4

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาวจยเรอง การใชระบบนำ�าตกแบบข�นบนไดควบคมมลพษทางอากาศจากเตาเผามลฝอยชมชน ขององคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอน อ.เมอง จ.มหาสารคาม ผวจยไดศกษาจากหนงสอและเอกสารงานวจยตางๆ ในเรองทเกยวของเพอเปนแนวทางในการศกษาคนควาโดยมรายละเอยดดงตอไปน�

2.1 อปกรณทใชในการเตมอากาศ อปกรณทใชในการทำาการเตมอากาศเรยกวา แอเรเตอร (Aerator)

สามารถจำาแนกเปน 2 ชนดดงน�1. อปกรณประเภทนำ(าตก อปกรณชนดน�ใชในการสรางละอองนำ�า

เพอเคลอนยายกาซออกจากละอองนำ�าไปสอากาศ หรอเคลอนยายกาซจากอากาศไปสละอองนำ�า ตวอยางอปกรณประเภทนำ�าตก ไดแก Spray Aerator, Cascade Aerator และ Tray Aerator โดยใชอปกรณประเภทน�กบนำ�าดมากกวานำ�าเสย เชน ในการเปลยนเหลกเฟอรสใหเปนเหลกเฟอรค หรอในการกำาจด CO2 ออกจากนำ�า

2. อปกรณประเภทฟองอากาศ (Diffused Air Types) อปกรณประเภทน�มกใชในการสรางฟองอากาศเพอใชในการทำาแอเรชน (Aeration) และมกใชกบนำ�าเสย นยมใชเพอเตมออกซเจนใหกบนำ�ามากกวาใชในกรณอน อปกรณประเภทฟองอากาศมอยชนดเดยวคอ เปาลมผานทอกระจายรหรอหวกระจายลม (Diffuser) ซงวางอยในนำ�า ตวอยางคอการเตมอากาศในตเล�ยงปลา หรอแอเรเตอรแบบใบพด ซงตนำ�าใหกระเดนเปนละอองนำ�าปลวข�นไปในอากาศเพอรบออกซเจนจากอากาศ แตโดยปกตอปกรณเชนน�มกไมนำามาใชกบนำ�าดเนองจากเปลองพลงงานมาก และมกไมตองการออกซเจนมากจนตองใชอปกรณน�

แอเรเตอรชนดตางๆ (Type of Aerator) มดงตอไปน�

5

1. แอเรเตอรแบบโปรยนำ(า (Spray Aerator) แอเรเตอรชนดน�เปนการเปานำ�าผานหวฉดซงอยกบท (Fixed Nozzle) ข�นไปบนอากาศ การทำาแอเรเตอรดวยอปกรณน�มกทำาในสระนำ�าขนาดใหญ โดยวางทอนำ�าปลายตนทมหวฉ กตดอยเป นระยะๆ จากน �นสบน ำ�าท ต องการแอเรต (Aerate) เขาเสนทอหรอฉดนำ�าผานหวฉดข�นไปบนอากาศ ระยะเวลาทละอองนำ�าอยในอากาศข�นอยกบแรงดนและทศทางในการฉด

ภาพท 2.1 แอเรเตอรแบบโปรยนำ�า (Spray Aerator) และหวฉดนำ�าทมา : เชดชย สมบตโยธา และคณะ, 2560 : 6.

2.แอเรเตอรแบบข(นบนได (Cascade Aerator) แอเรเตอรชนดน�สรางพ�นทสมผสจากการแผ

สายนำ�าใหบางทสด โดยปลอยใหนำ�าไหลอยางชาๆลงมาตามทางทมลกษณะคลายบนได แอเรเตอรทมลกษณะคลายคลงกนคอ แอเรเตอรแบบพ�นเอยง คาเวลาสมผสและพ�นทสมผส คำานวณใหถกตองแมนยำาไดยาก การเพมเวลาสมผสสามารถกระทำาไดโดยเพมข �นบนได หรอความยาวของพ�นเอยง สวนการเพมพ�นทสมผสตองกระทำาโดยการเพมสงกดขวางทางไหลของนำ�าเพอใหนำ�าปนปวนมากข�น

3.แอเรเตอรแบบถาด (Tray Aerator) แอเรเตอรแบบถาดคลายกบแบบโปรยนำ�า แตกนเน�อท

6

นอยกวามากท�งน�เพราะสามารถเพมเวลาสมผสและพ�นทสมผส โดยการโปรยนำ�าใหไหลผานช�นตวกลางซงวางอยในถาดหลายๆช�น วสดทใชเปนตวกลางไดมหลายชนดเชน ถานโคก ถานไม ถานกระดก หนกอสราง ถานโคกเปนตวกลางทดและนยมใชมากทสด เพราะนอกจากจะใหผลดทางกายภาพแลวยงใหผลดทางเคมอกดวย เชน ในกรณการกำาจดเหลกและแมงกานสออกจากนำ�าบาดาล ผลกของ MnO2 ทเกดจากการทำาแอเรชนและเกาะตดบนผวถานโคกจะเปนตวเรงปฏกรยาในการสรางผลกใหกบเหลกและแมงกานสซงละลายนำ�า ทำาใหนยมใช แอเรเตอรแบบถาดในการกำาจดเหลกและแมงกานส และนยมใชในการกำาจด CO2 ออกจากนำ�าบาดาล สำาหรบในชนบทของไทยแอเรเตอรแบบถาดเปนทนยมในการกำาจด CO2

และเหลกรวมท�งแมงกานสมากกวาแบบอนๆ

ภาพท 2.2 แอเรเตอรแบบข�นบนได (Cascade Aerator) และแอเรเตอรแบบถาด (Tray Aerator)ทมา : เชดชย สมบตโยธา และคณะ, 2560 : 7.

4. แอเรเตอรแบบฟองอากาศ (Diffused Air Aerator) แอเรเตอรแบบฟองอากาศ ประกอบดวยถงบรรจนำ�าทตองการแอเรต และระบบเปาอากาศทสามารถสรางฟองอากาศขนาดเลกไดโดยใชเครองเปาลม (Air Blower) และหวฉดลม (Air Diffuser) ขอดของแอเรเตอรแบบน�คอม

7

การสญเสยเฮดตำาแตตองลงทนสงและเสยคาบำารงรกษาและเดนเครองในราคาสง

ภาพท 2.3 แอเรเตอรประเภทฟองอากาศ (Diffused Air Aerator) และเครองเปาลม (Air Blower)ทมา : เชดชย สมบตโยธา และคณะ, 2560 : 8.

2.2มลพษทางอากาศ มลพษทางอากาศ (Air Pollution) หมายถง สภาวะทอากาศมมล

สาร สารพษ หรอกาชพษเจอปนอยมากจนถงข �นทเปนอนตรายตอมนษย สตว พช และทรพยสน มลสารดงกลาวมหลายอยางเชน กาชตางๆ ฝนละออง กลน ควนและสารกมมนตรงส สงเหลาน�ถามปะปนอยในปรมาณมากจะทำาใหอากาศเสยและเปนอนตรายตอสขภาพ อนตรายทเกดข�นอาจเกดอยางฉบพลนหรออยางเร�อรงกได

มลพษทางอากาศ หมายถง ภาวะของอากาศทมการเจอปนของสารพษในปรมาณทเปนอนตรายตอมนษย สตว พชและทรพยสน ท �งทางตรงและทางออม ไดแก กาชตางๆ ฝนละออง เขมา ควน สารกมมนตรงส

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ใหความหมายวา อากาศเสย หมายถง ของเสยทอยในสภาพเปนไอเสย กลนควน กาชเขมา ฝนละออง เถาถาน หรอมลสารอนทมสภาพละเอยดบางเบาจนสามารถรวมตวอยในอากาศได

8

2.2.1 สารมลพษอากาศ (Air Pollutants) โดยทวไปสารมลพษอากาศทสำาคญอาจแบงออกเปน 2 ประเภท

ดงตอไปน�(1) อนภาคมลสาร (Particulate Matter) หมายถง อนภาค

ฝนทเกดจากการเผาไหมในหองเผาโดยมขนาดเลกมากไปจนถงฝนขนาดใหญ ไดแก PM2.5 PM10 ฝนและควน เปนตน จากรายงานของ California Air Resources Board (1984) ไดสำารวจปรมาณฝนละอองขนาดเลกทเกดข�นจากเตาเผาในรฐแคลฟอรเนยพบวารอยละ 20.00–40.00 ของฝนจากปลองควนเปนฝนขนาดเลกกวา 10 ไมครอน และประมาณรอยละ 7.00–10.00 เปนฝนขนาดเลกกวา 2 ไมครอน

(2) ฝนละออง สำาหรบประเทศไทยไดกำาหนดความหมายของฝนละอองดงน�

ฝนละออง หมายถง ฝนรวม (Total Suspended Particulate, TSP) มขนาดเสนผานศนยกลางต�งแต 100 ไมครอนลงมา

ฝนละอองขนาดเลก (PM10) หมายถง ฝนละอองทมขนาดต �งแต 10 ไมครอนลงมา และกำาหนดมาตรฐานสำาหรบฝนรวมดงน�

- TSP 24 ชวโมง ฝนรวมตองไมเกน 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

- PM10 24 ชวโมง ไมเกน 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตรและคาเฉลย 1 ป ตองไมเกน 50 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

ตารางท 2.1 มาตรฐานฝนละอองในบรรยากาศโดยทวไปของประเทศไทย

ประเภทของฝนละออง คาเฉลย 24 ชวโมง คาเฉลย 1 ปฝนละอองรวมหรอฝนล ะ อ อ ง ข น า ด ไ ม เ ก น

จ ะต อง ไม เก น 0.33 มลลกรมตอลกบาศก

จ ะต อง ไม เก น 0.10 มลลกรมตอลกบาศก

9

100 ไมครอน (TSP) เมตร เมตรฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน (PM10)

จะต อง ไม เก น 0.12 มลลกรมตอลกบาศกเมตร

จะต อง ไม เก น 0.05 มลลกรมตอลกบาศกเมตร

ฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (PM2.5)

จะต อง ไม เก น 0.05 มลลกรมตอลกบาศกเมตร

จะตองไมเกน 0.025 มลลกรมตอลกบาศกเมตร

มาตรฐานความปลอดภยในการทำางานเกยวกบสภาวะแวดลอม (สารเคม)

ชอสารเคม ปรมาณสารเคมสวนในลานสวน

(ppm)มลลกรมตออากาศ 1

ลกบาศกเมตร(mg/M3)

คาร บอน ไดออ กไ ซ ด (CO2)

5,000 9,000

ทมา : กรมควบคมมลพษ, 2560.

(3) กาซ (Gases) เปนสารพษทางอากาศทปลดปลอยออกมาจากปลองควนและอยในรปของกาซเชน CO, SO2, HC, NOx, ไอปรอท (Mercury vapor) และไอของโลหะอนๆ รวมท�งไดออกซน (Dioxin) กาซทสำาคญ ไดแก

(3.1) ไฮโดรคารบอน (Hydrocarbon, HC) เปนสารประกอบอนทรยทมไฮโดรเจนและ

คารบอนเปนองคประกอบหลกปรมาณอะตอมของคารบอนตอโมเลกลของสาร (Carbon Number) อาจเรมต�งแต 1 เชน กาซมเทน (CH4) และเพมมากข�นจนกระทงถงหลายรอยหรอหลายพนอะตอม เชน ในสารประกอบพวกทารและแอสฟลท (tar and asphalt) มกพบในองคประกอบของ เขมา ควนดำา โดยทวไปเปนสารทกอใหเกดสารกอมะเรง (Carcinogen Agent/Carcinogen Substance) ได

10

(3.2) ออกไซดของไนโตรเจน (NOx) เปนผลทเกดข�นจากการเผาไหมในหองเผา เมอเผาไหม

ในอณหภมทสงๆ ประมาณ 1,000–14,000oC มลฝอยเกดจากการรวมตวของออกซเจน (O2) และไนโตรเจน (N2) โดยการรวมตวทเกดเปนไนตรกออกไซด (NO) หรอไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) หรอไนตรสออกไซด (N2O) ซงเกดการเปลยนแปลงอยเสมอ ดงน�นการตรวจวเคราะหจงสามารถวดเปนคา NOx หรอ N2O แทน แลวแตตองการตรวจวดสารมลพษตวใด (3.3) สารไดออกซน จะเกดข�นเมอมการเผาไหมในอณหภมสงๆ ไดเชนกน ซงกาซน�จะมองคประกอบของคลอไรดและสารอนทรย และมกจะอยในรปของพวกวงแหวน (Aromatic) เปนสารทมความคงตวคงทนสลายตวไดยาก เชน DDT สารกลมน�เมอมนษยไดสมผส เชน จากการดมหรอบรโภคทำาใหเกดเปนสารกอมะเรงได ดงน�นจงตองทำาการบำาบดอากาศใหไดมาตรฐานกอนปลอยสสงแวดลอม ในการบำาบด (Treatment) ซงอาจทำาไดโดยใชหลกการบำาบดเพอการควบคมสารมลพษอากาศ

(3.4) กาซอนๆ เชน กาซไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) หรอมชออกอยางหนงวา กาซไขเนา เกดจากกจกรรมการยอยสลายซลไฟตในสารอน“ ”นทรยในสภาวะขาดออกซเจน เชน ในหนองนำ�าและทอระบายนำ�าหรอการยอยสลายแบบไมใชออกซเจนในสารอนทรย และการเผาทำาลายขยะมลฝอยกมกาซน�เกดข�นไดเชนกน

2.2.2 อปกรณกำาจดสารมลพษทางอากาศมลสารทเกดข�นจากการเผาไหมมลฝอยชมชน ประกอบดวย ฝน และ

กาซหลายชนดซงตองมการนำามาบำาบดกอนระบายออกสบรรยากาศภายนอก กาซทเกดข�นน�บางชนดสามารถควบคมไดจากการเผาไหมในขณะทบางชนดตองใชสารเคมในการกำาจด ข�นอยกบประเภทมลสารทเกดข�นน�ประกอบดวย ฝน (Particulate) ออกไซดของไนโตรเจน (NOx) ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) คารบอนมอนอกไซด (CO) โลหะ ไฮโดรเจน

11

คลอไรด (HCl) ไดออกซนและฟราน (Dioxins และ Furans) การกำาจดฝนทเกดข�นจากการเผาไหมสามารถใชอปกรณดกจบฝนซงมประสทธภาพในการดกจบฝนต�งแต 50.0-99.5% ข�นอยกบประเภทและหลกการทำางาน เชน เครองดกจบฝนแบบไฟฟาสถต ถงกรอง ไซโคลน ฯลฯ โดยการเลอกใชอปกรณแตละชนดข�นอยกบขนาดของฝนทเกดข�น เงนลงทน คาดำาเนนงานและบำารงรกษาทเหมาะสม เปนตน มรายละเอยดตอไปน�

1. เครองดกจบฝนดวยไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitator) เปนการกำาจดฝนละอองโดยใชหลกการไฟฟาสถต เมอฝนละอองเคลอนทผานสนามไฟฟาจะทำาใหฝนละอองมประจไฟฟา และเมอเคลอนทผานเขาไปยงถงเกบซงมประจไฟฟาข �วตรงขามกบฝนละอองๆ กจะถกดดใหตดกบแผนรวบรวม (collector plates) ทอยภายในถงเกบฝน ระบบน�ถอวามประสทธภาพสงมากในการดกจบฝน

คณลกษณะของเครองดกจบฝนแบบดวยไฟฟาสถต ขนาดฝนทสามารถดกจบไดอยระหวาง 20 ~ 0.05 Micron ประสทธภาพการดกจบฝนอยระหวาง 90 ~ 99.5 การใชเงนลงทนอยในระดบสง การดแลรกษาอยในระดบตำา-ปานกลาง

ภาพท 2.4 ภาพหนาตดเครองดกจบฝนไฟฟาสถต และเคร องดกจบฝนไฟฟาสถตท ม า : ME-SANG., 2015.แ ล ะ B&W Babcock and Wilcox., 2015.

12

2. เครองจบฝนแบบถงกรอง (bag filter) เปนอปกรณทมถงกรองเปนตวกรองแยกฝนละอองออกจากกาซทเกดจากการเผาไหม

คณลกษณะของเครองดกจบฝนแบบถงกรอง ขนาดฝนทสามารถดกจบไดอยระหวาง 20 ~ 0.1 Micron ประสทธภาพการดกจบฝนอยระหวาง 90 ~ 99 การใชเงนลงทนอยในระดบปานกลาง การดแลรกษาอยในระดบปานกลาง-สง

 

ภาพท 2.5 เครองจบฝนแบบถงกรอง และเครองแยกฝนแบบไซโคลนทมา : Donalson Filtration Solution., 2013. และ ME-SANG., 2015.

3. เครองแยกฝนแบบไซโคลน (Cyclone Separator) เปนอปกรณทใชในการแยกฝนละอองออกจากกาซทเกดจากการเผาไหมถานหน โดยใชหลกของแรงเหวยงเพอใหกาซซงมฝนละอองผสมอยเกดการหมนตวจะทำาใหฝนละอองซงมนำ�าหนกมากกวารวมตวกนและถกแยกออกมา สามารถใชรวมกบหมอไอนำ�าแบบฟลอดไดซเบด หรอกบหมอไอนำ�าแบบ pulverized coal

13

คณลกษณะของเครองดกจบฝนแบบไซโคลน ขนาดฝนทสามารถดกจบได 100 ~ 3 Micron ประสทธภาพการดกจบฝนอยระหวาง 75 ~ 85 การใชเงนลงทนอยในระดบปานกลาง การดแลรกษาอยในระดบปานกลาง

4. เครองดกจบฝนแบบใชแรงโนมถวง (Gravitational Dust Collector) เปนอปกรณทใชในการแยกฝนออกจากอากาศ โดยอาศยการตกของฝนดวยแรงโนมถวง อากาศจะถกดดผานทอทมพ�นทขนาดเลกเขามาสหอง (Chamber) ทมพ�นทขนาดใหญ ทำาใหอนภาคของฝนทมความเรวลดลงและตกลงสดานลาง

คณลกษณะของเครองดกจบฝนแบบใชแรงโนมถวง ขนาดฝนทสามารถดกจบไดอยระหวาง 1,000 ~ 50 Micron ประสทธภาพการดกจบฝนอยระหวาง 40 ~ 60 การใชเงนลงทนอยในระดบตำา การดแลรกษาอยในระดบตำา

5. เครองดกจบฝนแบบใชแรงเฉอย (Inertial Dust Collector) อาศยหลกการแยกฝนออกจากอากาศดวยแรงดงประเภทตางๆ เชน แรงเหวยง (Centrifugal) แรงโนมถวง (Gravitational) และแรงเฉอย (Inertial) โดยฝนจะถกแรงดงแยกไปรวมเกบไวทภาชนะเกบกก (Hopper) กอนนำาไปกำาจดตอไป

คณลกษณะของเครองดกจบฝนแบบใชแรงเฉอย ขนาดฝนทสามารถดกจบไดอยระหวาง 100 ~ 10 Micron ประสทธภาพการดกจบฝนอยระหวาง 50 ~ 70 การใชเงนลงทนอยในระดบตำา การดแลรกษาอยในระดบตำา

สำาหรบการกำาจดกาซพษตางๆ ไดออกซนและฟรานมวธการในการบำาบดซงจะทำาใหการปลอยสารไดออกซนลดลงมาตำากวาระดบมาตรฐานสงแวดลอมไดประกอบดวย

1. การควบคมการเผาไหมใหมการเผาไหมทสมบรณและควบคมใหมอณหภมการเผาไหมสงกวา 850 oC อยางนอย 2 วนาท

14

2. การบำาบดแบบแหง โดยการพนอนภาคสารเคมในรปของแขงเขาไปทำาปฏกรยากบกาซเสย

เชน Calcium carbonate, Calcium hydroxide, Calcium oxide, Magnesium oxide, Calcium magnesium bicarbonate เพอใหกาซพษหรอกาซกรดเปลยนรปไปเปนสารทเปนกลาง

3. การบำาบดแบบแหง โดยการพนสารละลายดางเขาไปทำาปฏกรยาเชนเดยวกบขอ (2)

4. การฉดแอมโมเนยเพอลดออกไซดของไนโตรเจน (NOx) 5. บางโรงงานเผาขยะ ไดมการใชหอดดซบซงม Activated

Carbon หรอพน Activated Carbon เพอใชในการดดซบไดออกซนและฟรานในข �นตอนสดทายของระบบ

2.3 สถานการณมลฝอยของประเทศ

ปจจบนคณะรฐบาลมแนวนโยบายใหการจดการมลฝอยรวมท�งมลฝอยอนตรายเปนวาระเรงดวนและสำาคญยงของชาต โดยมแนวทางการจดการมลฝอยในระดบประเทศรวมถงระดบภาคและในระดบทองถนททกภาคสวนตองชวยกนอยางบรณาการ เพอใหการบรหารจดการมลฝอยเกดประสทธภาพสงสดในการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย ท �งน�วาระหรอโรดแมปดงกลาวเปนกระบวนการทนำาพาสสงแวดลอมทดม 10 แนวทาง ดงน�

1. หามท�งมลฝอยเทกองกลางแจง 2. จดการบอมลฝอยเดมทปฏบตไมถกตอง 3. ใหผวาราชการจงหวดกำากบดแลภาพรวม และมคณะกรรมการทำา

แผนภาพรวม 4. มแผนแมบทการจดการมลฝอย โดยระดบจงหวดท ำาใหเสรจ

ภายใน 3 เดอน และระดบประเทศทำาใหเสรจภายใน 6 เดอน

15

5. คดแยกมลฝอยจากตนทาง 6. หารปแบบใหมๆ ในการจดการมลฝอยชมชน เชน มการจดการ

แบบรวมศนยและมงเนนแปรรปมลฝอยเปนพลงงาน 7. สรางระบบจดการของเสยอนตราย 8. สงเสรมใหเอกชนลงทนและดำาเนนการหากเอกชนสามารถทำาไดด

กวาและราคาถกกวา สวนรฐจะทำาหนาทตดตามตรวจสอบ 9. สรางวนยคนในชาตสการจดการทยงยนโดยการบรรจเร องการ

จดการขยะไวในหลกสตร สรางธนาคารขยะ ลดใชถงพลาสตก 10. จดการขยะอยางยงยน โดยคำานงถงมลฝอยต�งแตตนทางถง

การออกแบบบรรจภณฑ

ภาพท 2.6 แผนภาพแสดงการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย

16

ทมา : Thai Publica, 2014.

2.3.1 ปรมาณและอตราการเกดมลฝอย

มลฝอยทเกดข�นทวประเทศท�งปรมาณและอตราการเกดมแนวโนมเพมข�นทกปในป พ.ศ. 2551 ม

ปรมาณมลฝอยเกดข�น 23.93 ลานตน ในป พ.ศ.2552 มปรมาณมลฝอยเกดข�น 24.11 ลานตน ในป พ.ศ. 2553 มมลฝอยเกดข�น 24.22 ลานตน ในป พ.ศ. 2555 มปรมาณมลฝอยเกดข�น 24.73 ลานตน ในป พ.ศ.2556 มปรมาณมลฝอยเกดข�น 26.77 ลานตน ในป พ.ศ. 2557 มปรมาณมลฝอยเกดข�น 26.19 ลานตน

ในดานอตราการเกดมลฝอยน�นต�งแตป พ.ศ. 2551-2557 มอตราการเกดขยะมลฝอยอยระหวาง 1.03-1.11 กก./คน/วน อตราการเกดมลฝอยในป พ.ศ. 2554 มอตราการเกดมลฝอย 1.08 กก./คน/วน ในป พ.ศ. 2555 มอตราการเกดมลฝอย 1.05 กก./คน/วน ในป พ.ศ. 2556 มอตราการเกดมลฝอย 1.15 กก./คน/วน ในป พ.ศ. 2557 มอตราการเกดมลฝอย 1.11 กก./คน/วน ปรมาณและอตราการเกดมลฝอยแสดงดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.2 ปรมาณและอตราการเกดมลฝอยทเก ดข �นในป พ.ศ. 2551-2557

ป พ.ศ. ปรมาณมลฝอยทเกดข(น(ลานตน)

อตราการเกดมลฝอย(กก./คน/วน)

2551 23.93 1.032552 24.11 1.042553 24.22 1.042554 25.35 1.082555 24.73 1.052556 26.77 1.15

17

2557 26.19 1.11ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

2.3.2 อตราการเกดมลฝอยตอวนในประเทศอตราการเกดมลฝอยตอวนในประเทศโดยรวมแลวมแนวโนมเพมข�น

ทกปท�งในกรงเทพและปรมณฑล รวมท�งเทศบาลและองคกรปกครองสวนทองถน ปรมาณมลฝอยทเกดข�นในป พ.ศ. 2555 เปนดงน� กรงเทพมหานครมปรมาณมลฝอย 11,000 ตนตอวน คดเปนรอยละ 16.28 ของปรมาณมลฝอยทวประเทศ เทศบาลมปรมาณมลฝอย 25,046 ตนตอวน คดเปนรอยละ 37.06 องคการบรหารสวนตำาบลมปรมาณมลฝอย 31,105 ตนตอวน คดเปนรอยละ 46.03 เมองพทยามปรมาณมลฝอย 426 ตนตอวน คดเปนรอยละ 0.63 ของปรมาณมลฝอยทวประเทศ จะเหนไดวาปรมาณมลฝอยทเกดข�นเกอบรอยละ 50.00 จะอยในเขตพ�นทองคการบรหารสวนตำาบลแสดงดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.3 ปรมาณมลฝอยทเกดข�นตอวนในป พ.ศ. 2555

พ(นทปรมาณมลฝอย

พ.ศ.2554(ตนตอวน)

พ.ศ.2555(ตนตอวน)

กำาจดถกตอง

คดเปนรอยละ

กรงเทพมหานคร 11,470 11,000

9,750 88.64

เมองพทยา 425 426 350 82.16เทศบาล 19,011 25,04

64,375 17.47

เขตองคการบรหารสวนตำาบล

38,544 31,105

1,477 4.75

รวม 69,450 67,57 15,952 23.61

18

7ทมา : กรมควบคมมลพษ, 2555.

อตราการเกดมลฝอยในประเทศพบวา เมองพทยามอตราการเกดมลฝอยมากทสด โดยมจ ำานวน 3.90 กโลกรม/คน/วน รองลงมาคอเทศบาลนครมจำานวน 1.89 กโลกรม/คน/วน และเทศบาลเมองมจำานวน 1.15 กโลกรม/คน/วน ตามลำาดบ แสดงดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.4 อตราการเกดมลฝอยชมชนเฉลยขององคกรปกครองสวนทองถน

อตราการเกดมลฝอย กโลกรม/คน/วน

เทศบาลนคร 1.89เทศบาลเมอง 1.15เทศบาลตำาบล 1.02เมองพทยา 3.90

องคการบรหารสวนตำาบล 0.91ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

2.3.3 ปรมาณมลฝอยทถกกำาจดและนำามาใชประโยชนปรมาณมลฝอยทเกดข�นท�งประเทศและปรมาณมลฝอยทถกนำาไป

กำาจด รวมท�งปรมาณของมลฝอยทถกนำามาใชประโยชนมแนวโนมสงข�น เชน ในป พ.ศ. 2556 มปรมาณมลฝอยเกดข�น 26.77 ลานตน มปรมาณมลฝอยทถกกำาจดเพยง 7.27 ลานตน คดเปนรอยละ 27.00 และมปรมาณมลฝอยทถกนำามาใชประโยชน 5.15 ลานตน คดเปนรอยละ 19.00 ในป พ.ศ. 2557 มมลฝอยเกดข�น 26.19 ลานตน มปรมาณมลฝอยทถกกำาจดเพยง 7.88 ลานตน คดเปนรอยละ 30.00 และม

19

ปรมาณมลฝอยทถกนำามาใชประโยชน 4.82 ลานตน คดเปนรอยละ 18.00 แสดงดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.5 ปรมาณมลฝอยทถกกำาจดและถกนำามาใชประโยชนในป พ.ศ. 2551-2557

ป พ.ศ.

ปรมาณมลฝอยทเกดข(น (ลานตน)

ปรมาณมลฝอยทถกกำาจด

ปรมาณมลฝอยทถกนำามาใชประโยชน

(ลานตน) รอยละ (ลานตน) รอยละ

2551 23.93 5.69 24.00 3.45 14.002552 24.11 5.97 25.00 3.86 16.002553 24.22 5.77 24.00 3.90 16.002554 25.35 5.64 22.00 4.10 16.002555 24.73 5.83 24.00 5.28 21.002556 26.77 7.27 27.00 5.15 19.002557 26.19 7.88 30.00 4.82 18.00ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

2.3.4 ของเสยอนตรายของเสยอนตราย มลฝอยอนตราย หรอทเรยกวาขยะมพษ

(Hazardous Wastes) หมายถง ขยะ วสดทไมใชแลวผลตภณฑเสอมคณภาพ หรอภาชนะบรรจตางๆทมองคประกอบหรอปนเป� อนวตถ/สารอนตรายทมลกษณะเปนสารพษ สารไวไฟ สารเคมทกดกรอนได สารกมมนตรงส และสารททำาใหเกดโรค เปนตน (กรมควบคมมลพษ, 2557)

ปรมาณและแหลงกำาเนดของเสยอนตรายทเกดข�นทวประเทศสามารถแบงไดเปน 3 แหลงดวยกนประกอบดวย ของเสยอนตรายจากชมชน ของเสยอนตรายจากแหลงอตสาหกรรมและของเสยอนตรายจำาพวกขยะตดเช�อ ปรมาณของเสยอนตรายทเกดข�นทวประเทศในป พ.ศ. 2555 มจำานวน 4.71 ลานตน ประกอบดวยของเสยจากแหลงตางๆ ดงน�

20

(1) ของเสยอนตรายจากชมชน (Household Hazardous Wastes) มจำานวน 7 แสนตน ซงม

มากกวาครงหรอรอยละ 51.00 เปนซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส หรอทเรยกวาขยะอเลกทรอนกส และอกรอยละ 49.00 เปนของเสยอนตรายทวไปจากกลมแบตเตอร หลอดไฟ ภาชนะบรรจสารเคม กระปองส ทนเนอร กระปองสเปรย กระปองบรรจนำ�ามนเครองทใชแลว ยาหมดอาย เปนตน ซงสวนใหญจะถกท�งปะปนกบมลฝอยทวไป จงตองสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนทมสถานทเกบรวบรวมดำาเนนการเพอสงไปกำาจดยงผใหบรการรไซเคลหรอกำาจดของเสยอนตราย

ภาพท 2.7 การคดแยกมลฝอยอนตรายและมลฝอยอเลกทรอนกสทจงหวดบรรมยทมา : ผจดการออนไลน, 2557.

(2) ของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม (Industrial Hazardous Wastes) มจำานวน 3.95 ลานตน ไดรบการจดการอยางถกตองประมาณ 2.82 ลานตน โดยมโรงงานผรบจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทเปนของเสยอนตรายทวประเทศรวมท�งส�น 313 แหง ซงมขดความสามารถในการรองรบของเสยอนตรายไดถง 10.73 ลานตนตอป

(3) มลฝอยตดเช�อ (Infectious Wastes) มจำานวน 43,800 ตนตอป และมแนวโนมเพมข�นทกป ซงมแหลงกำาเนดมาจากสถานพยาบาลของรฐหรอเอกชน โรงพยาบาล คลนกสตว และหองปฏบตการเช�อ

21

อนตราย ปจจบนการรวบรวมขอมลปรมาณมลฝอยตดเช�อจากสถานพยาบาลทกประเภทและทกขนาดยงเขาระบบไมสมบรณ ทำาใหมมลฝอยตดเช�อบางคร�งถกท�งรวมมากบมลฝอยทวไปและนำาไปกำาจดอยางไมถกตองตามหลกวชาการ

ปจจบนเนองจากยงไมมระบบตดตามตรวจสอบการดำาเนนงานการเกบขนและกำาจดมลฝอยตดเช�อตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 และฉบบแกไขเพมเตม พ.ศ. 2550 และกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเช�อ พ.ศ. 2545 กรมอนามยและกรมควบคมมลพษจงไดรวมมอกนเรมตนวางระบบการบรหารจดการมลฝอยตดเช�อของโรงพยาบาลทวประเทศต�งแตการรวบรวมขอมล การกำากบการขนสง (Manifest) วธกำาจดและการควบคมบรษททรบขยะตดเช�อเหลาน�ไปกำาจด

2.3.5 การตกคางสะสมของมลฝอยในสถานทกำาจดมลฝอยการจดการมลฝอยของหนวยงานทรบผดชอบและเกยวของใน

ปจจบนมศกยภาพในการบรหารจดการแตกตางกน เชน บางพ�นทใชการจดการกำาจดมลฝอยแบบฝงกลบ หรอการจดการแบบใชเตาเผา หรอใชแบบผสมผสาน และหากสถานทในการกำาจดมลฝอยมการดำาเนนการไมถกตองและไมถกหลกวชาการ ทำาใหเกดการตกคางสะสมของมลฝอยซงมปรมาณมลฝอยเกดข�นตอปเปนจำานวนมากการบรการเกบขนและการขนสงมลฝอยไปสถานกำาจดมลฝอยจงทำาใหมปรมาณมลฝอยตกคางเปนจำานวนมาก

จากการสำารวจปรมาณมลฝอยพบวาในป พ.ศ. 2555 ปรมาณมลฝอยทเกดข�นทวประเทศเทากบ 24.73 ลานตน หรอมคาเฉลย 67,577 ตนตอวน โดยมปรมาณมลฝอยชมชนทประชาชนนำามาท�งในถง ประมาณ 15.90 ลานตน องคกรปกครองสวนทองถนสามารถเกบขนไดประมาณ 11.90 ลานตน และสามารถนำาไปกำาจดอยางถกหลกวชาการประมาณ 5.83 ลานตน และมมลฝอยถกนำากลบไปใชประโยชนรวมกน

22

ประมาณ 5.28 ลานตน สวนทเหลออกประมาณ 13.62 ลานตน เปนมลฝอยตกคางทองคกรปกครองสวนทองถนรวบรวมนำาไปกำาจดโดยวธการไมถกตอง เชน เทกองหรอเผากลางแจง นอกจากน�ยงมมลฝอยทตกคางในพ�นทตางๆ หรอการลกลอบท�งในบอดนเกาหรอพ�นทรกรางวางเปลา โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนขนาดเลกและในพ�นทหางไกล ซงยงมระบบการเกบรวบรวมไมครอบคลมพ�นทบรการและกำาจดยงไมถกหลกวชาการ สงผลใหเกดการตกคางของมลฝอยในพ�นทน�นๆ

ในป พ.ศ. 2556 มปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมทวประเทศถง 28.00 ลานตน ในป พ.ศ. 2557 มปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมถง 14.70 ลานตน ดงน�นปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมท�งประเทศจงเปนปญหาหลกอยางหนงทตองแกไข และในปจจบนจากนโยบายของรฐบาลในการกำาจดขยะมลฝอยเกาทตกคางในแตละจงหวดและพ�นทจงทำาใหมปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมลดลงเปนจำานวนมาก ดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.6 ปรมาณมลฝอยทเกดข�นระหวางป พ.ศ. 2556 - 2557รายละเอยด ปรมาณมลฝอย (ลาน

ตน/ป)การ

เปลยนแปลง

(รอยละ)ป 2556 ป 2557

มลฝอยชมชนทเกดข�น 26.77 26.19 -2.16มลฝอยชมชนทเกบขนได 14.36 14.81 +3.13มลฝอยชมชนทก ำาจดอยางถกตอง

7.42 7.88 +6.20

มลฝอยชมชนทใชประโยชน 5.15 4.82 -6.41มลฝอยชมชนทตกคางสะสม 28.00 14.80 -47.14ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

23

จากการสำารวจพบวา จงหวดสมทรปราการมปรมาณการตกคางสะสมของมลฝอยในสถานทกำาจดทดำาเนนการไมถกตองมปรมาณมากทสด มจำานวน 2,001,960.00 ตน รองลงมาคอจงหวดนครศรธรรมราช มจ ำา น ว น 1,047,357.60 ต น แ ล ะ จ ง ห ว ด ก า ญ จ น บ ร ม จ ำา น ว น 934,598.00 ตน ตามลำาดบ ดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.7 จงหวดทมมลฝอยตกคางสะสมในสถานทกำาจดทดำาเนนการไมถกตอง 10 จงหวดแรกสดลำาดบท จงหวด ปรมาณมลฝอยตกคางสะสม

(ตน)1 สมทรปราการ 2,001,960.002 นครศรธรรมราช 1,047,357.603 กาญจนบร 934,598.004 พระนครศรอยธยา 780,031.205 ขอนแกน 767,967.246 นครราชสมา 760,825.007 เพชรบร 682,937.508 ฉะเชงเทรา 655,033.009 ชลบร (รวมเมองพทยา) 591,386.00

10 ปราจนบร 552,678.52ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

2.3.6 สถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองและไมถกตองการกำาจดมลฝอยของประเทศ มปรมาณมลฝอยทถกเกบขนนำาไป

กำาจดจำานวน 14.81 ลานตนในป พ.ศ. 2557 โดยถกนำาไปกำาจด ณ สถานทกำาจดมลฝอยท�งแบบถกตองและไมถกตอง จำานวน 2,450 แหง

24

หรอสถานททวประเทศท�งของรฐบาลและเอกชน ซงมสถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองตามหลกสขาภบาลมเพยง 480 แหง คดเปนรอยละ 19.83 และมสถานทกำาจดมลฝอยแบบไมถกตองตามหลกสขาภบาลถง 1,970 แหง คดเปนรอยละ 80.17 ดงน�นจะเหนวาสถานทกำาจดมลฝอยมมากถงรอยละ 80.00 ทมการกำาจดมลฝอยแบบไมถกตองตามหลกสขาภบาล (สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558)

ภาพท 2.8 สถานทกำาจดมลฝอยแบบกองกลางแจงทมา : ผจดการออนไลน, 2558.

2.4 ระบบการกำาจดมลฝอยในประเทศไทย

ในปจจบนการกำาจดมลฝอยในประเทศไทยมระบบการกำาจดมลฝอยอย 3 ประเภทดวยกนดงน�

ประเภทท 1 การกำาจดมลฝอยแบบถกหลกสขาภบาล อาทเชน การฝงกลบเชงวศวกรรม การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล การใชเตาเผา และการทำาปยหมก

ประเภทท 2 การกำาจดแบบยอมรบได อาทเชน การฝงกลบแบบเทกองควบคม (Control Dump) ขนาดนอยกวา 50 ตนตอวน ระบบเตาเผาขนาดนอยกวา 10 ตนตอวนทมระบบกำาจดอากาศเสย

25

ประเภทท 3 การกำาจดแบบไมถกตอง อาทเชน การฝงกลบแบบเทกอง การเผากลางแจง การใชเตาเผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ

การกำาจดมลฝอยของประเทศไทยพบวา ในป พ.ศ. 2557 มสถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองตามหลกวชาการมจำานวนท�งส�น 480 แหง สถานทกำาจดมลฝอยแบบไมถกตองตามหลกวชาการทเปดดำาเนนการมจำานวนท�งส�น 1,970 แหง ดงน�นระบบการกำาจดมลฝอยท�งหมดมจำานวน 2,450 แหง แสดงดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.8 การจำาแนกการกำาจดมลฝอยชมชนการกำาจดแบบถกตอง การกำาจดแบบไมถก

ตองการกำาจดแบบถกหลกวชาการ

การกำาจดแบบยอมรบได

การกำาจดแบบไมถกหลกวชาการ

1. การฝงกลบเชงวศวกรรม(Engineering Landfill)

1. Appropriate Landfill เ ช น Control Dump ขนาดนอยกวา 50 ตนตอวน

1. Open Dump

2. การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill)

2. เตาเผา ขนาดนอยกวา 10 ตนตอวน ทมระบบกำาจดอากาศเสย

2. Control Dump ขนาดต�งแต 50 ตนตอวน

3. เตาเผา 3. Open Burning4. การแปรรปเพอผลตพลงงาน(Waste To Energy)

4. เตาเผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ

5. ก า ร ห ม ก ท ำา ป ย (Compost)6. การกำาจดมลฝอยแบบเชงกล -ชวภาพ (MBT)

26

ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

สำาหรบพ�นทหรอสถานททใชกำาจดมลฝอยแบบถกตองตามหลกสขาภบาล ทสามารถเปดดำาเนนการในป 2557 น�นประกอบดวย การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล/การฝงกลบเชงวศวกรรม การฝงกลบแบบผสมผสาน การใชเตาเผาทมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ ท�งของรฐบาลและของเอกชน มดงตอไปน�

ตารางท 2.9 สถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองในป พ.ศ. 2557 ทเปดดำาเนนการสถานทกำาจดมลฝอยของรฐบาล สถานทกำาจดมลฝอยของเอกชน

ประเภท จำานวน (แหง)

ประเภท จำานวน (แหง)

การฝ งกลบอย า งถ กหลกสขาภบาล/การฝงกลบเชงวศวกรรม

73 การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล/การฝงกลบเชงวศวกรรม

5

การฝงกลบแบบเทกองควบคม ขนาดนอยกวา 50 ตนตอวน

356 การฝงกลบแบบเทกองควบคม ขนาดนอยกวา 50 ตนตอวน

25

เตาเผาท มระบบก ำาจดมลพษทางอากาศ

1 เตาเผาทมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ

2

เตาเผาขนาดนอยกวา 10 ตนตอวน ทมระบบกำาจดอากาศเสย (ไซโคลน)

2 การแปรร ป เพ อผล ตพลงงาน

2

27

แบบผสมผสาน 12การก ำาจดขยะม ลฝอยแบบเชงกล ชวภาพ–

1 การกำาจดขยะมลฝอยแบบเชงกล ชวภาพ–

1

รวม (รฐบาล) 445 รวม (เอกชน) 35สถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองรวมท(งส(น 480 แหง

ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

ในสวนสถานทกำาจดมลฝอยทเปดดำาเนนการแบบไมถกตองตามหลกสขาภบาล ในป พ.ศ. 2557 มจำานวนท�งส�น 1,970 แหง เปนสถานทกำาจดมลฝอยของรฐบาลจำานวน 1,843 แหง และเปนสถานทกำาจดมลฝอยของเอกชนจำานวน 127 แหง ดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.10 สถานทกำาจดมลฝอยแบบไมถกตองใน ป พ.ศ. 2557 ท เปดดำาเนนการสถานทกำาจดมลฝอยของรฐบาล สถานทกำาจดมลฝอยของเอกชน

ประเภท จำานวน (แหง)

ประเภท จำานวน (แหง)

การฝงกลบแบบเทกองควบคม ขนาดมากกวา 50 ตนตอวน

18 การฝงกลบแบบเทกองควบคม ขนาดมากกวา 50 ตนตอวน

7

การกำาจดแบบเทกอง 1,783 การกำาจดแบบเทกอง 115เตาผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ

42 เตาผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ

5

รวม (รฐบาล) 1,843 รวม (เอกชน) 127สถานทกำาจดมลฝอยแบบไมถกตอง รวมท(งส(น 1,970 แหง

ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558.

28

เมอนำาสถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองจำานวน 480 แหง และสถานทกำาจดมลฝอยแบบไมถกตองจำานวน 1,970 แหง จะมสถานทกำาจดมลฝอยท�งส�น 2,450 แหง ดงน�นจะมสถานทกำาจดมลฝอยแบบถกตองคดเปนพยงรอยละ 19.59 เทาน�นซงนบวานอยมากและการกำาจดมลฝอยทไมถกตองมจำานวนมากทสดคอท�งของรฐและเอกชนคอการกำาจดแบบเทกอง มจำานวนท�งส�น 1,898 แหง คดเปนรอยละ 77.47 ของสถานทกำาจดมลฝอยท�งหมด

2.5 การกำาจดมลฝอยโดยใชเตาเผาการเผาในเตาเผา หมายถง การนำามลฝอยเขาสกระบวนการสนดาป

ภายใตการควบคมทำาใหกลายเปนกาซและสารตกคางทไมสามารถเผาไหมไดอกตอไปแลว ไดแก เถา

ระบบการเผาไหมมวล (Mass Burn System) หมายถง การเผาทำาลายมลฝอยในสภาพทรบเขามาโดยไมตองมกระบวนการจดการเบ�องตนกอน

หวใจของโรงกำาจดมลฝอยโดยวธการเผา คอระบบการเผาไหม ซงสามารถแบงไดออกเปน 2 ประเภท คอ ระบบการเผาไหมมวลเปนการเผาทำาลายมลฝอยในสภาพทรบเขามาโดยไมตองมกระบวนการจดการเบ�องตนกอน และอกประเภทหนงคอระบบการเผาไหมทมการจดการเบ�องตน (Burning of Pre heated and Homogenized Waste) การเผาในเตาเผาเปนการนำามลฝอยเขาสกระบวนการสนดาปภายใตการควบคมทำาใหกลายเปนกาซและสารตกคางทไมสามารถเผาไหมไดอกตอไปแลว ไดแก เถา การสนดาปมกกระทำาทอณหภมสงประมาณ 1,500-1,800 องศาฟาเรนไฮท (600-1,000 องศาเซลเซยส) ซงเปนชวงอณหภมทสามารถสนดาปไดท�งของเสยทอยในสภาพของแขง ของเหลวและกาซ และตองควบคมอณหภมสมำาเสมอตลอดการสนดาป หากอณหภมสงกวาน�และไมสมำาเสมอกนจะเกดการแตกราวของเตาเผา

29

สถานทกำาจดมลฝอยทถกตองตามหลกวชาการดวยระบบเตาเผา (Incinerator System : IS)ประกอบดวย เทศบาลนครภเกต จงหวดภเกต องคการบรหารสวนตำาบลเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน และเทศบาลนครเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน (กรมควบคมมลพษ, 2555)

การเผาโดยใชเตาเผาในประเทศไทยจากการสำารวจโดยสำานกจดการกากของเสยและสารอนตรายในปพ.ศ.2557 พบวา สถานทกำาจดมลฝอยดวยวธการเผารวมท�งส�น 52 แหง ทเปดดำาเนนการท�งทถกตองตามหลกวชาการและไมถกตองตามหลกวชาการ แบงเปนเตาเผาทมระบบกำาจดมลพษทางอากาศและแบบเตาเผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ ท�งของรฐบาลและเอกชน ดงตารางตอไปน�

ตารางท 2.11 สถานทกำาจดมลฝอยดวยระบบเตาเผาท�งของรฐบาลและเอกชน ในป พ.ศ. 2557

ประเภทการกำาจดมลฝอยดวยเตาเผา รฐบาล (แหง)

เอกชน (แหง)

เตาเผาทมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ 1 2เตาเผาขนาดนอยกวา 10 ตนตอวนทมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ (ไซโคลน)

2 -

เตาเผาทไมมระบบกำาจดมลพษทางอากาศ 42 5รวม 45 7

รวมท(งหมด 52ทมา : สำานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2557.

2.5.1 เตาเผามลฝอย (Incinerator)เตาเผามลฝอยเปนวธการกำาจดมลฝอยอกวธหนงเมอไมมสถานทฝง

กลบเพยงพอ เนองจากการเผามลฝอยจะชวยลดปรมาตรมลฝอยลงอยางมากทำาใหปรมาณมลฝอยทสงเขาเตาเผาเหลอเปนข�เถาประมาณไมเกน 10% (โดยปรมาตร)หรอประมาณ 25-30% (โดยนำ�าหนก) ซงข�เถา

30

ทไดจะถกนำาไปฝงกลบอยางถกวธหรอใชผลตเปนวสดกอสรางตอไป นอกจากน�ในบางพ�นททมปรมาณมลฝอยอยมากสามารถทจะนำาพลงงานความรอนทไดจากการเผามลฝอยมาใชในการผลตไอนำ�าเพอผลตกระแสไฟฟาได 

การใชเตาเผาในการกำาจดมลฝอยเปนการลงทนทสงในระยะแรกไมเฉพาะกบตวเตาเผาเทาน�นแตทสำาคญจะตองมระบบบำาบดอากาศเสยทมประสทธภาพสงเพราะการเผามลฝอยทมสวนประกอบหลากหลายและมสดสวนไมคงทอาจกอใหเกดมลพษทางอากาศไดเทคโนโลยน�นยมในทวปยโรปและประเทศญปน

จดสำาคญของระบบเตาเผาคอ ตองไมใหมสารหรอวตถทระเบดไดเขาไปในเตาเผาอยางเดดขาด เชนกระปองสเปรย เพราะจะสรางความเสยหายอยางรนแรงตอโครงสรางของหมอไอนำ�าได นอกจากน�ในการออกแบบตองคำานงถงองคประกอบและคณสมบตของมลฝอยซงไมเหมอนชวมวลทวไป เชน มความช�นสง มความหลากหลายไมสมำาเสมอของคณสมบต (Non-Homogeneous) และมคาความรอนตำา รวมถงการเผาสารอนตรายทหลดออกจากการคดแยก เชน ถานไฟฉายและแบตเตอร ทำาใหตองตดต�งอปกรณบำาบดกาซท�งเปนกรณพเศษรวมถงข�เถาตองนำาไปฝงกลบอยางถกหลกวชาการ การกำาจดมลฝอยโดยการเผาจงมคาใชจายในการกอสรางและการดำาเนนงานคอนขางสงกวาวธอนๆ

การใชเตาเผามลฝอยมองคประกอบดงน�(1) การชงนำ(าหนกมลฝอย เพอใหทราบปรมาณมลฝอยทจะทำาการ

เผาในเตาเผาโดยการชงรถเกบขนมลฝอยท�งคนรถเชนเดยวกบการชงนำ�าหนกรถบรรทกมลฝอยโดยทวไป และตองชงหานำ�าหนกของสารตกคางจากการเผาไหมหรอข�เถา

(2) บอหรอหลมรบมลฝอย (Storage Pit or Bin) เปนบอหรอหลมรบมลฝอยกอนทจะถกปอนเขาส

31

เตาเผา ความจของบอหรอหลมรบมลฝอยข�นอยกบการปอนมลฝอยเขาสเตาเผาแบบตอเนอง (Continuous Feed) หรอแบบเปนคราวๆไมตอเนอง (Batch or Intermittent Feed) หากเปนการปอนแบบตอเนองควรใหมขนาดความจของบอหรอหลมรบมลฝอยอยางนอย 3 เทาของปรมาณมลฝอยทถกปอนเขาสเตาเผาในแตละวน หากเปนการปอนแบบไมตอเนองควรใหมขนาดความจของบอหรอหลมมากกวา 1.5 เทาของปรมาณมลฝอยทจะถกปอนเขาสเตาเผาในแตละวน

(3) ระบบปอนมลฝอย (Feed System) เปนระบบอปกรณหรอเครองมอทใชในการนำามลฝอยจาก

บอหรอหลมรบมลฝอยเขาสเตาเผาซงมหลายรปแบบอาจเปนแบบเครนหรอกามป หรออาจเปนรถตก

ภาพท 2.9 กระบวนการทำางานของเตาเผามลฝอยชมชนทมา : PJT Technology Co.,Ltd., 2010.

32

(4) การสนดาปมลฝอยในเตาเผา (Refuse Combustion in Incineration) การสนดาปมลฝอยใน

เตาเผาท สมบ รณ จะต องท ำาการเผาไหมม ลฝอยใหกลายเป นก าซคารบอนไดออกไซดและข�เถา ปจจยทสำาคญตอการทำาใหเกดการเผาไหมทสมบรณม 3 ประการดงน�

(4.1) เวลา (Time) ในการสนดาปจะตองนานพอทจะใหเกดการไลความช�นออกจากมลฝอย

(4.2) อณหภม (Temperature) ในการสนดาปมลฝอยจะตองสงกวาจดตดไฟของมลฝอยซง

อยางนอยควรจะสงกวา 1,400-1,800 องศาฟาเรนไฮต(4.3) การหมนวนของอากาศ (Turbulence) เพอใหเกด

การกวนผสมระหวางอากาศและมลฝอยทตดไฟได(5) การกำาจดของเสยอนๆ ของเสยทออกจากเตาเผานอกจาก

อากาศเสยแลวยงไดแก สารตกคางจากการเผาไหม เชน ข �เถา (ashes) ข �เถาบน (fly ashes) หรออาจเปนนำ�าเสยจากการลางเตาเผา ของเสยทเปนสารตกคางมกถกนำาไปกำาจดดวยวธการฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) สวนนำ�าเสยทออกจากการใชเตาเผาน �นตองนำาไปบำาบดใหอยในภาวะทปลอดภยเสยกอนทจะกำาจดท�งลงสแหลงนำ�าสาธารณะ

(6) การกำาจดกาซรอน กาซทออกมาจากเตาเผาไดแก กาซคารบอนไดออกไซด ไอนำ�า และกาซออกซเจนทมากเกนความตองการ และกาซทกอใหเกดมลพษทางอากาศ ไดแก ไนโตรเจนออกไซด คารบอนมอนอกไซด ออกไซดของซลเฟอร และไฮโดรเจนคลอไรด การกำาจดกาซดงกลาวตองใชอปกรณกำาจดทออกแบบไวในระบบของเตาเผาไดแก หองถงกรอง (Bag House Filter) เครองตกตะกอนไฟฟาสถต (Electrostatics Precipitator) ไซโคลน (Cyclone) หรอแบบหองถงกรองเปยก (Wet Scrubber) ซงกาซทออกมาจากเตาเผาจะมอณหภมสงมากจำาเปนตองมการปรบอณหภมของกาซทออกมาจากเตาเผาใหมอณหภมประมาณ 450-500 องศาฟาเรนไฮท หรอหากตองการปลอย

33

ออกสปลองระบายควน (Stack) อณหภมของกาซจะตองไมสงกวา 1,000 องศาฟาเรนไฮท โดยปลองระบายควนตองออกแบบใหมความสงประมาณ 150-200 ฟต

2.5.2 ชนดของเตาเผามลฝอย มดงน�

1. เตาเผามลฝอยชนดตะกรบ (Stoker-Fired Incinerator)เปนเตาเผาทใชหลกการในการเผาไหมทใหอากาศเกนพอโดยอณหภม

ภายในเตาประมาณ 850-1,200 องศาเซลเซยส เปนรปแบบทนยมใชกนมากเหมาะสำาหรบใชกบมลฝอยทมปรมาณมากประมาณ 150 ตนตอวนข�นไป การทำางานเรมจากรถเกบขนมลฝอยมาถายเทลงบอรบมลฝอยจากน�นเครนหรอกามปทำาหนาทในการตกและปอนมลฝอยเขาสชองเตาเผาดวยแรงโนมถวงซงมตะกรบอยเพอทำาหนาทเคลอนมลฝอยใหผสมกนและกระจายตลอดทวเตาเผาทำาใหการเผาไหมมลฝอยเปนไปไดอยางทวถง ความรอนทไดสามารถนำากลบมาเปนพลงงานและนำาไปใชประโยชนไดสวนเถาทไดจากการเผาไหมแบงเปน 2 สวน คอ เถาหนกคอเถาทเหลออยกบเตาเผา (Bottom ash) และเถาลอยคอเถาทลอยปะปนไปกบอากาศเสย (Fly ash) เถาหนกจะถกลำาเลยงไปยงบอรบเถาสวนเถาลอยจะปนไปกบอากาศเสยเขาสระบบบำาบดอากาศ ซงนยมใชชดถงกรอง (Bag Filter) หรอเครองดกจบฝนแบบไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitator) กอนทจะระบายออกสบรรยากาศภายนอก เชน ระบบเตาเผามลฝอยแบบดงกลาวซงใชในเทศบาลภเกตเตาเผามลฝอยชนดตะกรบ (Stoker-Fired Incinerator) แบงตามลกษณะการปอนเช�อเพลงไดเปน 2 ชนด คอระบบสโตกเกอรทเช�อเพลงถกปอนเขาสเตาทางดานบน (Overfeed Stoker) และระบบสโตกเกอรทเช�อเพลงถกปอนเขาสเตาเผาทางดานลาง (Underfeed Stoker)

34

ภาพท 2.10 ภาพตดขวางของ RDF-fired combustor ทมตะกรบชนดเคลอนท (traveling grate stoker)ทมา : Tchobanoglous et al., 1993.

2. เตาเผาชนดใชตวกลางนำาความรอน (Fluidized Bed Incinerator)

เปนเตาเผามลฝอยทใชตวกลางในการนำาความรอนโดยตวกลางตองมคณสมบตในการกระจายความรอนไดเปนอยางด ซงมลฝอยทจะนำามาเผาตองผานการลดขนาดใหมขนาดเลกลงกอนเมอมลฝอยถกลำาเลยงมายงชองเผา ตวกลางและมลฝอยจะถกกวนผสมกนในเตาและเผาไหมโดยใชอากาศเกนพอโดยใชอากาศเปาทำาใหมลฝอยมพฤตกรรมเหมอนกบของไหลมอณหภมการเผาไหมประมาณ 600-1,000 องศาเซลเซยส อากาศจะไหลผานช�นของเช�อเพลงและเมอเพมคาความเรวของอากาศถงคาหนง เช�อเพลงทวางอยจะลอยตวข�นมลกษณะคลายของไหลในตอนเรมตดเตาน�น เบดจะไดรบความรอนจากภายนอกจนอณหภมถงจดตดไฟของเช�อเพลงหลงจากน�นเช�อเพลงจะถกปอนเขาไปอยางสมำาเสมอ การเผาไหมจะเกดข�นทวๆบรเวณเตาโดยปกตจะใสสารเฉอย (Inert Material) เชน ทราย หรอสารททำาปฏกรยา (Reaction Material) เชน หนปน

35

(Limestone) หรอตวเรงปฏกรยา (Catalyst) ซงจะชวยในดานการถายเทความรอนและชวยทำาความสะอาดภายในเตา

ขอดของเตาเผาแบบ Fluidized Bed Incinerator คอมความยดหยนในการรบมลฝอยทมคณสมบตไมสมำาเสมอไดมากกวาเตาเผาชนดตะกรบและสามารถควบคมอณหภมและคณภาพของการเผาไหมมลฝอยไดดกวาแบบตะกรบจงทำาใหสามารถควบคมมลสารและกาซมลพษ ไดแก ออกไซดของไนโตรเจน (NOx) คารบอนมอนอกไซด (CO) ไดดกวาเตาเผาแบบตะกรบและมประสทธภาพทางความรอนสงกวา

ขอเสยของเตาเผาแบบ Fluidized Bed Incinerator อยทตองมกระบวนการจดการและเตรยมมลฝอยเบ�องตนใหมขนาดตามทกำาหนดกอนปอนเขาสเตาเผารวมท�งเทคโนโลยดงกลาวยงมราคาแพง และมคาใชจายในการบำารงรกษาทสงกวาเตาเผาแบบตะกรบ

ภาพท 2.11 ระบบ Fluidized Bed Incinerator สำาหรบเผา refuse-derived fuelทมา : Tchobanoglous et al., 1993.

3. เตาเผาแบบหมน (Rotary Kiln Incinerator)ระบบเตาเผาแบบหมนเปนการเผาไหมมวลของมลฝอยโดยใชหองเผา

36

ไหมทรงกระบอกซงสามารถหมนไดรอบแกนและมฉนวนหมโดยรอบมลฝอยจะเคลอนตวไปตามผนงของเตาเผาทรงกระบอกตามการหมนของเตาเผาซงทำามมเอยงกบแนวระดบ เตาเผาแบบน�สามารถเผาไหมมลฝอยทมคณสมบตไมสมำาเสมอไดสงและสามารถควบคมระยะเวลาการเผาไหมของขยะในเตาเผา (Residence Combustion Time of Waste) ไดด ทำาใหสามารถเผาทำาลายมลฝอยประเภทมลฝอยอนตราย (Hazardous Waste) ไดด อยางไรกตามเตาเผาแบบดงกลาวตองใชอตราสวนอากาศสวนเกนมากกวาแบบอนทำาใหมประสทธภาพพลงงานทตำากวา

ภาพท 2.12 ระบบเตาเผาแบบ Rotary Kiln Incineratorทมา : Global Environment Centre Foundation., 2558.

4. เตาเผามลฝอยระบบไซโคลน (Cyclone) เตาเผาระบบไซโคลนเช�อเพลงถกปอนเขาเตาเผาโดยอาศยแรงโนม

ถวงเชนเดยวกบระบบพลเวอรไรซแตไมจำาเปนตองบดเช�อเพลงใหมขนาดเลกทำาใหสามารถลดคาใชจายในการบดเช�อเพลงลงได การเผาไหมในระบบไซโคลนจะใชหวเผาแบบ Horizontal Water-Cooled ขนาดเลกทำาใหเตาเผาระบบไซโคลนมขนาดเลกกวาเตาเผาระบบพลเวอรไรซเมอคดตอหนวยปรมาตร อากาศจะเขาสเตาเผาในแนวสมผสกบผนงของหองเผาไหมซงจะทำาใหเช�อเพลงเกดการเคลอนทแบบป นปวน (Turbulence) ในหองเผาไหมทำาใหการเผาไหมดยงข�นอณหภมของการเผาไหมภายในเตา

37

ระบบไซโคลนสงถง 1,650 องศาเซลเซยส ซงจะทำาใหข�เถาถกเผาไหมกลายเปนข�โลหะเหลว (Liquid Slag) ไดประมาณรอยละ 30.00-50.00 และเหลอข�เถาทปนออกมากบกาซรอนเพยงรอยละ 70.00-50.00% ข�โลหะเหลวทเกดข�นภายในเตาเผาระบบไซโคลนน�สามารถปลอยออกทางดานลางของเตาเผาได

ภาพท 2.13 ลกษณะเตาเผาเช�อเพลงระบบไซโคลนทมา : บรษท เอนเนอรจ เซฟวง โปรดกส จำากด., 2558.

2.6 เตาเผามลฝอยชมชนเตาเผามลฝอยชมชน (Municipal Solid Wastes

Incinerator) เปนเตาเผามลฝอยทหลายหนวยงานและองคกรเลอกใชในการกำาจดมลฝอย เนองจากมขอดหลายประการ เชน ใชพ�นทนอยในการตดต�ง การใชเงนลงทนทไมมาก การบำารงรกษางาย การทำางานของเตาเผาสามารถทำางานอยางตอเนอง สามารถกำาจดขยะมลฝอยภายในชมชนทมปรมาณมากได

2.6.1 คณสมบตทวไปของเตาเผามลฝอยชมชน มดงน�

38

1. เปนเตาเผามลฝอยทประกอบสำาเรจรปจากโรงงานพรอมใชงานไดทนททนำาไปตดต�งกบพ�นททกำาหนดออกแบบใหงายตอการใชงานไมมกลไกสลบซบซอน สามารถใชงานไดตลอด 24 ชวโมงโดยไมตองหยดพก มโครงสรางทแขงแรงมความทนทานตอภมอากาศในประเทศไดด

2. มขนาดทเหมาะสมกบปรมาณขยะในชมชนทวๆไป ใชพ�นทตดต�งนอยและสะดวก คลองตวตอการใชงาน สามารถยกเคลอนยายไดโดยงายไมเสยเวลาประกอบตดต�งมาก

3. มหองเผาไหมสองหองสำาหรบเผามลฝอยและเผาเขมาควน กาซ กอนปลอยออกจากปลองควน

4. การเผาไหมในหองเผามลฝอยและหองเผาเขมาควน ไมใชน ำ�ามน กาซ สารระเหยใดๆ รวมท�งไมใชเครองอดอากาศหรอระบบไฟฟาชวยในการเผาไหมนบต�งแตเร มจดเตา ใชเพยงอากาศตามธรรมชาตกบมลฝอยเผาตวเองในหองเผาไหม

5. ความรอนทเกดจากการเผาไหมของมลฝอยเองต�งแตเรมจดเตา สามารถใหอณหภมสงข�นในเวลาไมมาก และการเผาไหมปกตอณหภมภายในหองเผาไหมอยท 600–900oC อนเปนความรอนทสามารถเผามลฝอยเผาเขมาควนและกาซไดอยางสมบรณ และไมมอปกรณเสรมในการกำาจดควนและกาซทปลอยท�งจากปลอง

6. มความปลอดภยขณะทำาการเผาสง มความรอนทผนงเตาดานนอกไมเกน 70oC ไมมเปลวไฟออกมาจากชองใดๆของตวเตานอกจากปลองควน

2.6.2 คณลกษณะเฉพาะของเตาเผามลฝอยชมชน1. ขนาดของเตา มความกวาง 1.08 เมตร X ความยาว 2.10 เมตร X ความสง 1.67 เมตร

1.1 มชองปอนมลฝอยพรอมประตเลอน ปด-เปด1.2 มชองเกบเศษวสดทตกคางในเตาพรอมตะแกรงเหลกหลอ

39

1.3 มชองลมและชองตกข�เถาพรอมวาลวปรบลมและประต ปด-เปด

1.4 มชองลมสำาหรบชวยเผาไหมภายในตวเตาเพอปรบปรมาณลม

1.5 มชองสงเกตการเผาไหมในเตาดานหลงพรอมมฝาปด-เปด1.6 ประตดานหลงของหองเผาเขมาควนกาซมชองเพอเอาข�เถา

ละเอยดออกพรอมประตปด-เปด2. ภายในตวเตาม 2 หองเผาไหม ประกอบดวยหองเผาไหมมลฝอย

และหองเผาเขมา ควน กาซ3. ปลองควนทำาดวยสแตนเลส ความสงจากพ�น 5.40 เมตร4. วสดทใชผลตเตาเผาเปนไปตามมาตรฐานอตสาหกรรม ประกอบ

ดวย 4.1 อฐทนไฟ SK34 4.2 อฐฉนวนทนไฟ 4.3 คอนกรตทนไฟ 4.4 แผนเซรามคไฟเบอร 4.6 เหลกโครงสราง ความหนาไมนอยกวา 6.00 มลลเมตร 4.7 แผนเหลกหนาไมนอยกวา 3.00 มลลเมตร

5. นำ�าหนกเตาไมนอยกวา 3,000 กโลกรม 6. สามารถเผามลฝอยแหงและเปยกทมความช�นไมเกน 25.00%

ไดไมนอยกวา 80 กโลกรมตอชวโมง ตดตอกนไดตลอด 24 ชวโมง โดยไมตองหยดพก

7. การเผาไหมไมใชนำ�ามน กาซ สารระเหยใดๆ รวมท�งไฟฟา เครองจกรกลและเครองอดอากาศไปชวยในการเผาไหมนอกจากตวมลฝอยเองกบอากาศตามธรรมชาต

8. ภายในเตาตองมหองเผาไหมท�งมลฝอยและหองเผาไหมเขมาควน กาซ พรอมดกเกบฝนอยในเตาเดยวกน

40

9. เรมจดเตาดวยมลฝอยแหงทตดไฟจนเพมอณหภมจากปกตไปถง 400oC ไดภายใน 20 นาท กอนนำามลฝอยทจดเตรยมไวเผาทยอยใสเขาชองเผามลฝอยอยางตอเนอง

10. โรงงานผผลตเตาเผามลฝอย ตองมใบ รง.4 และวศวกรควบคม

11. มเอกสารแสดงการรายงานผลการตรวจวดคณภาพอากาศเสยจากปลองควนของเตาเผามลฝอยรนทนำาเสนอ ซงผานมาตรฐานตามประกาศของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2553 จากสถาบนการศกษา หรอหนวยงานภาครฐหรอภาคเอกชนทไดรบอนญาต

12. ไมมอปกรณเสรมในการกำาจดเขมาควน กาซ กอนปลอยออกจากปลองควน

13. มเอกสารหรอหนงสอรบรองผลงานจากทางราชการในสงกดกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ของเตาเผามลฝอยทไมตองใชไฟฟา นำ�ามนและกาซชวยในการเผาไหมทใชงานจรงในปจจบน

14. เตาเผามลฝอยยหอและรปแบบดงกลาวยงมใชอยในปจจบนและยงสามารถใชงานไดด

ภาพท 2.14 ภาพเตาเผามลฝอยชมชน

2.7 องคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอน

41

ตำาบลทาสองคอน เปนตำาบลทมขนาดใหญตำาบลหนงของอำาเภอเมอง จ. มหาสารคาม จากท�งหมด 13 ตำาบลและจดไดวาเปนตำาบลเกาแกทไดจดต�งมานานแลว ราษฎรไดอพยพมาจากอำาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ ประชาชนสวนใหญพดภาษาไทยอสานนบถอศาสนาพทธ จากอดตจนถงปจจบนมกำานนปกครองท�งหมด 9 คน แบงการปกครองออกเปน 21 หมบาน มพ�นทท�งหมด 63.37 ตารางกโลเมตรหรอประมาณ 39,608 ไร พ�นทสวนใหญเปนทราบลม มแมนำ�าชซงเปนแมนำ�าสายสำาคญไหลผานทำาใหพ�นทเหมาะแกการเพาะปลก จำานวนประชากรมท�งหมด 13,258 คน มจำานวนหลงคาเรอน 3,111 หลงคาเรอน ประชาชนมอาชพหลกคอทำานา และอาชพเสรมคอทอผา

อาณาเขตตำาบลทศเหนอตดกบแมนำ�าช อ.กนทรวชย จ.มหาสารคามทศใตตดกบ ต.แกงเลงจาน อ.เมอง, ต.แกงแก อ.โกสมพสย จ.มหาสารคามทศตะวนออกตดกบ ต.เก�ง, ต.ตลาด อ.เมอง จ.มหาสารคามทศตะวนตก ตดกบ ต.แกงแก อ.โกสมพสย จ.มหาสารคาม

2.7.1 การจดการมลฝอยขององคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอน

การจดการมลฝอยขององคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอนในป พ.ศ. 2558 องคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอนไดไปท�งมลฝอยทศนยกำาจดมลฝอยเทศบาลเมองมหาสารคาม สถานทกำาจดต�งอยในเขตองคการบรหารสวนตำาบลหนองปลง เปนสถานททเทศบาลเมองมหาสารคามไดครอบครองซ�อไวเพอใชเปนทท�งมลฝอยของเทศบาลและมหนวยงานทมารวมท�งมลฝอยดวย ประกอบดวย

1. เทศบาลเมองมหาสารคาม ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 60 ตน

42

2. มหาวทยาลยมหาสารคาม ปรมาณมลฝอยทน ำามาท�งวนละ 7 ตน

3. มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปรมาณมลฝอยทน ำามาท�งวนละ 1 ตน

4. องคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอน ปรมาณมลฝอยทน ำามาท�งวนละ 4 ตน

5. องคการบรหารสวนตำาบลทาตม ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 3 ตน

6. องคการบรหารสวนตำาบลแกงเลงจาน ปรมาณมลฝอยทน ำามาท�งวนละ 5 ตน

7. องคการบรหารสวนตำาบลขามเรยง ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 5 ตน

8. องคการบรหารสวนตำาบลทาขอนยาง ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 5 ตน

9. องคการบรหารสวนตำาบลลาด ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 4 ตน

10. องคการบรหารสวนตำาบลเก�ง ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 4 ตน

11. องคการบรหารสวนตำาบลทาตม ปรมาณมลฝอยทนำามาท�งวนละ 4 ตน

รวมปรมาณมลฝอยทท�ง 102 ตนตอวน ซงการกำาจดมลฝอยน�นเปนแบบเทกองท�งกลางแจง จงทำาใหมปรมาณมลฝอยสะสมเพมมากข�นเรอยๆและเปนปญหาตามมา ประชาชนตำาบลหนองปลงทมอาชพทำานาไดรบความเดอดรอนเนองจากนำ�าเสยจากบอกำาจดมลฝอยไหลลนออกมา และมการรองเรยนไปยงผวาราชการจงหวดมหาสารคาม ทำาใหมมตการยกเลกไมใหหนวยงานตางๆไปท�งมลฝอยทบอกำาจดอก เวนแต เทศบาลเมองมหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม องคการบรหารสวนตำาบลขามเรยง และองคการบรหารสวน

43

ตำาบลทาขอนยาง ทยงไมมทท�งมลฝอยของตนเอง ดงน �นหนวยงานทเหลอตองมการบรหารจดการภายในตำาบลของตนเอง

ภาพท 2.15 สถานทท�งมลฝอยของเทศบาลเมองมหาสารคาม

องคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอนไดรบความเดอดรอนเนองจากไมมทท�งมลฝอยเปนของตนเองและไมอนญาตใหท�งมลฝอยรวมกบทางเทศบาลเมองมหาสารคามอกตอไป องคการบรหารสวนตำาบลตองจดการกำาจดมลฝอยดวยตนเองจงมโครงการตางๆเกดข�นภายในองคการ เชน การคดแยกมลฝอยกอนท�ง การทำาปยหมกจากเศษอาหารอนทรย การทำาธนาคารขยะภายในชมชน เปนตน แตในขณะเดยวกนกไมมชมชนใดใหพ�นทในการจดทำาบอกำาจดมลฝอยในตำาบล ดงน�นองคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอนจงไดจดทำาโครงการนำารองการกำาจดมลฝอยโดยใชเตาเผาสำาเรจรป เพอใหบรการกำาจดมลฝอยกบชมชนหมท 1 และหมท 18 บานทาสองคอน และสำาหรบหมบานจดสรรทจายคาบรการมลฝอยในพ�นทจำานวน 2 โครงการ

2.8 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

44

การศกษาวจยเรอง การใชระบบนำ�าตกแบบข�นบนไดควบคมมลพษทางอากาศจากเตาเผามลฝอยชมชน ขององคการบรหารสวนตำาบลทาสองคอน อ.เมอง จ.มหาสารคาม ในคร�งน�ไดมการศกษาจากรายงานการวจยทเกยวของ มรายละเอยดดงน�

กรรณกา จนทะลาม และคณะ (2549) ไดศกษาวจยเร อง การตดตามตรวจวดฝนละอองและยานพาหนะจากการจราจรในเขตเทศบาลเมองมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ทำาการวดฝนละอองทมขนาดเลกวา 10 ไมครอน (PM10) และฝนละอองรวม (TSP) ผลการศกษาพบวาฝนละอองทมขนาดเลกวา 10 ไมครอน (PM10) มคาอยระหวาง 15.56-59.38 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงไมเกนมาตรฐานของประเทศไทยท 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนคาฝนละอองรวม (TSP) มคาเฉลยอยระหวาง 38.35-130.00 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงไมเกนมาตรฐานของประเทศไทยทกำาหนดไว 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

จกรชย พชสงห และคณะ (2551) ไดศกษาวจยเร อง การตดตามตรวจวดฝนละอองและปรมาณการจราจรบรเวณทางแยกในเขตเทศบาลเมองมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ทำาการวดฝนละอองทมขนาดเลกวา 10 ไมครอน (PM10) และฝนละอองรวม (TSP) ผลการศกษาพบวาฝนละอองทมขนาดเลกวา 10 ไมครอน (PM10) มคาเฉลยเกนมาตรฐานทกำาหนดตรงบรเวณจดตรวจวดหนาโรงพยาบาลมหาสารคามตรวจวดได 184.97 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร มาตรฐานของประเทศไทยตองไมเกน 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนคาฝนละอองรวม (TSP) มคาเฉลยเกนมาตรฐานทกำาหนดไวบรเวณจดตรวจวดหนาโรงพยาบาลมหาสารคามตรวจวดได 350.09 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร มาตรฐานของประเทศไทยตองไมเกน 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนจดตรวจวดอนๆ ไมเกนคามาตรฐานทกำาหนด

45

อารดา จำาปาหอม และคณะ (2553) ไดศกษาวจยเร อง การศกษาปรมาณฝนละอองทเกดจากโรงสขาวขนาดเลก กรณศกษา : เทศบาลตำาบลแกดำา อำาเภอแกดำา จงหวดมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ทำาการเกบขอมลจำานวน 5 หมบาน ผลการศกษาพบวา ปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) มคาอยระหวาง 16.40855-352.32301 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงบางจดตรวจวดมคาเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนปรมาณฝนละอองรวม (TSP) มคาอยระหวาง 64.64285 - 685.89286 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงบางจดตรวจวดมคาเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

นรศรา ราชสวอ และทศพงษ หงสธาน (2555) ไดศกษาวจยเร อง การศกษาปรมาณฝนละอองในพ�นทโรงพยาบาลมหาสารคาม อำาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ผลการศกษาพบวา ปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) มคาอยระหวาง 12.35-22.03 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงคาทวดไดตำากวาเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนปรมาณฝนละอองรวม (TSP) มคาอยระหวาง 23.98-31.42 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงทกจดตรวจวดมคาตำากวาเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

ประกายกน ทวดอาจ และคณะ (2558) ไดศกษาวจยเร อง การศกษาปรมาณตะกวในฝนละอองรวมและทศนคตของบคลากรทมตอฝนในมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม โดยการหาปรมาณตะกวจะใชเครอง Atomic Absorption Spectrophotometer ผลการศกษาพบวาปรมาณฝนละอองรวมเฉลยมคา 0.0895-0.2180 มลลกรมตอลกบาศกเมตร ซงไมเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 0.33 มลลกรมตอลกบาศกเมตร สวนปรมาณตะกวในฝนละอองรวม มคาอยระหวาง

46

0.0101-0.0150 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงไมเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 0.15 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

รจนา ประพาศพงษ และคณะ (2558) ไดศกษาวจยเร อง การศกษาปรมาณฝนละอองและปรมาณการจราจรในมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ผลการศกษาพบวา ฝนละอองทมขนาดเลกวา 10 ไมครอน (PM10) มคาอยระหวาง 56.60-11.70 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงไมเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร สวนคาฝนละอองรวม (TSP) มคาเฉลยอยระหวาง 89.50-339.90 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ทำาใหจดตรวจวดบางจดเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดประเทศไทยตองไมเกน 330 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

ณฏฐณชา นมนอย และคณะ (2559) ไดศกษาวจยเร อง การตรวจวดฝนละอองทตวบคคลของตำารวจจราจรและคณภาพอากาศบรเวณทปฏบตงานในเขตเทศบาลเมองมหาสารคาม ผลการศกษาพบวา ปรมาณฝนละอองรวม (TSP) ในบรรยากาศทตวบคคลของตำารวจจราจรชวงเชามคาเฉลยอยระหวาง 2.21-6.38 มลลกรมตอลกบาศกเมตร ชวงบายมคาเฉลยอยระหวาง 2.77-4.99 มลลกรมตอลกบาศกเมตร สวนปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) พบวาชวงเชามคาเฉลยอยระหวาง 487-542 ppm และชวงบายมคาเฉลยอยระหวาง 476-515 ppm เมอนำามาเปรยบเทยบกบคามาตรฐานประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองความปลอดภยในการทำางานเกยวกบสภาวะแวดลอม (สารเคม) พบวา ท�งปรมาณฝนละอองรวม (TSP) และปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) มคาไมเกนมาตรฐานทกำาหนด

วจตรา ชาตทอง และคณะ (2559) ไดศกษาวจยเร อง การศกษาปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) ในบรรยากาศ มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม โดยใชเครอง High Volume Air Sampler ผลการศกษาพบวา ปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) มคาอยระหวาง

47

35.05-152.00 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ซงบางจดตรวจวดมคาเกนเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไวท 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร