การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอ ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร

ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สวนท 1 การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอ ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554 สวนท 2 การเปรยบเทยบผลคณภาพนายอนหลงและแนวโนมผลคณภาพนา

สวนท 3 สรปผลและขอเสนอแนะ

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 -4 สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กรกฎาคม 2554

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 1

สวนท สวนท 11 ผลผลคณภาพนาคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอในพนทลมนาภาคเหนอครงท ครงท 33//22555544

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 2

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 3

1.1 ผลการวเคราะหคณภาพนา

คณภาพนา หมายถง ความเหมาะสมของนาเพอใชในกจกรรมเฉพาะของมนษยคณภาพของนาตามแหลงนาธรรมชาต จะเปลยนแปลงไป มากหรอนอยขนอยกบปจจยของสภาพแวดลอมเปนสาคญ ไดแก สภาพภมประเทศ ภมอากาศ ลกษณะของธรณวทยา พชพรรณธรรมชาต รวมถงกจกรรมของมนษยและสงมชวต อน ๆ (เกษม 2526)

คณภาพนาประกอบดวย 1. คณสมบตทางกายภาพ หมายถง ลกษณะความสกปรกในนาทปรากฏใหเหนดวยตา ใหรรส หรอ

ดมกลนได ลกษณะเหลาน ไดแก ความขน ส กลน รส 2. คณสมบตทางเคม หมายถง ลกษณะของนานนมแรธาตตาง ๆ ละลายมากบนา แรธาตเหลาน

สามารถทาใหคณสมบตของนาเปลยนแปลงไปได อาจทาใหนานนไมปลอดภยทจะใชดมเพราะสารบางอยางอาจเปนพษตอมนษยได คณสมบตของนาทสาคญไดแก ความเปนกรด ความเปนดาง ความกระดาง ออกซเจนละลายนา คารบอนไดออกไซด ไนเตรต ( No3- ) ไนเตรต ( NO2- ) แอมโมเนย (NH4+1) ฟอสเฟต ( PO4- ) ปรมาณความตองการออกซเจน (BOD) คลอไรด ความเคม ซลเฟต ยาปราบศตรพช โลหะหนก ผงซกฟอก คลอโรฟลล เปนตน

3. คณภาพของนาทางชวภาพ ไดแก นาทมสงมชวตเจอปน เชน แพลงคตอนพชและสตว แบคทเรย พชนา และเชอโรคอน ๆ เปนตน การกาหนดมาตรฐานคณภาพแหลงนา

ตามมาตรา 32 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 บญญตใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต กาหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมเพอเปนเปาหมายในการรกษาคณภาพสงแวดลอมใหอยในเกณฑทเหมาะสม ซงมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมนจะตองอาศยหลกวชาการ และหลกการทางวทยาศาสตรเปนพนฐาน โดยจะตองคานงถงความเปนไปไดในเชงเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยทเกยวของ หลกเกณฑในการพจารณากาหนดมาตรฐานคณภาพนา 1. ความเหมาะสมตอการนาไปใชประโยชนในกจกรรมแตละประเภท ในกรณทแหลงนานนมประโยชนหลายดาน(Multi Purposes) โดยคานงถงการใชประโยชนในกจกรรมแตละประเภท ในกรณทแหลงนานนมการใชประโยชนหลายดานพรอมกน

2. สถานการณคณภาพนาในแหลงนาหลกของประเทศและแนวโนมของคณภาพนาทอาจมการเปลยนแปลง เนองจากการพฒนาดานตาง ๆ ในอนาคต

3. คานงถงสขภาพและความปลอดภยของชวตมนษยและสตวนาสวนใหญ 4. ความรสกพงพอใจในการยอมรบระดบคณภาพนาในเขตตางๆ ของประชาชนในพนทลมนาหลก

และของประชาชนสวนใหญ อยางไรกตามการปรบปรงคามาตรฐานในอนาคต จาเปนจะตองพจารณาถงความเหมาะสมของระดบการลงทนและภาวะทางเศรษฐกจในพนทลมนาทอยในแผนการพฒนาตลอดจนความ

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 4

เปนไปไดในเทคโนโลยในการบาบดของเสยและสารพษจากแหลงกาเนดของเสย ซงไดแก กจกรรมทเกดขนจากการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม วตถประสงคในการกาหนดมาตรฐานคณภาพแหลงนา เพอเปนแนวทางการรกษาคณภาพนาในแหลงนาทคงสภาพดเหมาะสมตอการใชประโยชนดานตางๆ และฟนฟคณภาพนาในแหลงนาทเสอมโทรม หรอมแนวโนมของการเสอมโทรมทดขน เปาหมายในการกาหนดมาตรฐานคณภาพแหลงนาผวดน

1. เพอใหมการจดทาแบงประเภทแหลงนาโดยมมาตรฐานระดบทเหมาะสมสอดคลองกบการใชประโยชนของแหลงนา

2. เพอใหมมาตรฐานคณภาพนาและวธการตรวจสอบทเปนหลกสาหรบการวางโครงการตางๆ ทตองคานงถงแหลงนาเปนสาคญ

3. เพอรกษาคณภาพแหลงนาตามธรรมชาต ซงเปนตนนาใหปราศจากการปนเปอนจากกจกรรมใดๆทงสน แหลงนาผวดนไดแบงการใชประโยชนออกเปน 5 ประเภท ดงน ประเภทท 1 ไดแก แหลงนาคณภาพทมสภาพตามธรรมชาตโดยปราศจากนาทงจากกจกรรมทกประเภทและสามารถเปนประโยชนเพอ

- การอปโภคและบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกตกอน - การขยายพนธตามธรรมชาตของสงมชวตระดบพนฐาน - การอนรกษระบบนเวศนของแหลงนา

ประเภทท 2 ไดแก แหลงนาทไดรบจากกจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอ - การอปโภคและบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการ

ปรบปรงคณภาพนาทวไปกอน - การอนรกษสตว - การประมง - การวายนาและกฬาทางนา

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 5

ประเภทท 3 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจากกจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอ - การอปโภคและบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการ ปรบปรงคณภาพนาทวไปกอน - การเกษตร

ประเภทท 4 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจากกจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอ - การอปโภคและบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการ

ปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน - การอตสาหกรรม

ประเภทท 5 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจากกจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอการ คมนาคม

จากทไดมการตรวจวเคราะหคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอ และไดนาขอมลทไดนาเขาสระบบสารสนเทศภมศาสตร และนาชนขอมลทเกยวของมาวเคราะหรวมกน โดยแบงตามพนทลมนา ดงน ลมนาปง ลมนาวง ลมนายม ลมนานาน ลมนากก ลมนาสาละวน ลมนาโขงตอนบน ลมนาสะแกกรง และลมนาเจาพระยาตอนบน ไดผลการวเคราะห ดงน

ตารางท 1 จดเกบตวอยางของแมนาและแหลงนาในแตละพนทดาเนนการของ สสภ.1 – 4

สสภ. พนทดาเนนการ แมนาและแหลงนา จดเกบตวอยางนา* จานวนสถาน

1 เชยงใหม เชยงราย แมฮองสอน ลาพน (32 สถาน)

แมนาปงตอนบน แมนาปาย แมนาฝาง แมนากก แมนาแมจน แมนาแมแตง แมนาล แมนากวง แมนาอง

PI 10 – PI 15, PI 11.5 PY01 - PY03 FA01 – FA02 KK01 – KK04 MJ01 – MJ02 MT01 LE01 - LE04 KU01 – KU07 EI01-EI02

7 3 2 4 2 1 4 7 2

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 6

ตารางท 1 จดเกบตวอยางของแมนาและแหลงนาในแตละพนทดาเนนการของ สสภ.1 – 4 (ตอ)

สสภ. พนทดาเนนการ แมนาและแหลงนา จดเกบตวอยางนา* จานวนสถาน

2 ลาปาง พะเยา แพร สโขทย (30 สถาน)

แมนาวงตอนบน แมนายมตอนบนและกลาง แมนาจาง แมนาอง กวานพะเยา

*WA 02 , *WA 03, WA03.1, WA 04.1, WA 05.1, *WA06 *YO05 - *YO14, YO08.1, YO09.1 JA01- JA04* EI03 - EI04* KP01, KP05-KP07, KP09,KP10*

6

12 4 2 6

3 พษณโลก นาน พจตร อตรดตถ (42 สถาน)

แมนานานตอนบนและกลาง แมนายมตอนลาง แมนาวงทอง คลองตรอน แมนาแควนอย แมนาพจตร คลองโคกชาง คลองโปงนก

NA 02 – NA 14* YO 01 – YO 04* WT01 – WT05* TR01 – TR05* KW01 – KW04* PJ01 - PJ05* KC1 – KC2 PNC1 - PNC4

13 4 5 5 4 5 2 4

4 นครสวรรค ตาก กาแพงเพชร อทยธาน (40 สถาน)

แมนาวงตอนลาง แมนาปงตอนกลางและลาง เจาพระยาตอนบน แมนานานตอนลาง แมนายมตอนลาง แมนาสะแกกรง แควตากแดด คลองบางประมง คลองสวนหมาก บงบอระเพด หวยตาก คลองวงเจา

*WA 01, WA 0.1 *PI 01 – PI 09*, PI 05.5-PI 05.6, PI 09.1-PI 09.2 CH 30 – CH 32* *NA 01, NA0.1, NA1.1 YO 0.5 SA01 - SA07 TDC BPMC SMC1 - SMC2 BP01 - BP05 HT WJC

2 13 3 3 1 7 1 1 2 5 1 1

หมายเหต: * จดเกบตวอยางตามกรมควบคมมลพษกาหนด (รายละเอยด ดงภาคผนวก ก)

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 7

แผนท ขอบเขตพนทลมนาภาคเหนอ

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 8

2.1.1 ลมนานาน (Nan Basin)

แผนทแสดงคณภาพพนทลมนานาน

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 9

ขอมลพนฐาน แมนานาน มตนกาเนดอยท ดอยภแว ในเทอกเขาหลวงพระบาง จงหวดนาน มความยาวตลอดลานา

615 กโลเมตร ซงยาวทสด ในบรรดาแควตนนาเจาพระยาดวยกน นบเปนหนงในแมนาสายหลกในภาคเหนอและภาคกลางของไทย โดยไดไหลรวมกบแมนาปง กลายเปนแมนาเจาพระยา แมนาสาคญสายหนงของประเทศแมนานานไหลจากอาเภอเฉลมพระเกยรต อาเภอทงชาง อาเภอเชยงกลาง อาเภอปว อาเภอทาวงผา อาเภอเมองนาน อาเภอภเพยง อาเภอเวยงสา อาเภอนานอย ผานมาทางอาเภอนาหมน จงหวดนานและถกกนดวยเขอนสรกต ทอาเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ จากนนไหลผานอาเภอเมองอตรดตถ อาเภอตรอน อาเภอพชย ลงมายงอาเภอพรหมพราม อาเภอเมองพษณโลก แลวไหลผานอาเภอเมองพจตร อาเภอตะพานหน อาเภอบางมลนาก รวมกบแมนายม ทตาบลเกยไชย อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค แลวไหลไปรวมกบแมนาปง ทตาบลแควใหญ อาเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค เปนแมนาเจาพระยาขนาดพนทลมนาประมาณ 34,331 ตารางกโลเมตร ลานาสาขาทสาคญ ไดแก แมนาวงทอง แมนาแควนอย คลอง ตรอน นาปาด นาแหง นาวา นายาว 1 นายาว 2 และแมนานานตอนบน ความยาวของลานารวมทกลานาประมาณ 2,191 กโลเมตร อางเกบนาทสาคญ คอ เขอนสรกตต ประชากรในพนทลมนาประมาณ 2,375,480 คน พนทสวนใหญเปนปาไม รอยละ 40.6 พชไร รอยละ 30.7 และนาขาวรอยละ 22.3 แมนานาน

แมน าน านในพนท รบผดชอบของสานกงานสงแวดลอมภาคท 3 พษณโลกมจดตรวจสอบทงหมด 13 สถาน ในพนท จงหวดนาน จานวน 3 สถาน จงหวดอตรดตถ จานวน 3 สถาน จงหวดพษณโลก จานวน 3 สถาน และจงหวดพจตร จานวน 4 สถาน เรมตงแตตนแมนานาน บรเวณจดสบนาประปาทาวงผา ต.ทาวงผา อ.ทาวงผา จ.นาน ไปจนถงสะพานขามแมนานาน ต.บางมลนาก อ.บางมลนาก จ.พจตร จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาวในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑพอใชถงเสอมโทรม และเมอเปรยบเทยบคณภาพนาชวงเดยวกนป 2554 กบป 2553 (ครงท 3/53) พบวา แหลงนาทอยในเกณฑเสอมโทรมมากมากขนเปนรอยละ 62 ในป 2554 ในขณะทแหลงนาทอยในเกณฑพอใชของป 2553 มสดสวนลดลง เมอเทยบ กบป 2554 พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนา คอ การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) คาความสกปรกในรปสารอนทรย ( BOD) และและคาแอมโมเนยไนโตรเจน(NH3-N) (ตารางท 1) เนองจากมชมชนอาศยอยสองฝงแมนาหลายชมชน ทาใหเกดสะสมสงสกปรกทเกดการชะลางสงสกปรกในพนทลงสแหลงนา และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As) พบคาโลหะหนกคอแคดเมยม ในสถาน NA05 สะพานถนนสายพจตร-อ .เนนมะปราง (ทางหลวงหมายเลข 111) ต .ในเมอง อ .เมอง จ .พจตร NA06 สะพานวดสวางอารมณ ต .ทาทอง อ .เมอง จ .พษณโลก NA07 จดสบนาประปาเทศบาลเมองพษณโลก หนาวดโพธญาณ ต .ในเมอง อ.เมอง จ .พษณโลก NA08 หนาเขอนนเรศวร อ .พรหมพราม จ .พษณโลก NA09 สะพานพชย ต .ในเมอง อ .พชย จ.อตรดตถ NA11 สะพานบานวงของ ต.งวงาม อ.เมอง จ.อตรดตถ NA13 บานดอนศรเสรม ต .ในเวยง อ .เมอง จ .นาน NA14 จดสบนาการประปาทาวงผา ต .ทาวงผา อ .ทาวงผา จ .นาน มคาเทากบ 0.0198 ,0.0136 , 0.0086, 0.0152, 0.0252, 0.0275, 0.0072, และ 0.0067 mg/l ตามลาดบ (มาตรฐานฯ ประเภทท 4

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 10

กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.005 mg/l) แมงกานส (Mn) ในสถาน NA13 มคาเทากบ 1.04 mg/l (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 1.0 mg/l) ตะกว (Pb) ในสถาน NA05 ,NA08, NA09,NA11 และ NA13 มคาเทากบ 0.0955, 0.0937, 0.0906, 0.0857และ 0.1159 mg/l ตามลาดบ (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.05 mg/l) และสารหน (As) ในสถาน NA13 มคาเทากบ 0.0138 mg/l (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.01 mg/l) ซงทาใหถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯ ประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนรายสถานพบวาจดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดนประเภทท 3 จานวน 3 สถาน สามารถใชประโยชนเพอการเกษตร การอปโภคบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกตและผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไปกอน คอ สถาน NA02 สะพาน ต .บางมลนาก อ .บางมลนาก จ .พจตร NA03 สะพานรฐราษฎรรงสรรค ต .หวยเกต อ .ตะพานหน จ .พจตร และ NA10 สะพานพฒนาภาคเหนอ 13 อ .เมอง จ .อตรดตถ ประเภทท 4 จานวน 2 สถาน สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน คอ สถาน NA04วดทาหลวง ต .ทาหลวง อ.เมอง จ .พจตร และ NA12 อ .เวยงสา จ .นาน และ ประเภทท 5 จานวน 8 สถาน สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการคมนาคม คอ สถาน NA05, NA06, NA07, NA08, NA09, NA11, NA13 และ NA14 และในสวนของสานกงานสงแวดลอมภาคท 4 นครสวรรค รบผดชอบ แมนานานตอนลางเรมตงแตพนทตาบลชมแสง อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ลงมาจนถงพนทตาบลปากนาโพ อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนานานตอนลาง จานวน 3 สถานพบวาคณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม(ประเภทท4) รอยละ 100 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ ความสกปรกในรปบโอด คาออกซเจนละลายนา และ การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมแบคทเรย รายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 11

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนานาน

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

NA01 3.4 1.0 2300 200 4 DO เสอมโทรม NA0.1 3.6 0.9 5000 3000 4 DO เสอมโทรม NA1.1 4.0 1.2 13000 8000 4 FCB เสอมโทรม NA02 4.20 1.53 4,250 1,700 3 - พอใช NA03 4.40 1.58 16,000 1,700 3 Cd พอใช NA04 4.00 1.76 >=16000 >=16000 4 FCB เสอมโทรม NA05 4.20 2.18 16,000 3,000 5 - เสอมโทรมมาก NA06 5.20 2.73 16,000 5,000 5 BOD เสอมโทรมมาก NA07 5.00 2.12 9,000 550 5 - เสอมโทรมมาก NA08 5.20 2.00 >=16000 1,700 5 - เสอมโทรมมาก NA09 4.60 2.15 >=16000 800 5 BOD เสอมโทรมมาก NA10 4.40 0.90 16,000 1,400 3 BOD พอใช NA11 4.20 0.92 2,800 600 5 - เสอมโทรมมาก NA12 5.40 1.30 >=16000 5,000 4 - เสอมโทรม NA13 5.00 2.09 >=16000 >=16000 5 Cd เสอมโทรมมาก NA14 5.00 0.75 >=16000 900 5 BOD เสอมโทรมมาก

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

แมนาวงทอง

แมนาวงทอง มจดตรวจสอบทงหมด 5 สถาน ในพนท จงหวดพษณโลก จานวน 5 สถาน เรมตงแตบรเวณบานทามะขาม ม.8 ต.ไผลอม อ.บางกระทม จ.พษณโลก ไปจนถง บานนาตกปอย ม.1 ต.แกงโสภา อ.วงทอง จ.พษณโลก จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาว ในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม และเมอเทยบกบป 2553 พบวา เกณฑคณภาพนาเสอมโทรมมากขน โดยคณภาพนามาอยในเกณฑเสอมโทรมมาก รอยละ 20 จากปกอนทคณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรมเทานน พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนาตลอดป คอ การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) (ตารางท 1) เนองมาจากมการชะลางตะกอนสงสกปรกจากพนทเกษตรกรรม และชมชน สะสมลงแมนา และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 12

(As) พบวาสถาน Wt03 มคาโครเมยม (Cr) เทากบ 0.0564 mg/l เกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.05 mg/l) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯ ประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนพบวาแมนาวงทอง จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 3 สามารถใชประโยชนเพอการเกษตร การอปโภคบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกตและผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไปกอน จานวน 1 สถาน คอ สถาน Wt02 สะพานวงนาใส บานวงนาใส ม.6 ต.แมระกา อ.วงทอง จ.พษณโลก ประเภทท 4 สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน จานวน 3 สถาน ไดแก สถาน Wt01 สะพานทามะขาม บานทามะขาม ม.8 ต.ไผลอม อ.บางกระทม จ.พษณโลก Wt04 สะพานชยนาม บานชยนาม ม.3 ต.ชยนาม อ.วงทอง จ.พษณโลก และ Wt05 สะพานนาตกปอย บานนาตกปอย ม.1 ต.แกงโสภา อ.วงทอง จ.พษณโลก และประเภทท 5 จานวน 1 สถาน คอ สถาน Wt03 รายละเอยดดงตาราง ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาวงทอง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

WT01 4.00 3.69 16,000 500 4 BOD เสอมโทรม WT02 5.40 2.06 >=16000 9,000 3 - พอใช WT03 5.20 1.80 >=16000 400 5 Cd เสอมโทรมมาก WT04 5.00 1.70 16,000 600 4 - เสอมโทรม WT05 6.80 2.25 2,200 220 4 Cd,Pb เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 13

แมนาแควนอย และคลองโคกชาง แมนาแควนอย และคลองโคกชาง อยในพนทจงหวดพษณโลก มจดตรวจสอบทงหมด 4 สถาน และ 2 สถาน ตามลาดบ โดยแมนาแควนอย เรมตงแตบานแกงคนนา ต.คนโชง อ.วดโบสถ ไปจนถง ม.5 ต.มะขามสง อ.เมอง จ.พษณโลก และคลองโคกชาง 2 สถาน บรเวณบานคลองโคกชาง ต.อรญญก อ.เมอง จ.พษณโลก และบานคลองคณ ต.อรญญก อ.เมอง จ.พษณโลก จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาว ในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 4/54) แมนาแควนอย แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมากขน และเมอเทยบกบป 2553 จากรอยละ 25 ในป 2553 เปนรอยละ 75 ในป 2554 พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนาตลอดป คอ คาความสกปรกในรปสารอนทรย ( BOD) (ตารางท 1) เนองมาจากมการชะลางตะกอนสงสกปรกจากพนทเกษตรกรรม และชมชน สะสมลงแมนา และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As) พบวาสถาน Kw02 สะพานวงนาใส บานวงนาใส ม .6 ต .แมระกา อ .วงทอง จ .พษณโลก และ Kw03 สะพานวงครฑ บานวงครฑ ม .12 ต .วงทอง อ .วงทอง จ .พษณโลก มคาแคดเมยมเทากบ 0.088 และ 0.064 mg/l ตามลาดบเกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.005 mg/l) Kw04 สะพานชยนาม บานชยนาม ม .3 ต .ชยนาม อ .วงทอง จ .พษณโลก มคาโครเมยม (Cr) เทากบ 0.07 mg/l และคาสารหน (As) เทากบ 0.0125 mg/l เกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหโครเมยมมคาไมมากกวา 0.05 mg/l และคาสารหนมคาไมมากกวา 0.01 mg/l) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯ ประเภทท 5 ในสวนของคลองโคกชางในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาอยในเกณฑ เสอมโทรมมาก และเมอเทยบกบป 2553 (ครงท 2/53) พบวาเกณฑคณภาพนายงไมดขน เสอมโทรมมากรอยละ 100 พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนาตลอดป คอ คาความสกปรกในรปสารอนทรย ( BOD) การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) และออกซเจนละลาย (DO) (ตารางท 1) เนองจากมการระบายนาเสยชมชนจากในเขตเทศบาลนครพษณโลก และตาบลอรญญก ซงเปนชมชนคอนขางหนาแนนประกอบกบสภาพนาในคลองโคกชางนงไมไหล มผกตบชวา จงสงผลใหคลองโคกชางมคณภาพนาเสอมโทรมและความสกปรกคอนขางสง และจากการ วเคราะหปรมาณโลหะหนก พบวาสถาน Kc01 มคาแคดเมยมเทากบ 0.0061 mg/l เกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหแคดเมยมมคาไมมากกวา 0.005) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนพบวาแมนาแควนอย และคลองโคกชาง จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 4 สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน จานวน 1 สถาน ไดแก แมนาแควนอย Kw01 และจดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 5 สามารถใชประโยชน เพอการคมนาคม จานวน 5 สถาน คอ แมนาแควนอย Kw02 ถง Kw04 และคลองโคกชาง สถาน Kc01 และ Kc02 รายละเอยดดงตาราง ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาแควนอยและคลองโคกชาง

สถาน คณภาพนาทสาคญ เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สา

คญ

คณภาพนา

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 14

DO BOD TCB FCB

KW01 6.00 1.76 900 900 4 - เสอมโทรม KW02 6.20 2.16 2,200 500 5 Cd เสอมโทรมมาก KW03 5.40 2.35 2,200 150 5 BOD เสอมโทรมมาก KW04 5.60 2.89 2,800 110 5 BOD เสอมโทรมมาก KC01 4.80 2.00 3,500 210 5 Cd ,BOD,DO,NH3 เสอมโทรมมาก KC02 1.00 11.40 >=16000 >=16000 5 BOD,DO,NH3 เสอมโทรมมาก

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

คลองโปงนก คลองโปงนก อยในพนทจงหวดพษณโลก มจดตรวจสอบทงหมด 4 สถาน เรมตงแต ม.7 บานโปงนก ต.หอกลอง อ.พรหมพราม จ.พษณโลก ไปจนถง บานไผถา ต.มะตอง อ.พรหมพราม จ.พษณโลก จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาว ในชวงเดอนมนาคม 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมาก เมอเทยบกบป 2553 พบวา พบวาเกณฑคณภาพนายงไมดขน พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนาตลอดป คอ คาความสกปรกในรปสารอนทรย เนองจากมการระบายนาเสยชมชนและนาเสยจากภาคเกษตรกรรมลงสคลองโปงนก จงเกดการสะสมสงสกปรกในแหลงนา และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As)พบวาสถาน Pnc01 และ Pnc04 มคาแคดเมยมเทากบ 0.0245 และ 0.0051 mg/l ตามลาดบเกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหแคดเมยมมคาไมมากกวา 0.005 mg/l) และ Pnc01พบคา ตะกว (Pb) เทากบ 0.146 mg/l มาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.05 mg/l) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนพบวาคลองโปงนก จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 5 สามารถใชประโยชนเพอการคมนาคม คอ ทกสถาน ตารางแสดงผลคณภาพนาคลองโปงนก

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

PNC01 2.00 2.14 >=16000 >=16000 5 FCB เสอมโทรมมาก

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 15

PNC02 2.20 2.26 3,500 230 5 BOD เสอมโทรมมาก PNC03 4.00 3.98 >=16000 16000 5 FCB, BOD เสอมโทรมมาก PNC04 4.00 3.14 16,000 800 5 Cd, BOD เสอมโทรมมาก

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

คลองตรอน คลองตรอน อยในพนทจงหวดอตรดตถ มจดตรวจสอบทงหมด 5 สถาน เรมตงแต ต.บานแกง อ.ตรอน

จ.อตรดตถ ไปจนถง บานเขาสก ม.10 ต.ผกของ อ.ทองแสนขน จ.อตรดตถ จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาว ในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม เมอเทยบกบป 2553 พบวา เกณฑคณภาพนาโดยรวมดกวาปกอน พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนาตลอดป คอ การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) (ตารางท 1) เนองมาจากมการชะลางตะกอนสงสกปรกจากพนทเกษตรกรรม และชมชน สะสมลงแมนา และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As) พบวาสถาน Trc01 มคาแคดเมยม และตะกว เทากบ 0.074 และ 0.0668 mg/l มาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหแคดเมยมมคาไมมากกวา 0.005 และตะกว มคาไมมากกวา 0.05 mg/l ตามลาดบ) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนพบวาคลองตรอน จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 3 จานวน 2 สถาน สามารถใชประโยชนเพอการเกษตร การอปโภคบรโภคโดยตองผานการฆาเชอโรคตามปกตและผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไปกอน คอ Trc03 หม 8 ต.นาอาง อ.ตรอน จ.อตรดตถ และ Trc05 สะพานบงประชานมตร บานเขาสก หม 10 ต.ผกของ อ.ทองแสนขน จ.อตรดตถ จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 4 สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอนจานวน 2 สถาน คอ Trc02 สะพานขามคลองตรอน บานเหลา ต.นาอาง อ.ตรอน จ.อตรดตถ และ Trc04 หม 2 ต.บอทอง อ.ทองแสนขน จ.อตรดตถ และประเภทท 5 จานวน 1 สถาน คอ Trc01 สะพานคลองตรอน ต.บานแกง อ.ตรอน จ.อตรดตถ รายละเอยดดงตาราง ตารางแสดงผลคณภาพนาคลองตรอน

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

TRC01 4.20 3.10 550 270 5 BOD เสอมโทรมมาก TRC02 5.00 2.82 >=16000 2,000 4 BOD เสอมโทรม TRC03 3.00 2.92 >=16000 1,400 3 BOD พอใช TRC04 4.60 3.24 >=16000 2,500 4 BOD เสอมโทรม TRC05 5.80 2.51 1,700 1,300 3 BOD พอใช มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 16

มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 17

2.1.2 ลมนาปง (Ping Basin)

แผนทแสดงคณภาพนาพนทลมนาปง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 18

ขอมลพนฐาน แมนาปง เปนแมนาสายสาคญของประเทศไทย ไหลอยในหบเขาระหวางทวเขาถนนธงชยกลางกบทวเขา

ผปนนาตะวนตก มตนนาอยทดอยเชยงดาวในอาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม ไหลลงทางใตผานจงหวดลาพน รวมกบแมนาวงทอาเภอสบานตาก จงหวดตาก ไหลลงใตผานจงหวดกาแพงเพชร แลวบรรจบกบแมนานานท ปากน าโพ จงหวดนครสวรรค (ซงแมนายมเขามารวมกบแมนานานกอนหนาน) และจากจดนไปเปนตนกาเนดของแมนาเจาพระยา มความยาวทงสน 658 กโลเมตร

ลมนาปงอยทางภาคเหนอของประเทศ เกดจากตนนาในเขตอาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม เกดจากเทอกเขาผปนนา ใหการระบายนาจากทศเหนอลงสทางทศใต ไหลไปรวมกบแมนาวงทจงหวดตากแลวไหลไปรวมกบแมนานานทจงหวดนครสวรรค เกดเปนเจาพระยา ลานาสาขาทสาคญ ไดแก แมนาปง นาแมงด แมนาแมแตง นาแมรม นาแมกวง นาแมงาน นาแมล นาแมกลาง นาแมแจม นาแมหาด นาแมตน หวยแมทอ คลองวงเจา คลองแมระกา และคลองสวนหมาก มความยาวของลานา ประมาณ 74 กโลเมตร ครอบคลมพนท 5 จงหวด คอ จงหวดเชยงใหม ลาพน ตาก กาแพงเพชร และนครสวรรค ขนาดพนทลมนาประมาณ 33,898 ตารางกโลเมตร อางเกบนาทสาคญในลมนาน คอ เขอนภมพล เขอนแมกวง และเขอนแมงด ปรมาณนาฝนเฉลยตอป ประมาณ 1,180 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 2,474,870 คน พนทสวนใหญเปนพนทปาไมรอยละ 46.5 พชไร รอยละ 31.2 และนาขาวรอยละ 12.6

แมนาปงตอนบน

แมนาปงตอนบนเรมตงแตพนทเหนอเขอนภมพลทอาเภอดอยเตาจงหวดเชยงใหมขนไปจนถงพนทตนนาในอาเภอเชยงดาว อาเภอเวยงแหง จงหวดเชยงใหมครอบคลมพนทของ จงหวดเชยงใหม จงหวดลาพน และจงหวดแมฮองสอนในพนทอาเภอ ปายบาง สภาพแมนาปง โดยทวไปนามสนาตาล โดยทวไปมความลก 0.3-4.0 เมตร นาจะไหลผานพนทเกษตร และไหลผานเขตชมชนบรเวณสะพานขามแมนาวงสงหคา ตาบล ปาตน ,สะพานขามแมนาขางสถานตารวจภธรภาค 5 อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม และสะพานหลวงพอบญเยนอาเภอปาซาง จงหวดลาพน จากการต ร ว จสอบค ณภ าพน า แ ม น า ป ง พบ ว า อย ใ น เ กณฑ พอ ใ ช 3 ส ถ าน ค ด เ ป น ร อ ยล ะ 42.86 แ ล ะ อยในเกณฑเสอมโทรม 4 สถาน คดเปนรอยละ 57.14 โดยบรเวณสะพาน (หนาศนยอทกวทยากองหน) บ.กองหน ต.หางดง อ.ฮอด จ.เชยงใหมบรเวณสะพานหนองปลาสวาย-ดงหาดนาค ต.สบเตยะ อ.จอมทอง จ.เชยงใหม และบรเวณสะพานบานชอแล ต.ชอแล อ.แมแตง จ.เชยงใหม คณภาพนาอยในเกณฑพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนามคาอยในชวง 4.3-6.2 มลลกรมตอลตร บโอดมคาอยในชวง 0.23-1.04 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมมคาอยในชวง 8,000-11,000 MPN/100 ml และแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคาอยในชวง 1,300-2,300 MPN/100 ml, บรเวณสะพานหลวงพอบญเยน บานแมกะ ต.ปากบอง อ.ปาซาง จ.ลาพน บรเวณสะพานขางสถานตารวจภธรภาค 5 ต.ปาแดด บรเวณสะพานบานวงสงหคา ต.ปาตน อ.เมอง และบรเวณสะพานใกลหมวดการทางหลวง อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม คณภาพนาอยในเกณฑเสอม

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 19

โทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ โดยทบรเวณสะพานหลวงพอบญเยน บานแมกะและบรเวณสะพานใกลหมวดการทางเชยงดาว ดชนบงชคอแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคาอยในชวง 24,000-90,000 MPN/100ml สวนบรเวณสะพานขางสถานตารวจภธรภาค 5และบรเวณสะพานบานวงสงหคา ดชนบงชคอ แบคทเรยกลม โคลฟอรมทงหมดมคาอยในชวง 5,000-1,000 MPN/100ml สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญไดแก ออกซเจนละลายนาอย ในเกณฑดถงพอใชมคาอย ในชวง 5.8-7.2 มลลกรมตอลตร และปรมาณความสกปรก ในรปสารอนทรยอยในเกณฑดถงพอใชมคาอยในชวง 0.42-1.79 มลลกรมตอลตร สรปคณภาพนาแมปงโดยทวไปอยในพอใชถงเสอมโทรม ปญหาสวนใหญการปนเปอนของแบคทเรยกลมโคลฟอรม และแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม นอกจากนยงบรเวณสะพานหลวงพอบญเยน บานแมกะ ต.ปากบอง อ.ปาซาง จ.ลาพน พบปรมาณไนโตรเจนในรปแอมโมเนยสงเกนคามาตรฐานแหลงนาผวดน คอมคา 0.62 มลลกรมตอลตร รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาปงตอนบน

สถาน

คณภาพนาทสาคญ เก

ณฑค

ณภา

พนา

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

PI10 6.2 0.92 11,000 2,300 3 - พอใช PI11 6.2 1.04 8,000 1,300 3 - พอใช

PI11.5 5.8 1.79 17,000 8,000 4 FCB เสอมโทรม PI12 6.2 0.42 90,000 1,200 4 TCB เสอมโทรม PI13 5.9 1.08 24,000 2,300 4 TCB เสอมโทรม PI14 4.3 0.23 8,000 1,100 3 - พอใช PI15 7.2 0.47 16,000 5,000 4 FCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 20

แมนาปงตอนลาง

แมนาปงตอนลางเรมตงแตพนทสนเขอนภมพล อาเภอสามเงา จงหวดตาก ลงมาจนถงพนทอาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค ครอบคลมพนทของจงหวดตาก จงหวดกาแพงเพชร และ จงหวดนครสวรรครวม 3 จงหวด จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนาปงตอนลาง จานวน 13 สถาน พบวาคณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑพอใช (ประเภทท 3) รอยละ 46.15เกณฑเสอมโทรม(ประเภทท 4) รอยละ 38.50 และเกณฑด( ประเภทท 2) แ ล ะ เ ก ณ ฑ เ ส อ ม โ ท ร ม ม า ก ร อ ย ล ะ 7 . 6 9 เ ท า ก น โ ด ย ม พ า ร า ม เ ต อ ร ท เ ป น ป ญ ห า ส า ค ญ ค อ คาออกซเจนละลายนา การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม การปนเปอนแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด รายละเอยดดงตาราง ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาปงตอนลาง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

PI06 5.3 1.2 8000 800 3 DO,TCB พอใช PI07 5.4 1.2 24000 13000 4 TCBFCB เสอมโทรม PI08 4.8 1.2 13000 1700 3 DO,TCB,FCB พอใช PI09 5.2 1.2 14000 8000 4 FCB เสอมโทรม

PI09.1 3.5 1.3 >1600 500 4 DO เสอมโทรม PI9.2 6.7 1.2 1600 300 2 - ด PI05.5 4.7 1.6 30000 5000 4 TCB,FCB เสอมโทรม PI05 4.6 0.8 1300 200 3 DO พอใช PI04 4.2 1.2 3000 400 3 DO พอใช PI03 4.8 1.3 22000 7000 4 TCB,FCB เสอมโทรม

PI05.6 5.2 1.1 11000 2700 5 NH3-N เสอมโทรมมาก PI02 4.4 1.5 3000 800 3 DO พอใช PI01 4.7 0.8 3000 1100 3 DO,FCB พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 21

นาแมกวง นาแมกวงเปนลานาสาขาของแมนาปงตอนบน มตน

กาเนดจากเทอกเขาทอยในเขตอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม แมนานไหลผาน อาเภอดอยสะเกด อาเภอสารภ จงหวดเชยงใหม อาเภอเมอง และ อาเภอปาซาง จงหวดลาพน และมาบรรจบกบแมนาปงทบรเวณหมบานสบทา อาเภอปาซาง จงหวดลาพน ซงจากผลการตรวจสอบคณภาพนาแมนากวง พบอยในเกณฑพอใช จานวน 1 สถาน คดเปนรอยละ 14.29 อยในเกณฑเสอมโทรม 5 สถาน คดเปนรอยละ 71.42 และอยในเกณฑเสอมโทรมมากจานวน 1 สถาน คดเปนรอยละ 14.29 โดยบรเวณสะพานบานแมหวาน ต.ปาเมยง อ.ดอยสะเกด คณภาพนาอยในเกณฑพอใชสามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ปรมาณออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดมคา 7.2 มลลกรมตอลตร ความสกปรกของนาในรปของสารอนทรยอยในเกณฑด ม ค า 0 . 8 1 ม ล ล ก ร ม ต อ ล ต ร แ บ ค ท เ ร ย กลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม อยในเกณฑพอใชมคา 9,000 MPN/100ml และ 4,000 MPN/100ml ตามลาดบ, บรเวณหนาฝายทดนาและระบายทรายแมนากวง 2 สะพานปาซาง จ.ลาพน (ฝายสบทา) และบรเวณหนาฝายทดนาและระบายทรายแมนากวง 1 อ.เมอง จ.ลาพน (ฝายบานย) คณภาพนา อยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญ ปรมาณความสกปรกในรปสารอนทรยมคาอยในชวง 2.79-3.23 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคาอยในชวง 90,000-160,000 MPN/100ml และ 17,000-8,000 MPN/100ml สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญไดแก ปรมาณออกซเจนละลายนาอยในเกณฑพอใชมคาอย ในชวง 5.2-5.5 มลลกรมตอลตร, บรเวณหนาฝายวงทอง (เหนอนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ) ต.เมองงา อ.เมอง จ.ลาพน คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญ ปรมาณออกซเจนละลายนามคา 2.9 มลลกรมตอลตร ปรมาณความสกปรกของนาในรปของสารอนทรยมคา 3.05 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม มคา 90,000 MPN/100ml และ 50,000 MPN/100ml, แมนากวงบรเวณสะพานถนนสนทราย – ดอยสะเกด หนาหมบานเอสอารแลนด อ.สนทราย จ.เชยงใหม คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญ ปรมาณออกซเจนละลายนามคา 2.9 มลลกรมตอลตร ปรมาณความสกปรกของนาในรปของสารอนทรยมคา 2.82 มลลกรมตอลตร และแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดมคา160,000 MPN/100ml สาหรบขอมลคณภาพนา อนทสาคญไดแก แบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมอย ในเกณฑพอใช มคา 4,000 MPN/100ml, แมนากวงบรเวณสะพานทานาง ดานเหนอเทศบาลเมองลาพน ต.ในเมอง อ.เมอง จ.ลาพน คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญ ปรมาณความสกปรกในรปสารอนทรยมคา 2.37 มลลกรมตอลตร สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญไดแก ปรมาณออกซเจนละลายนาอยในเกณฑพอใชมคา 4.2 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมอยในเกณฑพอใชมคา 11,000 MPN/100ml และ 1,700 MPN/100ml และบรเวณสะพานใตจดปลอยนาทงของนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ อ.เมอง จ.ลาพน คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรมมากไมสามารถนามาใชเพอกจกรรมใดๆได นอกจาก

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 22

การคมนาคม เทานน ดชนบงชทสาคญ ปรมาณความสกปรกของนาในรปของสารอนทรยมคา 4.31 มลลกรมตอลตร สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญไดแก ปรมาณออกซเจนละลายนาอยในเกณฑพอใชมคา 4.7 มลลกรมตอลตร แบคทเรยลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลม ฟคลโคลฟอรมอยในเกณฑพอใชมคา 14,000 MPN/100ml และ 2,200 MPN/100ml สรปคณภาพนาแมนากวง โดยทวไปคณภาพนาอยในเกณฑพอใชถงเสอมโทรมมาก ปญหาหลกมาจากปรมาณความสกปรกของนาในรปสารอนทรยสง และการปนเปอของแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม นอกจากนยงพบปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน มคาเกนมาตรฐานคณภาพนาผวดน (คาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตร) มคา 1.07 มลลกรมตอลตร บรเวณหนาฝายวงทอง (เหนอนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ) ต.เหมองงา อ.เมอง จ.ลาพน รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนากวง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

KU01 5.5 3.23 90,000 17,000 4 TCB,FCB,BOD เสอมโทรม KU02 5.2 2.79 160,000 8,000 4 TCB,FCB,BOD เสอมโทรม KU03 4.2 2.37 11,000 1,700 4 BOD เสอมโทรม KU04 4.7 4.31 14,000 2,200 5 BOD เสอมโทรมมาก KU05 2.9 3.05 90,000 50,000 4 TCB,FCB,BOD,DO เสอมโทรม KU06 2.9 2.82 160,000 4,000 4 TCB,BOD,DO พอใช KU07 7.2 0.81 9,000 1,400 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 23

นาแมล

นาแมล เปนลานาสาขาของแมนาปงตอนบน มตนกาเนดจากดอยขนกวง ซงเปนเทอกเขาทอยในเขตอาเภอล จงหวดลาพน แมนานจะมทศทางไหลขนไปทางตอนเหนอ และไหลลงสแมนาปง ทบรเวณ หมบานวงสะแกง อาเภอล จงหวดลาพน สภาพนาลโดยทวไปนาจะมสนาตาลตะกอนดน ยกเวนบรเวณสะพานหนาฝาย ร.พ.ช. อ.บานโฮง จ.ลาพน ทนาจะใส มความลก 0.3 – 1.0 เมตร โดยทวไปนาจะไหลผานพนททางการเกษตร ซงเปนสวนลาไยเปนสวนใหญ จากการตรวจสอบค ณ ภ า พ น า แ ม น า ล จ า น ว น 4 ส ถ า น พบคณภาพนาอยในเกณฑด 1 สถาน คดเปนรอยละ25 และอยคดในเกณฑพอใช 3 สถาน คดเปนรอยละ 75 โดยบรเวณสะพานบานตนผง ต.หนองลอง กง อ.เวยงหนองลอง จ.ลาพน ถงบรเวณสะพานบานใหมศวไล อ.ล จ.ลาพน คณภาพนาอยในกณฑดถงพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดมคาอยในชวง 6.6-7.4 มลลกรมตอลตร บโอดอยในเกณฑดมคาอยในชวง 1.2-1.5 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคาอยในชวง 8,000-16,000 MPN/100 ml และ 500-1,300 MPN/100 ml ตามลาดบ สรปคณภาพนาลโดยทวไปอยในเกณฑดถงพอใช รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาล

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

LE01 6.9 1.2 7,000 1,700 3 - พอใช LE02 7.4 1.2 2,200 400 2 - พอใช LE03 7.3 1.5 16,000 500 3 - พอใช LE04 6.6 1.4 8,000 1,300 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 24

แมนาแมแตง

นาแมแตงเปนลานาสาขาของแมนาปงตอนบน ตนกาเนดมาจากดอยถวยในเขตอาเภอเวยงแหง จ.เชยงใหม ไหลผานอาเภอเชยงดาว และอาเภอแมแตงไปลงแมนาปงทตาบลสนมหาพน อาเภอแมแตง รวมมความยาวลานา 154 กโลเมตร สภาพนาแมแตงนาจะมสนาตาล มความลกประมาณ 1.0 เมตร นาไหลผานเขตชมชน และพนททางการเกษตร จากการตรวจสอบคณภาพนาแมแตง บรเวณสะพานตาบลสนมหาพน อ.แมแตง จ.เชยงใหม คณภาพนาอยในเกณฑพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดมคา 6.7 มลลกรมตอลตร บโอดอยในเกณฑดมคา 0.99 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมอยในเกณฑพอใชมคา 8,000 MPN/100 ml และ 1,300 MPN/100 ml ตามลาดบ

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาแมแตง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

MT01 6.7 0.99 8,000 1,300 3 - พอใช มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 25

2.1.3 ลมนาวง (Wang Basin)

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 26

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนาวง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 27

ขอมลพนฐาน

ลมนาวงเกดจากตนนาในเขตรอยตอระหวางจงหวดลาปาง เชยงราย เชยงใหม และพะเยา ซงอยทางภาคเหนอของประเทศ โดยตนนาเกดจากเทอกเขาผปนนาใหการระบายนาจากทศตะวนออกเฉยงเหนอลงสทางทศตะวนตกเฉยงใตไหลลงไปเกบกกไวในเขอน กวลมแลวจงไหลผานตวเมองจงหวดลาปางไปรวมกบแมนาปงในเขตจงหวดตากกลายเปนแมนาปง ลมนาวงมขนาดพนทลมนาประมาณ 10,792 ตารางกโลเมตร ซงเปนลมนาทมขนาดเลกทสดในบรรดาแควปง วง ยม และนาน ครอบคลมพนทจงหวดลาปาง และตาก ลานาสาขาทสาคญ ไดแก แมนาวง นาแมสวย นาแมตย นาแมจาง และนาแมตา อางเกบนาทสาคญ คอ เขอนกวลม ปรมาณ นาฝนเฉลยตอปประมาณ 1,070 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 737,700 คน การใชประโยชนทดนสวนใหญเปน ปาไมรอยละ 71.3 พชไรรอยละ 13.8 และนาขาวรอยละ 9.2 แมนาวง

ลมนาวง เปนลมนาในลาดบท 7 จากจานวนลมนาทงหมด 25 ลมนาของประเทศมพนทประมาณ 10,791 ตารางกโลเมตร หรอ 6 ,746 ,250 ไร เปนแควทมขนาดเลก และสนทสดของแมน าเจาพระยา มความยาวตามลานาประมาณ 460 กโลเมตร เกดจากเทอกเขาผปนนา บรเวณดอยหลวง บานปาหง อาเภอพาน จงหวดเชยงราย ลมนาตอนบน มเทอกเขาผปนนาลอมรอบ สภาพเปนเนนเขามพนทราบนอย ตอนกลางของลมนาเปนทราบสลบเนนเขาในเขตตวเมองจงหวดลาปาง สวนตอนลางเปนพนทคอนขางราบและไหลไปบรรจบกบแมนาปง ตอนทายเขอนภมพล ประมาณ 30 กโลเมตร ทบานปากวง ตาบลตากออก อาเภอบานตาก จงหวดตาก ลมนาวงมพนทครอบคลม 2 จงหวด คอจงหวดลาปาง (ยกเวน อ.งาว และ ต.แมมอก ต.เวยงมอก อ.เถน) และจงหวดตาก (อาเภอสามเงา และ อาเภอบานตาก) มประชากร รวม 767,816 คน (จากขอมล จปฐ.ป 2546) ม พนทเพอการเกษตร 1.177 ลานไร หรอประมาณ รอยละ 17.5 ของพนทลมนา ประชากรมรายไดเฉลย 22,625 บาท/คน/ป ภมอากาศมอากาศรอนอบอาวเกอบตลอดป ฤดรอน รอนจด และหนาวจดในฤดหนาว มอณหภมเฉลยสงสด 41.6 องศาเซลเซยส เฉลยตาสด 10.5 องศาเซลเซยส ปรมาณนาฝนวดได 1,105.0 มลลเมตรตอป ปรมาณนาทาเฉลย 1,582.24 ลาน ลบ.ม./ป โดยมรอยละ 82.84 เปนปรมาณนาทาในฤดฝน และในฤดแลง รอยละ 17.16 ความตองการนาจากทกภาคสวนในป 2547 มปรมาณ 973.50 ลาน ลบ.ม.และประมาณการ ในป 2567 จะมความตองการนาจากทกภาคสวนมากถง 1,149.07 ลาน ลบ.ม. จากผลการวเคราะหคณภาพนา เมอนามาเปรยบเทยบกบ เกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน พบวา คณภาพนาแมนาวงสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม ตงแตบรเวณสะพานทองสวสด ต.ลอมแรด อ.เถน จ.ลาปาง (WA02) บรเวณจดสบนาดบการประปา อ.สบปราบ จ.ลาปาง (WA03) บรเวณสะพานราษฎร-รฐพฒนา บานนางแตน อ.เกาะคา จ.ลาปาง (WA3.1) บรเวณฝายยาง เทศบาลนครลาปาง (WA4.1) และ บรเวณสะพานเสตวาร ต.พชย อาเภอเมอง จงหวดลาปาง (WA5.1) โดยมคาความสกปรกในรปอนทรยสารเกนมาตรฐาน มเพยงบรเวณจดบรรจบแมนาสอย บานหลก ตาบลวเชตนคร อาเภอหม จงหวดลาปาง (WA06) ทมคณภาพนาอยในเกณฑด และในสวนของสานกงานสงแวดลอมภาคท 4 รบผดชอบ แมนาวงตอนลางเรมตงแตพนทตาบลวงหมน อาเภอสามเงา จงหวดตาก ลงมาจนถงพนทบานแมสลด อาเภอบานตาก จงหวดตาก จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนาวงตอนลาง จานวน 2 สถาน พบวาคณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑพอใช (ประเภทท 3) รอยละ 100 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ คา

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 28

อ อ ก ซ เ จ น ล ะ ล า ย น า แ ล ะ การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาวง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

WA-02 6.9 2.4 1,300 1,300 4 BOD เสอมโทรม WA-03 6.9 2.8 16,00 300 4 BOD,TCB เสอมโทรม WA-3.1 6.3 2.2 >16,000 2,200 4 BOD,TCB เสอมโทรม WA-4.1 6.7 2.2 9,000 1,300 4 BOD เสอมโทรม WA-5.1 6.9 2.2 2,400 500 4 BOD เสอมโทรม WA-06 7.6 1.1 2,200 800 2 ด

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

แมนาจาง ลกษณะพนทโดยรอบทวไป เปนบานเรอนและพนท เกษตรกรรม

บรเวณทจดเกบตวอยางนาเปนฝายเพอการชลประทานขนาดเลก จากผลการตรวจวเคราะหคณภาพนา เมอนามาเปรยบเทยบกบ เกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน พบวา คณภาพนาทกสถานมคณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม โดยมคาความสกปรกในรปบโอด สงเกนมาตรฐาน ซงอาจเกดจากเปนชวงหนาฝนทมการชะลางสงปฏกลจากชมชนลงสแหลงนาเปนจานวนมาก ทาใหตรวจพบคา BOD เกนมาตรฐานรายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 29

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาจาง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

JA-01 6.8 2.7 1,300 800 4 BOD เสอมโทรม JA-02 5.6 2.5 800 40 4 BOD เสอมโทรม JA-03 7.4 2.5 900 110 4 BOD เสอมโทรม JA-04 7.4 2.8 130 40 4 BOD เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 30

2.1.4 ลมนายม (Yom Basin)

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนายม

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 31

ขอมลพนฐาน

แมนายม เปนแมนาทมตนกาเนดอยในปาดงดบสงชนสลบซบซอนบนเทอกเขาผปนนาและเทอกเขาแดนลาว ซงอยในเขตจงหวดเชยงราย พะเยา และแพร มความยาวประมาณ 700 กโลเมตร กระแสนาไหลผานทราบสงของจงหวดแพร สโขทย พษณโลก และพจตร ไปบรรจบกบแมนานานทอาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค กอนแมนานานจะไปรวมกบแมนาปง ทปากนาโพ อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค เกดเปนแมนาเจาพระยา แมนาสายสาคญของพนทราบลมภาคกลางของประเทศไทย

สภาพโครงสรางทางนาของแมนายมมลกษณะแบบกงไม ประกอบดวยลานาสาขา 77 สาย ระดบนาสงสดในฤดฝน ลดลงเมอถงฤดหนาว และตาสดในฤดรอน ภมอากาศเปลยนแปลงตามอทธพลของลมมรสมตะวนตกเฉยงใตและลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ขนาดพนท ลมนาประมาณ 23,616 ตารางกโลเมตร ใหการระบายนาจากทางทศตะวนออกเฉยงเหนอลงสทางทศตะวนตกเฉยงใต ไหลผาน อาเภอเชยงมวน จงหวดพะเยาเปนพนทราบนาทวมถงเปนสวนใหญแลวไหลผานจงหวดแพร สโขทย พจตร ไปรวมกบแมนานาน ทจงหวดนครสวรรคเกดเปนแมนาเจาพระยา บรเวณพนทลมนายมตอนลาง คอ บรเวณใตจงหวดสโขทยลงมา จงมการใชพนททา การเกษตรโดยปลกขาวเปนพชหลก ลานาสาขาทสาคญ ไดแก แมนายม แมนาควน นาป แมนางาว นาแมคาม นาแมตา หวยแมสน นาแมหมอก และนาแมราพน ความยาวของลานาประมาณ 1,340 กโลเมตร(รวมทกลานา) ลมนานไมมแหลงเกบนาขนาดใหญมแต แหลงเกบนาขนาดกลาง ไดแก อางเกบนาแมสอง อางเกบนาแมหมอก และอางเกบนาหวยทาแพ ปรมาณนาฝนเฉลยตอปประมาณ 1,100 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 1,752,780 คน พนทสวนใหญเปนพนทปาไมรอยละ 44 นาขาวรอยละ 35.9 และเปนพชไรรอยละ 14.8

แมนายม

สภาพของพนทโดยทวไปเปนบานเรอนและชมชนกระจายตว ไมหนาแนน การใชประโยชนลานาเปนไปเพอการเกษตรกรรม และอปโภคบรโภค จากผลการตรวจวดคณภาพนาทสานกงานสงแวดลอมภาคท 2 รบผดชอบมจดตรวจสอบ 10 สถาน ผลการวเคราะหคณภาพนา เมอนามาเปรยบเทยบกบ เกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน พบวา คณภาพนาของแมนายมสวนใหญจดอยในเกณฑดถงพอใช รอยละ 58.3 มคณภาพนาอยในเกณฑด รอยละ 41.7 คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม และในสวนของสานกงานสงแวดลอมภาคท 3 มจดตรวจสอบทงหมด 4 สถาน ในพนท จงหวดพษณโลก จานวน 1 สถาน และจงหวดพจตร จานวน 3 สถาน เรมตงแตบรเวณสะพานแมนายม เทศบาลตาบลบางระกา อ .บางระกา จ.พษณโลก ไปจนถงสะพานโพทะเล อ.โพทะเล จ.พจตร จากจดตรวจวดคณภาพนาดงกลาวในชวงเดอนพฤษภาคมและเดอนมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมาก และเมอเทยบกบป 2553 พบวา เกณฑคณภาพนาโดยรวมยงไมดขน เนองจากพบวาคณภาพนาทอยในเกณฑเสอมโทรมมากเพมขนจากรอยละ 33 เปนรอยละ 75 ในป 2554 ตามลาดบ โดยพารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนา คอ คาความสกปรกในรปสารอนทรย ( BOD) และการปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) และออกซเจนละลาย (DO) (ตารางท 1) เนองมาจากนาทงชมชนและพนทเกษตรกรรม ไหลลงสแมนายม และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As) พบคาโลหะหนกคอแคดเมยม ในสถาน YO01 สะพานโพทะเล อ .โพทะเล จ .พจตร YO02 วดทาบวทอง ต.วงจก อ.โพธประทบชาง จ .พจตร และ YO04 สะพานแมนายมเทศบาลตาบลบางระกา อ.บางระกา จ.พษณโลก มคาเทากบ 0.0118, 0.0072 และ 0.0069 mg/l ตามลาดบ เกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.005 mg/l) และตะกว (Pb) ในสถาน YO01 มคาเทากบ 0.0525 mg/l 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.05 mg/l) ซงทาให

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 32

สถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯ ประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนของพนทรบผดชอบสานกงานสงแวดลอมภาคท 3 พบวาแมนายมจดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 4 สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน จานวน 1 สถาน YO03 สะพานบานสามงาม ต .สามงาม อ .สามงาม จ .พจตร และจดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 5 สามารถ ใชประโยชนจากแหลงนาเพอ การคมนาคม จานวน 3 สถาน คอ สถาน YO01, YO02 และ YO04 และในสวนของสานกงานสงแวดลอมภาคท 4 แมนายมตอนลาง โดยไดดาเนนการเกบตวอยางนาเพอตรวจสอบคณภาพนา ในพนทตาบลทาไม อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนายมตอนลางจานวน 1 สถาน พบวาอยในเกณฑเสอมโทรม (ประเภทท 4) รอยละ 100 ตามลาดบ โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอคาออกซเจนละลายนา รายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 33

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนายม

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

YO-01 5.20 3.91 5,000 1,700 5 BOD เสอมโทรมมาก YO-02 4.40 2.99 1,400 300 5 BOD เสอมโทรมมาก YO-03 3.20 3.02 16,000 400 4 BOD เสอมโทรม YO-04 4.00 2.33 >=1600 1600 5 Cd เสอมโทรมมาก YO-05 6.5 1.1 2,200 800 2 - ด YO-06 6.6 1.6 16,000 600 3 - พอใช YO-07 6.6 1.8 5,000 1,300 3 - พอใช YO-08 6.9 0.8 2,800 260 2 - ด YO-09 7.2 1.1 2,800 300 2 - ด YO-10 6.7 1.1 5,000 700 2 - ด YO-11 6.8 1.7 16,000 300 3 - พอใช YO-12 7.4 1.6 2,400 230 2 - ด YO-13 7.1 1.5 300 40 3 - พอใช YO-14 7.6 1.4 1,300 140 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

แมนาพจตร

แมนาพจตร มจดตรวจสอบทงหมด 5 สถาน ในพนท จงหวดพจตร ต งแต บร เวณบานเกาะลาว ม .6 ต .คลองคเชนทร อ .เมอง จ .พจตร ไปจนถงวดหร ญญาราม ต .บางคลาน อ .บางมลนาก จ .พจตร จากจดตรวจวดคณภาพนา ดงกลาว ในชวงเดอนพฤษภาคมและมถนายน 2554 (ครงท 3/54) แหลงนาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมากเพมขนเมอเทยบกบป 2553 จากรอยละ 33 เปนรอยละ 80 ในป 2554 พารามเตอรสาคญทบงชถงปญหาคณภาพนา คอ คาความสกปรกในรปสารอนทร ย (BOD) การปนเป อนแบคท เร ยกล ม ฟคอล โคลฟอรม (FCB) และออกซเจนละลาย (DO) (ตารางท 1) เนองจากชมชนอาศยอย สองฝ งแมนาหลายชมชน ทาใหเกดสะสมสงสกปรกทเกดการชะลางสงสกปรกในพนทลงสแหลงนา ดงกลาว ประกอบกบสภาพของแมนาพจตร มสภาพนง ไมไหล ตนเขน และจากการวเคราะหปรมาณโลหะหนก 8 พารามเตอร ไดแก แคดเมยม (Cd) โครเมยม (Cr) แมงกานส (Mn) นเกล (Ni) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn) คอปเปอร (Cu) และสารหน (As) พบวาสถาน

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 34

Pj03 บานยานขาด ม.3 ต.ทบหมน อ.ตะพานหน จ.พจตร และ Pj04 บานเมองเกา ต.เมองเกา อ.เมอง จ.พจตร มคาแคดเมยมเทากบ 0.008 และ 0.0091 mg/l ตามลาดบ เกนมาตรฐานฯ แหลงนาผวดนประเภทท 4 (มาตรฐานฯ ประเภทท 4 กาหนดใหมคาไมมากกวา 0.005 mg/l ) ซงทาใหสถานนถกจดอยในเกณฑมาตรฐานฯ ประเภทท 5 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนพบวาแมนาพจตร จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดนประเภทท 4 จานวน 1 สถาน สามารถใชประโยชนจากแหลงนาเพอการอตสาหกรรม การอปโภคและบรโภค โดยตองทาการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน คอสถาน PJ05 บานเกาะลาว ม .6 ต .คลองคเชนทร อ .เมอง จ .พจตร และประเภทท 5 จานวน 4 สถาน สามารถใชประโยชนเพอการคมนาคมคอ สถาน PJ01 ถง PJ04 รายละเอยดดงตารางรายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาพจตร

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

PJ01 6.00 3.04 700 500 5 BOD เสอมโทรมมาก PJ02 5.60 4.21 1,700 700 5 BOD เสอมโทรมมาก PJ03 5.20 2.34 2,200 40 5 DO,BOD,Cd เสอมโทรมมาก PJ04 3.20 2.94 9,000 1,200 5 Cd ,BOD เสอมโทรมมาก PJ05 6.00 1.47 9,000 3,000 4 FCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 35

2.1.5 ลมนากก (Kok Basin)

ขอมลพนฐาน

ลมนากกอยทางภาคเหนอของประเทศไทย เกดจากตนนาทางทศเหนอเมองกก รฐเชยงตง ประเทศสหภาพพมา ลานาไหล ผานเมองกกและเมองสาด เขาเขตแดนประเทศไทยทชองนาแมกก อาเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม และไหลไปทางทศตะวนออกผาน อาเภอแมอายแลวเขาเขตจงหวดเชยงราย ผานอาเภอแมจนและอาเภอเมองโดยไหลไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ ผานอาเภอ เชยงแสนและไหลลงแมนาโขงขนาดพนทลมนาประมาณ 7,895 ตารางกโลเมตร มลานาสาขาทสาคญ คอ นาแมฝาง นาแมลาว นาแมสวย และนาแมกกตอนลาง ลมนานไมมแหลงเกบนาขนาดใหญมแตแหลงเกบนาขนาดกลาง คอ ฝายแมลาว ซงเปนฝายให นาแกพนทชลประทาน มประชากรในพนทลมนาประมาณ 410,700 คน การใชประโยชนทดนสวนใหญเปนปาไมรอยละ 62.7 พชไรรอยละ21.4 นาขาวรอยละ13.8 ทลมและทงหญารอยละ0.3 แหลงนารอยละ 0.3 และเมองรอยละ 0.3

แมนากก

แมนากกมตนกาเนดจากประเทศพมา ไหลผานอาเภอแมอายจงหวดเชยงใหม อาเภอแมจน อาเภอเมอง อาเภอเวยงชย อาเภอพญาเมงราย จงหวดเชยงราย และไหลลงแมนาโขงท อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย แมนากก เปนเสนทางนาสายสาคญ ทกอใหเกดชมชนและศลปวฒนธรรมสองฝงแมนามากมายเนองจาก แมนากกมความอดมสมบรณของพนธปลานานาชนด และเปนเสนเลอดทใชหลอเลยงพนทเกษตรตงแต อาเภอแมอายจงหวดเชยงใหมจนไปถงอาเภอเชยงแสนจงหวดเชยงรายรวมระยะทางประมาณ 200 กโลเมตร มลานาสาขาทสาคญคอ แมนาฝาง สภาพนาแมกกโดยทวไปมความลก 1.3-3.8 เมตร นาจะเปนสนาตาล ไหลผานพนททางการเกษตร ยกเวนทบรเวณสะพานแมฟาหลวงมทาเรอเมยงราย สาหรบบรการนกทองเทยว และบรเวณสะพานเหนอเมองทมรานอาหาร จากผลการตรวจสอบคณภาพนาแมนากกจานวน 4 สถาน พบวาอยในเกณฑพอใช 4 สถาน โดยบรเวณสะพานแมนากก ต.บานแซว อ.เชยงแสน จ.เชยงรายถง บรเวณ สะพานแมฟาหลวง อ.เมอง จ.เชยงราย คณภาพนาอยในเกณฑพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดถงพอใชมคาอยในชวง 5.5-6.0 มลลกรมตอลตร บโอดอยในเกณฑดถงพอใชมคาอยในชวง 1.18-1.54 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมอยในเกณฑดถงพอใชมคาอยในชวง 3,000-16,000 MPN/100 ml และ 500-3,000 MPN/100 ml ตามลาดบ

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 36

ตตารางแสดงผลคณภาพนาแมนากก

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

KK01 5.9 1.29 9,000 700 3 - พอใช KK02 5.5 1.54 16,000 2,400 3 - พอใช KK03 5.9 1.18 3,000 500 3 - พอใช KK04 6 1.5 14,000 3,000 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

แมนาฝาง

แมนาฝางเปนลานาสาขาของแมนากกมตนนาอยบรเวณดอยขนหวยฝางและดอยหวโทซงอยตอนใตของพนทกงอาเภอไชยปราการ ไหลผานอาเภอไชยปราการ ฝาง แมอาย และไหลลงสแมนากกทตาบลทาตอน อ.แมอาย จ.เชยงใหม มความยาวลานาประมาณ 70 กม. มพนท 1,948.5 ตารางกโลเมตร มปรมาณนาทาโดยเฉลยประมาณ 860 ลานลกบาศกเมตรตอป สภาพนาฝางโดยทวไปจะมสนาตาล มความลก 0.3 – 0.6 เมตร นาจะไหลผานพนททางการเกษตรและชมชน จากการตรวจสอบคณภาพนาแมนาฝาง พบคณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรมทง 2 โดยบรเวณสะพานขามแมนา ต.ศรดงเยน อ.ไชยปราการ จ.เชยงใหม และบรเวณสะพานปง- สนโคง อ.แมอาย จ.เชยงใหม คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญไดแก การปนเปอนแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคล โคลฟอรมมคาอยในชวง 24,000-30,00 MPN/100ml และ 5,000-24,000 MPN/100ml ขอมลคณภาพนาทสาคญไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดถงพอใชมคาอยในชวง 5.4-7.2 มลลกรมตอลตร และบโอดอยในเกณฑดมคาอยในชวง 0.67-1.21 มลลกรมตอลตร สรปคณภาพนาแมนาฝางโดยทวไปอยในเกณฑเสอมโทรม ปญหามาจากการป น เ ป อ น อ ง แ บ ค ท เ ร ย ร า ย ล ะ เ อ ย ด ดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 37

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาฝาง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

FA01 7.2 0.67 24,000 24,000 4 TCB,FCB เสอมโทรม FA02 5.4 1.21 30,000 5,000 4 TCB,FCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 38

แผนท แสดงคณภาพนาลมนากก

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 39

2.1.6 ลมนาสาละวน (Salawin Basin)

ขอมลพนฐาน

ลมนาสาละวนอยทางภาคเหนอของประเทศไทย เกดจากตนนาในประเทศทเบตและไหลผานประเทศสาธารณรฐประชาชนจน พมา ผานประเทศไทย ในเขตจงหวดแมฮองสอนและบางสวนของจงหวดเชยงใหมและจงหวดตาก ซงจะไหล รวมกบแมนาเมยแลวไหลลงทะเลอนดามนทเมอง Moulmein ประเทศพมา มขนาดพนทลมนาประมาณ 19,120 ตารางกโลเมตร ใหการระบายนาจากทศเหนอลงสทางทศใต มลานาสาขาทสาคญ คอ นาแมปายตอนบน หวยแมสา นาของนาแมปายตอนลาง แมสะมาด นาแมสะรน แมนายวมตอนบน นาแมลาหลวง นาแมยวมตอนลาง นาแมสะเรยง นาแมรด นาแมเงา นาแมสาละวนตอนบน นาแมเงาะ นาแมเมยตอนบน หวยแมละเมา และนาแมเมยตอนลาง ปรมาณนาฝนเฉลยตอปประมาณ 1,250 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 497,460 คน พนทสวนใหญเปนปาไมรอยละ 76.3 พชไรรอยละ 7.12 และนาขาวรอยละ 1.26

แมนาปาย

มตนกาเนดมาจากบรเวณรอยตอของทวเขาถนนธงชยบรรจบกบทวเขาแดนลาว ในเขตอาเภอปาย ไหลผานอาเภอปาย อาเภอเมอง จ งหว ดแม ฮองสอน ไปล งแมน า ส าละว น ใน เขตประ เทศพม า มความยาวประมาณ 135 กโลเมตร สภาพแมนาปายโดยทวไปนาจะมสนาตาล มความลก 0.3-0.5 เมตร ไหลผานพนททางการเกษตรและไหลเขาเขตชมชนบรเวณหมวดการทางปางหม อ.เมอง จากการตรวจสอบคณภาพนาแมนาปาย พบวาอยในเกณฑพอใช 2 สถาน โดยบรเวณสะพาน ถ.เชยงใหม – ปาย กม. 88 – 89 อ.ปาย จ.แมฮองสอน คณภาพนาอยในเกณฑพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก บโอดมคา 0.7 มลลกรมตอลตร ออกซเจนละลายนามคา 6.8 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมมคา 4,000 MPN/100 ml และแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคา 2,200 MPN/100 ml และบรเวณกรมวชาการเกษตร อ.เมอง จ.แมฮองสอน และบรเวณหมวดการทางปางหม อ.เมอง จ.แมฮองสอน คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญไดแก แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดมคาอยในชวง 50,00-160,000 MPN/100 ml และบรเวณหมวดการทางปางหมยงพบการปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคา90,000 MPN/100ml สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดมคาอยในชวง 7.1-7.5 มลลกรมตอลตร และบโอดอยในเกณฑดมคาอยในชวง 1.02-1.37 มลลกรมตอลตร สรปคณภาพนาแมนาปายโดยทวไปอยในเกณฑพอใชถงเสอมโทรม

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 40

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาปาย

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

PY01 7.1 1.02 160,000 90,000 4 TCB,FCB เสอมโทรม PY02 7.5 1.37 50,000 1,700 4 TCB เสอมโทรม PY03 6.8 0.7 4,000 2,200 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 41

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนาสาละวน

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 42

2.1.7 ลมนาโขงตอนบน (Khong Basin)

ขอมลพนฐาน

ลมนาโขงอยทางภาคเหนอของประเทศ เกดจากตนนาในทราบสงทเบตไหลผานตอนใตของประเทศจน ตะวนออกของ ประเทศพมา ไทย ลาว และกมพชา และไหลลงทะเลจนใตททศใตของประเทศเวยดนาม ในประเทศไทยลมนาโขงมลานาสาขาใน ภาคเหนอ และตะวนออกเฉยงเหนอ ใหการระบายนาจากทางทศเหนอลงสทางทศตะวนออกเฉยงใต ไหลผานจงหวดเชยงราย พะเยา แลวไหลผานจงหวดหนองคาย นครพนม และ มกดาหารในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และบรรจบกบแมนามลทอาเภอโขงเจยม จงหวดอบลราชธาน แลวจงไหลลงทะเลจนใต ดงนนพนทลมนาโขง จงสามารถแบงออกไดเปน 2 สวน คอ ลมนาแมโขง ในภาคเหนอ และลมนาแมโขงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มขนาดพนทลมนาประมาณ 57,428 ตารางกโลเมตร อางเกบนาทสาคญในลมนาน คอ เขอนลานาอน และเขอนหวยหลวง ประชากรในพนทลมนาประมาณ 5,763,960 คน การใชประโยชนทดนสวนใหญเปนนาขาวรอยละ 38.6 เปนพนทปาไมรอยละ 28.7 พชไรรอยละ 23.5 และไมยนตนรอยละ 5.1

แมนาอง แมนาองเปนลานาสาขาของแมนาโขงมตนกาเนดระหวางงามเขาตอนเหนอของเทอกเขาผปนนาตอนกลาง

ครอบคลมพนท 2 จงหวด คอ จงหวดเชยงรายและจงหวดพะเยา ไหลไปรวมกบแมนาลาวท อาเภอเทง จงหวดเชยงราย แลวไหลไปลงแมนาโขงตรงจดทเรยกวา “สบอง” ทบานปากองลาง ต.ศรดอนชย อ.เชยงของ จ.เชยงราย รวมระยะทางทงสน 240 กโลเมตร สภาพนาองโดยทวไปนามสนาตาล มความลก 0.4-0.5 เมตร โดยทวไปนาจะไหลผานพนททางการเกษตร นอกจากนบรเวณสะพานแมนาอง อ.พญาเมงราย จ.เชยงราย มฝาย ซงจากผลการวเคราะหคณภาพนา เมอนามาเปรยบเทยบกบ เกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน พบวา แมนาองบรเวณ ทไหลผานสะพานขามแมนาอง ถ.จน-แมลอยไร อ.จน จ.พะเยา (EI03) มคณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรมมาก โดยมคาความสกปรกในรปบโอดสงเกนมาตรฐาน และคาออกซเจนละลายนาตา สวนจดทไหลผานบรเวณสะพานบานรองหา ปากทางเขานาตกจาปาทอง อ.เมอง จ.พะเยา (EI04) มคณภาพนาเฉลยอยในเกณฑพอใช

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 43

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาอง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

EI01 4.6 1.04 200 80 3 - พอใช EI02 4 1.27 5,000 500 3 - พอใช EI-03 1.5 2.8 2,400 220 5 - เสอมโทรมมาก EI-04 5.7 1.6 300 20 3 - พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

นาแมจน

เปนลานาสาขาของแมนาโขงตนนาเกดจากสนปนนาในตาบลแมสลองนอก อาเภอแมฟาหลวง นาไหลจากทศตะวนตกไปทศตะวนออก ผานทราบบรเวณอาเภอแมจนไปบรรจบกบนาแมคาทบานรองกลางในตาบลปาสก อ.เชยงแสน จ.เชยงรายแลวจงไหลลงสแมนาโขงทบานสบคา สภาพนาแมจนโดยทวไปนามสนาตาล มความลก 0.2 เมตร นาจะไหลผานพนททางการเกษตรและแหลงทองเทยว (โปงนารอนปาตง) บรเวณ อบต.ปาตง และไหลผานเขตชมชน และรานอาหาร บรเวณตลาดแมจน จากการตรวจสอบคณภาพนาแมนาแมจน พบคณภาพนาอยในเกณฑพอใช 1 สถาน โดย บรเวณหนาอบต.ปาตง อ.แมจน จ.เชยงราย คณภาพนาอยในเกณฑพอใช สามารถนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคไดโดยผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาโดยทวไปกอน นอกจากนยงใชในการเกษตรได ขอมลคณภาพนาทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑพอใชมคา 6.4 มลลกรมตอลตร บโอดอยในเกณฑดมคา 1.36 มลลกรมตอลตร แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดและแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมอยในเกณฑพอใชมคา 16,000 MPN/100 ml และ 1,400 MPN/100 ml ตามลาดบ และบรเวณตลาดแมจน อ.แมจน จ.เชยงราย คณภาพนาอยในเกณฑเสอมโทรม สามารถนานามาใชเพอการอตสาหกรรม หากนานามาใชเพอการอปโภคบรโภคตองผานการฆาเชอโรคและปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษ ดชนบงชทสาคญไดแก แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมดมคา 30,000 MPN/100 ml และแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรมมคา 8,000 MPN/100 ml สาหรบขอมลคณภาพนาอนทสาคญ ไดแก ออกซเจนละลายนาอยในเกณฑดมคา 6.2 มลลกรมตอลตร บโอดอยในเกณฑดมคา 1.1 มลลกรมตอลตร สรปคณภาพนาแมจนโดยทวไปอยในเกณฑพอใชถงเสอมโทรม ปญหาสวนใหญเกดจากการปนเปอนของแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด และแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาจน

สถาน คณภาพนาทสาคญ เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สา

คญ

คณภาพนา

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 44

DO BOD TCB FCB

MJ01 6.4 1.36 16,000 1,400 3 - พอใช MJ02 6.2 1.1 30,000 8,000 4 TCB,FCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

กวานพะเยา

สภาพพนทโดยรอบกวานทวไป เปนชมชนหนาแนน มรานอาหารตงอยรมกวาน ไปจนถงเปนพนท

เกษตรกรรม การใชประโยชนลานาเปนเปนไปเพอการอปโภคบรโภค เกษตรกรรม และประมง สภาพแหลงนาเปนนานง ผลการวเคราะหคณภาพนา เมอนามาเปรยบเทยบกบ เกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน พบวา คณภาพนาของกวานพะเยา จดอยในเกณฑเสอมโทรมถงเสอมโทรมมาก โดยดชนชวดทสาคญทมคาเกนมาตรฐาน คอ ความสกปรกในรปบโอดมคาสงจนเกนมาตรฐาน แสดงใหเหนถงปรมาณสารอนทรยในกวานพะเยาทมปรมาณมาก จนทาใหจลนทรยมความตองการใชออกซเจนในกระบวนการยอยสลายสารอนทรยในแหลงนาสง สวนการทสารอนทรยมปรมาณมากในกวานพะเยานน อาจมาจากการชะลางสงปฏกลจากชมชน หรอสงปฏกลจากการเลยงสตวลงสแหลงนาโดยตรง โดยไมผานการบาบด นอกจากนยงมาจากการทมพชนาในกวานเปนจานวนมาก เมอตายลงจงเปนแหลงของสารอนทรย สวนในบรเวณปากคลองแมใส อ .เมอง จ.พะเยา คณภาพนาอยในเกณฑพอใชรายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 45

ตาราง ผลคณภาพนากวานพะเยา

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

KP01 5.9 3.0 40 <20 4 - เสอมโทรม KP05 7.0 3.3 5,000 1,700 4 - เสอมโทรม KP06 7.2 3.5 1,400 300 4 BOD,FCB เสอมโทรม KP07 1.1 3.2 3,000 300 5 BOD เสอมโทรมมาก KP09 7.1 3.2 20 <20 4 BOD เสอมโทรม KP10 1.9 3.2 800 170 5 DO,BOD เสอมโทรมมาก

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 46

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนาโขงตอนบน

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 47

2.1.8 ลมนาสะแกกรง (Sa Kae Krang Basin)

ขอมลพนฐาน

ลมนาสะแกกรง เปนลมนาซงอยทางภาคกลางของประเทศ เกดจากพนทตนนาลาธารทเปนเทอกเขาทางภาคเหนอของ ประเทศไทยระหวางจงหวดอทยธาน กาแพงเพชร และนครสวรรค ใหการระบายนาจากทศตะวนตกเฉยงเหนอลงสทศตะวนออก โดยไหลจากอาเภอแมวงกและอาเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรคไปรวมกบคลองโพธทอาเภอสวางอารมณ จงหวดอทยธาน แลว ไหลไปรวมกบหวยทบเสลาทอาเภอทพทน ตอจากนนไหลไปรวมกบแมนาเจาพระยา ทอาเภอโกรกพระ จงหวดอทยธาน ขนาดพน ทลมนาประมาณ 5,202 ตารางกโลเมตร มลานาสาขาทสาคญ คอ นาแมวงก คลองโพธ หวยทบเสลา และแมนาสะแกกรงตอนลาง อางเกบนาทสาคญ คอ เขอนทบเสลา สภาพพนทลมนาสะแกกรงบรเวณตนนาลาธารมความลาดชนคอนขางสงแลวจงลดความลาด ชนลงตอนปลายของลานาจงทาใหเกดปญหานาทวมประจาทกปในชวงฤดฝน ปรมาณนาฝนเฉลยตอปประมาณ 1,135 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 428,000 คน พนทสวนใหญเปนนาขาวรอยละ 33.6 พชไรรอยละ 29.9 ปาไมรอยละ 29 ทลม และทงหญารอยละ 6.3 ไมยนตนรอยละ 0.6 พนทชมชนรอยละ 0.4 และแหลงนารอยละ 0.2

แมนาสะแกกรง แมนาสะแกกรงครอบคลมพนทสวนใหญของจงหวดอทยธาน บางสวนของจงหวดนครสวรรค และ

จงหวดกาแพงเพชร จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนาสะแกกรงจานวน 7 สถาน พบวาสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม (ประเภทท 4) รอยละ 71.43 และอยในเกณฑพอใช (ประเภทท3) รอยละ 28.57 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ ความสกปรกในรปบโอด การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม การปนเปอนแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด และ คาออกซเจนละลายนา รายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 48

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาสะแกกรง

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

SA01 4.2 2.1 5000 1300 4 BOD เสอมโทรม SA02 4.0 1.3 17000 1700 3 DO,TCB,FCB พอใช SA03 4.1 1.7 400 <200 3 DO,BOD พอใช SA04 3.4 1.4 24000 13000 4 DO,TCB,FCB เสอมโทรม SA05 3.3 1.8 5000 1300 4 DO เสอมโทรม SA06 4.9 1.0 90000 90000 4 TCB,FCB เสอมโทรม SA07 4.1 1.2 90000 3000 4 TCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - <=4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 49

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนาสะแกกรง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 50

ลมนาเจาพระยาตอนบน (Chao Phraya Basin)

ขอมลพนฐาน ลมนาเจาพระยา เปนลมนาทเกดจากการรวมตวของแมนาปง วง ยม และนานทไหลมาบรรจบกนทตาบล

ปากนาโพ อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค แลวไหลผานพนทราบภาคกลางและไหลลงสอาวไทย มแมนาสะแกกรงไหลมาบรรจบทอาเภอบรรพตพสย จงหวดนครสวรรค เมอไหลผานจงหวดชยนาทจะบรรจบกบแมนาทาจนและมแมนานอยไหลมาบรรจบทเขตอาเภอสรรพยา จงหวดชยนาท แมนานอยนจะไหลวกมาบรรจบกบแมนาเจาพระยาอกทอาเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา นอกจากนจะมแมนาลพบรซงเชอมกบแมนาปาสก ทอาเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยาไหลมาบรรจบกบแมนาเจาพระยาทอาเภอเมอง จงหวดสงหบร สวนคลองบางแกวจะ ไหลมาบรรจบแมนาพระยาทจงหวดอางทอง ขนาดพนทลมนาประมาณ 21,725 ตารางกโลเมตร ความยาวของลานารวมทกลานา ประมาณ 612 กโลเมตร ลานาสาขาทสาคญ คอ แมนาเจาพระยาสายหลก และบงบอระเพด อางเกบนาทสาคญของลมนาน คอ เขอน เจาพระยา จงหวดชยนาท ปรมาณนาฝนเฉลยตอปประมาณ 1,490 มลลเมตร มประชากรในพนทลมนาประมาณ 11,710,970 คน การใชประโยชนทดนสวนใหญเปนนาขาวรอยละ 61.8 พชไรรอยละ 17.5 และไมยนตนรอยละ 5.9

แมนาเจาพระยาตอนบน

แมนาเจาพระยาตอนบน เรมตงแตพนทตาบลปากนาโพ อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค ลงมาจนถงพนท ตาบลทานาออย อาเภอพยหะคร จงหวดนครสวรรค จากการตดตามตรวจสอบคณภาพแมนาเจาพระยาตอนบน จานวน 3 สถาน พบวาสวนใหญอยในเกณฑพอใช (ประเภทท 3) รอยละ 66.67 และเกณฑเสอมโทรมาก (ประเภทท 5) รอยละ 33.33 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ คาออกซเจนละลายนา คาความสกปรกในรปสารอนทรย และแอมโมเนย รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาแมนาเจาพระยาตอนบน

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

CH30 4.9 1.4 2300 800 3 DO พอใช CH31 5.1 1.8 5000 3000 3 DO,BOD พอใช CH32 4.8 1.4 13000 5000 5 NH3-N เสอมโทรมมาก

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

คลองสาขา สานกงานสงแวดลอมภาคท 4 นครสวรรค ไดดาเนนการเฝาระวงคลองสาขา จานวน 3 สาย ไดแก คลองสวนหมาก จงหวดกาแพงเพชร , คลองบางประมง จงหวดนครสวรรค และแควตากแดด จงหวดอทยธาน หวยตากและคลองวงเจา จงหวดตาก จากการตดตามตรวจสอบคณภาพคลองสาขา จานวน 6 สถาน พบวา

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 51

สวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรม(ประเภทท4) รอยละ 50 เกณฑพอใช (ประเภทท 3) รอยละ 33.33 และเกณฑเสอมโทรมมาก (ประเภทท 5) รอยละ 16.67 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ ความสกปรกในรปบโอด คาออกซเจนละลายนา การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคลโคลฟอรม การปนเปอนแบคทเรยกล มโคลฟอรมทงหมดและแอมโมเนย รายละเอยดดงตาราง

ตารางแสดงผลคณภาพนาคลองสาขา

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

BPMC 3.0 1.6 >1600 >1600 4 DO เสอมโทรม TDC 4.6 1.6 >1600 >1600 3 DO,BOD พอใช

SMC1 6.0 0.8 8000 800 3 TCB พอใช SMC2 5.4 0.5 1700 400 5 NH3-N เสอมโทรมมาก HT 4.8 1.8 50000 2600 4 TCB เสอมโทรม WJC 5.9 1.4 30000 8000 4 TCB,FCB เสอมโทรม

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

บงบอระเพด บงบอระเพดเปนทะเลสาบนาจดขนาดใหญของจงหวดนครสวรรค นาในบงบอระเพด ไดรบจากนาฝนธรรมชาตและนาปาจากทราบสง บงบอระเพดมเนอททงหมด 132,737 ไร 56 ตารางวา โดยมอาณาเขตตดตอกบ 3 อาเภอ คอ อาเภอเมอง อาเภอทาตะโก และ อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค จากการตดตามตรวจสอบคณภาพบงบอระเพด จานวน 5 สถาน พบวาสวนใหญอยในเกณฑพอใช(ประเภทท 3) รอยละ 100 โดยมพารามเตอรทเปนปญหาสาคญ คอ ความสกปรกในรปบโอด และ คาออกซเจนละลายนา รายละเอยดดงตาราง

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 52

ตารางแสดงผลคณภาพนาบงบอระเพด

สถาน

คณภาพนาทสาคญ

เกณ

ฑคณ

ภาพน

า

ปญหา

คณภา

พนาท

สาคญ

คณภาพนา

DO BOD TCB FCB

BP01 5.4 1.6 13 8 3 DO,BOD พอใช BP02 4.7 1.7 21 11 3 DO,BOD พอใช BP03 5.7 1.8 30 4 3 DO,BOD พอใช BP04 4.5 1.6 23 13 3 DO,BOD พอใช BP05 4.8 1.9 130 130 3 DO,BOD พอใช

มาตรฐานประเภทท 2 >=6.0 <=1.5 - <=1,000 - - - มาตรฐานประเภทท 3 > = 4.0 < = 2.0 - < = 4,000 - - - มาตรฐานประเภทท 4 > = 2.0 < = 4.0 - - - - -

การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554

สานกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 1- 53

แผนท แสดงคณภาพนาพนทลมนาเจาพระยาตอนบน

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 1

สวนท สวนท 22 การเปรยบเทยบการเปรยบเทยบผลผลคณภาพน าคณภาพน ายอนหลงยอนหลง

และแนวโนมผลคณภาพน าและแนวโนมผลคณภาพน า

2.1 แมน าปง จากผลการตดตามตรวจวดคณภาพแมน าปง ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนกรกฎาคม ในปงบประมาณ 2549 ถงปงบประมาณ 2554 รวม 14 จด ตงแตบรเวณตนน า ทจงหวดเชยงใหม จนถงบรเวณปลายน า จงหวดนครสวรรค ผลการตรวจวเคราะหดงตารางเปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน าปง

ตารางเปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน าปง

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 2

สถาน

ผลคณภาพน า

2549 2550 2551 2552 2553 2554

PI01 พอใช พอใช พอใช พอใช ด พอใช

PI02 เสอมโทรม ด เสอมโทรม พอใช พอใช พอใช

PI03 ด พอใช พอใช พอใช พอใช เสอมโทรม

PI04 เสอมโทรม พอใช พอใช พอใช ด พอใช

PI05 พอใช ด พอใช พอใช ด พอใช

PI06 พอใช พอใช พอใช พอใช ด พอใช

PI07 เสอมโทรม ด เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม

PI08 พอใช ด พอใช เสอมโทรม ด พอใช

PI09 พอใช ด พอใช เสอมโทรม ด เสอมโทรม

PI09.1 ด พอใช พอใช พอใช พอใช พอใช

PI10 - พอใช เสอมโทรม พอใช ด พอใช

PI11 - เสอมโทรม พอใช พอใช ด ด

PI11.5 - เสอมโทรม พอใช ด เสอมโทรม พอใช

PI12 - เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช พอใช

PI13 - พอใช เสอมโทรม เสอมโทรมมาก พอใช พอใช

PI14 - เสอมโทรม พอใช พอใช ด พอใช

PI15 - เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม ด พอใช

จากขอมลผลการตรวจวดคณภาพน าในตาราง พบวา คณภาพน าในบางบรเวณม แนวโนมทดข น เชน สะพานหนาสถานต ารวจภธร อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม (PI12) ,บานวงสงหค า ต าบลปาตาล อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม (PI113 )พฒนาจาก คณภาพน าเสอมโทรม พอใช ซงปจจบนผลคณภาพน าอยในระดบพอใชตามล าดบ และบรเวณทแมน าปงผาน อ.เมอง และ อ. บานตาก จงหวดตาก (PI04,PI15) พบวา ผลการตรวจวเคราะหมคณภาพน าเรมดขน บรเวณทม แนวโนมแยลง เชน สะพานเกตตขจร อ าเภอเมอง จงหวดตาก (PI07) ซงเดม มคณภาพน าอยในระดบพอใช แตปจจบน คณภาพน าอยในระดบเสอมโทรมมาก รวมถง ต าบลบานตาก อ าเภอบานตาก จงหวดตากจงหวดเชยงใหม (PI09 ) และ สะพานบานแสนตอ ต าบลแสนตอ อ าเภอขาณวรลกษบร จงหวดก าแพงเพชร พบวา ผลการตรวจวเคราะหมคณภาพน าเรมแยลง

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 3

2.2.2 แมน าวง

จากผลการตดตามตรวจวดคณภาพแมน าวง ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนกรกฎาคม ในปงบประมาณ 2549 ถงปงบประมาณ 2554 รวม 7 จด ตงแตบรเวณตนน า อ าเภอวงเหนอ จงหวดล าปาง และไหลลงมาบรรจบกบแมน าปงทจงหวดตาก ผลการตรวจวเคราะหดงตารางเปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน าวง

ตาราง เปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน าวง

สถาน

ผลคณภาพน า

2549 2550 2551 2552 2553 2554

WA0.1 พอใช พอใช เสอมโทรม พอใช ด พอใช

WA01 ด ด พอใช พอใช พอใช พอใช

WA-02 ด พอใช เสอมโทรม ด พอใช เสอมโทรม

WA-03 ด เสอมโทรม ด พอใช พอใช เสอมโทรม

WA-4.1 เสอมโทรม ด เสอมโทรม พอใช พอใช เสอมโทรม

WA-5.1 ด เสอมโทรม เสอมโทรม ด เสอมโทรม เสอมโทรม

WA-06 พอใช พอใช เสอมโทรม พอใช พอใช พอใช

จากขอมลผลการตรวจวดคณภาพน าในตาราง พบวา คณภาพน าในบางบรเวณม แนวโนมทดข น เชน จดบรรจบกบแมน าสอย หม 2 ต าบลวเชตนคร อ าเภอแจหม จงหวดล าปาง บรเวณทควรมการเฝาระวง และหาแนวทางแกไข คอ สะพานเถน อ าเภอเถน จงหวดล าปาง (WA02) , บานหลาหลวง ต าบลสบปราบ อ าเภอสบปราบ ( WA03) จงหวดล าปาง, ฝายยางเทศบาลนครล าปาง จงหวดล าปาง (WA04.1) 2.2.3 แมน ายม

จากผลการตดตามตรวจวดคณภาพแมน ายม ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนกรกฎาคม ในปงบประมาณ 2549 ถงปงบประมาณ 2554 รวม 14 จด พบผลการตรวจวดดงรายละเอยดในตาราง

ตาราง เปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน ายม

สถาน

ผลคณภาพน า

2549 2550 2551 2552 2553 2554

YO01 เสอมโทรม เสอมโทรมมาก เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก เสอมโทรมมาก

YO02 เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

YO03 เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 4

YO04 เสอมโทรม เสอมโทรมมาก เสอมโทรม เสอมโทรมมาก เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

YO-05 เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก ด

YO-06 ด เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช เสอมโทรมมาก พอใช

YO-07 พอใช พอใช ด พอใช พอใช พอใช

YO-08 เสอมโทรม พอใช ด เสอมโทรม เสอมโทรม ด

YO-09 เสอมโทรม พอใช ด ด ด ด

YO-10 พอใช พอใช พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม ด

YO-11 เสอมโทรม ด พอใช เสอมโทรม พอใช พอใช

YO-12 พอใช พอใช พอใช พอใช พอใช พอใช

YO-13 พอใช ด ด ด เสอมโทรม พอใช

YO-14 พอใช เสอมโทรม ด ด เสอมโทรม พอใช จากขอมลในตาราง พบวา บรเวณทควรมการเฝาระวง เนองจากมคณภาพน าอยในระดบเสอมโทรม

ถงเสอมโทรมมากตดตอกนหลายป คอ ในบรเวณ สะพานโพทะเล อ.โพทะเล จ.พจตร(YO01) วดทาบวทอง ต.วงจก อ.โพธประทบชาง จ.พจตร (YO02) และบรเวณ สะพานแมน ายม สขาภบาลบางระก า อ.บางระก า จ.พษณโลก (YO04), สะพานพระรวง ต.ธาน อ.เมอง จ.สโขทย (YO05), สะพานบานวงหนพฒนา ต.ปากแคว อ.เมอง จ.สโขทย (YO06) และ ฝายแมยม ต.บานหนน อ.สอง จ.แพร(YO012) และบรเวณสะพานบานสามงาม ต.สามงาม อ.สามงาม จ.พจตร (YO03)ในชวงนปรมาณน าไมมในการตรวจคณภาพน าอนเนองจากภาวะภยแลง

บรเวณทมคณภาพน าทมแนวโนมแยลง คอ บรเวณจดสบน าดบใกลสะพานแขวน อ าเภอสวรรคโลก จงหวดสโขทย (YO07), สะพานศรสชนาลย ต.หาดเสยว อ.ศรสชนาลย จ.สโขทย (YO08),สะพานหวยแมสน บ.แมสน อ.ศรสชนาลย จ.สโขทย (YO08.1), สะพานวงชน ต.วงชน อ.วงชน จ.แพร (YO09), สะพานพฒนาภาคเหนอ 8 บ.น าโคง อ.เมอง จ.แพร (YO10),ฝายแมยม อ าเภอสอง จงหวดแพร (YO12) สะพานทางหลวงสาย 1091 ขางหมวดการทางเชยงมวน อ.เชยงมวน จ.พะเยา (YO13) และสะพานแมน ายม อ.ปง (YO14)

จากขอมลผลการตรวจวดคณภาพน าในตาราง พบวา คณภาพน าในบางบรเวณมแนวโนมทดข น สะพานมหาโพธ บานมหาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดแพร (YO11) ฝายแมยม อ าเภอสอง จงหวดแพร (YO12) สะพานขางหมวดการ 1091 ขางหมวดการทางเชยงมวน อ าเภอเชยงมวน จงหวดแพร (YO13)

2.2.4 แมน านาน จากผลการตดตามตรวจวดคณภาพแมน านาน ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนกรกฎาคม

ในปงบประมาณ 2549 ถงปงบประมาณ 2554 รวม 16 จด พบผลการตรวจวดดงรายละเอยดในตาราง

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 5

ตาราง เปรยบเทยบผลคณภาพน า แมน านาน

สถาน

ผลคณภาพน า

2549 2550 2551 2552 2553 2554

NA0.1 พอใช เสอมโทรม พอใช พอใช พอใช พอใช

NA01 เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช พอใช เสอมโทรม พอใช

NA1.1 เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช พอใช พอใช พอใช

NA 2 เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช

NA 3 พอใช เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม พอใช

NA 4 เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม

NA 5 พอใช พอใช พอใช พอใช พอใช เสอมโทรมมาก

NA 6 พอใช เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 7 พอใช พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 8 พอใช เสอมโทรม พอใช ด เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 9 เสอมโทรม ด พอใช พอใช เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 10 ด พอใช พอใช พอใช พอใช พอใช

NA 11 ด ด พอใช พอใช เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 12 เสอมโทรม ด เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม

NA 13 เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรม เสอมโทรมมาก

NA 14 เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม พอใช เสอมโทรม เสอมโทรมมาก จากขอมลผลการตรวจวดคณภาพน าในตาราง พบวา คณภาพน าในบางบรเวณม แนวโนมทดข น เชน บรเวณสะพาน ต.บางมลนาก อ.บางมลนาก จ.พจตร (NA 2), บรเวณหนาวดเกรยงไกรใต อ.เมอง จ.นครสวรรค (NA01) ,สะพานขามแมน านานดานเหนอเขตเทศบาลเมองชมแสง อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค (NA1.1) สะพานพฒนาภาคเหนอ 13 อ าเภอเมอง จงหวดอตรดตถ(NA10) สะพานบานวงขอน ต าบลงวงาม อ าเภอเมอง จงหวดอตรดตถ (NA11) คณภาพน าของแมน านานสวนใหญ มแนวโนมแยลง และบรเวณทควรมการเฝาระวง และหาแนวทางแกไข คอ สะพานวดสวางอารมณ ต าบลทาทอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก(NA06) ,จดสบน าประปาเทศบาลเมองพษณโลก หนาวดโพธญาณ ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก(NA07) , หนาเขอนนเรศวร อ าเภอพรหมพราม จงหวดพษณโลก(NA08) ,บานดอนศรเสรม ต าบลในเวยง อ าเภอเมอง จงหวดนาน (NA13) , จดสบน าการประปาทาวงผา ต าบลทาวงผา อ าเภอทาวงผา จงหวดนาน(NA14) เนองจากชวงทด าเนนการตรวจวดปรมาณน าคอนขางสง มปญหาน าทวมและมการชะลางหนาดนในพนท

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 1

สวนท สวนท 33 สรปผลและขอเสนอแนะสรปผลและขอเสนอแนะ

33..11 สรปผลคณภาพน าในพนทภาคเหนอสรปผลคณภาพน าในพนทภาคเหนอ

ผลการศกษาคณภาพแหลงน าผวดนในพนทภาคเหนอทงหมด อนประกอบไปดวย 8 ลมน า คอ ลมน าปง ลมน าวง ลมน ายม ลมน านาน ลมน ากก ลมน าโขงตอนบน ลมน าสาละวน ลมน าเจาพระยาตอนบน ลมน าสะแกกรง ในชวงเดอน พฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554 รวมทงหมด 144 สถาน พบวา คณภาพน าสวน

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 2

ใหญอยในเกณฑพอใชถงเสอมโทรม ถงรอยละ 70 อยในเกณฑพอใช รอยละ 23 และมเพยงรอยละ 7 เทานนทคณภาพน าอยในเกณฑด ดงรป

ผลคณภาพน าพนทภาคเหนอ ชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554

หากพจารณาในรายละเอยดของคณภาพน าของลมน าหลก คอ ลมน าปง ลมน าวง ลมน ายม และลมน านาน พบวา

ลมน านาน คณภาพน าสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมากถง รอยละ 50 รองลงมา อยในเกณฑเสอมโทรม รอยละ 31 และพอใช รอยละ 19 ตามล าดบ

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 3

ผลคณภาพน าลมน านาน ชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554

ลมน าปง คณภาพน าสวนใหญอยเกณฑพอใช รอยละ 60 รองลงมาอยในเกณฑเสอมโทรมรอยละ 25 อยในเกณฑดรอยละ 10 และพบวา ลมน าปงตอนบน ยงพบคณภาพน าเสอมโทรมมาก ซงควรมการเฝาระวงอยางใกลชด รอยละ 5

ผลคณภาพน าลมน าปง ชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554

ลมน าวง คณภาพน าสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมรอยละ 63 อยในเกณฑพอใชรอยละ และ 37 ท า

ใหภาพโดยรวมของแมน าวง มคณภาพน าอยในเกณฑเสอมโทรม

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 4

ผลคณภาพน าลมน าวง ชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554 ลมน ายม คณภาพน าสวนใหญอยในเกณฑเสอมโทรมมาก รอยละ 44 เสอมโทรม รอยละ 39 และอย

ในเกณฑพอใช รอยละ 17 ซงถอวาคณภาพของลมน ายมในชวงนอยในขนวกฤต เพราะภาพโดยรวมแลว คณภาพน าแยเกอบทงหมด

ผลคณภาพน าลมน ายม ชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม 2554

3.2 ขอเสนอแนะ การตดตามตรวจสอบและวเคราะหคณภาพแหลงน า เปนกจกรรมทจ าเปนในการจดการคณภาพน า

เพอใหไดขอมลทสามารถแสดงถงสถานภาพของแหลงน า ไดแก คณภาพน าทางกายภาพ เคม และชวภาพ ตาม

โครงการจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตรดานสงแวดลอมพนทภาคเหนอ ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2554

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 1 – 4 2- 5

สถานเกบตวอยางทก าหนดไวอยางสม าเสมอ และเฝาสงเกตวาคาของคณภาพน าตามสถานเกบตวอยางเหลานนมการเปลยนแปลงดขนหรอต าลงอยางไรเมอเวลาหรอสภาพแวดลอมของน าเปลยนไป ทงนการเกบตวอยางจะตองมความเขาใจธรรมชาตของแหลงน าน น และแหลงก าเนดมลพษบรเวณใกลเคยง เพอเปนขอมลประกอบการเลอกเกบตวอยางใหไดตวแทนของแหลงน าทถกตองและใชงานไดตามวตถประสงค งานทเกยวกบการตดตามตรวจสอบคณภาพแหลงน าผวดนจะประกอบดวย การส ารวจและตรวจสอบคณภาพน า การเกบรกษาตวอยางน า การจดเกบขอมล การประมวลผลขอมล รวมถงการจดท ารายงานคณภาพน าเพอเผยแพรสสาธารณะใหเกดความเขาใจและตระหนกถงสถานการณหรอสภาพปญหาทเกดขน

1. ควรมการบรณาการขอมลและการจดการคณภาพแหลงน ารวมกนของหนวยงานทดแลล าน า ตงแตตนน าถงปลายน า เนองจาก คณภาพของแหลงน าภายในหนงลมน านน ยอมมความสมพนธและมผลสบเนองถงกน

2. ควรมการพจารณาถงแหลงทมา หรอสาเหตอนท าใหคณภาพน าเสอมโทรม ใหมากขน และแกไขจากสาเหตนน ๆ เชน แหลงก าเนดมลพษ ประเภทตาง ๆ เพอก าหนดแนวทางการแกไขอยางตอเนอง

3. น าผลการวเคราะหไปเพอท าการวางแผนและประชาสมพนธสรางเครอขายภาคประชาชนในการเฝาระวงคณภาพน าใหเกดการแกไขอยางย งยน

4. มการตรวจสอบและปรบปรงขอมลทน ามาวเคราะหอยางสม าเสมอเพอความถกตองและแมนย า 5. ควรมการเชอมโยงขอมลดานตางๆ เพอท าการวเคราะหเชงพนทหาปจจยเสยงทสงผลกระทบตอ

คณภาพน าในแมน า ซงตองใชขอมลทมความหลากหลาย เพอน าไปใชในการวางแผนและแกปญหาคณภาพน าไดอยางเปนระบบ

6. สนบสนนขอมลเชงลกใหกบทองถน ทมผลคณภาพน าทมแนวโนมเสอมโทรมเพมขน

เรอง การวเคราะหสถานการณคณภาพนาในพนทลมนาภาคเหนอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ครงท 3 ประจาปงบประมาณ 2554 พมพเมอ 22 กรกฎาคม 2554 ทปรกษา ผอานวยการสานกงานสงแวดลอมภาคท 1- 4 คณะผจดท า นางสาวจราพร ชเกยรตวนา นกวชาการสงแวดลอม สสภ.1 นายปฏภาณ สกลอ เจาหนาทบรหารงานทวไป สสภ.1 นางสาวรชดาภรณ บญสาระวง นกวชาการสงแวดลอม สสภ.2 นายดษต ประสทธเขตกจ นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ สสภ.3 นายปรชญา ตระกลรตน นกวชาการสงแวดลอม สสภ.3 นายเสกสรร สประดษฐอาภรณ นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ สสภ.4 นางสาวกรรณกา สกกายะกรมงคล นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ สสภ.4 นางสาวนพวรรณ หรงหมอยา นกวชาการสงแวดลอมปฏบตการ สสภ.4 นางสาวธนวด อยปอม นกวชาการสงแวดลอม สสภ.4 นายรฐพล ดวงดอก นกวชาการสงแวดลอม สสภ.4 จดพมพและเผยแพร ศนยสารสนเทศสงแวดลอม สานกงานสงแวดลอมภาคท 1-4 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม