Administrate Publike

8/8/2019 Administrate Publike

1/13

www.mesime24.com

E DrejtaKu qendron rendesia e se drejtes per shtetin dhe shoqerine?

E drejta eshte fenomen shoqeror e cila luan rol te rendesishem ne organizimindhe funksionimin e do shteti. Ajo konsiderohet edhe mjet i pa kontestueshemper sigurimin, stabilitetin dhe funksionimin efikas te shoqerise ne pergjithesi. Edrejta eshte rregullatori kryesor i rregullimit te mardhenieve shoqerore neaspektin juridik dhe politik. Si e tille, ajo perfshin normat apo rregullat mbisjelljen e njerzeve ne shoqeri. Funksioni themelor i saj eshte te siguroirendin,qetesine jeten dhe pasurine e qytetareve.

Ne sa aspekte(kuptime) merret e drej ta?

Si dukuri shoqerore e drejta studiohet nga shume aspekte, e ne radhe te pare: ngaaspekti historik,juridik,politik,sociologjik etj.Ne aspektin juridik e drejta eshte tersi e normave juridike me te cilat mbrohetrendi(sistemi) juridik i nje shteti. Ne kete drejtim mund te flasim per te drejtenobjektive.Ne aspektin politik e drejta eshte shprehje e vullnetit te shtreses udheheqese ecila gjindet ne pushtet. Ne kete drejtim mund te flasim per te drejten subjektive.Cili eshte perkufizimi me i plote i se drejtes ?Per te drejten si fenomen shoqeror ekzistojne shume mendime dhe definime,porperkufizimi me i plote eshte ky:

E drejta eshte tersi apo grumbull i normave te caktuara mbi sjelljen e njerezvene shoqeri norma te cilat i krijon, i miraton dhe i sanksionon shteti memekanizmat e tij ne menyre te organizuar dhe per mosrespektimin e tyreperdoret dhuna fizike apo mjetet e nevojshme te shterngimit nga organet eshtetit.Kur lindi apo u paraqit e drejta ?E drejta eshte e lidhur ngushte me shtetin. Shumica e juristeve qe merren me keteeshtje theksojne se shteti dhe e drejta jane fenomene shoqerore te cilat uparaqiten ne nje periudhe te caktuar te zhvillimit historik dhe shoqeror. Pra, ajou paraqite ne kushte dhe ne rrethana te caktuara historike dhe shoqerore.Si fenomene shoqerore, shteti dhe e drejta nuk kane ekzistuar gjithmone. Keshtu, bie fjala, ne komunitetin e pare primitiv per shkak te nivelit te ulet te vetedijesnjerezore nuk ka ekzistuar as shteti as e drejta. Ne kete periudhe, nuk ekzistoninkushtet per shtetin dhe te drejten, sepse te gjithe njerezit ishin te barabarte sipaspozites se tyre shoqerore - ekonomike. Bashkimi ishte e vetmja mundesi per teekzistuar dhe se do ndarje e individit nga bashkesia ishte e gjykuar me vdekje tenatyrshme.


2/13

www.mesime24.com

Cilat j ane parimet (shtyllat) kryesore te se drej tes romake ?

E drejta eshte forme e veante e vetedijes njerezore dhe parakusht kryesor persendertimin e lirise njerezore. Sipas juristit te njohur romak Ulpianit parimetkryesore te se drejtes romake jane:1. Te jetojme thjeshte por me nder2. Te mos i bejme dem askujt3. Ti ipet dokujt ajo qe i takon .

Sa pikepamje ekzistojne per raportin midis shtetit dhe se drejtes ?Sa i perket raportit midis shtetit dhe se drejtes ekzistojne shume pikepamje porme kryesore jane tri:

I. Shteti i paraprin te drejtes dhe e percakton ate,II. E drejta i paraprine shtetit dhe e percakton fusheveprimin e saj

III. Shteti dhe e drejta jane aq shume te lidhura ne mes veti, sa qe ato paraqesin njetersi te pandare. Shumica e juristeve pikepamjen e trete e konsiderojne si me tedrejte .

Normat shoqeroreka j ane normat shoqerore dhe si ndahen ato ?Asnje shoqeri njerezore nuk mund te ekzistoje pa norma te caktuara te cilatrregullojne ne menyren e sjelljes se njerezve ne shoqeri. Kjo do te thote se asnjenjeri nuk mund te sillet ashtu si deshiron ai vete, por duhet te sillet ashtu si e

kerkon prej tij shoqeria e organizuar me normat e saja. Qellimi kryesor i ketyrenormave eshte qe te krijohet nje rend shoqeror dhe te sigurohet nje discipline ecaktuar ne shoqeri.Fjala norme rrjedh nga gjuha e vjeter latine qe d.m.th. rregulle. Pra, normatshoqerore jane rregulla te miresjelljes se njerezve ne shoqeri, qellimi kryesor i tecilave eshte qe ta rregullojne dhe ta orientojne jeten shoqerore drejte nje qellimite caktuar.Normat shoqerore klasifikohen ne menyra te ndryshme.Keshtu bie fjala, sipas menyres se si krijohen ato ndahen ne dy grupe kryesore:

1. Normat shoqerore qe krijohen ne menyre spontane (si jane: traditat, rregullat dhezakonet e nje populli etj.)

2. Normat shoqerore qe krijohen me qellim te caktuar (si jane: e drejta dhe normat endryshme juridike).

Morali dhe norma moraleka eshte morali dhe cila shkence e studion ate ?Morali eshte forme e veante e vetedijes njerezore. Ai eshte grumbull i normaveshoqerore qe krijohen ne ndergjegjen e njeriut. Morali eshte sistem i rregullave


3/13

www.mesime24.com

(normave) te caktuara shoqerore, me te cilat rregullohen raportet reciproke midisnjerezve. Me studimin e moralit merret nje disipline etika.

Cilat pikepamje ekzistojne per rrenjet e moralit ?Per rrenjet e moralit ekzistojne tri pikepamje kryesore:Sipas pikepamjes religjioze rrenjet e moralit duhet kerkuar ne ndonje fuqihyjnore apo mbinatyrore.Sipas pikepamjes biologjike rrenjet e moralit duhet kerkuar ne vete njeriun siqenie e vetedijshme.Sipas pikepamjes sociologjike rrenjet e moralit duhet kerkuar ne shoqerinenjerezore nga se kriter kryesor i se mires dhe i se keqes eshte shoqerianjerezore.

Cilat jane elementet (pjeset perberse) te moralit ?Elementet kryesore (pjeset perberse) te moralit jane keto :

1. Normat morale- te cilat jane rregulla apo kerkesa qe duhet tu permbahenanetaret apo pjestaret e shoqerise.

2. Gjykimi moral i cili ka te beje me qendrimin e shoqerise ndaj sjelljes senjerezve apo te nje grupi shoqeror. Ky qendrim mund te jete: pozitiv dhenegativ ndaj njerezve apo shoqerise.

3. Sanksioni moral i cili rrjedh nga gjykimi moral. Personi qe e ka bere njedelikt apo veprim jo moral perbuzet nga rrethi i ngushte apo i gjereshoqeror. Nje lloj i veante i sanksionit moral eshte edhe gjykimi subjektiv

apo ndergjegja e cila konsiderohet gjykata me e larte e arsyes.Numeroni karakteristikat kryesore te moralit ?Karakteristikat kryesore te moralit jane keto:

1. Morali ka karakter relativ,2. Morali ka karakter klasor,3. Morali ka te pergjithshem shoqeror.

Ne sa faza ndihet zeri i ndergjegjes ne aspektin moral ?Ne aspektin moral zeri i ndergjegjies ndihet ne tri faza kryesore:

I. Faza para marrjes se vendimit per ta bere nje pune,II. Faza gjate kryerjes se nje vepre apo nje aksioni,

III. Faza pas kryerjes se vepres apo aksionitNormat juridikeka jane normat juridike dhe ku ndryshojne nga normat tjera ?E drejta shprehet nepermjet normave juridike. Lirisht mund te themi se normat juridike paraqesin elementin kryesor te se drejtes,kurse teresia e te gjithanormave juridike ne nje shtet paraqet sistemin juridik te shtetit. Normatshoqerore jane te lidhura ngushte dhe te varura reciprokisht me normat juridike.


4/13

www.mesime24.com

Edhe pse jane te lidhura ngushte, ato megjithate ndryshojne ne mes veti.Ndryshimi kryesor midis ketyre dy normave qendron ketu:Normat shoqerore jane rregulla te miresjelljes se njerezve ne shoqeri, kursenormat juridike jane rregulla te te miresjelljes se njerezve ne shoqeri te cilat ikrijon, miraton dhe i sanksionon shteti me aparatin e dhunes apo me ane temjeteve te nevojshme te shterngimit dhe si te tilla ato kane karakter urdherues.Cilat jane elementet kryesore te normave juridike ?Elementet kryesore(pjeset kryesore) te normave juridike jane:

1. Hipoteza apo supozimi eshte pjese e normes juridike e cila ka te beje mepershkrimin,parashikimin apo prognozimin e fakteve per tu zbatuarsanksioni,p.sh.Qytetari i zili mbushe 18 vjet gezon te drejten e votimitdhe te punesimit. Apo;Te gjithe prinderit duhet ti edukojne femijet evet.

2. Dispozicioni i cili perfshine kerkesen apo formulimin juridik se si duhette sillet njeriu,apo rregullat e sjelljes me te cilat urdherohet osendalohet dika, p.sh. Kur themi rregullen: Ndalohet vjedhja,vrasja-keqperdorimi i detyres zyrtare etj.

3. Sanksioni i cili ka te beje me mos respektimin e rregullave apo normave juridike d.m.th. i dispozicionit (me rast vie deri te zbatimi i dhunesshteterore i sanksionit,i denimit). Pra,sipas kesaj norme,denohet ai i cili eshkakton sjelljen qe eshte ne kundershtim me dispozicionin.

Normat juridike jane te lidhura ngushte me shtetin. Sepse, njera pa tjetren nukmund te ekzistoje. Normat juridike nuk mund te ekzistojne pa shtetin, poer as

shteti nuk mund te ekzistoje dhe te funksionoje pa norma juridike.

Cilat jane karakteristikat kryesore te normave juridike ?Karakteristikat kryesore te normave juridike jane keto:

- Normat juridike paraqesin nje lloj te normave shoqerore,- Normat kuridike percaktojne rregulla te sjelljes se pergjithshme- Kunder shkelesve te normave zbatohen masat e shterngimit- Normat juridike rregullojne mardhenie te caktuara shoqerore.

Si ndahen normat juridike ?Normat juridike klasifikohen ne menyra te ndryshme.Varesisht nga karakteri i rregullave normat juridike mund te jen:

1. Norma detyruese,2. Norma ndaluese3. Norma lejuese

Shteti kuptimi i pergjithshem i tijShteti eshte fenomen apo instuticion shoqeror i cili luan rol te rendesishem neorganizimin dhe funksionimin e gjithmbarshem te shoqerise. Me eshtjen e


5/13

www.mesime24.com

shtetit merren punetore te ndryshem te shkences e te penes si:historianet,juristet,sociologet,politologet etj. Disa mendimtare shtetin e barazojnedhe e identifikojne me aparatin shteteror me dhunen e organizuar ose memonopolin e dhunes fizike etj.

Kush e perdori fj alen shtet per here te pare ?Termi shtet eshte term relativisht i ri dhe eshte produkt i renesances italiane.Fjalen shtet per here te pare e ka perdore politikani dhe diplomati italianNikollo Makiaveli i cili kaptinen e pare te librit te tij Sundimtari e fillon mefjalet: Tuti di stati qe don te thote:(Te gjitha shtetet apo te gjitha qeverite).Na sa kuptime merret perdoret fj ala shtet ?Termi shtet perdoret ne dy kuptime kryesore:

1. Ne kuptimin e ngushte shteti nenkupton aparatin shteteror,pra, teresinee individeve apo te nepunesve qe punojne ne organet individuale dhekolegiale te shtetit dhe raportet e tyre hierarkike;

2. Ne kuptimin e gjere perve aparatit shteteror, shteti perfshine edheorganizimin e shoqerise ne pergjithesi d.m.th territorin dhe banoret e tijnen pushtetin shteteror. Ne kete kuptim, shteti eshte subjekt irendesishem ne mardheniet nderkombetare.

Kur eshte paraqitur shteti per here te pare ?

Shteti eshte fenomen shoqeror i cili eshte paraqitur ne nje periudhe apo shkalle tecaktuar te zhvillimit historik te shoqerise njerezore. Shteti nuk ka ekzistuargjithmone. Mirepo, me zhvillimin e shoqerise njerezore me zhvillimin eprodhimit te pergjithshem ekonomik dhe shoqeror,me perparimin e ndarjesshoqerore te punes dhe me lindjen e prones private eshte paraqitur shteti. Aimundesoi edhe ndarjen e shoqerise ne grupacione te kunderta.A eshte njesoj shteti she shoqeria ?Nje kohe te gjate ne shkencat shoqerore mendohej se shteti dhe shoqeria jane nje.Mirepo, me vone u pa dhe kuptua se shteti nuk eshte si shoqeria,por eshte njeorganizem i madh,i gjalle dhe i fuqishem politik qe ngritet mbi shoqerine. Aieshte nje instrument i rendesishem apo nje trup koordinues i cili vepron dheduhet te veproje ne interes te pergjithshem.Cilat eshtje i rregullon dhe i kontrollon shteti ?Shteti eshte organizate specifike e shoqerise e cila vepron ne te miren e shoqerise.Shteti sidomos ne kohen tone eshte i fuqishem dhe i pranishem kudo. Ai siguronqeverisjen ne shoqeri,udheheqe politiken e mbrendshme e te jashtme,drejtoneshtjet e rendesishme te jetes ekonomike,shoqerore dhe politike te


6/13

www.mesime24.com

qytetareve,arsimin,shendetesine,kulturen,sportin,politikensociale,shkencen,politiken e punesimit etj. Pra, nuk ka sfere te jetes shoqerore qenuk e udheheq,kontrollon dhe nuk e dirigjon shteti.ka eshte shteti ligjor dhe cilat jane parimet e tij kryesore ?Ne shoqerine e sotme bashkekohore eshte karakteristike shteti ligjor apo juridik i cili bazohet ne parimin e se drejtes dhe te ligjit. Ne shoqerite e meparshmeshteti ishte ne funksion te ruajtjes se pushtetit dhe te interesave te klasessunduese.Parimet kryesore te shtetit ligjor juridik jane keto :

- Qeverisja apo udheheqja e se drejtes- Garantimi i lirive, te drejtave dhe detyrave te qytetareve- Ndertimi dhe funksionimi i instuticioneve pluraliste demokratike- Ndarja(kufizim) i pushteteve,kompetencave dhe pergjegjesive- Shendrimi i funksioneve shteterore ne organe demokratike- Depolitizimi i organeve shteterore- Kooperimi dhe integrimi i shtetit ne instuticionet nderkombetare

Cilat jane elementet kryesore per formimin e shtetit ?Shteti eshte forma themelore dhe me e rendesishme e organizimit politik teshoqerise njerezore. Si forme e organizimit politik dhe shoqeror, shtetikonsiderohet edhe subjekt i rendesishem ne mardheniet apo mekanizmatnderkombetare. Sipas te drejtes nderkombetare elementet kryesore per formimine shtetit jane keto:

1. Territori ekonimikisht i integruar

2.

Popullsia e perhershme3. Qeveria e zgjedhur ne menyre demokratike4. Njohja e shtetit ne arenen nderkombetare.

Numeroni karakteristikat kryesore te shtetit ?Karakteristikat kryesore te shtetit jane keto:do shoqeri njerezore ndien nevojen per ekzistimin e nje pushteti te organizuar.- Shteti ka aftesine per ta organizuar dhe drejtuar shoqerine permes normave juridike;- Shteti organizohet sipas parimit territorial,kurse shoqeria njerezore sipasparimit farefisnor;- Shteti eshte instuticion politik i cili per ta drejtuar shoqerine perdor forcenfizike ose mjetet e nevojshme te shterngimit ose aparatin shteteror si: organetgjyqesore,ushtrine dhe policine;- Shteti eshte organizate shoqerore qe ushtron sherbime dhe autorizime publike qe jane me interes te pergjithshem shoqeror;- Shteti eshte instuticion publik i cili perfshine veprimtarine e tatim fitimit dhekontributet e qytetareve per ta mbajtur aparatin shteteror.


7/13

www.mesime24.com

Nocioni i pushtetit shteterorka paraqet pushteti shteteror ne kuptimin e pergjithshem ?Ne kuptimin e pergjithshem, pushteti shteteror paraqet raportin qe ekzistonmidis dy paleve apo subjekteve: midis subjektit qe urdheron dhe subjektit tjeterqe degjon qpo respekton. Pushteti shteteror perbehet nga dhenia e urdheraveper sjelljen e njerezve ne shoqeri,prapa te cilave,ne rast te mosrespektimit tetyre, qendron aparati shteteror i dhunes apo mjetet e shterngimit.Cilat jane elementet kryesore te pushtetit shteteror ?Elementet kryesore te pushtetit shteteror jane keto:

1. Dhuna do pushtet paraqet nje lloj force,apo perdorimi i forces. Shtetieshte nje organizate specifike e shoqerise e cila perdore forcen ne menyrete kontrolluar dhe te organizuar brenda territorit te vet. Prandaj, sociologudhe ekonomisti i shquar gjerman Mark Weberi shtetin me te drejte ekonsideron si nje organizate burokratike qe e ka ne dispozicionperdorimin legal te dhunes fizike. Karakteristike themelore e pushtetitshteteror eshte se si eshte i mveshur me aparatin apo petkun e dhunes.

2. Sovraniteti eshte element i rendesishem i pushtetit shteteror sepse pasovranitet nuk mund te kete as shtet. Sovraniteti eshte forme erendesishme e pushtetit qe i jep shpirt shtetit. Fjala sovranitet rrjedh ngagjuha latine supremus qe do te thote suprem apo kryesori. Pra, subjekti qeka poziten me te larte ne hierarkine shtet i pavarur) dhe te cilet jane tenenshtruar ti nenshtrohen.

3. Teritorialiteti eshte element me rendesi per shtetin,pasi qe shteti ne

rradhe te pare eshte bashkesi teritoriale,dghe se nen juridiksionin e tij hynte gjithe njerezit te cilet jetojne ne ate teritor. Pa teritor te caktuar pershtetin nuk ka shtet dhe vetvetiu as pushtet shteteror. Me krijimin eshoqerise njerezore dhe shtetit krijohet teritori i shtetit i cili karakterizonlidhjen ne mes shtetit dhe qytetareve. Me teritor te shtetit nenkuptojmehapsiren e tokes,ujit dhe hapsiren ajorore mbi te cilen shteti ushtronpushtetin e tij.

Kuptimi i organit shteterorNe sa kuptime merret fj ala organ shteteror

Fjala organ shteteror merret ne dy kuptime kryesore:1. Ne kuptimin subjektiv, dhe2. Ne kuptimin objektiv.

1. Ne kuptimin subjektiv fjala organ shteteror nenkupton personat fizikte cilet kryejne pune shteterore;


8/13

www.mesime24.com

2. Ne kuptimin objektiv fjala organ shteteror nenkupton vellimin epuneve apo vellimin e veprimtarise te cilet ushtrojne personat fizik me tecilat jane te ngarkuar nga ana e shtetit.

Cili eshte perkufizimi me i pranueshem i organit shteteror? Perkufizimi me i pranueshem i organit shteteror eshte ai i profesorit te njohur nefushen e shkencave juridike administrative Dr.Ivo Kerbek sipas te cilit organishteteror eshte nje institut i organizuar juridik,real dhe konkret i cili kryen punete caktuara shteterore.Karakteristika themelore e cila ben qe organet e administrates publike tecilesohen si organe shteterore eshte mveshja e tyre me tagra te pushtetit.Ne praktiken juridike shpeshhere perdoren shprehjet organ administrativ dheperson juridik. Me shprehjen organ administrative nenkuptojme njeformacion individual ose kolektiv i cili me organizimin e tij te mbrendshem eshtepjese perberese e aparatit administrativ; kurse shprehja person zyrtar tregonindividin apo personin e caktuar qe kryen funksion administrativ.

Klasifikimi i organeve te administrates publike ?Ekzistojne kritere te ndryshme ne baze te te cilave behet ndarja apo klasifikimi iorganeve te administrates publike. Ky klasifikim eshte i ndryshem varesishte ngasistemi juridik,shoqeror dhe politik i nje vendi dhe a behet fjale per shtetinunitar apo federativ,te centralizuar apo te decintralizuar.Organet e administrates publike klasifikohen ne menyra te ndryshme.Si ndahen organet e AP sipas shtrirjes se veprimtarise?

Sipas shtrirjes se veprimtarise se organeve te AP dallojme keto:1. Organet qendrore te cilat e shtrijne veprimtarine e vet mbrenda teritoritte vendit;

2. Organet lokale te cilat e shtrijne veprimtarine e vet mbrenda nje teritorite caktuar p.sh. ne komune.

Si ndahen organet e AP sipas menyres se vendosjes?Sipas menyres se vendosjes organet e AP ndahen:

1. Organet individuale jane ato ne te cilat shprehet vullneti i individit apoeprorit qe eshte ne krye te organit. Organe individuale te administratespublike jane p.sh. ministrite.

2. Organet kolektive jane ato organe ne te cilat vendosin nje grup ipersonave. Ne keto organe vendimet merren me shumice votash.Mbledhja qe mbahet mbrenda nje afati te caktuar quhet sesion,kursenumri i antareve per pune dhe marrjen e vendimeve ne organin kolegjialquhet forum.

Ekzistojne dy forma kryesore te forumit: Forumi i te pranishmeve dhe forumi ivotueseve.


9/13

www.mesime24.com

Si ndahen organet e AP sipas llojit te puneve qe kryejne?Sipas llojit te puneve qe kryejne organet e AP mund te jene:

1. Organet aktive jane organe te pavarura ne ushtrimin e puneveadministrative dhe te cilat ndryshe mund te emertohen si organe te cilatnxjerrin vendime p.sh. ministrite etj.

2. Organet keshilluese jane ato te cilat bejne apo japin keshilla dhemendime profesionale per organe tjera.

Si ndahen organet e AP sipas mevetesise ne pune?Sipas mevetesise ne pune organet e AP mund te jene:

1. Organe te pavarura qe gjinden ne raport te drejtperdrejte meparlamentin dhe themelohen prej tyre p.sh. ministrite

2. Organet e veqanta te cilat kryejne sherbime te veqanta ne kuadrin eorganeve te pavarura p.sh. inspektoratet e ndryshme.

Si ndahen organet e AP sipas raportit midis tyre? sipas raportit qe ekzistone midis tyre organet e AP ndahen:

1. Ne organe te larta dhe2. Ne organe te uleta.

Si ndahen organet e Ap sipas vellimit te puneve?Sipas vellimit te puneve organet e AP ndahen ne :

1. Ne organe te pergjitheshme(kolektive) te cilat kane kompetenca tepergjitheshme ne ushtrimin e puneve administrative:

2. Ne organe te veqanta jane ato organe veprimtaria e te cilave eshte e

kufizuar ne nje fushe te caktuar administrative apo ne sherbim te caktuaradministrativ si p.sh. seksione,referate etj.Kuptimi i veprimtarise shteterore

Numeroni format kryesore te veprimtarise shteteroreShteti konsiderohet forma me e larte e organizimit politik te shoqerisenjerezore,dhe forma me e rendesishme e ushtrimit te veprimtarise se vet.Veprimtaria qe e ushtron shteti eshte mjaft e gjere dhe e gjithanshme dhe e cilashtrihet ne fusha te ndryshme te jetes ekonomike,shoqerore dhe politike te njevendi. Ekzsistojne tri forma kryesore te veprimtarise shteterore:

- Forma e pare eshte veprimtaria legjislative apo ligjvenese e cilaushtrohet nga parlamenti i cili konsiderohet organi kryesor i pushtetitshteteror. Organet e pushtetit shteteror te cilat e ushtrojne kete veprimtarine shtete dhe ne sisteme te ndryshme mbajne emertime te ndryshme si:kuvend,kuvend popullor, senat,sabor etj.

- Forma e dyte eshte veprimtaria ekzekutive e cila ushtrohet nga organetekzekutive te pushtetit shteteror ,siq jane: shefi i shtetit dhe qeveria. Kjoveprimtari merret ne dy kuptime kryesore:


10/13

www.mesime24.com

1. Ne kuptimin e gjere ne te cilin perveq funksioneve ekzekutive perfshinedhe funksionet administrative, dhe

2. Ne kuptimin e ngushte ne te cilin perfshihen vetem funksionet eorganeve te administrates.

- Forma e trete eshte veprimtaria gjyqesore e cila ushtrohet nga gjykatat siorgane te veqanta dhe te pavarura te pushtetit shteteror te cilatthemelohen per dhenien dhe zbatimin e drejtesise.

Kuptimi i veprimtarise administrativeka eshte veprimtaria administrative ?

Administrata publike paraqet njerin nga instrumentet kryesore te aparatitshteteror permes te cilit shteti e ushtron veprimtarine e vet te gjere dhe tegjithanshem. Veprimtaria administrative eshte njera nga format e veprimtarise seshtetit,qe ushtrohet nga nje sistem i veqante organesh. Kjo veprimtari e shtetitshtrihet ne sfera te ndryshme te jetes ekonomike,shoqerore dhe politike te njevendi,dhe si e tille nuk mund te ushtrohet ne nje forme,por ne disa forma tendryshme dhe te veqanta. Prandaj, administrata shteterore eshte vetem njera ngaato forma te veqanta te ushtrimit te veprimtarise te shtetit do te thote tepushtetit shteteror.Cilat organe ushtrojne funksione administrative ne Shqiper ?Sipak kodit te procedures administrative te Shqiperise veprimtaria e organeveadministrative eshte teresia e akteve dhe veprimeve ndermjet te te cilaveformohet dhe manifestohet vullneti i administrates publike si dhe ekzekutimi iketij vullneti.

Organet te cilat ushtrojne funksione te administrates publike ne Shqiperi janeketo:1. Organet e pushtetit qendror2. Organet e pushtetit vendor3. Organet e forcave te armatosura4. Organet e enteve publike

Akti Juridik ka eshte Akti Juridik dhe si ndahen ato ?Ne kuptimin e pergjithshem,akti juridik paraqet nje veprim njerezorrespektivisht nje vendim me te cilin krijohet e drejta, apo nje veprim njerezor(dokument) qellimi i te cilit eshte krijimi i rregullave juridike dhe regullimi imardhenieve shoqerore.Aktet juridike ndahen apo klasifikohen ne dy grupe kryesore:

1. Aktet e pergjithshme juridike jane ato akte te cilat krijojne norma tepergjithshme juridike me te cilat regullohen mardheniet e caktuarashoqerore. Akt i pergjithshem juridik eshte kushtetuta e cila eshtedokument me fuqi me te larte se aktet tjera juridike.


11/13

www.mesime24.com

2. Aktet e veanta juridike me te cilat behet konkretizimi i normave juridike. Pa konkretizimin e ketyre normave dhe mardhenieve shoqerorenuk do te mund te sigurohej mbrojtja e rendit juridik. Akti i veante juridik konsiderohet akti administrativ.

Akti administrativ ne sa kuptime merret ai ? Akti administrativ mund te merret ne dy kuptime kryesore:

1. Ne kuptimin formal akt administrativ konsiderohet akti i organitshteteror apo i ndonje subjekti tjeter i cili nxirret me ligj te autorizuar meqellim te njohjes se nje te drejte,rrespektivisht ose te percaktimit te njedetyrimi per palen.

2. Ne kuptimin material akt administrativ konsiderohet vullneti i organitshteteror apo i ndonje subjekti tjeter qe me ligj te autorizuar e njeh tedrejten e nje subjekti te caktuar.

Kushtetutaka eshte kushtetuta ne kuptimin e pergjithshem ?Kushtetuta shte dokumenti apo akti me i larte juridik dhe politik i nje

vendi i cili nxirret dhe miratohet nga organi me i larte i shtetit(Parlamentit) mete cilin rregullohen eshtjet me te rendesishme ne shoeri si jane: bazat e sistemitekonomik,shoqeror dhe politik te shtetit,organizimi dhe funksionimi i pushtetitshteteror,eshtje e pronesise se qytetareve si dhe lirite,te drejtat dhe detyratindividuale dhe kolektive te qytetareve.Si ligj themelor apo si ligj mbi te gjitha ligjet kushtetuta eshte akt juridik me fuqime te larte se sa aktet tjera juridike. Ne kete drejtim,kushtetuta paraqet burimin

me kryesor formal juridik.Numeroni vetite (karakteristikat) kryesore te kushtetutes ?Vetite apo karakteristikat kryesore te kushtetutes jane keto:

1. Kushtetuta eshte ligj themelor i shtetit2. Kushtetuta eshte akti me i larte juridik3. Kushtetuta eshte akti me i larte ideo politik4. Kushtetuta eshte akti me i larte programor ideologjik.

ka eshte ligji ?Ligji krahas kushtetutes paraqet nje forme tjeter juridike,respektivisht burimte rendesishem formal juridik, fuqia juridike e te cilit ne raport me kushtetuteneshte me e ulet,kurse ne raport me aktet tjera juridike eshte me e larte.

ka eshte marredhenia juridike ?Marredhenia juridike paraqet nje pozite te rregulluar shoqerore sipas se cilesnjerezit duhen te sillen. Ne fakt ,marredhenia juridike paraqet nje hallke terendesishme ne realizimin e normave juridike dhe ne rendin e caktuar juridik tenje shteti.


12/13

www.mesime24.com

Ndryshimi midis marredhenieve juridike dhe marredhenieve te tjera qendron nefaktin se marredheniet juridike jane marredhenie shoqerore prapa te cilaveqendron shteti apo dhuna shteterore kurse pas marredhenieve tjera kjo nukndodhe.Ne marredheniet juridike paraqiten dy elemente kryesore:

1. Subjektet qe kerkojne te drejte, dhe2. Subjektet qe kane nje detyrim .

do marredhenie juridike ka dy elemente kryesore.:1. Autorizimi juridik qe ka te beje me sjelljet apo veprimet e caktuara te

cilat i mbron norma juridike2. Detyrimi juridik sipas se cilit nje subjekt eshte i detyruar te sillet si

kerkon subjekti tjeter prej tij.ka jane marredheniet juridike administrative?Per dallim nga marredheniet juridike ne pergjithesi,marredheniet juridikeadministrative jane marredhenie juridike specifike,te cilat rregullohen me norma juridike. Marredheniet juridike dallohen nga marredheniet shoqerore per dyarsye kryesore: 1. sepse rregullohen me norma juridike administrative dhe 2.krijohen ne fushen e veprimtarise administrative.

Rendi juridik !Rendi juridik dhe sistemi juridik jane dy nocione me kuptime te ndryshme. Rend juridik quajme unitetin e normave juridike dhe sjelljet e njerezve sipas atyrenormave. Nocioni rend shoqeror ka kuptim me te gjere se sa rendi juridik, ngaserendi juridik eshte pjese e rendit shoqeror i cili eshte i rregulluar me te

drejten,kurse rendi shoqeror perveq rendit juridik,perfshine edhe atemoral,ekonomik dhe politik.Qellimi themelor i rendit juridik eshte realizimi i normave juridike. Strukturen erendit juridik e perbejne dy pjese kryesore:

1. pjesa normative e cila perbehet nga normat, dhe2. Pjesa faktike e cila perbehet nga sjellja konkrete e njerezve sipas

normave. Sistemi juridik !

Per ndryshim nga rendi juridik,sistemi juridik paraqet teresine e te gjithanormave te pergjitheshme dhe te veanta,te cilat jane te sistemuara dhe te cilatparaqesin nje unitet logjik dhe jo te kunderthenshem. do sistem juridik ka dyelemente kryesore:

1. Instuticionin juridik i cili nenkupton teresine e te gjitha normave, dhe2. Degen juridike e cila nenkupton teresine e institucioneve te cilat

rregullojne marredheniet e njejta shoqerore.Subj ekti juridik !


13/13

www.mesime24.com

Subjekti juridik ose subjekti i se drejtes eshte titullari i te drejtave dhe i detyravene marredhenien juridike. Ne fakt, subjekt juridik konsiderohen te gjithepersonat juridike dhe fizike. Veshtruar ne aspektin historik,personat fizike nuk jane konsideruar gjithmone subjekt i se drejtes,por trajtoheshin si sende(res-objekte) te se drejtes.Ne sistemet juridike bashkekohore te gjithe njerezit e kane cilesine e subjektit juridik. Aftesia juridike e personave fizike fitohet me lindje. Kjo don te thote se,te gjithe personat fizike te posalindur behen subjekt te se drejtes. Pra, do personka aftesine juridike,por jo edhe aftesine per te vepruar. Kurse, aftesia per tevepruar nenkupton ushtrimin faktik te aftesise juridike.Aftesia per te vepruar fitohet ne moshen madhore. Personat deri ne ate moshekonsiderohen persona te mitur dhe nuk kane aftesi per te vepruar. Kurse,personi juridik nenkupton organizaten apo bashkesinepunuese,shoqaten eorganizuar te qytetareve,apo bashkesine tjeter te cilave me ligj ose me aktin e bazuar ne ligj u eshte njohur e drejta qe te jene titullare te te drejtave dhedetyrimeve ne rendin juridik. Si personat fizike, poashtu edhe ata juridike kaneaftesine juridike dhe aftesine per te vepruar.

Documents

Administrate Publike