มสธ มสธมสธ มสธ มสธ 12 · มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ หน่วยที่

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 12การรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญา

ศาสตราจารยพเศษ ภทรศกด วรรณแสง

ชอ ศาสตราจารยพเศษภทรศกดวรรณแสง

วฒ น.บ.(เกยรตนยมอนดบสอง),น.ม.ธรรมศาสตร

น.บ.ท.,LL.M.TempleUniversity,U.S.A.

ต�าแหนง ผพพากษาศาลฎกา

หนวยทเขยน หนวยท12

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

12-2 กฎหมายวธพจารณาความอาญาและพยานชนสง

หนวยท 12

การรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญา

เคาโครงเนอหาตอนท12.1หลกการน�าสบพยานหลกฐาน

12.1.1 ทฤษฎและววฒนาการกฎหมายลกษณะพยานของไทย

12.1.2 หลกการพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐาน

ตอนท12.2หลกการรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญา

12.2.1 หลกการตดพยานหลกฐานทไดมาโดยไมชอบดวยกฎหมาย

12.2.2 การรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบตามกฎหมายไทย

12.2.3 การรบฟงค�าใหการของผตองหาทใหการตอเจาหนาทและศาล

แนวคด1. การพจารณาพพากษาคดของศาลจะตองเปนไปโดยถกตอง รวดเรว มประสทธภาพ และเปน

ธรรม สวนส�าคญประการหนงในกระบวนการดงกลาว กคอ การน�าสบพยานหลกฐาน ซง

กฎหมายลกษณะพยานหลกฐานมหลกการทใหโอกาสคความน�าพยานหลกฐานทจะพสจนถง

ขอเทจจรงในคดแตกตองมขอจ�ากดวาพยานหลกฐานนนตองไมใชพยานหลกฐานทหามรบฟง

ตามกฎหมาย

2. พยานหลกฐานใดๆทนาจะพสจนถงความผดหรอความบรสทธของจ�าเลยยอมรบฟงได แต

หามรบฟงพยานหลกฐานทไดมาหรอเกดขนโดยมชอบดวยกฎหมาย

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท12จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายและวเคราะหหลกการน�าสบพยานหลกฐานได

2.อธบายและวเคราะหหลกการรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญาได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

12-3การรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญา

ตอนท 12.1

หลกการน�าสบพยานหลกฐาน

โปรดอานแผนการสอนประจ�าตอนท12.1แลวจงศกษาเนอหาสาระพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท12.1.1ทฤษฎและววฒนาการกฎหมายลกษณะพยานของไทย

เรองท12.1.2หลกการพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐาน

แนวคด1. การยกรางกฎหมายลกษณะพยานของไทยท�าตามแบบประเทศทใชประมวลกฎหมายคอ

เปนสวนหนงของกฎหมายวธพจารณาความแพงและกฎหมายวธพจารณาความอาญาแต

ในการใชกฎหมายลกษณะพยานไดรบอทธพลมาจากกฎหมายคอมมอนลอว และไดม

การน�ากฎหมายนมาใชในกฎหมายลกษณะพยานของไทยดวย

2. ศาลจะพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐานทน�าเขาสส�านวนคดของศาลตามหลก

เกณฑและวธการทเปนไปตามทกฎหมายบญญตไวเทานนจะน�าน�าขอเทจจรงนอกส�านวน

ความมาเปนเหตผลในการเขยนค�าพพากษาไมได ทงน พยานหลกฐานทจะน�าเสนอตอ

ศาลจะตองเปนพยานทชใหเหนขอเทจจรงทเปนประเดนแหงคดโดยตรงหรอเปนพยาน

หลกฐานทเกยวของกบขอเทจจรงหรอเปนพยานหลกฐานทเปนพยานประกอบขอเทจจรง

ทเปนประเดนในคด

วตถประสงคเมอศกษาตอนท12.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายทฤษฎและววฒนาการกฎหมายลกษณะพยานของไทยได

2.อธบายและวเคราะหหลกการพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐานได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 12.1.1 ทฤษฎ และววฒนาการกฎหมายลกษณะพยานของไทย

ในสงคมทไมมความซบซอน เมอมการกระท�าความผดเกดขนการพจารณาพพากษาลงโทษกเปน

ดลพนจและอ�านาจของผปกครองซงมไดมหลกการทชดเจนคงเปนการใชอ�านาจเพอใหสงคมอยกนอยาง

สงบสขไมเบยดเบยนกนในสงคมไทยแตดงเดมกษตรยจะใชหลกตามคมภรพระธรรมศาสตรโดยมพราหมณ

เปนผเชยวชาญกฎหมายพยานจงมไดเปนลายลกษณอกษรเปนการเฉพาะตอมาในสมยสมเดจพระรามาธบด

ท1หรอพระเจาอทองแหงอาณาจกรอยธยาในระหวางรชสมย(พ.ศ.1893-1912)ทรงประกาศใชกฎหมาย

ถง10ฉบบกฎหมายทส�าคญฉบบหนงคอพระอยการลกษณะพยานในปพ.ศ.1894โดยวางหลกวาพยาน

ทมฐานะใดนาเชอถอโดยพจารณาถงฐานะทางสงคมและฐานะทางต�าแหนงหนาทราชการพยานบางประเภท

ไมควรรบฟง เชนพยานทรเหนจากขาวลอหรอค�าบอกเลาตอๆกนมานอกจากนยงก�าหนดบทตดพยานท

หามรบฟงทสงคมสมยนนเหนวาไมมความนาเชอถอเชนคนไมมศลขอทานโสเภณคนบาเปนตนกฎหมาย

ฉบบนมอายการใชงานนานถง 500ป ตอมาในชวงทมการปฏรปงานศาลยตธรรม โดยพระเจาบรมวงศเธอ

พระองคเจ ารพพฒนศกด กรมหลวงราชบรดเรกฤทธ ไดมการสงคายนายกเลกกฎหมายพยานท

กระจดกระจายในกฎหมายตาง ๆ และน�ามาปรบปรงแกไข ประกาศใชพระราชบญญตลกษณะพยาน

ร.ศ.113โดยสอดแทรกหลกกฎหมายพยานของประเทศองกฤษไวดวยเชนเรองคณคาของพยานบคคลขน

อยกบการรบร รเหนเหตการณ การก�าหนดประเดนในคด วธการซกถามพยานการอางเอกสารเปนพยาน

หลกฐานเปนตนท�าใหกฎหมายพยานมความพฒนากาวหนาเปนอยางมากตอมาเมอมการประกาศใชประมวล

กฎหมายวธพจารณาความแพงและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาแลวพระราชบญญตลกษณะ

พยานร.ศ.113จงถกยกเลก

กฎหมายพยานเปนกฎหมายทวาดวยวธการเสนอและคนควาหาขอเทจจรงเพอทจะน�าไปบงคบใช

กฎหมายสารบญญตอยางถกตอง กฎหมายพยานหลกฐานของไทยไดแบงแยกพยานหลกฐานเปนประเภท

ตาง ๆ และหลกเกณฑการน�าสบ การก�าหนดประเดน ภาระการพสจน ขอสนนษฐานกฎหมาย การพสจน

พยานและการชงน�าหนกพยานหลกฐานแตละประเภทมมาตรการปองกนการจโจมพยานเพอมใหมาตรการ

เอาเปรยบกนในเชงคดการใหเปนดลพนจศาลในการตดพยานทฟมเฟอยหรอประวงคดกฎหมายพยานให

โอกาสคความน�าพยานหลกฐานทจะพสจนถงขอเทจจรงในคดแตกตองมขอจ�ากดทงนเพอใหมการคดสรรพ

ยานหลกฐานทมคณภาพตนก�าเนด (Authentication) เปนพยานหลกฐานทดทสด (Best Evidence) ม

ความเกยวพนกบประเดนแหงคด เปนพยานหลกฐานทไมตองหามมใหรบฟงและมการน�าเสนอพยานหลก

ฐานถกตองตามกระบวนการตามกฎหมายเพอมใหมการเอาเปรยบกนในเชงคดและเพอมใหมการประวงคด

ใหลาชาโดยเสนอพยานหลกฐานทฟมเฟอยจนเกนไป การน�าพยานหลกฐานทางนตวทยาศาสตรมาพสจน

ขอความจรงในคดในขณะเดยวกนกฎหมายพยานหลกฐานยงมเจตนารมณในการคมครองสทธเสรภาพของ

ประชาชนและควบคมการกระท�าของเจาหนาทของรฐในการใชอ�านาจแสวงหาพยานหลกฐานดวยวธการทม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ชอบและละเมดสทธของประชาชนระบบการพจารณาและสบพยานตามกฎหมายพยานเปนกระบวนการคนหา

ความจรง (fact–finding process) แตไมอาจรบประกนไดวาศาลจะพจารณาพพากษาคดไดตรงกบความ

เปนจรง กฎหมายพยานเปนแตเพยงรบประกนไดวาศาลจะพจารณาสบพยานหลกฐานดวยกระบวนการท

เปนธรรม(fairplay)โดยจะพจารณาคดสรรแตพยานหลกฐานทดทสด(bestevidence)เทาทจะหาไดและ

เปนพยานหลกฐานทไดมาโดยชอบและไมมการเอาเปรยบกนในเชงคดการพจารณาพพากษาคดของศาลจะ

ตองเปนไปโดยถกตอง(Accuracy)รวดเรว(Speed)มประสทธภาพ(Efficiency)และเปนธรรม(Justice)

กระบวนการดงกลาวทจะเกดขนไดกตอเมอศาลไดรบความรวมมอจากคความ และผเกยวของในคด เชน

พยานและผมสวนเกยวของกบพยานหลกฐานเชนผครอบครองพยานหลกฐานผเชยวชาญในแขนงวชาตางๆ

1. ระบบการพจารณาคดและสบพยานระบบการพจารณาคดและสบพยานม2ระบบไดแกระบบกลาวหา(AccusatorialSystem)กบ

ระบบไตสวน(InquisitorialSystem)

1.1 ระบบกลาวหา(AccusatorialSystem)

ระบบกลาวหานน มทมาจากประเทศองกฤษและกลมประเทศทใชกฎหมายระบบคอมมอนลอว

(CommonLaw)เชนองกฤษสหรฐอเมรกาออสเตรเลยเปนตนหลกการของระบบกลาวหามววฒนาการ

จากการแกแคนกนระหวางผกระท�าผดกบผเสยหาย โดยผเสยหายฟอง ผกระท�าผดโดยรวบรวมพยาน

หลกฐานมาน�าสบความผดของจ�าเลยในศาลดวยตนเองสวนศาลวางตวเปนกลางโดยเครงครดเพราะมแนว

ความคดมาจากการพจารณาคดในสมยโบราณซงใชวธทรมาน(trialbyordeal)และท�าใหทงสองฝายตอส

คดกนเอง(trialbybattle)ศาลท�าหนาทเปนคนกลางหรอกรรมการดงนนคความแตละฝายจะตองปกปอง

รกษาประโยชนในการฟองและตอสคดดวยตนเองระบบกลาวหาจงใหความส�าคญตอหลกเกณฑตอไปนคอ

1) หลกการสนนษฐานวาจ�าเลยเปนผบรสทธ จนกวาจะพสจนใหศาลเชอโดยปราศจากขอ

สงสยวาจ�าเลยกระท�าความผดจรง

2)ถอหลกส�าคญวาโจทกและจ�าเลยมฐานะในศาลเทาเทยมกน

3)ศาลจะวางตนเปนกลางโดยเครงครด ควบคมกระบวนการสบพยานหลกฐานโดยใหทง

สองฝายปฏบตตามกฎหมายลกษณะพยานโดยเครงครดการปฏบตผดหลกเกณฑอาจตกเปนฝายแพคดได

4) ศาลจะมบทบาทคนหาความจรงนอยมาก เพราะถอวาเปนหนาทของคกรณหรอคความ

จะตองแสวงหาพยานมาแสดงตอศาลดวยตนเอง

ในคดแพงนนศาลถอโดยเครงครดวา เปนสทธของคความทจะการด�าเนนคดตามความประสงค

ของตนเองศาลจะไมเขาไปแนะน�า แทรกแซง ชน�า สวนในคดอาญาศาลอาจมสวนซกถามพยานเพอความ

เปนธรรมหรอคมครองสทธของจ�าเลยดงนนศาลจะถามพยานเพยงเพอใหเกดความชดเจนหรอเพอความ

เปนธรรมเทานนและเนองจากศาลตองวางตวเปนกลางโดยเครงครดการด�าเนนคดยอมเปนไปตามกฎเกณฑ

ของการพจารณาและสบพยานซงทงศาลและคความจะตองปฏบตตามโดยเครงครดระบบนถอวาเปนหนาท

ของคความแตละฝายจะตองเสนอพยานหลกฐานของตนและศาลจะพจารณาเฉพาะพยานหลกฐานทคความ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เสนอตอศาลเทานน โดยคความจะตองเสนอพยานหลกฐานทดทสดเทาทตนเองจะน�ามาสบไดหากคความ

ใดมพยานหลกฐานทดกวาแลวไมน�าสบ คงน�าสบพยานหลกฐานทดอยกวากยอมมผลท�าใหศาลไมรบฟง

พยานหลกฐานนนหรอพยานหลกฐานนนอาจมน�าหนกนอยในการรบฟง

1.2ระบบไตสวน(InquisitorialSystem)

ระบบไตสวนระบบนไมไดเนนเรองความเทาเทยมกนของคความอยางในระบบกลาวหาศาลไมได

ท�าหนาทวางตวเปนกลางอยางเครงครดเหมอนระบบกลาวหาแตจะท�าหนาทคนหาความจรงดวยตนเองศาล

จะมบทบาทในฐานะผคนหาความจรง(fact-finder)ผดกบในระบบกลาวหาทศาลมบทบาทนอยมากเพราะ

ตองวางตวเปนกลาง โดยทระบบไตสวน เนนในเรองการคนหาความจรงเปนหลก ดงนน กฎเกณฑใน

การด�าเนนคดเชนการสบพยานการด�าเนนการตางๆในศาลจงยดหยนกวาระบบกลาวหา

จากทมาของระบบกลาวหากบระบบไตสวนทไดกลาวไวขางตน เมอใดทคความมสถานะเทาเทยม

กนแลว การใชระบบกลาวหาจะเกดความเปนธรรมแกทงสองฝาย เพราะเปนเรองทตางฝายตางตองใชสทธ

ปกปองรกษาสทธประโยชนของตนเองแตถาเมอใดทคความมสถานะไมเทาเทยมกนแลวการใชระบบไตสวน

ยอมจะเหมาะสมและเปนธรรมแกคความฝายทอยในสถานะเสยเปรยบ เชน กรณพพาทระหวางบรษท

ผประกอบการกบผบรโภคเพราะพยานหลกฐานตางๆจะอยในการครอบครองของฝายบรษทฯเปนสวนใหญ

จงเปนการยากทฝายผบรโภคจะน�าสบหรออางพยานหลกฐานตามระบบกลาวหาทมหลกวา “ผใดกลาวอาง

ผนนน�าสบ”โอกาสทจะชนะคดส�าหรบผบรโภคจงเปนไปไดยากดงนนกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภคจง

ใชระบบไตสวนความแตกตางของสองระบบกฎหมายดงกลาวนน ปจจบนมไมมากนก เพราะทงสองระบบ

ตางยอมรบวาแตลระบบมขอดขอเสยจงไดมการปรบปรงระบบการพจารณาโดยน�าขอดของอกระบบหนงมา

ใช จนทงสองระบบมลกษณะใกลเคยงกนเปนสวนใหญดงเชนกฎหมายวธพจารณาความตาง ๆ ของไทย

หลายฉบบ

2. ทมาของกฎหมายลกษณะพยานของไทย2.1 ลกษณะใกลเคยงกบระบบคอมมอนลอว (ระบบกลาวหา) กฎหมายลกษณะพยานของไทยไม

ไดแยกเปนกฎหมายเฉพาะแตไดบญญตไวเปนสวนหนงของกฎหมายวธพจารณาความแพงและกฎหมาย

วธพจารณาความอาญาตามประเภทของคดแพงและคดอาญา(ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงซง

บญญตแยกไวโดยเฉพาะตงแตมาตรา84ถงมาตรา130และประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาตงแต

มาตรา226ถงมาตรา244)และยงมหลกกฎหมายพยานโดยเฉพาะกระบวนพจารณาของศาลทใหใชระบบ

ไตสวนเปนเฉพาะกรณเชนระบบไตสวนในการพจารณาคดของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด�ารงต�าแหนง

ทางการเมอง การพจารณาโดยระบบไตสวนของศาลอาญาคดทจรตฯ เปนตน มขอสงเกตวาในประเทศ

ทใชระบบCivil Law จะไมมการบญญตกฎหมายพยานหลกฐานไวเปนการเฉพาะ แตประเทศในระบบ

Common Lawมการบญญตกฎหมายพยานหลกฐานโดยเฉพาะ เชน TheEvidenceAct 1995 ของ

ประเทศองกฤษหรอFederalRuleofEvidence (FRE)ของสหรฐอเมรกาทงนเพอเปนแนวปฏบตของ

ศาลใหมบรรทดฐานและไมอาจปลอยใหหลกกฎหมายพยานหลกฐานนพฒนาโดยค�าวนจฉยของศาลได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แมเมอไดประกาศใชประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงและประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญาซงเปนแมบทของกฎหมายลกษณะพยานในปจจบนแลวศาลไทยกยงน�าหลกกฎหมายพยานของ

องกฤษมาใชอยในกรณทบทบญญตไมไดกลาวถงหลกการดงกลาวไว เชนหลกกฎหมายปดปากหลกการ

รบฟงพยานบอกเลาหลกการชงน�าหนกพยานหลกฐานผพพากษาไทยซงไดรบการศกษาจากประเทศองกฤษ

จงน�าหลกกฎหมายขององกฤษมาใชในการตความและวางหลกกฎหมายพยานหลกฐานทบทบญญตของ

กฎหมายไมไดบญญตไวอยางชดแจง และในการเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเมอป

2551กจะเหนไดวามการบญญตมาตรา226/1เรองหลกการรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบมาตรา

226/2หลกการรบฟงพยานหลกฐานทเกยวกบประเดนแหงคด(แมจะไมใชประเดนการพสจนวาจ�าเลยกระท�า

ความผดหรอไม)มาตรา226/3หลกการรบฟงพยานบอกเลาซงลวนแตเปนหลกเกณฑทศาลไทยใชมานาน

แลวตามหลกกฎหมายพยานหลกฐานของCommonLawท�าใหประเทศไทยซงอยในระบบCivil Law

รบเอาหลกกฎหมายพยานหลกฐานของCommonLawมาใชอยางชดเจน

2.2 ลกษณะใกลเคยงกบระบบซวลลอว(ระบบไตสวน)

กฎหมายพยานขององกฤษเปนระบบทเครงครดและจ�ากดอ�านาจศาลในการอนญาตใหมการน�าสบ

พยานหลกฐาน โดยมบทตดพยาน (exclusionary rules) มากมาย จนกลาวกนวากฎเหลานจะเปนเรอง

สวนใหญของกฎหมายพยานขององกฤษทงนเพราะองกฤษใชระบบ jury เปนผชขาดขอเทจจรง jury เปน

ชาวบานธรรมดาไมช�านาญในการชงน�าหนกพยานหลกฐานจงตองมกฎเกณฑหามรบฟงพยานหลกฐานเปน

จ�านวนมากและเดมกฎหมายอาญาขององกฤษลงโทษจ�าเลยรนแรงศาลจงตองสรางกฎเกณฑในการรบฟง

พยานหลกฐานใหเขมงวดเพอปกปองจ�าเลยโดยไมปลอยใหมการน�าพยานหลกฐานทไมดหรอไมชอบเขาส

การรบรของ juryแตบทบญญตของกฎหมายลกษณะพยานหลกฐานของไทย เปดโอกาสใหศาลใชดลพนจ

ในการรบฟงพยานหลกฐานไดโดยกวางขวางเชนประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงเชนมาตรา116

ใหศาลถามพยานไดเองและถามกอนคความอางพยานมาตรา119ใหอ�านาจศาลถามทจะถามพยานในเวลา

ใดดวยค�าถามใดกไดและศาลจะเรยกพยานทเบกความขดกนในขอส�าคญมาสอบปากค�าพรอมกนกไดมาตรา

86ใหศาลมอ�านาจทจะวนจฉยวาพยานหลกฐานใดรบฟงไดหรอไมศาลมอ�านาจทจะสงงดสบพยานทเหนวา

ฟมเฟอยเกนสมควรหรอเปนการประวงคดหรอไมเกยวกบประเดนศาลจะเรยกพยานหลกฐานมาสบเพมเตม

และเรยกพยานทสบแลวมาสบใหมกได ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญากใหอ�านาจศาลเกยวกบ

การสบพยานไวมากเชนกน เชนมาตรา229บญญตใหศาลเปนผสบพยานมาตรา228ใหอ�านาจศาลทจะ

เรยกพยานมาสบเพมเตมไดการทกฎหมายใหอ�านาจศาลมากมายในการสบพยานและถามพยานคลายกบ

จะใหศาลมบทบาทในการคาหาความจรงอยางในระบบไตสวนจงมผเหนวาการพจารณาคดของเราเปนระบบ

ไตสวนไมใชระบบกลาวหา

2.3ระบบผสม

แมการพจารณาคดของศาลไทยเราจะมไดถอตามหลกกฎหมายพยานขององกฤษทกประการและ

มบทบญญตใหอ�านาจศาลในการสบพยานมากเชนเดยวกบระบบCivilLawแตทางปฏบตกศาลวางตวเปน

กลางไมเขาไปสอดแทรกพยานโดยไมจ�าเปนศาลไมเรยกพยานมาสบเองโดยเฉพาะในคดแพงศาลไมเขาไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ชวยซกถามพยานใหฝายใดเลยในคดอาญาศาลอาจชวยถามพยานใหจ�าเลยแตศาลจะไมชวยซกถามพยาน

โจทก โดยถอหลกวาเปนหนาทของโจทกทตองพสจนความผดของจ�าเลยศาลไมชวยซกถามพยานโจทกให

จ�าเลยไดรบโทษหากพยานหลกฐานทโจทกน�าสบยงมขอนาสงสยในประเดนทส�าคญตามสมควร ศาลจะ

ยกฟอง การด�าเนนกระบวนพจารณาคดของศาลดงกลาว เปนทยอมรบกนจนถอไดวาเปนนตประเพณ

ผพพากษาผใดไมปฏบตตามแมโดยกฎหมายจะมอ�านาจท�าไดกจะเปนทครหาวาไมวางตวเปนกลางประมวล

จรยธรรมตลาการขอ9มวา“ผพพากษาพงระลกวาการน�าพยานหลกฐานเขาสบและการซกถามพยานควร

เปนหนาทของคความและทนายความแตละฝายทจะกระท�า ผพพากษาพงเรยกพยานหลกฐาน หรอซกถาม

พยานดวยตนเองกตอเมอจ�าเปน เพอประโยชนแหงความยตธรรม หรอมกฎหมายบญญตไวใหศาลเปน

ผกระท�าเอง”

การน�าหลกCommonLawมาใชในประเทศไทยทเปนระบบCivil Law มไดมแตเฉพาะเรอง

พยานหลกฐานเทานนยงมหลกการอนทส�าคญเชนหลกทวาค�าพพากษาศาลฎกาเปนบรรทดฐานทศาลลาง

พงปฏบตตามเชนเดยวกบCase Law ในระบบCommonการเปลยนแปลงบรรทดฐานของค�าพพากษา

ศาลฎกาจะตองกระท�าโดยประธานศาลฎกาน�าเขาทประชมใหญของศาลฎกาเพอพจารณาและเมอไดขอยต

เปนประการใดแลว ผพพากษาในศาลฎกาจะยดถอปนเหตผลในการท�าค�าพพากษา ในการเรยนการสอน

กฎหมาย แนวบรรทดฐานค�าพพากษาศาลฎกาเปนเรองส�าคญทตองศกษาเพราะเปนปญหาทมกน�าไปเปน

ขอสอบกฎหมายในการประกอบวชาชพทางกฎหมายไมวาทนายความนตกรอยการหรอศาลแสดงเหนวา

ระบบการพจารณาคดและสบพยานของไทยมหลกคดจากระบบกลาวหาของ Common Lawกลาวไดวา

ระบบการพจารณาคดและสบพยานของไทยไดน�าหลกจากระบบกลาวหาและระบบไตสวนมาใชผสมกน

บทบญญตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญายงคงม

หลกการของ Common Lawปะปนอยดวยหลายมาตรา อกทงการด�าเนนกระบวนพจารณาคดในศาล

โดยเฉพาะอยางยงบทบาทของผพพากษา และการสบพยานหลกฐานยงยดหลกของระบบกลาวหาอยดวย

จงนาจะกลาวไดวาระบบของเราเปนระบบผสมระหวางระบบกลาวหาและระบบไตสวนและไดมกฎหมาย

หลายฉบบทบญญตใหศาลใชระบบไตสวนทงในคดแพงและคดอาญาเชนคดผบรโภคคดอาญาของผด�ารง

ต�าแหนงทางการเมองเปนตน

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 12.1.1 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 12.1.1

ในแนวการศกษาหนวยท 12 ตอนท 12.1 เรองท 12.1.1

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 12.1.2 หลกการพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐาน

ขอเทจจรงตาง ๆมชองทางเขาสส�านวนได 5 ชองทาง ไดแก โดยการน�าสบพยานหลกฐาน โดย

ขอสนนษฐานตามกฎหมายโดยศาลรบรเองโดยศาลตรวจเหนเองและโดยคความรบขอเทจจรงกนในกรณ

ของการน�าสบพยานหลกฐานนนตองมการก�าหนดหนาทน�าสบเสยกอนโดยใหคความทมภาระการพสจนใน

ขอเทจจรงใดตองมหนาทน�าสบกอนในประเดนนนซงบางกรณอาจจะตองน�าหลกขอสนนษฐานตามกฎหมาย

อนๆ เชนในกฎหมายสารบญญตมาพจารณาประกอบดวย เชนตามป.พ.พ.มาตรา1358ใหสนนษฐาน

ไวกอนวาผเปนเจาของรวมมสทธจดการทรพยสนรวมกน เมอก�าหนดหนาทน�าสบแลว จงจะมการน�าพยาน

หลกฐานเขาสบซงพยานเหลานนตองมความเกยวของ (RelevanceEvidence)กบประเดนแหงคดและม

คณคาพอทจะเปนพยานหลกฐานไดในกรณทเปนพยานบคคลตองมคณสมบตทวไปทตองเขาใจตอบค�าถาม

หรอสอสาร(communicate)และเรยบเรยงล�าดบความคดความเขาใจรบร(narration)นอกจากนพยาน

ตองมคณสมบตเฉพาะคดอกดวยเชนพยานมโอกาสรบรจดจ�าเหตการณได(perceptionandmemory)

จรงหรอไมเพราะบางครงพยานเบกความไปตามความจรงทพยานเหนแตพยานอาจจะสายตาไมดสงทพยาน

เหนและเบกความเปนไปโดยสจรตของพยานแตโดยสภาพแวดลอมกรณแลวไมนาเชอวาสงทพยานพบเหน

นนอาจคลาดเคลอนจากความเปนจรงได ดงนนคณคาของพยาน (ProbativeValue of Evidence) และ

ความนาเชอถอของพยาน(CredibilityofWitness)ในกรณทเปนพยานเอกสารตองน�าพยานหลกฐานทม

ความถกตองแทจรงมคณสมบตเปนตนฉบบหรอเทยบเทา(authentication)ในกรณทเปนพยานวตถกตอง

น�าสบพสจนวาการไดมาและเกบรกษาพยานวตถนนมขนตอนการเกบการรกษาการตรวจพสจนทถกตอง

เหมาะสมหรอไมตามหลก Chain of Custody เพอมใหมการแทรกแซงยงเกยวกบพยานวตถเหลานน

จนท�าใหคณภาพพยานดอยลงไปดงนนการประเมนคณคาของพยานในเบองตนจงเปนสาระส�าคญทตอง

จ�าเปนพจารณากอนน�าพยานหลกฐานนนไปใช

การทศาลจะพจารณาพพากษาคดตามพยานหลกฐานนนจะตองมการน�าเสนอ (adduce) เขาส

ส�านวนคดของศาลตามหลกเกณฑและวธการทเปนไปตามทกฎหมายบญญตไว ศาลจะน�าขอเทจจรงนอก

ส�านวนความมาเปนเหตผลในการเขยนค�าพพากษาไดกตอเมอขอเทจจรงนนเปนสงทศาลรไดเอง(Judicial

notice)เชนขอเทจจรงทวาคนไหนเปนคนขางแรมคนไหนเปนคนขางขนทงนเพอจะไดวนจฉยวาขณะเกด

เหตเวลากลางคน แมไมมแสงไฟฟาสองสวาง พยานกมโอกาสเหนคนรายไดโดยอาศยแสงจนทร เปนตน

พยานหลกฐานทจะน�าเสนอตอศาลไมวาจะเปนคดแพงหรอคดอาญาหรอเปนพยานบคคลพยานเอกสาร

หรอพยานวตถจะตองเปน

1)พยานทชใหเหนขอเทจจรงทเปนประเดนแหงคดโดยตรง(Factinissue)เชนประจกษพยาน

ทเหนคนรายวดทศนทถายจากกลองวงจรปดทแสดงใหเหนคนรายขณะกระท�าผด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) พยานหลกฐานทเกยวของกบขอเทจจรง(Relevancefact)ทจะน�าไปสขอสรปในประเดนแหง

คดโดยอาศยหลกตรรกวทยาโดยการอนมาน (Inference) เชน พยานแวดลอมตาง ๆ ทเปรยบไดกบ

เสนดายท เสนเดยวไมอาจมน�าหนกยกของหนกได แตเสนดายทมดรวมกนมากๆสามารถยกไดพยานท

เกยวของกบขอเทจจรงนกเชนกน ล�าพงแตตวมนเองไมมน�าหนกรบฟงได แตเมอพยานแวดลอมหลายๆ

ประการรวมกนท�าใหมน�าหนกรบฟงได

3)พยานหลกฐานทเปนพยานประกอบขอเทจจรงทเปนประเดนในคด (Collateral fact) เปน

พยานหลกฐานทประกอบกบพยานในสองประการแรกและมผลตอความนาเชอถอของพยานเชนพยานเปน

คนวกลจรตพยานสายตาไมด

1. การชงน�าหนกพยานหลกฐานการชงน�าหนกพยานหลกฐานในคดแพง กบการชงน�าหนกในคดอาญาม ขอแตกตางกน กลาวคอ

ในคดอาญา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 227 บญญตวา “ใหศาลใชดลพนจวนจฉย

ชงน�าหนกพยานหลกฐานทงปวง อยาพพากษาลงโทษจนกวาจะแนใจวามการกระท�าผดจรงและจ�าเลยเปน

ผกระท�าผดนนเมอมเหตสงสยตามสมควรวาจ�าเลยไดกระท�าผดหรอไมใหยกประโยชนแหงความสงสยนน

ใหจ�าเลย”สวนในคดแพงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมไดบญญตไว

1.1 การชงน�าหนกพยานหลกฐานในคดอาญาศาลจะพจารณาพยานหลกฐานของโจทกกอนวาม

น�าหนกรบฟงลงโทษจ�าเลยไดหรอไม หากพยานหลกฐานของโจทกไมมน�าหนกรบฟงลงโทษจ�าเลยเสยแลว

ศาลยอมยกฟองโดยไมจ�าเปนตองพจารณาพยานจ�าเลยแตถาพยานหลกฐานของโจทกมน�าหนกรบฟงไดใน

เบองตนศาลจะพจารณาพยานหลกฐานของฝายจ�าเลยตอไปวามน�าหนกรบฟงหกลางพยานของโจทกไดหรอ

ไมหากรบฟงหกลางไดศาลจะยกฟองแตถาไมมน�าหนกหกลางพยานโจทกศาลจะพพากษาลงโทษจ�าเลย

ในการน�าสบพยานของฝายโจทกนน โจทกจงตองน�าสบพยานหลกฐานใหมน�าหนกมนคง ชดแจงและ

นาเชอถอ (clearandconvincing)และปราศจากขอสงสยใดๆ (proofbeyond reasonabledoubts)

เสยกอน

1.2 การชงน�าหนกพยานหลกฐานในคดแพงเนองจากคดแพงเปนคดทเปนขอเรยกรองในทางแพง

คความแตละฝายตองปกปองประโยชนของตนเอง ระบบการสบพยานในคดแพงเปนการพจารณาในระบบ

คกรณ (Adversary system) ดงนนในการชงน�าหนกพยานหลกฐานนน ศาลจะพจารณาวาพยานของ

ฝายใดมน�าหนกมากกวากน(preponderance)ฝายทมน�าหนกมากกวาจะเปนฝายชนะคด

ขอสงเกตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา46บญญตวา“ในการพพากษาคด

สวนแพง ศาบลจ�าตองวถอขอเทจจรงตามทปรากฏในคดอาญา” บทบญญตดงกลาวท�าใหในคดแพง

เกยวเนองกบคดอาญานน การชงน�าหนกพยานหลกฐานของศาลในคดสวนแพงใชหลกทวไปไมไดมากนก

เพราะตองผกพนขอเทจจรงตามคดอาญาคงมมาตรา42บญญตไวเปนบทเสรมวาในการพจารณาคดแพง

ถาพยานหลกฐานทน�าสบแลวในคดอาญายงไมพยงพอศาลจะเรยกพยานหลกฐานมาสบเพมเตมอกกได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากนยงมขอยกเวนของการพจารณาคดแบบกลมตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

มาตรา222/7(2)ดวยวาในการฟองคดแบบกลมทเปนคดแพงเกยวเนองกบคดอาญาในกรณทค�าพพากษา

คดสวนอาญาวนจฉยวาจ�าเลยไมไดกระท�าความผดศาลทพจารณาคดแบบกลมไมจ�าตองถอขอเทจจรงตาม

ทปรากฏในค�าพพากษาคดสวนอาญา

2. การรบฟงพยานหลกฐาน พยานหลกฐานทตองหามมใหรบฟงคอพยานหลกฐานทถกตดออกจากการพจารณารบรของลกขน

ดวยเหตผลทวาลกษณะและคณคาของพยานหลกฐานไมมคณภาพซงมทมาจากBillofRightsอนเปนการ

คมครองสทธและเสรภาพของปจเจกชน (The automatic exclusionary rule familiar toAmerican

BillofRightsjurisprudence)และหลกDueProcessofLawตามรฐธรรมนญฉบบแกไขครงท4ของ

สหรฐอเมรกา(FourthAmendmentค.ศ.1971)ทบญญตวา“สทธของประชาชนทจะมความปลอดภยใน

รางกายเคหสถานเอกสารและทรพยสงของจากการถกตรวจคนหรอยดโดยไมมสาเหตอนควรจะละเมดไม

ไดและจะออกหมายเพอกระท�าดงกลาวใดๆ ไมได เวนแตจะมเหตอนควรเชอถอซงไดรบการยนยนดวย

ค�าสาบานหรอค�าปฏญาณและโดยเฉพาะตองระบสถานททจะคนหรอบคคลทจะจบกมหรอสงทจะยดไวใน

หมายนน”ซงเปนการคมครองการตรวจคนและการยดของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายหรอเปนบทบญญต

วาจะไมมบคคลใดถกลดรอนซงชวตเสรภาพหรอทรพยสนโดยปราศจากกระบวนการอนควรแหงกฎหมาย

(DueProcessofLaw)เชนเดยวกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226แตกมขอยกเวน

ตามมาตรา226/1ทบญญตวา“ในกรณทความปรากฏแกศาลวาพยานหลกฐานใดเปนพยานหลกฐานทเกด

ขนโดยชอบแตไดมาเนองจากการกระท�าโดยมชอบหรอเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยอาศยขอมลทเกดขน

หรอไดมาโดยมชอบ หามมใหศาลรบฟงพยานหลกฐานนน เวนแตการรบฟงพยานหลกฐานนนจะเปน

ประโยชนตอการอ�านวยความยตธรรมมากกวาผลเสยอนเกดจากผลกระทบตอมาตรฐานของระบบ

งานยตธรรมทางอาญาหรอสทธเสรภาพพนฐานของประชาชน

ในการใชดลพนจรบฟงพยานหลกฐานตามวรรคหนงใหศาลพจารณาถงพฤตการณทงปวงแหงคด

โดยตองค�านงถงปจจยตางๆดงตอไปนดวย

(1)คณคาในเชงพสจนความส�าคญและความนาเชอถอของพยานหลกฐานนน

(2)พฤตการณและความรายแรงของความผดในคด

(3)ลกษณะและความเสยหายทเกดจากการกระท�าโดยมชอบ

(4)ผทกระท�าการโดยมชอบอนเปนเหตใหไดพยานหลกฐานมานนไดรบการลงโทษหรอไม

เพยงใด

มาตรา 226/1มขอความท�านองเดยวกนกบFederalRule ofEvidenceArt, 403บทบญญต

มาตรานไดน�าเอาบรรทดฐานค�าพพากษาศาลฎกามาบญญตไวใหเปนลายลกษณอกษร โดยมาตรานใหเปน

ขอยกเวนบทตดพยานหลกฐานทมชอบและใหเปนดลพนจศาลในการรบฟงพยานหลกฐานเกดขนโดยชอบ

แตไดมาเนองจากการกระท�าโดยมชอบ หรอเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยอาศยขอมลทเกดขนหรอไดมา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โดยมชอบโดยมกรอบการใชดลพนจตาม(1)ถง(4)เพอใหความเปนธรรมแกจ�าเลยเพอเปนการคมครอง

สทธเสรภาพของประชาชนมใหเจาพนกงานกระท�าการมชอบอนเปนการละเมดสทธเสรภาพดงกลาว ใน

ขณะเดยวกนตองพจารณาชงน�าหนกผลดผลเสย เปรยบเทยบระหวางสทธเสรภาพของจ�าเลยกบประโยชน

สาธารณะวาควรจะรบฟงหรอตดพยานดงกลาวจงเปนเรองทศาลตองพจารณาเปนรายคดไป

มาตรา135ทบญญตส�าหรบการท�าหนาทของพนกงานสอบสวนวา“ในการถามค�าใหการผตองหา

หามมใหพนกงานสอบสวนท�าหรอจดใหท�าการใดๆ ซงเปนการใหค�ามนสญญาขเขญหลอกลวงทรมาน

ใชก�าลงบงคบหรอกระท�าโดยมชอบประการใดๆเพอจงใจใหเขาใหการอยางใดๆในเรองทตองหานน”

หลกดอกผลของตนไมมพษ “Fruit of PoisonousTree” เปนหลกการตดพยานทเกดจากการ

บงคบขเขญหรอไดมาโดยมชอบหรอไดมาโดยละเมดสทธเสรภาพของประชาชนจะตองถกตดออกจากการ

พจารณาและในคดWongvs.U.S.ศาลเหนวาหลกผลไมมพษคอหลกตามTheForthAmendment



มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 12.2

หลกการรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญา

โปรดอานแผนการสอนประจ�าตอนท12.2แลวจงศกษาเนอหาสาระพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท12.2.1หลกการตดพยานหลกฐานทไดมาโดยไมชอบดวยกฎหมาย

เรองท12.2.2การรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบตามกฎหมายไทย

เรองท12.2.3การรบฟงค�าใหการของผตองหาทใหการตอเจาหนาทและศาล

แนวคด1. หลกการตดพยานหมายถงพยานหลกฐานอะไรทเจาหนาทของรฐไดมาโดยการตรวจคน

และการยดทมชอบ ไมอาจใชยนผถกคนหรอถกยดนนในคดอาญาได หลกกฎหมายน

พฒนาโดยฝายตลาการซงไดพฒนาโดยอาศยบทบญญตในรฐธรรมนญฉบบแกไขครงทส

ของสหรฐอเมรกา

2. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226ซงเปนมาตราทวางหลกทวไปของ

การรบฟงพยานหลกฐานในคดอาญาวาพยานวตถหรอพยานเอกสารหรอพยานบคคล

ใดๆ กตาม ซงนาจะพสจนไดวาจ�าเลยมผดหรอบรสทธ ใหอางเปนพยานหลกฐานได

อนเปนบทบญญตทเปดกวางในเรองการรบฟงพยานหลกฐานแตมขอจ�ากดวาพยาน

หลกฐานนนตองมไดเกดขนจากกระบวนการอนมชอบดวยกฎหมาย ซงกระบวนการ

ดงกลาวมกจะเปนกรณการด�าเนนคดโดยภาครฐ ซงจะตองมการสอบสวนรวบรวม

พยานหลกฐานกอนสงฟองคด

วตถประสงคเมอศกษาตอนท12.2จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายและวเคราะหหลกการตดพยานหลกฐานทไดมาโดยไมชอบดวยกฎหมายได

2.อธบายและวเคราะหการรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบตามกฎหมายไทยได

3.อธบายและวเคราะหการรบฟงค�าใหการของผตองหาทใหการตอเจาหนาทและศาลได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 12.2.1 หลกการตดพยานหลกฐานทไดมาโดยไมชอบ

ดวยกฎหมาย

ค�าวา“หลกการตดพยาน”นแปลมาจากค�าภาษาองกฤษวา“ExclusionaryRule”ความหมายโดย

ยอของค�านกคอพยานหลกฐานใดทเจาหนาทของรฐไดมาโดยการตรวจคนและการยดทมชอบไมอาจใชยน

ผถกคนหรอถกยดนนในคดอาญาไดหลกการไมรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบมทมาจากหลกการ

การพจารณาคดทเปนธรรม(DueProcess)ทไดยอมรบและถอปฏบตในสงคมนตรฐอยางไรกตามการน�า

หลกการดงกลาวมาใชขนอยกบการชงน�าหนกความสมดล(balancingtest)ระหวางคณคาของทฤษฎปองกน

และปราบปรามอาชญากรรม(CrimeControl)กบคณคาของทฤษฎการคมครองสทธเสรภาพของประชาชน

(Due Process) ท�าใหหลกการไมรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบนมขอยกเวนหากเปนกรณทการ

ละเมดสทธเสรภาพดงกลาวมผลเสยนอยเมอเปรยบเทยบกบความมนคงของรฐหรอความสงบเรยบรอย

ของสงคมสวนรวมดง เชนประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 226/1บญญตวา “ในกรณท

ความปรากฏแกศาลวาพยานหลกฐานใดเปนพยานหลกฐานทเกดขนโดยชอบแตไดมาเนองจากการกระท�า

โดยมชอบหรอเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยอาศยขอมลทเกดขนหรอไดมาโดยมชอบหามมใหศาลรบฟง

พยานหลกฐานนนเวนแตการรบฟงพยานหลกฐานนนจะเปนประโยชนตอการอ�านวยความยตธรรมมากกวา

ผลเสย อนเกดจากผลกระทบตอมาตรฐานของระบบงานยตธรรมทางอาญาหรอสทธเสรภาพพนฐานของ

ประชาชน”บทยกเวนนจงเปนหนาทและอ�านาจศาลทจะตองใชดลพนจเปนรายคดภายใตกรอบหลกเกณฑ

ความสมดลดงกลาวในคด“WeeksvU.S.(1914)”พยานหลกฐานทไดมาโดยฝาฝนFourthAmendment

รบฟงไมไดในคดSilverthorneLumberCo.v.U.S.(1920)วางหลกFruitofthepoisonoustreeเพอ

เปนหลกประกนสทธเสรภาพของประชาชน

1. หลกดอกผลของตนไมมพษตามหลกการตดพยานพยานหลกฐานทไดจากการตรวจคน โดยไมมเหตผลอนควรหรอทไดจาก

การสอบสวนทเปนการบงคบขเขญหรอการกระท�าของเจาพนกงานรฐทละเมดตอสทธเสรภาพของประชาชน

ตองถกตดออกจากระบวนพจารณา ซงเปนการยนยนหลกการวากฎหมายพยานหลกฐานเปนบทบญญตท

สามารถใหความคมครองปกปองสทธเสรภาพของประชาชนโดยฝายตลาการในสหรฐอเมรกาการปฏบตของ

เจาหนาทต�ารวจตองบรสทธ และเปนไปตามกฎหมายศาลฎกาสหรฐอเมรกาใหเหตผลวาวตถประสงคของ

The Exclusionary Rule คอเปน การยบยงเจาพนกงานของรฐไมใหแสวงหาพยานหลกฐานโดยวธการ

อนมชอบดวยกฎหมายหรอลวงละเมดสทธของประชาชนและเพอมใหศกดศรของศาลตองเสอมเสยไปหาก

ตองยอมรบการกระท�าทมชอบนนนอกจากนกเพอเปนการปกปองสงคมทจะไมถกกระท�าการทมชอบนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อกตอไปในอนาคต แตเพอมใหสงคมหวนเกรงวาผกระท�าผดจะไมถกลงโทษ จงมขอยกเวนทใหศาลใช

ดลพนจตามหลกความสมดลดงกลาวขางตน นอกจากนหากตดพยานหลกฐานทมชอบดงกลาวออกแลว

พยานหลกฐานอนทเหลอหากไดมาโดยชอบกยอมน�ามารบฟงลงโทษจ�าเลยได

ศาลองกฤษในคดJeffreyvBlack(1978)จ�าเลยถกจบเพราะขโมยแซนวชเมอคนตวจ�าเลยต�ารวจ

พบกญชาจงไปคนบานจ�าเลยโดยไมมหมายคน พบกญชาทบานเปนจ�านวนมาก เปนพยานหลกฐาน

ทirregularlyobtainedศาลยกฟองดวยเหตผลวา“it had been obtained as a result of an illegal

search” ศาลจะยอมรบฟงพยานหลกฐานนนหรอไมขนอยกบวาเปนพยานทไดรบมาในฐานะทเปนผลตผล

ของการละเมดกฎหมายท unfairness ส�าหรบจ�าเลยหรอไม

2. เหตผลในการไมยอมรบฟง2.1 เหตผลในแงของการยบยงมใหเจาพนกงานกระท�าการเชนนนอก(deterrent)

การทเจาพนกงานของรฐแสวงหาพยานหลกฐานมาดวยวธการทมชอบ หากศาลยอมรบฟงพยาน

หลกฐานนนเทากบศาลสงเสรมสนบสนนเจาพนกงานใหใชวธการนอกกฎหมายผลกระทบจะเกดตอสงคม

การไมรบฟงถอเปนการยบยง(Deterrent)และเปนการขจดแรงจงใจเจาพนกงานทคดจะเขาไปเกยวของกบ

การกระท�าทไมชอบอยางมประสทธภาพ ไมใหเจาพนกงานกระท�าการทมชอบนนอกพยานหลกฐานทน�ามา

พสจนจะมคณคาแตเมอเกดขนหรอไดมาโดยวธการทไมชอบดวยกฎหมายของเจาพนกงานศาลยอมปฏเสธ

ไมรบฟงพยานหลกฐานเชนนน เพราะศาลตองยบยงไมใหเกดกระท�านนขนอก แมจะเสยประโยชนในการ

ปราบปราม แตเปนประโยชนตอความบรสทธในกระบวนการยตธรรมทางอาญา นกกฎหมายเปรยบเทยบ

(CraigM.Bradley,anexpertincomparativecriminallawatIndianaUniversity)เหนวาเหตผล

ทกฎหมายสหรฐอเมรกาเรองการตดพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบเปนเชนนกเพราะสภาพประเทศม

ลกษณะแตกตางจากประเทศอนสหรฐอเมรกามทท�าการต�ารวจใหญระดบกรมมากเปนพนๆแหงท�าใหตอง

มมาตรการทเขมงวดตอเจาพนกงานเพอปองกนไมใหมการกระท�าทละเมดสทธเสรภาพของประชาชนChief

Justice JohnG.Roberts Jr. และ Justice Scaliaผพพากษาศาลฎกาสหรฐอเมรกามขอสงเกตวา ใน

ค�าพพากษาเกยวกบประเดนน ไมมผพพากษาทานใดเลยทอางเหตผลตามกฎหมายตางประเทศหลกตด

พยานนจงเปนเอกลกษณของศาลในสหรฐอเมรกาและไมเปนทยอมรบในประเทศCommonLawอน

คด Silverthrone lumber co. vU.S. จ�าเลยถกจบกมในขอหาความผดเกยวกบปาไม ต�ารวจ

เขาไปตรวจคนบานและจบกมจ�าเลยโดยไมมหมายจากการตรวจคนพบไมของกลางศาลวนจฉยวาพยาน

หลกฐานทไดจากการคนนน“shallnotbeusedatall”

2.2เหตผลในแงของความบรสทธยตธรรมของศาล(JudicialIntegrity)

ในคดTerryvOhioศาลใหเหตผลวาศาลตองไมมสวนรบฟงพยานทไดมาโดยวธการอนมชอบ

เพราะมฉะนนแลวกเทากบวาศาลสนบสนนการการกระท�าทมชอบนนและยอมมการการกระท�าเชนนนตอไป

เรอยๆจนเกยรตยศศกดศรของศาล(JudicialIntegrity)เสอมถอยจนไมนาเชอถอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.3เหตผลในแงปองกนความมอคตในการพจารณาคด

เหตผลทไมใหรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบกเพราะเปนสทธของจ�าเลยผถกเจาพนกงาน

กระท�าการโดยมชอบจะขอใหศาลไมรบฟงพยานนนๆเพราะพยานหลกฐานนนอาจท�าใหเกดอคตตอลกขน

ท�าใหการพจารณาพยานหลกฐานทยงคงเหลอหลงการถกตดพยานออกไปขาดการชงน�าหนกอยางละเอยด

รอบคอบ



เรองท 12.2.2 การรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบ

ตามกฎหมายไทย

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226บญญตวา“พยานวตถพยานเอกสารหรอ

พยานบคคลซงนาจะพสจนไดวาจ�าเลยมผดหรอบรสทธใหอางเปนพยานหลกฐานไดแตตองเปนพยานชนด

ทมไดเกดขนจากการจงใจ มค�ามนสญญา ขเขญ หลอกลวงหรอโดยมชอบประการอน และใหสบตาม

บทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนอนวาดวยการสบพยาน”หลกการรบฟงพยานหลกฐาน

ของCommonLawทส�าคญคอพยานหลกฐานใดทเกยวกบคดสามารถรบฟงไดเวนแตมกฎหมายยกเวน

ไวไมใหรบฟง (All relevantevidenceisadmissiblesubjecttotheexceptions)พยานทเกยวของ

กบคด (Relevant)และรบฟงได (admissible) ไมควรถกตดออกไป (beexcluded) เพยงเหตผลเพราะ

วาการไดมาซงพยานดงกลาวไมชอบเทานนการตดพยานดงกลาวจะกอใหเกดความไมยตธรรม(injustice)

และยงเปนการปลอยคนทกระท�าผดไปโดยไมตองรบโทษความเหนนเหนวาพยานหลกฐานใดกตามทจะน�า

มาซงความยตธรรมแลวสามารถรบฟงได(allevidencewhichisnecessarytoenablejusticetobe

doneshouldbeadmitted)

มาตรา 226น วางหลกวาพยานหลกฐานใดกตามทเปนพยานหลกฐานซงนาจะพสจนไดวาจ�าเลยม

ความผดหรอบรสทธยอมน�าสบในกระบวนพจารณาคดไดแตตองขนอยกบบทตดพยานซงไมวาจะเปนพยาน

วตถพยานเอกสารหรอพยานบคคลทเกดขนโดยชอบแตไดมาเนองจากการกระท�าโดยมชอบหรอเปนพยาน

หลกฐานทไดมาโดยอาศยขอมลทเกดขนหรอไดมาโดยมชอบจะรบฟงไดหรอไม ตองพจารณาตามมาตรา

226/1ซงบญญตวา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


“ในกรณทความปรากฏแกศาลวา พยานหลกฐานใดเปนพยานหลกฐานทเกดขนโดยชอบแตไดมา

เนองจากการกระท�าโดยมชอบ หรอเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยอาศยขอมลทเกดขนหรอไดมาโดยมชอบ

หามมใหศาลรบฟงพยานหลกฐานนน เวนแตการรบฟงพยานหลกฐานนนจะเปนประโยชนตอการอ�านวยความ

ยตธรรมมากกวาผลเสยอนเกดจากผลกระทบตอมาตรฐานของระบบงานยตธรรมทางอาญาหรอสทธเสรภาพ

พนฐานของประชาชน

ในการใชดลพนจรบฟงพยานหลกฐานตามวรรคหนง ใหศาลพจารณาถงพฤตการณทงปวงแหงคด

โดยตองค�านงถงปจจยตาง ๆ ดงตอไปนดวย

(1) คณคาในเชงพสจน ความส�าคญ และความนาเชอถอของพยานหลกฐานนน

(2) พฤตการณและความรายแรงของความผดในคด

(3) ลกษณะและความเสยหายทเกดจากการกระท�าโดยมชอบ

(4) ผทกระท�าการโดยมชอบอนเปนเหตใหไดพยานหลกฐานมานนไดรบการลงโทษหรอไม

เพยงใด”

มาตรา 226/1นบญญตใหศาลใชดลพนจเลอกทจะตดพยานหรอรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดย

มชอบโดยมกรอบหรอแนวทางในการใชดลพอนจตาม(1)ถง(4)ซงมลกษณะท�านองเดยวกนกบบรรทดฐาน

ของศาลองกฤษทเหนวาปญหาวาพยานหลกฐานใดจะเกยวของกบคดและรบฟงไดหรอไม เปนขอกฎหมาย

( as amatter of law)แตปญหาวาควรจะตดพยานนนหรอไม ใหเปนปญหาเรองดลพนจของศาล (as a

matterofdiscretion)โดยหลกแลวในคดศาลจะใชดลพนจตดพยานเฉพาะกรณทศาลจ�าเปนตองตดเพอ

รกษา(preserve)และปกปอง(protect)สทธทส�าคญ(importantright)ของผตองหาและหากศาลรบฟง

พยานหลกฐานทไดมาโดยไมชอบดงกลาวจะเปนผลท�าใหการพจารณาคดเกดความไมเปนธรรมขน (result

inanunfairtrial)ในคดRvDelaneyศาลวนจฉยวา“ไมใชหนาทของศาลทจะวนจฉยตดพยานหลกฐาน

ดวยเหตผลเพอลงโทษต�ารวจทละเลยไมปฏบตหรอระมดระวงการปฏบตหนาทตามกฎหมาย เพราะเปน

เหตผลคนละเรองกนกบเหตผลทศาลจะรบฟงพยานหลกฐานดงกลาวหากแตศาลจะพจารณาวาต�ารวจกระท�า

ไปโดยเจตนาไมเคารพกฎหมายอยางแจงชดและมผลตอการตอสคดของจ�าเลยหรอไม”

สวนในประเทศสหรฐอเมรกามFederalRuleOfEvidence(FRE)Article403บญญตวา“The

court may exclude relevant evidence if its probative value is substantially outweighed by a

danger of one or more of the following: unfair prejudice, confusing the issues, misleading

the jury, undue delay, wasting time, or needlessly presenting cumulative evidence”ซงสรป

ความไดวา แมพยานหลกฐานจะเกยวของกบประเดนแหงคด แตศาลอาจจะไมรบฟงพยานหลกฐานนน

กไดหากเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยผดกฎหมายหรอวธการทไมเปนธรรม (evidence obtained by

illegallyorunfairlymean)เปนพยานทฟมเฟอยเปนพยานทท�าใหลกขนมอคตเปนพยานทท�าใหเสยเวลา

ในการน�าสบหรอเปนพยานหลกฐานทไมเปนประโยชนแกคด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ค�าพพากษาศาลฎกาท 10338/2557 ในคดอาญาเดมพนกงานอยการโจทกไมสามารถตดตามตว

จ. ผเสยหาย ซงเปนประจกษพยานมาเบกความเปนพยานตอศาลได จงจ�าเปนตองสงบนทกค�าใหการชน

สอบสวนของจ.บนทกการชตวผตองหาทงสองและบนทกการชภาพถายผตองหาทงสองซงจ�าเลยท�าหนาท

เปนลามแปลภาษาให จ.และพมพลายนวมอในค�าแปลไวกบจ�าเปนตองสงบนทกการสอบปากค�าจ�าเลยใน

ฐานะผท�าหนาทลามแปลภาษาใหจ.ฟงเปนพยานหลกฐานตอศาลและเพอใหพยานดงกลาวมคณคาในการ

รบฟงจงจ�าเปนอยางยงทจะตองน�าตวจ�าเลยมาเบกความยนยน การทจ�าเลยเบกความอนเปนเทจโดยเบก

ความกลบค�าใหการในชนสอบสวนเปนวาจ�าเลยพมพลายพมพนวหวแมมอลงในเอกสารทกฉบบโดยทจ�าเลย

มไดท�าหนาทเปนลามแปลและมไดสาบานตววาจะท�าหนาทเปนลามแปลตอพนกงานสอบสวนทงเบกความ

ดวยวาจ�าเลยมไดท�าหนาทเปนลามในการชตวและชภาพถายผตองหาทงสองเลยความเทจทจ�าเลยเบกความ

จงเปนขอส�าคญในคด เพราะหากศาลเชอตามค�าเบกความของจ�าเลย พยานเอกสารทเกยวของกบการท�า

หนาทลามแปลของจ�าเลยดงกลาวยอมเปนพยานหลกฐานชนดทเกดขนโดยมชอบทศาลจะรบฟงเปนพยาน

หลกฐานไมไดเลย เพราะตองหามมใหโจทกอางเปนพยานหลกฐานในการพสจนความผดของจ�าเลยทงสอง

ในคดดงกลาวตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226

ค�าพพากษาศาลฎกาท 10985/2558 ใบส�าคญจายเปนของมลนธ แตอยในความครอบครองดแล

ของย.ซงเปนหวหนาฝายบญชของมลนธย.ยอมมหนาทปกปองและรกษาผลประโยชนของนายจางตนเมอ

เหนวาผบรหารของมลนธ ทจรตตอหนาทยกยอกเงนของมลนธ กอความเสยหายแกมลนธทตนท�างานอย

เมอตนพบเหนยอมแจงความใหด�าเนนคดแกผกระท�าความผดได การท ย. น�าเอกสารดงกลาวไปมอบให

กรมสอบสวนคดพเศษเพอเปนหลกฐานในการด�าเนนคดแกจ�าเลยย.ยอมไมมความผดใดๆ ในทางอาญา

เพราะเปนการมอบหลกฐานทส�าคญในทางคดใหแกเจาพนกงานผ มหนาทตามกฎหมายการทจะให

เจาพนกงานเรยกเอกสารหลกฐานแหงการกระท�าความผดตามปกตนนยอมยากทจะไดรบความรวมมอจาก

ผกระท�าความผด ซงเปนผบรหารในหนวยงานดงกลาว เอกสารนนอาจถกท�าลายหรอสญหายหรอหาไม

พบได จงเปนอปสรรคในการด�าเนนคดอาญาแกผกระท�าความผดการทกรมสอบสวนคดพเศษไดเอกสาร

ดงกลาวมาเปนพยานหลกฐานส�าคญของคด จงเปนการไดมาโดยชอบ ไมตองดวยประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความอาญามาตรา226/1

ค�าพพากษาศาลฎกาท2281/2555การแอบบนทกเทปขณะทมการสนทนากนระหวางโจทกรวมกบ

พยานและจ�าเลยท 2 โดยทโจทกรวมและพยานไมทราบมากอน เปนการแสวงหาพยานหลกฐานโดยมชอบ

หามมใหศาลรบฟงเปนพยานนนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226แมหลกกฎหมาย

ดงกลาวจะใชตดพยานหลกฐานของเจาพนกงานของรฐเพอค มครองสทธเสรภาพของประชาชนมให

เจาพนกงานของรฐใชวธการแสวงหาพยานหลกฐานโดยมชอบแตประมวลกฎหมายพจารณาความอาญา

มาตรา226ไมไดบญญตหามไมใหน�าไปใชกบการแสวงหาพยานหลกฐานของบคคลธรรมดาอยางไรกตาม

ระหวางพจารณาคดไดมพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา(ฉบบท28)

พ.ศ.2551มผลบงคบใชตงแตวนท8กมภาพนธ2551โดยมาตรา11บญญตใหเพมมาตรา226/1ประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญาก�าหนดใหศาลรบฟงพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบไดถาพยานหลกฐาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นนจะเปนประโยชนตอการอ�านวยความยตธรรมมากกวาผลเสยอนเกดจากผลกระทบตอมาตรฐานของระบบ

งานยตธรรมทางอาญาศาลจงน�าบนทกเทปดงกลาวมารบฟงได

ขอสงเกตพยานหลกฐานทไดมาโดยวธการลอใหกระท�าความผด(ENTRAPMENT)

การลอใหกระท�าความผดหมายถงการแสวงหาพยานหลกฐานในคดความผดบางฐานเกยวกบ

การซอขายสงของผดกฎหมายเชนการซอขายยาเสพตดสนคาผดกฎหมายหรอซอบรการโสเภณความผด

ลกษณะนยากทเจาพนกงานจะเขาไปแสวงหาพยานหลกฐานไดเพราะผซอและผขายตางท�าผดกฎหมายและ

มกมการตระเตรยมการเพอกระท�าความผด เจาพนกงานจงตองใชวธการฝงตว (Embedding) และเขาไป

ท�าการลอซอการกระท�าดงกลาวเพอใหไดมาซงพยานหลกฐานการลอใหกระท�าความผดหรอลอซอจะเปนการ

แสวงหาพยานหลกฐานโดยชอบตอเมอผกระท�าความผดนนไดกระท�าความผดนนอยกอนแลวแตถาผกระท�า

ความผด ไมไดเปนผทกระท�าความผดนนอยกอน แตเจาพนกงานกอใหเกดการกระท�าผดนนขนเองโดย

ชกจงใจใหผนนกระท�าความผดหากเปนคดความผดอนยอมความไดและผเสยหายมสวนในกระท�าดงกลาว

ศาลถอวาผเสยหายนนไมใชผเสยหายโดยนตนยไมมอ�านาจรองทกขหรอฟองรองคดไดแตถาเปนคดความ

ผดตอแผนดนทเจาพนกงานเปนผกระท�ากถอวาเปนพยานหลกฐานทเกดจากการกระท�าทมชอบของ

เจาพนกงานศาลไมรบฟง เชนต�ารวจลงประกาศผานสอSocialMedia วาตองการซอภาพถายเปลอยเดก

ในราคาแพงจนมผไปแสวงหาภาพนนมาขายให ทงทแตเดมไมเคยมภาพหรอมพฤตการณขายภาพเหลานน

มากอนเลย

ค�าพพากษาศาลฎกาท 4085/2545 และ 4301/2543 จ�าเลยไมมพฤตการณละเมดลขสทธใน

โปรแกรมคอมพวเตอรวนโดว98ของโจทกมากอนโจทกสงสายลบไปลอซอจ�าเลยแจงวาไมมสายลบของ

โจทกใหชวยจดท�าใหพนกงานขายของจ�าเลยใหบรการลกคาโดยรบปากวาจะจดการโหลดโปรแกรมทละเมด

ลขสทธของโจทกใหไดเพราะรานจ�าเลยไมไดขายของละเมดลขสทธหลงจากนน1สปดาหสายลบของโจทก

กไปรบของและใหสญญาณเจาหนาทต�ารวจเขาจบกมศาลฎกาวนจฉยวา เมอจ�าเลยไมเคยมเจตนากระท�า

การละเมดลขสทธโจทกการทโจทกสงสายลบไปลอซอเปนการลอใหผบรสทธกระท�าความผดสายลบของ

โจทกและโจทกเปนผใชใหกระท�าความผดจงมใชผเสยหายโดยนตนย

ค�าพพากษาศาลฎกาท 6523/2545 เลยมพฤตการณกระท�าละเมดลขสทธโปรแกรมคอมพวเตอร

ของโจทกอยกอนแลวโจทกสงสายลบไปลอซอและจบกมจ�าเลยมาด�าเนนคดมใชเปนการกอใหจ�าเลยกระท�า

ความผดแตเปนการด�าเนนการเพอจบกมปราบปรามผกระท�าผดเปนการกระท�าทชอบดวยกฎหมาย โจทก

เปนผเสยหายโดยนตนยมอ�านาจรองทกขมอ�านาจฟองและศาลมอ�านาจรบฟงพยานหลกฐานทเกดจากการ

ลอซอโดยชอบนนได



มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 12.2.3 การรบฟงค�าใหการของผตองหาทใหการตอเจาหนาท

และศาล

ในประเทศCommonLawมหลกการรบฟงค�ารบสารภาพทส�าคญ2ประการคอ

1. หลกสทธของผตองหาทจะปฏเสธไมใหการทเปนปฏปกษแกตนเอง (Theprivilege against

self–incrimination)

2. หลกการหามไมใหรบฟงค�ารบสารภาพทไมไดเปนไปโดยความสมครใจของผรบสารภาพ

(Involuntariness)

ตามกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง ( InternationalCovenant

onCivilandPoliticalRights:ICCPR)กตกานเปนสนธสญญาพหภาคซงสมชชาใหญแหงสหประชาชาต

รบรองเมอวนท16ธนวาคม2509มผลใชบงคบเมอวนท23มนาคม2519โดยมหลกการวารฐภาคสมาชก

จะเคารพสทธพลเมองและสทธทางการเมองของบคคล รวมทงสทธในชวต เสรภาพ เสรภาพในศาสนา

เสรภาพในการแสดงความคดเหนเสรภาพในการชมนมสทธเลอกตงและสทธในการไดรบการพจารณาอยาง

เปนธรรมในคดอาญาทถกกลาวหาซงประเทศไทยเขาเปนภาคเมอวนท29ตลาคม2539(ICCPRเปนสวน

หนงของกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศเชนเดยวกบปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน:ปฏญญา

นไดรบการรบรองโดยสมชชาใหญแหงสหประชาชาตเมอวนท10ธนวาคม2491UniversalDeclaration

ofHumanRights:UDHR)ตามกตกาดงกลาวในขอ9(2)ก�าหนดวาบคคลทถกจบกมยอมไดรบการแจง

ถงสาเหตในการจบกม และการแจงขอหาอนเปนปฏปกษตอตนโดยพลนในเวลาทมการจบกม และตามขอ

14 (3) ก�าหนดวา ในการพจารณาคดอาญาซงบคคลถกหาวากระท�าผดบคคลทกคนยอมมสทธทจะไดรบ

หลกประกนขนต�าอยางเสมอภาคเตมทดงตอไปน

(ก) สทธทจะไดรบแจงสภาพและขอหาแหงความผดทถกกลาวหาโดยพลนและละเอยดใน

ภาษาซงบคคลนนเขาใจได

(ข) สทธทจะมเวลาและไดรบความสะดวกเพยงพอแกการเตรยมการเพอสคดและตดตอกบ

ทนายความไดตามความประสงคของตน

(ค) สทธทไดรบการพจารณาโดยปราศจากการชกชาอยางไมเปนธรรม

(ง) สทธทจะไดรบการพจารณาตอหนาและสทธทจะตอสคดดวยตนเองหรอผานทางผชวย

เหลอทางกฎหมายตามทเลอกหาเองสทธทจะไดรบการแจงใหทราบถงสทธในการมผชวยเหลอทางกฎหมาย

ถาไมมผชวยเหลอทางกฎหมายและสทธทจะมการชวยเหลอทางกฎหมายซงมการแตงตงใหโดยไมคดมลคา

ถาบคคลนนไมอาจรบภาระจดการไดเองหากจ�าเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(จ) สทธทจะถามพยานซงเปนปรปกษตอตนและขอใหหมายเรยกพยานฝายตนมาซกถาม

ภายใตเงอนไขเดยวกบพยานฝายตรงขามของตน

(ฉ) สทธทจะขอความชวยเหลอใหมลามโดยไมคดมลคาหากไมอาจเขาใจหรอพดภาษาทใช

ในศาลได

(ช) สทธทจะไมถกบงคบใหใหการปรกปร�าตนเองหรอรบสารภาพผด

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2560มาตรา 29 วรรคส บญญตวา “ในคด

อาญา จะบงคบใหบคคลใหการเปนปฏปกษตอตนเองมได”สทธทจะใหการไมเปนปฏปกษตอตนเองดงกลาว

จงเปนสทธทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญซงตามมาตรา25วรรคสามบญญตวา“บคคลซงถกละเมด

สทธเสรภาพทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญ สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญเพอใชสทธทาง

ศาลหรอยกเปนขอตอสคดในศาลได”และตามมาตรา25วรรคสบญญตวา“บคคลซงถกละเมดสทธเสรภาพ

ทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญหรอจากการกระท�าความผดอาญาของบคคลอน ยอมมสทธทจะไดรบ

การเยยวยาหรอชวยเหลอจากรฐตามทกฎหมายบญญต”นอกจากนรฐธรรมนญยงไดบญญตมาตรการคมครอง

ปกปองสทธดงกลาวโดยผานศาลรฐธรรมนญไวตามมาตรา 213 ซงบญญตวา “บคคลซงถกละเมดสทธ

เสรภาพทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญไวมสทธยนค�ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค�าวนจฉยวาการ

กระท�านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ...”

ในระบบกลาวหาการด�าเนนคดอาญาโดยรฐถอวาผถกกลาวหาเปนประธานในคด ผถกกลาวหา

จงมสทธในการตอสคดอยางเตมทดงนนจงตองมมาตรการทเปนรปธรรมและเออตอผถกกลาวหาใหมความ

สามารถในการตอสคดอยางเตมทในการรบฟงค�าใหการของผตองหาทใหการตอเจาหนาทเมอเจาหนาทสอบ

ค�าใหการผตองหาเปนเหตการณระหวางผตองหากบเจาหนาทโดยทเจาหนาทเปนผมความรความเชยวชาญ

ทางกฎหมายและมประสบการณในการสอบสวน ในขณะทผถกกลาวหา หรอผตองหาอยในสถานะทออน

ดอยกวา ดงนนจงตองมกฎหมายทเปนหลกประกนใหแกผตองหาวาจะไดรบการปฏบตอยางเปนธรรม ใน

ขณะเดยวกนกเปนหลกปฏบตทชดเจนใหแกเจาหนาทและยงสรางความเชอมนแกประชาชนโดยทวไปวาสทธ

เสรภาพของเขาจะไดรบความคมครองโดยการก�าหนดหลกทเจาหนาทจะตองปฏบตอยางเครงครดขาดตก

บกพรองไมไดเชนการแจงขอหาใหผตองหาทราบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา134

การจดหาทนายความใหผตองหากอนเรมถามค�าใหการตามมาตรา 134/1 การใหสทธผ ตองหาทจะให

ทนายความหรอผซงตนไววางใจเขาฟงการสอบปากค�าตนไดตามมาตรา134/3การใหพนกงานสอบสวนแจง

สทธใหผตองหาทราบกอนตามมาตรา134/4เมอเจาหนาทสอบปากค�าผตองหาดงนนค�าใหการของผตองหา

ในชนจบกมค�าใหการของผตองหาในชนสอบสวนจะรบฟงเปนพยานหลกฐานในชนศาลไดหรอไมนนจงขน

อยกบหลกการขางตน

ค�าใหการของผตองหาในชนจบกมและสอบสวนและค�าใหการรบสารภาพของจ�าเลยในชนพจารณา

คดของศาลจงเปนประเดนทนาพจารณา

1. ค�าใหการของผตองหาในชนจบกมการจบกมผตองหาเจาพนกงานซงท�าการจบตองแจงขอกลาว

หาใหผถกจบทราบ การแจงนตองระบรายละเอยดพอทผตองหาจะเขาใจไดวาตนถกกลาวหาดวยเรองอะไร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


และเรองนนกฎหมายก�าหนดอตราโทษไวอยางไรนอกจากนเจาหนาทยงตองแจงสทธวาผถกจบมสทธจะไม

ใหหรอใหการกไดและถอยค�าของผถกจบนนอาจใชเปนพยานหลกฐานในการพจารณาคดผถกจบมสทธท

จะพบและปรกษาทนายความหรอผทจะซงเปนทนายความถาผถกจบประสงคจะแจงใหญาตหรอผซงตนไว

วางใจทราบถงการจบกมกใหเจาพนกงานอนญาตใหผถกจบด�าเนนการไดตามมาตรา83วรรคสองเจาหนาท

ผจบกมไมใชพนกงานสอบสวนจงไมมหนาทสอบปากค�าผถกจบตามมาตรา84วรรคสบญญตวา“ถอยค�า

ใด ๆ ทผถกจบใหไวตอเจาพนกงานผจบ หรอพนกงานฝายปกครองหรอ ต�ารวจในชนจบกมหรอรบมอบตว

ผถกจบ ถาถอยค�านนเปนค�ารบสารภาพของผถกจบวาตนไดกระท�าความผด หามมใหรบฟงเปนพยานหลก

ฐาน แตถาเปนถอยค�าอน จะรบฟงเปนพยานหลกฐานในการพสจนความผดของผถกจบไดตอเมอไดมการแจง

สทธตามวรรคหนง หรอตามมาตรา 83 วรรคสอง แกผถกจบแลวแตกรณ”เหตผลทกฎหมายบญญตไวเชน

นนเพราะในชนจบกมเจาพนกงานไมมหนาทตองสอบค�าใหการผตองหาและการใหการของผตองหาไมได

เปนไปตามขนตอนกระบวนการคมครองสทธของผตองหาในชนกอนสอบปากค�า เชน ขณะสอบปากค�าอาจ

จะไมมการสอบถามผตองหากอนวาประสงคจะมทนายความกอนหรอไม

2. ค�าใหการของผตองหาในชนสอบสวนถอยค�าของผตองหาซงใหการตอพนกงานสอบสวนเปน

ค�าใหการอยางหนง ซงใหไวกบพนกงานสอบสวนมใชเปนค�าใหการตอศาล และถอยค�านอาจเปนการรบ

สารภาพหรอปฏเสธกไดตามมามาตรา134วรรคสบญญตวา“พนกงานสอบสวนตองใหโอกาสผตองหาท

จะแกขอหาและทจะแสดงขอเทจจรงอนเปนประโยชนแกตนได”ค�าใหการของจ�าเลยชนสอบสวนอาจถกโจทก

อางมาสนบสนนวาจ�าเลยกระท�าความผดเชนศาลใหเหตผลในค�าวนฉยวาในชนสอบสวนจ�าเลยใหการถง

เหตการณในขณะกระท�าความผดอยางเปนล�าดบขนตอนโดยละเอยดและสอดคลองกบแผนทเกดเหตและ

พยานบคคลอนของโจทก และจ�าเลยใหการในวนเดยวกบวนเกดเหต ยากทจ�าเลยจะปนแตงเรองขนโดย

ปราศจากมลความจรง เชอวาจ�าเลยใหการตอพนกงานสอบสวนไปตามความจรง เปนตน และตามมาตรา

135บญญตวา“ในการถามค�าใหการผตองหา หามมใหพนกงานสอบสวนท�าหรอจดใหท�าการใด ๆ ซงเปนการ

ใหค�ามนสญญา ขเขญ หลอกลวง ทรมาน ใชก�าลงบงคบ หรอกระท�า หรอโดยมชอบประการใด ๆ เพอจงใจ

ใหเขาใหการอยางใด ๆ ในเรองทตองหานน”

ตามกฎหมายองกฤษก�าหนดวาการสอบปากค�าผตองหานน จะตองมการปฏบตตามกฎของศาล

(judges’rules)ดวยเชนเมอต�ารวจมหลกฐานและด�าเนนคดกบบคคลใดในการสอบปากค�าต�ารวจจะตอง

เตอนผนนกอนวาค�าใหการของเขาอาจใชเปนพยานยนเขาในชนศาลไดและเมอมการแจงขอหาแลวกตองม

การเตอนดงกลาวนนอกแตการไมปฏบตตามกฎของศาลไมถงกบท�าใหถอยค�าของผตองหาเสยผลไปทงหมด

ศาลอาจใชดลพนจรบฟงค�ารบนนไดส�าหรบกฎหมายไทยมาตรา134/4วรรคทายบญญตวา“ถอยค�าใด ๆ

ทตองหาใหไวตอพนกงานสอบสวนกอนมการแจงสทธตามวรรคหนง หรอกอนทจะด�าเนนการตามมาตรา

134/1 มาตรา 134/2 และมาตรา 134/3 จะรบฟงเปนพยานหลกฐานในการพสจนความผดของผนนมได”

ขอสงเกตตามมาตรา134/1บญญตวา“ในคดทมโทษประหารชวต หรอในคดทผตองหามอายไม

เกนสบแปดปใหพนกงานสอบสวนแจงขอหา กอนเรมถามค�าใหการใหพนกงานสอบสวนถามผตองหาวาม

ทนายความหรอไม ถาไมมใหรฐจดหาทนายความให”ตามมาตรานเปนคดส�าคญทมโทษประหารชวตหรอคด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ทผตองหามอายไมเกนสบแปดป ไมวาความผดขอหาใดพนกงานสอบสวนตองจดหาทนายใหผตองหาแม

ผตองหาไมตองการกตาม และกรณนกฎหมายบญญตใหมผลเฉพาะค�าใหการนนเทานนทศาลจะรบฟงเปน

พยานหลกฐานมไดมไดมผลถงการสอบสวนดงนนการสอบสวนเทาทชอบยงคงมผลอย

ค�าพพากษาศาลฎกาท1130/2553คดมโทษถงประหารชวตการสอบสวนค�าใหการของผตองหาจง

อยในบงคบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา134/1วรรคหนงซงเปนสทธเดดขาดของ

ผตองหาทจะไดรบความชวยเหลอจากรฐในการจดหาทนายความใหเมอพนกงานสอบสวนถามแลวผตองหา

ไมมทนายความเปนหนาทของเจาพนกงานสอบสวนตองหาทนายความใหแกผตองหาตามบนทกค�าใหการ

ของผตองหาพนกงานสอบสวนไดแจงขอหาและแจงสทธใหจ�าเลยทราบแลวและสอบถามเรองทนายความ

หรอผทไววางใจเขารบฟงการสอบสวนจ�าเลยใหการปฏเสธไมตองการทนายความหรอผทไววางใจเขารบฟง

การสอบสวนพนกงานสอบสวนไดท�าการสอบสวนโดยไมไดจดหาทนายความใหจ�าเลย ตามค�าใหการ

ดงกลาวจ�าเลยไมขอใหการโดยจะไปใหการในชนศาลการทพนกงานสอบสวนท�าการสอบสวนดงกลาวเปนการ

ไมปฏบตตามมาตรา134/1วรรคหนงแตในบทบญญตมาตรา134/4วรรคทายบญญตไวเพยงวาถอยค�า

ใดๆทผตองหาใหไวตอพนกงานสอบสวนกอนมการแจงสทธตามวรรคหนงหรอกอนทจะด�าเนนการตาม

มาตรา134/1จะรบฟงเปนพยานหลกฐานในการพสจนความผดของผนนไมไดฉะนนแมพนกงานสอบสวน

จะไมไดจดหาทนายความใหจ�าเลยกไมท�าใหการสอบสวนไมชอบแตอยางใด เมอมการสอบสวนแลว โจทก

จงมอ�านาจฟอง

ค�าพพากษาศาลฎกาท7703/2554คดทมอตราโทษประหารชวตกอนเรมถามค�าใหการใหพนกงาน

สอบสวนถามผตองหาวามทนายความหรอไม ถาไมมใหรฐจดหาทนายความใหตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญามาตรา 134/1 เมอพนกงานสอบสวนไมไดจดหาทนายความใหจ�าเลยท 2 อนเปนการ

ไมปฏบตตามมาตรา134/1ถอยค�าใดๆทจ�าเลยท2ใหไวในชนสอบสวนยอมจะรบฟงเปนพยานหลกฐาน

ในการพสจนความผดของจ�าเลยท 2 ไมไดตามมาตรา134/4วรรคทายดงนจงไมอาจฟงค�าใหการในชน

สอบสวนของจ�าเลยท2ทใหการวาขณะจ�าเลยท1ตรวจนบเมทแอมเฟตามนในหองพกจ�าเลยท2อยดวย

มารบฟงเปนพยานหลกฐานโจทกเพอลงโทษจ�าเลยท2ได

ค�าพพากษาศาลฎกาท10384/2558การแจงขอหาและการสอบปากค�าจ�าเลยในชนสอบสวนแมมได

กระท�าตอหนาทปรกษากฎหมายตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวฯพ.ศ.2553มาตรา75วรรค

สองโดยกระท�าตอหนาทนายความซงไมผานการอบรมเปนทปรกษากฎหมายของศาลเยาวชนและครอบครว

กลางแตกมผลเพยงท�าใหค�าใหการชนสอบสวนของจ�าเลยไมอาจรบฟงเปนพยานหลกฐานไดตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา226ประกอบพ.ร.บ.ศาลเยาวชนและครอบครวฯพ.ศ.2553มาตรา

6 เทานน ไมถงขนาดเปนเหตใหการสอบสวนของพนกงานสอบสวนเสยไป กรณถอไดวาพนกงานสอบสวน

ไดมการสอบสวนความผดในคดนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา120แลวโจทกจง

มอ�านาจฟอง

ค�าพพากษาศาลฎกาท3119/2550แมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา7/1(2)จะ

บญญตใหผถกจบหรอผตองหามสทธใหทนายความหรอผทตนไววางใจเขาฟงการสอบสวนปากค�าตนไดใน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ชนสอบสวนและมาตรา 134/3 บญญตวาผตองหามสทธใหทนายความหรอผทตนไววางใจเขาฟงการสอบ

ปากค�าตนได และมาตรา134/4 (2)บญญตในเรองการถามค�าใหการผตองหานนใหพนกงานสอบสวนแจง

ใหผตองหาทราบกอนวาผตองหามสทธใหทนายความหรอผทไววางใจเขาฟงการสอบปากค�าตนไดกตามแต

ในบทบญญตของมาตรา134/4วรรคทายกบญญตไวแตเพยงวาถอยค�าใดๆทผตองหาใหไวตอพนกงาน

สอบสวนกอนมการแจงสทธตามวรรคหนง หรอกอนทจะด�าเนนการตามมาตรา 134/3 จะรบฟงเปนพยาน

หลกฐานในการพสจนความผดของผนนไมไดเทานน ดงนน แมพนกงานสอบสวนจะไมไดปฏบตตาม

บทบญญตดงกลาวขางตนกหาท�าใหการสอบสวนคดไมชอบแตอยางใดไม

คดEscobdedov.IIIinois(1964)ขอเทจจจรงไดความวาเมอวนท19มกราคม1960Escobdedo

ถกต�ารวจจบกมในขอหาฆาDannyพเขยของตนเองหลงถกจบกมEscobdedoรองขอพบทนายความเพอ

ปรกษาหลายครง แตต�ารวจทท�าการสอบสวนปฏเสธทกครงโดยอางวาเขายงไมไดถกด�าเนนคดในฐานะ

ผตองหา ระหวางนนต�ารวจแจง Escobdedo วา DiGerlandoผตองสงสยอกคนหนงใหการซดทอดวา

Escobdedoเปนคนรายต�ารวจแนะน�าใหEscobdedoรบสารภาพEscobdedoขอปรกษาทนาความกอน

ต�ารวจยงคงปฏเสธและสอบปากค�าEscobdedoตดตอกนนานถง14ชงโมง30นาทจนในทสดEscobdedo

ใหการรบสารภาพคดนศาลชนตนพพากษาลงโทษEscobdedoศาลฎกาสหรฐอเมรกาพพากษาใหยกฟอง

โดยใหเหตผลวาค�ารบสารภาพของEscobdedoรบฟงเปนพยานหลกฐานไมได เพราะกอนจะสอบปากค�า

ผตองหาผตองหามสทธพบทนายกอนถกสอบปากค�าและต�ารวจจะตองแจงใหผตองหาทราบถงสทธทจะไม

ตอบค�าถามตามรฐธรรมนญทแกไขครงท 6 ซงบญญตวา ในการด�าเนนคดอาญา จ�าเลยมสทธทจะไดรบ

การพจารณาคดอยางรวดเรวและเปดเผย ... และจะตองไดรบแจงถงรายละเอยดลกษณะแหงคดและขอ

กลาวหา สทธทจะไดรบการพจารณาโดยเปดเผยและสทธในการเผชญหนาพยานและมสทธทจะปรกษา

ทนายความ

ตอมาในป 1966ศาลฎกาสหรฐอเมรกาไดวางหลกประกนการคมครองสทธของผตองหาไวทเรยก

วาหลก“Mirandaหรอ“MirandaWarning”ในคดMirandav.Arizona(1966)วากอนเรมสอบถาม

ผตองหานอกจากต�ารวจจะตองเตอนถงสทธทผตองหาจะไมใหการและค�าใหการอาจใชยนเขาในศาลไดแลว

ต�ารวจจะตองแจงใหผตองหาทราบวาเขามสทธทจะมทนายความใหความชวยเหลอและถาเขาไมอยในฐานะ

จะหาทนายความไดเองกจะมการตงทนายความใหเวนแตผตองหาสละสทธทจะมทนายความค�าใหการของ

ผตองหาจงจะใชพสจนความผดของเขาไดการทศาลไดก�าหนดหลกการทเครงครดในสงทต�ารวจตองท�าใน

ขณะจบกมดงกลาวศาลใหเหตผลวาเมอบคคลถกคมขงหรอเสรภาพในการเดนทางถกจ�ากดยอมกระทบ

ตอสทธเสรภาพพนฐานของประชาชนต�ารวจตองแจงใหผถกกลาวหาทราบถงสทธตามรฐธรรมนญกอนทจะ

สอบปากค�าสทธเหลานนไดแกสทธทจะนงเฉย(ไมพด)สทธทจะมทนายความไมวาจดหามาเองหรอรฐจดหา

ใหและสทธทจะรบแจงสทธวาสงทเขาพดอาจถกใชยนกบตวเขาในศาลสทธตามรฐธรรมนญทศาลกลาวถง

คอ รฐธรรมนญฉบบแกไขท 5 ทบญญตวา ไมมบคคลใดถกบงคบในคดอาญาทจะใหการทมผลท�าใหตน

ตองรบโทษทางอาญา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


MirandaWarningไดแก

- Youhavetherighttoremainsilent;

- Anythingyousaycanbeusedagainstyouinacourtoflaw;

- Youhave the right to consultwith a lawyer andhave that lawyerpresent

duringtheinterrogation;

- Ifyoucannotaffordalawyer,onewillbeappointedtorepresentyou;

- Youcaninvokeyourrighttobesilentbeforeorduringaninterrogation,and

ifyoudoso,theinterrogationmuststop.

- Youcaninvokeyourrighttohaveanattorneypresent,anduntilyourattorney

ispresent,theinterrogationmuststop.

ผ เขยนมขอสงเกตวาสทธของผตองหาทงหลายเหลาน ไมวากฎหมายไทยหรอกฎหมายของ

สหรฐอเมรกามบญญตไวเปนลายลกษณอกษรและมการประกาศใชเปนกฎหมายดงนนประชาชนทกคนไม

อาจปฏเสธวาไมรกฎหมายไมได แตประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 134/4 ยงคงย�าวา

เจาพนกงานตองแจงสทธอยด มฉะนนค�าใหการดงกลาวจะรบฟงเปนพยานหลกฐานไดตามมาตรา 134/4

วรรคทายในสหรฐอเมรกาหลงจากศาลวางหลกMirandaต�ารวจใหความเหนคดคานวาหลกในค�าพพากษา

ดงกลาววาท�าใหเกอบจะเปนไปไมไดทจะไดมาซงค�ารบสารภาพจากผกระท�าความผด

ค�าพพากษาศาลฎกาท 7123/2557ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ไดบญญตถงอ�านาจ

และหนาทของพนกงานสอบสวนในชนแจงขอหาตามมาตรา 134 ซงความในวรรคหนงก�าหนดใหพนกงาน

สอบสวนตองถามชอตวชอรองชอสกลสญชาตบดามารดาอายอาชพทอยทเกดของผตองหาเปนประการ

แรกตอจากนนจงแจงใหทราบถงขอเทจจรงเกยวกบการกระท�าทถกกลาวหาแลวจงแจงขอหาใหผตองหา

ทราบ รวมทงใหโอกาสผตองหาทจะแกขอหาและแสดงขอเทจจรงอนเปนประโยชนแกตนดงนน เมอเรม

ท�าการสอบสวนพนกงานสอบสวนจงมอ�านาจสอบถามขอมลเบองตนเกยวกบตวผตองหาผตองหามหนาท

ใหขอเทจจรงเกยวกบตนเองตามบทบญญตดงกลาวซงมสภาพบงคบทางอาญาดงทบญญตไวในประมวล

กฎหมายอาญามาตรา367ภายใตหลกเกณฑทพนกงานสอบสวนตองใหโอกาสผตองหาทจะแกขอกลาวหา

และแสดงขอเทจจรงทเปนประโยชนแกตนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา134วรรค

สเพอใหการสอบสวนด�าเนนตอไปไดถกตองและชอบธรรมสวนการถามค�าใหการผตองหาอนเปนอกขนตอน

หนงซงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา134/4บญญตใหเปนหนาทพนกงานสอบสวนตอง

แจงใหผตองหาทราบถงสทธทจะใหการหรอไมกไดรวมทงสทธในการใหทนายความและบคคลทผตองหาไว

วางใจเขาฟงการสอบปากค�าซงเปนขนตอนเมอผานการแจงขอหาแกผตองหาแลว

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา134/4ในการถามค�าใหการผตองหาพนกงาน

สอบสวนตองเตอนผตองหาวาค�าใหการของเขาอาจใชเปนพยานหลกฐานยนเขาไดและผตองหาจะไมใหการ

กได ตามแนวค�าพพากษาฎกาเดมกอนแกไขเพมเตมมาตรา134/4ศาลฎกาวนจฉยวา ค�ารบสารภาพของ

จ�าเลยในชนสอบสวนทใหไว โดยมไดเตอนกอนจะใชเปนพยานหลกฐานยนจ�าเลยในชนพจารณานนไมได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(ค�าพพากษาศาลฎกาท 769/2482, 1304/2483) แตมขอสงเกตวามค�าพพากษาศาลฎกาบางฉบบวนจฉยวา

หากมพยานหลกฐานประกอบฟงไดวาจ�าเลยใหการรบสารภาพโดยสมครใจและเชอถอไดมนคงกรบฟงได

(ค�าพพากษาศาลฎกาท1172/2510,2559/2508,901/2526)

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา135บญญตวา“หามมใหพนกงานสอบสวน

ท�า หรอจดใหท�าการใด ๆ ซงเปนการลอลวง หรอขเขญ หรอใหสญญากบผตองหา เพอจงใจใหเขาใหการอยาง

ใด ๆ ในเรองทตองหานน”และมาตรา226บญญตวา“พยานวตถพยานเอกสาร หรอพยานบคคล ซงนาจะ

พสจนไดวาจ�าเลยมผด หรอบรสทธ ใหอางเปนพยานหลกฐานได แตตองเปนพยานชนดทมไดเกดขนจากการ

จงใจ มค�ามนสญญา ขเขญ หลอกลวง หรอโดยมชอบประการอน...” ดงนนค�าใหการของพยานบคคลไมวา

จะเปนผตองหาหรอพยานอน ซงพนกงานสอบสวนใชวธการอนมชอบทงหลายดงกลาวขางตนท�าใหเกดขน

จงเปนพยานหลกฐานทรบฟงไมได เชน ต�ารวจพดกบจ�าเลยวา หากไมรบสารภาพต�ารวจกจะตองจบกม

ภรยาจ�าเลยและคนในบานทงหมดดวย เปนค�ารบสารภาพทมเหตจงใจและบงคบใหกลว ไมอาจรบฟงเปน

พยานหลกฐานพสจนความผดจ�าเลยได(ค�าพพากษาศาลฎกาท473/2539)พนกงานสอบสวนแนะน�าจ�าเลย

วาถารบเสยคงจะไดรบความกรณาจากศาลเพราะเรองนมหลกฐานเปนการท�าใหจ�าเลยหลงเชอมใชค�ารบโดย

สจรต (ค�าพพากษาศาลฎกาท 218/2475) หรอบอกแกจ�าเลยวา ถารบสารภาพ จะกนไวเปนพยาน และไม

ฟองจ�าเลยเปนการใหสญญา(ค�าพพากษาศาลฎกาท1039/2482) หรอบอกวามพยานยนยนเอาความผดแก

จ�าเลย ซงความจรงไมมยอมเปนการหลอกจ�าเลย (ค�าพพากษาศาลฎกาท 598/2484) ค�ารบทเกดจาก

การจงใจลอลวงสญญาเหลานใชอางเปนพยานไมไดแตมขอยกเวนตามมาตรามาตรา226/1

การกระท�าตางๆทเปนการจงใจใหค�ามนสญญาอนเปนเหตใหจ�าเลยใหการรบสารภาพเสยไปนน

จะตองเปนการการท�าทมชอบหรอไมเปนธรรมแกผตองหา และหากการจงใจนนเปนเพยงการอธบายผลด

ผลเสยของคดไปตามความจรงตามสทธของจ�าเลยตามกฎหมายเชนถากระท�าผดกรบสารภาพเสยและหาก

รบสารภาพตากฎหมายแลวถอวาเปนเหตบรรเทาโทษทศาลอาจจะลดโทษใหหรอไมกไดหรอการยกเอาบาป

บญคณโทษหรอหลกธรรมหรอหลกศาสนาใหส�านกและพดความจรง ส�าหรบการหลอกลวงและขเขญนน

โดยสภาพเปนการกระท�าทมชอบอยแลว แตตองเปนการหลอกลวง ขเขญทท�าใหผตองหากลว จงใหการ

รบสารภาพ เชนน ค�ารบสารภาพนนไมอาจรบฟงได โดยไมตองค�านงวาค�ารบสารภาพนนจะเปนความจรง

หรอไม

ในศตวรรษท18ประเทศองกฤษการพฒนาหลกการรบฟงค�ารบสารภาพของผตองหาทยกเลกการ

ทรมานมาเปนความสมครใจโดยแทนนศาลองกฤษไดปฏเสธไมรบฟงพยานหลกฐานทเปนค�ารบสารภาพท

ไดจากการทรมานหรอสรางแรงจงใจทมชอบหรอการท�าใหผตองหาอยในสภาวะถกกดดนมากเกนไปอยางไร

กตามเมอค�ารบสารภาพไดผานกระบวนการโดยชอบแลวศาลกยงคงตองน�าค�ารบสารภาพนนมาชงน�าหนก

ความนาเชอถออกครงหนงมใชวาศาลจะตองเชอและน�าค�ารบสารภาพนนไปเปนเหตผลในการลงโทษจ�าเลย

ทนท เพราะค�ารบสารภาพนนอาจมเหตผลเบองหลงได เชนการรบสารภาพแทนผอนดงนนการรบฟงค�ารบ

สารภาพจงตองประกอบดวความสมครใจและความนาเชอถอ(VoluntarinessandTrustworthiness)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หลกความสมครใจและความนาเชอถอนน มตวอยางตามThe statute,18U.S.C.A. section

3501 วาดวยหลกเกณฑการรบฟงค�าใหการรบสารภาพ (Admissibility of confessions) บญญตวา

ค�าใหการรบสารภาพของผตองหาในคดอาญาจะรบฟงไดเมอผตองหาใหการรบสารภาพดวยความสมครใจ

สวนจะมน�าหนกรบฟงมากนอยเพยงใดนนใหผพพากษาทพจารณาคดแนะน�าลกชนใหพจารณาวา

(1) ระยะเวลาตงแตถกจบกมกระชนชดกบเวลาสอบปากค�าหรอไม

(2) จ�าเลยไดทราบขอหาและลกษณะของขอหานนมากนอยเพยงใด

(3) จ�าเลยไดรบแจงหรอไมวาถอยค�าของเขายอมถกน�าไปใชพสจนความผดเขาในชนศาลได

(4) จ�าเลยไดรบแจงสทธทจะปรกษาทนายความกอนใหการ และไดมกระบวนการจดหา

ทนายความใหจ�าเลยตามสมควรหรอไม

(5) ขณะทจ�าเลยใหการรบสารภาพนนจ�าเลยไดปรกษาทนายความแลวหรอไม

3. ค�าใหการรบสารภาพของจ�าเลยในชนพจารณาคดของในทางต�ารานกวชาการถงกบเปรยบเทยบ

ค�าใหการรบสารภาพวาเปน“QueenofEvidence”มสภาษตกฎหมายวา“ค�าใหการรบสารภาพของจ�าเลย

ทใหการตอศาลในกระบวนพจารณาคดมคณคาและมผลคทยงใหญมากกวาการพสจนดวยพยานหลกฐาน

อนทงปวง” (confession facta in judicio omni probationemajor est:A confessionmade in

judicialproceedingsisofgreatereffectthanallproof)ทงนเพราะกระบวนพจารณาคดในศาลเปน

ไปตามกระบวนการทชอบดวยกฎหมาย (DueProcess) กลาวคอศาลไดอานและอธบายฟองใหจ�าเลยฟง

โดยละเอยดจ�าเลยยอมเขาใจขอหาทตนเองถกฟองและอตราโทษตามกฎหมายกระบวนพจารณาคดดงกลาว

กระท�าโดยเปดเผย สาธารณชนยอมเขาฟงการพจารณาคดไดโดยตลอด จ�าเลยมโอกาสปรกษาและหา

ทนายความชวยเหลอในการตอสคด ไมวาจะเปนทนายความของตนเองหรอทนายความทรฐตองจดหาให

ดงนนค�าใหการรบสารภาพของจ�าเลยจงเปนโดยบรสทธยตธรรมและมคณคานาเชอถอค�าใหการรบสารภาพ

ของจ�าเลยนเปนหลกประกนวาศาลพจารณาพพากษาคดไดอยางถกตองและแสดงถงศกยภาพของเจาหนาท

ในการแสวงหาพยานหลกฐานจนจ�าเลยไมอาจใหการเปนอยางอนไดนอกจากใหการรบสารภาพ



Documents

มสธ มสธมสธ มสธ มสธ 12 · มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ มสธ หน่วยที่