Access to justice at the level of police investigation ...library.fes.de/pdf-files/bueros/thailand/14699.pdf · อ านวยความยุติธรรมแก่ผู้ได้รับความเสียหาย

POLICEPOLICE

รายงานการศกษาการเข�าถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน:

กรณความรนแรงต�อผ�หญง

จดพมพ�โดย

มลนธฟรดรค เอแบรท (Friedrich-Ebert-Stiftung)อาคารธนภม ชน 23 เลขท 1550 ถนนเพชรบรตดใหมแขวงมกกะสน เขตราชเทว กทม. 10400โทร 02-6527178-9 โทรสาร 02-6527180Website: www.fes-thailand.org Facebook: Friedrich-Ebert-Stiftung FES Thailand

ISBN 978-616-8192-01-6

รายงานการศกษาการเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน:

กรณความรนแรงตอผหญง

จดท�าโดย

มลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคม

รวมกบ

มลนธฟรดรค เอแบร�ท (FES)

กรกฎาคม 2561

2 รายงานการศกษา การเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน: กรณความรนแรงตอผหญง รายงานการศกษา การเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน: กรณความรนแรงตอผหญง 3

ชอหนงสอ การเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน: กรณความรนแรงตอผหญงTitle Access to Justice at the Level of Police Investigation: Case Studies on Violence Against WomenISBN 978-616-8192-01-6ตพมพครงท 1 กรกฎาคม 2561จ�ำนวน 1,000 เลมจดพมพโดย มลนธฟรดรค เอแบรท (Friedrich-Ebert-Stiftung) รวมกบ มลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคมคณะผจดท�ำ สเพญศร พงโคกสง มณ ขนภกด อรณศร มวงคธรรม ปรดา ศรสวสดลขสทธ © มลนธฟรดรค เอแบรท ตดตอ มลนธฟรดรค เอแบรท อาคารธนภม ชน 23 เลขท 1550 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กทม. 10400 โทร 02-6527178-9 โทรสาร 02-6527180 Website: www.fes-thailand.org Facebook: Friedrich-Ebert-Stiftung FES Thailand

ความคดเหนทปรากฏในหนงสอเลมน ไมถอวาเปนความคดเหนของมลนธฟรดรค เอแบรท

รายงานการศกษา การเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน: กรณความรนแรงตอผหญง 3

สารบญ

ค�ำน�ำ.............................................................................4

บทท 1 ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของปญหำ .................................. 6

1.1 พฒนาการในอดต...กลไกสงเสรมใหผหญงเขาถงความยตธรรม

1.2 สถานการณปจจบน...ผหญงยงเขาถงความยตธรรมไดยาก

1.3 กระบวนการยตธรรมทตนทาง...กลไกต�ารวจกบผหญง

1.4 วตถประสงค

1.5 ผมสวนรวมในการศกษา

1.6 วธการศกษา

บทท 2 เรองเลำจำกผประสบปญหำ..............................................17กรณศกษา : ผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ

2.1 คดความผดเกยวกบเพศ

2.2 คดความรนแรงในครอบครว

บทท 3 ปญหำและควำมตองกำรของผหญง......................................30

ในกำรเขำถงกระบวนกำรยตธรรมในระดบตนทำง

บทท 4 ประสบกำรณและมมมองขององคกรทเกยวของ และบทวเครำะห...........37

4.1 ปจจยทเออใหประสบความส�าเรจในอดต

4.2 ความทาทายทยงมอย

4.3 การรเรมสรางสรรคของพนกงานสอบสวนหญง

4.4 ขอเสนอแนะตอการปฏรปต�ารวจ

บทท 5 สรปปญหำและขอเสนอแนะ...............................................48

เอกสารอางอง...................................................................54


ความรนแรงตอผหญงและเดก เปนการละเมดสทธมนษยชนท

รายแรงและเกดขนอยางกวางขวาง ในประเทศไทยยงมความรนแรงตอ

ผหญงและเดกอยในระดบสง เมอเดอนกรกฎาคม 2560 ตวแทนเครอขาย

สตรจากภาคประชาสงคมไดเขารวมรายงานสถานการณของผ หญง

ในประเทศไทย ภายใตอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอ

สตรในทกรปแบบ (Convention on the Elimination of all Forms of

Discrimination against Women หรอ CEDAW) ตอคณะกรรมการ CEDAW

ตอมาคณะกรรมการฯ ไดแสดงความหวงใยและมขอเสนอแนะหลาย

ประการตอประเทศไทย เชน ใหลดความซบซอนในการเขาถงกระบวนการ

ยตธรรม และจดอบรมบคลากรทท�างานในกระบวนการยตธรรมใหเขาใจ

ความละเอยดออนตอเพศภาวะ เปนตน

ในขณะเดยวกน รฐบาลไทยไดเรมด�าเนนการปฏรปกระบวนการ

ยตธรรมตามรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2560 โดยเรมตนทการปฏรปต�ารวจ

คณะผจดท�ารายงานฉบบนเหนวาเปนโอกาสอนดทจะหยบยกประเดน

มตหญงชายใหบรณาการไวในการปฏรปครงนดวย โดยเฉพาะเพอชวยขจด

ความรนแรงตอผหญง จงไดรวมกนจดท�ารายงานชนนขน โดยหวงวาจะเปน

เอกสารขนตนทจะชวยใหเกดการอภปรายถกเถยงและน�าไปสการปรบปรง

การเขาถงความยตธรรม และยตความรนแรงตอผหญงตอไป

ค�าน�า


คณะผ จดพมพขอขอบคณทกทานทมสวนรวมใหขอมลและ

ความคดเหนตอการจดท�าหนงสอเลมน ขอขอบคณผประสบปญหาและ

สมาชกครอบครวทกทาน ทยนดเปดเผยขอมลทถอกนวาละเอยดออน

ส�าหรบสงคมไทย รายงานชนนจะส�าเรจลงมไดถาปราศจากพลงอนเขมแขง

ของทกทานทลกขนมาปกปองเรยกรองสทธของตนเอง ขอขอบคณ

ผเขารวมประชมเสวนาทกทานทสละเวลามารวมแลกเปลยนประสบการณ

และใหขอคดเหน และขอขอบคณคณะผจดท�ารายงานทกทานทรวมกน

ด�าเนนงานโครงการและเขยนหนงสอเลมนขน

คณะผจดพมพหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชน

ตอการอภปรายแลกเปลยนความคดเหน เพอขบเคลอนยกระดบการเขาถง

ความยตธรรมของผหญงตอไป

กรกฎาคม 2561

มลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคม

มลนธฟรดรค เอแบรท


1. ความเปนมาและความส�าคญของปญหา

1.1 พฒนาการในอดต...กลไกสงเสรมใหผหญงเขาถงความยตธรรม

ความรนแรงตอผหญงเปนปญหารายแรงทเกดขนทวโลก สงผลกระทบตอผหญงและเดกหญงรอยละ 35-70 นานาชาตตระหนกถงความส�าคญของปญหานและรวมกนก�าหนดหลกการ มาตรการ และกลไกตางๆ เปนจ�านวนมาก เพอปองกน คมครอง และแกไขเยยวยา ในการคมครองและแกไขเยยวยานน ผหญงทวโลกประสบปญหาคลายคลงกน คอ มขอจ�ากดในการเขาถงกระบวนการยตธรรมและความยตธรรม ในระยะตอมา นานาชาตจงไดรวมกนก�าหนด หลกการและแนวทางในการเขาถงความยตธรรม เชน เมอป 1985 สมชชาองคการสหประชาชาตไดรบรองปฏญญาสากลวาดวยหลกพนฐานเกยวกบการอ�านวยความยตธรรมแกผไดรบความเสยหาย เมอป พ.ศ. 2558 คณะกรรมการ CEDAW ไดจดท�าขอแนะฉบบท 33 วาดวยการเขาถงความยตธรรมของผหญง สาระส�าคญของขอเสนอแนะ ไดแก กระบวนการยตธรรมตองปรบปรงกลไกตางๆ ใหสอดคลองกบความตองการของผหญง ค�านงถงความละเอยดออน ดานเพศภาวะ เชน เพมสดสวนผหญงในกระบวนการยตธรรม จดหาเครองมอชวยการตรวจสอบทเปนมตรกบผหญง เปนตน

ในประเทศไทย ความรนแรงตอผหญงเปนปญหาส�าคญของสงคม มานาน ในชวงกวาสองทศวรรษทผานมา องคกรทท�างานดานผหญงและเดก ไดท�างานรณรงคเรยกรองอยางจรงจงและตอเนอง ท�าใหเกดพฒนาการของ


นโยบาย มาตรการ และกลไกหลายประการทสงเสรมใหผหญงเขาถงกระบวนการยตธรรม ทส�าคญไดแก

• พ.ศ. 2538 กรมต�ารวจ (ชอในขณะนนของส�านกงานต�ารวจ แหงชาต) ไดอนมตบรรจและแตงตงพนกงานสอบสวนหญงรนแรกจ�านวน 15 ต�าแหนง เพอปฏบตหนาทประจ�าสถานต�ารวจใน กองบญชาการต�ารวจนครบาลจ�านวน 3 สถาน ก�าหนดหนาทให รบผดชอบงานสอบสวนคดอาญาทมขอหาวาสตรกระท�าความผด และคดอาญาทสตรเปนผเสยหายในความผดเกยวกบเพศ และ รบผดชอบงานสอบสวนคดอาญาทขนกบศาลเยาวชนและครอบครว เรมปฏบตงานครงแรกเมอวนท 1 กนยายน 2538 ทงนเปนผล มาจากการทองคกรทท�างานดานเดกและสตรในประเทศไทยไดพยายามผลกดนใหมพนกงานสอบสวนหญง เพอท�างานในคด ความรนแรงทางเพศ และคดความรนแรงในครอบครวทมแนวโนมเพมสงขน ตอมาในป พ.ศ. 2552 โรงเรยนนายรอยต�ารวจไดเปด รบสมครนกเรยนนายรอยต�ารวจหญงรนแรก และมการเปดรบสมครตอเนองเปนประจ�าทกป ปละประมาณ 70 คน เนองจากอตราก�าลงของพนกงานสอบสวนหญงยงไมเพยงพอตอการปฏบตงาน

• วนท 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2543 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบนโยบายและแผนขจดความรนแรงตอเดกและสตร และเมอวนท 29 มถนายน 2542 เหนชอบใหเดอนพฤศจกายนเปนเดอนรณรงคยตความรนแรงตอเดกและสตร และโครงการรบบนสขาวทรณรงคใหผชายและกลมเปาหมายมสวนรวมในการขจดความรนแรง

• วนท 30 มถนายน 2547 ประเทศไทยใหการสนบสนนปฏญญา วาดวยการขจดความรนแรงตอสตรในภมภาคอาเซยน (Declaration on the Elimination of Violence against Women in the ASEAN Region)


• พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

• พ.ศ. 2547 เรมใหบรการศนยบรการชวยเหลอเดกและสตร ในภาวะวกฤตจากความรนแรง (One Stop Crisis Center : OSCC) ซงเปนศนยทจดตงขนในโรงพยาบาลเครอขายทวประเทศ

• พระราชบญญตคมครองผถกกระท�าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550

• รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 40 (6) ระบวา... เดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการหรอทพพลภาพ ยอมมสทธไดรบความคมครองในการด�าเนนกระบวนการพจารณาคดอยางเหมาะสม และยอมมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสม ในคดทเกยวกบความรนแรงทางเพศ...

• พ.ศ. 2550 มการแกไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 276 เปน... สามขมขนภรรยาถอวาเปนความผดทางอาญา...

• พ.ศ. 2550-2551 มการแกไขประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มสาระส�าคญคอ

• การสอบปากค�าผเสยหายเดกในคดทางเพศ ใหสอบปากค�าโดยทมสหวชาชพ

• การสอบปากค�าผเสยหายหญง ตองใชพนกงานสอบสวนหญงเปนผสอบสวน หากไมมพนกงานสอบสวนหญง ผเสยหายจะขอใหบคคลใดอยรวมในการสอบปากค�าได

• พระราชบญญตความเทาเทยมระหวางเพศ พ.ศ. 2558


1.2 สถานการณปจจบน...ผหญงกยงเขาถงความยตธรรมไดยาก

ปจจบนสถานการณความรนแรงทางเพศในประเทศไทยยงคงมใหเหนอยางตอเนองและนบวนจะเพมความรนแรงขน โดยจะเหนไดจากสถตการใหบรการของศนยชวยเหลอสงคม (OSCC) กระทรวงสาธารณสข ซงเปนหนวยงานชวยเหลอเดกและผหญงทถกกระท�าความรนแรง พบวาในป พ.ศ. 2550 มผหญงและเดกเขารบการชวยเหลอจากศนยพงไดเปนจ�านวน 19,067 คน เฉลยวนละ 52 คน แตในป พ.ศ. 2556 การกระท�าความรนแรงเพมขนเปน 31,866 คน หรอเฉลย 87 คนตอวน อยางไรกด แมวาปญหาความรนแรงทางเพศจะม แนวโนมทเพมมากขน แตผ ทประสบกบความรนแรงทางเพศมกเลอกทจะ ไมแจงต�ารวจ หรอน�าคดเขาสกระบวนการยตธรรม โดยจากสถตของส�านกงานต�ารวจแหงชาตประจ�าป พ.ศ. 2556 มบนทกการแจงเหตคดความรนแรงทางเพศตอเจาหนาทต�ารวจเพยง 3,273 คด เทานน ทงนอาจเปนเพราะผเสยหาย ไมกลา กลวเสยชอเสยง ขาดความร ความเขาใจในกระบวนการยตธรรม รวมไปถงบรบทของสงคมทมไดเอออ�านวยหรอสงเสรมใหผเสยหายกลาออกมา แจงความ (รายงานประจ�าป 2557 สถาบนเพอการยตธรรมแหงประเทศไทย)



สถตจากตารางขางตน บงชวาสถานการณความรนแรงตอเดกและสตรยงอยในระดบสง แมมการปรบปรงกฎหมายและกลไกทคมครองสทธมนษยชนของผ หญงในการเขาถงกระบวนการยตธรรมหลายครง แตยงมขอจ�ากด บางประการทท�าใหผหญงยงไมสามารถเขาถงความยตธรรมไดอยางแทจรง

ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2560 รฐบาลไทยไดน�าเสนอรายงานการ ปฏบตตามอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ หรออนสญญา CEDAW ทส�านกงานองคการสหประชาชาต ประเทศสวสเซอรแลนด ภายหลงการน�าเสนอของรฐบาลไทย คณะกรรมการ CEDAW ไดแสดงขอกงวล ถงโอกาสการเขาถงความยตธรรมและการเยยวยาของผ หญง โดยเฉพาะ คดความรนแรงทางเพศ ซงกฎหมายยงมขอจ�ากดและเจาหนาทยงขาดความ ละเอยดออนเรองเพศภาวะ จากนนคณะกรรมการฯ ไดเสนอแนะใหรฐบาลไทย

• ลดความซบซอนในการเขาถงกองทนยตธรรม

• ปรบแกกฎหมาย เชน พ.ร.บ. คมครองผถกกระท�าความรนแรง ในครอบครว ทก�าหนดใหทกขนตอนมการไกลเกลยทจะเปน การเพมแรงกดดนใหฝายหญงยอมความ

• เพมจ�านวนบคลากรผหญงในกระบวนการยตธรรม

• จดอบรมบคลากรในกระบวนการยตธรรมใหเขาใจความละเอยดออนเรองเพศภาวะ และ

• อบรมเพมความรเรองอนสญญา CEDAW กลไกคณะกรรมการ CEDAW และขอแนะทวไปใหแกผพพากษา อยการ นกกฎหมาย ต�ารวจ และเจาหนาทผบงคบใชกฎหมาย


1.3 กระบวนการยตธรรมทตนทาง...กลไกต�ารวจกบผหญง

กระบวนการยตธรรมทตนทาง หรอกลไกต�ารวจ มบทบาทส�าคญตอสงคมในฐานะทเปนกลไกอ�านวยความยตธรรมเบองตนและปกปองคมครอง สทธมนษยชนของประชาชนทกกลม ปจจบนประเทศตางๆ มการพฒนา งานต�ารวจใหสอดคลองกบหลกการสทธมนษยชนมากขน โดยเนนความส�าคญของการใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ไดแก ยดหลกนตธรรม ตอบสนองตอความตองการของประชาชน ไมเลอกปฏบต มประสทธภาพและประสทธผล โปรงใสและตรวจสอบได หลายประเทศไดรเรมพฒนามาตรการและกลไกใหมๆ เพอใหตอบสนองตอความตองการของประชาชนใหดขน รวมทงใหความส�าคญกบประชาชนกลมเปาหมายเฉพาะดวย เชนผหญง เนองจากตระหนกถงขอเทจจรงวาผหญงเปนประชากรครงหนงของสงคม มปญหาและความตองการความยตธรรมทแตกตางจากผชาย แตโครงสรางองคกรต�ารวจ วธการปฏบตงาน รวมทงบคลากร ยงมลกษณะทางสงคมวฒนธรรมแบบผชาย และไมเออตอการตอบสนองความตองการความยตธรรมของผหญง

การท�าหนาทตอบสนองความตองการของประชาชนทกกลมไดตามหลก ธรรมาภบาลดงกลาว เปนการสงเสรมสถานภาพและความชอบธรรมขององคกร

เอกสารสรปสาระส�าคญเชงนโยบายของ UNDP รวมกบ UNIFEM เรองการปฏรปต�ารวจทค�านงถงมตหญงชายในสงคมหลงความขดแยง (Gender Sensitive Police Reform in Post Conflict Societies) กลาววา องคประกอบส�าคญขององคกรต�ารวจทจ�าเปนตองเปลยนแปลงเพอใหเปนมตรกบผหญง หรอสามารถตอบสนองตอความตองการของผหญงไดมากขน ไดแก

• ภารกจส�าคญขององคกร อาชญากรรมหรอความรนแรงตอผหญงไดรบการตระหนกวาเปนภารกจส�าคญขององคกรหรอไม โดยสะทอนอยในนโยบาย แบบแผน และยทธศาสตรการท�างาน ขององคกร


• แนวทางปฏบต แรงจงใจ มาตรการ ในการท�างานเพอยตความรนแรงตอผหญงมหรอไม เชน หนวยงานเฉพาะคดอาชญากรรม ตอผหญง สถานต�ารวจผหญง การจดสรรงบประมาณตอตานอาชญากรรมทางเพศ รางวลจากการปฏบต

• องคประกอบของบคลากร ตองมความสมดลของหญงชาย ทงระดบปฏบตและระดบตดสนใจ กลาวคอ ตองรบสมครผหญงเขามาท�างานใหมากขน มมาตรการในการรกษาและสงเสรมบคลากร ผหญง

• ระบบการตรวจสอบทมประสทธผลในรปแบบตางๆ เชน คณะกรรมการตรวจสอบงานต�ารวจ คณะกรรมการสทธมนษยชน แหงชาต คณะกรรมการประสานงานระหวางต�ารวจกบชมชน การจดเวทปรกษาหารอสาธารณะระหวางต�ารวจกบองคกรจากภาคสงคม เปนตน

มาตรการบางอยางสงคมไทยมการรเรมน�ามาประยกตใชแลว เชน พนกงานสอบสวนหญงมมานานมากกวา 20 ป แตจนถงปจจบนจ�านวน พนกงานสอบสวนหญงทวประเทศมเพยงกวา 400 คน ในขณะทสถานต�ารวจทวประเทศมจ�านวนเกอบ 1,500 แหง และผหญงในประเทศไทยยงมปญหา ในการเขาถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน ดงทกลาวถงขางตนวายงม ผหญงทประสบความรนแรงจ�านวนมากตดสนใจไมแจงความกบต�ารวจ สวนผทตดสนใจเขาแจงความมกด�าเนนการโดยไดรบความชวยเหลอดานกฎหมาย จากองคการพฒนาเอกชนทท�างานดานการคมครองสทธผหญงและเดก

1.4 วตถประสงค

รวบรวมปญหาและความตองการของผหญงทประสบปญหาความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครวในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนสอบสวนของต�ารวจ แลวน�ามาสงเคราะหเปนขอเสนอแนะในการปฏรปต�ารวจใหมความเปนมตรกบผหญง


1.5 ผมสวนรวมในการศกษา

ผทมสวนรวมทใหขอมลส�าหรบการศกษาปญหาและความตองการของ ผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ ในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง ประกอบดวยผเกยวของ ดงน

1) ผประสบปญหาความรนแรงในครอบครวและความรนแรงทางเพศ ทมลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคม บานพกฉกเฉน และโรงพยาบาลต�ารวจ มสวนรวมใหบรการและใหความชวยเหลอ จ�านวน 11 กรณ

2) เจาหนาท อาสาสมครทนายความ และอาสาสมครผผานพนของมลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคม และเจาหนาทบานพกฉกเฉน ทเขารวมบรการและใหความชวยเหลอผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และ ความรนแรงทางเพศ

3) บคลากรจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของกบ การศกษา ไดแก บานพกฉกเฉน สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร มลนธศนยพทกษสทธเดก มลนธเพอสทธมนษยชนและการพฒนา มลนธเครอขายสงเสรม คณภาพชวต (LPN) กลมท�าทาง สมาคมสงเสรมสทธชมชนเพอการพฒนา ส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต กรมคมครองสทธและเสรภาพ สถาบนเพอการยตธรรมแหงประเทศไทย (TIJ) สถาบนวจยบทบาทหญงชายและการพฒนา เจาหนาทจากกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (กองตอตานการคามนษย กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว) พนกงานสอบสวนหญง กองบงคบการต�ารวจนครบาล 1 กลม งานสงคมสงเคราะห โรงพยาบาลต�ารวจ ผทรงคณวฒดานสงคมและกฎหมาย


1.6 วธการศกษา

ผด�าเนนการไดก�าหนดขอบเขต และขนตอนในการศกษา ดงน

1) ขอบเขตของการศกษา การศกษานเปนการรบฟงเสยงสะทอนปญหาในการตดตอกบกระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง และความตองการในการเขาถงกระบวนการยตธรรมของผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ

2) ขนตอนในการศกษา การศกษาครงน มลนธสงเสรมความเสมอภาค ทางสงคมรวมกบมลนธฟรดรค เอแบรท (FES) ด�าเนนการจดเวทประชม เชงปฏบตการ 2 ครง ตามขนตอนดงน

• (1) การประชมเชงปฏบตการรบฟงเสยงผประสบปญหา ระยะเวลา 2 วน 1 คน ระหวางวนท 17 – 18 มถนายน 2560 ณ โรงแรมฮพ กรงเทพมหานคร เพอทบทวนปญหาการเขาไมถงกระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง และรบฟงขอเสนอแนะตอการพฒนากระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง จากผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ

• (2) การประชมเชงปฏบตการน�าเสนอเสยงผประสบปญหา ระยะเวลา 1 วน วนท 13 กรกฎาคม 2560 ณ โรงแรมสโกศล กรงเทพมหานคร เพอน�าเสนอปญหาการเขาไมถงกระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง รบฟงขอเสนอแนะตอการพฒนากระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง การทบทวนความกาวหนาดานกฎหมายทเกยวกบการคมครองสทธมนษยชนใหกบผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ การอภปรายทางวชาการ และการรบฟงความคดเหน และน�าเสนอ ขอเสนอแนะในการพฒนากลไกงานต�ารวจ จากผประสบปญหาความรนแรงในครอบครวและความรนแรงทางเพศ นกวชาการ


และผมสวนรวมในการบรการผ ประสบปญหาความรนแรงในครอบครวและความรนแรงทางเพศ

• (3) ด�าเนนการจดท�ารางรายงาน

• (4) น�าเสนอผลการศกษา โดยการจดเวทสาธารณะ วนท 20 พฤศจกายน 2560 เนองในโอกาสเดอนรณรงคยตความรนแรง ตอเดกและสตร


2. เรองเลาจากผเสยหายกรณศกษา : ผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ

ผทมสวนรวมในการสงเสยง บอกเลาเรองราว ใหขอมลส�าหรบการศกษาปญหาและความตองการของผประสบปญหาความรนแรงในครอบครว และความรนแรงทางเพศ ในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในระดบตนทางในชนสอบสวนของต�ารวจ ประกอบดวยผเกยวของ ดงน

1. ผประสบปญหา (สมาชกบานพกฉกเฉน สมาชกโรงเรยนธมใจ มลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคม และผมาใชบรการโรงพยาบาลต�ารวจ

1.1 ในฐานะผเสยหาย คดความรนแรงทางเพศ คดพรากผเยาว คดพยายามฆา คดความรนแรงในครอบครว คดถกท�ารายรางกาย คด ถกลอลวงคาประเวณ คดยกยอกทรพย คดกกขงหนวงเหนยว

1.2 ในฐานะผตองหา คดหญงฆาสาม

2. ครอบครวผประสบปญหา ไดแก พอ แม พสาว คนรก

กรณศกษา : การเขาไมถงกระบวนการยตธรรมในชนสอบสวนของต�ารวจ

2.1 คดความผดเกยวกบเพศ


กรณศกษาท 1 : คดอนาจาร ท�ารายรางกาย และลอลวงคาประเวณ

เหตการณเกดขนในป 2558 ผประสบปญหาท�างานเปนพรตต ไดรบการ วาจางใหไปท�าหนาทเอนเตอรเทนลกคาเพอสรางสสน พดคยสรางความสนก พาเลนเกม รองเพลง ในระหวางท�าหนาทผวาจางพยายามลวนลาม เมอไมยนยอม จงใชก�าลงท�ารายรางกาย และรมท�าราย

• เรองเลาจากผเสยหาย

เคยไปสถานต�ารวจเพอแจงความเรองทไดรบความเสยหายถกลอลวง คาประเวณจากนายจางทเปนผมอทธพลพยายามจะขมขนแตไมส�าเรจ ถกท�ารายรางกายจนตนเองจมกหก ผมหลด บอบช�าทงรางกายและสภาพจตใจ ไปแจงความด�าเนนคด ต�ารวจทรบเรองท�างานลาชา ตลอดระยะเวลา 8 เดอน คดไมคบหนาท�าใหตองหาหลกฐานและตดตามเอกสารดวยตนเอง ต�ารวจผลกความรบผดชอบใหหนวยงานอน ซงแรกๆ ครอบครวไมทราบเรองเพราะไมอยากบอก กลวพอแมเสยใจ แตสดทายกบอกแม แมกเสยใจทเกดเรองแบบน

ยอนไปเมอป 2557 เกดเหตการณครงนนรองไหตลอดเวลา ไมกลามอง หนาใคร ตนเองท�างานเปนพรตตและถกลอลวงไปคาประเวณโดยทไมไดสมยอม เมอขดขนจงโดนท�ารายรางกาย โดยนายจางเปนผมอทธพลและมชอเสยง ทางดานสอ ซงกอนนนไดตกลงกบโมเดลลงรบจางไปเอนเตอรเทนแขก ไมมอะไรทเสอมเสย ใหแขกสนกกบเกมเทานน แตสดทายไมเปนไปตามขอตกลง กลบถกหลอกมาขายบรการ พบวาในงานนนมนางแบบอก 2 คน มผชาย 5 คน ผหญง 3 คน ในงานมการดมสรารวมดวย แตตวเองไมไดดม จนกระทงเวลา 00.30 น. มผชายคนหนงพยายามเขามากอด ขอมเพศสมพนธดวย และพดจาลวนลาม เมอขดขนจงโดนท�ารายรางกาย โดนรมลอม ปาขวด ปาแกว และพยายาม ผลกเขาไปในหองน�า ตนเองพยายามหน แตมผ ชาย 5 คนลอมกกตวไว พรอมมเสยงดามาเปนระยะๆ สดทายมคนท�าขวดปากฉลามจะแทงตนเอง ตอนนนคดวาตวเองตองตายแนๆ ตอนนนตงสตไดพยายามพดจาหวานลอม


และใชการกอดเพอใหอกฝายอารมณออนลง ชวงเวลานนตนเองพยายามหน แลวกตะโกนถามผชายทยนอยวาไมหามเพอนเลยหรอทท�าแบบน แตกลบ ไมเปนผล จงคดหาหนทางเอาตวรอด สดทายหนออกมาไดในทสด

เมอหนออกมาไดกไปแจงความในสภาพนนเลย แจงความเวลาประมาณ ต 3 ทสถานต�ารวจ แตไมมการสงตวไปตรวจรางกายแตอยางใด ทงๆ ทตนเอง บอกไปวาโดนท�ารายมา ต�ารวจเพยงแคลงบนทกประจ�าวนไวเทานน ไมมการแจงสทธอะไรใหรบทราบเลย ซงมารภายหลงวาทจรงตองตรวจรางกายกอน เพอเปนหลกฐานประกอบ จากนนกไปตรวจรางกายดวยตนเองทโรงพยาบาล จากนนน�าใบตรวจรางกายไปใหต�ารวจและใชเวลานดสอบหลายเดอนกวา จะนดสอบปากค�า

ตลอดระยะเวลาไมไดรบความรวมมอจากต�ารวจ ต�ารวจไมใหค�าแนะน�า ไมแจงสทธทควรร หรอควรไดรบทราบ รวมทงเอกสารตางๆ ตนเองตองหามาประกอบเกอบทงหมด เมอมอบหลกฐานใหกท�าเอกสารหาย ท�าใหเกดความ เบอหนาย ไมอยากด�าเนนคด จนคดยอนกลบไปกบสงทเจอกท�าใหตองส เพราะคดวาคนท�าผดตองไดรบโทษ จงไมกลว และตองเอาคนผดมาลงโทษใหได

หลงแจงความด�าเนนคด เรองเงยบหายไปเกอบป จงตดตอไปยงองคกรสตรแหงหนง และไดค�าแนะน�าวาใหตดตอมายงอาสาสมครมลนธสงเสรม ความเสมอภาคทางสงคมเพอตดตามความกาวหนาของคด จงโทรมาปรกษาและนดพบพดคยกบอาสาสมครมลนธฯ เพอเดนทางไปขอใหมการด�าเนนคดโดยเรว เนองจากคกรณเปนคนมอทธพล

กรณศกษาท 2 : คดโทรมหญง

เมอเดกหญงวย 15 ป ถกชายกลมหนงขมขนกระท�าช�าเรา มลกษณะเปนการโทรมหญง ผตองหาเปนเยาวชนและผใหญ



เหตการณทเกดขน ตนเองเสยหายดานรางกาย จตใจ เสยใจ ไมคดวาจะเกดกบตนเอง สงทเกดขนนนไมอยากใหแมเสยใจ ซงตนเองไดโดนท�าราย พอกลบบานเจอแม กไดสอบถามวาไปโดนอะไรมา กบอกไป เพราะสภาพรางกายตอนนนบอบช�ามาก

ในทสดกไปแจงความเอาผด แตกไมเคยรสทธทไดมากอน เมอเกดเหตการณแบบนตองท�าอยางไร มสทธอะไรบาง ซงโรงเรยนกแนะใหผปกครองไปแจงความ ไปพบต�ารวจทสถานต�ารวจแหงหนง มทงต�ารวจหญงและต�ารวจชายระดบผหมวด เมอไปพบต�ารวจกพาไปท�าแผนทเกดเหต พสจนหลกฐาน โดยไมแจงรายละเอยดใดๆ เลย ไมแจงสทธ ไมแนะน�า โดยวนทไปแจงความ สภาพรางกายกไมพรอมมากนก ในความคดตอนนนคดวานาจะพาตนเอง ไปโรงพยาบาลเพอตรวจรางกายกอน แตกลบพาไปโรงพยาบาลหลงจากพสจนหลกฐานเรยบรอยแลว

วนหนงไดไปเจอคนรายทกระท�ากบตนเอง ในระหวางทไปเดนซอของ ทรานสะดวกซอ เจอกบผตองหาตอนมาจอดรถหนารานสะดวกซอ ชวงเวลานนเกดอาการสน กลว จงตดสนใจวงไปอยทคนเยอะๆ จากนนคนทท�ารายตนเองกขบรถหนไป

หลงจากเจอกบเหตการณทเกดขนกบตนเอง ท�าใหตนเองรจกวธการวางตว และอยกบสงทเกดขนและสงทกลวใหได ซงเหตการณทเกดขนกบตนเอง ตอนอาย 15 ป คดเพงขนศาลตอนอาย 17 ป และความกลวอกอยางคอเมอ มหมายศาลไปถงผตองหาแลวจะโกรธ กลววาฝายนนจะตามมาฆา ท�าใหเวลาออกจากบานตองอยในทมคนจ�านวนมาก ไปทไหนตองบอกพอแม ใหทราบ ใหมคนรบร ตองระวงตวเอง มสต เวลาไปโรงเรยนจะไมออกนอกเสนทาง ซงขณะนสงทกลวและกงวลใจมากคอ กลววาคดไมคบหนา เพราะเจอต�ารวจทเรยกเงน


เสยงแมผเสยหาย

ตอนนนเหนสภาพลกสาวจงถามวาเกดอะไรขน พอทราบกพาลกไป แจงความต�ารวจสน. ลาดพราว เมอไปแจงความต�ารวจจะไมรบแจงความเพราะอยนอกพนททเกดเหต กเขาใจวาบานอยเขตลาดพราวอยใกลสน.ลาดพราวมากกวา ถาไมรบเรองแลวใครจะท�าคดให จงไปขอรองผใหญใหชวยและ เดนเรองให จากนนต�ารวจกรบท�าคดให และไปทเกดเหต พาลกไปตรวจรางกาย โชคดคอตนเองร จกกบต�ารวจและคอยเปนทปรกษา มสหวชาชพมาดแล แตหลงจากนน 8 เดอนผานมายงจบคนรายไมได ทงๆ ทหลกฐานครบ รตว กลมคนราย ซงสงทอยากพดคอต�ารวจไมจบคนราย ทงๆ ทคนรายอยในพนททงหมด แตปจจบนนตนเองและลกไดยายบานไปอยทอนแลว ไมอยากใหลก อยในสภาพแวดลอมเดมๆ เจอกบคนรายอกแตท�าอะไรไมได แตกตองสเพอลก จงไปรองทกขทศนยราชการฯ ซงจะมศนยชวยเหลอดานทนาย มศนยพงไดฯ ของโรงพยาบาลต�ารวจ จงบอกรายละเอยดไปและไดรบการชวยเหลอ และไปตดตามเรองทโรงพกกวา 10 ครง ตอนนนเรองถงศาล คนรายจาก 7 คน จบได 6 คน แตไดประกนตวหมด

กรณศกษาท 3 : คดขมขนกระท�าช�าเรา ท�ารายรางกาย และกกขง หนวงเหนยว (คดความผดเกยวกบเพศระหวางผชายกบผชาย)

วยรนชายทรจกกบผชายคนหนงผานแอพพลเคชน จากนนไดนดหมายกนกนขาวเพอจะพบกน ในวนนนผชายคนนกออกอบายชวนขนไปเอาของบนหอง เมอไปถงหองกถกขมขนกกขงหนวงเหนยว เมอไปแจงความ ต�ารวจกลบมองวาเปนเรองตลก ไมเหนจะมอะไรเสยหาย และรบแจงวาเปนขอหาท�ารายรางกาย


ยอนเหตการณไปคอ ตวเองโดนคกรณยดโทรศพทไปเพอตดตามวา อยตรงไหน ซงเรารจกกนผานแอพพเคชนหาเพอนคย หลงจากถกท�ารายรางกาย


และถกขมขน กไปแจงความเพอค�าเนนคด แตต�ารวจไมรบฟง ไมสนใจ ด�าเนนคดเพยงถกท�าราย เพราะเหนบาดแผลเลกนอย ท�าแคเพยงเรยกคกรณมาสอบถาม ปรบ 200 บาท

หลงจากนน 7 วน ต�ารวจใหไปตรวจรางกายเพมเตมทโรงพยาบาลต�ารวจ เราไดใหขอมลกบเจาหนาทต�ารวจวาผกอเหตอยทไหน ท�างาน และเรยนทไหน แตต�ารวจไมสนใจ กลบบอกท�าไมไมปลอยเคาไป ทงทเราเปนผ เสยหาย กลบจะไมรบแจงความอก และต�ารวจไดกลาววามเหตการณคลายกบทเกดกบกรณของผหญงทคยผานแอพพลเคชนกน และโดนหลอกมาขมขน “เคาโงจรงๆ” ท�าใหตนเองรสกวาท�าไมต�ารวจพดจาแบบนกบผเสยหาย ไมใหก�าลงใจและ ยงไมใหเกยรตอกดวย

ในดานคดขณะนไดสอบปากค�าไปแลว แตกยงเงยบ แตสงทท�าให รสกวาต�ารวจใชวาจาทไมด คอ ตอนสอบปากค�าตนเองต�ารวจไดถามและ บอกวาคณเตมใจไปหาเคาเอง แตนนไมไดหมายความวาเราสมยอม เพราะ ครงแรกตนเองไมไดไปตามนด สวนครงทสองฝายนนมของมาฝาก ท�าใหไปพบเพราะเกรงวาถาไมไปจะเสยน�าใจ และเจอกนกแคพดคยท�าความรจกกนธรรมดาเทานน แตต�ารวจไมเชอ ไมด�าเนนคดให และลงแคบนทกประจ�าวนวา “ท�ารายรางกาย” ท�าใหตนเองสงสยวาท�าไมไมออกหมายวา “โดนขมขน”

กรณศกษาท 4 : คดพรากผเยาว/ขมขนกระท�าช�าเรา

นกเรยนหญงอาย 15 ป รจกกบผชายอาย 30 กวาปผาน Facebook (เฟซบก) และถกลอลวงไปขมขนทโรงแรม เกดการกระท�าหลายครง หลายสถานท เมอไปแจงความต�ารวจกโยนเรองทองทแจงความ


“ตอนทเกดเหตอาย 15 ป ตอนน 17 ป ตอนทมเรอง ปรกษารนพผชาย


ไมบอกคนในครอบครว เพราะกลวแมดา แตแมกโกรธ ดาจรงๆ หลงทราบเรอง ตอนเกดเหตจ�าสถานทเกดเหตไมได แมพาไปแจงความทสถานต�ารวจใกลบาน เพราะเขาใจวาหากเกดเหตตองไปแจงในทองททเราอาศยอย โดยไมร วา ตองไปแจงทสถานต�ารวจทเกดเหต จากนนจงไปแจงความทสถานต�ารวจซงเปนพนทเกดเหต เจาหนาทต�ารวจบอกใหไปแจงทสถานต�ารวจใกลบาน เพราะ พอแมไมไดจดทะเบยนกน สทธการเลยงดลกตองเปนของแม ตองไปแจงความทสถานต�ารวจใกลบาน และยงบอกอกวา “ผมกเรยนมาใหไปบอกต�ารวจทสน...(ใกลบาน) วาตองไปแจงทใกลบาน...... บอกเปนต�ารวจกเรยน เหมอนกนมา ตามต�าราเปนแบบน” ท�าใหตนเองสบสน

นอกจากน ในการท�าคด ต�ารวจท�างานลาชา เชน พมพหมายใหลาชา ไปตงแตบาย 3 ถง 6 โมงเยน ใหนงรอนานมากโดยไมชแจงวาตดขดหรอลาชา เพราะเหตใด บอกเพยงกระดาษหมด โนตบกไมด ในความหมาย คอ “อยากไดเงน” กวาเราจะไดเอกสารจากสน.........(ทเกดเหต) ไปสน.......(ใกลบาน) กมดแลวสน.........(ใกลบาน) กรบเอกสารและสงตวไปตรวจทโรงพยาบาลต�ารวจ แตกไมไดท�าเรองตอให ตรวจเสรจกโยนเรองไปท สน...... เกดเหตเหมอนเดม และชแจงวาทเกดเหตม 4 ท คอ สน.ปทมวน และอก 3 ทแถวๆ รงสต ต�ารวจกบอกวาถาแจงทปทมวนกท�าไดแคคดเดยวคอพรากผเยาว ถาตองการไดทกคดใหไป สน.บางบอน ท�าใหตนเองสบสน ตองเสยเวลามากในการเดนเรอง และบอกอกวาถาจะไปแจงทสน.บางบอนกไมตองบอกวาเคยมาแจงทน ถาเปน แบบนนกตองเรมใหมตงแตแรก ตองตรวจรางกายใหม กเลยแจงทปทมวน เหมอนเดมเพราะเสยเวลามากแลว หลงจากนนไดเจอเจาหนาท มลนธสงเสรมความเสมอภาคทางสงคมเขามาชวยชแนะและประสานหนวยงานเขามาชวยเหลอ

ในการมาพดคยและรวมแลกเปลยนครงน เตมใจทจะคยเพราะเลาประสบการณในการปองกนและดแลตวเอง เรองนเปนเรองใกลตว ปจจบน สงคมใหความส�าคญ โรงเรยนไมเคยสอนวาถาเกดเหตการณสมเสยงแบบน ตองท�าอยางไร กระบวนการตางๆ กไมเคยสอน ผหญงเปนเพศทเสยเปรยบ ตองเอาตวรอดในสงคมใหได “หากน�าประสบการณทเจอน�ามาเปนก�าลงใจ


และบทเรยนใหกบผอนไดกยนด และขอใหสงตอเสยงสะทอนในวนนไปถงต�ารวจไดจรงๆ คดวาบานเมองเราควรจะใหความส�าคญเรองน เพราะสถานศกษาของประเทศนกไมเคยสอนวธการเอาตวรอด ไมเกดประโยชน และไมไดสอนเราเลย”


เมอเกดเหตการณกบลก แมท�าใจไมได แตคดไมถงวาลกจะเขมแขง ขนาดน จตใจส ลกเขมแขงขน แมพยายามทกวถทางทจะใหต�ารวจชวยลก ไมยอมบอกวาขาดสถานทในการแจงความ ท�าใหคดยดเยอ เงยบหาย ไมตามเรองให เกดความลาชา บอกเพยงวาใหเราใชชวตตามปกต ไมตองเครยดเดยวตามให แตเรองกเงยบหายตลอด จนไดรบค�าแนะน�าจากมลนธฯ ไดชวยตามเรองจากต�ารวจให และไดรบค�าตอบวาทเรองยงไมไปถงไหนเพราะขอมลขาดสถานท จากนนเจาหนาทมลนธฯ ไดใหลกสาวเลาและยอนรอยเหตการณเพอคนหาสถานทตามทลกบอก โดยนงแทกซไปตามสถานทตางๆ ตามทลกบอก เพอใหไดสถานทเกดเหตแนชด ถายรปมาใหลกดวาใชหรอไม

การทต�ารวจสอบปากค�าบอยเกนไป ท�าใหไมอยากพดเรองเดมๆ ซ�าๆ เหมอนเอาเรองตวเองมาประจาน รสกอาย เบอ ไมอยากไปตามคด แตตนเองไมยอมพยายามตามเรองใหถงทสด รสกดขนเมอคดถงศาลเพราะเรมมความหวง แตยงกงวลใจเรองสถานทเกดเหตไดไมครบ กลววาผตองหาจะไดรบโทษนอย

ตอนนนคนรายมการคกคาม โทรมาหาลกสาวตลอดเวลา จะไป แจงความเพม แตสน.ปทมวนไมรบแจงความเพมให จงไปแจงทสน.บางบอน ต�ารวจไมพยายามสบเสาะสถานทให และไมบอกวาตองการขอมลอะไรเพม

กรณศกษาท 5 : คดลวงละเมดทางเพศเดกหญงอาย 3 ขวบ


ลกสาวออกไปเลนนอกบานและกลบมาอาบน�า มาบอกแมวาตวเองเจบ


ทบรเวณอวยวะเพศ รสกแสบมาก แมเลยถามวาไปท�าอะไรมา ลกบอกลงท�า และท�าทาชไปทอวยวะเพศ ลกบอกวาแสบมาก ตอนนนท�าอะไรไมถก รบอาบน�าลางใหลก จากนนมคนขางบานบอกใหพาลกไปโรงพยาบาล ครงแรกไปท โรงพยาบาลหวเฉยวเพอตรวจรางกาย ทางโรงพยาบาลหวเฉยวกแนะน�า ใหไปโรงพยาบาลต�ารวจ ทางโรงพยาบาลต�ารวจกใหไปแจงความกอนจงจะ ตรวจรางกายได และบอกตองไปแจงความกอน จงตองไปแจงความตอน 21.00 น. ไปถงโรงพยาบาลต�ารวจ 23.00 น. กวาจะเดนเรองเสรจทโรงพก กลบมาทโรงพยาบาล เวลา 01.00 น. ตรวจรางกายเสรจประมาณ 04.00น. ขณะนยงไมสอบปากค�า ต�ารวจแจงวาหลกฐานยงไมพอ ซงต�ารวจบอกวาเดกเขาไปทรานนนเองหรอเปลา? ตนเองกบอกวามกลองวงจรปดเปนหลกฐานได แทนทจะรบด�าเนนการให ต�ารวจกลบเลอนออกไปอก 2 สปดาห บอกคด มเขามามาก ตองท�าตามขนตอน ตอนนลกสาวบอกกลว ไมกลาไปทนนอก

เสยงพอผเสยหาย

ตอนไปแจงความ ต�ารวจออกใบแจงความชา ถามวกวนไปมา ไปถง ตอนเทยงคน มต�ารวจปฏบตหนาทเพยง 1 นายเทานน ใชเวลาสอบปากค�า 3 ชวโมง ท�าใหน�าเอกสารใบมอบตรวจในการตรวจรางกายไปโรงพยาบาล เพอตรวจลกไดชา

กรณศกษาท 6 : ลกชายถกลวงละเมดจากพระสงฆ


ตนเองมลก 1 คน คาดหวงกบลกชายวาอยากใหเปนเดกด เชอฟง พอแม แตไมคดวาเหตการณรายแรงจะเกดขนกบลกตวเอง โดยผกระท�า เปน “พระ” เมอป 2551 ตนเองไดรจกวดทมชอเสยง และรจกกบครบาทานน นบถอมาก จงตดสนใจไปถอศลอยทวด พระทานนกทกวาลกจะมเคราะห


ตองใหลกบวช ซงตอนนนคดคานเพราะก�าลงเรยน ม.1 จงขอเลอนไปเปน ชวงปดเทอมแทน ตอนนนลกอาย 13 ป ขอเลอนแตไมเปนผล สดทายกไดบวชและบอกวาจะสงใหเรยนทกอยาง ลกบวชเรยนผานไป 1 ปครง ตอนนนตนเองกบวชเปนชอยทวดเพอทจะดลกชายดวย จนกระทงเกดเหตการณทท�าใหตนเองรบไมไดคอ มเดกทบวชอย ทวดหนออกจากวดแลวไดเลาใหแมเขาฟงวา ถกพระลวงละเมดทางเพศ แลวแมเดกคนนนกมาถามตนเองวาลกโดน แบบเดยวกนหรอไม กไดไปถามลกชายซงวนนนเปนวนเกดลกดวย ท�าให ทราบเรองวาลกตนเองกโดนกระท�าความรนแรง ตนเองกไดแตขอโทษลก และกอดลก จากนนกจะไปแจงความด�าเนนคด ลกชายบอกไมอยากแจงความเพราะเกรงกลวอทธพล เขามเงน ลกศษยกมแตคนใหญโต จนตนเองตองโกหกลกวามาซอปรนเตอร แตทจรงคอมาขอความชวยเหลอจากมลนธฯ และไดรบความชวยเหลอ ค�าแนะน�าจากเจาหนาท ซงไดแนะน�าใหแจงความเพอเอาผด ใหถงทสด กไดแตบอกลกวาเปนแคฝนราย ตองสและผานไปใหได

ขณะนนไดแจงความกบเจาหนาทต�ารวจทจงหวด เดนทางไปหลายครงกวาจะรบแจงความ บอกแตวาแจงความไปกท�าอะไรไมไดเพราะอทธพลเคามาก จากนนไดเปลยนคนรบเรองจงสามารถสานตอเรองคดตอไปได ซงถอเปน ความโชคดทต�ารวจทานนทมารบเรองตอนนไมชอบเรองการใชอ�านาจและอทธพลอยแลวจงรบแจงความและชวยด�าเนนคดให จงมความคบหนา จากนนลกชายไดรบการเยยวยาโดย มลนธฯ ชวยบ�าบดจตใจ ฟนฟสภาพจตใจ เพอใหกลบมาเปนเดกปกตและด�าเนนชวตอยในสงคมได ตอนนลกดขน ไมพดเรองเดมและมความสขมากขน

อยากใหพนกงานสอบสวนรบแจงความ เหนใจคนเปนพอเปนแมบาง เราไมอยากใหเกดเหตการณแบบน เขาใจและเหนใจเราบาง อยากไดความยตธรรม อยากใหก�าลงใจคนอน ความมงหวงทอยากเหนการเปลยนแปลง ชนพนกงาน


กรณศกษาท 7 : คดพยายามฆา

เสยงผเสยหาย

ตวเองท�างานเปนนกรอง มผชายขางบานตดกนกบรานอาหารทตนเอง รองเพลงประจ�าอยมกแอบมองตลอด และจะมาดมเหลาทรานทกคน ถาวนไหน ไมมาดมกจะมองจากก�าแพงบานตวเองซงจะเหนได เหตการณเกดขนเวลา กลางวน ประตทรานจะเปดไวใหส�าหรบพนกงานเขาออกไปซอของได คนรายไดเขามาประชดตว ถอปนเขามาจอทศรษะ สวนอกมอถออปกรณทใชเสพยา และโวยวายวาตนเองอย กบผ ชายอนทเปนลกคาทงทไมไดเปนอะไรกน กบคนรายเลย ตอนนนเพอนรวมงานพยายามเบยงเบนความสนใจเพอชวย และพยายามกนตวเองใหออกไปจากทเกดเหต ตอนนนกลวมาก กตอวาเขาออกมาวาเขาไมมสทธท�าแบบนกบเรา ผชายคนนนกฟงและใจเยนลง และกลบบานตนเองไป

เหตเกดเวลา 11.00 น. ไดโทรแจง 191 โทรไป 3 ครงจงรบสาย จากทเกดเหตกบสถานต�ารวจหางกนประมาณ 2 กโลเมตร ต�ารวจใชเวลาประมาณ 30 นาทกวาจงถงทเกดเหต เมอต�ารวจมาถงกคนกระเปาตนเอง คดวาเมายาหรอไม ทงๆ ทตวเองเปนผเสยหาย คดวาเสพยาดวย ซงมารทหลงวาผชายคนทกอเหตเปนคนเดนยาใหต�ารวจนนเอง ต�ารวจกเรยกชายคนนนออกมา จากบาน ต�ารวจมาดวยกน 4 คน ต�ารวจไมยอมเขาไปคนบาน แตกลบรอใหคนรายออกมาเอง และใสกญแจมอพาไปโรงพก ต�ารวจเขาใจวาเปนแฟนกน แตไดพยายามอธบายไปแลววาไมใช ผชายคนนนเปนเพยงแคคนทมาแอบชอบ เพอนทท�างานเปนพยานใหวาผชายคนกอเหตไมใชแฟน เปนเพยงคนทมา แอบชอบเทานน แตต�ารวจกพยายามพดวาผชายคนนเปนแฟนตนเอง จากนนต�ารวจไดมาขอตรวจปสสาวะเพราะคดวาเสพยารวมดวย ตนเองกใหตรวจ เพราะบรสทธใจ ไมไดเสพหรอมสวนเกยวของกบผกอเหตอยแลว

จากส�านวนของต�ารวจทพยายามชวยคนรายวาปนทใชกอเหตเปน ปนปลอม เปนการปกปองผ ตองหา ซงไดถามต�ารวจไปวาถาเปนปนจรง


สามารถแจงความพยายามฆาไดหรอไม แตต�ารวจกลบบอกถาเปนของจรง ใหหาหลกฐานมายนยน ตอนนนผตองหาพกปนมาดวยกเลยรวาของจรงท�าใหจนดวยหลกฐาน จงตงขอหาพยายามฆาในทสด ขณะนนไดถามต�ารวจกลบไปวาตองรอใหถกยงกอนใชหรอไม จงจะรวาเปนปนจรง รสกวาต�ารวจพยายามปกปองผกอเหตเพราะเปนคนของเขา ท�าใหยากในการเขาถงเพอเอาผด

2.2 คดความรนแรงในครอบครว

กรณศกษาท 1 ถกอดตสามเผา และถกยกยอกเงนบรจาค

กอนเกดเหต 1 วน เขาโทรมาบอกวาไมสบายใหไปหาเขา ตอนเยน วนรงขนพอโรงเรยนเลก จงไปเยยม เอาขาวมนไก เอายาตม 2 หอไปให ตอนจะกลบเขามาขอคนด เรากบอกวาแยกกนอยดแลว เขากวางนกตายกนหมดนแหละ

หลงจากถกสามเอาน�ามนราดแลวจดไฟเผา พสาวกไดไปแจงความ แตไมไดรบความรวมมอ เจาหนาทต�ารวจบอกวา “เปนเรองของผวเมย” พสาว ไดพยายามอธบายวา “เรองผวเมยอะไรจะฆากนตายอยแลวเนย” ต�ารวจกยง ไมรบแจงความ ต�ารวจทานนนกไมใหความส�าคญ คดแควาเปนเรองทะเลาะกนในครอบครวธรรมดา และยงปลอยใหประกนตวผตองหาออกมาในวนแรก จากนนกไมมต�ารวจไปดอาการวาสาหสมากนอยแคไหน ตอมาพสาวและ หลานๆ ของฉนน�ารปถายลงในสอโซเซยล เรองราวของเราจงเปนขาวและไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานตางๆ สอน�าเสนอขาวอยางตอเนองจนต�ารวจ ตองจบตวผตองหา จนเรองนพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภาฯ ไดทรงสนพระทยและเนนย�าวาเปนเรองรายแรง เรองการกระท�าความรนแรงในครอบครวเปนคดพเศษ จงท�าใหคดราบรนไปไดดวยด


ภายหลงไดรบเงนบรจาคและน�ามาใชในการรกษาตวอยางตอเนอง ตอนนนมครเขามาชวยดแลบญช ภายหลงครคนนนกยกยอกเงนตรงสวนนนไป ตนเองจงไปแจงความ ปรกษาต�ารวจกไดรบค�าตอบวาลกตนเองเซนเบกเงน ลกมสวนรเหนในการยกยอกดวยหรอเปลา ซงลกไมรเรองเลย ต�ารวจบอกวาเรองนตองด�าเนนคดกบลกดวย กเกดความกลว ในทายทสดอยการเปน ผฟองคดให และมการไกลเกลยและยอมรบจะจายคนเปนรายเดอน ในเรองคดกยงไมถอนแจงความ

กรณศกษาท 2 ตกเปนจ�าเลยขอหาฆาสาม

ตอนทเกดเรองแลวไปแจงความต�ารวจไมแนะน�าอะไรเลย มแคถามเหตการณทเกดขน สามไปมความสมพนธกบผหญงอน ตนเองไปพบกเกดเหตการณทะเลาะกน สามท�ารายรางกาย ทงเตะตอย จนเซไปทโตะ จงหยบมดแทงสามแลววงหน เพราะกลววาสามจะตามท�าราย ตอนไปแจงความต�ารวจเรยกเงน 3 หมนเพอจะจบคด แตไมยอมจายเพราะไมคดวาจะจบจรงๆ อยางทบอก ตอนสอบปากค�าไมมทนาย ขณะสอบปากค�า ต�ารวจไมแจงสทธ ทตองมเลย ประสบการณในเรอนจ�า ตองกนขาว อาบน�าเปนเวลา อาบน�าไดแค 10 ขน กอนนอนสวดมนต เชาเกบทนอน


ปญหาการเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนสอบสวนของต�ารวจ

จากเวทการประชมเชงปฏบตรบฟงเสยงผประสบปญหา วนท 17-18 มถนายน 2560 ณ โรงแรมฮพ กรงเทพมหานคร รวบรวมปญหาของผเสยหายในการตดตอกบต�ารวจไดดงน

• การปฏบตของพนกงานสอบสวนท�าเหมอนผเสยหายเปนผตองหา

• การไมค�านงถงจตใจ รางกายของผถกกระท�า พดจาไมด และพฤตกรรมทไมเหมาะสม การต�าหน ขมข ท�าใหผเสยหายไมอยากด�าเนนคด

• ต�ารวจไมมความรความเขาใจขอกฎหมายทเกยวของอยางชดเจน โดยเฉพาะพ.ร.บ. คมครองผถกกระท�าดวยความรนแรงในครอบครว ทงทมกฎหมายนมา 10 ปแลว แตต�ารวจยงมองวาความรนแรง ในครอบครวเปนเรองของผวเมย เปนเรองเลกนอย

• การไมแจงสทธกบผเสยหายวามอะไรบาง การด�าเนนการตามขนตอนตางๆ มอะไรบาง

• ต�ารวจไมใหค�าแนะน�า ยกเวนวาผเสยหายผานเกณฑจงจะไดขอมล

• ต�ารวจพยายามทจะไกลเกลยใหยอมความ

3. ปญหาและความตองการของผหญงในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในระดบตนทาง (ชนสอบสวนของต�ารวจ)


• เรองการไมรบแจงความ มเพยงการบนทกประจ�าวน การลงเลขคด ปดความรบผดชอบ บายเบยง

• ไมชวยประสานงานในเรองการตรวจรางกาย หรอใหผเสยหาย ไปตามผลการตรวจรางกายเองทโรงพยาบาล

• ใหผเสยหายตองไปหาหลกฐานเอง

• เอกสารทใหไปมกจะหาย หรอค�าใหการมกจะหาย หรอหาไมเจอหรอรบแลวอางวายงไมไดรบ

• การเรยกรบผลประโยชน เรยกเงนเพอจะปดคดใหเรวขน

• ขายประกนใหกบผเสยหาย พบ 3 ราย ทต�ารวจพยายามขายประกนชวตใหผเสยหายซอประกนชวตเพอท�าใหคดเรวขน

• การออกหมายจบทงๆ ทหลกฐานชดเจน แตต�ารวจไมด�าเนนการให

• พนกงานสอบสวนเอาตวเองเปนศนยกลางในการท�างาน เอาเวลาและความสะดวกสบายของตวเองเปนทตง

• ความลาชาในการด�าเนนคด เรองอทธพลของผกระท�า รวมทงอทธพลทางการเงน

ขอเสนอตอส�านกงานต�ารวจแหงชาต

มขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางปฏบตเพอใหผหญงเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนสอบสวนของต�ารวจ ดงน

คณสมบตของพนกงานสอบสวน

1. ความเปนมตร บคลก สหนา ทาทาง ค�าพดทไมตอกย�ากบผเสยหาย

2. ตองเปนธรรม เปนกลาง ไมเลอกปฏบต


3. เคารพศกดศรความเปนมนษย ทงเพศหญง เพศชาย หรอหลากหลายทางเพศ คณสมบตของต�ารวจตองมความเขาใจตรงนดวย เชน ชายถกชายขมขนต�ารวจมองเพยงวาเปนคดท�ารายรางกาย

4. สภาพ เขาใจปญหาทเกดขน ไมมองเพยงเปนเรองผวเมยทะเลาะกน

5. ทกษะความรความสามารถของพนกงานสอบสวน ซงตอนนม กฎหมายหลายๆ ฉบบทประกาศใช จะท�าอยางไรใหต�ารวจม ความเขาใจมากขนและถกตอง

6. ความโปรงใส เรยกรบผลประโยชนจากผเสยหาย ไมวาจะเปนเงนและทรพยสนอนใด

แนวทางการปฏบตหนาทของพนกงานสอบสวน

1. ควรมค มอใหค�าแนะน�าผ เสยหายเกยวกบขอกฎหมาย สทธ คาตอบแทนความเสยหาย ฯลฯ

2. มมาตรฐานในการใหบรการ (ปฏบตกบผเสยหายอยางเสมอภาค)

3. การสอบปากค�า ควรมสถานททเหมาะสม เขาใจความรสกของ ผเสยหาย มพนกงานสอบสวนเปนผหญง

4. การด�าเนนคด ควรมแนวปฏบตตอไปน

• รวดเรว (การหาหลกฐาน การออกหมายจบ)

• ไมเลอกปฏบต ตองมคณธรรม จรยธรรมใหบรการ

• รบฟงความตองการของผรองทกข (ผหญง เดก ฯลฯ)

• ประสานงานกบหนวยงาน เชน สงรพ. ตรวจรางกาย

• มทกษะ ความรดานกฎหมายทเกยวกบคด

• ไมน�าเสนอขาว ไมแจงสอ


• ควรแจงความคบหนาทางคดแกผเสยหายทก 30 วน

• พนกงานสอบสวนควรไดรบการอบรมเพอเพมศกยภาพในการท�างาน

• ต�ารวจไมควรซ�าเตมผเสยหาย วาผเสยหายจนรองไห ใชค�าพดไมด

ในกรณทผเสยหายเปนเดก เชน ถกลวงละเมดทางเพศหรอถกท�ารายรางกาย ผเขาประชมเหนวาต�ารวจตองรบแจงความและสงตรวจรางกาย โดยมขอเรยกรองตอการปฏบตงานดงน

• ควรมคมอการใหบรการ

• ค�านงถงสทธผเสยหาย

• มความเปนมตร สภาพ เขาใจ

• เคารพสทธและศกดศรความเปนมนษย

• มทกษะความร ความสามารถในเรองกฎหมาย

• มพนกงานสอบสวนทเขาใจผหญง

• ในการสอบสวนควรมพนกงานหญงดวย

• สถานทเหมาะสมในการใหปากค�า รวดเรว

• ประสานสงตอทนท

• มคณธรรมจรยธรรมในการใหบรการ

• มความโปรงใส

• เปนธรรม ไมเลอกปฏบต

• ไมเรยกรบผลประโยชน

• มมาตรฐานในการบรการ

• การด�าเนนคด การหาหลกฐานควรจะรวดเรว

• ไมปลอยใหผมอ�านาจเขามาแทรกแซง


โดยสรป ผเสยหายประสบปญหาในชนงานสอบสวนทสถานต�ารวจและมขอเสนอแนะเพอการแกไขปรบปรงดงตอไปน

พฤตกรรมของต�ารวจบางสวนทพบ

• ไมเป นมตร โดยมกแสดงทาท

หรอใชวาจาซ�าเตมท�ารายจตใจ

ผเสยหาย

• พยายามไกลเกลยใหยอมความ

หรอบายเบยงการรบแจงความ

ม เพ ย งก า ร บนท กป ระจ� า ว น

เชน กรณผ มความหลากหลาย

ทางเพศ

• ไมเปนกลาง เลอกปฏบต โดย

เฉพาะกรณทฝ ายตรงข ามกบ

ผ เสยหายมฐานะร�ารวยหรอม

อทธพล

• เรยกรบประโยชน หรอพยายาม

ขายประกนแกผเสยหาย

คณสมบตของต�ารวจทตองการ

• เป นมตร สภาพ เข าใจความ

ออนไหวทางจตใจของผ เสยหาย

• เคารพศกดศรความเปนมนษย

ของคนอน โดยเฉพาะผเสยหาย

จากความรนแรง ทงหญง ชาย ผม

ความหลากหลายทางเพศ และ

ทางชนชาต

• ให ความเป นธรรม เป นกลาง

ต อ ท ก ฝ า ย อย า ง เ ท า เ ท ย ม

• ไม เรยกร องผลประโยชน ใดๆ

ท�างานดวยความซอสตยสจรต

ปญหา ขอเสนอแนะ



กระบวนการสอบสวนเพอด�าเนนคด

• ต�ารวจยงขาดความรความเขาใจ

ดานกฎหมายทเกยวของ

• ไมใหค�าแนะน�าหรอแจงสทธตางๆ

แกผเสยหาย

• ไมแจงสทธวาผเสยหายสามารถ

ขอให พนกงานสอบสวนหญง

เปนผสอบสวนได

• ไมเคารพความเปนสวนตวของ

ผ เสยหาย เชน สอบปากค�าใน

สถานททไม เป นส วนตว และ

แจงขาวแกสอมวลชน

• ใหผ เสยหายรบภาระตางๆ เอง

เชน การไปตรวจรางกาย การหา

หลกฐาน

• มการแทรกแซงการด�าเนนคด ใน

กรณทฝายตรงขามมฐานะร�ารวย

หรอมอทธพล

• การด�าเนนคดลาชา

แนวปฏบตเพอปรบปรงงานสอบสวน

• จดการอบรมเพมพนความร ดาน

กฎหมายทเกยวของ

• จดท�าคมอใหค�าแนะน�าผเสยหาย

เกยวกบขอกฎหมาย สทธตางๆ

• ควรจดใหพนกงานสอบสวนหญง

ทมความรความเขาใจเรองนเปน

ผสอบสวน

• ตองเคารพความเปนสวนตวของ

ผ เสยหาย โดยจดสถานทสอบ

ปากค�าใหเหมาะสม มความเปน

สวนตว รวมทงไมแจงสอมวลชน

มาท�าขาว

• เจาหนาทควรรบผดชอบประสาน

งานการสงตรวจรางกาย รวมทง

การหาหลกฐานตางๆ

• การด� า เนนคดต อง เป นอสระ

ปลอดจากการแทรกแซง และตอง

รวดเรว โดยควรแจงความคบหนา

แกผเสยหายเปนระยะ


นอกจากขอเสนอแนะในระดบปฏบตทสถานต�ารวจแลว ทประชมยงมขอเสนอแนะเชงนโยบายเกยวกบการตรวจสอบการท�างานของต�ารวจ ดงน

1. มหนวยงานตดตามตรวจสอบการท�าคด

2. มระบบรายงานประจ�าปเกยวกบภาพรวมผลการด�าเนนคด ความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครว โดยเปดเผยตอสาธารณชน

3. การปฏรปโครงสรางดวยการกระจายอ�านาจ จะท�าใหประชาชน มสวนรวมและตรวจสอบไดมากขน


4.1 ปจจยทเออใหประสบความส�าเรจในอดต

นบตงแตป พ.ศ. 2538 ทมการประชมสตรโลกทปกกง ประเดนความรนแรงตอผหญงและเดกไดกลายเปนวาระส�าคญของขบวนการเคลอนไหวของ ผหญงในระดบโลก ระดบภมภาค และระดบประเทศ กระแสดงกลาวชวยเออใหองคกรทท�างานคมครองสทธผหญงและเดกในประเทศไทยประสบความส�าเรจในการรณรงคใหเกดความกาวหนาดานนโยบาย มาตรการและกลไกเพอยต ความรนแรงตอผหญงและเดก ในมมมองของนกเคลอนไหวสทธสตรมองวาปจจยส�าคญทท�าใหการรณรงคประสบความส�าเรจมหลายประการ ไดแก

1. องคกรทท�างานคมครองสทธผหญงและเดกมการประสานความรวมมอในการรณรงคเชงนโยบายดวยเสยงทเปนอนหนงอนเดยวกน และท�างานรณรงคอยางตอเนองจรงจง

2. การเสรมพลงสรางความเชอมนใหแกผประสบปญหาความรนแรง จนสามารถกาวออกจากพนทแหงความกลวในฐานะเหยอ ลกขนมาบอกเลาปญหาการถกละเมด และตองการเรยกรองปกปองสทธ ของตนเอง ท�าใหการเรยกรองรณรงคมความชอบธรรมสง และไดรบความสนใจตอบสนองจากหนวยงานรฐทมหนาทรบผดชอบ ตวอยางเชน เมอป พ.ศ. 2543 เกดกรณความรนแรงทางเพศตอ

4. ประสบการณและมมมองขององคกรทเกยวของ และบทวเคราะห


ผหญงรายหนงขณะทเธอเดนทางดวยรถไฟตนอนในเวลากลางคน และไมสามารถแจงความในพนทเกดเหตได เมอผเสยหายแจง ขอความชวยเหลอจากต�ารวจทสถานรถไฟปลายทางกไมไดรบ ความสนใจ องคกรผหญงจงน�ากรณนมารณรงค โดยผเสยหาย มสวนรวมเรยกรอง เมอป พ.ศ. 2547 รฐบาลจงไดตอบสนอง ดวยการจดตงศนยบรการชวยเหลอเดกและสตร ในภาวะวกฤต จากความรนแรง (OSCC) ทมการท�างานแบบสหวชาชพ

3. กลไกการจดท�ารายงานทบทวนสถานการณสทธมนษยชนของประเทศ หรอกระบวนการ Universal Periodic Review หรอ UPR ทประเทศสมาชกตองรายงานตอคณะมนตรสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต และกลไกการรายงานตามอนสญญาวาดวย การขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) ทตองรายงานตอคณะกรรมการ CEDAW เปนชองโอกาสใหองคกรผหญงและเดกจดท�ารายงานคขนาน และรองเรยนปญหาการละเมด สทธมนษยชนตางๆ ทยงไมสอดคลองกบหลกการสทธมนษยชนของปฏญญาหรออนสญญานนๆ กระบวนการนชวยสรางความชอบธรรมใหแกขอเรยกรองขององคกรผหญงและเดก น�าไปส ความรวมมอระหวางรฐและเอกชนในการพฒนาแผนปฏบตการ มาตรการและกลไกตางๆ

4. การสนบสนนทรพยากรในการท�างานทงจากภายในและภายนอกประเทศ ท�าใหองคกรเอกชนสามารถด�าเนนงานไดอยางตอเนอง

4.2 ความทาทายทยงมอย

แมรฐบาลไดปรบปรงนโยบาย มาตรการ และกลไกทชวยยตความรนแรงแลว แตปจจบนยงมชองวางอกหลายประการ ทงทเปนชองวางในการน�านโยบายมาส การปฏบต และเปนชองวางทนโยบายหรอมาตรการทมอย


ยงไมครอบคลมหรอไมเพยงพอ ท�าใหผประสบปญหายงคงประสบปญหาซ�าซอนเมอไปขอความยตธรรมทสถานต�ารวจ

ในความเหนของคนทท�างานในหนวยงานคมครองสทธผหญงและเดก ไดวเคราะหวาปญหาการใหบรการของต�ารวจตามทผเสยหายทเปนกรณศกษาไดใหขอมลและความคดเหนไวนน เปนปญหาทตองเชอมโยงไปสการจดโครงสรางและระบบการท�างานขององคกรต�ารวจ โดยปญหาส�าคญไดแก

1. สถานต�ารวจสวนใหญไมมความพรอมตอบสนองตอความตองการของประชาชนผเสยหายในคดความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครว ทงทคดเหลานเกดขนเปนจ�านวนมากถงหลกหมนเปนประจ�าทกป แตองคกรต�ารวจไมมนโยบายเรองนเปนการเฉพาะ

ในแผนปฏบตราชการส�านกงานต�ารวจแหงชาต ประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 มการอางองเปาหมายการพฒนาทยงยน หรอ SDGs วาคณะอนกรรมการขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนมมตใหส�านกงานต�ารวจ แหงชาตเปนหนวยงานสนบสนนในการขบเคลอนเปาหมาย 5 เปาหมาย จากทงหมด 17 เปาหมาย ไดแก เปาหมายท 3 การมสขภาพและความเปนอยทด เปาหมายท 4 การศกษาทเทาเทยม เปาหมายท 10 ลดความเหลอมล�า เปาหมายท 14 การใชประโยชนจากมหาสมทรและทรพยากรทางทะเล และเปาหมายท 16 สงคมสงบสข ยตธรรม ไมแบงแยก โดยไมไดกลาวถงเปาหมายท 5 ความเทาเทยมทางเพศ ทรวมถงการขจดความรนแรงเลย ดงนนในยทธศาสตรและกลยทธการท�างานของแผนปฏบตการดงกลาว จงไมมการระบถงภารกจในการขจดความรนแรงตอผหญงและเดก

ผลทตามมาคอ การจดระบบงานระดบปฏบตการ หนวยส�าคญทใหบรการแกประชาชนคอสถานต�ารวจ จงไมมความพรอมใหบรการขนพนฐาน แกผประสบปญหาความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครว บคลากรของสถานกมกแสดงทาทไมเปนมตร ไมแจงสทธ และพยายามกดดนให ผ ประสบปญหายอมไกลเกลย เหลานเปนสาเหตส�าคญทท�าใหจ�านวนคด


ทเขาสกระบวนการยตธรรมนอยกวาเหตทเกดขนจรง อยางไรกตาม เมอมองคกรพฒนาเอกชนดานผหญงและเดกเขามาชวยประสานงาน ต�ารวจมกมทาท เปนมตรและใหความรวมมอมากขน แตองคกรเหลานกมทรพยากรจ�ากด ไมสามารถใหความชวยเหลอไดอยางทวถง

2. พนกงานสอบสวนขาดความรความเชยวชาญในการท�าคดความรนแรงทางเพศอยางมออาชพ แตหนวยงานตนสงกดไมมแผนงานพฒนาความรเรองนใหแกบคลากร การท�าคดความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครวนนตองใชความรความเชยวชาญหลายดานประกอบกน ทงดานสทธมนษยชน ดานเพศภาวะ ดานกฎหมายเฉพาะ และดานจตวทยา ดงมกรณตวอยาง ต�ารวจผชายทตงใจดตองการชวยจดหาลามใหแรงงานขามชาตหญงทเปน ผเสยหายคดทางเพศและสอสารภาษาไทยไมได แตเจาหนาทต�ารวจคนนไมเขาใจความละเอยดออนของคดทางเพศ จงใหผ ชาย ทท�างานลางหองน�าของสถานต�ารวจมาเปนลาม

3. โครงสรางงานสอบสวน ท�าใหพนกงานสอบสวนขาดความเปนอสระในการปฏบตหนาทตามหลกความชอบดวยกระบวนการทางกฎหมาย สามารถถกแทรกแซงไดจากฝายบรหารขององคกรต�ารวจผานการบงคบบญชา ควบคม และก�ากบดแล รวมทงจากการใชความสมพนธสวนตว ตวอยางเชน ผกระท�าผดทางเพศบางรายเปนขาราชการชนผใหญ สามารถใชอทธพลเขามาแทรกแซงผานทาง ผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนได ท�าใหการท�าคดเบยงเบนไปจากขอเทจจรง และสงผลกระทบใหผเสยหายไมไดรบความยตธรรม

4. การจดสรรงบประมาณใหแกงานสอบสวนไมเพยงพอตอการปฏบตหนาท ท�าใหพนกงานสอบสวนตองใชเงนสวนตวซอหาเครองมอเครองใชในการท�างานเอง เชน เครองคอมพวเตอร เครองพมพ


เครองใชส�านกงานตางๆ เปนตน เรองนเปนปญหาของพนกงานสอบสวนทงหญงและชาย แตพนกงานสอบสวนทรบผดชอบการสอบสวนคดความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครวจ�าเปนตองใชเครองมอเครองใชพเศษมากกวาคดปกต เพอชวยใหสามารถสอสารจนไดขอเทจจรงจากผเสยหาย เชน ตกตามนษยจ�าลองท�าจากผาส�าหรบใชสอสารกบเดก หองสอบสวนทมความเปนสวนตว กลองส�าหรบถายภาพบนทกการสอบสวน ลามแปลภาษากรณทมคนตางชาตเขามาเกยวของ เปนตน

5. ขาดระบบการตรวจสอบทมประสทธผลและเชอถอได กรณผประสบปญหาเหนวาตนเองไมไดรบความยตธรรมจากการท�างานของต�ารวจและตองการรองเรยน พบวา ไมมหนวยงานใดทผประสบปญหาสามารถเชอมนไดวาไปรองเรยนแลวจะเขามาตรวจสอบใหไดรบความยตธรรม

กระบวนการยตธรรมทตนทางหรองานสอบสวนของต�ารวจมกลไกภายในทด เปนพนฐานในการสงเสรมใหผหญงเขาถงกระบวนการฯไดอยแลว ไดแก พนกงานสอบสวนหญง แตกลไกนยงไมไดรบการสงเสรมพฒนาใหม ขดความสามารถท�างานไดอยางเตมท องคกรต�ารวจเรมมพนกงานสอบสวนหญงเมอป พ.ศ. 2538 พฒนามาจนถงปจจบนเปนเวลา 22 ป กลไกนยงมขอจ�ากดทส�าคญดงน

1. ในเชงปรมาณ ยงมพนกงานสอบสวนหญงนอยมาก คอ มเพยง 418 คน ไมเพยงพอทจะท�าหนาทดแลคดความรนแรงตอผหญงไดอยางทวถงทวประเทศ ปจจบนทงประเทศมสถานต�ารวจเกอบ 1,500 แหง ทงนยงไมนบรวมวาสถานต�ารวจแตละแหงควรมพนกงานสอบสวนหญงมากกวาหนงคน จงจะสามารถท�างานไดตลอด 24 ชวโมง พรอมทจะดแลผหญงทประสบปญหาไดทนทวงทตงแตเกดเหต


2. ในเชงคณภาพ ส�านกงานต�ารวจแหงชาตไมมหลกสตรการเรยนการสอนเฉพาะดานการคมครองเดกและสตร พนกงานสอบสวนหญงทกคนไมไดมความรความเชยวชาญในการท�าคดความรนแรงตอผหญงโดยอตโนมต สวนหนงยงขาดความร ความเขาใจทงเรองมต หญงชายและกฎหมายทเกยวของกบคดทางเพศ ผเสยหายบางคนทเปนกรณศกษาจงแสดงความผดหวงทพบวาพนกงานสอบสวนหญงกไมเขาใจปญหาและความตองการของตน

3. โอกาสความกาวหนาทางวชาชพของพนกงานสอบสวนหญง มนอยกวาเพอนรวมอาชพในสายงานอนๆ ของหนวยงานเดยวกน พนกงานสอบสวนหญงไมไดท�าเฉพาะงานคมครองเดกและผหญง ตองท�างานทกประเภทเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนชาย และ ตองเปนผ รบผดชอบเปนล�าดบแรกในกรณทมคดความรนแรง ทางเพศหรอความรนแรงในครอบครว งานจงหนก เมอประกอบกบโอกาสความกาวหนาทางวชาชพทมนอย ท�าใหสวนหนงพยายามหาชองทางโยกยายไปหนวยงานอน โดยเฉพาะเมอมค�าสง คสช. ท 7/2559 เรองการก�าหนดต�าแหนงของขาราชการต�ารวจซงมอ�านาจหนาทในการสอบสวน กยงสงผลกระทบทางลบตอขวญ และก�าลงใจในการท�างาน เนองจากเหนวาโอกาสในการเลอนชนโดยใชความรความสามารถมนอยลง

4.3 การรเรมสรางสรรคของพนกงานสอบสวนหญง

แมจะเผชญอปสรรคในการท�างานหลายดาน แตพนกงานสอบสวนหญงกพยายามหาทางออกดวยการชวยเหลอซงกน การรเรมทส�าคญไดแกการ รวมกลมกนเปน “ชมรมพนกงานสอบสวนหญง” เมอปลายป พ.ศ. 2557 โดยอยภายใตสมาคมพนกงานสอบสวน เปาหมายของชมรมฯ คอ เปนศนยกลางการประสานความรวมมอในการสงเสรมพฒนาใหพนกงานสอบสวนหญง ท�าหนาทคมครองเดกและสตรอยางมออาชพ กจกรรมของชมรมฯ เรมจากการ


สรางกลมสอสารกนผานเวบไซตและกลมไลน เมอสามารถรวมกลมกนไดและเรมมผลงานปรากฏเปนทรจกของสงคม เชน ใหขอมลและความคดเหนในเวทเสวนาตางๆ และใหค�าปรกษาทางคดกบประชาชน ท�าใหไดรบการสนบสนนจากหลายหนวยงาน เชน ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สนบสนนงบประมาณการจดกจกรรม สวนองคกรเอกชนดานผหญงสนบสนนองคความรเกยวกบมตหญงชาย ตวอยางกจกรรมทส�าคญของชมรมพนกงานสอบสวนหญง ไดแก

• การพฒนาทกษะความรความเชยวชาญใหแกสมาชก เชน เรองจตวทยาการสอบสวน ฯลฯ ทกษะเหลานมความส�าคญมากในการสอบสวนคดทเดกเลกๆ ถกขมขน ชวยใหพนกงานสอบสวนสามารถท�างานดวยความละเอยดออน ดแลผ เสยหายอยางถกตอง ประสานงานกบหนวยงานอนในเครอขายสหวชาชพไดอยางมประสทธภาพ เปนตน

• โครงการตกตาวเศษ ระดมความรวมมอจากผมจตอาสาเพอจดท�า ตกตาผาทมอวยวะครบทกสวน ทงอวยวะเพศหญงและอวยวะเพศชาย พรอมมชองปาก ชองคลอด ชองทวาร เพอใหพนกงานสอบสวน นกสงคมสงเคราะห หรอนกจตวทยาน�าไปใชเปนอปกรณในการสอบสวนเดกในคดความผดเกยวกบเพศหรอคดอน ทเดกหรอผออนดอยทางสตปญญาไมสามารถสอสารใหเขาใจกน เพอใหตกตาเปนเสยง เปนภาษา สอสารใหกบพนกงานสอบสวน ในการรวบรวมพยานหลกฐานใหสามารถน�าตวผกระท�าผดมาลงโทษไดตามกฎหมาย ผลปรากฎวาใชไดผลดและก�าลงพยายามแจกจายไปตามสถานต�ารวจตางๆ ทวประเทศ

• การประสานความรวมมอกบหนวยงานภาคสงคมในการชวยเหลอฟนฟผเสยหาย การจดกจกรรมเผยแพรความรและรวมรณรงคประเดนทเกยวของกบการคมครองผหญงและเดก


4.4 ขอเสนอแนะตอการปฏรปต�ารวจ

ในชวงทก�าลงด�าเนนการรวบรวมขอมลเพอจดท�ารายงานฉบบน รฐบาลก�าลงด�าเนนการปฏรปต�ารวจตามทบญญตไวในรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2560 ประเดนทมการอภปรายโตแยงกนมากไดแก การปฏรปงานสอบสวน การกระจาย อ�านาจ การโยกยาย เปนตน

ส�าหรบขอเสนอขององคกรผหญงทมารวมใหขอมลในการศกษาครงนนน เนนทการปรบโครงสรางและระบบการท�างานใหสามารถอ�านวยความยตธรรมชนตนใหแกผหญงในคดความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครว จงไมไดอภปรายเสนอแนะในทกประเดนของการปฏรปต�ารวจอยางครอบคลมทกดาน โดยรายละเอยดของขอเสนอแนะมดงน

1. การพฒนาสถานต�ารวจใหพรอมตอบสนองตอความตองการของผประสบ ปญหาอยางเปนมออาชพ ทส�าคญคอ

• บคลากรประจ�าสถานต�ารวจตองมความเปนมตร เคารพศกดศรความเปนมนษยของผประสบปญหาทกคน ไมเลอกปฏบตดวย เหตตางๆ เชน ฐานะยากจน เปนผมความหลากหลายทางเพศ เปนกลมชาตพนธ รวมทงมความรความเขาใจความละเอยดออน ของปญหาความรนแรงทางเพศ/ในครอบครว และระบบการประสานงานกบสหวชาชพเปนอยางด

• มเครองมอเครองใชทจ�าเปนในการท�างานครบถวนและพรอมใหบรการ โดยเฉพาะขอมลเรองการแจงสทธของผประสบปญหา หองสอบสวนคดทางเพศทเปนสวนตว

• มพนกงานสอบสวนหญงประจ�าทกสถาน

2. การพฒนาบคลากร ใหมความรความเขาใจเรองสทธมนษยชน ความ ละเอยดออนเรองเพศภาวะ และจตวทยาการสอบสวน โดยเฉพาะพนกงานสอบสวนทงหญงและชาย


3. เพมจ�านวนต�ารวจหญงทกระดบ โดยเฉพาะพนกงานสอบสวนหญง ใหเพยงพอส�าหรบท�างานประจ�าทกสถานต�ารวจได

4. จดตงหนวยงานเฉพาะดานการคมครองผหญงและเดก เนนดแลคด ความรนแรงทางเพศและความรนแรงในครอบครว โดยมสถานะเปน กองบงคบการ หรอกองก�ากบการ

5. ส�านกงานต�ารวจแหงชาตควรบรรจเรองการยตความรนแรงตอผหญงและเดก เปนนโยบาย/ยทธศาสตร/กลยทธ ในแผนปฏบตการของ หนวยงานและจดสรรงบประมาณสนบสนนงานเรองนอยางเพยงพอ

6. พฒนาระบบตรวจสอบการท�างานของต�ารวจใหประชาชนมสวนรวม

7. การโยกยายและเลอนชนทางวชาชพตองไมเลอกปฏบต พนกงานสอบสวนหญงตองมโอกาสเทาเทยมกบผชายในองคกร

8. ส�าหรบการปฏรปงานสอบสวน ซงเปนประเดนส�าคญทมการโตแยงกนมากในการปฏรปต�ารวจนน ผเขารวมใหขอคดเหนสวนใหญมความเหนพองกนวาพนกงานสอบสวนควรมความเปนอสระในการท�างาน แตมความเหน ตางกนเกยวกบการจดโครงสรางองคกร กลาวคอ

• องคกรพฒนาเอกชนดานผหญง เหนวาควรแยกงานสอบสวนเปนอสระออกมาจากส�านกงานต�ารวจแหงชาต

• พนกงานสอบสวนหญง เหนวาควรจดตงเปนกองบญชาการสอบสวน อยในส�านกงานต�ารวจแหงชาต

เมอวนท 9 กนยายน พ.ศ. 2560 ทางคณะผจดท�ารายงานไดเขารวมสงเกตการณเวทเสวนา เรอง เสยงผหญงตอการปฏรปต�ารวจ จดโดยขบวน ผหญงเพอการปฏรปประเทศไทย ผเขารวมเสวนาประกอบดวยผหญงทท�างานขบเคลอนประเดนตางๆ และประสบปญหาการเขาถงกระบวนการยตธรรม เชน กล มทเรยกรองสทธการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


กลมแรงงานขามชาตหญง กลมแรงงานหญง กลมผหญงมสลม กลมผมความหลากหลายทางเพศ และกลมผหญงทประสบความรนแรงในครอบครวและ ความรนแรงทางเพศ รวมทงองคกรพฒนาเอกชนดานผหญง

ผ รวมเสวนาไดแลกเปลยนประสบการณในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนตนทาง พบวาสวนใหญมประสบการณคลายคลงกนกบกรณศกษา กรณทแตกตางคอผใชแรงงานหญงและผหญงกลมคนรกษบานเกด จงหวดเลย ทตองการใชสทธเสรภาพในการชมนมรองทกขของตน แลวถกต�ารวจใช พ.ร.บ.การชมนมสาธารณะ พ.ศ. 2558 มาจ�ากดสทธ กรณกลมคนรกษบานเกดประสบปญหารายแรงกวา กลาวคอ มขอกลาวหาและคดความตามมาดวย สาเหตการชมนมของชาวบานกลมคนรกษบานเกดนน ผชมนมตองการเรยกรองใหสภาองคการบรหารสวนต�าบลยกเลกการประชมทพจารณา เรอง การขอ ตออายใบอนญาตใชพนทปาไมและส.ป.ก.เพอท�าเหมองแรทองค�า ซงเปนสาเหตของการท�าลายสงแวดลอมของชมชนและสขภาพของชาวบาน แตถกต�ารวจ ยกก�าลงพลนบรอยมาปดลอม แลวใชพ.ร.บ.การชมนมฯ มาตงขอกลาวหา ด�าเนนคดกบชาวบานทชมนมบางคน การตอสคดดงกลาวกลายเปนความ


เดอดรอนแสนสาหสส�าหรบชาวบานทมฐานะยากจนอยแลว กรณนท�าให ชาวบานเหนวาต�ารวจเปนกลไกปกปองคมครองผลประโยชนคนรวยมากกวาปกปองสทธเสรภาพของคนจน

ส�าหรบขอเสนอแนะเพมเตมทมการหยบยกมาพดคยกนในการเสวนาครงนมหลายประการ ทใหความสนใจอภปรายกนมากและม ความเหนพองกน ไดแก

1. พฒนาบคลากรใหเปนมตรกบประชาชน โดยเฉพาะบคลากรทท�างานประจ�าสถานต�ารวจตองมความเปนมออาชพ ตอบสนอง ตอความตองการความยตธรรมของประชาชนโดยไมเลอกปฏบต โดยเฉพาะของผหญงและผดอยอ�านาจทกกลม

2. ปฏรปงานสอบสวนใหเปนอสระ ปองกนการถกแทรกแซงจาก ผบงคบบญชา โดยแยกออกจากส�านกงานต�ารวจแหงชาต

3. การกระจายอ�านาจไปสทองถน ผบงคบบญชาของต�ารวจควรอยทระดบทองถน ใหประชาชนสามารถตรวจสอบได ต�ารวจจงจะท�างานตอบสนองปญหาและความตองการความยตธรรมของประชาชนในทองถน รวมทงการปกปองคมครองสทธเสรภาพในการแสดงออกหรอการชมนมของประชาชนในทองถน

4. จดตงหนวยงานเฉพาะดานคดความรนแรงทางเพศและความรนแรง ในครอบครว

5. ขอเสนออกหลายขอทมความส�าคญในการปฏรปต�ารวจ แตดวย ขอจ�ากดดานเวลา ท�าใหไมสามารถอภปรายกนไดอยางกวางขวางในการเสวนาครงน ไดแก งานนตวทยาศาสตรทเปนอสระ การ รบสมครบคลากรและจดระบบการศกษา การลดชนยศและ สายบงคบบญชา และสดสวนผหญงในต�าแหนงระดบบรหารและคณะกรรมการนโยบายระดบชาต


การศกษาครงนจดท�าขนโดยมวตถประสงคเพอรวบรวมปญหาและ

ความตองการในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนงานสอบสวน จาก

ประสบการณและมมมองของผ ประสบปญหาความรนแรงทางเพศและ

ความรนแรงในครอบครว แลวน�ามาสงเคราะหเปนขอเสนอแนะในการปฏรป

ต�ารวจ วธการรวบรวมขอมลไดจากการจดการประชมเชงปฏบตการสองครง

ครงทหนงเปนการประชมรบฟงขอมลและความคดเหนของผประสบปญหา

และสมาชกในครอบครวในคดความรนแรงทางเพศและคดความรนแรง

ในครอบครว ผเขารวมเปนผเสยหายจากคดทางเพศ ผประสบปญหาความรนแรง

ในครอบครว และบดามารดาของผเสยหาย ครงทสองเปนการน�าเสนอ

ขอมลทไดจากการประชมครงแรก แลวใหผ เขาประชมครงทสองรวมกน

ใหขอคดเหนเพอจดท�าขอเสนอแนะตอการพฒนากระบวนการยตธรรม

ในระดบตนทาง ผเขารวมครงนเปนบคลากรทท�างานดานการคมครองผหญง

และเดก ทงในหนวยงานราชการ องคกรเอกชน และนกวชาการ นอกจากน

คณะผศกษายงไดเขารวมสงเกตการณการเสวนาเรองเสยงผหญงตอการปฏรป

ต�ารวจ จดโดยขบวนผหญงเพอการปฏรปประเทศไทย เมอน�าขอมลจากการ

ประชมทงสามครงมาวเคราะหประมวลผล สามารถสรปเปนปญหาของผหญง

ในการเขาถงกระบวนการยตธรรมในชนสอบสวน และขอเสนอแนะตอการปฏรป

ต�ารวจเพอใหผหญงสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดงายขน ดงน

5. สรปปญหาและขอเสนอแนะ



1. ต�ารวจสวนใหญยงขาดความรความ

เขาใจเรองสทธมนษยชน ความ

ละเอยดออนเรองเพศภาวะ รวมทง

สทธของกลมชาตพนธตางๆ โดย

เฉพาะในคดความรนแรงทางเพศ

และความรนแรงในครอบครว

1. การพฒนาบคลากร ตองมหลกสตร

การอบรมทส งเสรมความร ความ

เข าใจเรองสทธมนษยชน ความ

ละเอยดออนเรองเพศภาวะ จตวทยา

การสอบสวน และกฎหมายลาสด

ดานการคมครองเดกและผหญง ทงน

ควรเรมตนทพนกงานสอบสวนและ

บคลากรประจ�าสถานต�ารวจ ทงหญง

และชาย เนองจากเปนบคลากรท

ตองท�างานใกลชดกบผประสบปญหา

มากทสด


2. สถานต�ารวจขาดความพรอมในการ

ท�าหนาทใหบรการประชากรทกกลม

โดยเฉพาะกล มดอยอ�านาจ เชน

หองสอบสวนขาดความเปนสวนตว

ขาดเครองมอเครองใชส�าหรบการ

บนทกหลกฐานการสอบสวนท�าคด

ไมมการใหขอมลแกผมาใชบรการ

ไมมล ามภาษาส�าหรบสอสารกบ

แรงงานขามชาต เปนตน

2. การพฒนาความพรอมใหบรการของ

สถานต�ารวจทกแหง ตองพรอมให

บรการแกประชาชนทกเพศ ทกวย

ทกชาตพนธ โดย

• มคมอแนวปฏบตส�าหรบคดทางเพศ

ตามกฎหมายฉบบลาสด โดยเฉพาะ

สทธของผเสยหาย

• บรหารจดการใหพนกงานสอบสวน

หญง หรอพนกงานสอบสวนท

ผานการอบรมเฉพาะดานน เปนผรบ

ผดชอบการท�าคดทางเพศทกคด

โดยไมตองใหผเสยหายรองขอ

• จดหาเครองมอเครองใช ในการ

ท�างานของพนกงานสอบสวนให

เพยงพอ เชน มหองสอบสวนเฉพาะ

ส�าหรบคดทางเพศ อปกรณตางๆ

เชน ตกตาเพศหญง/เพศชาย

• พรอมจดบรการลามแปลภาษาท

เหมาะสมใหผเสยหาย ถาผเสยหาย

มปญหาดานการสอสาร เชน แรงงาน

ขามชาตหญง หรอผพการทางการ

ไดยน

• ใหประชาชนในชมชนทงหญงและชาย

มสวนรวมในการท�างานมากขน



3. พนกงานสอบสวนหญงเปนกลไก

ส�าคญในการชวยใหผ หญงเขาถง

กระบวนการยตธรรมได แตกลไกน

มข อจ�ากดทงในเชงปรมาณและ

คณภาพ กลาวคอ ในเชงปรมาณ

ยงมจ�านวนนอย เพยง 418 คน

ไมเพยงพอทจะไปประจ�าการอย

ทกสถานต�ารวจได ในส วนของ

คณภาพ พนกงานสอบสวนหญง

ไมไดรบการสงเสรมพฒนาอยาง

เพยงพอ ทงในดานความรความ

เชยวชาญในการปฏบตงานและ

การส งเสรมความก าวหนาทาง

วชาชพใหเทาเทยมกบบคลากรอนๆ

ของหนวยงาน

3. พฒนาพนกงานสอบสวนหญง ทง

ดานปรมาณและคณภาพ โดย

• เพมจ�านวนพนกงานสอบสวนหญง

• สงเสรมการอบรมเพมพนทกษะการ

ท�าคดเดกและผหญง

• สงเสรมโอกาสความกาวหนาทาง

อาชพใหเทาเทยมกลมอน



4. โครงสร างงานสอบสวน ท�าให

พนกงานสอบสวนขาดความเปน

อสระในการปฏบตหนาทตามหลก

ความชอบดวยกระบวนการทาง

กฎหมาย สามารถถกแทรกแซงได

จากฝายบรหารขององคกรผานการ

บงคบบญชา ควบคมและก�ากบดแล

รวมทงจากการใช ความสมพนธ

สวนตว

5. ระดบนโยบายของหนวยงาน ไมได

ใหความส�าคญกบประเดนความ

รนแรงตอผหญงและเดก จงไมได

ก�าหนดเปนยทธศาสตรและกลยทธ

ไวในแผนปฏบตการของหนวยงาน

รวมทงไมไดจดสรรบคลากรและ

งบประมาณอยางเพยงพอ

4. ปฏรปโครงสรางงานสอบสวนให

เปนอสระ

5. ส�านกงานต�ารวจแหงชาตต องม

นโยบายการยตความรนแรงต อ

ผหญงและเดก โดย

• ก�าหนดยทธศาสตร กลยทธและตว

ชวดความส�าเรจทชดเจน

• จดสรรงบประมาณรองรบอยาง

เพยงพอ ใหแกงานดงกลาวในระดบ

สถานต�ารวจ

• จดตงหนวยงานเฉพาะดานท�าหนาท

คมครองผหญง เดก และผมความ

หลากหลายทางเพศ โดยใหมสถานะ

เปนกองบงคบการหรอกองก�ากบการ

รวมทงจดสรรบคลากรผเชยวชาญ

และงบประมาณให เพยงพอแก

การท�างาน



แนวทางการขบเคลอนตอไป

การทผ หญงเขาไมถงกระบวนการยตธรรมเปนประเดนทซบซอน

เกยวของกบหลายมตและหลายหนวยงาน กระแสการปฏรปกระบวนการยตธรรม

ทงระบบในปจจบน รวมทงการปฏรปต�ารวจ นบเปนชองโอกาสใหผหญง

ไดจดท�าและรณรงคขอเสนอแนะจากประสบการณและมมมองของตน อยางไร

กตาม ในการปฏรปเรองทส�าคญและเกยวของกบผมสวนไดเสยจ�านวนมาก

การปฏรปนนจะประสบความส�าเรจกตอเมอผมสวนไดเสยทกกลมมสวนรวม

เหนพองตองกนและใหการสนบสนน ในกระบวนการปฏรปต�ารวจทด�าเนน

อยนน ยงมขอจ�ากดดานการมสวนรวมของทกภาคสวน รวมทงของผหญง

ดงนน แนวทางการขบเคลอนทส�าคญประการหนงของผหญง คอการสรางพนท

พดคยเพอแสวงหาความเหนพองจากผมสวนไดสวนเสยจากทกภาคสวน

6. ปฏรประบบตรวจสอบ ทงระบบทม

อยแลวภายในหนวยงาน และสราง

ระบบตรวจสอบใหมดวยการกระจาย

อ�านาจโครงสรางและสงเสรมการม

สวนรวมจากสงคมและชมชน

6. ขาดกลไกการตรวจสอบการท�างาน

ทตรวจสอบไดอยางแทจรง ท�าให

ผ ประสบป ญหาต อง เผชญกบ

บรการไมด คดไมคบหนา ไมรจะ

รองเรยนไดทไหน



เอกสารอางอง

1. กฎหมายวาดวยความรนแรงเกยวกบครอบครวและการด�าเนนงานตาม

กฎหมาย บทวเคราะหส�าหรบประเทศในภมภาคอาเซยนตามมาตรฐานสากล

และการปฏบตทด จดพมพโดยองคการเพอสงเสรมความเสมอภาคระหวาง

เพศและเพมพลงของผหญงแหงสหประชาชาต ส�านกงานภาคพนเอเชยและ

แปซฟก คมอฉบบแปล พมพครงท 1 พ.ศ. 2559 http://cedaw-in-action.org/

en/wp-content/uploads/2013/04/domestic-violence-Thai.pdf เขาถงเมอ

วนท 13 พฤศจกายน 2560

2. การเขาถงความยตธรรมของผหญง: ส�ารวจอปสรรคและการเปลยนแปลงท

จ�าเปน จดท�าโดยคณะกรรมการนกนตศาสตรสากล และมลนธยตธรรมเพอ

สนตภาพ พ.ศ. 2554 https://www.icj.org/wp-content/uploads/2012/08/

ICJ-JPF-Report-Thailand-Womens-Access-to-Justice.pdf เขาถงเมอวนท

13 พฤศจกายน 2560

3. แผนปฏบตราชการส�านกงานต�ารวจแหงชาต ประจ�าปงบประมาณ 2560

http://rtpstrategy.pol ice.go.th/web2013/wp-content/uploads/

2017/02/2560_02_14_action_plan.pdf เขาถงเมอวนท 13 พฤศจกายน 2560

4. รายงานประจ�าป 2557 สถาบนเพอการยตธรรมแหงประเทศไทย http://www.

tijthailand.org/useruploads/files/tij_report_thai_final_web.pdf เขาถงเมอ

วนท 13 พฤศจกายน 2560

5. ขอมลชมรมพนกงานสอบสวนหญง http://www.femaleinvestigatorthai.com/

เขาถงเมอวนท 13 พฤศจกายน 2560


6. สถตความรนแรงตอเดกและผหญง เขาถงเมอวนท 13 พฤศจกายน 2560

https://www.pptvhd36.com/news/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8

%B0%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%

A3%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99/52974

7. Gender Sensitive Police Reform in Post Conflict Societies, UNDP-UNIFEM,

2007 http://www.undp.org/content/dam/undp/library/gender/Gender%20

and%20CPR/Policy%20briefing%20paper-%20Gender%20Sensitive%20

Police%20Reform%20in%20Post%20Conflict%20Societies.pdf เขาถง

เมอวนท 13 พฤศจกายน 2560


POLICEPOLICE

รายงานการศกษาการเข�าถงความยตธรรมในชนงานสอบสวน:

กรณความรนแรงต�อผ�หญง

จดพมพ�โดย

มลนธฟรดรค เอแบรท (Friedrich-Ebert-Stiftung)อาคารธนภม ชน 23 เลขท 1550 ถนนเพชรบรตดใหมแขวงมกกะสน เขตราชเทว กทม. 10400โทร 02-6527178-9 โทรสาร 02-6527180Website: www.fes-thailand.org Facebook: Friedrich-Ebert-Stiftung FES Thailand

ISBN 978-616-8192-01-6

Documents

Access to justice at the level of police investigation ...library.fes.de/pdf-files/bueros/thailand/14699.pdf · อ านวยความยุติธรรมแก่ผู้ได้รับความเสียหาย