14
ความสามารถในการคิดสร้างสรรค์ของนักศึกษาระดับปริญญาตรีในการ ออกแบบเคมีผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น โดยใช้การจัดการเรียนรู้ผ่านโครงงานทีเน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of Undergraduate Students in the Design of Local Chemistry Product by Community-Based Project Learning ธันยนันท์ ศรีพันธ์ลม 1 , กุลธิดา นุกูลธรรม 2* , นันทรัตน์ เครืออินทร์ 2 Thanyanan Sripanlom 1 , Kulthida Nugultham 2* , Nantarat Kruea-In 2 บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความคิดสร้างสรรค์ของนักศึกษาระดับปริญญาตรีในการ ออกแบบเคมีผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นโดยใช้การจัดการเรียนรู้ผ่านโครงงานที่เน้นชุมชนเป็นฐาน เป็นการวิจัย เชิงผสมผสานรวบรวมข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ออกแบบการทดลองแบบแผนการทดลอง กลุ่มเดียวสอบก่อนและหลัง กลุ่มเป้าหมายในการวิจัยครั้งนี้เป็นนักศึกษาชั้นปีท่ 3 สาขาวิชาเคมี คณะ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม จำานวน 32 คน และรวบรวมข้อมูลการวิจัย ด้วยการใช้ แบบทดสอบความคิดสร้างสรรค์ตามแบบของกิลฟอร์ด ก่อนและหลังเรียน ซึ่งมีองค์ประกอบ 4 ด้าน คือ ความคิดคล่อง ความคิดยืดหยุ่น ความคิดริเริ่ม และความคิดละเอียดลออ และการสังเกต การสอนในห้องเรียน ผลการวิจัย พบว่า ก่อนเรียนนักศึกษามีระดับความคิดสร้างสรรค์เฉลี่ย คือ 62.85 ซึ่งอยู่ในช่วงความคิดสร้างสรรค์ระดับพอใช้ และหลังการจัดการเรียนรู้ผ่านโครงงานที่เน้นชุมชนเป็นฐาน นักศึกษามีระดับความคิดสร้างสรรค์เฉลี่ย คือ 82.50 ซึ่งอยู่ในช่วงความคิดสร้างสรรค์ระดับดีมาก โดย นักศึกษามีความคิดสร้างสรรค์เฉลี่ยหลังการจัดการเรียนรู้ผ่านโครงงานที่เน้นชุมชนเป็นฐานเพื่อส่งเสริม ความคิดสร้างสรรค์แตกต่างกันอย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และผลจากการสังเกตแสดงให้เห็น ว่าการจัดการเรียนรู้ผ่านโครงงานที่เน้นชุมชนเป็นฐานสามารถส่งเสริมการคิดสร้างสรรค์ของนักศึกษา ครบทั้ง 4 ด้าน คือ 1) ด้านความคิดคล่อง นักศึกษาสามารถคิดหาพืชสมุนไพรมาใช้ประโยชน์ และตอบ 1 นิสิตหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา คณะศึกษาศาสตร์และพัฒนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำาแพงแสน โทรศัพท์ 086-6293426 E-mail: thanyanan.kae123 @gmail.com 2 คณะศึกษาศาสตร์และพัฒนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำาแพงแสน E-mail: [email protected] 1 Ph.D. Candidate in Science Education, Faculty of Education and Development Sciences, Kasetsart University, Kampangsean Campus 2 Faculty of Education and Development Sciences, Kasetsart University, Kampangsean Campus

เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

ความสามารถในการคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน โดยใชการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานCreative Thinking Ability of Undergraduate Students in the Design of Local Chemistry Product by Community-Based Project Learning

ธนยนนท ศรพนธลม1, กลธดา นกลธรรม2*, นนทรตน เครออนทร2

Thanyanan Sripanlom1, Kulthida Nugultham2*, Nantarat Kruea-In2

บทคดยอการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรในการ

ออกแบบเคมผลตภณฑทองถนโดยใชการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐาน เปนการวจยเชงผสมผสานรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ออกแบบการทดลองแบบแผนการทดลองกลมเดยวสอบกอนและหลง กลมเปาหมายในการวจยครงนเปนนกศกษาชนปท 3 สาขาวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จำานวน 32 คน และรวบรวมขอมลการวจยดวยการใช แบบทดสอบความคดสรางสรรคตามแบบของกลฟอรด กอนและหลงเรยน ซงมองคประกอบ 4 ดาน คอ ความคดคลอง ความคดยดหยน ความคดรเรม และความคดละเอยดลออ และการสงเกตการสอนในหองเรยน ผลการวจย พบวา กอนเรยนนกศกษามระดบความคดสรางสรรคเฉลย คอ 62.85 ซงอยในชวงความคดสรางสรรคระดบพอใช และหลงการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐาน นกศกษามระดบความคดสรางสรรคเฉลย คอ 82.50 ซงอยในชวงความคดสรางสรรคระดบดมาก โดยนกศกษามความคดสรางสรรคเฉลยหลงการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอสงเสรมความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 และผลจากการสงเกตแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานสามารถสงเสรมการคดสรางสรรคของนกศกษาครบทง 4 ดาน คอ 1) ดานความคดคลอง นกศกษาสามารถคดหาพชสมนไพรมาใชประโยชน และตอบ

1 นสตหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน โทรศพท 086-6293426 E-mail: thanyanan.kae123 @gmail.com

2 คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน E-mail: [email protected] Ph.D. Candidate in Science Education, Faculty of Education and Development Sciences, Kasetsart University,

Kampangsean Campus2 Faculty of Education and Development Sciences, Kasetsart University, Kampangsean Campus

Page 2: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 58 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

คำาถามไดอยางคลองแคลว รวดเรว 2) ดานความคดยดหยน นกศกษาสามารถหาสมนไพรตางๆ มาทดแทนสารเคมทมอยในผลตภณฑจากสตรเดมไดเปนอยางด 3) ดานความคดรเรม นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดแตกตางจากความคดธรรมดาและไมซำากบทมอย สามารถดดแปลงเปนความคดใหม โดยสงเกตจาก การสรางผลตภณฑและบรรจภณฑทมความแปลกใหม 4) ความคดละเอยดลออ นกศกษาสามารถเพมรายละเอยดดานตางๆ ทำาใหบรรจภณฑมความนาสนใจและสมบรณยงขน

คำ�สำ�คญ: ความคดสรางสรรค เคมผลตภณฑทองถน การเรยนรแบบโครงงานทใชชมชนเปนฐาน

Abstract This research aimed to study the creative thinking of undergraduate students by the

design of the local chemistry product through Community-based Project Learning (CBL). The mixed-method research, including quantitative and qualitative, is used for designing an experimental study of One Group Pretest and Post-test design. The participants in this research are 32 third-year students in Chemistry major, Faculty of Science and Technology, Nakhon Pathom Rajabhat University. Thus, researchers collected research data by using The Creative thinking Test, The Guilford’s questions guideline, fluency, flexibility, originality, and elaboration. Also, classroom observation was used to collect data. The results revealed that, before the study, students had a fair level of creative thinking with an average value of 68.25 and after learning management by this project, students had an excellent level of creative thinking with the average value of 82.50. Also, students gained more creative thinking level after learning management with statistical significance at.05. It shows that learning through CBL had improved four parts of creative thinking in students as follow. 1) fluency, students can find benefits from herb and answer fluency, 2) flexibility, students can use the herb in the product instead of chemicals, 3) originality, students can answer the questions as different form and get more creative thinking by creating the new product and new packaging, and 4) elaboration, students can add more details in product to make more attractive.

Keywords: Creative thinking, local chemistry product, community-based project learning

บทนำาความคดสรางสรรคเปนความสามารถ

ทางสมองทคดไดกว างไกลหลายทศทางมประโยชนในการสรางแนวความคด มมมองใหมๆ และเปนทกษะทสำาคญสำาหรบนกศกษาในศตวรรษท 21 เพราะสงคมปจจบนตองการคนทมความคด

สรางสรรคมากขนนำาไปสการคดคนนวตกรรมและนำารายไดมาพฒนาประเทศไดอยางยงยน (วรยะ ฤาชยพาณชย, 2558) การเตรยมความพรอมใหนกศกษาในดานความคดสรางสรรคจงถอเปนสมรรถนะของบณฑตทสำาคญอกประการหนงอนสอดคลองกบแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและ

Page 3: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 59 Volume 15 Number 1 January-March 2021

สงคมไทย สำาหรบความสามารถในการสรางสรรคนวตกรรมหรอผลผลตของนกศกษาระดบปรญญาตรอาจสามารถสงเสรมดวยการจดประสบการณดวยกจกรรมทหลากหลาย โดยมงใหผเรยนฝกการคดสรางสรรคในรปแบบตางๆ (สคนธ สนธพานนท และคณะ, 2555) งานวจยของ Zhou et al., (2010) ไดเสนอแนวทางการสงเสรมการคดสรางสรรคผานการเรยนรแบบโครงงาน โดยชใหเหนถงจดเนนของการพฒนาความคดสรางสรรคผานการเรยนรแบบโครงงาน 3 ดาน ไดแก 1) จดเรมตนของปญหาทเปดกวางและเปนประสบการณในชวตจรง 2) กระบวนการของการทำางานรวมกนของกลมในการคนหาการแกปญหา และ 3) ผสอนทำาหนาทอำานวยความสะดวกชวยทำาใหผเรยนเกดการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนเลอกสงทศกษา กำาหนดเรองทจะศกษาหรอโครงงานทสนใจในสงทมคลายคลง เกยวของกบชวตจรงหรอสภาพปญหาทเปนจรงในชวตประจำาวน ใชความรความคดทลกซงเชอมโยงสอดคลองสมพนธกนจนไดความรใหมทมความหมาย ไดใชทกษะการรวมมอและแกไขปญหาทเกดขนทำาใหผเรยนไดพฒนาความคดสรางสรรค (Bell, 2010; Hughes, 2012) อยางไรกตามหากพจารณาถงการแกปญหาทผสอนเปนผกำาหนดสถานการณจำาลองนนมกจะขาดปญหาการทำางานสภาพจรง ดงนนการเรยนรโดยใชชมชนเปนฐานเปนวธทเรยนรจากสถานการณจรง โดยนกศกษาไดลงมอทำาจากประสบการณและเขาใจกบแนวคดทหลากหลายทางสงคม (Dallimore et al., 2010) ซงเปนวธการเรยนรจากประสบการณหลายประเภททใชในการศกษาระดบอดมศกษาเพอใหนกศกษาไดรบประสบการณการเรยนรภาคปฏบตและเขาใจแนวคดทเกยวของกบความหลากหลายทางสงคม (Nicholas et al., 2011)

การเรยนการสอนในยคปจจบนจงจำาเปนอยางยงทจะตองใหความสำาคญกบผ เรยนให

สามารถเกดองคความรในการเรยนรจากการลงมอปฏบตในบรบทของสภาพจรงทงในเชงกายภาพและทางสงคม ซงสอดคลองกบแนวคด “การเรยนการสอนโดยใชชมชนเปนฐาน (Community Based Learning; CBL)” ทมงเนนการจดประสบการณการเรยนรจากชมชน เปดโอกาสให ผ เรยนสรางความเขาใจเกยวกบสภาพความตองการหรอธรรมชาตของชมชน โดยเฉพาะชมชนทเปนถนอาศย และสรางความรโดยผานกระบวนการเรยนการสอนทผเรยนไดเรยนรในสถานการณจรงของชมชนตามมมมองตางๆ ทสนใจ เนนการรวมมอกบชมชนและใชทรพยากรและภมปญญาทมอยในชมชนนน Eyler (2009) ไดเสนอแนวคดทไดจากการวจยวา CBL เปน กระบวนการเรยนรททาทายความสามารถของผเรยนผานการเรยนรในบรบททผดแผกไปจากบรบทในชนเรยน ซงนำาไปสเปนการปรบเปลยนกรอบแนวคดการเรยนร เชอวา การเรยนรจากการลงมอทำา กอใหเกดกระบวนการทผเรยนสรางความรดวยตนเองเชนเดยวกบ Lazarus (2005) และ Torp and Sage (2002) เนนการเรยนรจากประสบการณสงทรอบตวโดยการตรวจสอบหาความจรงและแกปญหาจากบรบทจรง Fischer et al., (2007) ไดกลาวถงการสอนแบบดงเดมในระดบมหาวทยาลยวาเปนการสอนทเนนใหความร ขาดการสรางความเชอมโยงเนอหากบรากฐานทางสงคมและชมชน พบวาการเรยนการสอนโดยใชชมชนเปนฐานสามารถนำามาบรณาการในหลกสตรของวทยาศาสตรคอมพวเตอรประยกต โดยแนวคดการเรยนการสอนนสามารถฝกฝนซงเปนกลยทธการปฏบตทมงเนนการสรางนวตกรรม Shah และ Treby (2006) ไดศกษาโครงงานทใชชมชนเปนฐานเพอเชอมตอการสอนและงานวจย พบวา การบรณาการวจยในหลกสตรสามารถชวยในการเพมประสบการณเรยนรของนกเรยนโดยรวม รวมถงการสะทอนความเหนในเชงลกเกยวกบประสบการณทมคณคา สงเสรมความรวมมอ

Page 4: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 60 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

จากชมชน สรางความมนใจใหแกผเรยน พฒนาทกษะการเรยนร สรางแรงจงใจ สงผลใหเกดความหลากหลายของโอกาสในการทำางานและการวจย

การเรยนรแบบโครงงาน (Project Based Learning) เปนการทำากจกรรมทเปดโอกาสใหนกเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตดวยตนเองภายใตการดแลและใหคำาปรกษาของครตงแตการคดสรางโครงงาน การวางแผนดำาเนนการ การออกแบบลงมอปฏบต รวมทงรวมกำาหนดแนวทางในการวดและประเมนผล (พมพนธ เดชะคปต, 2552; Bransford and Stein, 1993; Newell, 2003) มการใชทกษะกระบวนการและปญญาหลายๆ ดาน มวธการศกษาทเปนระบบมขนตอนตอเนองมการวางแผนแลวลงมอปฏบตตามแผนทวางไวจนไดขอสรปหรอคำาตอบเกยวกบเรองนนๆ (ลดดา ภเกยรต, 2544) นอกจากนการศกษาเพอคนพบความรใหม สงประดษฐใหมๆ และวธการใหมดวยตวของนกเรยนเองโดยใชวธการทางวทยาศาสตร ซงความรใหม สงประดษฐใหม และวธการใหมนนทงนกเรยนและครไมเคยรหรอมประสบการณมากอน (unknown by all) (พมพนธ เดชะคปต, 2552) ทำาใหการเรยนรแบบเดมทนาเบอ เปลยนเปนการลงมอปฏบตและ มงมนในการผลตชนงานซงจะสงผลในการเรยนรทลกซง (Hong et al., 2010)

สำาหรบรายวชาเคมผลตภณฑทองถนมเนอหาเกยวกบการศกษา วเคราะหผลตภณฑเครองสำาอางและสารทำาความสะอาด จากกลมผลตภณฑหนงตำาบลหนงผลตภณฑ (OTOP) นำาวสดในทองถนสรางผลตภณฑใหม ดงนนการสรางผลตภณฑใหมความแปลกใหมสรางสรรคและทนสมย เพมมลคาใหผลตภณฑโดยใชวสดและสมนไพรทมในทองถน จงจำาเปนตองฝกฝนใหนกศกษาเกดความคดสรางสรรคในการสรางผลตภณฑ

ผวจยจงมความสนใจในการพฒนาความคดสรางสรรคใหกบผเรยนผานการจดการเรยนรแบบโครงงานทใชชมชนเปนฐาน โดยความคดสรางสรรคจะพฒนาตามทฤษฎโครงสรางทางปญญาของกลฟอรด ซงประกอบดวย ความคดรเรม (originality) ความคดคลอง (fluency) ความคดยดหยน (flexibility) และ ความคดละเอยดลออ (elaboration) งานวจยครงนจงมงนำาเอา แนวคดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐาน (Community-based Project learning, CBL) ซงจะทำาใหผเรยนไดรบประสบการณโดยตรงจากสถานการณจรงในชมชน และเกดความสนใจมากขนในการเรยนการสอน มแรงบนดาลใจในการทำาการทดลองใหถกตอง มความรบผดชอบตองานททำา และผเรยนมสวนรวมของกลมชมชนทำาใหผเรยนไดรบประสบการณจรง มทกษะความรมากขน และสงเสรมความสมพนธทดกบชมชม (Wenzel, 2002) เกดการกระตนความอยากรทางปญญา การสอสาร การคดวเคราะห และมแรงจงใจในการเรยนรมากขน (Draper, 2004) ดงนน การเรยนการสอนแบบโครงงานทใชชมชนเปนฐานจงเปนการทำาโครงงานโดยใหผเรยนไดเขาใจธรรมชาตของชมชนหรอความตองการของชมชน ผานสถานการณจรงของชมชน และใชทรพยากร ภมปญญาทมอยในชมชนนนมาสรางสรรคเปนชนงานเพอสงเสรมการออกแบบเคมผลตภณฑทองถนของนกศกษาระดบปรญญาตร สาขาวชาเคม ชนปท 3 เสรมสรางประสบการณการทำางานในสภาพจรงทตองเชอมโยงแนวคดวทยาศาสตรไปสการสรางผลตภณฑทงในระดบการใชงานในชวตประจำาวน จดโอกาสในการเขาถงแหลงขอมลทองถนในการพฒนาและตอยอดทางความคด แลกเปลยนเรยนรจากทองถนเพอเปนการเตรยมความพรอมบณฑตใหมคณลกษณะของการเปนผทมความคดสรางสรรคและสามารถคดคนนวตกรรมใหมในการพฒนาประเทศ

Page 5: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 61 Volume 15 Number 1 January-March 2021

วตถประสงคของการวจยเ พอศกษาความคดสรางสรรคของ

นกศกษาระดบปรญญาตรในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถนท ใชการจดการเรยนรผาน โครงงานทเนนชมชนเปนฐาน

วธดำาเนนการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงผสมผสาน

เนนการรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพ ออกแบบการทดลองตามแบบแผนการทดลองกลมเดยวสอบกอนและหลง (One Group Pretest-Posttest Design)

ผมสวนรวมก�รวจย

นกศกษาชนปท 3 สาขาวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จำานวน 32 คน โดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง ซงเปนผเรยนทลงทะเบยนในรายวชาเคมผลตภณฑทองถน ปการศกษา 2559

เครองมอทใชในก�รวจย

1. รปแบบการเรยนการสอนโดยใชการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐาน เพอสงเสรมความคดสรางสรรคในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน ประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอนทงหมด 5 ขนตอน ประกอบดวย ขนท 1 การเชอมโยงภมปญญาทองถน ขนท 2 การพฒนาความคดเกยวกบผลตภณฑใหมโดยผานกจกรรมเพอสงเสรมความคดสรางสรรค ขนท 3 การสรางผลตภณฑใหม ขนท 4 ออกแบบ วางแผนการทดลอง และทดสอบมาตรฐานผลตภณฑ ขนท 5 ประเมนผลตภณฑโดยผเชยวชาญจากชมชน ใชเวลา 15 สปดาห สปดาหละ 4 ชวโมง

2. แบบทดสอบความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยน โดยใชแนวคำาถามตามแบบของ

กลฟอรด (Guilford) ในหวขอเรอง เคมผลตภณฑธรรมชาต ขอสอบเปนแบบอตนยชนดเขยนตอบ จำานวน 2 ชด ทมความคลายคลงกนสำาหรบการสอบกอนเรยนและหลงเรยน ชดละ 3 ขอ รวมเปน 6 ขอ เปนลกษณะแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคของกลฟอรด ทประเมนแบบทดสอบ และตรวจใหคะแนนความคดสรางสรรคโดยประเมนในดานความคดคลองความคดยดหยน ความคดรเรม และความคดละเอยดลออ ผานการประเมนความสอดคลองของผเชยวชาญในสาขาวชาวทยาศาสตรศกษา และเคม จำานวน 3 คน (IOC > 0.67)

3. การสงเกตอยางมสวนรวม (participant observation) โดยผวจยมบทบาทเปนครผสอน รวบรวมขอมลโดยการจดบนทกเหตการณสำาคญทเกยวของกบการพฒนาความคดสรางสรรคหลงการสอนแตละครง รวมกบการบนทกเทปวดทศนตลอดระยะเวลาทจดกจกรรมการเรยนร

ขนตอนก�รวจย

1. ชแจงและแนะนำานกศกษาเกยวกบการเรยนในรายวชาเคมผลตภณฑทองถน จากนนทำาการวดความคดสรางสรรคกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบซงเปนอตนยชนดเขยนตอบ จำานวน 3 ขอ เปนลกษณะแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคตามแนวคดของ กลฟอรด ดำาเนนการสอบเปน รายบคคลและทำาการสอบกอนการเรยนการสอนในสปดาหแรก ใชเวลา 38 นาท โดยขอท 1 ใชเวลา 3 นาท (ความคดคลอง) ขอท 2 ใชเวลา 5 นาท (ความคดยดหยน) และขอท 3 ใชเวลา 30 นาท (ความคดรเรมและความคดละเอยดลออ)

2. ดำาเนนการจดกระบวนการเรยนรตามแผนการเรยนรทผวจยไดสรางขน โดยแบงนกศกษาออกเปน 6 กลมๆ ละ 5-6 คน แลวแตความสมครใจ จากนนดำาเนนการสอนโดยใชการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอ

Page 6: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 62 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

สงเสรมความคดสรางสรรคในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน ซงประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอนทงหมด 5 ขนตอน

3. หลงจากการจดการเรยนร ผวจยไดทำาการวดความคดสรางสรรคหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบคนละชดกบกอนเรยนแตมลกษณะขอสอบใกลเคยงกนซงเปนขอสอบอตนยชนดเขยนตอบ จำานวน 3 ขอ เปนลกษณะแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคตามแนวคดของกลฟอรด

การวเคราะหขอมล1. ความสามารถในการคดสรางสรรคของ

นกศกษา โดยการนำาคะแนนทไดจากแบบทดสอบความคดสรางสรรคนำามาเปรยบเทยบผลกอนและหลงเรยนของนกศกษา โดยใช t-test dependent sample

2. การวเคราะหการเปลยนแปลงระดบทกษะความคดสรางสรรคเปนรายบคคล โดยใชคะแนนความคดสรางสรรคเปนรายบคคลกอนเรยนและหลงเรยน โดยนำาระดบคะแนนมาจดระดบความคดสรางสรรคเปน 4 ระดบ ดงน

ความคดสรางสรรคระดบดมาก มชวงคะแนน 80-100

ความคดสรางสรรคระดบด มชวงคะแนน 70-79

ความคดสรางสรรคระดบพอใช มชวงคะแนน 60-69

ความคดสรางสรรคระดบปรบปรง มชวงคะแนน 0-59

3. ขอมลจากการสงเกตแบบมสวนรวม นำามาวเคราะหโดยใชการวเคราะหเนอหา

(content analysis) โดยผวจยนำาผลการจดบนทกเหตการณหลงสอนแตละครง และผลการถอดเทปจากการบนทกวดทศนแบบคำาตอคำาในบางชวงเวลามาวเคราะหบทสนทนาระหวางครกบนกศกษา และระหวางนกศกษากบนกศกษาเพอวเคราะหการพฒนาความคดสรางสรรคของนกศกษาทเกดขนระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

ผลการวจย1. ผลคว�มส�ม�รถในก�รคดสร�งสรรค

ของนกศกษ�

จากผลการวเคราะหแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยน เปนแบบตอบคำาถามปลายเปด จำานวน 6 ขอ แบงเปน 2 ชด ชดกอนเรยน 3 ขอ และชดหลงเรยน 3 ขอ กำาหนดเกณฑการใหคะแนนแบบรบรกส หลงจากนนเกบขอมลกบนกศกษาชนปท 3 จำานวน 32 คน ผลการศกษาพบวา ความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนมคาแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (ทระดบ .05) และเมอทำาการศกษาแยกตามองคประกอบ พบวากอนเรยนนกศกษามความคดคลองรอยละ 63.28 ความคดยดหยนรอยละ 73.12 ความคดรเรมรอยละ 59.38 ความคดละเอยดลออรอยละ 55.63 และหลงเรยนนกศกษามความคดคลองรอยละ 75.00 ความคดยดหยนรอยละ 80.62 ความคดรเรมรอยละ 87.50 ความคดละเอยดลออรอยละ 86.88 ซงพบวามความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (ทระดบ .05) ทกองคประกอบ แสดงดงตารางท 1

Page 7: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 63 Volume 15 Number 1 January-March 2021

2. ผลก�รเปลยนแปลงระดบทกษะคว�มคดสร�งสรรคเปนร�ยบคคล

จากการทำาแบบวดความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนโดยใชการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอสงเสรมการสรางสรรคเคมผลตภณฑทองถน ผวจยไดดำาเนนการโดยหาคาเฉลยระดบทกษะความคดสรางสรรคของนกศกษาแตละคนจากคาคะแนนทกษะความ

คดสรางสรรคทไดจากการทำาแบบวดทกษะความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยน วเคราะหหาจำานวนนกศกษาและการเปลยนแปลงระดบทกษะความคดสรางสรรคกอนเรยนเปรยบเทยบกบหลงเรยนดวยการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอสงเสรมการสรางสรรคเคมผลตภณฑทองถนไดผลการวเคราะหดงรปท 1

ต�ร�งท 1 แสดงผลความคดสรางสรรคของผเรยนกอนเรยนและหลงเรยน

ร�ยก�รประเมนคะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน

pS.D. S.D.

ความคดคลอง 63.28 24.58 75.00 20.08 .041

ความคดยดหยน 73.12 30.31 80.62 17.94 .024

ความคดรเรม 59.38 44.78 87.50 21.99 .000

ความคดละเอยดลออ 55.63 8.40 86.88 13.06 .000

คะแนนรวมเฉลย 62.85 18.68 82.50 8.43 .000*p < 0.05

คะแนนทกษะความคดสรางสรรคทไดจากการทาแบบวดทกษะความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยน วเคราะหหาจานวนนกศกษาและการเปลยนแปลงระดบทกษะความคดสรางสรรคกอนเรยนเปรยบเทยบกบหลงเรยนดวยการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอสงเสรมการสรางสรรคเคมผลตภณฑทองถนไดผลการวเคราะหดงรปท 1

รปท 1 กราฟความคดสรางสรรคเปนรายบคคลกอนเรยนและหลงเรยน

จากกราฟระดบคะแนนความคดสรางสรรคเปนรายบคคลกอนเรยนและหลงเรยนเมอนาระดบคะแนนมาจดระดบความคดสรางสรรคเปน 4 ระดบ พบวา นกศกษาทระดบความคดสรางสรรคไมมการเปลยนแปลง คอ ระดบดเปนระดบด จานวน 2 คน ระดบดมากเปนระดบดมากจานวน 3 คน รวมเปน 5 คน คดเปนรอยละ 15.63 สวนนกศกษาทมการเปลยนแปลงในระดบความคดสรางสรรคจากระดบปรบปรงเปนระดบพอใช 2 คน ระดบปรบปรงเปนระดบด 3 คน ระดบปรบปรงเปนระดบดมากจานวน 6 คน ระดบพอใชเปนระดบดจานวน 3 คน ระดบพอใชเปนระดบดมากจานวน 3 คน และระดบดเปนระดบดมากจานวน 9 คน รวมนกศกษาทงหมดทมการเปลยนแปลงระดบความคดสรางสรรคทดขนจากเดมจานวน 26 คน คดเปนรอยละ 81.25

3. ผลความคดสรางสรรคเชงคณภาพทไดจากการสงเกต

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

คะแน

เลขท

กอนเรยน

หลงเรยน

รปท 1 กราฟความคดสรางสรรคเปนรายบคคลกอนเรยนและหลงเรยน

Page 8: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 64 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

จากกราฟระด บคะแนนความค ดสรางสรรคเปนรายบคคลกอนเรยนและหลงเรยนเมอนำาระดบคะแนนมาจดระดบความคดสรางสรรคเปน 4 ระดบ พบวา นกศกษาทระดบความคดสรางสรรคไมมการเปลยนแปลง คอ ระดบดเปนระดบด จำานวน 2 คน ระดบดมากเปนระดบดมากจำานวน 3 คน รวมเปน 5 คน คดเปนรอยละ 15.63 สวนนกศกษาทมการเปลยนแปลงในระดบความคดสรางสรรคจากระดบปรบปรงเปนระดบพอใช 2 คน ระดบปรบปรงเปนระดบด 3 คน ระดบปรบปรงเปนระดบดมากจำานวน 6 คน ระดบพอใชเปนระดบดจำานวน 3 คน ระดบพอใชเปนระดบดมากจำานวน 3 คน และระดบดเปนระดบดมากจำานวน 9 คน รวมนกศกษาทงหมดทมการเปลยนแปลงระดบความคดสรางสรรคทดขนจากเดมจำานวน 26 คน คดเปนรอยละ 81.25

3. ผลคว�มคดสร�งสรรคเชงคณภ�พทไดจ�กก�รสงเกต

จากการสงเกตนกศกษาทใชการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานเพอสงเสรมการสรางสรรคเคมผลตภณฑทองถน โดยใชแนวความคดสรางสรรคของ กลฟอรด ทประกอบไปดวย ความคดคลอง ความคดยดหยน ความคดรเรม และความคดละเอยดลออ พบวา

3.1 ความคดคลอง นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดอยางคลองแคลว รวดเรว และไดคำาตอบในปรมาณมากในเวลาทจำากด ซงเมอใหบอกประโยชนของสมนไพรทกำาหนดใหภายในเวลา 3 นาท นกศกษาสามารถบอกประโยชนไดสงสดจำานวน 21 ขอ โดยมคาเฉลยอยท 9 ขอ ทงนในระหวางการสรางผลตภณฑนกศกษายงสามารถคดหาคำาตอบในการหาพชสมนไพรมาใชประโยชนไดอยางรวดเรว

3.2 ความคดยดหยน ในระหวางการสรางผลตภณฑนกศกษาสามารถตอบคำาถามได

หลายประเภทและหลายทศทางไมซำาแบบ และสามารถหาสมนไพรตางๆ มาทดแทนสารเคมทมอยในผลตภณฑจากสตรเดมไดเปนอยางด ดงน

กลมท 1 สบายแฮร สามารถใชนำาขเถามาทดแทนแอมโมเนยมไฮดรอกไซดเพอลดใชสารเคมและนำาขเถากเปนสารทไดจากธรรมชาตทมสมบตเปนเบส

กลมท 2 เจลไลเนอร สามารถใชถานจากกะลามะพราวซงมสารปนเปอนนอยกวาถานชนดอนๆ ดดซบความชนไดด และใหสดำามาทดแทนผงคารบอนแบลค (Carbon Black) เปนสดำาทผลตจากการเผานำามน หรอ แกส ใหไดเขมาสดำา เพอใชเปนสดำา

กลมท 3 เคอรรโลชน สามารถใชอบเชย (เพมความสดชน ลดอาการออนเพลย) เมลดผกช (ลดสวอดตน สวเสยน รขมขนเลก) ขมนชน (มฤทธในการฆาเชอแบคทเรย เชอรา ลดการอกเสบ) โปยกก (ตานเชอแบคทเรย) และงา (บำารงผวพรรณใหชมชน) มาทดแทนกลเซอรน (ชวยใหความชมชนกบผว ทำาใหเนอโลชนมความนมลน) กรดไฮยาลโรนก (ใหความชมชนแกผว ทำาใหผวเนยนนมขน) อลฟาอารบตน (บำารงใหผวเราขาวใสสวาง) และ อลลนโทอน (ชวยลดระคายเคอง)

กลมท 4 สเปรย S&C สามารถใชสารสกดจากใบนำาเตา (ตานเชอแบคทเรย) และแกนฝาง (การยบยงเชอแบคทเรย) มาทดแทน อะลมเนยมคลอโรไฮเดรต สารระงบเหงอและลดกลนกาย มฤทธระงบการเจรญเตบโตของแบคทเรย

กลมท 5 ทนต ปลงปลง สามารถใชสารเมอกจากใบผกปลง ซงมความลนผวและมฤทธกระตนภมคมกน มฤทธปกปองเซลลโดยการเคลอบและลดการอกเสบทผว ลดการตดเชอแบคทเรยทผว ชวยสมานรกษาผวแหง ผนคน มาทดแทน เอทลเฮกซลสเทยเรต เปนสารไขมนทชวย

Page 9: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 65 Volume 15 Number 1 January-March 2021

ใหความรสกลนผว และบวทลไกลคอล เปนสารเพมความชมชนและเปนตวทำาละลาย

กลมท 6 สเปรยลางมอ สามารถใชวานหางจระเขทชวยใหผวพรรณเนยนนมและเตงตง มาทดแทนกลเซอรอล สารใหความชมชน และสามารถใชเปลอกมงคด ซงมสารแทนนน (Tannin) มฤทธฝาดสมานชวยแกทองเสย สารแมงโกสตน (mangostin) และอนพนธ สามารถยบยงเชอแบคทเรย และ แซนโทน (xanthones) มฤทธลดการอกเสบ มาทดแทนไตรโคลซาน เปนสารฆาเชอ

3.3 ความคดรเรม นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดแปลกใหม แตกตางจากความคดธรรมดาและไมซำากบทมอย เปนความคดทเกดขนเปนครงแรก ไมเคยมใครนกถงมากอนและนกศกษาบางกลมนำามาคดดดแปลงเปนความคดใหม โดยสงเกตจากการสรางผลตภณฑและบรรจภณฑทมความแปลกใหม ดงน

กลมท 1 สบายแฮร ไดพฒนาแชมพใหมคณสมบตพเศษคอ สามารถใชเปนเจล ตกแตงทรงผมของผชายได โดยไมตองลางนำา หรอจะใชสระผมอยางเดยวกได เปนผลตภณฑทแปลกใหมไมเคยเหนมากอน นอกจากนนบรรจภณฑยงมความแปลกใหม คอนำาหลอดดดทใชกนทวไปมาสรางเปนบรรจภณฑ เพอใหงายและสะดวกตอการใชงาน พกพาสะดวกเมอตองเดนทางไปตางจงหวด

กลมท 2 เจลไลเนอร ไดพฒนาผลตภณฑเขยนควในรปแบบเจลซงมความแตกตาง คอ เจลเขยนควทมสรรพคณบำารงคว ทำาใหควดกดำาดวยอญชน ซงใชเปนสมนไพรทใชปลกคว ปลกขน ชวยใหดกดำา เงางามยงขน และชวยรกษาอาการขนควรวง โดยมนำามนมะพราวกบมะรมเสรมการบำารงควเพมขน อกทงยงใชสดำาจากธรรมชาตซงมาจากถานกะลามะพราวมสารปนเปอนนอยกวาถานชนดอนๆ และดดซบความชน

ไดด เปนเจล เขยนควทแปลกใหม เจลเขยนคว (2in1)

กลมท 3 เคอรรโลชน ไดพฒนาสตรโลชนโดยเพมสารสกดจากธรรมชาตทเปนสวนประกอบของผงกะหร ซงประกอบดวย อบเชย เมลดผกช ขมนชน โปยกก งา ซงมกลนเฉพาะตว เปนเอกลกษณแตมสรรพคณบำารงผวพรรณเปนอยางมากสามารถรกษารอยแผลจากสวได เพมความแปลกใหมใหกบผลตภณฑใหมจดขาย มากขน

กลมท 4 สเปรย S&C ไดพฒนาสเปรยกำาจดกลนกายดวยสมนไพรในทองถน มความแปลกใหม คอ เปนผลตภณฑนใชสมนไพรทงหมด 98% ปราศจากแอลกอฮอล และใชสมนไพรในการตานเชอแบคทเรยแทนสารเคม และยงสามารถใชระงบกลนเทาไดดวย

กลมท 5 ทนต ปลงปลง ไดพฒนาผลตภณฑทนต บำารงและเตมแตงสของปาก ดวยสมนไพรทองถนโดยมความแปลกใหมในการสรางผลตภณฑ คอ การนำาสารเมอกจากใบผกปลง ทมฤทธกระตนภมคมกน มฤทธปกปองเซลล ลดการอกเสบทผว ลดการตดเชอแบคทเรยทผว ชวยสมานรกษาผวแหง ผนคน มาเปนสวนผสมหลกในผลตภณฑทนต ใชแลวรสกเยน ทาแลว ชมชน ไมเหนยวเหนอะหนะ

กลมท 6 สเปรยลางมอ ไดพฒนาสเปรยลางมอโดยใชสารสกดจากธรรมชาต เชน สารสกดจากเปลอกมงคดแทนการใสสารสงเคราะหและยงชวยยบยงแบคทเรย สกดกลนสมจากเปลอกสม บรรจภณฑมความแปลกใหม สามารถนำาไปใชประโยชนไดตอ เชน ทใสดนสอ/ปากกา/หนงยางมดผม

3.4 ความคดละเอยดลออ นกศกษาสามารถตอบคำาถามโดยสามารถใหรายละเอยด เพอตกแตงหรอขยายความคดหลกใหไดความ

Page 10: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 66 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

หมายสมบรณยงขน โดยในการสรางบรรจภณฑ นกศกษาไดใสใจในรายละเอยดดานตางๆ ทำาใหบรรจภณฑมความนาสนใจและสมบรณมากขน ดงน

กลมท 1 ไดเพมรายละเอยดในการสรางบรรจภณฑดวยแนวคดวา บรรจภณฑทจะบรรจเยลสระผมจะเนนความสะดวกและมขนาดเลกกะทดรดเหมาะแกการพกพาไปยงทตางๆ ทำาใหภายในกระเปามเนอทใชสอยมากยงขน โดยจะใชหลอดทวๆ ไปและทำาการปดหวทายดวยความรอนจากเตารดซงจะมลกษณะคลายๆ ขนมโชกโชก

กลมท 2 ไดเพมรายละเอยดใหบรรจภณฑมความคดทแตกตางคอเปนดนสอ เพอใหเขากบแนวคดผลตภณฑทเปนทเขยนคว จงไดออกแบบมาเปนรปดนสอ สวนตวบรรจขางในเปนแบบแทงทมทงแปรงเขยนควและเจลเขยนควซงอยคนละดานกนแตรวมเปนชนเดยวเพองายตอการใชงาน ดทนสมยพกพาสะดวก

กลมท 3 ไดเพมรายละเอยดของบรรจภณฑโดยนำาไมไผทมขนาดขางในกระบอกมความกวางพอดกบขนาดขวดโลชน จากนนนำาสวนเปลอกสเขยวของกระบอกไมไผออกเพอใหเหลอสเนอไมซงเปนสเหลองใหเหมอนสของเนอโลชน ประดบดวยดอกโปยกกใหดสวยงามเอกลกษณะเฉพาะของบรรจภณฑเคอรโลชน

กลมท 4 ไดใสใจในรายละเอยดโดยออกแบบสรางบรรจภณฑถง 2 แบบ ซงบรรจภณฑ

แบบแรก คอแบบกลม นกศกษามความตงใจใหสอถงลกนำาเตามความเดนชดเปนเอกลกษณใครเหนกจะรวามสวนผสมเกยวกบนำาเตาและมไมพนดานบนเพอสอถงแกนฝางโดยนกศกษาใชไมลกษณะคลายแกนฝางแทนเพราะแกนฝางมลกษณะแขงเกนไป บรรจภณฑแบบท 2 เปนทรงกระบอกทวไปใชไมลกษณะคลายแกนฝางใหดเปนแกนฝาง มปายแขวนเปนรปนำาเตาเพอสรางเอกลกษณ และใสในกลองกระดาษโดยกลองกระดาษสามารถนำาไปใชประโยชนไดตออก

กลมท 5 ไดเพมรายละเอยดในการสรางบรรจภณฑดวยแนวคดการผสมผสานเขาดวยกนระหวาง ปากกาแทงทมความเรยวยาว แทงลปสตกแบบหมน และขวดบรรจลป กลอสทมหวแปรงเปนกำามะหย ทำาใหไดเปนบรรจภณฑทสามารถบรรจทนตในรปแบบดงกลาวโดยกลไกการใชงาน จะหมนในสวนทายของแทงลปทนตเพอใหเกดแรงดนดนเนอทนตออกมาทางสวนหวทเปนผากำามะหยนมๆ ใหสามารถเกลยเนอทนต ไดงายและแทงบรรจภณฑโดยรวมจะมลกษณะยาวเรยวคลายปากกาพกพาและเกบไดงาย

กลมท 6 ไดพฒนาแนวคดโดยใสรายละเอยดในการพฒนารปแบบบรรจภณฑใหมความโดนเดน มทนสมย สะดวก ประหยด เกดการตอยอดจากสงหนงเปนอกสงหนงใชประโยชนไดอยางสงสด แตกตางจากทองตลาดทวไป ดงดดความนาสนใจ และยงเอาใจทกเพศทกวย เปนการใชวสดทเหลออยใหคมคาทสด

Page 11: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 67 Volume 15 Number 1 January-March 2021

อภปรายผลจากผลการศกษาความสามารถในการคด

สรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน สามารถอภปรายผลไดดงน

การศกษาความคดสร างสรรคของนกศกษารายบคคลโดยใชแบบวดความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนตามแนวคดของ กลฟอรด ซงวดความคดสรางสรรคทง 4 ดาน ประกอบไปดวย 1) ความคดคลอง 2) ความคดยดหยน 3) ความคดรเรม และ 4) ความคดละเอยดลออ (Guilford, 1950) พบวา ความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนมคาแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (ทระดบ .05) และเมอทำาการศกษาแยกตามองคประกอบ พบวามความแตกตางกนอยางม

นยสำาคญทางสถต (ทระดบ .05) ทกองคประกอบ เมอทำาการวเคราะหการเปลยนแปลงระดบทกษะความคดสรางสรรคเปนรายบคคล พบวา นกศกษาทมการเปลยนแปลงความคดสรางสรรคในระดบทมากขนกวาระดบเดม จำานวน 26 คน คดเปน รอยละ 81.25 และ ผลความคดสรางสรรคเชงคณภาพทไดจากการสงเกต พบวา 1) ดานความคดคลอง นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดอยางคลองแคลว รวดเรว และไดคำาตอบในปรมาณมากในเวลาทจำากด ทงนในระหวางการสรางผลตภณฑผ เรยนยงสามารถคดหาคำาตอบในการหาพชสมนไพรมาใชประโยชนไดอยางรวดเรว 2) ดานความคดยดหยน นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดหลายประเภทและหลายทศทางไมซำาแบบ และสามารถหาสมนไพรตางๆ มาทดแทนสารเคมทมอยในผลตภณฑจากสตรเดมไดเปนอยางด 3) ดาน

ทนตออกมาทางสวนหวทเปนผากามะหยนมๆ ใหสามารถเกลยเนอทนตไดงายและแทงบรรจภณฑโดยรวมจะมลกษณะยาวเรยวคลายปากกาพกพาและเกบไดงาย

กลมท 6 ไดพฒนาแนวคดโดยใสรายละเอยดในการพฒนารปแบบบรรจภณฑใหมความโดนเดน มทนสมย สะดวก ประหยด เกดการตอยอดจากสงหนงเปนอกสงหนงใชประโยชนไดอยางสงสด แตกตางจากทองตลาดทวไป ดงดดความนาสนใจ และยงเอาใจทกเพศทกวย เปนการใชวสดทเหลออยใหคมคาทสด

ก. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 1

ข. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 3

รปท 2 ตวอยางแนวคดการสรางบรรจภณฑ การอภปรายผล

จากผลการศกษาความสามารถในการคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน สามารถอภปรายผลไดดงน

การศกษาความคดสรางสรรคของนกศกษารายบคคลโดยใชแบบวดความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนตามแนวคดของ กลฟอรด ซงวดความคดสรางสรรคทง 4 ดาน ประกอบไปดวย 1) ความคดคลอง 2) ความคดยดหยน 3) ความคดรเรม และ 4) ความคดละเอยดลออ (Guilford, 1950) พบวา ความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนมคาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (ทระดบ .05) และเมอทาการศกษาแยกตามองคประกอบ พบวา

ก. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 1

ข. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 3

รปท 2 ตวอยางแนวคดการสรางบรรจภณฑ

ทนตออกมาทางสวนหวทเปนผากามะหยนมๆ ใหสามารถเกลยเนอทนตไดงายและแทงบรรจภณฑโดยรวมจะมลกษณะยาวเรยวคลายปากกาพกพาและเกบไดงาย

กลมท 6 ไดพฒนาแนวคดโดยใสรายละเอยดในการพฒนารปแบบบรรจภณฑใหมความโดนเดน มทนสมย สะดวก ประหยด เกดการตอยอดจากสงหนงเปนอกสงหนงใชประโยชนไดอยางสงสด แตกตางจากทองตลาดทวไป ดงดดความนาสนใจ และยงเอาใจทกเพศทกวย เปนการใชวสดทเหลออยใหคมคาทสด

ก. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 1

ข. รปแนวคดการสรางบรรจภณฑกลมท 3

รปท 2 ตวอยางแนวคดการสรางบรรจภณฑ การอภปรายผล

จากผลการศกษาความสามารถในการคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรในการออกแบบเคมผลตภณฑทองถน สามารถอภปรายผลไดดงน

การศกษาความคดสรางสรรคของนกศกษารายบคคลโดยใชแบบวดความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนตามแนวคดของ กลฟอรด ซงวดความคดสรางสรรคทง 4 ดาน ประกอบไปดวย 1) ความคดคลอง 2) ความคดยดหยน 3) ความคดรเรม และ 4) ความคดละเอยดลออ (Guilford, 1950) พบวา ความคดสรางสรรคกอนและหลงเรยนมคาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (ทระดบ .05) และเมอทาการศกษาแยกตามองคประกอบ พบวา

Page 12: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 68 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

ความคดรเรม นกศกษาสามารถตอบคำาถามไดแปลกใหม แตกตางจากความคดธรรมดาและไมซำากบทมอย เปนความคดทเกดขนเปนครงแรก ไมเคยมใครนกถงมากอนและนกศกษาบางกลมนำามาคดดดแปลงเปนความคดใหม โดยสงเกตจากการสรางผลตภณฑและบรรจภณฑทมความแปลกใหม 4) ความคดละเอยดลออ นกศกษาสามารถตอบคำาถามโดยสามารถใหรายละเอยด เพอตกแตงหรอขยายความคดหลกใหไดความหมายสมบรณยงขน โดยในการสรางบรรจภณฑ นกศกษาไดใสใจในรายละเอยดดานตางๆ ทำาใหบรรจภณฑมความนาสนใจและสมบรณมากขน แสดงใหเหนวาการจดการเรยนรผานโครงงานทเนนชมชนเปนฐานสามารถสงเสรมการคดสรางสรรคของนกศกษา โดยทำาใหนกศกษาไดเขาใจธรรมชาตหรอความตองการของชมชน ผานสถานการณจรงของชมชน และใชทรพยากร ภมปญญาทมอยในชมชนนนมา สรางสรรคเปนชนงาน เกดการกระตนความอยากรทางปญญา การสอสาร การคดวเคราะห มความคดรเรมและมแนวคดทหลากหลายในการพฒนาผลตภณฑใหแปลกใหมและนาสนใจ สอดคลองกบแนวคดของ Zhou (2012) ทกลาววา การ บรณาการความคดสรางสรรคโดยใชปญหาและโครงงานผานกระบวนการฝกอบรมในหลกสตรการศกษา ออกแบบโดยใชการบรรยายการประชมเชงปฏบตการสามารถสงเสรมทกษะการทำางาน แนวความคดสรางสรรค และความเชอมนในการสรางสรรค แสดงใหเหนถงจดแขงของโครงงานทสามารถพฒนาความคดสรางสรรค โดยผเรยนไดรบการกระตนแรงจงใจและเขาใจทฤษฎความคดสรางสรรคซงเปนประโยชนในการประกอบอาชพในอนาคต อกทงทำาใหเหนภมปญญาชาวบาน

ซงอาจทำาใหเกดความคดนอกกรอบและแปลกใหมเพอมาพฒนาผลตภณฑ โดยใชการเชอมโยงภมปญญาทองถนของชมชนและความรเกยวกบผลตภณฑจากธรรมชาตสหองเรยน สามารถนำาองคความรจากชมชนทไดรบมาปรบใชในการสรางสรรคผลตภณฑ (Shah and Treby, 2006) ซงมประโยชนตอตวผเรยนเปนอยางมากเพราะความรและประสบการณจรงจากชมชนไมสามารถหาไดในหองเรยนหรอในตำารา (Zlotkowski et. al., 2010) สอดคลองกบแนวคดของรชน (2561) ทกลาววา การเรยนรผานโครงงานบรการชมชนเปนการพฒนาทกษะการออกแบบการสอนท มงเนนใหผเรยนไดสมผสและเขาถงแหลงขอมลท แทจร งและสามารถนำาขอมลด งกลาวมา บรณาการเพอพฒนาความคดรเรมสรางสรรค

ขอเสนอแนะ1. การจดการเรยนรแบบโครงงานทใช

ชมชนเปนฐาน ควรเลอกชมชนในการเรยนรทสามารถถายทอดภมปญญาทองถนของชมชนไดอยางเปดเผย เพอนกศกษาไดรบประสบการณขอมลในการพฒนาและการผลตสนคาจรงจากชมชน และองคความรทสามารถนำามาตอยอดพฒนาผลตภณฑใหสรางสรรคมากขน

2. การจดการเรยนรแบบโครงงานทใชชมชนเปนฐานเพอสงเสรมความคดสรางสรรค ผสอนควรมการตงคำาถามทชวยกระตนและชแนะแนวทางเพอใหนกศกษาไดฝกคดแกไขและปรบปรงชนงานในระหวางการพฒนาผลงานเพอทำาใหผลตภณฑมความแปลกใหมและนาสนใจมากขน

Page 13: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

Journal of Education, Mahasarakham University 69 Volume 15 Number 1 January-March 2021

เอกสารอางองพมพนธ เดชะคปต. (2552). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ: แนวคด วธและเทคนค

การสอน 1. กรงเทพฯ: บรษท เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท จำากด.

รชน สทธศกด. (2561). การเรยนรผานโครงงานบรการชมชน. วารสารนาคบตรปรทรรศน, มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช, 10(มถนายน - กนยายน 2561), 146-157.

ลดดา ภเกยรต. (2544). โครงงานเพอการเรยนรหลกการและแนวทางการจดกจกรรม. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรยะ ฤาชยพาณชย. (2558). ความคดสรางสรรคกบการพฒนาการศกษาไทย. สบคนเมอ 30 ตลาคม 2558, จาก https://blog.eduzones.com/GlobalAcademyLadphrao/142255.

สคนธ สนธพานนท และคณะ. (2555). พฒนาทกษะความคดตามแนวปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: หางหนสวนจำากด 9119 เทคนคพรนตง.

Bell, S. (2010). Project-based learning for the 21st century: Skills for the future. The Clearing House, 83(2): 39-43.

Bransford, J.D., & Stein, B.S. (1993). The IDEAL problem solver: A guide to improving thinking, learning, and creativity. New York, NK: Freeman.

Dallimore, E., Rochefort, D.A., & Simonelli, K. (2010). Community-based learning and research. New Directions for Teaching and Learning, 124: 15-22.

Draper, A.J. (2004). Integrating project-based service-learning into an advanced environmental chemistry course. Journal of Chemical Education, 81(2): 221-224.

Eyler, J. (2009). Effective practices and experiential education. Retrieved October 25, 2015, from http://commons.clarku.edu/mosakowskiinstitute.

Fischer, G., Rohde, M. & Wulf, V. (2007). Community-based learning: The core competency of residential, research-based universities. Computer-Supported Collaborative Learning, 2(1): 9-40.

Guilford, J.P. (1950). Creativity. American psychologist, 5: 444-454.

Hong, L., Yam, S. & P. Rossini. (2010). Effectiveness of project-based learning as a strategy for property education. Pacific Rim Property Research Journal, 16(3): 291-313.

Hughes. (2012). Exploring the 21st century skills used during a project-based learning experience at the secondary level. Doctoral Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Education Teacher Leadership, Walden University, United States.

Page 14: เน้นชุมชนเป็นฐาน Creative Thinking Ability of ...edu.msu.ac.th/journal/home/journal_file/749.pdf · 2021. 4. 8. · การสอนในห้องเรียน

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 70 ปท 15 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม พ.ศ. 2564

Lazarus, J. (2005). Community engagement and service learning in South African higher education. Paper delivered at the SAARDHE Conference, 9-13 June 2004. Durban, South Africa. National Qualification Framework.

Newell, R.J. (2003). Passion for learning: How project-based learning meets the needs of 21st century students. Oxford, United Kingdom: Scarecrow Education.

Nicholas, T.M., Baker-Sennett, J., McClanahan, L.G. & Harwood, A.M. (2011). Building professional understanding through community-based learning. Journal of Human Services, 31(1): 38-50.

Shah, A. & Treby, E. (2006). Using a community based project to link teaching and research: The Bourne Stream Partnership. Journal of Geography in Higher Education, 30(1): 33-48.

Torp, L. & Sage, S. (2002). Problems as possibilities: Problem-based learning for K-16 education (2nd ed.). Alexandria, VA: Association of Supervision and Curriculum Development.

Wenzel, T.J. (2002). Community-based projects in analytical chemistry courses. Analytical Chemistry, May (1): 279A-280A.

Zhou, C., Holgaard,  J.E., Kolmos, A. & Nielsen, J.D. (2010). Creativity development for engineering students: cases of problem and project based learning. Proceedings of Joint International IGIP-SEFI Annual Conference 2010. Trnava, Slovakia: European Society for Engineering Education.

Zhou, C. (2012). Integrating creativity training into problem and project-based learning curriculum in engineering education. European Journal of Engineering Education, 37(5): 488-499.

Zlotkowski, E. & Duffy, D. (2010). Two decades of community-based learning. New Directions for Teaching and Learning, 123: 33-43.