25
LW 306 223 หมวดที6 เค้าโครงเรื่อง บทที 1 องแย้ง บทที 2 การหักหนี สาระสําคัญ 1. องแย้งคืออะไร 2. หลักเกณฑ์เกี ่ยวกับการฟ องแย้ง 3. ผู้มีสิทธิฟ องแย้ง 4. จะฟ องแย้งใครได้บ้าง 5. การบรรยายฟ องแย้ง 6. ทุนทรัพย์ของฟ องแย้งและเขตอํานาจศาลที ่จะรับฟ องแย้ง 7. กําหนดเวลาในการยื ่นฟ องแย้ง 8. การตรวจและสั่งฟ องแย้ง 9. สิทธิในการอุทธรณ์ฎีกาในคดีที ่มีฟ องแย้ง วัตถุประสงค์การเรียนรู เมื ่อนักศึกษาได้ศึกษาหมวดที 6 นี ้แล้ว ทําให้นักศึกษา (1) ทราบความหมายของฟ องแย้ง (2) ทราบหลักเกณฑ์เกี ่ยวกับการฟ องแย้ง (3) ทราบว่าผู้ใดมีสิทธิฟ องแย้งและจะฟ องแย้งใครได้บ้าง (4) ทราบว่าฟ องแย้งต้องรวมมาในคําให้การ (5) ทราบถึงเรื ่องหักหนี ้กับฟ องแย้งนั ้นมีสภาพต่างกัน

หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 223

หมวดท 6

เคาโครงเรอง

บทท 1 ฟองแยง

บทท 2 การหกหน

สาระสาคญ

1. ฟองแยงคออะไร

2. หลกเกณฑเกยวกบการฟองแยง

3. ผมสทธฟองแยง

4. จะฟองแยงใครไดบาง

5. การบรรยายฟองแยง

6. ทนทรพยของฟองแยงและเขตอานาจศาลทจะรบฟองแยง

7. กาหนดเวลาในการยนฟองแยง

8. การตรวจและสงฟองแยง

9. สทธในการอทธรณฎกาในคดทมฟองแยง

วตถประสงคการเรยนร

เมอนกศกษาไดศกษาหมวดท 6 นแลว ทาใหนกศกษา

(1) ทราบความหมายของฟองแยง

(2) ทราบหลกเกณฑเกยวกบการฟองแยง

(3) ทราบวาผใดมสทธฟองแยงและจะฟองแยงใครไดบาง

(4) ทราบวาฟองแยงตองรวมมาในคาใหการ

(5) ทราบถงเรองหกหนกบฟองแยงนนมสภาพตางกน

Page 2: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 224

Page 3: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 225

หมวดท 6

ฟองแยงและการหกหน

บทท 1

ฟองแยง

ไดกลาวมาแลวในหมวด 2 เรองคความวาสทธการนาคดขนสศาลเมอกรณเกดขอ

โตแยงเกยวกบสทธหรอหนาท หรอจาตองใชสทธทางศาล ผทถกโตแยงเกยวกบสทธหรอ

หนาท ยอมนาคดขนสศาล เพอขอใหรบรองคมครองสทธของตนโดยกลาวหาผทมาโตแยง

สทธหรอหนาทซงเรยกวา “จาเลย” ฉะนน การโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาทจาเลยเอง

อาจถกโจทกในคดเดมโตแยงสทธหรอหนาทในคดเดยวกนได จาเลยยอมนาคดนนขนส

ศาลเชนเดยวกนซงหากใหจาเลยนาคดไปฟองโจทกตางหากอกจะทาใหเสยเวลาและ

คาใชจายเพมขนในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง จงไดบญญตเกยวกบการ

ดาเนนคดในเรองนไวในมาตรา 177 วรรคสาม และมาตรา 179 วรรคทาย เรยกวา “ฟอง

แยง” ในการศกษาเรอง “ฟองแยง” นขอแยกออกพจารณาดงน

1. ฟองแยงคออะไร

2. หลกเกณฑเกยวกบการฟองแยง

3. ผมสทธฟองแยง

4. จะฟองแยงใครไดบาง

5. การบรรยายฟองแยง

6. ทนทรพยของฟองแยง และเขตอานาจศาลทจะรบฟองแยง

7. กาหนดเวลาในการยนฟองแยง

8. การตรวจและสงฟองแยง

9. สทธในการอทธรณฎกาในคดทมฟองแยง

Page 4: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 226

1. ฟองแยงคออะไร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงไดบญญตเกยวกบเรอง “ฟองแยง” ไว

ในมาตรา 177 วรรคสามวา “จาเลยจะฟองแยงมาในคาใหการกได แตถาฟองนนเปนเรอง

อนไมเกยวกบฟองเดมแลว ใหศาลสงใหจาเลยฟองเปนคดตางหาก” และมาตรา 179

วรรคทาย บญญตวา “แตหามมใหคความฝายใดเสนอคาฟองตอศาลใด ไมวาโดยวธฟอง

เพมเตมหรอฟองแยง ภายหลงทไดยนคาฟองเดมตอศาลแลว เวนแตคาฟองเดมและ

คาฟองภายหลงนจะเกยวของกนพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนได

เมอโจทกฟองจาเลย นอกจากจาเลยจะใหการปฏเสธขอหาของโจทกแลว

ถาจาเลยเหนวาความจรงโจทกตางหากทจะตองชาระหนใหแกจาเลย จาเลยกมสทธฟอง

โจทกใหชาระหนแกตนไปพรอมกบคาใหการแกฟองของโจทก ฟองของจาเลยเชนน

เรยกวา “ฟองแยง” ดงนน “ฟองแยง” คอ การฟองซงจาเลยกลบฟองโจทกโดยฟองในคด

เดยวกน ขอใหโจทกรบผดชอบ กลาวคอ โจทกเปนผเรมคดกอน เมอโจทกฟองแลวจาเลย

จงไดฟองโจทกบางในคดเดยวกน โดยกลาวรวมมาในคาใหการ

ตวอยาง รถยนตโจทกจาเลยชนกน โจทกฟองวาเปนความประมาทเลนเลอ

ของจาเลยการชนกนจงไดเกดขน ขอใหจาเลยใชคาสนไหมทดแทน จาเลยเหนวาการชน

กนนเปนดวยความประมาทของโจทกหาใชของตนไม เชนนจาเลยจะฟองแยงมาใน

คาใหการขอใหโจทกใชคาสนไหมทดแทนกได คดเชนนเกยวพนกน ฉะนน ศาลจะไมส ง

ใหจาเลยแยกคดและยอมใหฟองแยงได

ฉะนน ฟองแยงจงประกอบดวยสาระสาคญ 2 ประการคอ ประการแรก เปน

คาใหการตอสคดของโจทก ประการทสอง เปนการเสนอขอหาของจาเลยตอโจทก

ฟองแยงของจาเลยกบคาใหการของจาเลยทยกขนเปนขอตอสคาฟองของ

โจทกตองสอดคลองกน หากฟองแยงกบขอตอสขดแยงกนกจะถอวาฟองแยงไมเกยวของ

กบฟองเดมพอทจะรวมการพจารณาชขาดตดสนคดเขาดวยกนไดตาม ป.ว.แพง มาตรา

179 วรรคสาม (นยคาพพากษาฎกาท 199/2522 โจทกฟองวา โจทกรบประกนวนาศภย

รถยนตคนเกดเหตและรบชวงสทธจากผเอาประกนภยมาฟองเรยกคาเสยหายจากจาเลยท

2 ในฐานะนายจางใหรวมกนรบผดกบจาเลยท 1 ซงเปนลกจางขบรถโดยประมาทชนรถท

เอาประกนภยคนดงกลาว จาเลยท 2 ใหการปฏเสธวา โจทกมไดเปนผรบประกนภย

รถยนตคนดงกลาว กรมธรรมประกนภยเปนเอกสารปลอม ความเสยหายเกดเพราะความ

Page 5: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 227

ประมาทของลกจางผเอาประกนภย ฟองแยงเรยกคาเสยหาย และขอใหเรยกผเอา

ประกนภยกบลกจางมาเปนจาเลยตามฟองแยงดวย ดงนเมอจาเลยท 2 ปฏเสธฟองวา

โจทกไมใชผรบประกนภย จงไมมมลทจาเลยท 2 จะฟองแยงโจทกตามสญญาประกนภย

เพราะมไดเกยวกบฟองเดม เมอศาลไมรบฟองแยงของจาเลยจงไมอาจเรยกบคคล

ภายนอกเขามาเปนจาเลยตามฟองแยงไดเชนกน)

2. หลกเกณฑเกยวกบฟองแยง

ในการพจารณาวาเปนฟองแยงหรอไมจะตองพจารณาวาคาฟองดงกลาว

ประกอบดวยหลกเกณฑสาคญทงสามประการหรอไม หลกเกณฑสาคญทงสามประการอน

ถอเปนการฟองแยงมดงน

ก. ตองมขอโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาท

ข. ตองมฟองเดม

ค. ฟองแยงนนตองเกยวกบฟองเดม

ก. ตองมขอโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาท เนองจากฟองแยงเปนคาฟอง

ชนดหนง (ป.ว.แพง มาตรา 1 (3)) ทคความเสนอตอศาลเพอใหพจารณาพพากษา ดงนน

จงตกอยในบงคบของมาตรา 55 เชนเดยวกบฟองธรรมดา กลาวคอผมสทธฟองแยง

จะตองถกโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาท และสทธหรอหนาททางแพงนนไดถกโตแยง

กอนทจะมการฟองแยงแลว หากไมมการโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาทจะฟองแยงไมได

แมจะฟองแยงไวลวงหนากทาไมได

ตวอยางท 1 โจทกฟองวาจาเลยขบรถยนตโดยประมาทเลนเลอ ชนทาย

รถจกรยานสามลอทโจทกโดยสารมาเปนเหตใหโจทกบาดเจบขอใหใชคาเสยหาย จาเลย

ใหการวาตนมไดประมาทเลนเลอ นายประทปคนถบจกรยานสามลอตางหากทประมาท

เลนเลอและฟองแยงโจทกมาในคาใหการใหใชคาเสยหายใหจาเลย เชนนจาเลยฟองแยง

ไมได 01 เพราะโจทกมไดโตแยงสทธหรอหนาทจาเลยแตอยางใด เนองจากโจทกเปน

ผโดยสารไมไดเปนคนถบรถสามลอ

ตวอยางท 2 โจทกฟองวา จาเลยเชาตกแถวโจทก โจทกบอกเลกสญญา

แลวขอใหศาลขบไลจาเลยและเรยกคาเสยหาย จาเลยใหการและฟองแยงวาจาเลย

1ดคาพพากษาฎกาท 153/2512.

Page 6: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 228

ซอมแซมหองเชาหากจาเลยตองออกจากหองเชา โจทกตองใชเงนคาซอมแซมหองเชาให

จาเลย เชนนจาเลยฟองแยงไมไดเพราะในขณะฟองแยงจาเลยยงไมถกโตแยงสทธ สทธ

ของจาเลยจะถกโตแยงเมอศาลพพากษาขบไลจาเลยออกจากหองเชา จาเลยจะฟองแยง

ไวลวงหนาไมได

ตวอยางคาพพากษาฎกา

คาพพากษาฎกาท 6/2526 ฟองแยงของจาเลยทใหตงผตรวจสอบบญชและ

เอกสารของธนาคารโจทกเพอแสดงผลวาจาเลยไมไดเปนหนตามทโจทกฟอง เปนเรองท

จาเลยแสวงหาหลกฐานเพอตอสคดของจาเลย มใชเปนการเสนอขอหาตอศาลไมถอวา

เปนฟองแยง

คาพพากษาฎกาท 5520/2542 ฟองแยงนอกจากจะเปนคาใหการตอสคดแลวยง

ตองเปนการเสนอขอหาของจาเลยตอโจทกอนอาจมผลใหเกดการกระทบกระเทอนถงสทธ

หรอหนาทของโจทก นอกเหนอจากทเกดตามปกตจากคาฟองและคาใหการ การทจาเลย

ท 1 ใหการวาสญญากยมเงนระหวางโจทกกบจาเลยท 1 เปนโมฆะ จาเลยท 1 ขอถอเอา

คาใหการนเปนฟองแยง ตามคาใหการของจาเลยท 1 ดงกลาวหากศาลพจารณาแลวเหน

เปนเชนนน ยอมมผลทาใหสทธเรยกรองตามคาฟองของโจทกไมไดรบการบงคบใหตาม

กฎหมาย ซงกคอสญญากยมเงนถกเพกถอนและทาลายไปนนเอง หาไดมผลกระทบถง

สทธหรอหนาทของโจทกนอกเหนอจากคาฟองแตอยางใดไม คาฟองแยงของจาเลยท 1

จงมสภาพเปนเพยงคาใหการหาใชฟองแยงไม

คาพพากษาฎกาท 843/2543 ฟองแยงนอกจากจะตองเปนเรองเกยวกบฟองเดม

พอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนไดแลว ตองเปนคาฟองทมสภาพแหง

ขอหาวาโจทกโตแยงสทธของจาเลยในสวนทเกยวกบคาฟองเดมอยางไร ตามมาตรา 55

ดวย ซงจาเลยใหการวาเอกสารฟองแยงเปนเอกสารปลอมทจาเลยลงลายมอชอไวแลว

โจทกหรอตวแทนโจทกรวมกนกรอกขอความโดยจาเลยไมไดใหความยนยอม หากคดฟง

ไดดงทจาเลยใหการไว ขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาวาจาเลยทาสญญากเบกเงนเกน

บญชและสญญากยมเงนตามคาฟองของโจทกยอมรบฟงไมได ศาลยอมพพากษายกฟอง

เอกสารดงกลาวกไมอาจนาไปใชอางเปนประโยชนตอโจทกหรอบคคลภายนอกไดอยแลว

หาจาเปนทจาเลยตองฟองแยงเพอใหโจทกคนหรอทาลายเอกสารดงกลาวไม ทจาเลยอาง

Page 7: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 229

วาเมอศาลพพากษายกฟองจาเลยไมอาจเรยกเอกสารดงกลาวคนจากบคคลภายนอกได จง

เกดขอโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาทแลวชอบทจะฟองแยงไดนน การทจาเลยจะเรยก

เอกสารดงกลาวคนจากบคคลภายนอกไดหรอไม ไมเกยวกบขอโตแยงอนเกยวกบสทธหรอ

หนาทของโจทกในคดนน ฟองแยงของจาเลยจงเปนเรองอนไมเกยวกบฟองเดมพอทจะ

รวมพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนไดตามมาตรา 177 วรรคสาม

คาพพากษาฎกาท 3748/2545 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยท 1รบผดตามสญญา

กเงนและจาเลยท 2 สญญาคาประกนรวมกน จาเลยท 2 ใหการและฟองแยงวา โจทก

กรอกขอความลงในสญญาคาประกนเองโดยจาเลยท 2 ไมยนยอม สญญาคาประกนปลอม

ขอใหยกฟอง ขอใหบงคบโจทกคนสญญาคาประกนหรอมคาสงใหทาลายเสย หาก

ขอเทจจรงฟองไดตามขอตอสแลว ศาลตองพพากษายกฟอง สญญาคาประกนยอมไมมผล

ผกพนจาเลยท 2 ยอมไมมความจาเปนทจาเลยท 2 ตองฟองแยง ศาลไมรบฟองแยง

คาพพากษาฎกาท 4906/2542 จาเลยฟองแยงขอใหเพกถอนทาลายสญญากยม

และสญญาจานองระหวางโจทกและจาเลย อางวาสญญากยมเปนโมฆะเนองจากจาเลยทา

สญญาโดยสาคญผดในสงซงเปนสาระสาคญแหงนตกรรม โดยขออางนจาเลยอางเปน

คาใหการไวแลว ดงนนหากขอเทจจรงไดความวา สญญากยมเปนโมฆะตามทจาเลยยกขน

อาง ศาลกยอมนามาเปนเหตยกฟองโจทกอยแลว จาเลยหาจาตองฟองแยงขอใหเพกถอน

ทาลายแตประการใดไมทศาลลางทงสองไมรบฟองแยงของจาเลยจงชอบแลว

คาพพากษาฎกาท 4861/2547 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยท 1 รบผดตามเชคท

จาเลยท 1 นามาขายลดแกโจทก และใหจาเลยท 4 รวมรบผดในฐานะผคาประกน การท

จาเลยท 4 กลาวอางเรองสญญากเงนและฟองแยงขอใหคนสญญากเงน จงเปนคนละเรอง

กบทโจทกฟอง ฟองแยงในสวนนของจาเลยท 4 ยอมไมเกยวกบฟองเดม สวนทจาเลยท

4 ฟองแยงขอใหคนสญญาคาประกนนน เมอจาเลยท 4 ใหการวา สญญาคาประกนเปน

สญญาปลอม ดงนหากพจารณาไดความตามคาใหการของจาเลยท 1 ดงกลาว ศาลตอง

พพากษายกฟอง จาเลยท 4 ยอมไดรบผลตามคาพพากษาอยแลว กรณไมมเหตจาเปนท

จาเลยท 4 จะฟองแยงขอใหบงคบโจทกคนเอกสารดงกลาว ศาลชอบทจะไมรบฟองแยง

ของจาเลยท 4

คาพพากษาฎกาท 8525/2547 จาเลยท 2 ใหการวาสญญาคาประกนเปนเอกสาร

ปลอม ซงหากคดฟงไดดงทจาเลยท 2 ใหการไว ศาลยอมพพากษายกฟองโจทก และเมอ

Page 8: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 230

เปนเอกสารปลอมโจทกยอมไมอาจอางองหรอแสวงสทธใด ๆ จากเอกสารปลอมไดอย

แลว ไมจาเปนตองฟองแยงเพอใหโจทกคนเอกสารดงกลาวแกจาเลยท 2 สวนการทศาล

พพากษาวาสญญาคาประกนเปนเอกสารปลอมและพพากษายกฟอง จาเลยท 2 จงไม

อาจเรยกเอกสารคนจากบคคลภายนอกได กเปนเรองทบคคลภายนอกโตแยงสทธหรอ

หนาทของจาเลยท 2 ไมเกยวของกบขอโตแยงอนเกยวกบสทธหรอหนาทของโจทกในคด

นจงไมเกยวกบคาฟองเดม ทศาลชนตนมคาสงไมรบฟองแยงของจาเลยท 2 ชอบแลว

คาพพากษาฎกาท 625/2548 ขอทจาเลยใหการตอสคดวาไมตองรบผดตาม

สญญากเงนทโจทกนามาฟอง เนองจากจาเลยกยมเงนเพยง 100,000 บาท แตโจทก

กรอกจานวนเงนในสญญากเงนจานวน 275,000 บาท โดยจาเลยไมยนยอม สญญากเงน

จงเปนเอกสารปลอมนน หากขอเทจจรงรบฟงไดตามทจาเลยอางกยอมมผลทาใหสทธ

เรยกรองตามคาฟองของโจทกไมไดรบการบงคบใหตามกฎหมาย และศาลยอมนามาเปน

เหตยกฟองไดอยแลว จาเลยหาจาตองฟองแยงขอใหบงคบโจทกรบชาระหน 100,000

บาท พรอมดอกเบย และใหโจทกสงมอบสญญากเงนปลอมแกจาเลยเพอนาไปทาลาย

ประการใดไม ทงคาขอตามฟองแยงดงกลาว ศาลกไมอาจบงคบใหได เพราะหากสญญา

กเงนตามฟองเปนเอกสารปลอม กเทากบการกยมรายนไมมหลกฐานเปนหนงสอ โจทกไม

อาจนามาฟองรองบงคบเอาแกจาเลยได

ข. ตองมฟองเดม เนองจากฟองแยงเปนฟองทจาเลยเดมกลบเปนโจทก

ฟองโจทกในคดเดมเปนจาเลย ฉะนน จะฟองแยงไดจะตองมฟองเดมอยในระหวาง

พจารณา ถาฟองเดมไมมเสยแลวอาจเปนเพราะโจทกจาเลยตกลงหรอประนประนอมยอม

ความ แลวศาลพพากษาความยอม หรอคดเดมศาลไดมคาพพากษาหรอคาสงไปแลว

เชนนจะฟองแยงไมได

ในบางกรณผเปนโจทกในฟองเดมไมอยในฐานะเปนโจทกได เชน ไมม

อานาจฟอง ถาหากจาเลยไดฟองแยงโจทกคนนนไวดวย มปญหาวาการทโจทกเดมไมม

อานาจฟองเชนนจะกระทบกระเทอนถงฟองแยงของจาเลยอยางหรอไม เชน บดาไมชอบ

ดวยกฎหมายเปนโจทกฟองคดแทนบตรผเยาว ขอใหแสดงวาทรพยพพาทเปนของบตร

ผเยาว หามจาเลยเกยวของ จาเลยตอสวาโจทกเปนบดาไมชอบดวยกฎหมายของบตร

ผเยาว และฟองแยงขอแบงทรพยมรดกระหวางโจทกจาเลย ถาศาลสงวาโจทกไมมอานาจ

ฟองแทนผเยาวจงพพากษายกฟอง ดงน ฟองแยงของจาเลยจะมผลอยางไร กรณตาม

Page 9: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 231

ปญหาฟองแยงของจาเลยยอมตกไปดวย เพราะฟองเดมและตวโจทกเดมไมมอยแลวจงไม

อาจฟองแยงได1

1

กรณทศาลพพากษายกฟองเดมตองพจารณาดวยวาพพากษายกฟองดวย

เหตใด ถาศาลพพากษายกฟองเดมดวยเหตโจทกไมมอานาจฟอง เชนนถอวาไมมฟอง

เดมและตวโจทกเดมทจะเปนจาเลยตอไปจงฟองแยงไมได แตถาศาลพพากษายกฟอง

ดวยเหตฟองเดมเคลอบคลม เชนนยงมตวโจทกเดมทจะเปนจาเลยตอไปอยฟองแยงท

จาเลยฟองรวมมากบคาใหการจงมตกไป นอกจากน กรณศาลมคาสงจาหนายคดโจทก

ออกจากสารบบความเพราะโจทกไมชาระหรอวางคาธรรมเนยมตามทศาลสง หรอเพราะ

โจทกทงฟอง อยางนถาจาเลยฟองแยงขนมา ฟองแยงของจาเลยไมตกไปเพราะตวโจทก

เดมซงมาเปนจาเลยในฟองแยงยงมตวอย

ค. ฟองแยงตองเกยวของกบฟองเดม ประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

แพง มาตรา 177 วรรคสาม บญญตวา “จาเลยจะฟองแยงมาในคาใหการกได แตถาฟอง

แยงนนเปนเรองอนไมเกยวกบคาฟองเดมแลว ใหศาลสงใหจาเลยฟองเปนคดตางหาก”

และมาตรา 179 บญญตวา “แตหามมใหคความฝายใดเสนอคาฟองใดตอศาล ไมวาโดย

วธฟองเพมเตม หรอฟองแยง ภายหลงทไดยนคาฟองเดมตอศาลแลว เวนแต คาฟองเดม

และคาฟองภายหลงนจะเกยวของกนพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกน

ได” จากบทบญญตทงสองมาตรานจะเหนวาการฟองแยงนนเปนฟองทเสนอเขามา

ภายหลงจงตองเกยวของกบฟองเดม ในการพจารณาวาฟองเดมกบฟองแยงเกยวของกน

อยางไรคงพจารณาไดจากบทบญญต มาตรา 179 วรรคทายทบญญตวา “ฟองเดมและ

ฟองภายหลงนจะเกยวของกนพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนได”

หมายความวาขอหาตามฟองเดมและฟองแยงจะตองเปนขอหาหรอประเดนอยางเดยวกน

หรอพพาทกนเกยวกบทรพยรายเดยวกน หรอพพาทกนในเรองการกระทา หรอ

พฤตการณ หรอกรณเดยวกน หรอรายเดยวกน

ตวอยาง 1 นายทวากบนางราตร ขบรถชนกนไดรบความเสยหายทงสองฝาย

นายทวาไดเปนโจทกฟองนางราตรฐานขบรถโดยประมาทเลนเลอชนรถนายทวาเสยหาย

เปนเงน 20,000 บาท นางราตรเหนวาการชนกนนเปนเพราะความประมาทของโจทกหา

1ดคาพพากษาฎกาท 736/2503.

Page 10: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 232

ใชของตนไมเชนนนางราตรจะฟองแยงมาในคาใหการขอใหโจทกใชคาสนไหมทดแทนก

ได เพราะฟองแยงของนางราตรเกยวของกบฟองเดม กลาวคอ ฟองแยงและฟองเดมม

ประเดนอยางเดยวกน

ตวอยาง 2 สาทารายรางกายส สจงฟองเรยกคาสนไหมทดแทน กอนนนส

เคยกเงนสาไป 5,000 บาท เมอสาถกฟองสาจงฟองแยงเรยกเงนกจากส เชนนสาฟองแยง

ไมไดจะตองไปฟองเปนคดอกเรองหนงตางหาก เพราะฟองเดมเปนเรองละเมด สวนฟอง

แยงเปนเรองสญญาจงไมเกยวของกนพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขา

ดวยกนได

ตวอยาง 3 โจทกฟองขบไลจาเลยออกจากเรอนของโจทก ซงโจทกใหมารดา

โจทกควบคมการปลกสรางบนทดนทจาเลยเชามา จาเลยตอสวาเปนเรอนของมารดา

โจทกขายใหจาเลยแลว ถาหากเปนของโจทกกปลกบนทดนของจาเลย จงฟองแยงขบไล

ใหโจทกรอเรอนไป ดงนเปนการบรรยายสภาพแหงขอหาชดแจงแลวและเกยวกบฟองเดม

รบเปนฟองแยงได (คาพพากษาฎกาท 184/2497)

ตวอยางคาพพากษาฟองแยงทเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 57/2518 ฟองใหรอร วทรกทดน จาเลยตอสกรรมสทธและฟอง

แยงใหโจทกรอกนสาดทนาฝนตกลงในทดนจาเลยได

คาพพากษาฎกาท 778/2523 โจทกฟองวาจาเลยบกรกทดน ตอเตมชายคารกลา

ทดน ขอใหจาเลยรอถอน จาเลยฟองแยงขอใหโจทกรอกนสาดทสรางใหม รอชายคาสวน

ทรกลา รอทอนาประปากบเครองสบนาออกไปจากทพพาท ฟองแยงสวนนเกยวกบฟอง

เดม แตทขอใหโจทกใชคาเสยหายเพราะโจทกกอสรางทาใหกาแพงตกของจาเลยแตก

กราว กระเบองหนาตกเสยหายลกจางของโจทกตดโครงเหลกเครองปรบอากาศของจาเลย

นน ไมเกยวกบฟองเดม ตองฟองเปนคดใหม

คาพพากษาฎกาท 708/2525 โจทกฟองเรยกคาเสยหายจาเลยขอหาหมน

ประมาททลงขาวในหนงสอพมพและยงฟองเปนคดอาญาหลายคด จาเลยจงฟองแยงเรยก

คาเสยหายทโจทกฟองคดอาญาเปนเหตใหจาเลยตองเสยคาใชจายในการตอสคดอาญา

ดงน ฟองแยงเกยวกบฟองเดมทสามารถพจารณาพพากษารวมกนได

Page 11: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 233

คาพพากษาฎกาท 683/2540 คาฟองของโจทกเปนเรองกลาวหาวาจาเลยท 3

รวมกบจาเลยท 1 และท 2 กระทาละเมดตอโจทก โดยการลงขาวใสความหมนประมาท

โจทก สวนฟองแยงของจาเลยท 3 เปนเรองทจาเลยท 3 กลาวหาโจทกนาคดมาฟอง

จาเลยท 3 ทาใหจาเลยท 3 ไดรบความเสยหาย ฟองแยงของจาเลยท 3 เปนฟองแยงท

อาศยเหตตางกน จงไมเกยวกบฟองเดมไมอาจรวมการพจารณาชขาดตดสนเขาดวยกน

ไดตามมาตรา 177 วรรคสาม

คาพพากษาฎกาท 4002/2533 โจทกฟองขบไลจาเลยออกไปจากทดนทจาเลย

เชาของโจทกจาเลยใหการและฟองแยงวา ไดครอบครองปรปกษทดนของโจทกจนได

กรรมสทธแลวโจทกฟองคดนทาใหจาเลยเสยชอเสยงเกยรตคณ ขอใหโจทกเปลยนแปลง

ชอโจทกในโฉนดทดนมาเปนของจาเลยและเรยกคาเสยหายเนองจากเสยชอเสยง ดงน

ฟองแยงในสวนทจาเลยอางวาทดนเปนของจาเลยเปนการตอสกรรมสทธ จงเกยวกบฟอง

เดมและมใชฟองแยงมเงอนไขชอบทศาลจะรบไวพจารณา สวนฟองแยงทขอใหโจทกใช

คาเสยหายเปนคนละเรองกบมลคดทโจทกฟองขบไลจาเลย ฟองแยงสวนนจงเปนเรองอน

ไมเกยวกบฟองเดมจะรบไวพจารณารวมกบฟองเดมหาไดไม

คาพพากษาฎกาท 5741/2534 โจทกฟองจาเลยเรองแยงกรรมสทธในทดนพพาท

จาเลยใหการวาทดนพพาทเปนของจาเลยโดยการครอบครองปรปกษและศาลมคาสงวา

จาเลยไดกรรมสทธในทดนพพาทแลว การทโจทกเขาไปขดรองนาและทาถนนในทดน

พพาทเปนการละเมด จงฟองแยงใหโจทกทาการถมรองนาและรอถอนในทดนพพาทใหอย

ในสภาพเดม ดงน ฟองแยงดงกลาวเปนปญหาเกยวพนกบทดนพพาทจงเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 5263/2545 โจทกฟองจาเลยชาระหนตามสญญาเงนกยม

จาเลยใหการและฟองแยงวา สญญากเปนโมฆะ เพราะจาเลยสาคญผดวาโจทกเปนเจาหน

รายหนงของบรษท ส.ซงเปนเจาหนของจาเลย แตแทจรงแลวไมใช ขอใหพพากษาวา

สญญากเงนเปนโมฆะ หากเปนดงทจาเลยตอสโจทกกฟองบงคบใหจาเลยรบผดไมได

ฟองแยงจงเปนเรองเกยวของกบฟองเดมตามมาตรา 177 วรรคสาม

คาพพากษาฎกาท 1135/2544 โจทกฟองวา จาเลยซอนมกลองไปจากโจทก

ถงกาหนดจาเลยผดนดไมชาระ ขอใหบงคบจาเลยชาระราคา จาเลยใหการวา จาเลยเปน

ตวแทนคาตาง โจทกจาเลยไดรบสนคาจากโจทกและนาไปสงมอบใหผซอแลว จาเลยชอบ

ทจะไดรบบาเหนจในฐานะเปนตวแทน จงฟองแยงขอใหโจทกชาระบาเหนจแกจาเลย

Page 12: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 234

ตามคาฟองและฟองแยงโจทกและจาเลยตางอางวาอกฝายตองรบผดตามขอสญญา

เกยวกบการกระทาอนเดยวกน จาเลยยอมฟองแยงใหโจทกชาระเงนคาบาเหนจในฐาน

เปนตวแทนคาตางของโจทกได เพราะเปนเงนทเกยวเนองกบจานวนหนทโจทกฟอง

จงเปนเรองทเกยวกบคาฟองเดมพอทจะพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนไดตาม

มาตรา 177 วรรคสาม ชอบทจะรบฟองแยงของจาเลยไวพจารณาตอไป

คาพพากษาฎกาท 5182/2546 โจทกฟองวา จาเลยปลกสรางโรงเรอนบนทดน

ของจาเลย และสรางรวคอนกรตลอมรอบรกลาเขามาในทดนของโจทก ขอใหจาเลยรอ

ถอนรวคอนกรต และอาคารทรกลาออกไป จาเลยใหการและฟองแยงวา จาเลยปลกสราง

อาคารและรวคอนกรตโดยสจรต จงขอใหโจทกจดทะเบยนโอนขายทดนสวนทรกลาใหแก

จาเลยในราคา 100,000 บาท ดงน หากฟงไดวา จาเลยปลกสรางอาคารและรวคอนกรต

รกลาโดยสจรตหรอฟงไดดวยวารวคอนกรตตดตรงเปนสวนหนงของอาคารโรงเรอนจาเลย

กมสทธตาม ป.พ.พ. มาตรา 1312 ไมตองรอถอนโรงเรอนสวนทรกลา แตตองเสยคาใช

ทดนใหแกโจทกและจดทะเบยนสทธเปนภาระจายอมได ฟองแยงของจาเลยจงเปนเรองท

เกยวกบฟองเดมโดยตรง ชอบทจะรบฟองแยงไวพจารณาพพากษา

คาพพากษาฎกาท 6868/2546 โจทกฟองขอใหกาจดจาเลยมใหรบมรดกทดน

พพาทเพราะปดบงพนยกรรม จาเลยใหการและฟองแยงวา มไดปดบงพนยกรรมโจทก

และจาเลยรวมทงทายาทอนตกลงแบงมรดกโดยจาเลยไดทดนพพาท และจาเลยเขา

ครอบครองเปนสวนสดแลว โจทกไมมสวนในทดนพพาทอก คดโจทกขาดอายความ ขอให

ยกฟองและหามโจทกเกยวของกบทดนพพาท ดงน เปนเรองพพาททเกยวกบการรบ

มรดกทดนพพาทนนเองคาฟองโจทกทขอใหกาจดจาเลยมใหรบมรดก จงเปนการฟอง

เรยกรองเอามรดกทดนพพาทเปนของตนแตฝายเดยว สวนฟองแยงจาเลยทวามการตกลง

แบงมรดกและจาเลยเขาครอบครองมรดกทดนพพาทเปนสวนสดแลวทงคดโจทกขาดอาย

ความ หากเปนจรงโจทกกสนความเปนทายาทไมมสทธเรยกรองเอามรดกทดนพพาท จง

เปนเรองเดยวกบฟองเดมพอทจะพจารณาพพากษารวมกนไดตามมาตรา 177 วรรคสาม

คาพพากษาฎกาท 7843/2547 โจทกฟองวาจาเลยเลกจางโจทกโดยไมเปนธรรม

จาเลยใหการตอสวา จาเลยไมไดบอกเลกสญญาจางโจทก แตโจทกเปนฝายลาออกเอง

และการลาออกของโจทกเปนการกระทาผดสญญาจางเพราะไมไดแจงเปนหนงสอให

จาเลยทราบตามเงอนไขทกาหนดไวในระเบยบอนเปนการกลาวอางวาโจทกเปนฝายผด

Page 13: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 235

สญญาในการเลกจางกน หากเปนความจรงดงทจาเลยตอส โจทกจะฟองขอใหจาเลยชาระ

เงนตามคาขอของโจทกไมได และการทโจทกลาออกมผลในวนนนเลย ทาใหจาเลยไม

สามารถหาครมาสอบนกเรยนแทนโจทกไดทน

ตวอยางคาพพากษาฎกาทฟองแยงไมเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 670/2506 โจทกฟองวา จาเลยขบขรถยนตประมาทชนทาย

รถจกรยานสามลอทโจทกโดยสารมา เปนเหตใหโจทกบาดเจบ ขอใหชดใชคาเสยหาย

แมผขบขรถจกรยานสามลอนนจะประมาทดวยกตาม หากโจทกเปนเพยงผโดยสารไมม

สวนตองรบผดรวมกบผขบขรถจกรยานสามลอแตอยางใดแลวจาเลยจะขอใหศาลเรยก

ผขบขรถจกรยานสามลอเขามาเปนโจทกรวม และฟองแยงใหโจทกกบผขบขรถจกรยาน

สามลอรวมกนชดใชคาเสยหายใหตนหาไดไม เพราะไมเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 4630/2534 โจทกฟองวา จาเลยซอเปดไปจากโจทกแลวผด

นดไมชาระราคาจาเลยรบวาซอเปดไปจากโจทกจรง แตเปดเปนโรคตายหมดภายใน

กาหนดสญญา จงไมตองชาระราคา และฟองแยงวา เชอโรคจากเปดโจทกตดตอเปดของ

จาเลยตายไปดวย ขอใหโจทกชาระคาเสยหาย ดงน ฟองแยงเปนคนละเรองกบทโจทก

ฟองใหจาเลยชาระเงนตามสญญาซอขาย ไมเกยวกบฟองเดมตามมาตรา 177 วรรความ

คาพพากษาฎกาท 4834/2538 โจทกฟองวา จาเลยไดกอสรางหองครวโดยใช

ผนงอาคารพาณชยของโจทกโดยโจทกไมอนญาต ขอใหบงคบจาเลยรอถอนสงปลกสราง

สวนทตดกบผนงอาคารพาณชยของโจทก จาเลยใหการวา จาเลยไดกอสรางผนงหองครว

ขนใหมมไดใชผนงอาคารพาณชยของโจทก ประเดนจงมอยวาจาเลยไดใชผนงอาคาร

พาณชยของโจทกเปนผนงหองครวหรอไม เมอจาเลยใหการปฏเสธเรองการใชผนงอาคาร

พาณชยของโจทกเพราะไดกอสรางผนงหองครวขนใหม แตจาเลยกลบกลาวหาวาโจทก

เจาะผนงอาคารพาณชยของโจทกทาเปนชองหนาตางตดกระจกบานเกลดกบเหลกดด

และฟองแยงขอใหบงคบโจทกรอถอนเหลกดดทรกลาทดนจาเลยออกไป เปนการตง

ประเดนขนใหม อนเปนคนละเรองกบทโจทกฟอง ฟองแยงของจาเลยจงเปนเรองอนทไม

เกยวกบคาฟองเดมตามมาตรา 177 วรรคสาม

คาพพากษาฎกาท 6496/2540 โจทกฟองวา จาเลยซอสนคา และรบสนคาไปจาก

โจทกครบถวนแลว จาเลยไดชาระคาสนคาดงกลาวดวยเชค แตธนาคารปฏเสธการ

Page 14: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 236

จายเงน ขอใหบงคบจาเลยชาระคาสนคาใหโจทก ฟองโจทกจงเปนฟองทบงคบใหจาเลย

ชาระหนตามสญญาซอขาย ไมไดขอใหบงคบชาระหนตามเชคโดยเฉพาะ ฟองแยงของ

จาเลยและคาขอบงคบใหโจทกคนเชคใหจาเลยจงไมเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 3677/2545 โจทกฟองจาเลยฐานผดสญญาขายลดตวสญญา

ใชเงนและจานองโดยบรรยายฟองวา จาเลยเปนลกคาของบรษท ล. จาเลยไดทาสญญา

วงเงนสนเชอและสญญาขาดลดตวสญญาใชเงนกบบรษทดงกลาว โดยจานองทดนเปน

ประกน ตอมาจาเลยผดสญญาไมชาระดอกเบยและตนเงนแกบรษท ล. เมอโจทกไดรบ

โอนสนทรพยและหนสนมาจากบรษท ล. จงไดฟองจาเลยใหชาระหนสนทงหมด จาเลยให

การตอสวา ฟองโจทกเคลอบคลมจาเลยไมไดเปนหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกฟอง

จาเลยไมเคยคางชาระเงนตนและดอกเบยกบบรษท ล. โจทกมไดบอกกลาวบงคบจานอง

และฟองแยงวา บรษท ล. ใชวธฉอฉลนาหนของจาเลยประมาณ 3,000,000 หน มลคา

กวา 100,000,000 บาท ซงจานาเปนประกนหนไปขายโดยวธการไมถกตองและไมชอบ

ดวยกฎหมาย ทาใหจาเลยไดรบความเสยหายเปนเงนประมาณ 60,000,000 บาท แต

จาเลยขอเรยกคาเสยหายเพยง 2,000,000 บาท จงขอใหโจทกชดใชคาเสยหายแกจาเลย

เปนเงน 2,000,000 บาท พรอมดอกเบยและใหไถถอนจานองทดนคนจาเลยดวย ฟองแยง

ดงกลาวเปนเรองทจาเลยอางวาบรษทเงนทน ล. ฉอฉลขายหนจาเลยโดยไมชอบดวย

กฎหมาย เปนการละเมดตอจาเลยซงเปนคนละเรองกบฟองเดมทโจทกอางวาจาเลยผด

สญญาขาดลดตวสญญาใชเงน แมโจทกจะรบโอนสทธและหนาทมาจากบรษท ล. ตามท

จาเลยอาง แตฟองแยงของจาเลยกไมเกยวกบฟองเดมทจะรวมพจารณาพพากษาไปใน

คดเดยวกนได

คาพพากษาฎกาท 2686/2545 โจทกฟองเรยกเงนกตามสญญาทจาเลยไดกไป

จากโจทกเมอวนท 6 และ 21 พฤศจกายน 2541 จาเลยใหการและฟองแยงใหโจทกคน

เงนทจาเลยชาระเกนไปและทจาเลยสาคญผดจายแกโจทกอก ทง ๆ ทจาเลยชาระ

ครบถวนแลวในการกเมอป 2540 ฟองแยงของจาเลยเปนการกลาวอางขอเทจจรงใหม

เกยวกบการชาระหนเงนกคร งอนไมเกยวกบสญญากทโจทกฟอง จงเปนฟองแยงเรองอน

ไมเกยวกบฟองเดม

คาพพากษาฎกาท 4121/2546 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยชาระหนตามสญญาก

เบกเงนเกนบญชโดยอางวาจาเลยผดสญญาไมชาระหนแกโจทก การทจาเลยฟองแยง

Page 15: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 237

ขอใหบงคบโจทกใชคาเสยหายและลงโฆษณาขอขมาจาเลยหนงสอพมพ โดยอางวาโจทก

ผดสญญาอกฉบบหนงเพราะไมยอมปลอดจานองทดนทไดจานองไวเปนประกนการกเงน

ใหแกจาเลย ทาใหจาเลยเสยหายนน สญญากเงนทจาเลยอางรวมทงทดนทจานองตาม

สญญาเปนคนละสวนกบสญญาและทดนทโจทกฟอง ฟองแยงของจาเลยจงเปนคนละเรอง

กบทโจทกฟอง ไมเกยวกบฟองเดม เปนฟองแยงทไมชอบดวยมาตรา 177 วรรคสอง

คาพพากษาฎกาท 4861/2547 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยท 1 รบผดตามเชคท

จาเลยท 1 นามาขายลดแกโจทก และใหจาเลยท 4 รวมรบผดในฐานะผคาประกน การท

จาเลยท 4 กลาวอางเรองสญญากเงนและฟองแยงขอใหคนสญญากเงน จงเปนคนละเรอง

กบทโจทกฟอง ฟองแยงในสวนนของจาเลยท 4 ยอมไมเกยวกบฟองเดม สวนทจาเลยท

4 ฟองแยงขอใหคนสญญาคาประกนนน เมอจาเลยท 4 ใหการวา สญญาคาประกนเปน

สญญาปลอม ดงน หากพจารณาไดความตามคาใหการของจาเลยท 1 ดงกลาว ศาลตอง

พพากษายกฟอง จาเลยท 4 ยอมไดรบผลตามคาพพากษาอยแลว กรณไมมเหตจาเปนท

จาเลยท 4 จะฟองแยงขอใหบงคบโจทกคนเอกสารดงกลาว ศาลชอบทจะไมรบฟองแยง

ของจาเลยท 4

คาพพากษาฎกาท 1982/2548 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยขนยายทรพยสนและ

บรวารพรอมทงรอถอนอาคารสงปลกสรางออกจากพนทเชา กบใหจาเลยชาระคาใช

ประโยชนพนทเชา คาเชาคางชาระและคาเสยหาย โดยอาศยมลเหตตามสญญาเชาท

สนสดลง การทจาเลยฟองแยงขอใหโจทกชาระคาอาคารโดยมลเหตทจาเลยยอมมอบ

อาคารของจาเลยในพนทเชาใหโจทกใชประโยชน แมอาคารดงกลาวจะเปนทรพยท

เกยวพนอยในฟองเดมและจาเลยฟองแยงโดยไมไดอาศยเหตจากการถกบอกเลกสญญา

สมปทานกตาม แตกเหนไดวามลเหตใหใชสทธเรยกรองเพอใหรบผดตามฟองและฟอง

แยงนน โจทกและจาเลยตางอาศยมลเหตแหงสทธแตกตางกน ฟองแยงของจาเลยจงไม

เกยวกบฟองเดมพอทจะรวมการพจารณาชขาดตดสนเขาดวยกนไดตามมาตรา 177

วรรคสาม และมาตรา 179 วรรคทาย

คาพพากษาฎกาท 2686/2548 โจทกฟองวาโจทกเปนเจาของทดนพรอมตกแถว

จาเลยเขามาอยในตกแถวโดยโจทกไมไดอนญาตและไมมสทธใด ๆ โดยชอบดวย

กฎหมาย เปนการละเมดตอโจทก ขอใหขบไลจาเลยและใหจาเลยชดใชคาเสยหายแก

โจทก จาเลยใหการและฟองแยงวาโจทกกบผมชอไดรวมกนขมขใหจาเลยออกจากทดน

Page 16: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 238

และใหนาเงนไปชาระแกโจทก โจทกนาคดมาฟองเปนการฝาฝนคาสงของศาลในคดท

โจทกกบ ป. ถก ส. ยนฟองเปนจาเลยและศาลมคาสงหามชวคราวมใหโจทกโอนหน

รวมทงหามทานตกรรมใด ๆ เกยวกบทดนพพาทในคดนซงเปนทรพยมรดกของ จ. การ

กระทาของโจทกเปนการละเมดและรอนสทธการเชาของจาเลยทาใหจาเลยไมสามารถ

ครอบครองและใชประโยชนในทดนรวมทงตองวาตางทนายความมาดาเนนการแกตาง

ขอใหโจทกชดใชคาเสยหายแกจาเลย ฟองแยงของจาเลยเปนเรองทจาเลยกลาวหาวา

โจทกทาละเมดอนเปนเรองอนซงมไดเกยวของกบคาฟองเดมซงไมเกยวของกบขออางท

อาศยเปนหลกแหงขอหาตามคาฟองเดมไมอาจรวมการพจารณาชขาดตดสนเขาดวยกน

ไดตามมาตรา 177 วรรคสาม ประกอบมาตรา 179 วรรคสาม

อนง ฟองแยงมเงอนไขถอวาเปนฟองแยงทไมเกยวกบฟองเดม

ตวอยางฟองแยงมเงอนไข

คาพพากษาฎกาท 956/2502 โจทกฟองขบไลจาเลย จาเลยใหการตอสวา ไดรบ

ความคมครองตาม พ.ร.บ.ควบคมการเชา ฯลฯ และตอสอกหลายประการ และฟองแยงวา

หากจาเลยตองออกจากทเชา โจทกตองชดใชเงนคาซอมแซมหองเชาใหแกจาเลย ดงน

ถอวาฟองแยงของจาเลยมเงอนไข กลาวคอใหถอเปนฟองแยงตอเมอศาลพพากษาขบไล

จาเลยออกจากหองเชา จงไมเปนฟองแยง เพราะไมอาจพจารณารวมกบคาฟองเดมได

คาพพากษาฎกาท 323/2512 ฟองแยงเปนฟองอยางหนงทจะตองเขาลกษณะ

ทวไปตามมาตรา 55 คอ ตามฟองนนตองไดมสทธและหนาททางแพงโตแยงกนอยพรอม

บรบรณแลวจงจะฟองกนไดโจทกฟองวา จาเลยเชาตกแถวโจทก โจทกบอกเลกสญญา

แลว ขอใหบงคบขบไลจาเลยและเรยกคาเสยหาย จาเลยฟองแยงวา จาเลยซอมแซมหอง

เชา หากจาเลยตองออกจากหองเชาโจทกตองใชเงนคาซอมแซมหองเชา จาเลยหาไดม

สทธเปนเจาหนอยพรอมบรบรณในขณะยนฟองแยงเขามาไม เปนหนทหากจะถอวามไดก

เปนหนทอาจมในภายหนาเทานน ยงไมใชหนทพรอมบรบรณแลวสาหรบยนฟองตอศาล

ขอใหบงคบได ศาลยอมไมรบฟองแยงจาเลย

คาพพากษาฎกาท 200/2522 โจทกฟองขบไลจาเลยออกจากตกแถวทเชา จาเลย

ใหการวาสญญาเชายงไมครบกาหนด การบอกกลาวไมชอบ ขบไลจาเลยไมได พรอมกบ

ฟองแยงวา โจทกรบเงนประกนการเสยหายไวจากจาเลยจานวนหนง เมอเลกสญญาเชา

Page 17: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 239

ตอกน โจทกตองคนเงนประกนดงกลาวใหจาเลย ดงน ฟองแยงของจาเลยเปนเรองอนไม

เกยวกบคาฟองเดม แตเปนเรองทจะเกดตามมาภายหลง เมอจาเลยถกขบไลแลวโจทกจง

ตองคนเงนประกนความเสยหาย กลาวคอ ถาจาเลยชนะคดตามคาใหการ ฟองแยงของ

จาเลยกตกไปเพราะยงไมถงเวลาทจะคนเงนประกน ซงเปนเรองทจะตองเรยกรองกนอก

ตางหากเมอปรากฏผลในคดนแลว จงพจารณาฟองแยงของจาเลยไปพรอมกบขอตอสใน

คาใหการไมได (คาพพากษาฎกาท.2976/2526)

คาพพากษาฎกาท 5974/2539 โจทกฟองวา จาเลยบกรกทดนของโจทกทางดาน

ทตดกบทดนของจาเลย จาเลยใหการวา มไดบกรกทดนของโจทก คดมประเดนวา จาเลย

บกรกทดนของโจทกหรอไม ดงนน ฟองแยงของจาเลยทวา หากจาเลยไดครอบครองทดน

ของจาเลยตอเนองเขาไปในทดนของโจทก กเปนการครอบครองมากวา 10 ป จนได

กรรมสทธในทดนของโจทกแลว จงเปนฟองแยงทมเงอนไขไมเกยวกบฟองเดมพอทจะ

รวมการพจารณาและชขาดตดสนคดเขาดวยกนได

คาพพากษาฎกาท 7391/2543 โจทกฟองขอใหเพกถอนจาเลยท 1 จากการเปน

ผจดการมรดกของ ว. และตงโจทกเปนผจดการมรดกแทน จาเลยท 2 ท 3 และท 4 ใหการวา

จาเลยท 1 จดการมรดกโดยชอบดวยกฎหมายแลว โจทกไมเหมาะทจะเปนผจดการมรดกและ

ฟองแยงขอใหตงจาเลยท 2 ท 3 และท 4 เปนผจดการมรดกซงยงไมแนนอนวาศาลจะเพก

ถอนจาเลยท 1 จากการเปนผจดการมรดกหรอไม ฟองแยงในสวนนจงเปนฟองแยงทม

เงอนไขไมเกยวกบฟองเดมพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนคดเขาดวยกนได

คาพพากษาฎกาท 1656/2547 โจทกฟองวาจาเลยปลกสรางอาคารรกลาเขามา

ในทดนของโจทก จาเลยใหการในตอนแรกวา จาเลยปลกสรางอาคารโดยถกตองตาม

กฎหมายและตามทโจทกนาชระวงแนวเขตทดนมไดทาละเมดตอโจทก เปนการปฏเสธวา

จาเลยมไดปลกสรางอาคารรกลาทดนของโจทก แตตอนทายใหการวา หากฟงวาจาเลย

ปลกสรางอาคารรกลาทดนของโจทกจรงแลวกเปนการกระทาโดยสจรตและขอฟองแยงให

โจทกขายทดนสวนทรกลาแกจาเลย ฟองแยงของจาเลยนอกจากจะมเงอนไขและไม

เกยวกบฟองเดมพอทจะพจารณาและชขาดตดสนไปดวยกนได ไมชอบดวยมาตรา 177

วรรคสาม และมาตรา 179 วรรคทายแลว คาขอทายฟองแยงยงเปนคาขอทไมอาจบงคบ

ไดเพราะขดตอ ป.พ.พ. มาตรา 1312

Page 18: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 240

คาพพากษาฎกาท 4833/2547 โจทกทงสองฟองขอใหบงคบจาเลยทงสร อถอนสง

ปลกสรางออกจากทดนของโจทกทงสอง จาเลยทงสใหการวา จาเลยท 3 อาศยอยในบาน

ท อ. ปลกในทดนวางเปลาและยกใหจาเลยท 3 จาเลยท 3 ครอบครองโดยความสงบและ

โดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของเกนกวา 10 ป แลว สวนจาเลยท 1 ปลกบานอยใน

ทวาง บรเวณใกลเคยงกบบานทจาเลยท 3 อาศยอยแลว จาเลยท 1 ครอบครองโดยสงบ

และโดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของตลอดมา หากมสวนหนงสวนใดของทดนทจาเลยท

1 และท 3 ครอบครองรกลาเขาไปในทดนของโจทกทงสอง ทดนนนกตกเปนของจาเลยท

1 และท 3 โดยการครอบครองปรปกษ คดจงมประเดนในเบองตนวา จาเลยท 1 และท 3

ปลกบานทงสองหลงรกลาเขาไปในทดนของโจทกทงสองตามฟองหรอไม หากฟงไมไดวา

บานทงสองหลงดงกลาวรกลาเขาไปในทดนของโจทกทงสอง ศาลกตองพพากษายกฟอง

โจทกทงสองไปโดยไมตองพจารณาคาฟองแยงของจาเลยท 1 และท 3 การทจาเลยท 1

และท 3 ฟองแยงวาหากมสวนหนงสวนใดของทดนของจาเลยท 1 และท 3 ครอบครอง

รกลาหรอเปนสวนหนงสวนใดของทดนของโจทกทงสอง จาเลยท 1 และท 3 กได

กรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษ จงเปนฟองแยงโดยมเงอนไขไมเกยวกบฟองเดม

พอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนไดตามมาตรา 179 วรรคทาย

กรณทไมถอวาเปนฟองแยงทมเงอนไข

คาพพากษาฎกาท 592/2506 โจทกฟองขบไลจาเลยออกจากหองเชา จาเลยให

การวาจาเลยเชาหองของโจทกจรง โดยมไดยกขอตอสวาจาเลยมสทธจะอยในหองเชา

ตอไป ทงมไดตอสวาโจทกฟองขบไลจาเลยไมได แตจาเลยฟองแยงขอใหโจทกใชเงนคา

กอสรางเพมเตมหองเชาใหจาเลยในเมอจาเลยจะตองออกจากหองเชาของโจทกไป ดงน

ถอวาฟองแยงของจาเลยไมมเงอนไขและสามารถพจารณากบคาฟองเดมได

คาพพากษาฎกาท 2700/2535 โจทกฟองวา จาเลยทงสองเชาซอทดนจากโจทก

ไปปลกบานแลวผดสญญาเชาซอ จะใหบงคบจาเลยทงสองรอถอนบานและออกไปจาก

ทดนทเชาซอ จาเลยทงสองใหการและฟองแยงวา โจทกเปนฝายผดสญญาเชาซอ ขอให

บงคบโจทกโอนกรรมสทธทดนทเชาซอใหแกจาเลยทงสอง โดยจาเลยทงสองจะชาระคา

เชาซอทคางแกโจทก หากโจทกไมปฏบตตามใหถอเอาคาพพากษาแทนการแสดงเจตนา

ของโจทก หากโจทกไมสามารถโอนกรรมสทธทดนได และจาเลยทงสองจะตองรอถอน

บานออกไปแลวใหโจทกชดใชคาทดนเพมขน และชดใชคาเสยหายทตองรอถอนบานหลง

Page 19: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 241

ดงกลาวออกไปรวมเปนเงน 380,000 บาท และเสยดอกเบยอตรารอยละ 7.5 ตอป นบแต

วนฟองเปนตนไปจนกวาจะชาระเสรจนน เปนคาฟองแยงทเกยวกบฟองเดมพอทจะ

พจารณาและชขาดตดสนคดไปดวยกนไดตามมาตรา 177 วรรคสาม และมาตรา 179

วรรคทาย และคาฟองแยงนไมเปนเงอนไข หากแตเปนเพยงคาขอในคาฟองแยงอกขอ

หนงในเมอบงคบตามคาขอแรกไมไดซงแลวแตศาลจะพพากษาใหจาเลยชนะคดไดมาก

นอยเพยงใดเทานน

3. ผมสทธยนฟองแยง

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 177 วรรคสาม บญญตวา

“จาเลยจะฟองแยงมาในคาใหการกได...” จากบทบญญตดงกลาวน ผมสทธยนฟองแยง

ไดแกจาเลยในคดเดมนนเอง นอกจากจาเลยแลวยงมผไดรบมอบอานาจจากจาเลยให

กระทาแทน และกรณบคคลภายนอกทถกเรยกเขามาเปนผรองสอดตามมาตรา 57(3) กม

สทธยนฟองแยงได (ป.ว.แพง มาตรา 177 วรรคทาย) การฟองแยงนเปนสทธของจาเลย

แมจะเปนเรองซงฟองแยงได หากจาเลยไมตองการจะฟองแยง แตจะฟองเปนคดตางหาก

จาเลยกยอมทาได

4. จะฟองแยงใครไดบาง

ไดกลาวมาแลววาฟองแยงคอการทจาเลยในคดเดมกลบเปนโจทกฟองโจทก

ในคดเดมใหเปนจาเลย ฉะนน ผทจะถกจาเลยฟองแยงไดกคอตวโจทกในคดเดม สวน

บคคลอนใดหากมใชโจทกในคดเดมแลวจาเลยจะฟองแยงเขาเหลานนมได2

1

5. การบรรยายฟองแยง

ปกตจาเลยมกฟองแยงรวมมากบคาใหการ และทางปฏบตทนายความจะแยก

ฟองแยงไวคนละสวนกบคาใหการเพราะฟองแยงเปนคาฟองจาตองบรรยายฟองใหเหน

เปนสวนหนงตางหาก การบรรยายฟองกเชนเดยวกบฟองคอตองแสดงโดยแจงชดซง

สภาพแหงขอหาทฟองแยงเขามา นอกจากน หากผฟองแยงประสงคจะใหศาลวนจฉยใน

ขอใดตองกลาวใหเปนประเดนไวดวย (เชน จาเลยฟองแยงวาทดนและเรอนพพาทเปน

ของจาเลย จาเลยจงใหโจทกออกไปเพอจะใหผอนเชา แตโจทกไมยอมออกทาใหจาเลย

เสยหาย และขาดคาเชาทควรจะได ดงน ฟองแยงของจาเลยไมมประเดนจะใหศาลวนจฉย

1ดคาพพากษาฎกาท 1379 และ 3045/2530.

Page 20: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 242

วาจาเลยมสทธเรยกรองใหโจทกแบงดอกผลของทดน และเรอนพพาททโจทกไดมาใหแก

จาเลยตามสวนทจาเลยมอย คาพพากษาฎกาท 1366/2510 แตบางคดแมจาเลยจะไดฟอง

แยง หากคดมปญหาขอกฎหมายไปถงสทธของจาเลย ศาลอาจวนจฉยใหกได

(คาพพากษาฎกาท 2405/16)

6. ทนทรพยของฟองแยง และเขตอานาจศาลทจะรบฟองแยง

เนองจากฟองแยงนนเปนคาฟองตามมาตรา 1(3) จงตองมคาขอทายฟอง

ฉะนนหากเปนคดมทนทรพย จาเลยกตองเสยคาขนศาล ตามจานวนทนทรพยทฟองแยง

นยคาพพากษาฎกาท 1027/2513 (ประชมใหญ) โจทกฟองวาตกพพาทเปนของโจทก

ขอใหขบไลจาเลย จาเลยใหการตอส และฟองแยงวาตกพพาทยงเปนของจาเลยไมใชของ

โจทก ขอใหหามโจทกเขาเกยวของ ดงน ความในฟองแยงแสดงอยในตววาจาเลยขอให

ศาลชกรรมสทธวาตกเปนของจาเลยดวย ฟองแยงของจาเลยจงเปนคดมทนทรพย จาเลย

ตองเสยคาขนศาลตามราคาตกพพาทดวย

สาหรบทนทรพยในฟองแยงกมปญหาเกยวกบอานาจพจารณาพพากษาของ

ศาลดวย ถาฟองแยงนนเกนอานาจของศาลทรบฟองของโจทกไวแตเดมแลว จาเลยจะ

ฟองแยงรวมในคดนนไมได จาเลยตองฟองเปนคดขนใหมตอศาลทมอานาจ แตถาฟอง

เดมของโจทกฟองตอศาลแพงหรอศาลจงหวด จาเลยฟองแยงมทนทรพยนอยและอยใน

อานาจของศาลแขวง ดงน จาเลยฟองแยงได

คาพพากษาฎกาท 561/2491 โจทกฟองวา จาเลยเชาทปลกตก และสญญา

ใหตกตกเปนของโจทกเมอสนอาย ขอใหศาลแสดงวาตกเปนกรรมสทธของโจทก และ

ขอใหจาเลยโอนให ดงน เปนเรองขอใหศาลแสดงสทธตามสญญาและบงคบใหจาเลยโอน

ตามสญญา แมวาจาเลยตอสวาตกยงเปนของจาเลยอย ซงหมายความวาจาเลยตอสวา

ตามสญญาตกยงเปนของจาเลย เปนเรองตอสในทางแปลสญญา จงเปนคดไมมทนทรพย

ตกอยในอานาจศาลแขวง

โจทกฟองคดไมมทนทรพยตอศาลแขวง จาเลยใหการฟองแยงเรยกเงนเกน

อานาจศาลแขวง ดงน กไมทาใหคดเดมทโจทกฟองแยงของตนไปฟองยงศาลแพง เมอ

จาเลยนาไปฟองยงศาลแขวง ศาลแขวงกบงคบใหตามคาฟองของจาเลยไมได รปคดตอง

ถอวาขอตอสทจาเลยฟองแยงเปนแตเพยงขอตอสฟองเดมของโจทกเทานน

Page 21: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 243

7. กาหนดเวลาในการยนฟองแยง3

1

เรองกาหนดเวลาในการยนฟองแยงนน ไมมกฎหมายบญญตไวโดยตรง

มาตรา 177 วรรคสาม บญญตแตเพยงวาจาเลยจะฟองแยงมาในคาใหการกได ซงทาให

เหนไดวาถาจาเลยไมประสงคทจะฟองแยง แตจะเปนโจทกฟองโจทกเดมเปนจาเลยอกคด

หนงตางหากกยอมทาได

ฟองแยงนจาเลยจะฟองมาในคาใหการกได สวนฟองแยงหลงจากทนา

คาใหการมายนแลวนนทาไมได แตสาหรบการฟองแยงเขามาในคารองขอแกไขเพมเตม

คาใหการจะทาไดหรอไมอาจเปนปญหา อยางไรกตาม สาหรบปญหานเปนยตวาฟองแยง

ภายหลง โดยฟองเขามาในคารองขอแกไขเพมเตมคาใหการนนทาได นยคาพพากษาฎกา

ท 629/2524 จาเลยจะฟองแยงมาในคาใหการ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

แพง มาตรา 177 วรรคสาม หรอจะฟองแยงมาในคารองขอแกคาใหการตามมาตรา

179(3) กได โจทกฟองวาจาเลยผดสญญาจาง โจทกทาไมแผวถางปาในบรเวณอางเกบ

นา ขอใหบงคบจาเลยใชคาเสยหาย จาเลยใหการวาโจทกเปนฝายผดสญญาไมทาไม

ภายในกาหนด ครนตอนชสองสถาน จาเลยฟองแยงมาในคารองขอแกไขคาใหการ โดย

จาเลยแนบคาใหการฟองแยงมาพรอมกบคารอง เมอคาใหการฟองแยงดงกลาว

มขอความระบขอตอสข นใหม โดยใหรายละเอยดวาโจทกผดสญญาทาไมและแผวถางปา

ไดเทาใด คงเหลออยเทาใด ทาใหจาเลยไดรบความเสยหายอยางไร คดเปนจานวนเงน

คาเสยหายเทาใด เปนการเปลยนแปลงแกไขขออางเพอหกลางขอหาของคความอกฝาย

หนง ตามบทบญญตมาตรา 179(3) จงเปนฟองแยงในคาคความทยนตอศาลเมอตง

ประเดนไวแลว ชอบทจะรบคารองขอแกไขคาใหการของจาเลยเปนฟองแยงได

แตถาจะคดในทางทวา การขอเพมเตมคาใหการนน เมอศาลสงรบไวยอมเปน

คาใหการสวนหนงเหมอนกนกควรฟองแยงโดยวธเพมเตมคาใหการไดดวยตามคาพพากษา

ฎกาท 1300/2503 ในฎกานนนอกจากจะเปนตวอยางของการฟองแยงโดยวธขอเพมเตม

คาใหการแลวยงเปนตวอยางของการฟองแยงกเปนคาฟอง จงตกอยในบงคบมาตรา 55

“โจทกฟองวา จาเลยบกรกทดนของโจทก ตอมาจาเลยท 1 ยนคารองขอ

เพมเตมคาใหการจะฟองแยงวา โจทกละเมดสทธของบตรจาเลยท 1 ซงอยในความ

ปกครองของจาเลยท 1 เรองนจาเลยท 1 มไดยนคารองเขามาในฐานะเปนผแทนโดยชอบ

1ประพนธ ศาตะมาน, ศาสตราจารย, อางแลว หนา 158.

Page 22: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 244

ธรรมของบตรโดยรองสอดเขามาเปนคความ แตกระทาโดยเพมเตมคาใหการและฟองแยง

ในฐานะสวนตวทถกโจทกฟองคาน จาเลยท 1 จะอาศยสทธของบตรซงเปนบคคลอนมา

ฟองแยงโจทกไมได ถาโจทกละเมดสทธของบตรจาเลยประการใดกชอบทบตรของจาเลย

หรอผมอานาจแทนทจะฟองรองเปนอกสวนหนง”

8. การตรวจและสงฟอง

ฟองแยงกเปนฟอง ศาลจงตรวจคาฟองแยงเชนเดยวกบฟองธรรมดาตาม

หลกเกณฑของ ป.ว.แพง มาตรา 18 หากถกตองตามมาตรา 18 จะตองตรวจตอไปดวยวา

ฟองแยงนนเกยวของกบฟองเดมพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนได

หรอไม เพราะมาตรา 179 วรรคทาย บญญตเชนนน ถาฟองแยงชอบดงทกลาวมา ศาล

จะตองรบฟองแยงไวตามมาตรา 177 วรรคส แตถาฟองแยงเปนเรองอนทไมเกยวกบฟอง

เดม มาตรา 177 วรรคสาม บญญตวธการสงฟองแยงวาตองสงใหจาเลยไปฟองเปนคด

ตางหาก และการสงเชนนมผลเทากบสงไมรบคาคความ จาเลยจงอทธรณคาสงศาลชนตน

ไดทนท ในการสงรบฟองแยงนนปกตฟองแยงจะรวมเปนคาใหการ ศาลจงตองสงฟองแยง

แยกกบคาใหการ เชน “รบเปนคาใหการ แตฟองแยงไมเกยวกบฟองเดมจงใหไปฟองเปน

คดตางหาก” ถาคาใหการยนเกนกาหนดกตองสงยกทงหมด

9. สทธในการอทธรณฎกาในคดทมฟองแยง

การอทธรณฎกาในคดทมการฟองแยง คดใดทจาเลยใชสทธฟองแยงดวยนน

ศาลตองวนจฉยคดนนเปนสองคาฟองดวยกน เชน โจทกฟองจาเลยเปนคดมทนทรพย

และจาเลยกฟองแยงเปนคดมทนทรพยเชนกน ดงนในเบองแรกเหนไดวาคความจะตอง

เสยคาขนศาลดวยกนทงสองฝาย และถาคดมอทธรณฎกาจะอทธรณฎกาในปญหา

ขอเทจจรงไดเพยงใดหรอไม ศาลฎกาไดวางหลกไวในคาพพากษาฎกาท 883/2515 และ

คาพพากษาฎกาท 1437/2515 วา “คดโจทกฟองจาเลย และจาเลยฟองแยงขนมานน

จะอทธรณฎกาไดเพยงใด หรอไม ตองแยกพจารณาคนละสวน แมคดมโจทกฟองจะ

ตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรง แตคดทจาเลยฟองแยงศาลไมตองหามอทธรณใน

ปญหาขอเทจจรงกได”

เมอศาลตองพจารณาคดทมการฟองแยงเปนสองคาฟอง หรอนยหนงตองแยก

เปนคนละคดดวยแลว กจะถอเอาทนทรพยจากสองคดมารวมกนในการพจารณาวาจะ

อทธรณฎกานน ตองหามตามมาตรา 224, 248 ได หรอไมได (คาพพากษาฎกาท 452/2512)

Page 23: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 245

บทท 2

การหกหน

เรองการหกหนนน มกลาวไวใน ป.พ.พ. มาตรา 341 ถงมาตรา 348 ซงใน

กฎหมายเรยกวา “หกกลบลบหน” ดงท ป.พ.พ. มาตรา 341 บญญตไววา ถาบคคลสอง

คนตางมความผกพนซงกนและกน โดยมลหนอนเปนวตถอยางเดยวกน และหนทงสอง

รายนนถงกาหนดจะชาระแลว ลกหนฝายใดฝายหนงยอมจะหลดพนจากหนของตนดวย

การหกกลบลบหนไดเพยงเทาจานวนทตรงกนในมลหนทงสองฝายนน เวนแตสภาพแหง

หนฝายหนงจะไมเปดชองใหหกกลบลบหนได

ตามธรรมดาหนทจะหกกลบลบหนกนได มกจะเปนหนทชาระกนเปนจานวนเงน

สวนหนทชาระดวยทรพยอยางอน จะหกกลบลบกนไดกแตเฉพาะทรพยทโดยปกตอาจใช

ของอนเปนประเภทและชนดเดยวกน มปรมาณเทากนแทนกนได เชน ก. สงนามน

เบนซนตราสามทหารใหแก ข. 60 ปบ และในขณะเดยวกน ข. กมหนาทจะตองสงนามน

เบนซนตราสามทหารใหแก ก. 60 ปบเชนเดยวกน เชนนกสามารถหกกลบลบหนกนได

ถาเปนนามนเบนซนคนละตราแลว กหกกลบลบกนไมได

ถาเปนในกรณทโจทกจาเลยตางเปนหนซงกนและกน และหนทงสองรายนอยใน

สภาพทจะหกกนไดตามหลกวาดวยการหกหลบลบหนตาม ป.พ.พ. แลว เวลาจาเลยให

การจาเลยอาจยกขอนขนกลาวในคาใหการขอหกหนได แตถงแมจะไมกลาวไวใน

คาใหการ สทธทจะหกกลบลบหนกยงหาสนไปไม เปนแตวาการขอไวในคาใหการ อาจทา

ใหไมตองโตเถยงกนในชนหลง ถาโจทกไมยอมรบในขอทจาเลยขอหกหน ศาลกจะได

พจารณาชขาดเสยทเดยววาจาเลยมสทธขอหกหนหรอไม ตวอยางเชน แดงเปนโจทก

ฟองเรยกเงนกจากดา 6,000 บาท ถาแดงไดซอสงของเชอไปจากรานดาเปนเงน 3,000

บาท และถงกาหนดแลวแดงกไมชาระดากทาคาใหการขอหกเงน 3,000 บาททแดงเปน

หนอย จากจานวนเงน 6,000 บาท ทแดงฟองเรยกได

อนง โดยเหตทหนซงหกกนไดนน ตองเปนหนทแนนอน ฉะนน หนทจาเลยจะขอ

หกจงตองเปนหนทแนนอนดวย และหนทโจทกฟองกตองเปนหนทแนนอนเหมอนกน

Page 24: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 246

ทงยงตองเปนหนทถงกาหนดชาระแลวอกดวย เชน ถาโจทกฟองเรยกคาสนไหมทดแทน

ในการทจาเลยขบรถชนโจทก จาเลยจะขอหกหนทโจทกกเงนจากจาเลยไปไมได เพราะ

คาสนไหมทดแทนทโจทกฟองจาเลยยงเปนหนทยงไมแนนอน

เรองการขอหกหนทกลาวมาน เทากบเปนการคดบญชหนสนทมตอกน แทนการท

จะตองสงทรพยตอกนและกน อนจะเปนการเสยเวลาโดยไมจาเปน และมใชเปนเรองท

จาเลยเรยกรองทรพยสนเงนทองอะไรจากโจทก หากเปนสทธของจาเลยตามกฎหมายท

จะขอหกกลบลบหนไดเทานน ฉะนนจงเปนเพยงคาใหการในคด ไมถอวาเปนการฟองแยง

หรอเปนการฟองรองโจทก จาเลยจงไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลในจานวนเงนทขอหกหน

ดงกลาวน

ตวอยางคาพพากษาฎกาในเรองน เชน

คาพพากษาฎกาท 609/2521 วนจฉยวา นอกจากจาเลยจะใหการปฏเสธแลว

จาเลยยงมสทธหกกลบลบหนและฟองแยงได เมอเชคทจาเลยชาระหนถงกาหนดแลว

โจทกมาซอสนคาจากจาเลยอก จาเลยขอหกกลบลบหน กบใหโจทกใชหนแกจาเลยได

คาพพากษาฎกาท 644/2522 วนจฉยวา จาเลยใหการตอสคดขอหกกลบลบหน

คานามนของโจทกกบคากระแสไฟฟาของจาเลย โจทกเบกความวาโจทกเปนลกหน

คากระแสไฟฟาของจาเลย ไดหกกลบลบหนกนแลว คงเปนหนตามจานวนทฟอง ดงน

เปนหนทโจทกปฏเสธจงมขอตอส หกกลบลบหนกนไมได

คาพพากษาฎกาท1190/2526 โจทกและจาเลยตางมความผกพนในอนทจะตอง

ชาระหนใหแกกนและกน เมอหนของทงสองฝายตางถงกาหนดแลว ยอมจะหกกลบลบกน

ได โดยจาเลยไมตองฟองโจทกเปนคดใหมหรอฟองแยง เพราะโจทกมความผกพนจะตอง

ชาระหนใหแกจาเลยตามสญญาคาประกน สวนจาเลยกมความผกพนจะตองชาระเงน

ใหแกโจทกตามตวส ญญาใชเงน ทงการทมไดมการมอบตวส ญญาใชเงนตามสญญา

คาประกนกมใชเปนเครองแสดงเจตนาของคกรณวาจะมใหนา ป.พ.พ. มาตรา 341 มาใชบงคบ

สรป การฟองแยงคอการฟอง ซงจาเลยกลบฟองโจทกโดยฟองในคดเดยว ขอให

โจทกรบผดชอบ กลาวคอ โจทกเปนผเรมคดกอน เมอโจทกฟองแลว จาเลยจงไดฟองบาง

ในคดเดยวกน โดยกลาวรวมมาในคาใหการ จะฟองแยงไดตองประกอบดวยหลกเกณฑ

3 ประการคอ

Page 25: หมวดที่ 6 - old-book.ru.ac.thold-book.ru.ac.th/e-book/l/LW306/chapter6.pdfฟ้องแย้งคืออะไร ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้บัญญัติเกี่ยวกับเรื่อง

LW 306 247

ก. ตองมขอโตแยงเกยวกบสทธหรอหนาท

ข. ตองมฟองเดม

ค. ฟองแยงนนตองเกยวกบฟองเดม

จาเลยเปนผมสทธฟองแยงและฟองโจทกในคดเดมเปนจาเลย