ကနသတ

ကနသတ

ပြညထ ောငစစောရငးစစခ ျြရ း

ADB Training For Trainers Workshop

(၈-၅-၂၀၁၇ မ ၁၂-၅-၂၀၁၇ ထ ေအ )

၏

ထ းထ းြေခ ခ ကအက ဥးခ ျြမ ေား

(ဤ ထ းထ းြေခ ခ ကအက ဥးခ ျြမ ေားမော

ပြညထ ောငစစောရငးစစခ ျြရ း၏ မြငပြစပြ း

ဤထ းထ းခ ကြါ အခ ကအလကမ ေားအေား

အပခေား ညးလမးပြင အသ းခ ပခငး မပြျရ ပြစြါသည။)

ကနသတ

ကနသတ

အကကေ ာငးအရာမာတကာ

အမတ

စဉ အကကေ ာငးအရာ

စာမျကနာ

မ ထ

၁ ၂ ၃ ၄ ၁ နဒါနး ၁ -

၂ Training for Trainers Workshop ၏ ၁ ၃

၃ (General Standard and Principles) ၃ ၄

၄ (Overall Audit

Plan)

၄ -

၅

(Financial Reporting Framework)

၅ ၆

၆ (Overall Consideration) ၆ ၈

၇ (Pre-Engagement Phase) ၈ ၉

၈ (Audit Planning Phase) ၉ ၁၂

၉ (Audit Execution Phase) ၁၂ -

၁၀ (Audit

Summary)

၁၃ -

၁၁ /

(Audit Conclusions and Reporting)

၁၃ ၁၆

၁၂

(Follow-Up)

၁၇ ၁၉

၁၃

(Outsourcing)

၁၉ -

၁၄ Financial Audit Manual ၁၉ ၂၀

၁၅ (Internal Control) ၂၀ ၂၁

၁၆ (Property,Plant

& Equipment)

(Test of Control)

၂၁ ၂၂

၁၇

(Test of Control)

၂၂ ၂၄

၁၈ (Going Concern-ISSAI 1570) ၂၄ ၃၀

ကနသတ

ကနသတ

အမတ

စဉ အကကေ ာငးအရာ

စာမျကနာ

မ ထ

၁ ၂ ၃ ၄ ၁၉ (Quality Control

System)

၃၁ -

၂၀ (Code of Ethics) ၃၁ ၃၂

၂၁ / (Materiality) ၃၂ ၃၃

၂၂ (Audit Planning Memo) ၃၃ ၃၄

၂၃ (Audit Sampling) ၃၄ -

၂၄ (Sampling Process) ၃၄ ၄၁

၂၅ (Audit Evidence) ၄၁ ၄၂

၂၆ ၏ (ISSAI) Financial

Audit Manual OAGN ၏

၄၂ ၄၅

( ADB )၏ ADB Training for Trainers

workshop ၏

၁။ (Asean Development Bank- ADB)၏

Regional Capacity Development Technical Assistance Project

၈-၅-၂၀၁၇ ၁၂-၅-၂၀၁၇

ADB Training for Trainers workshop ၏

။

၂။ Trainer

၌

။

Training for Trainers workshop ၏

၃။ ADB Training for Trainers workshop ၏အဓကရညရယချကမာ-

(က) Financial Audit Manual and Financial Audit Guideline (Financial Audit

Program) က

(Trainers)များအားဆးဆးပချရန၊

(ခ) ၏Financial Audit Manual and Financial

Audit Guideline (Financial Audit Program) င

စပလျဉး၍ ပ းးဆမာ ာကဆစပ းး ကလကအဆကာငအညညဆာာရန လအပမများက

ည ငး ဆာငရကရန၊

(ဂ) ဆနာဆေစာရငးစစချပရးင ဗဟသတများ ာလယ ခာ ငးတက ဆာင

ရကရန ာာ စပသသည

၄။ ၈-၅-၂၀၁၇ မ ၁၂-၅-၂၀၁၇ အညဆအာကပသတင စပလျဥး၍ ဆးဆးမညာာစဆကေ ာငး

အစးအစဥ (Agenda) အကျဥးချပအားရငးလငးတငပာ ခပသသည -

( ) မစစဆးမးကြ တငာပငငခာ ငးအင င Case study များဆာငရကခာ ငး

(Pre- Engagement Phase and Case Study)

2

( ) စာရငးစစဆးမည အစးအစဥဆရးခာ ငးအင Case study များ ဆာငရက

ခာ ငး (Planning Phase and Case Study)

(ဂ) စစဆးခာ ငးအင Case study များဆာငရကခာ ငး

(Implementation and Executing Phase and Case Study)

(ဃ) အစးရငခစာတငပာ ခာ ငးအင Case study များဆာငရကခာ ငး

(Reporting Phase and Case Study)

( ) ၏

(Knowledge sharing with Norway Advisors)

( ) OAG

(Wrap - up of

workshop with OAG Trainers)

၅။ Financial Audit Manual of OAG တငဆအာကပသအချကများအဓကပသေငဆကေ ာငး

Financial Audit Manual

ရငးလငးဆးဆးခပသသည-

( ) ၌ (Institutional level consideration)

(၁) (General standards and principles )

(၂) (Overall Audit plan)

(၃) (The Financial Reporting

Framework)

(ခ) (Performing a Financial Audit)

(၁) (Overall consideration)

(၂) (Pre Engagement Phase)

(၃) (Audit Planning Phase)

(၄) (Audit Execution Phase)

(၅) (Audit

Summary)

3

(၆) စစဆးမအတကသးသပ/ဆကာကချကချခာ ငးငအစးရငခစာဆရးသားခာ ငး

(Audit Conclusions and Reporting)

(ဂ)

(Follow-Up and Outsourcing

(၁) (Follow- Up)

(၂)

(Outsourcing)

(General Standard and Principles)

၆။ (General Standard and Principles) တင

၏ (ISSAI Framework)၊ Manual ၏ ရညရယချကင

ပသေငမည အဆကေ ာငးအရာ၊ စာရငးစစဆးခာ ငး၏ ရညရယချကင

(Objective and General Principles)၊ စနစများ (Quality Control

System)င ကျငေတများ (Code of Ethics) တပသေငပသသည

၇ ၂၀၁၂ ခစမတငမးက စာရငးစစဆးဆရး လပငနးဆာငရကရာတင ငငတကာ

စာရငးစစစ (International Standards on Auditing - ISA) များကအစးရ အာ အစညးများင

ပဂဂလကအာ အစညးများပသ အသးပာ ခကေ ပ းး ၂၀၁၂ ခစမစ၍ ငငတကာစာရငးစစချပရး

များအာ (INTOSAI) မ စာရငးစစချပရးများ အသးပာ ရန စာရငးစစချပရးများ၏ ငငတကာစ

(ISSAI) က ညတပာ နဆပးခပသသည ညဆကေ ာင စာရငးစစချပရးများသည ၂၀၁၂ ခစ န ကနတင

လညးဆကာငး၊ အချစာရငးစစချပရးများသည ၂၀၁၃ ခစမ စတင၍လညးဆကာငး စာရငးစစ

ချပရးများ၏ ငငတကာစ (ISSAI) ကစတငအသးပာ ခပသသည

၈။ စာရငးစစချပရးများအားလးသညမမတလကနာကျငသးရမည (Manual) များက

ပာ နလညမမးမ (update) ကေ ရပသသည ပာ ညဆညာငစစာရငးစစချပရးမလညး စာရငးစစချပရး

များ၏ ငငတကာစ (ISSAI) ငအညး ၏ (Manual) ကပာ နလညမမးမ (update)

ရမညာာ စပသသည စာရငးစစချပရးများ၏ ငငတကာစ (ISSAI) တင

(Financial Audit) (Performance Audit)

(Compliance Audit)

အသးးသးးင စပလျဥးသည ပာ ာာနးချကများရရာ

(Financial Audit) စာရငးစစစအဆရအတက အများး

ာာ စပသသည

4

၉ မဆလးရားငငတင (Auditor) များ အလပစတငေငဆရာကသညင ၎ငးတ

လကနာဆာငရကရမည ကျငေတ (Ethics) များက လကနာဆာငရကရန သဆောတဆကေ ာငး

လကမတဆရးညးရပသသည စာရငးစစများလကနာကျငသးရမည လကစစာအပများက ာာ နဆေ

ညားပ းး ညစာအပကဆနရာတငး အလယတကသယယငပသသည ၌

ကျငေတများ သတမတညားရပ းး ၎ငးကျငေတများက သယယရနလယကသည စာအပငယပစ

ာာ ငဆာငရကညားရပ းးာာ စာခငးင စာရငးစစကျငေတများက ဆနစဥသးဒငယာရးများတင ဆာာပာ

ညားပသသည များ လကနာရန (Ethics) များမာ ဆယေယျအားာာ င ငငတငး

အတတပင ပသသည

(Overall Audit Plan)

၁၀။ (Overall Audit

Plan) အတက Manual သးးခာ ားရ ကာလတ၊ကာလရည Plan ဟ၍အမျးမျးရပသသည Overall

AuditPlan (၇) Plan

၊ ၊

၊ Plan ၊ Plan

၊ Plan ။

၁၁ ၌ Planning

Planning (Goals)

(Objectives) ။ Plans

(Strategic Plan)၊

(Annual Operational Plan)၊ /

(Annual Overall Audit Plan)၊ (Other

Functional Plans)၊ (Work

Programs and Plans for Individual Audit) ။ (Manual)

Plan (Plan Form) ပသေငမညာာစပသသည

(Financial Reporting Framework)

၁၂ ေဏဍာဆရးအစးရငခခာ ငးငရာမဆောင (Financial Reporting Framework) င

စပလျဥး၍ ရငးတမးများ (Financial Statement) ပာ စရာတင

(Cash basis) (Accrual basis) ၍ရ ပ းး ေဏဍာဆရးရငးတမး

များသည ဆငသားအဆခာ ပာ စနစ (Cash basis) သမဟတ (Accural

basis)ကျငသးသည၊ Myanmar Accounting Standard (MAS) သမဟတ International

5

Financial Reporting standard (IFRS) International Public Sector

Accounting System (IPSAS) Generaly Accepted Accounting Principles

(GAAP) ငအညး လကနာမရသည စသညတက နးစစရပသမည

တငာပညားသည ေဏဍာဆရးရငးတမးများသည ေဏဍာဆရး အစးရငခခာ ငးငရာမဆောင

(Financial Reporting Framework) အရ လကခင ခာ ငးရ၊ မရ၊ သတမတညားသည

စာရငးစများင ကကညးမရ၊ မရ နးစစရနလ အပပသသည

၁၃။ (Financial Reporting Framework)င

စပလျဉး၍ အာ အစညးအဆနာာ ငေဏဍာဆရးငရာ အစးရငခစာတငပာ ရာတင အသး ပာ ဆသာ

စနး၊ မဆောငများ၊ ၎ငးမဆောငများအား စာရငးစစဆးသများအဆနာာ င လကခငခာ ငး ရ/မရ

စစစ းာာ တရမည ာာ စပသသည (Financial

Reporting Framework) အဆနာာ င " "

မာ နမာငငတင အစးရာာနအာအစညးအများစမာ အများလကခကျငသးဆနသည စာရငးကငမ

(Generaly Accepted Accounting Principles) (GAAP) ကလကရအဆနာာ င ကျငသး

ပသသည အချမာ International Financial Reporting standards (IFRS)

။ (Financial Statements) က

အသးပာ သ (user) အားလး/အသးပာ သ (user) အများစအတက ရညရယဆရးညားလျင

/ (General Purpose) ၊ သက ငရာာာန

အလက အညး/ သးးသနရညရယချက / သးးသနကစစရပအတက အသးပာ လသ (SpecificUser)

အတက စချပစာရငးဆရးညားလျင / (Specific Purpose)

ဟသတမတင ပသသည (Auditor) အဆနာာ င ေဏဍာဆရးရငးတမးဆရးရာတင

လကနာ ကျငသးသည ေဏဍာဆရးငရာအစးရငခတငပာ မမဆောင (Financial Reporting

Framework) လကခငခာ ငးရ၊ မရ၊ ဆာငရကမများင ေဏဍာဆရးရငးတမး

(Financial Statement) ဆာာပာ ချကကကညးမရ မရ၊ ေဏဍာဆရးရငးတမး (Financial

Statement) သည / (General Purpose) (သ ) အညး

သးးသနရညရယချက (Specific Purpose) မညသညရညရယချကာာ င ဆရးညားသညက

စစစရမညာာ စပသသည လပငနးစဥ

များမာ အတတပင ာာ စပသသည (Auditor) အဆနာာ ငပာ စညားဆသာ ေဏဍာဆရး

ရငးတမးမာ မညသည စာရငးစကအသးပာ ၍ ပာ ငငဆရးညားဆကေ ာငးက သရနလအပပသသည

၁၄။ ေဏဍာဆရးရငးတမးများသည

Generally Accepted Accounting Principle (GAAP) ၊ International Financial

Reporting standard (IFRS) င International Accounting standard (IAS) စသည

6

စများငအညး ပာ ငငဆရးညားခာ ငးမဟတ၍ လကခ င ပသက ေဏဍာဆရးရငးတမးများ

ပာ နလညပာ ငငဆပးရန (Management) ငဆးဆးရပသမည ေဏဍာဆရး

ရငးတမးများက စများင အညးဆရးညားမအား စစစရန (Manual)

တင (Check List) ဆာာပာ ညားပသသည ေဏဍာဆရးရငးတမးများက

စများငအညး ဆရးညားခာ ငးမရပသက

(Financial Reporting Framework) မားဆနဆကေ ာငး ဂ

(Emphasis of Matter) ာာ င ဆပးရမညာာ စပသသည

၁၅။ (Financial Reporting Framework)အား

စစဆးသညအခသတငး အပသ ေဏဍာဆရးအစးရငခတငပာ မငရာ (Framework) က

စစစရနမလအပေ ပညမအကြ မစစဆးစဥ

(Financial Reporting Framework) က လကမခငဆကေ ာငး အကြ ပာ ခပသက

(Auditee) က လကနာဆာငရက ပ းးာာ စပသက ေဏဍာဆရး

အစးရငခစာတငပာ မငရာ စစစရန မလအပဆတာပသ

၁၆ ပာ ညဆညာငစစာရငးစစချပရးက စစဆးဆနဆသာ ေဏဍာဆင

အရအသးငရာစာရငးများင ငငပငစးးပားဆရးအာ အစညးများက ဆရးသည ေဏဍာဆရး

ရငးတမးများမာ / (General Purpose) ဆရးညားခာ ငး

ာာ စပ းး၊ ဆချးဆငစးမကနးစချပစာရငးများာာ စသည (Loan)၊ ဆညာကပဆင

(Grant) ADB ၊ World Bank ၊ UNDP Project ၏

(Financial Statement) များမာ / (SpecificPurpose) ဆရး

ညားခာ ငးာာ စပသသည

(Overall Consideration)

၁၇ (Overall Consideration) တငစစဆးဆရးလပငနးစဥ(Audit

Process Flow)၊ စာရငးစစဆးခာ ငး (Conducting an Audit)၊ စာရငးစစဆးဆရး အဆညာက

အညား ပာ စညနးသမးခာ ငး (Audit Documentation) င အရညအဆသးညနးချပမ (Quality

Control) တပသေငပသသည စစဆးဆရးလပငနးစဥ (Audit Process Flow) တင မစစဆးမး

ကြ တငပာ ငငခာ ငး (pre-engagement) စာရငးစစဆးမည အစးအစဥဆရးခာ ငး Planning-

ကေ ားာာ တစစဆးမ (Interim Audit) အတက ကနဦးအစးအစဥ (Initial Planning) ဆရးခာ ငးင

အဆသးစတအစးအစဥ (Detailed Planning) ဆရးခာ ငး၊ ကငးငးစစဆးခာ ငး (Execution/

field work)၊ စစဆးဆတရချကများ အကျဥးချပစစညးခာ ငးဆပသငးချပ ခာ ငး (Audit Summary)၊

7

သးသပချက၊ ဆကာကချကချခာ ငးင စာရငးစစအစးရငခစာဆရးသားခာ ငး (Conclusion and

Reporting)တ ပသေငပသသည

၁၈ စာရငးစစဆးခာ ငး (Conducting an Audit) ၌ စစဆးခာ ငး၏ ရညရယချက ၊ းဆလျာ

သငဆတာသညခငလဆသချာမ (Reasonable Assurance) အဆကေ ာငးတပသေငပ းး းဆလျာ

သငဆတာသည ခငလဆသချာမ (Reasonable Assurance)င စပလျဉး၍ စာရငးစစဆးခာ ငး၏

မလကတညးကပင ကယတညရပ းးာာ စသည အကနအသတ (inherent Limitation) ဆကေ ာင

သောေကျဆသာ/ းဆလျာသငဆတာသညခငလဆသချာမ (Resonable assurance) က ဆပးင

ပသသည ယငးသးဆလျာသငဆတာ သညခငလဆသချာမ (Reasonable Assurance)

စာရငးစစအဆညာကအညားများ ရယစစညးရနလအပ

ပသသည မဆာငရက ငပသက အရညအဆသးမမးသည စာရငးစစအစးရငခစာ (Audit

Report) ာာ စလာမညာာ စ ပ းး ယခအခသ ေဏဍာဆရးရငးတမးအား အသးပာ သ (User) များအဆန

ာာ င အရညအဆသးမမးဆသာ (Audit Report) ကတရားစလာ ကေ ပသသည

မဆလး တရားစခရတာကြ ခရပ းး

(Evidence) များ ပာ ညစခငမာမရ၍ တရားရး၌ အငခရရခဆကေ ာငး သရရပသသည

၁၉။ ရာတင စစညးရရညားသည အဆညာကအညား (Evidence) များက ISSAI

(Record) ညားရမညာာ စ ပ းး ၎ငးအဆညာက

အညားများအဆပါ အဆခာ ခ၍ (Opinion)၊ သးသပချက/ အကြ ပာ ချက

(Conclusion) ချမတရမညာာ စပသသည ISSAI ၏

ရညရယချကင ဆာငရကခဆကေ ာငး

(Record) ညားရမညာာ စပသသည စစဆးဆရး အဆညာကအညားပာ စညနးသမး

ခာ ငး (Documentation) က စစဆးဆရးလပငနးစဥ (Audit Process) တစဆလျာကလး

(Timely Documentation)

လပဆာငသမျ ဆာငရကချကအားလးက မတတမးတငခာ ငးပင ာာ စပသသည စ

(Standard) ငအညး work paper များက စစညးရန ာာ စပ းးယငးတအား မညသအသး ပာ ရမည

မညသ မတတမးတငရမညသညက manual ၌ ရမညာာ စပသဆကေ ာငး၊ သမသာ တညးဆသာ

ပစာာ င လပဆာငချကများအား မတတမးတငဆာငရက ငမညာာ စဆကေ ာငးင မတတမးတင

ညနးသမးမများ ပာ ညစလဆလာကမရမညာာ စပသသည

၂၀။ (Quality Control System) မာ

(Financial Statement) က ရရမည (Quality Control)

ာာ စ ပ းး (Quality Control System) မာ စစဆးဆရးအရည

8

အဆသးပာ ညမးဆစရန ချမတညားဆသာစနစာာ စပသသည INTOSAI အရ အာ

အစညး၌ သငဆလျာဆသာအရညအချငးရဆသာ ေနညမးများခနအပရမညာာစ ပ းး ယငးေနညမး

များအား အရညအဆသးပာ ညေဆစရန (Training) ဆပးရနလအပပသသည

(Quality Control) မာ ရန ချမတ

ညားသည လပငနးစဥ၊ အစးအမ၊ မေသဒ၊ စချနစညနးများ ာာ စပ းး အလပတာေနများ ခဆေ

ရာတင နယပယ၌ ကျမးကျငမအဆတအကြ ရဆသာသများက တာေနဆပး

စစဆးဆစခာ ငး၊ သတမတညားသည စစဆးဆရးငရာ လပညးလပနညးများ စာရငးစစစများ

လကနာဆစ ခာ ငး စသညတ ာာ စပသသည စစဆးဆရးလပငနးစဥ အင (Phase) တငး၌ အရည

အဆသးညနးချပမ(Quality Control) များသတမတညားရနလအပ ပ းး စစဆးဆရးအာ တင အာ

ဆခသငးဆာင (Team leader) မ အရညအဆသးညနးချပမအတက တာေနယရမည ာာ စပသသည

စစဆးဆရးလပငနး၌ အငတငးအတက (Documentation) ပာ စညနး

သမး ခာ ငးာာ င စာရငးစစစများငအညး ဆာငရကဆနမများက စးမခနခမအင (Management

Level)မ သရငမညာာ စပသသည

(Pre- Engagement Phase)

၂၁။ မစစဆးမး ကြ တငပာ ငငခာ ငးအင (Pre- Engagement Phase)

(Auditor) (Auditee) စဦးစာက

သဆောတညးရမည အချကများ (terms) က ကြ တငသဆောတညးမရယခာ ငး၊ တစနညးအား

ာာ င စာရငးစစဆးမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (Audit Engagement Letter) ပာ ငငခာ ငးာာ စပသသည

စာရငးစစဆးမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (AuditEngagement Letter) မာ (Auditor) င

(Auditee) တ ာကအကေ ား တာေနေတတ ရားများက လကခ

၌ သဆောတညးချကပာ လပခာ ငးပင ာာ စ ပ းး Engagement term များက လကခမ၊

နားလညမရရဆစရနင မလအပသည

အချကအလကများ အလယတကမရငဆသာအခသ အခကအခမရဆစရနာာ စပသသည လအပဆသာ

အချကအလကများရရမည များမ တာေနရသများင ဆတခငက

၏ (Management) မတားးးခငမရဆကေ ာငး ဆာာပာ ညားရန

လအပပသသည (Management Level) မစစဆးမနယပယ (AuditScope)

ကကနသတမရခလျင စစဆးသ (Auditor) မ လကခ၍မရေ ယငးသ ကနသတမင ဆတ ကြ ခ

ပသက (Audit Report) တင Disclaimer Opinion ဆပးငဆကေ ာငးင

အပသကစစရပငစပလျဥး၍ အဆကေ ာငးရငးက အညကအင ငမ ဆမးမာ နး၍ အဆရးယဆာင

ရကသားငပသသည

9

၂၂ စာရငးစစဆးမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (AuditEngagement Letter) မာ

(Auditor) ၏တာေန၊ (Management) ၏တာေနများက ဆာာပာ ညားဆသာ သဆောတ

ညးချကပသရသည စာလညး ာာ စပသသည

စာရငးစစဆးမ အဆကေ ာငးကေ ားစာ (Audit

Engagement letter) တင ဆာာပာ ရနမလပသ သဆသာ (Management) မ ၎ငး

ဥပဆဒက သရညားရမညာာ စ ပ းး စာရငးစစဆးမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (Audit Engagement

letter) အသးပာ ပသက Engagement term များက ခငလဆသာ အဆကေ ာငးပာ ချကမရေ

ဆပာ ာငးလ၍ မရပသ၊ ာက သဆောတညးချကာာ င ဆပာ ာငးလရန လအပ ပ းး

စစဆးသ (Auditor) ၏တာေနမာ ISSAI ငအညး ရက ခာ ငး၊

(Opinion) ဆပးခာ ငးတက ဆာငရကရန ာာ စပ းး ယငးအတက စာရငးစစဆးမ

အဆကေ ာငးကေ ားစာ (Audit Engagement letter) တင (Auditor) ၏ တာေန

အပာ င စစဆးပငခငရမကပသ ညညသငးဆာာပာ ရမည ာာ စပသသည (Management)

မလညး က သတမတ ငအညး ဆရးဆာာပာ ရမညာာ စ ပ းး စစဆးရ

သည အာ အစညး၏ ေဏဍာဆရးရငးတမးပသ အချကအလကများ၏ မနကနမက သရ ငရန အာ

အစညးင ကစပ ကြ းးကေ ပဆာငရကဆနဆသာ များ (those charged with

governance) ငလညးကသယ၍ လအပသည အချကအလကများက ရယမညာာ စ

ပသသည (Audit Engagement Letter) ၌ပသေငရမည

အဆကေ ာငးအရာ၊ ဆပးပရမညအချန၊ သတမတချကများ Manual တငပသေငမညာာ စပသသည

(Audit Planning Phase)

၂၃။ (Audit Planning Phase) သည အဆရးကြ းး

ဆသာ အပငးာာ စာပးး၊ Audit Planning ၊

/ (Audit Scope) ၊

(Approach)၊ (Timing)၊ (resource)

။ Audit Planning ၏

၊ (Audit risk)

(Planning)

။

(Planning) ။

(Audit Planning)

၊

၊

10

၊

(Auditor) ၊ ၊

၊ ။

၂၄။ Planning အဆရးပသမ (Materiality)

(Concept) (Materiality level)

။ ရာတင အဓက Risk ဧရယာက နးစစဆာာညတ ငရန

လအပပ းး ေဏဍာဆရးရငးတမးများစစဆးရနအာအစညး၏ လပဆာငချကက နားလညဆအာင

ဆလ ၍ (Risk Level) က နးစစရမညာာ စပသသည စစဆးရမည

အာ အစညး (Auditee) က နားလညရနလအပ ပ းး ပညမးစစဆးရမညအာအစညး

(Auditee) က စစဆးသညအခသ နားလညရနခကခမရ ငပသ

သည သဆသာလညး နားလညရနကြ းစားရမညာာစ ယခင

စအစးရငခစာပသ လကနာဆာငရကရနရဆနသည (Outstanding Matter) များ၊

အာ အစညး၏ ာာနတငး ကြ းးကေ ပမ(Internal Control) ၊ ဥပဆဒစညးမျဥး စညးကမး

လကနာမ၊ မသမာအလသးစားမာာ စဆပါမအဆခာ အဆန (Fraud) ၊

(Related Party) များ၊ (Internal Auditor) များင

(Expert) စသညတငစပလျဥးသည အ ဆာခအဆနများကလညး Planning တင ညညသငးစဥးစား

ရမည ာာ စပသသည

၂၅ စာရငးစစဆးရာတင (Control) ဆကာငး မဆကာငး

(Test of Control) င Walk-through Test များဆာင ရမညာာ စပ းး

Risk Area ။ Walk-through

Test Internal Control ။

(Sampling) ၍စစဆးရပသမည သတငးအချက အလကများ စဆာငးခာ ငးက Planning

အငတင ဆာငရကရမည ာာ စပ းးရရလာသည အချကအလကများက နးစစမပာ လပရပသမည

ဆကာငးမနညဆရာကသည Plan ာာ စမသာ စာရငးစစဆးသညအခသ ညဆရာကအကျးရမည

ာာ စပသသည ပာ ညစလဆလာကသည စာရငးစစအဆညာကအညား (Audit Evidence) ရရဆစရန

Plan Audit Planning အတကလဆလာကသည အချန

ဆပးရန လအပပသသည အဆရးကြ းးသညနယပယများအား စစဆးငခာ ငး၊ အငဆပာ ဆချာဆမစာ

စစဆးငခာ ငး၊ စာရငးစစအာ ေငများ ဆရးချယတာေနဆပးအပင ခာ ငး၊ စစဆးရာတငကြ ဆတ

ငသည ပာ ဿနာရပများက ဆာာ ရငးငဆအာင ကညးဆပးငခာ ငး၊စာရငး စစဆးရာတင ကြ းးကေ ပ

ဆာငရကခာ ငးင သးသပခာ ငးတက Planning ကညး

ဆပးငမညာာ စပသသည စာရငးစစဆးရန ကြ တငပာ ငငဆနစဥ

11

(Risk Area) ကဆတရပသက (Focus)

(Professional Kepticism) ကစစရပတငးက ဆသချာစာ စဥးစား

းာာ တရနလအပပသသည

၂၆။ Audit Planning (ISSAI 1300) တင Overall Planning င Detail Planning

တပသေငပ းး (Audit Planning Memorandum -

APM) ညားရဆာငရကရနလအပပသသည APM တငစစဆးမည အာ အစညးတစခလး၏

ပ၊ ေဏဍာဆရးာာန၏ ပ၊ လပငနးတငတာေနရသများ၊ ကျငသးဆနသည စာရငးညား

သမစနစ၊ စာရငးကငမေသဒင ၏ အဓကလပငနး ဆာငရကချကများ၊ စာရငးစစ

ဆးခာ ငး ရညရယချက၊ နယပယ၊ စစဆးရနနညးလမး၊ စစဆးမညအတငးအတာ၊ အဆရးပသမ

အင (Materiality Level) မ၊ ယခငစမပ းးပာ တဆသးသည ကလကစစစစစဆးရန

အပငးများက စစဆးရန၊ (Audit Program) ဆရးခာ ငးင

အဆသးစတစစဆးရနအချက (Check List) များပသေငမ ာာ စပသသည APM တင စစဆးမည

စာရငးစစအာ၀ငများ အမည၊ ရာညးအင၊ အချနကာလ၊ ကနကျစရတ၊ ာာနမ

ကသယရမည ပဂဂ လအမညတကပသ ညညသငးဆာာပာ ဆပးရပသမည

၂၇။ Using the work of others Internal Auditors

(InternalAuditor)၏ အစးရငခစာများ၊ ၎ငးတ၏

စစဆးဆာငရကမအဆညာကအညားများ၊ ၊

၊

၏ ၏

။

၂၈။ Using the work of an Auditor’s Expert မာ Auditing Accounting

အခာ ားပညာရပငရာ ကျမးကျငပညာရငများက Outsourcing ပာ လပမတ ာာ စပသသည စစဆး

မညအာ အစညးအဆကေ ာငး နားလညငဆအာင ဆာငရကဆပးငမည၊ စစဆးဆရးလပဆာင

ချကများအား ကညးဆာငရကဆပးငမည ဥပမာအားာာ င ရာေန၊ အငဂျငနးယာ၊ ဆရဆနင IT

ပညာရငများက Auditor’s Expert အသးပာ ရန လအပသညဆနရာတင Expert အက

အညးယရမညာာ စပ းး Expert င ကြ တငသဆောတညးမရယဆာငရကရနင Expert ၏

ဆာငရကချကများကလညး ပာ နလည နးစစရန လအပပသသည Auditor’s Expert

Auditor’s Expert ၏

၊ ။

12

၂၉ ယခအခသ လကရအဆနာာ င မာ နမာငငတင စစဆးရမည အာ အစညးများအဆနာာ င

ေနဆာငမဆပးသညအာအစညး (Service Organization) အသးမပာ ကေ ဆသးဆသာလညး

ဆနာင တငသးလာငမညာာ စ ပ းး ေနဆာငမဆပးသညအာအစညး (Service Organization)

(Service)

(third party) ။

ေနဆာငမဆပးသညအာ အစညး (Service Organizations) ၏ များက

စစဆးလျင အပသအာ အစညးများ၏ အချကအလကများအဆသးစတသရရန လမညာာ စ၍

အပသ အာ အစညးများအဆကေ ာငး နားလညရနလအပပ းး စစဆးမညအာ အစညး၏ မားယငး

ဆာာပာ ငသည Risk Area များက မညသတ ပာ နမလပမညနညး၊ (key

control) များမာ အေယနညးစသညတက သရရန လအပပသသည ညဆကေ ာင

(check list) များက ပာ ငငညားရနလအပ ပ းး ၎ငးတက (Financial

Statement) မရမးအချနကတညးက ပာ ငငညားရမည ာာ စပသသည

(Audit Execution phase )

၃၀။ (Audit Execution phase)၌ ပညမးဆာငရကရ

သညအချကမာ အဆညာကအညားများ (Evidence) စစညးခာ ငး ာာ စပ းး၊ လဆလာကသည စစဆးဆရး

အဆညာကအညား (Audit Evidence) ရရ ငမညစစ ဆးဆရးလပငနးစဥများ(Audit procedures)

ဆာငရကရမည ာာ စ ပသသည စစဆးဆရးအဆညာကအညား (Audit Evidences) များစစညးရယ

ရာတင အသးပာ ရသည စစဆးဆရးလပငနးစဥများ (Audit Procedures) များအရ အဆညာက

အညားမတတမးများစစဆးခာ ငး (Examing Records or Document) ဆစာငကေ ညဆလလာခာ ငး

(Observation)၊ ပာ ငပမ အတညပာ ချကရယခာ ငး (Confirmation)၊ ာပနလညတကချကခာ ငး

(Recalculation)၊ သတမတလပညးလပနညးများ ညနးချပမလပငနးစဥများအတငး လတလပစာ

ပာ နလညဆာငရက ခာ ငး (Reperformance)၊ သရပခစစစမ / ငးယဥစစစမနညးလမးများ

(Aralytical Procedures) အသးပာ ခာ ငး၊ စစမးဆမးမာ နးမ (Inquiry) ပာ လပခာ ငးတပသေငပသသည

ကေ ားာာ တစစဆးမ (Interim Audit)

(Test of control) ပာ လပရာ၌ အချကအလကအဆညာက

အညားများက ယခင တညးက ရရညားခာ ငးာာ စလျင (Final Audit)၌

Update ာာ စဆစရနညပမ၍ (Test of Control)

ဆာငရကရနလအပပသသည Substantive Procedure မာအဆသးစတစစဆးခာ ငးာာ စ ပ းး ၎ငး

အတက (Check list) များလညး Financial Audit Program တငပသေင

ပသသည

(Audit Summary)

13

၃၁။ (Audit Summary) မာ

စစဆးပ းးချနတငစစဆးဆတရချကများ (Audit findings) င စပလျဉး၍ Audit Opinion

၌ (Supervisor)၊ (Management Level)

များင ဆတဆးဆး၍ စစဆးဆတရချကများ အကျဥးချပစစညးဆပသငးချပခာ ငးပင ာာ စပသ

သည (Audit Opinion) ဆပးရန ာာ စပသ

သည စးမခနခမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (Management Letter) မာ စစဆးဆတရချကများက

ဆရးသားညားခာ ငးပင ာာ စဆကေ ာငး၊ အဓကအားာာ င (Internal

Audit)၊ (Internal Control)

(Audit Report)၌ ညညသငးမည စစဆး

ဆတရချကငသကငသည ရရညားသညအချကအလက အဆညာကအညားများဆပါမတည၍

အစးရငခစာတင ညညသငးဆာာပာ ရမည အချကများက စဥးစားရမညာာ စပသသည စာရငးစစ

အစးရငခစာ (Audit Report) တငပာ ခာ ငးငစပလျဥး၍ ISSAI 1810 ၌ဆာာပာ ညားပသသည

/ (Audit Conclusions

and Reporting)

၃၂ စစဆးမအတက သးသပ/ဆကာကချကချခာ ငးင အစးရငခစာဆရးသားခာ ငး (Audit

Conclusions and Reporting) တင စးမခနခမအဆကေ ာငးကေ ားစာ (Management Letter)၊

စာရငးစစ ညငမာ ငယ ချက (Audit Opinion) စသညတပသေငပသသည

၊

(Resonable

assurance)

(Audit Opinion) ။

(Fair presentation)

/

/

/ ။

၃၃ စာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Audit Opinion) အားအဓကအားာာ င အမျးအစား (၂) မျး

ခခာ ားင ပ းး Unmodified Opinion င Modified Opinion တ ာာ စပသသည Unmodified

Opinion မာဆရးတငပာ လာသည ေဏဍာဆရးရငးတမးမာ သတမတညားသည ေဏဍာဆရး

အစးရငခခာ ငးငရာမဆောင (Financial Reporting Framework) ငအညးာာ စဆကေ ာငး

စာရငးစစညငမာ ငယ ချကဆပးခာ ငးာာ စ ပ းး တနညးအားာာ ငခြ ငးချကမ စာရငးစစညငမာ ငယ ချက

(Unqualified Audit Opinion) ဆပးခာ ငးာာ စပသသည Modified Opinion တင ခြ ငးချကပာ

14

စာရငးစစညငမာ ငယ ချက(Qualified AuditOpinion) ၊သငတငဆလျာကပတမမရဟ ဆာာပာ

ညားသညစာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Adverse Opinion) င စာရငးစစညငမာ ငယ ချက

ဆပးရန ာငငးပယမ (Disclaimer of Opinion) တပသေငပသသည

၃၄။

/ (True and Fair View) ( )

(Fair view)( )

ခြ ငးချကမ စာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Unqualified Audit Opinion)

။

၃၅ ခြ ငးချကမစာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Unqualified Audit Opinion)

/ (True and Fair

View) ( ) (Fair view) ( )

။

၃၆။

( )

ခြ ငးချကပာ စာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Qualified Audit

Opinion) ။

၏ (Fair presentation)

ခြ ငးချကပာ စာရငးစစ

ညငမာ ငယ ချက (Qualified Audit Opinion) ။

( )

( )

ခြ ငးချကပာ စာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Qualified Audit Opinion)

။

၃၇။ ၏ ( )

၏

သငတင

15

ဆလျာကပတမမရ ဟဆာာပာ ညားသညစာရငးစစညငမာ ငယ ချက (Adverse Opinion)

။

၃၈။ / (Scope)

၊

စာရငးစစညငမာ ငယ ချကဆပးရန ာငငးပယမ(Disclaimer of

Opinion) ။

၃၉။ (Minimum Requirement for

Auditor’s Reports) -

( ) (A Title) ၏

။

( ) ၏ (An Addressee) Engagement ၏

၏ ။

/ ၏

၏

။ ၏

။

။

(ဂ) (An Introductory Paragraph)

-

(၁) ။

(၂) ။

(၃) ၏

။ ( ဂ

၊

)

16

(Note

to Financial Statement) ။

(ဃ) ၏ (Management’s Responsibility)

(Fair presentation)

။ ၏

-

(၁)

(၂)

( )

(Internal Control) ၊

(၃)

(Fair presentation) ၊

( ) ၏ (Auditor’s Responsibility)

၏ -

(၁)

(၂) ၏

(ISSAIs) ။

(၃) (IFAC INTOSAI

)

( ) ၏

(Resonable assurance)

။

(Follow- Up)

17

၄၀။ (Follow-Up) မာ ေဏဍာဆရး

စာရငးစစဆးခာ ငး (Financial Audit) အတကသာမက

(Performance Audit) င (Compliance

Audit) လညးလအပပသသည ေဏဍာဆရးစာရငးစစဆးခာ ငး (Financial Audit)

(Compliance Audit) ၊

(Performance Audit) လညး ဆာငရက င ပ းး

Follow- Up ကအဆရာငများင ခခာ ားညားဆကေ ာငး၊ ပာ ငငညားပ းး/အဆရးယဆာငရကညား ပ းး

ာာ စပသကအစမးဆရာင (Green)၊ မပာ ငငရဆသး/အဆရးယဆာငရကမမပာ ရဆသးပသက အနးဆရာင

(Red) ာာ ငပာ ပသသည စာရငးစစအစးရငခစာ (Audit Report)

(Management Letter)

၊ Follow - Up ကဆာငရကရန

လအပပသသည

၄၁။ (Follow - Up) ၏

(Management Letter) စာရငးစစအစးရင

ခစာ (Audit Report)

/ ။ ၏

/

/ ။

၄၂။ Follow-up

(reasonable assurance)

။ Follow-up

/

။ ၏ Follow-up

။

၄၃။ Follow-up

။

-

18

( )

(Interviewing)၊

( )

၊

(ဂ) ၏ /

(Conducting test)၊

၄၄။ Follow-up ၏ ။

( ) Top management

။

၄၅။ (Implementing

Recommendation) / Level

။

( ) (၁) ( )

(Little or insignificant progress level) (၁)

၊ ၊

(Unofficial Plans)

။

( ) (၂) (Planning level) (၂)

(formalPlans) ။

(Planning level) ။

(ဂ) (၃)

(Preparation for implementation leve l) (၃)

( ) ( )

19

(Preparationfor implementation Level)

။

(ဃ) (၄)

(Substantial implementation Level) (၄)

၏

၏

(Substantial implementation Level) ။

။

( ) ( ၅ ) (Full

implementation) (၅)

(Full

implementationLevel ) ။

(Outsourcing)

၄၆။ မမတ စစဆးရမည (Financial Statement)

အားလးက စာရငးစစချပရးအဆနာာ င မစစဆးငပသက ပာ ငပစာရငးစစအာ အစညး (Private

Audit Firm) များကငားရမး၍ Outsourcing မာအဆရးကြ းးပသသည

အဆရးကြ းးဆသာ၊ (Confidentiality) အရလအပဆသာအာ အစညးများကသာ မဆလးရား

ငငစာရငးစစချပရးက စစဆးပ းး၊ ပာ ငပစာရငးစစအာအစညးများ

က အလပအကငာနတးးဆပးရာဆရာကပသသည မဆလးရားငင၌ Outsourcing Policies

ငင၏ ဥပဆဒ၌ပသေငပသသည ဆရကာလတင ပာ ညဆညာငစစာရငးစစချပရးအဆနာာ င

လညးအသး ပာ လာငမည ာာ စသည Outsourcing (Guideline)

။

Financial Audit Manual

၄၇။ Financial Audit Manual (Internal Control) ၊

၊ ( Property , Plant & Equipment )

(Test of Control)၊

(Test of Control)၊

20

(Going Concern)၊

(Quality Control System) ၊ (Code of Ethics)၊

/ (Materiality)၊ (Audit

Planning Memo)၊ (Audit Sampling)၊

(Audit Evidence)

။

(Internal Control)

၄၈။ စစဆးမညအာ အစညး၏ ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမ (Internal Control)

ISSAI 1315 1265 ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမ (Internal Control) က

နးစစခာ ငးာာ င အတရာယ(Risk) က ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမ (Internal

Control) တင (Control Environment) င အာ အစညးအတငးရ

အတရာယ (Risk) ကအကာာ တခာ ငးလပ စဥ (The entity’s risk assessment process)၊

သတငးအချကအလကစနစ (Information system)၊ ညနးချပမ လပဆာငချကများ (Control

activities)င ညနးချပမများက ဆစာငကေ ညကြ းးကေ ပခာ ငး (Monitoring controls) တပသေင

ပသသည အာ အစညးအတငးရ စးမခနခသများ၏ လပဆာငချက၊ ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမ

(Internal Control) ကျငသးမညသများ၏အပာ အမင ေဏဍာဆရးရငးတမးပသ လပဆာငချက

တစခချငးစးတင (Control) များမညသ ရဆနသညတကနးစစရမည ာာ စပသသည

၄၉ စာရငးစစအဆနာာ င Control environment ငစပလျဥး၍ နားလညသဆောဆပသက

ရနလအပပ းး Control environment တငစးမခနခမလပငနးဆာငရကချကများ အပချပမ

ငရာ ရဆညာငအမာ ငများ၊ အပာ အမင စတဆနသဆောညားများ၊ မားယငးမ မသမာမများအား

တားးးကာကယမပာ သည ဆာငရကချကများ၊ အရညအဆသးငကျငေတငရာ တနားင

စပလျဥးသညဆာငရကချကများ စသညတပသေငပသသည

၅၀ အာ အစညး၏ အတရာယ (Risk) က အကာာ တရာတင အတရာယ (Risk)

Control Risk ၊ Business Risk ၊ Singnificant Risk တ ာာ စပသသည အာ အစညး၏

ာာနတငးကြ းးကေ ပမ (Internal Control) ာာ င အချနမးတားးး ဆာာညတ ကာကယငမမရသည

စာရငးလကကျနများ၊ လပဆာငချကများ၊ ညတဆာာပာ သမများင စပလျဥးသည မားယငးမများ

ာာ စဆပါငသည အတရာယမာ Control Risk ။ Business Risk သညအာ အစညး၏

ရညရယချကကမဆရာကရင၊ မရရင၊ ကေ နကေ ာဆစငသည Risk မျးာာ စပသသည Significant

risk ၏

21

Singnificant risk

။

၅၁။ (Control Activities)များတင လပပငခငအာဏာ(authorization)၊

လပငနးတာေနခဆေဆာငရကမ (segregation of duties)၊ လပဆာငချကများသးသပ စစစ

ခာ ငး၊ စာရငးကငစနစ၊ လပဆာငချကများ မတတမးတငမ၊ အစးရငခတငပာ မ စသညတပသေငပ းး

ေဏဍာဆရးအစးရငခတငပာ မ၊ စညးမျဥးစညးကမးလကနာမင စပလျဥးသည ရညမနးချကများ

ရရဆစမည သငဆလျာသည မဆောငတစခ ာာ စဆစရနလအပပသသည

၅၂ ညနးချပမများဆစာငကေ ညကြ းးကေ ပမ (Monitoring Controls) ပာ ရာတင ာာနတငးကြ းး

ကေ ပမ (Internal Control) ငစပလျဥး၍ စဥကမပာ တ စစစအကာာ တမ ပာ လပရနလအပပ းး

ယငးသဆစာငကေ ညကြ းးကေ ပမပာ ခာ ငးတင ပာ ငပသတငးအချကအလကများ ာာ စသည ပာ ဿနာရ

သညအချကများက ညနပာ ဆနဆသာ ညငမာ ငယ ချကများ၊ တငကေ ားမများစသညတမ သတငး

အချကအလကများရယခာ ငး၊ ာာနတငးစာရငးစစ၏ ာာနတငးကြ းးကေ ပမ င စပလျဥးသည စစစ

သးသပအကာာ တချကများ ရယခာ ငးတပသေငပသသည

၊ ( Property , Plant & Equipment )

(Test of Control)

၅၃။ ၊ (Property , Plant &

Equipment) (Long - Term

Tangible Assets) ။ ၄

(Asset) ။

၅၄။ (Test ofControl) ISSAI 1330

၊ ၏

( )

/ ။

( ) ( Audit Objectives )

၅၅။ -

( )

/

( )

/

22

(ဂဂ)

/

(ဃဃ) /

/

( ) /

( ) /

( ) (Audit Scope )

၅၆။ ၊ ( Property , Plant &

Equipment) ၏ (Test of Control)

(Internal Control Questionnaire) ။

(ဂ) ( Audit Procedures )

၅၇၊၊ -

( ) ၏ ၊ (

Property , Plant & Equipment )

(Internal Control System) Flow Chart

( ) Flow Chart Update ၊

( ) ၊ ( Property , Plant &

Equipment) ( ၊

)

(Internal Control Questionnaire) ၊

(ဂဂ)

/ ။

(Test of Control)

၅၈။ ၊ ၊

(Payment System)

၊ ။

23

( ) (Audit Objectives)

၅၉၊၊ -

( )

၊

( ) ၊

(ဂဂ) ၊

(ဃဃ) ၊

၊

( )

၊

( ) (Audit Scope)

၆၀၊၊ -

( ) (Test of Control)

၊

( ) Walk Through Test

Internal Control ၊

(ဂ) (Audit Procedures)

၆၁၊၊ -

( ) ၏

(Internal Control System) Flow Chart ( ) Flow

Chart Update ၊

( )

( )walk throughtest ။

(ဂဂ)

/

/ ။

24

(ဃဃ)

-

(၁၁) ၊

။

(၂၂) ။

(၃၃) “ ”

။

(၄၄) ။

(၅၅) /

။

(၆၆) ။

(၇၇) ။

(၈၈) ဂ

။

(Going Concern -ISSAI 1570)

( )

၆၂။ (Going Concern)

-

( ) ၌ ၏

၊

( ) ၏

( )

၊

(ဂဂ) ၊

25

( )

၆၃။ ၏ (Going Concern)

။

( ) ။

( )

၏

။

၆၄။ ၏

( ) ( )

။

။

၆၅။

၏

။ ၏

( )

။

(ဂ) (Going Concern)

၆၆။ ၏

။ ၏

၊

( ) ဂ

။ ၏ ( )

၏ ။

။

။

26

၆၇။ ၏

-

( )

( - ၌ )

( ) ( )

(operation or business risk)

( - ၌ ၏

)

၆၈။

-

( )

၊

( )

/ ၊

(ဂဂ) ( ) ၏

ဂ

၊

(ဃဃ) ၏ ဂ ၏

၊

(ဃ) ၏

၆၉။ ၏ -

( ) ၏

(Going Concern Assumption)

၏

၊

27

( ) ၏

၏

၊

(ဂဂ)

၏

၊

(ဃဃ) ၏

၏

ဂ ( )

၊

( ) ဂ ( )

။

။

( )

(၁) (Risk Assessment Procedures)

ISSAI 1315 (Risk Assessment

Procedures) ၏

( )

။

၏

။

(၂) ၏

( ) ၏

၏ ။ ၏

၏

28

(Going Concern Assumption)

၏ ။

( ) ၊

၏ ။

၏

၏ ၁၂

။

(ဂဂ) ( ) ( )

၁၂ ။

(ဃဃ) ၏ ၏

၏

၁၂ ၏

၁၂

။

( ) ၏

၏

။

( ) ၏

။

(၃) ၏

၏

၏ ( )

။

(၄) ( )

၏

( )

29

။ -

( ) ၏

။

( ) ၏

ဂ ၊

၏

၏

(ဂဂ) (Cash Flow

Forecast)

၏ ဂ

( ) ၏ ဂ

။

(၁၁) ၏

၊

(၂၂)

၊

(ဃဃ) ၏

၊

( ) ဂ ၏

( )

၊

( )

ဂ ( )

( )

။

30

။

( ) ဂ

၏ ၏

၏ ဂ

။ ၏

။

( ) ၏

၏

။

။

(၅)

၏

( ) ( )

၏

။ ၏

၏ ၏

၏

-

( )

၌

၊

( )

၌

၊၊

31

(Quality Control System)

၇၀။

၊

။

၏ -

( )

( )

(ဂ)

(ဃ)

( ) ၏

( ) ၊

၊

။

၇၁။

။ ၏

Review ။

(Code of Ethics)

၇၂။ ၏

၌ ။ ၏ ၊

၏

။ ။

၇၃။ -

( )

( ) ၊ ၊

(ဂ)

(ဃ)

32

( )

( )

( )

/ (Materiality)

၇၄။ / /

၊

။ /

(overall Materiality) (Performance

Materiality) ။

၇၅။ ၏

။

၃

။ -

( ) Single Rules

။

၏ ၅ %၊ ၏ ၅%

( ) Variable or size Rules ၏

။ ၂၀,၀၀၀

၏ ၂.၅% ၂၀,၀၀၀

၏ ၁.၂% ၁

၁၀၀ ၏ ၀.၅-၁ %

(ဂ) Average Method

။

၇၆။

/

၊ ။ ၃

-

33

( ) Rules of Thumb Overall Materiality ၏ ၆၀-၈၅

Performance Materiality

။

( ) Judgemental Approach ၏

။

(ဂ) Ratio Approach

။

၇၇။ / ၊ ၊

။

(Audit Planning Memo)

၇၈။ ၏ (Audit

Planning Memo) (Audit Program) ။ Audit Planning

Memo ၊ Overall Audit Strategy

၏ (Nature)၊ (Timing)

(Extent) ။ Audit Planning

Memo

။

၇၉။ Audit Planning Memo -

( ) ၏

( ) ( ၊ )

(ဂ)

(ဃ)

( ) ၏ Risk /

( ) ၊ /

( ) ( -

၊ ၊ ဂ ၊

34

၊

) (Materiality)

( )

(ဈ) ၏

IT

( ) Risk

(Audit Sampling)

၈၀။ (၂) -

(၁)

(၂)

၈၁။ ဂ

Computer ။ ( -Software

)၊ ။

၈၂။

။

၈၃။ ဂ

။

။

(Sampling Process)

(၁)- (Population) (Population

( ) ( )

)

(၂)-

(၃)- ( -

)

35

(၄)- Population (Item)

(၅)-

(၆)-

(၁)၊ Population

- Population

( )

-

- Population

။

၌

။ (Population) ၌

။

- (Population) ၏

။

-

(Population) ။

(၂)၊

- Stratification (Substantive testing)

Population Sub-

Population ။

(Population) /

။

36

- Tests of control

၌ ၏

။

Stratification ။

- (Population) /

။ ၊

၊ ( )

။

။

(၃)၊

- (Population)

။

- Tests of control

-

' '

၁ ၂ ၃ ၄ ၄၉ ၃၀-၆၀

၅၀ -၇၉ ၂၀-၃၅

၈၀ -၁၀၀ ၁၀-၁၅

-

၊

။

(Substantive Procedures)

။

37

၁ ၂ ၃

။( -

)

၃၀ ၅၀

။ ( -

၊

)

၁၀ ၂၀

။ ( - ၊

)

၂ ၅

(Suvstantive Procedures)

-

(Substantive assurance) (Population) ၏

( )

။

-

-

-

-

( -

38

၊ ၊

)

- Population

။

Excel

။

။

(၄)၊

- Population (Item)

။

- ၏ (Population)

/

၏

။

(၄)

(၁) ဂ

- ဂ Software (CAATs)

( ) ဂ

ဂ ။ ဂ

(Population)

။

(၂) ( )

-

(Population) ဂ

၌ ။

(Population)

39

။ Population

။ ၁၀၀

Population ၁၀၀၀၀

၁၀၀ ။

(Sampling unit) ။

(၃)

-

။

( )

။ (

။)

(၄) Block

- Block ၏

။ Block

ဂ ။

- Block

(၂) -

(၁)

(၂) (Population)

- (Population) Block

။

Block

။

40

(၅)၊

-

။

-

၊ ၏

။

။ (ISSAI 1530.10)

-

/

။

( )

၊ (ISSAI 1530.11)

(၆)၊

- ၊

( ) ၏

၊

- Population

။

(ISSAI 1530.12,15)

41

-

၊

၊ ၊ ( )

။

။ ၊

၊

/

( )

။ (ISSAI 1530)

(Audit Evidence)

၈၄။

။ ဂ

။

၈၅။ (Relevance)၊

(Reliability) ၊ ( Sufficiency) ။

၏ (Quantity)

(Quality) ။

၈၆။ ၊

၊ ၊

။

၈၇။

(Inspection)၊ (Observation) ၊ ဂ

(External confirmation)၊ (Recalculation) ၊

42

(Reperformance)၊ (Analytical Procedures) ၊

(Inquiry) ။

၏ (ISSAIs) ၊ Financial Audit Manual

OAGN ၏ဆးဆးချက အကျဥးချပ

၈၈။ ၏ (ISSAIs) သညမာငငတကာ

စာရငးကငများအသငး (International Federation of Accountants - IFAC) မညတာပန

ဆသာInternational Standard on Auditing (ISA) င Practice Note(PN) တက

ဆပသငးစပညားာခငးပင ာာ စပသသည ၏ (ISSAIs)

ပာ ာာနးချကများမာ မဆောငအဆနာာ ငရဆသာလညး (Auditor) များသည မမတ၏

အတကပညာငရာ းာာ တချက (Professional Judgement) အဆပါမတည၍ ဆာငရကရ

သညများလညး ရပသသည ISSAI 1000-1999 တင ေဏဍာဆရးစာရငးစစဆးခာ ငး (Financial

Audit)ငပတသကဆသာအဆကေ ာငးအရာများပသေငပသသည ငငတငလညး ISSAI က

ဆနာဆေ ောသာရပသောသာာပနညားပ းး စစဆးဆရးလပငနးများဆာငရက ရာတငပာ နလည

အသးချမပာ ရပသသည ရာတင Planning ဆကာငးမနပသက လပငနး

ဆာငရကရာတင ဆချာဆမပ းး အဆညာကအကရငမညာာ စပသသည ၌

ရာတင ဆအာကပသအငများအတငး ဆာငရကလျကရပသသည

၈၉။ ISSAI

(၆) -

( ) (Pre-engagement

activities)

( ) စစဆးရမညအာအစညးက (Understanding the entity)

(ဂ) (Materiality) ၊

(ဃ) Risk assessment ၊

Audit Planning 60%

Executing 30%

Reporting 10%

43

( ) (Audit Execution)

(Assenment of misstatement)

( ) (Reporting)

၉၀။ စစဆးရမညအာအစညးအဆကေ ာငး နားလညဆအာငပာ လပခာ ငး (Understanding the

entity) သည အဆရးကြ းးပသသည အမ တမးာင (Permanent file)၊ ယခငစအစးရငခစာ၊

စစဆးပ းးေဏဍာဆရးရငးတမးများ၊ ာာန၏ာစညးပ၊ ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမများ (Internal

control)၊ ၏လပငနးဆာငရကမင ညနကေ ားချကများက ဆလလာနးစစ ခာ ငး

င ၌ (Entrance Meeting) ၏

(follow up)

၊ များက ဆးဆးခာ ငးတမတစင အာ အစညးအဆကေ ာငး

နားလညငမညာာ စပသသည

၉၁။ ညအပာ င ေဏဍာဆရးရငးတမးများအား ယခငစင ယခစ ငးယဥကေ ညခာ ငး၊

ခခာ မးစတာာာစစဆးခာ ငးတ ပာ လပဆာငရက ခာ ငးာာ င ညးခာ ားသသာစာဆပာ ာငးလမများရ/မရ

ကသရငပသသည က စစစဆလလာ ခာ ငးအားာာ င အာ အစညး၏

အဆကေ ာငးက တစစတတစပငး နားလညငသကသ Planning အငတင

(Internal Control) စစမသာအာ အစညး အဆကေ ာငးက

ပသရလာငမညာာ စပသသည

၉၂။ ခခာ မးစတာာာစစဆးမများ (Analytical Procedures)၊ အဆသးစတစစဆးမများ

(Detailed tests)၊ ာာနတငးကြ းးကေ ပကပကမစနစက စမးသပစစဆးမများ(Test of Internal

Control) စစဆးမညအတငးအတာ (Audit Scope) သတမတငရန အဆရးပသမ/

ပဓာနကျမ(Materiality) ကအသးပာ ရပသသည။

(Planning) (Materiality)

(significant accounts) ( )

(disclosures) Performance Materiality

။

၉၃။ Overall Materiality တကပ းးမ Performance Materiality

ရပသသည Overall Materiality Level User များ၏ းာာ တချကအဆပါ

သကဆရာကမမရငဟ /

ဂ ။

44

ဂ ၏

။

၉၄။ Performance Materiality Overall

Materiality ၏ ၅၀% ၇၀% ။

Overall Materiality Level

(buffer) ။ Performance

Materiality Level Overall Materiality Level

Overall Materiality Level

။Performance Materiality

(items) ( ) (accounts)

။ Performance Materiality

( )

။ Performance Materiality Level

။

၉၅။ Performance Materiality Level (Auditor)သည

မမ၏ အတကပညာငရားာာ တချကချမ (Professional Judgement) ကအသး ပာ ရပသသည

အဆရးပသဆသာ မားယငးဆာာပာ မအတရာယမာ ငဆလ Performance Materiality Level

နမဆလာာ စပသသည (Risk) Performance Materiality

။ Performance Materiality

။

၊

။ (Risk) (Materiality

Level) ၏

။

၉၆။ ငငတင သညအခသတငး ISSAI ငစပလျဉး၍ စာရငးစစ

(Auditor)များ၏ လပငနးအဆတအကြ ဆပါမတညပ းး Standard Working Paper

ာာ ညစကရပသသည သညအခသတင (Auditor) များ၏ းာာ တချကချမ

45

(Judgement) များအသး ပာ ရပ းး ဆကာငးမနပာ ညစဆသားာာ တချကချမ (Judgement)ရ

ရန အချနယဆာငရကရပသသည Risk ဧရယာများက အကာာ တပ းး စစဆးရန လအပပသသည

၉၇။ ငငတင ISSAI ငအညးလကနာဆာငရကဆစရန ISSAI က နားလညဆအာင

လပဆပးသညနညးပညာာာန (Methodology Department) ရပ းး Workshop င Training

များ စဥကမပာ တလပဆပးဆလရပသသည လပငနးဆာငရကသညအငမ စးမခနခဆရးပငးမ

စစစမ (Management Review) ပာ လပသည Control Team များလညးရပသသည

စစဆးဆရးစတငေငဆရာကချန၌ ဆတဆးဆးပ (Entrance Meeting) တင

စာရငးစစဆးခာ ငးလပငနးက အငဆပာ ဆချာဆမ

စာ ဆာငရက ငဆစမည ာာ စပသသည