, subh. 2215; sü. 82.17; pad. 222; daçarüpaka 2.6) tapte mahävirahavahniçikhävalébhir äpäëòurastanataöe hådaye priyäyäù | rathyälivékñaëaniveçitaloladåñöer

nünaà chanacchaniti bäñpakaëäù patanti ||89||(86) cintämohaviniçcalena manasä maunena pädänataù pratyäkhyänaparäìmukhaù priyatamo gantuà pravåtto'dhunä | savréòairalasairnirantaraluöhadbäñpäkulairlocanaiù çväsotkampakucaà nirékñya suciraà jéväçayä väritaù ||90||(87) tanvaìgyä gurusannidhau nayanajaà yad väri saàstambhitaà tenäntargalitena manmathaçikhé sikto'nuñaìgodbhavaù | manye tasya nirasyamänakiraëasyaiñä mukhenodgatä çväsämodasamäkulälinikaravyäjena dhümävaliù ||91||(96) bhrübhedo racitaù ciraà nayanayorabhyastamämélanaà roddhuà çikñitamädareëa hasitaà maune'bhiyogaù kåtaù | dhairyaà kartumapi sthirékåtamidaà cetaù kathaïcin mayä baddho mänaparigrahe parikaraù siddhistu daivasthitä ||92||(97) \footnote{rüpagosvämipädasya padyävalyäm (231) etasya çlokasyaiña rüpaù: bhrübhaìgo guëitaçciraà nayanayorabhyastamämélanaà roddhuà çikñitamädareëa hasitaà maune'bhiyogaù kåtaù | dhairyaà kartumapi sthirékåtamidaà cetaù kathaïcin mayä baddho mänaparigrahe parikaraù siddhistu daive sthitä || (anuraktamäniné, su. 645, sad. 703, pad. 231) deçairantaritä çataiçca saritämurvébhåtäà känanair yatnenäpi na yäti locanapathaà känteti jänannapi | udgrévaçcaraëärdharuddhavasudhaù kåtväçrupürëäà dåçaà tämäçäà pathikastathäpi kimapi dhyäyaàçciraà vékñate ||93||(99) (proñitaù, su. 765, sad. 901, çä. 3445) mlänaà päëòu kåçaà viyogavidhuraà lambälakaà sälasaà bhüyastatkñaëajätakänti rabhasapräpte mayi proñite | säöopaà ratikelikälasarasaà ramyaà kimapyädaräd yatpétaà sutanormayä vadanakaà vaktuà na tatpäryate ||94||(88) saivähaà pramadä nåëämadhigatävetau ca tau nüpuräv eñäsmäkamavåttireva sahajavréòädhanaù stréjanaù | itthaà lajjitayä småterupagame matvä tanuà sambhramät pumbhävaù prathamaà rativyatikare muktastato vallabhaù ||95||(89) karakisalayaà dhütvä dhütvä vimärgati väsasé kñipati sumanomäläçeñaà pradépaçikhäà prati |

sthagayati muhuù patyurnetre vihasya samäkulä surataviratä ramyä tanvé muhurmuhurékñate ||96||(90) santyevätra gåhe gåhe yuvatayastäù påccha gatvädhunä preyäàsaù praëamanti kià tava punardäso yathä vartate | ätmadrohiëi durjanaiù pralapitaà karëe'niçaà mä kåthäç chinnasneharasä bhavanti puruñä duùkhänuvartyäù punaù ||97||(91) niùçväsä vadanaà dahanti hådayaà nirmülamunmathyate nidrä neti na dåçyate priyamukhaà rätrindivaà rudyate | aìgaà çoñamupaiti pädapatitaù preyäàstathopekñitaù sakhyaù kaà guëamäkalayya dayite mänaà vayaà käritäù ||98||(92) (pad. 237, sad. 677; daçarüpaka 2.26) adyärabhya yadi priye punarahaà mänasya vä'nyasya vä gåhëéyäà çaöhadurnayena manasä nämäpi saàkñepataù | tattenaiva vinä çaçäìkadhavaläù spañöäööahäsä niçä eko vä divasaù payodamalino yäyänmama prävåñi ||99||(93) idaà kåñëaà kåñëaà priyatama tanu çvetamatha kià gamiñyämo yämo bhavatu gamanenätha bhavatu | purä yenävaà me ciramanusåtä cittapadavé sa evänyo jätaù sakhi paricitäù kasya puruñäù ||100||(94) caraëapatanaà sakhyäläpä manoharacäöavaù kåçataratanorgäòhäçleño haöhätparicumbanam | iti hi capalo mänärambhastathäpi hi notsahe hådayadayitaù käntaù kämaà kimatra karomyaham ||101||(95) ahaà tenähütä kimapi kathayäméti vijane samépe cäsénä sarasahådayatvädavahitä | tataù karëopänte kimapi vadatäghräya vadanaà gåhétä dharmille sakhi sa ca mayä gäòhamadhare ||102||(98) cakñuùprétiprasakte manasi paricaye cintyamänäbhyupäye räge yäte'tibhümià vikasati sutaräà gocare dütikäyäù | ästäà düreëa tävatsarabhasadayitäliìganänandaläbhas tadgehopäntarathyäbhramaëamapi paräà nirvåtià santanoti ||103||(100) känte talpamupägate vigalitä névé svayaà bandhanäd väso viçlathamekhaläguëadhåtaà kiàcinnitambe sthitam | etävatsakhi vedmi sämpratamahaà tasyäìgasaìge punaù ko'yaà käsmi rataà nu vä kathamiti svalpäpi me na småtiù ||104||(101)

präsäde sä diçi diçi ca sä påñöhataù sä puraù sä paryaìke sä pathi pathi ca sä tadviyogäturasya | haàho cetaù prakåtiraparä nästi me käpi sä sä sä sä sä sä jagati sakale ko'yamadvaitavädaù ||105||(102)

*** Verses found in Arjunavarmadeva's version not found here aìgulyagranakhena bäñpasalilaà vikñipya vikñipya kià tüñëéà rodiñi kopane bahutaraà phütkåtya rodiñyasi | yasyäste piçunopadeçavacanairmäne'tibhümià gate nirviëëo'nunayaà prati priyatamo madhyasthatämeñyate ||(5) tadvakträbhimukhaà mukhaà vinamitaà dåñöiù kåtä pädayos tasyäläpakutühaläkulatare çrotre niruddhe mayä | päëibhyäà ca tiraskåtaù sapulakaù svedodgamo gaëòayoù sakhyaù kià karaväëi yänti çatadhä yatkaïcuke sandhayaù ||(11) näpeto'nunayena yaù priyasuhådväkyairna yaù saàhåto yo dérghaà divasaà viñahya viñamaà yatnätkathaàciddhåtaù | anyonyasya håte mukhe nihitayostiryakkathaàciddåçoù sa dväbhyämativismåtavyatikaro mäno vihasyojjhitaù ||(42) rätrau väribharälasämbudaravodvignena jätäçruëä pänthenätmaviyogaduùkhapiçunaà gétaà tathotkaëöhayä | ästäà jévitahäriëaù pravasanäläpasya saàkértanaà mänasyäpi jaläïjaliù sarabhasaà lokena datto yathä ||(54) capalahådayae kià svätantryättathä gåhamägataç caraëapatitaù premärdrärdraù priyaù samupekñitaù | tadidamadhunä yävajjévaà nirastasukhodayä ruditaçaraëä durjätänäà sahasva ruñäà phalam ||(56) ästäà viçvasanaà sakhéñu viditäbhipräyasäre jane taträpyarpayituà dåçaà suracitäà çaknomi na vréòayä | loko'pyeña paropahäsacaturaù sükñmeìgitajïo'pyalaà mätaù kaà çaraëaà vrajämi hådaye jérëo'nurägänalaù ||(63) analpacintäbharamohaniçcalä vilokyamänaiva karoti sädhvasam | svabhävaçobhänatimätrabhüñaëä tanustaveyaà bata kià nu sundari ||(65) iti priye påcchati mänavihvalä kathaàcidantardhåtabäñpagadgadam | na kiàcidityeva jagäda yadvadhüù kiyanna tenaiva tayäsya varëitam ||(66) anälocya premëaù pariëatimanädåtya suhådas

tvayäkäëòe mänaù kimiti sarale preyasi kåtaù | samäkåñöä hyete virahadahanodbhäsuraçikhäù svahastenäìgärästad alamadhunäraëyaruditaiù ||112(?)||(80) (subh. 1170; sad. 2.42.1, sü. 56.9, su. 659)