สรปผล

โครงการสมมนารบฟงความคดเหน

เพอปรบปรงกฎหมายวาดวยความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ณ โรงแรม เดอะทวน ทาวเวอร กรงเทพฯ

วนศกร ท ๒๖ สงหาคม ๒๕๕๔

สรปผลการสมมนารบฟงความคดเหนเกยวกบรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... ของวทยากรและผเขารวมสมมนาในการสมมนารบฟงความคดเหน แบงออกเปน ๔ สวน ดงน

สวนท ๑ การบรรยายสรปสาระสาคญของรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... โดยนายโกมล จรชยสทธกล ผอานวยการสานกกฎหมายปกครอง สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

จากการบงคบใชพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ทผานมาเกดปญหาในทางปฏบตตาง ๆ ไมวาจะเปนปญหาจากการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามมาตรา ๕๗ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เพอบงคบตามคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใช

คาสนไหมทดแทน ความเหมาะสมในการนาวธการออกคาสงทางปกครองและใชมาตรการบงคบทางปกครองเพอบงคบชาระหนความรบผดทางละเมดของเจาหนาทซงเปนหนทางแพงวาจะถกตองตามหลกกฎหมายหรอไม หรอปญหากรณทเจาหนาทรวมกนทาละเมดกบเอกชน ซงการเรยกเงนจากเจาหนาทตองใชการบงคบทางปกครอง ขณะทการเรยกเงนจากเอกชนตองดาเนนการฟองคดตอศาล จงทาใหการกระทาละเมด มลเดยวกนใชสทธเรยกรองดวยวธทแตกตางกน เปนตน นอกจากน ยงมประเดนปญหาจากบทบญญตของพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ทยงไมชดเจนอนนามาสปญหาในทางปฏบต ซงตามรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... ไดมการปรบปรงเพอแกไขปญหา จากการปฏบตตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยมสาระสาคญของการแกไขสรปได ดงน

๑. นยาม “เจาหนาท” ซงเดมไมรวมถงลกจางตามสญญาจางและเปนปญหาในทางปฏบตมาก เชน กรณเจาหนาทของกระทรวงสาธารณสขซงเปนแพทยหรอพยาบาลทเปนลกจางตามสญญาจางและเจาหนาทเหลานปฏบตหนาทเชนเดยวกบแพทยหรอพยาบาลทเปนขาราชการทกประการ แตกลบไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ จงตองกาหนดนยามเอาไวใหชดเจนยงขน

๒. นยาม “หนวยงานของรฐ” ไดทาการแกไขเพอใหครอบคลมถงหนวยงานของรฐทเปน นตบคคลมหาชนทงหมด โดยไมตองมการตราพระราชกฤษฎกากาหนดหนวยงานของรฐตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท เผอในอนาคตมหนวยงานใหมเกดขน หนวยงานดงกลาวจะไดรบความคมครองตามกฎหมายนโดยไมตองตราพระราชกฤษฎกากาหนดใหเปนหนวยงานของรฐอก ซงจะตองใชระยะเวลาในการดาเนนการ

๓. ความรบผดของหนวยงานของรฐ ไดกาหนดหนวยงานของรฐทตองรบผดสาหรบการทาละเมดของคณะกรรมการใหชดเจนขน โดยตามกฎหมายเดม กรณทเจาหนาทไมไดสงกดหนวยงานของรฐ แหงใด กระทรวงการคลงจะเปนหนวยงานของรฐทตองรบผดในการกระทาละเมดนน ซงกระทรวงการคลง

๒

ไมทราบรายละเอยดเกยวกบการทาละเมดของคณะกรรมการมากอน จงเปนปญหาและอปสรรคแกการสอบขอเทจจรงและการแกตางคดเปนอยางมาก รางกฎหมายฉบบนไดกาหนดใหหนวยงานของรฐทรบผดชอบ งานธรการของคณะกรรมการนนเปนผรบผด หรอกรณทคณะกรรมการปฏบตงานใหกบหนวยงานใดกใหหนวยงานนนเปนผรบผด

๔. ความรบผดของเจาหนาท กาหนดใหตองหกสวนความผดหรอความบกพรองของหนวยงานของรฐออกเสยกอน แลวจงคานงถงความรายแรงแหงการกระทาและความเปนธรรมแตละกรณ ในการคดจานวนคาสนไหมทดแทน สาหรบกรณเจาหนาททาละเมดโดยทจรต ไดแกไขใหเอกชนสามารถฟองคดตอหนวยงานของรฐได เพราะถอเปนการกระทาละเมดในการปฏบตหนาท ซงจะสอดคลองกบกฎหมาย ของประเทศฝรงเศสและประเทศเยอรมน นอกจากน ยงกาหนดใหเจาหนาทททาละเมดโดยทจรตไมไดรบประโยชนใด ๆ ตามพระราชบญญตน

๕. การยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน ไดกาหนดระยะเวลาการพจารณาของหนวยงานของรฐใหเรวยงขน และกาหนดใหเมอมการยนคาขอแลวใหอายความคดละเมดสะดดหยดลง เพอใหเอกชนมระยะเวลาในการดาเนนคดละเมดไดตอไป นอกจากน ไดกาหนดใหผเสยหาย ไมสามารถยนคาขอตอหนวยงานของรฐและใชสทธทางศาลเพอเรยกรองใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนพรอมกนทงสองทางได โดยหากเอกชนไดยนคาขอตอหนวยงานของรฐไปแลว และประสงคจะดาเนนคดทางศาล เอกชนผนนจะตองถอนคาขอ หรอกรณทมการฟองคดแลวมายนคาขอภายหลง หนวยงานของรฐกสามารถปฏเสธคาขอได ทงน เพอปองกนปญหาไมใหผลการวนจฉยระหวางหนวยงานของรฐกบศาลแตกตางกน ซงเมอหนวยงานของรฐไดมคาวนจฉยแลว หากผเสยหายไมพอใจจะตองฟองคดเพอโตแยง คาวนจฉยภายในเกาสบวน แตหากจะใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนทางศาลจะมอายความหนงปโดยเรมตนนบใหมเนองจากอายความสะดดหยดลงจากการยนคาขอแลว

๖. การออกกฎกระทรวงกาหนดแนวทางปฏบตในการดาเนนการเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ไดกาหนดใหมการออกกฎกระทรวงเพอกาหนดแนวทางปฏบตในการดาเนนการเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท เพอใหมฐานอานาจตามกฎหมายรองรบการออกกฎหมายลาดบรองในเรองดงกลาวอยางชดเจน เพราะระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑการปฏบตเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ฉบบปจจบน เปนระเบยบทออกโดยอาศยมตคณะรฐมนตรมไดออกโดยอาศยอานาจตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยเนอหาของ รางกฎกระทรวงจะเปนไปตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรดงกลาว แตจะมการแกไขขอบกพรองในทางปฏบตบางประการ เชน กรณหวหนาหนวยงานของรฐเปนผทาละเมด กรณเจาหนาทของหนวยงานของรฐหลายแหงรวมกนทาละเมด หรอแนวทางการปฏบตตามความเหนของกระทรวงการคลง เปนตน นอกจากน ยงกาหนดใหคณะกรรมการพจารณาความรบผดทางแพงในกระทรวงการคลงมไดหลายคณะ เพอแกไขปญหาความลาชาในการพจารณาสานวนความรบผดทางละเมดของกระทรวงการคลง

๗. การแจงใหเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง ไดกาหนดใหการแจงใหเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง โดยหากหนวยงานของรฐจะใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากเจาหนาท จะตองดาเนนการฟองคดตอศาลยตธรรม ทงน เพอแกไขปญหาการใชมาตรการบงคบทางปกครองทไมมประสทธภาพ

๘. เขตอานาจศาลในการพจารณาคดกรณเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาท ไดกาหนดใหการฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาทเพยงอยางเดยว โดยไมมการฟองขอใหเพกถอน การใชอานาจทางปกครองใหฟองคดตอศาลยตธรรม เพอสอดคลองกบการแกไขใหคาสงเรยกใหเจาหนาท

๓

ชดใชคาสนไหมทดแทนและคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครอง นอกจากน ยงไดกาหนดใหกรณทมการฟองคดปกครองเพอโตแยงการใชอานาจทางปกครองอนเปนเหตแหงมลละเมดตอ ศาลปกครองและศาลปกครองไดมคาพพากษาถงทสดแลว ศาลยตธรรมจะตองถอขอเทจจรงตามทปรากฏในคดปกครองดงกลาว ซงเปนหลกการเดยวกบการดาเนนคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา

๙. อายความในการใชสทธเรยกรองมลละเมด ไดเพมเตมบทบญญตใหกรณทคดใกล ขาดอายความหรอเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนถงแกความตาย ใหหนวยงานของรฐรบฟองคดเพอไมใหขาดอายความหรอฟองทายาทของเจาหนาทภายในอายความมรดก นอกจากน ไดกาหนดใหนา อายความอยางยาวสบปมาใชกบความรบผดทางละเมดดวยเพอใหเกดความชดเจน และกาหนดใหในกรณทเปนการทาละเมดซงเปนความผดอาญากใหนาอายความทางอาญาทยาวกวามาใชบงคบดวย สาหรบเอกชนทรวมกนทาละเมดกบเจาหนาท กไดกาหนดอายความสองปในการใชสทธเรยกรองตอเอกชน เพอใหอายความสาหรบเอกชนและเจาหนาทไมแตกตางกนสาหรบการทาละเมดเหตเดยวกน

๑๐. อายความในการใชสทธไลเบย ไดกาหนดอายความสองปในการใชสทธไลเบยจากเจาหนาทผทาละเมดกรณหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลภายนอกผเสยหายไปกอน เนองจากหนวยงานของรฐมขนตอนตองดาเนนการเพอพจารณาความรบผดของเจาหนาท เชน ตองทาการแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมด นอกจากน ไดตดเรองเจาหนาทใชสทธ ไลเบยจากหนวยงานของรฐออกไป เนองจากคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) เหนวากรณนเปนเรองการจดการงานนอกสงไมใชเรองละเมดจงไมอยในขอบเขตของกฎหมายฉบบน และอายความการจดการงาน นอกสงมกาหนดสบปยาวกวาการใชสทธไลเบยในมลละเมด

๑๑. บทเฉพาะกาล ไดกาหนดบทเฉพาะกาลรองรบภายหลงจากทรางพระราชบญญตนใชบงคบแลว หากมกรณทหนวยงานของรฐไดออกคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไปกอนท รางพระราชบญญตนใชบงคบ ใหหนวยงานของรฐทาการบงคบทางปกครองเพอบงคบตามคาสงดงกลาวตอไป และกาหนดรองรบกรณทมการฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ตอศาลปกครองกอนท รางพระราชบญญตนใชบงคบ ใหศาลปกครองพจารณาพพากษาคดตอไปใหแลวเสรจ แตสาหรบเอกชน ผไดรบความเสยหายจากการละเมดของเจาหนาทในการปฏบตหนาท หากไดยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนไวกอนทรางพระราชบญญตนใชบงคบ ใหหนวยงานของรฐดาเนนการตอไปตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

ประเดนขอโตแยงจากผแทนศาลปกครอง

ผแทนศาลปกครองมขอโตแยงตามรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... ในบางประเดน ดงน

๑. การกาหนดใหฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาทตอศาลยตธรรม ซงการพจารณาคดของศาลยตธรรม ศาลยตธรรมตองวนจฉยเสยกอนวาการใชอานาจทางปกครองของเจาหนาทเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม จงเปนการกาวลวงเขตอานาจของศาลปกครองและอาจขดตอบทบญญตของรฐธรรมนญทกาหนดใหศาลปกครองมเขตอานาจพจารณาพพากษาคดปกครอง

๒. หากผเสยหายฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาทตอศาลยตธรรมและในขณะเดยวกนกฟองขอใหตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของการกระทาทางปกครองของเจาหนาท อาจเปนผลใหคาพพากษาของทงสองศาลขดแยงกนได

ซ ง ในประเดนโ ตแยงของศาลปกครองท งสองประเดนน ไ ดมนก วชาการจากมหาวทยาลยธรรมศาสตรใหความเหนไวอยางชดเจนวา ศาลยตธรรมมอานาจพจารณาวนจฉยเรองความชอบ

๔

ดวยกฎหมายของการกระทาทางปกครองเพอนาไปสการพจารณาวนจฉยเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทได เนองจากประเดนความชอบดวยกฎหมายของการกระทาทางปกครองเปนประเดนรองไมใชประเดนหลกแหงคด นอกจากน คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) มความเหนวา เปนเรองปกตทการแบงแยกเขตอานาจศาลไมอาจทาไดอยางเดดขาด จงจาเปนทตองมกฎหมายวาดวยการวนจฉยชขาดอานาจหนาทระหวางศาลเพอแกปญหากรณทคาพพากษาในขอเทจจรงอยางเดยวกนของสองศาลขดแยงกน สาหรบประเดนการกาหนดใหการฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาทตอศาลยตธรรมเปนการขดตอรฐธรรมนญนน มนกวชาการหลายทานใหความเหนวาไมเปนการขดรฐธรรมนญแตอยางใด

๓. ขอโตแยงเกยวกบรางมาตรา ๑๔ และรางมาตรา ๒๗ ทกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครอง และการแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง ผแทนศาลปกครองเหนวาเปนการแกไขปญหาทไมตรงสาเหตของปญหาทเกดขน โดยควรทาการแกไขปญหาในเรองของการบงคบทางปกครองใหมประสทธภาพมากกวา และการกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครองยงอาจขดกบหลกเกณฑของคาสงทางปกครองตามพระราชบญญต วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ นอกจากน การกาหนดใหเอกชนผไดรบความเสยหายจากการทาละเมดของเจาหนาทตองฟองคดตอศาลยตธรรม จะทาใหเอกชนเขาถงความยตธรรมไดยาก เนองจาก ศาลยตธรรมใชกระบวนพจารณาคดระบบกลาวหา ขณะทศาลปกครองใชระบบไตสวน และการกาหนดใหการแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครองจะทาใหไมมการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของกระบวนพจารณาทางปกครองตงแตเรมตนจนกระทงมคาวนจฉยใหเจาหนาทตองรบผดชดใช คาสนไหมทดแทน

สาหรบประเดนขอสงเกตนขอเรยนวา ขณะนสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดทาการแกไขเพมเตมพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ในสวนของการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามมาตรา ๕๗ โดยกาหนดใหการบงคบทางปกครองเปนไปตามกฎหมายวาดวยการบงคบทางปกครอง และสานกงานฯ กไดทาการยกรางกฎหมายฉบบนอย ซงมแนวทางวาจะกาหนดใหมหนวยงานกลางซงอาจเปนกรมบงคบคดหรอกระทรวงการคลงทาการบงคบทางปกครอง และกาหนดใหหนวยงานกลางสามารถมอบอานาจใหเอกชนทาการบงคบทางปกครองแทนได นอกจากน จะกาหนดรายละเอยดขนตอนของการบงคบทางปกครอง เชน การอายดเงนเดอนเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนจะสามารถทาไดหรอไมอยางชดเจน หรอกาหนดใหอานาจเจาหนาทในการยดทรพย เปนตน ซงจะตองพจารณาในรายละเอยดถงความเหมาะสมตอไป อยางไรกด แมจะมกฎหมายดงกลาวขนใชบงคบ แตการบงคบทางปกครองในทางปฏบตกไมใชเรองทสามารถทาไดโดยงาย โดยเจาหนาทของหนวยงานของรฐบางประเภท เชน องคกรปกครองสวนทองถน อาจไมมเจาหนาทซงมความเชยวชาญในการใชมาตรการบงคบทางปกครอง ซงจากการสอบถามจากเจาพนกงานบงคบคดซงทาหนาทบงคบชาระหนตามคาพพากษากไดรบชแจงวา งานบงคบคดแมจะเปนการบงคบตามคาพพากษาของศาล แตกยงมปญหาในการดาเนนการ และเจาหนาทผทาการบงคบคดถกฟองคดเปนจานวนมากเพราะการบงคบคดกระทบตอทรพยสนของเอกชน

อนง จากการศกษากฎหมายของประเทศฝรงเศสพบวา ผทจะทาการบงคบทางปกครองในประเทศฝรงเศสจะตองสาเรจการศกษาในระดบปรญญาโทเปนขนตา และตองผานการฝกอบรมจากสถาบนทมความเชยวชาญ โดยประเทศฝรงเศสมพฒนาการในการใชมาตรการบงคบทางปกครองมาเปนระยะเวลารอยกวาปจงจะสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองไดอยางมประสทธภาพอยางในปจจบน

สาหรบขอโตแยงเกยวกบการกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐและการแจงใหเจาหนาทรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครองนน ไดมนกวชาการใหความเหนไววาความรบ

๕

ผดทางละเมดของเจาหนาทในระบบกฎหมายไทยเปนการละเมดตามกฎหมายเอกชน เนองจากตามกฎหมายไทยยงไมมการกาหนดเรองละเมดทางปกครองเอาไวตางหาก ยงคงมอยแตเรองละเมดตามทปรากฏในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเทานน เมอในปจจบนหนมลละเมดจากการปฏบตหนาทยงเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย การกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐและการแจงใหเจาหนาท รบผดชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครองจงสามารถทาได สาหรบขอโตแยงทวาหากกาหนดใหฟองคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาทตอศาลยตธรรมจะทาใหเอกชนทไดรบความเสยหายเขาถงความยตธรรมไดยากนน คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) เหนวา ศาลยตธรรมเปนศาลททาการพจารณาคดละเมดมายาวนานจงมความเชยวชาญในคดลกษณะนและนาจะใหความยตธรรมไดดกวา และกระบวนพจารณาแบบกลาวหากไมเปนอปสรรคทจะทาใหคความไมสามารถเขาถงขอมลทอยในความครอบครองของคความฝายตรงขาม เนองจากตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงไดใหสทธแกคความทจะขอเอกสารทอยในความครอบครองของคความอกฝายโดยยนคาขอตอศาลได สาหรบกระบวนการแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดตลอดจนการวนจฉยใหเจาหนาทรบผดชดใชคาสนไหมทดแทน ซง ศาลยตธรรมจะเขาไปทาการตรวจสอบนน เหนวา ศาลยตธรรมนาจะพจารณาประเดนหลกมากกวาประเดนรองซงเปนเพยงเรองของรปแบบ แตกตางจากศาลปกครอง อยางไรกด ในสวนของกระบวนการนกตองปฏบตใหเปนไปตามกฎกระทรวงทจะออกตามรางพระราชบญญตนซงจะทาใหเกดความยดหยนยงขน เนองจากหากดาเนนขนตอนผดพลาดกสามารถทาการแกไขใหถกตองได ทงน ขอเรยนวาความบกพรองในทางรปแบบบางครงกไมใชสาระสาคญของคด บางกรณขอเทจจรงปรากฏชดเจนวาเจาหนาททาละเมดตอหนวยงานของรฐโดยทจรต แตเมอมการนาคดขนสศาลปกครองโดยเจาหนาทฟองโตแยงคาสงทเรยกใหตนชดใชคาสนไหมทดแทนโดยอางความบกพรองของกระบวนการพจารณาทางปกครอง ซงปรากฏวามการไมแจงขอกลาวหา จงทาใหกระบวนการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ศาลจงมคาพพากษาใหเพกถอนคาสงเรยกใหชดใช คาสนไหมทดแทน ทง ๆ ทเจาหนาทผนนเปนผทจรตทาใหหนวยงานของรฐไดรบความเสยหาย และตองไปเรมตนกระบวนการสอบสวนใหม ซงบางครงอาจทาใหคดขาดอายความไป กรณดงกลาวนาจะเปนขอเสยมากกวา

สวนท ๒ การอภปรายรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... โดยวทยากรผทรงคณวฒ ๑. นายสวฒน ปนนกร รองอธบดกรมบญชกลาง มความเหนตอรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... สรปไดวา

กอนหนาทพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ จะมผลใชบงคบนน การดาเนนการเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทเปนไปตามระเบยบความรบผดชอบของขาราชการในทางแพงซงออกตามมตคณะรฐมนตร โดยกรณทมความเสยหายเกดขน หนวยงานของรฐจะทาการสอบขอเทจจรงความรบผดทางแพง หากปรากฏวามเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทน หนวยงานของรฐจะสงเรองใหสานกงานอยการดาเนนการฟองคดเจาหนาทผนน หากผลการสอบปรากฏวาไมมเจาหนาทผ ตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทน หนวยงานของรฐกจะสงสานวนการสอบสวนมายงกระทรวงการคลงเพอทาการตรวจพจารณาวามเจาหนาทตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนหรอไม หากกระทรวงการคลงพจารณาแลวเหนวามเจาหนาทตองรบผดกจะสงเรองใหสานกงานอยการดาเนนการฟองคดตอไป

๖

ภายหลงจากทพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ใชบงคบ กระบวนการเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ไ ด เปลยนแปลงไปและทาใหงานของกระทรวงการคลงมมากขน โดยสานวนการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของหนวยงานของรฐทงหมดถกสงมายงกระทรวงการคลงเพอตรวจสอบสานวน ซงปจจบนมประมาณพนกวาสานวน และกระทรวงการคลงตองเรงตรวจสานวนใหเสรจภายในอายความหนงปถงหนงปครง หากกระทรวงการคลงพจารณาแลวเหนวาเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง จงตองรบผดชดใช คาสนไหมทดแทน และหนวยงานของรฐมคาสงใหเจาหนาทรบผดตามความเหนของกระทรวงการคลง ในการฟองคดเพอโตแยงคาสงดงกลาว เจาหนาทผตองรบผดจะฟองกระทรวงการคลงเปนจาเลยดวย ซงขณะนมคดทกระทรวงการคลงถกฟองประมาณหารอยกวาคด ทาใหเจาหนาทของกระทรวงการคลงปจจบนทาหนาทสองทาง คอ (๑) ตรวจสานวนการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท และ (๒) ทาคาใหการตอสคดในศาล นอกจากน พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ยงกาหนดวา ถาการละเมดเกดจากเจาหนาทซงไมไดสงกดหนวยงานของรฐแหงใด ใหถอวากระทรวงการคลงเปนหนวยงานของรฐทตองรบผดตอผเสยหายในผลละเมดนน ทาใหกระทรวงการคลงถกฟองเปนคดตอศาล และตองแบงเจาหนาทบางสวนมารบผดชอบสานวนคดทถกฟอง โดยตองศกษาความเปนมา ขอเทจจรง และขอกฎหมายทเกยวของทงหมดเพอตอสคดในศาล ซงกรณดงกลาวเปนปญหาอปสรรคอยางหนงเนองจากกระทรวงการคลงไมทราบเรองทถกฟองคดมากอน

ปญหาของการบงคบใชพระราชบญญตนอกประการหนงคอเรองของการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามมาตรา ๕๗ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เพอบงคบตามคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทน ซงแมคาสงดงกลาวจะเปนคาสงทชอบดวยกฎหมายกตาม แตในการบงคบทางปกครองกไมประสบผลสาเรจในทางปฏบต และกระทรวงการคลงไดรบขอรองเรยนจากเจาหนาทของหนวยงานของรฐหลายแหงและหลายครงวาไมสามารถทาการบงคบทางปกครองใหสาเรจลลวงไปได ซงพอสรปเหตผลททาใหการใชมาตรการบงคบทางปกครองไมสมฤทธผล ไดแก

๑. การขาดหนวยงานกลางทใชมาตรการบงคบทางปกครองแทนหนวยงานของรฐ และ กรมบงคบคดกไมรบทจะดาเนนการในเรองนให เนองจากกรณนไมใชการบงคบคดตามคาพพากษาของศาล

๒. การขาดกฎระเบยบขอบงคบทกาหนดแนวทางปฏบตในการใชมาตรการบงคบทางปกครองอยางชดเจน

๓. การดาเนนการบงคบทางปกครองนนจะตองอาศยความชวยเหลอจากสวนราชการอนๆ เชน เจาพนกงานตารวจ แตหนวยงานของรฐหลายแหงทดาเนนการบงคบทางปกครองกลบไมไดรบความรวมมอจากเจาพนกงานตารวจอยางเพยงพอ ซงเขาใจวาเจาพนกงานตารวจยดถอแนวทางปฏบตตาม มาตรา ๒๗๙ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ทจะใหความชวยเหลอแตเพยงเจาพนกงานบงคบคดเทานน

๔. เจาหนาทผทาการบงคบทางปกครองมโอกาสและมความเสยงทจะถกผอยภายใตการบงคบทางปกครองฟองรองคด

๕. เจาหนาทผทาการบงคบทางปกครองไมไดรบความรวมมอจากสถาบนการเงนรวมทงภาครฐและภาคเอกชนอน ๆ เนองจากการบงคบทางปกครองไมใชการบงคบคดตามคาพพากษา

ทงน จากการรวบรวมสถตยอนหลงของกรมบญชกลาง พบวา ในเรองความรบผดทางละเมดของเจาหนาท หนวยงานของรฐไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองไดสมฤทธผล และกอใหเกดความเสยหายแกรฐเปนจานวนมาก ดงน

๗

ในป พ.ศ. ๒๕๔๗ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๑,๘๖๐ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๖๗๓ ลานบาท แตกลบมการนาเงนสงคลงเพยง ๕๓ ลานบาท

ในป พ.ศ. ๒๕๔๘ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๕,๐๑๓ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๑,๔๓๐ ลานบาท แตกลบมการนาเงนสงคลงเพยง ๗๓ ลานบาท

ในป พ.ศ. ๒๕๔๙ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๘,๒๐๐ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๕๖๐ ลานบาท แตกลบมการนาเงนสงคลงเพยง ๗๒ ลานบาท

ในป พ.ศ. ๒๕๕๐ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๑,๘๒๕ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๔๑๓ ลานบาท แตกลบมการนาเงนสงคลงเพยง ๗๘ ลานบาท

ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๑,๕๕๕ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๗๒๑ ลานบาท แตกลบมการนาเงนสงคลงเพยง ๕๒ ลานบาท

ในป พ.ศ. ๒๕๕๒ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๗๕๐ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๒๘๐ ลานบาท และป พ.ศ. ๒๕๕๒ มความเสยหายจากการละเมดเกดขนเปนจานวนประมาณ ๑,๓๐๐ ลานบาท จากการตรวจสอบสานวนมเจาหนาทผตองรบผดเปนจานวนประมาณ ๖๑๒ ลานบาท แตยอดจานวนเงนทนาสงคลงของป พ.ศ. ๒๕๕๒ และ พ.ศ. ๒๕๕๓ ยงไมสามารถทาการคานวณได

นอกจากน หากพจารณาคดทเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนฟองหนวยงานของรฐตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทน ปรากฏวา ศาลปกครองไดยกเหตความบกพรองในกระบวนการพจารณาสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท มาเปนเหตแหงการเพกถอนคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทน โดยศาลปกครองยงมไดพจารณาวาเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงจรงหรอไม เชน ไมไดแจงขอกลาวหาแกเจาหนาทผถกกลาวหาในฐานะผตองรบผด แตแจงในฐานะพยาน จงไมไดใหโอกาสเจาหนาทผถกกลาวหาไดชแจงโตแยงแสดงพยานหลกฐานอยางเพยงพอและเปนธรรม ทงทหากยอนกระบวนการกลบไปทาการสอบสวนใหมอกครงผลการพจารณากไมไดแตกตางออกไป นอกจากน สานวนความรบผดทางละเมดหลายสานวนทสงมาใหกระทรวงการคลงตรวจสอบ อายความใกลจะครบกาหนดสบปนบแตวนกระทาละเมด หรอใกลจะครบกาหนดสองปนบแตวนทหวหนาหนวยงานของรฐรถงการละเมดและรตวเจาหนาทผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน ทาใหกระทรวงการคลงตองเรงตรวจสานวนใหแลวเสรจกอนทคดจะขาดอายความ แตพอหนวยงานของรฐออกคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเหนของกระทรวงการคลง และเจาหนาทไมชดใชคาสนไหมทดแทนตามคาสงดงกลาว หนวยงานของรฐกลบไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองกบเจาหนาทผนนไดสมฤทธผล ทาใหรฐเกดความเสยหายจานวนมาก ดงนน หากในทางวชาการจะดาเนนการออกหรอแกไขกฎหมายเพอแกไขปญหาในเรองดงกลาวขางตนได กจะเกดประโยชนกบประเทศเปนอยางมาก

๘

๒. รศ.ดร. กมลชย รตนสกาววงศ มความเหนตอรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... สรปไดวา การพจารณาเกยวกบความรบผดของรฐตองมความเขาใจทฤษฎทเกยวของ ดงน ก. ทฤษฎทรพยสนของรฐ รฐเปนเจาของกรรมสทธทรพยสนของรฐตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และรฐธรรมนญรบรองสทธในการฟองคดตอรฐไวดวย ซงแตเดมหากมการฟองคดใหรฐเปนจาเลย รฐจะเขาสคด ในกระบวนพจารณาในฐานะจาเลยหรอไมกได และหากรฐไมเขามาเปนคความในคด ศาลจะตองยกฟอง แตในปจจบนรฐธรรมนญรบรองสทธในการฟองคดตอหนวยงานของรฐซงเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเกยวกบการทานตกรรม ความรบผดทางละเมด หรอความรบผดตามสญญา เหนไดวา รฐมสถานะเสมอนเปนเอกชนดวย ทรพยสนของรฐในกฎหมายมหาชน บรรดาทางบก ทางนา หรอทางอากาศ นน หากเปนการใชทรพยสนของรฐโดยทวไปจะไมเสยคาธรรมเนยม แตหากเปนการใชทรพยสนของรฐในลกษณะพเศษ เชน การใชถนนทปกตจะใชเพอการจราจร แตนามาใชในการโฆษณาสนคา จงมใชการใชถนนโดยปกตทวไป แตเปนการใชในลกษณะพเศษ ทรพยสนตาง ๆ ทรฐเปนเจาของในฐานะเอกชนจะเปนหนาทของกระทรวงการคลงในการดแลรกษาทรพยสนของรฐในสวนกลางและสวนภมภาค สาหรบทรพยสนของรฐในสวนทองถนจะมคลงทองถนเปนผดแลรกษาและมอานาจทานตกรรมสญญาหรอนตเหตผกพนทรพยสนดงกลาว ทมาของทรพยสนของรฐโดยนตสมพนธทางกฎหมายมหาชน เชน ภาษซงเปนทมารายไดหลกของรฐ เนองจากรฐใชอานาจเหนอเอกชนในการจดเกบ สวนทมาของทรพยสนของรฐโดยนตสมพนธทางกฎหมายทางแพง เชน คาปรบตามสญญา เนองจากการเขาเปนคสญญากบเอกชนและเอกชนทาผดสญญา หรอกรณทเอกชนกระทาละเมดตอรฐและรฐไดรบชดใชคาสนไหมทดแทน เหนไดวา รฐอาจมนตสมพนธทางกฎหมายมหาชนและนตสมพนธทางกฎหมายทางแพง ความไมเขาใจดงกลาวสงผลใหมการพจารณาวาผบงคบบญชาออกคาสงตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ แลวเขาใจวาเปนคาสงทางปกครอง ซงในทางทฤษฎแลวนตสมพนธทางกฎหมายมหาชนไมใชทมาของมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตดงกลาวแตเกดจากนตสมพนธทางแพงซงเปนนตเหต ดงนน คาสงตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตดงกลาวยอมเปนหนงสอทวงหน ไมใชคาสงทางปกครอง ข. ทฤษฎความรบผดทางละเมด รฐมความรบผดตอบคคลภายนอกซงเปนความรบผดแทนเจาหนาทของรฐมแนวคดมาจากกรณนายจางรบผดแทนลกจาง โดยบทบญญตของรฐธรรมนญของประเทศไทยกาหนดไวไมชดเจน แตกฎหมายพนฐานแหงสหพนธสาธารณรฐเยอรมนกาหนดไวในมาตรา ๓๔ เรยกวา “ความรบผดของรฐ (Staatshaftung)” ซงกาหนดไวในสวนของสทธเสรภาพขนพนฐานของพลเมอง (Grundrecht) บคลากรภาครฐทเรยกวา “ขาราชการ” บางคนไดรบการแตงตงและมอานาจทจะใชอานาจของรฐในการปฏบตหนาท เชน อธบดมอานาจในการออกใบอนญาต ซงอานาจในการออกใบอนญาตเปนอานาจรฐ ดงนน อธบดจงเปน “เจาหนาท” ทไดรบแตงตงมาเพอปฏบตหนาทตามกฎหมายหรอดาเนนการบงคบใหเปนไปตามบทบญญต ของกฎหมาย แตขาราชการบางคนไมมการใชอานาจรฐในการปฏบตหนาท เชน พนกงานพมพงานหรอพนกงานขบรถ ซงในการปฏบตหนาทของขาราชการเหลานไมมการใชอานาจรฐ ดงนน ขาราชการเหลาน จงไมถอวาเปน “เจาหนาท” สรปไดวา ขาราชการทใชอานาจรฐปฏบตหนาทยอมเปน “เจาหนาท” ดงนน ในกรณทขาราชการถกไลเบยจากการกระทาละเมดแลวเรยกวา “เจาหนาท” ยอมไมถกตองและอาจเกดความสบสนในการตความกฎหมาย เนองจากในกรณนเปนการไลเบย “ขาราชการ” ตวอยางเชน บทบญญต

๙

มาตรา ๕๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทกาหนดวามาตรการบงคบทางปกครองไมใชบงคบแกเจาหนาทดวยกน ซงเจาหนาทในทนหมายถง “หนวยงานของรฐ (Behörde)” แตไมใชขาราชการ ค. ทฤษฎคาสงทางปกครอง คาวา “คาสงทางปกครอง” หมายถงการกระทาของฝายปกครองซงเปนการใชอานาจรฐและมนตสมพนธทางกฎหมายมหาชน เชน การจดเกบภาษซงมบทบญญตของกฎหมายกาหนดใหอานาจในการจดเกบไว หรอการแตงตงขาราชการ ในชนการพจารณายกรางกฎหมายจะใชถอยคาวา “นตกรรมทางปกครอง” แตอาจเกดความสบสนกบนตกรรมทางแพงจงใชถอยคาวา “คาสงทางปกครอง” ซงคาสงทางปกครองตองเปนการใชอานาจรฐบนพนฐานของกฎหมายมหาชน การกระทาของฝายปกครองในลกษณะของคาสงทางปกครอง และการบงคบตามคาสงทางปกครองดงกลาวเรยกวา “มาตรการบงคบทางปกครอง” โดยรฐสามารถดาเนนการบงคบไดเอง แตบทบญญตของกฎหมายในอดตกาหนดไวลกลนกน เชน บทบญญตตามประมวลรษฎากรซงหนภาษอากรเปนหนทางปกครอง เจาหนาทไมจาเปนตองฟองคดเพอบงคบใหชาระภาษอากร แตสามารถดาเนนมาตรการบงคบทางปกครองไดทนท หรอกรณหนทางปกครองทมลกษณะเปนการกระทาการ เชน การรอถอนอาคารซงเจาหนาทสามารถดาเนนการบงคบทางปกครองไดเอง ตวอยางเชน กรณการรอถอนอาคารนวเวลดทบางลาพ เนองจากกอสรางผดแบบตามกฎหมายควบคมอาคาร เดมกรงเทพมหานครมอานาจทจะรอถอนอาคารไดเอง แตไมสามารถดาเนนการได จงแกไขบทบญญตของกฎหมายใหสามารถฟองคดตอศาลเพอระงบขอพพาทได แมวาคดถงทสดและกรงเทพมหานครจะชนะคด แตผประกอบการกยงไมรอถอนอาคารกลบประกอบกจการมาโดยตลอด อาจกลาวไดวา กรงเทพมหานคร ชนะคดตามกฎหมาย แตแพคดในความเปนจรงเพราะไมสามารถบงคบใหรอถอนอาคารได และในทายทสด กไดแกไขกฎหมายกลบมาใหกรงเทพมหานครสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองไดเชนเดม ดงนน หากหนทจะดาเนนการบงคบเปนหนตามกฎหมายมหาชนกควรจะตองดาเนนการใหถกตองตามระบบ เชน คาธรรมเนยมทดน แมไมมบทบญญตของกฎหมายกาหนดใหสามารถดาเนนการบงคบทางปกครองไดกตองนาบทบญญตในสวนของมาตรการบงคบทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มาใชบงคบได อาจกลาวไดวาการพจารณาปญหาเกยวกบความรบผดทางละเมดจะตองพจารณาแนวคดเกยวกบทรพยสน ทมาของทรพยสน และนตสมพนธ สวนการฟองรองความรบผดดงกลาวจะดาเนนการอยางไร เปนเรองทจะพจารณาตอไป ดงน ๒.๑. ประเภทความรบผด ๒.๑.๑ ความรบผดตามสญญา เชน การก การซอขาย การแลกเปลยน การให หรอการยม เชน กรณเจาหนาททาสญญายมเงนทดรองเพอเปนคาใชจายในการเดนทางไปตางประเทศ หากถกโจรกรรมไประหวางเดนทาง ซงเจาหนาทกมไดจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง หากพจารณาตามกฎหมายวาดวยความรบผดทางละเมดของเจาหนาทแลวเจาหนาทอาจจะไมตองคนเงนจานวนดงกลาว อยางไรกตาม ความสมพนธระหวางเจาหนาทและหนวยงานของรฐเกดจากสญญายมเงนทดรอง การเรยกคนเงนยมจงเปนความรบผดตามสญญายมเงนทดรองจงไมจาตองพจารณาวา ในกรณทเงนสญหายเกดจากการกระทาดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงของเจาหนาทหรอไม เมอเจาหนาทยมเงนมาจานวนเทาไรจงตองชดใชเตมจานวนซงเปนความรบผดทางแพง ในกรณดงกลาวศาลปกครองเคยมคาวนจฉยวาการทาสญญายมเงนทดรองเพอใชในการจดสมมนา และกระทาการดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรงทาใหเงนสญหายจงตองใหเจาหนาทและผบงคบบญชาแบงสดสวนความรบผดซงไมนาจะถกตอง

๑๐

๒.๑.๒ ความรบผดทางละเมด ในการปฏบตหนาทของเจาหนาท เจาหนาทอาจกระทาละเมดได ๒ ประเภท ไดแก ก. เจาหนาทกระทาละเมดโดยแท เชน เดนชนกระจก ขบรถชน เพราะประมาทเลนเลอ ข. เจาหนาทบงคบใชกฎหมายแลวกอใหเกดความเสยหาย เชน การออกใบอนญาต การออกคาสง การจดทะเบยน หรอการบงคบใชกฎหมายในสวนของการใหบรการ ในกรณทบทบญญตของกฎหมายไมใหความคมครองเจาหนาทในการปฏบตหนาท เจาหนาทจะไมยอมปฏบตงานอยางเตมความสามารถ เนองจากเกรงวาจะตองรบผดเปนการสวนตว ดวยเหตน จงเปนทมาของการตราพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ ซงใหความคมครองเจาหนาทในการปฏบตหนาท และในกรณทเจาหนาทกอใหเกดความเสยหายดวยความประมาทเลนเลอ หนวยงานของรฐกจายคาสนไหมทดแทนแทนเจาหนาท โดยเฉพาะอยางยงการทเจาหนาทมหนาทดาเนนการตามบทบญญตของกฎหมาย เชน การดาเนนการตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง โดยเจาหนาทฟองขบไลเอกชน หากเจาหนาทมไดกระทาดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง เจาหนาทไมตองรบผดเปนการสวนตว หรอในกรณเจาหนาทกระทาโดยสจรตกไมตองรบผด เชน มาตรา ๒๙ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง พ.ศ. ๒๕๕๐ กาหนดวา “หามมใหกรรมการการเลอกตง กรรมการการเลอกตงประจาจงหวด ผอานวยการการเลอกตงประจาจงหวด และอนกรรมการ กระทาการอนมชอบดวยหนาทเพอเปนคณหรอเปนโทษแกผ สม ครหรอพรรคการ เมอง ใดในการ เลอก ต ง หร อกระท าการหรอละ เว นกระท าการ โดยทจรตหรอประพฤตมชอบในการปฏบตหนาทในการดาเนนการเกยวกบการเลอกตงหรอการออกเสยงประชามต ในกรณทบคคลตามวรรคหนงกระทาการตามหนาทโดยสจรต ยอมไดรบความคมครองไมตองรบผดทงทางแพง ทางอาญา หรอทางปกครอง” ๒.๑.๓ ความรบผดในตาแหนงหนาท ความรบผดทางละเมดแยกจากความรบผดในตาแหนงหนาท เนองจากเจาหนาทจะมความรบผดในตาแหนงหนาทตองเปนกรณทเจาหนาทปฏบตหนาทตากวามาตรฐาน เพราะเจาหนาทตองดาเนนการบงคบใชกฎหมายตอประชาชนอยางเทาเทยมกนและมมาตรฐาน ซงความรบผดในตาแหนงหนาทในระบบกฎหมายเยอรมน เรยกวา “Amtshaftung” แตความรบผดทางละเมดตองพจารณาตามวสยและพฤตการณของแตละบคคลตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๙ วรรคส ดงนน ในกรณทเจาหนาทปฏบตหนาทบงคบใชกฎหมายและเกดความเสยหายขน จะพจารณาความรบผดของเจาหนาทจากวสยและพฤตการณของเจาหนาทไมได และกรณทเจาหนาทเดนชนกระจกหรอพนกงานขบรถกอใหเกดอบตเหต กมใชความรบผดในตาแหนงหนาท เนองจากการดาเนนการดงกลาวมใชการบงคบใชกฎหมาย อยางมมาตรฐาน ซงตามระบบกฎหมายเยอรมน การทเจาหนาทกระทาละเมดโดยมใชกรณทเจาหนาทปฏบตหนาทตากวามาตรฐาน เจาหนาทผนนจะไมไดรบความคมครองในการปฏบตหนาท และสามารถพจารณาความรบผดตามวสยและพฤตการณได ดงนน การพจารณาใหความคมครองเจาหนาทในการปฏบตหนาทจงตองพจารณาเฉพาะความรบผดในตาแหนงหนาททเปนการบงคบใชกฎหมายตากวามาตรฐาน

๑๑

๒.๑.๔ ความรบผดของรฐตอประชาชน เปนกรณทรฐรบผดตอประชาชนโดยตรงแลวจงไปใชสทธไลเบยจากเจาหนาทของรฐทกอใหเกดความเสยหายอกครง บทบญญตดงกลาวมไดกาหนดไวในรฐธรรมนญ แตกาหนดไวในพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ ซงกาหนดปะปนกนทงบทบญญตในสวนของสารบญญต เชน การใหความคมครองเจาหนาทระดบใด ความรบผดอยางลกหนรวม หรอการหกสวนความรบผด และบทบญญตในสวนของวธสบญญต เชน วธการไดมาซงคาสนไหมทดแทน ๒.๒ การกระทาละเมดโดยแท ความรบผดทางละเมดโดยแทมองคประกอบภายใน ไดแก การกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง และองคประกอบภายนอก ไดแก ความเสยหาย ดงนน ในกรณทเจาหนาทออกคาสงตามบทบญญตของกฎหมายโดยมไดมความจงใจทจะกอใหเกดความเสยหายแกบคคลหนงบคคลใดเปนการเฉพาะจงไมควรจะเปนการกระทาละเมด แตในบางครงเจาหนาทอาจตความกฎหมายผดพลาดหรอเกดความบกพรองในรปแบบของคาสงทางปกครอง และศาลปกครองพพากษาใหเพกถอนคาสงทางปกครองดงกลาวเนองจากเหนวาเปนคาสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย กรณดงกลาวไมนาจะถอวาเจาหนาทกระทาละเมด เนองจากเจาหนาทปฏบตหนาทดวยความสจรตมไดมเจตนาราย ๒.๓ การระงบขอพพาท ภาระการพสจนเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทไมวาจะพจารณาใน ศาลยตธรรมหรอศาลปกครองกตองเปนไปตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง แมวามาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ ใชคาวา “คาสง” แตการออกคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนความเสยหายมไดมฐานมาจากนตสมพนธตามกฎหมายมหาชน ดงนน ตองถอวา “คาสง” ดงกลาวมสถานะเปนหนงสอแจงใหชาระนเทานน นอกจากน บทบญญตในสวนทเกยวกบการใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ มการกาหนดอายความการใชสทธเรยกรองไวดวย ซงหากเจาหนาทผกระทาละเมดไมชดใชคาสนไหมทดแทนจะตองฟองคดตอศาลภายในอายความทกฎหมายกาหนดดวย ดงนน หากพจารณาวา คาวา “คาสง” ตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ เปนคาสงทางปกครองกไมสมควรตองกาหนดอายความในการฟองคดเอาไว เนองจากเจาหนาทสามารถดาเนนการบงคบทางปกครองไดเองโดยไมจาตองฟองคดตอศาลเพอใหดาเนนการบงคบคด ๒.๔ องคกรตลาการ ในปจจบนมการขยายเขตอานาจของศาลยตธรรมในการพจารณาคดรบฝากมากขน เชน ขอพพาทเกยวกบการเลอกตง หรอคดภาษอากรซงเปนคดปกครองกอยในเขตอานาจของศาลภาษอากร หรอขอพพาทเกยวกบทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศซงมทงคดแพง คดปกครอง และคดอาญากอยในเขตอานาจของศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ หรอขอพพาทแรงงาน ซงเปนคดปกครองกอยในเขตอานาจของศาลแรงงาน อกทงวธพจารณาคดยงใชแบบเดยวกบคดแพง กลาวคอ มการแตงตงผพพากษาสมทบทงฝายนายจางและลกจางดวย ในครงทมการจดตงศาลปกครองขนในประเทศไทยนน ไดยดหลกการบรหารกจการบานเมองทด (Good Governance) และหลกความคมคาทางเศรษฐกจ (Economic of Scale) ดงนน การพจารณาคดทมการเรยกคาสนไหมทดแทนจงไดฝากใหศาลปกครองพจารณาไปดวย ทงน เพอเปนการประหยดคาใชจายและเกดประโยชนสงสดกบประชาชน ทงทในความเปนจรงการเรยกคาสนไหมทดแทนเปนความรบผดในทางแพง ดงนน ความรบผดของเจาหนาทในประเทศไทยจงไมม “ละเมดทางปกครอง” แตเปน

๑๒

ความรบผดในตาแหนงหนาทซงเจาหนาทปฏบตหนาทตากวามาตรฐาน โดยไมจาตองพจารณาวาเจาหนาทกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงหรอไม โดยหนวยงานของรฐตองรบผดตอเอกชนผเสยหายโดยตรง และอยในเขตอานาจของศาลปกครอง โดยฝากใหศาลปกครองพจารณาคาสนไหมทดแทนใหดวย เมอหนวยงานของรฐไดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกเอกชนผเสยหายแลวจงมาใชสทธไลเบยและพจารณา วสยและพฤตการณของเจาหนาทเปนรายบคคล ๒.๕ ความรบผด ควรพจารณาแยกระหวางความรบผดในตาแหนงหนาทออกจากความรบผดทางละเมดโดยแท

๓. นายธานต เกศวพทกษ ประธานแผนกคดผบรโภคในศาลฎกา มความเหนตอ รางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... สรปไดวา

ประเดนทหนง ปญหาเรองเขตอานาจศาล เหนดวยกบ รศ. ดร. กมลชยฯ วา แมการกระทาละเมดจะเกดจากการใชอานาจตามกฎหมาย แตโดยเนอหาสาระแลวยงคงเปนการกระทาละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงควรอย ในอานาจพจารณาพพากษาของศาลยตธรรม การทพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองฯ ไดบญญตในมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) ใหคดเกยวกบการกระทาละเมดอนเกดจากการใชอานาจตามกฎหมายหรอจากกฎ คาสงทางปกครอง หรอคาสงอน หรอจากการละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทลาชา เปนคดพพาททอยในเขตอานาจของศาลปกครอง กเพอความประหยดและความสะดวกในการพจารณาพพากษาคดในมลกรณเดยวกนใหแลวเสรจไปในคราวเดยวกน เพราะศาลปกครองมอานาจพจารณาพพากษาคดฟองโตแยงกฎ คาสง หรอการกระทาอนตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และคดฟองวาเจาหนาทละเลยหรอลาชาในการปฏบตหนาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๒) อยแลว กฎหมายจงบญญตใหศาลปกครองมอานาจพจารณาพพากษาคดละเมดทเกยวพนกบมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๒) ไปพรอมกนดวย ทงน ในทานองเดยวกนกบการฟองคดแพงเกยวเนองกบคดอาญาทมอบให ศาลอาญาทาหนาทพจารณาเกยวกบการกาหนดคาสนไหมทดแทนไดดวย หรอคดปกครองบางประเภททมอบใหศาลชานญพเศษพจารณา ซงเปนไปตามหลกธรรมาภบาล (Good Governance) เชน คดแรงงานทเกยวกบคดปกครอง หากศาลแรงงานพจารณาคดหลกไปแลว กสามารถพจารณาพพากษาคดละเมดไปได ปญหาการกาหนดใหการฟองคดเรยกคาสนไหมทดแทนกรณเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทอนเกดจากการใชอานาจทางปกครองออกกฎหรอคาสง หรอการละเลยตอหนาทหรอการปฏบตหนาทนนลาชาอยในเขตอานาจของศาลยตธรรม อาจขดตอมาตรา ๒๒๓ ของรฐธรรมนญนน เหนวา ไมเปนการขดตอรฐธรรมนญแตอยางใด เนองจากปจจบนมคดปกครองทอยในเขตอานาจของศาลยตธรรมจานวนมาก เชน คดภาษอากร คดแรงงาน

ปญหาในการกาหนดเขตอานาจศาลวาศาลใดควรมเขตอานาจในการพจารณาพพากษาคดประเภทใด จะตองพจารณาทเนอหาสาระของคดเปนสาคญ กรณการกระทาละเมด ไมวาจะเปนละเมดในทางแพงหรอละเมดในทางปกครอง ตางกเปนเรองการกระทาละเมดตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จงสมควรอยในเขตอานาจของศาลยตธรรม กรณจงสมควรทาความเขาใจใหถกตองวาคดละเมดทเกยวกบการใชอานาจทางปกครองกเปนคดละเมดทโดยหลกแลวควรจะอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลยตธรรม โดยเฉพาะในสวนของการกระทาละเมดทางกายภาพ หากใหศาลปกครองพจารณาคดในสวนนอาจเกดปญหาได เชน กรณการกระทาละเมดของแพทยในการรกษาพยาบาล หากเปนแพทยในโรงพยาบาลเอกชน ใหฟองคดตอศาลยตธรรม แตถาเปนแพทยในโรงพยาบาลของรฐ ใหฟองคดตอศาลปกครอง กจะเกดปญหาความลกลน ทงทเปนการกระทาละเมดอยางเดยวกน

๑๓

สวนปญหาทวาการวนจฉยของศาลปกครองในคดปกครองและการวนจฉยของศาลยตธรรมในคดละเมดอาจขดแยงกนไดนน เหนวา เมอไดเพมความเปนวรรคสามของรางมาตรา ๒๕ ใหศาลยตธรรมถอขอเทจจรงตามคาพพากษาทถงทสดของศาลปกครองแลว กนาจะปองกนปญหาดงกลาวได อยางไรกด โดยสวนตวแลวเหนวา หากคดของศาลปกครองยงไมถงทสด ศาลยตธรรมไมจาเปนตองรอผล คดปกครอง เพราะไมมบทบญญตแหงกฎหมายใด กาหนดใหกระบวนการพจารณาคดของศาลหนงตองรอผลการพจารณาของอกศาลหนงกอน เนองจากจะเกดความลาชาและไมเปนธรรมตอผเสยหาย ดงทกลาวกนวา “ความยตธรรมทลาชา คอ ความอยตธรรม” ดงนน จงตองเชอมนในระบบการพจารณาพพากษาคดของ ศาลยตธรรมวาสามารถพจารณาพพากษาคดในเรองทมความเกยวของกบคดปกครองได และเหนดวยกบ รศ. ดร. กมลชยฯ วา การออกคาสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย ไมใชวาจะเปนการกระทาละเมด เสมอไป หลกความรบผดทางละเมดตองเปนไปตามกฎหมายละเมด การกาหนดใหฟองคดตอศาลแทนการออกคาสงทางปกครองและบงคบทางปกครองนนเปนเรองทเหมาะสม เพราะการกาหนดใหคาสงเรยกใหชาระเงนเปนคาสงทางปกครองไมสอดคลองกบหลกวชาการและทาใหเกดปญหาในทางปฏบต เนองจากหนวยงานของรฐไมสามารถดาเนนการบงคบทางปกครองได โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนทมอยเปนจานวนมากและไมมความรในเรองน จงสมควรให ศาลยตธรรมและกรมบงคบคดซงเปนองคกรทมความเชยวชาญมากทสดในการบงคบชาระหนเขามาดาเนนการแทนหนวยงานของรฐ ซงหลกเกณฑและวธการบงคบคดตามทกาหนดในประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพงกมความชดเจนในขนตอนตาง ๆ และมหลกประกนความเปนธรรมตอผถกบงคบ โดยใหรอการวนจฉยของศาลในกรณทมปญหาโตแยง นอกจากน การกาหนดใหฟองคดตอศาลจะชวยแกปญหาระบบอปถมภในวงราชการได เพราะทผานมาหนวยงานของรฐจานวนมากใชวธถวงเรอง โดยสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดลาชาจนพนอายความออกคาสงเรยกใหใชเงน หรอบางกรณกไมเอาผดเจาหนาท หากเปลยนใหฟองศาล ศาลกจะเปนผพจารณาเองวาเจาหนาทตองรบผดหรอไม อยางไร ซงจะเปนธรรมทงตอตวเจาหนาทและตอทางราชการ

ประเดนทสอง ปญหาเรองอายความ เหนวา รางมาตรา ๒๙ ไดบญญตหลกเกณฑในเรองอายความชดเจนยงขนทงอายความอยางสนสองปและอายความอยางยาวสบป และวรรคสองของรางมาตราดงกลาวยงไดบญญตเรองอายความอาญาทยาวกวาไวดวย อยางไรกด การใชอายความอาญาทยาวกวานน จะตองฟองเปนคดแพงเกยวเนองคดอาญาดวย ทวากรณผเสยหายฟองเรยกคาเสยหายตอทางราชการ หากเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาท ผเสยหายจะตองฟองหนวยงานของรฐ แตฟองเจาหนาทไมได จงมปญหาวาในกรณเชนน จะมแนวทางแกไขปญหาอยางไร

สวนท ๓ การแสดงความคดเหนของผเขารวมสมมนาซงแบงออกเปน ๓ กลมยอย ขอสงเกตเกยวกบรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... ของ

ผเขารวมการสมมนารบฟงความคดเหนกลมยอย สรปไดดงน ๑. การกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐในกรณทเอกชนยนคาขอใหหนวยงาน

ของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง (รางมาตรา ๑๔ วรรคสอง) และหากไมพอใจ ผลคาวนจฉยตองฟองคดตอศาล (รางมาตรา ๑๖)

-ผแทนกรมบญชกลาง เหนดวยกบประเดนน เนองจากจะเปนการสอดคลองกบการกาหนดใหการฟองคดเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทอยในเขตอานาจของศาลยตธรรมตามรางน อยางไรกด มขอสงเกตวาโดยหลกแลวการวนจฉยของหนวยงานของรฐกรณทเอกชนยนคาขอใหหนวยงาน

๑๔

ของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนอาจเปนคาสงทางปกครองหรอไมกได แลวแตกรณ ซงหากการละเมดไมไดเกดจากการใชอานาจแลวคาวนจฉยกรณนยอมไมถอวาเปนคาสงทางปกครอง นอกจากน กรณทเอกชนไมพอใจ คาวนจฉยของหนวยงานของรฐ และประสงคจะฟองคดตอศาล ควรจะตองแยกเปนกรณการละเมดเกดจากการใชอานาจทางปกครอง ใหฟองคดตอศาลปกครอง และกรณการละเมดเกดจากการกระทาทางกายภาพ ใหฟองคดตอศาลยตธรรม

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย เหนดวยกบประเดนนเพราะสอดคลองกบการทรางพระราชบญญตฉบบนกาหนดกระบวนการใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนกรณความรบผดทางละเมดของเจาหนาทโดยวธการฟองคดตอศาล ซงจะทาใหเอกชนผไดรบความเสยหายสามารถดาเนนคดทางศาลไดทนทโดยไมตองผานกระบวนการอทธรณภายในฝายปกครองเสยกอน

อนง มขอสงเกตวาการฟองคดเพอเรยกใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน กรณน ควรจะตองพจารณาวาการทาละเมดของเจาหนาทนนเปนการใชอานาจของรฐหรอเปนเพยงการกระทาทางกายภาพ ซงในกรณแรกควรกาหนดใหอยในเขตอานาจของศาลปกครอง ในขณะทกรณหลงควรกาหนดใหอยในเขตอานาจของศาลยตธรรม

-ผแทนสานกงานตารวจแหงชาต เหนดวยกบประเดนน แตมขอสงเกตวาการกาหนดให คาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครองจะขดกบนยามของคาสงทางปกครองตามนยมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ หรอไม

-ผแทนสานกงานศาลยตธรรม เหนดวยกบประเดนน แตมขอสงเกตวาความรบผดทางละเมดของเจาหนาทอาจแบงแยกไดเปนสองกรณ คอ (๑) การละเมดโดยใชอานาจทางปกครอง และ (๒) การละเมดทเปนเรองทางแพงโดยแท และเขตอานาจศาลในแตละกรณกจะแตกตางกน โดยรางพระราชบญญตฉบบนไมมการแบงแยกการทาละเมดทงสองกรณเอาไว จงอาจทาใหเกดปญหาในทางปฏบตได ซงหากมการแยกการทาละเมดออกเปนสองสวนขางตน อาจเกดประโยชนใหไมตองตความวากรณใดทอยในเขตอานาจของศาลใด ทงน อาจกาหนดในสวนของละเมดทางปกครองใหชดเจนในรางพระราชบญญตน

-ผแทนกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ เหนดวยกบประเดนน เนองจากความรบผดทางละเมดของเจาหนาทในระบบกฎหมายของประเทศไทยยงคงองกบมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และเหนวาศาลยตธรรมกสามารถทาหนาทในการตดสนคดเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทอยในเขตอานาจของศาลยตธรรมไดในทานองเดยวกบทศาลยตธรรมพจารณาพพากษาคดความรบผดจากสนคาอนไมปลอดภยหรอความรบผดตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค

-ผแทนสถาบนคมครองเงนฝาก เหนดวยกบประเดนน โดยมความเหนวาเรองความรบผดทางละเมดของเจาหนาทเปนเรองทางแพง และศาลยตธรรมอนเปนศาลทมประสบการณในการพจารณาคดละเมดมความเหมาะสมทจะพจารณาคดความรบผดทางละเมดของเจาหนาท

-ผแทนกรมสรรพากร เหนดวยกบประเดนน แตมขอสงเกตวาความรบผดทางละเมดของเจาหนาทอาจแบงแยกไดเปนสองกรณ คอ (๑) กรณทเปนละเมดทางแพง และ (๒) กรณทเปนการละเมดโดยใชอานาจทางปกครอง และมขอสงเกตเพมเตมวาหากใหอยในเขตอานาจของศาลยตธรรมอาจเกดความลาชาในการพจารณาคดได

-ผแทนกรมศลกากร เหนดวยกบประเดนน เพราะศาลยตธรรมมประสบการณ อนยาวนานในการกาหนดคาเสยหายทเปนธรรมในกรณละเมด

-ผแทนกรมสรรพสามต เหนดวยกบประเดนน เพราะคาวนจฉยเปนเรองการแสดงเจตนาของหนวยงานทจะไมชดใชคาสนไหมทดแทน เพยงแตทาใหเกดสทธแกเอกชนในการนาไปฟองศาล

๑๕

-ผแทนธนาคารอาคารสงเคราะห เหนดวยกบประเดนน โดยมขอสงเกตวา ในทางปฏบตการทเอกชนจะฟองคดตอศาลยตธรรมจะมคาใชจายในการดาเนนคดมากขน จงมหลายกรณทเอกชน ไมดาเนนคดเพราะไมตองการเสยคาใชจาย

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน เหนดวยกบประเดนน และเหนวากาหนดระยะเวลาการพจารณาของหนวยงานของรฐตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ นาจะเหมาะสมอยแลว

-ผแทนคณะกรรมการพจารณาความรบผดทางแพง เหนดวยกบประเดนน โดยชแจงเพมเตมวา เจตนารมณทปรบปรงรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมด สบเนองจากการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกบมาตรา ๕๗ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ไมไดผลเทาทควร เพราะกระบวนการใชมาตรการบงคบทางปกครองในการยดหรออายดทรพยสนจะโยงกบแนวปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

ในทางปฏบต กรมบญชกลางพบวา หนวยราชการประสบปญหาการใชมาตรการบงคบทางปกครอง เพราะไมกลาทจะใชอานาจบงคบทางปกครอง บางหนวยงานตองไปออกระเบยบการใชอานาจบงคบทางปกครองเอง เชน กรมทดน และมหนวยงานสวนนอยเทานนทใชอานาจบงคบทางปกครอง ยด อายด ทรพยสนนาสงกระทรวงการคลงได สวนใหญไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองเองได เนองจากกระบวนการบงคบคดไมไดทาไดโดยงาย หากเจาหนาททบงคบคดไมมความร ความชานาญอยางเพยงพอ นอกจากน กรมบงคบคดกไมรบดาเนนการบงคบทางปกครองใหแกหนวยราชการตาง ๆ เมอเจาหนาทไมชดใชคาสนไหมทดแทนตามคาสงของหนวยราชการ และหนวยราชการฟองศาลปกครอง ศาลปกครองกไมรบพจารณา กรณจงกลายเปนชองวางไมสามารถบงคบคดได การปรบปรงรางพระราชบญญตน จงมงหวงทจะแกปญหาการบงคบคดใหมประสทธภาพยงขน อยางไรกด มขอสงเกตวา ความพยายามในการอดชองวางน ผกโยงกบความคดของกฎหมายในแตละดาน ทาใหตองมการชงนาหนกวาการกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐ ในกรณทเอกชนยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน ไมเปนคาสงทางปกครอง รวมถงการกาหนดใหกรณทหนวยงานของรฐมหนงสอแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทน ไมเปนคาสงทางปกครองนน มความเปนไปไดหรอไม และจะกอใหเกดผลอยางไร นอกจากน ชองโหวของกฎหมายอกประการหนง เกดขนจากการทศาลปกครองวนจฉยถงการยกเลกคาสงทางปกครองดวยเหตทวา กระบวนการไมชอบดวยกฎหมาย ไมไดมการแจงสทธหรอขอกลาวหาตามทกฎหมายกาหนด ซงไมไดพจารณาในเนอหาของคาสงทางปกครองนน ๆ

-ผแทนการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน แตมขอสงเกตวา หากคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครองแลว หนวยงานของรฐยงตองปฏบตตามกระบวนการแจงสทธหรอแจงขอกลาวหาตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมด พ.ศ. ๒๕๓๙ และพระราชบญญต วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ อกตอไปหรอไม

-ผแทนองคการจดการนาเสย เหนดวยกบประเดนน เนองจากในฐานะของผปฏบตงานไดเหนสภาพปญหามาโดยตลอด ซงแมจะกาหนดใหหนวยงานของรฐสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครอง เองได แตในทางปฏบตไมสามารถบงคบคดไดจรง ทงในแงของการไมมเจาหนาทบงคบคด หรออานาจบงคบคดกบทรพยสน

๑๖

- ผแทนกรมทดน เหนดวยกบประเดนน เนองจากเมอมการแกไขใหหนงสอแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครองแลว กควรแกไขบทบญญตในสวนทเอกชนยนคารองขอใหชดใชคาสนไหมทดแทนใหสอดคลองกน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เหนดวยกบประเดนน เพราะ การปฏเสธความรบผดทางละเมดไมเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เหนดวยกบประเดนน เนองจากหากความเสยหายเปนผลมาจากคาสงทางปกครอง การพจารณาชดใชคาเสยหายกควรจะเปนคาสงทางปกครองเชนกน แตในกรณนความเสยหายมไดเกดจากคาสงทางปกครอง การพจารณาชดใชคาเสยหายจงไมควรเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร เหนดวยกบประเดนน เนองจากการชดใชคาสนไหม

ทดแทนเปนการขอใหชดใชเงนซงเกดจากมลหนทางแพงตามกฎหมายเอกชน ไมไดใชอานาจตามกฎหมายมหาชน หากเอกชนไมพอใจคาวนจฉยควรใชสทธฟองคดตอศาล ทงน ปจจบนเอกชนมวธการขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน ๒ วธ ดงน

๑ . กรณผ เสยหายทแทจรงยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน ซงหนวยงานของรฐจะตองมการตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท แมจะใชระยะเวลานานกวาทหนวยงานจะพจารณาแลวเสรจ แตเอกชนมกจะไมฟองคดเนองจากใชระยะเวลา นานกวาและตองมการวาจางทนายความเพอชวยดาเนนคดซงมคาใชจายสง

๒. บรษทประกนในฐานะรบชวงสทธมาจากผเสยหายโดยตรง โดยสวนใหญจะยน Notice กาหนดระยะเวลาใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน หากไมชาระกจะฟองคดตอศาลทนทโดยไมรอ คาวนจฉยจากหนวยงานของรฐผกระทาละเมด

-ผแทนเมองพทยา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกองทพเรอ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการสงเคราะหทหารผานศก เหนดวยกบประเดนน -ผแทนการทองเทยวแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน เพอความเปนธรรมตอ

เอกชน เพราะการวนจฉยของหนวยงานอาจเปนการเขาขางเจาหนาทหรอชวยเหลอเจาหนาทกนเองได ศาลยตธรรมเปนสถาบนทสรางความนาเชอถอมากทสด

-ผแทนการเคหะแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการสะพานปลา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมทางหลวงชนบท เหนดวยกบประเดนน เพราะคาสงทางปกครอง เปนการใช

อานาจรฐบนพนฐานกฎหมายมหาชนหรอกฎหมายปกครอง กรณดงกลาวไมใชคาสงทางปกครอง เพราะไมใชหนทเกดจากกฎหมายมหาชน เปนหนทางแพง

-ผแทนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย เหนดวยกบประเดนน

๑๗

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการคลง เหนดวยกบประเดนน -ผแทนการประปานครหลวง เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการตลาด เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เหนดวยกบประเดนน -ผแทนมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานจงหวดนนทบร เหนดวยกบประเดนน -ผแทนเทศบาลสมทรปราการ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนเทศบาลนครปฐม เหนดวยกบประเดนน เพราะเจตนารมณตามพระราชบญญต

ความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ เปนเรองทางละเมดเทานน

-ผแทนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เหนดวยกบประเดนน เพราะจะเปนประโยชนแกผยนคารองจะสามารถฟองคดไดโดยไมตองใชสทธอทธรณ

-ผแทนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน เนองจากมาตรการบงคบทางปกครองในปจจบนไมสามารถบงคบไดอยางแทจรง และยงมประเดนปญหาเกยวกบเขตอานาจศาลระหวางศาลปกครองกบศาลยตธรรมดวย ทงน ขอเสนอใหมหนวยงานกลางทรบผดชอบเรองมาตรการบงคบทางปกครองโดยเฉพาะ

-มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต เหนดวยกบประเดนน เพราะเปนกรณพพาทระหวางรฐกบเอกชน ซงรฐมอานาจมากกวาเอกชน อาจเกดความไมเปนธรรมในขนตอนการดาเนนการได

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากการทาละเมดในการปฏบตหนาทไมใชการละเมดตามกฎหมายเอกชน เปนแตเพยงการนาบทบญญตมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชในพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยอนโลมเทานน ดงนน ประเดนนจงนาจะขดกบหลกการของพระราชบญญตดงกลาว และการท คาวนจฉยของหนวยงานของรฐเปนคาสงทางปกครองจะเปนประโยชนกบเอกชนเนองจากเอกชนผไดรบความเสยหายอาจใชสทธในการอทธรณเพอใหหนวยงานของรฐไดทบทวนคาวนจฉยของตนเองไดโดยไมจาเปนตองฟองคดตอศาล

-ผแทนธนาคารออมสน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการดาเนนคดในศาลยตธรรมจะเปนภาระกบเอกชนไมวาจะเปนภาระในการพสจนความผดของหนวยงานของรฐและเจาหนาทและในเรองของคาใชจายในการดาเนนคด โดยเฉพาะในเรองวธพจารณาคดซงศาลปกครองจะใชระบบไตสวนจงนาจะใหความยตธรรมแกเอกชนผไดรบความเสยหายไดมากกวาศาลยตธรรม

-ผแทนโรงงานยาสบ ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะหากใหดาเนนคดตอศาลยตธรรมจะเปนภาระแกเอกชนในเรองของคาธรรมเนยมศาล นอกจากน วธพจารณาคดของศาลยตธรรมเปนระบบกลาวหาซงอาจเกดปญหาแกเอกชนในการดาเนนคดเพราะเอกชนเขาถงเอกสารหลกฐานทอยในความครอบครองดแลของรฐไดยาก จงอาจตองกาหนดวธพจารณาคดความรบผดทางละเมดไวเปนการเฉพาะโดยใหใชระบบไตสวนในลกษณะเดยวกบวธพจารณาของคดของศาลแรงงาน

-ผแทนสานกงานบรหารหนสาธารณะ ไมเหนดวยกบประเดนนเนองจากคาวนจฉยของหนวยงานของรฐหากเปนคาสงทางปกครองแลว กรณทเอกชนผไดรบความเสยหายไมเหนดวยกบคาวนจฉย กสามารถอทธรณโตแยงไดซงจะเปนประโยชนตอเอกชนทไมตองเสยเวลาในการดาเนนคดทางศาล นอกจากน การกาหนดใหคาวนจฉยดงกลาวไมเปนคาสงทางปกครองและเอกชนตองดาเนนคดทางศาลกจะไมเกดผลด ตอเอกชนเพราะวาการหาพยานหลกฐานเพอพสจนความรบผดของหนวยงานของรฐสามารถทาไดยาก

๑๘

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการทเอกชนยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน ควรจะเปนคาสงทางปกครอง ซงหากไมพอใจผลคาวนจฉยกควรตองฟองคดตอศาลปกครอง การกาหนดใหเอกชนไปฟองคดตอ ศาลยตธรรมเปนการเพมภาระคาใชจายแกประชาชนและเพมภาระในสวนของการนาสบดวย

-ผแทนกรมชลประทาน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะหากพจารณานยาม “คาสงทางปกครอง” ตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ จะเหนวา การแจงผลคาวนจฉย เปนการสรางนตสมพนธขนกบบคคล จงเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนกรมบงคบคด ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะลกษณะของคาสงทางปกครองกาหนดไวตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ การกาหนดวาคาสงทมลกษณะเปนคาสงทางปกครองไมใหเปนคาสงทางปกครองอาจขดกบบทบญญตของกฎหมาย

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากคาวนจฉยของหนวยงานของรฐเปนไปตามนยามคาวา “คาสงทางปกครอง” โดยแท ซงหากผรบคาสงเหนวาไมชอบ ยอมสามารถขอใหมการตรวจสอบคาสงและกระบวนการพจารณาได หากกาหนดใหคาวนจฉยไมเปนคาสงทางปกครอง จะไมมกระบวนการตรวจสอบการทาคาวนจฉย สทธของประชาชนถกลดทอนลง

-ผแทนสานกงานอยการสงสด ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานศาลยตธรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากกระบวนการในการ

ดาเนนคดในศาลยตธรรมนนเปนระบบกลาวหา เอกชนอาจไมไดรบความคมครองอยางเพยงพอ ซงแตกตางกบกระบวนการดาเนนคดในศาลปกครองซงเปนระบบไตสวน ซงศาลสามารถแสวงหาขอเทจจรงไดมากกวา แตกรณนอาจแกไขดวยการแบงแยกลกษณะของการกระทาละเมดวาเปนการกระทาละเมดทางแพงทวไป หรอกรณเปนการกระทาละเมดทางปกครอง

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากความเสยหายทเกดขนเปนผลมาจากการกระทาทางปกครองซงจะตองพสจนวาหนวยงานของรฐตองรบผดกอน การกาหนดใหเอกชนยนคาขอใหหนวยงานชดใชคาเสยหายเมอหนวยงานวนจฉยแลวไมถอเปนคาสงทางปกครอง และใหฟองศาลยตธรรมนน จงไมนาจะถกตองหรอไมสอดคลองกบมาตรา ๙ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองฯ

-ผแทนกรมบญชกลาง ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะกระบวนการเรมตนจากการพจารณาทางปกครอง

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากการวนจฉยของหนวยงานของรฐนาจะเปนคาสงทางปกครอง เพราะเปนการใชอานาจตามกฎหมายของเจาหนาทของรฐโดยมการวนจฉยอยางเปนรปแบบและเปนลายลกษณอกษรอนมผลกระทบตอสทธของประชาชน

-ผแทนกรมปศสตว ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการวนจฉย

ของศาลปกครองและศาลยตธรรมเปนคนละระบบ ดงนน การใชอานาจของศาลใดควรคานงถงคกรณวาเปนใคร หากเปนเจาหนาทของรฐกควรทจะใชกฎหมายปกครองในการปฏบต เพอใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายมหาชนและยงใหเกดความกาวหนาในการพฒนามาตรการบงคบทางปกครองเพอใชกบการออกคาสงทางปกครองในกรณอน ๆ ดวย

๑๙

-ผแทนกรมการคาตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากคาวนจฉยมลกษณะเปนการใชอานาจอยางหนงของรฐตอเอกชน โดยเนอหาจงมลกษณะเปนคาสงทางปกครองอยในตว หากเอกชนไมเหนดวยกบคาวนจฉยของหนวยงานของรฐจงตองฟองเพกถอนคาสงทางปกครองตอศาลปกครอง

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการอาชวศกษา ไมเหนดวยกบประเดนน ๒. การกาหนดใหกรณทหนวยงานของรฐมหนงสอแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหม

ทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง เปนแตเพยงหนงสอตดตามทวงถามเทานน (รางมาตรา ๒๑ วรรคทาย) และหากเจาหนาทไมชดใชคาสนไหมทดแทนตองใชวธการฟองคดตอศาล (รางมาตรา ๒๖)

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการคลง เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมบญชกลาง เหนดวยกบประเดนน เพราะการทคาสงทเรยกใหเจาหนาทชดใช

คาสนไหมทดแทนตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตดงกลาวเปนคาสงทางปกครอง และผรบคาสงจะฟองคดตอศาลเพอโตแยงคาสงดงกลาวจะตองทาการอทธรณกอน แตในการพจารณาอทธรณของผมอานาจพจารณาอทธรณกลบตองผกพนตามความเหนของกรมบญชกลางซงจะทาใหการพจารณาอทธรณไมเปนประโยชนและทาใหกระบวนการลาชา

-ผแทนกรมสรรพสามต เหนดวยกบประเดนน เพราะเปนการเตอนใหเจาหนาทชดใช หากไมชดใชจะนาคดไปสศาล

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนโรงงานยาสบ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนโรงงานไพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสถาบนคมครองเงนฝาก เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เหนดวยกบ

ประเดนน เพราะจะเปนประโยชนแกการบงคบคดตามคาพพากษา -ผแทนการทองเทยวแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน เพราะสอดคลองกบหลก

เรองละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย -ผแทนการเคหะแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมปศสตว เหนดวยกบประเดนน เพราะเจาหนาทมความรความเชยวชาญในการ

บงคบตามคาสงทางปกครองไมเทากน หากมการพจารณาคดโดยศาลจะเกดผลสมฤทธมากกวา -ผแทนสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการตลาด เหนดวยกบประเดนน เพราะจะทาใหการบงคบคดใชอานาจศาล

ในการดาเนนการ -ผแทนองคการสะพานปลา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมทางหลวงชนบท เหนดวยกบประเดนน เพราะเปนมลหนทเกดจากกฎหมาย

แพง หนงสอตดตามทวงถามจงไมใชมาตรการบงคบทางปกครองแตอยางใด -ผแทนกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสงเสรมการปกครองทองถน เหนดวยกบประเดนน -ผแทนการประปานครหลวง เหนดวยกบประเดนน เพราะจะทาใหการบงคบคดใช

อานาจศาลในการดาเนนการ

๒๐

-ผแทนกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เหนดวยกบประเดนน เพราะจะทาใหการบงคบคดใชอานาจศาลในการดาเนนการ

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการอาชวศกษา เหนดวยกบประเดนน เพราะหนวยงานของรฐประสบปญหาการใชมาตรการบงคบทางปกครอง ไมมหนวยงานกลางในการบงคบทางปกครอง

-ผแทนมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เหนดวยกบประเดนน เพอประโยชนในการบงคบคด

-ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ เหนดวยกบประเดนน เนองจากหนงสอแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนเปนเพยงหนงสอทวงถาม ไมเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนสานกงานจงหวดนนทบร เหนดวยกบประเดนน -ผแทนเทศบาลสมทรปราการ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานตารวจแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนธนาคารอาคารสงเคราะห เหนดวยกบประเดนน -ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ เหนดวยกบประเดนน -ธนาคารออมสน เหนดวยกบประเดนน ในทางปฏบตของธนาคารออมสนหากมกรณท

เจาหนาทของธนาคารออมสนตองรบผดตอธนาคารออมสนในเรองความรบผดทางละเมดของเจาหนาทกจะดาเนนคดตอศาลแรงงาน จงไมมปญหาในการบงคบใหชาระคาสนไหมทดแทน ซงหากธนาคารออมสนจะตองใชมาตรการบงคบทางปกครองเพอบงคบชาระเงนจากเจาหนาทกอาจไมสามารถดาเนนการได

-ผแทนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน อยางไรกด มขอสงเกตวา การออกกฎหมายยกเวนวากรณใดไมเปนคาสงทางปกครอง โดยใชกฎหมายทมลาดบศกดเทากน คอ กฎหมายระดบพระราชบญญต ไมนาจะกระทาได

-ผแทนกรมทดน เหนดวยกบประเดนน เพราะปจจบนมการตความเจตนารมณของบทบญญตของกฎหมายไมถกตอง จงควรกาหนดใหชดเจนวาสงใดเปนคาสงทางปกครองบางเพอใหเกดความชดเจน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร เหนดวยกบประเดนน เพราะหากพจารณาวาคาสง

ตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ เปนคาสงทางปกครองแลว โดยหลกการเจาหนาทผออกคาสงทางปกครองหรอผบงคบบญชาตองสามารถพจารณาทบทวนคาสงทางปกครองดงกลาวได แตในทางปฏบตเจาหนาทผออกคาสงหรอผบงคบบญชาไมสามารถทบทวนเปลยนแปลงแกไขคาสงดงกลาวได และสวนใหญศาลปกครองจะเพกถอนคาสงตามมาตรา ๑๒ เนองจากความบกพรองในรปแบบเทานน ไมเคยพจารณาวาคาสงดงกลาวไมชอบดวยกฎหมายในเนอหา กลาวคอ เจาหนาทไดกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงใหหนวยงานของรฐไดรบความเสยหายหรอไม อกทงทผานมา ผกระทาละเมดมกจะหลบหนทาใหผทตองรบผดสวนใหญเปนผบงคบบญชา ดงนน เพอความยตธรรมควรใหศาลเปนผพจารณาวาผใด ตองรบผด กลาวโดยสรป บทบญญตของรางกฎหมายฉบบนอาจแกไขปญหาตาง ๆ ใหดขน และลดขนตอนในกระบวนการสอบสวนลงโดยใหศาลเปนผพจารณา จงเหนชอบดวย

๒๑

-ผแทนองคการจดการนาเสย เหนดวยกบประเดนน เพราะการกาหนดใหไมเปนคาสงทางปกครองจะเปนผลดกบประชาชนมากกวา หากไมพอใจ สามารถฟองศาลคดตอศาลได โดยไมตองอทธรณคาสงดงกลาวกอนทจะฟองคดตอศาล และการกาหนดใหไมเปนคาสงทางปกครองจะเกดประโยชนกบหนวยงานของรฐมากกวา เนองจากในทางปฏบต หนวยงานของรฐจะมปญหาในการใชมาตรการบงคบทางปกครองยดหรออายดทรพยสนของเจาหนาทผกระทาละเมด หนวยงานของรฐจงไมสามารถยดหรออายดทรพยสนไดหากไมมหมายศาล

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ไมเหนดวยกบประเดนน และควรกาหนดใหเปนคาสงทางปกครองซงจะทากระบวนการพจารณามขนตอนทเปนไปตามกฎหมาย เนองจากในการเรยกใหเจาหนาทรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนจะตองพจารณาในหลายเรอง เชน ความมสวนผดของหนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทควรจะตองรบผดหรอไม

-ผแทนสานกงานศาลยตธรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากปญหาทเกดขนในปจจบนเปนผลจากการทเจาหนาทของรฐไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองตามมาตรา ๕๗ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ได ซงควรจะแกไขปญหาในสวนนมากกวาการกาหนดใหไมเปนคาสงทางปกครองแลวใหใชวธการฟองคดตอศาลเพอบงคบใหเจาหนาทผทาละเมดชดใช คาสนไหมทดแทน นอกจากน การกาหนดใหการเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง อาจขดตอเจตนารมณของกฎหมายเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทซงมงคมครองเจาหนาท แตกตางจากการพจารณาความรบผดทางแพงทว ๆ ไป

อยางไรกด ผเขารวมสมมนาจากสานกงานศาลยตธรรมบางทานเหนดวยกบประเดนน โดยเหนวาขนตอนนเปนเพยงกระบวนการตดตามทวงถามใหชาระหนเทานนไมใชคาสงทางปกครอง และกรณดงกลาวจะทาใหการปฏบตงานของเจาหนาทสะดวกและมความชดเจน และเปนการลดความเสยงในการปฏบตงานลง

-ผแทนกรมสรรพากร ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจาก

คาวนจฉยดงกลาวเปนการใชอานาจตามกฎหมายมผลกระทบตอบคคล จงเปนคาสงทางปกครอง การยกเวนไมใหเปนคาสงทางปกครองจงไมถกตอง ทงน มขอสงเกตวา ปญหาสาคญของเรองคอการบงคบทางปกครองของหนวยงาน จงควรแกไขใหตรงจด เชน อาจจดตงหนวยงานกลางขนมาทาหนาทบงคบคดปกครองใหกบหนวยงานตาง ๆ

-ผแทนองคการสงเคราะหทหารผานศก ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากหากกาหนดใหการเรยกรองคาสนไหมทดแทนตองทาโดยฟองคดตอศาลแลวจะทาใหกระบวนการสอบสวนความรบผด ทางละเมดของเจาหนาทไมมประโยชนและกลายเปนกระบวนการทเสยเวลา นอกจากน เหนวาควรแกปญหาใหการใชมาตรการบงคบทางปกครองมประสทธภาพมากขน

-สานกงานการตรวจเงนแผนดน ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากกอนทจะมหนงสอทวงถามใหเจาหนาทผทาละเมดชดใชคาสนไหมทดแทน จะตองผานกระบวนการพจารณาในชนเจาหนาทซงแสดงใหเหนวาหนงสอทวงถามใหชาระเงนนาจะเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไมเหนดวยกบประเดนน ทงน เคยมกรณทเอกชนฟองคดตอศาลเรยกใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทน โดยไมมการยนคาขอตอหนวยงานของรฐ ในขณะทศาลพจารณาอยนน องคการขนสงมวลชนกรงเทพกไดมการตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงเพอลงโทษทางวนยและพจารณาความรบผดทางแพงเรยกใหพนกงานรบผด เมอพนกงานรวาตนตองรบผด จงฟอง

๒๒

คดตอศาลแรงงาน ศาลแรงงานวนจฉยวาการลงโทษทางวนยสามารถทาไดแตความรบผดทางแพงไมสามารถทาไดเนองจากศาลอกคดหนงยงไมไดวนจฉยวาพนกงานตองรบผดหรอไม ดงนน หนวยงานของรฐไมมสทธเรยกใหพนกงานรบผด กรณดงกลาวเทากบวา พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ ไมมผลบงคบใชในทางปฏบตเลยหากมการฟองคดตอศาลแลว

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวง กระทรวงพลงงาน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการกาหนดใหการแจงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครองจะทาใหการอทธรณอนเปนขนตอนการเยยวยาในชนแรกขาดหายไป

-ผแทนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการทเจาหนาทไมใชมาตรการบงคบทางปกครองและใหอานาจดงกลาวเปนหนาทของศาล เปนการผลกภาระไปใหศาล ซงหากจะเปลยนหลกการเรองมาตรการบงคบทางปกครอง ยงเหนวา ศาลปกครองเปนศาลทมความชานาญในการพจารณาเรองทางปกครองมากกวาศาลยตธรรม

-ผแทนกรมบงคบคด ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนในกรณนเปนเรองของความสมพนธระหวางขาราชการและหนวยงานของรฐซงมลกษณะเปนการใชอานาจบงคบเหนอขาราชการผรบคาสงทางปกครอง กรณจงแตกตางจากการทาละเมดระหวางเอกชนดวยกน ททงสองฝายมสถานะเทาเทยมกน จงไมเหนชอบดวยหากกาหนดใหคาสงตามมาตรา ๑๒ ไมเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนเปนคาสงทางปกครอง แตเหนดวยทกรณเจาหนาทไมชดใชคาสนไหมทดแทนตามคาสงดงกลาว ใหฟองคดตอศาลได

-ผแทนเมองพทยา ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากเปนความสมพนธระหวางเจาหนาท กบหนวยงานของรฐจงควรใหศาลปกครองเปนผพจารณา

-ผแทนสานกงานอยการสงสด ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย ไมเหน

ดวยกบประเดนน -ผแทนกองทพเรอ ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากจะทาใหกลบไปใชหลกการเดมในการ

กระทาละเมดตามกฎหมายแพง ทาใหกฎหมายไมมการพฒนา เปลยนแปลงใหเปนไปตามกาลสมย -ผแทนกรมศลกากร ไมเหนดวยกบประเดนน คาสงใดถอเปนคาสงทางปกครองหรอไม

ยอมเปนไปตามหลกการของกฎหมายมหาชนซงไมอาจจะเปลยนหลกการนไดเพราะเปนเรองของหลกการสากล เชน คาสงของฝายปกครองเกยวกบภาษอากรของรฐถอเปนคาสงทางปกครองแตฟองตอศาลยตธรรม เปนตน เหนวาควรเขยนขอยกเวนใหฟองศาลยตธรรมไดโดยไมเปลยนหลกการจงไมจาเปนตองระบไว

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากหนงสอแจงแมรปแบบจะไมเปนคาสงทางปกครอง แตโดยเนอหาเขาขายเปนคาสงทางปกครอง

-ผแทนกรมชลประทาน ไมเหนดวยกบประเดนน โดยขอใหพจารณาความหมายของคาสงทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และเจตนารมณในการรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

-ผแทนสานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากปญหาอยทการไมมองคกรกลางในการบงคบทางปกครอง ควรแกไขระบบใหมการตงองคกรทเหมาะสมและ

๒๓

มความสามารถในการบงคบทางปกครองโดยเฉพาะเพอใชมาตรการบงคบทางปกครองกบหนละเมดได ซงจะเปนการพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครองตอไป

-ผแทนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไม เหนดวยกบประเดนน เพราะควรต งคณะกรรมการขนพจารณาความรบผดทางละเมดของเจาหนาทกอน

-ผแทนกรมการคาตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากเจาหนาทควรม

โอกาสโตแยงคาสนไหมทดแทนทไมเปนธรรมตอศาลปกครองได หรอควรใหศาลพสจนคาสนไหมทดแทนใหเกดความเปนธรรมกบเจาหนาทไดดวย

-ผแทนเทศบาลนครปฐม ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากหากเปนคาสงทางปกครองเปนอานาจศาลปกครองในการพจารณาพพากษาคด ซงระบบการพจารณาศาลปกครองใชระบบไตสวน ยอมเกดความยตธรรมมากกวา

๓. กาหนดใหผเสยหายซงประสงคจะฟองเรยกเฉพาะคาสนไหมทดแทนตองฟองคดตอศาลยตธรรม ไมสามารถฟองเรยกคาสนไหมทดแทนแตเพยงอยางเดยวตอศาลปกครองได หากจะฟองคดตอศาลปกครอง ตองฟองวาการกระทาทางปกครองไมชอบดวยกฎหมายหรอละเลยลาชาในการปฏบตตามกฎหมายจงฟองเรยกคาสนไหมทดแทนจากกรณดงกลาวตอศาลปกครองได อยางไรกด หากการกระทาเดยวกน มการฟองเรยกคาสนไหมทดแทนตอศาลปกครอง และศาลปกครองมคาพพากษาถงทสด ศาลยตธรรมจะตองถอขอเทจจรงตามทศาลปกครองพจารณา แตหากคดของศาลปกครองยงไมถงทสด ศาลยตธรรมไมจาเปนตองรอขอเทจจรงจากศาลปกครอง (รางมาตรา ๒๕)

-ผแทนกรมบญชกลาง เหนดวยกบประเดนน แตมขอสงเกตวาเอกชนอาจตองรบภาระในเรองของคาธรรมเนยมในการดาเนนคด ซงควรตองพจารณาลดภาระของเอกชนในสวนนดวย นอกจากน หาก กาหนดใหฟองคดตอศาลยตธรรมและมการฟองคดตอศาลปกครองดวยกควรจะตองรอประเดนจาก ศาลปกครองเสยกอน อยางไรกด ศาลยตธรรมอาจไมยอมรอประเดนทอยในระหวางการพจารณาของศาลปกครอง

อยางไรกด ผแทนกรมบญชกลางบางทานไมเหนดวยกบประเดนน เพราะจะทาใหเกดความสบสนเกยวกบอานาจหนาทของศาลยตธรรมและศาลปกครองเปนอยางมาก

-ผแทนสานกงานตารวจแหงชาต เหนดวยกบประเดนน เพราะการรอขอเทจจรงจากศาลปกครอง จะทาใหการพจารณาในสวนคาเสยหายของศาลยตธรรมเนนชา อกทงหากการพจารณาของทงสองศาลมความเหนขดแยง กมคณะกรรมการตามพระราชบญญตวาดวยการวนจฉยชขาดอานาจหนาทระหวางศาล พ.ศ. ๒๕๔๒ วนจฉยชขาดไดอยแลว แตมขอสงเกตวาหากศาลยตธรรมมคาพพากษากอนศาลปกครองศาลปกครองจะนาผลการพจารณาของศาลยตธรรมมารวมวนจฉยหรอไม หากไม กรณดงกลาวอาจทาใหผลการพจารณาคดของทงสองศาลขดแยงกนได และทาใหเกดความไมยตธรรมได

-ผแทนการทองเทยวแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน เพราะกรณเปนคดเกยวเนองกตองรอผลคดจากศาลทพจารณากอนเพอไมใหเกดปญหาความขดแยงของผลคาพพากษาคด แตถาคดยงอยในขนตอนการพจารณา ศาลยตธรรมกสามารถทจะพพากษาไดเลยโดยไมรอขอเทจจรงจากศาลปกครองเพราะความลาชาอาจจะกอใหเกดความไมยตธรรมได อยางไรกด มขอสงเกตวา การจะกาหนดให

๒๔

กรณใดขนสการพจารณาของศาลใด ควรจะพจารณาจากมลคดเปนหลก เมอมลคดเกดจากการละเมดทางกายภาพกควรขนสศาลยตธรรม

-ผแทนการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมทดน เหนดวยกบประเดนน เพอความสะดวกในการพจารณาของศาล -ผแทนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนธนาคารอาคารสงเคราะห เหนดวยกบประเดนน โดยมขอสงเกตวาควรพจารณา

เรองคาธรรมเนยมการดาเนนคดในศาลยตธรรมดวย -ผแทนสานกงานบรหารหนสาธารณะ เหนดวยกบประเดนน เพราะการกาหนดใหการ

ฟองคดเพอเรยกคาสนไหมทดแทนอยางเดยวใหฟองตอศาลยตธรรมนน ศาลยตธรรมสามารถวนจฉยเบองตนถงความชอบดวยกฎหมายของการกระทาของเจาหนาทอนเปนประเดนรองแหงคดไปพรอมกบการพจารณาประเดนหลกคอเรองคาเสยหายได และเหนดวยกบการกาหนดใหกรณทมการฟองคดตอทงศาลยตธรรมและศาลปกครอง ศาลยตธรรมตองถอขอเทจจรงตามทยตในศาลปกครอง อยางไรกด หากในระหวางการพจารณาคดของศาลยตธรรมหากขอเทจจรงทพจารณาในศาลปกครองยงไมเปนทยต กไมควรตองใหศาลยตธรรมรอเพราะศาลยตธรรมนาจะสามารถวนจฉยขอเทจจรงเองได

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เหนดวยกบประเดนน อยางไรกด เพอเปนการปองกนคาพพากษาทขดแยงกน การฟองคดเรยกคาสนไหมทดแทนความเสยหายควรถอขอเทจจรงในทางปกครองอนเปนมลเหตทางแพงกอน

-ผแทนมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานจงหวดนนทบร เหนดวยกบประเดนน โดยมขอสงเกตเกยวกบประเดน

คาธรรมเนยมศาล วาผฟองคดจะตองเสยคาธรรมเนยมตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงหรอไม หรอควรกาหนดวาผใดตองเสยพเศษ นอกจากน กระบวนการพจารณาของศาลยตธรรมมถงสามชนศาล การพจารณาคดจะมความลาชากวาเดมทอยในอานาจศาลปกครองหรอไม

-ผแทนเทศบาลสมทรปราการ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนเทศบาลนครปฐม เหนดวยกบประเดนน เพราะเปนอานาจอสระในการพจารณาของ

แตละศาล -ผแทนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร เหนดวยกบประเดนน เพราะการฟอง

ขอใหเพกถอนคาสงกบการฟองขอใหชดใชคาสนไหม สามารถแยกฟองคนละเขตอานาจศาลได -ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร เหนดวยกบประเดนน เพราะเมอเปนการโตแยง

ตามหลกกฎหมายเอกชน ควรฟองคดตอศาลยตธรรมอนเปนประเดนหลกแหงคด อยางไรกด ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานครบางทานไมเหนดวยกบประเดนน โดย

เหนวานาจะโอนสานวนไปรวมพจารณา ณ ศาลใดศาลหนงเพอมใหเกดความขดกนในผลคาพพากษา โดยพจารณาประเดนทฟองวาประเดนหลกอยในเขตอานาจศาลใดกใหศาลนนรบพจารณาไปคราวเดยวกน นอกจากน ควรกาหนดเรองการนบอายความระหวางศาลปกครองและศาลยตธรรมใหเปนไปในแนวทางเดยวกน

-ผแทนกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ เหนดวยกบประเดนน โดยควรยกเวนคาธรรมเนยมศาลใหดวย เพราะเดมหากเปนคดทอยในเขตอานาจของศาลปกครองแลวจะไมมคาธรรมเนยม

-ผแทนสานกงานอยการสงสด เหนดวยกบประเดนน

๒๕

-ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการสงเคราะหทหารผานศก เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการคลง เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมศลกากร เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนโรงงานยาสบ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนโรงงานไพ เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสถาบนคมครองเงนฝาก เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เหนดวยกบ

ประเดนน -ผแทนการเคหะแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมปศสตว เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการสะพานปลา เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสงเสรมการปกครองทองถน เหนดวยกบประเดนน -ผแทนการประปานครหลวง เหนดวยกบประเดนน -ผแทนองคการตลาด เหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ไมเหนดวยกบ

ประเดนน เพราะหากจะกาหนดใหฟองคดแทนการออกคาสงทางปกครอง กควรจะตองฟองคดตอศาลปกครองซงเปนศาลทมอานาจวนจฉยเกยวกบการกระทาทางปกครอง อกทงการฟองคดตอศาลปกครอง เอกชนจะมภาระในการดาเนนคดนอยกวา

-ผแทนสานกงานศาลยตธรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากเปนการเพมภาระใหแกทงศาลยตธรรมและศาลปกครอง และเปนการเปดใหมการเลอกปฏบตเปนสองทาง อาจทาใหเกดความสบสนตอเอกชนในการทจะขอความคมครองจากกระบวนการยตธรรม ซงการแบงเขตอานาจศาลควรแบงจากมลเหตแหงการกระทาทกอใหเกดความเสยหายมากกวาจะแบงโดยลกษณะแหงขอเรยกรองทตองการจะไดรบความคมครอง อกทงการฟองคดตอศาลยตธรรมอาจทาใหการคมครองสทธผฟองคดนอยลง

อยางไรกด ผเขารวมสมมนาจากสานกงานศาลยตธรรมอกทานหนงเหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมสรรพากร ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะการกาหนดใหฟองคดตอศาลยตธรรมเปนระบบกลาวหา อยางไรกด ผแทนกรมสรรพากรอกทานเหนดวยกบประเดนน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง ไมเหนดวยกบประเดนนเนองจากกระบวนพจารณาคดของศาลยตธรรมเปนระบบกลาวหาซงยงยากแกเอกชนผดาเนนคดมากกวาในศาลปกครองซงเปนระบบไตสวน และอาจกอใหเกดการขดกนในคาพพากษา เพราะยนฟองไดสองศาล นอกจากน ศาลยตธรรมไมนาจะมอานาจวนจฉยคดปกครองได

๒๖

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะปจจบนหากเปนเรองทไมใชการละเมดจากการใชอานาจหนาทกจะตองฟองคดตอศาลยตธรรม แตหากเปนการละเลยลาชาตอหนาทกใหฟองคดตอศาลปกครองซงนาจะถกตองอยแลว

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวง กระทรวงพลงงาน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะทางปฏบต สวนราชการไมมปญหาเรองการฟองคดเนองจากอยการเปนผดาเนนการเกยวกบคด แตในสวนของวธการดาเนนกระบวนพจารณาทางศาลมความแตกตางกน กลาวคอ ศาลปกครองใชวธพจารณาระบบ ไตสวน ในขณะทศาลยตธรรมใชวธพจารณาระบบกลาวหา ซงในแงของพยานหลกฐานและการตอสคด ระบบกลาวหาจะทาใหประชาชนเสยเปรยบกวา นอกจากน หากพจารณาในแงของการใชอานาจ ถาเปนละเมดโดยใชอานาจของรฐควรขนสศาลปกครอง แตหากเปนละเมดทวไป เชน รถชน ไมไดเปนการใชอานาจของรฐ กควรขนสศาลยตธรรม

-ผแทนกรมบงคบคด ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากหนวยงานของรฐมอานาจใชมาตรการบงคบทางปกครอง แตไมอาจใชมาตรการบงคบทางปกครองไดอยางมประสทธภาพจงคนอานาจใหกบศาลซงเปนการลดทอนอานาจของฝายบรหาร และเมอจะดาเนนการบงคบทางปกครองอยางเรงดวนกไมอาจดาเนนการได อกทงยงมเหตผลไมเพยงพอทจะแกไขบทบญญตดงกลาว

อยางไรกด มความเหนเพมเตมวา หากจะตองใชวธการฟองคดตอศาลจรง เหนดวยวา กรณทเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทควรขนสศาลยตธรรม เพราะกระบวนการพจารณาใชระบบกลาวหา ซงนาจะใหความยตธรรมมากกวาระบบไตสวน แตคงตองมการศกษาระบบกฎหมายตางประเทศเพมเตมวาระบบกลาวหาหรอระบบไตสวนมมาตรฐานในการพจารณาสงหรอตากวากน ดงนน จงมขอสงเกตวา การใหศาลยตธรรมถอขอเทจจรงตามคาพพากษาทถงทสดของศาลปกครอง ทานองเดยวกบคดแพงเกยวเนองคดอาญานนเหมาะสมหรอไม เพราะโดยสวนตวเหนวาระบบการพจารณาคดแบบไตสวนจะมมาตรฐานในการพจารณาตากวาระบบกลาวหา

-ผแทนเมองพทยา ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย ไมเหน

ดวยกบประเดนน เพราะผลการพจารณาของทงสองศาลอาจจะขดแยงกนในภายหลงได นอกจากน ขอบเขตอานาจของศาลยตธรรมควรมเฉพาะกรณทเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทโดยทจรต หรอเจาหนาทกระทาละเมดโดยมไดเกดจากการปฏบตหนาท

-ผแทนกองทพเรอ ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะควรแกไขปญหาใหตรงจด โดยจดตงหนวยงานกลางในการใชมาตรการทางปกครอง เพอใหเกดประสทธภาพและรวดเรวเปนประโยชนตอหนวยงานของรฐทเสยหายมากกวากาหนดใหฟองคดตอศาล

-ผแทนกรมสรรพสามต ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะหากแยกฟองสองศาล ควรจะรอใหขอเทจจรงอนเปนมลละเมดทางปกครองยตกอนแลวจงดาเนนการฟองเรยกคาเสยหายตอไป

-ผแทนธนาคารออมสน ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะกรณฟองเรยกคาสนไหมทดแทนควรฟองตอศาลปกครองเนองจากระบบการพจารณาของศาลปกครองทใชระบบไตสวนทาใหประชาชนไดรบความยตธรรมจากการไตสวนของศาลปกครองมากกวาศาลยตธรรมทใชระบบกลาวหา การแบงแยกใหฟองคดมผลเสยมากกวา สวนปญหาในการบงคบคดควรกาหนดใหกรมบงคบคดซงมความเชยวชาญเปนผดาเนนการ หากกาลงคนหรอหนวยงานไมพอ อาจเพมงบประมาณได

-ผแทนกระทรวงการตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะมลความรบผดทางละเมดของเจาหนาทรฐหรอหนวยงานทางปกครองเกดจากการปฏบตหนาทอนเปนการใชอานาจตามกฎหมาย

๒๗

ดงนน ปฐมเหตของเรองจงเปนขอพพาทอนเนองมาจากการกระทาทางปกครอง อนอยในเขตอานาจของศาลปกครอง สวนประเดนเรยกคาสนไหมทดแทนนาจะถอเปนประเดนรอง

-ผแทนกรมชลประทาน ไมเหนดวยกบประเดนน ทงน ขอใหพจารณาเจตนารมณในการรางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

-ผแทนกรมปศสตว ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะเปนการซาซอนตอกระบวนการพจารณาของศาลและผเสยหาย อกทงยงขดตอรฐธรรมนญทรบรองสทธการเขาถงกระบวนการยตธรรมซงเปนหนาทของรฐ

-ผแทนสานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะจะมปญหาในการบงคบตามคาพพากษาของทงสองศาล ทาใหผไดรบผลกระทบจากคาพพากษาสบสน และไมสามารถตอบโจทยไดวาเหตใดผลของคาพพากษาจงตางกน

-ผแทนกรมทางหลวงชนบท ไมเหนดวยกบประเดนน เนองจากหากคดของศาลปกครองยงไมถงทสด ศาลยตธรรมไมจาเปนตองรอขอเทจจรงจากศาลปกครองเพราะหากคาพพากษาออกมา ไมสอดคลองกนอาจทาใหมปญหาในทางปฏบตภายหลงจากศาลไดพพากษาแลว เหนควรใหรอผลคาพพากษาของอกศาลหนงกอนหรอฟองศาลใดศาลหนงเพยงศาลเดยวเพอลดขนตอนหรอลดระยะเวลาไดมาก

-ผแทนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนกรมการคาตางประเทศ ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนสานกงานคณะกรรมการอาชวศกษา ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะควรทจะ

กาหนดใหอยในอานาจศาลใดศาลหนง มฉะนนจะเกดปญหาการตความคาพพากษาและขนตอนของการปฏบตตามกฎหมายอกหลายประเดนแกเจาหนาท เชน การยนคาใหการ หรอพจารณาโอนคด ซงนาจะลาชากวาเดม

-ผแทนมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต ไมเหนดวยกบประเดนน เพราะหากเปนละเมดทางปกครองเรยกคาสนไหมทดแทนควรใหอยในอานาจของศาลปกครองตอไปเนองจากเปนคดทพพาทระหวางรฐกบเอกชนตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ

-ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ ไมเหนดวยกบประเดนน -ผแทนเทศบาลสมทรปราการ ไมเหนดวยกบประเดนน

๔. บทนยามคาวา “เจาหนาท” ในมาตรา ๔

-ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการแกไขบทนยามคาวา “เจาหนาท” อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนสานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม มขอสงเกตวา ปจจบนการจางของหนวยงานของรฐมการจางลกจางในลกษณะของการจางเหมาบรการ โดยมไดทาสญญาจางทาเพยงแตบนทกขอตกลงการจางเทานนจะเขาในนยามนหรอไม

-ผแทนสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต มขอสงเกตวา ศาลปกครองไดมคาพพากษาวาลกจางเหมาบรการเปนลกจางตามกฎหมายแพง ดงนน จงควรกาหนดความหมายของเจาหนาทใหชดเจนวารวมถงลกจางตามสญญาจางเหมาบรการดวย

-ผแทนโรงงานยาสบ มขอสงเกตวา ควรกาหนดใหครอบคลมถงเจาหนาทของรฐวสาหกจ ทไมเปนนตบคคล เพอไมใหเกดปญหาการตความวาเจาหนาทของรฐวสาหกจดงกลาวเปนเจาหนาทหรอไม

-ผแทนโรงงานไพ มขอสงเกตวา ควรกาหนดใหชดเจนวารวมถงพนกงานรฐวสาหกจดวย

๒๘

-ผแทนเมองพทยา มขอสงเกตวา เจาหนาทตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ กบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และพระราชบญญตมาตรการของฝายบรหารในการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๕๑ กาหนดความหมายไวไมสอดคลองกน จงควรตความใหเหมอนกน

๕. บทนยามคาวา “หนวยงานของรฐ” ในมาตรา ๔

-ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการแกไขบทนยามคาวา “หนวยงานของรฐ” อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน -ผแทนกรมสรรพสามตและผแทนโรงงานไพ มขอสงเกตวา ความหมายของหนวยงานของรฐยงไมครอบคลมรฐวสาหกจทไมมสภาพเปนนตบคคลทสงกดอยในสวนราชการตาง ๆ เชน โรงงานไพ

-ผแทนโรงงานยาสบ มขอสงเกตวา แมปจจบนคณะกรรมการกฤษฎกาจะมคาวนจฉยวาโรงงานยาสบถอเปนสวนหนงของกระทรวงการคลง จงเปนหนวยงานของรฐตามความหมายของพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ กตาม แตปจจบนยงไมไดรบคายนยนจากกระทรวงการคลงวามความเหนกรณดงกลาวอยางไร และยงมความเหนทางวชาการวาหนวยงานของรฐไมรวมถงรฐวสาหกจทไมมฐานะเปนนตบคคล ดงนน จงควรแกไขความหมายของหนวยงานของรฐใหรวมถงรฐวสาหกจทไมเปนนตบคคลดวย -ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มขอสงเกตวา ควรใชคาวา “สวนราชการทมฐานะเปนนตบคคล” แทนคาวา “สวนราชการทเรยกชออยางอนและมฐานะเปนกรม” เพราะจะไดตรงตามวตถประสงคและมความครอบคลมมากกวา เนองจากปจจบนมหนวยงานหลายหนวยงานเปน นตบคคลโดยมไดมฐานะเปนกรม จงมไดจดอยในบทนยาม เชน สถานศกษา เปนตน

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน มขอสงเกตวา รฐวสาหกจกบองคกรวชาชพเวลา มเหตละเมดจะมขอจากดในการใชอยางไร เพราะไมใชทกกรณทหนวยงานของรฐขางตนจะใชอานาจทางปกครอง บางกรณกเปนการกระทาทว ๆ ไป จะใชพระราชบญญตความรบผดทางละเมดฯ หรอไม

๖. การเสนอเพมเตมบทนยามอน ๆ -ผแทนองคการจดการนาเสย มขอสงเกตวาควรกาหนดใหชดเจนวาอยางไรเปน “ประมาทเลนเลอธรรมดา” อยางไรเปน “ประมาทเลนเลออยางรายแรง”

๗. หนวยงานของรฐทตองรบผดเมอเจาหนาทละเมดในหนาท (มาตรา ๖) -ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการกาหนดหลกความรบผดของหนวยงาน

ของรฐกรณเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาท อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอ มขอสงเกตสรปได ดงน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง มขอสงเกตวา กรณนไมควรกาหนดวาเปนความรบผดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพราะเปนเรองความรบผดของรฐตอเอกชนทไดรบความเสยหายจากการกระทาของรฐ จงควรมกฎหมายกาหนดไวตางหากจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเพราะมตรรกะทแตกตางกน

-ผแทนกรมปศสตว มขอสงเกตวา แมหนวยงานของรฐเปนนตบคคลหนงซงตองรบผดในการกระทาของเจาหนาทกตาม แตหากพจารณาในดานบคคลภายนอกแลวเขาจะทราบหรอไมวา กรณใดเปน

๒๙

การกระทาในหนาท ดงนน หากสามารถพฒนากฎหมายใหหนวยงานตองรบผดในการกระทาของเจาหนาทในทกเรองแลวจงกลบมาไลเบยเอากบเจาหนาท จะเปนการอานวยความยตธรรมแกประชาชนไดมากกวา

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มขอสงเกตวา ควรตดวรรคสองของรางมาตรา ๖ ออก และนาไปขยายความในบทนยามคาวา “หนวยงานของรฐ” ในมาตรา ๔ แทน

๘. การหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหเจาหนาทชดใช (รางมาตรา ๑๐)

-ผแทนกรมศลกากร มขอสงเกตวา กรณเกดการบกพรองหรอละเลยของหนวยงานของรฐ ผแทนหนวยงานของรฐหรอผบงคบบญชาทรบผดชอบดและระบบงานตองรบผดชอบในความเสยหายนดวย มเชนนนการดาเนนงานของรฐจะเกดความเสยหาย เชน อธบดหรอผบงคบบญชาระดบตาง ๆ ทมหนาทควบคมดแลระบบงานของหนวยงานของรฐไมออกระเบยบคาสงเพอควบคมปองกนการกระทาละเมดหรอออกไมรดกมมชองวางอนกอใหเกดความเสยหายได เปนตน แตเมอเกดการละเมดของเจาหนาท สามารถหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหเจาหนาทชดใชได ไมมผตองรบผดชอบ จงไมถกตองตามหลกของความรบผดชอบ

๙. เจาหนาทกระทาละเมดโดยจงใจหรอทจรตจะไมไดรบประโยชนใด ๆ (รางมาตรา ๑๓) -ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการกาหนดใหเจาหนาททกระทาละเมดโดย

จงใจหรอทจรตไมไดรบประโยชนใด ๆ ตามรางพระราชบญญตน อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนสานกงานศาลยตธรรม มขอสงเกตวา การไมเปดโอกาสใหเจาหนาททกระทาการโดยทจรตไดมโอกาสผอนชาระหน หรอไมใหโอกาสหนวยงานของรฐในการพจารณาวนจฉยใชดลพนจไดเลย อาจทาใหเกดภาระในการบงคบตามคาพพากษาหรอคาสง รวมทงตองดาเนนการใชสทธทางศาลมากขน ซงจะเปนภาระตอการปฏบตงานและสนเปลองงบประมาณภาครฐ

-ผแทนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร มขอสงเกตวา ควรยกเวนเรองการผอนชาระเงน เพอใหหนวยงานมโอกาสไดรบชาระเงนจากผกระทาละเมดกรณไมสามารถจายเงนไดทงจานวน

-ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร มขอสงเกตวา กรณเจาหนาทกระทาทจรตแมจะอาศยโอกาสจากการทตนมตาแหนงหนาทเปนชองทางในการทจรตกตาม ควรทจะบงคบตามประมวลกฎหมายอาญาและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา โดยเรยกหรอใชราคาทรพยสนททจรตคนไปพรอมกบการฟองคดอาญา ไมควรจะนาพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ มาบงคบใชอก ยกเวนกรณผบงคบบญชาของเจาหนาทผทจรต

-ผแทนกรมบญชกลาง มขอสงเกตวา กรณทเจาหนาทกระทาละเมดโดยจงใจมใชโดยทจรต นาจะไดรบประโยชนตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ บาง

-ผแทนกรมสรรพากร มขอสงเกตวา ควรพจารณาใหรอบคอบกวาน -ผแทนกรมปศสตว มขอสงเกตวา การแบงแยกการกระทาเพอกาหนดขอบเขตความ

คมครองตามกฎหมายดงกลาวจะมกรอบการพจารณาทเสยงตอการพจารณาทไมเปนธรรมกบเจาหนาทหรอไมเพราะการเกดเรองแตละครงมขอเทจจรงแตกตางกนและหากตอมาภายหลงมการเปลยนหรอกลบความเหนจะมการเยยวยาผนนอยางไร

๓๐

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา มขอสงเกตวา สาเหตของการกระทาความผดบางครง อาจมมลเหตจงใจจากผบงคบบญชาทมการใชดลพนจทมากกวาในการสงการใหกระทา ดงนน หนวยงานจงควรมสวนรบผดชอบดวย

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มขอสงเกตวา เพอความเปนธรรมและจะเกดประโยชนกบสวนราชการมากกวา รางมาตรา ๑๓ ควรอนญาตใหเจาหนาททกระทาโดยจงใจหรอทจรตสามารถขอทาขอตกลงรบสภาพหน ผอนชาระคาสนไหมทดแทน หรอวางหลกประกนกบหนวยงานของรฐไดดวย

๑๐. การยนระยะเวลาพจารณาคาขอใหชดใชคาสนไหมทดแทนของหนวยงานเมอผเสยหายยนคาขอจาก ๓๖๐ วน เปน ๑๘๐ วน และกาหนดใหการยนคาขอทาใหอายความสะดดหยดลง (มาตรา ๑๔ วรรคหนงและวรรคสาม)

-ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการรนระยะเวลาในการพจารณาคาขอใหชดใชคาสนไหมทดแทนของหนวยงานของรฐ อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน มขอสงเกตวา เหนดวยกบการกาหนดระยะเวลาในการพจารณาคาขอของหนวยงานของรฐ ซงจะเรงรดใหหนวยงานดาเนนการใหแลวเสรจโดยเรว อยางไรกด การกาหนดระยะเวลาพจารณาคาขอ ๑๒๐ วน และขยายไดไมเกน ๖๐ วน อาจไมเพยงพอสาหรบการพจารณาความรบผดทางละเมดในบางกรณ

-ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร มขอสงเกตวา การยนเวลาพจารณาคาขอทาใหผเสยหายไดรบการเยยวยาความเสยหายรวดเรวขน แตในดานเจาหนาทผไดรบการแตงตงเปนคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดมกมสานวนทตองสอบสวนหลายสานวน ขณะทตองรบผดชอบราชการประจาและงานตามนโยบายของผบรหาร ในทางปฏบตทผานมาแมมาตรา ๑๑ จะกาหนดระยะเวลาไว ๑๘๐ วน กยงดาเนนการไมเสรจตองขอขยายเวลาการสอบสวน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา มขอสงเกตวา ควรกาหนดเพมเตมใหมวธปฏบตตามคาขอของเอกชน เพอปองกนการถกตรวจสอบจากหนวยงานอน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง ผแทนสานกงานคณะกรรมการหลกทรพยและตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ผแทนกรมชลประทาน ผแทนองคการสะพานปลา ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย ผแทนสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ผแทนการประปานครหลวง ผแทนกรมสวสดการและคมครองแรงงาน ผแทนเทศบาลสมทรปราการ ผแทนสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ ไมเหนดวยกบการรนระยะเวลาการพจารณาคาขอใหสนลง เพราะจะเปนปญหาตอหนวยงานของรฐทพจารณาคาขอไมทน

-ผแทนองคการขนสงมวลชน ไมเหนดวยกบกรณทเอกชนยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนแลว ทาใหอายความสะดดหยดลง เพราะเมอใชเวลา ๑๘๐ วน รฐควรพจารณาใหแลวเสรจ หากไมเหนดวยกบรฐหรอไมพอใจคาเสยหายทรฐพจารณาใหจายตองยนฟองภายในระยะเวลาทกาหนด

-ผแทนเทศบาลนครปฐม มขอสงเกตวา เปนการจากดสทธเกนไป

-ผแทนธนาคารอาคารสงเคราะห มขอสงเกตวา ควรขยายระยะเวลาการพจารณาของหนวยงานของรฐ และหากหนวยงานของรฐพจารณาไมแลวเสรจตามเวลาทกาหนดจะมผลอยางไร สาหรบกรณการยนคาขอของเอกชนทาใหอายความสะดดหยดลง เหนควรแกไขเปนหกทอนจานวนวนทหนวยงานของ

๓๑

รฐพจารณาออกจากอายความ เนองจากเอกชนอาจใชสทธตามมาตรานประวงเวลา เพอใหอายความสะดดหยดลงในขณะทใกลขาดอายความตามกฎหมาย

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวง กระทรวงพลงงาน การทรางมาตรา ๑๔ เปดโอกาสใหประชาชนผเสยหายมสทธยนคาขอใหหนวยงานชดใชคาสนไหมทดแทนในอกชองทางหนง แตในความเปนจรงเมอประชาชนรองขอตอหนวยงานของรฐเรยกใหชดใชคาสนไหมทดแทน ประชาชนจะเรยกรองคาเสยหายเตมจานวนโดยมไดหกสวนความรบผดของตนออก ดงนน หนวยงานของรฐจงตองมการตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดและมการหกสวนความรบผดของผเสยหายออก ไมใหไดรบชดเชยจนเตมจานวน จงเหนวา การเปดโอกาสใหมการยนคาขอตอหนวยงานของรฐ ในทางปฏบตประชาชนจะไมไดรบ ชดใชคาสนไหมทดแทนเตมจานวน

๑๑. การหามเอกชนผเสยหายยนคาขอตอหนวยงานของรฐและฟองคดตอศาลในขณะเดยวกน (มาตรา ๑๕ วรรคสองและมาตรา ๑๗)

-ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการกาหนดบทบญญตหามมใหเอกชนผเสยหายยนคาขอตอหนวยงานของรฐและฟองคดตอศาลในขณะเดยวกน เพอปองกนมใหผลการพจารณาของหนวยงานของรฐและศาลแตกตางหรอขดแยงกน อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนกรมปศสตว มขอสงเกตวา ควรมการกาหนดกฎเกณฑทใหหลกประกนความเปนธรรมรวมทงความนาเชอถอตอกระบวนพจารณาของหนวยงานของรฐ มฉะนนผเสยหายจะใชชองทางทางศาลทาใหกระบวนการยนคาขอตอหนวยงานของรฐไมมผลบงคบใช

-ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร มขอสงเกตวา ควรกาหนดใหหนวยงานของรฐมสทธยตการพจารณาคาขอไดหากทราบวามการฟองคดตอศาลแลว เนองจากผเสยหายบางสวนมอบอานาจใหทนายความไปดาเนนการแทนหรอเปนบรษทรบประกนภยซงรบชวงสทธมา มกไมคอยขอถอนคาขอเพราะถอวาฟองคดตอศาลแลว

-ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน มขอสงเกตวา โดยขอเทจจรงแลวหากหนวยงานของรฐพจารณาคาขอจนแลวเสรจ และเอกชนผเสยหายไมพอใจคาวนจฉยกสามารถฟองคดตอศาลปกครองได ในทสดแลวผเสยหายมสทธใชสทธไดทงสองทาง ดงนน การใชสทธทงสองทางพรอมกนยอมไมแปลกอะไร หลกการขางตนเปนไปตามการอทธรณตามวธการใหเสรจกอนจะนามาฟองอนเปนหลกของศาลปกครอง เมอรางพระราชบญญตนประสงคจะเปลยนไปใหฟองคดตอศาลยตธรรม เหตใดจงยงนาวธการทางปกครองมาใชอย

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ มขอสงเกตวา ควรดาเนนการควบคกนทงสองทางได เพราะกระบวนการยตธรรมทลาชาคอความไมยตธรรม

-ผแทนสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย และผแทนการประปานครหลวง ไมเหนดวยกบการกาหนดบทบญญตหามมใหเอกชนผเสยหายยนคาขอตอหนวยงานของรฐและฟองคดตอศาลในขณะเดยวกน

๑๒. กรณทเอกชนผเสยหายไมพอใจคาวนจฉยของหนวยงาน มสทธฟองคดตอศาล

ภายในเกาสบวน (รางมาตรา ๑๖)

๓๒

-ผแทนการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย มขอสงเกตเพมเตมวา รางฯ มาตรา ๑๖ ทบญญตวา “ในกรณทหนวยงานมคาวนจฉยตามมาตรา ๑๔ แลว หากเอกชนผเสยหายไมพอใจคาวนจฉย ใหมสทธฟองคดตอศาลภายในเกาสบวนนบแตวนทมคาวนจฉย” เหนวา ควรแกไขเปน “นบแตวนทไดรบแจง คาวนจฉย”

๑๓. รางมาตรา ๑๘ การกาหนดหลกเกณฑและวธการพจารณาหาตวเจาหนาทผตองรบผดในทางละเมด

-ผแทนสานกงานปลดกรงเทพมหานคร มขอสงเกตวา กฎกระทรวงทจะออกตามรางพระราชบญญตน ควรกาหนดอานาจหนาทของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมด ผแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดโดยเฉพาะกรณการแตงตงรวมกน กระทรวงการคลง ซงทาหนาทตรวจสานวนการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท รฐมนตร วาการกระทรวงมหาดไทย (กรณกรงเทพมหานคร) ใหชดเจน เพอใหหนวยงานของรฐและบคคลทเกยวของปฏบตตามกฎกระทรวงไดอยางถกตอง เนองจากทผานมา กรงเทพมหานครประสบปญหากรณของการแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดรวมกนหลายหนวยงาน คณะกรรมการฯ ไมสามารถเสนอความเหนไดอยางแนชดวาเจาหนาทกระทาละเมดโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง จงควรกาหนดอานาจของผแตงตงคณะกรรมการฯ ทจะวนจฉยชขาดได หรอมมาตรการบงคบคณะกรรมการฯ ใหดาเนนการใหถกตองตามกฎหมาย นอกจากน การออกกฎกระทรวงควรใชบงคบกบราชการสวนทองถนดวย เพอมใหเกดสองมาตรฐาน

๑๔. กาหนดสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากเจาหนาทอนเกดแตมลละเมด และ

กาหนดใหนาอายความสองปมาใชแกผซงมสวนรวมรบผดกบเจาหนาทดวย ซงเดมมอายความเพยงหนงป (รางมาตรา ๒๙)

-ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญเหนดวยกบการกาหนดสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากเจาหนาทอนเกดแตมลละเมด และการกาหนดอายความในการฟองคดเอกชนทรวมกระทาละเมดกบเจาหนาทของรฐไวเทากน อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนกรมทดน มความเหนวา ควรเพมบทบญญตกาหนดอายความ กรณทหนวยงานของรฐเหนวาเจาหนาทไมตองรบผด แตกระทรวงการคลงเหนวาตองรบผด ใหมอายความในการใชสทธเรยกรองหนงปนบแตวนทหนวยงานของรฐมคาสงตามความเหนของกระทรวงการคลงตามหลกการเดมดวย -ผแทนสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย มขอสงเกตวา ในรางมาตรา ๒๙ วรรคสอง ควรเพมขอความตอนทายตามขอสงเกตของทานธานศ เกศวพทกษ -ผแทนสานกงานการตรวจเงนแผนดน มขอสงเกตวา อายความคดละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กาหนดไวเพยง ๑ ป นบแตวนทรถงการละเมดและรตวผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน แตไมเกน ๑๐ ปนบแตวนทาละเมด การกาหนดอายความ ๒ ป และ ๑๐ ป อาจกระทบตอสทธของบคคลซงอาจถกโตแยงขนในภายหลงได

-ผแทนสถาบนคมครองเงนฝาก มขอสงเกตวา วนทหนวยงานของรฐรถงการละเมด และรตวเจาหนาทผพงจะตองใชคาสนไหมทดแทนไดผานกระบวนการสอบสวนจนรตวเจาหนาทผพงตองใช คาสนไหมทดแทนและรจานวนคาสนไหมทดแทนตามมาตรา ๒๑ มากอนแลว การนาคดมาฟองตอศาล

๓๓

ยตธรรมจงควรมอายความ ๑ ป ซงจะเปนการเหมาะสมกวา และเทากบอายความ ๑ ป กรณหนวยงานของรฐฟองเรยกคาสนไหมทดแทนจากเอกชน

-ผแทนสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา มขอสงเกตวา การกาหนดใหนาอายความสองปมาใชแกผซงมสวนรวมรบผดกบเจาหนาทดวย เปนการขยายอายความออกไป

-ผแทนเทศบาลนครปฐม มขอสงเกตวา ควรยนเวลาการตรวจสอบขอเทจจรงของหนวยงานของรฐมากกวาการขยายอายความ -ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มขอสงเกตวา เพอใหสอดคลองกบมาตรา ๒๑ ควรกาหนดอายความในการใชสทธเรยกรองกบเจาหนาทผกระทาละเมด โดยเรมนบจากวนทไมชาระคาสนไหมทดแทนหรอวนทไมปฏบตตามสญญา

-ผแทนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย มขอสงเกตวา ควรแกไขการเรมนบอายความ ๒ ป จาก นบแตวนทหนวยงานของรฐรถงการละเมดและรตวเจาหนาทผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน เปน นบแตวนทหนวยงานของรฐสงการตามความเหนของกระทรวงการคลง

๑๕. ขยายอายความในการใชสทธไลเบยเรยกคนจากเจาหนาท กรณหนวยงานของรฐไดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายไปกอนจากเดมหนงปเปนสองป (มาตรา ๓๑) -ผแทนหนวยงานของรฐสวนใหญ เหนดวยกบการขยายอายความการใชสทธไลเบย จาก ๑ ป เปน ๒ ป อยางไรกด ผแทนบางหนวยงานไมเหนดวยหรอมขอสงเกต สรปได ดงน

-ผแทนสานกงานตารวจแหงชาต มขอสงเกตวา เดมมาตรา ๙ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ กาหนดอายความในการใชสทธไลเบยทงกรณทเจาหนาทและหนวยงานของรฐไดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายไปกอน เหตใดรางพระราชบญญตทปรบปรงใหม จงใหสทธเฉพาะแตเพยงหนวยงานของรฐเทานน

-ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย ผแทนกรมสวสดการและคมครองแรงงาน ผแทนกรมสรรพสามต และผแทนเทศบาลนครปฐม ไมเหนดวยกบการขยายอายความการใชสทธไลเบย

-ผแทนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ มขอสงเกตวา ควรขยายอายความการใชสทธ ไลเบยมากกวา ๒ ป เนองจากหนวยงานของรฐตองรอผลการตดตามทวงถามจากสวนงานทรบผดชอบ

๑๖. รางมาตรา ๓๒ บทเฉพาะกาล

-ผแทนองคการจดการนาเสย เหนวา บทเฉพาะกาลตามรางมาตรา ๓๒ ควรกาหนดใหรางพระราชบญญตทจะปรบปรงใหมใชบงคบกบกรณทหนวยงานของรฐออกคาสงเรยกใหเจาหนาทชาระเงนคาสนไหมทดแทนแลวแตยงไมไดมการดาเนนการชดใชเงนดวย

กลาวโดยสรป เหตผลทหนวยงานของรฐบางแหงไมเหนดวยกบการปรบปรงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท เนองจากปญหาทหนวยงานของรฐไมอาจเรยกใหเจาหนาทผกระทาละเมดรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนได เกดจากการขาดประสทธภาพในการบงคบใชมาตรการบงคบทางปกครอง การแกไขพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยกาหนดใหคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง และใชวธการฟองคดตอศาลยตธรรมเพอเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทน จงไมใชการแกไขปญหาทตรงจด แตควรทจะมการพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครองใหมประสทธภาพ เชน มการจดตงหนวยงานกลางขนมาทาการบงคบทางปกครองใหกบหนวยงานตาง ๆ หรอใหกรมบงคบคดเปนหนวยงานทใชมาตรการบงคบทางปกครองแทน นอกจากน ไมควร

๓๔

กาหนดใหฟองคดทเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทซงเกดจากการใชอานาจทางปกครองตอศาลยตธรรม เนองจากการกระทาละเมดเกดจากการใชอานาจทางปกครองจงตองฟองคดตอศาลปกครอง

สวนท ๔ คาอธบายความคดเหนทเปนขอสงสยหรอแสดงถงความไมเขาใจ ๑. คาวนจฉยของหนวยงานของรฐกรณทเอกชนยนคาขอใหหนวยงานของรฐชดใช

คาสนไหมทดแทน อาจเปนคาสงทางปกครองหรอไมกได แลวแตกรณ กลาวคอ หากการละเมดไมไดเกดจากการใชอานาจตามกฎหมาย คาวนจฉยของหนวยงานของรฐกไมถอเปนคาสงทางปกครอง และกรณทเอกชนไมพอใจคาวนจฉยของหนวยงานของรฐ และประสงคจะฟองคดตอศาล ควรจะตองแยกเปนกรณการละเมดเกดจากการใชอานาจทางปกครอง ใหฟองคดตอศาลปกครอง และกรณการละเมดเกดจากการกระทาทางกายภาพ ใหฟองคดตอศาลยตธรรม

คาอธบาย หนทเกดจากการกระทาละเมดในการปฏบตหนาทของเจาหนาทเปนหนตามกฎหมายเอกชน ไมวาการกระทาละเมดนนจะเกดจากการใชอานาจทางปกครองออกกฎหรอคาสง หรอละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทลาชากตาม เพราะกรณดงกลาวเปนเรองทางนตเหต ซงเปนนตสมพนธตามกฎหมายแพงหรอเปนมลหนทางแพง การทหนวยงานของรฐมคาวนจฉยตามคาขอของเอกชนทขอใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนความเสยหายอนเนองมาจากเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาท จงเปนเพยงเรองทางแพงวาจะชดใชหรอไมเทานน มใชกระบวนการพจารณาทางปกครอง การทหนวยงานของรฐเหนควรจายคาสนไหมทดแทนใหแกเอกชนในจานวนเงนเทาใด หรอเหนควรไมจายคาสนไหมทดแทนใหแกเอกชน มไดเปนการใชอานาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลกระทบกระเทอนตอสทธหรอหนาทของเอกชนแตอยางใด คาวนจฉยของหนวยงานของรฐจงไมเปนคาสงทางปกครอง ตามบทนยามคาวา “คาสงทางปกครอง” ในมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ และเมอคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครอง หากเอกชนไมพอใจในคาวนจฉย จงตองฟองคดตอศาลยตธรรม

๒. กรณทเอกชนผเสยหายประสงคจะฟองเรยกคาสนไหมทดแทนจากหนวยงานของรฐ

ควรจะตองแยกเปนกรณการละเมดเกดจากการใชอานาจรฐ ใหฟองคดตอศาลปกครอง และกรณการละเมดเกดจากการกระทาทางกายภาพ ใหฟองคดตอศาลยตธรรม

คาอธบาย สบเนองจากหนทเกดจากการกระทาละเมดในการปฏบตหนาทของเจาหนาทเปนหนตามกฎหมายเอกชน ไมวาการกระทาละเมดนนจะเกดจากการใชอานาจทางปกครองออกกฎหรอคาสง หรอละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทลาชากตาม ดงนน หากเอกชนผเสยหายประสงคจะฟองเรยกคาสนไหมทดแทนจากหนวยงานของรฐอนเนองมาจากเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาท แมวาการกระทาละเมดนนเกดจากการใชอานาจทางปกครอง เอกชนผเสยหายกตองฟองหนวยงานของรฐตอศาลยตธรรม แตหากเอกชนผเสยหายประสงคจะฟองขอใหหนวยงานของรฐเพกถอนหรอแกไขการกระทาทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย และขอเรยกคาสนไหมทดแทนไปดวยในคราวเดยวกน กรณนเอกชนผเสยหายจะตองฟองคดตอศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) หรอ (๒) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองฯ เนองจากศาลยตธรรมไมมอานาจเพกถอนการกระทาทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายเพราะอยในเขตอานาจของศาลปกครอง

๓. การกาหนดใหฟองคดตอศาลยตธรรม อาจเกดความลาชาในการพจารณาคดได เนองจากศาลยตธรรมมกระบวนการพจารณาคดถง ๓ ชนศาล

๓๕

คาอธบาย ปญหาความลาชาในการพจารณาคดของศาลไมวาจะเปนศาลยตธรรมหรอศาลปกครอง ขนอยกบจานวนคดทศาลรบไวพจารณา การใชสทธอทธรณหรอฎกาของคความ เพอใหไดรบการพจารณาคดทเปนธรรมมากทสด รวมทงจานวนองคคณะผพพากษาหรอตลาการของศาลวาไดสดสวนกบจานวนคดทศาลรบไวพจารณาพพากษาหรอไม อยางไรกด การฟองคดตอศาลยตธรรมนน หากเปนคดทม คาขอใหปลดเปลองทกขไมเกนสามแสนบาท คดดงกลาวจดอยในคดมโนสาเร กระบวนการพจารณาคดของศาลยตธรรมกจะรวดเรวขนตามทกาหนดไวในลกษณะ ๒ วธพจารณาวสามญในศาลชนตน หมวด ๑ วธพจารณาคดมโนสาเร แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

๔. หากคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครองแลว หนวยงานของรฐยงตองปฏบตตามกระบวนการแจงสทธหรอแจงขอกลาวหา ตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ อกตอไปหรอไม

คาอธบาย แมคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครอง หนวยงานของรฐจงไมจาเปนตองปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ กตาม แตหนวยงานของรฐยงคงตองปฏบตตามกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการพจารณาหาตวผตองรบผดทางละเมดทจะออกตามความในมาตรา ๑๘ แหงรางพระราชบญญตฉบบน โดยสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาจะนาหลกการคมครองสทธและเสรภาพของคกรณตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ เชน การแจงสทธหรอขอกลาวหา รวมทงการเปดโอกาสใหบคคลทถกกลาวหาวากระทาละเมด ไดมโอกาสชแจงโตแยงแสดงพยานหลกฐานอยางเพยงพอและเปนธรรม มากาหนดไวในกฎกระทรวง

๕. การกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐเปนคาสงทางปกครองจะเปนประโยชนกบเอกชน เนองจากเอกชนผเสยหายอาจใชสทธอทธรณเพอใหหนวยงานของรฐทบทวนคาวนจฉยของตนเองไดโดยไมจาเปนตองฟองคดตอศาล

คาอธบาย ตามมาตรา ๑๑ ประกอบกบมาตรา ๑๔ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ นน กรณทหนวยงานของรฐมคาสงเชนใดแลวหากผเสยหายยงไมพอใจใน ผลการวนจฉยของหนวยงานของรฐ ผ เสยหายมสทธฟองคดตอศาลปกครองได กรณจงเหนไดวา พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ มไดกาหนดใหผเสยหายใชสทธอทธรณโตแยงคาวนจฉยตอหนวยงานของรฐกอนทจะนาคดขนสศาล โดยพระราชบญญตดงกลาวกาหนดขนตอนการอทธรณโตแยง คาวนจฉยของหนวยงานของรฐไวโดยเฉพาะ โดยกาหนดใหฟองคดตอศาลปกครอง ดวยเหตน การทรางพระราชบญญตฉบนกาหนดใหคาวนจฉยของหนวยงานของรฐไมเปนคาสงทางปกครอง หากเอกชนผเสยหายไมพอใจผลคาวนจฉยดงกลาว มสทธฟองคดตอศาลยตธรรมได จงไมไดเปนการลดทอนสทธอทธรณโตแยง คาวนจฉยของเอกชนผเสยหายทแตกตางไปจากทกาหนดไวในพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ แตอยางใด

๖. การกาหนดใหเอกชนผเสยหายฟองคดตอศาลยตธรรมจะเปนภาระกบเอกชนไมวาจะเปนภาระในการพสจนความผดของหนวยงานของรฐและเจาหนาท เพราะพยานหลกฐานอยในความครอบครองของหนวยงานของรฐ และในเรองของคาใชจายในการดาเนนคด โดยเฉพาะในเรอง วธพจารณาคดซงศาลปกครองจะใชระบบไตสวนจงนาจะใหความยตธรรมแกเอกชนผไดรบความเสยหายไดมากกวาศาลยตธรรม

๓๖

คาอธบาย วธพจารณาคดแบบกลาวหาหรอวธพจารณาคดแบบไตสวน แบบใดจะใหความยตธรรมแกเอกชนผไดรบความเสยหายมากกวากนนน ขนอยกบมมมองของแตละบคคล ไมวาจะเปนวธพจารณาคดแบบใด เอกชนผเสยหายซงประสงคจะฟองคดตอศาล กจะตองแสวงหาพยานหลกฐานเพอสนบสนนคาฟองของตนกอนทงสน สวนกรณทศาลยตธรรมใชระบบการพจารณาคดแบบกลาวหา ทาใหเอกชนผเสยหายเสยเปรยบในการตอสคด เพราะพยานหลกฐานสวนใหญอยในความครอบครองของหนวยงาน ของรฐ นน เหนวา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๑๒๓ ไดกาหนดวธการแกไขปญหาดงกลาวไว โดยเอกชนผเสยหายมสทธยนคารองขอตอศาลสงใหคความอกฝายหนงสงตนฉบบเอกสารทอางเปนพยานแทนการทตนจะตองสงสาเนาเอกสารนนได

๗. การกาหนดใหคาสงเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนไมเปนคาสงทางปกครอง เปนแตเพยงหนงสอตดตามทวงถาม และใหใชวธการฟองคดตอศาลยตธรรมเพอเรยกใหเจาหนาทชดใช คาสนไหมทดแทน เปนการแกไขปญหาทไมตรงจด เนองจากปญหาอยทการขาดประสทธภาพในการใชมาตรการบงคบทางปกครองกบเจาหนาทผกระทาละเมด จงควรพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครองใหมประสทธภาพจะเหมาะสมกวา

คาอธบาย การปรบปรงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ มความ มงประสงคทจะแกไขอปสรรคอนเกดจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาวในหลายประเดนดวยกน แตประเดนสาคญคอ ปญหาการใชมาตรการบงคบทางปกครองกบเจาหนาททไมปฏบตตามคาสงเรยกใหชดใชคาสนไหมทดแทน ซงหนวยงานของรฐสวนใหญโดยเฉพาะองคการปกครองสวนทองถน ไมมเจาหนาทเชยวชาญในการใชมาตรการบงคบทางปกครอง หากจะพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครองในประเทศไทยใหมประสทธภาพอยางแทจรง จะตองใชระยะเวลายาวนานมาก ขณะทระหวางทางของการพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครอง เจาหนาทยงคงกระทาละเมดตอหนวยงานของรฐ หรอบคคลภายนอก แตหนวยงานของรฐไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองเพอยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสนของเจาหนาทผกระทาละเมด เพอมาชดเชยความเสยหายทเกดแกหนวยงานของรฐหรอชดใชคาสนไหมทดแทนคนใหกบหนวยงานของรฐไดภายในระยะเวลาตามทกฎหมายกาหนด จงทาใหหนวยงานของรฐตองสญเสยทรพยสนและรายไดจานวนมหาศาล ระยะเวลาในการพฒนาการใชมาตรการบงคบทางปกครองใหเกดประสทธภาพ จงไมคมคา กบการทหนวยงานของรฐตองสญเสยทรพยสนและรายไดจากการไมสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครอง กบเจาหนาทผกระทาละเมดได

เมอไดศกษาแนวความคดเกยวกบความรบผดทางละเมดในระบบกฎหมายไทย พบวา ความรบผดทางละเมดของเจาหนาทในระบบกฎหมายไทยเปนการละเมดตามกฎหมายเอกชนหรอตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงเปนมลหนทางแพง เนองจากระบบกฎหมายไทยไมมการกาหนดเรองละเมดทางปกครองไวเปนการเฉพาะ ดงนน กรณทเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาทโดยเกดจากการใชอานาจทางปกครองออกกฎหรอคาสงหรอละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทลาชา จงเปนมลหนทางแพงเชนกน ซงการใชสทธเรยกรองใหเจาหนาทผกระทาละเมดในการปฏบตหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนจงตองใชวธฟองคดตอศาลยตธรรม มใชโดยการออกคาสงทางปกครองและใชมาตรการบงคบทางปกครอง

๘. กรณทรางมาตรา ๒๕ วรรคสาม กาหนดใหการกระทาเดยวกนทมการฟองเรยก คาสนไหมทดแทนตอศาลยตธรรม และฟองขอใหเพกถอนคาสงหรอการกระทาทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายตอศาลปกครอง และศาลปกครองมคาพพากษาถงทสดกอนทศาลยตธรรมจะพพากษา ศาลยตธรรมจะตองถอขอเทจจรงตามทศาลปกครองพจารณา แตหากคดของศาลปกครองยงไมถงทสด

๓๗

ศาลยตธรรมไมจาเปนตองรอขอเทจจรงจากศาลปกครอง กรณดงกลาวอาจทาใหผลคาพพากษาของ ศาลยตธรรมและศาลปกครองในคดทมขอเทจจรงอยางเดยวกนแตกตางกนได

คาอธบาย ปญหาดงกลาวมทางแกไขตามมาตรา ๑๔ แหงพระราชบญญตวาดวยการวนจฉยชขาดอานาจหนาทระหวางศาล พ.ศ. ๒๕๔๒ ทกาหนดใหกรณทคาพพากษาหรอคาสงทถงทสดระหวางศาลขดแยงกนในคดทมขอเทจจรงเปนเรองเดยวกน จนเปนเหตใหคความไมไดรบการเยยวยาความเสยหายหรอไมไดรบความเปนธรรม คความหรอบคคลซงไดรบผลกระทบโดยตรงจากคาพพากษาหรอคาสงดงกลาวอาจยนคารองตอคณะกรรมการเพอขอใหวนจฉยเกยวกบการปฏบตตามคาพพากษาหรอคาสงของศาลดงกลาวไดภายในหกสบวนนบแตวนทคาพพากษาหรอคาสงทออกภายหลงถงทสด

๙. ลกจางตามสญญาจางเหมาบรการ โดยมไดทาสญญาจางทาแตเพยงบนทกขอตกลงการจางจะอยในความหมายของบทนยามคาวา “เจาหนาท” หรอไม

คาอธบาย เนองจากความหมายของ “เจาหนาท” หมายความรวมถงลกจางทกประเภททหนวยงานของรฐจางใหปฏบตงานดวย เวนแตลกจางตามทกาหนดในกฎกระทรวง ดงนน ในขณะนลกจาง ทกประเภท ไมวาจะเปนลกจางประจาทหนวยงานของรฐจางและบรรจใหปฏบตงานใหแกหนวยงานของรฐ (ซงการปฏบตงานของลกจางประเภทนจะมการใชอานาจรฐ) ลกจางทหนวยงานของรฐวาจางใหปฏบตงานแกหนวยงานของรฐ ไมวาจะเรยกวาลกจางชวคราว ลกจางนอกงบประมาณ หรอลกจางจางเหมาบรการ จงอยในความหมายของเจาหนาท แตจะมการพจารณาทบทวนอกครงในชนการออกกฎกระทรวงยกเวนมใหลกจางประเภทใดไมเปนเจาหนาท วาลกจางจางเหมาบรการทมลกษณะมงผลสาเรจของงาน โดยมไดมการทาสญญาจางแรงงานกบสวนราชการ สมควรอยในความหมายของ “เจาหนาท” ตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ หรอไม

๑๐ . เจาหนาทตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ กบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และพระราชบญญตมาตรการของฝายบรหารในการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๕๑ กาหนดความหมายไวไมสอดคลองกน จงควรตความใหเหมอนกน

คาอธบาย การกาหนดความหมายของเจาหนาทตามกฎหมายแตละฉบบ ยอมมความมงหมายทแตกตางกน ดงนน จงไมอาจตความคาวา “เจาหนาท” ของกฎหมายทง ๓ ฉบบดงกลาวใหเหมอนกนไดทงหมด

๑๑. การหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหเจาหนาทชดใชได ทาใหไมมผตองรบผดชอบตอความสญเสยในความบกพรองของระบบการดาเนนงานของหนวยงานของรฐ จงไมถกตองตามหลกของความรบผดชอบ

คาอธบาย การหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหเจาหนาทชดใช จะนามาใชพจารณากบเจาหนาทผตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเปนรายบคคลไป มไดหมายความวา การกระทาละเมดเดยวกน หากมบคคลเกยวของทตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนหลายคน ทกคนจะไดรบการหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหเจาหนาทชดใช เพราะหากความบกพรองของระบบการดาเนนงานของหนวยงานของรฐ มาจากการกระทาของหวหนาหนวยงานของรฐ และหวหนาหนวยงานของรฐมสวนรวมกระทาละเมดดวย กรณเชนน กไมควรหกสวนแหงความรบผดของหนวยงานของรฐออกจากคาสนไหมทดแทนทเรยกใหหวหนาหนวยงานของรฐชดใช

๓๘

๑๒. ควรใชคาวา “สวนราชการทมฐานะเปนนตบคคล” แทนคาวา “สวนราชการ ทเรยกชออยางอนและมฐานะเปนกรม” จะไดตรงตามวตถประสงคและมความครอบคลมมากกวา เนองจากปจจบนมหนวยงานหลายหนวยงานเปนนตบคคลโดยมไดมฐานะเปนกรม จงมไดจดอยใน บทนยาม เชน สถานศกษา เปนตน

คาอธบาย ความหมายของหนวยงานของรฐตามบทนยามคาวา “หนวยงานของรฐ” เจตนาใหครอบคลมถงหนวยงานของรฐทมฐานะเปนนตบคคลและมการใชอานาจรฐ หากสถานศกษาใดซงมกฎหมายจดตงขน มฐานะเปนนตบคคล และมการใชอานาจรฐ แมสถานศกษาดงกลาวจะไมใชสวนราชการทเรยกชออยางอนและมฐานะเปนกรม สถานศกษาดงกลาวกถอเปนหนวยงานของรฐโดยอยในความหมายของหนวยงานหรอองคกรทใชอานาจรฐทานองเดยวกน

๑๓. รฐวสาหกจกบองคกรวชาชพ เวลามเหตละเมดจะมขอจากดในการใชอยางไร เพราะไมใชทกกรณทหนวยงานของรฐขางตนจะใชอานาจทางปกครอง บางกรณกเปนการกระทาทว ๆ ไป จะใชพระราชบญญตความรบผดทางละเมดฯ หรอไม

คาอธบาย หลกการใชพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ ณ ปจจบนน กรณทหนวยงานใดเปนหนวยงานของรฐตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ เจาหนาทของหนวยงานยอมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตดงกลาว ไมวาการกระทาละเมดของเจาหนาทในการปฏบตหนาทนนจะเกดจากการใชอานาจทางปกครองหรอไม

๑๔. กรณทเจาหนาทกระทาละเมดโดยจงใจมใชโดยทจรต นาจะไดรบประโยชนตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ บาง

คาอธบาย การจงใจกระทาละเมด แสดงใหเหนวาเจาหนาทเจตนาทจะกอใหเกดความเสยหาย ซงหากเทยบเคยงกบความผดทางอาญา กรณกระทาโดยเจตนาระดบการลงโทษจะหนกกวาประมาทเลนเลอ ประกอบกบทางปฏบตของกระทรวงการคลงทผานมา กรณกระทาละเมดโดยจงใจ กระทรวงการคลงไมเคยลดจานวนคาสนไหมทดแทนให คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) จงเหนควรกาหนดใหเจาหนาททกระทาละเมดโดยจงใจ ไมไดรบประโยชนใด ๆ ตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาทฯ เชนเดยวกบผกระทาละเมดโดยทจรต

๑๕. ควรกาหนดใหหนวยงานของรฐมสทธยตการพจารณาคาขอไดหากทราบวามการฟองคดตอศาลแลว เพราะผเสยหายเมอยนฟองคดตอศาลแลว จะไมสนใจถอนคาขอทยนไวกบหนวยงานของรฐ

คาอธบาย รางพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. .... ไดรองรบหลกการดงกลาวไวแลว โดยมาตรา ๑๗ แหงรางพระราชบญญตฯ กาหนดใหกรณทเอกชนยนฟองคดตอศาลแลว เอกชนผนนไมมสทธยนคาขอตอหนวยงานของรฐใหพจารณาชดใชคาสนไหมทดแทนไดอก ซงหมายความวา หนวยงานของรฐมสทธปฏเสธไมรบคาขอของเอกชน หรอยตการพจารณาคาขอทเอกชนไดยนไวกอนได

๑๖. การกาหนดใหเอกชนผเสยหายมสทธยนคาขอตอหนวยงานของรฐได เปรยบเสมอนการอทธรณตอฝายปกครอง กอนนาคดไปฟองตอศาล เมอรางพระราชบญญตฉบบนประสงคจะเปลยนใหฟองคดตอศาลยตธรรม เหตใดจงยงนาวธการทางปกครองมาใชอย

๓๙

คาอธบาย การกาหนดใหเอกชนผเสยหายมสทธยนคาขอตอหนวยงานของรฐใหชดใช คาสนไหมทดแทนความเสยหาย มวตถประสงคเพออานวยความสะดวกใหกบประชาชนในการใชสทธเยยวยาความเสยหาย โดยสามารถยนคาขอตอหนวยงานของรฐได เพอจะไดไมตองเสยคาใชจายในการดาเนนคด ทางศาล การยนคาขอตอหนวยงานของรฐ จงมใชการใชสทธอทธรณโตแยงตอฝายปกครอง เปนแตเพยงกระบวนการใชสทธเยยวยาความเสยหายของเอกชนเทานน การทรางพระราชบญญตฉบบนเปดโอกาสใหเอกชนผเสยหายมสทธเยยวยาความเสยหายไดสองทาง จงเปนการอานวยความสะดวกใหกบประชาชนมากขน แตเอกชนผเสยหายกตองเลอกทจะใชสทธทางใดทางหนง ทงน เพอปองกนมใหผลการพจารณาของหนวยงานของรฐและศาลมความแตกตางหรอขดแยงกน

๑๗. การกาหนดใหนาอายความสองปมาใชแกผมสวนรวมรบผดกบเจาหนาท อาจกระทบสทธของบคคลได เพราะตามมาตรา ๔๔๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กาหนดอายความคดละเมดเพยง ๑ ป นบแตวนทรถงการกระทาละเมดและรตวเจาหนาทผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน แตไมเกนสบปนบแตกระทาละเมด

คาอธบาย การกาหนดใหนาอายความสองปมาใชแกผมสวนรวมรบผดกบเจาหนาท มวตถประสงคเพอมใหอายความของเจาหนาทผกระทาละเมดและผมสวนรวมรบผดกบเจาหนาทในมลละเมดเดยวกนมความแตกตางกน

๑๘. เดมมาตรา ๙ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ กาหนดอายความในการใชสทธไลเบยทงกรณทเจาหนาทและหนวยงานของรฐไดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายไปกอน เหตใดรางพระราชบญญตทปรบปรงใหม จงใหสทธเฉพาะแตเพยงหนวยงานของรฐเทานน

คาอธบาย เนองจากกรณทเจาหนาทไดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายไปกอนแลวจงมาเรยกใหหนวยงานของรฐชดใชคาสนไหมทดแทนคน คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) เหนวา กรณดงกลาวเปนเรองการจดการงานนอกสง ไมใชเรองการใชสทธไลเบย จงตองใชอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เมอกฎหมายไมไดกาหนดอายความกรณจดการงานนอกสงไวโดยเฉพาะ จงตองใชอายความทวไปสบป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

สรปภาคเชารวม ๒