30
adamianiT vaWroba (trefikingi) maswavleblis wigni saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ganaTleba adamianiT vaWrobis (trefikingis) prevenciis samsaxurSi” farglebSi. proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministrosTan mWidro TanamSromlobiT. proeqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos finansuri mxardaWeriT. IX klasi yda mascavlebeli axali.indd 1 01.03.2010 11:41:26

adamianiT vaWroba - Civics.Geproeqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos finansuri mxardaWeriT. IX klasi yda mascavlebeli axali.indd 1 01.03.2010 11:41:26

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • adamianiT vaWroba

    (trefikingi) maswavleblis wigni

    saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ganaTleba adamianiT vaWrobis (trefikingis) prevenciis samsaxurSi” farglebSi.

    proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministrosTan mWidro TanamSromlobiT.

    proeqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos finansuri mxardaWeriT.

    IX klasi

    yda mascavlebeli axali.indd 1 01.03.2010 11:41:26

  • maswavleblis wigni

    adamianiT vaWroba

    9 klasi mascavlebeli.indd 1 01.03.2010 11:31:13

  • fotosuraTi ydaze: © Cemil alianaki/IOM, 1995

    dizaineri: nuka totosaSvili

    yvela ufleba daculia. gamomcemlis winaswari werilobiTi Tanxmobis gareSe, dauSvebelia am gamocemis romelime nawilis gamravleba, sainformacio sistemaSi Seyvana an gagzavna nebismieri formiT an saSualebiT, maT Soris, eleqtronuli, meqanikuri, fotokopirebiT, CaweriT an raime sxva saxiT.

    avtoris mier gamoTqmuli mosazrebebi SeiZleba ar emTxveodes IOM-is mosazrebebs da Sexedulebebs.

    migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM) iziarebs princips, rom humanuri da mowesrigebuli migracia sargeblobis momtania migrantebsa da sazogadoebisaTvis. IOM warmoadgens mTavrobaTaSoriso organos da saer TaSoriso TanamegobrobaSi arsebuli partniorebis saSualebiT axorcielebs Tavis saqmianobas, romelic mimarTulia:

    • migraciis sferoSi arsebuli operatiuli amocanebis gadawyvetaze;• migraciasTan dakavSirebuli sakiTxebis ganmartebaze;• migraciis daxmarebiT socialuri da ekonomikuri ganviTarebis mxarda

    Weraze;• adamianuri Rirsebisa da migrantebis keTildReobis dacvasa da xelSew yo

    baze.

    gamomcemeli: migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), ©, 2009

    0179 saqarTvelo, Tbilisi,gogebaSvilis q. 41, tel: (+995 32) 25 22 16, (+995 32) 29 38 94faqsi: (+995 32) 25 22 17

    avtorebi: maia gogolaZe manana jinWaraZe

    wigni gamoica Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobis saagentos dafinansebiT.

    9 klasi mascavlebeli.indd 2 01.03.2010 11:06:03

  • 3

    winasityvaoba

    ganaTlebisadamecnierebissaministrossajarosamarTlisiuridiulipirierovnulisaswavlogegmebisadaSefasebiscentri,iTvaliswinebsraadamianiTvaWrobis(trefikingis)winaaRmdegmTavrobissamoqmedogegmismoTxovnebs,miesalmebamigraciissaerTaSorisoorganizaciasTan erTad saqarTvelos sajaro skolebis moswavleebisaTvisamTemazesaswavlomasalisSeqmnas.zogadi ganaTlebis erovnuli miznebis mixedviT, mozardi unda

    aRizardos maRalzneobrivRirebulebebze, icodes kanonis, adamianisRirsebisadauflebebispativiscema;SeZlossaWiroinformaciismopoveba,problemebisgaazrebadasirTuleebisgadaWrisgzisdasaxva;undaiyospatrioti,damoukidebeli,SemoqmedebiTi,sakuTari SesaZleblobebis mudmivad ganviTarebis SemZle, informirebulidaamcodnisadekvaturadgamoyenebisunarismqone.mxolodinformirebuli,sakuTarcxovrebazepasuxismgebelimo

    zardiSeZlebsgaacnobierosisrealoba,racSeiZlebatrefikingsmoyves.samwuxarod, Tanamedrove monobad wodebul am mZime movlenas

    Cvenmaqveyanamgverdiverauara.SemaSfoTebeliaadamianiTvaWrobis(trefikingis)danaSaulismasStabebidadaundobeliformebikidevufroimitomac,rommisimsxverpliSeiZlebabavSvigaxdes.warmodgenili publikacia, masSi gadmocemuli naTlad gaSlili

    trefikingisTema, safrTxeebisdrouladamocnoba, problemisaganTavisdaRwevisgzebisaSualebasiZlevamozardiamglobalurproblemisgandaicva.mTavaria,rommozardebmakargadgaiazron,TurasafrTxeSeiZlebadaemuqroTtrefikingissaxiTdarogoraicilonigiTavidan.saWiroebisSemTxvevaSiki–visdarogormimarTondaxmarebisaTvis.vimedovnebT, aq mocemuli specialurad SemuSavebuli saswavlo

    masala,interaqtiulimeTodebisadaxerxebisgamoyenebiTSesZensCvensmozardebsimunarCvevebs,romlebicmaTSemdgomcxovrebaSisworiarCevanisgakeTebasadamyarinabijebisgadadgmaSidaexmarebaT.

    naTiajoxaZeerovnulisaswavlogegmebisadaSefasebiscentrisdireqtori

    9 klasi mascavlebeli.indd 3 10.03.2010 17:35:27

  • 4

    iseTisaganmanaTleblomasalisSeqmnadagavrceleba,romlismeSveobiTacsaqarTvelossaSualoskolismoswavleebi,maTimaswavleblebidamSoblebiukeTgaacnobierebenadamianiTvaWrobis(trefikingis)safrTxes,migraciasTandakavSirebulrealobasdagaiazrebenprevenciisxelmisawvdommeqanizms.

    ganaTlebissaministrosrolisamaRleba,erovnulisamoqmedogegmisSesabamisad,adamianiTvaWrobis(trefikingis)problemebzemuSaobisadamiswinaaRmdegbrZolissakiTxebSi.

    adamianiTvaWrobasTan(trefikingTan)dakavSirebuliriskissaTanadodgaazrebis,SesabamisicodniTadaunariTaRWurvismizniT,maswavlebelTamomzadebaspecialuradSemuSavebulisaswavloprogramiT,raTayoveliveesgadascen15dan17wlamdeasakisskolismoswavleebs.

    iseTisaswavlomasalisSeqmna,romelicsapilotetestirebisSesaZleblobasiZlevadamisSemdgomadaptirebasiTvaliswinebs.sakiTxebiadamianiTvaWrobis(trefikingis)TemazeCarTuliundaiqnesganaTlebiserovnulisistemiskurikulumSi,xolosaswavlomasala,mzaproduqtissaxiT,SevidesSesabamissaxelmZRvaneloebSi.

    aRsaniSnavia,romsaswavlomasalaSimocemulisakiTxebiexmaurebazogadiganaTlebiserovnulmiznebs,raciTvaliswinebsmaRalzneobrivi,kanonismcodnedakanonmorCiliadamianisRirsebisadauflebebispativismcemeliaxalgazrdebisaRzrdas,romlebsacSeswevTunarisworadgaiazronproblemebi,moipovonsaWiroinformaciadarTulcxovrebiseulsituaciebSiSeZlonsworiarCevanisgakeTeba.

    proeqtis Sesaxeb

    proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM). proeqtSi IOMTan erTad monawileobs da aqtiurad TanamSromlobs saqarTvelosganaTlebisa da mecnierebis saministro, aseve, partniorebi samTavrobo daarasamTavroboseqtoridan.proeqtixorcieldebaSveicariisganviTarebisadaTanamSromlobissaagentosfinansurimxardaWeriT.

    iseTisaganmanaTleblomasalisSeqmnadagavrceleba,romlismeSveobiTacsaqarTvelossaSualoskolismoswavleebi,maTimaswavleblebidamSoblebiukeTgaacnobierebenadamianiTvaWrobis(trefikingis)safrTxes,migraciasTandakavSirebulrealobasdagaiazrebenprevenciisxelmisawvdommeqanizms.

    ganaTlebissaministrosrolisamaRleba,erovnulisamoqmedogegmisSesabamisad,adamianiTvaWrobis(trefikingis)problemebzemuSaobisadamiswinaaRmdegbrZolissakiTxebSi.

    adamianiTvaWrobasTan(trefikingTan)dakavSirebuliriskissaTanadodgaazrebis,SesabamisicodniTadaunariTaRWurvismizniT,maswavlebelTamomzadebaspecialuradSemuSavebulisaswavloprogramiT,raTayoveliveesgadascen15dan17wlamdeasakisskolismoswavleebs.

    iseTisaswavlomasalisSeqmna,romelicsapilotetestirebisSesaZleblobasiZlevadamisSemdgomadaptirebasiTvaliswinebs.sakiTxebiadamianiTvaWrobis(trefikingis)TemazeCarTuliundaiqnesganaTlebiserovnulisistemiskurikulumSi,xolosaswavlomasala,mzaproduqtissaxiT,SevidesSesabamissaxelmZRvaneloebSi.

    proeqtis miznebi

    9 klasi mascavlebeli.indd 4 10.03.2010 17:35:28

  • 5

    adamianiT vaWroba (trefikingi) genderuli Zaladobis erTerTi mniSvne lovani formaa. es aris socialuri da genderuli diskriminacia mimarTuli qalTa winaaRmdeg. gansakuTrebiT mwvaved iCens Tavs es sakiTxi, rodesac saqme exeba adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli qalis statuss samSobloSi dabrunebis Semdgom. qalis cxovrebis es etapi moraluri gansjis sagnad iqceva xolme da igi, xSirad, sazogadoebis stereotipuli warmodgenebis msxverplic xdeba. bunebrivia, rom aseTi midgomis gamo, mas Zalian uWirs sazogadoebaSi damkvidreba, iwyeba misi gaucxoeba, rac arTulebs msxverplis reabilitaciis process.

    praqtikam gviCvena, rom swavlebisas genderul aspeqtze yuradRebis gamaxvileba saukeTeso Sedegs iZleva maSin, rodesac igi moicavs rogorc cnobierebis amaRlebis, aseve unarCvevebis ganviTarebis elementebs. sxva SemTxvevaSi yovelTvis iarsebebs imis saSiSroeba, rom sakiTxi Seiswavleba, magram stereotipuli ganwyobebi isev darCeba.

    adamianebis umetesobas sulac ar aqvs miznad dasaxuli qalebis diskriminacia da daCagvra, magram SesaZloa, maT es Caidinon saWiro codnisa da unarCvevebis ararsebobis gamo. zogjer kargi zraxvebi sulac araa sakmarisi msxverplis dasaxmareblad, miT umetes, Tu is ganpirobebulia stereotipuli warmodge nebiT qalisa da mamakacis rolisa da funqciis Sesaxeb. Ggenderuli stereotipebi zians ayenebs rogorc qalebs, aseve mamakacebs.

    saswavlo masalis genderuli aspeqtebi

    saswavlo masalis koncefcia

    visac ki odesme umuSavia adamianiT vaWrobis (trefikingis) sakiTxebze, man icis, rom es uaRresad faqizi da saTuTi Temaa. gansakuTrebiT maSin, rodesac mozardebs vesaubrebiT. garda sxvadasxva saSualebebiT miRebuli informaciisa, mozardebSi myarad aris fesvgadgmuli am TemasTan dakavSirebuli sxvadasxva stereotipebi.

    vfiqrobT, rom adamianiT vaWrobasTan (trefkingTan) dakavSirebiT moswavleebis mier miRebuli araswori informacia Zalian frTxil koreqcias saWiroebs, radgan am SemTxvevaSi aucilebelia rogorc SeZenil codnaze, aseve maT emociaze da qcevaze zemoqmedeba.

    swavlebis koncefciis erTerTi mTavari principia `ar avno~. saswavlo masala isea Sedgenili, rom man mozardSi dadebiTi emociebi gamoiwvios.

    zemoT aRniSnulis gaTvaliswinebiT, saswavlo masala swavlebis interaqtiul models efuZneba da dagegmili aqtivobebi codnis gaRrmavebasTan erTad mniSvnelovani unarCvevebis gamomuSavebas uwyobs xels. kerZod, warmodgenilia ramdenime savarjiSo, romelic efeqturi komunikaciis unaris gamomuSavebaSi daexmareba mozardebs.

    9 klasi mascavlebeli.indd 5 01.03.2010 11:06:04

  • 6

    gaTvaliswinebulia ra, IX klasis samoqalaqo ganaTlebis kurikulumiT gansazRvruli sakiTxebi, saswavlo masala oTxi ZiriTadi mimarTulebiTaa ganviTarebuli:

    1. adamianiT vaWrobis (trefikingis) ZiriTadi aspeqtebi (terminebis Ses wavla, sakanonmdeblo bazis mimoxilva);

    2. adamianiT vaWrobis (trefikingis) mimarTeba adamianis uflebaTa sayovel Tao deklaraciasTan;

    3. adamianiT vaWrobis (trefikingis) genderuli aspeqti;

    4. adamianiT vaWrobis (trefikingis) prevencia.

    winamdebare rekomendaciebi daCqarebuli swavlebis mTavar principebzea dafuZnebuli, rac mdgomareobs SemdegSi:

    swavlis procesSi CarTulia rogorc goneba, aseve mTeli sxeuli da grZnobis yvela organo;

    swavla aris SemoqmedebiTi saqmianoba da ara informaciis dagroveba;

    moswavlisa da maswavleblis, agreTve, moswavleebis urTierTTanamSromloba xels uwyobs swavlis process;

    dadebiTi emociebi aumjobesebs swavlis Sedegebs;

    warmosaxvis saSualebiT goneba swrafad da avtomaturad iTvisebs miwodebul masalas.

    9 klasi mascavlebeli.indd 6 01.03.2010 11:06:05

  • 7

    teqnologiuri swavlebis meToditeqnologiuri swavlebis meTodi

    Sedegze orientirebuli konkretuli saswavlo miznebis dasaxva;

    saswavlo masalebis momzadeba dasaxuli miznebis Sesabamisad;

    saswavlo procesSi miRweuli Sedegebis Sefaseba;

    saWiroebis SemTxvevaSi saswavlo procesis mimarTulebis Secvla;

    saboloo Sedegebis Sefaseba.

    saswavlokvleviTi saqmianoba (axali codnis moZieba; gamocdilebis, unarCvevebis aTviseba);

    konkretuli davalebis momzadeba (`teqnologiurad~ agebuli gakveTili);

    TamaSis organizeba (situaciuri modelireba, rolebSi TamaSi);

    diskusia – dialogi, komunikacia.

    meToduri miTiTebebi

    Tanamedrove pedagogikaSi, ZiriTadad, swavlebis Semdegi meTodebi gamoiyofa:

    swavlebis procesis kvleviTi mimarTuleba gulisxmobs axali codnis SeZenagamoyenebas, rac, aucileblad, uSualod moswavleTa gamocdilebaze dayrdnobiT xorcieldeba.

    aseTi swavlebis mizania ara mxolod axali codnis SeZena, aramed ukve arse bu lis gadamuSavebac. maswavlebelma dialogis, warmosaxvis, metaforis da sxva xerxebis gamoyenebiT unda SeZlos moswavleTa waxaliseba da xeli Seuwyos maTi SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebas.

    amgvari pedagogiuri midgoma xels uwyobs moswavles, advilad Cawvdes Sesaswavli movlenisa Tu cnebis arss da damoukideblad gadaWras arsebuli problema.

    kvleviTi swavlebis meTodi

    9 klasi mascavlebeli.indd 7 01.03.2010 11:06:05

  • 8

    TamaSi rTuli socialurkulturuli fenomenia. gamoyofen saswavlo procesSi gamoyenebuli TamaSis ramdenime saxes: modelirebas, imitacias da Se jibrs.

    meTodi Sedgeba ramdenime etapisagan:

    I etapi – moswavleebs saSualeba eZlevaT, Tavisuflad gamoTqvan mosazrebebi ama Tu im sakiTxze. maswavlebelma garkveviT unda Camoayalibos kiTxva, miiRos yvelasagan pasuxi da moswavleebs mouwodos, Tavi Seikavon kamaTis, Sefasebisa da dacinvisagan.

    II etapi – moswavleebi aanalizeben miRebul pasuxebs an msjeloben amis Se-saxeb jgufebSi.

    III etapi – moicavs moswavleTa mier miRebuli pasuxebis Sefasebas da maT garkveul sistemaSi moyvanas.

    es meTodi gansakuTrebiT efeqturia axali ideebis gamosavlenad.

    TamaSi rTuli socialurkulturuli fenomenia. gamoyofen saswavlo procesSi

    meTodi Sedgeba ramdenime etapisagan:

    I – gamowveva

    II – siRrmiseuli wvdoma

    III – gaazreba

    gakveTilis samfaziani modeli, romelic Sedgeba Semdegi etapebisagan:

    swavleba TamaSis meSveobiT

    gonebrivi `ieriSi~ (`breinstormingi~)

    gamowveva gulisxmobs mocemuli sakiTxis, sagnis an movlenis garSemo arsebuli codnis, gancdebis, STabeWdilebebis gaaqtiurebas. moswavleebi ixseneben imas, rac ician Sesaswavli sakiTxis Sesaxeb, iwyeben axal Temaze fiqrs. Aam etapze izr deba moswavleTa interesi da aqtiuroba, rac sakiTxis kvlevas uwyobs xels.

    siRrmiseuli wvdoma swavlebis procesis gaazrebis meore etapia, romelic Sesaswavli sakiTxis Sinaarsis gagebasa da aRqmas uwyobs xels – moswavle gebulobs axal informacias teqstis wakiTxvis, audio, video an TvalsaCino masalis gacnobis an

    9 klasi mascavlebeli.indd 8 01.03.2010 11:06:06

  • 9

    diskusia interaqtiuri meTodikis erTerTi mniSvnelovani formaa. garda imisa, rom diskusiis dros vlindeba moswavleTa damokidebuleba problemisadmi, maT uviTardebaT iseTi unarCvevebi, rogoricaa: sxvisi azris mosmena, gaziareba da pa tiviscema. agreTve, sakuTari azris gamoTqma da dasabuTeba. diskusiis warmarTvisaTvis aucilebelia misi sworad orga nizeba da regulireba. maswavlebelma unda moaxerxos moswavleebs Soris urTierTpativiscemisa da keTilganwyobis atmosferos Seqmna. SesTavazos maT garkveuli wesebis dacva, magaliTad: acadon erTmaneTs saubari, ar dascinon erTmaneTs da sxva. diskusiis dros SesaZlebelia mTavari Temis garda sxva Temebic gamoikveTos.

    gavrcelebulia diskusiis Semdegi formebi:

    ̀ mrgvali magida~ – saubari, romelSic Tanabar sawyisebze monawileoben moswavleTa mcire jgufebi (45 kaci). mimdinareobs azrTa urTierTgacvla, rogorc erTmaneTTan, aseve sxva jgufebTan.

    ̀ forumi~ – jgufs hyavs winaswar arCeuli lideri. jgufi sakiTxs ganixilavs damoukideblad da Semdeg warudgens klass. jgufis TiToeul wevrs Tavisi mosazrebebis sajarod gamoTqmis ufleba aqvs.

    ̀ simpoziumi~ – monawileebi gamodian gancxadebebiT da gamoaqvT daskvnebi, gamoTqvamen sakuTar mosazrebebs ama Tu im sakiTxis irgvliv, agreTve pasu xoben klasis SekiTxvebs.

    ̀ sasamarTlo sxdoma~ – msjeloba, romelic sasamarTloSi saqmis ganxilvis, garCevis imitirebas warmoadgens.

    diskusia

    cdebis Catarebis saSualebiT. am dros xdeba arsebuli codnisa da axali informaciis Sejereba. siRrmiseuli wvdomis upirvelesi amocanaa `gamowvevis fazaze~ gaRviZebuli interesis SenarCuneba da ganmt ki ceba.

    gaazrebis etapze moswavleebi Seajereben arsebul da axlad miRebul codnas, xdeba azrTa gacvlagamocvla, msjeloba.

    9 klasi mascavlebeli.indd 9 01.03.2010 11:06:06

  • 10

    maswavlebeli xSirad usvams moswavleebs kiTxvebs.

    moswavleebis yuradReba maxvildeba ori tipis kiTxvaze: daxurulsa da Ria ze.

    daxuruli kiTxva moiTxovs zust, erTaderT swor pasuxs da orientirebulia faqtobriv codnaze.

    Ria kiTxva moiTxovs gavrcobil pasuxs da, amasTanave swori pasuxi SeiZleba iyos ramdenime an sadavo.

    Ria kiTxvebi SeiZleba davyoT ramdenime jgufad:

    hipoTezuri: `ras ifiqreb da moimoqmedeb Sen, Tu...?~

    gansjiTi: `rogor SegviZlia Cven xeli SevuwyoT am problemis gadaWras?~

    wamaxalisebeli: `sainteresoa, ra moxda Semdeg?~es kiTxva moswavles exma re ba Tavisi STabeWdilebebis da gamocdilebis gaziareba-gadmo ce maSi.

    mastimulirebeli: `ra azris xar?~ amiT maswavlebeli agrZnobinebs mos wavles, rom misi azri mniSvnelovani da sainteresoa.

    kvleviTi: `ratom fiqrob ase?~ es kiTxva maswavlebelma moswavles unda da us -vas ara agresiuli an gamomcdeli toniT, aramed imgvarad, rom maswav leblis interesi gamoixatos, xeli Seuwyos bavSvs, Caufiqrdes sakiTxs, ganuviTaros analizis, msjelobis da sakuTari azris dasabuTebis unari.

    Semajamebeli: `Tu sworad gavige, Sen fiqrob, rom...~ es kiTxva moicavs mos-wavleebis mosazrebebis Sejamebas da imis Semowmebas, sworad gaigo Tu ara maTi naazrevi maswavlebelma. am dros sxva moswavleebs kidev erTxel eZ levaT saSualeba, gaaanalizon megobris mosazreba da gansazRvron, eTanxmebian Tu ara mas.

    SemaTanxmebeli: `eTanxmebiT Tu ara gamoTqmul mosazrebas?~ am kiTx vam SeiZleba kamaTi gamoiwvios an piriqiT, daasrulos kamaTi. erT Sem Tx ve vaSi, maswavlebeli unda ecados SeTanxmebis miRwevas an, Tu es SeuZlebelia, daafiqsiros gansxvavebuli azri da sakiTxi datovos Riad. meore SemTxvevaSi, kiTxviT – `SeiZleba Tu ara es sakiTxi garkveulad CaiT valos?~ – igi amTavrebs erT Temas da gadadis Semdegze.

    kiTxvebis dasma da pasuxze reagireba

    9 klasi mascavlebeli.indd 10 11.03.2010 17:30:11

  • 11

    jgufi ismens yvela monawilis azrs; erTi monawile akeTebs Canawers; jgufi muSaobs ise, rom xeli ar SeuSalos muSaobaSi danarCen jgufebs; jgufi irCevs warmomadgenels, romelic danarCen auditorias warudgens

    namuSevars; davaleba sruldeba winaswar gansazRvrul droSi.

    jgufuri muSaobis meSveobiT moswavleebs uviTardebaT Semdegi unar-Cvevebi:

    azris gamoTqma da misi dasabuTeba, erTmaneTis mosmena da sxvisi azris pativiscema;

    kritikuli Sefaseba; TanamSromloba; saerTo daskvnamde misvla.

    xSirad, jgufuri muSaobiT miiRweva moswavleTa morcxvobis daZlevac.

    kiTxva Camoyalibebuli iyos gasagebad; kiTxva ar Seicavdes pasuxs; intonacia ar mianiSnebdes sasurvel pasuxs; sasurvelia, aridebuli iqnes iseTi kiTxvebis dasma, romlebic iTxoven pa suxs

    `diax~ an `ara~; kiTxvaze pasuxis gacemis saSualeba yvela msurvels unda mieces. sasurvelia,

    maswavlebelma pasuxis mimarT ar gamoxatos Tavisi damokidebuleba (da debiTi an uaryofiTi), vidre yvela pasuxs ar moismens. araswor pasuxze mZafri reagireba dauSvebelia. kargi iqneba, Tu maswavlebeli moswavleebs saSualebas miscems erTmaneTs dausabuTon TavianTi pasuxebis siswore da mxlod bolos gamoTqvams sakuTar azrs. moswavle agresiuli pasuxisTvisac ar unda daituqsos.

    kiTxva Camoyalibebuli iyos gasagebad;

    kiTxvis dasmis dros aucilebelia

    jgufuri muSaoba

    jgufuri muSaobis wesebi

    wyvilebad da jgufurad muSaobis principi erTi da igivea – moswavleebi erTmaneTs uziareben azrs da cdiloben, saerTo pasuxamde mividnen. zog SemT xvevaSi, maTi namuSevari SeiZleba gamoikras kedelze.

    wyvilebad muSaoba

    9 klasi mascavlebeli.indd 11 01.03.2010 11:06:06

  • 12

    sasargeblo rCevebi

    saswavlo miznidan gamomdinare, dafis an furclis centrSi iwereba sakvan Zo sityva, fraza an gamosaxuleba;

    moswavleebi cdiloben dafis an furclis centrSi daweril sityvas, frazas an gamosaxulebas logikurad daukavSiron is, rac azrad mouvaT aRniSnul TemasTan dakavSirebiT;

    Sesabamisi sityvebis an frazebis Camoweris Semdeg, moswavleebi ganmar ta ven kavSirs im sityvebsa da frazebs Soris, romlebic, maTi azriT, erT ma neT Tanaa dakavSirebuli;

    asociaciuri kavSirebis rukis Sedgena grZeldeba manam, sanam am sakiTxis garSemo mosazrebebi an dro ar amoiwureba;

    am meTodis gamoyeneba SeiZleba individualurad, wyvilebad da jgufu rad muSaobisas.

    saswavlo miznidan gamomdinare, dafis an furclis centrSi iwereba sakvan Zo

    asociaciuri kavSirebis ruka da misi Sedgenis etapebi

    swavlaSi meti efeqtis misaRwevad, sasurvelia adamianiT vaWrobis (trefikingis) da aralegaluri migraciis Temaze moswavleTa codnis, aTvisebis unarisa da sxva unarCvevebis gamokvleva da, saWiroebis SemTxvevaSi, gakveTilis gegmaSi cvlilebebis Setana. am mizniT, gakveTilis da sawyisSive gamoiyeneT sxvadasxva tipis kiTxvebi moswavleebSi gakveTilis Temis irgvliv arsebuli codnisa da aTvisebis unaris dasadgenad, sakiTxisadmi interesis gasaRviveblad.

    naTlad unda ganisazRvros gakveTilis saswavlo miznebi: ras unda miaRwioT swavlis procesSi? ra codna da unarCvevebi unda SeiZinon moswavleebma?

    saswavlo miznebi unda iyos gasagebi da moswavleebisTvis misaReb enaze Camo yalibebuli. mas unda axldes mtkicebuleba (mag.: `gakveTilis bolos Cven viswavliT/gvecodineba...~). gakveTilis msvlelobis dros saswavlo miznebi TvalsaCino adgilze unda iyos gakruli, radgan maTi gameoreba moswavleebs exmareba, Rrmad gaacnobieron dasaxuli miznebi.

    moswavleebi gamocdilebas Sromis procesSi iZenen – roca isini weren, kiT xuloben, Txzaven da wyveten ama Tu im problemas, CarTuli arian iseT saqmianobaSi, romelic exeba maT interesebsa da problemebs, skolaSi miRebul codnas ukavSireben skolis gareT miRebul informacias. SeadgineT savarjiSoebi mozardTa swored am fsiqologiuri aspeqtebis gaTvaliswinebiT.

    9 klasi mascavlebeli.indd 12 01.03.2010 11:06:06

  • 13

    cnobilia, rom moswavleebi gacilebiT kargad swavloben, rodesac maswavleblebi mravalferovan saswavlo meTodebs iyeneben. gakveTilebi sasurvelia Seicavdes: verbalur informacias (istoriebis moyola, rolebSi TamaSi), TvalsaCinoebas (suraTebi, sxvadasxva gamosaxulebebi), savarjiSoebs (TamaSebi, situaciuri amocanebi), diskusias (kiTxvapasuxi, wyvilebad muSaoba, jgufebad muSaoba), fiqrisa da azrovnebis demonstrirebas (saklaso an jgufuri diskusiebi, problemis gadaWris savarjiSoebi).

    savarjiSoebi ise SeadgineT, rom miaRwioT mTavar mizans – moswavleebi dafiqrdnen problemis arsze, hqondeT sakuTari mosazrebebisa da grZnobebis Tavisuflad gamoxatvis SesaZlebloba.

    moswavleebSi sakiTxis Seswavlis motivaciis asamaRleblad gamoiyeneT Sesa ba misi masala (saSualo sirTulis), uzrunvelyaviT moswavleebis aqtiuri CarTva saswavlo procesSi, esaubreT cocxali, konkretuli da advilad gasagebi magaliTebis safuZvelze. Tqven mier momzadebuli nebismieri saswavlo aqtivoba ise unda iyos dagegmili, rom mozardSi dadebiTi emociebi gamoiwvios, radgan es aumjobesebs SemecnebiTi aRqmis unars.

    saswavlo masalis mixedviT gaTvaliswinebuli aqtivobebi ar unda iyos agebuli maincdamainc didi moculobis informaciis damaxsovrebaze. sakiTxis specifikurobidan gamomdinare, aseTi tipis gakveTilebze miRebuli codna unda daexmaros moswavles informaciis mopovebaSi, mis analizsa da gamoyenebaSi.

    moswavlem unda SeZlos informaciis mopoveba, gaanalizeba da misi efeqtianad gamoyeneba.

    gakveTili ar unda mTavrdebodes iq, sadac mas vasrulebT. man gavlena unda iqo nios moswavleebis cxovrebaze. adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) da kav Sirebul sakiTxebze, garda gakveTilebisa, moswavleebTan sxva RonisZiebebic unda Catardes. magaliTad, saskolo/kedlis gaze Tis ga moS veba, sxvadasxva tipis aqcia da sxva. sasurvelia, skolis admi nistra ciisa da sagnis maswavleblis mxridan aseTi tipis aqtivobebis mxardaWera.

    9 klasi mascavlebeli.indd 13 01.03.2010 11:06:06

  • 14

    gamoyos adamianiT vaWrobis (trefikingis), rogorc pirovnebis mimarT Cadenili danaSaulis, niSnebi;

    gaerkves adamianiT vaWrobis (trefikingis) problemis arsSi;

    gaiazros kanonieri da usafrTxo migraciis SesaZleblobebi;

    amoicnos ukanono migraciis safrTxe da gaacnobieros adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) dakavSirebuli riski;

    SeZlos informaciis mopoveba, problemebis gaazreba, maT Soris kavSiris dadgena da problemebis gadaWris gzebis dasaxva;

    SeiZinos informaciis sando wyaroebidan moZiebis unari;

    gamoavlinos gadawyvetilebis damoukideblad miRebis unari;

    SeZlos, obieqturi informaciis safuZvelze, swori gadawyvetilebis miReba;

    gaiazros da gamoyos adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa mimarT arsebuli stereotipuli da diskriminaciuli warmodgenebis uaryofiTi mxare;

    gaacnobieros mizezSedegobrivi kavSiri sqesTa uTanasworobasa da adamianiT vaWrobas (trefikings) Soris;

    gakveTilis dagegmvisa da Catarebis dros Tqven xarT Tavisufali!

    saWiroebisamebr, Tqven SegiZliaT, SecvaloT gakveTilebis detalebi.

    mTavaria, miaRwioT programis saswavlo miznebiT dasaxul Sedegs.

    dabolos, yvelaze mTavari!

    gisurvebT warmatebebs muSaobaSi!

    Temis Seswavlis Semdeg moswavles unda SeeZlos

    saswavlo miznebi

    9 klasi mascavlebeli.indd 14 01.03.2010 11:06:07

  • 15

    adamianiT vaWroba (trefikingi) monobis Tanamedrove forma

    maswavlebeli klass acnobs gakveTilis miznebs. gonebrivi ieriSis meTodiT adgens asociaciur rukas SekiTxvaze – ra aris trefikingi? (asociaciuri rukis Sedgenis meTodi mocemulia meTodur miTiTebebSi).

    amis Semdeg maswavlebeli warmarTavs diskusias (diskusiis warmarTvis xer xebi mocemulia meTodur miTiTebebSi).

    sadiskusio kiTxvebi:

    xom ar gsmeniaT konkretuli ambavi Tqveni nacnobis/megobris/naTesavis Sesaxeb, romelic adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli gaxda?

    xom ver gaixsenebT SemTxvevas, rodesac Tqveni nacnobi/megobari/naTesavi sazRvargareT wavida? ra mizniT? ra gziT?

    VIII klasis saswavlo programidan xom ver gaixsenebT am sakiTxTan dakavSirebul informacias?

    maswavleblis komentari

    2003 wlamde saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi adamianiT vaWrobas (trefikings) ar ganixilavda calke danaSaulad. 2003 wels kodeqsSi Sevida damatebebi, romlis mixedviT, adamianiT vaWroba (trefikingi) gamocxadda qmedebad, romelic isjeba sisxlis samarTlis kodeqsiT. kodeqsSi Setanilma cvlilebam adamianiT vaWroba (trefikingi) gansazRvra, rogorc danaSauli, romelic iTvaliswinebs adamianis yidvas an gayidvas an mis mimarT sxva ukanono qnedebas muqariT, ZaladobiT an iZulebis iseTi formebis gamoyenebiT, rogo ricaa: motaceba, SantaJi, TaRliToba, motyueba an monobis Tanamedrove piro bebSi Cayeneba. es danaSaulebrivi qmedebebi xorcieldeba adamianis gada birebis, gadayvanis, gadamalvis, daqiravebis, qveynis SigniT an mis farglebs gareT transportirebis, gadacemis, Sefarebis anda miRebis saSualebiT. adamianiT vaWrobis (trefikingis) saboloo mizans msxverplis eqspluataciis gziT sargeblis miReba warmoadgens.

    1

    maswavlebeli klass acnobs gakveTilis miznebs. gonebrivi ieriSis meTodiT adgens

    I aqtivoba

    proceduris warmarTva

    mizani: ukanono migraciisa da adamianiT vaWrobis (trefi-kin gis) sakiTxebTan dakavSirebiT moswavleTa infor mi rebis donis gamokvleva.

    dro: 15 wuTi.

    saWiro masala: flipCarti, markeri (an dafa da carci).

    meTodi: gonebrivi ieriSi, diskusia, prezentacia.

    9 klasi mascavlebeli.indd 15 01.03.2010 11:06:07

  • 16

    maswavlebeli klass hyofs 3 jgufad. miuTiTebs moswavlis samuSao wignSi mocemul istoriebze da, adamianiT vaWrobis (trefikingis) ganmartebis gamo yenebiT, moswavleebs sTxovs Semdegs:

    CamoTvalon da daweron adamianis mimarT ganxorcielebuli danaSaulis niSnebi; gansazRvron, warmoadgens Tu ara es istoriebi adamianiT vaWrobis (tre fikingis)

    faqtebs? ratom?

    adamianiT vaWrobis (trefikingis) procesis sami faza

    adamianis gadabireba

    adamianis transportireba

    adamianis eqspluatacia sargeblis naxvis mizniT

    procesi mimdinareobs warmoSobis qveyanaSi

    xdeba daniSnulebis adgilze

    saerTaSoriso sazRvrebis gaswvriv an msxverplis mSobliur qveyanaSi

    1

    savarjiSos dasrulebis Semdeg jgufebi warmoadgenen TavianT mosazrebebs.jgufebis mier TavianTi mosazrebebis warmodgenis Semdeg maswavlebeli ak ravs sqemas da ajamebs Temas.

    maswavlebeli klass hyofs 3 jgufad. miuTiTebs moswavlis samuSao wignSi

    II aqtivoba

    proceduris warmarTva

    mizani: adamianiT vaWrobis (trefikingis) procesis Seswavla.

    dro: 25 wuTi.

    saWiro masala: istoriebi, adamianiT vaWrobis (trefikingis) ganmar te-ba (saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mi xed viT), flipCarti, markeri (an dafa da carci), sqema.

    meTodi: muSaoba mcire jgufebSi, istoriebis analizi, prezentacia

    9 klasi mascavlebeli.indd 16 01.03.2010 11:06:07

  • 17

    maswavleblis komentari

    adamianiT vaWroba (trefikingi) aris procesi, romelic sami ZiriTadi etapi sagan Sedgeba. es aris: gadabireba, transportireba da eqspluatacia, rasac sargebeli moaqvs adamianiT movaWrisaTvis.

    saxezea adamianiT vaWroba (trefikingi) maSin, rodesac:

    gvxvdeba samive etapi (gadabireba, transportireba, eqspluatacia); samive etapi erTmaneTTan aris dakavSirebuli; moqmedeba xorcieldeba erTerTi saSualebis gamoyenebiT da eqsplua taciis

    misaRwevad orive erTmaneTs ukavSirdeba.

    eTerma TurqeTSi Txilis mkrefavad dasaqmebis pirobiT, giorgi sxvebTan erTad gadaibira (Sehpirda anazRaurebas, ucxo qveyanaSi saqmianobisaTvis saWiro sabuTebis momzadebasa da gamgzavrebaSi xel Sewyobas) da avtobusiT gadaiyvana TurqeTSi. samuSao adgilze Casul giorgis cud pirobebSi uwevda cxovreba. ar hqonda srulfasovani sak vebi, higienuri pirobebi, axloblebTan satelefono kavSiri, CamoarTves pasportebi, ar uxdidnen Sromis safasurs da iZulebiT amuSavebdnen – eqspluatacias uwevdnen. adgili hqonda muqaras da SantaJs. giorgis SemTxveva adamianiT vaWrobis (trefikingis) magaliTia, radgan saxezea danaSaulis samive ZiriTadi niSani.

    droebiTi samuSaos yalbi dapirebiT omarma kodoris xeobaSi, sofel sakenSi motyuebiT gadaiyvana goCa. 5 wlis ganmavlobaSi aiZulebda gau saZlis piro bebSi cxovrebasa da muSaobas. goCa gamudmebiT imyofeboda muqarisa da fizikuri Zaladobis qveS. goCas SemTxveva qveynis SigniT adamianiT vaWrobis (trefikingis) magaliTia.

    1

    ganmartebebi moswavlis wignSi mocemul istoriebTan dakavSirebiT:

    madonam, aTenSi dasaqmebis pirobiT 3000 evrod gadaibira elene da TurqeTis gavliT misi saberZneTSi transportireba uzrunvelyo. aTenSi samuSao ar aRmoCnda. arc qalaq salonikSi Casul elenes daxvedria vinme. madonasTan telefoniT dakavSireba scada, magram amaod. elenes Sem Txveva TaRliTobis magaliTia, radgan aq ar Cans adamianiT vaWrobis (trefikingis) procesis bolo etapi – eqspluatacia.

    istoria I

    istoria II

    istoria III

    9 klasi mascavlebeli.indd 17 01.03.2010 11:06:08

  • 18

    gadabireba aris qmedeba, romelic iTvaliswinebs pirTa SerCevas ada mianiT vaWrobisaTvis (trefikingisaTvis). SerCeul pirs sTavazoben samuSaos, karg anazRaurebas, zogjer fiqtiur qorwinebasac ki da sxva.

    gadabirebis procesi, romlis Sedegad adamiani xdeba msxverpli, yovel konkretul SemTxvevaSi sxadasxvaa, Tumca unda aRiniSnos, rom arsebobs gadabirebis oTxi ZiriTadi meTodi:

    motaceba – adamiani mihyavT Zalis gamoyenebiT misi nebis winaaRmdeg;

    ZaliT gadabireba – adamianisagan Tanxmobis misaRwevad mis winaaRmdeg iyeneben Zaladobas an muqaras;

    gadabireba sruli motyuebis xarjze – adamianma saerTod araferi icis realuri viTarebis Sesaxeb;

    gadabireba nawilobrivi motyuebis xarjze – adamianebma ician, rom saeWvo samuSaos sTavazoben, magram ver acnobiereben SeTavazebis realur sirTules da eqspluataciis xarisxs.

    transportireba unda gavigoT, rogorc adamianis gadaadgileba erTi adgilidan meoreze qveynis farglebSi an mis sazRvrebs miRma, fexiT an transportis nebis mieri saSualebiT. aucilebeli ar aris sazRvris uka nonod gadakveTa.

    warmoSobis qveyana – qveyana, romlis moqalaqe an am qveyanaSi mudmivad mcxovrebi piri aris adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli.

    tranzitis qveyana – qveyana, romlis teritoriis gavliTac xorciel deba ada mianiT vaWroba.

    daniSnulebis qveyana – qveyana, romlis teritoriazec adamianiT vaW robis (trefikingis) msxverpls uweven eqspluatacias.

    Cveulebriv, adamianiT movaWre uzrunvelyofs Semdegs:

    mgzavrobisaTvis aucilebel yalb an namdvil dokumentebs, mag: pasportebs, vizebs, dasaqmebis kontraqtebs;

    mgzavrobisaTvis saWiro Tanxas an sesxs; satransporto saSualebebs; daniSnulebis adgilze Casuli msxverplis ~dasaqmebas~, rac,

    sinamdvileSi, aris eqspluatacia.

    eqspluatacia. daniSnulebis adgilze Casuli msxverpli xdeba dana Saulebrivi organizaciis realuri qoneba. roca msxverpli `mflo be li saT

    1

    9 klasi mascavlebeli.indd 18 01.03.2010 11:06:08

  • 19

    vis~ muSaobas iwyebs, swored am dros iRebs mogebas damnaSave `Ca de bu li `investiciidan~. mogebis raodenoba ki damokidebulia msxver plis SesaZ leblobebze da iZulebiT Sesrulebuli samuSaos tipze. am etapze krimi naluri dajgufebebisaTvis yvelaze mniSvnelovania Tavisi `resursis~ kont roli. amisaTvis isini iyeneben sxvadasxva meTodebs:

    ucxo adgilze iZulebiT datyveveba;

    savalo kabala;

    muqara ojaxis wevrebis mimarT;

    msxverplisTvis pasportis an sxva saidentifikacio dokumentebis CamorTmeva;

    narkotikebis moxmarebis iZuleba;

    kontaqtebis damyarebis, daxmarebis povnis an daniSnulebis qveynebSi sakuTari uflebebis garkvevis akrZalva (mag.: cxovrebis an kanonieri muSaobis uflebis moTxovna);

    adgilmdebareobis gamudmebiT cvla msxverplTa Soris megobruli kavSiris damyarebis Tavidan acilebis mizniT;

    msxverplis damorCileba gaupatiurebisa da sxva saxis seqsualuri Zaladobis gziT;

    sakvebisa da elementaruli sayofacxovrebo pirobebis akrZalva;

    Zilis akrZalva;

    SantaJi;

    ojaxis wevrebis mxridan dagmobis SiSi.

    1

    III aqtivoba

    mizani: saqarTveloSi adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) brZolis arsebuli sistemis gacnoba.

    dro: 5 wuTi.

    9 klasi mascavlebeli.indd 19 01.03.2010 11:06:08

  • 20

    1adamianiT vaWroba (trefikingi) gansakuTrebiT mZime danaSaulTa kategorias

    ganekuTvneba. igi iwvevs uzenaesi adamianuri Rirebulebebis uxeS darRvevas – adamianis Tavisuflebisa da uflebebis Selaxvas, sicocxlisa da janmrTelobis xelyofas, iZulebiT Sromas, monobas an monobis msgavs mdgomareobaSi Cayenebas, adamianis mimarT yovelgvar Zaladobas, rac zians ayenebs mis sicocxlesa da janmr Telobas.

    pirveli qarTuli sakanonmdeblo dokumenti, romelic adamianiT vaWrobis winaaRmdeg iyo mimarTuli, aris dasavleT saqarTvelos mTavarTa da TavadTa `pirobis wigni~, micemuli 1759 wels imereTis mefe solomon pirvelisadmi tyveebis syidvaze xelis aRebis Sesaxeb. es sakiTxi VIII klasSia Seswavlili. davamatebT mxolod imas, rom XVIII saukunis Semdeg Seicvala adamianiT vaWrobis formebi da masStabebi. ucvlelia am danaSaulis arsi – adamianis eqspluatacia mogebis miRebis mizniT.

    XXI saukunis pirvel wlebSi adamianis winaaRmdeg mimarTuli am usastikesi danaSaulis Sesaxeb SemuSavda ori mniSvnelovani saerTaSoriso dokumenti:

    1. transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg gaerTianebuli erebis konvenciis oqmi `adamianiT, gansakuTrebiT qalebiTa da bavSvebiT, vaWrobis Tavidan acilebis, aRkveTisa da damnaSaveTa dasjis Sesaxeb~ (e.w. palermos oqmi).

    2. adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxeb evropis sabWos konvencia.

    saqarTvelo, rogorc am ori dokumentis ganxorcielebis monawile mxare, uz runvelyofs qveyanaSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis sistemis Seqmnas, kerZod: amJamad saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi sami sxvadasxva muxlia Setanili adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) dakavSirebiT. maT Soris, 1431 muxli iTvaliswinebs sasjels zrdasruli ada mianiT vaWrobis (trefikingis) Sesaxeb, 1432 muxli – arasrulwlovniT vaWrobis (trefikingis), xolo 1433 muxliT ganisazRvreba sasjeli adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis momsaxurebiT sargeblobis SemTxvevaSi. aqedan gamomdinare, zomebi, romelsac es muxlebi iTvaliswinebs, sxvadasxvaa. Zalzed mkacria kanoni uSualod adamianiT movaWreebis mimarT: 1431 muxlis mixedviT, sasjelis minimaluri zomaa Tavisuflebis aRkveTa 7 wliT, maqsimaluri – 20 wliT, 1432 muxlis mixedviT, sasjelis minimaluri zomaa 8 wliT Tavisuflebis aRkveTa, maqsimaluriT ki gaTvaliswinebulia samudamo patimroba.

    maswavleblis prezentacia

    9 klasi mascavlebeli.indd 20 01.03.2010 11:06:08

  • 21

    aRwereT adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis portreti. gaiTvaliswineT misi sqesi, asaki, ganaTleba, profesia, garegnoba da a.S. Tqveni mosazrebebi SegiZliaT warmoadginoT naxatis saxiTac.

    saSinao davaleba

    1

    msxverplTa dacvisa da daxmarebis mizniT saqarTveloSi Seqmnilia saxelmwifo fondi da gaxsnilia TavSesafrebi.

    saqarTveloSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZola ganisazRvreba erTiani erovnuli samoqmedo gegmiT.

    xeli Seuwyos adamianiT vaWrobis (trefikingis) Tavidan acilebasa da mis winaaRmdeg brZolas adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxver plTa uflebebis dacviT;

    uzrunvelyos adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa dacva, daxmareba da reabilitacia;

    gansazRvros adamianiT vaWrobis (trefikingis) danaSaulze sisxlis samarTlebrivi devnis ganxorcielebis Taviseburebebi;

    gansazRvros saxelmwifo organoebis, saerTaSoriso organizaciebisa da iuridiuli pirebis TanamSromlobis principebi adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa dacvis, daxmarebisa da reabili taciis sakiTxebSi.

    2006 wels saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxeb, romlis mizania:

    9 klasi mascavlebeli.indd 21 01.03.2010 11:06:08

  • 22

    usafrTxo migracia

    maswavlebeli klass hyofs sam jgufad da miuTiTebs, rom saSinao davalebad micemuli sakiTxebi gamoiyenon jgufebSi muSaobisas.

    2

    SeqmeniT adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli mamakacis portreti. miuTiTeT misi asaki, ganaTleba, profesia, ojaxuri mdgomareoba, sacxovrebeli adgili, xasiaTis Tvisebebi.

    miTiTeba I jgufisTvis

    SeqmeniT adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli qalis portreti. miuTiTeT misi asaki, ganaTleba, profesia, ojaxuri mdgomareoba, sacxovrebeli adgili, xasiaTis Tvisebebi

    miTiTeba II jgufisTvis

    maswavlebeli klass hyofs sam jgufad da miuTiTebs, rom saSinao davalebad

    I aqtivoba

    maswavleblis komentari

    maswavlebeli mokled ajamebs wina gakveTilze miRebul codnas – adamianiT vaWrobis (trefikingis) procesi da adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaR mdeg brZolis sistema saqarTveloSi.

    adamianiT vaWroba (trefikingi) adamianis uflebaTa darRvevis yvelaze sastiki gamovlinebaa, radgan adamianis sxva mniSvnelovan uflebebTan erTad, ilaxeba misi ZiriTadi ufleba – iyos Tavisufali monobisgan. 21e saukunis mono bad wodebuli es danaSauli, waruSlel daRs asvams nebismier adamians, romelic misi msxverpli gaxdeba.

    proceduris warmarTva

    mizani: adamianiT vaWrobiT (terfikingiT) dazaralebulTa genderuli niSniT diskriminaciis gaazreba.

    dro: 15 wuTi.

    saWiro masala: saweri furclebi, kalmebi.

    meTodi: leqcia, jgufuri muSaoba, SekiTxvebi, diskusia, pre zen ta cia.

    9 klasi mascavlebeli.indd 22 01.03.2010 11:06:08

  • 23

    SeqmeniT adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli bavSvis por treti. miuTiTeT misi asaki, ganaTleba, ojaxuri mdgomareoba, sacxov rebeli adgili, xasiaTis Tvisebebi (gaiTvaliswineT, rom `bavSvi~ niSnavs 18 wlamde asakis pirs).

    savarjiSos dasrulebis Semdeg jgufebi waradgenen davalebebs.

    SeecadeT, rom savarjiSos dasrulebisas moswavleebma gaakeTon daskvna imis Taobaze, rom adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli SeiZleba gaxdes nebismieri adamiani misi sqesis, asakisa da ganaTlebis miuxedavad. Tqveni Sexedulebisamebr, SegiZliaT gamoiyenoT Ria tipis SekiTxvebi (Ria tipis SekiTxvis dasmis meTodi mocemulia meTodur miTiTebebSi).

    klasSi gansaxilvelad maswavlebeli svams kiTxvebs:

    rogor fiqrobT, rodesac adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxver pli qali an mamakaci ojaxs da sazogadoebas daubrundeba, rogor miiReben mas?

    gauWirdeba Tu ara mas sazogadoebaSi sakuTari adgilis damkvidreba? ratom?

    aris Tu ara am mimarTebiT gansxvavebuli damokidebuleba qalisa da mamakacis mimarT? ratom?

    maswavleblis sayuradRebod !

    2miTiTeba III jgufisTvis

    II aqtivoba

    mizani: sazogadoebaSi ucnob adamianebze Seqmnili (gabatonebuli) mcdari warmodgenebis Secvla.

    dro: 10 wuTi.

    meTodi: diskusia, prezentacia.

    proceduris warmarTva

    9 klasi mascavlebeli.indd 23 01.03.2010 11:06:09

  • 24

    maswavleblis komentari

    sxvadasxvamizezisgamo,qalebixSiradiZulebuliariansakuTarTavzeaiRonsocialuri,politikuridaekonomikurimdgomareobiTgamowveuliumZimesitvirTi.isinixSiradxdebianadamianiTvaWrobis(trefikingis)msxverpli.amasSeiZlebaramdenimeaxsnamoeZebnos: qalisSroma iafadaa Sefasebulisaojaxo, gasarTobTukriminalurbiznesSi.

    mamakacTanSedarebiT,qalsaraTanabariekonomikuristatusigaaCnia.adamianiTmovaWrekiiafmuSaxelseZebs.

    msoflioSi mzardi moTxovnaa seqsmomsaxurebaze, rac ZiriTadad qalebs azaralebs.

    iq,sadacgenderulibalansiadarRveuli,xSiriaqalTamimarTZaladoba,umetesad,ojaxuriZaladoba.umuSevrobaubiZgebsmaTufroioladdaTanxmdnenSemoTavazebassazRvargareTdasaqmebisTaobaze.

    qalebisaTvis,romlebicsiRaribis,umuSevrobis,genderulidaSromiTidiskriminaciisa da ojaxuri Zaladobis pirispir aRmoCndebian, sazRvargareT gamgzavrebadaiqkargianazRaurebamacduriwinadadebaa.maTxSiradeCvenebaT,rom`sazRvargareTwasvlaukeTessamyaroSijadosnurikarisSeRebistolfasia~.

    termini`genderi~sazogadoebaSiqalisadamamakacissocialurrolebsgansazRvravs.adamianebigenderuligansxvavebiTaribadebian.esgansxvavebasazogadoebismierarisCamoyalibebulidaamitom,misiSecvlaSesaZlebelia,raTaqalebsadamamakacebsTanasworiSesaZleblobebidauflebebihqondeT.

    2maswavleblis sayuradRebod !

    SeecadeT,diskusiisdrosmoswavleebmaimsjelonimisTaobaze,romCvenmamcdarmawarmodgenebmaSeiZlebaSeaferxosadamianiTvaWrobis(trefikingis)msxverplisreabilitaciisprocesi,xeliSeuSalossazogadoebaSimisxelaxladamkvidrebas.

    diskusia amgvari mimarTulebiT warmarTeT mxolod im SemTxvevaSi, Tu moswav-leebi amaze yuradRebas ar amaxvileben. Tqveni Sexedulebisamebr, SegiZliaT gamoiyenoT Ria tipis SekiTxvebi.

    9 klasi mascavlebeli.indd 24 10.03.2010 17:35:29

  • 25

    2maswavleblis sayuradRebod !

    genderuli balansi

    qalisa da mamakacis Tanabari warmomadgenloba cxovrebis nebismier sferoSi: politikaSi, ekonomikaSi, biznesSi, ganaTlebasa da sxva.

    genderuli Tanasworoba

    niSnavs, rom qalsa da mamakacs aqvT Tanabari pirobebi sakuTari poten cialis realizaciisaTvis. isini Tanabrad monawileoben politikuri, ekonomikuri, socialuri, kulturuli ganviTarebis procesebSi da Tanabrad iyeneben arsebul SesaZleblobasa da resurss. genderuli Tanasworoba ar niSnavs qalisa da mamakacis igiveobas. demokratiul sazogadoebaSi aRiarebulia, rom adamianebs aqvT sxvadasxva Rirebulebebi da miznebi, sxvadasxva saWiroebebi da cxovrebis wesi. qalebi da mamakacebi unda sargeblobdnen Tanabari uflebebiTa da SesaZleblobebiT, aseve erTnairad inawilebdnen pasuxismgeblobas da valdebulebebs.

    genderuli stereotipebi

    gabatonebuli Sexeduleba qalisa da mamakacis socialuri rolebis Sesaxeb; fsiqologiuri maxasiaTeblebi da qceva, romelic iTvleba erTi romelime sqesisTvis metad damaxasiaTeblad (mag. „kacebi metad agresiulebi arian, qalebi ki metad emociurebi“).

    III aqtivoba

    maswavlebeli klasis yuradRebas miapyrobs moswavlis wignSi ganTavsebul ferad fotosuraTebze. moswavleebi kiTxuloben teqstebs. maswavlebeli klass hyofs or nawilad.

    mizani: kanonieri da ukanono migraciis SesaZleblobisa da safrTxis gacnobiereba.

    dro: 10 wuTi.

    saWiro masala: saweri furclebi, kalmebi, moswavlis wignSi ganTavsebuli fotosuraTebi

    meTodi: muSaoba jgufebSi, diskusia.

    proceduris warmarTva

    9 klasi mascavlebeli.indd 25 01.03.2010 11:06:10

  • 26

    maswavleblis komentari

    rogorc vxedavT, ufro da ufro Rrmavdeba saxelmwifoTa Soris urTierTobebi, warmoudgenlad ganviTarda sainformacio teqnologiebi, iolad xelmisawvdomi gaxda adamianTa gadaadgilebis saSualebebi. amis Sedegad mso flioSi mudmivad izrdeba saerTaSoriso migrantTa anu im adamianebis ricxvi, romlebmac gadawyvites droebiT an samudamod sxva qveyanaSi gadasaxleba.

    jgufebis mier Sesrulebuli samuSaos warmodgenis Semdeg klasSi gan saxilvelad maswavlebeli svams kiTxvebs:

    ra etapebi gaiara moqalaqem sasurveli Sedegis misaRwevad? ra miznebiT midian sazRvargareT moqalaqeebi? ra tipis riski SeiZleba axldes sazRvargareT gamgzavrebas?

    2fotosuraTebze asaxuli istoria daasruleT amgvarad: firmaSi misuli

    qali warmatebulad gaivlis ucxoeTSi gamgzavrebasTan dakavSirebul yvela proceduras. aRwereT procesi.

    fotosuraTebze asaxuli istoria daasruleT amgvarad: firmaSi misuli qali ver axerxebs ucxoeTSi gamgzavrebasTan dakavSirebuli procedurebis warmatebulad gavlas da xdeba adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli. aRwereT procesi.

    jgufuri davaleba

    miTiTeba I jgufisTvis

    miTiTeba II jgufisTvis

    moswavleebTan sazRvargareT gamgzavrebasTan dakavSirebul nebismier sa kiTxze saubrisas gansakuTrebiT delikaturi unda iyoT da mudam unda gaxsovdeT, rom klasSi myofi bevri moswavlis mSobeli an axlobeli SesaZlebelia ucxoeTSi imyofebodes. gansakuTrebuli sifrTxilea saWiro maSin, roca laparakia migraciis risksa da uaryofiT Sedegebze.

    rCeva maswavlebels

    9 klasi mascavlebeli.indd 26 01.03.2010 11:06:10

  • 27

    SesaZlebelia, sazRvargareT ukanonod myof migrantebs, TavianTi mdgomareobidan gamomdinare, mouxdeT kriminaluri samyaros warmomadgenlebTan urTierToba, rasac Zlieri fsiqologiuri datvirTva axlavs. cxadia, amisaTvis bevri migranti mzad ar iqneba.

    Tu ukanono migrantebi mainc pouloben samuSaos, damqiravebeli maTTan kontraqts ar aformebs (radgan maT pasportSi viza turistulia, am viziT ki muSaobis ufleba ara aqvT) da uxdis gacilebiT naklebs, vidre maT, vinc kanonis safuZvelze muSaoben (kerZod, sakuTari qveynis moqalaqeebs da im pirebs, romlebic floben SromiTi saqmianobisaTvis saWiro oficialur dokuments). xSirad damqiravebeli cdilobs daiyolios ukanono migranti gamomuSavebuli Tanxis samuSaos sruli moculobiT Sesrulebis Semdgom anazRaurebaze. umetes Sem TxvevaSi, es emTxveva turistuli

    22adamianiT vaWrobis (trefikingis) riski mkveTrad didia ekonomikurad da socialurad daucveli adamianebisaTvis, rogorc sakuTar samSobloSi, aseve, qveynis sazRvrebs gareT. umuSevroba, ganaTlebis dabali done, sazRvargareT legalurad cxovrebis SesaZleblobis ararseboba da iq ukanonod damkvidrebisaTvis mzadyofna, bunebrivia, zrdis adamianiT vaWrobis (trefikingis) safrTxes. swored, `kargi anazRaurebisa~ da `ukeTesi cxovrebis~, aseve, sxvadasxva saxis samuSaos SeTavazebiT gahyavT sazRvargareT adamianiT movaWreebs xalxi da eqspluatacias uweven maT.

    migracia rTuli da sapasuxismgeblo nabijia. vinc gadawyvets gadadgas es nabiji, kargad unda gaecnos yvela aucilebel wess misTvis saintereso qveyanaSi Sesvlis, yofnisa da, migraciis miznebidan gamomdinare, swavlis, muSaobis, mudmivad cxovrebisa da sakuTari uflebebis dacvis saSualebebis Sesaxeb. mniSvnelovania daniSnulebis qveynis enis codna.

    sazRvargareT muSaoba da swavla SesaniSnavi saSualebaa rogorc ekonomikuri mdgo mareobis gasaumjobeseblad, aseve, codnisa da ucxouri gamocdilebis SesaZenad. unda vicodeT, rom es SesaZlebloba Cveni qveynis (iseve, rogorc evrokavSiris ara wevri sxva saxelmwifoebis) bevri moqalaqisTvis rTulad mosapovebelia. samwuxarod, sazRvargareT gamgzavrebis msurvelebi ar icnoben kanonieri migraciis Tundac SezRudul, magram maTTvis xelmisawvdom SesaZleblobas da, metwilad, ucxoeTSi aralegaluri gzebiT cdiloben damkvidrebas, rac garkveul riskTanaa dakavSirebuli.

    ra safrTxe axlavs ukanono migracias?

    imedgacrueba; fulis dakargva; Seusabamo samuSao da sacxovrebeli pirobebi; dabali xelfasi; adamianiT movaWreebis xelSi Cavardna; migraciis dasruleba dakavebiTa da deportaciiT.

    9 klasi mascavlebeli.indd 27 01.03.2010 11:06:10

  • 28

    2 vi zis vadis gasvlas. am droisaTvis mig ranti ukve ukanono mdgomareobaSi imyofeba da SeiZleba dapatimrebuli da deportirebuli iqnes. amitomac, mas eSinia saCivriT mimarTos samarTaldamcav organoebs. damqiravebeli, sargeblobs ra am mdgomareobiT, uars ambobs gamomuSavebuli Tanxis anazRaurebaze.

    msgavs situaciaSi moxvedrili adamianebi rCebian ise, rom ukan dasabrunebeli bileTis fulic ki ar gaaCniaT da iZulebulni arian, eZebon nebismieri saxis samsaxuri, nebismieri anazRaurebiT, nebismier damsaqmebelTan... da situacia SeiZleba gameordes.xdeba isec, rom damsaqmebeli vizis moqmedebis vadis gagrZelebis motiviT ukanono migrants arTmevs pasports. vizis gagrZelebis imediT, adamiani agrZelebs muSaobas, Tumca, garantia ar gaaCnia imisa, rom daubruneben pasports da aunazRaureben Sromas.

    ukanono SromiTi migrantebi ioli nadavlia adamianiT movaWreebisaTvis. isini sargebloben aralegaluri migrantebis ucodinarobiT, gulubryvilobiT da gamouvali mdgomareobiT.

    rogorc aRvniSneT, ukanono migrantebi ver mimarTaven sakanonmdeblo orga noebs, radgan maTi saqmianoba ukanonoa. turistuli an sastumro vizis moqmedebis vadis (metwilad, 3 Tvemde) gasvlis Semdeg, migrantebi ukve arRveven im qveynis kanonmdeblobas, romelSic imyofebian. Tu policia an migraciuli samsaxuri eWvs miitans an aRmoaCens, rom piri aralegalurad imyofeba maTi qveynis teritoriaze, mas qveynidan gaaZeveben. gaZevebamde aTavseben e.w. sadeportacio cixeSi. bevr qveyanaSi aseT SemTxvevaSi SesaZlebelia advokatis ayvana, sakuTari qveynis saelCosTan dakavSireba, cixidan telefoniT darekva, werilis gagzavna da mrCevelis mowveva im arasamTavrobo organizaciebidan, romelTac aqvT cixeebis monaxulebis da iuridiuli Tu sxva saxis daxmarebis gawevis ufleba.

    IV aqtivoba

    mizani: miRebuli codnis safuZvelze ucxoeTSi usafrTxo migraciis SesaZleblobis analizi;

    adamianiT vaWrobisgan (trefikingisgan) Tavdacvis meqanizmis gaazreba da Seswavla;

    swavlebis arasagakveTilo formebis gamoyenebiT, trefikingTan brZolis problemis SemoqmedebiTad gaazreba.

    dro: 10 wuTi.

    saWiro masala: dafa an flip-Carti, TvalsaCinoeba.

    meTodi: damoukidebeli muSaoba, prezentacia.

    9 klasi mascavlebeli.indd 28 01.03.2010 11:06:10

  • 29

    gakveTilis bolos es informacia aucileblad miawodeT moswavleebs:

    sazRvargareT samuSaod, saswavleblad, stumrad an turistad gam -g zav reba SesaniSnavi saSualebaa ekonomikuri mdgomareobis gasaum-jobeseblad codnisa da ucxouri gamocdilebis SesaZenad. Tumca, unda icodeT, rom sazRvargareT gamgzavreba bevri wesisa da kanonis dacvasTan aris dakavSirebuli. es kanonebi, gamgzavrebis miznebidan gamomdinare, sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria.

    gaxsovdeT, damatebiTi informaciis misaRebad bevri resursi arsebobs.

    saSinao davaleba

    skolaSi tardeba adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg mimarTuli aqcia. aqciaSi monawileobis misaRebad adamianiT vaWrobis (trefikingis) Temaze warmoadgine Seni mosazreba Txzulebis, naxatis, plakatis, fotoebis, leqsis, moTxrobis an sxva saxiT.

    2damoukidebeli samuSaosaTvis klass eZlevAa Semdegi miTiTeba:

    Tqven gadawyviteT sazRvargareT swavlis gagrZeleba an muSaobis dawyeba. moifiqreT da wignSi CawereT oTxi ZiriTadi moqmedeba, romelsac gamgzavrebis win ganaxorcielebT.

    damoukidebeli samuSaos dasrulebis Semdeg maswavlebeli akravs winaswar gamzadebul TvalsaCinoebas – ra unda vicode sazRvargareT gamgzavrebamde?

    damoukidebeli samuSaosaTvis klass eZlevAa Semdegi miTiTeba:

    damoukidebeli samuSao

    daniSnulebis qveyanaSi Sesvlis da yofnis wesebi; Zalze mniSvnelovania im qveynis enis codna, sadac mivemgzavrebi; mogzaurobis miznebidan gamomdinare, unda movipovo informacia

    daniSnulebis qveyanaSi migrantebisaTvis arsebuli SesaZleblobisa da SezRudvebis Sesaxeb;

    unda davrwmunde SemoTavazebis sandoobaSi; unda movipovo Cemi qveynis diplomatiuri warmomadgenlobebisa da im

    organizaciebis sakontaqto telefonebi da misamarTebi, romlebic daxmarebas gamiweven sakuTar qveyanaSi.

    ra unda vicode sazRvargareT gamgzavrebamde?

    rCeva maswavlebels

    9 klasi mascavlebeli.indd 29 01.03.2010 11:06:11