บทท 3

อปสงค อปทานและดลยภาพของตลาด เนอหาการศกษา 1. อปสงค (Demand) ความหมาย และปจจยกาหนดอปสงค ฟงกชนอปสงคและกฎของอปสงค การศกษาเกยวกบอปสงค 3 ประเภท อปสงคตอราคา ตารางอปสงคและเสนอปสงค การเปลยนแปลงปรมาณอปสงค และการเปลยนแปลงระดบอปสงค อปสงคตอรายได : กรณสนคาปกต และ สนคาดอยความสาคญ อปสงคตอราคาสนคาชนดอน : กรณสนคาประกอบกนและสนคาทดแทนกน อปสงคบคคลและอปสงคของตลาด 2. อปทาน (Supply) ความหมายและปจจยกาหนดอปทาน กฎของอปทาน ตารางอปทานและเสนอปทาน อปทานของหนวยผลตและอปทานของตลาด การเปลยนแปลงปรมาณอปทานและการเปลยนแปลงระดบอปทาน 3. ดลยภาพ ของตลาดสนคาและบรการ การเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด กรณตางๆ 4 กรณ 4. การแทรกแซงตลาดสนคาของรฐบาล การกาหนดราคาขนตา การกาหนดราคาขนสง EC 111 25

สาระสาคญการศกษา 1. อปสงค คอ ปรมาณความตองการเสนอซอสนคาและบรการของผบรโภคในสนคาชนด หนง ณ ระดบราคาตางๆ โดยมความตงใจและความสามารถในการซอสนคา 2. ปจจยกาหนดอปส งค ประกอบดวย ราคาสนคาชนดนน รายไดของผบรโภค ราคา สนคาชนดอนทเกยวของ รสนยมของผบรโภค ฯลฯ 3. กฎของอปสงค แสดงความสมพนธระหวาง ราคาสนคาชนดนนกบปรมาณเสนอ ซอสนคา เปนความสมพนธในล กษณะตรงกนขาม 4. อปสงคตอราคา แสดงความสมพนธระหวางราคาสนคาชนดนนกบปรมาณการ เสนอซอสนคาและบรการ ซงเปนไปตามกฎของอปสงค 5. การเปลยนแปลงของอปสงคตอราคาสนคาแบงออกเปน 2 ประเภทคอ (1) เปลยนแปลงปรมาณอปสงค ทเคลอนยายบนเสนอปสงคเดม(move along the Curve) มสาเหตมาจากการเปลยนแปลงราคาสนคา (2) การเปลยนแปลงระดบอปสงค เสนอปสงคเคลอนยายไปทงเสน(shift) มสาเหตมาจากการเปลยนแปลงทไมใชราคา เชน รายได รสนยม เปนตน 6. อปสงคตอรายได แสดงความสมพนธระหวางปรมาณการเสนอซอสนคากบรายได ของผบรโภค แบงออกเปน 2 ชนดคอ (1) สนคาปกต (Normal goods) : ความสมพนธของตวแปรรายไดกบปรมาณการเสนอซ อสนคา ไปในทศทางเดยวกนเชน รายไดเพม เสนอซ อสนคาเพม เปนตน (2) สนคาดอยความสาคญ(Inferior good) : ความสมพนธของตวแปรรายไดกบปรมา ณเสนอซอสนคา ไปในทศทางตรงกน ขาม เชน รายไดเพม เสนอซอสนคาดอยความสาคญลดลง 7. อปสงคราคาสนคาชนดอน แสดงความสมพนธระหวาง ราคาสนคาชนดหนงกบ ปรมาณเสนอซอสนคาอกชนดหนง แบงออกเปน 2 ชนดคอ (1) สนคาประกอบกน (Complementary goods) : ความสมพนธของตวแปรราคาสนคาชนดหนงกบ ปรมาณเสนอซอสนคา อกชนดหนง ไปในทศทางตรงกนขามกน เชน ราคาสมด เพม ขน ปรมาณเสนอซอสมดลดลงและ ยงทาใหปรมาณการเสนอซอ ปากกาลดลงดวย (2) สนคาทดแทนกน(Substitution goods) : ความสมพนธของตวแปรราคาสนคาชนดหนงกบปรมาณเสนอซอสนคาอกชนดหนง ไปในทาง ทศทางเดยวกน เชน ราคาเนอหมสงขน ปรมาณเสนอซอเนอหมลดลง แตป รมาณเสนอซอเนอไกจะ เพมขน เปนตน 26 EC 111

8. อปสงคของบคคล แสดงความสมพนธของปรมาณการเสนอซอสนคา ณ ระดบราคา ตางๆกน แตเมอนาอปสงคสวนบคคลของสนคาชนดหนง หลายๆคนมารวมกน จงถอวาเปน อปสงคในสนคาของตลาด 9. อปทาน (Supply) คอ ปรมาณการเสนอขายสนคาและบรการของหนวยผลตหรอหนวย ธรกจ ณ ระดบราคาตางๆกน 10. ปจจยกาหนดอปทาน ประกอบดวย ราคาสนคาชนดนน ราคาปจจยการผลต ตนทน การผลตสนคา เทคนคการผลตสนคา และสภาพดนฟา อากาศ เปนตน 11. กฎของอปทาน กลาววา การเปลยนแปลงปรมาณการเสนอขายสนคา จะเปนไปในทศ ทางเดยวกนกบการเปลยนแปลงของราคาสนคา เชน ราคาเพม ปรมาณเสนอขายเพม 12. อปทานของหนวยผลตแหงหนง ปรมาณการเสนอขายสนคาขนอยกบราคาสนคา เมอ รวมอปทานของหนวยผลตหลายๆหนวยในสนคาชนดหนง กจะเปนอปทานของตลาด 13. การเปลยนแปลงอปทาน แบงออกเปน 2 ประเภทคอ (1) การเปลยนแปลงปรมาณ อปทานทอยบนเสนอปทานเดมมสาเหตมาจากการเปลยนแปลงในราคาสนคา (2) การเปลยนแปลงระดบอปทาน เสนอปทานจะเคลอนยายทงเสน มสาเหต มาจากการเปลยนแปลงทไมใชราคาสนค า เชน ราคาปจจยการผลต เทคนคการผลต สภาพดน ฟาอากาศ เปนตน 14. ดลยภาพในตลาดสนคาและบรการ คอ ภาวะทปรมาณการเสนอซอสนคาเทากบ ปรมาณการเสนอขายสนคา ณ ระดบราคาหนง ดงนน จงเรยกวา ราคาดลยภาพและปรมาณซอขาย ดลยภาพ 15. การเปลยนแปลงดลยภาพ 4 กรณ คอ (1) กรณระดบอปสงคเพม -ลด (อปทานคงท) (2) กรณระดบอปทานเพม-ลด(อปสงคคงท) (3) กรณอปสงคเพมและอปทานลดลงในสดสวน เดยวกน (4) กรณอปสงคเพมและอปทานลดในสดสวนเทากน ท งหมดน จะมผ ลตอราคาและปรมาณซอ -ขายอยางไร 16. การแทรกแซงตลาดสนคาของรฐบาล ม 2 ประเภทคอ (1) การกาหนดราคาขนตา ใหสงกวาราคาตลาดในขณะนน ทาใหเกดอปทานสวนเกน (Excess Supply) (2) การกาหนดราคาขนสง ใหต ากวาราคาตลาดในขณะนน ทาใหเกดอ ปสงคสวนเกน (Excess Demand) รวมทงมาตรการตางๆทจะนามาใชในทงสองกรณ EC 111 27

จดประสงคของการศกษา เมอนกศกษาอานจบบทท 3 แลว ควรจะตอบคาถามในประเดนตางๆตอไปนได

1. อปสงคมความหมายอยางไร การศกษาอปสงคแบงออกเปนกประเภท อะไรบาง 2. อปสงคตอราคา มปจจยอะไรเปนตวกาหนด และกฎของอปสงคกลาวไววาอยางไร

อปสงคมการเปลยนแปลงได 2 ลกษณะเปนอยางไร 3. อปสงคตอรายได : มมมมองสนคาออกเปน 2 ชนดไดแกสนคาอะไร และในแตละ

ชนด มความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณการเสนอซอสนคาอยางไร 4. อปสงคตอราคาสนคาชนดอนๆ : มมมมองสนคาออกเปน 2 ชนด ไดแกอะไร และ

ในแตละชนด จะมความสมพนธระหวางราคาสนคาชนดหนงกบปรมาณการเสนอซอสนคาอกชนด หนงอยางไร

5. อปทานมความหมายอยางไร และมปจจยอะไรทเปนตวกาหนดอปทาน กฎของ อปทานกลาวไววาอยางไร

6. การเปลยนแปลงอปทานมกประเภท แตละประเภทเรยกวาอะไร มปจจยอะไรเปน สาเหตทาใหเกดการเปลยนแปลง

7. ดลยภาพของสนคาและบรการในตลาดสนคาชนดหนงเกดขนไดอยางไร เมอมการ เปลยนแปลงของอปสงคและอปทาน จะมผลตอราคาและปรมาณซอ -ขายสนคาอยางไร

8. การแทรกแซงตลาดสนคาของรฐบาลมกประเภท เรยกชอวาอะไร การแทรกแซง ในแตละประเภทมจาเปนและวตถประสงคอยางไร การแทรกแซงตลาดจะเกดผลดแกผผลตหรอ ผบรโภคสนคา จะตองมมาตรการอะไรมารองรบบาง 28 EC 111

3.1 อปสงค (Demand) อปสงค คอปรมาณความตองการเสนอซอสนคาและบรการของผบรโภคในสนคาชนดใดชนดหนง ณ ระดบราคาตางๆกน โดยมความตงใจ (willing)และความสามารถ(ability to pay)ในการซอสนคาในชวงเวลาหนง (เชน หนงวน หนงสปดาห หนงเดอน หรอ หนงป ) ดงนนอปสงคในทางเศรษฐศาสตร จงมลกษณะทเปน ความตองการทสามารถตอบสนองไดจรง(Effective demand) ตางกบความตองการ (want) ในสนคาและบรการทมราคาแพงของผบรโภคทมกาลงซอไมเพยงพอ กไมสามารถซอสนคาดงกลาวได 3.1.1 ปจจยทกาหนดอปสงค การทอปสงคหรอปรมาณเสนอซอสนคาและบรการชนดใดชนดหนง ณ ชวงระยะ เวลาหนง จะมมากนอยเพยงใด ขนอยกบปจจยตางๆดงตอไปน

(1) ราคาสนคาและบรการสนคาชนดนน (2) ระดบรายไดของผบรโภค (3) ราคาสนคาและบรการชนดอนๆทเกยวของ (4) รสนยมของผบรโภค (5) การคาดคะเนเหตการณในอนาคตของผบรโภค (6) ขนาดของประชากร (7) ฤดกาล เปนตน

ราคาสนคาและบรการชนดนน : ผบรโภคทมเหตผล จะตองการแสวงหาอรรถประโยชน หรอความพงพอใจสงสด ในการบรโภคสนคา ดงนนจะมปฎกรยาตอบโต เมอราคาสนคาสงขน เขาจะซอสนคานอยลง หรอถาราคาสนคาลดลง เขาจะซอสนคามากขน พฤตกรรมในลกษณะเชนน เปนไปตามทเรยกวา กฎของอปสงค (Law of Demand) ทงนโดยสมมตฐานทอย เบองหลงปจจยอนๆอยคงท (Other Thing Being Equal) และผบรโภคใชรายไดในการซอสนคาจนหมดอกดวย ระดบรายไดของผบรโภค : ระดบรายไดเปนอกปจจยหนงทกาหนดวา ผบรโภคจะ ซอสนคาและบรการในระดบเทาใด ดงนนเมอมรายไดสงขน ยอมตองซอสนคาและบรการ ไดมากขนในกรณทเปนสนคาปกต EC 111 29

ระดบราคาสนคาชนดอนๆทเกยวของ : สมมตมสนคา 2 ชนด ซงทดแทนกนกนได ไดแก สนคาเนอหม กบเนอไก เมอราคาเนอหมสงขน ปรมาณซอเนอหมจะลดลง แตผบ รโภคจะหนไปซอเนอไก (ราคาคงท) มากขน เปนตน รสนยม(Tastes) : รสนยมของผบรโภคเปนอกปจจยหนงทจะกาหนดวา ผบรโภคจะ มความตองการสนคาและบรการชนดใดชนดหนงในระดบใด การเปลยนแปลงของรสนยมกจะทาใหระดบความตองการในสนคาเปลยนแปลงไปดวย การคาดคะเนเหตการณทจะเกดขนในอนาคต (Expectation) : การทผบรโภคคาดคะเนเหตการณในอนาคตวา ราคาสนคาจะปรบตวสงขนหรอลดลง จะมผลตอปรมาณซอสนคาของ ผบรโภค เชน ถาผบรโภคคดวาราคาจะสงขน ยอมจะซอสนคามากขน ทงๆทไมจาเปนตองใชใน วนน ขนาดของประชาการ(Size of Population) : จานวนและโครงสรางอายของประชากร จะมผลตอปรมาณซอสนคาและลกษณะสนคาบางชนดทเหมะสมกบอายของคน ปจจยดานฤดก าล (Seasonal Factors) : มสนคาบางชนดระดบอปสงคอยกบฤดกาล เชน เสอกนหนาว รมกนฝน เปนตน 3.1.2. ฟงกชนอปสงค (Demand Function ) เปนสมการทแสดงความสมพนธทางคณตศาสตรระหวางปรมาณความตองการเสน อซอสนและบรการ (Qx) กบปจจยอนๆทเปนตวกาหนด โดยมรปแบบดงน

Qx = f ( Px , Y , Py , T , E , P , S …… ) ตวแปร Qx หมายถง ปรมาณความตองการเสนอซอสนคาสนคาและบรการ X Px หมายถง ระดบราคาสนคา X Py หมายถง ระดบราคาสนคา Y ทเกยวของ T หมายถง รสนยมของผบรโภค E หมายถง การคาดคะเนเหตการณในอนาคต P หมายถง ขนาดของประชากร S หมายถง ฤดกาล 30 EC 111

3.1.3. การศกษาอปสงคแบงออกเปน 3 ประเภทคอ (1) อปสงคตอราคา (Price Demand) : จากทกลาวมาแลววา อปสงคคอ ความตองการทจะซอสนคาและบรการ ณ ระดบราคาตางๆ กน ในขณะเวลาใดเวลาหนง โดยมอานาจซอสนบสนนอยเบองหลง ซงตอไป น เราจะเรยกวา อปสงค (Demand) แทน สามารถเขยนเปนสมการดงน

f(Px)xdQ DxxdQ โดยกาหนดให สมการอปสงคตอราคา คอ สมการทแสดงความสมพนธระหวางราคาสนคา X กบปรมาณการเสนอซอสนคา X สมมตความสมพนธของตวแปร Px กบ Qx เปนความสมพนธแบบเสนตรง (Linear Relationship) สามารถเขยนเปนสมการไดดงน bPxaxQ d

ทงน โดย หมายถง ปรมาณความตองการเสนอซอสนคา X xQd

Px หมายถง ระดบราคาสนคา X a หมายถง คาตวคงท b หมายถง คาความชนของเสนอปสงค ซงเราสามารถเขยนเปนอปสงค ไดดงตอไ ปน EC 111 31

รปภาพท 3.1 เสนอปสงคในสนคา X Px 10 A 5 B D Qx 0 80 120 จากรปภาพท 3.1 เสน D คอเสนอปสงคทแสดงความสมพนธระหวางราคาและปรมาณความตองการเสนอซอ โดยเสนอปสงคจะบอกใหทราบวา ณ ระดบราคาตางๆ ปรมาณ ความตองการเสนอซอสนคา จะมมากนอยแคไ หน เชน ณ ราคา 10 บาท ปรมาณเสนอซอจานวน 80 หนวย แตเม อราคาลดลงเปน 5 บาท ปรมาณเสนอซอเพมขนเปนจานวน 120 หนวย ลกษณะสาคญของเสนอปสงค : เสนอปสงคโดยทวไป จะมลกษณะทอดลงจากซายไปขวามอ มความลาดชน (slope) เปนลบ ทงนเปนไปตามกฎของอปสงคทวา ตวแปรราคา กบตว แปรปรมาณความตองการเสนอซอ จะมความสมพนธในลกษณะตรงกนขาม คอ ราคาสง จะทาให ปรมาณเสนอซอสนคานอย และถาราคาตา จะทาใหปรมาณความตองการเสนอซอสนคามมากขน ดงปรากฏในรปภาพท 3.1 ทกลาวแลว ตารางอปสงค (Demand Schedule) ตารางอปสงค คอ ตารางทแสดงถงความสมพนธระหวางราคากบปรมาณความ ตองการเสนอซอ และลกษณะความสมพนธตองเปนไปตามกฎของอปสงคทกลาวแลว ดงตวอยาง ใน ตารางท 3.1

32 EC 111

ตารางท 3.1 แสดงความสมพนธระหวางราคากบปรมาณเสนอซอสนคา ราคาสนคา X ( Px) ปรมาณความตองการเสนอซอสนคา X (Qx) หนวย : บาท หนวย : กโลกรม

1 10 2 8 3 6 4 4 5 2

จากตารางท 3.1 นาความสมพนธระหวาง ราคากบปรมาณ มาเสรางเปนเสนกราฟ จะไดเปนเสนอปสงคในรปภาพ 3.2 ดงน รปภาพท 3.2 แสดงปรมาณอปสงคในสนคา X ณ ระดบราคาตางๆ Px 5 E 4 D 3 C 2 B 1 A D Qx

0 2 4 6 8 10 EC 111 33

การเปลยนแปลงของปรมาณอปสงค (Change in Quantity Demand)และการเปลยนแปลงระดบของอปสงค (Change in Demand)

(1) การเปลยนแปลงของปรมาณอปสงค : เปนการเปลยนแปลงปรมาณการ เสนอซอสนคา ทเปนไปตามระดบราคาตางๆกน เปนการเคลอนยายอยบนเสนอปสงคเดม (Move along The Curve) นบตงแต สนคา X ระดบราคา 1 บาท/กโลกรม ปรมาณเสนอซอจานวน 10 กโลกรม ทจด A ไปจนกระทงจด B , C , D และ E ราคา 5 บาท/กโลกรม ปรมาณเสนอซอ จานวน 2 กโลกรม ทงหมดเคลอนยายอยบนเสนอปสงค D เราจงเรยกวา การเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอสนคา (Qx) อนเนองมาจากการเปลยนแปลงราคาสนคา(Px) นนเอง

(2) การเปลยนแปลงระดบอปสงค : เปนลกษณะทเสนอปสงคเคลอนยายไปทง เสน(Shiff) โดยสาเหตมาจากตวแปรทมใชราคาสนคา เชน รายไดของผบรโภคเปลยนแปลง จงทา เสนอปสงคเคลอนยายไปทงเสน ถาเคลอนยายไปทางซาย แสดงวาผบรโภคมรายไดลดลง หรอถา เคลอนยายไปทางขวาแสงดวา ผบรโภคมรายไดเพมขน ดงในรปภาพท 3.3 รปภาพท 3.3 แสดงการเคลอนยายเสนอปสงคทงเสน (Shift) Px P0

D2 D0 D1 Qx Q2 Q0 Q1

จากรปภาพท 3.3 การทเสนอปสงคเคลอนยายจากเสน D0 เปนเสน D1 ไปทางขวามอเรยกวา อปสงคเพมขน และการเคลอนยายไปทางซายมอ จากเสน D0 เปนเสน D2 เรยกวาอปสงคลดลง ทงนโดยมสาเหต มาจากปจจยทางดานรายไดเปลยนแปลง (ราคาสนคาคงท) 34 EC 111

(2) อปสงคตอรายได (Income Demand) : หมายถง ปรมาณเสนอซอสนคาและ บรการของผบรโภคในขณะใดขณะหนง ณ ระดบรายไดตางๆ กน โดยกาหนดใหปจจยอนๆคงท โดยเขยนในรปฟงกชนไดดงน

Qx = f ( Y ) Qx หมายถง ปรมาณการเสนอซอสนคา X Y หมายถง ระดบรายไดของผบรโภค การศกษาเกยวกบความสมพนธของตวแปรรายได กบปรมาณการเสนอซอสนคา จะมมมมอง สนคาออกเปน 2 ชนดคอ

ก. สนคาปกต (Normal goods) : มความสมพนธของตวแปรวา เมอผบรโภคม รายไดสงขน จะซอสนคาและบรการเพ มขน และถารายไดลดลง กจะซอสนคาและบรการลดลง ดงนน สนคาปกต ความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณเสนอซอ เปนลกษณะเชงบวกหรอไปใน ทศทางเดยวกน ดงรปภาพท 3.4 รปภาพท 3.4 ลกษณะของเสนอปสงคตอรายได กรณสนคาปกต Y D 10,000 5,000 Qx 0 1 2 จากรปภาพท 3.4 สมมตผบรโภคคนหนงชอ นายแดง เมอมไดเดอนละ 5,000 บาท เขาจะซอเสอเดอนละ 1 ตว ตอมาเขามรายไดสงขนเปนเดอนละ 10,000 บาท จะซอเสอเดอน ละ 2 ตว แสดงวาเสอเปนสนคาปกต

ข. สนคาดอยความสาคญ(Inferior goods) : จะมความสมพนธระหวางตวแปร รายไดกบปรมาณเสนอซอสนคาเปนแบบลบ กลาวคอถารายไดสงขน จะเสนอซอสนคาลดลง หรอ ถารายไดลดลง จะเสนอซอสนคาดอยความสาคญมากขน บางครงเราเรยกสนคาของคนจน ดงรปภาพท 3.5 EC 111 35

รปภาพท 3.5 ลกษณะเสนอปสงคตอรายได กรณสนคาดอยความสาคญ Px

6,000 4,000 D Qx

10 30 จากรปภาพท 3.5 เมอนายแดง มรายไดเดอนละ 4,000 บาท ใชบรการรถเมลประจาทางแบบพดลมเดอนละ 30 ครง ตอมาเมอเขามรายไดสงขนเปน 6,000 บาท เขาใชบรการรถเมลประจาทางแบบพดลมลดลง เหลอเดอนละ 10 ครง แตหนไปใชรถประจาทางปรบอากาศ หรอรถแทกซมากขน แสดงใหเหนวา ในสายตาของนายแดง รถเมลประจาทางพดลมเปนสนคาดอย ความสาคญ

(3) อปสงคตอราคาสนคาชนดอนๆ (Cross Demand) : หมายถง ปรมาณเสนอซอ สนคาชนดหนง ในขณะเวลาใดเวลาหนง ณ ระดบราคาตางๆของสนคาอกชนดหนงทเกยวของ เขยนเปนรปฟงกชนไดดงน

QA = f ( PB) QA หมายถง ปรมาณเสนอซอสนคา A PB หมายถง ราคาสนคา B อปสงคตอราคาสนคาชนดอน หร ออปสงคไขว มมมมองสนคาแบงออกเปน 2 ชนดคอ ก. สนคาทใชประกอบกน (Complementary goods) : เปนสนคา 2 ชนดเมอผบรโภคตองการใชสนคาชนดหนง กจะตองซอสนคาอกชนดหนงตามมาดวย เชน สมดกบปากกา กาแฟกบนาตาล เปนตน เมอมเหตจากราคากาแฟสงขน จะทาใหการบรโภคกาแฟลดลง และยงไทาใหการบรโภคนาตาลลดลงดวย ดงรปภาพท 3.6 36 EC 111

รปภาพท 3.6 เสนอปสงคไขว กรณสนคาทใชประกอบกน ราคากาแฟ (PB) 40 30 D 0 ปรมาณซอนาตาล (QA) 1 2 จากรปภาพท 3.6 นายดาซอนาตาล จานวน 2 กโลกรม เมอกาแฟสาเรจถงละ

บาท แตเมอราคากาแฟสงขนเปนถงละ 40 บาท จะซอนาตาลลดเหลอ 1 กโลกรมตอเดอน 30 เปนตน แสดงวาถาเปนสนคาประกอบกน ตวแปรราคากาแฟ (PB) กบปรมาณซอนาตาล (QA) จะมความสมพนธตอกนเปนลบ ข. สนคาทใชทดแทนกน(Substitution goods) : ถาราคาสนคาชนดหนงสงขนผบรโภคอาจไปเลอกซอสนคาอกชนดหนงททดแทนกนได เชน สนคาชากบกาแฟ เนอหมกบเนอ ไก นาพชกก กบนามนพชทพย เป นตน ดงรปภาพขางลางน รปภาพท 3.7 เสนอปสงคไขว กรณสนคาทดแทนกน ราคาเนอหม (PB) D 110 90 0 ปรมาณซอเนอไก (QA) 2 3 จากรปภาพท 3.7 เมอเนอหม ราคา 90 บาท/กโลกรม นายขาว จะซอเนอไ กมาบรโภคในครอบครวเดอนละ 2 กโลกรม ตอมาราคาเนอสงขนเปน 110 บาท/กโลกรม นายขาวจะซอเนอหมลดลง แตไปซอเนอไกมากขนเปน 3 กโลกรม /เดอน EC 111 37

3.1.4. อปสงคสวนบคคล และอปสงคตลาด เสนอปสงคทเราศกษาผานมาจากตารางและเสนอปสงคนน ถอวาเปนอปสงคของ บคคล (Individual Demand) ตอไ ปเราจะศกษาอปสงคของตลาด ซงกคอ ผซอสนคาชนดหนงรวมทกคนในตลาด นนเอง อปสงคของตลาด (Market Demand) คอ ผลรวมของอปสงคสวนบคคลทงหมดใน สนคาชนดหนง ณ ระดบราคาตางๆกน ตารางท 3.2 อปสงคสวนบคคลและอปสงคตลาด ราคา Px Qx นายแดง Qx นายดา Qx นายขาว อปสงคตลาด 5 10 5 15 30 4 20 10 18 48 3 30 15 21 66 2 45 20 24 84 1 50 25 27 100

รปภาพท 3.8 แสดงอปสงคของบคคลและตลาด A เสนอปสงคสวนบคคล นายแดง นายดา นายขาว Px Px Px 5 5 5 D1 D2 D3

Qx Qx Qx 0 10 5 15 38 EC 111

B เสนอปสงคของตลาด Px 5 D 0 Qx 30 จากรปภาพท 3.8 A แสดงถงเสนอปสงคสวนบคคลเรมตนจากเสนอปสงคสวน บคคลของนายแดง นายดา และนายขาว จะแสดงปรมาณเสนอซอสนคาและบรการจานวน 10 ,5 และ 15 หนวย ณ ระดบราคา 5 บาท โดยสมมตวาสนคานมผซอจานวน 3 คนเทานน และรปภาพท B แสดงเสนอปสงคของตลาด เมอนาปรมาณเสนอซอสนคาของ นายแดง นายดา และนายขาว ณ ระดบราคา 5 บาทมารวมกน จะไดปรมาณเสนอซอของตลาดเทากบ

หนวย 30

3.2 อปทาน (Supply) อปทาน คอ การแสดงความสมพนธระหวางตวแปร ราคา และปรมาณการเสนอขายสนคาและบรการ ณ ระดบราคาตางๆ ซงผผลตมความตงใจและมความสามารถจะผลตออกมาขาย ได การศกษาเกยวกบอปทาน จะมเฉพาะอปทานตอราคาเทานน 3.2.1 ปจจยกาหนดอปทาน : ประกอบดวยตวแปรตางๆดงน

(1) ราคาสนคาชนดนน (2) ราคาของปจจยการผลต (3) ตนทนการผลต (4) เทคนคการผลต (5) สภาพดน ฟา อากาศ เปนตน

กาหนดคาสญลกษณของตวแปรตาง ๆ Qx หมายถง ปรมาณเสนอขายสนคาและบรการ X Px หมายถง ราคาสนคา X Py หมายถง ราคาปจจยการผลต Y C หมายถง ตนทนการผลตสนคา X EC 111 39

Te หมายถง เทคนคการผลตสนคา X CL หมายถง สภาพดนฟาอากาศ จากสญลกษณดงกลาว เราสามารถนามาแสดงเปนความสมพนธ ระหวางอปทานกบปจจยทกาหนด อปทานในรปสมการทางคณตศาสตร ไดดงน

Qx = f ( Px , Py , C , Te , CL , ………… ) จากสมการทางคณตศาสตร ตวแปรทางขวามอทงหมด จะเปนตวกาหนด ปรมาณการเสนอขาย แต ถาเราสมมตวา Px เปนเพยงตวแปรเดยวทกาหนดปรมาณการเสนอขายสนคา กจะเขยนสมการได ดงน

x = f ( Px ) sQถาเขยนเปนสมการเสนตรง (Linear Function) จะไดดงน

x = a + b Px sQ 3.2.2. กฎของอปทาน (The law of Supply) กลาวไววา ถาราคาสนคาและบรการสงขน ปรมาณเสนอขายสนคาจะเพมขน ถาราคาสนคาและบรการลดลง ปรมาณเสนอขายสนคาจะลดลงตาม ตามกฎของอปทานแสดงใหเหนวา ราคาสนคาและปรมาณเสนอขายสนคา มสมพนธกนเปนเชงบวก หรอเปลยนแปลงในทศทางเดยวกน

3.2.3.ตารางอปท านและเสนอปทาน (Supply schedule and Supply Curve) ตารางท 3.3 แสดงความสมพนธระหวางราคาสนคาและปรมาณเสนอขาย

ราคาสนคา(Px) ปรมาณเสนอขายสนคา(Qx) 1 บาท 10 หนวย 2 20 3 30 4 40 5 50 และหากนาไปเขยนเปนรปกราฟ จะไดเสนอปทานดงตอไปน 40 EC 111

รปภาพท 3.9 เสนอปทานในสนคาชนดหนง Px S P2

P1 Qx

Q1 Q2 อธบายรปภาพท 3.9 เสนอปทานจะมความชน ทอดขนจากซายไปขวา ณ ระดบราคา P1 ปรมาณการเสนอขายสนคาเทากบ Q1 ตอมาราคาเพมเปน P2 ปรมาณเสนอขายสนคา จะเพมขนตามเปน Q2

3.2.4. อปทานของหนวย ผลตกบอปทานของตลาด อปทานตลาดคอ ผลรวมของอปทานแตละหนวยผลตทอยในอตสาหกรรมนนๆ เชนในอตสาหกรรมผลตสนคา X หรอตลาดสนคา X สมมตวามผผลตอย 2 รายคอหนวยผ ลต ก และหนวยผลต ข ซงอปทานของหนวยธรกจทง 2 เปนดงตารางท 3.4 ตารางท 3.4 อปทานของหนวยธรกจและอปทานในตลาด อปทานหนวยผลต ก อปทานของหนวยผลต ข อปทานของตลาด ราคาสนคา X บาท ปรมาณขาย X ปรมาณขาย X ปรมาณขาย X 1 10 0 10 3 20 5 25 5 30 10 40 7 40 15 55 9 50 20 70 จากตารางท 3.4 เราสามารถทจะหาอปทานของตลาดจาก ผลรวมของอปทานหนวยผลตแตละรายทเสนอขาย ณ ระดบราคาตางๆ และถานาขอมลในตารางมาสรางรปกราฟ กจะ สามารถเสนอปทานของแตละหนวยผลตและตลาดได ดงรปภาพท EC 111 41

รปภาพท 3.10 เสนอปทานของหนวยธรกจและของตลาด หนวยผลต A หนวยผลต B ตลาด Px SA Px SB Px S 5 5 5 Qx Qx Qx 0 30 0 10 0 40 อธบายรปภาพท 3.10 ณ ระดบราคา 5 บาท หนวยผลต A และ B เสนอขายสนคา 30 , 10 หนวยตามลาดบ เมอนาปรมาณเสนอขายของหนวยผลตทงสองรวมกน จะเปนปรมาณ เสนอขายตลาดเทากบ 40 หนวย 3.2.4.การเปลยนแปลงอปทาน ม 2 ลกษณะดงน

(1) การเปลยนแปลงปรมาณอปทาน (Change in quantity Supply) : มสาเหต มาจาก การเปลยนแปลงราคาสนคา เพม -ลด จะมผลทาใหปรมาณการเสนอขายสนคาของผผลตเพม -ลด ตามกฎของอปทานทกลาวมาแลว ทงนการเปลยนแปลงดงกลาวเปนการเคลอนยายอยบน เสนอปทานเดม เทานน ดงรปภาพท 3.11 รปภาพท 3.11 การเปลยนแปลงปรมาณอปทาน Px

S P2

P0 P1

Qx Q1 Q0 Q2 42 EC 111

(2) การเปลยนแปลงระดบอปทาน (Change in Supply) : มสาเหตมาจากการ เปลยนแปลงปจจยอนๆทมใชราคาสนคา เปลยนแปลงเชน ตนทนการผลตเปลยนแปล ง จะมผลทาใหเสนอปทานเคลอนยายไปทงเสน (Shift) ไปจากเสนเดม ดงรปภาพตอไปน รปภาพท 3.12 การเปลยนแปลงระดบอปทาน Px S2 S0 S1

P0

Qx Q2 Q0 Q1

จากรปภาพท 3.12 เรมตนจากเส นอปทาน S0 ณ ระดบราคา P0 ผผลตจะเสนอขายสนคาและบรการเทากบ Q0 ตอมาตนทนการผลตสนคาสงขน ทาใหเสนอปทานเคลอนยายไปทางซายมอทงเสนเปน S2 อปทานลดลง ผผลตจะเสนอขายสนคาปรมาณ Q2 หรอในทศทางตรงกนถา ตนทนการผลตลดลง เสนอปทานจะเคลอนยายไปทางขวามอเปนเสน S1 ผผลตเสนอขายสนคาเพมขนเปน Q1 เปนตน 3.3 ดลยภาพของตลาด (Market Equilibruim) ตลาดสนคาทมการแขงขนเปนสถานททผซอและผขายมาพบปะกน เพอซอ -ขายแลกเปลยนสนคาซงกนและกน ตามทเขาจะปรารถนา แตในทางเศรษฐศาสตร ผซอและผขายไม จาเปนตองมาพบปะกนโดยตรงกได แตธรกรรมทางเศรษฐกจอาจเกดขนโดยผานเครองมอสอสาร ในปจจบน เชน โทรศพท แฟกซ อนเตอรเนต ฯลฯ กมการซอขายเกดขนไดแลว จากการศกษาทผานมาเราแยกศกษาเรองอปสงคและอปทาน แตผซอสนคาและผขาย สนคามทศนะตอราคาตางกน ทงนผซอสนคาเปนผจายเงนและผขายสนคาเปนผรบเงน ดงนนถา ราคาสนคาสงขนยอมเปนขาวรายสาหรบผบรโภค แตจะเปนขาวดสาหรบผผลตหรอผ ขาย ในขณะทราคาสงขน ผบรโภคจะลดปรมาณการเสนอซอสนคาลงตามเสนอปสงค และผผลตจะเสนอขาย สนคาเพมไปตามเสนอปทาน ประเดนคอ ความขดแยงเชนนระหวางผผลตกบผซอสนคาจะแกไข ไดอยางไร EC 111 43

ดงนนแนวทางการแกไขปญหาคอ เราตองนาเสนอปสงคและเสนอปทานมาพจารณาใน รปกราฟเดยวกน จดตดของเสนทงสองจะทาให ทราบระดบราคาสนคาททง 2 ฝายจะเสนอซอและขายสนคาในปรมาณสนคาทเทากน จากนไปหากลองมาดการทางานของตลาดสนคาชนดหนง ทงดานอปสงคและอปทาน ในรปภาพ แสดงตลาดสนคาโดนท โดยใชตารางท 3.5 และรปภาพท 3.13 นาเสนอปสงค, เสนอปทาน มาอยในรปภาพเด ยวกน ตารางท 3.5 แสดงปรมาณอปสงคและอปทาน ดลยภาพในตลาดสนคาโดนท หนวย : ลานชนตอสปดาห

มสวนเกน หรอ ราคาโดนท ปรมาณอปสงค ปรมาณอปทาน บาท/ชน ลานชน /สปดาห ลานชน /สปดาห ขาดแคลน

ผลตอราคา

เกน 20 15 12 9 6 3

8 14 20 26 32

28 24 20 16 12

ลดลง เกน 10 ลดลง เทากน คงท ขาด 10 เพมขน ขาด 20 เพมขน

รปภาพท 3.13 ดลยภาพในตลาดสนคาและบรการโดนท ราคา(บาท) S 12 A B E 9 D 0 ปรมาณซอ -ขายโดนท(ลานชน ) 14 20 24 44 EC 111

อธบายรปภาพท 3.13 สมมตโดนทราคา 12 บาท/ชน ณ ราคานผผลตจะเสนอขายโดนท จานวน 24 ลานชนตอสปดาห แตผบรโภคตองการเสนอซอโดนท จานวน 14 ลานชน /สปดาห ทาใหมอปทานสวนเกน (Excess Supply) จานวน 10 ลานชน /สปดาห ดงนนผผลตยอมไม ตองการใหเกดเหตการณสนคาขายไมหมด ตองขจดสวน เกนใหหมดไปดวยการลดราคาโดนทไปท 9 บาท/ชน ผลตลดลงไปสจดท 20 ลานชน /สปดาห ทจด E จะมความสมดลระหวางปรมาณเสนอซอและเสนอขายสนคา อกดานหนงสมมตวา ณ โดนทราคา 6 บาท/ชน ผบรโภคโดนทตองการเสนอซอ จานวน 26 ลานชน /สปดาห แตผผลตมความประสงคจะผลตออกขายจานวน 16 ลานชน /สปดาห มผลทาใหสนคาไมพอกบความตองการหรอขาดแคลนจานวน 10 ลานชน /สปดาห เหตการณเชนน ผบรโภคยอมไมสมหวงกบความตองการไดทงหมด จงอาจจะยอมเพมราคาใหบาง และผผลตก ยอมจะเหนเหตการณอยางรวดเรว จงยนดจะเสนอขายมากขนโดย จะทาใหมแรงกดดนนาไปส ท ราคา 9 บาท/ชน จงเกดความสมดลระหวางปรมาณการเสนอซอและการเสนอขายโดนทจานวน 20 ลานชน /สปดาห เกดขนได 3.3.1. การเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด : โดยพจาณาใน 4 กรณ ดงตอไปน (1) กรณระดบอปสงคเพม และลดลง (อปทานคงท ) ก. อปสงคเพม รปภาพท 3.14 การเปลยนแปลงระดบอปสงค ข.อปสงคลด P S P S P1 P0 P0 P2

D0 D1 D2 D0

0 Q 0 Q Q0 Q1 Q2 Q0 อธบาย รปภาพ ก เมอผบรโภคมรายไดเพม อธบาย รปภาพ ข เมอผบรโภคมรายไดลดลง ทาใหเสนอปสงคเคลอนยายทงเสน (shift) ทาใหเสนอปสงคเคลอนยายทงเสน (shift) จาก D0 เปน D1 มผลกระทบทาใหราคาเพม จาก D0 เปน D2 มผลกระทบทาใหราคาลด จาก P0 เปน P1 และปรมาณการเสนอซอขาย จาก P0 เปน P2 และปรมาณการเสนอซอขาย เพมจาก Q0 เปน Q1 ลดลงจาก Q0 เปน Q2 EC 111 45

(2) กรณระดบอปทานเพมและลดลง (อปสงคคงท ) ก.อปทานเพม รปภาพท 3.15 การเปลยนแปลงระดบอปทาน ข.อปทานลด P S0 P S2 S1 S0

P0 P2

P1 P0 D D 0 Q 0 Q Q0 Q1 Q2 Q0 อธบาย รปภาพ ก ตนทนการผลตลดลง ทาให อธบาย รปภาพ ข ตนทนการผลตเพมขน ทาให ทาใหเสนอปทานเคลอนยายทงเสน (Shift)ทาง ทาใหเสนอปทานเคลอนยายทงเสน (Shift)ทาง ขวามอ จาก S0 เปน S1 มผลตอราคาลดลงจาก ซายมอ จาก S0 เปน S2 มผลตอราคาเพมขนจาก P0 เปน P1 และปรมาณเสนอซอขายเพมขนจาก P0 เปน P2 และปรมาณเสนอซอขายลดลงจาก Q0 เปน Q1 Q0 เปน Q2 (3) กรณอปสงคเพมและอปทานลดลง (ในสดสวนเทากน)

รปภาพท 3.16 แสดงการเปลยนแปลงระดบอปสงคเพมและระดบอปทานลดลง P S1 S0

P1 E1 P0 E0

D1

D0 0 Q Q0 อธบาย รปภาพท 3.16 เรมตนจากเสนอปสงค D0 ตดกบเสนอปทาน S0 แสดงภาวะดลยภาพ โดยมราคาดลยภาพ P0 และปรมาณซอขายดลยภาพ Q0 ตอมาสมมตให อปสงคเพมและอปทานลด ในสดสวนเทากน ทาใหเสนอปสงคเคลอนยายทงเสน ไปทางขวามอ และเสนอปทานเคลอนยายทงเสนไปทางซายมอ ตดกนท E1 มผลทาใหเกดดลยภาพใหม ราคาสนคา สงขนจาก P0 เปน P1 แต ปรมาณซอขายดลยภาพคงท 46 EC 111

(4) กรณอปทานเพมและอปสงคลด (ในสดสวนเทากน) รปภาพท 3.17 แสดงระดบอปสงคลดลงและระดบอปทานเพม

P S0 E0 S2

P0 P2 E2

D2 D0

0 Q Q0 อธบาย รปภาพ 3.17 เรมตนจากเสนอปสงค D0 ตดกบเสนอปทาน S0 ทจด E0 แสดงภาวะดลยภาพท ราคาเทากบ P0 และปรมาณซอขายเทากบ Q0 ตอมาสมมตใหอปทานเพมขน และอปสงค ลดลงในสดสวนเดยวกน ทาใหเสนอปสงคเคลอนยายทงเสนไปทางซายมอเปนเสน D2 และเสนอปทานเคลอนยายทงเสนไปทางขวามอเปนเสน S2 ตดกนทจด E2 มผลทาใหเกดดลยภาพใหม ราคาดลยภาพใหม ลดลงจากเดมคอ P2 และปรมาณซอขายดลยภาพคงเดมท Q0

3.4 การแทรกแซงตลาดของรฐบาล ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมหรอระบบตลาด โดยทวไปมกลไกราคาเปนตวจดสรร ทรพยากรการผลต การจาแนกแจกจายและการบรโภค การเปลยนแปลงราคาสนคาและบรการ จะเปนตวสงสญณานใหผบรโภคและผผลตมการปรบเปลยนพฤตกรรมการตดสนใจทางเศรษฐกจ ท คานงถงผลประโยชนของแตละฝายตองการ ทงอรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาและบรการ สงสดหรอกาไรจากการผลตมากทสด แตเนอง จากผผลตและบรโภค อาจจะไดขอมลขาวสารไมเทากนรวมทง สภาพดนฟา อากาศกตามเปนเหตใหราคาสนคาในตลาดตกตามาก อนเนองผลผลตมเกนความตองการ หรอราค สนคาเพมขนมาก อนเนองมากสภาพดนฟาอากาศไมด ผลผลตลดลง เปนตน สงเหลานม ผลกระทบตอปร ะชาชนมากบาง นอยบาง รฐบาลมบทบาทหนาทควรปกปองผผลตสนคาใหมกาไรพอสมควร หรอดแลผบรโภคใหซอสนคาในราคาไมสงมากจนเกนกวาทควรจะเปน ดงนนจงเปนมลเหตใหรฐบาล ตองเขามาแทรกแซงตลาดสนคาและบรการ โดยมวตถประส งคในการปกปองผผลต โดยการกาหนดราคาซอขายสนคาขนตา หรอการดแลประชาชนผบรโภคสนคาและบรการ โดยการกาหนดราคาสนคาขนสง ซงจะอธบายโดยละเอยดตอไป EC 111 47

การกาหนดราคาขนตา 3.4.1. (Price Floors): มทมาจากการทราคาสนคาในตลาดทมการแขงขนขณะนนราคาตามากเกนไป ทาใหผผลตสนคานาออกมาขายแลว ขาดทน หรอมกาไ นอยมาก โดยเฉพาะสนคาเกษตรซงเกยวของกบเกษตรกรเปนลานครอบครว ยอมมผลกระทบ รนแรง ดงนนจงมความจาเปนทรฐบาลจะตองเขาแทรกแซง โดยเขาไป กาหนดราคาซอขายสนคาขนตาของสนคาชนดนน ซงบางครงเราเรยกวา การประกนราคาหรอพยงราคา โดยมวตถประสงคเพอประกนรายไดใหกบผผลตสนคามกาไรในระดบทเหมาะสม สามารถดาเนนการ ผลตตอไปได แตรฐบาลกไมสามารถบงคบผซอสนคาไดเชนกน ดงนนรฐบาลตองมมาตรการ รองรบ อยางนอย 2 มาตรการ เพอใหสามารถปฎบตไดอยางมประสทธภาพ อธบายได ดงตอไปน

(1) มาตรการรบซอผลผลตสวนเกน (Excess Supply) : สมมตเกยวกบสนคาขาวเปลอก ของประเทศไทย ดงนนจงเปนการเกยวของระหวาง เกษตรกรในฐานะผผลต และโรงสในฐานะ ผรบซอผลผลต เนองจากมปญหาราคาขาวเปลอกในตลาดราคาซอขายตากวาปผานมา มาก จนเปเหตใหเกษตรกรขาดทน หรอมกาไรนอยมาก ดงนนรฐบาลจงประกาศใหมการกาหนดราคาขนตาใ การซอขายขาวเปลอก ซงมระดบราคาสงกวาราคาตลาดขณะนน ดงรปภาพดงตอไปน

รปภาพท 3.18 แสดงการกาหนดราคาขนตา โดยใชมาตรการรบซอผลผลตสวนเกน ราคาขาวเปลอก : บาท/ตน S 12,000 a b 10,000 E0

D 0 ปรมาณซอขายขา ว : ลานตน 6 8 10 อธบายรปภาพท 3.18 เสนอปสงค D เปนตวแทนของโรงสในการรบซอขาวเปลอก เสนอปทานS เปนตวแทนของเกษตรกรในการเสนอขายขาวเปลอก ทง 2 เสนตดกนทจด E0 ราคาตลาดซอขายขาวเปลอกตนละ 10,000 บาท(ซงตากวาปทผานมา ตนละ 12,000 บาท) โรงสตองการซอขาวเปลอกจานวน 8 ลานตน รฐบาลพจาณาเหนวาราคาด งกลาวตาเกนไป เกษตรกรไมมกาไ 48 EC 111

เนองจากตนทนการผลตสงขน จากราคานามนทสงขนทาใหราคาป ย ยาฆาแมลง และคาจางแรงงา เกบเกยวสงขน ทาใหตนทนการผลตขาวตนละตนละ 9,500 บาท ดงนนจงประกาศใหมการกาหนดราคาซอขายขนตาขาวเปลอก ทระดบราคา 12,000 บาทตอตน ณ ราคาขนตาดงกลาวโรงสจะซอขาวเปลอก จานวน 6 ลานตน และเกษตรกรมความประสงคจะเสนอขายขาวเปลอกจานวน 10 ลานตน ทาใหมอปทานสวนเกน ab (Excess supply)จานวน4 ลานตน เพอใหการกาหนดราคาขนตาปฎบตได รฐบาลจาเปนตองรบซอผลผลตสวนเกนดงกลาวแทนโรงส โดยใชงบประมาณ จานวน 48,000 ลานบาท กจะบรรลเปาหมายทตองการได

(2) มาตรการจายเงนอดหนนแกผผลต : เนองจากมาตรการรบซอผลผลตสวนเกนม ความยงยากตองจดหาไซโลและแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสารจากภาคเอกชน ตองเสยคาเชาโกดง และบางครงมปญหาขาวสารเสอมสภาพ เพราะวาระบายออกไปตางประเทศชาเกน ไป เปนตน รฐบาลจะเปลยนมาใชมาตรการจายเงนอดหนนใหแกเกษตรกร ตามสวนตางของราคาทโรงสรบซอ กบราคาเปาหมายขนตาทกาหนดไว คณดวยจานวนขาวเปลอกทเกษตรกรขายใหโรงส ดงรปภา หนาตอไป รปภาพท 3.19 แสดงการกาหนดราคาขนตา โดยใชมาตรการจายเงนอดหนนผผลต ราคาขาวเปลอก/ตน S 12,000 a b 10,000 E 8,000 D 0 8 10 ปรมาณซอขายขาวเปลอก : ลานตน EC 111 49

อธบายรปภาพท 3.19 รฐบาลยงกาหนดราคาขนตาอยทต นละ 12,000 บาท แตไม ตองการมปญหายงยากในการบรหารจดการขาวเปลอก โกดง และอนๆมาก จงขอรองใหโรงสรบซอขาวเปลอกจากชาวนาทงหมด จานวน 10 ลานตน แตโรงสมเงอนไขวา จะรบซอขาวในราคาตน ละ 8,000 บาทเทานน จงมสวนตางระหวางราคาขนตาก บราคาทโรงสรบซอ ตนละ 4,000 บาท ดงนนจงตองใชงบประมาณจานวน 40,000 ลานบาท กจะบรรลเปาหมายชวยเหลอเกษตรกรท ตองการได(กรณนรฐบาลจะไมมขาวเปลอกอยในมอ )

การกาหนดราคาขนสง 3.4.2. (Price Ceilings) : สบเนองมาจาก สนคาบางชนดเปนสนคาจาเปนสาหรบการดารงชพของประชาชน ดงนนเพอราคาตลาดของสนคาดงกลาวสงขนมาก ยอมสรางความเดอดรอนใหกบประชาชนผบรโภคสนคา ทาใหมรายไดทแทจรงตาลง อานาจซ สนคาลดลง รายไดทเปนตวเงนซอสนคาไดนอยลง ดงนนรฐบาลตองเขามาแทรกแซงราคาตลาด โดยมการกาหนดราคาซอขายสนคาขนสง ซงเปนราคาทตากวาราคาตลาดในขณะนน รานคาใดขายสนคาเกนราคาขนสงถอวาผดกฎหมาย ทงนโดยมงหวงบรรเทาความเดอดรอนของประชาชน ดงรปภาพหนาตอไป รปภาพท 3.20 แสดงการกาหนดราคาสนคาขนสง ราคานาตาล /กโลกรม S 25 บาท 20 บาท E0 15 บาท a b D 3 5 7 ปรมาณนาตาล : ลานกโลกรม ตอสปดาห อธบาย รปภาพท 3.20 เสนอปสงคนาตาลของบรโภคคอ เสน D และเสนอปทานนาตาลของผผลตคอ เสน S ทง 2 เสนตดกนทจด E0 ราคานาตาลในทองตลาดราคา 20 บาท/กโลกรม ปรมาณซอขายจานวน 5 ลานกโลกรมตอสปดาห เปนราคาและปรมาณซอขายดลยภาพ 50 EC 111

รฐบาลพจารณาเหนวาราคานาตาลดงกลาวสงเกนไป สรางความเดอดรอนใหก ผบรโภคนาตาล จงประก าศราคาซอขายนาตาลขนส ง อยทราคา 15 บาท/กโลกรม และหามผผลตนาตาลขายเกนราคาทกาหนด ผใดขายเกนราคาถอวาผดกฎหมาย จากรปภาพจะพบวาเมอ กาหนดราคาขนสง ผผลตนาตาลเตมใจทจะนานาตาลออกขายจ านวน 3 ลานกโลกรมตอสปดาห แต ผบรโภคตองการซอนาตาล จานวน 7 ลานกโลกรม /สปดาห มนาตาลไมเพยงพอกบความตองกา จานวน 4 ลานกโลกรมตอสปดาห ทาใหมปญหา ตลาดมด(ราคา 25 บาท) เกดขนตามมา ดงนน รฐบาลจาเปนตองมมาตรการรองรบอยางนอย 2 มาตรการดงตอไปน (1) ลดปรมาณอปสงคนาตาลของผบรโภค : เนองจากเมอรฐบาลกาหนดราคาขนสง ซงเปนราคาตากวาราคาตลาดในขณะนน ทาใหผบรโภคมความตองการซอนาตาลมากข น ทงๆท อาจจะไมจาเปนตองใชบรโภคในขณะนน แตกกตนไวกอน กลววาสนคาจะหมดจากตลาด

รปภาพท 3.21 การแกไขอปสงคสวนเกน โดยการลดปรมาณอปสงค ราคานาตาล : บาท/กโลกรม S 20 E0

15 A B D1 D0

0 ปรมาณซอขายนาตาล : หนวย 3 5 7 ลานกโลกรม อธบาย รปภาพท 3.21 เสนอปสงคนาตาลคอ เสน D0 ตดกบเสนอปทานาตาล S0 ทจด E0 ราคานาตาลในตลาดเทากบ 20 บาท/กโลกรม รฐบาลกาหนดราคาขนสงทราคา 15 บาท/กโลกรม ทาใหผผลตยนดขายนาตาลเพยง 3 ลานกโลกรมตอสปดาห แตผบรโภคตองการซอ จานวน 7 ลานกโลกรม /สปดาห นาตาลมไมเพยงพอกบความตองการ (AB)จานวน 4 ลานกโลกรม ดงนนรฐอาจแกไขปญหาโดยการพยายามลดอปสงคนาตาลของผบรโภค ใหเหล ประมาณ 3 ลานกโลกรม /สปดาห โดยวธการออกคปองการซอนาตาลไดตามความจาเปนสมมตซ ไดไมเกนครอบครวละ 2 กโลกรม /สปดาห จะทาใหอปสงคนาตาลลดลงไปท D1 ตดกบเสนอปทานนาต าลทจด A ปญหานาตาลกบรรเทาเบาบางลงได EC 111 51

(2) การเพมอปทานนาตาล : โดยการทรฐบาลนาเขานาตาลจากตางประเทศ ตาม ปรมาณทขาดแคลนภายในประเทศ สปดาหละ 4 ลานตน กจะแกไขปญหาได แตรฐบาลตอง รบภาระการขาดทนในสวนตางราคานาเขากบราคาในประเทศ โดยจดสรรงบประมาณอดหนน หรอรฐบาลอาจขอความรวมมอใหโรงนาตาลผลตเพมขน ขายในราคาขนสง 15 บาทตอกโลกรม และรฐบาลจายเงนอดหนนใหโรงงานนาตาลตงแต 5 บาทตอกโลกรมเปนตนไป หรอตามทโรงงาน นาตาลเรยกรองกได 52 EC 111

คาถามทายบท จงเลอกคาตอบทถกตอ งมากทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ฟงกชนอปสงคคอ ฟงกชนทแสดงความสมพนธระหวาง (1) ปรมาณเสนอซอสนคากบปจจยตางๆทเปนตวกาหนด (2) ปรมาณเสนอขายสนคากบปจจยตางๆทเปนตวกาหนด (3) ปรมาณเสนอซอสนคากบตนทนการผลต (4) ปรมาณเสนอขายสนคากบรายไดผบรโภค 2. ขอความใดตอไปน เปนไปตามกฎของอปสงค (1) เมอราคาชาเพม การบรโภคกาแฟลดลง (2) เมอราคาเงาะลดลง ปรมาณซอเงาะเพ มขน (3) เมอผบรโภคมรายไดลดลง ซอทเรยนลดลง (4) เมอราคากงเพม ปรมาณซอกงคงท 3. ปจจยใดตอไปน ทเปนตวกาหนดอปสงค (1) ราคาสนคาชนดนน (2) รายไดของผบรโภค (3) รสนยมของผบรโภค (4) ถกทกขอ 4. การเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอสนคาทอยบนเสนอปสงคเดม มสาเหตมาจากปจจย (1) รายไดของผบรโภคเปลยนแปลง (2) รสนยมของผบรโภคเปลยนแปลง (3) ตนทนการผลตเปลยนแปลง (4) ราคาสนคาชนดอนทเกยวของเปลยนแปลง 5. กรณสนคาปกต (Normal goods) หมายถง (1) สนคาทผบรโภคจะซอมากขน เมอมรายไดลดลง (2) สนคาทผบรโภคจะซอมากขน เมอมรายไดเพมขน (3) สนคาทผบรโภคจะซอมากขน เมอราคาสนคาเพมขน (4) สนคาทผบรโภคจะซอนอยลง เมอราคาสนคาเพมขน 6. กรณสนคา เนอหมกบเนอไก เปนสนคาทดแทนกน ถาราคาเนอหมเพมขน จะมผลอยางไร (1) ปรมาณซอเนอหมลดลง (2) ปรมาณซอเนอไกเพมขน (3) ราคาเนอไกลดลง (4) ถกทงขอ (1) และ (2) 7. ปจจยใดตอไปน ถอวาเปนตวกาหนดอปทานในสนคา (1) ราคาสนคา (2) ตนทนการผลต (3) ราคาปจจยการผลต (4) ถกทกขอ EC 111 53

8. ขอความใดตอไปน ถอวาสอดคลองกบกฎของอปทานในสนคา (1) ราคาสนคาเพมขน ปรมาณเสนอซอลดลง (2) ราคาสนคาลดลง ปรมาณซอเพมขน (3) ราคาสนคาลดลง ปรมาณเสนอขายลดลง (4) ราคาสนคาลดลง ปรมาณเสนอขายเพมขน 9. การเปลยนแปลงระดบอปทาน มสาเหตมาจากปจจยใด (1) ราคาสนคา (2) รสนยมของผบรโภค (3) รายไดของผบรโภค (4) ตนทนการผลต 10. การเปลยนแปลงปรมาณอปทานในสนคา มสาเหตมาจาก (1) ราคาสนคา (2) รสนยมของผบรโภค (3) รายไดของผบรโภค (4) ตนทนการผลต 11. จดดลยภาพในตลาดสนคาและบรการชนดหนง คอจดท (1) แสดงวาผผลตไดรบกาไรสงสด (2) แสดงความพอใจสงสดของผบรโภค (3) เสนอปสงคตดกบเสนอปทาน (4) จดคมทนของผผลต 12. เมอเสนอปสงคตดกบเสนอปทานในสนคาทจด E ถามอปสงคเพม ทาใหเคลอนยายไปทาง ขวามอทงเสน (อปทานคงท) จะมผลอยางไร (1) ราคาสนคาลดลง (2) ปรมาณซอ -ขายสนคาลดลง (3) ราคาสนคาลดลงและปรมาณเสนอซอ -ขายสนคาเพมขน (4) ราคาสนคาและปรมาณเสนอซอ -ขายสนคาเพมขน 13. เมอเสนอปสงคตดกบเสนอปทานในสนคาท จด E ถามอปสงคลดลงและอปทานเพมขน ในสดสวนเดยวกน จะมผลอยางไร

(1) ราคาสนคาคงทและปรมาณเสนอซอ -ขายเพมขน (2) ราคาสนคาเพมขนและปรมาณซอ -ขายสนคาคงท (3) ราคาสนคาคงทและปรมาณซอ -ขายสนคาลดลง (4) ราคาสนคาลดลงและปรมาณซอ -ขายสนคาคงท

14. ปรมาณซอ -ขายสนคาดลยภาพในสนคา จะไมเปลยนแปลงในกรณใด (1) อปสงคเพมเทากบอปทาน (2) อปทานลดลงเทากบอปสงคลดลง (3) อปสงคลดลงเทากบอปทานเพมขน (4) อปสงคเพมมากกวาอปทานทลดลง 54 EC 111

เมอเสนอปสงคและเสนอปทานตดกนทจด E0 ตอมาถาระดบอปทานเพมและอปสงคคงท 15. จะมผลอยางไร (1) ราคาสนคาเพมขน (2) ราคาสนคาลดลง (3) ปรมาณซอขายลดลง (4) ปรมาณซอขายคงท จงใชรปภาพน เพอตอบคาถามขอท 16-17 ราคาสนคา ( P) S P0 E D 0 Q0 ปรมาณสนคา (Q)

เมอรฐบาลแทรกแซงตลาดสนคาขาวเปลอก โดยการกาหนดราคาขนตา จะมผลอยางไร 16. (1) เกดอปสงคสวนเกน (2) เกดอปทานสวนเกน (3) ราคาแทรกแซงตากวาราคาตลาดขณะนน (4) ราคาสนคาและบรการคงท

เมอรฐบาลแทรกแซงตลาดสนคานาตาล โดยการกาหนดราคาขนสง จะมผลอยางไร 17. (1) เกดอปสงคสวนเกน (2) เกดอป ทานสวนเกน (3) ราคาแทรกแซงสงกวาราคาตลาดขณะนน (4) ผดทกขอ

มาตรการใดตอไปน รฐบาลควรจะทา เมอเขาไปแทรกแซงตลาดโดยการกาหนดราคาขนตา 18. (1) รบซอผลผลตสวนเกนจากผผลต (2) นาเขาสนคาทขาดแคลนจากตางประเทศ (3) แจกคปองซอสนคาใหประชาชน (4) จายเงนอดหนนแกผบรโภค

เหตผลทรฐบาลเขาแทรกแซงตลาดสนคา โดยกาหนดราคาสนคาขนสง เนองจาก 19. (1) ราคาสนคาในตลาดตาเกนไป (2) ราคาสนคาในตลาดสงเกนไป (3) ปรมาณสนคาไมพอกบความตองการ (4) ปรมาณสนคามมากเกนไป

การแทรกแซงตลาด โดยการกาหนดราคาสนคาขนสงของรฐบาล มกจะเกดปญหาอะไรตามมา 20. (1) ราคาสนคาสงเกนไปผบรโภคเดอดรอน (2) สนคามคณภาพลดลง (3) เกดตลาดม ด (4) เกดสนคาขายไมหมด EC 111 55

เฉลยคาถามทายบท ขอ 1 ( 1 ) ขอ 2 ( 2 ) ขอ 3 ( 4) ขอ 4 ( 4 ) ขอ 5 ( 2 ) ขอ 6 ( 2 ) ขอ 7 ( 4 ) ขอ 8 ( 3 ) ขอ 9 ( 4) ขอ 10 ( 1) ขอ 11 ( 3 ) ขอ 12 ( 4 ) ขอ 13 ( 4 ) ขอ 14 ( 3 ) ขอ 15 ( 2 ) ขอ 16 ( 2 ) ขอ 17 ( 1 ) ขอ 18 ( 1 ) ขอ 19 ( 2 ) ขอ 20 ( 3 )

56 EC 111