ดุลยภาพทั่วไปและประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจecon.tu.ac.th/class/archan/Pichittra/EC 311/311 week 14.pdf · การเปลี่ยนแปลงจนมาอยู่ที่จุด

EC 311 1/62 สปดาหท 14 ดลยภาพทวไปและประสทธภาพทางเศรษฐกจ พจตรา ประภสสรมน

1

ดลยภาพทวไปและประสทธภาพทางเศรษฐกจ

การวเคราะหแบบดลยภาพทวไป

เงอนไขประสทธภาพ แบบ Pareto

ดลยภาพทวไปในการแลกเปลยนสนคาขนสดทาย

ดลยภาพทวไปในการผลต

ดลยภาพทวไปในการแลกเปลยนและการผลต

ประสทธภาพของตลาดแขงขนสมบรณ

ประสทธภาพกบความยตธรรม

ฟงกชนสวสดการสงคม (Social Welfare Functions)

1. ดลยภาพทวไป (General Equilibrium) กบ ดลยภาพบางสวน (Partial Equilibrium)

ทผานมาเปนการวเคราะหดลยภาพบางสวน นนคอ การเกดดลยภาพหรอการเปลยนแปลงดลยภาพ

ในตลาดทพจารณาอยไมกระทบตอตลาดอนๆ…(สมมตใหปจจยอนๆทงหมดคงท)

แตปฏสมพนธขามตลาดอาจมความส าคญ เพราะสนคานนอาจเปนสนคาทดแทนกนหรอประกอบ

กน การเพมขนของอปสงคตอสนคา (หรอปจจย) อาจท าใหราคาสนคา (หรอปจจย) เพมขน

ในความเปนจรง การเปลยนแปลงในตลาดหนงจะสงผลกระทบลนไหล (Spillover Effect) ไปยง

ตลาดอนๆ และผลการเปลยนแปลงในตลาดอนๆจะสงผลกระทบยอนกลบ (Feedback Effect) มายง

ตลาดนนดวย


2

ตลาด 2 ตลาดทเกยวของกน – รงหนงกบ DVDs

5

DVDM

SMSV

100

QM QV

150

S*M

10 S

D/V

Q/V

160

: DVD

105

Q/M

ถาไมพจารณาผลยอนกลบในดลยภาพทวไป การประเมนผลกระทบของภาษจะต ากวาทเปนจรง

เปนประเดนส าคญทผก าหนดน ยบายตองระวง

ตลาด 2 ตลาดทเกยวของกน – รงหนงกบ DVDs

DVDM

SMSV

100

QM QV

150

S*M

DVD

D/V

Q/V

160

105

Q/M

D*M

110

Q*MQ//

M

108

D/M

165

Q*V

D*V


3

การศกษาเศรษฐศาสตรสวสดการตองค านงถงความสมพนธและผลกระทบระหวางผบร ภคแตละ

คน และผผลตแตละรายในระบบเศรษฐกจ วธการศกษาตองใชการวเคราะหแบบดลยภาพทวไป

(General Equilibrium)

General Equilibrium

- ตวแปรทางเศรษฐกจทกตวเกยวของกน ตองวเคราะหทงระบบ ดยการสรางระบบสมการซงม

ความสมพนธซงกนและกน (Simultaneous Equations System)

- การเปลยนแปลงในตวแปรของตลาดหนง มผลตอดลยภาพของตลาดอนๆ ซงกอใหเกดการ

ปรบตวในแตละตลาด จนเขาสดลยภาพอกครงหนง เมอทกตลาดเขาสดลยภาพแลว ระบบ

เศรษฐกจจงเขาสภาวะ “ดลยภาพทวไป” นนคอ ทกสวนในระบบเศรษฐกจเกดดลยภาพพรอมๆ

กน

- แบบจ าลองดลยภาพทวไปเปนเครองมอส าหรบการวเคราะหการจดสรรทรพยากรของระบบ

เศรษฐกจหนงๆวาไดกอใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจหรอไม อยางไร

2. ประสทธภาพทางเศรษฐกจ (Pareto Optimality or Pareto Efficiency)

ประสทธภาพทางเศรษฐกจ (Economic efficiency) มความหมายตรงกบประสทธภาพตามแนวคด

ของพาเร ต เราเรยกวา ประสทธภาพแบบพาเร ต (Pareto efficient) หรอ อดมภาพแบบพาเร ต

(Pareto optimality) ความมประสทธภาพในทน หมายถง ประสทธภาพในการจดสรรทรพยากร

ประสทธภาพแบบพาเร ต (Pareto efficiency/optimality) การจดสรรทรพยากรทไมสามารถจดสรร

ทรพยากรใหมใหฝายหนงมสวสดการดขน ดยทไมท าใหฝายอนๆ แยลง

การเพมประสทธภาพแบบพาเร ต (Pareto improvement) การจดสรรทรพยากรทท าใหสวสดการ

ของสมาชกในสงคมอยางนอยหนงคนดขน ดยทไมท าใหคนอนๆ ในสงคมแยลง


4

เงอนไขส าหรบความมประสทธภาพทางเศรษฐกจ

1) ความมประสทธภาพในการแลกเปลยน

2) ความมประสทธในการผลต

3) ความมประสทธภาพผลผลต

2.1 ความมประสทธภาพในการแลกเปลยน (Efficiency in Exchange)

กรอบการวเคราะห : A Pure Exchange Economy …..พจารณาระบบเศรษฐกจหนงทไมมภาคการ

ผลต

- ผบร ภค 2 คน: A และ B

- สนคา 2 ชนด: X และ Y

- ทรพยากรเรมตนของนาย A คอ มสนคา X 100 หนวย มสนคา Y 20 หนวย

- ทรพยากรเรมตนของนาย B คอ มสนคา X 50 หนวย มสนคา Y 80 หนวย

- แตละฝายทราบความชอบของฝายตรงขาม

- เสนความพอใจเทากน (IC) และทรพยากรเรมตนของแตละคนแสดงดวยจด G ดงภาพตอไปน

ทรพยากรเรมตนและความชอบของผบร ภค

MRSA = ½

0A

Y

20

100

GUA

500B

Y

80 G

UB

MRSB = 3

G: MRS A = 1/2 G: MRS B = 3

X X


5

“ความชอบตางตางกนจงมชองทางใหแลกเปลยน”....แตละคนตคาใหกบสนคา X สนคา Y ไม

เทากน หรอ MRS ของแตละคนไมเทากน ถาการแลกเปลยนไมมตนทนธรกรรม แตละฝายอาจ

แลกเปลยนสนคากนเพอใหไดความพอใจสงสดจนเกดดลยภาพ กระบวนการในการแลกเปลยน

อธบาย ดยใช แผนภาพกลองเอดจเวรท (Edgeworth Box Diagram)

Edgeworth Box Diagam เปนภาพทแสดงขนาดของทรพยากรเรมตน(endowment) ทงหมด และ

สวนผสมของการแบงทรพยากรทงหมดทเปนไปไดระหวางคนสองคน หรอการแบงปจจยการผลต

เพอผลตสนคาสองชนด เกดจากการน าเอาภาพ Indifference curves หรอ Isoquants สองภาพ ดย

ภาพหนงกลบหว 180o แลวมาประกอบกนเปนกลองทมขนาดกวางยาวเทากบขนาดของทรพยากร

เรมตนทงหมด

การแลกเปลยนสนคาใน Edgeworth Box

150 0B

0A

100

150100

Y A

Y B

X A

X B

20 80

50

100

E

A

100X 20Y B 50X 80Y


6

Edgeworth Box Diagram

UB1

U A1

150 0B

0A

100

150100

UA2

UB2

UB3

UA3

ทศทางการเพม น ง วามพ จส าหร ร ภ นท 2

ทศทางการเพม น ง วามพ จส าหร ร ภ นท 1

กลไกการปรบตวสดลยภาพ/ประสทธภาพในการแลกเปลยน

ประสทธภาพในการแลกเปลยน

UB1

U A1

150 0B

0A

100

150100

GUA

2

UB2

UB3

H

I

UA3

D

C

F

ทรพยากรเรมตนทจด G: 𝑀𝑅𝑆𝑥𝑦𝐴 < 𝑀𝑅𝑆𝑥𝑦

𝐵 นนคอ นาย A ชอบ Y > X และนาย B ชอบ X > Y

ความชอบตางกนมชองทางใหเกดการแลกเปลยน


7

ในภาวะน นาย A ยอมลด Y นดเดยวแลกกบการม X เพมขน ดยทความพอใจเทาเดม

นาย B ยอมลด Y เปนจ านวนมากเพอแลกกบการม X เพมขน

(𝑀𝑈𝑋

𝑀𝑈𝑌)

𝐴< (

𝑀𝑈𝑋

𝑀𝑈𝑌)

𝐵ดงนน ถามการแลกเปลยนหรอจดสรรสนคาใหม ใหนาย A ม Y

เพมขน ลด X และนาย B ม X เพมขน ลด Y ยอมมทางทท าใหใครคนใดคนหนง หรอทงสองคนม

ความพอใจเพมขนได

ส าหรบ A: MRS = 1/2 (เพม X 1 หนวย ลด Y ½ หนวย) ส าหรบ B: MRS = 3 (เพม X 1 หนวย ลด

Y 3 หนวย) ทศทางการแลกเปลยนคอ นาย A ลด X เพม Y และนาย B เพม X ลด Y สวนอตรา

การคาหรออตราการแลกเปลยนควรอยทการแลก X 1 หนวยกบ Y ระหวาง ½ ถง 3 หนวย

- ถาตกลงแลก 1X=1/2Y แลว นาย A มความพอใจเทาเดม นาย B มความพอใจมากขน

- ถาตกลงแลก 1X=3Y แลว นาย A มความพอใจมากขน นาย B มความพอใจเทาเดม

- ถาตกลงแลก 1X=2Y แลว นาย A และ B มความพอใจมากขนทงค

- การจะแลกเปลยนดวยอตราการคาเทาไรขนกบอ านาจในการตอรองของทงค

ความเปนไปไดของการแลกเปลยน

-ทงสองคนแลกเปลยนจนเคลอนทมาทจด I: นาย A มความพอใจเทาเดม นาย B มความพอใจสงขน

การเปลยนแปลงจนมาอยทจด I ม Pareto improvement แตยงไมใชจดทท าใหเกดดลยภาพในการ

แลกเปลยน เพราะยงมทางทท าใหคนใดคนหนงไดรบความพอใจเพมขน ดยไมท าใหคนอนแยลง

เชน การเคลอนทไปยงจด C ทจดนเปนจดสมผสระหวางเสน IC ของแตละคน และไมมทางท าให

คนใดคนหนงไดรบความพอใจมากขน ดยไมท าใหคนอนแยลงไดอก.. การเปลยนจากจด C มแต

ท าใหคนใดคนหนงแยลง


8

-ถาทงสองคนแลกเปลยนจนเคลอนมาทจด H: นาย B ไดรบความพอใจเทาเดม นาย A ไดรบความ

พอใจมากขน จนกระทงทจด D จะไมมทางท าใหใครคนใดคนหนงไดรบความพอใจเพมขน ดยไม

ท าใหคนอนแยลง

-ทงสองคนแลกเปลยนกนจนเคลอนทมาทจด F การแลกเปลยนนกอใหเกดดลยภาพทม

ประสทธภาพ ดยททงสองฝายไดรบความพอใจเพมขนทงค

ทงสองคนยนดทจะแลกเปลยนสนคากนกตอเมอการแลกเปลยนท าใหการจดสรรทรพยากรใหมอย

ในพนทแรเงา (lens of diversification)

แมวาการแลกปลยนท าใหมประสทธภาพมากขน แตไมไดหมายความวาทกจดการจดสรรทรพยากร

ใหมจะเปนจดทมประสทธภาพ เชนทจด I และ H ค าถามคอ คนทงสองจะบรรลการจดสรร

ทรพยากรทมประสทธภาพไดอยางไร?

o เมอไมมชองทางในการแลกเปลยนเหลออก

o เมอ MRS ของทกคนเทากน ตราบใดท MRS ยงไมเทากน การแลกเปลยนจะน าไปสความ

พอใจรวมทสงขน นนคอ ประสทธภาพในการแลกเปลยนยงไมดทสด

o ทงคจะแลกเปลยนกน และไดความพอใจสงขน จนกระทงไมสามารถท าใหทงคดขนไดอก

o เกดขนเมอเสนความพอใจสมผสกน หรอมความชนและ MRS เทากน

𝑀𝑅𝑆xy1 = 𝑀𝑅𝑆𝑥𝑦

2 = ⋯ = 𝑀𝑅𝑆𝑥𝑦𝑛

จากการพจารณาประสทธภาพในการแลกเปลยนท endowment ทจด G นน เปนไปไดวาจดดลยภาพ

อาจจะอยท จด C จด D หรอจด F หรอจดใดๆทเปนจดสมผสของเสน IC ของแตละคน แนวเสน

ของจดทอยบนเสน CDF และจดอนๆทท าให MRS เทากนแลว เรยกวา เสนสญญา (contract

curve) อนเปนเสนทแสดงแนวการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพ หรอเชอมตอจดท IC สมผส

กน


9

ทกจดบนเสนสญญา ทงคม MRS เทากน และไมมชองทางแลกเปลยน ดยอยางนอยฝายหนงดขน

ไดอก

ทกจดบนเสนสญญาแสดง Pareto efficient แลว ซงเกดขนเมอการแลกเปลยนเพอใหฝายหนงดขน

จะท าใหอกฝายหนงเลวลง ดงนนถามการเคลอนออกจากจดตางๆบนเสนดงกลาว การเคลอนทนน

จะท าใหคนๆหนงไดรบความพอใจเพมขน แตจะมคนทไดรบความพอใจลดลงดวย

ทกจดบนเสนสญญาคอ จดทกอใหเกดดลยภาพในการแลกเปลยน ...ดลยภาพในการแลกเปลยนม

มากมายหลายจด

Contract Curve

0A

Ya Yb

0BXb

Xa

CD

F

ContractCurve

E

2.2 ความมประสทธภาพในการผลต (Efficiency in Production)

จะจดสรรทรพยากรการผลตทมอยอยางไรจงจะเกดประสทธภาพสงสด

ระบบเศรษฐกจผลตสนคา 2 ชนด: X และ Y ดยใชปจจยการผลต 2 ชนด: L และ K

Endowment ในการผลต X : ใช K = 7 หนวย L = 8 หนวย

Endowment ในการผลต Y : ใช K = 3 หนวย L = 7 หนวย


10

สดสวนการใช K ตอ L ในการผลต X มากกวาในการผลต Y (7/8 = 0.875 > 3/7 = 0.428)

หมายความวา การผลต X ใชเทค น ลยแบบปจจยทนเขมขน (Capital Intensive) เมอเทยบกบการ

ผลต Y ทใชเทค น ลยปจจยแรงงานเขมขน (Labor Intensive)

KX /LX

KY /LY

X

K

LLX

KX

OY

Slope = w/r

LY

KY

• ราคาป จจยเปรยบเทยบเดยวกน สนคา X ใ สดสวน K/L มากกวา Y

• X เป น capital intensive good สวนY เป น labor intensive good

Edgeworth Box Diagram แสดงการจดสรรดานการผลต

Edgeworth Box ส าหรบการผลต

Kx Ky

Lx

Ly

Qx2

Qx1

Qy2

Qy3

Qy1

R E

S

T

J


11

เรมตนทจด J การผลต X ใช 7K และ 8L สวนการผลต Y ใช 3K และ 7L จะเหนวาทจด J นน

MRTSX > MRTSY หรอ (𝑀𝑃𝐿

𝑀𝑃𝐾)

𝑋> (

𝑀𝑃𝐿

𝑀𝑃𝐾)

𝑌มชองทางใหจดสรรการผลตเสยใหม ดยท ตอง

เพม L ลด K ในการผลต X และลด L เพม K ในการผลต Y ตวอยางเชน

ถาเคลอนทจากการผลตทจด J มาทจด R แมจะผลต X ในปรมาณเทาเดม แตท าใหได Y มากขน

หรอถาเปลยนจากจด J ไปยงจด S จะท าใหได X เพมขน แต Y เทาเดม

และถาเปลยนจากจด J ไปยงจดใดทเปนจดสมผสของเสน isoquant ระหวางจด R และจด S กจะท า

ใหไดสนคาทงสองชนดเพมขน

การเปลยนแปลงจากจด J ไปยงจดใดๆทเปนจดสมผสระหวางเสน isoquant แสดงถงการจดสรร

ปจจยการผลตทมประสทธภาพสงทสด เพราะเมอการจดสรรมาถงจดนแลว เราจะไมสามารถ

เปลยนไปยงจดอนเพอท าใหผลผลตชนดหนงเพมขน ดยปราศจากการลดลงของจ านวนผลผลตอก

ชนดหนงไดอก

ไมวาจ านวนเรมแรกของปจจยการผลตจะอยทจดใด หากจดนนไมใชจดสมผสของเสน isoquant

แลว การจดสรรทรพยากรทจดนนยงไมมประสทธภาพ ดลยภาพหรอประสทธภาพในการผลตจะ

เกดขนทจดสมผสระหวางเสน isoquant นนคอ

𝑀𝑅𝑇𝑆LK1 = 𝑀𝑅𝑇𝑆LK

2 = ⋯ = 𝑀𝑅𝑇𝑆LKN

เสนแนวการจดสรรทมประสทธภาพในการผลต (Contract Curve for Production) คอแนวเสนท

ลากเชอมตอจดใดๆ ทเปนจดสมผสของเสน isoquant แตละจดบนเสน contract curve เปนการ

จดสรรทรพยากรทมประสทธภาพตามหลกการ Pareto optimality จากจดตางๆบน contract curve

ถอเปนจดทดทสดในการผลต เพราะถาการผลตมไดอยบนเสน contract curve สงคมสามารถเพม

การผลตสนคาไดอยางนอย 1 ชนด ดยไมท าใหสนคาอกชนดลดลง


12

ดลยภาพทวไปในการผลตจะเกดขนทจดซง MRTS ของทกๆคนเทากน และดลยภาพการผลตไมได

มทจดเดยว แตจะเปนจดใดๆบนเสน contract curve กได

2.3 ความมประสทธภาพในผลผลต (Efficiency in Production Mixed, Efficiency in Exchange and

Production)

ความมประสทธภาพหรอดลยภาพทวไปในผลผลตคอ การเกดประสทธภาพหรอดลยภาพในการ

แลกเปลยนและการผลตพรอมๆกน

นนคอ สงคมผลตสนคาตางๆอยางมประสทธภาพทสอดคลองกบการบร ภคอยางมประสทธภาพ

ของคนในสงคมดวย

ถาเราทราบวาการผสมปจจยการผลตทจดตางๆบนเสน Production contract curve สามารถผลต

สนคาทงสองชนดในปรมาณเทาใด เราจะสามารถสราง เสนเปนไปไดในการผลต (Production

Possibilities Curve) หรอ เสนการแปลงผลผลต (Transformation Curve) ได

PPC เปนเสนแสดงจ านวนสนคาสองชนดทเปนไปไดจากการผสมปจจยการผลตทมประสทธภาพ

Production Possibilities CurveY

X

160

200

T

S

R

150

100

170

80

190

40

J

Qx2

Qx1

Qy2

Qy3

Qy1

R E

S

T

J


13

ลกษณะเสน PPC : เปนเสนททอดลงจากซายไปขวา ความ นเปนลบ (การผลตสนคาชนดหนง

เพมขน จะท าใหไดสนคาอกชนดหนงในปรมาณทนอยลง) โปงออกจากจดก าเนด (concave)

ความชนของเสน PPC เรยกวา อตราการแปลงผลผลตหนวยทาย (Marginal Rate of

Transformation: MRT)

𝑀𝑅𝑇 =∆𝑌

∆𝑋=

∆𝑌∆𝐿𝑋

∆𝑋∆𝐿𝑋

= −

∆𝑌∆𝐿𝑌

∆𝑋∆𝐿𝑋

(∆𝐿 = ∆𝐿𝑋 + ∆𝐿𝑌 = 0)

∆𝑌

∆𝑋= −

∆𝑌∆𝐿𝑌

∆𝑋∆𝐿𝑋

= −

∆𝑌∆𝑤𝐿𝑌

∆𝑋∆𝑤𝐿𝑋

= −

∆𝑌∆𝑇𝑉𝐶𝑌

∆𝑋∆𝑇𝑉𝐶𝑋

= −1/𝑀𝐶𝑌

1/𝑀𝐶𝑋= −

𝑀𝐶𝑋

𝑀𝐶𝑌

คาความชนหรออตราการเปลยนแปลงผลผลตดงกลาวสะทอนตนทนคาเสย อกาสของสงคมในการ

ผลต X เพมขนอกหนงหนวยในรปของผลผลตสนคา Y ทสงคมตองเสยไป เนองจากดงเอา

ทรพยากรทมอยอยางจ ากดมาผลต X มากขน ซงคาเสย อกาสดงกลาวจะมคาสงขนเมอมการผลต X

มากขน....(คาสมบรณของความชนของเสน PPC มคามากขน...concave) หรอกลาวอกอยางวา เมอ

ผลต X เพมขน จ านวนสนคา Y ทตองสญเสยไปส าหรบการผลต X แตละหนวย จะเพมสงขนเรอยๆ

เพราะ การผลต X เพมขนแตละหนวย จะตองใชปจจยการผลตในปรมาณทมากขน จงท าให Y ลดลง

ในจ านวนทมากขนตามจ านวนปจจยทถก อนยายไป (การผลตจงตองเผชญกบการเพมขนของ

ตนทนหนวยสดทายของสนคา X ในรปของ Y) เนองจากปจจยหนวยหลงๆท อนยายจากการผลต Y

ไปผลต X อาจไมเชยวชาญในการผลต X ท าใหตองดงเอาปจจยจาก Y มากขนทกท ความไม

เหมาะสมของสวนผสมปจจยการผลตนเกดจากการทปจจยการผลต X และ Y ทดแทนกนไดไม

สมบรณ….


14

ทกจดบนเสน PPC บงบอกวาเปนจดการผลตทดทสด ภายใตปจจยการผลตและเทค น ลยการผลต

ทมอย สงคมจะไมสามารถผลตสนคาเกนจดทอยเหนอเสน PPC และถาสงคมผลตสนคาทจดต า

กวาเสน PPC แสดงวาการผลตยงไมไดประสทธภาพ (เชน ทจด J ซงเปนจดทไมไดอยบน contract

curve ดวย)

ดวยปรมาณปจจยการผลตจ านวนหนง สงคมสามารถผลตสนคาไดมากทสดไดหลากหลายวธ (ทก

จดบนเสน PPC) จากวธการผลตแตละวธ เรากมวธการแลกเปลยนของผบร ภคไดหลายรอยจด

(ทกจดบนเสน contract curve ลวนเปนจดทเปน Pareto efficient ทงสน)..... ปญหาคอ เราจะลด

จ านวนดลยภาพใหเหลอเพยงดลยภาพเดยวไดหรอไม.. นนคอ เราตองการทราบวาในบรรดาวธการ

ผลตตางๆบนเสน PPC นนจะมกวธทใหสวสดการสงสดแกผบร ภค....ประสทธภาพทางผลผลต

ทจด R จะเปนจดทเกดดลยภาพทวไปหรอประสทธภาพทงการผลตและการแลกเปลยนขนพรอมๆ

กนไดนน ทงการผลตและการแลกเปลยนตองเกดเงอนไข

𝑀𝑅𝑇𝑋𝑌 = 𝑀𝑅𝑆𝑋𝑌𝐴 = 𝑀𝑅𝑆𝑋𝑌

𝐵

นนคอ เงอนไขดงกลาวจะเกดขนไดเมอดลยภาพในการแลกเปลยนอยทจด D คา MRS = MRT


15

กรณท MRT ไมเทากบ MRS ของแตละคน จะไมกอใหเกดดลยภาพทวไปพรอมกนทงการผลตและ

การแลกเปลยน

เชน ถาดลยภาพในการแลกเปลยนอยทจด A มคา MRS = 2 หมายความวา นาย A และ B ยนดสละ

Y 2 หนวย เพอแลกกบการบร ภค X เพมขน 1 หนวย ขณะทดานการผลตบอกวา ถาจะผลต X

เพมขนอก 1 หนวย จะท าใหเสย Y เพยง 1 หนวย ฉะนน หากสงคมผลต X เพมขน สงคมเสย Y ไป

จรงเพยง 1 หนวย ทงทจรงผบร ภคยอมเสย Y ถง 2 หนวยเพอแลกกบ X ทเพมขน ดงนน สงคมจง

ควรผลต X เพมขน (ลดการผลต Y) .....การผลตทจด R จงไมใชจดทท าใหสวสดการสงคมสงทสด

หาก MRS = 2 สงคมจะไมผลตทจด R แตจะผลตทจด M .....ผลต X เพม ลดการผลต Y ... ทจด M น

เองจงจะท าให MRT = MRS

𝑀𝑅𝑆 > 𝑀𝑅𝑇. . ตนทนการบร ภคสงกวาตนทนการผลต

จงควรเพมการผลต 𝑋 ลดการผลต 𝑌

เชนเดยวกน หากดลยภาพในการแลกเปลยนอยทจด E ผบร ภคยอมลด Y 1/2 หนวย แลกกบการ

บร ภค X 1 หนวย แตการผลตทจด R บอกวา ผลต X เพม 1 หนวย ลดการผลต Y 1 หนวย ดงนน ถา

สงคมผลต X เพม 1 หนวย สงคมสญเสย Y ถง 1 หนวย ขณะทผบร ภคยอมแลก Y 1/2 หนวย เพอ

แลกกบการบร ภค X ..การผลต X เพมขนไมคมคา เพราะมตนทนการผลตสงกวาตนทนการบร ภค

จงควรลดการผลต X เพมการผลต Y นนคอสงคมตองผลตทจด N จงจะเกดดลยภาพทวไปในการ

แลกเปลยนและการผลต

𝑀𝑅𝑆 < 𝑀𝑅𝑇. . ตนทนบร ภคต ากวาตนทนการผลต

จงควรลดการผลต 𝑋 เพมการผลต 𝑌


16

ดลยภาพทวไปในผลผลต

E: MRS = MRT

X*

Y*

Y

X

U2

E

U1

MRS > MRT

MRS < MRT

อนง จะเหนวาแตละวธในการผลตบนเสน PPC เราจะมวธการแลกเปลยนหลายลานวธ เพราะจาก

เสน PPC 1 เสน เราสามารถสราง Edgeworth box ไดมากมายหลายกลอง (ทจด R จด M และจด N

สามารถสราง Edgeworth box ไดแตกตางกน)

ประสทธภาพของการแลกเปลยนและการผลต

สนคา Y

X

160

200

CIC

R: MRT=1R

MRS =1

D

150

100

OMRS =2

MRS =1/2

N

M


17

ปรดสงเกตวา ใน Edgeworth box ของกลองการแลกเปลยนบางกลองอาจไมมจดใดบนเสน

contract curve ทมคา MRS = MRT เชน อาจไมมการแลกเปลยนใดๆเลยทท าให MRS ในกลองการ

แลกเปลยน N มคาเทากบ MRT ทจด N แตส าหรบกลองการแลกเปลยน R การแลกเปลยนทจด D

ท าใหคา MRS = MRT ทงนไมไดหมายความวา มจด D จดเดยวเทานนทท าใหเงอนไขนเปนจรง

อาจจะมจดอนบนเสน contract curve ทใหคา MRS = 1 ดวยกได

ดงนน ดลยภาพทวไปทงในการผลตและการแลกเปลยนจงมมากมายหลายจด

ทงนทงนน เงอนไขทจ าเปน 3 ประการ ทจะท าใหระบบเศรษฐกจทงระบบไดรบสวสดการสงสด

คอ

1. เงอนไขในการแลกเปลยน : MRS ของทกคนในสงคมเทากน

2. เงอนไขในการผลต: MRTS ในการผลตสนคาทกชนดเทากน

3. เงอนไขในการผลตและการแลกเปลยน: MRS ของทกคน = MRT ของการผลตทกชนด

3. ดลยภาพในตลาดแขงขนสมบร

ดลยภาพของระบบเศรษฐกจในตลาดแขงขนสมบรณทมผบร ภค I คน (i = 1, …, I) ผผลต J คน (j

= 1,…,J) สนคา L ชนด (Competitive or Walrasian Equilibrium) จะเกดขนเมอ (1) ผผลตแกปญหา

Profit maximization ของตวเอง (2) ผบร ภคทกคนแกปญหา Utility maximization ของตวเอง และ

(3) จ านวนสนคาทผบร ภคตองการบร ภคเทากบจ านวนสนคาทผผลตผลต (Market Clearing)

The allocation (𝑥1∗, … , 𝑥𝐼

∗, 𝑦1∗, … , 𝑦𝑗

∗) and price vector 𝑝∗constitute a competitive (or Walrasian)

equilibrium if the following conditions are satisfied:

(1) Profit maximization: For each firm j, 𝑦𝑗∗ solves

𝑝∗𝑦𝑗.𝑦𝑗∈𝑌𝑗

𝑀𝑎𝑥


18

(2) Utility maximization: For each consumer i, 𝑥𝑖∗ solves

𝑢𝑖(𝑋𝑖) 𝑥𝑖∈𝑋𝑖

𝑀𝑎𝑥

𝑠. 𝑡. 𝑝∗𝑋𝑖 ≤ 𝑝∗𝜔𝑖 + ∑ 𝜃𝑖𝑗( 𝑝∗𝑦𝑗∗).

𝐽

𝑗=1

(𝐶𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑒𝑟 𝑖 𝑜𝑤𝑛𝑠 𝑎 𝑠ℎ𝑎𝑟𝑒 𝜃𝑖𝑗 𝑜𝑓 𝑓𝑖𝑟𝑚 𝑗, 𝑤ℎ𝑒𝑟𝑒 ∑ 𝜃𝑖𝑗 = 1)

𝑖

(3) Market clearing: For each good l =1,…,L,

∑ 𝑥𝑙𝑖∗ = 𝜔𝑙 + ∑ 𝑦𝑙𝑗.

∗

𝐽

𝑗=1

𝐼

𝑖=1

Pure Exchange Economy

ดลยภาพใน Edgeworth box ส าหรบ Pure Exchange Economy เรยกวา Walrasian (or

competitive) equilibrium เปนจดทใหความพอใจสงทสด ภายใตราคาเปรยบเทยบหนงๆ

ของสนคาสองชนด... ถาพดถง CE ตองเปนดลยภาพภายใตราคาเปรยบเทยบเสมอ

A Walrasian (or competitive) equilibrium for an Edgeworth box economy is a price

vector 𝑝∗and an allocation 𝑥∗ = (𝑥1∗, 𝑥2

∗) in the Edgeworth box such that for i = 1,2, 𝑥𝑖

∗ ≥𝑖 𝑥𝑖′ 𝑓𝑜𝑟 𝑎𝑙𝑙 𝑥𝑖

′ ∈ 𝐵𝑖(𝑝∗)

A Walrasian equilibrium

0A

Ya* Yb*

0BXb*

Xa*

CE

Px/Py


19

At equilibrium price P* and equilibrium allocation Xi*, Yi*, one consumer’s net demand

for a good is exactly matched by the other’s net supply. A Walrasian equilibrium is the

equilibrium allocation at some price ratio that the two consumer’s demands are

compatible.

ขยายความ...

A relative price with excess demand for good Y and excess supply for good X

0A

Ya

Yb

0BXb

Xa

A1

Px/Py

B1

As we can see from the picture, the demands expressed by the two consumers are not

compatible. Consumer A is a net demander of good Y in the sense that he wants to

consume more than his endowment of that commodity. Although consumer B is willing

to be a net supplier of that good (he consumes less than his endowment), he is not willing

to supply enough to satisfy’s consumer 1’s need. Good Y is in excess demand. On

contrast, good X is in excess supply in the situation depicted in the figure.

At a market equilibrium where consumers take price as given, market should clear. That

is the consumer should be able to fulfill their desired purchases and sales of commodities

at the going market prices. Thus, if one consumer wishes to be a net demander of some

good, the other must be a net supplier of this good in exactly the same amount; that is,

demand should equal supply.

Consumer

1’s Net

Demand

for Good Y

Consumer 2’s Net supply

of Good Y


20

ถาเอารปขางบนมาเขยนแยก สมมตวาดลยภาพจะเกดทจะ E ภายใตราคาเปรยบเทยบ PP’

ททงสองแลกเปลยนสนคากนได กตอเมอ Excess supply of good Y of Consumer A =

Excess demand for good Y of Consumer B และ Excess supply of good X of Consumer B

= Excess demand for goof X of Consumer A

Y

E

UA1

X

E

UB2P

P/

X

Y

b

UB1

UA2

aP

P/Xa*

Ya*Yb*

Xb*

ถาหากราคาเปรยบเทยบเปลยนแปลงไป ท าใหดลยภาพการบร ภคเปลยนแปลงดวย เสนท

ลากเชอมตอจดดลยภาพเมอราคาเปรยบเทยบเปลยนแปลงไป เรยกวา เสนเสนอ (Offer

curve)

Offer Curve ของ B

(Offer Curve)

UB2P

Offer Curve ของA

Y

UA1

X

Y

UB1

UA2

X

UA3

UB3


21

Note: Offer curve passes through the endowment point. Because at every price ratio the

endowment of each consumer is affordable to its consumer, it follows that this consumer

must find every point on hid offer curve at least as good as his endowment point.

ทฤษฎบทพนฐานของเศรษฐศาสตรสวสดการบททหนง (First Fundamental Theorem of Welfare

Economics) ดลยภาพของตลาดแขงขนสมบรณจะท าใหเกดการจดสรรทรพยากรสนคา และปจจยท

มประสทธภาพแบบพาเร ต นนคอ จะไมมการจดสรรทรพยากรสนคาและปจจยอนทเปนไปไดท

สามารถท าใหผบร ภคมสวสดการเพมขนไดพรอมๆกนไดอก.... CE implies PO.

นนคอ ผลลพธของตลาดทมการแขงขนสมบรณ ซงทกสวนในระบบเศรษฐกจมการตดสนใจอสระ

และตงอยบนพนฐานของผลประ ยชนสวนตว (Self-interest Actions) นนมประสทธภาพ....แนวคด

เดยวกบ Adam Smith ทเชอเรองเศรษฐกจทนนยม กลไลตลาดจะท าหนาทเปนมอทมองไมเหน

(Invisible Hand) น าพาใหตลาดเขาสดลยภาพเสมอ

ขยายความ....

ส าหรบระบบเศรษฐกจอยางงายทไมมภาคการผลต ผบร ภคมทรพยากรเรมตนจ านวนหนง

ประสทธภาพแบบพาเร ตจะเกดขนเมอบคคลตางๆ ไดแลกเปลยนจนกระทงไมสามารถท าให

บคคลหนงๆ ไดผลประ ยชนเพมขน ดยไมท าใหใหผอนแยลง

รปซาย จด x ไมใชจดทเปน Pareto Optimality สวนรปขวา จด x เปนจดท Pareto Optimality

x

x


22

หากระบบเศรษฐกจมดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณใดทเรยกวา Walrasian or Competitive

equilibrium เปนจดทซง Demand = Supply ภายใตราคาเปรยบเทยบหนงๆ ดลยภาพนนเปนดลย

ภาพทให ประสทธภาพแบบพาเร ตเสมอ....จาก First fundamental theorem of welfare

economic

เนองจากจดทเปน Pareto Optimality มมากมายหลายจด (Pareto Set) ..... ทกๆจดบนเสน Contract

Curve แสดง Pareto Optimality ทงสน แต Competitive Equilibrium มเพยงจดเดยว คอจดท D = S

ภายใตราคาเปรยบเทยบหนง ซงจดทเปน CE นนเปนจดทเปน PO ดวย... Any competitive

equilibrium allocation necessarily belongs to the Pareto set.

0A

0B

DG

H

ContractCurve

E

D, G, & H Pareto optimality G Competitive equilibrium G CE PO

ทฤษฎบทพนฐานของเศรษฐศาสตรสวสดการบททสอง (Second Fundamental Theorem of

Welfare Economics) จดทมประสทธภาพแบบพาเร ตสามารถเขาสดลยภาพแบบตลาดแขงขน

สมบรณได เมอมการจดสรรทรพยากรในระบบเศรษฐกจเสยใหม (Redistribution or Lump sum

transfers e.g. tax and subsidy)


23

ทจด D เป นจดทเป น PO แตไมใช CE ถาเกบภาษนาย B = DH แลว อนใหนาย A จะน าไปสดลยภาพทจด G ซงเป น CE และยงม Pareto efficient

D

G

ContractCurve

H

G

0A

0B

กลไกตลาดแบบแขงขนสมบรณกบประสทธภาพทางเศรษฐกจ

ตลาดแขงขนสมบรณสามารถบรรลประสทธภาพทางเศรษฐกจไดอยางไร

การบรรลเงอนไขส าหรบความมประสทธภาพในการแลกเปลยน

A B N XXY XY XY

Y

PMRS MRS ... MRS

P

การบรรลเงอนไขส าหรบความมประสทธภาพในการผลต

1 2 N

LK LK LK

wMRTS MRTS ... MRTS

r

การบรรลเงอนไขส าหรบความมประสทธภาพในผลผลต

X XXY XY

Y Y

MC PMRT = MRS

MC P


24

4. ประสทธภาพกบความยตธรรม

การจดสรรทรพยากรแบบมประสทธภาพแบบพาเร ตนนอาจเกดขนหลายวธ ซงแตละวธแสดง

จ านวนสนคาทแตละคนบร ภคในปรมาณทไมเทากน นนคอ ระดบการจดสรรทรพยากรทม

ประสทธภาพอาจจะไมใชระดบทกอใหเกดตวามยตธรรม

D A B A X

Y B

D

G

ContractCurve

H

G

0A

0B

ประสทธภาพแบบพาเร ตไมไดใหความส าคญกบความยตธรรม หรอความเทาเทยม จดทม

ประสทธภาพแบบพาเร ต อาจเปนจดทการจดสรรทรพยากรไมเทาเทยมกน

ตวอยางเชน ถาอยๆ มเงนตกจากฟา 100 บาท นาย A และนาย B อาจจะแบงเงนกนคนละ 50 บาท

เทาๆกน หรอนาย A เอาเงน 100 บาท ไปคนเดยว ขณะทนาย B ไมไดอะไรเลย การทอยๆ มเงนตก

จากฟา ท าใหเกด Pareto improvement จากเดมทไมมเงนตกจากฟา เพราะสามารถท าใหใครคนใด

คนหนงพอใจมากขน ดยไมท าใหคนอนๆแยลง และไมวาการแบงเงนระหวางนาย A และนาย B

จะเปนเทาไรถอเปนการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพแบบพาเร ตทงสน การทนาย A น าเงน

100 บาทไปคนเดยว กเกดประสทธภาพแบบพาเร ต เพราะไมสามารถท าใหใครคนใดคนหนงดขน

อก ดยไมท าใหคนอนแยลง แมวาการจดสรรทรพยากรเชนนดจะไมเปนธรรมส าหรบนาย B


25

ทจด D เป นจดทเป น PO แตนาย A ไดรบการจดสรรทรพยากรนอยกวานาย B ารฐบาลตองการใหเกดความเทาเทยมกน รฐบาลเกบภาษจากนาย B = DH แลวโอน ดเ ย ใหนาย A มการจดสรรทรพยากรใหม จนน าไปสดลยภาพทจด G ซงเป น CE ม Pareto efficient และการจดสรรทรพยากรใหมท าใหนาย A และ นาย Bมสนคาเทาๆกน…..Second Fundamental Theorem of Welfare Economics

0A

0B

D

E

ContractCurve

H

G

ความมประสทธภาพแบบพาเร ตไมไดแสดงวากาจดสรรทรพยากรดงกลาวจะกอใหเกดความ

ยตธรรมเสมอไป หากตองการใหเกดความยตธรรมขนในสงคม รฐบาลอาจใชมาตรการทางภาษ

หรอเงนอดหนนเพอใหบรรลจดประสงคนนได แตมาตรการเหลานนอาจบนทอนหรอท าลาย

แรงจงใจในการท างานของคนได สงเหลานแสดงใหเหนวามกมการแลกไดแลกเสยเสมอระหวาง

ประสทธภาพกบความยตธรรม

5. สวสดการสงคมสงสด (Welfare Optimum)

การบรรลเงอนไขทงสามขอของพาเร ตเปนเงอนไขทจ าเปน (Necessary conditions) ทจะน าสงคม

ไปสความมประสทธภาพสงสด แตเงอนไขดงกลาวยงไมเพยงพอ (Sufficient conditions) ทจะน า

สงคมไปสเปาหมายสวสดการสงคมสงสด (Welfare Optimum)


26

การทจะบรรลสวสดการสงคมสงสดได สงคมตองบรรลเงอนไขความมประสทธภาพแบบพาเรโต

สามขอ รวมทงมการกระจายความพอใจของคนในสงคมทสอดคลองกบฟงก นสวสดการของ

สงคมดวย

เราทราบวาสงคมจะบรรลประสทธภาพในการแลกเปลยนและการผลตไดถาบรรลเงอนไขสาม

ประการ และเราสามารถสรางเสน Utility Possibility Frontier ทแสดงจดทมประสทธภาพนนได

และถาหากเรารความพอใจของทกคนในสงคม เรากอาจสรางฟงกชนสวสดการของสงคม (คลายๆ

เสน indifference curve) แสดงความพอใจทสงคมไดรบ ถาเราเอาฟงกชนสวสดการ (ตวแทนของ

การกระจายรายได/ความยตธรรม/ความเปนธรรม) ดงกลาวพจารณารวมกบเสน Grand Utility

Possibility Frontier (ตวแทนของความมประสทธภาพ) แลวเลอกจดสงสดทเสนสวสดการสงคม

สมผสกบเสนสดยอดของเสนอาณาเขตความเปนไปไดของความพอใจ เราจะไดดลยภาพทมการ

ผลตและการแลกเปลยนในระดบทสงคมไดรบสวสดการสงสด จดนเรยกวา Constrained Bliss

Point (สาเหตทเตมค าวา constrained เพราะทรพยากรในสงคม และเทค น ลยมจ ากด)

5.1 เสนอา าเขตการเปนไปไดของความพอใจ (Utility Possibility Frontier)

ทกจดบนเสน Contract curve ในกลองการแลกเปลยน บอกระดบความพอใจของผบร ภค 2 คน ถา

เราน าจดตางๆบนเสน Contract curve มาสรางเสน UPF ทมแกนตงแทนความพอใจของนาย B และ

แกนนอนแทนความพอใจของนาย A

เสน UPF มลกษณะทอดลงจากซายไปขวา เพราะการเคลอนทจากจดหนงไปยงอกจดหนงนน ความ

พอใจของคนหนงเพมขน แตความพอใจของอกคนจะลดลง


27

ถาหากเปลยนจดการผลตบนเสน PPC ทกจดการผลตทเปลยนไปสามารถสราง Edgeworth box

ของการแลกเปลยน ทม contract curve ตางๆกน ทกๆเสน contract curve ทเปลยนไปสามารถสราง

UPF ได นนคอ จะมเสน UPF มากมายเทากบจ านวนจดบนเสน PPC และถาเราลากเสนเชอมขอบ

นอกสดของเสน UPF มากมายเหลานน เราจะไดเสน Grand Utility Possibility Frontier (เชน เสน

MN)

ทกๆจดบนเสน Grand Utility Possibility Frontier สอดคลองกบเงอนไขความมประสทธภาพแบบ

พาเร ต แตสงคมยงตองเลอกตอไปวา สภาวะพาเร ตทจดใดทสงคมจะพอใจมากทสด ทงน ขนกบ

ฟงกชนสวสดการของสงคม

5.2 ฟงก นสวสดการสงคม (Social Welfare Function)

เนองจากคนในสงคมไดรบการจดสรรทตางกน ค าถามคอ การจดสรรนนเปนการจดสรรทมความ

ยตธรรมมากนอยเพยงใด ขนกบวาบคคลนนใหค านยามกบค าวา ความยตธรรม ไวอยางไร การให

ค านยามทตางกนยอมสงผลใหฟงกชนสวสดการสงคมตางกนไปดวย ซงแนวคดในการสราง

ฟงกชนสวสดการสงคมมหลากหลายแนวคด ดงน

C

D Ub1

Ub2

Ub

Ua

M

N

H

K Ua1 Ua2


28

แบบอต ประโย นนยม (Utilitarian function) ใหน าหนกกบ utility แลวน ามาบวกกน

Wu = w1u1 + w2u2 + …. + wnun การก าหนดสวสดการของสงคมกคอการท าให utility รวมของ

ทกคนในสงคมมคาสงทสด

แบบ Rawlsian เหนวาเราไมมทางทราบวาจะเกดมาพรอมกบทรพยากรเรมตน (endowment) แบบ

ไหน และเทาใด ถาเราไมทราบชะตากรรมของตนเอง เราควรเลอกระบบซงบคคลทดอย อกาส

ทสดในสงคม (the least well-off person) ไดรบการดแล Rawls เหนวาการจดสรรทรพยากรทเทา

เทยมทสดคอการท าใหบคคลทดอย อกาสทสดม utility สงทสด

แบบเสมอภาคนยม (Egalitarian) เหนวาสนคาตางๆควรทจะถกแบงใหแตละคนเทาๆกน (ความ

ยตธรรมจะเกดเมอสมาชกในสงคมไดรบการจดสรรสนคาในปรมาณทเทากน) แตการแบงเทากน

หมด อาจไมสงเสรมประสทธภาพ ดงนนเพอสงเสรมประสทธภาพ อาจใชวธใหรางวลแกกลมคน

ทมประสทธภาพการผลตสง เพอใหมการผลตปรมาณมากขน และสามารถจดสรรแบงกนไดมาก

ขน

แบบเนนระบบตลาด (Market Oriented) เหนวาผลลพธจากตลาดแขงขนสมบรณเปนผลลพธทม

ความเทาเทยมทสดเนองจากใหรางวลแกผทมความสามารถและท างานมากทสด (แตบางคนอาจม

ความสามารถ แตระบบตลาดไมไดให อกาส)

Four Views of Equity

ผลลพธของระบบตลาดมความเทาเทยมทสด

Market -Oriented

ท าให total utility ของทกคนมคาสงสดUtilitarian

ท าให utility ของคนทดอย อกาสทสดมคาสงสดRawlsian

สมาชกทกคนในสงคมไดรบสนคาเทากนEgalitarian


29

ภายใตแนวคดการก าหนดสวสดการสงคมแบบตาง Arrow ไดตงค าถามวา เปนไปไดหรอไมทจะหา

วธรวมความพอใจของคนในสงคมเขาเปนฟงกชนสวสดการสงคม ดยทฟงกชนดงกลาวสอดคลอง

กบรสนยมของบคคลตางๆในสงคม และฟงกชนทไดมความเปนเหตเปนผลของมมมองของสงคม

และคณสมบตอนๆอก และค าตอบของเขาคอ ท าไมได อนเปนทมาของ Arrow’s Impossibility

Theorem

สมมตวาสงคมหนงๆมฟงกชนสวสดการทน ามาสรางเปน Welfare Contour (Wi) ได เสนสวสดการ

ของสงคม จะเปนเสนทอดลง เพราะเมอความพอใจของคนหนงเพมขน ความพอใจของอกคนจะ

ลดลง เสน Wi เสนหนงแสดงระดบสวสดการของสงคมหนง แตละจดบนเสน Wi แสดงใหเหนวา

ความพอใจของ A และ B เปลยนแปลงไป แตความพอใจของสงคม ดยรวมยงคงเทาเดม

5.3 Constrained Bliss Point

จด E เปนจดทมประสทธภาพ และสอดคลองกงฟงกชนสวสดการของสงคมมากทสด ในแงความ

เทาเทยม จดอนๆบนเสน GUPF แมจะมประสทธภาพ แตการกระจายรายไดไมเปนอยางทสงคม

ตองการ เชนทจด C และ D บน W1 แสดงวาอกคนมความสขมาก แตอกคนมความสขนอย

จด E น เรยกวา Constrained Bliss Point เปนจดทเสน GUPF สมผสกบเสนสวสดการสงคม

W3

W2

W1 D

C E

Ub

Ua

Documents

ดุลยภาพทั่วไปและประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจecon.tu.ac.th/class/archan/Pichittra/EC 311/311 week 14.pdf · การเปลี่ยนแปลงจนมาอยู่ที่จุด