1

สมดบนทกการเรยนร

สาระ ความรพนฐาน

รหสวชา พท31001 รายวชาภาษาไทย

รหสประจ าตวนกศกษา..........................................................

ชอ-สกล................................................................

ชอครประจ ากลม..................................................

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

เขตคลองเตย

2

บทท 1 การฟง การด

เรองท 1 การเลอกสอในการฟงและด

สงคมปใจจบนชองทางการนาเสนอขอมลใหดและฟใงจะมมากมาย ดงนนผเรยนควรรจกเลอก ทจะดและฟใง เมอไดรบรขอมลแลว

การรจกวเคราะหแ วจารณแ เพอนาไปใชในทางสรางสรรคแ เปนสงจาเปนเพราะผลทตามมาจากการดและฟใงจะเปนผลบวกหรอลบแกสงคม ก

ขนอยกบการนาไปใชนนคอผลดจะเกดแกสงคมกเมอผดและฟใงนาผลทไดนนไปใชอยางสรางสรรคแ หรอในปใจจบนจะมสานวน ท ใชกนอยาง

แพรหลายวาคดบวก

เมอรจกหลกในการฟใงและดแลว ควรจะรจกประเภทเพอแยกแยะในการนาไปใชประโยชนแ ซงอาจสรปประเภทการแยกแยะประเภท

ของสอในการนาไปใชประโยชนแ มดงน

1. สอโฆษณา สอประเภทนผฟใงตองรจดมงหมาย เพราะสวนใหญจะเปนการสอใหคลอยตามอาจไมสมเหตสมผล ผฟใงตอง

พจารณาไตรตรองกอนซอหรอกอนตดสนใจ

2. สอเพอความบนเทง เชน เพลง, เรองเลา ซงอาจมการแสดงประกอบดวย เชน นทาน นยายหรอสอประเภทละคร สอเหลานผรบ

สารตองระมดระวง ใชวจารณญาณประกอบการตดสนใจกอนทจะซอหรอทาตาม ปใจจบนรายการโทรทศนแจะมการแนะนาวาแตละรายการ

เหมาะกบกลมเปาหมายใด เพราะเชอกนวาถาผใดขาดความคดในเชงสรางสรรคแแลว สอบนเทงอาจสงผลรายตอสงคมได เชน ผดเอา

ตวอยางการจ, ปลน, การขมขนกระทาชาเรา และแมแตการฆาตวตาย โดยเอาอยางจากละครทด กเคยมมาแลว

3. ขาวสาร สอประเภทนผรบสารตองมความพรอมพอสมควร เพราะควรตองรจกแหลงขาว ผนาเสนอขาว การจบประเดน ความม

เหตมผล รจกเปรยบเทยบเนอหาจากทมาของขาวหลายๆ แหง เปนตน

4. ปาฐกฐา เนอหาประเภทนผรบสารตองฟใงอยางมสมาธเพอจบประเดนสาคญใหได และกอนตดสนใจเชอหรอนาขอมลสวนใดไป

ใชประโยชนแตองมความรพนฐานในเรองนนๆ อยบาง

5. สนทรพจนแ สอประเภทนสวนใหญจะไมยาว และมใจความทเขาใจงาย ชดเจน แตผฟใงจะ ตองรจกกลนกรองสงทดไปเปน

แนวทางในการปฏบต

หลกการฟงและดอยางสรางสรรค

1. ตองเขาใจความหมาย หลกเบองตนจองการจบใจความของสารทฟใงและดนน ตองเขาใจความหมายของคา สานวนประโยคและ

ขอความทบรรยายหรออธบาย

2. ตองเขาใจลกษณะของขอความ ขอความแตละขอความตองมใจความสาคญของเรองและใจความสาคญของเรองจะอยท

ประโยคสาคญ ซงเรยกวา ประโยคใจความ ประโยคใจความจะปรากฏอยในตอนใดตอนหนงของขอความ โดยปกตจะปรากฏอยในตอนตน

ตอนกลาง และตอนทาย หรออย

ตอนตนและตอนทายของขอความผรบสารตองรจกสงเกต และเขาใจการปรากฏของประโยคใจความในตอนตางๆ ของขอความ จงจะชวยให

จบใจความไดดยงขน

3. ตองเขาใจในลกษณะประโยคใจความ ประโยคใจความ คอขอความทเปนความคดหลก ซงมกจะมเนอหาตรงกบหวขอเรอง เชน

เรอง “สนข” ความคดหลกคอ สนขเปนสตวแเลยงทรกเจาของ แตการฟใงเรองราวจากการพดบางทไมมหวขอ แตจะพดตามลาดบของเนอหา

ดงนนการจบใจ ความสาคญตองฟใงใหตลอดเรองแลวจบใจความวา พดถงเรองอะไร คอจบประเดนหวเรอง และเรองเปนอยางไรคอ

สาระสาคญหรอใจความสาคญของเรองนนเอง

4. ตองรจกประเภทของสาร สารทฟใงและดมหลายประเภท ตองรจกและแยกประเภทสรปของสารไดวา เปนสารประเภทขอเทจจรง

ขอคดเหนหรอเปนคาทกทายปราศรย ขาว ละคร สารคด จะไดประเดนหรอใจความสาคญไดงาย

5. ตองตความในสารไดตรงตามเจตนาของผสงสาร ผสงสารมเจตนาทจะสงสารตางๆ กบบางคนตองการใหความร บางคน

ตองการโนมนาวใจ และบางคนอาจจะตองการสงสารเพอสอ ความหมายอนๆ ผฟใงและดตองจบเจตนาใหได เพอจะไดจบสารและใจความ

สาคญได

6. ตงใจฟใงและดใหตลอดเรอง พยายามทาความเขาใจใหตลอดเรอง ยงเรองยาวสลบ ซบซอนยงตองตงใจเปนพเศษและพยายาม

จบประเดนหวเรอง กรยาอาการ ภาพและเครองหมายอนๆ ดวยความตงใจ

7. สรปใจความสาคญ ขนสดทายของการฟใงและดเพอจบใจความสาคญกคอสรปใหไดวา เรองอะไร ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร

อยางไรและทาไม หรอบางเรองอาจจะสรปไดไมครบทงหมดทงน ยอมขนกบสารทฟใงจะมใจความสาคญครบถวนมากนอยเพยงใด

3

วจารณญาณในการฟงและด

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของ วจารณญาณไววาปใญญาทสามารถรหรอใหเหตผลทถกตอง คานมาจาก

คาวา วจารณแ ซงแปลวา การคดใครครวญโดยใชเหตผลและ คาวาญาณ ซงแปลวาปใญญาหรอ ความรในชนสง

วจารณญาณในการฟใงและด คอการรบสารใหเขาใจเนอหาสาระโดยอาศยความร ความคด เหตผล และประสบการณแประกอบการ

ใชปใญญาคดใครครวญแลวสามารถนาไปใชไดอยางเหมาะสมการฟใงและดใหเกดวจารณญาณนนมขนตอนในการพฒนาเปนลาดบบางทก

อาจเปนไปอยางรวดเรว บางทกตองอาศยเวลา ทงนยอมขนอยกบพนฐานความร ประสบการณแของบคคลและ ความยงยากซบซอนของเรอง

หรอสารทฟใง

1. ฟใงและดใหเขาใจเรอง เมอฟใงเรองใดกตามผฟใงจะตองตงใจฟใงเรองนนใหเขาใจตลอดเรอง ใหรวาเนอเรองเปนอยาง ไร ม

สาระสาคญอะไรบาง พยายามทาความเขาใจรายละเอยดทงหมด

2. วเคราะหแเรอง จะตองพจารณาวาเปนเรองประเภทใด เปนขาว บทความ เรองสน นทาน นยาย บทสนทนา สารคด ละคร และ

เปนรอยแกวหรอรอยกรอง เปนเรองจรงหรอแตงขน ตองวเคราะหแลกษณะของตวละคร และกลวธในการเสนอสารของผสงสารใหเขาใจ

3. วนจฉยเรอง คอการพจารณาเรองทฟใงวาเปนขอเทจจรง ความรสกความคดเหนและ ผสงสารหรอผพดผแสดงมเจตนาอยางไร

ในการพดการแสดง อาจจะมเจตนาทจะโนมนาวใจหรอแสดงความคดเหน เปนเรองทมเหตมผล มหลกฐานนาเชอถอหรอไมและมคณคา ม

ประโยชนแเพยงใด

สารทใหความร

สารทใหความรบางครงกเขาใจงาย แตบางครงทเปนเรองสลบซบซอนกจะเขาใจยาก ตองใช การพนจพเคราะหแอยางลกซง ท งน

ยอมขนกบเรองทเขาใจงายหรอเขาใจยาก ผรบมพนฐานในเรองทฟใงเพยงใด ถาเปนขาวหรอบทความเกยวกบเกษตรกรผมอาชพเกษตรยอม

เขาใจงาย ถาเปนเรองเกยวกบธรกจนกธรกจกจะไดเขาใจงายกวาผมอาชพเกษตร และผพดหรอผสงสารกมสวนสาคญ ถามความรในเรอง

นนเปนอยางดรวธพดนาเสนอผฟใงกจะเขาใจไดงาย

ขอแนะน าในการฟงและดทใหความรโดยใชวจารณญาณมดงน

1. เมอไดรบสารทใหความรเรองใดตองพจารณาวาเรองนนมคณคาหรอมประโยชนแควรแกการใชวจารณญาณมากนอยเพยงใด

2. ถาเรองทตองใชวจารณญาณไมวาจะเปนขาว บทความ สารคด ขาว หรอความรเรองใดกตามตองฟใงดวยความตงใจจบประเดน

สาคญใหได ตองตความหรอพนจพจารณาวา ผสงสารตองการสงสารถงผรบคออะไร และตรวจสอบหรอเปรยบเทยบกบเพอน ๆ ทฟใง

รวมกนมาวาพจารณาไดตรงกนหรอไมอยางไร หากเหนวาการฟใงและดของเราตางจากเพอน ดอยกวาเพอน จะไดปรบปรงแกไขให

การฟใงพฒนาขนมประสทธภาพตอไป

3. ฝกการแยกแยะขอเทจจรง ขอคดเหน เจตคตของผพดหรอแสดงทมตอเรองทพดหรอแสดงและฝกพจารณาตดสนใจวาสารทฟใง

และดนนเชอถอไดหรอไม และเชอถอไดมากนอยเพยงใด

4. ขณะทฟใงควรบนทกสาระสาคญของเรอง ตลอดทงประเดนการอภปรายไวเพอนาไปใช

5. ประเมนสารทใหความรวา มความสาคญมคณคาและประโยชนแมากนอยเพยงใด มแงคดอะไรบาง และผสงสารมกลวธในการ

ถายทอดทดนาสนใจอยางไร

6. นาขอคด ความรและกลวธตางๆ ทไดจากการฟใงไปใช ในการดาเนนชวตประจาวนการประกอบอาชพและพฒนาคณภาพชวต

พฒนาชมชนและสงคมไดอยางเหมาะสม

สารทโนมนาวใจ

สารทโนมนาวใจเปนสารทเราพบเหนประจาจากสอมวลชน จากการบอกเลาจากปากหนงไปสปากหนง ซงผสงสารอาจจะม

จดมงหมายหลายอยางทงทด และไมด มประโยชนแหรอใหโทษ จดมงหมายทใหประโยชนแกคอ โนมนาวใจใหรกชาตบานเมอง ใหใ ชจายอยาง

ประหยด ใหรกษาสงแวดลอม ใหรกษาสาธารณสมบตและประพฤตแตสงทดงาม ในทางตรงขามผสงสารอาจจะ มจดมงหมายใหเกดความ

เสยหาย มงหมายทจะโฆษณาชวนเชอหรอปลกปใน ยยงใหเกดการแตกแยก ดงนนจงตองมวจารณญาณ คดพจารณาใหดวาสารนนเปนไป

ในทางใด

การใชวจารณญาณสารโนมนาวใจ ควรปฏบตดงน

1. สารนนเรยกรองความสนใจมากนอยเพยงใด หรอสรางความเชอถอของผพดมากนอย เพยงใด

2. สารทนามาเสนอนน สนองความตองการพนฐานของผฟใงและดอยางไรทาใหเกดความปรารถนาหรอความวาวนขนในใจมากนอยเพยงใด

4

3. สารไดเสนอแนวทางทสนองความตองการของผฟใงและดหรอมสงใดแสดงความเหนวาหากผฟใงและดยอมรบขอเสนอนนแลวจะ

ไดรบประโยชนแอะไร

4. สารทนามาเสนอนนเราใจใหเชอถอเกยวกบสงใด และตองการใหคดหรอปฏบตอยางไร ตอไป

5. ภาษาทใชในการโนมนาวใจนนมลกษณะทาใหผฟใงเกดอารมณแอยางไรบาง

สารทจรรโลงใจ

ความจรรโลงใจ อาจไดจากเพลง ละคร ภาพยนตรแ คาประพนธแ สนทรพจนแ บทความบางชนดคาปราศรย พระธรรมเทศนา โอวาท

ฯลฯ เมอไดรบสารดงกลาวแลวจะเกดความรสกสบายใจ สขใจ คลายเครยด เกดจนตนาการ มองเหนภาพและเกดความซาบซง สารจรรโลง

ใจจะชวยยกระดบจตใจมนษยแใหสงขนประณตขน ในการฝกใหมวจารณญาณในสารประเภทนควรปฏบต ดงน

1. ฟใงและดดวยความตงใจ แตไมเครงเครยด ทาใจใหสบาย

2. ทาความเขาใจในเนอหาทสาคญ ใชจนตนาการไปตามจดประสงคแของสารนน

3. ตองพจารณาวาสงทฟใงและดใหความจรรโลงในดานใด อยางไรและมากนอยเพยงใด หากเรองนนตองอาศยเหตผล ตอง

พจารณาวาสมเหตสมผลหรอไม

4. พจารณาภาษาและการแสดง เหมาะสมกบรปแบบเนอหาและผรบสารหรอไมเพยงใด

เรองท 2 การวเคราะหวจารณเรองทฟงและด

ความหมายของการวเคราะห การวนจและการวจารณ การวเคราะหแ หมายถง การทผฟใงและผดรบสารแลวพจารณาองคแประกอบออกเปนสวนๆ นามาแยกประเภท ลกษณะ สาระสาคญ

ของสาร กลวธการเสนอและเจตนาของผสงสาร

การวนจ หมายถง การพจารณาสารดวยความเอาใจใส ฟใงและดอยางไตรตรองพจารณา หาเหตผลแยกแยะขอดขอเสย คณคาของ

สาร ตความหมายและพจารณาสานวน ภาษา ตลอดจนนาเสยงและการแสดงของผสงสาร พยายามทาความเขาใจความหมายทแทจรง

เพอใหไดประโยชนแตามวตถ ประสงคแของผวนจ

การวจารณแ หมายถง การพจารณาเทคนคหรอกลวธทแสดงออกมานน ใหเหนวา นาคด นาสนใจ นาตดตาม มชนเชงยอกยอนหรอ

ตรงไปตรงมา องคแประกอบใดมคณคานาชมเชย

องคแประกอบใดนาทวงตงหรอบกพรองอยางไร การวจารณแสงใดกตามจงตองใชความรมเหตมผล มหลกเกณฑแและม ความ

รอบคอบดวย

ตามปกตแลว เมอจะวจารณแสงใด จะตองผานขนตอนและกระบวนการของการวเคราะหแสารวนจสาร และประเมนคาสาร ใหชดเจน

เสยกอนแลว จงวจารณแแสดงความเหน ออกมาอยางมเหตมผลให นาคด นาฟใงและเปนคาวจารณแทเชอถอได

การวจารณแ ทรบฟใงมากเชนเดยวกน ตองผานการวเคราะหแ วนจ และประเมนคาสารนนมากอนและการวจารณแแสดงความคดเหน

ทจะทาไดอยางมเหตมผลนาเชอถอนน ผรบสารจะตองรหลกเกณฑแการวจารณแแสดงความคดเหนตามชนดของสาร เพราะสารแตละชนด

ยอมมองคแประกอบเฉพาะตว เชน ถาเปนขาวตองพจารณาความถกตองตามความเปนจรง แตถาเปนละครจะดความสมจรง และพจารณา

โครงเรอง เนอเรอง ฉาก ตวละคร ภาษาทใช บทบาทการแสดง ฯลฯ นอกจากรหลกเกณฑแแลวจะตองอาศยการฝกฝนบอยๆ และอาน

ตวอยางงานวจารณแของผอนทเชยวชาญใหมาก กจะชวยใหการวจารณแดมเหตผลและนาเชอถอ

หลกการวจารณและแสดงความคดเหนสารประเภทตางๆ

สารทไดรบจากการฟงมมากมาย แตทไดรบเปนประจ าในชวตประจ าวน ไดแก

1. ขาวและสารประชาสมพนธแ

2. ละคร

3. การสนทนา คาสมภาษณแบคคล

4. คาปราศรย คาบรรยาย คากลาวอภปราย คาใหโอวาท

5. งานประพนธแรอยกรองประเภทตางๆ

หลกเกณฑการวจารณสารทไดรบตามชนดของสาร

1. ขาวและสารประชาสมพนธแ สารประเภทนผรบสารจะไดรบจากวทย โทรทศนแ ซงจะเสนอ ขาวจากหนวยงานประชาสมพนธแของ

ภาครฐและเอกชน รปแบบของการเสนอขาวโดยทวไปจะประกอบ ดวย หวขอขาว เนอและสรปขาว โดยจะเรมตนดวย หวขอขาวทสาคญแลว

5

ถงจะเสนอรายละเอยดของขาวและตอนทายกอนจบ จะสรปขาว หรอบางครงจะเสนอลกษณะการสรปขาวประจาสปดาหแเปนรายการหนง

โดยเฉพาะ สวนสารประชาสมพนธแอาจมรปแบบทแปลกออกไปหลายรปแบบ เชน เสนอสาระในรปแบบของขาว ประกาศแจงความหรอ

โฆษณาแบบตางๆ ในการวจารณแ ควรพจารณาตามหลกเกณฑแ ดงน

1.1 แหลงขาวทมาของขาวและสารประชาสมพนธแ ผวจารณแจะตองดวาแหลงของขาวหรอสารประชาสมพนธแนนมาจากไหนจาก

หนวยงานใด เปนหนวยงานของรฐหรอเอกชนหนวยงานหรอสถาบนนนนาเชอถอมากนอยเพยงใด

1.2 เนอหาของขาวและสารประชาสมพนธแ ผรบสารตองพจารณาวา สารนนมเนอหา สมบรณแหรอไม คอเมอถามดวยคาถามวา

ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร อยางไรแลวผฟใงสามารถหาคาตอบไดครบถวน และสามารถสรปสาระสาคญไดดวย

1.3 พจารณาทบทวนวาเนอหาของขาวและสารประชาสมพนธแทนาเสนอเปนความจรงทงหมด หรอมการแสดงความรสก ความ

คดเหนของผสงสารแทรกมาดวย

1.4 พจารณาภาษาทใชทงความถกตองของการใชภาษา ศลปภาษาและดานวรรณศลป

2. ละคร ภาพยนตรแ สารประเภทละครจะฟใงไดจากละครวทย และโทรทศนแเสยเปนสวนใหญ สวนละครเวทนนมโอกาสไดดไดฟใงนอยมาก ซง

หลกการวจารณและครมแนวทางดงน

2.1 ดความสมจรงของผแสดงตามบทบาททไดรบวาใชนาเสยงสมจรงตามอารมณแ ความรสก ของตวละครนนๆ มากนอยเพยงใด

2.2 พจารณาโครงเรอง แกนของเรองวา มโครงเรองเปนอยางไร สรปสาระสาคญหรอแกนของเรองใหได

2.3 ฉากและตวละคร มฉากเหมาะสมสอดคลองกบเนอเรอง เหมาะสมกบบรรยากาศ และตวละครแตละตวมลกษณะเดนหรอให

อะไรกบผฟใง

2.4 ภาษาทใชถกตองเหมาะสมตามหลกการใชภาษา ศลปะภาษาและดานวรรณศลป

3. การสนทนาและคาสมภาษณแบคคล การสนทนาและคาสมภาษณแบคคลในวทยและโทรทศนแ เปนสารทไดฟใงกนเปนประจา ผรวมสนทนา

และใหสมภาษณแกเปนคนหลากหลายระดบและอาชพ การสนทนาและ การวเคราะหแมหลกในการพจารณา ดงน

3.1 การสนทนาในชวตประจาวน

ก. การทสนทนา มนเปนเรองอะไรและมสาระสาคญวาอยางไร

ข. สาระสาคญของการสนทนาทสรปไดเปนความจรงและนาเชอถอเพยงใด

ค. ผรวมสนทนามความรและมความสนใจในเรองทสนทนามากนอยเพยงใด

ง. ภาษาทใชในการสนทนามความถกตอง ตามหลกการใชภาษามความเหมาะสมและสละสลวยทาใหเขาใจเรองไดชดเจน

เพยงใด ทงนาเสยงและลลาการพดแฝงเจตนาของผพดและนาฟใงหรอไม

3.2 คาสมภาษณแบคคล

มหลกเกณฑแการพจารณาและวจารณแดงน

ก. ผสมภาษณแเปนผมความรและประสบการณแในเรองทสมภาษณแมากนอยเพยงใด เพราะผสมภาษณแทมความรและประสบการณแ

ในเรองทจะสมภาษณแเปนอยางดจะถามไดสาระเนอเรองดจงตองดความเหมาะสมของผสมภาษณแกบเรองทสมภาษณแดวย

ข. ผใหการสมภาษณแเหมาะสมหรอไม โดยพจารณาจากวฒ ฐานะ หนาท อาชพและพจารณาจากคาตอบทใหสมภาษณแวามเนอหา

สาระและตอบโตตรงประเดนคาถามหรอไมอยางไร

ค. สาระของคาถามและคาตอบในแตละขอตรงประเดนหรอไม มสาระเปนประโยชนแ ตอสงคมมากนอยเพยงใด

ง. ลกษณะของการสมภาษณแ เปนการสมภาษณแทางวชาการ หรอการสมภาษณแเพอความบนเทง เพราะถาเปนการสมภาษณแทาง

วชาการยอมจะตองใชหลกเกณฑแในการพจารณาครบถวน แตหากเปนการสมภาษณแเพอความบนเทงนนงายตอการวจารณแวาดหรอไมด

เพราะใชสามญสานกและประสบการณแพจารณากเพยงพอแลว

จ. ภาษาทใชเขาใจงายชดเจน เหมาะสมเพยงใด ผสมภาษณแและผใหสมภาษณแมความจรงใจในการถามและการตอบมากนอย

เพยงใด

4. คาปราศรย คาบรรยาย คากลาวอภปราย คาใหโอวาท

4.1 คาปราศรย

มหลกเกณฑแการพจารณาและวจารณแดงน

ก. สาระสาคญเหมาะสมกบโอกาสทปราศรยหรอไม โดยพจารณาเนอหาสาระ เวลา และโอกาสวาสอดคลองเหมาะสม

กนหรอไม

6

ข. สาระสาคญและความคดเปนประโยชนแตอผฟใงหรอไม ค. ผกลาวปราศรยใชภาษาไดดถกตอง เหมาะสมสละสลวย คม

คายหรอไมอยางไร

4.2 คาบรรยาย

มหลกเกณฑแการพจารณาและวจารณแดงน

ก. หวขอและเนอเรองเหมาะสมกบสถานการณแและผฟใงมากนอยเพยงใด

ข. สาระสาคญของเรองทบรรยายมประโยชนแตอผฟใงและสงคมมสงใดทนาจะนาไปใชใหเกดประโยชนแ

ค. ผบรรยายมความรและประสบการณแ ในเรองทบรรยายมากนอยเพยงใด มความนาเชอถอหรอไม

ง. ภาษาทใชในการบรรยาย ถกตองตามหลกการใชภาษา เขาใจงายชดเจนหรอไม

4.3 คากลาวอภปราย

การอภปรายเปนวธการระดมความคดเหนและแนวทางในการแกปใญหา ซงเราจะได ฟใงกนเปนประจาโดยเฉพาะจาก

รายการโทรทศนแ การวเคราะหแวจารณแควรพจารณาโดยใชหลกการ

ก. ประเดนปใญหาทจะอภปราย ขอบขายของปใญหาเปนอยางไร มขอบกพรองอยางไร

ข. ประเดนปใญหาทนามาอภปราย นาสนใจมากนอยเพยงใดและมความสอดคลองเหมาะสมกบสถานการณแ หรอไม

ค. ผอภปรายมคณวฒ ประสบการณแมสวนเกยวของกบประเดนอภปรายอยางไร และมความนาเชอถอมากนอยเพยงใด

ง. ผอภปรายไดศกษาคนควาและรวบรวมขอมลความรมาชแจงประกอบไดมากนอยเพยงพอเหมาะสมและนาเชอถอหรอไม

จ. ผอภปรายรบฟใงความคดเหนของผรวมอภปรายหรอไม มการผกขาดความคดและการพดเพยงคนเดยวหรอไม

ฉ. ผอภปรายใหขอคดและแนวทางอยางมเหตผลมขอมลหลกฐานหรอไม ใชอารมณแในการพดอภปรายหรอไม

ช. ภาษาทใชในการอภปรายถกตองตามหลกการใชภาษา กระชบรดกม ชดเจน เขาใจงาย

ซ. ผฟใงอภปรายไดศกษารายละเอยดตามหวขออภปรายมาลวงหนาบางหรอไมหากมการศกษามาลวงหนา จะทาใหวเคราะหแ

วจารณแได

4.4 คาใหโอวาท มหลกเกณฑแการพจารณาและวจารณแ คอ

ก. ผใหโอวาทเปนใคร มคณวฒมหนาททจะใหโอวาทหรอไม

ข. สาระสาคญของเรองทใหโอวาทมอะไรใหขอคดเรองอะไร สอนอะไรมแนวทางปฏบตอยางไร

ค. เรองทใหโอวาทมความถกตอง มเหตมผลสอดคลองตามหลกวชาการหรอไม นาเชอถอเพยงใด

ง. มเทคนคและกลวธในการพดโนมนาวจตใจของผฟใงและมการอางอง คาคม สานวน สภาษต หรอยกเรอง ยกเหตการณแมา

ประกอบอยางไรบาง

จ. ใชภาษาไดด ถกตองสละสลวย คมคาย ไพเราะ ประทบใจตอนไหนบาง

สรป

1. วจารณญาณในการฟงและด หมายถงการรบสารใหเขาใจตลอดเรองแลวใชปใญญาคดไตรตรอง โดยอาศยความร

ความคด เหตผล และประสบการณแเดม แลวสามารถนาสาระตางๆ ไปใชในการดาเนนชวตไดอยางเหมาะสม โดยมขนตอนดงน

1.1 ฟใงและดใหเขาใจตลอดเรองกอน

1.2 วเคราะหแเรอง วาเปนเรองประเภทใด ลกษณะของเรองและตวละครเปนอยางไร มกลวธในการเสนอเรองอยางไร

1.3 วนจฉย พจารณาเรองทฟใงเปนขอเทจจรง ความคดเหน เจตนาของผเสนอเปนอยางไร มเหตผลนาเชอถอหรอไม

1.4 การประเมนคาของเรองเมอผานขนตอน 1 – 3 แลว กประมาณวาเรองหรอสารนนดหรอไมด มอะไรทจะนาไปใชให

เปนประโยชนแได

1.5 การนาไปใชประโยชนแเมอผานขนตอนท 1 – 4 แลว ขนสดทายคอ นาคณคาของเรองทฟใงและดไปใชไดเหมาะสมกบ

กาลเทศะและบคคล

2. การวเคราะห หมายถงการแยกแยะประเภท ลกษณะ สาระสาคญและการนาเสนอพรอมทงเจตนาของผพดหรอผเสนอ

การวนจ หมายถงการพจารณาเรองอยางไตรตรอง หาเหตผลขอดขอเสย และคณคาของสาร

การวจารณแ หมายถง การพจารณาอยางมหลกเกณฑแในเรองทฟใงและด วามอะไรนาคดนาสนใจนาตดตาม นาชมเชย นาชนชมและ

มอะไรบกพรองบาง

7

การวจารณแสารหรอเรองทไดฟใงและด เมอไดวนจวเคราะหแและใชวจารณญาณในการฟใงและดเรองหรอสารทไดรบแลวกนาผลมา

รายงานบอกกลาวแสดงความคดเหนตอสงนน อยางมเหตผล มหลกฐานประกอบ และเปนสงสรางสรรคแ

3. หลกการฟงและดทด ผเรยนรไดเรยนรวธการฟใงและดมาแลวหลายประการ ควรจะไดรบรถงวธการปฏบตตนในการเปนผฟใงและดทดดวย ตามหลกการ

ดงน

1. ฟงและดใหตรงตามความมงหมาย การฟใงแตละครงจะตองมจดมงหมายในการฟใงและด ซงอาจจะมจดมงหมายอยางใด

อยางหนงโดยเฉพาะหรอมจดมงหมายหลายอยางพรอมกนกได จะตองเลอกฟใงและดใหตรงกบจดมงหมายทไดตงไวและพยายามทจะใหการ

ฟใงและดแตละครงไดรบผลตามจดมงหมายทกาหนด

2. มความพรอมในการฟงและด การฟใงและดจะไดผลจะตองมความพรอมทงรางกายจตใจและสตปใญญา คอตองมสขภาพดทง

รางกาย และจตใจไมเหนดเหนอยไมเจบปวยและไมมจตใจ เศราหมอง กระวนกระวายการฟใงและดจงจะไดผลด และตองมพนฐานความรใ น

เรองนนดพอสมควรหากไมมพนฐานทางความร สตปใญญากยอมจะฟใงและดไมรเรองและไมเขาใจ

3. มสมาธในการฟงและด ถาหากไมมสมาธ ขาดความตงใจยอมจะฟใงและดไมรเรอง การรบรและเขาใจจะไมเกด ดงนนจะตองม

ความสนใจ มความตงใจและมสมาธในการฟใงและด

4. มความกระตอรอรน ผทมองเหนคณคาและประโยชนแของเรองนนมความพรอมทจะรบรและทาความเขาใจจากการฟใงและด

นน ยอมมประสทธภาพในการฟใงและดสง

5. ฟงและดโดยไมมอคต ในการฟใงจะตองทาใจเปนกลางไมมอคตตอผพดตอเรองทพด หากไมชอบเรอง ไมศรทธาผพดกจะทาให

ไมพรอมทจะรบรและเขาใจในเรองนน จะทาใหการฟใงและการดไมประสบผลสาเรจ

6. การจดบนทกและสรปสาระส าคญ ในการฟใงและดเพอความรมความจาเปนทตองบนทกสรปสาระสาคญทจะนาไปใชนาไป

ปฏบต

คณสมบตของผฟงและดทด ควรปฏบตดงน

1. สามารถปฏบตตามหลกการฟใงและดทดได โดยมจดมงหมาย มความพรอมในการฟใงและดมความตงใจและกระตอรอรน ไมม

อคตและรจกสรปสาระสาคญของเรองทฟใงและดนนได

2. มมารยาทในการฟใงและด มารยาทในการฟใงและดเปนสงทจะชวยสรางบรรยากาศทดในการฟใงและด เปนมารยาทของการอย

รวมกนในสงคมอยางหนง หากผฟใงและดไมมมารยาท การอยรวมกนในขณะทฟใงและด ยอมไมปกตสข มบรรยากาศทไมเหมาะสมและไม

เออตอความสาเรจ ตวอยางเชน ขณะทฟใงและดการบรรยายถามใครพดคยกนเสยงดงหรอกระทาการทสรางความไมสงบรบกวนผอน

บรรยากาศในการฟใงและดนนยอมไมด เกดความราคาญตอเพอนทนงอยใกลจะไดรบการตาหนวาไมมมารยาท ขาดสมบตผด แตถาเปนผม

มารยาท ยอมไดรบการยกยองจากบคคลอนทาใหการรบสารดวยการฟใงและดประสบความสาเรจโดยงาย

3. รจกเลอกฟใงและดในสงทเปนประโยชนแ การเลอกฟใงและดในเรองทจะเปนประโยชนแตออาชพ ชวตความเปนอยและความ

รบผดชอบในสงคม แลวเลอกนาไปใชใหเกดประโยชนแในการพฒนาอาชพ พฒนาคณภาพชวตและพฒนาสงคม

เรองท 3 มารยาทในการฟงและด การฟใงและดจะสมฤทธผลนน ผฟใงตองคานงถงมารยาทในสงคมดวย ยงเปนการฟใงและด ในทสาธารณะยงตองรกษามารยาท

อยางเครงครด เพราะมารยาทเปนเครองกากบพฤตกรรมของคนในสงคมควบคมใหคนในสงคมประพฤตตนใหเรยบรอยงดงาม อนแสดงถง

ความเปนผดและเปนคนทพฒนาแลว

การฟใงและดในโอกาสตางๆ เปนพฤตกรรมทางสงคม ยกเวนการฟใงและดจากสอตามลาพง แตในบางครงการฟใงและดบทเรยนจาก

สอทางไกลกมการฟใงและดกนเปนกลมรวมกบบคคลอนดวย จาเปนตองรกษามารยาท เพอมใหเปน การรบกวนสมาธของผอนการรกษา

มารยาทในขณะทฟใงและด เปนการแสดงถงการมสมมาคารวะตอผพดหรอผแสดง หรอตอเพอนผฟใงดวยกน ตอสถานทผมมารยาทยงจ ะ

ไดรบยกยองวาเปนผมวฒนธรรมดงามอกดวย

8

มารยาทในการฟงและดในโอกาสตางๆ มดงน

1. การฟงและดเฉพาะหนาผใหญ

เมอฟใงและดเฉพาะหนาผใหญไมวาจะอยแตลาพงหรอมผอนรวมอยดวยกตาม จะตองสารวมกรยาอาการใหความสนใจดวยการ

สบตากบผพด ผทสอสารใหกนทราบ ถาเปนการสนทนาไมควรชงพดกอนทคสนทนาจะพดจบ หรอถามปใญหาขอสงสยจะถาม ควรใหผพด

จบกระแสความกอนแลวจงถามหากมเพอนรวมฟใงและดอยดวยตองไมกระทาการใดอนจะเปนการรบกวนผอน

2. การฟงและดในทประชม

การประชมจะมประธานในทประชมเปนผนาและควบคมใหการประชมดาเนนไปดวยด ผเขารวมประชมตองใหความเคารพต อ

ประธาน ในขณะทผอนพด เราตองตงใจฟใงและด หากมสาระสาคญกอาจจดบนทกไวเพอจะไดนาไปปฏบต หรอเปนขอมลในการอภปรา ย

แสดงความคดเหน ไมควรพดกระซบกบคนขางเคยง ไมควรพดแซงขน หรอแสดงความไมพอใจใหเหน ควรฟใงและดจนจบแลวจงใหสญญาณ

ขออนญาตพดดวยการยกมอ หรอขออนญาต ไมควรทากจธระสวนตว และไมทา สงอนใดทจะเปนการรบกวนทประชม

3. การฟงและดในทสาธารณะ

การฟใงและดในทสาธารณะเปนการฟใงและดทมคนจานวนมากในสถานททเปนหองโถงกวางและในสถานททเปนลานกวาง อาจจะม

หลงคาหรอไมมกได ขณะทฟใงและดไมควรกระทาการใดๆ ทจะกอความราคาญ สรางความวนวายใหแกบคคลทชมหรอฟใงรวมอยดวย ขอ

ควรระวงมดงน

3.1 การฟใงและดในโรงภาพยนตรแหรอโรงละคร

3.1.1 รกษาความสงบ ไมใชเสยงพดคยและกระทาการใดๆ ทจะทาใหเรองรบกวน ผอนและไมควรนาเดกเลกๆ ทไรเดยงสา

เขาไปดหรอฟใงดวยเพราะอาจจะรองหรอทาเสยงรบกวนผอนได

3.1.2 ไมควรน าอาหารของขบเคยว ของทมกลนแรงเขาไปในสถานทนน เพราะเวลาแกหออาหาร รบประทานของขบเคยว

กจะเกดเสยงดงรบกวนผอนและของทมกลนแรงกจะสงกลนรบกวน ผอนดวย

3.1.3 ไมเดนเขาออกบอย เพราะในสถานทนนจะมด เวลาเดนอาจจะเหยยบหรอเบยดผรวมฟใงดวย หากจาเปนควรเลอกท

นงทสะดวกตอการเดนเขาออก เชน นงใกลทางเดน เปนตน

3.1.4 ไมควรแสดงกรยาอาการทไมเหมาะไมควรระหวางเพอนตางเพศ ในโรงมหรสพ เพราะเปนเรองสวนบคคลขดตอ

วฒนธรรมประเพณไทย ไมควรแสดงกรยาอาการ ดงกลาวในทสาธารณะ

3.1.5 ไมควรสงเสยงดงเกนไปเมอชอบใจเปนพเศษในเรองทดหรอฟใง เชน ถงตอน ทชอบใจเปนพเศษกจะหวเราะเสยงดง

ปรบมอหรอเปาปาก ซงจะเปนการสรางความราคาญและรบกวนผอน

3.2 การฟใงในลานกวาง สวนใหญจะเปนการชมดนตรและการแสดงทเปนลกษณะมหกรรมบนเทง ควรปฏบตดงน

3.2.1 อยาสงเสยงดงจนเกนไป จะทาใหเปนทรบกวนผรวมชม หากถกใจเปนพเศษ กควรดจงหวะอนควรไมทาเกนพอด

3.2.2 ไมแสดงอาการกรยาทไมสมควร เชน การโยกตว การเตน และแสดงทาทาง ตางๆ เกนพอด

3.2.3 ไมดมของมนเมาเขาไปชมการแสดงหรอไมนาไปดมขณะชม

3.2.4 ไมควรแสดงกรยาทไมเหมาะสมกบเพอนตางเพศหรอเพศตรงขามเพราะขดตอวฒนธรรมไทย และอาจผดกฎหมาย

ดวย

3.2.5 ควรยนหรอนงใหเรยบรอยไมควรเดนไปเดนมาโดยไมจาเปนเพราะจะทาความวนวายใหบคคลอน

สรป มารยาทในการฟงและดได ดงน

1. ฟใงและดดวยความตงใจ ตามองดผพดไมแสดงออกดวยอาการใดๆ ทบอกถงความไมสนใจ

2. ไมทาความราคาญแกผอนทฟใงและดดวย

3. ไมแสดงกรยาไมเหมาะสมใดๆ เชน โห ฮา ฯลฯ

4. ถาจะแสดงความคดเหนหรอถามปใญหาขอของใจ ควรจะขออนญาตกอนหรอเมอทประชม เปดโอกาสใหถามและแสดงคว าม

คดเหน

5. ไมควรเดนเขาหรอเดนออกขณะทผพดกาลงพดหรอกาลงแสดงหากจาเปนจรงๆ ควรจะทาความเคารพประธานกอน

9

บทท 2 การพด

เรองท 1 มารยาทในการพด 1. ใชคาพดสภาพเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคลใหเกยรตกบผทเราพดดวย รจกใชคาทแสดงถงความมมารยาท เชน คาขอบคณ

ขอบใจ เมอผอนทาคณตอเรา และกลาวขอโทษขออภยเสยใจในโอกาสทกระทาการลวงเกนผอน

2. ไมพดจาเยาะเยย ถากถาง ดหมนเหยยดหยาม เสยดสผอน ไมพดจายกตนขมทาน พดชจด บกพรอง หรอปมดอยของผอนใหเกด

ความอบอาย

3. ไมผกขาดการพดและความคดแตเพยงผเดยว ใหโอกาสผอนไดพดบางไมพดตดบทใน ระหวางผอนกาลงพด ควรคอยใหผอนพด

จนหมดกระบวนความแลวจงพดตอ

4. เมอจะพดคดคานหรอโตแยง ควรจะเหมาะสมกบโอกาสและมเหตผลเพยงพอไมใชอารมณแควรใชคาพดทนมนวล ไมใหเสย

บรรยากาศของการพดคยกน

5. การพดเพอสรางบรรยากาศ ใหเกดอารมณแขน ควรจะเปนเรองตลกขบขนทสภาพ ไมหยาบโลนหรอพดลกษณะสองแงสองงาม

6. ไมพดตเตยน กลาวหาหรอนนทาผอนตอหนาชมชน หรอในขณะทผทเราพดถงไมไดอยดวย

7. ควรพดดวยนาเสยงนมนวลชวนฟใง ไมใชนาเสยงหวนๆ หรอดดนวางอานาจเหนอผฟใง รจกใชคา คะ ครบ นะคะ นะครบ หนอย

เถด จ฿ะ นะ เสรมการพดใหสภาพไพเราะนาฟใง

คณธรรมในการพด การปฏบตตามมารยาทในการพดดงกลาวมาแลว ยงไมถอวาเปนการพดด เพราะยงขาดคณธรรมในการพดนนกคอ

ขาดความรบผดชอบ ขาดความจรงใจ เพราะบคคลทมคณธรรมในการพดจะตองมความรบผดชอบในคาพดและสงทพดออกไป มความ

จรงใจ มความบรสทธใจตอผทเราพดดวย

ก. ความรบผดชอบในการพด ผพดจะตองรบผดชอบตอการพดของตนทงในดานกฎหมายและศลธรรม รบผดชอบทางกฎหมายนน

กคอ เมอผพดพดอยางขาดความรบผดชอบมความผดตามกฎหมาย ผนนจะตองรบโทษ เชน พดหมนประมาท แจงความเทจ พดใหผอน

เสยหายจนเกดการฟองรอง ตองรบโทษตามกฎหมาย

สวนความรบผดชอบในดานศลธรรมหรอคณธรรมนน หมายถงความรบผดชอบของการพดททาใหผอนเสยใจ ไมสบายใจเกดความ

เสยหายไมถงกบผดกฎหมายบานเมอง แตเปนสงไมเหมาะไมควรเชน การพดสอเสยด พดคาหยาบ พดเพอเจอ พดใหผอนถกตาหนเหลานผ

พดตองรบผดชอบ ตองไมปฏเสธในคาพดของตน นอกจากนผพดจะตองไมพดตอเตมเสรมแตงจนบดเบอนความจรง ตองตระหนกและ

รบผดชอบในการพดทกครง

ข. ความจรงใจและบรสทธใจ ผพดตองมความจรงใจในการพดดวยการแสดงออกทางสหนา แววตา อากปกรยา นาเสยงและคาพด

ใหตรงกบความรสกทมอยในจตใจอยางแทจรง ไมเสแสรงแกลงทา พดดวยความบรสทธใจ คอการพดดวยความปรารถนาดทจะใหเกดผลดตอ

ผฟใง ไมพดเพอใหเขาเกดความเดอดรอนเสยหาย ในการพดควรพจารณาถงผลด ผลเสย กาลเทศะ อะไรควรพด อะไรไ มควรพดเปนสง

สาคญ

เรองท 2 ลกษณะการพดทด

การพด

การพดเปนการสอสารอกประเภทหนงทใชกนอยในชวตประจาวน ในการพดควรตระหนก ถงวฒนธรรมในการใชภาษา คอตองเปน

ผมมารยาทในการพด มคณธรรมในการพดและปฏบตตามลกษณะการพดทด จงจะสอกบผฟใงไดตามทตองการ

การพดของแตละบคคลในแตละครงจะดหรอไมดอยางไรนน เรามเกณฑแทจะพจารณาได ถาเปนการพดทดจะมลกษณะดงตอไปน

1. ตองมเนอหาด เนอหากจะตองเปนเรองเกยวกบสขภาพอนามย เนอหาทดตองตรงตาม จดมงหมายของผพด ผพดมจดมงหมาย

การพดเพออะไร เพอความร ความคด เพอความบนเทง เพอจงใจโนมนาวใจ เนอหาจะตองตรงตามเจตนารมณแของผพดและเนอหานนตองม

ความยากงายเหมาะกบผฟใง มการลาดบเหตการณแ ความคดทดมระเบยบไมวกวน จงจะเรยกวามเนอหาด

2. ตองมวธการถายทอดด ผพดจะตองมวธการถายทอดความรความคดหรอสงทตองการ ถายทอดใหผฟใงเขาใจงายเกดความ

เชอถอ และประทบใจ ผพดตองมศลปะในการใชถอยคาภาษาและ การใชนาเสยง มการแสดงกรยาทาทางประกอบในการแสดงออกทางส

หนา แววตาไดอยางสอดคลองเหมาะสม การพดจงจะเกดประสทธผล

10

3. มบคลกภาพด ผพดจะตองแสดงออกทางกายและทางใจไดเหมาะสมกบโอกาสของการพดอนประกอบดวย รปรางหนาตา ซงเรา

ไมสามารถทจะปรบเปลยนอะไรไดมากนก แตกตองทาใหดดทสด การแตงกายและกรยาทาทาง ในสวนนเราสามารถทจะสรางภาพใหดไดไม

ยาก จง เปนสวนทจะ ชวยในการสรางบคลกภาพทด ไดมาก สวนทางจตใจนนเราตองสรางความเชอ มนในตวเอง ใหสง ม

ความจรงใจและมความคดรเรม ผพดทมบคลกภาพทด จงดงดดใจใหผฟใงเชอมน ศรทธาและประทบใจไดงายการสรางบคลกภาพทดเปน

คณลกษณะสาคญอยางหนงของการพด

การพดทใชสอสารในชวตประจาวนนนมลกษณะแตกตางกน ทงนขนอยกบโอกาสสถานทกาลเทศะและบคคลทเราพด ถาพดเปน

ทางการ เชน การพดในทประชม สมมนา การพดรายงาน ความกาวหนาของการปฏบตงานใหผบงคบบญชาทราบ ผพดยอมตองใชภาษา

ลกษณะหนง แตในโอกาสทไมเปนทางการเชน การพดในวงสนทนาของเพอนทสนทสนมกน การพดใหคาปรกษาของคร กศน. กบผเรยน

ผนาหมบานชแจงรายละเอยดของการประชมใหคนในชมชนทราบ กยอมจะใช

ภาษาอกอยางหนงหรอถาเราพดกบบคคลทรจกคนเคยกนมาเปนอยางดกใชภาษาพดลกษณะหนง แตถาพดกบบคคลทเราเพงรจก

ยงไมคนเคยกจะใชภาษาอกลกษณะหนง

การพดทด อาจแบงไดเปน 3 ลกษณะคอ

1. การพดแบบเปนทางการ เปนการพดทผพดจะตองระมดระวงในเรองของรปแบบ วธการ ความถกตองเหมาะสมของการใช

ถอยคา การพดลกษณะนจะใชในโอกาสทเปนพธการ มรปแบบวธการและขนตอนในการพดเปนการพดในทประชมทมระเบยบวาระ การ

กลาวตอนรบ การกลาวตอบ การกลาวอวยพร การกลาวใหโอวาท การแสดงปาฐกถา เปนตน

2. การพดแบบกงทางการ เปนการพดทผพดตองพถพถนในการใชถอยคานอยลง กวาลกษณะการพดแบบเปนทางการ จะใชใน

การสนทนาพดคยกนระหวางผทยงไมคนเคยสนทสนมกนมากนก หรอในกลมของบคคลตางเพศ ตางวยกน การพดในท ชมชนกจะมการใช

การพดในลกษณะนดวย เชน การแนะนาบคคลในทประชม การพดอภปราย การแนะนาวทยากรบคคลสาคญเหลาน เปนตน

3. การพดแบบไมเปนทางการ เปนการพดทใชสอสารกบผทเราสนทสนมคนเคยกนมากๆ เชน การพดคยกนของสมาชกใน

ครอบครว การพดกนในกลมของเพอนสนท หรอพดกบกลมคนทเปนกนเองการพดในลกษณะนจะใชกนมากในชวตประจาวน

เรองท 3 การพดในโอกาสตางๆ

การพดระหวางบคคล

การพดระหวางบคคลเปนการพดทไมเปนทางการ ทงผพดและผฟใงมกไมไดมการเตรยมตว ลวงหนา ไมมการกาหนดเวลาและ

สถานทไมมขอบเขตเนอหาแนนอน ซงเปนการพดทใชมากทสด ผเรยนจะตองฝกฝนและใชไดทนทเมอจาเปนตองใช การพดระหว างบคคล

พอจะแยกไดดงน

การพดทกทายปราศรย ตามปกตคนไทยเราเปนคนมนาใจชอบชวยเหลอเกอกลผอนอยเสมอ มหนาตายมแยมแจมใส รจกโอภา

ปราศรย เมอพบใครจะเปนคนทรจกกนมากอนหรอคนแปลกหนากจะทกทายดวยการยมหรอใชอวจนภาษา คอกรยาอาการทกทายกอน ซง

เปนเอกลกษณแของคนไทยทควรรกษาไวเพราะเปนทประทบใจของผพบเหนทงคนไทยดวยกนและชาวตางประเทศ

การทกทายปราศรยควรปฏบตดงน

1. ยมแยมแจมใสความรสกยนดทไดพบกบผทเราทกทาย

2. กลาวคาทกทายตามวฒนธรรมไทย หรอตามธรรมเนยมนยม อนเปนทยอมรบกนในสงคม เชน กลาว “สวสดครบ”... “สวสด

คะ”

3. แสดงกรยาอาการประกอบคาทกทายหรอปฏสนถาร เชน การยมและคอมศรษะเลกนอย การจบมอ จบแขนหรอตบไหลเบาๆ ซง

เปนวฒนธรรมตะวนตกพอทจะทาไดถาเปนคนรจกสนทสนมกนด

4. กลาวขอความประกอบการทกทายทเหมาะสมและทาใหเกดความสบายใจดวยกนทงสองฝาย

5. การทกทายปราศรย ควรหลกเลยงการถามเรองสวนตว เรองการเงนและเรองททาใหผอน ไมสบายใจ

การแนะน าตนเอง

การแนะนาตนเองมความจาเปนและมความสาคญตอการดาเนนชวตประจาวนของคนเราเปน อยางยงเพราะในแตละวนเราจะม

โอกาสพบปะสงสรรคแ ตดตอประสานงานกบบคคลอนๆ อยเสมอ การแนะนาสรางความรจกคนเคยกนจงตองเกดขนเสมอ แตการแนะนา

ดวยการบอกชอ สถานภาพอยางตรงไปตรงมาเปนธรรมเนยมของชาวตะวนตก

11

สวนคนไทยนยมใชการแนะนาดวยการใหความชวยเหลอใหบรการเปนเบองตน เชน หยบของใหรนนา ตกอาหาร เมอมโอกาสอน

ควรกจะทกทายปราศรยและเรมการสนทนาในเรองทเหนวาจะพดคยกนได แตกมบางครงบางโอกาสทฝายใดฝายหนงไมยอมรบรแสดง

อาการเฉยเมยไมตอบสนอง จนทาใหอกฝายหนงอดอดเกอเขนหมดความพยายามผลสดทายกเลกราไป ซงเหตการณแลกษณะนเปนสภาพ

การณแทไมพงปรารถนา และคงไมมใครตองการใหเกดขนกบตวเอง ดงนนผเรยนจงตองเขาใจและฝกฝนการแนะนาตนเองเพราะเปนสงทม

ประโยชนแตอการดาเนนชวตและจาเปนตองใชในชวตประจาวน บคคลอาจตองแนะนาตนเองในหลายโอกาส แตจะกลาวเฉพาะทสาคญพอ

เปนตวอยาง คอ การแนะนาตนเองในทสาธารณะ ในงานเลยง ในการทาธรกจการงานและในงานประชมกลม

ก. การแนะน าตนเองในทสาธารณะ มแนวทาง การแนะน าตนเอง ดงน

1. สรางเหตของความคนเคย กอนทจะแนะนาตวมกจะมการหาจดเรมตนของการแนะนาตวดวยการสนทนาสน ๆ หรอ

ทกทายดวยถอยคาทจะนาไปสความคนเคย

2. บอกชอสกลและขอมลทสาคญ เมอทกทายหรอกลาวในเชงปรารภ จนรสกวาเพอนใหมหรอคสนทนามอธยาศยไมตรท

ดบางแลวกอาจจะมผหนงผใดเปนฝายแนะนาตนเองดวยการบอกชอ ชอสกลและขอมลทสาคญตอเนอง

ข. การแนะน าตนเองในงานเลยง

การไปรวมงานเลยงควรคานงถงมารยาทในสงคม รจกสงเกตสนใจเพอนรวมโต฿ะหรอเพอนทมารวมงานดวย หากยงไม

รจกคนเคยกหาทางแนะนาตนเองตามวฒนธรรมประเพณของไทยดวยการแสดง สหนายมแยมแจมใส แสดงไมตร มโอกาสบรการก

ใหบรการซงกนและกน แลวจงแนะนาตนเอง โดยการบอกชอและบางครงสนทนากนตอในเรองตางๆ ตามสถานการณแ บรรยากาศ และ

ความสนใจ

ค. การแนะน าตนเองในการท ากจธระ

เมอพบบคคลทนดหมายหรอทตองการพบโดยไมรจกกนมากอนใหบอกชอและนามสกลของตนเองใหทราบดวยนาเสยง

สภาพ ตอจากนนจงบอกกจธระทตองการมาตดตอ

ง. การแนะน าตนเองในกลมยอย

ในโอกาสทมการพบกลม คนทสวนใหญไมรจกกนมากอนควรมการแนะนาตนเองให รจกเพอจะไดพดคยแสดงความ

คดเหนไดสะดวกใจและมความเปนกนเอง ซงการแนะนาตนเองในกลมยอยน ใหบอกชอและนามสกล บอกอาชพ(ถาม) และบอกวามาจาก

หมบาน ตาบลอะไรถาตางอาเภอกบอกอาเภอดวย

การอภปราย

ความหมายและความส าคญของการอภปราย

การอภปราย หมายถง การทบคคลคณะหนงจานวนตงแต 2 คนขนไปรวมกนพดแสดงความรความคดเหน และประสบการณแ

เพอใหเกดความร ความคดใหม และกวางขวางเพมขนหรอชวยกนหาแนวทางและวธการในการแกปใญหารวมกน

การอภปราย มความสาคญตอสงคมไทยเปนอยางยง เพราะเปนสงคมประชาธปไตย ซงใหสทธเสรภาพแกคนในสงคมไดใชความร

ความสามารถรวมกนในการวางแนวทางในการดาเนนชวต แนวทางในการแกปใญหาในชมชน สงคมและประเทศ

ปใจจบนไดนาเอาวธการอภปรายมาใชอยางกวางขวาง ทงในดานการศกษาเลาเรยนการพฒนาชมชน การอนรกษแและเผยแพร

วฒนธรรม การบรหารธรกจ การประกอบอาชพ การปกครองทองถนและประเทศ ฯลฯ

องคประกอบของการอภปราย มดงน

1. หวขอเรองหรอปใญหาทจะอภปราย

2. ผฟใง

3. คณะหรอหนวยงานทจดการอภปราย

4. คณะผอภปราย

1. หวขอเรองหรอปญหาทจะอภปราย

ในการอภปรายแตละครงจะตองมหวขอเรองทจะอภปรายเพอใหคณะอภปรายไดแสดง ความร ความคด และประสบการณแในเรอง

นน ใหผฟใงเขาใจใหความรใหมและไดความรความคดท กวางขวางขนหรอไม กตองมประเดนปใญหาทนาสนใจทคณะผอภปรายจะไดแสดง

ความรความคดและประสบการณแ ทจะใชเปนแนวทางในการแกปใญหานนๆ รวมกน หวขอเรองหรอประเดนปใญหาทจะนามาอภปรายจะตอง

มคณคาและมประโยชนแตอกลมผฟใง ซงการเลอกหวขอเรองและประเดนปใญหาในการอภปรายมหลกในการเลอกดงน

1. เปนเรองและปใญหาทสาคญ มสาระทเปนประโยชนแตอทกฝาย

12

2. เปนเรองและปใญหาทอยใหความสนใจของผฟใงและผอภปราย

3. เปนเรองและปใญหาทผอภปรายสามารถทจะคนควาหาความรและขอมลตาง ๆ มาเสนอเพอหาแนวทางในการแกปใญหาได

2. ผฟง ในการอภปรายบางประเภท ผฟใงกบผพดอาจจะเปนคนกลมเดยวกน เชน การอภปรายกลม ยอย การอภปรายในการ

ประชมสมมนา เปนตน และในการอภปรายบางประเภทผฟใงกบผพดหรอ คณะผอภปรายแยกกลมกน ผฟใงลกษณะนจะตองปฏบตตนเปน

ผฟใงทด ซงจะมลกษณะดงน

1. มมารยาทในการฟใง เชน ใหเกยรตผอภปรายดวยการปรบมอ ตงใจฟใงไมกระทาการใดๆ ทจะเปนการรบกวนบคคลอน ฯลฯ

2. ฟใงอยางมวจารณญาณ

3. แสดงอาการตอบสนองเปนกาลงใจแกคณะผอภปรายดวยการแสดงออกทางกรยาอาการยมรบ ซกถามเมอมโอกาสและไม

แสดงอาการเยนชาเบอหนาย ฯลฯ

4. นาความรความคดประสบการณแและแนวทางแกไขปใญหาไปใชใหเกดประโยชนแตอตนเองและสงคม

3. คณะหรอหนวยงานทจดการอภปราย

การทจะมการอภปรายเกดขนจะตองมคณะบคคลหรอหนวยงานทรบผดชอบจดใหมการอภปราย ซงจะตองทาหนาทในการจด

สถานทจดเตรยมวสดอปกรณแ เครองมอสอสารตางๆ กาหนดวนเวลา ประสานงาน ประชาสมพนธแ เพอใหการอภปรายเปนไปอยางราบรน

หากผเรยนจะจดการอภปรายขนคงจะตองตงคณะทางานทจะชวยกนและตองมผใหญไวเปนทปรกษา

4. คณะผอภปราย

คณะผอภปรายนบเปนองคแประกอบทสาคญมาก ซงประกอบดวยบคคลตงแต 3 – 5 คน โดยมคนหนงทาหนาทผดาเนนการ

อภปราย สวนทเหลอจะเปน ผอภปราย ทงผดาเนนการอภปราย และผอภปรายจะตองรบทบาทหนาทของตน รวธการพดและรกระบวนการ

ขนตอนตลอดจนวธการอภปราย การอภปรายจงจะดาเนนไปดวยด

ก. การคดเลอกคณะผอภปราย การคดเลอกบคคลทจะมาทาหนาทคณะผอภปรายนน ควรจะเลอกบคคลทมลกษณะดงน

ผดาเนนการอภปราย ควรเปนผทรกระบวนการ วธการและขนตอนในการอภปรายและวธดาเนนการอภปรายเปนอยางดม

ความสามารถในการพด มปฏภาณไหวพรบด เปนผรเรองราวทจะอภปรายพอสมควรและรประวตของผอภปราย พอทจะแนะนาได หากเปน

ผมประสบการณแในการอภปรายมาบางกจะยงเปนการด

ผอภปราย ผอภปรายควรเปนผมความรความสามารถและประสบการณแเชยวชาญในเรองทจะอภปรายเปนอยางด มความสามารถ

ในการพด มปฏภาณไหวพรบ มอารมณแด มความจรงใจ มใจเปน กลาง และมมารยาทในการพดอภปราย

ข. บทบาทหนาทของผด าเนนการอภปราย

1. ประสานและพบกบผอภปราย เพอพดคยทาความเขาใจในเรองของการอภปราย

2. กลาวทกทายผฟใง บอกหวเรองทจะอภปรายและแนะนาผรวมอภปรายแกผฟใง

3. ชแจงวธการอภปราย ขอบขายของเรองและเงอนไขตางๆ ทผฟใงควรทราบ

4. เสนอประเดนอภปรายใหผอภปรายแสดงความคดเหนพรอมทงเชญผอภปราย

5. สรปคาอภปรายเปนระยะๆ ตามความเหมาะสม ซงไมจาเปนตองสรปทกครงทผอภปรายแตละคนพดจบใหพจารณาตามท

เหนสมควร และจะตองสรปคาอภปราย เมอการอภปรายจบสนแลว

6. ควบคมใหผอภปรายรกษาเวลาการพดเปนไปตามขอตกลง และพยายาม ใหผอภปรายพดตรงประเดน

7. พยายามทจะสรางบรรยากาศในการอภปรายใหเปนกนเองและเมอถงเวลาสาหรบ ผฟใงควรจะกระตนใหผฟใงไดมสวน

รวมแสดงความคดเหนหรอตงคาถามใหมากทสด

8. เมอมคาถามจากผฟใงควรพจารณามอบใหผอภปรายตอบตามความเหมาะสม

9. รกษามารยาทในการพด ไมแสดงตนเขาขางฝายใดและไมพดมากจนเกนไป

10. กลาวสรปคาอภปรายและกลาวขอบคณคณะผอภปราย ผฟใง ผจดและผเกยวของ พรอมทงอาลาผฟใง

ค. บทบาทและการพดของผอภปราย

1. พบปะกบคณะกอนการอภปราย เพอเตรยมความพรอมในการอภปราย

2. เตรยมความรความคดประสบการณแตามหวขอเรองไวใหพรอม ละเอยดชดเจนพรอมทงสอและอปกรณแทจะใช

ประกอบการพดอภปราย

3. ใหความเคารพและใหความรวมมอผดาเนนการอภปรายในขณะทาหนาท เปนผอภปรายตลอดเวลาการอภปราย

13

4. พดใหตรงหวขอเรองหรอประเดนปใญหาทผดาเนนการอภปรายไดกาหนดไว

5. รกษาเวลาในการพดตามทกาหนด

6. รกษามารยาทในการพดและปฏบตตามหลกการพดทด มวาจาสภาพ สรางบคลกภาพทด แสดงกรยาทาทางให

เหมาะสม ฯลฯ

ง. ขนตอนการอภปราย

ผดาเนนการอภปรายจะตองแมนยาในขนตอนการอภปรายเพราะจะเปนผควบคม และดาเนนการอภปรายใหเปนไปตามลาดบ

ขนตอนนนๆ ซงลาดบขนตอนของการอภปรายมดงน

1. ผดาเนนการอภปรายกลาวเปดการอภปราย

2. ผดาเนนการอภปรายแนะนาหวขอเรองหรอปใญหาทจะอภปราย ขอบเขตของปใญหา ความสาคญของปใญหา

จดมงหมายของการอภปราย สดทายคอ ผลทคาดวาจะไดรบ

3. ผดาเนนการอภปรายแนะนาผรวมอภปราย

4. ผดาเนนการอภปราย เชญผอภปรายพดตามประเดนทใหหรอตามทตกลงกนไวทละคน

5. ผดาเนนการอภปราย สรปนนๆ เพอจะโยงไปสประเดนทจะใหผอภปรายคนตอไปพด

6. เมอผอภปรายพดครบทกคนแลว ผดาเนนการอภปรายจะใหโอกาสผฟใงได ถามและแสดงความคดเหนเพมเตม

7. ผดาเนนการอภปราย มการสรปคาอภปราย ขอบคณผเกยวของและกลาวปด การอภปราย

บทท 3 การอาน

เรองท 1 ความส าคญของการอาน 1 การอานชวยพฒนาคณภาพชวต ทาใหผอานไดรบสาระความรเพมขน เปนคนทนสมย ทนเหตการณแและความเคลอนไหวของเหตการณแ

บานเมอง ตลอดจนสงคมและวทยาการใหมๆ เปนตน ผอานเมอไดรบความรจากการอานแลว จะสามารถนาสาระตางๆ มาสรางสรรคแใหเกด

ประโยชนแตอชวต สงคมและประเทศชาตในโอกาสตอไปได

2. การอานชวยใหเกดความเพลดเพลน หนงสอหลายประเภทนอกจากจะใหความร ความคด แลวยงใหความเพลดเพลนอกดวย ผอาน

หนงสอจะไดรบความเพลดเพลน ไดรบความสข อกทงยงสรางความฝในจตนาการแกผอาน ตลอดจนเปนการพกผอนและคลายเครยดได เปน

อยางด

3. การอานมผลตอการด าเนนชวตทสขสมบรณของมนษย ผลทไดรบจากการอาน นอกจากจะเปนพนฐานของการศกษา ศลป

วทยาการ และชวยในการพฒนาอาชพแลว ยงมผลชวยใหผอานไดแนวคดและประสบการณแจาลองจากการอานอกดวย ซงความคดและ

ประสบการณแจะทาใหผอาน มโลกทศนแกวางขน เขาใจตนเอง เขาใจผอน และเขาใจสงคมเปนอยางด อนจะมผลตอการดาเนนชวตและการ

ดารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข

เรองท 2 วจารณญาณในการอาน วจารณญาณในการอาน คอการรบสารจากการอานใหเขาใจเนอหาสาระแลวใชสตปใญญา ใครครวญหรอไตรตรอง โดยอาศย

ความร ความคด ประสบการณแมาเปนเหตผลประกอบและสามารถนาไปใชในชวตไดอยางถกตองเหมาะสม

การใชวจารณญาณในการอาน จะเรมตนทการอานดวยความตงใจและพยายามทาความเขาใจเนอหาสาระของเรองทอานแลวใช

ความร ความคด เหตผลและประสบการณแประกอบการคด ใครครวญใหสามารถรบสารไดถกตอง ถองแท การอานโดยใชวจารณญาณ

ประกอบดวยการเขาใจของเรอง การรจกเขยน การเขาใจความสมพนธแของสารและการนาไปใช

การอานอยางมวจารณญาณจะตองใชความคด วเคราะหแ ใครครวญและตดสนใจวา ขอความทไดอานนน สงใดเปนความสาคญ สง

ใดเปนใจความประกอบหรอพลความ สามารถแยกขอเทจจรงจากขอคดเหนได ตลอดจนวนจฉยไดวาขอความทอานนนควรเชอถอไดหรอไม

เพยงใด และการอานประเมนคาวาขอความทไดอานมเนอหาสาระหรอมแงคดทดหรอไม อาจนาไปใชประโยชนแไดเพยงไร รวมทงการประเมน

คางานเขยนในดานตางๆ เชน ความร ความสามารถ ความจรงใจและกลวธ ในการเขยน

14

ขนตอนของวจารณญาณในการอาน มดงน

1. อานใหเขาใจตลอดเรอง เปนการอานสารดวยความตงใจใหเขาใจรายละเอยดตลอดเรอง

2. วเคราะหแเรอง เมออานและเขาใจเรองแลวจะตองนามาวเคราะหแสาระสาคญใหรเรองทอานเปนเรองประเภทใด อะไรเปน

ขอเทจจรง อะไรเปนขอคดเหน และอะไรเปนประโยชนแ ลกษณะของตวละครเปนอยางไร เปนเรองประเภทรอยแกว รอยกรอง บทความ ขาว

หรอละคร ฯลฯ ผเขยนมเจตนา อยางไรในการเขยนเรองน ใชกลวธในการนาเสนออยางไร ซงผอานตองพจารณาแยกแยะใหได

3. ประเมนคาของเรอง เมออานและวเคราะหแแยกแยะเรองแลวนามาประเมนคาวาสงใดเทจ สงใดจรง สงใดมคาไมมคา ม

ประโยชนแในดานใด นาไปใชกบใครเมอไรและอยางไร

4. นาเรองทอานไปใช หลงจากผานขนตอนของการอาน ทาความเขาใจ วเคราะหแและประเมน คาแลวตองนาไปใชไดทงในการ

ถายทอดใหผอน และนาไปใชในการดาเนนชวตไดอยางเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล

หลกการอานอยางใชวจารณญาณ

1. พจารณาความถกตองของภาษาทอาน เชน ดานความหมาย การวางตาแหนงคา การเวนวรรคตอน ความผดพลาดดงกลาวจะ

ทาใหการสอความหมายผดไป

2. พจารณาความตอเนองของประโยความเหตผลรบกนดหรอไม โดยอาศยความรดานตรรกวทยาเขาชวย ขอความจากประโยค

จะตองไมขดแยงกน หรอเรยงลาดบไมสบสนวนวายจนอานไมรเรองหรอ อานเสยเวลาเปลา

3. พจารณาดความตอเนองของเรองราวระหวางเรองทเปนแกนหลกหรอแกนนากบแกนรองและสวนประกอบอน ๆกลมกลนกนด

หรอเปลา

4. รจกแยกแยะขอเทจจรงออกจากเรองการแสดงความรและขอคดเหนของผแตง เพอจะไดนามาพจารณาภายหลงไดถกตอง

ใกลเคยงความเปนจรงยงขน

5. พจารณาความร เนอหา ตวอยางทได วามสวนสมพนธแกนอยางเหมาะสมหรอไมเพยงใด เปนความรความคด ตวอยางทแปลก

ใหมหรออางองมาจากไหน นาสนใจเพยงใด จากนนควรทาการประเมนผลโดยทวไปวาผลจากการอานจะทาใหเกดความรความคดมากนอย

เพยงใด โดยเฉพาะอยางยงความคดสรางสรรคแทผอานประสงคแหรอปรารถนาจะไดจากการอานนนๆ อยเสมอ

การอานอยางมวจารณญาณไมใชสงททาไดงายๆ ผกระทาจะตองหมนฝกหด สงเกต จา และปรบปรงการอานอยเสมอ แรกๆ อาจ

รสกเปนภาระหนกและนาเบอหนาย แตถาไดกระทาเปนประจา เปนนสยแลวจะทาใหความลาบากดงกลาวหายไป ผลรบทเกดขนนนคมคายง

เรองท 3 การอานแปลความ ตความ ขยายความ จบใจความหรอสรปความ

การอานแปลความ หมายถงการแปลเรองราวเดมใหออกมาเปนคาใหม ภาษาใหมหรอแบบใหมความมงหมายของการแปล

ความอยทความแมนยาของภาษาใหมวา ยงคงรกษาเนอหาและความสาคญของเรองราวเดมไวครบถวนหรอไม

สาหรบการแปลความบทรอยกรองเปนรอยแกวหรอการถอดคาประพนธแรอยกรองเปนรอยแกวน น ควรอานขอความและหา

ความหมายของศพทแแลวเรยบเรยงเนอเรองหรอเนอหาเปนรอยแกวใหสละสลวย โดยทเนอเรองหรอเนอหานนยงคงเดมและครบถวน เชน

พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง

โททนตแเสนงคง สาคญหมายในกายม

นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรยแ

สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา

แปลความเปนรอยแกวกคอ

ววควายและชาง เมอตายแลวยงมฟในและเขาทงสองขางเหลออย สวนมนษยแเมอตายไปรางกายกสนไป คงเหลอแตความชวหรอ

ความดทไดทาไวเทานน ทยงคงอยในโลกน

15

การอานตความ หรอการอานวนจสารเปนการอานอยางพจารณาถถวนดวยความเขาใจเพอใหได ประโยชนแ หรอเปนไปตาม

วตถประสงคแของผเขยน จะเปนการอานออกเสยงหรออานในใจกได แตจดสาคญอยทการใชสตปใญญาตความหมายของคาและขอความ

ทงหมดรวมทงสงแวดลอมทกอยางทเกยว ของกบขอความทอาน ดงนนจงตองอาศยการใชเหตผลและความรอบคอบใน

การพจารณาทงถอยคาและสงแวดลอมทงหมดทผอานจะตความสารใดๆ ไดกวางหรอแคบ ลกหรอตนขนาดไหน ยอมขนอยกบประสบการณแ

สวนตวและความเฉยบแหลมของวจารณญาณ เปนการอานทผอานพยายามเขาใจความหมายในสงทผเขยน มไดกลาวไวโดยตรง

ผอานพยายามสรปลงความเหนจากรายละเอยดของเรองทอาน

การอานตความนน ผอานจะตองคดหาเหตผล เขาใจผเขยน รวตถประสงคแรภาษาทผเขยนใชทงความหมายตรงและความหมายแฝง

อนงขอความทงรอยแกวและรอยกรองบางบท มไดมความหมายตรงอยางเดยวแตมความหมายแฝงซอนเรนอย ผอานตองแปลความกอน

แลวจงตความใหเขาใจ ความหมายทแฝงอย

สารทเราอานอยนม 2 ประเภท คอ ประเภทรอยแกวและประเภทรองกรอง ดงนน การตความจงมการตความทงสารประเภทรอย

แกวและประเภทรอยกรอง

ตวอยาง การตความสารประเภทรอยกรอง

“นาคมพษเพยง สรโย

เลอยบทาเดโช แชมชา

พษนอยหยงยโส แมลงปอง

ชแตหางเองอา อวดอางฤทธ”

(โคลงโลกนต)

โคลงบทนกลาวถงสตวแ 2 ชนด ทมลกษณะแตกตางกน เปรยบเสมอนคน 2 จาพวก พวกแรกมอานาจ หรอมความสามารถแตไม

แสดงออกเมอยงไมถงเวลาอนสมควร สวนพวกท 2 มอานาจหรอความสามารถนอยแตอวดด กวยกยองคนจาพวกแรก เหยยดหยามคน

จาพวกหลง โดยสงเกตจาก การใชถอยคา เชน ชหางบาง พษนอยบาง ฉะนน ควรเอาอยางคนจาพวกแรก คอมอานาจมความสามารถ แตไม

แสดงออกเมอยงไมถงเวลาอนสมควร

ขอปฏบตในการอานตความ

1. อานเรองใหละเอยดแลวพยายามจบประเดนสาคญของขอเขยนใหได

2. ขณะอานพยายามคดหาเหตผล และใครครวญอยางรอบคอบ แลวนามาประมวลเขากบความคดของตนวาขอความนนๆ

หมายถงสงใด

3. พยายามทาความเขาใจกบถอยคาบางคาทเหนวามความสาคญรวมทงสภาพแวดลอมหรอบรบทเพอกาหนดความหมายให

ชดเจนยงขน

4. การเรยบเรยงถอยคาทไดมาจากการตความ จะตองมความหมายชดเจน

5. พงระลกวาการตความมใชการถอดคาประพนธแ ซงตองเกบความหมายของบทประพนธแนนๆ มาเรยบเรยงเปนรอยแกวใหครบ

ทงคา และขอความ การตความนนเปนการจบเอาแตใจ ความสาคญ การตความจะตองใชความรความคดอนมเหตผลเปนประการสาคญ

ขอควรค านงในการตความ

1. ศกษาประวตและพนฐานความรของผเขยน

2. ศกษาสภาพสงคมในสมยทงานเขยนนนเกดขน วาเปนสงคมชนดใด เปนประชาธปไตยหรอเผดจการเปนสงคมเกษตร พาณชยแ

หรออตสาหกรรม เปนสงคมทเครงศาสนาหรอไม

3. อานหลายๆ ครง และพจารณาในรายละเอยด จะทาใหเหนแนวทางเพมขน

4. ไมยดถอสงทตนตความนนถกตอง อาจมผอนเหนแยงกได ไมควรยดมนในกรณทไมตรงกบผอนวาของเราถกตองทสด

การอานขยายความ คอ การอธบายเพมเตมใหละเอยดขนภายหลงจากไดตความแลว ซงอาจใชวธ ยกตวอยางประกอบหรอม

การอางองเปรยบเทยบเนอความใหกวางขวางออกไปจนเปนทเขาใจชดเจนยงขน

ตวอยาง “ความโศกเกดจากความรก ความกลวเกดจากความรก ผทละความรกเสยไดกไมโศกไมกลว” (พทธภาษต)

ขอความนใหขอคดวา ความรกเปนตนเหตใหเกดความโศก และความกลวถาตดหรอละความรกได ทงความโศก ความกลวกไมม

ขยายความ

16

เมอบคคลมความรกในสงใดหรอคนใด เขากตองการใหสงนนคนนนคงอยใหเขารกตลอดไปมนษยแสวนมากกลววาคนหรอสงทตนรก

จะแตกสลายหรอสญสนจากไป แตเมอถงคราวทกอยางยอมเปลยนไปไมอาจคงอยได ยอมมการแตกทาลายสญสลายไปตาม สภาพ ถาร

ความจรงดงนและรจกละความรก ความผกพนนนเสย เขาจะไมตองกลวและไมตองโศกเศราเสยใจอกตอไป

การขยายความนใชในกรณทขอความบางขอความ อาจมใจความไมสมบรณแจงตองม การอธบายหรอขยายความเพอใหเกดความ

เขาใจยงขน การขยายความอาจขยายความเกยวกบคาศพทแหรอการใหเหตผลเพมเตม เชน สานวน สภาษต โคลง กลอนตางๆ เปนตน

การอานจบใจความหรอสรปความ

การอานจบใจความหรอสรปความ คอ การอานทมงคนหาสาระของเรองหรอของหนงสอแตละเลมทเปนสวนใจความสาคญและ

สวนขยายใจความสาคญของเรอง

ใจความสาคญ คอ ขอความทมสาระคลมขอความอนๆ ในยอหนานนหรอเรองนนทงหมด ขอความอนๆ เปนเพยงสวนขยายใจความ

สาคญเทานน ขอความหนงหรอตอนหนงจะมใจความสาคญทสดเพยงหนงเดยว นอกนนเปนใจความรอง คาวาใจความสาคญน บางทเรยก

เปนหลายอยาง เชน

แกนหรอหวใจของเรอง แกนของเรองหรอความคดหลกของเรอง แตจะอยางไรกตามใจความสาคญคอ สงทเปนสาระทสาคญทสดของ เรอง

นนเอง

ใจความสาคญสวนมากจะมลกษณะเปนประโยค ซงอาจจะปรากฏอยในสวนใดสวนหนงของ ยอหนาก ได จดทพบใจความสาคญ

ของเรองแตละยอหนามากทสดคอ ประโยคทอยตอนตนยอหนา เพราะผเขยนมกจะบอกประเดนสาคญไวกอน แลวจงขยายรายละเอยดให

ชดเจน รองลงมาคอประโยคตอนทายยอหนา โดยผเขยนจะบอกรายละเอยดหรอประเดนยอๆ กอน แลวจงสรปดวยประโยคท เปนประเดนไว

ภายหลง สาหรบจดทพบใจความสาคญยากขนกคอประโยคตอนกลางยอหนา ซงผอาน จะตองใชความพยายามสงเกตใหด สวนจดทหา

ใจความสาคญยากทสด คอ ยอหนาทไมมประโยคสาคญปรากฏชดเจน อาจมหลายประโยคหรออาจจะอยรวมๆ กนในยอหนากได ซงผ อาน

ตองสรปออกมาเอง

โครงเรองทดมลกษณะดงน

1.1 มความสมพนธแกนระหวางเหตการณแตางๆ ในเรองและระหวางบคคลในเรองอยางเกยวเนองกนไปโดยตลอด

1.2 มขดแยงหรอปมของเรองทนาสนใจ เชน ความขดแยงของมนษยแ กบสงแวดลอม การตอสระหวางอานาจอยางสงกบอานาจ

อยางตาภายในจตใจ การชงรกหกสวาท ฯลฯ ขดแยงเหลานเปนสงสาคญททาใหตวละครแสดงพฤตกรรมตางๆ ออกมาอยางนาสนใจ

1.3 มการสรางความสนใจใครรตลอดไป (Suspense) คอการสรางเรองใหผอานสนใจใครร อยางตอเนองโดยตลอด อาจทาได

หลายวธ เชน การปดเรองทผอานตองการทราบไวกอน การบอกให ผอานทราบวาจะมเหตการณแสาคญเกดขนในตอนตอไป การจบเรองแต

ละตอนทงปใญหาไวใหผอาน อยากรอยากเหนเรองราวตอไปน

1.4 มความสมจรง (Realistic) คอเรองราวทเกดขนเปนไปอยางสมเหตสมผล มใชเหตประจวบหรอเหตบงเอญทมนาหนกเบาเกนไป

เชน คนกาลงเดอดรอนเรองเงน หาทางออกหลายอยางแตไมสาเรจ บงเอญถกสลากกนแบงรฐบาลจงพนความเดอดรอนไปได

2. กลวธในการด าเนนเรอง จะชวยใหเรองนาสนใจและเกดความประทบใจซงอาจทาได หลายวธ เชน

2.1 ดาเนนเรองตามลาดบปฏทน คอเรมตงแตละครเกด เตบโตเปนเดก เปนหนมสาว แก แลวถงแกกรรม

2.2 ดาเนนเรองยอนตน เปนการเลาแบบกลาวถงเหตการณแในตอนทายกอนแลวไปเลา ตงแตจนกระทงจบ

2.3 ดาเนนเรองสลบไปมา คอ การเรมเรองในตอนใดตอนหนงกอนกได เชน อาจกลาว ถงอดตแลวกลบมาปใจจบนอก หรอการเลา

เหตการณแทเกดตางสถานทสลบไปมา

ผอานควรพจารณาวากลวธในการดาเนนเรองของผเขยนแตละแบบมผลตอเรองนน อยางไร ทาใหเรองน าสนใจชวนตดตามและ

กอใหเกดความประทบใจหรอไม หรอวากอใหเกด ความสบสนยากตอการตดตามอาน

3. ตวละคร ผอานสามารถพจารณาตวละครในนวนยายในดานตอไปน

3.1 ลกษณะนสยของตวละคร

3.1.1 มความสมจรงเหมอนคนธรรมดาทวไป คอ มทงดและไมดอยในตวเอง ไมใชวาดจนหาทหนง หรอเลวจนหาทชมไม

พบ

3.1.2 มการกระทาหรอพฤตกรรมทสดคลองกบลกษณะนสยตนเอง ไมประพฤตปฏบตในทหนงอยางหนงและอหนงอยาง

หนง

3.1.3 การเปลยนลกษณะนสยของตวละครตองเปนไปอยางสมเหตสมผล

17

3.2 บทสนทนาของตวละคร บทสนทนาทด ควรพจารณาดงน

3.2.1 มความสมจรง คอ สรางบทสนทนาใหสอดคลองกบฐานะและลกษณะนสยของตวละครในเรอง

3.2.2 มสวนชวยใหเรองดาเนนตอไปได

3.2.3 มสวนชวยใหรจกตวละครในดานรปรางและนสยใจคอ

4. ฉาก หมายถง สถานทและเวลาทเรองนนๆ เกดขน มหลกการพจารณาดงน

4.1 สอดคลองกบเนอเรอง และชวยสรางบรรยากาศ เชน บานรางมใยแมงมมจบอย ตามหอง ฯลฯ นาจะเปนบานทมผสง คนทม

พายฝนตกหนกจะเปนฉากสาหรบฆาตกรรม

4.2 ถกตองตามสภาพความเปนจรง ฉากทมความถกตองตามสภาพภมศาสตรแและ เหตการณแในประวตศาสตรแ จะชวยเสรมใหนว

นยายเรองนนมคณคาเพมขน

5. สารตถะ หรอสารของเรอง หมายถง แนวคด จดมงหมายหรอทศนะของผแตงทตองการสอมาถงผอาน ผแตงอาจจ ะบอกผอานตรงๆ

หรอใหตวละครเปนผบอกหรออาจปรากฏทชอเรอง แตโดยมากแลวผแตง จะไมบอกตรงๆ ผอานตองคนหาสาระของเรอง เชน เรองผดของ

ดอกไมสด ตองการจะแสดงวา ผดนนมความหมายอยางไร เรองจดหมายจากเมองไทยของโบตนตองการแสดงใหเหนขอดขอเสยของคนไทย

โดยเฉพาะนาใจซงคนชาตอนไมมเหมอน

นวนยายทดจะตองมสารตถะของเรองและมคณคาตอผอานไมทางใดกทางหนง หลกสาคญในการเลอกวรรณกรรมในการอานตอง

เลอกใหตรงกบความสนใจ มเนอหาสาระตรงตามความตองการ เปนวรรณกรรมทดใหคณคาแกชวต ดงน

1. เนอหาความคดเหน มจดมงหมายทด มความคดสรางสรรคแ

2. กลวธในการแตงด ไดแกภาษาทใช และองคแประกอบอนๆ สอความหมายไดตรงตามความตองการ อานเขาใจงายและสลวย

3. มคณประโยชนแ

เรองท 4 วรรณคด วรรณคด คอ หนงสอทไดรบการยกยองวาแตงดมลกษณะเดนในเชงประพนธแ มคณคาสงในดานความคด อารมณแและความ

เพลดเพลน ทาใหผอานเหนความงาม ความไพเราะ เกดความซาบซงกนใจ วรรณคดจงมความงดงามดานวรรณศลป ชวยยกระดบจตใจ

ความรสก และภมปใญญาของผอานใหสงขน วรรณคดจงเปนมรดกทางวฒนธรรมอยางหนง

ความส าคญของวรรณคด วรรณคดเปนสงสรางสรรคแอนลาคาของมนษยแ มนษยแสรางและสอสารเรองราวของชวต วฒนธรรมและอารมณแความรสกท

เกยวของหรอสะทอนความเปนมนษยแดวยกลวธการใชถอยคาสานวนภาษา ซงมความเหมอนหรอแตกตางกนไปในแตละยคสมย

พระยาอนมานราชธน (ยง เสฐยรโกเศศ) ไดกลาวถงความสาคญของวรรณคดไวในหนงสอ แงคดจากวรรณคดวา

โลกจะเจรญกาวหนามาไดไกลกเพราะวทยาศาสตรแ แตลาพงวทยาศาสตรแเทานนไมครอบคลมไปถงความเปนไปในชวตทมอารย

ธรรมและวฒนธรรมสง เราตองมศาสนา เราตองมปรชญา เราตองมศลปะ และเราตองมวรรณคดดวย สงเหลานยอมนามาแตความดงาม

นาความบนเทงมาใหแกจตใจ ใหเราคดงาม เหนงาม ประพฤตงาม มความงามเปนเจาเรอน แนบสนทอยในสนดาน ศลปะและวรรณคดน

แหละคอแดนแหงความเพลดเพลนใจ ทาใหมใจสงเหนอใจแขงกระดาง เปนแดนททาใหความแขง กระดางตองละลายสญหาย กลายเปนมใจ

งาม ละมนละมอม เพยบพรอมไปดวยคณงามความด

วรรณคดมความสาคญทางดานการใชภาษาสะทอนใหเหนวถชวตของคน การสบทอดและ อนรกษแวฒนธรรม กฎระเบยบคาสอน

และเปนเครองมอสรางความสามคคใหเกดในกลมชน และใหความจรรโลงใจ นอกจากจะใหคณคาในดานอรรถรสของถอยคาใหผอานเหน

ความงดงามของภาษาแลวยงมคณคาทางสตปใญญาและศลธรรมอกดวย วรรณคดจงมคณคาแกผอาน 2 ประการคอ

1. คณคาทางสนทรยภาพหรอความงาม สนทรยภาพหรอความงามทางภาษาเปนหวใจของวรรณคด เชน ศลปะของการแตงทงการ

บรรยาย การเปรยบเทยบ การเลอกสรรถอยคาใหมความหมายเหมาะสม กระทบอารมณแผอาน มสมผสใหเกดเสยงไพเราะเปนตน

2. คณคาทางสารประโยชนแ เปนคณคาทางสตปใญญาและสงคมตามปกตวรรณคดจะเขยนตามความเปนจรงของชวต ใหคตสอนใจ

แกผอาน สอดแทรกสภาพของสงคม วฒนธรรมประเพณ ทาให ผอานมโลกทศนแเขาใจโลกไดกวางขน

ลกษณะของหนงสอทเปนวรรณคด

1. มโครงเรองด ชวนอาน มคณคาสาระและมประโยชนแ

2. ใชสานวนภาษาทประณต มความไพเราะ

18

3. แตงไดถกตองตามลกษณะคาประพนธแ

4. มรสแหงวรรณคดทผอานคลอยตาม

“วรรณคดมรดก” หมายถง วรรณคดทบรรพบรษหรอกวสมยกอนแตงเอาไว และเปนทนยม อานกนอยางแพรหลาย ความนยมนน

ตกทอดเรอยมาจนถงปใจจบน ซงเปรยบเสมอนมรดกอนลาคา ของชาตทบรรพบรษมอบไวแกอนชนรนหลงใหเหนความสาคญของวรรณคด

มรดก

วรรณคดมรดกมกจะแสดงภาพชวตของคนในสมยกอนทมการประพนธแวรรณคดเรองนนๆ โดยไมปดบงสวนทบกพรอง ทงยงแทรก

แนวคด ปรชญาชวตของกวไวดวย

วรรณคดมรดกมคณคาในดานประวตศาสตรแ สงคม อารมณแ วรรณศลป ตลอดจนใหคตสอนใจ นบเปนมรดกทางปใญญาของคนใน

ชาต ขนบของการแตงวรรณคดมรดก

หลกการพนจและวจารณวรรณคด การวจารณแ หมายถง การพจารณาเพอเปนแนวในการตดสนวาสงใดดหรอสงใดไมด การวจารณแวรรณคดจะตองพจารณาทก

ขนตอน ทกองคแประกอบของงานเขยนมการแยกแยะตงแตการใชถอยคา สานวน ภาษา รปประโยค เนอเรอง แนวคด การนาเสนอเนอหา

และคณคาทงดานวรรณศลปและคณคาทางดานสงคม

คณคาทางวรรณศลปไดแก การพจารณาศลปะและรปแบบงานประพนธแโดยพจารณาจากศลปะในการแตงทงบทรอยแกวและบท

รอยกรอง มกลวธในการแตงมรปแบบการนาเสนอทเหมาะสมกบเนอหา มความนาสนใจและมความคดอยางสรางสรรคแ ใชสานวนในการ

แตงมรปแบบการนาเสนอทเหมาะสมกบเนอหา มความนาสนใจและมความคดอยางสรางสรรคแ ใชสานวนภาษาสละสลวย สอความหมายได

ชดเจน

คณคาดานสงคม เปนการพจารณาจากการทผประพนธแมกแสดงภมปใญญาของตน คานยม และจรยธรรมทสะทอนใหเหนสภาพ

สงคมไดมากนอยเพยงใด หรอเกยวของสมพนธแกบสงคมอยางไร มสวนชวยพฒนาสงคมหรอประเทองปใญญาของตนในสงคมชวยอนรกษแสง

ทมคณคาของชาต บานเมองและมสวนชวยสนบสนนคานยมอนดงาม เปนตน

การพจารณาวรรณคด คอ การแสดงความคดเหนเกยวกบวรรณคดเลมใดเลมหนงอยางสนๆ โดยมเจตนานาวรรณคดนนใหผอาน

รจกวามเนอเรอง มประโยชนแและมคณคาอยางไร ผพนจม ความคดเหนอยางไรตอวรรณคดเรองนนๆ ชอบหรอไมชอบ เพราะเหตใด ในการ

พนจหรอวจารณแวรรณคดมหลกการดงน

1. แยกองคแประกอบของหนงสอหรอวรรณคดทวจารณแใหได

2. ทาความเขาใจกบองคแประกอบทแยกออกมาใหแจมแจงชดเจน

3. พจารณาหรอวจารณแวรรณคดในหวขอตอไปน

3.1 ประวตความเปนมา

3.2 ลกษณะของการประพนธแ

3.3 เรองยอ

3.4 การวเคราะหแเรอง

3.5 แนวคดและจดมงหมายในการแตง ฉาก ตวละคร และการใชภาษา

3.6 คณคาดานตางๆ

การอานวรรณคดเพอการวเคราะหวจารณ

การอานวรรณคด ผอานควรมจดประสงคแในการอาน เชน การอานเพอฆาเวลาเปนการอานทไมตองวเคราะหแวาหนงสอนนดเลว

อยางไร การอานเพอความเจรญทางจตใจ เปนการอานเพอใหรเนอเรองไดรบรสแหงวรรณคด การอานเพอหาความรเปนการอานเพอ

เพงเลงเนอเรอง คนหาความหมาย และหวขอความรจากหนงสอทอาน การอานเพอพนจวรรณคด จะตองอานเพอหาความร และเพอความ

เจรญทางจตใจ จะตองอานดวยความรอบคอบ สงเกตและพจารณาตวอกษรทอาน และตองสามารถทราบวา วรรณคดทอานเปนวรรณคด

ประเภทใด เชน คาสอน สรรเสรญวรบรษของชาต การแสดงอารมณแ บทละคร นทาน และยงตองพจารณาเนอเรองและตวละครวาเนอเรอง

นนเปนเนอเรองเกยวกบอะไร มแนวคดอยางไร ตวละครมลกษณะนสยอยางไร สนทรยภาพแหงบทรอยกรองเปนอยางไร เชน การใช ถอยคา

เหมาะสม มความไพเราะ และสรางมโนภาพแจมชดมากนอยเพยงใดเปนตน ในการอานวรรณคด

19

เรองท 6 ภาษาถน

ความหมายของภาษาถน ภาษาถน หมายถง ภาษาทใชสอความหมายตามทองถนตางๆ ซงจะแตกตางกนในถอยคา สาเนยงแตกสามารถจะตดตอสอสารกน

ได และถอวาเปนภาษาเดยวกน เพยงแตแตกตางกนตามทองถนเทานน

ภาษาถน บางทมกจะเรยกกนวา ภาษาพนเมองทงนเพราะไมไดใชเปนภาษามาตรฐานหรอภาษากลางของประเทศ

สาเหตทท าใหเกดภาษาถน

ภาษาถน เกดจากสาเหตการยายถนฐาน เมอกลมชนทใชภาษาเดยวกนยายถนฐานไปตงแหลงใหม เนองจากเกดภยธรรมชาต มการ

รกรานของศตร เมอแยกยายไปอยคนละถนนานาๆ ภาษาทใชจะคอยเปลยนแปลงไปเชน เสยงเปลยนไป คาและความหมายเปลยนไป ทาให

เกดภาษาถนขน

คณคาและความส าคญของภาษาถน 1. ภาษาถนเปนวฒนธรรมทางภาษาและเปนเอกลกษณแของแตละทองถน

2. ภาษาถนเปนสญลกษณแทใชสอสารทาความเขาใจและแสดงความเปนญาต เปนพวกเดยวกนของเจาของภาษา

3. ภาษาถนตนกาเนดและเปนสวนหนงของภาษาไทยและวรรณคดไทย การศกษาภาษาถนจะชวยใหการสอสารและการศกษา

วรรณคดไดเขาใจลกซงยงขน

4. การศกษาและการใชภาษาถน จะชวยใหการสอสารไดมประสทธภาพและสรางความเปนหนงของคนในชาต

ลกษณะของภาษาถน 1. มการออกเสยงตางๆ ถน เพราะสภาพทางภมศาสตรแ ความหางไกลขาดการตดตอสอสารกนเปนเวลานานมากๆยอมทาใหออก

เสยงตางกนไป

2. การผสมกนทางเชอชาตเพราะอยใกลเคยงกนทาใหมภาษาอนมาปน เชน ภาษาอสาน มภาษากลางและเขมรมาปนเพราะมเขต

แดนใกลกนทาใหภาษาเปลยนไปจากภาษากลาง

3. การถายทอดทางวฒนธรรมและเทคโนโลยซงกนและกน ทาใหภาษาเปลยนจากภาษากลาง

4. หนวยเสยงของภาษาถนมสวนคลายกนและแตกตางกน หนวยเสยงของภาษากลางม 21 เสยง ภาษาถนมหนวยเสยงตรงกนเพยง

17 เสยง นอกนนแจกตางกน เชน ภาษาถนเหนอและอสานไมมหนวยเสยง ช และ ร ภาษาถนใตไมมหนวยเสยง ง และ ร เปนตน

5. หนวยเสยงวรรณยกตแในภาษาถน แตกตางกนไป ภาคใตมเสยงวรรณยกตแ 7 เสยง ภาคเหนอและอสานมเสยงวรรณยกตแ 6

เสยง ตวอยางการกลายเสยงวรรณยกตแ

มา (กลาง) ภาคใตออกเสยงเปน หมา

ขาว (กลาง) ภาคอสานออกเสยงเปน ขาว

ชาง (กลาง) ภาคเหนอออกเสยงเปน จ฿าง

6. การกลายเสยงพยญชนะในภาษาถนเหนอ ใต อสาน นนมสวนแตกตางกนหลายลกษณะ เชน

6.1 ภาษาไทยเหนอ จะมคาทกลายเสยงพยญชนะจากภาษาไทยกลางอยหลายตว ภาษาไทยกลางเปน ช ไทยเหนอจะเปน

จ เชน ชางเปนจ฿าง ฉะนนเปนจะอน ใชเปนไจ ภาษาไทยกลางใช ร ไทยเหนอจะเปน ฮ เปน รก เปนฮก รองเปนฮอง โรงเรยนเปนโฮงเฮยน

ภาษาไทยกลางเปน คดเปนกด ควเปนกว ภาษากลางใช ท ภาษาไทยเหนอใช ต เชน ทานเปนตาน ทานเปนตาน และภาษาไทยเหนอนอกจาก

จะใชพยญชนะตางกนแลวยงไมคอยมตวควบกลาเชน ขกลาก เปน ขขาด โกรธ เปน โขด นอกจากนจะมคาวา โปรด ไทยเหนอ โปด ใคร เปน

ไผ เปนตน

6.2 ภาษาไทยอสานกมกลายเสยงหรอมหนวยเสยงตางกบภาษาไทยกลางหลายตว ตวอยาง ช ใช ซ แทนเสยง ร ใช ฮ

แทนเสยง ญ และ ย จะออกเสยงนาสก แทนภาษาไทยกลาง ชาง ไทยอสานเปนซาง เรา เปน เฮา เลอด เปน เฮอด หญง เปน ญง (นาสก)

ใหญ เปน ใญ ภาษาไทยอสานจะไมมคาควบกลาคลายเหนอ เชน กลวย เปน กวย ปลา เปน ปา ของ เปน ขอ เปรต เปน เผด และภาษาไทย

อสานมการสลบรบเสยงดวย เชน ตะกรอ เปน กะตอ ตะกรา เปน กะตา ตะกรด เปน กะตด เปนตน

6.3 ภาษาไทยใตกมการกลายเสยงพยญชนะจากภาษาไทยกลางเหมอนกน ภาษาไทยกลางเปน ง ภาษาไทยใตจะเปน ฮ

เสยง ฐ จะเปน ล (บางจงหวด) และญ จะออกเสยงนาสก ตวอยาง ภาษาไทยกลาง คาวา เงน ภาษาไทยใต เปน เฮง งาน เปน ฮาน รก เปน

หลก เปนตน นอกจากนพยญชนะและคาอนทภาษาไทยกลาง

20

7. ภาษาถนเหนอใตและอสานมการกลายเปนเสยงจากภาษาไทยกลางหนวยเสยง

7.1 ภาษาไทยเหนอจะกลายเสยงสระ อ เปน อ เชน คดเปนกด สระอเปนสระเออ เชน ถงเปนเถง สระอะ เปนสระอา เชน

มะปราง เปน หมาผาง มะละกอ เปนหมากกวยเตด สระเอ เปนสระแอ เชน เอวเปนสระแอว เปนตน

7.2 ภาษาไทยอสานมการกลายเสยงสระเชน สระเออ เปนเอย เชน เนอเปนเนย สระอวเปนสระสระโอ เชนวว เปน โง ตว

เปน โต สระอ เปนสระเออ เชน ครง เปนเคง สระอา เปนสระอว เชน ขวา เปน ขว เปนตน

7.3 ภาษาไทยอสานมการกลายเสยสระ เชน ภาษาไทยกลางใช สระ อ อ ภาษาถนใตใช สระเอะ เอ เชน ส เปน เส ซก

เปน แซก สระเอะ เอ ใชเปนสระแอะ แอ เชน เดก เปนแดก เปนตน

8. ความหมายของคาในภาษาถนแตกตางไปจากภาษากลาง เชน คาวารกษา ภาษาถนใตมความหมายวา เลยง เชน นาลงไปรกษา

หมายถงนาลงไปเลยง บวลอย ภาษาถนเหนอหมายถงผกตบชวา แพรนม ภาษาถนอสานหมายถงผาเชดหนา ภาษาถนใตเรยกผาเชดหนาวา

ผานย เปนตน

เรองท 7 ส านวน สภาษต สานวน หมายถง คากลาวหรอกลมคาทมความหมายเชงเปรยบเทยบเปนเชงใหใชความคด และตความบางสานวนจะบอกหรอสอน

ตรงๆ บางสานวนสะทอนความคด ความรสกของกลมชนในทองถนในอดตดวย

สภาษต หมายถง คากลาวทดงามเปนความจรง ทกสมยเปนคาสอนใหประพฤต ปฏบต ดงตวอยาง

“หลารองชกงาย หลาใจชกยาก”

ความหมาย คดจะทาอะไรตองคดใครครวญใหรอบคอบกอนตดสนใจ

“นอนจนหวนแยงวาน”

ความหมาย นอนตนสายมากจนตะวนสองสวางไปทวบาน

“พดไป สองไพเบย นงเสยตาลงทอง”

ความหมายพดไปไมมประโยชนแอะไร นงไวดกวา

“เกลอจมเกลอ”

ความหมาย ไมยอมเสยเปรยบกน แกเผดกนใหสาสม

“ขายผาเอาหนารอด”

ความหมาย ยอมเสยสละของทจาเปนทมอยเพอจะรกษาชอเสยงของตนไว

“ฝนทงใหเปนเขม”

ความหมายเพยรพยายามสดความสามารถจนกวาจะสาเรจผล

“นามาปลากนมด นาลดมดกนปลา”

ความหมาย ทใครทมน

บทท 4 การเขยน

เรองท 1 หลกการเขยน

ความหมายและความส าคญของการเขยน

การเขยน คอ การแสดงความร ความคด อารมณแความรสกและความตองการของผสงสารออกมาเปนลายลกษณแอกษร เพอให

ผรบสารอานเขาใจไดรบความร ความคด อารมณแ ความรสก และความตองการ ตางๆ เหลานน

การเขยนเปนพฤตกรรมของการสงสารของมนษยแ ซงมความสาคญไมยงหยอนไปกวา การสงสารดวยการพดและการอาน เพราะ

การเขยนเปนลายลกษณแอกษรหรอตวหนงสอจะคงทนถาวรและกวางขวางกวาการพด และการอาน การทเราไดทราบความรความคดและ

วทยาการตางๆ ของบคคลในยคกอนๆ กเพราะมนษยแรจกการเขยนสญลกษณแแทนคาพดถายทอดใหเราทราบ

การเขยนเพอสงสารมประสทธภาพมากนอยแคไหนนนยอมขนอยกบผสงสารหรอผเขยนซงจะตองมความสามารถในหลายดาน ทง

กระบวนการคดกระบวนการเขยนความสามารถในดานการใชภาษาและอนๆ ดงน

1. เปนผมความรในเรองทจะเขยนเปนอยางด มจดประสงคแในการถายทอดเพอจะใหผอ านไดรบสงใดและทราบพนฐานของผรบ

สารเปนอยางดดวย

21

2. สามารถเลอกรปแบบและกลวธในการเขยนไดเหมาะสมกบเนอหาและโอกาส เชน การเขยนคาชแจงกเหมาะทจะเขยนแบบรอย

แกว หากเขยนคาอวยพรในโอกาสตางๆ อาจจะใช การเขยนแบบ รอยกรองเปนโคลง ฉนทแ กาพยแ กลอน จะเหมาะสมกวา เปนตน

3. มความสามรถในการใชภาษาโดยเฉพาะภาษาเขยนทงการเขยนคาและขอความตามอกขรวธ รวมทงการเลอกใชถอยคาสานวน

ตางๆ

4. มความสามารถในการศกษาคนควาและการฝกฝนทกษะการเขยน

5. มศลปะในการใชถอยคาไดไพเราะเหมาะสมกบเนอหาหรอสารทตองการถายทอด

หลกการเขยนทด 1. เขยนตวหนงสอชดเจน อานงาย เปนระเบยบ

2. เขยนไดถกตองตามอกขรวธ สะกดการนตแ วรรณยกตแ วางรปเครองหมายตางๆ เวนวรรณตอนไดถกตอง เพอจะสอความหมาย

ไดตรงและชดเจน ชวยใหผอานเขาใจสารไดด

3. เลอกใชถอยคาไดเหมาะสม สอความหมายไดด กะทดรด ชดเจนเหมาะสมกบเนอหา เพศ วย และระดบของผอาน

4. เลอกใชสานวนภาษาไดไพเราะ เหมาะสมกบความร ความคด อารมณแ ความรสก ทตองการถายทอด

5. ใชภาษาเขยนไมควรใชภาษาพด ภาษาโฆษณาหรอภาษาทไมไดมาตรฐาน

6. เขยนไดถกตองตามรปแบบและหลกเกณฑแของงานเขยนแตละประเภท

7. เขยนในสงสรางสรรคแ ไมเขยนในสงทจะสรางความเสยหายหรอความเดอดรอนใหแกบคคลและสงคม

การทจะสอสารดวยการเขยนไดด ผเขยนตองมความสามารถในดานการใชภาษาและตองปฏบตตามหลกการเขยนทดมมารยาท

การเขยนรปแบบตางๆ

รปแบบการเขยน งานเขยนในภาษาไทยม 2 รปแบบคอ งานเขยนประเภทรอยกรองกบงานเขยนประเภทรอยแกว ซงผเรยนไดเคย

ศกษามาบางแลวในระดบมธยมศกษาตอนตน ในทนจะพดถงงานเขยนประเภทรอยแกวทผเรยนจาเปนตองใชในชวตประจาวน เชน การเขยน

จดหมาย การเขยนเรยงความ การเขยนยอความ การจดบนทกและการเขยนแสดงความคดเหน และงานเขยนประเภทรอยกรองบางประเภท

เทานน

การเขยนจดหมาย การเขยนจดหมายเปนวธการทนยมใชเพอการสอสารแทนการพด เมอผสงสารและผรบสารอย หางไกลกน เพราะประหยด

คาใชจาย มลายลกษณแอกษรเปนหลกฐานสงถงกนไดสะดวกทกพนท จดหมายทเขยนตดตอกนมหลายประเภทเปนตนวา

จดหมายสวนตว เปนจดหมายทเขยนถงกนระหวางญาตมตร หรอครอาจารยแ เพอสงขาวคราว บอกกลาวไตถามถงความทกขแสข

แสดงถงความรก ความปรารถนาด ความระลกถงตอกน รวมทงการเลาเรองหรอเหตการณแทสาคญ การขอความชวยเหลอ ขอคาแนะนาซง

กนและกน

จดหมายกจธระ เปนจดหมายทบคคลเขยนตดตอกบบคคลอน บรษท หางรานและหนวยงานอนๆ เพอแจงกจธระ เปนตนวา การ

นดหมายขอสมครงาน ขอความชวยเหลอและขอคาปรกษาเพอ ประโยชนแในดานการงานตางๆ

จดหมายธรกจ เปนจดหมายทเขยนตดตอกนในเรองธรกจ และการเงนระหวางบรษท หางรานและองคแการตางๆ

จดหมายราชการหรอหนงสอราชการ เปนจดหมายทตดตอกนเปนทางราชการจากสวนราชการหนงถงอกสวนราการหนงขอความ

ในหนงสอถอวาเปนหลกฐานทางราชการและมสภาพผกมดถาวรในราชการ จดหมายราชการจะมเลขทของหนงสอมการลงทะเบยนรบ-สง ตาม

ระเบยบของงานสารบรรณ

การเขยนเรยงความ การเขยนเรยงความเปนรปแบบการเขยนอยางหนง ซงจะตองใชศลปะในการเรยบเรยงถอยคาภาษาใหเปนเนอเรอง เพอถายทอด

ขอเทจจรง ความร ความรสก จนตนาการและความเขาใจดวยภาษาทถกตองสละสลวยการจะเขยนเรยงความไดดผเขยนจะตองศกษา

รปแบบ กฏเกณฑแใหเขาใจและฝกเขยน เปนประจา

การเขยนเรยงความ มสวนส าคญ 3 สวน คอ

สวนท 1 ความน าหรอค าน า ความนาเปนสวนแรกของการเขยนเรยงความ ซงผรไดแนะนาใหเขยนหลงจากเขยนสวนอนๆเสรจ

เรยบรอยแลว และจะไมซากบขอความลงทายหรอสรป ความนาของการเขยนเรยงความจะทาหนาทดงน

22

1. กระตนใหผอานเกดความสนใจตอเนองของเรองนนๆ

2. ปพนฐานความเขาใจใหกบผอาน หรอชใหเหนความสาคญของเรองกอนทจะอานตอไป

3. บอกขอบขายเนอเรองนนๆ วามขอบขายอยางไร

สวน 2 เนอเรองหรอตวเรอง การเขยนเนอเรอง ผเรยนจะตองดหวขอเรองทจะ เขยนแลวพจารณาวาเปนเรองลกษณะใด ควรตง

วตถประสงคแของการเขยนเรยงความอยางไร เพอใหขอเทจจรงแกผอานเพอโนมนาวใจใหผอานเชอหรอคลอยตาม เพอใหความบ นเทงหรอ

เพอสงเสรมใหผอานใชความคดของตนใหกวางขวางขน เมอไดจดประสงคแในการเขยน ผเรยนจะสามารถกาหนดขอบขายของหวขอเรองทจะ

เขยนได

สวนท 3 บทสรปหรอความลงทาย การเขยนบทสรปหรอความลงทาย ผรไดแนะนาใหเขยนหลงจากเขยนโครงเรองเสรจแลว

เพราะความลงทายจะทาหนาทยาความสาคญของเรอง ชวยใหผอานจดจาสาระสาคญในเรองนได หรอชวยให ผอานเขาใจจดประสงคแของ

ผเขยนอกดวย วธการเขยนความลงทายอาจทาไดดงน

1. สรปความทงหมดทนาเสนอในเรอง ใหไดสาระสาคญอยางชดเจน

2. นาเรองทเปนสวนสาคญทสดในเนอเรองมากลาวยาตามจดประสงคแของเรอง

3. เลอกคากลาวทนาเชอถอ สภาษต คาคมทสอดคลองกบเรองมาเปนความลงทาย

4. ฝากขอคดและแนวปฏบตใหกบผอาน เพอนาไปพจารณาและปฏบต

5. เสนอแนวคดหรอขอใครครวญลกษณะปลายเปดใหผอานนาไปคดและใครครวญตอลกษณะของเรยงความทด ควรมลกษณะท

เปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพ

เอกภาพ คอ ความเปนอนหนงอนเดยวกนของเรองไมเขยนนอกเรอง

สมพนธภาพ คอ มความสมพนธแกนตลอดเรอง หมายถงขอความแตละขอความหรอแตละ ยอ หนาจะตองมความสมพนธแ

เกยวเนองกนโดยตลอด

สารตถภาพ คอ การเนนสาระสาคญของยอหนาแตละยอหนาและของเรองทงหมดโดยใชถอยคา ประโยค ขอความทกระชบ ชดเจน

สอความเรองทงหมดไดเปนอยางดยง

การเขยนยอความ

การยอความ คอการนาเรองราวตางๆ มาเขยนใหมดวยสานวนภาษาของผยอเอง เมอเขยนแลวเนอความเดมจะสนลง แตยงม

ใจความสาคญครบถวนสมบรณแ การยอความน ไมมขอบเขตวาควรจะสนหรอยาวเทาใดจงจะเหมาะ เพราะบางเรองมพลความมากกยอลง

ไปไดมาก แตบางเรองมใจความสาคญมาก กอาจยอได 1 ใน 2 หรอ 1 ใน 3 หรอ 1 ใน 4 ของเรองเดมตามแตผยอจะเหนสมควร

ใจความสาคญ คอ ขอความสาคญในการพดหรอการเขยน พลความ คอขอความทเปนรายละเอยดนามาขยายใจความสาคญให

ชดเจนยงขน ถาตดออกผฟใงหรอผอานกยงเขาใจเรองนนได

หลกการยอความ จากสงทไดอาน ไดฟใง

1. อานเนอเรองทจะยอใหเขาใจ อาจมากกวา 1 เทยวกได

2. เมอเขาใจเรองดแลว จงจบใจความสาคญทละยอหนาเพราะ 1 ยอหนาจะมใจความสาคญ อยางเดยว

3. นาใจความสาคญแตละยอหนา มาเขยนใหมดวยภาษาของตนเอง โดยคานงถงสงตางๆ ดงน

3.1 ไมใชอกษรยอในขอความทยอ

3.2 ถามคาราชาศพทแในเรองใหคงไวไมตองแปลออกเปนคาสามญ

3.3 จะไมใชเครองหมายตางๆ ในขอความทยอ เชน อญประกาศ

3.4 เนอเรองทยอแลว โดยปกตเขยนตดตอกนในยอหนาเดยวและควรมความยาวประมาณ 1 ใน 4 ของเรองเดม

4. คานาในการอานยอความ ใหใชแบบคานายอความ ตามประเภทของเรองทจะยอโดยเขยน คานาไวยอหนาแรก แลวจงเขยน

ขอความทยอในยอหนาตอไป

การเขยนบนทก

การเขยนบนทกเปนวธการเรยนรและจดจาทด นอกจากนขอมลทถกบนทกไวยงสามารถนาไปเปนหลกฐานอางองเพอประโยชนแอน

ตอไป เชน

การจดบนทกจาการฟง

23

การบนทกจากการฟใงหรอการประสบพบเหนดวยตนเอง ยอมกอใหเกดความร ในทนใครขอแนะนาวธจดบนทกจากการฟใงและจาก

ประสบการณแตรง เพอผเรยนจะสามารถนาไปใชประโยชนแใน การศกษาดวยตนเองไดวธหนง

วธจดบนทกจาการฟง

การจดบนทกจาการฟใงจะไดผลดเพยงใดขนอยกบสมรรถภาพในการฟใงของผจดบนทก ในขณะทฟใงอยนน เราไมสามารถจดจา

คาพดไดทกคา ดงนนวธจดบนทกจากการฟใงจงจาเปนตองรจกเลอกจดเฉพาะประเดนสาคญ ใชหลกการอยางเดยวกบการยอความนนเอง

กลาวคอตองสามารถแยก ใจความสาคญออกจากพลความได ขอความตอนใดทไมสาคญหรอไมเกยวของกบเรองนนโดยตรงกไม

จาเปนตองจดและวธการจดอาจใชอกษรยอหรอเครองหมายทใชกนทวไปเพอบนทกไวไดอยางรวดเรว

การเขยนรายงาน รายงานการศกษาคนควาเปนการเขยนเสนอเพอรายงานการศกษาคนควาเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ โดยกอนเขยนจะตองม

การศกษาคนควาจดระบบและเรยบเรยงเปนอยางดขนตอนการเขยนรายงานการคนควา

1. เลอกเรองหรอประเดนทจะเขยน ซงเปนเรองทตนสนใจ กาลงเปนทกลาวถงในขณะนน เรองแปลกใหมนาสนใจ จะไดรบความ

สนใจมากขน

2. กาหนดขอบเขตทจะเขยนไมกวางหรอแคบจนเกนไป สามารถจดทาไดในเวลาทกาหนด

3. ศกษาคนควาและเกบรวบรวมขอมลอยางเพยงพอทงจากเอกสาร การสมภาษณแ การสงเกต หรอจากสอมวลชนตางๆ เปนตน

4. บนทกขอมลทไดคนควาพรอมแหลงทมาของขอมลอยางละเอยด โดยจดบนทกลงในบตรหรอสมดบนทก ทงนเพอนามาเขยน

เชงอรรถและบรรณานกรมในภายหลง

5. เขยนโครงเรองอยางละเอยด โดยลาดบหวขอตางๆ อยางเหมาะสม

6. เรยบเรยงเปนรายงานทเหมาะสม โดยมรปแบบของรายงานทสาคญ 3 สวนคอ

6.1 สวนประกอบตอนตน

6.1.1 หนาปกรายงาน

6.1.2 คานา

6.1.3 สารบญ

6.1.4 บญชตาราง หรอภาพประกอบ (ถาม)

6.2 สวนเนอเรอง

6.2.1 สวนทเปนเนอหา

6.2.2 สวนประกอบในเนอหา

6.2.2.1 อญประกาศ

6.2.2.2 เชงอรรถ

6.2.2.3 ตารางหรอภาพประกอบ (ถาม)

6.3 สวนประกอบตอนทาย

6.3.1 บรรณานกรม

6.3.2 ภาคผนวกหรออภธานศพทแ (ถาม)

การใชภาษาในการเขยนรายงาน

1. ใชภาษากะทดรด เขาใจงาย และตรงไปตรงมา

2. ใชภาษามาตรฐาน ตามธรรมเนยมนยม

3. เวนวรรคตอนอยางถกตองเหมาะสม เพอใหเนอความกระจางชด เขาใจงาย

4. การเขยนทวๆไป ควรใชศพทแธรรมดา แตในกรณทตองใชศพทแเฉพาะวชา ควรใชศพทแทไดรบการรบรองแลวในแขนงวชานนๆ

โดยเฉพาะอยางยงศพทแซงคณะกรรมการบญญตศพทแภาษาไทย ของราชบญฑตสถานไดบญญตไวแลว

5. การเขยนยอหนาหนงๆ จะตองมใจความสาคญเพยงอยางเดยว และแตละยอหนาจะตองมความสมพนธแตอเนองกนไปจนจบ

24

การเขยนโครงการ

การทางานขององคแกรหรอหนวยงานตางๆ นนจาเปนตองมโครงการเพอบอกเหตผลของการทางานนน บอกวตถประสงคแ เปาหมาย

วธการดาเนนงาน ระยะเวลา สถานท งบประมาณทใช บคคลทรบผดชอบ เพอใหการทางานนนดาเนนไปดวยด ขอใหดตวอยางโครงการและ

ศกษาแนวการเขยนโครงการในแตละหวขอใหเขาใจ

เรองท 2 หลกการแตงค าประพนธ คาประพนธแหรอรอยกรองมหลายประเภท เชน โคลง กลอน กาพยแ ฉนทแ และ รายบทรอยกรองเปนขอความทประดดประดอย

ตกแตงคาภาษาอยางมแบบแผนและมเงอนไขพเศษบงคบไว เชน บงคบจานวนคา บงคบวรรค บงคบสมผส เรยกวา “ฉนทลกษณแ”

แนวทางการเขยนบทรอยกรองมดงน

1. ศกษาฉนทลกษณแของคาประพนธแนนๆ ใหเขาใจอยางแจมแจง

2. คดหรอจนตนาการวาจะเขยนเรองอะไร สรางภาพใหเกดขนในหวงความคด

3. ลาดบภาพหรอลาดบขอความใหเปนอยางสมเหตผล

4. ถายทอดความรสกหรอจนตนาการนนเปนบทรอยกรอง

5. เลอกใชคาทสอความหมายไดชดเจน ทาใหผอานเกดภาพพจนแและจนตนาการรวมกบผประพนธแ

6. พยายามเลอกใชคาทไพเราะ เชน คด ใชคาวา ถวล ผหญงใชคาวา นาร

7. แตงใหถกตองตามฉนทลกษณแของคาประพนธแ

การเขยนโคลงสสภาพ มหลกการเขยนดงน

บทหนงม 4 บาท บาทหนงม 2 วรรค เรยกวรรคหนากบวรรคหลง วรรคหนาม 5 พยางคแทกบาท วรรคหลงของบาททหนงทสอง

และทสามม 2 พยางคแ วรรคหลงของบาททสม 4 พยางคแ และอาจมคา สรอยไดในวรรคหลงของบาททหนงและบาททสาม มสมผสบงคบ

ตามทกาหนดไวในผงของโคลง ไมนยมใชสมผสสระ ใชแตสมผสอกษร โคลงบทหนงบงคบใชคาทมวรรณยกตแเอก 7 แหง และวรรณยกตแโท 4

แหง คาเอกผอนผนใหใชคาตายแทนได

การเขยนกลอนสภาพ มหลกการเขยนดงน

บทหนงม 4 วรรคหรอ 2 บาทๆ ละ 2 วรรค คอ วรรคสดบ วรรครบ วรรครอง วรรคสง แตละวรรคม 8 พยางคแ หรอ 7 หรอ 9

พยางคแกได

สมผส ใชพยางคแสดทายของวรรคทหนงสมผสกบพยางคแท 3 หรอ 5 ของวรรคทสอง และพยางคแสดทายของวรรคทสอง สมผสกบ

พยางคแสดทายของวรรคทสาม พยางคแสดทายวรรคทสามสมผสกบพยางคแท 3 หรอ 5 ของวรรคทส และพยางคแสดทายของวรรคทส สมผส

กบพยางคแสดทายของวรรคทสองในบทตอไป เรยกวา สมผสระหวางบท

เสยงวรรณยกตแทนยมในการแตงกลอนมดงน คอ พยางคแสดทายของวรรคทสองตองใชเสยงจตวา หรอเสยงเอก หรอเสยงโท และ

พยางคแสดทายของวรรคทส นยมใชวรรณยกตแสามญหรอเสยงตร และพยางคแนไมนยมใชเสยงวรรณยกตแทซากบพยางคแสดทายของวรรคท

สองหรอพยางคแสดทายของวรรคทสาม

25

การเขยนจะเกดประสทธภาพอยางแทจรงจาเปนอยางยงทผเรยนจะตองมความรความเขาใจในงานเขยนทกประเภท ทงงานเขยนท

เปนรอยแกวและรอยกรอง โดยเฉพาะอยางยงงานทเขยนเปน รอยกรองนน ผเขยนตองพยายามจดจาฉนทลกษณแของรอยกรองแตละชนดให

ถกตองแมมยา จงจะสามารถสอสารกบผอนไดอยางสมบรณแ

การเขยนกาพย แบงออกเปน กาพยยาน กาพยฉบง กาพยสรางคนางค กาพยขบไม

(1) กาพยแยาน 11 มลกษณะบงคบของบทรอยกรอง ดงน

คณะ คณะของกาพยแยานมดงน กาพยแบทหนงท 2 บาท บาทท 1 เรยกวา บาทเอก บาทท 2 เรยกวา บาทโท แตละบาทม 2 วรรค

คอ วรรคแรกและวรรคหลง

พยางคแ พยางคแหรอคาในวรรคแรกม 5 คา วรรคหลงม 6 คา เปนเชนนทงบาทเอกและ บาทโท จงนบจานวนไดบาทละ 11 คา เลข

11 ซงเขยนไวหลงชอกาพยแยานนนเพอบอกจานวนคา

ผงกาพยยาน 1 บท

เรองท 3 มารยาทและนสยรกการเขยน

มารยาทในการเขยน

1. ไมควรเขยนโดยปราศจากความรเกยวกบเรองนนๆ เพราะอาจเกดความผดพลาด

a. หากจะเขยนกควรศกษาคนควาใหเกดความพรอมเสยกอน

2. ไมเขยนเรองทสงผลกระทบตอความมนคงของชาตหรอสถาบนเบองสง

3. ไมเขยนเพอมงเนนทาลายผอน หรอเพอสรางผลประโยชนแใหแกตน พวกพองตน

4. ไมเขยนโดยใชอารมณแสวนตวเปนบรรทดฐาน

5. ตองบอกแหลงทมาของขอมลเดมเสมอ เพอใหเกยรตเจาของขอมลนนๆ

การสรางนสยรกการเขยน

ในการเรมตนของการเขยนอะไรกตาม ผเขยนจะเขยนไมออกถาไมตงเปาหมายในการเขยนไวลวงหนาวาจะเขยนอะไร เขยนทาไม

เพราะการเขยนเรอยเปอยไมทาใหงานเขยนนาอานและถาทาใหงานชนนนไมมคณคาเทาทควร งานเขยนทมคณคาคองานเขยนอยางม

จดหมาย มขอมลขาวสารไรพรมแดนดงเชนในปใจจบน การมขอมลมากยอมทาใหเปนผไดเปรยบผ อนเปนอนมาก เพราะยคปใจจบนเปนยค

แหงการแขงขนกนในทกทางโดยเฉพาะในทางเศรษฐกจ ใครมขอมลมากจะเปนผไดเปรยบคแขงขนอนๆ เพราะการนาขอมลมาใชประโยชนแได

26

เรวกวานนเอง การหมนแสวงหาความรเพอสะสมขอมล ตางๆ ใหตวเองมากๆ จงเปนความไดเปรยบ และควรกระทาใหเปนนสยตดตวไป

เพราะ

การกระทาใดๆ ถาทาบอยๆ ทาเปนประจาในวนหนงกจะกลายเปนนสยและความเคยชนทตองทาตอไป

การคนควารวบรวมขอมลเปนกจกรรมทจะทาใหเกดความสนกสนานทางวชาการเพราะยง คนควากจะยงทาสงทนาสนใจมากขน ผ

ทฝกตนใหเปนผใครร ใครเรยน ชอบแสวงหาความรจะม ความสขมากเมอไดศกษาคนควาและไดพบสงแปลกๆใหมๆ ในภาษาไทย หรอใน

ความรแขนงอนๆบางคนเมอคนควาแลวจะรวบรวมไวอยางเปนระบบ

สรป การสรางนสยรกการเขยนและการศกษาคนควาตองเรมจากเปนผหมนแสวงหาความร มใจรกทจะเขยน เหนประโยชนแการเขยนและ

หมนฝกฝนการเขยนบอยๆ

บทท 5 หลกการใชภาษา

เรองท 1 ธรรมชาตของภาษา

ความหมายของภาษา ภาษา เปนคาทเรายนมาจากภาษา สนสกฤต ถาแปลตามความหมายของคาศพทแภาษา แปลวา ถอยคาหรอคาพดทใชพดจากน คา

วา ภาษา ตามรากศพทแเดมจงมความหมายแคบคอหมายถงคาพดแตเพยงอยางเดยว

ความหมายของภาษาตามความเขาใจของคนทวไป เปนความหมายทกวาง คอภาษา หมายถง สอทกชนดทสามารถทาความเขาใจ

กนได เชน ภาษาพดใชเสยงเปนสอ ภาษาเขยนใชตวอกษรเปนสอภาษาใบใชกรยาทาทางเปนสอ ภาษาคนตาบอดใชอกษรทเปนจดนนเปนสอ

ตลอดทง แสง ส และอาณตสญญาณตางๆ ลวนเปนภาษาตามความหมายนทงสน

ความหมายของภาษาตามหลกวชา ภาษา หมายถง สญลกษณแท มระบบระเบยบและมแบบแผนทาใหคนเราสอความหมายกนได

ภาษา ตามความหมายนจะตองมสวนประกอบสาคญคอ จะตองม ระบบสญลกษณแ + ความหมาย + ระบบการสรางคา + ระบบไวยากรณแ

ในภาษาไทยเรามระบบสญลกษณแกคอ สระ พยญชนะและวรรณยกตแ ระบบการสรางคา กคอ การนาเอาพยญชนะ สระ และวรรณยกตแมา

ประกอบกนเปนคา เชน พ นอง พอ แม ฯลฯ ระบบไวยากรณแ หรอเราเรยกวา การสรางประโยคคอการนาคาตางๆ มาเรยงกนใหสมพนธแกน

ใหเกดความหมายตางๆ ซงเปนหนวยใหญขน เมอนาสวนประกอบ ตางๆ สมพนธแกนแลวจะทาใหเกดความหมาย ภาษาตองมความหมาย ถา

หากไมมความหมายกไมเรยกวาเปนภาษา

ความส าคญของภาษา

1. ภาษาเปนเครองมอในการตดตอสอสาร ทมนษยแใชสอความเขาใจกน ถายทอดความร ความคด อารมณแ ความรสก ซงกนและ

กน

2. ภาษาเปนเครองมอในการแสวงหาความร ความคดและความเพลดเพลน

3. ภาษาเปนเครองมอในการประกอบอาชพและการปกครอง โดยมภาษากลางหรอภาษาราชการใชในการสอสารทาความเขาใจ

กนไดทงประเทศ ทวทกภาค

4. ภาษาชวยบนทกถายทอดและจรรโลงวฒนธรรมใหดารงอย เราใชภาษาบนทกเรองราวและเหตการณแตางๆ ในสงคม ตลอดทง

ความคด ความเชอไวใหคนรนหลงไดทราบและสบตออยางไมขาดสาย

เมอทราบวาภาษามความสาคญอยางยงสาหรบมนษยแและมนษยแกใชภาษาเพอการดาเนนชวต ประจาแตเรากมความรเกยวกบ

ภาษากนไมมากนก จงขอกลาวถงความรเกยวกบภาษาใหศกษากนดงน

1. ภาษาใชเสยงสอความหมาย ในการใชเสยงเพอสอความหมายจะม 2 ลกษณะ คอ

1.1 เสยงทสมพนธแกบความหมาย หมายความวาฟใงเสยงแลวเดาความหมายไดเสยงเหลานมกจะเปนเสยงทเลยนเสยง

ธรรมชาต เชน ครน เปรยง โครม จกๆ หรอเลยน เสยงสตวแรอง เชน กา องอาง แพะ เจยบ ต฿กแก

1.2 เสยงทไมสมพนธแกบความหมาย ในแตละภาษาจะมมากกวาเสยงทสมพนธแ กบ ความหมาย เพราะเสยงตางๆ จะม

ความหมายวา อยางไรนนขนอยกบขอตกลงกนของคนทใชภาษานนๆเชน ในภาษาไทยกาหนดความหมายของเสยง กน วานาของใสปากแลว

เคยวกลนลงคอ ภาษาองกฤษ ใชเสยง eat (อท) ในความหมายเดยวกนกบเสยงกน

2. ภาษาจะเกดจากการรวมกนของหนวยเลกๆ จนเปนหนวยทใหญขน

27

หนวยในภาษา หมายถง สวนประกอบของภาษาจะมเสยงคาและประโยค ผใชภาษาสามารถเพมจานวนคา จานวนประโยคขนได

มากมาย เชน ในภาษาไทยเรามเสยงพยญชนะ 21 เสยง เสยงสระ 24 เสยง เสยงวรรณยกตแ 5 เสยง ผเรยนลองคดดวาเมอเรานาเสยง

พยญชนะ เสยงสระ เสยงวรรณยกตแมาประกอบกนกจะไดคามากมาย นาคามาเรยงตอกนกจะไดวล และประโยค เราจะสรางประโยคขนได

มากมาย และหากเรานาประโยคทสรางขนมาเรยงตอกนโดยวธมารวมกน มาซอนกน กจะทาใหไดประโยคทยาวออกไปเรอยๆ

3. ภาษามการเปลยนแปลง สาเหตของการเปลยนแปลง

1. การพดกนในชวตประจาวน สาเหตนอาจจะทาใหเกดการกลมกลนเสยง เชน เสยงเดมวา

อยางน กลายเปน อยางง

มะมวงอกพรอง กลายเปน มะมวงอกรอง

สามแสน กลายเปน สามเสน

สจนเยบตา กลายเปน สจนยบตา

2. อทธพลของภาษาอน จะเหนภาษาองกฤษมอทธพลในภาษาไทยมากทสดอยในขณะน เชน มาสาย มกจะใชวามาเลท(late)

คาทกทายวา สวสด จะใช ฮลโล (ทางโทรศพทแ) หรอเปนอทธพลทางดานสานวน เชน สานวนทนยมพดในปใจจบน ดงน

“ไดรบการตอนรบอยางอบอน” นาจะพดวา “ไดรบการตอนรบอยางด” “จบไข” นาจะพดวา “เปนไข” นนทดา แกวบวสาย จะมาใน

เพลง “เธอ” นาจะพดวา นนทดา แกวบวสาย จะมารองเพลง “เธอ”

3. ความเปลยนแปลงของสงแวดลอม เมอมความเจรญขน ของเกากเลกใช สงใหมกเขามาแทนท เชน การหงขาวสมยกอนการดง

ขาวแตปใจจบนใชหมอหงขางไฟฟา คาวา ดงขาว กเลกใชไปหรอ บานเรอนสมยกอนจะใชไมไผปพนจะเรยกวา “ฟาก” ปใจจบนใชกระเบอง ใช

ปน ปแทนคาวาฟากกเลกใช

ไปนอกจากนยงมคาอกพวกทเรยกวา คาแสลง เปนคาทมอายในการใชสนๆ จะนยมใชเฉพาะวยเฉพาะคนในแตละยคสมย เมอหมด

สมย หมดวยนน คาเหลานกเลกใชไป เชน กก จ฿าบ

ตวอยางคาแสลง เชน กระจอก กกก฿อก เจ฿าะแจ฿ะ ซา เวอ จ฿าบ ฯลฯ

ลกษณะเดนของภาษาไทย 1. ภาษาไทยมตวอกษรเปนของตนเอง

เปนททราบวาภาษาไทยมตวอกษรมาตงแตครงกรงสโขทยแลว ววฒนาการตาม ความเหมาะสมมาเรอยๆ จนถงปใจจบน โดย

แบงเปน 3 ลกษณะ คอ

1. เสยงแท ม 24 เสยง ใชรปสระ 32 รป

2. เสยงแปรม 21 เสยง ใชรปพยญชนะ 44 ตว

3. เสยงดนตรหรอวรรณยกตแม 5 เสยง ใชรปวรรณยกตแ 4 รป

2. ภาษาไทยแทมพยางคแเดยวหรอเปนภาษาคาโดดและเปนคาทมอสระในตวเอง ไมตองเปลยนรปคาเมอนาไปใชในประโยค

3. ภาษาไทยแทมตวสะกดตามตรา ซงในภาษไทยนนมมาตราตะวสะกด 8 มาตรา คอ

แม กก ใช ก สะกด เชน นก ยาก มาก เดก

แม กด ใช ด สะกด เชน ผด คด ราด อด

แม กบ ใช บ สะกด เชน กบ พบ ดาบ รบ

แม กง ใช ง สะกด เชน จง ขง ลง กาง

แม กน ใช น สะกด เชน ขน ทน ปาน นอน

แม กม ใช ม สะกด เชน ดม สม ยาม ตาม

แม เกย ใช ย สะกด เชน ยาย ดาย สาย เคย

แม เกอว ใช ว สะกด เชน เรว หว ขาว หนาว

4. คาคาเดยวกน ในภาษาไทยทาหนาทหลายหนาทในประโยคและมหลายความหมาย ซงใน หลกภาษาไทยเรยกวา คาพองรป

พองเสยง เชน

ไกขนยามเชา เปนคากรยาแสดงอาการของไก

เขาเปนคนมอารมณแขน หมายถงเปนคนทอารมณแสนกสนาน

เธอนาขนไปตกนา ภาชนะหรอสงของ

28

จะเหนวาคาเดยวกนในภาษาไทยทาหนาทหลายอยางในประโยคและมความหมายไดหลาย ความหมาย ซงเปนลกษณะเดนอก

ประการหนงของภาษาไทย

5. ภาษาไทยเปนภาษาเรยงคา ถาเรยงคาสลบกนความหมายจะเปลยนไปเชนหลอนเปนนองเพอนไมใชเพอนนอง

โดยปกต ประโยคในภาษาไทยจะเรยงลาดบประธาน กรยา และกรรม ซงหมายถงผทา กรยาททาและผถกกระทา

6. ภาษาไทยมคาตามหลงจานวนนบ ซงในภาษาไทยเรยกวา ลกษณะนาม เชน

หนงสอ 2 เลม ไก 10 ตว ชาง 2 เชอก แห 2 ปาก รถยนตแ 1 คน

คาวา เลม ตว เชอก ปาก คน เปนลกษณะนามทบอกจานวนนบของสงของ ซงเปนลกษณะเดน ของภาษาไทยอกประการหนง

7. ภาษาไทยเปนภาษาดนตร หมายถง มการเปลยนระดบเสยงได หรอเรยกกนวา “วรรณยกตแ” ทาใหภาษาไทยมลกษณะพเศษ คอ

7.1 มคาใชมากขน เชน เสอ เสอ เสอ หรอ ขาว ขาว ขาว เมอเตมวรรณยกตแ ลงไปในคาเดมความหมายจะเปลยนไปทนท

7.2 มความไพเราะ จะสงเกตไดวาคนไทยเปนคนเจาบทเจากลอนมาแตโบราณแลวกเพราะภาษาไทยมวรรณยกตแสงตา

เหมอนเสยงดนตร ทเออในการแตงคาประพนธแ เปนอยางด เชน

“ชะโดดกระดโดด สลาดโลดยะหยอยหยอย

กระเพอมนากระพราพรอย กระฉอกฉานกระฉอนชล”

จะเหนวาเสยงของคาในบทประพนธแนทาใหเกดจนตนาการหรอภาพพจนแดงเหมอนกบเหนปลาตางๆ กระโดดขนลงในนาทเปน

ละลอก

7.3 ภาษาไทยนยมความคลองจอง ไมวาจะเปนสานวนหรอคาพงเพยในภาษาไทย จะมคาคลองจอง เปนทานองสงสอน

หรอเปรยบเทยบอยเสมอ เชน รกดหามจว รกชวหามเสา

7.4 คาในภาษาไทยเลยนแบบเสยงธรรมชาตได เพราะเรามเสยงวรรณยกตแใหใชถง 5 เสยง เชน เลยนเสยง

ภาษาตางประเทศ เชน ฟตบอล วอลเลยแบอล เปาฮอ เตาเจยว ฯลฯ

เลยนเสยงธรรมขาต เชน ฟารองครนๆ ฝนตกจกๆ ขาวเดอดคกๆ ระฆงดงหงางหงาง ฯลฯ

8. ภาษาไทยมคาพองเสยง พองรป

คาพองเสยง หมายถง คาทมเสยงเหมอนแตความหมายและการเขยนตางกน

คาพองรป หมายถง คาทรปเหมอนกนแตออกเสยงและมความหมายตางกน

9. ภาษาไทยมการสรางคา เปนธรรมชาตของภาษาทกภาษาทจะมการสรางคาใหมอยเสมอ แตภาษาไทยมการสรางคามากมาย

ซงตางกบภาษาอน จงทาใหมคาใชในภาษาไทยเปนจานวนมาก คอ

9.1 สรางคาจากการแปรเสยง เชน ชม-ชอม

9.2 สรางคาจาการเปลยนแปลงเสยง เชน วธ-พธ วหาร-พหาร

9.3 สรางคาจากการประสมคา เชน ต+เยน เปน ตเยน, พด+ลม เปนพดลม

9.4 สรางคาจากการเปลยนตาแหนงคา เชน ไกไข-ไขไก, เดนทาง-ทางเดน

9.5 สรางคาจากการเปลยนความเชน นยาม-เรองทเลาตอๆ กนมา, นยาย-การพดเทจ

9.6 สรางคาจาการนาภาษาอนมาใช เชน กเวยเตยว เตาห เสวย ฯลฯ

9.7 สรางคาจากการคดตงคาขนใหม เชน โทรทศนแ พฤตกรรม โลกาภวตนแ

10. ภาษาไทยมคาสรอยเสรมบทเพอใชพดใหเสยงลนและสะดวกปากหรอใหเกดจงหวะนาฟใงเพมขน ซงในหลกภาษาไทยเรา

เรยกวา “คาสรอย หรอคาอทานเสรมบท”

จาก 1 ถง 10 ดงกลาว เปนลกษณะเดนของภาษาไทย ซงจรงๆ แลวยงมอกหลายประการ ซงสามารถจะสงเกตจากการใชภาษาไทย

โดย ทวๆ ไปไดอก

การยมค าภาษาอนมาใชในภาษาไทย

ภาษาไทยของเรามภาษาอนเขามาปะปนอยเปนจานวนมาก เพราะเปนธรรมชาตของภาษาทเปนเครองมอในการสอสาร ถายทอด

ความรความคดของมนษยแและภาษาเปนวฒนธรรมอยางหนง ซงสามารถหยบยมกนไดโดยมสาเหตจากอทธพลทางภมศาสตรแ คอ มเขตแดน

ตดตอกนอทธพลทางประวตศาสตรแทมการอพยพถนทอย หรอยในเขตปกครองของประเทศอน อทธพลทางดานศาสนาไทยเรา การนบถอ

29

ศาสนาพราหมณแ ศาสนาพทธ ศาสนาครสตแ และอนๆ นอกจากนอทธพลทางการศกษา การคาขาย แลกเปลยนเทคโนโลย จงทาใหเรามการ

ยมคาภาษาอนมาใชเปนจานวนมาก เชน

1. ภาษาบาล สนสกฤต ไทยเรารบพทธศาสนาลทธหายาน ซงใชภาษาสนสกฤตเปนเครองมอ มากอนและตอมาไดรบพทธศาสนา

ลทธลงกาวงศแมาอกซงในภาษาบาลเปนเครองมอในการเผยแพร ไทยจงรบภาษาบาลสนสกฤตเขามาใชในภาษาไทยเปนจานวนมาก เชน

กตกา กตเวทตา กตญโ เขต คณะ จารต ญตต ทจรต อารมณแ โอวาท เกษยณ ทรมาน ภกษ ศาสดา สงเคราะหแ สตวแ อทศ เปนตน

2. ภาษาจน ไทยกบจนมความสมพนธแกนอยางใกลชดทางดานเชอชาต ถนทอยการตดตอคาขาย ปใจจบนมคนจนมากมายใน

ประเทศไทยจงมการยมและแลกเปลยนภาษาซงกนและกน ภาษาจนทไทยยมมาใชเปนภาษาพดไมใชภาษาเขยน คาทเรายมจากภาษาจนม

มากมายตวอยางเชน กเวยจบ ขม จบกง เจง ซวย ซอว ตว ท ช บะหม หาง ยหอ หวย บงก องโล เกาเหลา แฮกน เปนตน

3. ภาษาองกฤษ ชาวองกฤษ เขามาเกยวของกบชาวไทยตงแตสมยอยธยา มการคดตอคาขาย และในสมยรชกาลท 5 มการยกเลก

อานาจศาลกงสลใหแกไทย และภาษาองกฤษเปนทยอมรบกนทวโลกวาเปนภาษาสากลทสามารถใชสอสารกนไดทวโลก ประเทศไทยมการ

สอนภาษาองกฤษตงแตประถมศกษาจงทาใหเรายมคาภาษาองกฤษมาใชในลกษณะคาทบศพทแอยางแพรหลาย เชน โฮเตล ลอตเตอร

เปอรแเซนตแ บเอย โนต กอลแฟ ลฟทแ สวตชแ เบยรแ ชอลแก เบรก ก฿อก เกม เชค แสตมป โบนส เทคนค เกรด ฟอรแม แทกซ โซดา ปใม คอลมนแ

เปนตน และปใจจบนยงมภาษาอนเกดจาการใชคอมพวเตอรแจานวนหนง

4. ภาษาเขมร อาจดวยสาเหตความเปนเพอนบานใกลเคยงและมการตดตอกนมาชานานปะปนอยในภาษาไทยบาง โดยเฉพาะราชา

ศพทแและในวรรณคดเชน บงคล กรรไตร สงบ เสวย เสดจ ถนอม เปนตน

การสรางค าขนใชในภาษาไทย

การสรางคาในภาษาไทยมหลายวธ ทงวธเปนของเราแทๆ และวธทเรานามาจากภาษาอน วธท เปนของเราไดแก การผนเสยง

วรรณยกตแ การซาคา การซอนคาและการประสมคา เปนตน สวนวธทนามาจากภาษาอน เชน การสมาส สนธ การเตมอปสรรค การลง

ปใจจยดงจะไดกลาวโดยละเอยดตอไปน

1. การผนเสยงวรรณยกต วธการนวรรณยกตแทตางออกไปทาใหไดคาใหมเพมขน เชน

เสอ เสอ เสอ นา นา นา นอง นอง นอง

2. การซ าค า คอ การสรางคาดวยการนาเอาคาทมเสยงและความเหมอนกนมาซากนเพอเปลยนแปลงความหมายของคาแตกตาง

ไปหลายลกษณะคอ

2.1 ความหมายคงเดม เขากซนเหมอนเดกทวๆ ไปลกยงเลกอยาใหนงรมๆไมปลอดภย

2.2 ความหมายเดนชดขน หนกขนหรอเฉพาะเจาะจงขนกวาความหมายเดม

บางคาตองการเนนความของคาใหมากทสดกจะซา 3 คาดวยการเปลยนวรรณยกตแของคากลาง เชน ดดด บางบ฿างบาง รอรอรอ

หลอลอหลอ เปนตน

2.3 ความหมายแยกเปนสดสวนหรอแยกจานวน เชน เกบกวาดเปนหอง ไๆปนะ(ทละหอง)

พดเปนเรองๆ ไป (ทละเรอง)

2.4 ความหมายเปนพหพจนแเมอซาคาแลวแสดงใหเหนวามจานวนเพมขน เชน

เขาไมเคยกลบบานเปนปๆ แลว

2.5 ความหมายผดไปจากเดมหรอเมอซาแลวจะเกดความหมายใหมหรอมความหมายแฝง เชน เรองหมๆ แบบนสบาย

มาก (เรองงายๆ)

จะเหนไดวาการนาคามาซากนนนทาใหไดคาทมรปและความหมายแตกตางออกไป ดงนน การสรางคาซาจงเปนการเพมคาใน

ภาษาไทยใหมมากขนอยางหนง

3. การซอนค า คอการสรางคาโดยการนาเอาคาตงแตสองคาขนไปซงมเสยงตางกน แตมความหมายเหมอนกนหรอคลายคลงกน

หรอเปนไปในทานองเดยวกนมาซอนคกน เชน เลกนอยรกใคร หลงใหลบานเรอน เปนตน ปกตคาทนามาซอนกนนนนอกจากจะมความหมาย

เหมอนกนหรอใกลเคยงกนแลว มกจะมเสยงใกลเคยงกนดวย ทงนเพอใหออกเสยงไดงาย สะดวกปาก คาซอนทาใหเกดคาใหมหรอคา ทม

ความหมายใหมเกดขนในภาษา ทาให มคาเพมมากขนในภาษาไทย อนจะชวยใหการสอความหมายและการสอสารในชวตประจาวนม

ประสทธภาพเพมขน คาทนามาซอนกนแลวทาใหเกด ความหมายนน แบงเปน 2 ลกษณะ คอ

3.1 ซอนคาแลวมความหมายคงเดม การซอนคาลกษณะนจานาคาทมความหมายเหมอนกนมาซอนกนเพอไขความหรอ

ขยายความซงกนและกน เชน วางเปลา โงเขลา รปราง ละทง อดโรย บาดแผล เปนตน

30

3.2 ซอนคาแลวมความหมายเปลยนแปลงไปจากเดม คาซอนทเปนคาทเกดความหมายใหมน ลกษณะคอ

ก. ความหมายเชงอปมา เชน ยงยาก ออนหวาน เบกบาน เปนตน

ข. ความหมายกวางออก เชน เจบไข พนอง ทบต ฆาฟใน เปนตน

ค. ความหมายแคบเขา เชน ใจดา ปากคอ ญาตโยม หยบยม นาพกนาแรง เปนตน

การแยกลกษณะคาซอนตามลกษณะการประกอบคานนจะมลกษณะคาซอน 2 คาและคาซอนมามากกวาสองคา เชน บานเรอน

สวยงาม ยากดมจน เจบไขไดปวย อดตาหลบขบตานอน จบไมไดไลไมทน เปนตน

4. การสรางค าประสม การสรางคาขนใชในภาษาไทยสวนหนงจะใชวธประสมคาหรอวธการสรางคาประสม โดยการนาเอาคาทม

ใชอยในภาษาไทย ซงมรปคาและความหมายของคาแตกตางกนมาประสมกนเพอใหเกดคาใหม และมความหมายใหมในภาษาไทย เชน พด

ลม ไฟฟา ตเยน พอตา ลกเสอแมนา เรอรบ นาหอม นาแขง เมองนอก เปนตน

คาทนามาประสมกนจะเปนคาไทยกบคาไทยหรอคาไทยกบคาตางประเทศกได เชน

- คาไทยกบคาไทย โรงเรยน ลกเขย ผเสอ ไมเทา เปนตน

- คาไทยกบคาบาล หลกฐาน (หลกคาไทย ฐานคาบาล) สภากาชาด พลเมอง ราชวง ฯลฯ

- คาไทยกบคาสนสกฤต ทนทรพยแ (ทนคาไทย ทรพยแคาสนสกฤต)

- คาไทยกบคาจน เยนเจยบ (เยนคาไทย เจยบคาภาษาจน) หวยใตดน นายหาง กนโต฿ะ เขาหน ฯลฯ

- คาไทยกบคาเขมร ละเอยดลออ (ละเอยดคาไทย ลออคาเขมร) ของขลง เพาะชา นายตรวจ

- คาไทยกบคาองกฤษ เสอเชต (เสอคาไทย เชตคาองกฤษ) พวงหรด เหยอกนา ตเซฟ แปปนา ฯลฯ

5. การสรางค าไทยโดยการน าวธการของภาษาอนมาใช การสรางคาของภาษาอนทนามาใชในภาษาไทย ไดแก

5.1 การสรางคาของภาษาบาลและสนสกฤต คอ

ก. วธสมาส สมาสเปนวธสรางศพทแอยางหนงในภาษาบาล สนสกฤต โดยการ นาคาศพทแตงแต 2 คาขนไปรวมเปนศพทแ

ใหมศพทแเดยว จะมลกษณะคลายกบคาประสมของไทย แตคาสมาสนนเปนคาทมาขยาย มกจะอยหนาคาหลก สวนคาประสมของไทยนนคา

ขยายจะอยขางหลง เชน คาวา มหาบรษ คาวามหาบรษ คาวามหา แปลวา ยงใหญ ซงเปนคาขยาย จะอยหนาคาหลกคอ บรษ ดงน น คาวา

มหาบรษ แปลวา บรษผยงใหญ ซงตางจากภาษาไทย ซงสวนมากจะวางคาขยายไวหลงคาทถกขยาย

ข. วธลงอปสรรค วธสรางคาในภาษาบาลและสนสกฤตนนมวธลงอปสรรค (หรอบทหนา) ประกอบขางหนาศพทแเพอใหได

คาทมความหมายแตกตางออกไป ซงไทยเราไดนามาใชจานวนมาก เชน

อธ+การ เปน อธการ(ความเปนประธาน) อน+ญาต เปน อนญาต (การรบร)

อธ+บด เปน อธบด (ผเปนใหญ) อน+ทน เปน อนทน (ตามวน,รายวน)

คาทลงอปสรรคดงกลาวนจดวาเปนคาสมาส ทงนเพราะวธลงอปสรรคเปนการรวบรวมศพทแภาษาบาลและสนสกฤตเขาดวยกนและ

บทขยายจะวางอยหนาบททถกขยายในภาษาบาลและสนสกฤตการลงอปสรรคเขาขางหนาคา เปนวธการสมาสวธหนง

นอกจากน การลงอปสรรคของภาษาบาล ถกนามาใชในภาษาไทยแลว ไทยเรายงนาวธการลงอปสรรคมาใชกบคาไทยและคาอนๆ

ในภาษาไทยอกดวย เชน

สมร หมายความวา รวมคดกน

สมทบ หมายความวา รวมเขาดวยกน

ค. การสนธ การสรางคาในภาษาบาล สนสกฤต ซงมการเปลยนแปลงรปคา อนเนองมาจาก การเปลยนแปลงทางเสยง

ซงเราเรยกวา “สนธ”

สนธ เปนการเปลยนแปลงเสยง การสนธเปนวธการสมาส โดยการเชอมคาใหกลมกลนกน คอทายเสยงคาตนกบเสยงของคาท

นามาตอ จะกลมกลนกน เปนวธสรางคาใหมในภาษาวธหนง วธสนธม 3 วธ คอ

1. สระสนธ คอการรวมเสยงสระตวทายของคานาหนากบสระตวหนาของคาหลงใหกลมกลนสนทกนตามธรรมชาตการออกเสยง

อะ+อ เปน อา เชน สข+อภบาล = สขาภบาล

อะ+อ หรอ อ เปน อ อ หรอ โอ เชน

อรณ+อทย = อรโณทย

31

2. พยญชนะสนธ เปนลกษณะการเชอมและกลมกลนเสยงระหวางคาทสดศพทแดวยพยญชนะกบคาทขนตนดวยพยญชนะหรอสระ

เมอเสยงอยใกลกน เสยงหนงจะมอทธพลดงเสยงพยญชนะอกเสยงหนงใหมลกษณะเหมอนหรอใกลเคยงกน พยญชนะสนธนจะมเฉพาะใน

ภาษาสนสกฤตเทานน ในภาษาบาลไมมเพราะศพทแในภาษาบาลทกคาตองสดศพทแดวยสระ ตวอยาง เชน

ธต เปลยน เปน ทธ เชน พธ+ต = พทธ

ราชน+บตร = ราชบตร ไทยใช ราชบตร

3. นฤคหตสนธ สนธนคหตจะมลกษณะการตอเชอมและกลมกลนเสยงระหวางคาตนทลงทาย ดวยนคหต กบคาทขนตนดวยสระ

หรอพยญชนะนคหตเทยบไดกบเสยงนาสก ดงนน นคหตจะกลายเปนนาสกของพยญชนะตวทตามมา คอ ง ญ น ณ ม ถาตวตามนคหตอย

วรรคเดยวกบ ง กจะเปลยนเปน ง ถาอยวรรคเดยวกบ ญ หรอ น หรอ ณ หรอ ม กจะเปลยนเปน ญ น ณม ตามวรรค เชน

ส + เกต = สงเกต (เครองหมายร)

ส + ถาร = สนถาร (การปลาด)

การนาวธการสรางคาแบบคาสมาส คาลงอสรรคและวธสนธในภาษาบาลสนสกฤตมาใชในภาษาไทย ถอวาเปนการสรางคาหรอ

เพมคาในภาษาไทยมมาก

5.2 การสรางคาของภาษาเขมร ไทยไดนาเอาวธสรางคาของเขมรคอการแผลงคามาใชในภาษาไทย ซงวธแผลงคาใน

ภาษาเขมรมหลายวธแตไทยเรานามาใชบางวธเทานน

คาแผลง คอ คาทเปลยนแปลงตวอกษรใหมรปลกษณะตางไปจากคาเดมแตยงคงรกษา ความหมายเด มหรอเคาเดมเอาไวใหพอ

สงเกตได

วธแผลงคาในภาษาไทย ทนามาจากภาษาเขมรบางวธ คอ

1. ใชวธเตม อา ลงหนาคาแผลงใหมแตคงรปสระเดมไวทพยางคแหลง เชน ตรวจ เปน ตารวจ เกด เปน กาเนด, เสรจ เปน สาเรจ

เสยง เปน สาเนยง

2. ใชวธเตมอปสรรค (หนวยหนาศพทแ) บ (บอม) ลงหนาคาแผลงสวนใหญ ไทยนาเอามาออกเสยง

บง บน บา เชน เกด ลงอปสรรค บ เปน บเกด ไทยใชบงเกด, ดาล ลงอปสรรค บ เปน บดาล ไทยใชบนดาล

การแผลงคาเปนวธสรางคาขนใชในภาษาวธหนงซงไทยเอาแบบอยางมาจากภาษาเขมรและภาษาอนเชน ภาษาบาล สนสกฤต เชน อาย

เปน พาย อภรมยแ เปน ภรมยแ, ไวปลย เปน ไพบลยแ มาต เปน มารดา

การแผลงคาของภาษาบาล สนสกฤต สวนใหญเพอจะไดออกเสยงในภาษาไทยไดงายและไพเราะขน

ศพทแบญญต หมายถง คาเฉพาะวงการหรอคาเฉพาะวชาทผคดขนเพอใชสอความหมายในวงการอาชพหรอในวชาการแขนงใด

แขนงหนงโดยเฉพาะ ทงนเพราะการศกษาของเราไดขยายตวกวางขวางมากขน การศกษาจากตางประเทศกมมากขน

ปใจจบนมศพทแบญญตทใชกนแพรหลายโดยทวไปจานวนมากซงผเรยนคงจะเคยเหน และเคยไดฟใงจากสอมวลชน ซงจะเปนคาศพทแ

เกยวกบธรกจ กฎหมาย วทยาศาสตรแ ฯลฯ

จะขอยกตวอยางเพยงบางคา ดงน

สนเชอ Credit หมายถง เงนทเปนหนไวดวยความเชอถอ

เงนเฟอ Inflation หมายถง ภาวะเศรษฐกจทปรมาณเงนหมนเวยนในประเทศมมาก

กลองโทรทรรศน Telescope กลองทสองดทางไกล

กลองจลทรรศน Microscope กลองขยายดของเลกใหเหนเปนใหญ

ดาวเทยม Satellite หมายถง วตถทมนษยแสรางขนเลยนแบบดาวบรวารของ

แถบบนทกเสยง Audiotape หมายถง แถบเคลอบสารแมเหลกใชบนทกสญญาณเสยง

แถบบนทกภาพ,แถบวดทศน Videotape หมายถง แถบเคลอบสารแมเหลกใชบนทกสญญาณภาพ

โลกาววตน Globalization หมายถง การทาใหแพรหลายไปทวโลก

คาศพทแบญญตทยกมาลวนมความหมายทตองอธบายและมกจะมความหมายเฉพาะดาน ทแตกตางไปจากความเขาใจของคนทวไป

หากผเรยนตองการทราบความหมายทถกตองควรคนควาจากพจนานกรมเฉพาะเรอง เชน พจนานกรมศพทแแพทยแ พจนานกรมศพทแธรกจ

พจนานกรมชางและพจนานกรมศพทแกฎหมาย เปนตนหรอตดตามขาวสารจากสอตางๆทมการใชคาศพทแเฉพาะดานจะชวยใหเขาใจดขน

เพราะคาศพทแบญญตเหมาะสมทจะใชเฉพาะวงการและผมพนฐานพอเขาใจความหมายเทานน

32

เรองท 3 การใชพจนานกรมและสารานกรม

ความส าคญของพจนานกรม พจนานกรมเปนหนงสออางองทสาคญและเปนแบบฉบบของการเขยนหนงสอไทย ในทางราชการและโรงเรยน เพอใหการเขยน

หนงสอไทยมมาตรฐานเดยวกนไมลกลนกอใหเกดเอกภาพทางภาษา อนเปนวฒนธรรมสวนหนงของชาตไทย ตามปกตแลวเราจะเปดใชเมอ

เกดความสงสยใครรในการอาน เขยน หรอแปลความหมายของสานวน หากเปดใชบอยๆจะเกดความรความชานาญ ใชไดรวดเรวและถกตอง

ความหมายของพจนานกรม

คาวา พจนานกรม เทยบไดกบคาภาษาองกฤษคอ Dictionary พจนานกรม หมายถง หนงสอรวบรวมถอยคาและสานวนทใชอยใน

ภาษาโดยเรยงลาดบตามอกษรแรกของคา เรมตงแตคาทขนทายตนดวย ก.ไก ลาดบไปจนถง คาทขนตนดวย ฮ.นกฮก ซงแตละคา

พจนานกรมจะบอกการเขยนสะกดการนตแบางคาจะบอกเสยงอานดวย หากคาใดทมมาจากภาษาตางประเทศกจะบอกเทยบไว บางคาม

ภาพประกอบเพอเขาใจความหมายยงขน และสงทพจนานกรมบอกไวทกคาคอ ชนดของคาตามไวยากรณแกบ ความหมายของคานนๆ

วธใชพจนานกรม

พจนานกรมจดเปนหนงสอประเภทไขขอของใจทางภาษา ตามปกตแลวเราจะเปดใชเมอเกดความสงสยใครรในการอาน เขยน หรอ

แปลความหมายของถอยคาสานวณ หากเปดบอยๆจะเกด ความคลองแคลวรวดเรวและถกตอง

ถาเปรยบเทยบวธใชพจนานกรมกบการพมพแดด วายนา ขบรถ ทอผา หรอทานา กคงเหมอนกน คอ ฝกบอยๆ ลงมอทาบอยๆ ทา

เปนประจาสมาเสมอ ไมชาจะคลองแคลวโดยไมรตว

แบบทดสอบตนเองกอนเรยน จงเลอกคาตอบทถกทสดเพยงขอเดยว

1. ขอใดอานผด

ก. ปณยา อานวา ปน-นะ-ยา

ข. ศากยะ อานวา สาก-กะ-ยะ

ค. สนนษฐาน อานวา สน-น-ถาน

ง. อตสาหกรรม อานวา อด-สา-หะ-กา

2. ขอใดไมใชความสาคญของการอาน

ก. ทนเหตการณแ

ข. มความเพลดเพลน

ค. มความรารวยมากขน

ง. ชวตมความสมบรณแมากขน

3. ขอใดเปนขนตอนแรกของการอานอยางม

วจารณญาณ

ก. วเคราะหแเรอง

ข. ประเมนคาเรองทอาน

ค. อานใหเขาใจตลอดเรอง

ง. จบใจความสาคญของเรอง

4. ขอใดเปนความหมายของการอานเพอวจารณแ

ก. อานเพออธบายความของเรอง

ข. อานและประเมนคาเรองทอาน

ค. อานเพอมงคนหาสาระของเรอง

ง. อานอยางพจารณาเพอแยกแยะความหมาย

5. ถานกศกษาตองการอานหนงสอเพอการผอน

คลาย ควรเลอกหนงสอประเภทใด

ก. สารคด

ข. นตยสาร

ค. บทความ

ง. ตาราเรยน

6. ขอใดเปนขนตอนแรกในการเขยนรายงานทก

ประเภท

ก. กาหนดหวเรอง

ข. ตงจดประสงคแของเรอง

ค. กาหนดแนวคดทจะนาเสนอ

ง. ศกษาเอกสารเพอเปนขอมล

7. ขอใดไมใชหลกการเขยนทด

ก. ใชภาษาทสรางสรรคแ

ข. ใชภาษาทถกตองตามอกขรวธ

ค. ใชภาษาททนสมยเพอจงใจใหคนอาน

ง. ใชภาษาทมความหมายชดเจนและสอ

ความไดด

8. ขอใดเปนองคแประกอบของการเขยน

เรยงความ

ก. คานา เนอเรอง บทสรป

ข. คานา ขอสนบสนน บทสรป

ค. คานา เนอเรอง ขอสนบสนน

ง. คาขนตน สถานทเขยน เนอหา

33

9. “พธโธ นางแดงเอเย” คากลาวนผเขยนม

ความรสกเชนใด

ก. เสยใจ ข. เศราใจ

ค. สงสาร ง. สะเทอนใจ

10. ขอใดเปนหลกการสาคญในการยอความ

ก. รปแบบทถกตองชดเจน

ข. การเรยบเรยงดวยภาษาของตนเอง

ค. เนอหาหลกสาคญของเรองครบถวน

ง. เนอเรองยอเปน 1 ใน4 ของเนอเรองเดม

11. ขอใดเปนลกษณะผฟใงหรอผดทด

ก. สมชายสนใจฟใงเฉพาะเรองทตนเองสนใจ

ข. รตนานงฟใงอยางตงใจและจดบนทกไปดวย

ค. แดงวจารณแผพดตลอดระยะเวลาการ

บรรยาย

ง. สมศรมความกระตอรอรนอยากฟใงการ

บรรยายครงน

12. ขอใดเปนหลกการฟใงทสาคญทสด

ก. มสมาธทดในการฟใง

ข. มการเตรยมตนเองกอนฟใง

ค. มความกระตอรอรนในการฟใง

ง. มการจดบนทกระหวางการฟใง

13. ขอใดควรปฏบตเปนอนดบแรกในการ สนทนา

กบบคคลทแรกรจก

ก. ทกทายดวยคาสภาพเพอแสดงความเปนมตร

ข. ทกทายและถามเรองสวนตวของคสนทนา

ค. พดคยเรองสวนตวเปนการสรางความคนเคย

ง. เรมทกทายและพดคยดวยเรองของ

ครอบครวตนเอง

14. ถาทานไดรบเชญใหไปบรรยายใหผอนฟใง ทาน

จาเปนตองมขอมลใดเปนอนดบแรก

ก. สถานทจดบรรยาย

ข. วนและเวลาทบรรยาย

ค. รปแบบของสถานทบรรยาย

ง. วตถประสงคแของการบรรยาย

15. ถาทานตองไปสมภาษณแผใหญเพอขอ ความร

ทานควรปฏบตตามขอใดเปนอนดบแรก

ก. ศกษาเรองทจะสมภาษณแใหเขาใจ

ข. สมภาษณแดวยความสภาพเรยบรอย

ค. ประสานงานเพอขอนดหมายผใหสมภาษณแ

ง. จดเตรยมอปกรณแเพอการบนทกผลการ

สมภาษณแ

16. ขอใดไมใชสาเหตของการเปลยนแปลงของภาษา

ก. ความเจรญของเทคโนโลย

ข. การพดกนในชวตประจาวน

ค. การไดรบอทธพลจากตางประเทศ

ง. การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

17. ขอใดไมใชลกษณะเดนของภาษาไทย

ก. มคาเดยวหรอเปนคาโดด

ข. มตวสะกดเปนมาตรา

ค. มความหมายแนนอน

ง. มเสยงวรรณยกตแ

18. ขอใดเปนการใชภาษาทเปนภาษาแบบแผน

ก. กรมอตแจงวานาจะทวมกรงเทพฯ

ข. นาจะทวมกรงเทพฯ กรมอตนยมแจงไว

ค. กรมฯ อตบอกวาปนนาจะทวมกรงเทพฯ

ง. กรมอตนยมวทยาเตอนประชาชนใหระวง

นาจะทวมกรงเทพฯ

19. ขอใดเปนคาสมาส

ก. สาเนยง

ข. สขาภบาล

ค. สภากาชาด

ง. ประชาธปไตย

20. ขอใดเปนคาไทยทยมมาจากภาษาเขมร

ก. บรรทม ตระการ บาเพญ

ข. บาเพญ กางเกง ประสต

ค. ศตร กระทรวง กระบอ

ง. ศาสตรา โคตร บาเพญ

34

กจกรรมทายบทท 1 การฟง การด

กจกรรมท 1 ใหนกศกษาบอกหลกในการฟใงและดอยางสรางสรรคแ

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 2 ใหนกศกษาฟใงหรอดเรองราวจากสอวทย โทรทศนแ หรออนเตอรแเนต และสรปสาระสาคญ บนทก

สาระสาคญทไดจากการฟใงและด

1. ชอเรอง.................................................................................. ................................................................

2. ฟใงหรอดรายการผานทาง................................................................................... ...................................

3. วน/เดอน/ป ทรบขาวสารหรอเรองราวในครงน........................................................................................

4. สาระสาคญ........................................................................................................... ................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

5. ประโยชนแทไดรบ............................................................................................................... ....................................

......................................................................................................................... .........................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................ ..................................

................................................................................................ ..................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 3 ใหนกศกษาตอบคาถามตอไปน

1. วจารณญาณในการฟใงและด หมายถง

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 2. ขนตอนในการฟใงและดอยางมวจารณญาณ คอ

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................ ......................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

35

3. บอกความหมายของคาตอไปน

3.1 การวเคราะหแ.............................................................................................................. ..........................

....................................................................................................................... ...........................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 3.2 การวนจ หมายถง...............................................................................................................................

............................................................................................................................ ......................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 3.3 การวจารณแ หมายถง................................................................................................ ..........................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 4 ใหนกศกษาสรปหลกเกณฑแในการวจารณแสารทไดรบตามชนดของสาร

1. ขาวและสารประชาสมพนธแ.....................................................................................................................

............................................................................................................................................................................. .....

............................................................................................................................. ..................................................... 2. ละคร ภาพยนตรแ....................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. ..................................................... 3. การสนทนา...........................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 4. คาสมภาษณแบคคล................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 5. คาปราศรย............................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 6. คาบรรยาย............................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................. .................................................... 7. คากลาวอภปราย...................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.................................................................................................................................. ................................................ 8. คาใหโอวาท...........................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

36

กจกรรมท 5 ใหนกศกษาบอกมารยาทในการฟใงและดในโอกาสตางๆ

1. การฟใงและดเฉพาะหนาผใหญ.................................................................................................................

............................................................................................................................. ....................................................

2. การฟใงและดในทประชม......................................................................................... .................................

3. การฟใงและดในทสาธารณะ......................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

4. การฟใงและดในลานกวาง........................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

กจกรรมท 6 นกศกษาสามารถนาความรจากการฟใงและการดไปใชในชวตประจาวนไดอยางไรบาง จงบอกมาอยาง

นอย 5 ประการ

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 7 ใหนกศกษาเขยนตวอยางความรทไดจากการฟใงและการดทสามารถนาไปใชในการดาเนนชวตไดมา 1

เรอง และบอกใหทราบดวยวานาไปใชไดอยางไร

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.......................................................................................................................................................... ........................

.......................................................................................................... ........................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมทายบทท 2 การพด

กจกรรมท 8 ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดตามหวขอทกาหนดให

1. จงยกตวอยางมารยาทในการพดมาพอสงเขป

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .....................................................

37

2. ยกตวอยางคณธรรมในการพด มาพอสงเขป

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. ..................................................... 3. ลกษณะการพดทดในทศนคตนกศกษามอะไรบางจงยกตวอยางมา อยางนอย 5 ขอ

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

....................................................................................................................................................... ...........................

..................................................................................................................................................................................

กจกรรมท 9 หากนกศกษาไดรบหนาทในการสมภาษณแ ภมปใญญาทไดรบความสาเรจในการประกอบ

อาชพ นกศกษามการเตรยมความพรอมอยางไร

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 10 ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการพดแสดงความคดเหน พรอมประโยชนแทไดรบในการ

นาไปใชในชวตประจาวน

1. แนวทางในการพดแสดงความคดเหน........................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................ .................. 2. ประโยชนแทไดรบในการนาไปใชชวตประจาวน

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมทายบทท 3 การอาน

กจกรรมท 11 ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดในหวขอทกาหนดให

1. ความสาคญของการอาน......................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

38

2. วจารณญาณในการอาน หมายถง.........................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................................. .................................... 3. ขนตอนของการใชวจารณญาณในการอาน

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

........................................................................................................................................................... .......................

........................................................................................................... .......................................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 4. หลกการใชวจารณญาณในการอาน

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................................................................. ....

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................... .............................

.................................................................................................................................................................................. 5. การอานตความ

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 6. การอานขยายความ

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 7. การอานจบใจความหรอสรปความ

................................................................................................................................................ ..................................

................................................................................................ ..................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 12 ใหนกศกษาอานโคลงสสภาพทกาหนด พรอมเรยบเรยงเนอหาเปนรอยแกวทสละสลวย และสรป

สาระในสวนของขอคดทผแตงตองการนาเสนอ

1. หามเพลงไวอยาให มควน

หามสรยะแสงจนทรแ สองไซร

หามอายใหทน คนเลา

หามดงนไวได จงหามนนทา

39

1.1 การแปลความ........................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................................................................ ......

............................................................................................................................ ......................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 1.2 ขอคดทไดรบ........................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................................................................. ....

............................................................................................................................. ..................................................... 2. โทษทานผอนเพยง เมลดงา

ปองตฉนนนทา ทอนเวน

โทษตนเทาภผา หนกยง

ปองปดคดซอนเรน เรองรายหายสญ

1.1 การแปลความ.................................................................................... ....................................................

....................................................................................................................... ...........................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................................. ....................................

.............................................................................................. .................................................................................... 1.2 ขอคดทไดรบ.............................................................................................................. ...........................

........................................................................................................................................... .......................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 14 ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดตามหวขอทกาหนดให

1. ทานาบนหลงคน.....................................................................................................................................

2. ชงสกกอนหาม.......................................................................................................................................

3. กบเลอกนาย..........................................................................................................................................

4. ทาบญเอาหนา ภาวนากนตาย................................................................................................................

5. ฝนทงใหเปนเขม.....................................................................................................................................

40

กจกรรมท 15 ใหนกศกษาเลอกอานบทความเกยวกบเทคโนโลยและนวตกรรมใหม 1 เรอง และอธบายคณคาทไดรบจาก

การอาน

1. ชอเรอง.......................................................................................... ..........................................................

2. ผแตง......................................................................................................................................................

3. เนอหาสาระ.............................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

4. คณคาทไดรบ..........................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

.............................................................................................................................................................................. ....

............................................................................................................................. .....................................................

กจกรรมท 16 ใหนกศกษาอธบายมารยาทในการอาน

1. มารยาทในการอาน มดงน

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 2. การปลกฝใงนสยรกการอาน มดงน

........................................................................................................................................... .......................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

41

กจกรรมทายบทท 4 การเขยน

กจกรรมท 17 ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดตามหวขอทกาหนด

1. การเขยน หมายถง.................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..................................................... 2. หลกการเขยนทด มดงน...................................................................................... ..................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

........................................................................................................................................................ ..........................

........................................................................................................ ..........................................................................

กจกรรมท 20 ใหนกศกษาเขยนผงของคาประพนธแตอไปน พรอมแตงบทประพนธแตามรปแบบบทประพนธแ

1. โคลงสสภาพ

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

..................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. .....................................................

................................................................................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .....................................................

2. กาพยแยาน 11

............................................................................................................................. .....................................................

....................................................................................................................................... ...........................................

....................................................................................... ...........................................................................................

............................................................................................................................. .....................................................

แบบทดสอบตนเองหลงเรยน จงเลอกคาตอบทถกทสดเพยงขอเดยว

1. ขอใดอานผด

ก. วทยา อานวา วด-ทะ-ยา

ข. อคน อานวา อก-คะ-น

ค. มารยาท อานวา มน-ยาด

ง. ปาฏหารยแ อานวา ปา-ต-หาน

2. ขอใดไมใชความสาคญของการอาน

ก. ทนเหตการณแ

ข. มความเพลดเพลน

ค. มความรารวยมากขน

ง. ชวตมความสมบรณแมากขน

3. ขอใดเปนขนตอนแรกของการอานอยางม

วจารณญาณ

ก. วเคราะหแเรอง

ข. ประเมนคาเรองทอาน

ค. อานใหเขาใจตลอดเรอง

ง. จบใจความสาคญของเรอง

4. ขอใดเปนความหมายของการอานเพอวจารณแ

ก. อานเพออธบายความของเรอง

ข. อานและประเมนคาเรองทอาน

42

ค. อานเพอมงคนหาสาระของเรอง

ง. อานอยางพจารณาเพอแยกแยะความหมาย

5. ถานกศกษาตองการอานหนงสอเพอการผอน

คลาย ควรเลอกหนงสอประเภทใด

ก. สารคด

ข. นตยสาร

ค. บทความ

ง. วทยานพนธแ

6. รตนาตองการเขยนบทความหนงเรอง รตนา

ควรปฏบตตามขอใดเปนอนดบแรก

ก. ศกษาเอกสารเพอเปนขอมล

ข. กาหนดแนวคดทจะนาเสนอ

ค. กาหนดหวเรองและจดมงหมายของการ

เขยนบทความ

ง. นาเสนอดวยภาษาทชดเจนและสอ

ความหมายไดด

7. ขอใดไมใชหลกการเขยนทด

ก. บทความของสนนทแใชภาษาหวอหวา

ทนสมยนาอานจง

ข. สนยเขยนบทความดวยภาษาทสรางสรรคแ

และชดเจน

ค. กาจรใชภาษาไดอยางถกตองตามอกขรวธ

ในการเขยนเรยงความ

ง. คาทใชในบทความของรตนามความหมาย

ชดเจนและสอความไดดจง

8. ขอใดเปนความแตกตางของการเขยน

เรยงความและการเขยนบทความ

ก. สวนประกอบของทงสองประเภท

แตกตางกน

ข. เรยงความมความเปนหนงในเนอหาแต

บทความมหลายเนอหา

ค. เรยงความเปนแนวทางการปฏบต

บทความเปนขอคดเหนทวไป

ง. เรยงความใหความรและขอคดเหนบทความ

เปนเรองจากขาวหรอเหตการณแปใจจบน

9. “แหม วนนแตงตวสวยจงเลย” ผเขยน ขอความ

ดงกลาวมความรสกเชนใด

ก. ดใจ ข. ยนด

ค. ชนชม ง. ยกยอง

10. ขอใดเปนหลกการสาคญในการยอความ

ก. มการอางองเนอหาเดม

ข. ใชภาษาของตนเองในการเรยบเรยง

ค. เนอเรองยอเปน 1 ใน 4 ของเนอเรองเดม

ง. มใจความสาคญและแตละยอหนาครบ

ทกยอหนา

11. ขอใดเปนลกษณะผฟใงหรอผดทด

ก. แดงสนใจฟใงเฉพาะเรองทตนเองสนใจ

ข. สมศรวจารณแผพดตลอดระยะเวลาการ

บรรยาย

ค. สมชายนงฟใงอยางตงใจและจดบนทกไปดวย

ง. รตนามความกระตอรอรนอยากฟใงการ

บรรยายครงน

12. ขอใดเปนหลกการฟใงทสาคญทสด

ก. มสมาธทดในการฟใง

ข. มการเตรยมตนเองกอนฟใง

ค. มความกระตอรอรนในการฟใง

ง. มการจดบนทกระหวางการฟใง

13. ขอใดควรปฏบตเปนอนดบแรกในการ สนทนา

กบบคคลทแรกรจก

ก. ทกทายดวยคาสภาพเพอแสดงความเปนมตร

ข. ทกทายและถามเรองสวนตวของคสนทนา

ค. พดคยเรองสวนตวเปนการสรางความคนเคย

ง. เรมทกทายและพดคยดวยเรองของ

ครอบครวตนเอง

14. ถาทานไดรบเชญใหไปบรรยายใหผอนฟใง ทาน

จาเปนตองมขอมลใดเปนอนดบแรก

ก. สถานทจดบรรยาย

ข. วนและเวลาทบรรยาย

ค. รปแบบของสถานทบรรยาย

ง. วตถประสงคแของการบรรยาย

43

15. สนนทแไดรบมอบหมายใหไปสมภาษณแผใหญ

คนหนง สนนทแควรปฏบตตามขอใดเปนอนแรก

ก. จดเตรยมอปกรณแการสมภาษณแ

ข. ขอนดหมายผใหสมภาษณแ

ค. ศกษาเรองทจะสมภาษณแใหเขาใจ

ง. สมภาษณแดวยความสภาพเรยบรอย

16. ขอใดไมใชสาเหตของการเปลยนแปลงของ ภาษา

ก. ความเจรญของเทคโนโลย

ข. การพดกนในชวตประจาวน

ค. การไดรบอทธพลจากตางประเทศ

ง. การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

17. ขอใดไมใชลกษณะเดนของภาษาไทย

ก. มคาเดยวหรอเปนคาโดด

ข. มตวสะกดเปนมาตรา

ค. มความหมายแนนอน

ง. มเสยงวรรณยกตแ

18. ขอใดเปนการใชภาษาทเปนภาษาแบบแผน

ก. กรมอตแจงวานาจะทวมกรงเทพฯ

ข. นาจะทวมกรงเทพฯ กรมอตนยมแจงไว

ค. กรมฯ อตบอกวาปนนาจะทวมกรงเทพฯ

ง. กรมอตนยมวทยาเตอนประชาชนใหระวง

นาจะทวมกรงเทพฯ

19. ขอใดเปนคาสมาส

ก. เสอเชต ข. กามเทพ

ค. โรงเรยน ง. อรโณทย

20. ขอใดเปนคาไทยทยมมาจากภาษาเขมร

ก. ศาสตรา โคตร บาเพญ

ข. ศตร กระทรวง กระบอ

ค. บาเพญ กางเกง ประสต

ง. บรรทม ตระการ บาเพญ

44