Academic Focus Acad

Academic Focus ธนวาคม 2558

สารบญ บทนา

สภาพปญหา

คานยาม

สถตทสาคญของคนพการในประเทศไทย

ปญหาและความตองการของคนพการในประเทศไทย

แนวทางพฒนาคณภาพชวตคนพการจากตางประเทศ - เนเธอรแลนด - องกฤษ - สหรฐอเมรกา

ขอเสนอแนวทางแกไขและปฏรปคณภาพชวตคนพการจากองคกรตาง ๆ

บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา

บรรณานกรม

1

2

2

3

9

10

101112

13

15

16

สภาพปญหา

ปฏรปคณภาพชวตคนพการ

เอกสารวชาการอเลกทรอนกส สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร http://www.parliament.go.th/library

บทนา ปจจบนประเทศไทยมพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 กาหนดใหกลม คนพการมสวสดการตาง ๆ ทจาเปนสาหรบกลมคนพการคอนขางครบถวน และกาหนดหนาทของรฐใหจดสวสดการใหแกกลมคนพการทกคนอยางทวถงและเปนธรรม กลมคนพการทถกปฏเสธไมใหไดรบสวสดการตามสทธ สามารถรองตอคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพช ว ต กล ม คนพ ก า รแห ง ช า ต ไ ด หากคณะกรรมการวนจฉยวา กลมคนพการถกเลอกปฏบต คณะกรรมการจะตองสงใหผกระทาการใหมการแกไข หากผกระทาการไมดาเนนการแกไข กลมคนพการมสทธฟองตอศาลเพอเรยกคาเสยหาย และศาลมสทธกาหนดคาเสยหายใหไดไมเกนสเทาของคาเสยหายทแทจรง ตามทบญญตไวในพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 (วรยะ นามศรพงศพนธ และจไร ทพวงษ, 2554) แตปญหาของคนพการในปจจบนกคอ การไมปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครดของบคคลทวไป แมมกฎหมายบงคบอยางชดเจนในวธปฏบตตอคนพการดานตาง ๆ รวมถงทศนคตความเชอของคนทวไปทมองมายงคนพการ และนามาซงการเลอกปฏบตตอคนพการอยางไมถกตอง ทาใหคนพการมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนและเขารวมกจกรรมทางสงคมกบบคคลท วไปไดอยางยากลาบาก อนเนองมาจากมความบกพรองทางการมองเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญาและการเรยนร และมความตองการจาเปนดาน ตาง ๆ เพอใหสามารถดาเนนชวตและมสวนรวมในสงคมปกตสขไดอยางบคคลทวไป

2

สภาพปญหา ผศกษาเหนวาปญหาเรองการสงเสรมคณภาพชวตคนพการในประเทศไทย ยงมปญหาอกหลายประการทจาเปนตองมการปฏรปเพอยกระดบคณภาพชวตคนพการใหมความทดเทยม และแกไขขอจากดของคนพการในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนและมเขารวมกจกรรมทางสงคมกบบคคลทวไปไดอยางปกตสข ตวอยางทผศกษาเหนวาเปนปญหาทควรไดรบการปฏรปและแกไขอยางเรงดวน คอปญหาการจดสาธารณปโภคตาง ๆ ทเปนอปสรรคตอการเดนทางของคนพการทไมเพยงพอ และปญหาการจางงานในสถานประกอบการ เปนตน ในทนผศกษาขอยกตวอยาง กรณปญหาการจางงานคนพการตามกฎหมาย ซงตามเจตนารมณของพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 มเจตนารมณเพอประโยชนในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการดานการคมครองการมงานทาเพอใหคนพการไดมโอกาสใชความสามารถในการมรายไดและพงพาตนเอง ลดภาระของครอบครวและสงคม รวมทงเปนการสงเสรมใหคนพการมพลงสาคญในการเสรมสรางทางเศรษฐกจของครอบครวและประเทศ จงไดกาหนดใหนายจางหรอเจาของสถานประกอบการ และหนวยงานของรฐรบคนพการเขาทางานตามลกษณะของงานในอตราสวนทเหมาะสมกบผปฏบตงานในสถานประกอบการหรอหนวยงานของรฐ โดยกาหนดสดสวนการจางงานบคคลทวไปตอคนพการ 100 : 1 แตถาไมจางคนพการตามระบบสดสวนการจางงานคนพการ นายจางหรอเจาของสถานประกอบการมสองทางเลอก คอ 1) สรางงานใหคนพการตามมาตรา 35 ของพระราชบญญตดงกลาว เชน ใหสมปทาน หรอใหสถานทแกคนพการจาหนายสนคา ฝกงาน หรอใหการชวย เหลออนใดแกคนพการ หรอผดแลคนพการ ทางเลอกท 2) เลอกจายเงนเขากองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแทนกได (วรยะ นามศรพงศพนธ และจไร ทพวงษ, 2554) ในความเปนจรงแมวาพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 จะไดกาหนดมาตรการเกยวกบการสงเสรมการจางงานคนพการไวแลวกตาม แตกยงมนายจางหรอเจาของสถานประกอบการตาง ๆ หรอแมแตหนวยงานของรฐกยงไมสามารถปฏบตตามกฎหมายไดทงหมด คานยาม เพอใหผอานเขาใจคาวา“คนพการ” และคาศพทเฉพาะสาขาในบทความน ผศกษาจงไดนยามความหมายคาเฉพาะเหลานน ตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 และจากหนวยงานอนทเกยวของซงตรงกบความหมายทผศกษาตองการจะนยามความหมาย ดงน “คนพการ” หมายความวา บคคลซงมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคม เนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา การเรยนร หรอความบกพรองอนใด ประกอบกบมอปสรรคในดานตาง ๆ และมความจาเปนเปนพเศษทจะตองไดรบความชวยเหลอดานหนงดานใดเพอใหสามารถปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทวไป “การสง เสรมและพฒนาคณภาพช วต” หมายความวา การฟนฟสมรรถภาพคนพการ การจดสวสดการการสงเสรมและพทกษสทธ การสนบสนนใหคนพการสามารถดารงชวตอสระ มศกดศรแหงความเปนมนษยและเสมอภาคกบบคคลทวไป มสวนรวมทางสงคมอยางเตมทและมประสทธภาพภายใตสภาพแวดลอมทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนได

3

สวนคานยามของหนวยงานตางประเทศ คอ ศนยมาตรฐานรหสและขอมลสขภาพแหงชาต International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) ไดใหความหมาย ดงน ความบกพรอง (Impairment) หมายถง การสญเสยหรอความผดปกตของโครงสรางของรางกายหรอการใชงานของรางกาย (รวมถงการทางานดานจตใจ) ทสงเกตหรอเหนไดชดดงนนความบกพรองจะพจารณาท “อวยวะ” หรอ”ระบบการทางาน” ของสวนตาง ๆ ของมนษย เชน ตาบอด หหนวก เปนใบ อมพาต ออทสตก เปนตน ขอจากดในการทากจกรรม (Activity limitation) หมายถง ความยากลาบากในการกระทากจกรรมของแตละบคคล เมอเปรยบเทยบกบบคคลทวไปทมสขภาพปกตในวยเดยวกนควรจะทาได อาจมความยากลาบากไดตงแตระดบเลกนอยจนถงระดบมาก ดงนนขอจากดในการทากจกรรมจะพจารณาท “ความสามารถ” ของบคคลโดยรวมวาสามารถทากจกรรมหนงๆจนเสรจสนไดหรอไม ถาไดจะตองทาดวยความลาบากหรอไม โดยไมสนใจวาบคคลนนมความบกพรองอะไรบาง ขอจากดในการมสวนรวม (Participation restriction) หมายถง ปญหาทบคคลประสบเมออยในสถานการณหนงของชวตโดยเปรยบเทยบสงทบคคลนนทาไดกบสงทคาดหวงวาบคคลทไมมความพการสามารถทาไดในสงคม หรอวฒนธรรมเดยวกนเชนการประกอบอาชพ การเดนทาง การดแลบตร การทางานบานและการเขารวมกจกรรมในชมชน เปนตน (ปยะฉตร มหนน, 2556) สถตทสาคญของคนพการในประเทศไทย เพอใหเขาใจและเหนภาพรวม ผศกษาจงขอนาขอมลสถตเฉพาะทสาคญของคนพการในประเทศไทยเกยวกบจานวนคนพการ สาเหตความพการ ประเภทความพการ การศกษาคนพการและอาชพของคนพการในวยทางาน เปนตน ซงกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดรวบรวมไวมาเสนอประกอบการวเคราะหเพอหาแนวทางแกไขปญหาเกยวกบคณภาพชวตคนพการ ดงน

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 1 สถานการณคนพการในประเทศไทย ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 1.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf

4

จากรปภาพท 1 สถานการณคนพการในประเทศไทย ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558 ประเทศไทย มจานวนคนพการทขนทะเบยนและไดไดรบการออกบตรประจาตวคนพการ ทงสน 1,642,448 คน คดเปน รอยละ 2.52 ของประชากรทงประเทศ จาแนกเปนคนพการในกรงเทพมหานคร 67,898 คน ภาคกลางและภาคตะวนออก 347,380 คน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 650,626 คน ภาคใต 186,646 คน และภาคเหนอ 389,898 คน และหากแบงแยกโดยเพศพบวา เปนคนพการเพศชาย จานวน 883,342 (รอยละ 53.78) และเปนเพศหญง จานวน 759,106 คน (รอยละ 46.22) แตเมอเปรยบเทยบขอมลของคนพการในโลกจะเหนวาทก 1 ใน 10 คนของประชากรในโลกเปนคนพการ และองคการสหประชาชาตพบวา กลมประเทศแถบเอเชย และแปซฟกมคนพการมากทสดในโลก คนพการจานวนไมนอยตองเผชญกบการเลอกปฏบต และเขาไมถงสทธขนพนฐาน เชน ไมไดรบการศกษา ไมมใครรบเขาทางาน และไมไดรบบรการดานสขภาพ เปนตน คนพการหลายคนถกจากดใหตองอยแตในสถานสงเคราะห ซงนบวาเปนการละเมดตอสทธของคนพการทพงมอสระในการใชชวตในสงคมหรอชมชน ประเทศไทยมคนพการทมความบกพรองทางการไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา การเรยนร หรอความบกพรองอนใดกตาม ซงสภาวะเชนนอาจทาใหคนพการมปญหา/อปสรรคในดานตาง ๆ และอาจจาเปนทจะตองไดรบความชวยเหลอ เพอใหสามารถทากจกรรมในชวตประจาวน หรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทว ๆ ไป (สานกงานสถตแหงชาต, ม.ป.ป.)

สาเหตความพการ

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 2 สาเหตความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 2.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf จากภาพท 2 สาเหตความพการ พบวา สาเหตความพการเกดจากภาวะความเจบปวยและโรคตาง ๆ ในภายหลง (ความดนโลหตสง/หลอดเลอดหวใจตบ/ขอสนหลงอกเสบ/โรคตดเชอ/เบาหวาน/ลมชก) รอยละ 30.14 ความพการแตกาเนดรอยละ 20.36 เกดจากอบตเหตรอยละ 14.14 ความพการเกดจากพนธกรรม รอยละ 0.55 มากกวา 1 สาเหตรอยละ 3.82 สดทาย ความพการทแพทยไมระบสาเหตความพการเอาไว รอยละ 30.99

5

จะเหนไดวาสาเหตของความพการทเกดจากอบตเหตถงรอยละ 14.14 ซงถอวายงสงมากเมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลวทมระบบความปลอดภยในการดาเนนชวต สภาพแวดลอมการทางานทเหมาะสม ความปลอดภยในการเดนทางการใชชวตประจาวน รวมถงการเคารพในกฎ ระเบยบของพลเมอง ในประเทศเหลานน กชวยใหชวตมความปลอดภยมากขน และมอบตเหตเกดขนนอยมาก

ประเภทความพการ

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 3 ประเภทความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 3.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf จากภาพท 3 เมอจาแนกตามประเภทความพการ ลาดบท 1) คอ ทางการเคลอนไหวหรอรางกาย จานวน 801,640 คน คดเปนรอยละ 48.81 ลาดบท 2) ทางการไดยน/สอความหมาย จานวน 282,144 คน คดเปนรอยละ 17.18 ลาดบท 3) ทางการเหน จานวน 178,559 คน คดเปนรอยละ 10.87 ลาดบ ท 4) ทางสตปญญา จานวน 112,977 คน คดเปนรอยละ 6.88 ลาดบท 5) ทางจตใจหรอพฤตกรรม จานวน 112,614 คน คดเปนรอยละ 6.86 ลาดบท 6) ออทสตก จานวน 7,397 คน คดเปนรอยละ 0.45 และลาดบท 7) ทางการเรยนรจานวน 6,374 คน คดเปนรอยละ 0.39 นอกจากนจะเหนวามคนพการมากกวาหนงประเภทจานวน 117,134 คน คดเปนรอยละ 7.13 และขอมลทไมระบประเภทความพการจานวน 23,609 คน คดเปนรอยละ 1.44

เมอดจากขอมลแลวจะเหนไดวา ความพการทางการเคลอนไหวหรอรางกายมากทสด คดเปนรอยละ 48.81 ซงสาเหตสวนหนงมาจากอบตเหตจากการดาเนนชวตประจาวน และสภาพแวดลอมไมเหมาะสมจากการทางาน รวมถงขาดวนยในการรกษากฎ ระเบยบ ในการทางานและดาเนนชวตประจาวน

6

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 4 สถานการณประเทศไทย วเคราะหตามอายและประเภทความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 4.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จากhttp://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf จากภาพท 4 สถานการณประเทศไทย วเคราะหตามอายและประเภทความพการ จะเหนไดวา คนพการทอยในวยทางาน อายระหวาง 15-60 ป มจานวน 756,820 คน (รอยละ 46.08) แตคนพการอายตงแต 60 ปขนไป มจานวนถง 839,651 คน (รอยละ 51.12) คนพการทมอายระหวาง 22 - 59 ป และ คนพการวยสงอาย (อาย 60 ปขนไป) มความพการทางการเคลอนไหวหรอรางกายมากทสด รอยละ 51.26 คนพการทอยในวยเดกและวยศกษา (แรกเกด - 21 ป) มอตราสวนของคนพการทางสตปญญามากทสด รอยละ 28.75

จากขอมลจะเหนไดวาคนพการทมอาย 60 ปขนไปมจานวนถง 839,651 คน หรอคดเปนรอยละ 51.12 ของคนพการทงหมด คนกลมนจะมปญหาเรองรายไดทจะนามาดาเนนชวตอยางเพยงพอ เนองจากเปนคนพการทอยในวยสงอาย หากไมไดรบการเขามาแกไขปญหาจากหนวยงานทมหนาทรบผดชอบ และแกปญหาอยางเปนระบบทยงยน ไมใชในเชงสงคมสงเคราะห และเปนครงคราว เหมอนทผานมา กจะกลายเปนปญหาทเปนภาระตองบประมาณดานสาธารณสขอยางแนนอน

7

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 5 การศกษาของคนพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 5.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf จากภาพท 5 คนพการทไมไดรบการศกษาจาแนกเปน ไมไดรบการศกษา จานวน 748,106 คน (รอยละ 45.38 ของคนพการทออกบตรประจาตวคนพการ) อายไมถงเกณฑทจะเรยน จานวน 14,414 คน (รอยละ 1.93 ของคนพการทไมไดรบการศกษา) และอายถงเกณฑแตไมไดรบการศกษาจานวน 733,692 คน (รอยละ 98.07 ของคนพการทไมไดรบการศกษา)

คนพการทไดรบการศกษา มการศกษาในระดบประถมศกษามากทสด จานวน 730,630 คน (รอยละ 44.32) รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษา จานวน 92,736 คน (รอยละ 5.99) ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช. /ปวส. /ปวท.) จานวน 19,358 คน (รอยละ 1.17) ระดบอนปรญญา จานวน 1,884 คน (รอยละ 0.11) ระดบปรญญาตร จานวน 12,020 คน (รอยละ 0.73) และคนพการไดรบการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร นอยทสด จานวน 1,381 คน (รอยละ 0.08)

การใหการศกษาอยางทวถงและเพยงพอแกคนพการ เปนปจจยสาคญของการแกปญหาคนพการ ในระยะยาว เพราะเปนการชวยเพอใหคนพการชวยตวเองได มความรในการประกอบอาชพ หากเปนแรงงานกเปนแรงงานมฝมอ นอกจากน การศกษายงชวยใหคนพการมความมนใจในการเขาสงคม และปรบตวเขากบเพอนรวมงาน รวมถงการมครอบครวและสามารถเปนผนาครอบครวไดอยางมความสข

8

อาชพคนพการในวยทางาน

ขอมล ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2558

ภาพท 6 อาชพคนพการในวยทางาน ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 6.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf จากภาพท 6 อาชพคนพการในวยทางาน คนพการทอยในวยทางาน (อาย 15 - 60 ป) มจานวน 756,820 คน แบงเปนคนพการทประกอบอาชพ จานวน 230,627 คน (รอยละ 30.47) คนพการทไมไดประกอบอาชพ จานวน 371,708 คน (รอยละ 49.11) คนพการทไมสามารถประกอบอาชพได (เนองจากพการมากชวยเหลอตนเองไมได) จานวน 154,485 คน (รอยละ 20.41) และการประกอบอาชพของคนพการ รบจางทวไป รอยละ 39.19 เกษตรกรรม รอยละ 35.01 ผประกอบกจการสวนตว/ธรกจอสระรอยละ 11.64 ลกจางภาคเอกชน รอยละ 6.02 รบราชการ/รฐวสาหกจ รอยละ 1.48 และประกอบอาชพอน ๆ เชน หาของปา, เกบของเกาขาย รอยละ 6.66 จากขอมลจะเหนไดวาคนพการทไมไดประกอบอาชพมจานวนถง 371,708 คน คดเปนรอยละถง 49.11 จากคนพการทมาขนทะเบยน 756,820 คน มคนพการเกนครงทไมประกอบอาชพอะไร อาจมาจากหลายสาเหต เชน จากความพการและไมสามารถชวยเหลอตนเองได จานวน 154,485 คน แตกยงมคนพการทสามารถประกอบอาชพไดแตไมไดประกอบอาชพอก 217,223 คน รฐจงควรเขามาสรางอาชพและสงเสรมคนพการกลมนใหเขามาอบรมวชาชพเพอใชเปนความรใชประกอบอาชพไดตามความเหมาะสมแกฐานานรป กลมคนพการถอเปนกลมผดอยโอกาสในสงคม ซงควรไดรบการชวยเหลอสนบสนนใหสามารถชวยเหลอตนเองไดในการดาเนนชวตใหมากทสดเทาทจะมากได ซงนอกจากจะเปนการลดภาระคาใชจายในการดแลคนพการแลว ยงเปนการสงเสรมและสนบสนนใหคนพการมความภาคภมใจในการใชชวตอยางมคณคา ไมเปนภาระของสงคม คนพการยงเปนกาลงสาคญสวนหนงในการพฒนาประเทศชาตใหกาวหนาตอไปไดอกดวย จากการสารวจความพการและทพพลภาพของประเทศไทยทผานมา พบวาสดสวนคนพการในประเทศโดยรวมไมมความเปลยนแปลงมากนก อยางไรกตาม พบวายงมประเดนของความเหลอมลาในกลมคนพการในหลาย ๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยงปจจยกาหนดสขภาพทางสงคม (Social determinants of health; SDH) ยกตวอยางเชน การศกษาการประกอบอาชพ และรายได เปนตน ซงปจจยเหลานสงผลในทางลบตอสขภาพของคนพการ (สานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (IHPP) กระทรวงสาธารณสข, 2556, คานา)

9

ปญหาและความตองการของคนพการในประเทศไทย จากการศกษาเกยวกบคนพการ ผศกษาพบวา คนพการไมไดตองการไดรบสทธพเศษใด ๆ ทมากไปกวาโอกาสทจะไดอยางเทาเทยมกบคนสามญทวไป เพอใหคณภาพชวตของคนพการไดรบการเขาใจมากยงขน ผศกษาจงสรป และรวบรวมงานวจยทเกยวของกบการทางานของคนพการ ดงน เจนจรา เทศทม (2546) จากการศกษาเรอง “การศกษาสถานภาพงานวจยดานบรการพนฟสมรรถภาพคนพการในประเทศไทย” พบวา คนพการทมงานทาเปนคนทมความขยน อดทน และมความสามารถในการทางานสง เนองจากคนเหลานตองมความอดทนไมใชขอความชวยเหลอจากคนอน ในขณะทดานความชานาญในการทางานทเกดศกยภาพของคนพการทสามารถพฒนาได จราวลย คงถาวร (2547) จากการศกษา เรอง “ความเปนไปไดจากการจางงานคนพการของบรษท มตซบช มอเตอรส (ประเทศไทย)” จากด พบวา สาเหตหลกเกดจากนายจางเจาของสถานประกอบการไมยอมรบคนพการเขาทางาน แมวาความรความสามารถของคนพการจะเทาเทยมกบบคคลทวไป ซงเปนปญหาทางทศนคต และการประเมนขดความสามารถในการทางานของคนพการ ในการทางานเมอเทยบกบคนทวไปของนายจาง สบเนองมาจากคนพการจานวนมากไมคดทจะแสดงความสามารถของตนออกมาใหสงคมรบร แตกลบอาศยความพการเปนเครองมอตอรองขอความสงสารและเหนใจ สดา นมพม (2549) จากการศกษาเรอง “ความมนคงในอาชพและรายไดของคนพการทผานการอบรมหลกสตรคอมพวเตอร ของมลนธพฒนาและสงเสรมคนพการ” พบวา คนพการทมความพการภายหลงจะปรบตวไดยากกวาคนพการทมความบกพรองมาแตกาเนด และมองวาการทคนพการภายหลงจะปรบตวไดยากกวาทมความพการมาแตกาเนด และมองวาการทคนพการมเจตคตในทางลบตอตนเอง ออนแอทงรางกายและจตใจ ขาดทกษะทางสงคมไมมความอดทนในการทางานยอมเปนอปสรรคในการทางานของคนพการได นอกจากนยงพบวาคนพการโดยสวนมากตระหนกในคณคาของอาชพและปรารถนาทจะมงานทา แตมเพยงสวนนอยเทานนทมความพรอมทจะประกอบอาชพในสงคมได สกญญา บญคง (2551) จากการศกษาเรอง “แนวทางการพฒนาการเขาถงบรการดานสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการในการใชบรการรถไฟใตดน” พบวา คนพการในประเทศไทยสวนใหญยงไมไดรบการศกษาในระดบขนพนฐานมากนก มเพยงสวนนอยทไดรบการศกษาในระดบประถมศกษา ในขณะทคนพการสวนใหญขาดวฒการศกษาทางสายสามญและบางสวนไมไดเรยนหนงสอ ทาใหคณสมบตของคนพการ ไมตรงตามทนายจางกาหนด แมจะไดรบการฝกอาชพแลว แตกทาใหนายจางไมอาจรบตนพการเขาทางานได ถงแมมความตองการจะรบและเหนถงความสามารถกตาม กลวณ วฒกร (2552) จากการศกษาเรอง “การตดตามผลการปฏบตงานของคนพการใน สถานประกอบการกรงเทพมหานคร” พบวา เหตผลในการรบคนพการเขาทางานสวนใหญของ สถานประกอบการ มองวาคนพการมความร ความสามารถและเขาใจใน สงสาคญคอมความขยนอดทน ความซอสตย และปฏบตตามขอกาหนดและกฎระเบยบในการทางาน นอกจากปญหาการทางานของคนพการ ซงเปนปญหาใหญทสงผลตอคณภาพชวตคนพการแลว ยงมปญหาอน ๆ อก ทสงผลตอคณภาพชวตของคนพการเชนกน สรปได ดงน (มลนธสากลเพอคนพการ, ม.ป.ป.) ปญหาเจตคตทสงคม บคคลผเกยวของ ครอบครวและตวคนพการทมมมมองตอคนพการเองไปในทางลบ เชน มองวาเปนไปตามเวรตามกรรม เกดมาชดใชเวรกรรม ทาอะไรไมได เปนเรองเวรกรรมของแตละบคคล

10

ปญหาการมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ จากดสทธคนพการ หรอเลอกปฏบตตอคนพการ ทาใหคนพการไมมสทธและโอกาสเทาเทยมกบบคคลอน กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทจากดสทธคนพการ มตงแตกฎหมายรฐธรรมนญทจากดสทธ ไมใหคนหหนวก เปนใบทไมสามารถอานออกเขยนได เชน จากดสทธบางประการ ไมมสทธสมครรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอไมมสทธไดรบการแตงตงเปนวฒสมาชก จากดสทธคนพการไมใหประกอบอาชพบางอยางทงทเปนอาชพอสระ เชน หามคนพการไดรบใบประกอบ โรคศลปแผนโบราณ หามคนพการเปนนายหนาขายประกนชวต หรออาชพเปนลกจาง มกฎหมายหามเปนลกจางรฐวสาหกจ หรอหามรบราชการเปนนายทหาร ตารวจ อยการ ผพพากษา เปนตน มระเบยบ ขอบงคบ จากดสทธคนพการไมใหมสทธสอบคดเลอกเขาศกษาในมหาวทยาลยของรฐ ใน ๔ สาขาวชา คอ แพทย ทนตแพทย เภสช พยาบาล เปนตน ปญหาความยากจนของครอบครวคนพการ ความยากจนของครอบครวของคนพการ ทาใหครอบครวไมอาจแบกภาระเลยงดคนพการได ทาใหตองขายคนพการใหแกบคคลอน หรอใชคนพการไปขอทาน หรอทอดทงคนพการใหเรรอนชวยเหลอตนเองโดยลาพง สวนครอบครวทตองการใหคนพการไดรบบรการฟนฟสมรรถภาพโดยเฉพาะครอบครวในชนบท กไมมเงนทจะเปนคาใชจายในการนาคนพการไปรบบรการ ณ สถานทใหบรการ ปญหาคนพการจานวนมากยงไมไดขนทะเบยน หรอมบตรประจาตวคนพการปญหาทคนพการจานวนมากยงไมไดขนทะเบยน และยงไมมบตรประจาตวคนพการ อาจมาจากภาครฐขาดการประชาสมพนธ ใหกลมคนพการทราบถงสทธ และหนาททคนพการจะไดรบจากการมบตร หรอขนตอนตาง ๆ ยงยากสาหรบคนพการบางประเภททไมสะดวกกบการเดนทาง เปนตน แนวทางพฒนาคณภาพชวตคนพการจากตางประเทศ ผศกษาเหนวาการพฒนาคณภาพชวตคนพการในตางประเทศ หลายประเทศทมความกาวหนาทงในดานกฎหมาย การจดการสวสดการจากภาครฐ การบรหารจดการงบประมาณอยางเพยงพอรวมถงการรณรงคในเรองทศนคตเชงบวกของคนทวไปตอคนพการ ซงมความกาวหนาอยางมาก ผศกษาจงขอรวบรวมการพฒนาคณภาพชวตคนพการ ประเทศเนเธอรแลนด องกฤษ และสหรฐอเมรกา มาเปนตวอยาง เพอใหเหนภาพโดยสรป ดงน - เนเธอรแลนด จากรายงานการศกษาดงานดานคนพการ ณ ประเทศเนเธอรแลนด ระหวางวนท 27–28 มถนายน 2554 มหาวทยาลยหวเฉยวของ ดร.จตรงค บณยรตนสนทร ซงไดเปรยบเทยบกบประเทศไทยเอาไว ซงเปนประโยชนตอการดาเนนงานเกยวกบคนพการในประเทศไทย สรปได 4 ประเดน ดงน 1) ประเทศไทยกบเนเธอรแลนดมระบอบการเมองการปกครองทคลายกน แตในดานการจดระบบการบรหารราชการมความแตกตางกน ขณะทการดแลคนพการของประเทศไทยอยภายใตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โดยมหนวยงานทมสถานะเทยบเทากรมคอ สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ทาหนาทในการดแลคนพการเปนหลก ขณะเดยวกน การดแลคนพการยงอยภายใตกระทรวงทเกยวของ เชน กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงแรงงาน กระทรวง ICT ฯลฯ แตสาหรบเนเธอรแลนด การดแลคนพการอยในความรบผดชอบของกระทรวงสขภาพ สวสดการ และการกฬา ทมบทบาทในการกาหนดนโยบายในภาพรวม และการออกกฎหมายสนบสนน และไมไดมการจดตงหนวยงาน

11

ขนมาดแลคนพการเปนการเฉพาะ แตใหทองถนหรอเทศบาลเปนผดแลเปนหลก การบรหารจดการในระบบราชการทแตกตางกนน มคาถามวา แบบใดมประสทธภาพและประสทธผลมากกวากน 2) ประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาวาดวยสทธคนพการ(CRPD) ตงแต พ.ศ. 2551 ขณะทเนเธอรแลนดยงไมไดใหสตยาบน โดยใหเหตผลวา แนวทางของเนเธอรแลนดแตกตางจากประเทศอนทจะใหสตยาบนเมอกฎหมายและโครงสรางพนฐานตาง ๆ มความพรอม การใหสตยาบนเพอใหเกดเงอนไขในการปรบปรงกฎหมายและโครงสรางพนฐานมารองรบ กบการทาใหสงเหลานพรอมกอนแลวจงใหสตยาบน แนวทางแบบไหนดกวากน การเลอกวาจะใชแนวทางใด ขนอยกบความรความเขาใจ การตระหนกถงความสาคญของคนพการ และความมนใจในการบรหารจดการของรฐบาล เปนประเดนสาคญ รฐบาลทมวสยทศนและยดมนในหลกสทธมนษยชน จะเรงทาใหประเดนดงกลาวใหมความชดเจนโดยเรว หากประเทศใดมรฐบาลเชนน กนบเปนโชคดของคนพการในประเทศนน 3) ประเทศไทยกบเนเธอรแลนดมความคลายกนในสองประเดนคอ ประเดนแรก แนวคดในการคานงถงสทธ และการจดระบบสวสดการสาหรบคนพการของรฐบาลทงสองประเทศ มความกาวหนา แมเนเธอรแลนดจะยงไมไดใหสตยาบนกบอนสญญาวาดวยสทธของคนพการ และประเดนทสอง ความร ความเขาใจตอสาระสาคญของอนสญญาวาดวยสทธของคนพการของประชาชน และของหนวยงานในระดบทองถนของทงสองประเทศยงอยในระดบทตามาก จงยงคงมการเลอกปฏบตตอคนพการในกลมประชาชนและหนวยงานของรฐในระดบทองถนอยมาก ประเดนทนาสนใจคอ ทาอยางไรจงจะทาใหเกดความรความเขาใจและเกดความตระหนกถงสทธของคนพการในวงกวางใหมากยงขน 4) การศกษาดงานครงนนามาปรบใชในการศกษาวจยเรอง “การสงเสรมการออมเพอคนพการในระบบสวสดการชมชน : กรณศกษาการเขาถงกองทนสวสดการชมชนของคนพการ” ไดพอสมควร โดยเฉพาะอยางยง รปแบบ (Model) ของเนเธอรแลนดทใหความสาคญกบทองถนหรอเทศบาลในการดแลคนพการคอนขางมาก ดงจะเหนไดจากการมกฎหมายใหจดตงกองทนสาหรบคนพการในระดบทองถนซงคนพการสามารถเขาถงไดงาย นาจะเปน Model ทนามาปรบใชกบกองทนสวสดการชมชนทมอยในประเทศไทยจานวนมากไดวา องคกรปกครองสวนทองถนของประเทศไทยนอกจากควรมกองทนสวสดการสาหรบคนพการแลว ยงควรใหการสนบสนนกองทนสวสดการชมชนในรปแบบของการจดตงกองทนรวมลงทน (Matching Fund) โดยยงคงกองทนสวสดการชมชนไว และไปชวยสรางความเขมแขงใหมากขนในการดแลคนพการในชมชนซงเปนการสงเสรมการพงตนเองของคนในชมชน สาหรบกองทนทอยภายใตองคกรปกครองทองถนควรมขนาดทใหญพอสมควรในการดแลคณภาพชวตของคนพการ และปรบปรงโครงสรางพนฐานททาใหคนพการเขาถงและมสวนรวมในสงคมไดมากขน ซงขณะนในระดบทองถนยงเปนปญหาอยมาก - องกฤษ องกฤษซงถอเปนประเทศทใหความสาคญกบนโยบายสวสดการสงคมมาตงแตตน ค.ศ. 1900 และเปนตนตารบของ “รฐสวสดการ” (Welfare state) คอ เหนวารฐนนจะเปนผรบผดชอบใหบรการสวสดการสงคมอยางครบสมบรณและมลกษณะสากล (Comprehensive and universal welfare) แกประชาชน ทกคนและจดเปนประเทศในกลมยโรปทพฒนาแลว (Developed country) โดยองกฤษมกฎหมายดาน คนพการ คอ กฎหมายการเลอกปฏบตตอคนพการ ค.ศ. 1995 (The Disability Discrimination Act 1995 : DDA) โดยมจดประสงคเพอขจดการเลอกปฏบตตอคนพการ กฎหมายใหสทธคนพการใน 3 ประเดนใหญๆ ดงน 1) การจางงาน : โดยมการบญญตไวในวนท 2 ธนวาคม ค.ศ.1996 (พ.ศ. 2539) 2) การเขาถงสนคา สงใชสอยและบรการ : โดยมการบญญตไวในวนท 1 ตลาคม ค.ศ.1999 (พ.ศ. 2542) และ 3) การซอหรอเชา

12

ทดนและทรพยสน : โดยบญญตไวในเดอนตลาคม ค.ศ. 2004 (พ.ศ. 2547) กฎหมายดงกลาว บงคบใชในแตละมลรฐ เชน England, Wales Northern Ireland, Scotland มความแตกตางกนบางในรายละเอยด เชน ใน Scotland กฎหมายดานการศกษาของคนพการจะมความแตกตางจากรฐอน ๆ เปนตน แตอยางไรกตาม โดยสวนใหญแลวมการบงคบใชและแนวทางปฏบตทเหมอนกน DDA แบงออกเปน 8 หมวด (Parts) 70 มาตรา (Sections) และองกฤษมองคกรตดตามและการบรหารจดการอยางจรงจง สงสาคญประการหนงททาใหมาตรการการบงคบใชกฎหมายหรอการนานโยบายทางดานคนพการไปใชคอนขางไดผล เนองจากหนวยงานทตดตามกากบดแลเรองนโดยเฉพาะในสวนกลาง ไดแก คณะกรรมการดานสทธของคนพการ (DRC) องคกรดานการจดหางาน (AtW) และ Jobcentre Plus และสภาคนพการแหงชาต (NDC) ในสวนทองถน กมองคกรปกครองสวนทองถน (SSDs) รวมทงภาคเอกชนและอาสาสมครในการตดตาม ดแลคนพการใหไดรบความชวยเหลอในดานตาง ๆ อยางใกลชดและตอเนอง สาหรบในเรองทศนคตของคนองกฤษตอคนพการ มองวาความเสยเปรยบของคนพการ มใชเพราะความพการของเขา แตเกดจากบรบทของสงคมไมเอออานวย การเลอกปฏบตของสงคม มบทบญญตกฎหมายชดเจนทมจดหมายเพอขจดปญหาการเลอกปฏบต (Discrimination) ตอคนพการ การไมปฏบตตามถอเปนเรองผดกฎหมาย ในเรองการทางานของคนพการนน กฎหมายกาหนดวา สถานประกอบการหรอนายจางทมลกจางตงแต 15 คนขนไป ทกาหนด ใหนายจางตองพจารณาในการปรบเปลยนสภาพแวดลอม ลกษณะทางกายภาพเพออานวยความสะดวกและการเขาถงกบลกจางทพการ(ธนวาคม ค.ศ. 1996) นอกจากนการปฏบตตอคนพการทนอยกวาทควรจะเปน เนองจากความพการของบคคลนน ถอวาเปนการละเมด ผดกฎหมาย (เรมใชบงคบ ธนวาคม ป ค.ศ. 1996) การจดปรบสภาพการขนสงสาธารณะ ไดแก รถแทกซ รถไฟและ รถขนสงสาธารณะอน ๆ ตองอานวยความสะดวกและทาใหคนพการเขาถงบรการดวย (ทว เชอสวรรณทว, ม.ป.ป.) - สหรฐอเมรกา สหรฐอเมรกา จดเปนประเทศทจดสวสดการสงคม แบบ “Modern welfare state” หรอ “Liberal welfare” คอ เหนวาการจดสวสดการนนจะถกกาหนดโดยรฐ เฉพาะบางกลมทเสยเปรยบในสงคมและ ไมสามารถเขาสตลาดแรงงานได เชน ผสงอาย คนตกงาน คนยากจนและคนพการเทานน และเปนประเทศทมความแตกตางหลากหลายของผคน ชาตพนธ มความกวางใหญไพศาล ตงอยในทวปอเมรกาและเปนประเทศทพฒนาแลว ประเทศสหรฐอเมรกามกฎหมายดานคนพการ คอ กฎหมายคนพการอเมรกน ค.ศ. 1990 (The Americans with disability Act 1990 : ADA) ถอเปนกฎหมายสทธภาคพลเมองทดฉบบหนงทเคยมมาของชาตอเมรกา กฎหมายดงกลาวไดลงนามโดยประธานาธบด Gorge Bush ในวนท 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2533 กฎหมายฉบบนมจดหมายเพอขจดปญหาการเลอกปฏบต (Discrimination) ตอคนพการและตองการใหคนพการเขาสระบบเศรษฐกจและสงคมกระแสหลกของวถชวตของคนอเมรกน ดงนนจงเสมอนเปนกฎหมายสทธพลเมอง ค.ศ. 1964 (Civil right law) อกฉบบหนง ทปกปองประชาชนจากการเลอกปฏบต เนองจากชาตพนธ เชอชาต เพศ และศาสนา ทมอยแลว ADA เปนพนธสญญาทจะทาใหคนพการมโอกาสเทาเทยมใน 4 ประเดนใหญ ๆ คอ 1) สทธการถกจางงาน 2) สทธการเดนทาง/คมนาคมและบรการสาธารณะ 3) สทธในการเขาถงทพกอาศยและสนคา 4) สทธในการตดตอทางโทรคมนาคม หรอซงอาจจะเรยกไดวา เปนกฎหมายพทกษสทธในความเทาเทยมของคนพการจานวน 43 ลานคน กลาวโดยสรปแลว ADA เปนกฎหมายท ววฒนาการมาจากกฎหมายทเกยวของ 2 ฉบบ คอ กฎหมายสทธพลเมอง ป ค.ศ. 1964 (Civil right law)

13

และกฎหมายการฟนฟสมรรถภาพ ค.ศ. 1973 (The Rehabilitation Act 1973) แตปรบปรงใหมความทนสมยตอเหตการณและโลกาภวฒนทเปลยนแปลง สาหรบการทางานของคนพการในสถานประกอบการเอกชนทมลกจางทก ๆ 15 คน (ค.ศ. 1994) ตองพจารณารบคนพการเขาทางาน 1 คน หรอคดเปนรอยละ 6.6 ของลกจางทงหมด (เดมกาหนดไว 25 คน ค.ศ. 1992) หากมคนพการมาสมครเขาทางาน สถานประกอบการจะตองไมเลอกปฏบตหรอปฏเสธการ รบเขาทางานคนพการทมคณสมบตในการทางานนนได อนเนองมาจากความพการของเขา นอกจากนองคกรตองมชองทางในการสอสารขอมลตาง ๆ ทเออและทาใหลกจางทพการสามารถเขาถงขอมลขาวสารนนดวย รฐหรอองคกรสาธารณะอน ๆ จะปฏเสธการใหบรการแกคนพการดานสงใชสอย การบรการ และ การตดตอสอสารไมได หากพนทใดไมมขนสงสาธารณะตองมการขนสงประเภทตาง ๆ จดรองรบเพออานวยความสะดวกแกคนพการดวย สถานทสาธารณะทจดทาโดยทงภาครฐและภาคเอกชนหรอธรกจ เชน ภตตาคาร โรงแรม โรงภาพยนตร คลนกแพทย รานขายยา หองสมด สวนสาธารณะ สถานบรการทางสงคม โรงเรยน จะตองไมเลอกปฏบตและตองจดสภาพเพอใหคนพการเขาถงได บรษทโทรศพท ตองมระบบ การโทรคมนาคมสาหรบคนพการหหนวก (Telecommunication devices for the deaf = TDD) หรอบรการอน ๆ ทเทยบเคยงระบบน โดยจะไมเพมคาบรการกบระบบบรการประเภทน (ทว เชอสวรรณทว, ม.ป.ป.) ขอเสนอแนวทางแกไขและปฏรปคณภาพชวตคนพการจากองคกรตาง ๆ ผศกษาจงคนควารวบรวมบทความวชาการ รวมถงเอกสารวาระการปฏรปของสภาปฏรปแหงชาต และเอกสารอนทเกยวของในการแกปญหาดงกลาวเพอเสนอเปนแนวทางแกไขปญหาเรองคณภาพชวตของ คนพการตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดงน 1. ขอเสนอของสภาปฏรปแหงชาตในการปฏรปสวสดการคนพการ ในเอกสารของสภาปฏรปแหงชาต วาระการปฏรปท 29 : สวสดการสงคม ปฏรปแนวทางการดาเนนการ เพอใหคนพการไดรบสวสดการทมมาตรฐานสากล โดยมประเดนหลก 4 เรอง ดงน 1) กาหนดใหสทธเขาถงและใชประโยชนจากสภาพแวดลอมสาธารณะ บรการสาธารณะ สงอานวยความสะดวก และการชวยเหลอทสมเหตสมผล (Reasonable accommodation) เปนสวสดการ และกาหนด หนาทใหหนวยงานของรฐและเอกชนทเปนเจาของสภาพแวดลอมสาธารณะและบรการสาธารณะรบผดชอบทาสงเหลานนใหทกคนเขาถงและใชประโยชนไดโดยเฉพาะคนพการ เมอคนพการใชไดยอมเปนหลกประกนวาทกคนใชได โดยยดหลกการวาตองจดทาสภาพแวดลอมสาธารณะและบรการสาธารณะตามหลกการการออกแบบทเปนสากล (Universal Design) ตองมสงอานวยความสะดวก เชน คนพการทางการเคลอนไหวมสทธไดรบรถเขนสาหรบคนพการ เปนตน ถาออกแบบทเปนสากลไมไดตองมการชวยเหลอทสมเหตสมผล เชน หากไมมทางลาดตองจดบรการใหมคนยกรถเขนสาหรบคนพการ และหากมการแกไขเพมเตมกฎหมายทเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตคนพการ กตองเปนกรณทคนพการเหนชอบดวย 2) เรงจดตงและพฒนาศนยบรการคนพการระดบจงหวดในฐานะผกากบดแล และศนยบรการคนพการทวไปในฐานะผใหบรการคนพการโดยตรง โดยเฉพาะศนยบรการทวไปภาคเอกชน ทงน เพอใหบรการสวสดการตาง ๆ ใหแกคนพการและใหคนพการมสทธเลอกทจะใชบรการศนยบรการคนพการทตนพงพอใจทงนตองกาหนดใหหนวยงานรบผดชอบ เชน กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ สปสช. กสทช.กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม (กาลงจดตงแทนกระทรวง ICT) ถายโอนงานบรการทเกยวกบคนพการใหศนยบรการคนพการทวไปรบดาเนนงาน

14

3) พฒนาระบบการขจดการเลอกปฏบตตอคนพการใหสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพประสทธผล ดวยการแกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 หรอออกพระราชบญญตใหมตามความเหมาะสม 4) ยกสถานะของกองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการใหมสถานะเปนนตบคคลเพอปรบปรงประสทธภาพในการดาเนนงานตามวตถประสงคในการจดตงกองทน และมการทากจกรรมหรอโครงการ เชงรกเพมมากขน ซงจะตองมการเสนอการแกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 (สภาปฏรปแหงชาต, 2558) 2. ขอเสนอจากสาระสงเขปประเดนการปฏรปประเทศไทย ดานสงคม โดย สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร การวจยของผศกษาไดมขอเสนอแนะเพอการพฒนาคณภาพชวตโดยใชการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชนสรปได ดงน ดานการแพทย : ควรหาแนวทางหรอพฒนาระบบบรการใหคนพการสามารถเขาถงบรการสขภาพและไดรบการดแลสขภาพแบบองครวมครบวงจรเพอเปาหมายคอมสขภาวะองครวมทครอบคลมทงสขภาวะทางกายจตสงคมและจตวญญาณ ดานการศกษา : ตามพระราชบญญตการจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551 ควรใหคนพการไดรบสทธและเขาถงระบบทางการศกษาใหมากขน ไมวาจะเปนการไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกด หรอเมอพบความพการตลอดชวต ควรจะไดรบเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลอทางการศกษามการจดระบบการศกษาใหมความหลากหลาย ยดหยนตามความตองการจาเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและแตละบคคล รวมทงควรจะมการประสานความรวมมอกนระหวางการใหบรการทางการแพทยกบการศกษาดวยโดยเฉพาะเดกทมความพการมากจนไมสามารถไปโรงเรยนไดหนวยงานทางการศกษาอาจมการจดการใหบรการ การศกษานอกโรงเรยนหรอการศกษาตามอธยาศย ดานสงคม : 1) ควรปรบเปลยนหรอสรางทศนคตทดตอการดแลคนพการและทาใหเกดกระแส ความสานกรวมรบผดชอบของสงคมตอคนพการ 2) เพมการประชาสมพนธและขยายขอบเขตการใหบรการเพอใหคนพการสามารถหาชองทางเขาถงระบบการบรการได โดยมการขนทะเบยนและไดรบโอกาสทางสงคมและเศรษฐกจเชนคนทวไป 3) จดใหมเวทหรอมงานทใหโอกาสคนพการไดแสดงความสามารถพลงและศกยภาพสรางแรงจงใจใหสามารถใชชวตอสระพงตนเองตามศกยภาพดารงชวตอสระ (independent living) และไมถกเลอกปฏบตจากสงคม 4) สนบสนนคนพการใหมโอกาสรวมกจกรรมทางสงคมและสงเสรมสมพนธภาพในครอบครวชมชนและสงคมสรางการรวมกลม/เครอขายคนพการ เชน จดตงกลมหรอชมรมเพอแลกเปลยนเรยนรและชวยเหลอกนและกน 5) ควรเนนสรางการมสวนรวมจากภาคเครอขายทกภาคสวนเพอแกปญหาการบญญตกฎหมายและนโยบายสงคมทขาดความตระหนกในการมสวนรวมของคนพการในสงคม ดานอาชพ : 1) ควรใหคนพการไดรบการฝกและพฒนาอาชพและสนบสนนใหมอาชพทพอทาไดมรายไดมแหลงขายหรอตลาดรองรบ 2) สงเสรมการจางคนพการทางานในหนวยงานหรอองคกรภาคเครอขายโดยจดหางานเหมาะสมกบแตละบคคล ดานอนๆ : 1) เสรมสรางพลงใหภาคเครอขายทกภาคสวนใหตระหนกปญหารวมกนและเกดจตสานกรวมตอการพฒนาคณภาพชวตคนพการ 2) พฒนารปแบบการดแลคนพการแบบมสวนรวมเพอพฒนาคณภาพชวตคนพการเพอใหเกดแนวทางการนาไปปฏบตทชดเจนเปนรปธรรมทาอยางตอเนองมหลกการและใช องคความรเฉพาะทางสอดคลองกบปญหาและบรบทสนองตอบความตองการและเปนไปไดในการปฏบตงาน

15

จรงและ 3) ควรพฒนาศกยภาพของคนพการสงเสรมใหมการรวมกลมและเผยแพรขาวสารและสทธประโยชนทคนพการควรไดรบใหคนพการไดรบทราบกลมคนพการควรไดรบการสงเสรมใหมสวนรวมทางานอยาง เทาเทยมกนกบภาคสวนตางๆในสงคมดวยและเนองจากผใหบรการดานตาง ๆ เปนเจาหนาททมาจากหลายภาคสวนการทางานรวมกนเปนทมและการสอสารระหวางบคคลทมประสทธภาพรวมทงการใชแนวคด การฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชนในการพฒนาคณภาพชวตคนพการจะทาใหสามารถวางแผนการฟนฟคณภาพชวตของคนพการไดดยงขน บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา จากขอมลทนาเสนอ ผศกษาเหนวาแมประเทศไทยจะมกฎหมายทกาวหนาไปมากแลวเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตคนพการ แตการนากฎหมายมาบงคบใชยงไมเขมงวด และเพยงพอ เชนการบงคบใหสถานทสาธารณะตองมเครองอานวยความสะดวกตอคนพการ ทางลาดทางชน การคมนาคมขนสงสาธารณะรถโดยสารประจาทาง รถแทกซ ซงยงไมมเครองอานวยความสะดวกใหคนพการ นอกจากนการทางานของคนพการกยงมปญหาอยมาก พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 ทกาหนดให นายจางหรอเจาของสถานประกอบการ และหนวยงานของรฐรบคนพการเขาทางานตามลกษณะของงานในอตราสวนทเหมาะสมกบผปฏบตงานในสถานประกอบการหรอหนวยงานของรฐ โดยกาหนดสดสวนการจางงานบคคลทวไปตอคนพการ 100 : 1 แตถาไมจางคนพการตามระบบสดสวนการจางงานคนพการ นายจางหรอเจาของสถานประกอบการมสองทางเลอก คอ สรางงานใหคนพการตามมาตรา 35 ของพระราชบญญต หรอเลอกจายเงนเขากองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแทนกได แตปรากฏวานายจางหรอเจาของประกอบการเลอกทจะจายเงนเขากองทนมากกวาทจะจางคนพการ และเมอรบคนพการเขาไปทางานแลวกไมจดสภาพแวดลอมทเออตอการทางานของคนพการ ทาใหคนพการ ไมสามารถทางานหาเลยงชพอยางปกตชนทวไปได การหนมาสนใจและพฒนาคณภาพชวตคนพการจงเปนสงทประเทศไทยควรรเรมอยางจรงจง โดยเรมจากการบงคบใชกฎหมายทมอยอยางเครงครด เพอพฒนาคณภาพชวตของคนพการอยางนานาอารยะประเทศอยางทควรจะเปน เพราะหากดาเนนการไดอยางเหมาะสม คนพการเหลานนกจะกลายเปนแรงงานทมคณภาพ และเปนกาลงสาคญในการรวมกนพฒนาประเทศ และดารงชวตอยไดอยางปกตสขอยางคนทวไป จดทาโดย นายวชาญ ทรายออน วทยากรชานาญการพเศษ กลมงานบรการวชาการ 3 สานกวชาการ โทร. 0 2244 2070 โทรสาร. 0 2244 2074

16

บรรณานกรม

กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2558). รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศ ไทย 2558. สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://nep.go.th/sites/default/files/ files/document/report_PWDs_Sep58.pdf กลวณ วฒกร. (2552). การตดตามผลการปฏบตงานของคนพการในสถานประกอบการเขต กรงเทพมหานคร. (สารนพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://digi.library.tu.ac.th/thesis/sw/2637/10CHAPTER_3.pdf จราวลย คงถาวร. (2547). ความเปนไปไดในการจางงานคนพการของบรษท มตซบช มอเตอรส (ประเทศไทย) จากด. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://beyond.library.tu.ac.th/cdm/ref/collection/thesis/id/10826 เจนจรา เทศทม. (2546). การศกษาสถานภาพงานวจยดานบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการในประเทศ ไทย. รายงานการวจย มหาวทยาลยมหดล. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://www.rs.mahidol.ac.th/thai/research/research-paper/resarch- per/2546/Study_of_the_Research.pdf ทว เชอสวรรณทว. (ม.ป.ป.) การเปรยบเทยบกฎหมายดานคนพการของประเทศไทย องกฤษ และ สหรฐอเมรกา. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://www.rs.mahidol.ac.th/rs- journal/vol.1/v.1-2-004.pdf ทพยวรรณ ชนชม (ม.ป.ป.) ปญหาการจางงานคนพการในหนวยงานภาครฐ และภาคเอกชน กองพฒนาระบบบรการจดหางาน. สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://www.policy. doe.go.th/ebookdoc/020400012921_0.pdf ปทตตา มหนน. (2556). ความพการ ความหมาย และประเภท เพอการขอรบสทธประโยชนจากรฐ. สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://www.pt.mahidol.ac.th/knowledge/?p=70 “พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550”. (2550). ราชกจจานเบกษา, เลม 124/ตอนท 61 ก/หนา 8/27 “พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556”. (2556). ราชกจจา นเบกษา, เลม 130/ตอนท 30 ก/หนา 6 มหาวทยาลยสยาม. (2556). รายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการ “การศกษา สงเสรมอาชพและการมงานทาตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://nep.go.th/sites/default/files/ files/document/%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0 %B8%AB%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B9% 83%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88_0 .pdf มลนธสากลเพอคนพการ. (ม.ป.ป.) วสยทศนสาหรบคนพการ. สบคน วนท 15 ธนวาคม 2558 จาก http://www.wiriya-ufp.org/download.php?id=0095&_picfilename=law0095_7.doc

17

วรยะ นามศรพงศพนธ และ จไร ทพวงษ. (2554) บทวพากษนโยบายและขอเทจจรงในทางปฏบตเกยวกบ คนพการในประเทศไทย: ความความเสมอภาคในโอกาสของการมงานทางานและ ไมถกเลอก ปฏบตโดยไมเปนธรรม. สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://www.ilo.org/wcmsp5/ groups/public/---asia/---ro-bangkok/---sro-bangkok/documents/publication/wcms_ 162885.pdf สานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (IHPP). (2556). รายงานฉบบสมบรณสถานการณคน พการในสงคมไทย : การวเคราะหขอมลการสารวจความพการ และทพพลภาพ. สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://ihppthaigov.net/DB/publication/attachresearch /316/chapter1.pdf สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2558). วาระการปฏรปท 28 : สวสดการสงคม. กรงเทพฯ: สานกการพมพ. สานกงานสถตแหงชาต. (ม.ป.ป.). คนพการ ตองการแบบไหน !! สบคน วนท 14 ธนวาคม 2558 จาก http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/citizen/news/news_disabled.jsp สดา นมพม. (2549). ความมนคงในอาชพและรายไดของคนพการทผานการอบรมหลกสตรคอมพวเตอร ของมลนธสงเสรมและพฒนาคนพการ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร สภรธรรม มงคลสวสด.(2544). แนวทางการสงเสรมอาชพคนพการ. (วทยานพนธสงคมสงเคราะห ศาตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต. รปภาพ ภาพท 1 สถานการณคนพการในประเทศไทย ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 1.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf ภาพท 2 สาเหตความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 2.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf ภาพท 3 ประเภทความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 3.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf

18

ภาพท 4 สถานการณประเทศไทย วเคราะหตามอายและประเภทความพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 4.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จากhttp://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf ภาพท 5 การศกษาของคนพการ ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 5.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf ภาพท 6 อาชพคนพการในวยทางาน ทมา: รายงานขอมลสถานการณดานคนพการในประเทศไทย. (น. 6.), โดย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558, สบคน 9 พฤศจกายน 2558 จาก http://nep.go.th/ sites/default/files/files/document/report_PWDs_Sep58.pdf