Amali 1 Pangkalan Data

8/20/2019 Amali 1 Pangkalan Data

1/23

1.0 Pengenalan Pangkalan Data

Pada zaman kini, pelbagai pihak mahupun syarikat telah banyak menggunakan

sistem pangkalan data dalam operasi hariannya. Pangkalan data ini telah ditakrifkan

sebagai “koleksi data yang saling berkaitan yang direka bentuk untuk memenuhi keperluanmaklumat bagi suatu organisasi”.

Pangkalan data ialah sekumpulan data atau maklumat mengenai sesuatu topik atau

tujuan tertentu yang mempunyai hubungan logikal di antara satu sama lain. Ia disimpan

sebagai satu sistem simpanan data yang tersusun dalam bentuk elektronik bagi

memudahkan proses apaian oleh satu atau lebih atur ara penggunaan. !ontohnya sistem

rekod pelajar yang boleh menyimpan maklumat peribadi seperti nama, i dan lain"lain.

Di dalam sebuah pangkalan data, terdapat beberapa istilah yang sering digunakandalam sesebuah sistem. #ntaranya, istilah data, maklumat, entiti, atribut, rekod dan jadual.

$etiap istilah ini memainkan peranan yang penting dalam membina sebuah sistem

pangkalan data. Di dalam sistem pangkalan data mengandungi empat komponen utama

iaitu data, perkakasan, perisian dan pengguna. Data adalah fakta asas mengenai suatu

benda yang mana tidak memberikan sebarang makna apabila digunakan se ara sendirian.

Perkakasan pula melibatkan keseluruhan perkakasan yang diperlukan untuk menyokong

pangkalan data. $eterusnya perisian ialah $istem Pengurusan Pangkalan Data %D&'$(

yang merupakan perisian yang membolehkan pengguna menjalankan pelbagai fungsi danperkara dan akhir sekali ialah pengguna. Pengguna )erbahagi kepada pengguna akhir,

pengatur ara aplikasi dan pentadbir pangkalan data.

1 | P a g e


2/23

PerancanganAnalisis

KeperluanMaklumat

Reka bentukkonseptual

PembangunanPengujianPenyelenggaraan

*.0 +itar ayat Pembangunan Pangkalan Data

$etiap suatu sistem merupakan gabungan perkakasan, perisian dan data. $istem ini

menjalankan pelbagai peranan dalam menghasilkan sebuah maklumat. -ntuk

membangunkan sebuah sistem pangkalan data, ia memerlukan satu kronologi ataumetodologi yang dinamakan kitar hayat pembangunan sistem. +itar hayat ini berpandukan

pendekatan atau model rekabentuk yang diguna pakai semasa proses pembangunan sistem

dijalankan. )erdapat pelbagai model reka bentuk kitar hayat yang boleh digunakan.

Pemilihan pembangunan sistem adalah berdasarkan iri" iri penting setiap model dan

kesesuaianya dengan sistem yang akan dibina. +eseluruhan proses kitar hayat ini akan

melalui pelbagai peringkat fasa. $etiap fasa mempunyai fungsian kerjasama antara satu

sama lain. asa"fasa tersebut adalah seperti rajah 1.0.

/ajah 1.0

*.1 asa Peran angan

asa peran angan merupakan suatu fasa yang melibatkan akti iti meran ang

bagaimana langkah"langkah dan fasa"fasa dalam pembangunan pangkalan data

keseluruhan agar dapat dibuat sistematik, efisien dan efektif.

)iga perkara asas yang mempengaruhi peran angan ialah seperti tugas yang perlu

dilakukan sama ada besar atau ke il, sumber yang ada untuk melaksanakannya. $umber"

sumber terdiri daripada staf, perkakasan dan perisian yang menjurus kepada pembangunan

2 | P a g e


3/23

Menganalisissituasi

semasaorganisasi

Mentakrifmasalah dan

kekangan

Menentukanskop

Menentukanobjektif

Menentukankajian

kemungkinan

sistem dan akhirnya peruntukan ke angan yang perlu merangkumi keseluruhan sumber

pembangunan sistem.

Dalam peran angan terdiri daripada pelbagai akti iti yang dilakukan. #ntaranya

seperti rajah *.1.1.

/ajah *.1.1

*.* #nalisis +eperluan

Dalam fasa analisis keperluan, keseluruhan maklumat yang menjurus kepada

pembangunan sistem pangkalan data akan dikumpulkan dengan menggunakan pelbagai

kaedah dalam mengumpulkan maklumat. #ntaranya2

*.3 /eka &entuk

3 | P a g e

Mengadakan sesitemu bual dengansumber manusia

KaedahPengumpulan Mengedarkan

borang soal selidik

Menjalankanpemerhatian suatu

operasi secara


4/23

asa ini merupakan salah satu fasa penting dan lanjutan daripada fasa analisis

keperluan. Dalam fasa ini, suatu model perlu dihasilkan yang mana dapat memenuhi

kehendak dan keperluan pengguna terhadap sistem. asa reka bentuk ini dibahagikan

kepada reka bentuk konseptual, logikal, fizikal dan aplikasi.

*.3.1 /eka &entuk +onseptual

/eka bentuk konseptual membina sebuah model data berdasarkan maklumat yang

diperolehi untuk mempersembahkan objek sebenar dalam ara realisti . 'odel yang

dibangunkan mesti bebas daripada $PPD dan struktur storan fizikal pangkalan data.

Permodelan data boleh dilaksanakan berdasarkan maklumat"maklumat seperti berikut 2

*.3.* /eka &entuk 4ogikal

/eka bentuk konseptual dipetakan kepada $PPD yang dipilih. Penterjemahan setiap

entiti, antribut dan perhubungan akan dilakukan dalam pemetaan reka bentuk konseptual

kepada reka bentuk logikal. 5ika model data $PPD yang dipilih adalah berasakan model

hubungan, semua objek dalam model data konseptual akan ditukar kepada bentuk jadual

daripada lajur dan baris.

*.3.3 /eka &entuk izikal

| P a g e

Keperluan Maklumat

! Maklumat output yangdikehendaki

"enis Maklumat

#umber Maklumat

! $i mana dan bagaimanamaklumat tersebut

Kandungan Maklumat

! %iri!ciri data yangdiperlukan untuk

Pengguna Maklumat

! Maklumat tersebut akandigunakan oleh siapakahdan apa pandangan


5/23

/eka bentuk fizikal ini melibatkan aspek fizikal data yang disimpan dan bergantung

kepada perisian $PPD. /eka bentuk ini memfokuskan kepada persoalan bagaimana

pangkalan data akan diimplementasikan. Implementasi merupakan proses merealisasikan

reka bentuk pangkalan data dan penggunaannya.

*.3.6 /eka &entuk #plikasi

/eka bentuk aplikasi ini adalah berkaitan reka bentuk transaksi dan reka bentuk

antara muka pengguna. )ransaksi me akili tindakan atau siri tindakan yang boleh dilakukan

apabila sistem diakses. 'anakala antara muka pula bertujuan menghasilkan sistem mesra

pengguna dan mudah digunakan.

*.6 Pembangunan

asa ini akan membangunkan sebuah sistem mengikut spesifikasi yang dikehendaki

dalam fasa sebelumnya. Pembangunan sistem ini akan melibatkan pembinaan antara muka

dan pengekodan berdasarkan model yang telah diran angkan. $ebelum proses

pembangunan dijalankan, D&'$ dan &ahasa pengatur araan perlu dipasang terlebih

dahulu. Pembangunan sistem boleh di apai menggunakan &ahasa )akrifan Data atau

menggunakan 7-I % Graphical User Interface (.

Prototaip pula ialah model yang berfungsi untuk menguji fungsi asas operasi $eperti

yang diran ang seperti dahulu sebelum menghasilkan model yang sebenar. al ini dapatmenjimatkan kos dan tidak memerlukan banyak masa. )ujuannya yang sebenar adalah

untuk pengguna mengenal pasti fungsi"fungsi yang diran ang dapat berjalan dengan baik

dan sekiranya perlu penambahbaikan akan dilakukan untuk memberi kesempurnaan yang

dikehendaki.

*.8 Pengujian

Pengujian merupakan proses untuk menguji sistem yang dibangunkan supaya dapat

diperbaiki sekiranya perlu. Ia perlu diuji se ara keseluruhan melalui peran angan dan setyang sebenar. $ekiranya proses ini berjalan dengan baik, ia dapat mengesan kesalahan

yang ujud dalam pembinaan sistem data ini. #kti iti utama yang perlu dijalankan ialah

menguji pangkalan data dan program. Ia merangkumi pengujian unit dan kemudiannya

menjalankan ujian integrase. 'odel perlu diuji dan memastikan ia beroperasi $eperti yang

dijangkakan.

$elepas pengujian dijalankan, prestasi sistem dapat ditingkatkan melalui beberapa

ara seperti fine tunning , ubah suai reka bentuk logikal dan fizikal serta peningkatan

perkakasan. $elain daripada itu, keselamatan pangkalan data diperlukan untuk melindungi

& | P a g e


6/23

"enisPendekata

n

RancanganPeralihan

'erus

Rancangan

Peralihan#elari

RancanganPeralihan

Perintis

Rancangan

Peralihan(erpering

kat

data daripada di apai oleh pihak yang tidak bertanggungja ab. Ia boleh dilakukan dengan

ara" ara seperti ketatkan ka alan fizikal, hadkan apaian, gunakan kata laluan dan juga

menjejak audit untuk mengesan penggunaannya.

*.9 Pengoperasian dan Penyelenggaraan

#kti iti penting dalam fasa ini ialah membuat penilaian dan penambahbaikan untuk

menghasilkan model yang sebenar oleh pengguna. Pemerhatian dan pemantauan serta

penyelenggaraan data harus dititik beratkan untuk mengatasi masalah yang bakal timbul

ketika penggunaannya.

&agi mengoperasi sistem baru, beberapa pendekatan telah disenaraikan untuk

dilakukan. #ntaranya seperti2

$etelah meneliti setiap fasa pembangunan sistem, terdapat 3 fasa yang telah

digunakan untuk menyempurnakan tugasan amali 1 dalam membina sebuah pangkalandata. asa"fasa tersebut adalah fasa pertama iaitu fasa peran angan. +emudian fasa yang

kedua iaitu analisis keperluan maklumat dan akhir sekali fasa mereka bentuk pangkalan

data. +etiga"tiga fasa ini telah dijalankan mengikut aturan yang betul dalam menyiapkan dan

membina sebuah pangkalan data.

) | P a g e


7/23

3.0 +eterangan 4anjut Pembangunan $istem Pangkalan Data

3.1 asa Peran angan

Pada mulanya, tajuk tugasan telah diberi dan diberi tempoh untuk membina sebuah

pangkalan data. $ebagai langkah pertama, kita perlu menganalisis masalah atau keperluan

yang dikehendaki dalam membina sebuah projek. $etiap masalah perlu ditakrifkan untuk

membentuk satu sistem yang sempurna. Di samping menganalisis masalah, kita juga perlu

mengumpul maklumat"maklumat yang diperlukan agar peran angan sistem dapat disiapkan.

3.* asa #nalisis +eperluan 'aklumat

$etelah memperoleh maklumat yang dikehendaki, saya telah menjalankan analisis

terhadap maklumat yang telah didapati. Pelbagai kaedah yang boleh digunakan untuk

mengumpulkan maklumat dalam membangunkan sistem ini. #ntaranya2

3.*.1 )emubual

+aedah temubual telah saya jalankan dalam mengumpul maklumat untuk membina

sebuah sistem pangkalan data ini. $aya telah menemu bual seorang staff di jabatan

praktikum untuk mengetahui masalah yang dihadapi dan juga di samping saya dapat

mengenal pasti beberapa maklumat yang diperlukan.

3.*.* Pemerhatian

$epanjang saya menjalankan temubual, saya juga telah menjalankan pemerhatian

ke dalam sistem yang digunakan oleh pihak praktikum untuk menguruskan maklumat. $aya

juga telah diberi kebenaran untuk melihat sendiri se ara langsung sistem maklumat yang

digunakan untuk menyimpan maklumat peribadi pelajar.

3.*.3 $oal $elidik

+aedah soal selidik digunakan adalah untuk mendapatkan maklum balas daripada

pelajar lain terhadap sistem maklumat yang digunakan oleh jabatan praktikum. 'elalui

* | P a g e


8/23

kaedah ini, saya telah mendapatkan beberapa responden untuk disoal selidik. 'aklumat

yang saya perolehi juga adalah lebih tepat dan juga se ara langsung.

3.3 'ereka bentuk

Dalam proses mereka bentuk, pelbagai teknik yang boleh digunakan antaranya D D

%Data lo Diagram(.

Data lo Diagram

+ | P a g e

Pelajar Maklumat

Pelajar mengisiborang maklumatP(#

Permohonan P(#

Pemberitahuan

Menghantar suratrasmi ke pihak

sekolah, "P- dan

Maklumat Pelajar

#uratKelulusan

Pihak #ekolah

PemberitahuanMakluman lokasiP(# diluluskan .

gagal


9/23

3.6 asa Pembangunan $istem

3.6.1 'emulakan 'i rosoft # ess

'i rosoft # ess merupakan salah satu program aplikasi pangkalan data yang paling

popular dan paling banyak digunakan untuk membina satu sistem maklumat pangkalan data

yang murah dan mesra pengguna. $elain itu juga, ia dapat menjimatkan masa dalam

menganalisis maklumat seperti ingin mengira dan mengenalpasti siapakah yang paling aktif atau banyak memperolehi markah dan lain"lain lagi.

/ajah 3.1

/ | P a g e


10/23

/ajah 3.*

Pada paparan desktop, klik butang start. Pilih dan klik menu all programs : 'i rosoft

# ess. +emudian tunggu sehingga jendela kerja # ess dipaparkan seperti rajah 3.*.

/ajah 3.3

+lik pada blank desktop database untuk memulakan pembangunan sistem. %rajah

3.3(

10 | P a g e


11/23

3.6.* 'embuat, mengubahsuai dan menyunting data jadual

5adual atau table merupakan satu dari empat komponen utama dalam membina sebuah

pangkalan data. $emua jadual di dalam sesebuah sistem maklumat akan dihubungkan

antara satu sama lain menggunakan satu kekun i utama. $etiap jadual yang dibina akanmenyimpan semua maklumat yang telah dimasukkan.

/ajah 3.6

Pilih tab reate, yang ada pada kumpulan tables, klik butang table. 5endelan untuk

mereka bentuk jadual baru dan tab datasheet akan dipaparkan %rajah 3.6(. 'asukkan

maklumat yang diinginkan pada medan baru seperti rajah 3.8

11 | P a g e


12/23

/ajah 3.8

-ntuk menyimpan jadual, klik butang sa e pada ikon di bahagian kiri atas.

3.6.3 'en ipta &orang

&orang atau form digunakan untuk memudahkan kemasukan data yang lebih mesra

pengguna denga pelbagai reka bentuk yang menarik. Dengan menggunakan borang,

kemasukan data maklumat tidak perlu lagi dimasukkan di setiap jadual yang di ipta. Dengan

ini dapat menjimatkan masa dan mengurangkan kesilapan semasa proses memasukkan

data.

12 | P a g e


13/23

/ajah 3.;

Pilih tab reate dalam kumpulan forms. Pada kotak tersebut terdapat pilihan forms

yang dikehendaki, pilih form izard. +emudian paparan akan mun ul yang meminta anda

memasukkan maklumat yang ingin dipaparkan pada borang. $etelah selesai, klik ne


14/23

ubungan antara jadual di ipta supaya data yang banyak dalam sistem maklumat

dapat diurus dan diakses dengan lebih efisien dan epat apabila diperlukan. ubungan

antara jadual di ujudkan dengan menjalinkan hubungan dalam field atau medan"medan

kekun i utama. Dalam medan"medan kebiasaannya mempunyai maklumat atau nama yang

sama.

/ajah 3.9

-ntuk membuat hubungan antara jadual, buka fail pangkalan data yang diingini, klik

pada tab database tools. +emudian kliks pada ikon relationship. +emudian klik pada ikon

sho table untuk memilih jadual yang ingin dihubungkan %/ajah 3.9(

1 | P a g e


15/23

/ajah 3.>

+emudian, klik pada baris ID dalam jadual dan seret tetikus ke baris ID pada jadual

yang kedua dan seterusnya seperti dalam rajah 3.>. $ekiranya ingin menghapuskan

hubungan antara jadual yang di ipta, klik kanan pada tetikus dan pilih delete.

3.6.8 'embuat laporan

Di dalam '$ # ess ini telah disediakan kemudahan untuk menjana pelbagai jenis

laporan.

/ajah 3.10

1& | P a g e


16/23

Pada na igation pane, klik pada table yang ingin dijana laporannya %rajah 3.10(. Pilih

tab reate dalam kumpulan report dan klik. 5endela kerja report design akan memaparkan

sebuah laporan baru se ara automatik seperi rajah 3.11

/ajah 3.11

3.6.9 'embuat menu menggunakan s it hboard

&agi memudahkan memasukkan kesemua objek pada fail pangkalan data,

pembinaan menu pengubah seperti s it hboard dapat membantu pengguna untuk

mengakses data.

-ntuk membina s it hboard, klik pada design ie untuk mengakses design tools.

+emudian klik ikon button pada tab ontrols %/ajah 3.1*(.

1) | P a g e


17/23

/ajah 3.1*

/ajah 3.13

Paparan ommand button akan keluar. $ila pilih ategories dan jenis a tions yang

diingini %/ajah 3.13(. $etelah selesai, klik ne


18/23

/ajah 3.16

$etelah itu, klik ne 'embina $ubform

+emudahan subform ini telah tersedia di dalam '$ # ess untuk memberi

kemudahan kepada pengguna untuk mengumpul borang"borang yang banyak dimuat

kepada satu muka sahaja. al ini akan menjimatkan ruang serta mengurangkan kesilapan$eperti terlepas pandang pada borang yang hendak digunakan. -ntuk melakukannya, klik

subform pada tab design tools. Paparan subform izard akan keluar $eperti rajah 3.18

/ajah 3.18

1+ | P a g e


19/23

+emudian klik ne


20/23

/ajah 3.1;

3.6.; 'embuat ombo bo<

!ombo &o< ini bertujuan untuk memberi pilihan kepada pengguna untuk mengisi

data maklumat pada sistem. -ntuk lebih lanjut, !ombo bo< ini adalah $eperti ontrol pada

'i rosoft # ess yang dapat digunakan untuk proses entry data yang datanya dapat dipilih

dari suatu daftar. al ini dapat mengurangkan masa pengguna untuk menaip setiap data

yang hendak diisi.

4angkah"langkahnya, klik ombo bo< yang ada pada tab design tools. Paparan

ombo bo< izard akan terpapar. %/ajah 3.1=(. +lik ne


21/23

/ajah 3.1=

$ila pilih data apa yang ingin dimasukkan pada pilihan pengguna dan klik ne


22/23

6.0 /efleksi

#ssalamualaikum saya u apkan bagi pembuka kata refleksi tugasan projek amali

pangkalan data ini. $aya sangat berbesar hati kerana tugasan yang diberikan telah berjaya

saya sempurnakan. $emua ini tidak akan berlaku jika ka an"ka an, pensyarah saya tidak

memberi galakan dan dorongan kepada saya untuk menyiapkan tugasan ini.

#lhamdulillah, pelbagai ilmu pengetahuan yang telah saya dapat sepanjang saya

melaksanakan tugasan ini. Pertama sekali saya menerima tugasan ini, persoalan utama

yang berlegar"legar di kotak minda saya ialah dimanakah ingin saya mulakan dan

mampukah saya menyiapkan tugasan ini. al ini disebabkan saya mempunyai kekurangan

ilmu untuk membina sebuah sistem pangkalan data. )ambahan lagi, kursus pangkalan data

ini merupakan antara kursus yang pertama kali saya pelajari. ?alau bagaimanapun, atas

sokongan daripada pensyarah dan ka an"ka an, saya tetap meneruskan dan tidak

mengambil mudah tugasan ini. $ebaliknya, saya menyahut abaran menyempurnakan

tugasan ini.

'asalah pertama yang timbul apabila hendak memulakan projek ini adalah

kekurangan pengetahuan mengenai kaedah dan juga ara untuk menjalankan projek amali

ini. al ini kerana projek ini memerlukan pelbagai kaedah serta maklumat untuk digunakan.

&agi mengatasi masalah tersebut, pensyarah saya telah menerangkan terlebih dahulu

tentang langkah yang perlu diikuti bagi membina sebuah sistem pangkalan data. )erdapat

beberapa kitar hayat fasa dalam membangunkan sistem ini. #ntaranya fasa peran angan,

analisis dan juga reka bentuk. +etiga"tiga ini telah saya gunakan sebagai panduan untuk

saya membina sistem ini.

Dengan selesainya tugasan ini, ia memberikan saya satu dimensi baru mengenai

pangkalan data ini. $istem ini seharusnya digunakan dengan sebaik"baiknya kerana ia

dapat membantu akti iti harian kita selain dapat mengurangkan beban dari segi

penyimpanan maklumat yang kita ingin simpan. 'aklumat yang disimpan juga akan kekal

lama dan mudah untuk diakses di mana"mana sahaja.

22 | P a g e


23/23

8.0 /ujukan

bin Ibrahim, $., bin Itam, '. #., @ 'aklumat, . $. +. D. $. !#$A D#B PAB7+A4#$#B.

#bdul 'utalib, /. %*00*(. Pembinaan Sistem Pangkalan Data Pusat Sumber KUiTTHO: kajian

terhadap penggunaan pusat sumber PT!" #TK KUiTTHO dengan sistem pangkalan data $ang

dibina %Do toral dissertation, +olej -ni ersiti )eknologi )un ussien Cnn(.

'odi 4akulu., #slina $aad %*00>(. Sistem Pangkalan Data% -ni ision Press $DB. & D.

|

Documents

Amali 1 Pangkalan Data