บทท 2

การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 เครองปรบอากาศแบบแยกสวน

รปท 2.1 เครองปรบอากาศแบบแยกสวน

เครองปรบอากาศเปนอปกรณทางกลชนดหนง ทถกน ามาใชเพอปรบสภาวะอากาศบรเวณ

ขอบเขตทมผคนอาศยอยท าหนาทสรางความเยนและความชนใหกบอากาศภายในหองเพอใหเกดความสบาย เครองปรบอากาศมหลายแบบ ทงรปรางและขดความสามารถในการท าความเยนและราคา

เปนระบบปรบอากาศขนาดเล กโดยสวนใหญขนาดท าความเยนจะไม เกน 40,000 บทย ตอ ชวโมงสวนประกอบของเครองปรบอากาศจะแยก เปน 2 สวนหลกคอ สวนของ คอลย ท าความเยนทเรยกว าคอลยเยน (Fan Coil Unit) ซงจะตดตงในพนทปร บอากาศ และ คอลยร อน (Condensing Unit) ซงจะมเครองอดสาร ท าความเยน (Compressor) อยภายในโดยจะตดต งอยภายนอกอาคาร ระหวางชดคอลยรอนและคอล ยเยนจะมสารท าความเยนท าหนาทเปนตวถายเทความรอนออกจากหองปรบอากาศ

2.1.1 หลกการท างาน

ใชหลกการท างานของกระบวนการอดไอ ซงมหนาทหลกในการลดอณหภมของอากาศในพนท โดยการใชสารท าความเยนหรอน ายาแอรเปนตวกลางในการรบความรอนจากอากาศภายในหอง ออกไประบายทงทางดานนอกหองปรบอากาศ ซงสงผลใหอากาศภายในหองเยนลง และมความชนทลดลง โดยสามารถแสดงวฏจกรการท างานแบบอดไอของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน แสดงในรป

4

รปท 2.2 วฏจกรการท างานแบบอดไอของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน

2.2 อปกรณหลกของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน อปกรณหลกแบงเปน4สวนดงน

2.2.1 คอมเพรสเซอร ( Compressor) ท าหนาทขบเคลอนสารท าความเยนหรอน ายา (Refrigerant) ในระบบ โดยท าใหสารท าความเยนมอณหภมและความดนสงขน เพอสงไปยงคอลยรอน

รปท 2.3 คอมเพรสเซอร (Compressor)

5

2.2.2 คอยลรอน ( Condenser) คอเครองควบแนน หรอชางแอรเรยกวาคอลยรอนหนาทของมนคอรบไอรอนทถก Compressor อดจนรอนและมอณหภมสง เขามาในแผงพนทของมน จากไอทมอณหภมสง เมอมาเจอกบอากาศภายในหอง ซงมอณหภมต ากวา ความรอนจงถกถายเทออกไปไดโดยไอรอนนน จะควบแนนกลายเปนของเหลว (แรงดนสง-อณหภมสง)แตมมอเตอรพดลมเปนตวชวยระบายความรอนออกไปใหเรวขน เมอเปนของเหลวแลวกสามารถกลบมารบความรอนภายในหองไดอก แตของเหลวนนยงมอณหภมสงอย จงตองท าใหอณหภมนนลดลงกอน

รปท 2.4 คอยลรอน (Condenser)

2.2.3 คอยลเยน (Evaporator) คอเครองระเหย หรอทชางแอรเรยกวา คอลยเยน การท างานของมนคอ ดดความรอนจากภายในหอง โดยมมอเตอรพดลมเปนตวดดเขามา ผานชองทเรยกวา Return Air ซงม Filter เปนตวกรองฝนใหกอน แลวความรอนทถกดดเขามานน จะมาสมผสกบคอลยเยนซงมน ายาแอร (ของเหลว) ซงอณหภมตดลบ วงอยในทอนน จะเกดการระเหยเปนไอ(แรงดนต า)

รปท 2.5 คอยลเยน (Evaporator)

6

2.2.4 อปกรณลดความดน (Capillary tube) คอทอลดแรงดนหรอทอรเขม ชางแอรจะเรยกวา แคปทว หนาทของมนคอลดแรงดนของน ายาแอร (ของเหลว)จากทถกระบายความรอนแลว ยงมอณหภมสง-แรงดนสง เมอมาเจอทอรเขม ท าใหของเหลวอน ผานไดนอย ท าใหของเหลวนน มอณหภมลดลง และแรงดนลดลง น ายาแอร(ของเหลว)และไหลพอดเหมาะสมกบพนทของคอลยเยน เพอทจะมารบความรอน ในหองไดอกครง

รปท 2.6 อปกรณลดความดน (Capillary Tube)

2.3 .แผนภาพความดน - เอนทลป (P-h Diagram)

รปท 2.7 แผนภาพความดน-เอนทาลป (P-h Diagram)

7

ระบบการท าความเยนทเราก าลงกลาวถงคอระบบอดไอ ( Vapor-Compression Cycle) ซงมหลกการท างานคอ การท าใหสารท าความเยน (น ายา) ไหลวนไปตามระบบ โดยผานสวนประกอบหลกทง 4 อยางตอเนองเปน วฏจกรการท าความเยน (Refrigeration Cycle) โดยมกระบวนการดงน

2.3.1 เรมตนโดยคอมเพรสเซอรท าหนาทดดและอดสารท าความเยนเพอเพมความดนและอณหภมของน ายา แลวสงตอเขาคอยลรอน 2.3.2 น ายาจะไหลวนผานแผงคอยลรอนโดยมพดลมเปาเพอชวยระบายความรอน ท าใหน ายาจะทออกจากคอยลรอนมอณหภมลดลง (ความดนคงท) จากนนจะถกสงตอใหอปกรณลดความดน 2.3.3 น ายาทไหลผานอปกรณลดความดนจะมความดนและอณหภมทต ามาก แลวไหลเขาสคอยลเยน (หรอทนยมเรยกกนวา การฉดน ายา) 2.3.4 จากนนน ายาจะไหลวนผานแผงคอยลเยนโดยมพดลมเปาเพอชวยดดซบความรอนจากภายในหอง เพอท าใหอณหภมหองลดลง ซงท าใหน ายาทออกจากคอยลเยนมอณหภมทสงขน(ความดนคงท) จากนนจะถกสงกลบเขาคอมเพรสเซอรเพอท าการหมนเวยนน ายาตอไป 2.3.5 สารท าความเยนหรอน ายา ท าหนาทเปนตวกลางดดเอาความรอนภายในหอง (Indoor) ออกมานอกหอง (Outdoor) จากนนน ายาจะถกท าใหเยนอกครงแลวสงกลบเขาหองเพอดดซบความรอนอก โดยกระบวนการนจะเกดขนตลอดการท างานของคอมเพรสเซอร

2.3.6 คอมเพรสเซอรเปนอปกรณชนดเดยวในระบบทท าหนาทขบเคลอนน ายาผานสวนประกอบหลก คอคอยลรอน อปกรณลดความดน และคอยลเยน โดยจะเรมท างานเมออณหภมภายในหองสงเกนอณหภมทเราตงไว และจะหยดท างานเมออณหภมภายในหองต ากวาอณหภมทเราตงไว ดงนนคอมเพรสเซอรจะเรม และหยดท างานอยตลอดเวลาเปนระยะๆ เพอรกษาอณหภมหองใหสม าเสมอตามทเราตองการ

2.4 ประสทธภาพของเครองปรบอากาศ

ประสทธภาพของเครองปรบอากาศนน วเคราะหบนพนฐานของ สงทปอนเขาไป ( Input) กบสงทจายออกมา (Output) ซงสามารถเขยนในรปของสมการทางคณตศาสตรได ดงน

ประสทธภาพ = Output Input

ส าหรบค าวาประสทธภาพของระบบปรบอากาศนน โดยทวไปเรามกกลาวแทนดวย คาอตราสวนประสทธภาพพลงงาน (EER : Energy Efficiency Ratio) ซงสามารถแสดงในเชงของสมการได ดงน

8

ประสทธภาพของเครองปรบอากาศ (EER) = ความเยนทท าได (Btu/hr) พลงไฟฟาทใช (W)

หรอคาประสทธภาพของเครองปรบอากาศ อาจแสดงในอกรปแบบหนงทมกเปนทนยมใช คอ คาพลงไฟฟาทใชตอตนความเยน ทท าได โดยท 1 ตนความเยน เทากบ 12,000 บทย/ชวโมง

kW/Tr = พลงไฟฟาทใช (kW) ตนความเยนทท าได (Tr)

การก าหนดระดบประสทธภาพการใชพลงงานของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน ดวยคาอตราสวนประสทธภาพพลงงาน ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ไดก าหนดไวดงตารางท 1 และสามารถแสดงตวอยางฉลากประหยดไฟเบอร 5 ของเครองปรบอากาศแบบแยกสวนได ดงน

ตารางท 1 ตวเลขแสดงระดบประสทธภาพของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน

ระดบท (เบอร) ระดบประสทธภาพ คา EER

5 ดมาก ตงแต 10.6 ขนไป

4 ด ตงแต 9.6 ขนไปแตไมถง 10.6

3 ปานกลาง ตงแต 8.6 ขนไปแตไมถง 9.6

2 พอใช ตงแต 7.6 ขนไปแตไมถง 8.6

1 ต า ตงแต 6.6 ขนไปแตไมถง 7.6

รปท 2.8 ตวอยางตราสญลกษณ เครองปรบอากาศเบอร 5

9

2.4.1 การประเมนการใชพลงงานของเครองปรบอากาศ

จากททราบแลววา พลงงานไฟฟาคอผลคณของคาพลงไฟฟา กบชวโมงการท างานของอปกรณนนๆ ดงนน ส าหรบเครองปรบอากาศแบบแยกสวน สามารถประเมนคาพลงงานไฟฟาทใชไดดวยสมการ

พลงงานทใช = พลงไฟฟา x ชวโมงการเปดใชงาน x %การท างานของคอมเพรสเซอร 100

2.5 วงจรไฟฟาเครองปรบอากาศแบบแยกสวน

รปท 2.9 วงจรไฟฟาเครองปรบอากาศแบบแยกสวน

วงจรไฟฟาเครองปรบอากาศแบบแยกสวน วงจรไฟฟาของเครองปรบอากาศแบบแยกสวนมลกษณะแยกวงจรไฟออกเปน 2 สวนคอ สวนของชดคอยลเยน และสวนวงจรไฟของชดคอยลรอน ซงจะตองมมอเตอรพดลมระบายคอยล รอนเพมขนอก 1 ตวดงภาพท 2.9 ในสวนของวงจรไฟฟาชดคอยลเยน จะประกอบดวยขวพกสาย ( Terminal) และซเลกเตอร สวตชซงจะตอเขากบมอเตอรพดลมทความเรวรอบชา ปานกลางและความเรวสง มอเตอรพดลมน จะท าหนาทดดเปาอากาศจากภายในหอง ผานคอยลเยน และมเทอรโมสตตซงจะคอยควบคมการ ท างานของชดคอยล

10

รอนอกทหนง วงจรไฟฟาของชดคอยลรอน ประกอบดวยแมกเนตกคอนแทกเตอรคอมเพรสเซอรและ มอเตอรพดลมระบายความรอนของคอยลรอน วงจรไฟควบคมจากเทอรโมสตต จะผานเขา มาเลยง คอยลของแมกเนตกคอนแทกเตอรท าใหหนาสมผสตอ มอเตอรคอมเพรสเซอรและมอเตอรพดลม ระบายคอยลรอนจะท างานพรอมกน และเมออณหภมของอากาศภายในหองลดลงถงจดทตงไว หนาสมผสของเทอรโมสตตจะจาก ตดไฟทมาเลยงคอยลของแมกเนตกคอนแทกเตอร ท าให หนาสมผสจาก หยดการท างานของอปกรณทางชดคอยลรอนทงหมด แตในขณะเดยวก น มอเตอร พดลมของชดคอยลเยนจะยงคงท างานตามปกตอยจนกวา อณหภมของอากาศภายในหองสงขนจน ท าใหหนาสมผสของเทอรโมสตตตออกครงหนง กจะมไฟเขาเลยงคอยลของแมกเนตกคอนแทก เตอรอปกรณทางชดคอยลรอนกจะเรมท างานใหม ในกรณทแมกเนตกคอนแทกเตอรเปนชนดทตองการไฟเขาเลยงคอยลเพยง 24 โวลตแลวทชดคอยลรอนจะตองมหมอแปลงไฟฟา (Transformer) ลดแรงดนไฟฟาจาก 220 โวลตเหลอ 24 โวลตดงรปท 2.10 วงจรไฟควบคมจากเทอรโมสตตทชดคอยลเยนซงเป นไฟ 220 โวลตจะผานเขา หมอแปลงลดแรงดนลงเหลอ 24 โวลตเขาเลยงคอยลแมกเนตกคอนแทกเตอร ท าใหหนาสมผส ของแมกเนตกคอนแทกเตอรตอไฟกาลง 220 โวลตจะผานเขามอเตอรคอมเพรสเซอร และมอเตอร พดลมทชดคอยลรอนท างาน

รปท 2.10 วงจรไฟฟาเครองปรบอากาศแบบแยกสวนแมกเนตกคอนแทกเตอรใชไฟ 24 V

11

2.6 การควบคมการท างานของมอเตอร

การควบคมการท างานของมอเตอร ถามอเตอรขนาดเลกๆ ทมการกนกระแสไมสงนกการตอมอเตอรเพอใชงานกสามารถตอ เขาไดโดยตรง ซงจะผานเพยงแคฟวสหรอเซอรกตเบรกเกอรและสวตชควบคมการท างานโดยตรง เทานนส าหรบมอเตอรคอมเพรสเซอรทใชในเครองท าความเยนแลวอาจเพมอปกรณควบคมความปลอดภย เชน สวตชควบคมความดนต า-สงหรอโอเวอรโหลซงอปกรณทงหมดจะตอเปนอนกรมกนอยหลกการอนนใชไดท งมอเตอรไฟเฟสเดยวและมอเตอรไฟ 3 เฟส ส าหรบมอเตอรทม ขนาดใหญขน กนกระแสตงแต 15 แอมแปรขนไป การควบคมการท างานของมอเตอรจะควบคม โดยทางออมผานทางแมกเนตกคอนแทกเตอร ตวแมกเนตกคอนแทกเตอรจะประกอบดวยขดลวดและหนาสมผสหลกการท างานกคอเมอมไฟเขาเลยงขดลวด จะเกดอ านาจแมแหลกดดหนาสมผส ของแมกเนตกคอนแทกเตอรเขามาตอ ในกรณทตองการใหมความปลอดภยส าหรบผใชอาจเลอกใชขดลวดของแมกเนตกคอนแทกเตอร 8 ชนดโวลตต า โดยทวไปคอ24 โวลตส าหรบวงจรควบคม ซ งจะตองเพ มหมอแปลงส าหรบลด แรงดนไฟฟาจาก220 โวลตเปน 24 โวลต

2.7 อปกรณทางไฟฟาวงจรควบคมของแอรแบบแยกสวน

2.7.1 เทอรโมสตท

เทอรโมสตทประกอบดวยสวนประกอบส าคญ 2 สวน คอ สวตซปรอท ( mercury switch) และขดลวดเทอรโมมเตอร สวตซปรอทเปนหลอดแกวขนาดเลก ทมปรอทบรรจอยเลกนอย ภายในหลอดแกวมเสนลวด 3 เสน เสนแรกพาดไปตามความยาวทกนหลอด สวนอก 2 เสนตออยกบปลายดานซายและขวาของหลอดแกว สวนขดลวดเทอรโมมเตอรประกอบขนจากโลหะ 2 ชนดซงมการขยายหรอหดตว เมอไดรบความรอนแตกตางกน มาประกบกนและมวนเปนกนหอย โดยปลายขางหนงจะตดกบสวตซปรอท เมอเราสบสวตซใหเครองปรบอากาศท างาน สวตซจะไปหมนขดลวดและสวตซปรอทใหเอยงไปทางดานหนง ปรอทจะไหลเทมาทางดานน จนกระทงสมผสกบเสนลวด ท าใหกระแสไฟฟาครบวงจร และเครองปรบอากาศท างาน ท าใหอณหภมในหองเยนลง ขดลวดเทอรโมมเตอรกจะหดตวเขาอยางชาๆ ดงใหสวตซปรอทเอยงไปอกทาง จนกระทงปรอทไมสมผสกบเสนลวดอก วงจรกจะขาดและเครองปรบอากาศกจะหยดท างาน หรอทเรยกวา “ตด” นนเอง อณหภมในหองกจะอนขนเรอยๆ ขดลวดเทอรโมมเตอรกจะเรมคลายตวออก และวงจรตด เครองปรบอากาศกจะกลบท างานอกครง

12

รปท 2.11 เทอรโมสตท

2.7.2 แมกเนตกคอนแทกเตอร (Magnetic Contactor)

แมกเนตกคอนแทกเตอร ( Magnetic Contactor)เปนสวตซชนดหนง ประกอบดวยสวนทเปนขดลวดหรอคอลย ซงท าใหเกดสนามแมเหลกขณะทมกระแสไฟฟาไหลผาน และประกอยดวยหนาสมผสของ แมกเนตกคอนแทกเตอร ท าหนาทควบคมการเปด-ปดของกระแสไฟฟาทเขาไปหลกการท างานคอ เมอกระแสไฟฟาเขาไปในขดลวด จะเกดสนามแมเหลกขน ดดเหลกอารมาเจอรท าใหหนาสมผสตอกนเกดการท างานตอไป ท าใหคอมเพรสเซอรท างาน

รปท 2.12 แมกเนตกคอนแทกเตอร

13

2.7.3 หลกการท างานของคาปาซเตอรมอเตอร

ลกษณะโครงสรางทวไปของคาปาซเตอรสตารทมอเตอรเหมอนกบสปลทเฟส แตวงจรขดลวดสตารทพนดวยขดลวดใหญขนกวาสปลทเฟส และพนจ านวนรอบมากขนกวาขดลวดชดรน แลวตอตวคาปาซเตอร ( ชนดอเลกโทรไลต ) อนกรมเขาในวงจรขดลวดสตารท มสวตชแรงเหวยงหนศนยกลางตดตวคาปาซสเตอรและขดสตารทออกจากวงจร

คาปาซเตอรมอเตอรแบงออกเปน 3 แบบคอ

1. คาปาซเตอรสตารทมอเตอร ( Capacitor start motor ) 2. คาปาซเตอรรนมอเตอร ( Capacitor run motor ) 3. คาปาซเตอรสตารทและรนมอเตอร ( Capacitor start and run motor )

1.คาปาซเตอรสตารทมอเตอร ( Capacitor Start Motor )

การท างานของคาปาซเตอรสตารทมอเตอร เหมอนกบแบบสปลทเฟสมอเตอร แตเนองดวยขดลวดชดสตารทตออนกรมกบคาปาซเตอร ท าใหกระแสทไหลเขาในขดลวดสตารทถงจดสงสดกอนขดลวดชดรน จงท าใหกระแสในขดลวดสตารทน าหนาขดลวดชดรนซงน าหนามากกวาแบบสปทเฟสมอเตอร คาปาซเตอรมอเตอรจงมแรงบดขณะสตารทสงมาก ส าหรบมอเตอรชนดคาปาซเตอรสตารทมอเตอร หลงจากสตารทแลวมอเตอรหมนดวยความเรวรอบถง 75 เปอรเซนตของความเรวสงสดสวตชแรงเหวยงหนจากศนยกลาง คาปาซเตอรจะถกตดจากวงจรดงแสดงรปวงจรการท างาน

รปท 2.13 การท างานวงจรคาปาซเตอรสตารทมอเตอร

14

2. คาปาซเตอรรนมอเตอร ( Capacitor Run Motor )

ลกษณะโครงสรางทวไปของคาปาซเตอรรนมอเตอรเหมอนกบชนดคาปาซเตอรสตารท แตไมม สวตชแรงเหวยง ตวคาปาซเตอรจะตออยในวงจรตลอดเวลา ท าใหคาพาวเวอรแฟคเตอรดขน และโดยทคาปาซเตอรตองตอถาวรอยขณะท างาน ดงนนคาปาซเตอรประเภทน ามนหรอกระดาษฉาบโลหะ แตส าหรบมอเตอรชนดคาปาซเตอรรน คาปาซเตอรจะตออยในวงจรตลอดและเนองจากขดลวดชดสตารทใชงานตลอดเวลา การออกแบบจงตองใหกระแสผานขดลวดนอยกวาแบบคาปาซเตอรสตารท โดยการลดคาของคาปาซสเตอรลง ดงนนแรงบดจงลดลงกวาแบบคาปาซสเตอรสตารทแตยงสงกวาแบบสปลทฟสมอเตอร

รปท 2.14 วงจรการท างานคาปาซเตอรรนมอเตอร

3. คาปาซเตอรสตารทและรนมอเตอร ( Capacitor Start and Run Motor )

ลกษณะโครงสรางของคาปาซเตอรสตารทและรนมอเตอรชนดนจะมคาปาซเตอร 2 ตว คอคาปาซเตอรสตารทกบคาปาซเตอรรน คาปาซเตอรสตารทตออนกรมอยกบสวตชแรงเหวยงหนศนยกลาง หรอเรยกวาเซนตฟกลสวตช สวนคาปาซเตอรรนจะตออยกบวงจรตลอดเวลา คาปาซเตอรทงสองจะตอขนานกน ซงคาของคาปาซเตอรทงสองนมคาแตกตางกน

มอเตอรแบบคาปาซเตอรสตารทและรน ไดมการออกแบบมแรงบดขณะสตารทสงขนโดยคาปาซสเตอรรนตอขนานกบคาปาซเตอรสตารท เมอมอเตอรไฟฟาหมนไปไดความเรวรอบ 75 เปอรเซนตของความเรวรอบสงสด สวนคาปาซเตอรรนตออยในวงจรตลอดเวลาจงท าใหมอเตอรทมก าลงสตารทสงและก าลงหมนดดวยดงแสดงรปวงจรการท างาน

15

รปท 2.15 วงจรการท างานคาปาซสเตอรสตารทและคาปาซเตอรรน

2.8 สารท าความเยนในระบบปรบอากาศ

รปท 2.16 สารท าความเยนในระบบปรบอากาศ

สารท าความเยนเปนของไหลท างานทส าคญในระบบความเยน มนจะรบความรอนจากแหลงความรอนทตองการขจดและคายความรอนนทงไป ความรอนจะถกเคลอนยายจากระบบโดยการระเหยของสารท าความเยนเหลวและคายความรอนทงไปโดยการควบแนนของไอสารท าความเยนเพอใหเหมาะสมทจะใชเปนสารท าความเยนในวฎจกรอดไอเชงกล ของไหลนนๆ ควรจะตองมสมบตทางเคมทางกายภาพและทางอณภมศาสตรทแนนอนซงท าใหมความปลอดภยและมราคาถก

2.8.1 ความหมายและหนาทของสารท าความเยน

สารทใชในการถายเทความรอนนวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยไดบญญตค าศพททางวชาการขนเรยกวา “สารท าความเยน ” และใหความหมายของค าวาสารท าความเยนไววา

16

“หมายถง สารทท าใหเกดความเยนโดยการดดความรอน เมอขยายตวหรอเปลยนสภาพจากของเหลวเปนไอ สารนในสภาพไอ ถาไดระบายความรอนออกจะคนสภาพเปนของเหลว”

2.8.2 หนาทของสารท าความเยน

สารท าความเยนท าหนาทเปนสารตวกลางในการท าความเยน (ถายเทความรอน) ขณะทสารท าความเยนในระบบภายในอแวปอเรเตอรเดอดเปลยนสถานะเปนไอทอณหภม และความดนต าจะตองการความรอนแฝงดดรบปรมาณความรอนจากอากาศภายในหองรอบอแวปอเรเตอร ปรมาณความรอนจ านวนนจะถกระบายออกทงภายนอกหองทคอนเดนเซอรเพอใหสารท าความเยนกลนตวเปนของเหลวอกครงหนง

2.8.3 คณสมบตของสารท าความเยน

สารท าความเยนเปนของเหลวทมคณสมบตในการท าความเยนโดยการดดความรอนจากวตถหรอสงของทตองการท าใหเยน ดงนนสารท าความเยนทดจงตองมคณสมบตทางฟสกสทางเคมและมความปลอดภยในการใชงานและประหยด

2.8.4 ความปลอดภย

เปนสงแรกทตองค านงถง สารท าความเยนทดตองไมมปฏกรยาทางเคม ไมไวไฟหรอระเบดงายและไมเปนพษ โดยเฉพาะอยางยงตองไมท าปฏกรยากบน ามนหลอลนคอมเพรสเซอรหรอชนสวนตางๆ ในระบบ

2.8.5 ความเปนพษของสารท าความเยน

ความเปนพษของสารท าความเยนจะขนอยกบปรมาณและระยะเวลาของน ายาทผสมอยกบอากาศ สารท าความเยนบางพวกจะเปนพษอยางแรงและสามารถท าใหตายหรอพการไดแมในประมาณเลกนอยกตาม สารท าความเยนบางพวกเปนพษอยางออนแตจะเปนพษรายแรงเมอมจ านวนทผสมอยกบอากาศจ านวนมากเพราะจะท าใหเกดการขาดออกซเจน สารท าความเยนทเปนพษอยางออนนจงจดอยในประเภททปลอดภยถงแมวาสารท าความเยนนเมอไหมไฟแลวจะเกดเปนควนพษกตาม เชน สารท าความเยนประเภทฟลออโรคารบอน หรอทรจกกนวา ฟรออน

17

2.8.6 การไวไฟและระเบดของสารท าความเยน

สารท าความเยนทมสารประกอบของไฮโดรคารบอนจะไวไฟและระเบดไดอยางรวดเรว ดงนนการใชสารท าความเยนประเภทนจงตองมผช านาญคอยควบคมตลอดเวลาสารท าความเยนแอมโมเนยเปนแกสทไวไฟและระเบดได ปจจบนแอมโมเนยเปนสารท าความเยนชนดเดยวทยงคงใชกนอย ทงนเพราะแอมโมเนยมกลนฉน ถาเกดการรวจะเตอนใหผอยในบรเวณนนทราบและรบหลบหลกหรอแกไขไดทนทวงท

2.8.7 การประหยดและคณสมบตอนๆ ของสารท าความเยน

สารท าความเยนทดจะตองมการดดรบปรมาณความรอนไดดและตองการก าลงในการอดตวของคอมเพรสเซอรนอยทสดซงจะท าใหประสทธภาพของระบบสงขน ทงนขนอยกบเหตการณตอไปนความรอนแฝงของการกลายเปนไอนนสารท าความเยนทดตองมคาสง ทงนเพราะเมอคาความรอนแฝงของการกลายเปนไอมากจ านวนสารท าความเยนทใชกนอยลงสงผลใหความสามารถลดขนาดของมอเตอรคอมเพรสเซอรไดปรมาณจ าเพาะของสารท าความเยนในสถานะแกสนน ขอนเปนผลตอเนองจากขอแรก คอ เมอความรอนแฝงของการกลายเปนไอถามากจะท าใหปรมาตรจ าเพาะนอย การขยายตวเปนแกสจะใชเนอทนอย สงผลใหเพมประสทธภาพแกคอมเพรสเซอร อตราการอดของลกสบ ถาอตราการอดของลกสบต าก าลงของเครองกต า แตประสทธภาพทางปรมาตรสงซงเปนผลใหขนาดของคอมเพรสเซอรลดลงได ความรอนจ าเพาะของสารท าความเยนในสถานะของเหลวมคาต าและเมออยในสถานะแกส คาความรอนจ าเพาะจะมคาสงทงสองประการนจะเปนผลดในการแลกเปลยนความรอนเพอการท าซเปอรฮตและซบคลของน ายาในระบบ ท าใหประสทธภาพของระบบท าความเยนเกดขน

2.8.8 ชนดของสารท าความเยน

โดยทวไปแลวสารท าความเยนสวนใหญจะเปนพวก Fluorinated Hydrocarbon แตกยงมระบบท าความเยนบางระบบทมการใชสารท าความเยนพวกอน เชน พวก Hydrocarbon และสารพวก Inorganic Compound อยบาง เราสามารถแบงชนดของสารท าความเยนออกไดดงน

1. กลม Halocarbon Compound

เปนสารท าความเยนทมองคประกอบของกลมธาต Halogen หรอ ธาตหม 7 อยดวยซงไดแก Chlorine, Fluorine หรอBromine อยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน

18

2. กลม Inorganic Compound

เปนสารประเภทอ นทรยทมคณสมบตเหมาะสมทจะเปนสารท าความเยน ทใชกนในปจจบน เชน น า อากาศ แอมโมนย เปนตน

3. กลม Hydrocarbon

เปนสารทมองคประกอบเปนธาตคารบอนและไฮโดรเจน ดงรปท 1 ซงสารในกลมนเปนกลมทมคณสมบตทเหมาะสม สารท าความเยนของระบบท าความเยนทใชในอตสาหกรรม Petroleum และ Petrochemical

4. กลม Azeotropes

เปนสารท าความเยนทไดจาการผสมของสารท าความเยนทตางกน 2 ชนด โดยทสารทงสองรวมกนเปนเนอเดยวกน ตวอยางสารกลมนมการใชอยางแพรหลาย เชน Refrigerant 502 ซงมสวนผสมของ Refrigerant 22 เทากบ 48.8% กบRefrigerant 115 เทากบ 51.2%

2.8.9 การก าหนดชอของสารท าความเยน

ตามมาตรฐานของ ASHRAE Standard 34 กลาววาเมอจะจ าแนกชอสารท าความเยนดวยตวเลขในสงตพมพทางเทคนคหรอปายประจ าเครอง หรอรายการจ าเพาะ จะตองมเครองหมาย R น าหนาซงแทนค าวา Refrigerant สวนชอทางการคาตางๆ อาจใชเปนค าโทนในสงพมพทางเทคนคแตใหสมใชในปายประจ าเครองหรอในรายการจ าเพาะ การก าหนดชอสารท าความเยนตามขอก าหนดของ ASHRAE Standard 34 มดงน

- ตวเลขตวท 1 จากขวามอ คอ จ านวนของอะตอมฟลโอรนในสารประกอบ

- ตวเลขตวท 2 จากขวามอ คอ ไฮโดรเจน +1 ในสารประกอบ

- ตวเลขตวท 3 จากขวามอ คอ จ านวนของอะตอมคารบอน -1 ในสารประกอบ หากตวเลขเปน 0 กไมตองเขยนไว

- สารผสมก าหนดโดยจ านวนสารท าความเยนและสดสวนน าหนก การเรยกชอตามอนดบการเพมขนของจดเดอดของสารประกอบ เชน R-22/12 (90/10)

19

- สารผสมซโอโทรปค ทผลตจ าหนาย ก าหนดชอโดยการใชตวเลขอนกรม 400 ตามดวยสดสวนโดยน าหนกของสารประกอบเชน R-400 (90/10) ส าหรบของผสมระหวาง R-12 และ R-114

- สารซโอโทรบ ทมจ าหนาย ก าหนดชอโดยใชตวเลขอนกรม 500 โดยไมมการบอกสดสวน

- สารท าความเยนพวกอนทรย ก าหนดโดยใชตวเลขอนกรม 600

- สารประกอบอนนทรย ก าหนดโดยบวกตวเลข 700 ดวยน าหนกโมเลกล เชน น ากคอ 7 แตถาสารประกอบสองหรอสามชนดทมมวลโมเลกลเทากน จ าเปนตองใชตวพมพใหเปนตวบงบอก

2.8.10 สารท าความเยนทใชโดยทวไปในงานเครองท าความเยน

สารท าความเยนในระยะแรกๆ ไดแก แอมโมเนยและ CO2 เปนสารท าความเยนทใชในเครองท าความเยนขนาดใหญ ตอมามการน าเอาซลเฟอรไดออกไซดและเมทลคลอไรดใชกบเครองท าความเยนขนาดเลก ตอมาจงใชสารท าความเยนพวกฟลออโรคารบอนแทนและยงใชอยในปจจบน สารท าความเยนฟลออโรคารบอนทนยมใชในปจจบนเปนสารประกอบระหวางไฮโดรเจนกบคารบอนและน าเอาคลอรนหรอฟลออรนเขาไปแทนท ไฮโดรเจน ทงหมดนเรยกวา ฮาโลคารบอน โดยชนดและคณสมบตของสารท าความเยนทยงใชในระบบเครองเยน ดงนคอ

1. แอมโมเนย เปนสารท าความเยนทเปนพษและไวไฟหรออาจเกดไดถามสวนผสมกบอากาศทพอเหมาะเปนสารท าความเยนทดดรบปรมาตรความรอนแฝงของการกลายเปนไอสง ปจจบนพบวาใชในโรงงานท าน าแขง ,โรงงานบรรจอาหาร ,ลานสเกตน าแขงและหองเยนขนาดใหญๆ มความดนในการกลน 1.4 Kg/cm2 ทอณหภม -15 องศาเซลเซยส และ 10.85 Kg/cm2 ทอณหภม 30 องศาเซลเซยส

2. ซลเฟอรไดออกไซด เปนสารท าความเยนทเปนพษแตไมตดไฟและไมระเบด ยงมใชอยบาง จดเดอดของสารท าความเยนนอยทประมาณ -9.5 องศาเซลเซยส ทความดนบรรยากาศ อณหภมอมตว -15 องศาเซลเซยส และท 30 องศาเซลเซยส มความดน 3.64 Kg/cm2 ไมละลายน ากบน ามนหลอลนคอมเพรสเซอรและหนกกวาน ามน สารท าความเยน ซลเฟอรไดออกไซด บรสทธไมท าปฏกรยากบโลหะ แตถามความชนในระบบจะมสภาพเปนกรดก ามะถน ซงจะท าปฏกรยากบโลหะ

20

3. คารบอนไดออกไซด เปนสารท าความเยนชนดแรกทใชในระบบเครองท าความเยนอตสาหกรรมเรอเดนทะเล โรงละคร โรงแรมและทอนๆ ทตองการความปลอดภยเปนพเศษ เปนสารท าความเยนทไมมกลน ไมมพษ ไมตดไฟหรอระบาดหรอไมกดกรอนโลหะ

4. เมทลคลอไรด เปนสารพวกฮาโลคารบอนของมเทนจดเดอดอยท -24 องศาเซลเซยสทความดนบรรยากาศ ใชในเครองท าความเยนในบาน เชน ตเยนและตแช เมทลคลอไรดไมเปนพษเมอมสวนผสมมาก ตดไฟปานกลางและระเบดเมอผสมกบอากาศระหวาง 8.1-17.2 % โดยน าหนก จะท าปฏกรยากบโลหะพวกอะลมเนยม สงกะส แมกนเซยม ซงเมอผสมกบโลหะเหลานอาจระเบดได ถามความชนจะระเหดเปนกรดไฮโดรคลอรกอยางออน ซงจะท าปฏกรยากบโลหะจ าพวกเหลกและอนๆ นอกจากนนยงท าปฏกรยากบยางธรรมชาตและยางเทยมและยงเปนน ายาทละลายในน ามนเครอง

5. สารท าความเยน R-11 เปนพวกฟลออโรคารบอนของมเทน จดเดอดอยท 823.7 องศาเซลเซยสทความดนบรรยากาศ เปนน ายาทไมเปนพษ ละลายน าไดอยางดและไมตดไฟ ละลายยางธรรมชาตได ใชเปนสารท าความเยนลางระบบท าความเยน

6. สารท าความเยน R-12 ใชส าหรบเครองท าความเยนทใชในบาน เชน ตเยน เครองปรบอากาศ รถยนต มสภาพแนนอนไมเปลยนสภาพไดงายแมอณหภมสง จดเดอดอยท -29.87 องศาเซลเซยสทความดนบรรยากาศ สารท าความเยน R-12 สามารถละลายในน ามนไดอยางดทกสถานะ

7. สารท าความเยน R-22 เปนสารท าความเยนทใชในเครองปรบอากาศมาก ทจดเดอดอยท -40.8 องศาเซลเซยสทความดนบรรยากาศและสามารถท าไดถง -87 องศาเซลเซยส

8. สารท าความเยน R-113 เปนสารท าความเยนทใชในเครองท าความเยนทท างานเปน 2 หรอ 3 ชวง สามารถใชแทน R-22 ไดในเครองทมอณหภมต าบางเครอง จดเดอดอยท -98 องศาเซลเซยสทความดนบรรยากาศใชกบคอมเพรสเซอรไดทกชนด ไมละลายในน ามน

9. สารท าความเยน R-500 เปนสารท าความเยนระหวาง R-22 กบ R-152a (78% กบ 26.2 % โดยน าหนก) สารท าความเยน R-500 มจดเดอดอยท -33 องศาเซลเซยส (-28 องศาฟาเรนไฮต) ทความดนบรรยากาศ

10. สารท าความเยน R-502 เปนสารท าความเยนทมสวนผสมของสารท าความเยน 2 ชนด คอ R-22 เทากบ 48.8%ผสมกบ R-115 เทากบ 51.2 % เปนสารท าความเยนทใชไดดในระบบ

21

ตองการอณหภมต าขนาด 0 องศาฟาเรนไฮต ถง -60 องศาฟาเรนไฮต สารท าความเยนชนดนจะใชในหองเกบอาหารแชแขงหรอเยนจด ตเกบอาหารเยนจดจนแขงและถงไอศกรม

11. สารท าความเยน R-503 เปนสารท าความเยนทมสวนผสมของสารท าความเยน R-23 และ R-13 สดสวนเทากบ40.1% กบ 59.9% ตามล าดบ จดเดอดของสารท าความเยนชนดนทแรงดนบรรยากาศมคาเทากบ -128.6 องศาฟาเรนไฮต ซงเปนระบบท าความเยนทใชในหองทดลองหรอประเภทระบบเครองเยน อณหภมต าทตองการอณหภม -100องศาฟาเรนไฮตถง -125องศาฟาเรนไฮต แรงดนทางต าท 50องศาฟาเรนไฮต เทากบ 264 psi และแรงดนทางต าทอณหภมวกฤต (Critical Temperature 67.1 องศาฟาเรนไฮต) เทากบแรงดนวกฤต (CriticalPressure 607 psi)

12. สารท าความเยน R-504 เปนสารท าความเยนทมสวนผสมของสารท าความเยน 2 ชนด คอ R-32 เทากบ 48.3%ผสมกบ R-115 เทากบ 51.7 % จดเดอดของ R-504 เทากบ -70 องศาฟาเรนไฮตทแรงดนบรรยากาศ แรงดนของอแวปอเรเตอร 5 องศาฟาเรนไฮตเทากบ 85.93 psi แรงดนวกฤตเทากบ 690 psi สารท าความเยนชนดนใชกบระบบเครองเยนอตสาหกรรมซงตองการทอณหภมต าขนาด -40 องศาฟาเรนไฮต ถง -80 องศาฟาเรนไฮต

2.8.11 ขอควรระวงในการปฏบตงานเกยวกบสารท าความเยน

1. ระวงอยาใหสารท าความเยนในสถานะของเหลวถกผวหนงหรอสวนหนงสวนใดของรางกาย

2. อยาใหสารท าความเยนเขาตา เพราะอาจท าใหตาบอดได การปฏบตควรจะตองสวมแวนตาปองกนอนตรายทกครง

3. สารท าความเยนบางชนดหากถกไฟเผาจะกลายเปนสารพษเชน สาร R-12 หากเกดไฟเผาจะเกดเปนสารประกอบกรดฮาโลเจนซงเปนอนตรายตอการหายใจ

4. หามใชไฟลนทอสารท าความเยน เพราะจะเกดระเบดไดเนองจากสารท าความเยนในทอจะมความดนเพมขน ถาเครองปรบอากาศจ าเปนตองเกบไวในททอบ หรอใกลกบงานเชอมหรมการท าความสะอาดดวยไอน าใกลอปกรณใดๆ ของระบบท าความเยนจะตองปลอยน ายาออกจากระบบทงใหหมดเสยกอนเพอปองกนมใหความดนภายในสงจนเกดระเบดได

5. การปฏบตงานเกยวกบสารท าความเยนทกครงควรกระท าในบรเวณทมอากาศถายเทไดสะดวก ไมควรกระท าในบรเวณทอบและอากาศถายเทไมสะดวกเพราะจะท าใหไอสารท าความเยนรวมตวกนอยในบรเวณนเปนเหตใหปรมาณออกซเจนในอากาศมนอยไมเพยงพอตอการหายใจ

22

6. หามปลอยสารท าความเยนทงในบรเวณทมการจดไฟ

7. ขณะปลอยสารท าความเยนออกจากระบบควรปลอยชาๆ

8. เกบและเคลอนยายทอบรรจสารท าความเยนในลกษณะตงขนเสมอ

ระบบความเยนนนสารท าความเยนเปนของไหลท างานทส าคญในระบบเพอใหเหมาะสมทจะใชเปนสารท าความเยนควรจะตองมสมบตทางเคม ทางกายภาพและทางอณหพลศาสตรทแนนอนซงท าใหมความปลอดภยและมราคาถกซงผใชควรจะตองรเพอเลอกใชไดอยางถกตองและมประสทธภาพ

2.9 การดแล และบ ารงรกษาเครองปรบอากาศ เครองปรบอากาศ หรอทเรยกกนทวไปวา “ แอร” นน เปนเครองอ านวยประโยชน ทนบวนจะยงมความจ าเปน และเปนทตองการทงในทพกอาศย สถานทประกอบการงาน และ ในแวดวงอตสาหกรรมตาง ๆ มากยงขน การใชเครองปรบอากาศในสวนของทพกอาศย หรอสถานทท างาน เพอท าใหเกดความสขสบายและเพมประสทธภาพในการท างาน ส าหรบการใชเครองปรบอากาศในงานอตสาหกรรม เพอท าใหเกดผลผลตทมคณภาพและลดการสญเสยในขบวนการผลต ดงนนอาจจะกลาวไดวา เครองปรบอากาศเปนสงทมประโยชนเปนอยางมาก แตการจะใชเครองปรบอากาศใหเกดประโยชนไดสงสดตามวตถประสงคไดนน จ าเปนตองใหความส าคญกบการดแลบ ารงรกษาเครองดวย

การดแลบ ารงรกษาเครองปรบอากาศจะท าใหเกดประโยชนได 2 ทาง คอ

1. จะท าใหเกดการประหยดพลงงาน ประหยดคากระแสไฟฟา ประหยดคาซอมบ ารง และยดอายการท างานของเครอง

2 .จะท าใหเกดความปลอดภยตอสขภาพอนามยของผใชและผอยอาศย เนองจากการลางท าความสะอาดเครองปรบอากาศอยเสมอ จะชวยขจดเอาฝนละออง เชอโรค เชอรา ทเกาะตดอยกบสวนตาง ๆ ของเครอง และทลองลอยอยในอากาศภายในหองออก ทงไปดวย (ฝนละอองทลองลอยอยในอากาศจะถกดกจบโดยแผงกรองฝน ทเรยกวา ฟลเตอร ) ซงฝนละออง เชอโรค เชอรา เหลานอาจเปนสาเหตของการท าใหเกดโรคตาง ๆ ได เชน โรคภมแพ โรคลเจยนแนร วณโรค หรอโรคทเกยวกบระบบทางเดนหายใจ

เครองปรบอากาศทกแบบ จะสามารถแบงสวนประกอบของเครอง ออกเปน 2 สวนใหญ ๆ คอ สวนทอยภายในอาคาร ( Indoor ) เรยกวา ชดคอยลเยน หรอ แฟนคอยลยนต และสวนทอยภายนอกอาคาร ( Outdoor ) เรยกวา ชดคอยลรอน หรอคอนเดนซงยนต ซงการท างานของแตละ

23

สวนกจะมลกษณะการท างานทคลายชอ คอ ชดคอยลเยนกจะมหนาทสรางความเยน สวนชดคอยลรอนกมหนาทสรางความรอนออกมา และเครองปรบอากาศแตละชดยงมสวนประกอบยอยตาง ๆ ซงแตละสวนประกอบของเครองตองไดรบการดแลบ ารงรกษาใหถกตอง เหมาะสมกบสภาพการใชงานของเครอง และนอกจากนแลวยงตองมการดแลบ ารงรกษาอยางสม าเสมออกดวย 2.10 วธการดแลบ ารงรกษาเครองปรบอากาศ

คอยลเยน หรอแฟนคอยลยนต เปนตวทตดตงอยภายในหองหรอภายในอาคาร ม

สวนประกอบยอยทจ าเปนตองดแลบ ารงรกษาและท าความสะอาดคอ

2.10. 1 แผงกรองฝน หรอฟลเตอร ในเครองปรบอากาศทกเครองจ าเปนตองมฟลเตอร

เพราะฟลเตอรจะท าหนาทเปนดานแรกทจะกรองอากาศโดยจะดกจบฝนและสงสกปรกอน ๆ ท

ปนเปอนอยในอากาศไมใหผานเขาไปยงตวแผงขดทอคอยลเยน และเปาเขาสบรรยากาศภายในหอง

ไดอก ฟลเตอรโดยทวไปมใชกนอยหลายชนด ซงโดยสวนใหญแลวจะขนอยกบขนาด และรปแบบ

ของเครอง เชน เปนแบบใยสงเคราะหสขาวหรอด าลกษณะคลายเสนดายไนลอนมขอบเปนโครง

พลาสตก หรอเปนแบบใยสงเคราะหสด าโครงขอบเปนเหลกเสนลวด หรอเปนแบบเสนใย

อลมเนยมถก (ปจจบนเครองปรบอากาศบางรน มฟลเตอรกรองกลนและควนอยดวย ) เราตองดแล

ท าความสะอาดฟลเตอรอยเสมอ เพอไมใหฟลเตอรอดตนไปดวยฝนละอองและสงสกปรกตาง ๆ

เพราะถาฟลเตอรอดตนจะท าใหลมไมสามารถหมนเวยนผานคอยลเยนได ซงจะท าให

เครองปรบอากาศไมเยน มน าแขงเกาะทตวคอยลเยน และอาจมน าหยดจากตวเครองได เมอน าแขง

ทเกาะอยละลายโดยทฟลเตอรมจดประสงคเพอการกรองดกจบฝนละอองและสงสกปรกตาง ๆ

ดงนนฟลเตอรจงมโอกาสอดตนจากสงเหลานไดมาก การลางท าความสะอาดจงควรท าใหบอยครง

โดยดความเหมาะสมจากสภาพแวดลอมและการใชงาน เชน ถาตดตงเครองปรบอากาศในหอง หรอ

ในอาคารทมลกษณะการท างานทมฝนละอองมาก เชน หองเตรยมผาส าหรบใชในการผาตด ซงหอง

นจะมฝนใยผาเกดขนจ านวนมาก ดงนนการลางฟลเตอรควรตองจะลางทกวน หรออยางนอยทสด

ทกสปดาห สวนการตดตงเครองปรบอากาศในสถานทไมคอยมฝนละอองมากนก เชน หองนอน

หองพกผอน หรอหองท างานทวไป กควรท าความสะอาดฟลเตอรทก ๆ หนงเดอน หรอสามเดอน

วธการลางฟลเตอรโดยใชน าแรง ๆ ฉดทดานหลงของฟลเตอร (ดานทไมไดรบฝน ) ใหฝนและสงสกปรกหลดออก หรอถาฟลเตอรเปนแบบเสนใยอลมเนยมถก แบบเสนใยไนลอน กอาจใชแปรงทมขนนม เชน แปรงสฟน หรอแปรงทาสชวยปดฝนดวยกได

24

2.10.2 แผงขดทอคอยลเยน คอตวสรางความเยน มรปรางเปนเสนทอขดไปมาตามความ

ยาวของเครอง และจะมแผนครบอลมเนยมบาง ๆ หมขดทอเหลานนอย แผงขดทอจะมองเหนได

อยางชดเจนเมอถอดหนากากสงลม หรอหนากากรบลมกลบ ของเครองออก ทแผงขดทอนจะม

ฝนผงขนาดเลกทสามารถผานการกรองของฟลเตอรเขามาได เมอใชงานไปนาน ๆ ฝนเหลานจะจบ

ตวกนหนาขน และอากาศจะไมสามารถผานได ซงจะท าใหเครองปรบอากาศมผลเชนเดยวกนกบ

ฟลเตอรตน จงควรมการลางท าความสะอาดขดทอและแผนอลมเนยม โดยในระยะเวลาในการลาง

ในรอบหนงป ควรมการลาง 1 ครง

วธลางท าความสะอาดใหใชแปรงสฟน หรอแปรงทาส ปดเอาฝน ทเกาะยดตดอยใหออกกอนดวยการลากแปรงลงตามแนวลองของแผนครบอลมเนยม แลวจงคอยเอาน าฉดหรอลาด เพอใหฝนทเหลอหลดตามน าออกมา แตเนองจากฝนละอองทจบอยเปนเวลานาน ๆ จะมความเหนยวมาก บางครงอาจจ าเปนตองใชน ายาเคมชวยในการขจดคราบสกปรกออก น ายาเคมทใชตองเปนแบบทใชกบ เครองปรบอากาศซงจะตองไมเปนอนตรายตอคน และไมท าลายวสดทเปนสวนประกอบของเครองปรบอากาศ เชน แผนอลมเนยม ทอทองแดง หรอพลาสตก ในการเอาน าฉด น ายาเคมทใชตองเปนแบบทใชกบเครองปรบอากาศ หรอลาดตองระมดระวงอยาใหน ากระเดนเปยกอปกรณไฟฟาของเครอง และควรระวงไมใหน าลนถาดรองรบน าของเครอง

2.10.3 ใบพดลมคอยลเยนหรอโบลเวอร เปนตวขบเคลอนใหเกดการเคลอนทของลม โดย

ไดก าลงมาจากมอเตอรไฟฟา ฝนผงขนาดเลกทเลดลอดมาจากการดกจบของแผงกรองอากาศบางสวน จะมาจบอยทใบพดลม ท าใหรองตกลมของใบพดลมอดตนไมสามารถตกลมไดเตมท การเกดในลกษณะเชนนจะท าใหปรมาณลมเยน ทออกไปจากคอยลเยนลดลง จงตองเสยเวลาในการเดนเครองปรบอากาศนานขน เพอทจะใหไดอณหภมของหองเทาเดม ซงมผลท าใหเสยคาไฟฟาเพมขน นอกจากฝนทเกาะตามใบพดลมจะท าใหพดลมสงลมเยนออกมาไดนอยแลว อาจจะท าใหเกดเสยงดงทตวชดคอยลเยนขนได เนองจากฝนทจบอยจะไปเพมน าหนกใหกบใบพด ท าใหใบพดเสยการสมดลในตวเอง และเมอมอเตอรหมนจะเกดการสนสะเทอนจากแรงเหวยงและเกดเสยงดงขนได การลางท าความสะอาดใบพด ควรลางท าไปพรอมกบการลางท าความสะอาดแผงคอยลเยน

2.10.4 ถาดรองรบน าทงและทอน าทง เปนอปกรณส าหรบรองรบน าทเกดจากการกลนตว

เปนหยดน าของไอน าในอากาศภายในหอง น าทเกดขนนจะไหลไปรวมกนทถาดรองรบน าและถก

ระบายทงโดยผานทางทอน าทง ทถาดรองรบน าทงนถาไมไดรบการดแลหรอท าความสะอาด เปน

เวลานาน จะท าใหเกดเมอกขาวใสคลายวน น าทขงอยในถาดรองรบน าทงเปนเวลานานน เมอรวม

25

กบฝนละอองตาง ๆ ทเกาะอยตามถาดรบ กอาจเปนแหลงอาหาร หรอเปนแหลงสะสม ของเชอโรค

เชอรา และท าใหเชอโรค เชอราเหลาน เจรญเตบโตและแพรกระจายสผปฏบตงาน หรอผพกอาศย

ภายในหอง และภายในอาคารได การท าความสะอาดถาดน าทงโดยการใชแปรงทมขนแขงขดถ

หรอการถอดออกมาลาง สวนทอน าทงท าไดโดยการใชเครองเปาลม เปาลมเขาไปตามทอน า หรอ

ใชน าทมแรงดนเลกนอยฉดเขาไปภายในทอ (ตองแนใจวาในระบบทอไมมรอยรว)

วธการลางท าความสะอาดถาดรองรบน าและทอน าทง ควรท าไปพรอมกบการท าความ

สะอาดแผงขดทอคอยลเยนและใบพดลม และควรตรวจดแนวทอน าทงดวยวามลกษณะโคงงอ (ตก

ทองชาง) หรอไม ถามตองท าการแกไข เพราะทอน าทงชวงทโคงงอตกทองชาง จะเปนแหลงทรวม

ของน าและสงสกปรก ซงจะท าใหทอน าทงอดตน และจะท าใหมน าหยดจากบรเวณททอตกทองชาง

ได เนองจากไอน าในอากาศกระทบทอทน าเยนขงอย

2.10.5 ตวโครงเครอง หนากากรบลม และหนากากจายลม การท าความสะอาดโดยการปดฝน หรอใชผาชบน าเชดถ หรอถาสามารถถอดออกไดจะน าไปลางน ากได

2.10.6 คอยลรอน หรอคอนเดนซงยนต เปนตวทตดตงอยภายนอกหอง หรอภายนอกอาคาร

ภายในชดคอยลรอนจะมสวนประกอบหลกอยสามสวน คอ คอมเพรสเซอร มอเตอรพดลมพรอม

ใบพดลม และแผงขดทอกบครบอลมเนยม ชดคอยลรอนจะมหนาทน าเอาความรอนจากภายในหอง

มาระบายออกทงไป ดงนนลมทเปาออกมาจากคอยลรอนจงเปนลมรอน การดแลบ ารงรกษาคอยล

รอน จงตองท าใหเกดการระบายความรอนไดด โดยไมมวตถสงของใด ๆ มาปดบงทศทางของการ

ระบายของลม และดแลไมใหมฝนหรอสงอน ๆ มาปดบงโดยเฉพาะทแผงขดทอและแผนอลมเนยม

ของคอยลรอน เพราะสงเหลานจะเปนตวขวางกนไมใหลมเขาไปรบความรอนจากชดคอยลรอนได

ระยะหางระหวางชดคอยลรอนกบสงกดขวางทยอมรบได จะถกก าหนดโดยขอก าหนดเฉพาะใน

การตดตงของเครองปรบอากาศแตละรน ซงรวมถงการเผอพนทวางเพอการดแลซอมบ ารงดวย ถา

คอยลรอนสกปรก หรอมสงของมาปดบงชองทางการระบายลมท าใหความรอนไมสามารถระบาย

ออกมาไดแลว จะท าใหเครองปรบอากาศไมมความเยน หรอเยนนอย กนกระแสไฟฟามากกวาปกต

และอาจท าใหคอมเพรสเซอรเสยหายได การท าความสะอาดฝนละอองทเกาะอยตามชดคอยลรอน

สามารถใชน าฉดลางไดแตตองระวงอยาใหน ากระเดนเขาไปเปยกอปกรณไฟฟาได ระยะเวลาใน

การลางท าความสะอาดชดคอยลรอนควรลางทก 6 เดอน หรอทก 12 เดอน

26

2.10.7 การดแลสภาพทวไปของเครอง อน ๆ เชน นอต สกร ยางรองแทนเครองตาง ๆ อยาใหหลดหรอหลวม เพราะอาจท าใหเกดเสยงดงจากการสนสะเทอนได ดแลฉนวนทใชปองกนความรอนตาง ๆ ถาพบวาช ารดฉกขาดควรแกไขหรอซอมบ ารง เพราะถาฉนวนทใชปองกนความรอนช ารด จะท าใหไอน าในอากาศกลนตวเปนหยดน าในบรเวณนน และจะท าความเสยหายใหกบฉนวนสวนอน ๆ อก หรอน าทเกดขนนนจะหยดลงบนฝาเพดาน หรอตามผนงหอง (ในกรณทฉนวนหมทอสารท าความเยน หรอทอสงลมเยน หรอทอน าเยน ช ารด ) ท าใหเกดรอยคราบสกปรก และเกดเชอราขนได 2.11 ค าแนะน าและค าเตอน

เพอการใชงาน การดแลบ ารงรกษา และการตรวจซอมเครองปรบอากาศใหถกตอง

เหมาะสมกบสภาพและรปแบบของเครองปรบอากาศแตละเครอง ควรศกษาท าความเขาใจเอกสาร

คมอทใหมาพรอมกบเครองปรบอากาศ และปฏบตตามค าแนะน าใหถกตอง กอนด าเนนการ

ตรวจสอบ ดแล บ ารงรกษาเครองปรบอากาศ หรออปกรณใด ๆ ทมไฟฟาปอนอย ตองปดสวตซ

หรอ เบรคเกอร ตดวงจรของระบบไฟฟาออกกอนทกครง