(1)

การควบคมเชอ Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดของปาลมนามนโดย

สารเคมและชววธ

Chemical and Biological Control of Curvularia oryzae Leaf Spot of

Oil Palm

จตรา กตตโมรากล

Jittra Kittimorakul

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา

วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาโรคพชวทยา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Science in Plant Pathology

Prince of Songkla University

2557

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การควบคมเชอ Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน

โดยสารเคมและชววธ

ผเขยน นางสาวจตรา กตตโมรากล

สาขาวชา โรคพชวทยา

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ

...................................................... ....................................ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. วสนณ เพชรรตน) (ดร. อนรกษ สนปาเปา)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม .....................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. วสนณ เพชรรตน)

...........................................................

(ผชวยศาสตราจารยเสมอใจ ชนจตต) .....................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยเสมอใจ ชนจตต)

.....................................................กรรมการ

(ดร. สายทอง แกวฉาย)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน

เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาโรคพชวทยา

...................................................................

(รองศาสตราจารย ดร. ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณ

บคคลทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ……………………………………………..

(รองศาสตราจารย ดร.วสนณ เพชรรตน )

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ลงชอ …………………………………………......

(นางสาวจตรา กตตโมรากล)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน

และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ…………………………………………......

(นางสาวจตรา กตตโมรากล)

นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ การควบคมเชอ Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน

โดยสารเคมและชววธ

ผเขยน นางสาวจตรา กตตโมรากล

สาขาวชา โรคพชวทยา

ปการศกษา 2556

บทคดยอ

จากการ เกบตวอยาง บรเวณแปลงเพาะตนกลาปาลมนามนจาก 8 จงหวดใน

ภาคใตของประเทศไทย สามารถเกบตวอยางโรคใบจดทเกดจากเชอรา Curvularia oryzae ได

ทงหมด 163 ตวอยาง และแยกเชอได 149 ไอโซเลท เมอนาเชอรา C. oryzae มาศกษาการสราง

โครงสรางสบพนธแบบใชเพศ พบวาเชอรา C. oryzae ทกคผสมไมมการสรางโครงสรางสบพนธ

แบบอาศยเพศบนอาหารเลยงเชอ Sach's agar จากนนคดเลอกเชอรา C. oryzae จากแปลงปลก

ทแสดงอาการรนแรงมากจานวน 8 ไอโซเลท มาทดสอบการเกดโรคบนใบปาลมนามนและตนกลา

ปาลมนามน พบวาเชอรา C. oryzae NK1 สามารถกอใหเกดโรคไดรนแรงมากทสด นาเชอ

ดงกลาวไปทดสอบการควบคมโดยการใชสารเคมและชววธ จากสารเคม 9 ชนดทใชในการทดสอบ

พบวาแมนโคเซบและโพรคลอราช ทความเขมขน 40 ppm สามารถควบคมการเจรญของเชอราได

ดทสดภายในหองปฏบตการ และทดสอบการควบคมโดยชววธโดยเชอรา Trichoderma spp. และ

เชอแบคทเรย ในกลม Streptomyces spp. โดยวธ dual-culture พบวาเชอรา T. harzianum

TM2/1 และเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถยบยงการเจรญของเสนใยเชอ C.

oryzae NK1 ได 90.22 และ 81.88 เปอรเซนตตามลาดบ เมอนาไปตรวจสอบการเปนปฏปกษ

ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราดพบวา เชอรา T. harzianum TM2/1 สามารถ

เจรญคลมทบเสนใยเชอราสาเหตโรคไดและเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถทา

ใหปลายเสนใยของเชอสาเหตโรคบดเบยว ผดรปราง และไมสามารถเจรญได เมอนาจลนทรยทง 2

ชนด มาทดสอบการเปนฏปกษกนพบวา เชอ แบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถยบยง

การเจรญของเสนใยเชอรา T. harzianum TM2/1 ไดท 76.44 เปอเซนต จากนนนาเชอจลนทรย

ปฏปกษทง 2 ชนด ไปทดสอบการเจรญบนอาหารวนทผสมสารเคมกาจดเชอราแมนโคเซบและ

โพลคลอราช พบวาอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1200 ppm ไมมผล

ยบยงการเจรญของเชอรา T. harzianum TM2/1 แตยบยงการเจรญของเชอแบคทเรย

(6)

S. hygroscopicus NR8-2 ได 100 เปอรเซนต สวนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมโพรคลอราช

450 ppm ไมมผลยบยงการเจรญของเชอ แบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 แตมการสราง

สปอรไดนอยเมอเปรยบเทยบกบกรรมวธควบคม และสามารถยบยงการเจรญของเชอรา T.

harzianum TM2/1 ได 100 เปอรเซนต จากนนนาไปทดสอบการเปนจลนทรยปฏปกษเปรยบเทยบ

กบการใชสารเคมในเรอนทดลองพบวา กรรมวธทพนดวยสารเคมแมนโคเซบ มระดบความรนแรง

ของโรคใบจดตาสด รองลงมาคอการพนดวยสารเคมโพรคลอราช และเชอแบคทเรยปฏปกษ S.

hygroscopicus NR8-2 มระดบความรนแรงของโรคใบจดแตกตางทางสถตอยางมนยสาคญจาก

กรรมวธควบคม

(7)

Thesis Title Chemical and Biologocal Control of Curvularia oryzae Leaf Spot

of Oil Palm

Author Miss Jittra Kittimorakul

Major Program Plant Pathology

Academic Year 2013

Abstract

Collected samples of oil palm diseases at nursery stage were done in

eight provinces of southern Thailand. One hundred and sixty three samples of leaf spot

affecting by Curvularia oryzae were collected, and one hundred and fourty nine isolates

were isolated. Study on teleomorphic stage of C. oryzae showed that all of C. oryzae

did not present any teleomorphic stage on Sach’s agar medium. Eight isolates of C.

oryzae which showed severe symptom on nursery oil palm were selected and tested for

their pathoginicity. This study found that C. oryzae isolate NK1 was the most virulent

isolate, and it was subjected to test chemical and biological control. Among 9 fungicides

tested, mancozeb and prochloraz at 40 ppm were highly effective to control C. oryzae

NK1 in vitro. The efficiency of Trichoderma spp. and Streptomyces spp. bioagents to

control C. oryzae NK1 was also tested by dual-culture method. T. harzianum TM2/1

inhibited C. oryzae mycelial growth with 90.22%, while S. hygroscopicus NR8-2

restricted with 81.88%. Electron microscope observation showed that T. harzianum

TM2/1 covered the most part of C. oryzae NK1, while S. hygroscopicus NR8-2 made

hypha tip of C. oryzae NK1 abnormal. The compatibility on dual-culture tests between

T. harzianum TM2/1 and S. hygroscopicus NR8-2 showed that S. hygroscopicus NR8-2

inhibited T. harzianum TM2/1 mycelial growth with 76.44%. The growth of T. harzianum

TM2/1 and S. hygroscopicus NR8-2 was cultured on CMA and GYMA containing

mancozeb and prochloraz at concentration of 1200 ppm and 450 ppm, respectively.

The results showed that T. harzianum TM2/1 grew and sporulated well on CMA +

mancozeb 1200 ppm but did not grew on CMA + prochloraz 450 ppm. In contrast, on

GYMA + prochloraz 450 ppm indicated that S. hygroscopicus NR8-2 can growth but

(8)

rarely produced spore compared with the control. However, S. hygroscopicus NR8-2

did not grew on GYMA + mancozeb 1200 ppm. In the green house condition, spraying

with mancozeb demonstrated lowest level of leaf spot disease, followed by prochloraz

and S. hygroscopicus NR8-2 which were significantly differed from the control.

(9)

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. วสนณ เพชรรตน อาจารยท

ปรกษาวทยานพนธหลก และผชวยศาสตราจารยเสมอใจ ชนจตต อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

รวม ทกรณาใหคาปรกษา ชแนะแนวทาง และการแกไขจดบกพรองในการทาวทยานพนธ จวบจน

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยด

ขอขอบพระคณ ดร. อนรกษ สนปาเปา ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และ

ดร. สายทอง แกวฉาย กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาชแนะแนวทางอนเปนประโยชนตอการ

แกไขวทยานพนธในครงน

ขอขอบพระคณ ดร.ชนนนท พรสรยา ดร.นรศ ทาวจนทร และคณาจารยภาค

วชาการการจดการศตรพช คณะทรพยากรธรรมชาตทกทาน ทใหความกรณาถายทอดความร

แนวคด ประสบการณ อบรมสงสอน และชแนะแนวทางอนเปนประโยชนตอการทาวทยานพนธ

ขอขอบพระคณ โครงการมหาวทยาลย วจยแหงชาต (NRU) สถานวจยความเปน

เลศเทคโนโลยชวภาพเกษตรและทรพยากรธรรมชาต และบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ในการใหทนสนบสนนในการทาวทยานพนธในครงน

ขอขอบคณ คณปทมาพร อนสวรรณโณ คณสรพร ศรเจรญ คณสภาพ จนทรตน

คณจาลอง ชกาเนด และบคลากรภาควชาการจดการศตรพชทกทาน ทกรณาใหความชวยเหลอทง

ดานวสด อปกรณในการทาวทยานพนธ และความชวยเหลอทางดานงานธรการ

ผ เขยนขอขอบพระคณ พอ แม และทกคนในครอบครวกตตโมรากล ผ เปน

แรงผลกดนและเปนกาลงใจในการทาวทยานพนธ รวมถง พณฐพชร ศรหะนลต Miss Mutiara K.

Pitaloka ตลอดจนพๆ เพอนๆ และนองๆ ทใหความชวยเหลอ และเปนกาลงใจสงผลให

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงดวยด

จตรา กตตโมรากล

(10)

สารบญ

หนา

สารบญ (10)

รายการตาราง ( 11)

รายการตารางภาคผนวก ( 12)

รายการภาพ ( 13)

1. บทนา 1

บทนาตนเรอง 1

ตรวจเอกสาร 3

วตถประสงค 14

2. วสด อปกรณและวธการ 15

วสดและอปกรณ 15

วธการทดลอง 17

3. ผลการทดลอง 30

4. สรปและวจารณผลการทดลอง 53

เอกสารอางอง 58

ภาคผนวก 62

ประวตผ เขยน 69

(11)

รายการตาราง

ตารางท หนา

1. การเจอจางสารเคมควบคมเชอรา Curvularia sp. 21

2. ขนาดเสนผาศนยกลางเฉลยของเชอรา Curvularia oryzae NK1 ทอาย 10 วน

บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมในความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm (cm.) 38

3. ขนาดเสนผาศนยกลางเฉลยของเชอรา Curvularia oryzae NK1 ทอาย 10 วน

บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมในความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm (cm.) 39

4. ประสทธภาพของเชอราปฏปกษ Trichoderma spp. ทมผลตอการเจรญของเชอรา

Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน โดยวธ dual-culture test

ทอาย 14 วน 43

5. ประสทธภาพของเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ทมผลตอการเจรญของ

เชอรา Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน

โดยวธ dual-culture test ทอาย 14 วน 45

6. ระดบความรนแรงของโรคใบจดตนกลาปาลมนามนในแตละกรรมวธการทดลองภายใน

เรอนทดลอง 50

(12)

รายการตารางภาคผนวก

ตารางภาคผนวกท หนา

1. รหสและจานวนไอโซเลทของเชอรา Curvularia oryzae ทแยกไดจากตวอยาง

โรคใบจดในตนกลาปาลมนามน 65

2. ชนดและรหสไอโซเลทของเชอรายปฏปกษ Trichoderma spp.

และเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ทใชในการทดลอง 66

3. วเคราะหความแปรปรวนการทดสอบสารเคมในการยบยง

เชอรา Curvularia oryzae NK1 ทความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm 67

4. วเคราะหความแปรปรวนการทดสอบสารเคมในการยบยง

เชอรา Curvularia oryzae NK1 ทความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm 67

5. วเคราะหความแปรปรวนขนาดเสนผาศนยกลางโคโลนของ

เชอรา Curvularia oryzae NK1 ในอาหารเลยงเชอรวมกบเชอแบคทเรยปฏปกษ

ในกลม Streptomyces spp. 68

6. วเคราะหความแปรปรวนเปอรเซนตการยบยงเชอรา Curvularia oryzae NK1

ในอาหารเลยงเชอรวมกบเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces spp. 68

7. วเคราะหความแปรปรวนระดบความรนแรงของโรคใบจดในตนกลาปาลมนามน

ภายในเรอนทดลอง 68

(13)

รายการภาพ

ภาพท หนา

1. วงจรการเกดโรคใบจดในตนกลาปาลมนามนทเกดจากเชอรา Curvularia spp. 7

2. อาการใบของตนกลาปาลมนามนทถกเขาทาลายโดยเชอรา Curvularia spp. 31

3. อาการของโรคใบจดบนใบปาลมนามนพนธทรพย มอ.1

หลงปลกเชอ Curvularia spp. ไอโซเลทตาง ๆ เปนเวลา 14 วน

โดยวธ detached leaf 32

4. อาการของโรคใบจดบนตนกลาปาลมนามนพนธทรพย มอ.1

หลงปลกเชอ Curvularia spp. ไอโซเลทตาง ๆ เปนเวลา 20 วน 33

5. Curvularia oryzae 34

6. การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK1 บนอาหารเลยงเชอทผสม

สารเคมในความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm ทอาย 10 วน 37

7. การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK 1 บนอาหารเลยงเชอทผสม

สารเคมในความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm ทอาย 10 วน 38

8. อาการของโรคใบจดบนใบปาลมนามนพนธทรพย มอ.1 ในการทดสอบการใชสารเคม

เพอควบคมเชอรา Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดในปาลมนามนเบองตน

หลงการปลกเชอ 14 วน 40

9. การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK1 รวมกบ

เชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 บนอาหารเลยงเชอ CMA

หลงการเลยงเชอทอาย 7 วน 42

10. การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK1 รวมกบ

เชอแบคทเรยปฏปกษ Streptomyces hygroscopicus NR8-2

บนอาหารเลยงเชอ GYMA หลงการเลยงเชอทอาย 14 วน 42

11. เชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 เลยงรวมกบเชอรา Curvularia oryzae NK1

ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด 46

12. เชอแบคทเรย Streptomyces hygroscopicus NR8-2 เลยงรวมกบ

เชอรา Curvularia oryzae NK1 ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด 46

(14)

รายการภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

13. การเจรญของเชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 รวมกบเชอแบคทเรย

Streptomyces hygroscopicus NR8-2 ทอาย 5 วน 45

14. การเจรญของเชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 บนอาหารเลยงเชอ CMA

อาหารเลยงเชอ CMA ผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1,200 ppm

และอาหารเลยงเชอ CMA ผสมสารเคมโพรคลอราชความเขมขน 450 ppm

ทอาย 7 วน 48

15. การเจรญของเชอแบคทเรย Streptomyces hygroscopicus NR8-2 บนอาหาร

เลยงเชอ GYMA อาหารเลยงเชอ GYMA ผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน

1,200 ppm และอาหารเลยงเชอ GYMA ผสมสารเคมโพลคลอราชความเขมขน

450 ppm ทอาย 14 วน 49

16. ตนกลาปาลมนามนหลงการทดสอบประสทธภาพของจลนทรยปฏปกษ

และสารเคมกาจดเชอราในการควบคมโรคใบจดในเรอนทดลอง เปนเวลา 6 เดอน 51

1

บทท 1

บทนา

บทนาตนเรอง

ปาลมนามนเปนพชใบเลยงเดยว ทมอายยนยาว ปาลมนามนอยในวงศ Palmae

หรอ Arecaceae และสกล Elaeis ในปจจบน พนธ ทใชปลกเพอการคา คอ Elaeis guineensis

Jacq. (Rajanaidu et al.,1987) มถนกาเนดในทวปแอฟรกา และแพรกระจายอยในเขตภมอากาศ

รอนชน ทเสนรง 10 องศาเหนอ -ใต (Dranfield and Uhl, 1986 อางโดย มารวย เมฆาวนกล ,

2541) ปาลมนามนเปนพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศไทยโดยเฉพาะทางภาคใตและบางสวน

ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออก ในป 2553 ประเทศไทยมพนทปลกปาลมนามน

ประมาณ 3.93 ลานไร ใหผลผลตแลว 3.2 ลานไร ใหผลผลตทะลายสด 8.6 ลานตน และผลตเปน

นามนปาลมดบ 1.46 ลานตน (พพฒน เซยงหลว และเกรกชย ธนรกษ, 2554) พนททเหมาะสมใน

การปลกปาลมนามนในโลกนมคอนขางจากด แตประเทศไทยอยในภมภาคทไดเปรยบและ

สามารถปลกปาลมนามนไดด และยงมโอกาสขยายพนทปลกไดไมตากวา 5 ลานไร ปาลมนามน

เปนพชอนรกษสภาพแวดลอม ( eco-friendly crop) เมอปลกไปเปนระยะเวลานานจะทาใหสภาพ

ระบบนเวศทเสยหายไปกลบคนได ผลผลตของปาลมนามนสามารถใชไดทงอปโภคและบรโภค

โดยนามนปาลมประกอบดวย กรดไขมนหลายชนด วตามนอ และวตามนเอ สามารถนามาใช

ประโยชนเปนสารตงตนในอตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมเครองสาอาง อตสาหกรรม

Oleochemical และพลงงานทดแทนทปลอดภยตอผบรโภคเพราะไมมการตดแตงพนธกรรม

(GMOs) จงสรปไดวาปาลมนามนเปนพชทมศกยภาพสงมากอกพชหนงของประเทศไทย

ปญหาทสาคญในการผลตปาลมนามนของเกษตรกรไทย คอการไดรบพนธปาลมทไมดไป

ปลก เนองจากประเทศไทยยงไมสามารถผลตปาลมพนธดได กอรปกบการขาดความรในการดแล

รกษาและการจดการทดของเกษตรกรผปลกปาลมนามน (ธระ เอกสมทราเมษฐ และคณะ, 2545)

อกทงพบการเขาทาลายของโรคตางๆ ในทกระยะการผลต (ชาย โฆรวส และ สรกจ ศรสกล , 2548)

โรคปาลมนามนมกจะมการแพรระบาดของเชอในพนททมการแพรระบาดอยางรนแรงเทานน ใน

2

ระยะตนกลามโรครากเนา โรคใบจดทสงผลกระทบตอการเจรญของตนกลา ซงหากมการระบาดท

รนแรงมากอาจทาใหตนกลาตายได

โรคใบจดในระยะตนกลาของปาลมนามนเกดจากเชอรา Curvularia spp. สวนใหญพบ

ระบาดมากกบแปลงเพาะกลาปาลมนามนโดยเฉพาะในชวงฤดฝน ทาใหตนกลาชะงกการเจรญ

และในตนทเกดโรครนแรงมากอาจทาใหตนตายได การพนสารเคมเพอควบคมพบวาตองใช

สารเคมในการฉดพนถง 3 ชนด คอ ไทแรม แคปแทน และ แมนโคเซบ โดยพนทกสปดาห เพอ

ควบคมโรคไมใหมการแพรระบาดอยางรนแรงมากขน ( พพฒน เซยงหลว และเกรกชย ธนรกษ ,

2554) แตเกษตรกรกยงประสบปญหาการแพรระบาดของโรคใบจดตลอดทงป จากปญหาดงกลาว

แสดงใหเหนวา การใชสารเคมอยางตอเนองนนทาใหเชอรา Curvularia spp. เกดการตานทาน

สารเคม เนองจากเชอมการพฒนาตวเองขนเพอทนตอสภาพแวดลอมทเปลยนไป และทนตอ

ประสทธภาพของสารเคมกาจดเชอรา จงจาเปนตองมการศกษาหาสารเคมชนดใหมทม

ประสทธภาพในการควบคมโรคดงกลาว และการควบคมโดยชววธกเปนอกวธการหนงทนาสนใจ

ซงในปจจบนไดรบความนยมอยางแพรหลาย เนองจากปลอดภยตอสภาพแวดลอม ไมเกดมลพษ

ตกคาง ไมสงผลกระทบตอมนษยและสตวเลยง จงถอเปนอกแนวทางหนงในการควบคมเชอ

สาเหตโรคอยางมประสทธภาพ และเนองจากขณะนมผ ททาการศกษาการควบคมโรคใบจดใน

ปาลมนามนในระยะตนกลาคอนขางนอย จงมความสนใจทจะศกษาหาประสทธภาพของสารเคม

ทสามารถนามาใชควบคมเพอลดการแพรระบาดไดดทสด และศกษาการควบคมโดยชววธเพอให

ไมสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมและไมมสารเคมตกคาง

3

ตรวจเอกสาร

1. โรคใบจดในระยะตนกลาปาลมนามน

การระบาดของโรคในระยะตนกลาของปาลมนามนโดยสวนใหญเกดจากการจดการและ

การดแลไมด เชน การใหนามากเกนไปและการวางถงกลาปาลมชดกนจนเกนไป หากมการระบาด

ของโรคเกดขน นอกจากทาความเสยหายแกตนกลาเองแลวยงทาความเสยหายถงแผนการปลกใน

แปลง ซงรวมทงการเตรยมพนทปลกแตไมมตนกลาทจะลงปลก โดยโรคทเกดบนใบตนกลาแมวา

ความเสยหายไมถงกบทาใหตนกลาตายแตทาใหการเจรญของตนกลาชาลง ตนกลาทไดไม

แขงแรงไมเหมาะทจะนาไปปลกในแปลงเปนผลเสยในระยะยาวถงผลผลต (ศรสรางค

ลขตเอกราช, 2548) โรคในกลาปาลมนามนมหลายโรคดวยกน ไดแก

โรคใบจด ( leaf spot) เกดจากเชอรา Curvularia spp. อาการในระยะแรกเปนจดสเหลอง

ขนาดเลก เปนแผลขอบนน รปรางกลมร ตอมาแผลขยายเปนสนาตาล ขนาด 7-8 มลลเมตร และ

เมอแผลขยายใหญขนเหนเปนวงแหวนสนาตาลซอนกนเปนชน ๆ อยดานใน แผลเชอมซอนกนเปน

แผลขนาดใหญได ใบแหงกรอบเปนสนาตาล (พพฒน เซยงหลว และเกรกชย ธนรกษ , 2554;

Turner, 1981)

โรคใบจดเกดจากเชอรา Pestalotiopsis palmarum อาการในระยะแรกเปนจดสดา

บรเวณทเกดแผลทาใหใบยบตวลง รอยแผลทเกาเนอเยอเปนสขาวครม ขอบแผลสดา และมจด

สปอรสนาตาลบรเวณกลางแผล (Labarca et al., 2006)

โรคใบจดเกดจากเชอรา Cercospora elaeidis อาการในระยะแรกเปนจดนาตาลขนาด

เลก ระยะตอมาเปนจดสนาตาลขนาดใหญขนและมวงสเหลองลอมรอบ เมอมการตดเชออยาง

รนแรง จดสนาตาลจะกระจายอยทวทงใบ (Kovachich, 1954)

โรคแอนแทรคโนส ( anthracnose) เกดจากการเขาทาลายของเชอราไดหลายชนด เชน

Colletotrichum gloeosporiodes, Botryodiplodia palmarum, Melanconium sp., และ

Glomerella cingulata (Aderungboye, 1977) โดยทาใหเกดจดแผลขนาดเลกในระยะแรก ตอมา

เมอมการขยายพนทการตดเชอทาใหมเนอเยอตายและแผลเปลยนเปนสนาตาลครม แผลยบตวลง

บนใบของกลาปาลมนามน และมจดสปอรสนาตาลขนาดเลก ( fruiting body) กระจายเรยงเปนวง

บนแผลเนอเยอตาย ถาระบาดมากทาใหตนกลาชะงกการเจรญเตบโต

4

โรคใบจด เกดจากเชอรา Drechslera halodes และ Helminthosporium sp. อาการของ

โรคระยะแรกทาใหใบออนของตนกลาปาลมนามนทยงไมคลเกดแผลเปนจดกลมสเหลองเลกๆ เทา

หวเขมหมด ตอมาเปลยนเปนสดา หากระบาดมากใบจะเหลองทงใบ และทาใหตนกลาแหงตายได

(Jegathambigai et al., 2008)

โรคบลาส ( blast) เกดจากเชอรา Rhizoctonia lamellifera และ Pythium splendens เชอ

สาเหตโรคทาใหใบของตนกลาปาลมนามนเปลยนสและเกดอาการใบแหงกรอบ ตอมาทาใหตน

กลาแหงตายทงตน (ชาย โฆรวส และสรกจ ศรสกล, 2548)

2. เชอรา Curvularia spp. สาเหตโรคใบจดในตนกลาปาลมนามน

2.1 การจดอนดบหมวดหม

เชอรา Curvularia spp. เปนเชอราสาเหตโรคในพชทมความสาคญทางเศรษฐกจ

หลายชนดโดยการจดอนดบหมวดหม มดงน (Kirk et al., 2008)

อาณาจกร (Kingdom): Fungi

ไฟลม (Phylum): Ascomycota

ชน (Class): Ascomycetes

อนดบ (Order): Pleosporales

วงศ (Family): Pleosporaceae

สกล (Genus): Curvularia

เชอรา Curvularia spp. เปนแซพโพรไฟทและปรสตกบพชไดหลายชนด โดยสามารถ

พบไดทวไปในเขตรอนและเขตอบอน เชอรา Curvularia spp. มเสนใยสนาตาล สเทา หรอสดา โค

นดโอฟอรมลกษณะตรง บางครงมการแตกกง ผวเรยบ โคนเดยมผนงกนอยภายในโคนเดย

(distoseptate) 3 หรอมากกวานน โดยเซลลท 3 หรอเซลลตรงกลางโคนเดยมกมขนาดใหญกวา

เซลลอนๆ (Sivanesan, 1987) สาหรบโรคใบจดในตนกลาปาลมนามนของ ประเทศไทยมรายงาน

การเขาทาลายของเชอรา Curvularia sp. จานวน 2 ชนดดวยกนคอ C. oryzae ในพนทจงหวด

กระบ และ C. eragrostidis ในพนทจงหวดสราษฎรธาน (พพฒน เซยงหลว และเกรกชย ธนรกษ,

2554 ; Doungsa-ard et al., 2011) และในประเทศมาเลเซยมรายงานเชอสาเหตโรคใบจดใน

ปาลมนามนททาใหเกดความเสยหายสงผลกระทบตอการเจรญของตนกลาปาลมนามนวาเกดจาก

เชอรา C. lunata, C. maculans, Bipolaris halodes และ B. rostratum (Englert et al., 1999)

5

2.2 การสบพนธแบบอาศยเพศของเชอรา Curvularia spp. (teleomorph or sexual

stage)

เชอรา Curvularia spp. มระยะการสบพนธแบบอาศยเพศอยในสกลของเชอรา

Cochliobolus spp. ซงเชอราชนดนสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศทเรยกวาเพอรทเชยม โดย

โครงสรางดงกลาวเปนแอสโคมาตาชนดหนงบนเนอเยอพช มรปรางกลม และมคอเปน

ทรงกระบอกตดกบรปรางกลมนนทงแบบสนและแบบยาว เรยกวา ostiolar neck หรอ ostiolar

beak เพอรทเชยม มสนาตาลดาจนถงสดา เชอรา Cochliobolus spp. มการเจรญในลกษณะ

Pleospora-type of centrum คอ เปนการเรมสรางโครงสรางสบพนธจากดานลางเปนฐานแลว

เจรญขนไปดานบน (Sivanesan, 1987) ภายในแอสโคมาตาของเชอรา Cochliobolus spp. ม

แอสคส (ascus) และภายในแอสคสมแอสโคสปอร ( ascospore) ใน 1 แอสคสนนมแอสโคสปอร

อยภายใน ตงแต 2-8 สปอร โดยสวนมากม 8 สปอร แอสโคสปอรมลกษณะเปนเสนยาวคลายกบ

เสนดาย ( filiform) ขดกนเปนเกลยว ( helix) อยภายในแอสคส มสใส ( hyaline) แอสคสมลกษณะ

เปนรปทรงกระบอก คลายกระบอกตวงจนถงรปรางคลายกระบอง หรอมลกษณะรวมกนของ

รปรางทรงกระบอกและกระบอง ( Shoemaker, 1955 อางโดย Sivanesan, 1987) นอกจากเชอรา

Curvularia spp. แลว เชอรา Bipolaris spp. ยงเปนเชอราอกสกลหนงทสรางระยะการสบพนธ

แบบใชเพศทอยในสกลของ เชอรา Cochliobolus spp. ในปจจบนพบวามเชอรา Bipolaris และ

Curvularia ประมาณ 92 ชนด แตมระยะการสบพนธแบบใชเพศจดอยในสกล Cochliobolus

spp. เพยง 32 ชนด สวนอก 60 ชนดยงไมพบระยะการสบพนธแบบใชเพศ นอกจากนยงพบวาม

การจดระยะการสบพนธแบบใชเพศของเชอรา Bipolaris และ Curvularia ทมขนาดเลกเปน

Pseudocochliobolus spp. ซงมลกษณะเหมอนกบเชอรา Cochliobolus spp. ทกประการ แตม

ขนาดเลกกวา (Tsuda and Ueyama, 1982) สาหรบเชอรา C. eragrostidis มชอในระยะการ

สบพนธแบบอาศยเพศวา Cochliobolus eragrostidis โดยเชอรา C. eragrostidis สามารถสราง

สโตรมาตาซงเปนโครงสรางสบพนธแบบอาศยเพศในอาหาร Sach's agar รวมกบฟางขาวนงฆา

เชอ โดยพบโคนเดยหนาแนนบนฟางขาวนงฆาเชอ และพบบางเบาบนผวหนาอาหาร แตยงไมม

รายงานพบระยะการสบพนธแบบอาศยเพศของเชอรา C. oryzae (Sivanesan, 1987)

2.3 การแพรกระจายของเชอรา Curvularia spp.

6

เชอรา Curvularia spp. สามารถเขาทาลายพชไดหลายชนด เชน ขาว ขาวโพด ขาว

ฟาง ขาวสาล ออย ตะไคร รวมถงวชพชและพชใบเลยงคบางชนด โดยพบการแพรกระจายทวไปใน

พนทตาง ๆ มากมาย เชน ประเทศออสเตรเลย บรไน พมา ควบา ฟจ กานา กน ฮองกง อนเดย

อนโดนเซย ญป น มาเลเซย นวซแลนด ไนจเรย ปาปวนวกน ศรลงกา และสหรฐอเมรกา เปนตน

(Sivanesan, 1987) สาหรบการแพรกระจายของเชอดงกลาว สามารถแพรกระจายไดงายโดยลม

เมอมการสรางสปอรบนแผลของพชอาศย นอกจากนเชอรา Curvularia spp. ยงมคณสมบตเปนผ

ยอยสลายอนทรยสาร (Saprophyte) จงสามารถมชวตรอดอยในดนหรอเศษซากพชทเปนโรคทอย

รอบๆ เมอเกษตรกรตดใบทเปนโรคแตไมมการจดการหรอการเผาทาลายอยางถกตอง ทาใหเมอม

สภาพอากาศทเหมาะสมในชวงตนฤดฝนคอสภาพอากาศรอนชน เชอราดงกลาวจงสามารถเจรญ

และสรางสปอรเพอเขาทาลายพชอาศยหลกในแปลงปลกไดงาย

เชอรา C. eragrostidis และ C. oryzae มกมการแพรระบาดและสรางความเสยหาย

เปนอยางมากในชวงฤดฝนเนองจากมสภาพอากาศรอนมากในชวงเชาและมฝนตกหนกในชวง

บาย ทาใหสภาพอากาศเหมาะกบการแพรระบาดของเชอเปนอยางมาก โดยเมอมตนทแสดง

อาการเกดขนในแปลงปลกแลวมกระจายของโรคอยางรวดเรว เนองจากเกษตรกรวางถงตนกลาใน

ระยะชดกนมากทาใหใบทแสดงอาการโรคมโอกาสสมผสกบตนปกตไดงายและสปอรของเชอแพร

จากตนหนงไปยงอกตนหนงไดงาย ในแปลงทมการระบาดของเชอเปนอยางมาก เชอสามารถ

แพรกระจายไปสแปลงใกลเคยงไดโดยลม ซงในพนทภาคใต ในชวงฤดฝนมกมลมพดอยตลอดทง

วน จงงายตอการระบาดไปยงพนทใกลเคยง นอกจากน เชอรา C. eragrostidis และ C. oryzae

สามารถเขาทาลายวชพชทเจรญอยรอบ ๆ แปลงปลกเพอเปนพชอาศยรองได ทาใหเมอเกษตรกร

กลบมาเพาะตนกลาปาลมนามนเพอจาหนายอกครงในปถดไปจงมการระบาดซาในแปลงปลกขน

อกได

2.4 วงจรการเกดโรคของเชอรา Curvularia spp. สาเหตโรคใบจดในตนกลา

ปาลมนามน

7

สปอรของเชอรา Curvularia spp. สามารถแพรกระจายไดงายโดย ปลวไปยดตด

บรเวณผวพชอาศย จากนนสปอรคอย ๆ งอก germ tube ซง germ tube น เชอกนวาจะมการผลต

สารเคม บางชนดเพอใชในการกอใหเกดโรคกบพชอาศย เมอพชอาศยแสดงอาการตดเชออยาง

รนแรงและรวดเรว เกษตรกรมกใชวธการตดแตงชนสวนของพชทเปนโรคทงเพอลดพนทการตดเชอ

ของพชแตไมมการกาจดอยางถกวธหรอยงกองทงชนสวนทเปนโรคไวใกล ๆ แปลงปลก ทาใหเชอ

สามารถอาศยอยไดในชนสวนพชทไมมการเผาทาลายหรอกาจดอยางไมถกตองและเขาทาลายตน

กลาปาลมนามนขนาดเลกทเพงยายลงในถงเพาะกลาได หากมการระบาดอยางรนแรงเชอ

สามารถแพรกระจายจากตนทแสดงอาการเกดโรคอยางรนแรงเขาทาลายตนกลาปาลมนามน

ขนาดเลกเพยงไมกตนในระยะแรก เมอตนกลาขนาดเลกเจรญขนเปนตนกลาขนาดใหญ มกมการ

ตดเชอโรคใบจดอยางรนแรงและแพรกระจายทวบรเวณแปลงเพาะปลกไดในเวลาอนรวดเรว

(ภาพท 1)

ภาพท 1. วงจรการเกดโรคใบจดในตนกลาปาลมนามนทเกดจากเชอรา Curvularia spp.

8

3. โรคของพชเศรษฐกจอนๆทเกดจากเชอรา Curvularia oryzae และ

Curvularia eragrostidis

เชอรา C. oryzae และ C. eragrostidis เปนเชอราทมความสาคญและสราง

ความเสยหายใหกบพนทเพาะปลกของพชเศรษฐกจหลายชนดทงพชไรและพชสวน ในประเทศ

ไทยมการรายงานการเขาทาลายตนกลาปาลมนามนโดยเชอราดงกลาว นอกจากนยงมพชอาศย

อกหลายชนดทมรายงานการเขาทาลายของเชอราทง 2 ชนดและเปนเชอราสาเหตโรคในพชอน ๆ

ดวย เชน

โรคเมลดดางในขาว (dirty panicle disease) เกดจากเชอราไดหลายชนด แตม

รายงานการเขาทาลายของเชอรา Curvularia spp. จานวน 2 ชนดคอ C. lunata และ C. oryzae

โดยสวนใหญเกกจากเชอรา C. lunata เขาทาลายและทาใหเกดโรคเมลดดางเปนหลก สวน

C. oryzae พบในขาวบางสายพนธ (Siddhardha et al., 2009) การเขาทาลายของเชอรามกเกด

ในชวงดอกขาวเรมโผลจากกาบหมรวงจนถงเมลดขาวเรมเปนนานม และปรากฏเดนชดใน

ระยะใกลเกบเกยว (นรนาม, 2556) อาการทพบเปลอกขาวเปนสนาตาลดาถงสดา ขนาดแผลไม

แนนอน อาจเขาทาลายบางสวนหรอทงเมลด หากเขาทาลายในระยะตดผล มกทาใหเมลดลบ ใน

ประเทศฟลปปนส มรายงานการระบาดของเชอ C. oryzae ในเมลดขาวมาตงแตในป 1964 และม

แนวโนมการแพรระบาดเพมขนอกในอนาคต โดยเมอเมลดขาวถกเชอเขาทาลายสงผลใหผลผลตท

ไดมคณภาพตาลงและไมสามารถเกบเกยวผลผลตไดเมอมการตดเชออยางรนแรง ( Sevilla and

Mamicpic, 1988)

โรคใบจดของตน yam (leaf spot of yam) ตน yam เปนพชปลกทมความสาคญ

ทางเศรษฐกจในประเทศบราซล ปลกมากทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และประสบปญหาอยาง

มากจากโรคใบจดทมสาเหตจากการเชอรา C. eragrostidis จากการสารวจความเสยหายพบวา

ทาใหนาหนกผลผลตลดลงถง 35-40 เปอรเซนต (Michereff et al., 1994) ในประเทศไนจเรยก

ประสบปญหาเชนเดยวกน มรายงานวาโรคใบจดของตน yam มลกษณะอาการในระยะแรกเปน

จดกลมๆขนาดเลกทวใบ ตอมาแผลมขนาดใหญและหากรนแรง แผลอาจขยายตวรวมกนเปนแผล

ไหมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 1 เซนตเมตร สงผลใหเกดแผลเนอเยอตายและสงผลกระทบ

ตอการเจรญและการแตกหนอ โดยอาการดงกลาวสามารถเกดไดทงกบตน yam ในแปลงปลกและ

ในโรงเรอนเพาะกลา (Amusa et al., 2003)

โรคดอกจดสนมในกลวยไมสกลหวาย กลวยไมเปนพชตดดอกชนดหนงท

เกษตรกรนยมปลก เนองจากดอกกลวยไมในประเทศไทยไดรบความนยมเปนอยางมากใน

9

ตางประเทศ เชอรา C. eragrostidis เปนเชอสาเหตโรคชนดหนงทสรางปญหาใหกบเกษตรกร

โดยเฉพาะดอกกลวยไมสกลหวาย ( Dendrobium sp.) เมอดอกกลวยไมถกเชอชนดนเขาทาลาย

อาการเรมแรกเปนจดขนาดเลกสนาตาลเหลอง เมอจดเหลานขยายโตขนเปนสเหมอนสสนมบน

กลบดอกกลวยไม แผลมลกษณะคอนขางกลม ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 0.1-0.3

เซนตเมตร ขนอยกบสายพนธและสภาพแวดลอม หากมการเขาทาลายในฤดรอน อาการทปรากฎ

อาจเปนจดขนาดหวเขมหมด ( pin point) โรคนมกมการระบาดในชวงฤดฝนโดยเฉพาะชวงทมฝน

ตดตอกนเปนเวลานานหรอมนาคางลงจด โรคจะแพรระบาดไปไดงายและรวดเรวภายในเรอน

เพาะเลยง (Streda et al., 2013)

โรคปลายใบไหมของตนพลบพลง (leaf tip blight disease of spider lilly) ตน

พลบพลงเปนไมประดบทไดรบความนยมในประเทศอนเดย โรคปลายใบไหมของตนพลบพลงเกด

จากเชอ C. eragrostidis ลกษณะอาการของโรคในระยะแรก มกพบจดสเหลองขนาดเลกบนใบ

แผลมขนาดใหญขน มวงสเหลองลอมรอบ แผลเชอมกนเปนแผลไหมขนาดใหญ เมอมการตดเชอ

อยางรนแรงอาการของโรคสามารถกระจายครอบคลมใบมากกวาพนทครงหนงของใบในแนวยาว

และแสดงอาการเนอเยอตายอยางรนแรง ทาใหสงผลกระทบตอเกษตรกรผ เพาะปลกเปนอยาง

มาก (Prajapati and Joshi, 2012a)

3. การนาเชอรา Curvularia oryzae และ Curvularia eragrostidis ไปใชในการควบคม

วชพช

นอกจากเปนเชอสาเหตโรคใบจดในพชหลายชนดแลว เชอรา C. oryzae และ C.

eragrostidis ยงเปนเชอสาเหตโรคใบจดในวชพชบางชนด นอกจากนยงพบวาเชอรา C. oryzae

และ C. eragrostidis บางสายพนธสามารถผลตสารออกฤทธชวภาพเพอนาไปใชในการควบคม

วชพชได ดงนนจงมการทดลองนาเชอรา C. oryzae และ C. eragrostidis ไปใชในการควบคม

วชพชบางชนด เชน

Czerwenka-Wenkstetten และคณะ (1997) ศกษาการใชเชอรา Myrothecium

roridum, C. eragrostidis และ C. lunata ในการควบคมหญาจว ซงวชพชดงกลาวแพรระบาด

อยางรนแรงในแปลงปลกขาวโพด ในประเทศไนจเรยทาใหผลผลตของขาวโพดลดลงถง 90

เปอรเซนต ผลการทดลองพบวา M. roridum สามารถยบยงการงอกของเมลดหญาจวได 100

เปอรเซนต สวน C. eragrostidis และ C. lunata สามารถยบยงการงอกของเมลดหญาจวได 48

เปอรเซนต

10

Lilian และคณะ (2002) ศกษาการใชเชอรา C. tuberculata 93-020, 93-022

และ C. oryzae 93-061 ในการควบคมวชพช 4 ชนด คอ Cyperus difformis (กกขนาก), Cy. iria

(กกทราย), Cy. rotundus (หญาแหวหม) และ Fimbristylis miliacea (หญาหนวดแมว ) พบวา C.

tuberculata ทง 2 ไอโซเลท สามารถควบคม Cy. difformis และ Cy. iria ไดอยางมประสทธภาพ

ควบคม F. miliacea ไดนอย แตไมสามารถควบคม Cy. rotundus ได ในขณะท C.oryzae 93-

061 สามารถควบคมวชพชทง 3 ชนดไดเปนอยางด แตไมสามารถควบคม C. rotundus ไดเชนกน

โดยเชอราทง 3 ไอโซเลท สามารถเขาทาลายทาใหปลายใบวชพชมอาการแหงตาย และชะงกการ

เจรญได

Jiang และคณะ ( 2008) ศกษาสารออกฤทธชวภาพ α,β-dehydrocurvularin ท

ผลตจากเชอ C. eragrostidis QZ-2000 ในการควบคมหญาตนนก พบวาสารออกฤทธชวภาพ

α,β-dehydrocurvularin สามารถยบยงการงอกของเมลดหญาตนนกได โดยทความเขมขน 43 µM

และ 152 µM สามารถลดการงอกของเมลดหญาตนนกได 20 เปอรเซนต และ 50 เปอรเซนต

ตามลาดบ เมอนาไปทดสอบความสามารถในการลดการเจรญของรากออนและปลอกหมปลาย

ยอดออนพบวาทความเขมขน 102 µM สามารถลดการเจรญของรากออนได 50 เปอรเซนต และท

ความเขมขน 780 µM สามารถลดการเจรญของปลอกหมปลายยอดออนได 50 เปอรเซนต โดย

รากออนจะมความออนแอตอสารออกฤทธ ชวภาพ α,β-dehydrocurvularin มากกวาปลอกหม

ปลายยอดออน นอกจากนยงพบวาสารออกฤทธชวภาพ α,β-dehydrocurvularin สามารถยบยง

การแบงเซลลในระยะไมโทซส โดยทระดบความเขมขนตงแต 344 µM ขนไป มผลตอการแบงเซลล

อยางสมบรณ

4. การควบคมเชอรา Curvularia spp. โดยใชสารเคม

การควบคมเชอรา C. oryzae และ C. eragrostidis โดยการใชสารเคมไดรบ

ความนยมเปนอยางมากจากเกษตรกร เนองจากการควบคมโดยการใชสารเคมเปนวธการทงาย

สะดวก และสามารถเหนผลไดในระยะเวลาสน ๆ แตในปจจบนผลกระทบจากการใชสารเคมเปน

ระยะเวลานานของเกษตรกร สงผลใหเชอราสาเหตโรคชนดตาง ๆ รวมถงเชอรา C. oryzae และ

C. eragrostidis เกดการตานทานสารเคมขน ดงนนจงจาเปนตองมการศกษาถงประสทธภาพของ

สารเคมชนดใหมๆ มาใชในการควบคม โดยสารเคมทปจจบนมการทดสอบนามาใชในการควบคม

เชอรา C. oryzae และ C. eragrostidis เชน

11

Butt และคณะ (2011) ศกษาการใชสารเคม 4 ชนดคอ แอนทราโคล (antracol)

ทอปซน (topsin) แมนโคเซบ (mancozeb) และ ดโรซอล (derosal) ในการควบคมเชอรา

Fusarium moniliforme, Alternaria sp., Bipolaris sp. และ Curvularia sp. สาเหตโรคในเมลด

ขาว พบวา สารเคมทง 4 ชนด ไมสามารถยงยงการเจรญของเชอรา F. moniliforme, Alternaria

sp. ได ในขณะท แอนทราโคล (antracol) สามารถยบยงการเจรญของเชอรา Helminthosporium

sp. และ Curvularia sp. ได 100 เปอรเซนต แตสารเคมอก 3 ชนด ยบยงการเจรญของเชอรา

Helminthosporium sp. ได 50 เปอรเซนต และสารเคม ทอปซน ( topsin) กบ แมนโคเซบ

(mancozeb) สามารถยบยงการเจรญของเชอ Curvularia sp. ได 50 เปอรเซนต

ในประเทศไทยมรายงานแนะนาใหใชสารปองกนกาจดเชอราแคปแทน ( captan),

ไทแรม ( thiram) และ แมนโคเซบ ( mancozeb) พนเพอควบคมโรคใบจดในตนกลาปาลมนามน

เมอพบอาการแตพบปญหาการดอยาของเชอราชนดน เนองจาก ตองใชสารเคมทง 3 ชนด ผสม

รวมกนในอตราสวนทเทากน แลวทาการฉดพน จงจะสามารถยบยงการระบาดของโรคในแปลง

ปลกได แตเมอหยดฉดพนดวยสารเคมกจะพบการระบาดเกดขนซาอกในแปลงปลก ( พพฒน เซยง

หลว และเกรกชย ธนรกษ, 2554)

5. การควบคมเชอรา Curvularia spp. โดยชววธ

จากปญหาการเกดโรคใบจดในตนกลาปาลมนามนและในพชเศรษฐกจชนดอน ๆ ท

ถกเขาทาลายโดยเชอรา C. oryzae และ C. eragrostidis ทาใหสงผลกระทบตออตสาหกรรมการ

ผลตปาลมนามนและสงผลกระทบตอพชเศรษฐกจชนดตางๆ ดงนนจงไดมการคดคนหาวธการ

ใหมเพอนามาใชในการควบคมโรคทเกดกบปาลมนามน ซงในปจจบนการควบคมโรคพชโดยชววธ

(biological control) ไดมการศกษาวจยกนอยางแพรหลายเพมมากขน เนองจากสามารถ

แกปญหาการตานทานยาของเชอสาเหตโรคชนดตางๆ อกทงปลอดภยตอสภาพแวดลอม

เกษตรกรผปลก และผบรโภค มงานวจยทนาเชอจลนทรยชนดตาง ๆ มาใชในการควบคมเชอรา

C. oryzae และ C. eragrostidis ดงน

Michereff และคณะ (1994) ทดสอบการเปนแบคทเรยปฏปกษของ Bacillus spp.

ในการควบคมเชอรา C. eragrostidis สาเหตโรคใบจดในมนเทศ พบวา เชอแบคทเรย Bacillus

spp. จานวน 17 ไอโซเลท สามารถควบคมการเจรญของเสนใยเชอสาเหตโรคได โดยเชอแบคทเรย

Bacillus spp. IF-82 สามารถยบยงการงอกของสปอรไดดสดท 99.20 เปอรเซนต รองลงมาคอ IF-

88 และ IF-109 สามารถยบยงการงอกของสปอรไดท 98.20 เปอรเซนต และ 96.20 เปอรเซนต

12

ตามลาดบ จากนนนาเชอแบคทเรย Bacillus spp. IF-82 และ IF-88 ไปทดสอบการควบคมโรคใบ

จดในเรอนกระจก พบวา เชอแบคทเรย Bacillus spp. IF-82 สามารถควบคมการเกดโรคไดดทสด

ท 96.30 เปอรเซนต เมอนาไปศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาพบวา เชอแบคทเรยดงกลาวคอ

Bacillus subtilis

อารรตน เทยนขาว และคณะ ( 2548) ทดลองใชเชอรา Trichoderma spp. จานวน

14 ไอโซเลท เพอควบคมเชอรา C. eragrostidis สาเหตโรคดอกจดสนมในกลวยไมสกลหวาย

พบวา ทง 14 ไอโซเลท สามารถยบยงการเจรญเตบโตของเสนใยเชอโรคได โดยไอโซเลททใหผล

ยบยงดกคอ T. harzianum สายพนธ CB-pin-01 (58.67 เปอรเซนต) 84-42 (59.00 เปอรเซนต)

และ M23 (60.00 เปอรเซนต) และไดทดสอบประสทธภาพของสารทตยภมทเชอรา Trichoderma

spp. สรางขนโดยใชเทคนค dialysis membrane พบวาเชอราปฏปกษทง 14 ไอโซเลท สามารถ

ยบยงการเจรญของเสนใยของ C. eragrostidis ได

Ningthoujam และคณะ ( 2009) ทดสอบการเปนเชอแบคทเรยปฏปกษของ

Streptomyces vinaceusdrappus ไอโซเลท LSCH-10C, NRP1-14, NRP1-18 และ NRP1-26

โดยวธ Dual-culture เพอควบคมเชอรา C. oryzae MTCC 2605 สาเหตโรคขาวในประเทศอนเดย

พบวา เชอแบคทเรย S. vinaceusdrappus LSCH-10C สามารถการควบคมเชอ รา C. oryzae

MTCC 2605 โดยยบยงการเจรญของเสนใยได ดทสดท 65.00 เปอรเซนต รองลงมาคอ

S. vinaceusdrappus NRP1-26, NRP1-14 และ NRP1-18 ซงสามารถยบยงการเจรญของเสนใย

ไดท 60.00 เปอรเซนต 43.75 เปอรเซนต และ 42.00 เปอรเซนต ตามลาดบ

Prajapati และ Joshi (2012b) ศกษาการควบคมเชอรา C. eragrostidis สาเหตโรค

ปลายใบไหมของตนพลบพลง โดยใชเชอรา T. viride T. longibrachyatum และ T. harzianum

ดวยวธ Dual-culture พบวา T. viride สามารถควบคมเชอ C. eragrostidis ไดดทสดท 73.39

เปอรเซนต รองลงมาคอ T. longibrachyatum และ T. harzianum ซงสามารถควบคมเชอ C.

eragrostidis ได 71.76 เปอรเซนต และ 67.75 เปอรเซนต ตามลาดบ

6. การเขากนไดของจลนทรยปฏปกษ Trichoderma spp. และ Streptomyces spp.

เชอรา Trichoderma spp. และเชอแบคทเรย Streptomyces spp. เปนเชอจลนทรย

ปฏปกษทนยมนามาใชในการควบคมเชอสาเหตโรคพชหลายชนด เนองจากเชอจลนทรยทง 2

13

ชนด เปนเชอจลนทรยทมวธการทาลายเชอสาเหตโรคไดหลายรปแบบ เชน การเปนปรสตโดยตรง

(parasite) การเจรญแขงขน (competition) และการสรางสารปฏชวนะ ( antibiosis) ซงจากกลไก

ดงกลาว ทาใหเชอจลนทรยทงสองชนดไดรบความนยมนามาใชรวมกนในการควบคมเชอสาเหต

โรคพช แตกอนนามาใชรวมกนควรมการศกษาเบองตนถงความสามารถในการเขากนไดของเชอ

ทง 2 ชนด เชน

อรอษา ลาวนจ และวระศกด ศกดศรรตน ( 2549) ทดสอบความสมพนธของเชอรา

ปฏปกษ Trichoderma spp. จานวน 35 ไอโซเลท กบเชอแบคทเรยปฏปกษ Streptomyces spp.

B. megaterium B. polymyxa และ B. subtilis ในหองปฏบตการเพอใชรวมกนในการควบคมเชอ

Sclerotium rolfsii ในมะเขอเทศ พบวาเชอรา Trichoderma spp. จานวน 33 ไอโซเลท สามารถ

เจรญรวมกนไดดกบแบคทเรย Streptomyces ไอโซเลท 87 และเชอรา Trichoderma spp.

ไอโซเลท T14, T17, T18, T19 และ T25 สามารถเจรญรวมกนไดกบเชอแบคทเรยปฏปกษ

Bacillus ทง 3 ชนด การทดสอบในเรอนทดลองพบวา Trichoderma ไอโซเลท T17 รวมกบ

Streptomyces ไอโซเลท 22 Trichoderma ไอโซเลท T19 รวมกบ Streptomyces ไอโซเลท 87

และ Trichoderma ไอโซเลท T19 สามารถใชรวมกบ Bacillus ทง 3 ชนดไดด

14

วตถประสงค

1. เพอทราบชนดของสายพนธเชอ Curvularia sp. ทเปนสาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

ในประเทศไทย

2. เพอศกษาหาชนดของสารเคมทเหมาะสมในการควบคมโรคใบจดในปาลมนามน

3. เพอคดเลอกจลนทรยปฏปกษในการควบคมโรคใบจดของปาลมนามนโดยชววธ

15

บทท 2

วสด อปกรณและวธการ

วสดและอปกรณ

1. อปกรณเครองแกว ไดแก จานอาหารเลยงเชอ หลอดทดลอง ขวด vial บกเกอร ขวด

แกวรปชมพ กระบอกตวง haemacytometer แผนสไลด และ แผนปดสไลด

2. อปกรณในการแยกเชอ ไดแก เขมเขย loop มดผาตด ปากคบ cork borer ตะเกยง

แอลกอฮอล และอนๆ

3. microtube, pasture pipette, micro pipette, pipettes tip

4. microtiter plate

5. หมอนงความดนไอนา

6. ตบมเชอ

7. ตเขยเชอ

8. เครองชงไฟฟาละเอยด (analytical balance)

9. กลองจลทรรศนชนด stereo microscope, compound microscope และ scanning

electron microscope

10. ตเยน

11. ไมโครเวฟ

12. Rotary shaker

13. กลองถายรป

14. วสดและอปกรณพลาสตก ไดแก ถงพลาสตกเกบตวอยาง ตะกราใสตวอยาง

ถงพลาสตกขนาด 20×30 นว ปายพลาสตก

15. วสดและอปกรณการเกษตร ไดแก ถงเพาะกลาขนาด 15×18 นว ดนผสม พลาสตก

คลมแปลง ป ยสตร 15-15-15 กรรไกรตดกง ใบเพสลาดของปาลมนามน ตนกลา

ปาลมนามน

16

อาหารเลยงเชอจลนทรย

1. Corn meal agar (CMA)

2. Water agar (WA)

3. Glucose yeast malt extract agar (GYMA)

สารเคมทใชในการทดลอง

1. แอลกอฮอลเขมขน 70% และ 95%

2. สารเคมกาจดเชอราแคปแทน แมนโคเซบ อาลเอท คารเบนดาซม ไดฟโนโคนาโซล

อทาบอกแซม เททราโคนาโซล โพรคลอราช ควพลสออกไซด

3. สารจบใบ Tween 20

17

วธการทดลอง

1. ศกษาเชอรา Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

1.1 การเกบตวอยางและแยกเชอราสาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

1.1.1 การเกบตวอยางใบปาลมนามนทแสดงอาการใบจด

เกบตวอยางใบ ปาลมนามน ทแสดงอาการโรคใบจด โดยวธการสม เกบ

ตวอยาง บรเวณแปลงปลกตนกลาปาลมใน 8 จงหวดภาคใต คอ กระบ ชมพร ตรง

นครศรธรรมราช พงงา สงขลา สตล และ สราษฎรธาน จงหวดละ 5 แปลงปลก ๆ ละ 5 จด

1.1.2 การแยกเชอราจากตวอยางใบ ปาลมนามนทแสดงอาการใบจดดวยวธการ

แยกสปอรเดยว (single spore)

นาตวอยางใบ ปาลมนามนทแสดงอาการของโรคใบจด มาตดเปนชน ยาว

ขนาด 4 เซนตเมตร ใสในกลองชน (moist chamber) ทเตรยมจากการนากระดาษทชชมา

พบเปนสเหลยมผนผาใหมขนาดพอดกบจานเลยงเชอ วางลงในจานเลยงเชอ จากนนหยด

นากลนนงฆาเชอใสลงในกระดาษทชชจนชม บมไวทอณหภมหอง (28 - 30 ºC) เปนเวลา

2 - 3 วน จากนนตรวจดการสรางโคนเดย (conidia) ของเชอดวยกลองจลทรรศนสเตอรโอ

(strereo microscope) ใชเขมเขยขนาดเลก ( micropin) ทฆาเชอแลว ยายสปอรจาก

ตวอยางพชลงบนอาหารวน WA ลงจานละ 5 จด ตรวจดสปอรในแตละจดดวยกลอง

จลทรรศนแบบสเตอรโอ และเขยสปอรทมมากกวา 1 สปอรตอจดออกโดยใหเหลอเพยง 1

สปอรตอจด หลงจากนนบม ไวทอณหภมหอง ( 28 - 30 ºC) เปนเวลา 12-24 ชวโมง

ตรวจดการงอกของสปอรและแยกเชอใหบรสทธ โดยวธ hypha tip isolation ในจานเลยง

เชอใหมทมอาหารวน CMA บมไวเปนเวลา 10 วน แลวเกบเชอบรสทธใน PDA slant ไว

สาหรบการทดลองตอไป

1.2 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนจากเชอ Curvularia sp.

1.2.1 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนบนใบปาลมนามน

1.2.1.1 การเตรยมพชเพอทดสอบการเกดโรคเบองตน

เตรยมใบปาลมนามนพนธทรพย มอ. 1 ในระยะใบเพสลาดตด

ใหมความยาวขนาด 25 เซนตเมตร จานวน 3 ใบตอ 1 กลอง ทดสอบ 6 ใบ ตอ

เชอ 1 ไอโซเลท

18

1.2.1.2 การเตรยมเชอเพอทดสอบการเกดโรคเบองตน

คดเลอกเชอรา Curvularia sp. ทแยกไดจากแปลงปลกทมการ

ระบาดของโรคอยางรนแรงมาทดสอบ โดยเลยงเชอรา Curvularia sp. บนอาหาร

เลยงเชอ CMA เปนเวลา 10 วน เทนากลนนงฆาเชอบนโคโลนในจานเลยงเชอ

ปรมาตร 5 มลลลตร ใชแผนสไลดขดผวหนาโคโลนเบาๆ เทสปอรแขวนลอย

(spore suspension) ลงในบกเกอรอบฆาเชอ นบปรมาณสปอรดวย

haemacytometer ปรบความเขมขนใหได 1x106 สปอร/มลลลตร

1.2.1.4 การปลกเชอทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนบนใบ

ปาลมนามน

พนสปอรแขวนลอยของเชอรา Curvularia sp. ทความเขมขน

1x106 สปอร/มลลลตร ปรมาตร 1.5 มลลลตร ลงบนใบปาลมนามนภายในกลอง

ทเตรยมไว สาหรบกรรมวธควบคมพนดวยนากลนนงฆาเชอเพยงอยางเดยวบม ไว

14 วน ประเมนระดบความรนแรงของโรค แบงระดบการเกดโรคเปน 6 ระดบ โดย

ดดแปลงวธการประเมนการเกดโรคของ ปรศนา วงคลอม (2548)

ระดบ 0 ไมมอาการใบจด

ระดบ 1 พบจดสนาตาลขนาดเลกเทาปลายเขมหมด ไมพบจด

เนอเยอตาย

ระดบ 2 จดเนอเยอตายคอนขางกลมขนาด 1-2 มม. ขอบแผลส

นาตาลมอาการ 1-25% ของพนทใบ

ระดบ 3 จดเนอเยอตายขนาด 5 มม. มอาการ 26-50% ของพนทใบ

ระดบ 4 จดเนอเยอตายเชอมตอกนขนาดใหญ 1-2 ซม. มอาการ 51-

75% ของพนทใบ

ระดบ 5 พนทใบมากกวา 75% เปนโรคในระยะสดทาย ทาใหใบ

บางสวนตาย

1.2.2 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคบนตนกลาปาลมนามน

คดเลอกเชอทสามารถทาใหเกดโรคทรนแรงทสดจากขอ 1.2.1 มาทดลอง

บนตนกลาปาลมนามนพนธทรพย มอ. 1 โดยใชตนกลาปาลมนามนทมอายประมาณ 4-6

เดอน มาปลกเชอ Curvularia sp. ตนละ 20 มลลลตร ดวยวธพนสปอรแขวนลอยของเชอ

ราทความเขมขน 1x106 สปอร/มลลลตร ลงบนใบของตนกลาปาลมนามน สาหรบกรรมวธ

19

ควบคมพนดวยนากลนนงฆาเชอเพยงอยางเดยว บมไว 20 วน ทาการประเมนการเกดโรค

ใบจดของตนกลาปาลมนามนดวยวธ descriptive area (ปรศนา วงคลอม , 2548) โดย

แบงระดบการเกดโรคเปน 6 ระดบ

ระดบ 0 ไมเกดโรค

ระดบ 1 เกดโรค 0-20% ของพนทใบ

ระดบ 2 เกดโรค 20-40% ของพนทใบ

ระดบ 3 เกดโรค 40-60% ของพนทใบ

ระดบ 4 เกดโรค 60-80% ของพนทใบ ใบลางบางสวนมรอยแผล

ขยายตดกนประมาณ 50% ของพนทใบ

ระดบ 5 เกดโรค 80-100% ของพนทใบ ใบลางบางสวนมรอยแผล

ขยายตดกนประมาณ 75% ของพนทใบ

1.3 การจาแนกชนดของเชอราสาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

1.3.1 จาแนกโดยศกษาลกษณะทางสณฐานวทยา

จาแนกชนดของเชอราทแยกไดจากตวอยางใบ ปาลมนามน ท

แสดงอาการเปนโรค โดยศกษาเชอราภายใตกลองจลทรรศนแบบสเตอรโอ โดยใชเขมเขย

เขยโคนเดยและโคนดโอฟอรของเชอทเจรญบนตวอยางพชทได บมเชอไวในกลองชน 3-5

วน มาทาสไลดกงถาวรใน lactophenol บนทกภาพ ศกษาลกษณะรปราง ขนาด สของ

สปอร และลกษณะโครงสรางทเชอราสราง

1.3.2 การศกษาการสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศของเชอรา

Curvularia sp.

ยายเชอรา Curvularia sp. ทไดจากขอ 1.1.2 ลงเลยงบนอาหารวน CMA

เปนเวลา 7 วน ใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร เจาะบรเวณขอบ

โคโลนเปนแผนกลม ยายเชอราแตละไอโซเลทลงเลยงในอาหาร Sach's agar ทวาง

ชนสวนของฟางขาวและใบปาลมทนงฆาเชอไวตรงกลางจานอาหารเลยงเชอ วธการคอ

ยายเชอราแตละไอโซเลทของคผสม ลงเลยงในอาหารในจานเลยงเชอเดยวกน โดยวางชน

วนใหหางกนประมาณ 4 เซนตเมตร การทดลองทา 4 ซาในทกกรรมวธ ทาการผสมพนธ

แบบพบกนหมด แลววางเลยงในตควบคมอณหภม ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ในทมด

เปนเวลา 3 สปดาห จงตรวจดการสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศ หรอแอสโคมาตา

และโครงสรางตางๆ ไดแก โปรตาทเชยม และสโตรมาตา ตรวจผลทกสปดาหจนครบ 8

20

สปดาห บนทกขอมลระยะทใชในการสรางแอสโคมาตา และโครงสรางอนๆ รวมทงจานวน

ทพบ (Sivanesan, 1987)

2. การทดสอบการใชสารเคมในการควบคมเชอรา Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดใน

ปาลมนามนในหองปฏบตการ

2.1 การทดสอบ การใช สารเคมในการควบคมเชอรา Curvularia sp. ใน

หองปฏบตการ

2.1.1 การทดสอบหาคา minimum inhibitory concentration (MIC) โดยวธ

broth microdilution test

ทาการทดสอบเพอหาความเขมขนตาสดในการยบยงการงอกของสปอร

เชอรา Curvularia sp. โดยดดแปลงวธของ Kuzucu และคณะ (2004) นาสารเคม 9 ชนด

ทหนวยงานราชการแนะนาใหใชและทเกษตรกรนยมใชควบคมหรอปองกนการเกดโรค คอ

คารเบนดาซม ควพลสออกไซด แคปแทน ไดฟโนโคนาโซล เททราโคนาโซล โพรคลอราช

แมนโคเซบ อาลเอท และ อทาบอกแซม มาทดสอบหาคา MIC โดยทดสอบทความเขมขน

ของสารในชวง 1024-2 µg/ml โดยนาสารเคมแตละชนดผสมกบนากลนนงฆาเชอเปน

stock ใหไดความเขมขนท 80 mg/ml นามาเจอจางอกครงใหไดความเขมขน 8 mg/ml

จากนนดดมา 25.6 µl ใสในหลมแรกของ microtiter plate ทมนาอย 74.4 µl โดยทาการ

ทดลอง 3 ซา ตอ 1 สาร จากนนทาการเจอจางแบบ serial 2-fold dilution โดยดดมา 50

µl ใสในหลมถดไปทมนาหลมละ 50 µl จนถงหลมท 10 ดดทงไป 50 µl แลวเตมเชอรา

Curvularia sp. ทเตรยมไวตามขอ 1.2.2 ทความเขมขน 1x106 สปอร/มลลลตร หลมละ

50 µl สาหรบกรรมวธควบคมเตมเชอทดสอบเพยงอยางเดยว 50 µl ในหลมท 11 และนา

กลนนงฆาเชอเพยงอยางเดยว 100 µl ในหลมท 12 (ตารางท 1) บมไวทอณหภมหอง ( 28

- 30 ºC) เปนเวลา 24 ชวโมง ตรวจผลการงอกของสปอรเชอราในหลมสารเคมทความ

เขมขนตาง ๆ ภายใตกลองจลทรรศนแบบ compound

21

ตารางท 1 การเจอจางสารเคมควบคมเชอรา Curvularia sp.

2.1.2 การทดสอบการใช สารเคม กาจดเชอรา ในการยบยงการเจรญของ เชอรา

Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามนบนอาหารเลยงเชอ

นาสารเคมทง 9 ชนด ผสมลงในอาหารเลยงเชอ CMA ทความเขมขน

50, 100, 200 และ 500 ppm จากนนจงใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5

เซนตเมตร เจาะขอบโคโลนของ เชอราสาเหตโรค มาวางลงบนอาหารเลยงเชอทผสม

สารเคม บมไวทอณหภมหองเปนเวลา 7 วน วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ

(Completely Randomized Design, CRD) กรรมวธละ 4 ซา บนทกผลการเจรญ แลว

นามาคานวณคาทางสถตดวยโปรแกรม Statistical Package for the Social Sciences

(SPSS) เวอรชน 16

2.2 การทดสอบการใชสารเคม ในการควบคมเชอรา Curvularia sp. บนใบปาลม

นามนภายในหองปฏบตการ

เตรยมใบปาลมนามนและเชอสาเหตโรคตามขอ 1.2.1 และ 1.2.2 มาทดสอบโดย

วธ detached leaf นาใบเพสลาดของปาลมนามนพนธทรพย มอ. 1 จมลงในสารเคมใน

ระดบความเขมขนทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอราสาเหตโรคในจานอาหาร

เลยงเชอทดทสด ทงไวใหแหงในกลองทดลอง จากนนจงหยดสปอรแขวนลอยของเชอรา

Curvularia sp. ทความเขมขน 1x106 สปอร/มลลลตร ปรมาตร 1.5 มลลลตร ลงบนใบ

ปาลมนามน สาหรบกรรมวธควบคมพนดวยนากลนนงฆาเชอเพยงอยางเดยว จากนนเตม

นาในกลองเพอใหความชน บมไว 14 วน บนทกผลการเกดโรคทเกดขนบนใบ

22

3. คดเลอกหาจลนทรยปฏปกษทมศกยภาพในการควบคมเชอรา Curvularia sp. สาเหต

โรคใบจดในปาลมนามน

เชอจลนทรยทใชในการทดสอบความสามารถในการยบยงการเจรญของเชอรา

Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน จดอยใน 2 กลมคอ เชอแบคทเรยในกลม

Streptomyces จานวน 3 ไอโซเลท และเชอรา Trichoderma spp. จานวน 40 ไอโซเลท โดยเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. จานวน 3 ไอโซเลท และเชอรา Trichoderma spp. จานวน

20 ไอโซเลท ไดรบความอนเคราะหจากโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต ( NRU) ซงแยกจากดน

บรเวณสวนปาลมดวยวธ dilution pour plate สวนเชอรา Trichoderma spp. อกจานวน 20 ไอโซ

เลท ไดรบความอนเคราะหจากโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดาร สมเดจ

พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในพนทปกปกพนธกรรมพชเขอนรชชประภา

จ.สราษฏรธาน ซงแยกจากตวอยางดนและเศษซากใบพชในพนทปาภายในเขอนรชชประภาดวย

วธ dilution pour plate

3.1 การทดสอบความสามารถการเปนจลนทรยปฏปกษของเชอรา

Trichoderma spp. และเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ตอการควบคมเชอรา

Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

3.1.1 การเตรยมเชอราปฏปกษ Trichoderma spp.

ยายเชอรา Trichoderma spp. จากทเกบรกษาในอาหารเลยงเชอ PDA

slant มาเลยงในอาหารเลยงเชอ PDA บมทอณหภมหอง ( 28 - 30 ºC) เปนเวลา 4 วน

กอนนาไปทาการทดลอง

3.1.2 การเตรยมเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces spp.

นาเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces จากทเกบรกษาใน

อาหารเลยงเชอ GYM slant มาสตรคบนอาหารเลยงเชอ GYM ใหเตมพนทผวหนาอาหาร

บมทอณหภมหอง (28 - 30 ºC) เปนเวลา 7 วน กอนนาไปทาการทดลอง

3.1.3 การเตรยมเชอราสาเหตโรค

นาเชอรา Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน จากทเกบ

รกษาในอาหารเลยงเชอ PDA slant มาเลยงบนจานเลยงเชออาหาร PDA บมท

อณหภมหอง ( 28 - 30 ºC) เปนเวลา 7 วน กอนนาไปทาการทดลอง

23

3.1.4 การทดสอบความสามารถของเชอรา Trichoderma spp. ในการเปน

ปฏปกษตอเชอรา Curvularia sp.

นาเชอจลนทรยมาทดสอบศกยภาพในการควบคมเชอรา Curvularia sp.

สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน ดวยวธ dual culture บนอาหารเลยงเชอ PDA โดยเลยง

เชอราปฏปกษในอาหาร PDA เปนเวลา 4 วน ใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5

เซนตเมตร เจาะปลายเสนใยบรเวณขอบโคโลน ของเชอรา ใชเขมเขยลนไฟแลวยายชนวน

ของเชอรา Trichoderma sp. ไปวางลงในอาหารเลยงเชอ PDA ใหหางจากขอบจาน

อาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร จากนนจงใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5

เซนตเมตร ตดชนวนบรเวณขอบโคโลน ของเชอราสาเหตโรค ใชเขมเขยลนไฟแลวยายชน

วนของเชอราสาเหตโรค วางบนอาหารเลยงเชอ PDA ในดานตรงขามกน ใหหางจากขอบ

จานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร โดยในกรรมวธควบคมวางเพยงเชอราปฏปกษและเชอ

ราสาเหตโรคเพยงอยางเดยวใหหางจากขอบจานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตรเชนกน ทา

การทดลองจานวน 4 ซา นาไปบมทอณหภมหอง (28 - 30 ºC) สงเกตการเจรญของ

จลนทรยป ฏปกษและเชอสาเหตโรค บนทกผลการทดลอง วดความสามารถในการยบยง

การเจรญเตบโตของเชอรา Curvularia sp. โดยทาการวดขนาดเสนผาศนยกลางโคโลน

ของจลนทรยปฎปกษและเชอราสาเหตโรค แลวนามาคานวณหาเปอรเซนตยบยงการ

เจรญ (%Growth inhibition, GI) (Vincent, 1927) ดงน

GI = ((R1-R2) /R1 x 100)

ชดควบคม Curvularia sp. ชดควบคม Trichoderma sp.

ชดทดสอบ

2 ซม.

2 ซม.

24

R1 = รศมเฉลยของโคโลนเชอราทเจรญบนอาหารเลยงเชอในกรรมวธควบคม

R2 = รศมเฉลยของโคโลนเชอราทเจรญบนอาหารเลยงเชอในกรรมวธทดสอบ

ประเมนความสามารถของเชอราทแยกไดจากดนตวอยางและเศษซากใบในการ

ยบยงเชอราสาเหตโรคใบจดของปาลมนามน ซงแปลผลเปน 4 ระดบดงน

> 75 เปอรเซนต = ประสทธภาพสงมาก

61- 75 เปอรเซนต = ประสทธภาพสง

51- 60 เปอรเซนต = ประสทธภาพปานกลาง

≤ 50 เปอรเซนต = ประสทธภาพตา

นาไปทาการวเคราะหขอมล analysis of variance โดยเปรยบเทยบ treatment

mean แบบ Completely Randondomized Design (CRD) ทระดบความเชอมน

P = 0.01

3.1.5 การทดสอบความสามารถของเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp.

ในการเปนปฏปกษตอเชอรา Curvularia sp.

นาเชอจลนทรยมาทดสอบศกยภาพในการควบคมเชอรา Curvularia sp.

สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน ดวยวธ dual culture บนอาหารเลยงเชอ โดยนาเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. มาสตรคบนอาหารเลยงเชอ GYM ใหหางจากขอบ

จานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร บมไว 7 วน หลงจากนนจงใช cork borer ขนาด

เสนผาศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร เจาะปลายเสนใยบรเวณขอบโคโลนของเชอราสาเหตโรค

ใหเปนชนวนวงกลม ใชเขมเขยลนไฟแลวยายชนวนของเชอราสาเหตโรค ไปวางบนอาหาร

เลยงเชอ GYM ทมเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. อยในดานตรงขามกน ให

หางจากขอบจานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร โดยในกรรมวธควบคมวางเพยงเชอรา

สาเหตโรคเพยงอยางเดยวใหหางจากขอบจานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตรเชนกน ทา

การทดลองจานวน 4 ซา นาไปบมทอณหภมหอง (28 - 30 ºC) สงเกตการเจรญของ

จลนทรยปฏปกษและเชอสาเหตโรค บนทกผลการทดลองดความสามารถในการยบยงการ

เจรญเตบโตของเชอรา Curvularia sp. โดยวดขนาดเสนผาศนยกลางโคโลนเชอราสาเหต

โรค แลวนามาคานวณหาเปอรเซนตยบยงการเจรญ และประเมนความสามารถของเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ในการยบยงเชอราสาเหตโรคใบจดของปาลม

นามน เชนเดยวกบขอ 3.2.1

25

ชดควบคม Curvularia sp. ชดทดสอบ

3.2 การศกษาการเปนจลนทรยปฏปกษภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบ

สองกราด

3.2.1 การศกษาความสามารถของเชอรา Trichoderma spp. ในการเปน

ปฏปกษตอเชอรา Curvularia sp. ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด

ศกษาความสามารถของเชอรา Trichoderma spp. ในการเปนปฏปกษ

ตอเชอรา Curvularia sp. ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด ( Scanning

electron microscope) โดยเลยงเชอรา Trichoderma spp. รวมกบเชอรา Curvularia

sp. บนอาหาร CMA เปนเวลา 7 วน จากนนใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 1

เซนตเมตร เจาะบรเวณทเสนใยเจรญมาทบซอนกนจานวน 3 ชน จากนนนาชนวนทมการ

เจรญซอนทบกนของเสนใยเชอราทง 2 ชนด แชใน 2.5% glutaraldehyde ใน 0.1 M

phosphate buffer ทอณภมหองเปนเวลา 4 ชวโมง แลวลางดวย 0.1 M phosphate

buffer 3 ครง จากนน dehydrate โดยแชตวอยางใน ethanol ทความเขมขน 50, 60, 70,

80, 90, และ 100 เปอรเซนต ความเขมขนละ 2 ครง ๆ ละ 15 นาท ทาใหแหงดวยเครอง

critical point drier นาตวอยางแหงทไดวางบน stub และเคลอบดวยอนภาคทองคา ด

ลกษณะการเปนจลนทรยปฏปกษโดยใชกลอง SEM Quanta 400, FEL at 10 kV.

3.2.2 การศกษาความสามารถของเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ใน

การเปนปฏปกษตอเชอรา Curvularia sp. ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบ

สองกราด

ศกษาความสามารถของเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ในการเปน

ปฏปกษตอเชอรา Curvularia sp. ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด โดย

ยายเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ลงในขวดอาหาร GYMB ปรมาตร 100

มลลลตร นาไปเขยาความเรว 120 รอบ/นาท เปนเวลา 7 วน จากนนใช cork borer ขนาด

2 ซม.

2 ซม.

26

เสนผาศนยกลาง 1 เซนตเมตร เจาะบรเวณปลายเสนใยของเชอรา Curvularia sp.

จานวน 3 ชน ใสลงไปในขวดอาหารทเลยงเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ทง

ไวอก 7 วน จากนนนาชนวนทมเสนใยของเชอรา Curvularia sp. แชใน 2.5%

glutaraldehyde ใน 0.1 M phosphate buffer ทอณภมหองเปนเวลา 4 ชวโมง แลวลาง

ดวย 0.1 M phosphate buffer 3 ครง จากนน dehydrate โดยแชตวอยางใน ethanol ท

ความเขมขน 50, 60, 70, 80, 90, และ 100 เปอรเซนต ความเขมขนละ 2 ครง ๆ ละ 15

นาท ทาใหแหงดวยเครอง critical point drier นาตวอยางแหงทไดวางบน stub และ

เคลอบดวยอนภาคทองคา ดลกษณะการเปนจลนทรยปฏปกษโดยใชกลอง SEM Quanta

400, FEL at 10 kV.

3.3 การทดสอบการเปนปฏปกษตอกนของเชอรา Trichoderma spp. และเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp.

ทดสอบการเปนปฏปกษตอกนของเชอรา Trichoderma spp. และเชอแบคทเรยในกลม

Streptomyces spp. ทคดเลอกไดจากขอ 3.2.1 และ 3.2.2 ดวยวธ dual agar culture ชนดละ 2

ไอโซเลท ทยบยงเชอ Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน ไดดทสด โดยนาเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. มาสตรคบนอาหารเลยงเชอ GYMA บมไว 7 วน หลงจาก

นนจงใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร ตดชนวนในจานอาหารเลยง เชอรา

Trichoderma spp. ใหเปนชนวนวงกลม ใชเขมเขยลนไฟแลวยายชนวนเชอรา Trichoderma

spp. ไปวางบนอาหารเลยงเชอ GYMA ทมเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. อยในดาน

ตรงขาม ใหหางจากของจานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร ทาการทดลองจานวน 4 ซา สาหรบ

กรรมวธควบคมเลยงเชอรา Trichoderma spp. ใหหางจากขอบจานอาหารเลยงเชอ 2 เซนตเมตร

เพยงอยางเดยว นาไปบมทอณหภมหอง (28 - 30 ºC) สงเกตการเจรญของจลนทรยป ฏปกษทง 2

ชนด บนทกผลการทดลอง โดยดความสามารถในการ เขากนไดของเชอจลนทรยปฏปกษ และวด

ขนาดเสนผาศนยกลางโคโลนของเชอรา Trichoderma spp.

27

3.4 การทดสอบการเจรญของจลนทรยปฏปกษบนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคม

กาจดเชอราในหองปฎบตการ

ทดสอบการเจรญของจลนทรยปฏปกษบนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมกาจดเชอรา

คดเลอกสารเคมทมประสทธภาพดในการควบคมการเจรญของเชอรา Curvularia sp. จานวน 2

ชนด จากขอ 2.2 ผสมลงในอาหารเลยงเชอ CMA และ GYMA ใหไดความเขมขนตามทฉลาก

แนะนา จากนนจงใช cork borer ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร ตดชนวนในจานอาหาร

เลยงเชอรา Trichoderma spp. ใชเขมเขยลนไฟแลวยายชนวนเชอรา Trichoderma sp. ไปวางลง

ตรงกลางในจานอาหารเลยงเชอ CMA ทผสมสารเคม ทาการทดลองจานวน 4 ซา สาหรบกรรมวธ

ควบคม เลยงเชอรา Trichoderma spp. ในจานอาหารเลยงเชอ CMA เพยงอยางเดยว นาไปบมท

อณหภมหองเปนเวลา 7 วน และเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. นามาสตรคบนอาหาร

เลยงเชอ GYMA ทผสมสารเคม ทาการทดลองจานวน 4 ซา สาหรบกรรมวธควบคม สตรคเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ลงในอาหารเลยงเชอ GYMA เพยงอยางเดยว นาไปบมท

อณหภมหองเปนเวลา 14 วน สงเกตการเจรญและการสรางสปอรของเชอจลนทรยปฏปกษทง 2

ชนด

4. การทดสอบการควบคมโรคใบจดของปาลมนามนในเรอนทดลอง

4.1 การเตรยมพชเพอใชในการทดสอบ

ตนกลาปาลมนามนพนธ ทรพยมอ. 1 อาย 3 เดอน ปลกในถงเพาะกลาขนาด

15×18 นว ใสป ยสตร 15-15-15 ปรมาณ 5 กรม/ตน ทก 2 เดอน จนมอายครบ 8 เดอน จง

สามารถนามาใชในการทดสอบ

4.2 การเตรยมเชอรา Curvularia sp. สาเหตโรคพช

ยายเชอรา Curvularia sp. ลงในอาหารเลยงเชอ CMA เปนเวลา 10 วน เทนา

กลนนงฆาเชอบนโคโลนในจานเลยงเชอปรมาตร 5 มลลลตร ใชแผน สไลดขดผวหนา

โคโลนเบาๆ เทสปอรแขวนลอยลงในบกเกอรอบฆาเชอ นบปรมาณสปอรดวย

haemacytometer ปรบความเขมขนใหได 1x106 สปอร/มลลลตร โดยในการทดลองนตอง

เตรยมสปอรแขวนลอยทปรมาตร 720 มลลลตร

4.3 การเตรยมเชอราปฏปกษ Trichoderma spp.

ยายเชอรา Trichoderma spp. ลงในอาหารเลยงเชอ PDA เปนเวลา 7 วน เทนา

กลนนงฆาเชอบนโคโลนในจานเลยงเชอปรมาตร 5 มลลลตร ใชแผน สไลดขดผวหนา

28

โคโลนเบาๆ เทสปอรแขวนลอยลงในบกเกอรอบฆาเชอ นบปรมาณสปอรดวย

haemacytometer ปรบความเขมขนใหได 1x108 สปอร/มลลลตร โดยในการทดลองนตอง

เตรยมสปอรแขวนลอยทปรมาตร 200 มลลลตร

4.4 การเตรยมเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces spp.

ยายเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ลงในอาหารเลยงเชอ

GYM เปนเวลา 14 วน เทนากลนนงฆาเชอบนโคโลนในจานเลยงเชอปรมาตร 5 มลลลตร

ใชแผน สไลดขดผวหนาโคโลนเบาๆ เทสปอรแขวนลอยลงในบกเกอรอบฆาเชอ นบ

ปรมาณสปอรดวย haemacytometer ปรบความเขมขนใหได 1x108 สปอร/มลลลตร โดย

ในการทดลองนตองเตรยมสปอรแขวนลอยทปรมาตร 200 มลลลตร

4.5 การเตรยมสารเคมกาจดเชอรา

คดเลอกสารเคมทมประสทธภาพดในการควบคมการเจรญของเชอรา

Curvularia sp. จานวน 2 ชนด จากขอ 2.2 ผสมลงในนากลนนงฆาเชอใหไดความเขมขน

ตามทฉลากแนะนา โดยในการทดลองนตองเตรยมสารเคมกาจดเชอราชนดละ 150

มลลลตร

4.6 การทดสอบการควบคมโรคใบจดของปาลมนามนในเรอนทดลอง

ทดสอบประสทธภาพของเชอ จลนทรย ปฏปกษ ทมความสาม ารถในการควบคม

โรคใบจดภายในหองปฏบตการทดเปรยบเทยบกบสารเคมกาจดเชอราทใหผลการควบคม

ไดดภายในหองปฏบตการมาทดสอบ ภายในเรอนทดลอง วางแผนการทดลองแบบสม

สมบรณ (Completely Randomized Design, CRD) จานวน 7 กรรมวธ ๆ ละ 6 ซา ๆ ละ

1 ตน ในแตละกรรมวธประกอบดวย

กรรมวธท 1: ชดควบคม ไมมการพนเชอรา Curvularia sp.

กรรมวธท 2: ชดควบคม พนเชอรา Curvularia sp. เพยงอยางเดยว

กรรมวธท 3: พนเชอราปฏปกษ Trichoderma sp. ทงไว 24 ชม.และพนเชอรา

Curvularia sp.

กรรมวธท 4: พนเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces sp. ทงไว 24 ชม.

และพนเชอรา Curvularia sp.

กรรมวธท 5: ผสมและพนจลนทรยปฏปกษทง 2 ชนด ทงไว 24 ชม. และพน

เชอรา Curvularia sp.

29

กรรมวธท 6: พนสารเคมชนดท 1 ทคดเลอกไดจากขอ 2.2 ในอตราสวนทสามารถ

ควบคมโรคไดดทสด ทงไว 24 ชม. และพนเชอ Curvularia sp.

กรรมวธท 7: พนสารเคมชนดท 2 ทคดเลอกไดจากขอ 2.2 ในอตราสวนทสามารถ

ควบคมโรคไดดทสด ทงไว 24 ชม. และพนเชอรา Curvularia sp.

ดาเนนการพนสารทกเดอน ๆ ละ 1 ครง เปนเวลา 4 เดอน ประเมนเปอรเซนตการเกดโรค

หลงการปลกเชอในเดอนท 2 และเดอนท 4 ของการทดสอบ ประเมนระดบการเกดโรคจากเกณฑ

การใหคะแนนในดชนความรนแรงตามขอ 1.2.4 จากนนนาคะแนนความรนแรงของโรคมา

วเคราะหคาทางสถตดวยโปรแกรม Statistical Package for the Social Sciences (SPSS)

เวอรชน 16

30

บทท 3

ผลการทดลอง

1. ศกษาเชอรา Curvularia sp. สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

1.1 การเกบตวอยางและแยกเชอราสาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

จากการเกบตวอยางใบของตนกลาปาลมนามนทแสดงอาการใบจดจานวน 5 ครง ในพนท

8 จงหวด สามารถเกบตวอยางโรคจานวน 163 ตวอยาง โดยแบงเปน

- กระบ 32 ตวอยาง - พงงา 15 ตวอยาง

- ชมพร 32 ตวอยาง - สงขลา 13 ตวอยาง

- ตรง 34 ตวอยาง - สตล 14 ตวอยาง

- นครศรธรรมราช 5 ตวอยาง - สราษฎรธาน 18 ตวอยาง

จากการเกบตวอยางพบวา ลกษณะอาการทปรากฏบนใบของตนกลาปาลมนามนทเปน

โรคคอ ระยะแรกเกดจดเลกๆ สเหลอง กระจายอยทวไปบนใบ เมอแผลเจรญเตมทมรปรางกลมส

นาตาลดา บมตรงกลาง ขอบแผลนนมลกษณะเปนมน มวงสเหลองถงเหลองสมลอมรอบ แผลอาจ

ขยายตวขนมรปรางกลมร ความยาวของแผลอาจถง 7-8 มลลเมตร หากโรคระบาดรนแรงแผล

เชอมตอกนทาใหใบแหงตายเปนรอยแผลสนาตาลจนถงสนาตาลดา ( ภาพท 2) เมอนามาแยกเชอ

โดยวธดวยวธการแยกสปอรเดยว (single spore) สามารถแยกเชอ Curvularia sp. ไดจานวน 149

ไอโซเลท แบงเปน

- กระบ 32 ไอโซเลท - พงงา 13 ไอโซเลท

- ชมพร 29 ไอโซเลท - สงขลา 7 ไอโซเลท

- ตรง 34 ไอโซเลท - สตล 19 ไอโซเลท

- นครศรธรรมราช 1 ไอโซเลท - สราษฎรธาน 14 ไอโซเลท

31

1.2 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนจากเชอรา Curvularia sp.

1.2.1 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนบนใบปาลมนามน

จากการทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตน ของเชอ ทแยกไดจากแปลง

ปลกในพนทจงหวดกระบ ชมพร นครศรธรรมราช และสราษฎรธาน ซงม การระบาดของ

โรคอยางรนแรงจานวน 8 ไอโซเลท บนใบปาลมนามน พนธทรพย มอ. 1 โดยวธ

detached leaf พบวาเชอรา Curvularia spp. ไอโซเลท NK1, KB1 และ SR13 สามารถ

ทาใหเกดโรครนแรงทสด โดยมระดบความรนแรงของโรคเฉลยในระดบ 2.5 รองลงมาคอ

SR2, SR12, KB3, SR1 และ CP1 โดยมระดบความรนแรงของโรคเฉลยในระดบ 2, 2,

1.8, 1.8 และ 1.6 ตามลาดบ โดยใบปาลมนามนมลกษณะอาการ เกดจดเลกๆ ลกษณะ

โปรงใส กระจายอยทวไปบนใบ แผลมวงสเหลองลอมรอบ (ภาพท 3) จงนาเชอจานวน 4

ไอโซเลทคอ NK1, KB1, SR12 และ SR13 ไปใชในการทดสอบการเกดโรคบนตนกลา

ปาลมนามนตอไป

ภาพท 2 อาการใบของตนกลาปาลมนามนทถกเขาทาลายโดยเชอรา Curvularia spp.

ก. อาการใบจดบนตนกลาปาลมนามนอาย 1 เดอน ข. อาการใบจดบนตนกลาปาลมนามน

อาย 8 เดอน ค. อาการใบจดบนใบปาลมนามนทมอาการตดเชออยางรนแรง

ก.

ข.

ค.

32

1.2.2 การทดสอบความสามารถในการเกดโรคบนตนกลาปาลมนามน

คดเลอกเชอทสามารถทาใหเกดโรคทรนแรงจากการทดสอบความสามารถในการ

เกดโรคเบองตนบนใบปาลมนามนจานวน 4 ไอโซเลท คอ เชอรา Curvularia spp. ไอโซ

เลท NK1, KB1, SR12 และ SR 13 ทดลองบนตนกลาปาลมนามนทมอาย 4-6 เดอน ไอ

โซเลทละ 3 ซา ทาการปลกเชอ Curvularia spp. โดยวธการพนสปอรของเชอราสาเหตโรค

ลงบนตนกลาในระดบความเขมขนของสปอร 1x106 สปอร /มลลลตร สาหรบกรรมวธ

ควบคมพนดวยนากลนนงฆาเชอเพยงอยางเดยว จากนนนาถงพลาสตกคลมตนกลา

ปาลมทงกระถางไวเปนเวลา 48 ชวโมง นาถงพลาสตกออก ทงไว 20 วน พบวาเชอ

Curvularia spp. ไอโซเลท NK1 สามารถทาใหเกดโรครนแรงทสดกบตนกลาปาลมนามน

ทระดบ 3 (ภาพท 4ข) รองลงมาคอ Curvularia spp. ไอโซเลท KB1, SR12 และ SR13

สามารถทาใหเกดโรครนแรงกบตนกลาปาลมนามนเทากนทระดบ 2 (ภาพท 4ค ง และ จ)

ชดควบคม NK1 KB1 KB3 SR1 SR2 SR12 SR13 CP3

ภาพท 3 อาการของโรคใบจดบนใบปาลมนามนพนธทรพย มอ. 1 หลงปลกเชอ

Curvularia spp. ไอโซเลทตาง ๆ เปนเวลา 14 วน โดยวธ detached leaf

33

1.3 การจาแนกชนดของเชอราสาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

1.3.1 จาแนกโดยศกษาลกษณะทางสณฐานวทยา

นาเชอรา Curvularia spp. ทง 149 ไอโซเลท ทเจรญบนอาหารเลยงเชอ CMA ซง

มลกษณะโคโลน ในระยะแรกเสนใยมสนาตาลออนและคอยๆเปลยนเปนสนาตาลเขม

เกอบดา ทอาย 10 วน (ภาพท 5ก) นามาทาสไลดกงถาวรใน lactophenol พบวา กานช

สปอรเปนกานเดยวหรอแตกกง มลกษณะตรงหรอโคงงอ สนาตาลออนถงเขม สปอรม 3

ภาพท 4 อาการของโรคใบจดบนตนกลาปาลมนามนพนธทรพย มอ. 1 หลงปลกเชอ Curvularia

spp. ไอโซเลทตาง ๆ เปนเวลา 20 วน ก. กรรมวธควบคม ข. ไอโซเลท NK1 ค. ไอโซเลท KB1

ง. ไอโซเลท SR12 และ จ. ไอโซเลท SR 13

ก.

ข. ค.

ง. จ.

34

ผนงกน แบงออกเปน 4 เซลล รปรางวงรคลายรปไข โดย 2 เซลลตรงกลางมสนาตาลเขม

ขนาดใหญกวาเซลลดานหวและทาย สวนเซลลสวนหวและทายมสออนกวา ผวเรยบ

สปอรมขนาดประมาณ 24-40×12-22 ไมโครเมตร สามารถจดจาแนกไดวาเชอราสาเหต

โรคใบจดในปาลมนามนคอ เชอรา Curvularia oryzae (ภาพท 5ข)

ภาพท 5 Curvularia oryzae ก. ลกษณะโคโลนของเชอรา Curvularia oryzae บนอาหารเลยง

เชอ CMAทอาย 10 วน ข. ลกษณะโคนดโอฟอรและโคนเดย scale bar เทากบ 20 µm

1.3.2 การศกษาการสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศของเชอรา

Curvularia sp.

จากการศกษาการสรางโครงสรางสบพนธแบบอาศยเพศของเชอรา C. oryzae

โดยทาการผสมพนธแบบพบกนหมดในอาหาร Sach's agar ทวางชนสวนของฟางขาว

และใบปาลมทนงฆาเชอแลว พบวาหลงจากผานไป 8 สปดาห เชอรา C. oryzae จานวน

34 คผสมทศกษาการสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศไมพบการสรางโครงสรางสบพนธ

แบบอาศยเพศแอสโคมาตา โปรตาทเชยม และสโตรมาตา

ก. ข.

35

2. การทดสอบการใชสารเคมในการควบคมเชอรา Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดใน

ปาลมนามนในหองปฏบตการ

2.1 การทดสอบ การใชสารเคมในการควบคมเชอรา Curvularia oryzae ใน

หองปฏบตการ

2.1.1 การทดสอบหาคา minimum inhibitory concentration (MIC) โดยวธ

broth microdilution test

นาสารเคม 9 ชนดทแนะนาใหใชในการพนเพอยบยงการเจรญของเชอ

C. oryzae คอ คารเบนดาซม ควพลสออกไซด แคปแทน ไดฟโนโคนาโซล เททราโคนาโซล

โพรคลอราช แมนโคเซบ อาลเอท และ อทาบอกแซม มาทดสอบหาคา MIC โดยทดสอบท

ความเขมขนในชวง 1024-2 µg/ml จากผลการทดลองพบวา แมนโคเซบ ไดฟโนโคนาโซล

เททราโคนาโซล และโพรคลอราช สามารถยบยงการงอกของสปอรไดความเขมขนตาสดท

512 µg/ml รองลงมาคอ แคปแทนและควพลสออกไซด ยบยงการงอกของสปอรไดความ

เขมขนตาสดท 1024 µg/ml และ คารเบนดาซม อาลเอทและอทาบอกแซม ยบยงการงอก

ของสปอรทความเขมขนมากกวา 1024 µg/ml

2.1.2 การทดสอบการใช สารเคม กาจดเชอรา ในการยบยงการเจรญของ เชอรา

Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดในปาลมนามนบนอาหารเลยงเชอ

นาสารเคมทง 9 ชนด ผสมลงในอาหารเลยงเชอ CMA ทความเขมขน

50, 100, 200, และ 500 ppm จากนนใช cork borer ตดชนวนในจานอาหารเลยง เชอรา

สาเหตโรค มาวางลงบนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคม พบวา สารเคม แมนโคเซบ เททรา

โคนาโซล และ โพรคลอราช สามารถยงยงการเจรญของเชอราไดดทสดตงแตทความ

เขมขน 50 ppm รองลงมาคอ ไดฟโนโคนาโซล 100 ppm แคปแทน 200 ppm และคว

พลสออกไซด 500 ppm ตามลาดบ สวนคารเบนดาซม อาลเอทและอทาบอกแซม ไม

สามารถยงยงการเจรญของเชอราได (ภาพท 6, ตารางท 2)

จากผลการทดลองสารเคมแมนโคเซบ เททราโคนาโซล และโพรคลอราช

สามารถยบยงการเจรญของเชอราไดตงแตความเขมขน 50 ppm จงไดทาการทดลองซา

ในความเขมขนของสารเคมทตากวา 50 ppm ไดแก 5, 10, 20 และ 40 ppm เพอหาความ

เขมขนของสารเคมทตาสดทสามารถยบยงการเจรญของเชอราได จากผลการทดลอง

พบวา สารเคมโพรคลอราชสามารถยงยงการเจรญของเชอไดดทสดท 10 ppm รองลงมา

36

คอ แมนโคเซบ 40 ppm และ เททราโคนาโซล 50 ppm ตามลาดบ (ภาพท 7, ตารางท 3)

เนองจากทความเขมขน 40 ppm ยงมการเจรญของเชอราอยเลกนอย ซงจากผลการ

ทดลองนจะนาสารเคมแมนโคเซบทความเขมขน 40 ppm เททราโคนาโซล 50 ppm และ

โพรคลอราช 10, 20 และ 40 ppm ไปทดสอบประสทธภาพในการยบยงการเกดโรคบนใบ

ปาลมนามนตอไป

37

คารเบนดาซม

ควพลสออกไซด

แคปแทน

ไดฟโนโคนาโซล

เททราโคนาโซล

โพรคลอราช

แมนโคเซบ

อาลเอท

อทาบอกแซม

ชดควบคม 50 ppm 100ppm 200ppm 500ppm

ภาพท 6 การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK 1 บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมใน

ความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm ทอาย 10 วน

38

ตารางท 2 ขนาดเสนผาศนยกลางเฉลยของเชอรา Curvularia oryzae NK 1 ทอาย 10

วน บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมในความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm (cm)

สารเคม Control 50 ppm 100 ppm 200 ppm 500 ppm

คารเบนดาซม

ควพลสออกไซด

แคปแทน

ไดฟโนโคนาโซล

เททราโคนาโซล

โพรคลอราช

แมนโคเซบ

อาลเอท

อทารบอกแซม

9.00n1/

9.00n

9.00n

9.00n

9.00n

9.00n

9.00n

9.00n

9.00n

8.92n

4.77f

3.48e

2.71d

0.50a

0.50a

0.50a

9.00n

5.67h

7.95k

4.72f

2.18c

0.50a

0.50a

0.50a

0.50a

9.00n

5.55h

8.20l

2.25c

1.11b

0.50a

0.50a

0.50a

0.50a

8.52m

5.03g

6.91j

1.05b

0.50a

0.50a

0.50a

0.50a

0.50a

6.91i

4.88fg

1/ คาเฉลยจาก 4 ซา คาเฉลยทตามดวยตวอกษรเหมอนกนในแตละแถว ไมมความ

แตกตางกนทางสถต ทระดบความเชอมน P = 0.01ดวยวธ DMRT (Duncan's Multiple

Range Test)

ชดควบคม 5 ppm 10 ppm 20 ppm 40 ppm

ภาพท 7 การเจรญของเชอรา Curvularia oryzae NK 1 บนอาหารเลยงเชอทผสม

สารเคมในความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm ทอาย 10 วน

เททราโคนาโซล

โพรคลอราช

แมนโคเซบ

39

2.2 การทดสอบการใชสารเคม ในการควบคมเชอรา Curvularia oryzae บนใบ

ปาลมนามนภายในหองปฏบตการ

จากผลการทดสอบสารเคมในการควบคมเชอรา C. oryzae NK1 สาเหตโรคใบ

จดในปาลมนามน โดยวธ detached leaf พบวาสารเคมแมนโคเซบทความเขมขน 40 ppm และ

โพรคลอราช 40 ppm สามารถยบยงการเกดโรคบนใบปาลมนามนไดดทสด รองลงมาคอ โพรคลอ

ราช 20 ppm, เททราโคนาโซล 50 ppm และ โพรคลอราช 10 ppm ตามลาดบ (ภาพท 8) ซงจาก

ผลการทดลองนจะนาสารเคมแมนโคเซบและโพรคลอราชไปใชในการทดสอบสารเคมในการ

ควบคมเชอรา C. oryzae สาเหตโรคใบจดในปาลมนามนบนตนกลาปาลมนามนภายในเรอน

ทดลองตอไป

ตารางท 3 ขนาดเสนผาศนยกลางเฉลยของเชอรา Curvularia oryzae NK 1 ทอาย

10 วน บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมในความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm (cm)

สารเคม 5 ppm 10 ppm 20 ppm 40 ppm

เททราโคนาโซล

โพลคลอราช

แมนโคเซบ

4.37f1/

1.53c

6.01h

2.87e

0.50a

5.38g

1.80d

0.50a

4.33f

0.86b

0.50a

0.50a

1/ คาเฉลยจาก 4 ซา คาเฉลยทตามดวยตวอกษรเหมอนกนในแตละแถว ไมมความ

แตกตางกนทางสถต ทระดบความเชอมน P = 0.01 ดวยวธ DMRT (Duncan's

Multiple Range Test)

40

3. คดเลอกหา จลนทรยป ฏปกษทมศกยภาพใน การควบคมเชอรา Curvularia oryzae

สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

3.1 การทดสอบความสามารถการเปนจลนทรยปฏปกษของเชอรา

Trichoderma spp. และเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ตอการควบคมเชอรา

Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

จากการทดสอบความสามารถในการเปน เชอราปฏปกษ Trichoderma spp.

จานวน 40 ไอโซเลท โดยสามารถจดจาแนกโดยใชลกษณะทางสณฐานวทยาไดเปน

T. harzianum 19 ไอโซเลท T. hamatum 12 ไอโซเลท T. koningii 4 ไอโซเลท และ

Trichoderma spp. 5 ไอโซเลท ในการยบยงการเจรญของเชอรา C. oryzae NK1 โดยวธ

เลยงรวมบนอาหาร CMA เปนเวลา 14 วน พบวาเชอรา Trichoderma spp. จานวน 3

ไอโซเลท คอ 1. T. harzianum TM2/1, 2. T. koningii KBM2/1 และ 3. T. hamatum

ชดควบคม โพรคลอราช แมนโคเซบ เททราโคนาโซล

10 ppm 20 ppm 40 ppm 40 ppm 50 ppm

ภาพท 8 อาการของโรคใบจดบนใบปาลมนามนพนธทรพย มอ.1 ในทดสอบการใชสารเคม

เพอควบคมเชอรา Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดในปาลมนามนเบองตน หลง

การปลกเชอ 14 วน

41

ST2023 สามารถยบยงการเจรญของเชอราสาเหตโรคไดอยางมประสทธภาพ โดยเชอรา

T. harzianum TM2/1 สามารถยบยงการเจรญของเสนใยเชอ C. oryzae NK1 ไดดทสดท

90.22% (ภาพท 9) รองลงมาคอ T. koningii KBM2/1 และ T. hamatum ST2023

สามารถยบยงการเจรญของเสนใยเชอ C. oryzae NK1 ไดเทากนท 84.11% (ตารางท 4)

จากการทดสอบความสามารถในการเปนแบคทเรยปฏปกษของเชอแบคทเรยใน

กลม Streptomyces จานวน 3 ไอโซเลท ในการยบยงการเจรญของเชอรา C. oryzae

NK1 โดยวธเลยงรวมบนอาหาร GYM เปนเวลา 14 วน พบวา เชอแบคทเรย S.

hygroscopicus NR8-2 สามารถยบยงการเจรญของ เสนใยเชอ C. oryzae NK1 ไดด

ทสดท 81.88% (ภาพท 10) รองลงมาคอ Kitasatospora nipponensis KM6-2 และ S.

abikoensis ChM3-1 สามารถยบยงการเจรญของ เสนใยเชอ C. oryzae NK1 ไดดท

74.88% และ 69.77% ตามลาดบ (ตารางท 5)

42

C. oryzae NK1

ภาพท 10 การเจรญของเชอ รา Curvularia oryzae NK1 (จานซายมอ) และการเจรญของ

เชอร า Curvularia oryzae NK1 รวมกบ เชอแบคทเรยปฏปกษ Streptomyces

hygroscopicus NR8-2 (จานขวามอ) บนอาหารเลยงเชอ GYMA หลงการเลยงเชอ ทอาย

14 วน

ภาพท 9 การเจรญของเชอ รา Curvularia oryzae NK1 (จานซายมอ) และการเจรญของ

เชอรา Curvularia oryzae NK1 รวมกบเชอราปฏปกษ Trichoderma harzianum TM2/1

(จานกลาง) และเชอราปฏปกษ Trichoderma harzianum TM2/1 (จานขวามอ) บนอาหาร

เลยงเชอ CMA หลงการเลยงเชอทอาย 7 วน

C. oryzae NK1 dual culture

dual culture T. harzianum TM2/1 C. oryzae NK1

43

ตารางท 4 ประสทธภาพของเชอราปฏปกษ Trichoderma spp. ทมผลตอการเจรญของเชอรา

Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน โดยวธ dual culture test ทอาย 14 วน

เชอราปฏปกษ เสนผาศนยกลางโคโลน (มม.)

GI (%) Control Dual-culture

T. hamatum LN 101

T. hamatum PKTL2/1

T. hamatum SN 6063

T. hamatum SN 6084

T. hamatum SN 6093

T. hamatum SN 70103

T. hamatum ST 2023

T. hamatum ST 3048

T. hamatum ST 4061

T. hamatum ST 6082

T. hamatum TGRD4/1

T. hamatum TST 3056

T. harzianum KBNK1/1

T. harzianum KHK3/2

T. harzianum LN 3037

T. harzianum NKPL1/1

T. harzianum PGM2/1

T. harzianum PGM4/1

T. harzianum PGTP2/1

T. harzianum SN 2025

T. harzianum SN 6037

T. harzianum SRKD2/1

T. harzianum ST 1007

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

18.0

14.9

14.6

16.8

17.0

17.0

14.3

16.8

15.4

15.8

14.8

16.1

16.6

17.8

19.5

17.3

17.9

19.2

17.5

16.8

16.1

15.3

14.5

80.00

83.44

84.11

82.11

82.44

81.33

82.88

83.77

81.11

81.11

83.55

81.33

81.55

80.22

78.33

80.77

80.11

78.66

80.55

81.33

82.11

83.00

83.88

44

ตารางท 4 (ตอ) ประสทธภาพของเชอราปฏปกษทมผลตอการเจรญของเชอรา Curvularia

oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน โดยวธ dual culture test ทอาย 14 วน

เชอราปฏปกษ เสนผาศนยกลางโคโลน (มม.)

GI (%) Control Dual-culture

T. harzianum ST 2021

T. harzianum ST 3031

T. harzianum ST 3033

T. harzianum TGSK1/1

T. harzianum TGSK2/1

T. harzianum TGSK4/1

T. harzianum TGWS1/1

T. harzianum TM2/1

T. koningii KBM1/1

T. koningii KBM2/1

T. koningii PGM3/1

T. koningii SN113

Trichoderma spp. CPM1/1

Trichoderma spp. CPPT2/1

Trichoderma spp. ST 7097

Trichoderma spp. SN 3042

Trichoderma spp. TGRD5/1

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

90.0

16.3

16.5

16.1

17.0

16.7

15.6

17.3

8.80

18.1

14.3

19.2

19.0

15.5

16.5

15.6

24.4

16.5

81.88

81.66

82.11

81.11

81.44

82.66

80.77

90.22

79.88

84.11

78.66

78.88

82.77

81.66

82.66

72.88

81.66

45

3.2 การศกษาการเปนจลนทรยปฏปกษภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบ

สองกราด

เมอนาไปตรวจสอบกลไกการเปนเชอจลนทรยปฏปกษของเชอรา T. harzianum

TM2/1 ตอการยบยง การเจรญของเสนใยเชอ C. oryzae NK1 และเชอแบคทเรย

S. hygroscopicus NR8-2 ตอการยบยงการเจรญของ เสนใยเชอ C. oryzae NK1 ภายใต

กลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด พบวา เสนใยของเชอรา T. harzianum TM2/1

สามารถเจรญคลมทบเสนใยและสปอรเชอสาเหตโรคเพอแกงแยงพนทอาหาร

(competition) ได (ภาพท 11) และเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถ

ยบยงการเจรญของเสนใยและสรางความผดปกตบรเวณปลายเสนใย ทาใหเชอสาเหต

โรคมลกษณะบดเบยว ผดรปรางและไมสามารถเจรญตอไปได (ภาพท 12ข)

ตารางท 5 ประสทธภาพของเชอแบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ทมผลตอการเจรญของ

เชอรา Curvularia oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดของปาลมนามน โดยวธ dual culture test ทอาย

14 วน

เชอแบคทเรยปฏปกษ เสนผาศนยกลางโคโลน (ซม.)

GI (%) Control Dual-culture

Kitasatospora nipponensis KM6-4

S. abikoensis ChM3-1

S. hygroscopicus NR8-2

9.00d1/

9.00d

9.00d

2.26b

2.72c

1.63a

74.88b

69.77c

81.88a

1/ คาเฉลยจาก 4 ซา คาเฉลยทตามดวยตวอกษรเหมอนกนในแตละแถว ไมมความแตกตางกน

ทางสถต ทระดบความเชอมน P = 0.01 ดวยวธ DMRT (Duncan's Multiple Range Test)

46

ภาพท 11 เชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 เลยงรวมกบเชอรา Curvularia oryzae NK1

ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด scale bar เทากบ 20 µm

ภาพท 12 เชอแบคทเรย Streptomyces hygroscopicus NR8-2 เลยงรวมกบเชอรา Curvularia

oryzae NK1ภายใตกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด ก. ปลายเสนใยของเชอรา

Curvularia oryzae NK1 ในกรรมวธควบคม Scale bar เทากบ 5 µm ข. ปลายเสนใยของเชอรา

Curvularia oryzae NK1 เลยงรวมกบเชอแบคทเรย Streptomyces hygroscopicus NR8-2

scale bar เทากบ 2 µm

C. oryzae NK1

C. oryzae NK1 T. harzianum TM.2/1

T. harzianum TM.2/1

ก. ข.

47

3.3 การทดสอบการเปนปฏปกษตอกนของเชอรา Trichoderma spp. และเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp.

ผลการทดสอบการเขากนไดของจลนทรยปฏปกษ T. harzianum TM2/1 และ S.

hygroscopicus NR8-2 ทมประสทธภาพในการยบยงเชอ C. oryzae NK1 สาเหตโรคใบจดใน

ปาลมนามนไดดทสด ดวยวธ dual culture พบวาเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 เปน

ปฏปกษตอเชอรา T. harzianum TM2/1 โดยเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถ

ยบยงการเจรญของเสนใยเชอรา T. harzianum TM.2/1 ไดท 76.44% โดยมเสนผาศนยกลาง

เฉลยของโคโลนเชอรา T. harzianum TM2/1 บนอาหารเลยงเชอรวมท 2.12 เซนตเมตร (ภาพท

13) แตเนองจากเชอจลนทรยปฏปกษทง 2 สามารถยบยงการเจรญของเสนใยเชอสาเหตโรค

ภายในหองปฏบตการไดมประสทธภาพมากทสด จงยงคงคดเลอกเชอจลนทรยทง 2 ชนดไปใชใน

การควบคมโรคใบจดในสภาพเรอนทดลองเพอเปรยบเทยบกบการใชสารเคมตอไป

ภาพท 13 การเจรญของเชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 (จานซายมอ) และ การเจรญ

ของ เชอ รา Trichoderma harzianum TM2/1 รวมกบ เชอแบคทเรย Streptomyces

hygroscopicus NR8-2 (จานขวามอ) บนอาหารเลยงเชอ GYMA ทอาย 5 วน

48

3.4 การทดสอบการเจรญของจลนทรยปฏปกษบนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคม

กาจดเชอราในหองปฏบตการ

จากการทดสอบการเจรญของจลนทรยปฏปกษรวมกบสารเคมในหองปฏบตการ พบวา

อาหารเลยงเชอ CMA ทผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1200 ppm ไมยบยงการเจรญและ

การสรางสปอรของเชอรา T. harzianum TM2/1 แตอาหารเลยงเชอ CMA ทผสมสารเคมโพรคลอ

ราชความเขมขน 450 ppm สามารถยบยงเชอรา T. harzianum TM2/1 ได 100 เปอรเซนต (ภาพ

ท 14) สวนเชอแบคทเรยปฏปกษ S. hygroscopicus NR8-2 พบวาอาหารเลยงเชอ GYMA ทผสม

สารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1200 ppm ยบยงการเจรญของเชอแบคทเรย S. hygroscopicus

NR8-2 ได 100 เปอรเซนต แตบนอาหารเลยงเชอ GYMA ทผสมสารเคมโพรคลอราชความเขมขน

450 ppm เชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถเจรญไดแตมการสรางสปอรไดนอย

เมอเปรยบเทยบกรรมวธควบคม (ภาพท 15)

ภาพท 14 การเจรญของเชอรา Trichoderma harzianum TM2/1 บนอาหารเลยงเชอ CMA (จาน

ซายมอ) อาหารเลยงเชอ CMA ผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1,200 ppm (จานกลาง) และ

อาหารเลยงเชอ CMA ผสมสารเคมโพรคลอราชความเขมขน 450 ppm (จานขวามอ) ทอาย 7 วน

T. harzianum TM2/1 โพลคลอราช แมนโคเซบ

49

ภาพท 15 การเจรญของเชอแบคทเรย Streptomyces hygroscopicus NR8-2 บนอาหารเลยง

เชอ GYMA (จานซายมอ) อาหารเลยงเชอ GYMA ผสมสารเคมแมนโคเซบความเขมขน 1,200

ppm (จานกลาง) และอาหารเลยงเชอ GYMA ผสมสารเคมโพลคลอราชความเขมขน 450 ppm

(จานขวามอ) ทอาย 14 วน

4. การทดสอบการควบคมโรคใบจดของปาลมนามนในเรอนทดลอง

จากการทดสอบประสทธภาพของเชอจลนทรยปฏปกษ T. harzianum TM2/1 และ

S. hygroscopicus NR8-2 เปรยบเทยบกบการใชสารเคมกาจดเชอราแมนโคเซบและโพรคลอราช

ตอการยบยงการเกด โรคใบจดในปาลมนามน พบวาในกรรมวธทพนดวยสารเคมแมนโคเซบท

ความเขมขน 1,200 ppm มระดบความรนแรงของโรคใบจดตาสดคอ 0.2 รองลงมาคอการพนดวย

สารเคมโพรคลอราช 450 ppm และเชอแบคทเรยปฏปกษ S. hygroscopicus NR8-2 มระดบ

ความรนแรงของโรคใบจดเทากนท 0.6 ซงใหผลการทดลองทไมแตกตางกนทางสถตกบกรรมวธท

พนดวยสารเคมแมนโคเซบ 1,200 ppm สวนกรรมวธทพนดวยเชอราปฏปกษ T. harzianum

TM2/1 เพยงอยางเดยวและกรรมวธทพนดวยจลนทรยปฏปกษทง 2 ชนด มระดบความรนแรงของ

โรคใบจดเทากนท 1.2 สาหรบกรรมวธควบคมมระดบความรนแรงของโรคใบจด 2 เมอวเคราะห

ขอมลทางสถตดวยโปรแกรม SPSS พบวากรรมวธการพนดวยสารเคมแมนโคเซบ สารเคมโพรคลอ

ราช และเชอแบคทเรยปฏปกษ S. hygroscopicus NR8-2 มระดบความรนแรงของโรคใบจดตา

กวากรรมวธควบคมอยางมนยสาคญยง สวนกรรมวธทพนดวยเชอราปฏปกษ T. harzianum

TM2/1 เพยงอยางเดยวและกรรมวธทพนดวยจลนทรยปฏปกษทง 2 ชนด ไมมความแตกตางท

สถตกบกรรมวธควบคม (ตารางท 6) จากการทดลองเหนไดวากรรมวธทมการใชแบคทเรยปฏปกษ

S. hygroscopicus NR8-2 สามารถควบคมการเกดโรคใบจดไดใกลเคยงกบการใชสารเคมกาจด

S. hygroscopicus NR8-2 mancozeb prochloraz

50

เชอรา โดยในกรรมวธควบคม ตนกลาปาลมนามนมการแสดงอาการใบแหง เนอเยอตาย ซงอาการ

ดงกลาวสามารถพบไดในแปลงเกษตรกรทมการระบาดของโรคอยางรนแรง (ภาพท 16)

ตารางท 6 ระดบความรนแรงของโรคใบจดตนกลาปาลมนามนในแตละกรรมวธการทดลอง

ภายในเรอนทดลอง

กรรมวธ ดชนความรนแรงของโรค

S. hygroscopicus NR8-2

T. harzianum TM2/1

T. harzianum TM2/1 + S. hygroscopicus NR8-2

สารเคมโพรคลอราช

สารเคมแมนโคเซบ

กรรมวธควบคม (C. oryzae NK1)

กรรมวธควบคม (นากลน)

0.60 bc1/

1.20 cd

1.20 cd

0.60 bc

0.20 b

2.00 d

0.00 a

1/ คาเฉลยจาก 4 ซา คาเฉลยทตามดวยตวอกษรเหมอนกนในแตละแถว ไมมความแตกตางกน

ทางสถต ทระดบความเชอมน P = 0.01 ดวยวธ DMRT (Duncan's Multiple Range Test)

51

ภาพท 16 ตนกลาปาลมนามนหลงการทดสอบประสทธภาพของจลนทรยปฏปกษและสารเคม

กาจดเชอราในการควบคมโรคใบจดในเรอนทดลอง เปนเวลา 6 เดอน ก. เชอราปฏปกษ

Trichoderma harzianum TM.2/1 ข. เชอแบคทเรยปฏปกษ Streptomyces hygroscopicus

NR8-2 และ ค. เชอราปฏปกษ Trichoderma harzianum TM2/1 ผสมกบ เชอแบคทเรยปฏปกษ

Streptomyces hygroscopicus NR8-2

ก. ข.

ค.

52

ภาพท 16 (ตอ) ตนกลาปาลมนามนหลงการทดสอบประสทธภาพของจลนทรยปฏปกษและ

สารเคมกาจดเชอราในการควบคมโรคใบจดในเรอนทดลอง เปนเวลา 6 เดอน ง. สารเคมแมนโค

เซบ จ. สารเคมโพรคลอราช ฉ. กรรมวธควบคม ( Curvularia oryzae NK1) และ ช. กรรมวธ

ควบคม (นากลน)

จ. ง.

ช. ฉ.

53

บทท 4

สรปและวจารณผลการทดลอง

1. การเกบตวอยาง แยกเชอ ทดสอบการเปนเชอราสาเหตโรคใบจดในปาลม

นามน และจาแนกชนด

จาการเกบตวอยาง โรคใบจดของปาลมนามน บรเวณ แปลงเพาะตนกลาปาลม

นามนจานวน 5 ครง จาก 8 จงหวดทางภาคใตของประเทศไทย สามารถเกบตวอยางโรคใบจดใน

แปลงเพาะกลาปาลมนามนจานวน 163 ตวอยาง และนามาแยกเชอบรสทธไดเชอจานวน 149 ไอ

โซเลท คดเลอกเชอรา Curvularia spp. จากแปลงปลกทแสดงอาการรนแรงจานวน 8 ไอโซเลท มา

ทดสอบการเกดโรคบนใบปาลมนามน พบวาเชอรา Curvularia spp. ไอโซเลท NK1, KB1 และ

SR13 สามารถทาใหเกดโรครนแรงทสด โดยมระดบความรนแรงของโรคเฉลยในระดบ 2.5

รองลงมาคอ SR2, SR12, KB3, SR1 และ CP1 ตามลาดบ จากนนจงคดเลอกเชอรา Curvularia

spp. ไอโซเลท NK1, KB1 และ SR13 ไปทดสอบความสามารถในการเกดโรคเบองตนบนตนกลา

ปาลมนามน พบวาเชอรา Curvularia sp. ไอโซเลท NK1 สามารถทาใหเกดความรนแรงบนตน

กลาปาลมนามนมากทสด โดยคดเปนเปอรเซนตการเกดโรคเฉลยท 48.33% เมอนาไปจดจาแนก

โดยอาศยลกษณะทางสนฐานวทยาพบวาคอเชอ รา C. oryzae ซงสอดคลองกบรายงานของ

Doungsa-ard และคณะ (2011) ซงพบวามการระบาดของโรคใบจดในตนกลาปาลมนามนและ

ตนทโตเตมทแลว ในพนทจงหวดกระบ และสามารถจดจาแนกไดวาเกดจากเชอรา C. oryzae

จากนนไดทาการศกษาการสรางโครงสรางสบพนธแบบใชเพศของเชอรา C. oryzae โดยทาการ

ผสมพนธแบบพบกนหมดในอาหาร Sach's agar ทวางชนสวนของฟางขาวและใบปาลมทนงฆา

เชอแลวจานวน 34 คผสม พบวาเชอรา C. oryzae ทง 34 คผสมไมพบโครงสรางการสบพนธแบบ

อาศยเพศ เชน แอสโคมาตา โปรตาทเชยม และสโตรมาตา ซงสอดคลองกบรายงานของ

Sivanesan (1987) วาไมพบการสรางโครงสรางสบพนธแบบอาศยเพศในเชอรา C. oryzae

2. การทดสอบการใชสารเคมในการควบคมเชอรา Curvularia oryzae สาเหตโรค

ใบจดในปาลมนามนในหองปฏบตการ

จากผลการทดลองท 1 พบวาเชอรา C. oryzae ไอโซเลท NK1 สามารถทาใหเกด

ความรนแรงทงบนใบปาลมนามนและตนกลาปาลมนามนไดรนแรงทสด จงนาเชอดงกลาวไป

ทดสอบการควบคมโดยการใชสารเคมภายในหองปฏบตการ โดยนาสารเคม 9 ชนดคอ คารเบนดา

54

ซม ควพลสออกไซด แคปแทน ไดฟโนโคนาโซล เททราโคนาโซล โพรคลอราช แมนโคเซบ อาลเอท

และ อทาบอกแซม มาทดสอบหาคา Minimum inhibitory concentration (MIC) โดยวธ broth

microdilution test พบวาสารเคมแมนโคเซบ , ไดฟโนโคนาโซล , เททราโคนาโซล และโพรคลอราช

สามารถยบยงการงอกของสปอรไดความเขมขนตาสดท 512 µg/ml รองลงมาคอ แคปแทนและคว

พลสออกไซด ยบยงการงอกของสปอรไดความเขมขนตาสดท 1024 µg/ml และ คารเบนดาซม,

อาลเอทและอทาบอกแซม ยบยงการงอกของสปอรทความเขมขนมากกวา 1024 µg/ml จากนนนา

สารเคมทง 9 ชนดไปทดสอบการยบยงการเจรญในอาหารเลยงเชอ พบวา สารเคมโพรคลอราช

สามารถยงยงการเจรญของเชอไดดทสดท 10 ppm รองลงมาคอ แมนโคเซบ 40 ppm และ เททรา

โคนาโซล 50 ppm ตามลาดบ ดงนนจงนาสารเคมโพรคลอราชทความเขมขน 10 ppm, 20 ppm

และ 40 ppm, แมนโคเซบ 40 ppm, และเททราโคนาโซล 50 ppm ไปทดสอบประสทธภาพในการ

ยบยงการเกดโรคบนใบปาลมนามน พบวาแมนโคเซบทความเขมขน 40 ppm และ โพรคลอราช

40 ppm สามารถยบยงการเกดโรคบนใบปาลมนามนไดดทสด โดยจากผลการทดลองใหผล

สอดคลองกบ Butt และคณะ (2011) ซงไดศกษาสารเคม 4 ชนดคอ antracal, topsin, mancozeb

และ derosal ในการควบคมเชอรา Fusarium moniliforme, Alternaria sp., Helminthosporium

sp. และ Curvularia sp. สาเหตโรคในเมลดขาว และพบวาสารเคม mancozeb สามารถยบยง

การเจรญของเชอ Curvularia sp. ได 50%

สาหรบสารเคมแมนโคเซบและโพรคลอราช เปนสารเคมททางราชการแนะนาให

ใชเพอปองกนกาจดเชอราสาเหตโรคพชหลายชนด เชน โรคแอนแทรคโนสในพรกและมะมวง

สาเหตจากเชอรา Colletotrichum spp. โรคใบจดตากบในพรก สาเหตจากเชอรา Cercospora

sp. โรคไหมในขาว สาเหตจากเชอรา Pyricularia oryzae โรคเมลดดางในขาว สาเหตจากเชอรา

Curvularia spp. โรคใบจดในมะเขอเทศ สาเหตจากเชอรา Alternaria solani โรคดอกจดสนมใน

กลวยไมสกลหวายสาเหตจากเชอรา Curvularia eragrostidis โรครานาคางในผกคะนาและพช

ตระกลแตง สาเหตจากเชอรา Peronospora parasitica และ Pseudoperonospora cubensis

จากผลการทดลองดงกลาวจงไดเลอกใชแมนโคเซบและโพรคลอราชในการศกษาประสทธภาพของ

สารเคมทง 2 ชนด ภายในเรอนทดลองตอไป

55

3. คดเลอกหา จลนทรยป ฏปกษ ทมศกยภาพใน การยบยงการเจรญของ เชอรา

Curvularia oryzae สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน

จากผลการคดเลอกหาจลนทรยปฏปกษทมศกยภาพในการยบยงการเจรญของ

เชอรา C. oryzae สาเหตโรคใบจดในปาลมนามน โดยนาเชอจลนทรย 2 ชนด คอ เชอรา

Trichoderma spp. จานวน 40 ไอโซเลท โดยสามารถจดจาแนกโดยใชลกษณะทางสณฐานวทยา

ไดปน T. harzianum 19 ไอโซเลท T. hamatum 12 ไอโซเลท T. koningii 4 ไอโซเลท และเชอ

แบคทเรยในกลมของ Streptomyces 3 ไอโซเลท คอ S. hygroscopicus 1 ไอโซเลท S.

abikoensis 1 ไอโซเลท และ K. nipponensis 1 ไอโซเลท เมอนาไปทดสอบดวย วธ dual culture

พบวาเชอรา T. harzianum TM2/1 สามารถยบยงการเจรญของเสนใยเชอ C. oryzae NK1 ไดด

ทสดท 90.22% และเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถยบยงการเจรญของเชอรา

ไดดทสด 81.88% จากนนนาไปศกษากลไกการเปนปฏปกษของเชอจลนทรยทง 2 ชนด ภายใต

กลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด พบวาเสนใยของเชอราปฏปกษ T. harzianum TM2/1

สามารถเจรญไดอยางรวดเรวและคลมทบเสนใยของเชอราสาเหตโรคเพอแกงแยงพนทอาหาร

สวนเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถสรางสารปฏชวนะบางชนดมายบยงการ

เจรญของเสนใย สงผลใหเกดความผดปกตบรเวณปลายเสนใย ทาใหเชอสาเหตโรคมลกษณะบด

เบยว ผดรปรางและไมสามารถเจรญตอไปได เมอนาเชอจลนทรยทง 2 ชนดมาทดสอบการเปน

ปฏปกษตอกน พบวาเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถยบยงการเจรญของเชอรา

T. harzianum TM2/1 ไดท 76.44% นอกจากนไดทดสอบการเจรญของเชอจลนทรยทง 2 ชนด ใน

อาหารเลยงเชอทผสมสารเคมแมนโคเซบทความเขมขน 1,200 ppm. และสารเคมโพรคลอราชท

ความเขมขน 450 ppm. พบวาเชอรา T. harzianum TM2/1 สามารถเจรญไดดและมการสราง

สปอรบนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมแมนโคเซบ แตไมสามารถเจรญไดบนอาหารเลยงเชอท

ผสมสารเคมโพรคลอราช สวนเชอแบคทเรย S. hygroscopicus NR8-2 สามารถเจรญไดเลกนอย

บนอาหารเลยงเชอทผสมสารเคมโพรคลอราชและไมมการสรางสปอร แตไมสามารถเจรญไดบน

อาหารเลยงเชอทผสมสารเคมแมนโคเซบ ซงจากผลการทดลองนแสดงใหเหนวา หากมการแพร

ระบาดของโรคในแปลงเพาะกลาอยางรนแรงสามารถแนะนาใหเกษตรกรใชสารเคมแมนโคเซบพน

รวมกบเชอราปฏปกษ T. harzianum หรอสารเคมโพรคลอราชพนรวมกบเชอแบคทเรยปฏปกษ S.

hygroscopicus เพอลดอตราการใชสารเคมเพยงอยางเดยวและลดการตานทานยาของเชอรา

สาเหตโรคอกทางหนง

เชอรา Trichoderma spp. เปนเชอทไดรบความนยมอยางแพรหลายในการใช

ควบคมสาเหตโรคชนดตาง ๆ โดยชววธ ทงในพชผก พชไร และไมผลชนดตาง ๆ (Howell, 2003)

56

กลไกทสาคญอยางหนงของเชอรา Trichoderma spp. คอสามารถเจรญเตบโตไดอยางรวดเรวเพอ

แกงแยงพนทอาหาร โดยพบวาเชอรา Trichoderma spp. สามารถเจรญและอาศยอยบรเวณ

รอบๆรากพช เพอปองกนการเขาทาลายของเชอสาเหตโรครากและลาตนเนาในพชชนดตาง ๆ

นอกจากนเชอรา Trichoderma spp. ยงสามารถเปนเชอราเอนโดไฟททอาศยอยภายในเซลลพช

ทงใบและลาตนเพอปองกนการเขาทาลายของโรคทางใบและลาตน (Mukherjee et al., 2012)

เชอรา Trichoderma spp. มกลไกอน ๆ เชน การเปนปรสต (parasite) การเปนตวหา (predator)

และการสรางสารปฏชวนะ ( antibiotic) เพอยบยงการเจรญของเชอจลนทรยชนดอน ๆ ได แตใน

อตสาหกรรมการเพาะเหดพบวาเชอรา Trichoderma spp. เปนเชอราทสามารถปนเปอนไดงาย

และสรางความเสยหายใหกบกอนเชอเหด โดยมชอเรยกโดยทวไปวา "โรคราเขยว " (Oh et al.,

2003) ซงเชอรา Trichoderma spp. สามารถเจรญเตบโตไดอยางรวดเรวและยบยงการเจรญของ

เสนใยเชอเหด ทาใหเชอเหดไมสามารถเจรญเปนดอกเหดและใหผลผลตแกเกษตรกรได (Yu,

2001 ; Park et al., 2005)

เชอแบคทเรยในกลมของ Streptomyces เปนเชอจลนทรยอกชนดหนงทไดรบ

ความนยมนาไปควบคมเชอสาเหตโรคชนดตาง ๆ โดยชววธ เนองจากแบคทเรยชนดนเปนเชอท

สามารถพบไดงายในดนรอบ ๆ รากพช และเชอแบคทเรยในกลมนสามารถสรางสารปฏชวนะซง

เปนคณสมบตหนงทสามารถนามาใชในการควบคมโรคพชโดยชววธ ในประเทศอนเดยม

การศกษาเชอรา S. mutabilis NRP-14 ในการควบคมเชอราสาเหตโรคของขาว Bipolaris

oryzae, C. oryzae, Fusarium oxysporum และ Pyricularia oryzae และเชอสาเหตโรคผวหนง

ในมนษย Candida albicans พบวาเชอแบคทเรย S. mutabilis NRP-14 สามารถควบคมเชอ

สาเหตโรคพชและเชอสาเหตโรคผวหนงในมนษยไดอยางมประสทธภาพ (Sanasam and

Ningthoujam, 2010) นอกจากนในอตสาหกรรมการเพาะเหดนางรมในประเทศอนเดย ม

การศกษาการใชเชอแบคทเรย Streptomyces sp. ในการยบยงการเจรญของเชอรา Trichoderma

spp. ซงเปนสาเหตของโรคราเขยวในกอนเชอเหดนางรม พบวาเชอแบคทเรย Streptomyces sp.

สามารถยบยงการเจรญของเชอรา Trichoderma spp. ไดท 12.3 - 30.8 เปอรเซนต (Shah and

Nasreen, 2011)

4. การทดสอบการควบคมโรคใบจดของปาลมนามนในเรอนทดลอง

จากผลการทดสอบการเปนจลนทรยปฏปกษภายในเรอนทดลองพบวา กรรมวธท

พนดวยสารเคมกาจดเชอราแมนโคเซบ มระดบความรนแรงของโรคตาทสด รองลงมาคอการใช

การพนดวยสารเคมโพรคลอราช 450 ppm เชอแบคทเรยปฏปกษ S. hygroscopicus NR8-2

57

เพยงอยางเดยว เชอราปฏปกษ T. harzianum TM2/1 เพยงอยางเดยว และกรรมวธทพนดวย

จลนทรยปฏปกษทง 2 ชนด ตามลาดบ โดยในกรรมวธทพนดวยจลนทรยปฏปกษทง 2 ชนด

สามารถควบคมเชอสาเหตโรคไดไมดเทาทควรอาจเนองมาจาก เชอแบคทเรยปฏปกษ S.

hygroscopicus NR8-2 ไมสามารถเขากนไดกบเชอราปฏปกษ T. harzianum TM2/1 จงทาใหผล

การทดลองในกรรมวธนไมไดผลดเทาทควร เมอเปรยบเทยบกบการพนดวยเชอจลนทรยปฏปกษ

ชนดใดชนดหนงเพยงอยางเดยว ดงนนจากผลการทดลองนจงสามารถแนะนาเกษตรกรใหมการใช

จลนทรยปฏปกษในการปองกนการเขาทาลายของเชอรา C. oryzae สลบกบการใชสารเคม และ

ในอนาคตอาจมการพฒนาหรอผลตเชอราปฏปกษ T. harzianum และเชอแบคทเรยปฏปกษ

S. hygroscopicus ใหอยในรปของผลตภณฑทางการคา เพอสะดวกตอการนาไปใชของเกษตรกร

และสามารถยดอายการเกบรกษาของเชอจลนทรยปฎปกษทง 2 ชนด อกทงสามารถลดระยะเวลา

และวธการทยงยากในการเตรยมหวเชอเพอการนาไปใชไดอยางสะดวกมากยงขน

58

เอกสารอางอง

ชาย โฆรวส และสรกจ ศรสกล. 2548. ประวตความเปนมาของปาลมนามน. ใน เอกสารวชาการ

ปาลมนามน. กรงเทพฯ. กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ, หนา 1-14.

ธระ เอกสมทราเมษฐ, ชยรตน นลนนท, ธระพงศ จนทรนยม, ประกจ ทองคา, นทศน สองศร และ

ยงยทธ เชอมงคล. 2545. การปรบปรงพนธเพอเพมผลผลตของปาลมนามน. สงขลา. คณะ

ทรพยากรธรรมชาต. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

นรนาม. 2556. โรคขาวทสาคญในประเทศไทยและการปองกนกาจด. สานกวจยและพฒนาขาว

กรมการขาว. [ออนไลน] เขาถงไดจาก http://phon.khonkaen.doae.go.th/data/rice.pdf.

(30 สงหาคม 2556)

ปรศนา วงคลอม. 2548. การใชพชสมนไพร และ Bacillus sp. สายพนธ BO12-022 ควบคมโรค

ราเขยว (Trichoderma harzianum Rifai.) ในเหดหหน และผลของกานพล (Eugenia

aromatica ktze.) ตอการควบคมโรคทางใบของถวฝกยาว (Vigna sesquipedalis Fruw.).

วทยานพนธ. วทยาศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

พพฒน เซยงหลว และเกรกชย ธนรกษ . 2554. การปลกปาลมนามนตามหลกการปฏบตทา ง

เกษตรทด .สราษฎรธาน . สานกวจยและพฒนาการเกษตร เขต 7 กรมวชาการเกษตร

สราษฎรธาน, 77 หนา.

มารวย เมฆาวนกล. 2541. การจดหมวดหมพชวงศปาลม. ใน ปาลม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชน

การเกษตรแหงประเทศไทย,หนา 35-44.

ศรสรางค ลขตเอกราช. 2548. โรคปาลมนามน. ใน เอกสารวชาการปาลมนามน. กรงเทพฯ.

กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ, หนา 74-86.

อรอษา ลาวนจ และ วระศกด ศกดศรรตน. 2549. ความสมพนธระหวางเชอจลนทรยปฏปกษทใช

ในการควบคมเชอราสาเหตโรคพชโดยชววธ. ใน รายงานการสมมนาวชาการเกษตร. 23 -

24 มกราคม 2549, คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, หนา 109.

อารรตน เทยนขาว, วรรณวไล อนทน, จระเดช แจมสวาง และกนกวรรณ รมยานนท. 2548.

ประสทธภาพของเชอรา Trichoderma spp.ในการยบยงเชอรา Curvularia eragostidis

และลดการเกดโรคดอกจดสนมของกลวยไมสกลหวาย. ใน: รายงานการประชมวชาการ

อารกขาพชแหงชาต ครงท 7 วนท 2-4 พฤศจกายน 2548 โรงแรมโลตสกาดสวนแกว, หนา

34.

59

Aderungboye, F.O. 1977. Diseases of the oil palm .Tropical Pest Management 23 : 305-

326.

Amusa, N.A., Adegbite, A.A., Muhammed, S. and Baiyewu, R.A. 2003. Yam disease and

its management in Nigeria. African Journal of Biotechnology 2 :497-502.

Butt, A.R., Yaseen, S.I. and Javaid, A. 2011. Seed-borne mycoflora of stored rice grains

and its chemical control.The Journal of Animal & Plant Sciences 21 : 193-196.

Czerwenka-Wenkstetten, I.M., Berner, D.K., Schilder, A. and Gretzmacher, R. 1997. First

report and pathogenicity of Myrothecium roridum, Curvularia eragrostidis, and C.

lunata on seeds of Striga hermonthica in Nigeria. The American

Phytopathological Society 81: 832.

Doungsa-ard, C., Athipunyakom, P. and Shivas, R.G. 2011. Curvularia (Curvularia

oryzae). Available from: http://www.padil.gov.au:80/thai-bio/Pest/Main [accessed

on July 24, 2013]

Englert, J.M., Scheetz, J.G. and White, R.S. 1999. Improved conservation plant

materials released by NRCS and cooperators through September 1999. USDA-

NRCS, Plant Materials Program. 60 p.

Howell, C.R. 2003. Mechanisms employed by Trichoderma spicies in the biological

control of plant disease : The history and evolution of current concepts. The

American Phytopathological Society 87 : 4-10.

Jegathambigai, V., Karunaratne, M.D., Sviningen A. and Mikunthan, G. 2008. Potential of

Trichoderma species on Helminthosporium leaf spot on cane palm,

Chrysalidocarpu slutescens. Communication in Agricultural and Applied

Biological Sciences 73 : 147-152.

Jiang, S. J., Qiang, S., Zhu, Y. Z. and Dong, Y. F. 2008. Isolation and phytotoxicity of a

metabolite from Curvularia eragrostidis and characterisation of its mode of action.

Annals of Applied Biology 152 : 103-111.

Kirk, P.M., Cannon, P.F., Minter, D.W. and Stalpers, J.A. 2008. Dictionary of the Fungi.

10th ed. The Netherlands : CAB International.

60

Kovachich, W.G. 1954. Cercospora elaeidis leaf spot of the oil palm. Transactions of the

British Mycological Society 37 : 209-212.

Kuzucu, C., Rapino, B., McDermott, L. and Hadley, S. 2004. Comparison of the semi-

solid agar antifungal susceptibility test with the NCCLS M38-P broth microdilution

test for screening of filamentous fungi. Journal of Clinical Microbiology 42 : 1224-

1227.

Labarca, M., Sanabria, N. and Arcia, A. 2006. Pestalotiopsis palmarum Cooke

pathogenicity on nursery-oil palm (Elaeis guineensis Jacq.) plants. Journal of

University of Zulia (Venezuela) 23 : 414-421.

Lilian, Z.D.L., Alan, K.W. and Timothy, C.P. 2002. Seedling blight of Cyperaceae weeds

caused by Curvularia tuberculata and C. oryzae. Biocontrol Science and

Technology 12 : 165-172.

Michereff, S.J., Silverira, N.S.S., Reis, A. and Mariano, R.L.R. 1994. Epiphytic bacteria

antagonistic to Curvularia leaf spot of yam. Microbial Ecology 28 :101-110.

Mukherjee, M., Mukherjee, P.K., Horwitz, B.A., Zachow C., Berg, G. and Zeilinger, S.

2012. Trichoderma-plant-pathogen interaction: Advances in genetics of biological

control. Indian Journal Microbiology 52 : 522-529.

Ningthoujam, S.D., Sanasam, S., Tamreihao, K. and Nimaichand, S. 2009. Antagonistic

activities of local actinomycetes isolates against rice fungal pathogens. African

Journal of Microbiology Research 11 : 737-742.

Oh, S.J., Park, D.C., Lee, D.C. and Shin, P.G. 2003. Studies on the effect of vinyl

mulching on Pleurotus cultivation : Control of mushroom disease on P. ostreatus

(II). Microbiology 31: 50-53.

Park, M.S., Seo, G.S., Lee, K.H., Bae, K.S. and Yu, S.H. 2005. Morphological and

cultural characterization of Trichoderma sp. associated with green mold of oyster

mushroom in Korea. Plant Pathology Journal 21 : 221-228.

Prajapati, V.P. and Joshi, D.M. 2012 a. A new record of leaf tip blight disease of spider

lilly caused by Curvularia eragrostidis from south Gujarat. Journal of Mycology

and Plant Pathology 42 : 276-277.

61

Prajapati, V.P., Joshi, D.M., Gajre, N.K. and Kansara, S.S. 2012 b. Antagonism of some

well-known bioagents against Curvularia eragrostidis (HENN.) J.A.MEY.-

anincitant of spider lilly leaf tip blight. The Bioscan 7 : 701-703.

Rajanaidu, N., Ariffin, A.A., Wood, B.J. and Singh, S. 1987. Ripeness standard and

harvesting criteria for oil palm bunches. Proceedings of International Oil Palm,

Palm Oil Conference, 1987, Kuala-Lumpur, Malaysia. 224-230.

Sanasam, S. and Ningthoujam, D.S. 2010. Screening of local actinomycete isolates in

Manipur for anticandidal activity. Asian Journal of Biotechnology 2 : 139-145.

Sevilla, E.P. and Mamicpic, N.G. 1988. Rice seed exchange in the Philippines. Rice

Seed Health. International Rice Research Institute. Manila, Philippines. 33-48 pp.

Shah, S. and Nasreen, S. 2011. Evaluation of bioagents the infect of green mould

(Trichoderma spp.) in Pleurotus sajor-caju cultivation. International Journal of

Plant Pathology 23 : 127-134.

Siddhardha, B., Prabhakar, P., Suryanarayana, Murty, U. S. N. and Venkateswarlu, Y.

2009. Secondary metabolites of Curvularia oryzae MTCC 2605. Records of

Natural Products 3 : 204-208.

Sivanesan, A. 1987. Graminicolous species of Bipolaris, Curvularia, Drechslera,

Exserohilum and their teleomorphs. United Kingdom: 261 pp.

Streda, T., Krédl, Z., Pokorny, R. and Sangchote, S. 2013. Effect of wetting period on

infection of orchid flowers by Alternaria alternata and Curvularia eragrostidis.

New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 41 : 1-8.

Tsuda, M. and Ueyama, A. 1982. Pseudocochliobolus verruculosus and variability of

conidium morphology. Mycologia 74 : 562-568.

Turner, P.D. 1981.Oil palm Diseases and Disorders. London : Oxford University Press,

280 pp.

Vincent, J. M. 1927. Distortion of fungal hyphae in presence of certain inhibitors. Nature.

159 : 850.

Yu, S.H. 2001. Integrated control of oyster mushroom green mould. Ministry of

Agriculture and Forestry, Korea, 157 pp.

62

ภาคผนวก ก

สตรอาหารเลยงเชอจลนทรย

1. Corn meal agar (CMA)

Corn meal 17.00 กรม

Agar 2.00 กรม

Distilled water 1,000 มลลลตร

วธการ

1.นานากลนผสมกบอาหารสาเรจรป corn meal และผงวนทเตรยมไว เคยวสวนผสมและ

ผงวนใหละลายเขากนด

2. นาสวนผสมทไดไปนงฆาเชอ (autoclave) ทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 15 นาท

3. ปลอยใหอาหารเลยงเชอพออน แลวเทอาหารลงในจานเลยงเชอทอบฆาเชอแลว

2. Potato Dextose Agar (PDA)

Potato 200 กรม

Dextose 20 กรม

Agar 15 กรม

Distilled water 1,000 มลลลตร

วธการ

1. นามนฝรงมาปอกเปลอกและลางใหสะอาด หนเปนรปลกเตาขนาด 1×1×1 ลกบาศก

เซนตเมตร ตมใหสก กรองแยกเอานาตมมนฝรงมาผสมกบสวนผสมอนๆตามสตร เคยวใหวน

ละลายเขากนด

2. นาสวนผสมทไดไปนงฆาเชอ (autoclave) ทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 15 นาท

3. ปลอยใหอาหารเลยงเชอพออน แลวเทอาหารลงในจานเลยงเชอทอบฆาเชอแลว

63

3. Glucose Yeast Malt extract Agar (GYMA)

Glucose 4 กรม

Yeast 4 กรม

Malt extract 10 กรม

Agar 17 กรม

Distilled water 1,000 มลลลตร

วธการ

1. นาสวนผสมทงหมดผสมกบนากลนและผงวนทเตรยมไว เคยวสวนผสมและผงวนให

ละลายเขากนด

2. นาสวนผสมทไดไปนงฆาเชอ (autoclave) ทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 15 นาท

3. ปลอยใหอาหารเลยงเชอพออน แลวเทอาหารลงในจานเลยงเชอทอบฆาเชอแลว

4. Water Agar (WA) 1.5%

Agar 15 กรม

Distilled water 1,000 มลลลตร

วธการ

1. นาสวนผสมเคยวใหวนละลายเขากนด

2. นาสวนผสมทไดไปนงฆาเชอ (autoclave) ทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 15 นาท

3. ปลอยใหอาหารเลยงเชอพออน แลวเทอาหารลงในจานเลยงเชอทอบฆาเชอแลว

64

4. Sach's Agar

CaNO3 1.00 กรม

MgSO4. 7H2O 0.25 กรม

FeCl3 0.01 กรม

K2HPO4 0.25 กรม

CaCO3 4.00 กรม

Agar 20.00 กรม

Distilled water 1,000 มลลลตร

วธการ

1. นาสวนผสมตางๆผสมใหเขากนในนา เตมวนและเคยวใหวนละลายเขากนด

2. นาสวนผสมทไดไปนงฆาเชอ (autoclave) ทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 15 นาท

3. ปลอยใหอาหารเลยงเชอพออน แลวเทอาหารลงในจานเลยงเชอทอบฆาเชอแลว

พชนงฆาเชอทใชรวมกบอาหาร Sach's agar

ฟางขาวและใบปาลมนามนนงฆาเชอ

ตดฟางขาวและใบปาลมนามนใหมขนาดยาวประมาณ 5 เซนตเมตร บรรจใสขวดแกว

ขนาด 200 มลลลตร เตมนา 10 มลลลตร นาไปนงฆาเชอทอณหภม 121 °C ความดน 15 ปอนด/

ตารางนว นาน 30 นาท

65

ภาคผนวก ข

ตารางภาคผนวกท 1 รหสและจานวนไอโซเลทของเชอรา Curvularia oryzae ทแยกไดจาก

ตวอยางโรคใบจดในตนกลาปาลมนามน

รหส

ไอโซเลท

จานวน

ไอโซเลท

พนธปาลมนามนทแยก แหลงทมา

CP1

CP2

CP3

CP4

CP5

CP6

CP7

KB1

KB2

KB3

KB4

KB5

NK1

PG1

SK1

SK2

SR1

SR2

SR12

SR 13

5

5

5

4

5

5

5

8

5

9

5

5

1

13

4

3

3

4

4

3

สราษฎร 2

สราษฎร 2

สราษฎร 7

อต

เทเนอรา

ลกผสมเทเนอรา

สราษฎร 7

อต

อต

ยงกมบ

ซหราด

ซหราด

ลกผสมเทเนอรา

ยนวานช

ทรพย มอ.1

ลกผสมเทเนอรา

ลกผสมเทเนอรา×อต

สราษฎร 7, สราษฎร 2

สราษฎร 2

สราษฎร 7

อ.ละแม จ.ชมพร

อ.ทงตะโก จ.ชมพร

อ.สว จ.ชมพร

อ.สว จ.ชมพร

อ.สว จ.ชมพร

อ.เมอง จ.ชมพร

อ.เมอง จ.ชมพร

อ.ปลายพระยา จ.กระบ

อ.เมอง จ.กระบ

อ.เหนอคลอง จ.กระบ

อ.เขาพนม จ.กระบ

อ.เขาพนม จ.กระบ

บรษท เปา-รงค ออยล ปาลม จากด

อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

อ.ทบปด จ.พงงา

อ.คลองหอยโขง จ.สงขลา

อ.เมอง จ.สงขลา

บางนาราดพนธไม อ.เวยงสระ

จ.สราษฎรธาน

บางสวรรคพนธไม อ.บางสวรรค

จ.สราษฎรธาน

สานกวจยและพฒนาการเกษตรท 7

สานกวจยและพฒนาการเกษตรท 7

66

ตารางภาคผนวกท 2 ชนดและรหสไอโซเลทของเชอราปฏปกษ Trichoderma spp. และเชอ

แบคทเรยในกลม Streptomyces spp. ทใชในการทดลอง

เชอจลนทรยปฏปกษ ไอโซเลท

Trichoderma hamatum

Trichoderma harzianum

Trichoderma koningii

Trichoderma spp.

Kitasatospora nipponensis

Streptomyces abikoensis

Streptomyces hygroscopicus

PKTL2/1, TGRD4/1,ST 6083, SN 70103, SN 6084,

ST 3048, SN 6063, ST 2023, LN 101, ST 4061,

TST 3056, SN 6093

KHK3/2, NKPL1/1, PGM2/1, PGM4/1, PGTP1/1, SRKD2/1,

TM2/1, TGSK1/1,TGSK2/1, TGSK4/1, KBNK1/1, TGWS1/1,

LN 3037, ST 1007, SN 2025,

ST 3033, ST 3031, ST 2021, SN 6087

KBM1/1, KBM2/1, PGM3/1, SN113

CPM1/1, CPPT2/1, TGRD5/1, ST 7097, SN 3042

KM6-2

ChM3-1

NR8-2

รหส

ไอโซเลท

จานวน

ไอโซเลท

พนธปาลมนามนทแยก แหลงทมา

ST1

TG1

TG2

TG3

TG4

TG5

TG6

19

3

4

8

8

8

8

อต

ซหราด

เดล ไนจเรย

เดล ไนจเรย

ซหราด

เดล ไนจเรย

โกลเดนโฮป มาเลเซย

บานแกวพนธปาลม

อ.ควนกาหลง จ.สตล

อ.สเกา จ.ตรง

อ.สเกา จ.ตรง

อ.สเกา จ.ตรง

อ.เมอง จ.ตรง

อ.เมอง จ.ตรง

อ.เมอง จ.ตรง

67

ภาคผนวก ค

ตารางภาคผนวกท 3 วเคราะหความแปรปรวนการทดสอบสารเคมในการยบยงเชอรา

Curvularia oryzae NK1 ทความเขมขน 50 100 200 และ 500 ppm

Source df SS MS F

Treatment

Error

12

39

350.270

0.274

29.189

0.007

4148.984**

Total 51 350.544

CV 2.58%

** แตกตางทางสถตท p < 0.01

ตารางภาคผนวกท 4 วเคราะหความแปรปรวนการทดสอบสารเคมในการยบยงเชอรา

Curvularia oryzae NK1 ทความเขมขน 5 10 20 และ 40 ppm

Source df SS MS F

Treatment

Error

36

111

1525.159

3.413

42.366

0.031

1377.792**

Total 147 1528.573

CV 7.27%

** แตกตางทางสถตท p < 0.01

68

ตารางภาคผนวกท 5 วเคราะหความแปรปรวนขนาดเสนผาศนยกลางโคโลนของเชอรา

Curvularia oryzae NK1 ในอาหารเลยงเชอรวมกบเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม

Streptomyces spp.

Source df SS MS F

Treatment

Error

6

18

143.208

0.041

28.642

0.002

12498.182**

Total 23 143.250

CV 1.70%

** แตกตางทางสถตท p < 0.01

ตารางภาคผนวกท 6 วเคราะหความแปรปรวนเปอรเซนตการยบยงเชอรา Curvularia oryzae

NK1 ในอาหารเลยงเชอรวมกบเชอแบคทเรยปฏปกษในกลม Streptomyces spp.

Source df SS MS F

Treatment

Error

6

28

14.171

12.800

2.362

0.457

5.167**

Total 34 26.971

CV 9.55%

** แตกตางทางสถตท p < 0.01

ตารางภาคผนวกท 7 วเคราะหความแปรปรวนระดบความรนแรงของโรคใบจดในตนกลาปาลม

นามนภายในเรอนทดลอง

Source df SS MS F

Treatment

Error

4

15

1007.421

5.131

251.855

0.342

736.254**

Total 19 1012.552

CV 7.62%

** แตกตางทางสถตท p < 0.0

69

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวจตรา กตตโมรากล

รหสประจาตวนกศกษา 5410620005

วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทสาเรจการศกษา

วทยาศาสตรบณฑต สถาบนเทคโนโลย 2553

(เกษตรศาสตร) พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

การตพมพและเผยแพรผลงาน

จตรา กตตโมรากล และ วสนณ เพชรรตน. 2556. การควบคมเชอ Curvularia oryzae สาเหตโรค

ใบจดในปาลมนามน โดยการใชสารเคมและชววธ . รายงานการประชมวชาการพชศาสตร

ครงท 1 (พชศาสตรสประชาคมอาเซยน ). วนท 13-14 สงหาคม 2556. คณะ

ทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร. หนา 39-47.

Kittimorakul, J., Pornsuriya, C., Sunpapao, A. and Petcharat, V. 2013. Survey and

incidence of leaf blight and leaf spot disease of oil palm seedling in southern

Thailand. Plant Pathology Journal 12 : 149-153.

Pornsuriya, C., Sunpapao, A., Srihanant N., Worapattamasri K., Kittimorakul, J.,

Phithakkit S. and Petcharat, V. 2013. A survey of diseases and disorders in oil

palm of southen Thailand. Plant Pathology Journal 12 : 169-175.