ค ำน ำ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ตงขนตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๕8 ขอ ๗๘ โดยมอ านาจหนาทศกษา วเคราะห จดท าแนวทางแผนการปฏรป พรอมก าหนดเวลาการปฏรปและขอเสนอแนะเพอการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ใหสมฤทธผล รวมทงมอ านาจหนาทอนตามทสภามอบหมาย

คณะกรรมาธการไดด าเนนการจดท าแผนการปฏรปเพอน าเสนอใหสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศใหความเหนชอบโดยก าหนดแผนเปน ๓ ดาน คอ ดานการปลกฝงจตส านกตอตานการทจรต ดานการปองกนการทจรต ดานการปฏรปกลไกในกระบวนการยตธรรมเกยวกบการทจรตและประพฤตมชอบ จากนนไดด าเนนการจดท ารายงานเสนอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศเพอน ากราบเรยนนายกรฐมนตรเพอมอบหมายใหสวนราชการทเกยวของด าเนนการเพอใหเกดผลเปนรปธรรม เพอขบเคลอนงานดานการปลกฝง ปองกนและปราบปรามใหการทจรตและประพฤตมชอบหมดไปจากประเทศไทย

ทายน หวงเปนอยางยงวาหนงสอสรปผลงานของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ จะเปนประโยชนตอการขบเคลอนการปฏรปประเทศในดานนตอไป

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

สารบญ

หนา รายนามคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและ ปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สรปผลงานของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกน และปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกน การทจรตและประพฤตมชอบ รายงานเรอง “การบรหารงานภาครฐทเปดเผยขอมล และรางพระราชบญญตขอมล ขาวสารสาธารณะ พ.ศ. ....” เรอง “การปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมธรรมาภบาลในภาครฐ” เรอง “การปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมบรรษทภบาล ในภาคเอกชน” เรอง “(ราง) ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร การประชาสมพนธในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. ....” เรอง การจดตงหนวยงานกลางเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและ ประพฤตมชอบ คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรต และประพฤตมชอบ เรอง “ขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ....” เรอง “กรณศกษาเปรยบเทยบกรณทโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชนและ การศกษาบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด” เรอง “การปฏรปหลกเกณฑในการสรรหาและการปฏบตงานของคณะกรรมการ กฤษฎกา” ขอเสนอเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบเพอบรรจไวใน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 และขอพจารณาและขอเสนอแนะ ประกอบการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ ปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ภาคผนวก การจดการประชมรวมกบหนวยงานภาครฐและหนวยงานภาคเอกชนเกยวกบ การปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ การจดการประชมรวมกบหนวยงานตางประเทศ รายนามคณะผจดท ารายงาน

1

5

13

14

18 20

21

23

30

31

37

41

45

นายปานเทพ กลาณรงคราญ ประธานกรรมาธการ

นายประมนต สธวงศ ทปรกษากรรมาธการ

พลเรอเอก พะจณณ ตามประทป นายสงศต พรยะรงสรรค รองประธานกรรมาธการ คนทหนง รองประธานกรรมาธการ คนทสอง

รายนาม

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

- ๒ -

นายวรวทย ศรอนนตรกษา นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา โฆษกกรรมาธการ คนทหนง โฆษกกรรมาธการ คนทสอง พลตร กฤษณะ วโรภาษ นายกษต ภรมย กรรมาธการ กรรมาธการ พลเอก จระ โกมทพงศ คณหญงพรทพย โรจนสนนท กรรมาธการ กรรมาธการ

- ๓ -

นายณรงค สหเมธาพฒน พลต ารวจเอก ไตรรตน อมาตยกล กรรมาธการ กรรมาธการ พนเอก ธนศกด มตรภานนท พลเอก นคร สขประเสรฐ กรรมาธการ กรรมาธการ นายประภาศ คงเอยด พลเรอเอก ยทธนา เกดดวยบญ กรรมาธการ กรรมาธการ

- ๔ -

พลเอก เยาวดนย ภเจรญยศ นายอนสษฐ คณากร กรรมาธการ กรรมาธการ

นายวสนต ภยหลกล เลขานการกรรมาธการ

- ๕ -

สรปผลงาน ของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ

ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ

ระหวางวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕58 – กรกฎาคม ๒๕๖๐

ตามททประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท ๑๑/๒๕๕๘ วนองคารท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๘ ไดมมตตงคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบนน กรรมาธการคณะน ประกอบดวย

๑. นายปานเทพ กลาณรงคราญ ประธานกรรมาธการ 2. พลเรอเอก พะจณณ ตามประทป รองประธานกรรมาธการ คนทหนง 3. นายสงศต พรยะรงสรรค รองประธานกรรมาธการ คนทสอง 4. นายประมนต สธวงศ ทปรกษากรรมาธการ 5. นายวรวทย ศรอนนตรกษา โฆษกกรรมาธการ คนทหนง 6. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา โฆษกกรรมาธการ คนทสอง 7. พนเอก กฤษณะ วโรภาษ กรรมาธการ 8. นายกษต ภรมย กรรมาธการ 9. พลเอก จระ โกมทพงศ กรรมาธการ

10. นายชาญเชาวน ไชยานกจ กรรมาธการ 11. นายณรงค สหเมธาพฒน กรรมาธการ 12. พลต ารวจเอก ไตรรตน อมาตยกล กรรมาธการ 13. พนเอก ธนศกด มตรภานนท กรรมาธการ 14. นายธวชชย ไทยเขยว กรรมาธการ 15. พลเอก นคร สขประเสรฐ กรรมาธการ 16. นายประภาศ คงเอยด กรรมาธการ 17. พลเรอเอก ยทธนา เกดดวยบญ กรรมาธการ 18. พลเอก เยาวดนย ภเจรญยศ กรรมาธการ 19. นายไวกณฑ ทองอราม กรรมาธการ 20. นายอนสษฐ คณากร กรรมาธการ 21. นายวสนต ภยหลกล เลขานการกรรมาธการ

นายไวกณฑ ทองอราม ไดมหนงสอแจงความประสงคขอลาออกจากต าแหนงกรรมาธการ โดยมผลตงแตวนท 9 กมภาพนธ 2559 สงผลใหสมาชกภาพการเปนกรรมาธการสนสดลง ตามขอ 91 (3) ตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. 2558 และในคราวประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท 7/2559 วนจนทรท 15 กมภาพนธ 2559 ทประชมมมตแตงตง คณหญงพรทพย โรจนสนนท เปนกรรมาธการแทนต าแหนงทวางลง

ตอมา นายชาญเชาน ไชยานกจ ไดขอลาออกจากต าแหนงกรรมาธการ ต งแตวนท 8 พฤศจกายน 2559 และนายธวชชย ไทยเขยว ไดขอลาออกจากต าแหนง ตงแตวนท 6 ธนวาคม 2559 จงเปนอนพนจากต าแหนงกรรมาธการในคณะดงกลาว ตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. 2558 ขอ 91 (3)

- ๖ -

คณะกรรมาธการไดปฏบตหนาทตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๕8 ขอ ๗๘ ทก าหนดใหคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ “มอ านาจหนาทศกษา วเคราะห จดท าแนวทางแผนการปฏรป วธการปฏรป พรอมก าหนดเวลาการปฏรปและขอเสนอแนะเพอการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบใหสมฤทธผล รวมทงมอ านาจหนาทอนตามทสภามอบหมายใหคณะกรรมาธการเสนอแผนการปฏรปตอสภาภายใน 30 วน นบแตวนทประธานสภาก าหนด และใหรายงานความคบหนาเปนเอกสารตอประธานสภาทกเดอน ตามขอบงคบฯ ขอ 78 วรรคสอง เมอด าเนนการเสรจแลวใหรายงานสภาตามขอบงคบฯ ขอ 87 ซงประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดแจงระยะเวลาครบก าหนดการเสนอแผนการปฏรปของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศตอสภาในวนท 17 ธนวาคม 2558”

จากกรอบอ านาจหนาทหลกของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ คณะกรรมาธการไดด าเนนการจดท าแผนการปฏรปโดยแบงเปน ๓ ดาน คอ

๑. ดานการปลกฝงจตส านกตอตานการทจรต ๒. ดานการปองกนการทจรต ๓. ดานการปฏรปกลไกในกระบวนการยตธรรมเกยวกบการทจรตและประพฤตมชอบทงใน

กระบวนการไตสวนหรอสอบสวน กระบวนการฟองคด และกระบวนการด าเนนคดในชนศาลใหมความรวดเรว คมคา สามารถบงคบใชไดอยางจรงจงและมประสทธภาพ เพอจดการกบปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ

ทงนมการด าเนนการตามแผน จ านวน 9 เรอง โดยคณะกรรมาธการไดด าเนนการแตงตง คณะอนกรรมาธการขนตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๕8 ขอ ๘1 วรรคสอง เพอด าเนนการใหบรรลตามแผนปฏรป จ านวน 2 คณะ ไดแก คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ และคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดด าเนนการตามอ านาจหนาท มผลการด าเนนงานทแลวเสรจตามแผนการปฏรป ดงน

1. เรองทคณะกรรมาธการไดด าเนนการพจารณาและจดท ารายงานเสนอตอสภาขบเคลอน การปฏรปประเทศแลว จ านวน ๖ เรอง ซงเปนเรองทขบเคลอนตอจากสภาปฏรปแหงชาต ประกอบดวย

1.1 เรองขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... ผานความเหนชอบของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชมครงท ๑๕/๒๕๕๙ วนท ๒๙ มนาคม ๒๕๕๙ นอกจากน เมอคณะรฐมนตรไดเสนอรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เพอใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณา และสภานตบญญตแหงชาตไดตงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... คณะกรรมาธการ ไดเสนอผแทนเขารวมเปนกรรมาธการรวมพจารณารางพระราชบญญตดงกลาวสองทาน คอ นายชาญชย อสระเสนารกษ และนายมานะ นมตรมงคล ซงรางพระราชบญญตดงกลาวคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดสานตองานจากคณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต ทไดรวมพจารณาและใหขอสงเกตเกยวกบรางพระราชบญญตฉบบนกบกรมบญชกลางทเปนผยกราง และหลงจากท รางพระราชบญญตฉบบนไดน าเสนอตอคณะรฐมนตร คณะกรรมาธการไดพจารณาขอเสนอแนะเพมเตม โดยจดท ารายงานเรองขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เสนอตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ขณะนพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 134 ตอนท 24 ก 24 กมภาพนธ 2560

- ๗ -

1.2 การบรหารงานภาครฐทเปดเผยขอมลและรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... ผานความเหนชอบของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชมครงท ๒๗/๒๕๕๙ วนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๕๙ และเสนอคณะรฐมนตรแลว โดยในคราวประชมคณะกรรมการประสานงาน รวม ๓ ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญตแหงชาต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) ในคราวประชมครงท ๒๔/๒๕๕๙ วนท ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๕๙ ทประชมมมตเหนชอบกบขอเสนอแนะดงกลาว และไดมการน าความเหนและขอสงเกตกราบเรยนนายกรฐมนตรเพอพจารณาและมบญชาเหนชอบใหสงเรองไปยงคณะกรรมการขบเคลอนและปฏรปการบรหารราชการแผนดน รองนายกรฐมนตรและสวนราชการทเกยวของเพอพจารณาเรงรดขบเคลอนการด าเนนการในสวนทเกยวของตอไป ซงเรองดงกลาวในสวนของคณะกรรมการประสานงานระหวางสภานตบญญตแหงชาตและสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดมอบหมายใหคณะอนกรรมการเฉพาะกจ เพอพจารณาแนวทางการเพมประสทธภาพการบรหารงานภาครฐพจารณา ซงคณะกรรมาธการไดสงผแทน ไปรวมชแจงใหขอมลในเรองดงกลาวแลวจ านวน 2 ครง และทประชมคณะกรรมการประสานงานระหวาง สภานตบญญตแหงชาตและสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในการประชมครงท 7/2560 วนพธท 21 มถนายน 2560 มมตเหนชอบรายงานเรองการบรหารงานภาครฐทเปดเผยขอมลและรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... ตามทคณะอนกรรมการเฉพาะกจเพอพจารณาแนวทางการเพมประสทธภาพการบรหารงานภาครฐ สภานตบญญตแหงชาต เสนอโดยใหปรบแกไขตามความเหนของกรรมการ และเมอไดปรบแกไขแลวใหสงรายงานเรองดงกลาวตอคณะกรรมการประสานงานรวม 3 ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญตแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) คณะกรรมการบรหารราชการแผนดนตามกรอบการปฏรปประเทศยทธศาสตรชาตและการสรางความสามคคปรองดอง (ป.ย.ป.) เพอพจารณาด าเนนการในสวนทเกยวของ นอกจากนคณะกรรมการทปรกษาเพอก ากบการปฏรปกฎหมายยงไดน าเรองรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... มาพจารณาดวย เนองจากเหนวาเปนเรองทสอดคลองกบแนวทางการปฏรปประเทศและยทธศาสตรชาต โดยเมอวนท 26 มถนายน 2560 คณะกรรมการ ไดเชญ ผแทนของคณะกรรมาธการและหนวยงานทเกยวของ เชน ส านกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ สภาความมนคงแหงชาต และส านกขาวกรองแหงชาต เขารวมประชมเพอรบฟงขอมลประกอบในการพจารณาผลกดนและเรงรดกฎหมายดงกลาว เนองจากเปนกฎหมายทส าคญตอการขบเคลอนการปฏรปประเทศและเพอใหเปนไปตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 59 และมาตรา 41

1.3 เรองการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมธรรมาภบาลในภาครฐ และเรองการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมบรรษทภบาลในภาคเอกชน ผานความเหนชอบของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชมครงท 48 /2559 วนจนทรท 19 กนยายน 2559 และเสนอคณะรฐมนตรแลว โดยในคราวประชมคณะกรรมการประสานงาน รวม ๓ ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญตแหงชาต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) ในคราวประชมครงท ๓๘/๒๕๕๙ วนท ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๕๙ มมตเหนชอบดวยกบขอเสนอแนะดงกลาวและใหจดสงรายงานใหกบหนวยราชการ ทมสวนเกยวของพจารณา ไดแกกระทรวงยตธรรม กระทรวงการคลง และส านกงาน กพ.

1.4 เรอง รางระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร การประชาสมพนธในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. .... เปนเรองทคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอน การปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สานตอจากสภาปฏรปแหงชาต โดยปรบเปลยนจาก “รางพระราชบญญตการโฆษณาประชาสมพนธของภาครฐ พ.ศ. ....” เปน “รางระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารการประชาสมพนธในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. ....” และไดน าเสนอรายงานดงกลาวตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ และไดผานความเหนชอบจากสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชมครงท 55/2559 วนจนทรท 31 ตลาคม 2559

- ๘ -

1.5 การปฏรปหลกเกณฑในการสรรหาและการปฏบตงานของคณะกรรมการกฤษฎกา คณะกรรมการองคกรอสระ และองคการมหาชน คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ไดน าเสนอรายงานของคณะกรรมาธการ เรอง “การปฏรปหลกเกณฑในการสรรหาและการปฏบตงานของคณะกรรมการกฤษฎกา” ตอคณะกรรมาธการวสามญกจการสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในการประชมครงท ๔๔ วนพฤหสบดท ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๕๙ ซงทประชมไดมมตเหนชอบกบรายงานเรองดงกลาว โดยใหน าไปปรบปรงแกไขตามขอสงเกตของคณะกรรมาธการวสามญกจการสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศและคณะกรรมาธการไดน าเสนอตอประธานสภาขบเคลอน การปฏรปประเทศ เมอวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๕๙ เพอพจารณาน าเสนอรายงานตอนายกรฐมนตรตอไป

1.6 การศกษาเปรยบเทยบกรณทโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชน และการศกษาการบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด ซงไดท าการพจารณาศกษาจากเรองดงตอไปน

1) โครงการออกแบบรวมกอสรางระบบรวบรวมและบ าบดน าเสยเขตควบคมมลพษ จงหวดสมทรปราการ (คลองดาน)

2) การสรางความเปนธรรมทางเศรษฐกจ และสงเสรมใหเกดคลงสนคาทณฑบนประเภทรานคาปลอดอากรใหแพรหลายมากขน

3) การบงคบคดตามค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนง ทางการเมอง กรณการชดใชความเสยหายทเกดขนของบรษท แอดวานซ อนโฟร เซอร วส จ ากด (มหาชน)

4) เจาหนาทของรฐใชดลยพนจในการเออประโยชนใหกบเอกชน (กรณเปนเจาพนกงานปฏบตหนาทหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบ เออประโยชนใหเอกชนไมตองเสยภาษ ท าใหเกดความเสยหายแกราชการ)

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดด าเนนการปรบปรงแกไขรายงาน เรอง “การศกษาเปรยบเทยบกรณทโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชน และการศกษาการบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด” ตามขอสงเกตของคณะกรรมาธการวสามญกจการสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศแลว และสงเรองใหประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศน ากราบเรยนนายกรฐมนตรเพอเปนขอเสนอแนะ และแนวทางในการแกไขปญหาทเกยวกบโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชน และการศกษาการบงคบใชกฎหมายโดยเครงครดตอไป เมอวนจนทรท 26 ธนวาคม 2559

2. เรองทคณะกรรมาธการไดรบมอบหมายจากประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ใหตดตามความคบหนาของรางพระราชบญญตซงประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดน ากราบเรยนนายกรฐมนตรเพอด าเนนการโดยเรงดวน

2.1 พระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. 2559 (ประกาศราชกจจานเบกษา เลม 133 ตอนท 71 ก 16 สงหาคม 2559) และพระราชบญญตวธพจารณาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. 2559 (ประกาศราชกจจานเบกษา เลม 133 ตอนท 86 ก 30 กนยายน 2559) โดยนายปานเทพ กลาณรงคราญ ประธานกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ไดรวมเปนกรรมาธการพจารณาพระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ.๒๕๕๙ ดวย

2.2 รางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดด าเนนการขบเคลอนตอเนองจากคณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต ตอมา

- ๙ -

เมอวนท 10 ธนวาคม 2558 ประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดมหนงสอกราบเรยนนายกรฐมนตรเพอเสนอรางพระราชบญญตดงกลาว ซงนายกรฐมนตรไดมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เปนเจาของเรอง ซงเรองดงกลาวคณะกรรมาธการ โดยนายปานเทพ กลาณรงคราญ ประธานกรรมาธการ และพลอากาศเอก วรวท คงศกด รองประธานอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ คนทหนง ไดเปนผแทนของคณะกรรมาธการเขารวมประชมกบคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) เพอชแจงรายละเอยดของรางพระราชบญญตดงกลาว เมอวนท ๒๓ มถนายน ๒๕๕๙ เรองดงกลาวส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดพจารณาแลวเสรจครงแรก เมอวนท 19 กนยายน 2559 เรองเสรจท 1290/2559 น าเสนอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร และส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไดมหนงสอลงวนท ๑๘ พฤศจกายน ๒๕๕๙ ถงเลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา เพอแจงค าสงรองนายกรฐมนตร (นายวษณ เครองาม) ใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา รบรางพระราชบญญตฉบบน ไปพจารณาอกครง โดยใหรบความเหนของหนวยงานทเกยวของจ านวน ๘๕ หนวยงาน ไปประกอบการพจารณาดวย กอนเสนอคณะรฐมนตร ซงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดน าเสนอคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ)เพอพจารณาอกครง พรอมเชญหนวยงานของรฐ ทง ๘๕ หนวยงาน เขาชแจงประกอบการพจารณาดวย และพจารณาแลวเสรจ เมอวนท ๒๔ มกราคม ๒๕๖๐ (เรองเสรจท ๘๑/๒๕๖๐)

ตอมา วนท ๑๒ เมษายน ๒๕๖๐ ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไดมหนงสอแจงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเพอด าเนนการตามแนวทางการจดท าและการเสนอรางกฎหมายตามบทบญญต มาตรา ๗๗ แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 เมอส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาด าเนนการในขนตอนดงกลาวเสรจแลว ในวนพธท 28 มถนายน 2560 คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ไดมการประชมเพอตรวจพจารณารางพระราชบญญตดงกลาว ซงคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ไดรบมอบหมายจากประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศใหพจารณา โดยประธานกรรมาธการไดมอบหมาย พลอากาศเอก วรวท คงศกด เขารวมประชมกบคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ในการประชมครงดงกลาว และเมอวนท 30 มถนายน 2560 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ไดจดสงรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ซงไดตรวจพจารณาเสรจแลวใหกบส านกเลขาธการคณะรฐมนตรเพอด าเนนการตอไป

2.3 รางพระราชบญญตมาตรการตดตามทรพยสนของรฐคนจากการเอาไปโดยมชอบ พ.ศ. .... อยระหวางการพจารณาของคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) เพอด าเนนการตรวจรางพระราชบญญตฯ รวมทงจดท าแผนอนบญญตและด าเนนการตามแนวทางการจดท าและการเสนอรางกฎหมายตามบทบญญตมาตรา 77 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 โดยรวมกบหนวยงานทรกษาการ ตามรางกฎหมายดงกลาว (ส านกงานการตรวจเงนแผนดน) เพอด าเนนการใหครบขนตอนตาง ๆ ตามกฎหมายกอนน าเสนอคณะรฐมนตรและสภานตบญญตแหงชาตตอไป

- ๑๐ -

ภาพการด าเนนงานของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ

- ๑๑ -

- ๑๒ -

- 13 -

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ในคราวประชม ครงท 3 วนพธท 25 พฤศจกายน ๒๕๕8 ไดมมตตงคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ ในคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๕8 ขอ ๘1 วรรคสอง จ านวน 15 คน ประกอบดวย

1. นายอนสษฐ คณากร ประธานอนกรรมาธการ 2. นายกษต ภรมย รองประธานอนกรรมาธการ คนทหนง 3. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา รองประธานอนกรรมาธการ คนทสอง 4. พนโท กรทพย ดาโรจน อนกรรมาธการ 5. นายณรงค สหเมธาพฒน อนกรรมาธการ 6. นายทศพร รตนมาศทพย อนกรรมาธการ 7. พนเอก ธนศกด มตรภานนท อนกรรมาธการ 8. นายพรชาต บนนาค อนกรรมาธการ 9. นายมานะ นมตรมงคล อนกรรมาธการ

10. พลเรอเอก ยทธนา เกดดวยบญ อนกรรมาธการ 11. พลเอก เยาวดนย ภเจรญยศ อนกรรมาธการ 12. นายวสนต ภยหลกล อนกรรมาธการ 13. นายววฒนชย กลมาตย อนกรรมาธการ 14. นายอทศ ขาวเธยร อนกรรมาธการ 15. นายสมชาต เจศรชย อนกรรมาธการและเลขานการ

และมมตตงทปรกษาอนกรรมาธการ เพอใหมหนาทและความรบผดชอบในการใหค าปรกษา ขอเสนอแนะทางวชาการ ดานการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ จ านวน 5 คน ประกอบดวย

๑. นางสาวกนกกาญจน อนแกนทราย ๒. นายเฉลม วชรถานนท ๓. นายธวชชย ไทยเขยว ๔. นายประมนต สธวงศ ๕. นายสงศต พรยะรงสรรค

นายวสนต ภยหลกล ไดขอลาออกจากการเปนอนกรรมาธการและคณะกรรมาธการไดแตงตงนางสาวกวนา กจก าแหง เปนอนกรรมาธการแทน เมอวนพธท ๑๕ มถนายน ๒๕๕๙

ตอมาทประชมคณะกรรมาธการไดมมตแตงตงทปรกษาอนกรรมาธการเพมเตม ดงน 1. นายประหยด พวงจ าปา 2. นายกมลธรรม วาสบญมา 3. นางสาวธนนนท สงหเสม 4. นายกตตเดช ฉนทงกล

คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไก ในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ

- 14 -

ใหคณะอนกรรมาธการมอ านาจหนาท ดงน 1. ศกษา วเคราะห จดท าแนวทาง แผนการปฏรป วธการปฏรป พรอมก าหนดเวลาการปฏรปและ

ขอเสนอแนะเพอการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ 2. ปฏบตงานอน ๆ ตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมาธการ 3. ใหคณะอนกรรมาธการด าเนนการตามอ านาจหนาทใหแลวเสรจ และรายงานใหคณะกรรมาธการทราบ

จากการพจารณาในปญหาการทจรตคอรรปชนของคณะอนกรรมาธการท าใหทราบวา การคอรรปชนในประเทศไทยมสาเหตหลกมาจากการฝงรากลกของระบบอปถมภ ระบบพวกพอง ระบบเครอญาต ซงสงผลใหการทจรตคอรรปชนมความซบซอนและรนแรงเพมมากขนในสงคมไทย คณะอนกรรมาธการจงไดมการด าเนนการจดท ารายงานเพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขน โดยคณะอนกรรมาธการ ไดจดท ารายงานจ านวน ๕ เรอง สรปสาระส าคญได ดงน

1. รายงานเรอง “การบรหารงานภาครฐทเปดเผยขอมล และรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. ....”

1.1 สาระส าคญของเรอง 1) สภาพปญหา การเปดเผยขอมลทไมเฉพาะเจาะจง สามารถน าไปใชสรางประโยชนในดานตาง ๆ ได

เชน ยกระดบคณภาพชวตของประชาชน พฒนารปแบบธรกจ สนคา และบรการใหม ๆ ได การเปดเผยขอมลภาครฐ เปนการสรางความโปรงใสและความเปนประชาธปไตย เพมประสทธภาพของบรการภาครฐ สรางการมสวนรวมของประชาชน พฒนาผลตภณฑและบรการแบบใหม ๆ ทดขน ตลอดจนเปนการสรางนวตกรรมใหม

การเปดเผยขอมลในระบบอเลกทรอนกสในปจจบนยงไมแพรหลายและเกดการรบร มการน าไปใชงานในวงแคบ ๆ ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองมการก าหนดนโยบายและการแปลงนโยบายไปสการปฏบตในการเปดเผยชดขอมลทจะท าใหการบรหารงานภาครฐโปรงใส และเปนการปองกนไมใหมการทจรตคอรรปชนไดโดยงาย ชดขอมลทสมควรเปดเผย อาท ขอมลตามทมกฎหมายก าหนด เชน ขอมลการจดซอจดจาง ขอมลการใชจายงบประมาณ เปนตน ขอมลตามภารกจของหนวยงาน เชน ขอมลการเกบสถตตาง ๆ ขอมลปรมาณน าฝน ขอมลการระบาดของโรค ขอมลการจดทะเบยนนตบคคล เปนตน และเปดเผยขอมลทเปน ทตองการของผใชงานในวงกวาง เชน ขอมลการจราจร (แบบ Real Time) ขอมลแผนท พกด ทตง เปนตน

โดยทเหนเปนการสมควรปรบปรงกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการ ซงบงคบใชมาตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๐ เพอใหสอดคลองกบการพฒนาดานเศรษฐกจดจทลทมการเชอมโยงเทคโนโลยท าใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะไดโดยสะดวก และมประสทธภาพ เปนการลดความเหลอมล าในการเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ อนเปนการเปดโอกาสใหภาคประชาชนมสวนรวมในการรบทราบและ การตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐซงจะท าใหการปองกนปญหาการทจรตและประพฤตมชอบในภาครฐไดอยางมประสทธภาพ เพอใหการปฏบตราชการมธรรมาภบาล มการก ากบดแลตรวจสอบการด าเนนงานภาครฐใหเปนไปอยางโปรงใส รวมทงเพอเปดโอกาสใหประชาชนมสทธทราบการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ ทอาจจะมผลกระทบตอสทธหรอก าหนดหนาทอยางใด ๆแกประชาชนอนเปนการพทกษสทธประโยชน เนองดวยค าสงทางปกครอง หรอการกระท าทางปกครองตาง ๆของเจาหนาทรฐ โดยมการใชระบบปฏบตการ ทมเทคโนโลยสารสนเทศทนสมยมาเพมประสทธภาพในการปฏบตราชการ จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

2) ประเดนปญหา (๑) การเปดเผยขอมลของหนวยงานภาครฐ เชน การจดซอจดจางไมมการเผยแพร

ขอมลการด าเนนการใหประชาชนทราบอยางกวางขวาง เปนเหตใหเกดชองทางในการทจรตคอรรปชน เปนตน

- 15 -

(๒) การจดบรการภาครฐไมเปนทรบรของประชาชนมากนก ท าใหยากในการเขาถงขอมล (๓) การเสนอขออนมต อนญาต ในชองทางตาง ๆ ไมมความหลากหลาย ท าใหตอง

เสยเวลา คาใชจายมากในการมาขอรบบรการ โดยเฉพาะบางบรการทตองกระท าเกนกวาสองหนวยงาน

(๔) การเขาถงขอมลขาวสารของประชาชนท าไดยาก มขอจ ากดแมวาจะมกฎหมายขอมลขาวสารของทางราชการแลวกตาม แตกวาประชาชนจะไดรบขอมลขาวสารกใชเวลานานและบอยครง ทถกปฏเสธ

3) แนวทางแกไข (1) การสรางความโปรงใสในการเปดเผยขอมลในระบบอเลกทรอนกส ทงการใชจาย

งบประมาณการจดซอจดจาง การตดตอขอรบบรการจากรฐ (2) การสรางระบบการท างานรวม และใหบรการ ณ จดเดยว ทประชาชนสามารถ

ลดการเดนทาง ลดคาใชจายลงได (3) สรางระบบเขาถงขอมลและการใชบรการภาครฐผานระบบอเลกทรอนกส ทงใน

รปของเวบไซต และแอพพลเคชน 1.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดพจารณารางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... (ฉบบสภาปฏรปแหงชาตน าเสนอคณะรฐมนตร) พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 และรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... (ฉบบลงประชามต) แลว ไดมมตแกไขปรบปรงรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... สรปไดดงน

1) มการแกไขเพมเตมบทนยาม (รางมาตรา ๔) “คณะกรรมการ ขสธ." หมายความวา คณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ

(เพมค ายอ ขสธ.) “ส านกงาน” หมายความวา ส านกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ

(เปลยนความหมายจากบทนยามเดม) “เลขาธการ ขสธ.” หมายความวา เลขาธการคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ

(เพมบทนยาม) ๒) มการแกไขเพมเตมวตถประสงคในการบงคบใชกฎหมาย (รางมาตรา ๖) (1) เพอใหบคคลและชมชนไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะ

ในครอบครองของหนวยงานของรฐ รวมทงการเสนอเรองราวรองทกขตอหนวยงานของรฐและไดรบแจงผลการพจารณาโดยไมชกชา

(2) เพอใหหนวยงานรฐตองเปดเผยขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานของรฐทมใชขอมลเกยวกบความมนคงของรฐหรอเปนความลบของทางราชการตามทกฎหมายบญญตและตองจดใหประชาชนเขาถงขอมลหรอขาวสารดงกลาวไดอยางเหมาะสม โดยสะดวก ทนตอเวลา และไมเสยคาใชจายทสงเกนสมควร

(3) เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนสภาทองถนและผบรหารทองถนเปดเผยขอมลและรายงานผลการด าเนนงานใหประชาชนทราบ

(4) เพอสงเสรมการใชสทธของประชาชนตามการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขโดยเฉพาะสทธในการรบทราบและเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะทเปนกลไกส าคญในการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชนในการตดตามและตรวจสอบการใชอ านาจรฐใหมความโปรงใสเพอเปนการพทกษสทธประโยชนสาธารณะและคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของประชาชนอยางสมดลรวมทงเปนกลไกส าคญในการปองกนการทจรตประพฤตมชอบ

- 16 -

๓) ก าหนดใหหวหนาหนวยงานของรฐจดท าชองทางในการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๗)

(ก) ตองจดท าชองทางในการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ อยางนอยประกอบดวย จดตดตอ ฐานขอมลกลาง และระบบเครอขายสารสนเทศหรอเวบไซต

(ข) ตองจดใหมเจาหนาทรบผดชอบในการรวบรวม จดท า จดพมพ ประมวลผล เปดเผย เผยแพรใหขอมล หรอชแจงใหถอยค าตอบคคล องคกร หรอหนวยงาน

(ค) ก าหนดล าดบรายการเอกสารหรอขอมลทตองเปดเผยอนเนองมาจากการปฏบตราชการตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน ทงทเปนขอมลขาวสารสาธารณะและขอมลขาวสารของราชการ

๔) ก าหนดใหเปนกฎหมายกลาง หรอกฎหมายหลกในการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๘)

บทบญญตในพระราชบญญตนใหใชบงคบกบกรณการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะอนเปนหนาทหนวยงานของรฐทจะตองปฏบตเพอใหเปนไปตามบทบญญตของกฎหมาย ทงน ในกรณทมกฎหมายวาดวยการใดไดบญญตเกยวกบการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะเรองใดไวโดยเฉพาะแลว ใหบงคบตามบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยการนน เวนแต

(๑) ในกรณทมความจ าเปนเพอคมครองประโยชนสาธารณะ หากปรากฏวาหนวยงานของรฐดงกลาวยงมไดด าเนนการ หรอด าเนนการยงไมครบขนตอนตามกฎหมายวาดวยการนนใหคณะกรรมการ ขสธ. ออกค าสงใหหนวยงานของรฐดงกลาวปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตแหงพระราชบญญตนภายในเกาสบวนนบตงแตวนทไดรบแจง

(๒) ในกรณตาม (๑) ถามความจ าเปนเรงดวนอนมอาจปลอยใหเนนชาตอไปไดและเกยวของกบประโยชนสาธารณะ ใหคณะกรรมการ ขสธ. อาจออกค าสงใหเจาหนาทผมอ านาจตามกฎหมายปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตแหงพระราชบญญตนไดโดยพลน

บทบญญตของกฎหมายหรอกฎใดทขดหรอแยงกบพระราชบญญตน ให ใชพระราชบญญตนแทน

๕) ก าหนดแนวทางในการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๙ และมาตรา ๑๑) (๑) ก าหนดหนาทหนวยงานของรฐทเกยวของกบกจกรรมการใชจายเงนงบประมาณ

หรอการไดรบอนญาต สญญา สมปทาน หรอสทธในการด าเนนการซงอาศยอ านาจทางกฎหมายหรออ านาจของหนวยงานรฐ หรอใชประโยชนจากทรพยากรสาธารณะ หรอสาธารณสมบตของแผนดน หรอการถอครองทดนของบคคล องคกร หรอหนวยงานมหนาทตองเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะตามพระราชบญญ ตน เพอใหประชาชนรบร ตดตาม ตรวจสอบ หรอขอขอมลขาวสารสาธารณะจากหนวยงานเชนวานนได เวนแต ขอมลขาวสารสาธารณะนน อาจมผลกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองตามกฎหมายของบคคลอน (รางมาตรา ๙)

(๒) ก าหนดใหหนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทผมอ านาจตามกฎหมายซงเปนผมอ านาจในการใหความเหนชอบ การอนมต การอนญาต การจดทะเบยน การขนทะเบยน การลงทะเบยน หรอการแจงทมกฎหมาย หรอกฎก าหนดใหตองขอความเหนชอบ ขออนมต ขออนญาต ขอจดทะเบยน ขอข นทะเบยน ขอลงทะเบยน หรอแจงขอมลกอนด าเนนการ ตองเปดเผยหลกเกณฑ วธการ กระบวนการ ขนตอน หรอการด าเนนการทตองปฏบตในการยนค าขอความเหนชอบ ขออนมต ขอรบอนญาต การจดทะเบยน การขนทะเบยน การลงทะเบยน หรอการแจงขอมลทมกฎหมาย หรอกฎก าหนดใหตองขออนญาต รวมทงจะตองแจงขนตอนการพจารณาและรายงานผลการพจารณาใหประชาชนทราบความคบหนาโดยสอดคลองกบคมอส าหรบประชาชนตามกฎหมายวาดวยการอ านวยความสะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการ รวมถงหลกเกณฑหรอแนวทางการปฏบตอนใดตามทกฎหมายก าหนด (รางมาตรา ๑๑)

- 17 -

๖) ก าหนดแนวทางในการเกบ รวบรวม ใช เปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๑๐) (๑) ก าหนดแนวทางในการเกบ รวบรวม ใช และเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ

โดยวธการอเลกทรอนกส หรอวธการอนใด เพอประโยชนในการปฏบตตามพระราชบญญตน ทงน ใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา

(๒) การเกบรวบรวม ใช และเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ หนวยงานของรฐ มหนาทตรวจสอบความถกตอง และปรบปรงขอมลขาวสารสาธารณะใหเปนปจจบนอยเสมอ รวมทงตองจดใหมชองทางการรบแจงจากประชาชนทตรวจสอบพบวาขอมลขาวสารสาธารณะใดเปลยนแปลง หรอไมถกตอง ตรงตามขอเทจจรงในขณะนน เพอน าขอมลทไดรบแจงไปตรวจสอบ และแกไขใหถกตอง สมบรณโดยไมชกชา (รางมาตรา ๑๐)

๗) ก าหนดทมาและองคประกอบของคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๒๘) จ านวนเกาคน ประกอบดวย

(๑) ประธานกรรมการ (มาจากกรรมการผทรงคณวฒเลอกกนเอง) (๒) กรรมการผทรงคณวฒ ไมเกน ๕ คน (รวมทงประธานกรรมการตาม (๑)) (๓) เลขาธการคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (๔) เลขาธการส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (๕) เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต (๖) ผอ านวยการส านกขาวกรองแหงชาต กรรมการผทรงคณวฒตาม (๑) และ (๒) จะตองเปนผทมผลงานหรอเคยปฏบตงาน

ทแสดงใหเหนถงการเปนผมความรความเขาใจและมความเชยวชาญหรอมประสบการณไมนอยกวาสบปในดานการบรหารจดการขอมลขาวสารสาธารณะ และมความร ความสามารถ หรอมความเชยวชาญในดานการเมอง ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานความมนคง และดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอทเกยวของ ดานละหนงคน

๘) การด าเนนการกรณทตองสรรหาและคดเลอกกรรมการ ขสธ. (รางมาตรา ๒๙) ๙) ก าหนดคณสมบตและลกษณะตองหามของคณะกรรมการ การด ารงต าแหนง

วาระการด ารงต าแหนง การพนจากต าแหนง (รางมาตรา ๓๐ - ๓๔) ๑๐) ก าหนดใหคณะกรรมการเปนเจาหนาทของรฐตามกฎหมาย ป.ป.ช. (รางมาตรา ๓๕) ๑๑) ก าหนดแนวทางในการประชม (รางมาตรา ๓๖ – ๓๙) ๑๒) ก าหนดแนวทางการท างาน และอ านาจหนาทของคณะกรรมการ (รางมาตรา ๔๐ - ๔๑) ๑๓) การด าเนนการกรณมผรองเรยนเกยวกบการเปดเผยขอมลขาวสาธารณะ (รางมาตรา ๔๓) ๑๔) เพมหมวด ๘ ส านกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ (รางมาตรา ๔๔ – ๔๕) ๑๕) การคมครอง การบงคบทางปกครอง และบทลงโทษ (รางมาตรา ๔๗ – ๕๐) (๑) คมครองการปฏบตหนาทของหนวยงาน หรอเจาหนาท (รางมาตรา ๔๗) (๒) ฝาฝนค าสงคณะกรรมการ ขสธ. มโทษปรบ จ าคก และทงจ าทงปรบ (รางมาตรา ๔๘) (๓) ใชสทธโดยไมสจรต หรอมชอบดวยกฎหมาย (รางมาตรา ๔๙) (๔) อ านาจปรบทางปกครอง (รางมาตรา ๕๐) ๑๖) บทเฉพาะกาล (รางมาตรา ๕๑ - รางมาตรา ๕๕) วนทสภาพจารณา ในคราวประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท 27/2559

วนจนทรท 31 พฤษภาคม 2559

- 18 -

ผลการพจารณา ทประชมเหนชอบรายงาน และใหคณะกรรมาธการน ารายงานกลบไปปรบปรงแกไข กอนเสนอรายงานพรอมความเหนและขอเสนอแนะของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาตอไป

ผลความคบหนา ขณะนทประชมคณะกรรมการประสานงานระหวางสภานตบญญตแหงชาตและสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในการประชมครงท 7/2560 วนพธท 21 มถนายน 2560 มมตเหนชอบรายงานเรองการบรหารงานภาครฐทเปดเผยขอมลและรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... ตามทคณะอนกรรมการเฉพาะกจเพอพจารณาแนวทางการเพมประสทธภาพการบรหารงานภาครฐ สภานตบญญตแหงชาต เสนอโดยใหปรบแกไขตามความเหนของกรรมการ และเมอไดปรบแกไขแลวใหสงรายงานเรองดงกลาวตอคณะกรรมการประสานงานรวม 3 ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญตแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) คณะกรรมการบรหารราชการแผนดนตามกรอบการปฏรปประเทศยทธศาสตรชาตและการสรางความสามคคปรองดอง (ป.ย.ป.) เพอพจารณาด าเนนการในสวนทเกยวของ นอกจากนคณะกรรมการทปรกษาเพอก ากบการปฏรปกฎหมายยงไดน าเรองรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... มาพจารณาดวย เนองจากเหนวาเปนเรองทสอดคลองกบแนวทางการปฏรปประเทศและยทธศาสตรชาต โดยเมอวนท 26 มถนายน 2560 คณะกรรมการ ไดเชญ ผแทนของคณะกรรมาธการและหนวยงานทเกยวของ เชน ส านกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ สภาความมนคงแหงชาต และส านกขาวกรองแหงชาต เขารวมประชมเพอรบฟงขอมลประกอบในการพจารณาผลกดนและเรงรดกฎหมายดงกลาว เนองจากเปนกฎหมายทส าคญตอการขบเคลอนการปฏรปประเทศและเพอใหเปนไปตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 59 และมาตรา 41

๒. เรอง “การปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานท มธรรมาภบาลในภาครฐ”

สรปสาระส าคญไดดงน 2.1 สาระส าคญของเรอง

1) สภาพปญหา

ปญหาการทจรตและประพฤตมชอบเปนปญหาประการส าคญของประเทศไทยและไดสรางความเสยหายแกประเทศในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนเศรษฐกจ สงคม คานยม และชอเสยงของประเทศ ในดานเศรษฐกจ ปญหาการทจรตสรางความเสยหายใหแกประเทศเปนมลคาปละหลายแสนลานบาทโดยเฉพาะอยางยงความเสยหายจากระบบการจดซอจดจางภาครฐทไมโปรงใส ในดานสงคม ระบบราชการ ถกท าลายจากการทเจาหนาทของรฐไมปฏบตตามขนตอนของระเบยบกฎหมาย มการเลนพรรคเลนพวก ใชระบบอปถมภ ทรพยากรธรรมชาตถกท าลาย คณภาพของการบรการและสงกอสรางของรฐไมไดมาตรฐาน ประชาชนไมไดรบประโยชนจากรฐอยางคมคา สวนในดานคานยม จากผลส ารวจของโพลลตาง ๆ ทผานมาประชาชนมทศนคตยอมรบการทจรตคอรรปชน แตขอใหประเทศชาตรงเรอง ประชาชนอยดกนด เหลานท าใหการทจรตแพรหลายไปทวทกระดบ ทกวงการ กอใหเกดความไมเปนธรรม กระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโดยรวม และสงผลใหประเทศไทยถกจดอนดบดชนชวดภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index – CPI) โดยองคกรความโปรงใสสากล (Transparency International – TI) ในระดบคะแนนไมถงครงมาโดยตลอด

ตนเหตของความเสยหายในปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ สวนหนงเกดจากกลมบคคลผทมสวนเกยวของซงไดแก กลมนกการเมอง ขาราชการการเมอง ขาราชการประจ า ลกจางและพนกงานของรฐ รวมทงนกธรกจ โดยมสาเหตประการส าคญของการมพฤตกรรมคอรรปชนของกลมบคคลดงกลาว คอ การขาดคณธรรม จรยธรรม การขาดมโนธรรม มโนส านก ความตระหนกรวมของสาธารณะ ตลอดจนขาดเครองเหนยวรงไมใหสงทชวอยเหนอตวตน

- 19 -

ทงน เนองจากบคลากรในภาครฐทกประเภท ทกระดบ ซงเปนกลไกหลกในการขบเคลอนระบบบรหารราชการแผนดนทมความส าคญ จงมความจ าเปนตองยกระดบมาตรฐานคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณของขาราชการและเจาหนาทของรฐผานกลไกตางๆ รวมถงการเสรมสรางระบบบรหารงานทมธรรมาภบาล เพอใหเกดความโปรงใสในการปฏบตงาน สามารถตรวจสอบได ลดการใชดลพนจ และเพอลดการทจรตคอรรปชนใหลดนอยลงในภาครฐ

2) ประเดนปญหา

(1) ขาราชการและเจาหนาทของรฐ ไมศกษาและปฏบตตามระเบยบแบบแผน ของทางราชการ ขาดความร ความเขาใจในเรองกฎหมาย ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรตฯ กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวกบวนยและการปฏบตงาน แนวทางปฏบตในระบบจดซอจดจางภาครฐ การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทรฐ พ.ศ. 2543 และขอหามการปฏบต ทอาจเสยงตอการคอรรปชนทกรปแบบ (Zero Tolerance Policy) เปนตน

(2) หนวยงานไมก าหนดนโยบายและมาตรการปองกนการทจรตและตอตานการคอรรปชน ทชดเจน ไมวางกรอบแนวทาง โครงสราง ขนตอนการปฏบต ทเปนระบบและรปธรรม และขาดการสอสาร ทงภายในและภายนอกหนวยงานอยางชดเจนและมขนตอน รวมทง จดการฝกอบรมใหความรเกยวกบกฎหมาย นโยบาย มาตรการปองกนการทจรตและตอตานการคอรรปชนแกขาราชการ เจาหนาทของรฐ อยางตอเนอง

(3) หนวยงานไมใหความส าคญในการด าเนนการดานคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณ ขาดการบงคบใชอยางจรงจง

(4) การบรหารงานขาดประสทธภาพ ผบงคบบญชาบกพรองไมก ากบดแลใหเปนไปตามระเบยบวนย ท าใหเกดการทจรต และการขาดดลแหงอ านาจในการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ท าใหการควบคมดแลไมทวถง เกดการทจรตในวงราชการไดงายรวมทงการเกรงใจและเกรงกลวผบงคบบญชา

(5) การใชดลพนจมากและการผกขาดอ านาจ ท าใหอตราการคอรรปชนในหนวยงานสง การทขาราชการมอ านาจในการอนมตหรอการตดสนใจใหคณใหโทษ ท าใหขาราชการสามารถใชอ านาจหนาทแสวงหาผลประโยชนมชอบ โดยปราศจากการตรวจสอบอยางจรงจง

(6) กฎหมายทเขมงวด รนแรง ไมไดกอใหเกดความเกรงกลวในการไมกระท าการคอรรปชน อนเนองมาจากความสามารถในการหลบเลยงกฎหมายได

2.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ

(ก) ภาครฐ

มาตรการ ๑ : ก าหนดนโยบายเพอความโปรงใสในการด าเนนงานภาครฐ

มาตรการ ๒ : ก าหนดบคคลทตองยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนเพมเตม

มาตรการ ๓ : การแสดงผลการจดซอจดจาง เปรยบเทยบ

มาตรการ ๔ : ก าหนดใหมหนวยงานก ากบ ตดตาม และประเมนผล

มาตรการ ๕ : เกณฑจรยธรรม ขอหามปฏบต และคมอในการจดซอจดจาง ส าหรบขาราชการและเจาหนาทรฐ

มาตรการ 6 : ทกหนวยงานตองด าเนนการใหเปนองคกรคณธรรม

มาตรการ 7 : การปฐมนเทศขาราชการ ขาราชการบรรจใหมและเจาหนาทของรฐ เพมเตมเรองคณธรรม จรยธรรม และมาตรการเสรมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

- 20 -

วนทสภาพจารณา ในคราวประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท ครงท 48 /2559 วนจนทรท 19 กนยายน 2559

ผลการพจารณา ทประชมเหนชอบรายงาน และใหคณะกรรมาธการน ารายงานกลบไปปรบปรงแกไข กอนเสนอรายงานพรอมความเหนและขอเสนอแนะของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาตอไป

ผลความคบหนา คณะกรรมการประสานงานรวม ๓ ฝาย ไดพจารณาและมมตเหนชอบ ในการประชม ครงท 38/2559 เมอวนท ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๕๙ โดยใหจดสงรายงานใหกบหนวยราชการ ทมสวนเกยวของพจารณา ไดแก กระทรวงยตธรรม กระทรวงการคลง และส านกงาน กพ.

3. เรอง “การปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมบรรษทภบาลในภาคเอกชน” 3.1 สาระส าคญของเรอง 1) สภาพปญหา สถานการณของการปองกนการคอรรปชนในภาคเอกชนทยงเปนปญหาอปสรรค

ตอการแกไขปญหาคอรรปชนในสงคมไทยทเกยวของกบพฤตกรรมในภาคเอกชน สามารถสรปไดกลาวคอ (1) การเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมของการจดซอจดจางในภาครฐ นอกจาก

การสมยอมในการเสนอราคาเพอมงหมายมใหมการแขงขนราคาอยางเปนธรรม ตามพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542 แลว ในการจดซอจดจางเจาหนาทของรฐ อาจมการเออประโยชนใหกบนกธรกจไดหลายชองทาง เรมตงแตการจดท า TOR การก าหนดราคากลาง การจดท าประกาศสอบราคาหรอประกวดราคา ตลอดจนการบรหารสญญา ดงนน ในหลายประเทศจงมการแตงตงบคคลทสามเขาไปรบรการปฏบตงาน หรอสงเกตการณการด าเนนงาน เรยกวา “ผสงเกตการณอสระ (Independent Observers : IO)” โดยการจดท าขอตกลงสามฝายท เรยกวา “ขอตกลงคณธรรม (Integrity Pact : IP)” ขอตกลงคณธรรม รเรมโดยองคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (Transparency International) และไดมการน าไปใชแลวกวา 300 โครงการ ใน 15 ประเทศ เชน เยอรมน เมกซโก และปากสถาน ตงแตป พ.ศ. 2533 เปนตนมา ชวยใหมการประหยดงบประมาณของรฐและท าใหสงคมไดรบประโยชนอยางคมคา จากเงนภาษทเสยไป ซงในป 2558 ประเทศไทยไดรบเอาแนวคดดงกลาวมาใชตามทคณะรฐมนตรมมต เมอวนท 3 กมภาพนธ 2558 แตยงคงมปญหาวา การก าหนดใหมโครงการใดบางทตองจดท าขอตกลงคณธรรมยงเปนเรองของความสมครใจ ดงนน การจะท าใหการจดซอจดจางของไทยมธรรมาภบาลและเสรมสรางคณธรรม จรยธรรมใหเกดขนในบรรดาผเขารวมเปนผเสนอราคาและท าสญญากบรฐ โดยมบคคล ทสามเขารวมสงเกตการณจงยงคงเปนปญหาในการรบรและปฏบตตามของภาคเอกชน

(2) การสงเสรมใหภาคธรกจเอกชนในฐานะผประกอบการทมคณธรรม จรยธรรม ในการด าเนนธรกจอยางมความซอตรง (Integrity) โดยเรมตงแตขนตอนแรก คอ การประกาศเจตนารมณ เปนแนวรวมปฏบตในการตอตานการทจรต สวนใหญผประกอบการยงไมมการก าหนดนโยบายและมาตรการตอตานการคอรรปชนทชดเจน การใหความส าคญตอการประกาศเจตนารมณในการเปนแนวรวมปฏบตในการตอตานการทจรต ของผประกอบการจงมจ านวนไมมากนกเมอเปรยบเทยบกบจ านวนบรษท หรอบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

(๓) ปญหาการหลกเลยงภาษของผมเงนไดยงคงเปนปญหาใหญทแสดงใหเหนถง การขาดความรบผดชอบตอสวนรวม การขาดคณธรรมในขอของความซอตรงททงบคคลธรรมดาและนตบคคลพงมตอสงคมสวนรวม เพราะภาษเปนแหลงทมาของรายไดของรฐในการน าไปจดสรรเปนงบประมาณ เพอการพฒนาประเทศ อยางไรกด จะพบวา มการหลกเลยงภาษทงจากการยนแบบแสดงรายการเสยภาษ

- 21 -

จากการจดตงและด าเนนธรกรรมของบรษทนอกอาณาเขต (Offshore Company) ขนมาท าธรกรรมแทนบรษทแมในประเทศ เปนเหตใหประเทศขาดรายไดจากการจดเกบภาษเขารฐ และหากการจดทะเบยนจดตงบรษทนอกอาณาเขตเปนไปเพอการฟอกเงนหรอซกซอนทรพยสนท ไดมาอยางไมถกตอง รวมทงไมมการช าระภาษจากเงนไดในการท าธรกรรมจากบรษทนอกอาณาเขตเหลานนหรอไมถกตอง กถอเปนปญหาคอรรปชนประการหนงทตองหาทางแกไขตอไป

(๔) การไรคณธรรมและจรยธรรมทเกดจากการด าเนนธรกจของภาคเอกชนอกประการหนง คอ ปญหาการใชขอมลภายในในการซอขายหลกทรพยในตลาดหลกทรพย (Insider Trading) เพราะการกระท าดงกลาวเปนการเอาเปรยบทางธรกจกบบคคลภายนอก การทผบรหารไดอาศยการลวงรขอมลภายในทเขารวม ในการท าธรกรรมของบรษทในการซอและขายหนในตลาดหลกทรพย เปนความผดตามมาตรา 241 แหงพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ. 2535 ซงตามกฎหมายหากผกระท าความผดยนยอมใหคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยเปรยบเทยบปรบ คดกเปนอนยตและกรรมการบรษท ทมการกระท าความผดกยงสามารถปฏบตหนาทตอไปได การเกดพฤตกรรมเชนนถอไดวาเปนแบบอยางทไมดแกเยาวชนและอาจมการเลยนแบบเกดขนได และตามสถตการด าเนนคดกจะมการลงโทษเปรยบเทยบปรบกบผกระท าความผดแตเพยงอยางเดยวโดยไมมการลงโทษสงกวานและไมมการเปลยนแปลงสถานภาพความเปนกรรมการบรษทในตลาดหลกทรพย หากสภาพการณยงคงเปนอยเชนนกอาจสงผลกระทบตอความเชอถอของ ผถอหน และเขามาซอหนในตลาดหลกทรพยของไทยได

3.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ มาตรการ 1 : การเพมแนวรวมปฏบตของภาคเอกชนไทยในการตอตานการทจรต

คอรรปชน (Collective Action Coalition Against Corruption : CAC) มาตรการ 2 : การท าขอตกลงคณธรรม (Integrity Pact) ในการจดซอจดจาง มาตรการ 3 : การปองกนการหลกเลยงภาษผานการท าธรกรรมกบบรษทนอกอาณาเขต มาตรการ 4 : เพมบทลงโทษกรรมการบรษทกรณ Insider Trading วนทสภาพจารณา ในคราวประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท 48 /2559

วนจนทรท 19 กนยายน 2559 ผลการพจารณา ทประชมเหนชอบรายงาน และใหคณะกรรมาธการน ารายงานกลบไป

ปรบปรงแกไข กอนเสนอรายงานพรอมความเหนและขอเสนอแนะของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาตอไป

ผลความคบหนา คณะกรรมการประสานงานรวม ๓ ฝาย ไดพจารณาและมมตเหนชอบ ในการประชม ครงท 38/2559 เมอวนท ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๕๙ โดยใหจดสงรายงานใหกบ หนวยราชการ ทมสวนเกยวของพจารณา ไดแก กระทรวงการคลง

4. เรอง “(ราง) ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารการประชาสมพนธ

ในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. ....” 4.1 สาระส าคญของเรอง 1) สภาพปญหา 1.๑) ปญหาการแทรกแซงสอเพอควบคมสอมวลชนใหเออประโยชนใหกบผน าทาง

การเมอง พรรคการเมอง ผน าหนวยงานภาครฐ 1.1.1) การฟองหมนประมาทถกใชเปนเรองหนงทนกการเมองและหนวยงาน

ของรฐน ามาใชในการแทรกแซงเสรภาพของสอมวลชน การฟองหมนประมาทนเปนทสรางความเดอดรอนร าคาญตอนกขาวและบรรณาธการโดยการฟองหมนประมาทนนผฟองรองสามารถฟองทไหนกไดในประเทศไทย

- 22 -

และสามารถสงตวแทนได แตสอมวลชนทถกฟองตองใหบรรณาธการไปรบทราบขอกลาวหาและประกนตว ในทกพนททมการฟองรอง และหากมการฟองรองในหลายพนทกตองเสยเวลาและคาใชจายมากขน นอกจากน สอผถกฟองตองมภาระในการพสจนวาประเดนทถกกลาวหา (เชน การทจรต การประพฤตมชอบใด ๆ) เปนเรองจรง

1.1.๒) การทใชอทธพลทางธรกจหรอการเมองแทรกแซงการท างานของสอตาง ๆ ซงสามารถท าไดหลายรปแบบ ไดแก

(๑) การเขาซอหนหรอกจการของสอ เพอใหสามารถเปลยนกรรมการและสงกรรมการเขามาปรบกระบวนการท างาน กดดนใหนกขาวและทมบรรณาธการตองเปลยนแนวทางการด าเนนงาน หรอตองลาออกไปจากสอทถกนกการเมองเขาควบคมการบรหาร (Takeover)

(๒) การใชอทธพลผานเครอขายทางธรกจหรอหนวยงานภาครฐ ใหถอนโฆษณาสงผลกระทบตอฐานะการเงนของสอนน ๆ

1.1.๓) การจงใจ การใชระบบอปถมภ หรอการสรางความเกรงใจของสอมวลชน เพอใหมนใจวาสอมวลชนนน ๆ จะเปนพรรคพวกหรอใหการสนบสนน เชน การใหสทธพเศษในการจดรายการ การใหสทธพเศษในการไดขาวกอนสออน ๆ การอดหนนงบประมาณใหจดกจกรรมของสอมวลชน การใหสมปทานการวาจางหรอการมอบหมายงาน การโฆษณาประชาสมพนธ ทใชเงนจากงบประมาณแผนดนอยางตอเนอง เปนตน

1.๒) ปญหาการขดกนแหงผลประโยชน (Conflict of interests) เมอนกการเมองหรอผบรหารในหนวยงานภาครฐ ถอโอกาสในการใชงบประมาณ

แผนดนไปแสวงหาผลประโยชนสวนตน เชน การจดท าโครงการโฆษณาตาง ๆ แตมการจดท าปายทมรปภาพของนกการเมองหรอผน าหนวยงานประกอบ เพอประกาศวาเปนผสนบสนนนโยบายหรอผอดหนนงบประมาณ เพอน าไปสประโยชนทางการเมองในอนาคต

ปญหาท เกดจากการแทรกแซงสอโดยระบบทน ทมพฤตกรรมการแสวงหาผลประโยชน และการทจรตประพฤตมชอบทแทรกซมอยางกวางขวางและทวความซบซอนในวงการสอสารมวลชน เปนปจจยทขดขวางกระบวนการท างานของการสอสารมวลชน ความรบผดชอบของสอตอสงคม และความเปนกลางน าความตกต าเขาสวงการสอสารมวลชนอยางไมเคยปรากฏมากอน แสดงถงความเสอมโทรมของหลกจรยธรรมจรรยาบรรณของสอมวลชนแขนงตาง ๆ นอกจากน ในยคทมความกาวหนาทางเทคโนโลยขอมลขาวสาร มการใชเทคโนโลยทเปนสอสงคม (Social Media) การเกดของวทยชมชนและชองโทรทศนขนมากมาย ท าให การสงขาวและเผยแพรขอมล ท าไดโดยงาย ทงกลมทเปนสอมวลชนจรงและสอมวลชนแฝงท าใหยากในการควบคมและก ากบดแล สอมวลชนไมสามารถด ารงยนหยดเปนทพงของประชาชนและสงคมอยางจรงจง

1.๓) ปญหาจากพฤตกรรมการทจรตคอรรปชนจากการโฆษณาประชาสมพนธ ซงท าใหรฐตองสญเสยและสนเปลองทรพยากร

หนวยงานภาครฐหลายหนวยงานใชงบประมาณโฆษณาประชาสมพนธ สงผลใหสอสารมวลชนทงทเปนสอหนงสอพมพ โทรทศน และวทยหลายแหงพงพารายไดจากงบประมาณสวนน การทตองพงพางบประมาณท าใหสอตาง ๆ มกอยภายใตอทธพลของหนวยงานของรฐหรอนกการเมอง ในฐานะทเปนผซอสอเชน จากการศกษาพบวา การพงพารายไดจากรฐของสอสงพมพ ประมาณรอยละ ๑๒ ของรายไดจากการขายพนทโฆษณาโดยรวม พบวา ลกษณะของการโฆษณาของรฐเนนนกการเมองและขาราชการระดบสงสอกลมนอาจจะขาดความเปนกลาง นอกจากน ทผานมายงพบวาการโฆษณาผานสอมกใหความส าคญกบบคลากรกลมนเชนกน ไมวาจะเปนโดยตรงหรอแฝงมาในรปของการจดรายการ พฤตกรรมเชนนเคยถกตอตานจากสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย สภาการหนงสอพมพแหงชาต สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย สภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยรวมกบสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย วาการใชจายงบประมาณเชนน มไดเปนไปเพอประโยชนสงสดของประชาชน และเปนพฤตกรรมทแสดงถงความขดแยงแหงผลประโยชน ใชงบประมาณอยางสนเปลองไมคมคาจงไดเรยกรองใหมการตรากฎหมายควบคมการโฆษณาประชาสมพนธของหนวยงานภาครฐ

- 23 -

4.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตและประพฤตมชอบ ไดมอบหมายให คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ พจารณาศกษารางพระราชบญญตโฆษณาประชาสมพนธภาครฐ พ.ศ. .... (ฉบบสภาปฏรปแหงชาตน าเสนอคณะรฐมนตร) รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... (ฉบบลงประชามต) และจากการเขาพบหารอกบรองนายกรฐมนตร (นายวษณ เครองาม) เกยวกบแนวทางในการด าเนนการขบเคลอนการปฏรปการโฆษณาประชาสมพนธภาครฐ ไดรบค าแนะน า ในการขบเคลอนการโฆษณาประชาสมพนธวา ควรจะด าเนนการในรปของระเบยบส านกนายกรฐมนตร ซงจะท าใหการประกาศใชบงคบมความรวดเรว หากยกรางเปนพระราชบญญตจะตองใชระยะเวลายาวนาน สดทายคณะอนกรรมาธการและเลขานการเหนวาเปนเรองทตองรบด าเนนการจงไดด าเนนการจดท าเปน “(ราง) ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารการประชาสมพนธในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. ....” โดยพจารณาใหมความเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยในปจจบน คณะอนกรรมาธการฯ พจารณาศกษา ไดมการรบฟงและศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากอดตสมาชกสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) และผแทนจากหนวยงานทเกยวของ

ทงน คณะอนกรรมาธการฯ ไดศกษาวเคราะหสภาพปญหา การแกไขปญหาการบรหารการประชาสมพนธในภาครฐทงการใชจายงบประมาณทไมคมคา ไมมประสทธภาพหรอเขาขายการทจรต การแทรกแซงสอ และการมผลประโยชนทบซอนดวยการใหมกฎหมายเฉพาะขน ซงคาดวาจะสงผลกระทบตอการบรหารราชการแผนดนในดานการประชาสมพนธของชาตโดยรวม สรปผลการศกษาและมขอเสนอแนะ ดงน

๑) เสนอใหจดท า “(ราง) ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารการประชาสมพนธในภาครฐเพอความโปรงใส พ.ศ. ....”

๒) จดท าขอเสนอแนะเพอประกอบการพจารณายกรางกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ และกฎหมายอนทเกยวของ

วนทสภาพจารณา ในคราวประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ครงท 55/2559 วนจนทรท 31 ตลาคม 2559

ผลการพจารณา ทประชมเหนชอบรายงาน และใหคณะกรรมาธการน ารายงานกลบไปปรบปรงแกไข กอนเสนอรายงานพรอมความเหนและขอเสนอแนะของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาตอไป

ผลความคบหนา - ขณะนเรองผานความเหนชอบของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชมครงท ๕๕/2559 วนจนทรท ๓๑ ตลาคม 2559 และเสนอคณะรฐมนตรแลวเมอวนพธท 2 พฤศจกายน 2559 เรยบรอยแลว

5. เรอง การจดตงหนวยงานกลางเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ 5.1 สาระส าคญของเรอง 1) สภาพปญหา การแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบมหลายมต เนองจากปญหาการทจรต

และประพฤตมชอบเปนปญหาทเกดขนมาอยางยาวนาน เครอขายการทจรตมการเชอมโยงไปอยางกวางขวาง ทงภายในประเทศและตางประเทศทงเปนเครอขายทประกอบดวย ภาครฐ ภาคเอกชน และองคการนอกภาครฐ ท าใหทผานมามปรมาณเรองกลาวหารองเรยนเปนจ านวนมาก แมวารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดก าหนดใหมหนวยงานทมภารกจหนาททเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบหลายหนวยงานเชน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ (ป.ป.ท.) คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (คตง.) ศาลปกครอง กรมสอบสวนคดพเศษ เปนตน เพอตอตานการทจรต และเพอเปนการตรวจสอบถวงดลและคานอ านาจซงกนและกน

- 24 -

ปญหาส าคญอกประการหนง คอ ขอจ ากดในการใหความรวมมอระหวางองคกร ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและหนวยงานของรฐ ซงสวนหนงเปนขอจ ากดทางกฎหมายทยงไมเอออ านวยและไมมมาตรการบงคบใหมการบรณาการการท างานและการบรณาการขอมลขาวสารระหวางกน สงผลใหองคกรแตละองคกรมการท างานในลกษณะเฉพาะตามภารกจหนาทของแตละองคกรขาดการบรณาการแลกเปลยนขอมลในระหวางทแตละองคกรอยระหวางการด าเนนกระบวนการตามภารกจ ท าใหกระบวนการพจารณาคดของแตละองคกรหรอหนวยงานตองเรมตนใหมตงแตขนตอนรวบรวมหลกฐาน เมอมการสงตอจากหนวยงานหนงไปยงอกหนวยงานหนง

2) ประเดนปญหา 2.๑) ความลาชาในการด าเนนงาน พจารณาไดจากปรมาณเรองรองเรยนเกยวกบ

การทจรตและประพฤตมชอบทมเปนจ านวนมาก ในขณะทระยะเวลาทใชในการด าเนนการในแตละขนตอน ใชระยะเวลานาน มความลาชาจากปจจยดานโครงสรางการบรหารงานภายในของกลไกในกระบวนการยตธรรมเกยวกบการทจรตและประพฤตมชอบ และปจจยขอจ ากดดานบคลากร

2.๒) ความขดแยงในกระบวนการท างาน ระหวางองคกรหรอหนวยงานทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

2.๓) การขาดการบรณาการประสานความรวมมอในการท างานรวมกน ในกระบวนการยตธรรมเกยวกบการทจรตและประพฤตมชอบ

2.๔) ขาดระบบฐานขอมลทเกยวของกบการด าเนนการเพอปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบทเปนมาตรฐาน ทนสมย เชอมโยงกน เพอใชประกอบการพจารณาตดสนใจด าเนนการหรอแกไขปญหา สงผลใหการบรหารงานและการอ านวยความเปนธรรมขาดประสทธภาพ

2.๕) มาตรการปองกนและปราบปรามการทจรตยงไมสอดรบกบแนวทางปฏบตสากล และไมเทาทนตอสถานการณการทจรต โดยเฉพาะการตรวจสอบลงโทษทไมครอบคลมผกระท าผดในองคกรนอกภาครฐ

5.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตและประพฤตมชอบไดมอบหมายใหคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบพจารณาศกษา เรอง จดตงหนวยงานกลางเกยวกบการปองกน และปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ โดยศกษาเรอง การปรบปรงประสทธภาพขององคกรปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตควบคไปดวย จากนน คณะอนกรรมาธการไดน าเสนอผลการวเคราะห เพอจดท าแนวทางเกยวกบเรองทจะปฏรป ดงน

๑) การบรณาการภารกจดานการตอตานการทจรตเพอใหสามารถขบเคลอนยทธศาสตรชาตดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดอยางมประสทธภาพจ าเปนตองมความเชอมโยงของการด าเนนการรวมกนระหวางองคกรและหนวยงานทเกยวของ โดยน าจดแขงและอ านาจหนาททมอยของแตละองคกรไปปรบใชกบกรณแตละกรณใหเหมาะสมและทนตอสถานการณเพอปองกนไมใหเกดความสญเสยตอรฐ ดงนน จงจ าเปนตองมการจดตงกลไกในลกษณะพเศษขนโดยจดตงหนวยงานกลางเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบขนเพอชวยบรณาการ โดยกลไกหรอหนวยงานกลางเชนวานตองเปนกลไกทองคกรและหนวยงานทเกยวของกบการตอตานการทจรตใหการยอมรบและสามารถอ านวยใหท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

๒) เนองจากแตละองคกรทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรต มความเปนเอกภาพทงในแงแนวนโยบายและวธการด าเนนการ ไมสามารถกาวลวงการท างานซงกนและกนได ดงนน จงจ าเปนตองมการตรากฎหมายเพอรองรบใหแตละองคกรและหนวยงานสามารถท างานรวมกนไดในการแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ

- 25 -

๓) เพอเปนหลกประกนวารฐบาลทจะมาจากการเลอกตง จะจดใหมกลไกหรอมาตรการปองกนและปราบปราบการทจรตและประพฤตมชอบทชดเจนและเปนรปธรรม ในรปแบบเดยวกบ ทรฐบาลปจจบนไดก าหนดใหมขน จ าเปนตองมการตรากฎหมายเพอก าหนดใหมการจดตงหนวยงานกลาง ทมทรพยากรบคคลรปแบบใดแบบหนงเพอเปนแกนหลกในการบรณาการการด าเนนงานขององคกรและหนวยงาน ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ รวมถงท าหนาทในการประสานรวบรวมขอมลการทจรตเพอใชประกอบในการตดสนใจ พรอมทงสนบสนนการปฏบตงานทงในดานงบประมาณและอตราก าลงอยางเพยงพอ

คณะอนกรรมาธการไดพจารณาถงสภาพปญหาดงกลาวขางตน และเหนวาจ าเปนตองมองคกรขนองคกรหนงเพอท าหนาทในการด าเนนการใหมการบรณาการการด าเนนการระหวางองคกรและหนวยงานทเกยวของกบการตอตานการทจรต จงเสนอใหมการจดตง “คณะกรรมการบรณาการการตอตานการทจรตแหงชาต” ขน เพอประสานความรวมมอในการขบเคลอนการปฏรปและสรางความรวมมอในการตอตาน การทจรต บรณาการการท างานขององคกรและหนวยงานทเกยวของ รวมถงเรงรดการแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบใหเปนไปดวยความรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรม ปลอดจากการแทรกแซงทางการเมอง ตลอดจนบรณาการขอมลเกยวกบการจดการเรองรองเรยนการทจรตใหมความเปนเอกภาพ สามารถขบเคลอนกลไกตาง ๆ ใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาตดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ผานการประสานใหเกดผลการบรณาการในการท างานระหวางองคกรและหนวยงานทเกยวของอยางแทจรง รวมถงมการตดตามประเมนผลการปฏบตงาน โดยมโครงสรางของคณะกรรมการ และอ านาจหนาท ดงน

๑) โครงสรางของคณะกรรมการบรณาการการตอตานการทจรตแหงชาต (The Anti - Corruption Clearing House of the Corruption Eradication Commission) คณะกรรมการควรมองคประกอบทเปนกรรมการจากองคกรอสระ องคกรอยการ และหนวยงานของรฐทเกยวของกบการปองกนและปราบปราม การทจรตและประพฤตมชอบ โดยคณะกรรมการตองสามารถเปดเผยปมหลง ประวตความเปนมา กลาวคอ เปนผมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ ไมเคยเปนผถกกลาวหาและถกลงโทษทางวนยในความผดทจรต ตอต าแหนงหนาท ไมมสวนเกยวของกบการเมองหรอไดรบการสนบสนนจากพรรคการเมอง และตองมมาตรการปองกนมใหฝายการเมองเขามาแทรกแซงการด าเนนการของคณะกรรมการไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ทงน ประธานคณะกรรมการ ควรเปนผมความรและมประสบการณเกย วกบการปองกนและปราบปรามการทจรต ทไดรบการยอมรบจากทกฝาย จงเสนอใหประธานกรรมการปองกนและปราบปราม การทจรตแหงชาต (ประธาน ป.ป.ช.) เปนประธานกรรมการ เนองจาก คณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนองคกรหลกทมหนาทในการตอตานการทจรต กรรมการ ประกอบดวย ตวแทนจากองคกรอสระ องคกรอยการ และหนวยงานของรฐทมหนาทเกยวของกบการตอตานการทจรต ไดแก คณะกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ อยการสงสด อธบดกรมสอบสวนคดพเศษ และผบญชาการต ารวจแหงชาต เพอใหไมตองมการจดตงหนวยงานขนใหม ฝายเลขานการของคณะกรรมการจงควรใชการก าหนดต าแหนงและก าหนดหนาทใหหนวยงานทท าหนาทหลกในการตอตานการทจรตโดยตรง เพอท าหนาทเปนธรการและหนาทอนตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการ ซงเหนวาควรก าหนดใหเลขาธการคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนผท าหนาทเลขานการของคณะกรรมการ และใหส านกงาน ป.ป.ช. เปนหนวยงานทท าหนาทธรการของคณะกรรมการ

๒) อ านาจหนาทของคณะกรรมการบรณาการการตอตานการทจรตแหงชาต คณะกรรมการควรมบทบาทหนาททส าคญ อาท

- ก าหนดนโยบาย มาตรการและแนวทางการด าเนนการในการบรณาการความรวมมอ เพอใหองคกรอสระ องคกรอยการ และหนวยงานของรฐทมภารกจหนาทเกยวของกบการตอตานการทจรตสามารถท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ และใหสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

- 26 -

- จดท าแนวทาง แผนปฏบตการ ขอเสนอแนะดานการปองกนปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ โดยการจดท าแนวทางและแผนปฏบตการดงกลาวนจดท าขนเพอเสนอตอนายกรฐมนตร คณะรฐมนตร หรอรฐสภา เพอใหมอบหมายใหหนวยงานของรฐรบไปปฏบต ทงน โดยมพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดนรองรบ ทงน เพอใหการปฏบตการทเกยวของกบการตอตานการทจรตมสภาพบงคบและเพอใหฝายบรหารรบรและใหการสนบสนน พรอมทงเรงรด ตดตาม ก ากบดแล ตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานของหนวยงานของรฐ รวมทงหนวยงานทเกยวของเพอใหการตอตานการทจรตเปนไปอยางบรณาการ

- ประสานการบรณาการความรวมมอในการปองกนและปราบปรามการทจรตของหนวยงานทมหนาทเกยวของเพอใหการปองกนและปราบปรามการทจรตเปนไปอยางมประสทธภาพและเปนเอกภาพ

- ประสานความรวมมอในการเชอมโยงขอมลเรองรองเรยนขององคกรทเกยวของกบ การปองกนและปราบปรามการทจรต อยางเปนระบบและมประสทธภาพ เพอชวยในการวางแผนนโยบาย การปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ และการตดตามประเมนผลการด าเนนงาน โดยมอ านาจในการเรยกขอมลจากหนวยงานทเกยวของ มาใชเพอประกอบในการตดสนใจ ทงนในการด าเนนการตองมกลไก และมาตรการเฝาระวง และค านงถงความเปนอสระของแตองคกร รวมไปถงการรกษาขอมลทเปนความลบไมใหถกน าไปใชเพอประโยชนตอผทจรต

- บรณาการแผนงบประมาณรายจายประจ าปดานการปองกนและปราบปรามการทจรต โดยคณะกรรมการมหนาทพจารณาทบทวนและจดท าความเหนเพอประกอบการของบประมาณประจ าป ขององคกรและหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบการตอตานการทจรต ทงน เพอจดท าเปนความเหนเสนอตอคณะรฐมนตรส าหรบใชประกอบการพจารณาจดสรรงบประมาณใหเหมาะสมและเพยงพอส าหรบการปองกนและปราบปรามการทจรตทงระบบ

- ประสานเพอตดตามประเมนผลการท างานของหนวยงานของรฐทเกยวของกบ การปองกนและปราบปรามการทจรต เพอใหการด าเนนการเพอการตอตานการทจรตมผลในทางปฏบตจรง

- จดใหมการบรณาการเพอเชอมโยงขอมลดานการปองกนและปราบปรามการทจรต เพอใหเกดการเชอมโยงขอมลระหวางองคกรอสระ องคกรอยการ และหนวยงานของรฐทเกยวของกบการตอตานการทจรตอยางเปนระบบ เทาทมความจ าเปนและเหมาะสมโดยยงคงหลกความเปนอสระในการด าเนนการของแตละองคกร

- ประสานความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ในการขบเคลอนยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต และแผนพฒนาเศรษฐกจและสง คมแหงชาตทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตใหเกดประสทธภาพและประสทธผล

- พจารณาทบทวนและจดท าขอเสนอเพอปรบปรงแกไขกฎหมาย ทเปนอปสรรคตอการปองกนและปราบปรามการทจรต โดยตองมการพจารณาทบทวนอยางเปนระบบตามรอบระยะเวลาทเหมาะสม เพอใหกฎหมายทเกยวของมความทนตอสถานการณและอ านวยใหการตอตานการทจรตสมฤทธผล

- จดท ารายงานและสถตการด าเนนการทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรต เพอใหสามารถตดตามผลสมฤทธของการด าเนนการเทยบกบเปาหมายและใหสามารถน าผลไปใชในการพจารณาปรบปรงวธการด าเนนการใหมประสทธภาพและประสทธผลยงขน รวมถงการเผยแพรขอมลขาวสารเกยวกบการด าเนนการเพอตอตานการทจรตแกสาธารณะ

- ออกแบบแนวทางการจดการทเหมาะสมใหกบรฐบาล หนวยงานภาครฐ และภาคเอกชนทเกยวของเพอการบรหารจดการ ปรบปรง แกไขกระบวนการท างานเพอยกระดบภาพลกษณดานความโปรงใส ของประเทศไทย พรอมทงท าหนาทสงการ ประสานงานและก ากบตดตาม เพอปรบปรงประสทธภาพการท างานของแตละภาคสวน

- 27 -

- แตงตงคณะอนกรรมการ คณะท างาน หรอมอบหมายเจาหนาทของรฐทเกยวของใหสนบสนนการปฏบตงานหรอด าเนนการอยางใดอยางหนงตามอ านาจหนาท

๓) มต ระเบยบ หรอขอสงการของคณะกรรมการบรณาการการตอตานการทจรตแหงชาต มผลทางกฎหมายตามกรอบอ านาจหนาท ผกพนหนวยงานทเกยวของ นายกรฐมนตร และคณะรฐมนตร ตองสงการและก ากบดแลใหหนวยงานของรฐทเกยวของรบทราบ เหนชอบ และน าไปปฏบต

ผลความคบหนา – ผานความเหนชอบของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ในคราวประชม ครงท 61/2560 วนพธท 22 กมภาพนธ 2560 และไดสงขอเสนอนเปนสวนหนงของรายงานขอพจารณาและขอเสนอแนะประกอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ทเสนอตอประธานคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ

- 28 -

ภาพการด าเนนงานของคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไก ในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ

- 29 -

- 30 -

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ในคราวประชม คร งท 3 วน พธท 25 พฤศจกายน ๒๕๕8 ทประชมไดมมต ตงคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ตามขอบงคบสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๕8 ขอ ๘1 วรรคสอง จ านวน 15 คน ประกอบดวย

1. พลเรอเอก พะจณณ ตามประทป ประธานอนกรรมาธการ 2. พลอากาศเอก วรวท คงศกด รองประธานอนกรรมาธการ คนทหนง 3. นายชาญชย อสระเสนารกษ รองประธานอนกรรมาธการ คนทสอง 4. พนเอก กฤษณะ วโรภาษ อนกรรมาธการ 5. นายเกรยงไกร สบสมพนธ อนกรรมาธการ 6. นายคมสน โพธคง อนกรรมาธการ 7. พลเอก จระ โกมทพงศ อนกรรมาธการ 8. นายชาญเชาวน ไชยานกจ อนกรรมาธการ 9. พลต ารวจเอก ไตรรตน อมาตยกล อนกรรมาธการ

10. พลเรอโท เทพรงสรรค ศลปบรรเลง อนกรรมาธการ 11. นายธนวร ประวต อนกรรมาธการ 12. นายภาส ภาสสทธา อนกรรมาธการ 13. นายวรวทย ศรอนนตรกษา อนกรรมาธการ 14. นายสฤษด ธญกจจานกจ อนกรรมาธการ 15. นางศรรตน วสวต อนกรรมาธการและเลขานการ

และมมตตงทปรกษาอนกรรมาธการ เพอใหมหนาทและความรบผดชอบในการใหค าปรกษาขอเสนอแนะทางวชาการ ดานการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ จ านวน 6 คน ประกอบดวย

1. พนเอก ธนศกด มตรภานนท ทปรกษาอนกรรมาธการ 2. พลเอก นคร สขประเสรฐ ทปรกษาอนกรรมาธการ 3. นายประมนต สธวงศ ทปรกษาอนกรรมาธการ 4. นางสาวภคจรา ธาน ทปรกษาอนกรรมาธการ 5. นายสงศต พรยะรงสรรค ทปรกษาอนกรรมาธการ 6. นายอภวฒน บญชาต ทปรกษาอนกรรมาธการ

นายเกรยงไกร สบสมพนธ นายชาญเชาวน ไชยานกจ นายสฤษด ธญกจจานกจ และนายวรวทย ศรอนนตรกษา ไดขอลาออกจากการเปนอนกรรมาธการ และคณะกรรมาธการไดแตงตงบคคลดงตอไปน เปนอนกรรมาธการ

1. นายพศษฐ ลลาวชโรภาส 2. นายชยวฒน เตชะไพฑรย 3. นางจไรรตน จลจกรวฒน 4. นายสนทรา พลไตร

คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไก ในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

- 31 -

ตอมาคณะกรรมาธการไดมมตแตงตงทปรกษาอนกรรมาธการเพมเตมดงน 1. นายเกรยงไกร สบสมพนธ 2. นายสฤษด ธญกจจานกจ 3. นายวทยา นตธรรม 4. นายวรวทย ศรอนนตรกษา 5. คณหญงพรทพย โรจนสนนท

ใหคณะอนกรรมาธการมอ านาจหนาท ดงน 1. ศกษา วเคราะห จดท าแนวทาง แผนการปฏรป วธการปฏรป พรอมก าหนดเวลาการปฏรป และ

ขอเสนอแนะเพอการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ 2. ปฏบตงานอน ๆ ตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมาธการ 3. ใหคณะอนกรรมาธการด าเนนการตามอ านาจหนาท ให แล วเสรจ และรายงานให

คณะกรรมาธการทราบ คณะอนกรรมาธการ ไดด าเนนการพจารณากรณศกษาความเสยหายจากการทจรตและประพฤตมชอบ

ทสมควรน ามาใชในการปฏรปเพอเปนแนวทางในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ดงน 1. เรอง “ขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ....” 1.1 สาระส าคญของเรอง 1) สภาพปญหา การคอรรปชนยงคงไมไดหมดไปจากสงคมไทย แตก าลงปรบเปลยนวธการของตวเอง

เพอหลบหลกกระแสสงคมทกดดนอย อยางไรกด ความรนแรงของคอรรปชนอาจกลบมามากกวาเดม หากการปฏรปสงคมครงน ไมประสบความส าเรจ และสถานการณหรอสภาพแวดลอมทางสงคมและการเมองเปลยนแปลงไปในทางทเออตอการคอรรปชน จะท าใหปญหาคอรรปชนยากแกการแกไขเยยวยายงขน

อาจกลาวไดวา คอรรปชนทนากลวทสดคอการรวมมอระหวางนกการเมองกบขาราชการประจ า เพราะตราบใดทนกการเมองมอ านาจใหคณใหโทษขาราชการประจ าซงเปนผอยใตบงคบบญชา ผานระบบอปถมภทเขมแขงได การทจะใหขาราชการประจ าเปนผตรวจสอบ จบและปราบปรามคอรรปชน เปนสงทเปนไปไมได โดยเฉพาะในสวนของการคอรรปชนมทมาจากการจดซอจดจางและการบรหารงานพสดภาครฐ เพราะมชองทางการหาประโยชนไดทงการก าหนดขอบเขตของงาน (TOR) การจดท าประกาศจดหาผขายหรอผรบจาง การจดท าสญญาซอ/จาง การตรวจรบงาน เหลานเปนตน รวมทงการใชต าแหนงทางการเมอง ในการสรางชองทางการหาประโยชนจากการแตงตงและโยกยายขาราชการไปลงในต าแหนงทเออตอการคอรรปชนหรอไดรบประโยชนจากสมปทาน การจดซอ รวมทงการใหบรการของภาครฐ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดด าเนนการตอเนองจากคณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต ซงไดเลงเหนความส าคญวา รางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เปนมาตรการทางกฎหมายทสามารถปองกนและปราบปรามการทจรตในการจดซอจดจางภาครฐ จงก าหนดแผนการปฏรปเพอศกษาและท าความเขาใจหลกเกณฑและวธปฏบตของรางพระราชบญญตดงกลาว เพอใหการบงคบใชกฎหมายเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน โดยพจารณาศกษาวเคราะห รางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ....ฉบบรางฯ ทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาแลว เรองเสรจท ๑๗๓๔/๒๕๕๘ ซงเปนฉบบทส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ไดมหนงสอ ดวนทสด ท นร ๐๕๐๓/ว ๓๙๔ ลงวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๕๘ เรองรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เวยนเพอขอทราบความคดเหนจากหนวยงานตาง ๆ

- 32 -

1.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดมอบหมายใหอนกรรมาธการศกษาเสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ศกษารางพระราชบญญต การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... และมความเหนวารางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... มจดเดน และขอดหลายประการ เชน เปนการยกระดบการจดซอจดจางภาครฐจากระเบยบขนเปนกฎหมายระดบพระราชบญญต และครอบคลมหนวยงานของรฐทงหมด ใหการจดซอจดจางภาครฐเปนมาตรฐานเดยวกน โดยเฉพาะมการแตงตงคณะกรรมการขน ๕ คณะ เพอก าหนดนโยบาย ตลอดจนควบคม ก ากบ การด าเนนการจดซอจดจางภาครฐใหเปนไปตามกฎหมายในการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ เพอใหเกดความโปรงใส ปองกนการทจรต

อยางไรกตาม เพอใหรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เปนไปตามหลกการ เหตผล และเจตนารมณของรางพระราชบญญตฯ และเกดประโยชนสงสด ตอการจดซอจดจางภาครฐทงหมด คณะกรรมาธการฯ มขอสงเกตบางประการ ดงน

๑) การแตงตงคณะกรรมการ จ านวน ๕ ชด องคประกอบและอ านาจหนาทของคณะกรรมการตามหมวด ๓ ท ง ๕ คณะ คอ

คณะกรรมการนโยบายการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ ซงมรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง หรอรฐมนตรชวยวาการกระทรวงการคลง เปนประธาน และมปลดกระทรวงและหวหนาสวนราชการเปนกรรมการโดยต าแหนง รวมทง ปลดกระทรวงการคลงดวย โดยเฉพาะก าหนดใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ยงมอ านาจแตงตงกรรมการผทรงคณวฒอก ๕ - ๗ คน มอ านาจหนาทส าคญ คอ ก าหนดนโยบาย เสนอแนะ ก ากบดแล วนจฉยปญหา วนจฉยความเปนโมฆะของสญญาหรอขอตกลง ตความวนจฉยปญหาขอหารอ ก าหนดแนวทาง วธปฏบตแบบตวอยางเกยวกบการปฏบตตามระเบยบ

ส าหรบคณะกรรมการอก ๔ คณะ ซงมปลดกระทรวงการคลงเปนประธานทกคณะ ไดแก คณะกรรมการวนจฉยปญหาการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ คณะกรรมการราคากลางและ ขนทะเบยนผประกอบการ คณะกรรมการความรวมมอปองกนการทจรต และคณะกรรมการพจารณาอทธรณ และขอรองเรยน โดยปลดกระทรวงการคลงยงมอ านาจแตงตงกรรมการผทรงคณวฒ อก ๕ - ๗ คน อ านาจหนาทของคณะกรรมการทง ๔ คณะ เปนหนาททส าคญ เชน การตความและวนจฉยปญหาขอหารอ/ยกเวนหรอผอนผนการไมปฏบตตามกฎกระทรวงหรอระเบยบ/เสนอความเหนใหผยนขอเสนอหรอคสญญาเปนผทงงาน เพกถอนรายชอผทงงาน/พจารณาอทธรณค าสงลงโทษผทงงาน/ก าหนดหลกเกณฑและวธการก าหนดราคากลาง/ตความและวนจฉยปญหาขอหารอเกยวกบหลกเกณฑและวธก าหนดราคากลาง/ยกเวนหรอผอนผนทไมสามารถปฏบตตามหลกเกณฑหรอวธก าหนดราคากลาง/ออกประกาศก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการขนทะเบยนผประกอบการทมสทธเปนผยนขอเสนอตอหนวยงานรฐ/คดเลอกผสงเกตการณ เพอเขารวมโครงการความรวมมอปองกนการทจรตจดซอจดจาง/พจารณาและวนจฉยอทธรณ รวมถงกรณ ทยงไมไดท าสญญาสามารถระงบการด าเนนการจดซอจดจางไวกอนได

จงมขอสงเกตวาการปฏบตหนาทของกรรมการผทรงคณวฒจะมหลกประกน ในความเปนอสระหรอไม และโดยทกระทรวงการคลงอยในก ากบของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง การปฏบตหนาทของปลดกระทรวงการคลงยอมอยในการก ากบของรฐมนตร จงไมมหลกประกนในความเปนอสระของปลดกระทรวงการคลงในการปฏบตหนาททอาจถกแทรกแซงโดย “ฝายบรหาร” ผานการใชอ านาจก ากบ

กลไกกฎหมายไดใหอ านาจแกคณะกรรมการในการใชดลยพนจทกวางมากเพอใหเกดความรวดเรวในการปฏบตหนาท แตหากผปฏบตไมใชดลยพนจในหลกธรรมาภบาลแลว กจะเปนโอกาสใหเกดการทจรตได

- 33 -

ขณะเดยวกน หวหนาสวนราชการเปนกรรมการโดยต าแหนง ในบางต าแหนง มหนาทในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ เชน ผวาการตรวจเงนแผนดน เลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เปนกรรมการนโยบายจดซอจดจางและบรหารพสดภาครฐ หรอกรณผแทนส านกงานการตรวจเงนแผนดนเปนกรรมการราคากลางและขนทะเบยนผประกอบการ และกรรมการพจารณาอทธรณและขอรองเรยน ผแทนส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตเปนกรรมการความรวมมอปองกนการทจรต แมในระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดก าหนดใหมคณะกรรมการวาดวยการพสดทมองคกรตรวจสอบการใชอ านาจรฐ และองคกรกระบวนการยตธรรม หากเกดกรณกลาวหาคณะกรรมการตาง ๆ เกยวกบการปฏบตหนาท กจะเกดปญหาทองคกรตรวจสอบ การใชอ านาจรฐเขาไปมสวนรวม อาจเกดผลประโยชนทบซอนได ส าหรบอยการสงสด เปนกรรมการนโยบายจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ รวมทงกรณผแทนอยการสงสด เปนกรรมการวนจฉยปญหา การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ กรรมการรวมมอปองกนการทจรตและกรรมการพจารณาอทธรณและขอรองเรยน เปนหนาทขดกนในหลกของผท าหนาทก าหนดนโยบาย และขณะเดยวกนท าหนาทวนจฉยปญหา และพจารณาอทธรณขอรองเรยน และทส าคญคอการปฏบตหนาทไมเปนไปตามต าแหนงทท าหนาทเปนผฟองคดของรฐ

๒) การก าหนด “ขอยกเวน” ในรางพระราชบญญต ๒.๑) การก าหนด “ขอยกเวน” การด าเนนการจดซอจดจางท ไมอย ในบงคบของ

รางพระราชบญญตฯ ตามมาตรา ๗ การจดซอจดจางในกรณรฐวสาหกจทเกยวกบการพาณชยโดยตรง หรอยทโธปกรณ และการบรการทางการทหาร โดยวธรฐบาลตอรฐบาลหรอตามทมกฎหมายตางประเทศก าหนด หรอการวจยและพฒนาการจางทปรกษาทไมสามารถด าเนนการตามพระราชบญญตได และการใชเงนก เงนชวยเหลอ ทสญญาหรอมขอก าหนดไว ทงน หลกเกณฑการยกเวนดงกลาว คณะกรรมการนโยบายเปนผก าหนด มขอสงเกตวาการยกเวนมใหอยใตบงคบของพระราชบญญตจดซอจดจาง เปนการจดซอจดจาง ทม งบประมาณสงท งสน รวมท งคณะกรรมการนโยบายเปนผก าหนดหลกเกณฑ ซ งมรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเปนประธานกรรมการ สงผลใหฝายการเมองเขามามสวนในการก าหนดขอยกเวน เสยงตอ การใชดลยพนจทอาจสงผลตอการเออประโยชนตอตนเองและพวกพอง น าไปสการทจรตเชงนโยบาย และไมมหลกประกนวาหลกเกณฑการยกเวนจะชอบดวยกฎหมายหรอเปนไปตามหลกธรรมาภบาลอนเปนชองทาง ใหเกดการทจรต

๒.๒) การก าหนด “ยกเวน” มใหเปดเผยขอเสนอของผยนขอเสนอในสวนทเปนสาระส าคญและเปนขอมลทางเทคนคของผยนขอเสนอตามมาตรา ๑๐ โดยเหตแหงการไดเปรยบเสยเปรยบของผยนขอเสนอการยกเวนมใหเปดเผยยอมขดตอหลกการเหตผลของรางพระราชบญญ ตฯ ทมงเนน การเปดเผยขอมลตอสาธารณะใหมากทสด เพอใหเกดความโปรงใสและเปดโอกาสใหมการแขงขนอยางเปนธรรม นอกจากนน ยงเปนการยกเวนพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ อนมผลกระทบตอ “สทธไดร” (Right to Know) ซงเปนสทธพนฐานของประชาชนตามรฐธรรมนญ

๒.๓) การก าหนด “ขอยกเวน” การประกาศเผยแพรจดซอจดจาง ตามมาตรา ๑๑ ๑) กรณจ าเปนเรงดวนหรอเปนพสดทใชในราชการลบ ๒) กรณจ าเปนตองใชพสดโดยฉกเฉนหรอเปนพสด จะขายทอดตลาด ๓) กรณงานจางทปรกษาหรอความจ าเปนเรงดวนหรอเกยวกบความมนคงของชาต ๔) เกยวกบเปนงานจางออกแบบหรอควบคมงานกอสรางทจ าเปนเรงดวนหรอความมนคงของชาต การยกเวน มใหประกาศเผยแพรแผนจดซอจดจาง มทงกรณจ าเปน เรงดวน ฉกเฉน ราชการลบ และความมนคงของชาต ยอมขดตอหลกการและเหตผลของรางพระราชบญญตทมงเนนการเปดเผยขอมลเพอความโปรงใส และท าใหเปดโอกาสในการด าเนนการจดซอจดจางทมใหประชาชนไดตรวจสอบ

- 34 -

๒.๔) การก าหนดขอ “ยกเวน” การจางแบบเหมารวมตามหมวด ๖ การจดซอจดจาง มาตรา ๖๐ ทไมอาจจดใหมแบบรปรายการงานกอสราง ไมตองประกาศราคากลางตามพระราชบญญต ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม มาตรา ๑๐๓/๗ ซงมผลใหยกเวนและไมเปนไปตามเจตนารมณของการปองกนและปราบปรามการทจรต

๓) การระบค าวา “อยางมนยส าคญ” ในรางพระราชบญญต บทบญญตในมาตรา ๘ วรรคทาย มาตรา ๑๓ วรรคสอง มาตรา ๑๔ วรรคแรก ระบ

ดวยวา “อยางมนยส าคญ” เชน หากการจดซอจดจางไมเปนตามหลกการเรองของความคมคา ความโปรงใส การมประสทธภาพ ประสทธผล และตรวจสอบได แตไมมผลตอการจดซอจดจางอยางมนยส าคญหรอเกดจากกรณเรงดวน หรอมเหตผล หรอความจ าเปนอน การจดซอจดจางนนยอมไมเสยไป หรอกรณผมหนาทด าเนนการจดซอจดจางตองไมเปนผมสวนไดเสยกบผยนขอเสนอหรอคสญญา แตไมมผลตอการจดซอจดจาง อยางเปนนยส าคญและในกรณหนวยงานของรฐด าเนนการจดซอจดจางในขนตอนหนงขนตอนใดผดพลาด หรอผดหลงเลกนอยแตไมมผลตอการจดซอจดจางอยางมนยส าคญ การจดซอจดจางนนยอมไมเสยไป ท าให ผมอ านาจหนาทสามารถใชดลยพนจและตความไดกวาง และไมมหลกประกนวาการใชดลยพนจจะชอบดวยกฎหมาย หรอเปนไปตามหลกธรรมาภบาลอนเปนชองทางใหเกดการทจรตได

๔) การมสวนรวมของภาคประชาชนตามรางพระราชบญญต การมสวนรวมของภาคประชาชนและผประกอบการในการปองกนการทจรตตาม

หมวด ๒ มาตรา ๑๕ “ในการจดซอจดจางภาครฐ หนวยงานของรฐอาจจดใหภาคประชาชนมสวนรวมในการจดซอจดจางในขนตอนใดกได” และการจดซอจดจาง หมวด ๖ มาตรา ๕๙ “กอนด าเนนการจดซอจดจางดวยวธประกาศเชญชวนทวไป หนวยงานของรฐอาจจดใหมการรบฟงความคดเหน” บทบญญตดงกลาว มไดบงคบใหหนวยงานของรฐจดใหภาคประชาชนมสวนรวมซงเปนการขดตอหลกการ เหตผลของรางพระราชบญญต ทสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบการจดซอจดจาง ซงเปนมาตรการหนงเพอปองกนปญหาทจรตและประพฤตมชอบ

๕) องคกรสนบสนนดแลการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ บทบญญตในหมวด ๔ มาตรา ๔๖ ถงมาตรา ๕๐ ใหกรมบญชกลางมหนาทเพยง

องคกรเดยวใหรบผดชอบการจดซอจดจางของประเทศทงระบบ โดยมหนวยยอยในกรมบญชกลางรบผดชอบในแตละหนาท อาจไมสามารถตานทานตออทธพลของผประสงคจะท าการทจรตได

๖) บทลงโทษในรางพระราชบญญต บทบญญตตามมาตรา ๑๑๘ กรณผใดเปนเจาหนาทหรอเปนผมอ านาจหนาทในการ

ด าเนนการจดซอจดจาง ปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทเพอใหเกดความเสยหายหรอโดยทจรต ตองระวางโทษจ าคก ๑ – ๑๐ ป หรอปรบตงแต ๔๐,๐๐๐ – ๔๐๐,๐๐๐ บาท นน เปนบทลงโทษทต ากวาบทบญญต ในกฎหมายอน เชน ประมวลกฎหมายอาญาหรอพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒

๗) ประเดนอน ๆ ๗.๑) บทบญญตในรางพระราชบญญตไดใหอ านาจแกรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

ไวในหลายมาตราในการออกหลกเกณฑ วธการ ขนตอน ระเบยบ โดยเฉพาะในกรณทเหนสมควรสามารถก าหนดเปนอยางอนไดนน ไมมหลกประกนความชอบดวยกฎหมายหรอเปนไปตามหลกธรรมาภบาล รวมทง การถกตรวจสอบจากภาคประชาชน เปดโอกาสใหฝายบรหารแทรกแซงโดยผานกระบวนการใชอ านาจตาม รางพระราชบญญตได

๗.๒) รางพระราชบญญตฉบบนไมไดน าสาระส าคญของอนสญญาสหประชาชาต วาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 (UNCAC 2003) มาก าหนดหลกปฏบตใหสอดคลองกบพนธกรณ ทประเทศไทยตองปฏบตตามอนสญญาดงกลาว

- 35 -

1.3 ขอเสนอแนะ ๑) การให “ฝายการเมอง (รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง) เปนประธานกรรมการนโยบาย

การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ” และใหมอ านาจก าหนดหลกเกณฑ วธการ ขนตอน ระเบยบหรอมอ านาจก าหนดเปนอยางอนไดนน เปนการขดตอหลกการทมใหฝายการเมองเขามาใชอ านาจหรอแทรกแซงการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ จงไมควรใหฝายการเมองใชอ านาจแทรกแซงการจดซอจด จาง และเกยวของตามรางพระราชบญญต ดงนน ควรก าหนดให “ปลดส านกนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการนโยบายการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ”เพอไมเปนการขดตอหลกการทมให ฝายการเมองเขามาใชอ านาจหรอแทรกแซงการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ

2) การก าหนดใหปลดกระทรวงการคลงเปนประธานแตผเดยว ๔ คณะ ท าใหเกด การรวมศนยอ านาจ ควรมความหลากหลายจากกระทรวงตาง ๆ นอกจากนน ควรพจารณาถงความจ าเปน ทจะตองมผแทนจากองคกรตรวจสอบการใชอ านาจรฐ หรอผแทนอยการสงสดหรอไม

3) ผทรงคณวฒในคณะกรรมการนโยบายฯ มบทบาทในการใชดลยพนจตดสนใจมาก จงควรสรรหาโดยคณะกรรมการสรรหาทหลากหลายและผทรงคณวฒตองผานการตรวจสอบประว ต ความประพฤต และพฤตกรรมทางจรยธรรมจากวฒสภา เพอใหไดบคคลทเหมาะสม

สวนผทรงคณวฒในคณะกรรมการอก ๔ คณะ ใหผานการตรวจสอบประวต ความประพฤต โดยก าหนดเปนระเบยบใหเปดเผยตอสาธารณะเปนผตรวจสอบและขนบญชผทรงคณวฒในแตละดาน เพอประกอบการพจารณาแตงตงเปนผทรงคณวฒในคณะกรรมการ

ควรมการบนทกค าวนจฉยสวนบคคลของคณะกรรมการตามรางพระราชบญญตทง ๕ คณะ ในมตทส าคญไวเปนหลกฐานเพอการตรวจสอบ

4) การยกเวนตามมาตรา ๗ มาตรา 10 มาตรา 11 และมาตรา 60 เปนการขดตอหลกการในการรางพระราชบญญตฯ ทมเจตนารมณใหการจดซอจดจางมงเนนการเปดเผยขอมลสาธารณะ ใหมากทสด เพอใหเกดความโปรงใสและเปดโอกาสใหมการแขงขนอยางเปนธรรม และเปนไปตามหลกธรรมาภบาล สงเสรมใหภาคประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบ จงควรยดหลกการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และท แก ไขเพมเตม ตามมาตรา ๑๐๓/๗ เรองการเปดเผยราคากลาง และหากสวนราชการมความจ าเปนใหด าเนนการขออนมตยกเวนโดยผานความเหนชอบจากคณะกรรมการนโยบายเพอน าเสนอตอคณะรฐมนตร

๕) ค าวา “อยางมนยส าคญ” ในมาตรา ๘ มาตรา ๑๓ และมาตรา ๑๔ เปนการเปดโอกาสใหใชดลยพนจของผมหนาทเกยวกบการจดซอจดจาง อนเปนสาเหตแหงการทจรต จงไมควรก าหนดไว

๖) หนวยงานของรฐตองใหประชาชนมสวนรวม ไมควรใชค าวา “อาจ” ควรใชค าวา “ตอง” เพอการมสวนรวมของภาคประชาชนตามรางพระราชบญญต และใหหนวยงานของรฐจด ใหมการเปดเผยขอมลขาวสารการจดซอจดจางตอสาธารณะผานระบบอเลกทรอนกส/เวบไซตของสวนราชการ ทด าเนนการจดซอจดจางเปนหลก รวมทงของกรมบญชกลางใหถกตองตรงกนเพอใหการตรวจสอบจากภาคประชาชนมความสะดวกมากขน

๗) หมวด ๑๔ การรองเรยนและการอทธรณ มาตรา ๑๑๒ กรณการก าหนดใหเฉพาะ ผมสทธรองเรยนและการอทธรณเกยวกบการจดซอจดจางพสด ไดแก ผประกอบการทเขารวมการจดซอจดจางเทานน ควรก าหนดเพมเตมให “ผประกอบการหรอประชาชน” สามารถมสทธรองเรยนเกยวกบการจดซอจดจางพสด และใหไดรบความคมครองตามมาตรา ๑๐๓/๒ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒

- 36 -

๘) องคกรทรบผดชอบตามรางพระราชบญญตควรเปน คณะกรรมการสนบสนน ทมกรมบญชกลางเปนหนวยงานหลกรวมกบหนวยงานอนทมความเกยวของกบการจดซอจดจาง ไดแก ส านกงบประมาณ ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ก.ก.ถ.) โดยเขยนใหอยในลกษณะของคณะกรรมการเพอก ากบดแล และปองกน การทจรตคอรรปชน

๙) บทก าหนดโทษตามมาตรา ๑๑๘ ควรปรบแกใหสอดคลองกบการกระท าความผด ดงน “ผใดเปนเจาหนาทปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน

โดยมชอบเพอใหเกดความเสยหายแกผหนงผใด หรอปฏบต หรอละเวนการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตนโดยทจรต ตองระวางโทษตามทกฎหมายก าหนดไวส าหรบการกระท าความผดนน

ถาการกระท าความผดตามวรรคหนง เกดจากการสงการหรอไมสงการของผมอ านาจหนาทรบผดชอบในการด าเนนการในเรองนน ผมอ านาจหน าทนนตองรบโทษเปนสองเทาของความผด ทก าหนดไว ส าหรบการกระท าความผดตามวรรคหนง

กรณทเจาหนาทของรฐปฏบต หรอละเวนไมปฏบตอยางหนงอยางใดในต าแหนงหรอหนาท หรอใชอ านาจในต าแหนงหรอหนาทอนเปนการฝาฝนกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง มตคณะรฐมนตรอยางใดอยางหนง ซงมงหมายจะควบคมดแลการรบ การเกบรกษา หรอการใชเงน หรอทรพยสนของแผนดน ไมวาการปฏบตหรอละเวนไมปฏบตนนเปนการทจรตในวงราชการดวยหรอไมกตาม และใหหมายความรวมถง การประมาทเลนเลอในหนาทดงกลาวดวย ตองระวางโทษตามทกฎหมายก าหนดไวส าหรบการกระท าความผดนน”

๑๐) บรรดาระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต กฎกระทรวง ประกาศ หรอหลกเกณฑใด ๆ ทหนวยงานของรฐตามรางพระราชบญญต ใหเสนอตอรฐสภา หลงจากทประกาศในราชกจจานเบกษา ภายใน 30 วน

1๑) อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 ซงประเทศไทยไดใหสตยาบนอนวตการกฎหมายใหสอดคลองกบอนสญญา ดงนน รางพระราชบญญตนควรก าหนดหลกเกณฑและการปฏบตใหสอดคลองกบสาระทก าหนดในขอ ๙ การจดซอจดจางของอนสญญาฉบบน

ควรศกษาผลสมฤทธของหนวยงานในตางประเทศทใชขอตกลงคณธรรม (Integrity Pact) เพอน ามาเปนหลกเกณฑการด าเนนการจดซอจดจางเพอใหเปนไปตามหลกการ เหตผล ของรางพระราชบญญตฉบบน วนทสภาพจารณา ในคราวประชมครงท ๑๕/๒๕๕๙ วนท ๒๙ มนาคม ๒๕๕๙ ผลการพจารณา ทประชมเหนชอบรายงาน และใหคณะกรรมาธการน ารายงานไปปรบปรงกอนเสนอรายงานพรอมความคดเหน และขอเสนอแนะของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศตอนายกรฐมนตรพจารณาตอไป ผลความคบหนา เมอคณะรฐมนตรไดเสนอรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและ การบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เพอใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณา และสภานตบญญตแหงชาตไดตงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... และเสนอคณะรฐมนตรแลว โดยคณะกรรมาธการไดสงผแทนเขาร วมเปนกรรมาธการรวมพจารณา รางพระราชบญญตดงกลาวสองทาน คอ นายชาญชย อสระเสนารกษ และนายมานะ นมตรมงคล ซงรางพระราชบญญตดงกลาวคณะกรรมาธการไดสานตองานจากคณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต ทไดรวมพจารณาและใหขอสงเกตเกยวกบรางพระราชบญญตฉบบนกบกรมบญชกลางทเปนผยกราง และหลงจากทรางพระราชบญญตฉบบนไดน าเสนอตอคณะรฐมนตร คณะกรรมาธการไดใหขอเสนอแนะเพมเตม โดยจดท ารายงานเรองขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เสนอตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ขณะนพระราชบญญต การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 134 ตอนท 24 ก 24 กมภาพนธ 2560

- 37 -

2. เรอง “กรณศกษาเปรยบเทยบกรณทโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชนและการศกษาบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด” 2.1 สาระส าคญของเรอง ๑) การคอรรปชนเชงนโยบายยงคงไมหมดไปจากสงคมไทย แตก าลงปรบเปลยนวธการของตวเอง เพอหลบหลกกระแสสงคมทกดดนอย อยางไรกด ความรนแรงของคอรรปชนอาจกลบมามากกวาเดม หากการปฏรปสงคมครงนไมประสบความส าเรจ และสถานการณหรอสภาพแวดลอมทางสงคมและการเมองเปลยนแปลงไปในทางทเออตอการคอรรปชน จะท าใหปญหาคอรรปชนยากแกการแกไขเยยวยายงขน การคอรรปชนทนากลวทสดคอการรวมมอระหวางนกการเมอง ขาราชการประจ า และเอกชน เพราะตราบใดทนกการเมองมอ านาจใหคณใหโทษขาราชการประจ าซงเปนผอยใตบงคบบญชา ผานระบบอปถมภทเขมแขง การทจะใหขาราชการประจ าเปนผตรวจสอบ จบและปราบปรามคอรรปชน เปนสงทเปนไปไมได โดยเฉพาะชองทางการหาประโยชน และการเออประโยชนใหเอกชน โดยใชต าแหนง ทางการเมองในการสรางชองทางการหาประโยชนทเออตอการคอรรปชนหรอไดรบประโยชนจากโครงการตาง ๆ ของรฐ ๒) การบงคบคดเปนขนตอนของกฎหมาย หลงจากทศาลไดมค าพพากษาหรอมค าสงตดสนคดเสรจสนไปแลว โดยปกตในค าพพากษาของศาลนน จะมการก าหนดใหฝายจ าเลย หรอฝายทแพคด ตองกระท าการอยางใดใหกบอกฝายหนงเสมอ เชน ใหจ าเลยคนเงน หรอใหช าระเงนคาเสยหายแกโจทก เปนตน หากฝายทชนะคดไมด าเนนการบงคบคดภายในระยะเวลาทก าหนด กจะไมสามารถบงคบคดเอากบฝายทแพคดได ๓) การบรหารสญญาและงบประมาณตองเปนไปอยางเปดเผย โปรงใส เปนธรรมและตรวจสอบได จะตองเรมตงแตขนตอนแรกของการไดมาซงสญญา การบรหารสญญาและอน ๆ ทเกยวของ ตามหลกธรรมาภบาล เพอสรางความเปนธรรมทางเศรษฐกจ และสงเสรมใหเกดคลงสนคา มสภาพปญหา เปนลกษณะสญญาสมปทาน (Concession) คอสญญาทฝายปกครองมอบใหเอกชนเปนผจดท าบรการสาธารณะดวยการลงทนและเสยงภยของเอกชนเอง โดยเอกชนสามารถเกบคาบรการจากผใชบรการกจการ ทไดรบสมปทานจากรฐไป ดงนน หนวยงานผรบผดชอบจะตองท าการศกษาและวเคราะหโครงการโดยละเอยดวา การลงทนในโครงการดงกลาว เมอรวมมลคาการลงทนทงภาครฐ และภาคเอกชนแลว มมลคาเกนกวา หนงพนลานบาทหรอไม เนองจาก การเขามารวมลงทนจากภาคเอกชนเปนสงทมความจ าเปนเพ อเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ พระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอด าเนนการ ในกจการของรฐ พ.ศ. 2535 จงไดถกตราขนใชบงคบเพอก าหนดหลกเกณฑการคดเลอกเอกชนเขารบสมปทาน หรอเขารวมการงาน หรอเขารวมด าเนนการในกจการของรฐ แตการใหเอกชนเขามารวมด าเนนการหรอจดท าบรการสาธารณะในรปแบบของการรวมลงทนในกจการของรฐตามกฎหมายรวมทน ป 2535 ประสบปญหาการบงคบใชกฎหมายในหลาย ๆ เรอง เชน ปญหาการค านวณมลคาการลงทนของโครงการ ปญหาการแกไขเปลยนแปลงโครงการและแกไขเพมเตมสญญา ปญหาการด าเนนการภายหลงสญญารวมทนสนสดลง ปญหากระบวนการพจารณาอนมตโครงการรวมทนทใชเวลานานมาก และปญหาการขาดหนวยงานกลางทท าหนาทก ากบดแลโครงการรวมทน เปนตน ตอมาจงไดมการประกาศใชพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ขนบงคบใชแทนกฎหมายรวมทน ป พ.ศ. 2535 เพอสงเสรมและเอออ านวยใหเอกชนเขารวมลงทนกบหนวยงานของรฐ และเพอแกไขปญหาตาง ๆ ทกฎหมายรวมทนป พ.ศ. 2535 โดยตามกฎหมาย รวมทนฉบบใหมไดสรางกลไกทส าคญหลาย ๆ อยางทจะสงเสรมและเอออ านวยตอการเขามารวมลงทนระหวางรฐและเอกชน

- 38 -

ดงนน กลไกส าคญของพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ในการปฏรปการรวมลงทนระหวางรฐและเอกชน และปญหาทอาจเกดขนจากการบงคบใชกฎหมายรวมทน รวมทงศกษา วเคราะห และจดท าขอเสนอแนะในการแกไขปญหาทอาจเกดขน ทงน เพอใหพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 สามารถใชบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ และเปนเครองมอส าคญในการสงเสรมและเอออ านวยใหเอกชนสนใจเขารวมลงทนกบภาครฐ รวมทง เพอใหการด าเนนโครงการรวมทนระหวางรฐและเอกชนมความโปรงใส มการด าเนนโครงการทถกตองตามกฎหมาย สามารถสรางดลยภาพทเปนธรรมในการรวมลงทนระหวางภาครฐและเอกชน และเปนประโยชนตอประชาชนดวย ผลการพจารณา คณะกรรมาธการเสนอผานประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ เพอกราบเรยนนายกรฐมนตร เมอวนท 22 ธนวาคม 2560 2.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม การทจรตและประพฤตมชอบ โดยคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดพจารณา โดยศกษาจากกรณศกษาเรอง “กรณศกษาเปรยบเทยบกรณทโครงการของรฐเสยเปรยบหนวยงานเอกชนและการศกษาบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด” โดยศกษาจากรายงานของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและ ประพฤตมชอบ และค าพพากษาของศาล เชน ๑) รายงาน เรอง “โครงการออกแบบรวมกอสรางระบบรวบรวมและบ าบดน าเสย เขตควบคมมลพษจงหวดสมทรปราการ (คลองดาน)” ๒) รายงาน เรอง “การบงคบคดตามค าพพากษาศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง กรณการชดใชความเสยหายทเกดขนของบรษท แอดวานซ อนโฟร เซอรวส จ ากด (มหาชน)” ๓) รายงาน เรอง “การสรางความเปนธรรมทางเศรษฐกจ และสงเสรมใหเกดคลงสนคาทณฑบนประเภทรานคาปลอดอากรใหแพรหลายมากขน” ๔) รายงาน เรอง “การศกษาการบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด ศกษากรณเจาหนาทของรฐใชดลยพนจในการเออประโยชนใหกบเอกชน” จากกรณศกษาดงกลาวไดมขอเสนอแนะเชงนโยบาย ดงน (1) ผด ารงต าแหนงทางการเมองกระท าในลกษณะทจรตเชงนโยบาย ผลประโยชนทบซอน และระบบอปถมภ เออประโยชนแกตนเองและพวกพอง ท าใหทางราชการเสยหาย และเอกชนทผด ารงต าแหนงทางการเมองเปนหนสวนใหญไดรบประโยชน การด าเนนคดอาญาแกผกระท าผด ตองมกระบวนการรวบรวมพยานหลกฐานทใชเวลานาน ผกระท าผดกยงไมไดรบการลงโทษ ทงยงคงอย ในต าแหนงเพอกอบโกยผลประโยชน ดงนน มาตรการทางจรยธรรมเปนมาตรการหนงทจะก าจดผทจรตได โดยก าหนด ใหชดเจน ตามรางรฐธรรมนญฉบบใหม ใหศาลรฐธรรมนญ และองคกรอสระ เปนผรวมกนจดท ามาตรฐานจรยธรรมผด ารงต าแหนงทางการเมอง ควรก าหนดมาตรฐานจรยธรรมโดยเฉพาะการกระท าทผดพระราชบญญตวาดวยการกระท าทขดกนระหวางประโยชนสวนตวกบประโยชนสวนรวม เพอใหมบทลงโทษทางอาญา พรอมบทลงโทษทรฐธรรมนญก าหนดเพม คอ ตดสทธสมครรบเลอกตงไปตลอดช วต รวมทง ตดสทธเลอกตง เปนบทลงโทษทตดสทธทางการเมองดวย

- 39 -

(2) พระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอด าเนนการในกจการของรฐ พ.ศ. 2535 ซงไดมการแกไขโดย และพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕56 เปนกฎหมายทก าหนดแนวทางเพอความโปรงใส ตงแตการศกษาความเหมาะสมของโครงการ (Feasibility Study) อยางเปนระบบ การใหมกระบวนการกลนกรองโครงการโดยละเอยดกอนการพจารณาอนมต และมการก าหนดขนตอน การเสนอโครงการ การก าหนดโครงการและก ากบดแล ตดตามประเมนผลอยางชดเจน รวมทง ใหหนวยงานทเกยวของมสวนรวมในการพจารณาคดเลอกเอกชนทเขารวมงาน โดยเฉพาะโครงการทมการลงทนหรอทรพยสนตงแต ๑,๐๐๐ ลานขนไป เพอใหเกดประสทธภาพของการบงคบใชกฎหมาย ควรปรบปรงกฎหมาย ดงน (2.๑) ควรก าหนดนยาม “กจการของรฐ” และ “มลคาของโครงการ” ใหม ความชดเจนมากขน เชน ควรเพมกจการบรการสาธารณะ หรอกจการเพอสาธารณปโภค เปน “กจการของรฐ” ดวย และใหเพมความชดเจนของ “มลคาของโครงการ” โดยเฉพาะไมควรแบงแยกเปนหลายโครงการเพอหลกเลยงการค านวณมลคาของโครงการ การค านวณพนทโครงการตองค านวณจากการใชพนทจรง นอกจากน นมลคาอน ๆ ทเกดขนจากการด าเนนโครงการตองน ามาค านวณและควรทจะค านวณมลคาของโครงการโดยค านงถงอ านาจผกขาดทไดจากรฐใหเปนผผกขาดการไดสมปทานดวย เพอมใหใชอ านาจหนาทในทางมชอบในการก าหนดกจการของรฐหรอมลคาของโครงการทเกดการทจรตทผานมา (2.2) ก าหนดหลกเกณฑและวธการเปดเผยขอมลการด าเนนโครงการตงแตเรมเสนอโครงการ การด าเนนโครงการ การก ากบดแลและตดตามประเมนผล ผลลพธของโครงการตามหลก ธรรมาภบาล

(2.3) เพมคณสมบตและลกษณะตองหามของทปรกษา ตามมาตรา 25 พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕56

(2.4) เพมบทลงโทษบรษททปรกษาโครงการ กรณท าใหโครงการเสยหาย ใหเพกถอนใบอนญาต

(2.5) ควรก าหนดบทลงโทษทชดเจนแกผฝาฝน หรอหลกเลยงไมปฏบตตามพระราชบญญตใหชดเจน (๓) พระราชบญญตอนญาโตตลาการ พ.ศ. ๒๕๓๕ และไดแกไขในป 2545 การด าเนนโครงการภาครฐ ในโครงการบรการสาธารณะ หรอสาธารณปโภค จะมสญญาอนญาโตตลาการเพอเปนหลกประกนแกคสญญาทสามารถตงอนญาโตตลาการเปนตวแทนระงบขอพพาทใหรวดเรว คณะอนญาโตตลาการนบเปนหนาททส าคญ แตกฎหมายมไดก าหนดคณสมบตและหลกเกณฑวาสญญาใดควรจะมสญญาอนญาโตตลาการ จงเหนควรเพมหลกเกณฑ ดงน (3.1) ควรก าหนดคณสมบตของอนญาโตตลาการ เชน ในเรองความซอสตยสจรต มความเปนกลาง และไมมผลประโยชนทบซอน เพราะการท าหนาทอนญาโตตลาการเปนผวนจฉยชขาดขอพพาท (3.2) ควรก าหนดหลกเกณฑสญญาใหอย ในการบงคบของพระราชบญญตอนญาโตตลาการ เชน โครงการทเอกชนคสญญากบรฐเปนเอกชนทจดทะเบยนในตางประเทศ และผถอหนใหญ เปนชาวตางชาต หรอกรณเปนเอกชนทเปนกจการรวมคา (Joint Venture) ใหใชสดสวนของเอกชนและผถอหนรายใหญเปนชาวตางชาตเกน ๕๐ เปอรเซนตของมลคาโครงการ เปนตน (4) ขนตอนการลงทนภาครฐ ซงพบวามชองโหวในประเดนทเปนความเสยงสงตงแต การน าเสนอการขอความเหนชอบในหลกการของโครงการ และตอมามการเปลยนแปลงในรายละเอยดโครงการและงบประมาณทเกยวของอนเปนสาระส าคญของโครงการ แตขาดการตรวจสอบ กลนกรองในความชดเจน ของรายละเอยดทเปลยนแปลงไปอยางมากจากหนวยงานและผเกยวของ ทง ๆ ทการเปลยนแปลงดงกลาวเปรยบเสมอนเปนโครงการใหมทตองมการพจารณาอยางรอบคอบกอนการใหความเหนชอบการด าเนนการ

- 40 -

ในขนตอนตอไป ซงบทเรยนทเกดขนแสดง/สอใหเหนวาเมอโครงการไดรบความเหนชอบใหด าเนนการแลว และแมวาตอมาจะมการเปลยนแปลงในรายละเอยดโครงการไปมาก แตในขนตอนการพจารณาดประหนงวา ไมมนยส าคญทจะตองพจารณาอยางรอบคอบ ซงปญหาดงกลาวเปนปญหาในเรองขนตอนวธการอนน ามา ซงความสมเสยงในการทจรต ความเสยหาย และกระทบตอความคมคาและประโยชนทสงคมควรไดรบจากโครงการ ดงนน จงควรใหมผสงเกตการณอสระ หรอหนวยงานตรวจสอบ หรอหนวยงานปองกนและปราบปรามการทจรตรวมในการตรวจสอบความโปรงใส และการด าเนนโครงการใหเปนไปตามระเบยบกฎหมายของ ทางราชการ

(5) การแกไขปญหาเมอเกดกรณ พพาท ท เกดจากสญญา ซงควรมการพจารณา แนวทางการแกไขปญหาในมตเชงเศรษฐศาสตรทเกยวพนถงความคมคาทางเศรษฐกจของผลกระทบทเกดขน อนเนองมาจากการด าเนนการในทางคดความ เพอประโยชนสงสดตอสงคมดวย ซงในกรณบอบ าบดน าเสยคลองดาน ประเดนทเปนขอพพาทคอการทจรตฉอโกงการซอขายทดนและการท าสญญาในโครงการฯ และกรณทจรตโครงการอน เชน ทจรตโครงการจดซอจดจางและเรอดบเพลงของกรงเทพมหานคร ซงมประเดนทางกฎหมายเกยวกบการท าสญญาทภาครฐเหนวาสญญาทท าขนเปนโมฆะ มผลใหโครงการตองหยดและ เกดความสญเสยและความสนเปลองอยางใหญหลวงดงท เหนเปนสญลกษณอยรวมถงการตองสญเสยงบประมาณเพอการด าเนนการทางคดความ ผลกระทบทเกดขนในเบองตนทเหนได คอ ภาครฐทเปนเจาของโครงการตองสญเสยงบประมาณ และความเสยหายทเกดขนจากการยตโครงการภาครฐ ควรมแนวทางการแกไขปญหาทแยกจากกนระหวางการด าเนนคดความกบผกระท าการทจรตกบการทโครงการตองหยดชะงก อนเนองมาจากการยต โครงการ ซงหากมแนวทางทจะท าใหการด าเนนการโครงการแลวเสรจไดโดย ไมหยดชะงก สงคมจะไดรบประโยชนมากกวาการทตองยตโครงการและรอจนกวาคดความจะสนสดลง จงเหนควรน ามาตรการเอกสทธของรฐมาพจารณา โดยใหมการด าเนนโครงการตอไป ซงรฐมเอกสทธใหเอกชนรายอนเขาด าเนนการแทน

(6) การจางเหมาแบบเบดเสรจ (Turnkey) ท าใหมผเขาเสนอราคานอยราย เปนชองทางใหเกดการสมยอมผลประโยชนไดงายระหวางผเสนอราคาเอง หรอระหวางผเสนอราคากบผมอ านาจรฐ ตงแตการเสนอโครงการ การคดเลอก การท าสญญา การด าเนนโครงการ ตลอดจนการตรวจรบงาน จงควรก าหนดหลกเกณฑการใชวธจางเหมาแบบเบดเสรจ (Turnkey) เฉพาะโครงการทตองใชเทคโนโลยสง แตควรก าหนดเทคโนโลยมาตรฐานหรอก าหนดคณสมบตของผมสทธเขาประกวดราคา เงอนไข วธการ อยางเปนธรรม (7) เสรมมาตรการใหหนวยงานของรฐ ตองเปดเผยขอมลใหแกประชาชน และใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลของทางราชการไดสะดวก พรอมบทลงโทษ ถาหนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทของรฐ ฝาฝน โดยเพมบทบญญตในพระราชบญญตขอมลขาวสารฯ ใหมประสทธภาพยงขน (8) ลดขนตอน ลดดลยพนจ และลดการผกขาด การใชดลยพนจของนกการเมอง และเจาหนาทของรฐ โดยใชระบบอเลกทรอนกส และเปดเผยตอสาธารณะ เชน การจดซอจดจาง การอนมต อนญาตตาง ๆ (9) เพมมาตรการคมครองพยาน ใหมหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง เพอเพมหลกประกนความปลอดภย และมความคมครองโดยเรวแกผแจงเบาะแส ผ ใหขอมลการทจรตของนกการเมอง และเจาหนาทของรฐทกราย โดยไมตองใหเจาหนาทของรฐใชดลยพนจในการคมครอง หรอไมคมครอง

(10) ใหเจาหนาทของรฐยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามบทบญญต ในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญการปองกนและปราบปรามการทจรต

(11) นอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 มาใชในการบรหารประเทศ บรหารองคกร และการใชชวตสวนตว โดยเฉพาะการปลกฝงเรองการพอเพยง ในสถาบนการศกษา โดยการก าหนดในกฎหมายจดตงองคกรภาครฐและภาคเอกชน

- 41 -

3. เรอง “การปฏรปหลกเกณฑในการสรรหาและการปฏบตงานของคณะกรรมการกฤษฎกา” 3.1 สภาพปญหา สบเนองจากรฐบาลชดปจจบนไดใหความส าคญในเรองของกฎหมาย โดยไดมการปฏรประบบกฎหมายของประเทศไทยทงระบบ และมแผนในการตรากฎหมายภาพรวมของประเทศเปนจ านวนมาก ทงระยะเรงดวนและระยะยาว ประกอบกบมาตรา ๗๗ วรรคหนงและวรรคสองแหงรางรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย ฉบบลงประชามต (ป ๒๕๕๙) ก าหนดให “รฐพงจดใหมกฎหมายเพยงเทาทจ าเปน และยกเลกหรอปรบปรงกฎหมายทหมดความจ าเปนหรอไมสอดคลองกบสภาพการณ หรอทเปนอปสรรคตอการด ารงชวตหรอการประกอบอาชพโดยไมชกชาเพอมใหเปนภาระแกประชาชน และด าเนนการใหประชาชนเขาถงตวบทกฎหมายตาง ๆ ไดโดยสะดวกและสามารถเขาใจกฎหมายไดงายเพอปฏบตตามกฎหมายไดอยางถกตองนอกจากน กอนการตรากฎหมายทกฉบบ รฐพงจดใหมการรบฟงความคดเหนของผทเกยวของ วเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนจากกฎหมายอยางรอบดานและเปนระบบ รวมทงเปดเผยผลการรบฟงความคดเหนและการวเคราะหนนตอประชาชนและน ามาประกอบการพจารณาในกระบวนการตรากฎหมายทกขนตอน เมอกฎหมายมผลใชบงคบแลว รฐพงจดใหมการประเมนผลสมฤทธของกฎหมายทกรอบระยะเวลาทก าหนดโดยรบฟง ความคดเหนของผเกยวของประกอบดวย เพอพฒนากฎหมายทกฉบบใหสอดคลองและเหมาะสมกบบรบทตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป” ในการน คณะกรรมการกฤษฎกาและส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาในฐานะเปนสถาบนทปรกษากฎหมายของรฐอนมหนาทในการใหความเหนทางกฎหมายและจดท ารางกฎหมายแกรฐ ตามพระราชบญญตคณะกรรมการกฤษฎกา พ.ศ. ๒๕๒๒ จงนบเปนหนวยงานส าคญในการด าเนนการ เรองดงกลาว อยางไรกด จากการพจารณาศกษาเอกสารทางวชาการและการรบฟงความคดเหนจากหนวยงานทเกยวของ พบวา การสรรหากรรมการกฤษฎกายงขาดการมสวนรวมของทกภาคสวนและมไดผานกระบวนการตรวจสอบถวงดลโดยองคกรใด กรรมการกฤษฎกาด ารงต าแหนงอยางตอเนองยาวนาน การจดท ารางกฎหมาย มไดเปดโอกาสใหประชาชนทมสวนเกยวของหรอเปนผทไดรบผลกระทบเขามาใหขอคดเหนทเปนประโยชน ตอการพจารณามากเทาทควร รวมทง มไดมการก าหนดในเรองการปองกนการแทรกแซงจากฝายการเมอง ความรบผดทเหมาะสม และกระบวนการตรวจสอบ ก ากบดแลการท างานทชดเจน ดงนน จงสมควร หาแนวทางในการปรบปรงดานโครงสราง บทบาทอ านาจหนาท และกระบวนการปฏบตงานของคณะกรรมการกฤษฎกาและส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาใหเปนไปตามรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบลงประชามต (ป ๒๕๕๙) รวมทง ค านงถงหลกนตธรรม หลกธรรมาภบาล หลกการมสวนรวมของ ทกภาคสวน หลกการขดกนแหงผลประโยชน และความเปลยนแปลงของประเทศไทยและอารยะประเทศ 3.2 วธการปฏรปและขอเสนอแนะ คณะกรรมาธการน าเสนอกระบวนการปฏรปหลกเกณฑในการสรรหาและการปฏบตงานของคณะกรรมการกฤษฎกาในประเดนดงตอไปน 1) การปฏรปดานโครงสราง 1.1) คณะกรรมการสรรหากรรมการกฤษฎกา 1.1.๑) องคประกอบของคณะกรรมการสรรหากรรมการกฤษฎกา ใหมคณะกรรมการสรรหากรรมการกฤษฎกา จ านวน ๑ ชด 1.1.๒) ก าหนดหลกเกณฑในการสรรหาคณะกรรมการกฤษฎกาใหชดเจน และประกาศการสรรหาคณะกรรมการกฤษฎกาตอสาธารณะ เพอเปดเผยใหประชาชนรบทราบ 1.1.๓) ก าหนดขนตอนใหประชาชนรบร และมสวนรวมในการสรรหากรรมการกฤษฎกา เพอใหเกดความโปรงใส

- 42 -

1.1.๔) ใหบนทกความเหนการสรรหากรรมการกฤษฎกาของคณะกรรมการสรรหารายบคคล และเปดเผยตอสาธารณะ 1.2) องคประกอบและคณสมบตของคณะกรรมการกฤษฎกา เพอใหเกดความเขมแขง ในการปฏบตงานทเปนอสระ 1.3) หลกเกณฑและวธการในการคดเลอกกรรมการกฤษฎกา 1.4) ระยะเวลาการด ารงต าแหนงของกรรมการกฤษฎกา 2) การปฏรปดานบทบาทอ านาจหนาท ๓) การปฏรปดานกระบวนการปฏบตงาน

ผลความคบหนา คณะกรรมาธการไดน าเสนอตอประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เพอกราบเรยนนายกรฐมนตร เมอวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๕๙

- 43 -

ภาพการด าเนนงานของคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไก ในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

ขอเสนอเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

เพอบรรจไวในรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ....

และ

ขอพจารณาและขอเสนอแนะประกอบการพจารณารางพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

พ.ศ. ....

- 45 -

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

ไดจดท าขอเสนอเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ เพอบรรจไวในรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ....

******************

1. ประชาชนชาวไทยมหนาทในการปองกน ปฏเสธ และตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ รวมทงเปนผเสยหายในคดทจรตและประพฤตมชอบอนสงผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ

2. ประชาชนมสทธเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ ตดตามและรองขอใหมการตรวจสอบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐ และเจาหนาทของรฐ ทงนการจ ากดสทธดงกลาวไมอาจกระท าได เวนแตโดยอาศยอ านาจบทบญญตแหงกฎหมายเพยงเทาทจ าเปน

3. รฐตองจดระบบการบรหารราชการแผนดนและการบรหารงานของรฐ ใหมกลไกปองกนและขจด การทจรตและประพฤตมชอบทมประสทธภาพ การบรหารราชการแผนดนตองเปนไปตามหลกธรรมาภบาล เพอประโยชนสาธารณะ

4. ก าหนดใหองคกรทใชอ านาจรฐหรองบประมาณแผนดนตองเปดเผยแผนการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ ผลการด าเนนงาน การจดซอจดจาง รวมถงรายการงบการเงนและสถานะทางการคลงใหประชาชนทราบเปนการทวไปโดยไมชกชา

5. ผสมครรบเลอกตง ผสมครเขารบการสรรหาเพอด ารงต าแหนงทางการเมองทกประเภทและทกระดบ รวมทงผเขารบการสรรหาเปนผด ารงต าแหนงในองคกรตามรฐธรรมนญซงมหนาทตรวจสอบการใชอ านาจรฐ ตองแสดงส าเนาแบบแสดงรายการภาษเงนไดยอนหลงเปนเวลา 3 ป หากไมแสดงหรอแสดงอนเปนเทจใหสมาชกภาพหรอความเปนรฐมนตรสนสดลง ทงนใหเปดเผยเอกสารดงกลาว รวมถงบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตอสาธารณชนโดยเรว

6. หามมใหผเคยตองค าพพากษาหรอค าสงทชอบดวยกฎหมายวากระท าการทจรตหรอประพฤตมชอบ หรอกระท าการใหการเลอกตงไมสจรตหรอไมเทยงธรรม หรอใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะเหตร ารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต รวมถงบคคลซงเคยถกปลดออก ไลออก หรอใหออกจากราชการเนองจากกระท าการทจรต กระท าผดตอต าแหนงหนาท หรอร ารวยผดปกต มสทธสมครรบเลอกตงหรอเขาสรรหาเพอด ารงต าแหนงทางการเมอง

7. หามสมาชกสภาผแทนราษฎรน างบประมาณทลดหรอตดทอนจากการแปรญตตไปจดสรรเปนงบสมาชกสภาผแทนราษฎร

8. ก าหนดใหสามารถจบกม คมขง หรอออกหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในระหวางสมยประชมได ในกรณเปนผตองหาคดอาญาอนเกยวดวยการทจรตหรอประพฤตมชอบหรอคดความผดเกยวกบการทจรตการเลอกตงหรอการสรรหา (เอกสทธคมครองสมาชกรฐสภาในระหวางสมยประชม ไมรวมถงกรณความผดฐานทจรตตอหนาท)

9. ใหสมาชกฝายคานเปนประธานกรรมาธการสามญทท าหนาทตรวจสอบเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรต และท าหนาทก ากบตดตามเกยวกบการใชจายงบประมาณภาครฐ

10. ใหมศาลช านญพเศษคดทจรตและประพฤตมชอบเปนการเฉพาะ โดยใหวธพจารณาคดใชระบบไตสวนสามารถอทธรณได และมเขตอ านาจในกรณเจาหนาทของรฐ และเอกชนทเกยวของ

- 46 -

11. ในกรณทมหลกฐานอนควรเชอไดวาผด ารงต าแหนงทางการเมองหรอเจาหนาทของรฐผใด กอใหเกดการใชจายเงนแผนดนอนวญญชนพงเหนไดวากอใหเกดความเสยหายแกรฐอยางรายแรง ผวาการตรวจเงนแผนดนโดยความเหนชอบของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน หรอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต อาจไตสวนขอเทจจรงและสรปส านวนยนฟองตอศาลปกครองแผนกคดวนยการคลงและการงบประมาณ และใหศาลพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา

12. กระบวนการสรรหากรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญซงมหนาทตรวจสอบการใชอ านาจรฐ ตองเปดเผยตอสาธารณะ เพอความโปรงใสและมประสทธภาพในการคดเลอกบคคลทมความร ความสามารถ รวมทงมคณธรรมและจรยธรรมอยางแทจรง

13. ก าหนดใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (คณะกรรมการ ป.ป.ช.) มองคประกอบทหลากหลาย มวาระด ารงต าแหนง 6 ป มอ านาจไตสวนและวนจฉยคดทจรตตอหนาทหรอร ารวยผดปกตของผด ารงต าแหนงทางการเมองและขาราชการระดบบรหาร (ระดบสบขนไป)

ใหก าหนดระยะเวลาในการไตสวนขอเทจจรงไมใหลาชา สามารถมอบหมายใหกรรมการ ป.ป.ช. เจาหนาท ป.ป.ช. หรอผทมหนาทเกยวของท าการไตสวนและรวบรวมพยานหลกฐานแทนได

14. ก าหนดใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ ( คณะกรรมการ ป.ป.ท.) เปนอสระ และท างานรวมกบ ป.ป.ช. อยางมประสทธภาพและประสทธผล เนองจากคดทจรตมความเกยวพนกบขาราชการหลายระดบ

15. ก าหนดใหมกลไกหรอระบบบรณาการการท างานขององคกรทมหนาทในการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ และองคกรตรวจสอบอ านาจรฐ รวมถงหนวยงานในกระบวนการยตธรรม เพอใหสามารถน าคนผดมาลงโทษไดโดยเรว

16. การสอบสวนคดทจรตและประพฤตมชอบท เกยวกบการใชอ านาจรฐ และผด ารงต าแหน ง ทางการเมองตองมการก าหนดระยะเวลาในการไตสวนขอเทจจรงและฟองด าเนนคดโดยเรว และผเกยวของตองรบผดชอบหากเกดความเสยหายในกรณทลาชา และหนวยงานทรบผดชอบตองรายงานความคบหนาตอสาธารณะอยางเปดเผยเปนระยะ

17. ใหมเนอหาวาดวยการกระท าท เปนการขดกนแหงผลประโยชนในรฐธรรมนญตามแนวทาง ในหมวดทสอง สวนทสอง ของรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบเสนอสภาปฏรปแหงชาต)

18. เจาหนาทของรฐในกระบวนการยตธรรมตองไมเปนกรรมการในรฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐในท านองเดยวกน รวมทงไมเปนทปรกษาของผด ารงต าแหนงทางการเมองหรอต าแหนงในลกษณะเดยวกน

19. ใหมการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบอยางตอเนอง เพอสงเสรมคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาล สรางจตส านกแกประชาชน และสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต และใหกลไกในการปองกนและปราบปรามการทจรตมประสทธภาพ ตามแนวทางในมาตรา 12 ของรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปฏรปประเทศ

******************

* เสนอคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ เมอวนท 18 ธนวาคม 2558

- 47 -

ขอพจารณาและขอเสนอแนะประกอบการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ....

ของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตและประพฤตมชอบ

สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดมขอพจารณา และขอเสนอแนะ ประกอบการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... เสนอตอคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ เมอวนท 28 กมภาพนธ 2560 โดยสรปสาระส าคญไดดงน ประเดนท 1 การปฏรปหลกเกณฑการสรรหาและวาระการด ารงต าแหนงของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตามบทบญญตรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ก าหนดใหเมอมกรณทจะตองสรรหา ผสมควรไดรบการแตงตงเปนกรรมการ ป.ป.ช. ใหเปนอ านาจและหนาทของคณะกรรมการสรรหา โดยใหเปนไปตามบทบญญตรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๒๐๓ ใหมคณะกรรมการสรรหากรรมการ ป.ป.ช. จ านวน ๑ ชด ประกอบดวยบคคลดงตอไปน ๑) ประธานศาลฎกา เปนประธานกรรมการ

๒) ประธานสภาผแทนราษฎร และผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร เปนกรรมการ

๓) ประธานศาลปกครองสงสด เปนกรรมการ

๔) บคคลซงองคกรอสระแตงตงจากผมคณสมบตตามมาตรา ๒๐๑ และไมมลกษณะตองหาม ตามมาตรา ๒๐๒ และไมเคยปฏบตหนาทใด ๆ ในศาลรฐธรรมนญหรอองคกรอสระ องคกรละหนงคน เปนกรรมการ และมาตรา ๒๑๗ เวนแตการสรรหาตามมาตรา ๒๐๓ (๔) ใหประกอบดวยบคคลซงแตงตง โดยศาลรฐธรรมนญ และองคกรอสระทมใชองคกรอสระทตองสรรหา

ขอเสนอ

๑) บทบญญตขอ ๑) – ๓) ตองเปนตามต าแหนงทระบในรางรฐธรรมนญฯ แตส าหรบ ขอ ๔) องคกรอสระตามรางรฐธรรมนญฯ ม 6 องคกร คอ คณะกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และศาลรฐธรรมนญ ตองแตงตงบคคล ซงมคณสมบตตามมาตรา ๒๐๑ และมาตรา ๒๐๒ ประกอบมาตรา ๒๑๗ ของรางรฐธรรมนญฯ มาเปนกรรมการสรรหา ดงนน ควรใหมการเปดเผยรายชอบคคลทไดรบการเสนอชอเปนคณะกรรมการสรรหาตอสาธารณะ

๒) ใหเปดเผยชอบคคลทไดรบการสรรหาตอสาธารณะกอนเสนอวฒสภาใหความเหนชอบ 3) วาระการด ารงต าแหนงของกรรมการ ป.ป.ช. ทไดรบการสรรหา ใหเปนไปตามรางรฐธรรมนญ แตส าหรบกรรมการ ป.ป.ช. ทท าหนาทอยกอนประกาศใชรฐธรรมนญ ใหคณะกรรมการสรรหาเปนผพจารณาใหเปนไปตามรางรฐธรรมนญฯ ๔) คณสมบตและหลกเกณฑการสรรหาคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนด

- 48 -

เหตผล

เพอใหประชาชนไดมสวนรวมตามเจตนารมณของรฐธรรมนญในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ

ประเดนท 2 การปฏรปดานบทบาทอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตามบทบญญตรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๒๓๔ มาตรา ๒๓๕ และพระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. ๒๕๕๙ ประกอบกบยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ระยะ 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบ 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) มประเดนเกยวกบบทบาทอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ทเปลยนแปลงไปจากพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 ในหลายประการ ดงน ประเดนท ๒.๑ ประเดนปฏรปอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ขอเสนอ (๑) ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอ านาจหนาทในการไตสวนวนจฉยชขาดคด เฉกเชนศาล ในระบบไตสวนโดยใหมค าวนจฉยสวนบคคล (๒) คณะกรรมการ ป.ป.ช. อาจมอบหมายใหเลขาธการคณะกรรมการ ป.ป.ช. ด าเนนการแสวงหาขอเทจจรง และรวบรวมพยานหลกฐาน หรอไตสวนขอเทจจรงเบองตน หรอไตสวนขอเทจจรง ในการน เลขาธการฯ อาจมอบหมายใหคณะกรรมการไตสวน หรอพนกงานไตสวน หรอพนกงานเจาหนาทด าเนนการแทนกได เพอเพมประสทธภาพ และลดระยะเวลาในการด าเนนการ (มาตรา 19 วรรคสอง) กรณตามมาตรา ๕๓ และมาตรา ๘๖ ท ป.ป.ช. สงเรองให ป .ป.ท. ด าเนนการ แตไมตดสทธ ป.ป.ช. ทมอ านาจด าเนนคดตามทเหนสมควรนน ควรก าหนดขนตอนใหมความชดเจน เพราะอาจมความขดแยงกนระหวางหนวยงาน (3) ปรบบทบญญตในรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 มาตรา 191 โดยใหตดมาตรา 191 (2) และ (3) ออก และปรบ (4) การบรรจหรอแตงตงใหด ารงต าแหนงอน ใหเลขาธการคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนผมอ านาจบรรจและหรอแตงตง (4) ปรบบทบญญตในมาตรา 183 วรรคแรก คณะกรรมการองคกรกลางบรหารงานบคคลใหประกอบดวย กรรมการ ป.ป.ช. ผบรหารส านกงาน ป.ป.ช. ในสดสวนเทากน โดยใหผอ านวยการส านก

ดานทรพยากรบคคลเปนเลขานการโดยต าแหนง เหตผล (๑) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) สวนท ๔ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรท ๖ การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทย ขอ ๓.๕ ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ๓.๕.๓ ปราบปราม การทจรต ๒) ปฏรปบทบาทอ านาจหนาทขององคกรตามรฐธรรมนญทท าหนาทตรวจสอบการใชอ านาจรฐ อาท คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ใหมอ านาจหนาทเฉพาะการวนจฉยชขาดคดทมมลคดเปนการทจรตและประพฤตมชอบ สวนอ านาจหนาทสบสวนสอบสวนใหเปนความรบผดชอบของส านกงาน ในรปของ “คณะกรรมการสบสวนสอบสวน” (๒) ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ระยะ 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) การปฏรประบบกลไก และปฏบตงานดานการบรหารราชการแผนดน ก าหนดใหอ านาจหนาทขององคกรอสระ ท าหนาทในการตรวจสอบและถวงดลการใชอ านาจรฐของฝายบรหาร จงควรเปนอ านาจวนจฉยชขาดในส านวนคด เพอเสนออยการสงฟองศาลช านญพเศษภายในกรอบเวลาทแนนอน เพอใหส านกงาน ป.ป.ช. มหนวยธรการ

- 49 -

ทเขมแขง โดยมกฎหมายจดตงและการบรหารจดการองคกรของหนวยงานธรการหรอหนวยงานทน านโยบาย (กฎหมาย ระเบยบ หลกเกณฑและวธการทองคกรอสระก าหนดขน) ไปปฏบต ใหแยกตางหากจากคณะกรรมการองคกรอสระ และตองก าหนดโครงสรางภายในทสามารถรองรบกบสภาพปญหาและการเปลยนแปลงของลกษณะการทจรตได (๓) เพอใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนองคกรวนจฉยชขาดเฉกเชนศาลระบบไตสวน (๔) เพอมใหเขาลกษณะประโยชนทบซอน (Conflict of interest) ประเดนท ๒.๒ ประเดนปฏรปการไตสวนและด าเนนคดเจาหนาทของรฐ ขอเสนอ (1) ควรเสนอใหแกไขรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... สวนท 2 การกลาวหา มาตรา “47 (10) ในการกลาวหาเจาหนาทของรฐดงตอไปน วากระท าความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทตามกฎหมายอน หรอประพฤตมชอบแลวแตกรณ ใหยนค ากลาวหาตอคณะกรรมการ ป.ป.ช.” ซงใน “(10) เจาหนาทของรฐ ในหนวยงานปองกนและปราบปรามการทจรตตามกฎหมายวาดวยการนน” โดยเฉพาะเจาหนาท ป.ป.ช. ไมควรก าหนดใหยนค ากลาวหาตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณา เนองจากเปนหนวยงานเดยวกนอาจมความชวยเหลอกนได จงเสนอใหยนค ากลาวหาตอหนวยงานอนทมอ านาจหนาทในการสอบสวน หรอไตสวนด าเนนการแทน สวนกรณเจาหนาท ป.ป.ท. ใหอยในอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ดวยเหตผลเดยวกน (๒) เมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาเหนวา เจาหนาทของรฐใดจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนหรอหนสนอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ และมพฤตการณอนควรเชอไดวามเจตนาไมแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสนนน ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ด าเนนการสงใหเจาหนาทของรฐผนนหยดการปฏบตหนาทในทนท จนกวาศาลจะมค าพพากษา (๓) ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอบหมายใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต ในภาครฐ (ป.ป.ท.) มอ านาจหนาทในการด าเนนคดกบเจาหนาทของรฐระดบต ากวาหวหนาสวนราชการตามพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการในฐานความผดทจรตตอหนาทหรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาท (กรณ มาตรา ๕๐ แหงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ใหอ านาจ ป.ป.ช. สงเรองรองเรยนภายในก ากบดแลของ ป.ป.ช . ใหหนวยงานอนด าเนนการไดนน ดงนน มาตรา ๔๗ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... จะตองก าหนดระยะเวลาใหเพยงพอทหนวยงานอน ซงรบเรองรองเรยนไปด าเนนการตอ มระยะเวลาเพยงพอในการด าเนนการสบสวนสอบสวนไดทนเวลา กอนทคดจะขาดอายความ และกรณ มาตรา ๘๖ แหงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ไดก าหนดให ป.ป.ช. มอ านาจ สงการอยางใดอยางหนง หรออาจเรยกส านวนการไตสวนหรอสอบสวนมาด าเนนการไตสวนใหมไดนน ไมเหมาะสม เนองจาก ถอวาเปนการแทรกแซงการด าเนนการของหนวยงานอน หากจะม การสงการอยางใดอยางหนง ตองเปนการสงการกอนทหนวยงานทไดรบมอบหมายจาก ป.ป.ช. มการด าเนนการแจงขอกลาวหากบ ผถกกลาวหา)

- 50 -

(๔) ใหน าบทบญญตในหมวด ๙ การขดกนแหงผลประโยชน ของรางรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... และการกระท าทเปนความผดตามรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... รวมทง กรณหวหนาสวนราชการเจาของงบประมาณ หรอผบรหารระดบสงของสวนราชการหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หนวยงานราชการ ในก ากบ องคการมหาชน หรอองคกรปกครองสวนทองถนทรบผดชอบสงการ หรอเสนอแนะใหมการจดสรร และการใชจายงบประมาณเพอการประชาสมพนธโดยตรงหรอแอบแฝง ไมวาจะเปนภาพหรอเสยง หรอทงภาพและเสยงเพอใหตนเอง ผใด หรอพรรคการเมองใดไดรบประโยชนจากการใชจายงบประมาณหรอเงนแผนดน อนอาจส งผลตอการได เปรยบเสย เปรยบ ในการเข าส อ านาจทางการเมองในอนาคต มาบญญ ต ในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... หมวด 6 วาดวยการขดกนแหงผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม โดยใหถอเปนความผดฐานฝาฝน หรอไมปฏบตตามมาตรฐานจรยธรรมอยางรายแรง และใหมโทษทางอาญาเชนเดยวกบรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ส าหรบผด ารงต าแหนง ทางการเมองใหมโทษตามรางรฐธรรมนญฯ มาตรา 235 วรรคสาม และวรรคสดวย (๕) การกระท าทเปนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานจรยธรรมอยางรายแรง ตามมาตรา ๕๖ ในรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ใหหมายรวมถง ผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถนตามทรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... บญญตไวในมาตรา ๒๓๕ วรรคแรก (๑) วรรคสาม และวรรคส (๖) เพมอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ในฐานความผด “ประพฤตมชอบ” และใหมนยามศพท ตรงกบพระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. ๒๕๕๙ พรอมบทก าหนดโทษทางอาญา และใหตดค าวา “การสอบสวน” ออกจากรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ทส านกงาน ป.ป.ช. สงคณะกรรมการ รางรฐธรรมนญ และใชค าวา “การไตสวน” แทน เนองจากใชระบบไตสวน (๗) ควรก าหนดระยะเวลาในการฟองคดของอยการสงสด ตองฟองคดภายในก าหนด ๙๐ วน นบแตไดรบส านวนการไตสวนจากคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยตดขนตอนการแตงตงคณะท างานรวมออก กรณทอยการสงสดไมฟองคด ตองระบเหตผล เปดเผยตอสาธารณะ และใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนผฟองคด (๘) ใหส านกงาน ป.ป.ช. ด าเนนการจดท าฐานขอมลการยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนในระบบอเลกทรอนกส เพอใหเจาหนาทของรฐยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน และ ใหบญญตในกฎหมายถอวาผยนไดรบรองความถกตองและความมอยจรงของทรพยสนและหนสนของตนเองตามกฎหมายแลว (๙) เมอปรากฏวาผยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน จงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ และพฤตการณอนควรเชอไดวามเจตนาไมแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสน ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. สงเรองใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอศาลอาญา คดทจรตและประพฤตมชอบ ด าเนนคดโดยไมตองสงใหอยการสงสด (๑๐) นอกจากผด ารงต าแหนงทางการเมองและต าแหนงทตองยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนแลว ใหเพมต าแหนงเจาหนาทของรฐท ไดรบค าสงตามกฎหมายตามอ านาจหนาท การใชดลยพนจการอนมต อนญาต ทเกยวพนกบการก ากบดแลดานการเงน การคลง และงบประมาณ ตองยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน และใหทกต าแหนงทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนเปดเผยตอสาธารณะดวย

- 51 -

(๑๑) เมอปรากฏจากการตรวจสอบบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน วามทรพยสนเพมขนผดปกต หรอกรณร ารวยผดปกต หรอทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอ กรณมพฤตการณยกยาย โอน เปลยนแปลง ทรพยสนทไดจากการกระท าความผดดงกลาว ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอ านาจยดหรออายดทรพยสน มก าหนด ๑ ป และอาจยนค ารองตอศาลใหขยายระยะเวลาการยดหรออายดได (มาตรา ๗๘ วรรคแรก รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ไดบญญตวา “ในกรณทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตรวจสอบพบวาทรพยสน รายใดของผถกกลาวหาเปนทรพยสนทเกยวของกบการร ารวยผดปกต หรอมพฤตการณนาเชอวาจะมการโอน ยกยาย แปรสภาพ หรอซกซอนทรพยสนดงกลาว ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอ านาจออกค าสงยดหรออายดทรพยสนนนไวชวคราว ทงน ไมตดสทธผถกกลาวหาทจะยนค ารองขอผอนผนเพอขอรบทรพยสนนน ไปใชประโยชนโดยมหรอไมมประกนหรอหลกประกนกได”) (๑๒) ควรก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการไตสวนเรองรองเรยนใหเสรจสนภายใน ๑๘๐ วน นบแตไดรบมอบหมายใหด าเนนการไตสวน และหากมความจ าเปนจะขยายระยะเวลา ตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการ ป.ป.ช. พรอมทงเหตผลในการขอขยายระยะเวลาไมเกน ๒ ครง ครงละไมเกน ๖๐ วน ส าหรบกรณสงเรองใหผบงคบบญชาหรอผมอ านาจแตงตงถอดถอนหรอพนกงานสอบสวนด า เนนการ ตองสงภายในก าหนด ๓๐ วน นบแตวนทไดรบเรองรองเรยน ทงสองกรณหากเกนก าหนดใหมความผดทางวนย

และกรณทคดขาดอายความหรอคดทคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตชมลความผดแลวหรอคดทอยระหวาง การไตสวน ควรเผยแพรขอมล โดยแสดงเหตผล ค าวนจฉย และเหตผลแหงคดทขาดอายความ เพอใหประชาชนทราบ เมอผลแหงคดพจารณาถงทสดโดยคณะกรรมการ ป.ป.ช. แลว ควรสงผลการพจารณา ใหผกลาวหา และผทเกยวของทราบทนท ภายในระยะเวลา ๗ วนท าการ (๑๓) ก าหนดมาตรการคมครองพยานและการกนเปนพยานตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 มาตรา ๑๐๓/๔ และ ๑๐๓/๕ ใหมผลการปฏบตอยางแทจรง เพอเปนหลกประกนความปลอดภยและความมนคงในหนาทราชการของผรองเรยนหรอพยานทเปนผใตบงคบบญชาของผถกกลาวหา โดยให ป.ป.ช. ด าเนนการภายใน 30 วน นบแตไดรบ ค ารองขอใหคมครอง เพอเสนอนายกรฐมนตรพจารณาสงการใหมมาตรการคมครอง (๑๔) ใหมมาตรการคมครองพยานหรอเจาหนาทผปฏบตหนาทไตสวนขอเทจจรงจากการ ถกฟองรองด าเนนคดทงทางแพง อาญา และปกครอง (๑๕) เจาหนาทของรฐ กระท าความผดฐานร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท กระท าความผด ตอต าแหนงหนาทราชการ กระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม และประพฤตมชอบ ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. สงส านวนการไตสวนใหอยการสงสด สงฟองศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ สวนการด าเนนการทางวนยควรใหเปนมาตรฐานเดยวกนส าหรบขาราชการทกประเภท เชน ขาราชการพลเรอน ขาราชการอยการ ขาราชการตลาการ (๑๖) ก าหนดใหผด ารงต าแหนงทางการเมอง เมอศาลมค าพพากษา ใหน าบทบญญต ในรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... มาตรา ๒๓๕ ในเรองการหยดปฏบตหนาท การเพกถอนสทธสมครรบเลอกตงหรอการเพกถอนสทธเลอกตง และการไมมสทธสมครรบเลอกตงหรอสมครรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถนตลอดไป และไมมสทธด ารงต าแหนงทางการเมอง มาบญญตในรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ....

- 52 -

(1๗) เมอส านกงาน ป.ป.ช. แสวงหาขอเทจจรง และปรากฏพยานหลกฐานพบวา ผถกกลาวหามมลตามขอกลาวหาใหด าเนนการไตสวนขอเทจจรง ส านกงาน ป.ป.ช. ควรจดท าหนงสอ แจงหนวยงานตนสงกดทราบ โดยใหผถกกลาวหาหยดปฏบตหนาทไปกอน จนกวาคณะกรรมการ ป.ป.ช. จะมมตชมลความผด (๑๘) ใหส านกงาน ป.ป.ช. มอ านาจขอเอกสารหลกฐานจากหนวยงานหรอองคกรของรฐตางประเทศหรอระหวางประเทศเชนเดยวกบส านกงานอยการสงสด (๑๙) ในกรณทการไตสวนขอเทจจรงทเปนเรองส าคญ เปนประโยชนตอสาธารณะ และ หากไมด าเนนการโดยดวนจะกอใหเกดความเสยหายอนรายแรง เหนควรก าหนดใหระบเงอนไขและวธการ ในการบรณาการการท างานไตสวนขอเทจจรงระหวาง ป.ป.ช. สตง. ป.ป.ท. และ ปปง. รวมกน โดยเฉพาะ การไตสวนขอเทจจรงในพนททกระท าความผด รวมทงการใหความรแกประชาชนในการปองกนและปราบปรามการทจรต (๒๐) การด าเนนการตามมาตรา 50 “แหงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ในกรณทคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาเหนสมควร อาจสงเรอง ทมการกลาวหาเจาหนาทของรฐ ซงมใชบคคลตามมาตรา 47 (1) (2) (3) และ(4) วากระท าความผดฐานทจรตตอหนาท กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอความผดตอต าแหนงหนาท ในการยตธรรม หรอความผดตอหนาทตามกฎหมายอน หรอประพฤตมชอบ ทอยระหวางการด าเนนการตามมาตรา 38 (1) ใหผบงคบบญชาหรอผมอ านาจแตงตงถอดถอนด าเนนการทางวนยหรอด าเนนการตามอ านาจหนาท แลวแตกรณ หรอสงเรองใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานสอบสวนคดพเศษด าเนนการตามประมวลกฎหมายวธการพจารณาความอาญา หรอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐด าเนนการตามกฎหมาย วาดวยมาตรการของฝายบรหารในการปองกนและปราบปรามการทจรตตอไปกได ” เหนควรใหมการก าหนดระยะเวลาทคณะกรรมการ ป.ป.ช. จะสงเรองใหหนวยงานอนใหมความชดเจน โดยอาจระบระยะเวลาไมเกน 90 วน นบแตวนทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดรบเรองการกลาวหาดงกลาว (2๑) กรณทมคดหรอขอกลาวหาอยางรายแรง ควรมขนตอนการไตสวนกรณเรงดวน โดยก าหนดเปนขนตอนพเศษ เพอใหมการด าเนนการตามขนตอนพเศษมประสทธภาพเปนกรณพเศษ (22) มาตรา 226 วรรคสองแหงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ในเรองของการมใหน าคณสมบตของขาราชการในสาขากระบวนการยตธรรม ทก าหนดคณสมบตไวเปนการเฉพาะตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนมาใชบงคบ นน เหนควรปรบปรง นอกจากคณสมบตแลวใหเพมการบรรจแตงตงดวย เหตผล (๑) รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... บญญตใหกลมผด ารงต าแหนง ทางการเมอง ตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ และผวาการตรวจเ งนแผนดน ในขอกลาวหาร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท จงใจปฏบตหนาทหรอใชอ านาจขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ หรอกฎหมาย ฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง และจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนหรอหนสนอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรง ทควรแจงใหทราบ และมพฤตการณอนควรเชอไดวามเจตนาไมแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสน เมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตชมลความผดตามขอกลาวหาขางตนใหสงส านวน การไตสวนใหอยการสงสดด าเนนการฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอด าเนนการอนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

- 53 -

ก าหนด ยกเวน กรณฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานจรยธรรมอยางรายแรง ใหเสนอศาลฎกาเพอวนจฉย โดยใหศาลฎกาใชระบบไตสวน (มาตรา ๒๒๖ วรรค ๗ รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย) เมอศาลประทบรบฟองแลว ตองหยดปฏบตหนาทจนกวาศาลจะมค าพพากษา เวนแตศาลจะมค าสงเปนอยางอน และเมอศาลมค าพพากษา ผตองค าพพากษาตองพนจากต าแหนงนบแตวนหยดปฏบตหนาท และใหเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง และไมมสทธสมครรบเลอกตงหรอสมครรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถนตลอดไป และไมมสทธด ารงต าแหนงทางการเมองใด ๆ หรอจะเพกถอนสทธเลอกตงเปนเวลาไมเกน ๑๐ ป กได กรณทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มค าพพากษาความผดฐานร ารวยผดปกต หรอทจรตตอหนาท ใหรบทรพยสนทไดมาจากการกระท าความผด รวมทง บรรดาทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไดมาแทนทรพยสนนนตกเปนของแผนดน จากกลมเจาหนาทของรฐอนในขอกลาวหาร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ และกระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม ด าเนนการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๒) รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... บญญตใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. จดใหมมาตรการแนวทางทจะท าใหการปฏบตหนาทมประสทธภาพ รวดเรว สจรต เปนธรรม และมอบหมายใหหนวยงานของรฐทมหนาทและอ านาจเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรต ด าเนนการแทน ในเรองทมใชความผดรายแรงหรอเจาหนาทบางระดบ (๓) พระราชบญญตจดตงศาลคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. ๒๕๕๙ ก าหนดใหความผดฐานประพฤตมชอบใหอยในอ านาจศาล (๔) รายงานการวจย เรอง นตเศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงกฎหมายตอตานการทจรต พบวาในชวงป 2549 – 2557 คณะกรรมการ ป.ป.ช. สงเรองใหอยการสงสดด าเนนคดอาญา จ านวน 547 คด อยการสงสดใชเวลาในการฟองคด ระหวาง 398 – 1,359 วน และสงฟองจ านวน 189 คด ยงอยระหวางด าเนนการชนอยการอก 358 คด นอกจากนน สถตการด าเนนคดของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตงแตป 2554 –

2558 มเรองคางสะสม 10,945 คด ดงนน การด าเนนคดแกผกระท าผดทลาชาเทากบปฏเสธความยตธรรม คณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนองคกรทตรวจสอบการใชอ านาจรฐ ควรปรบบทบาทอ านาจหนาท และการบรหารจดการคดใหมประสทธภาพยงขน ประเดนท 3 การปฏรปโครงสรางองคกรและการบรหารจดการองคกร ขอเสนอ (๑) ใหมการจดตง “คณะกรรมการบรณาการการตอตานการทจรต” ขน เพอประสานความรวมมอในการขบเคลอนการปฏรปและสรางความรวมมอในการตอตานการทจรต บรณาการการท างานขององคกรและหนวยงานทเกยวของ รวมถงเรงรดการแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบใหเปนไปดวยความรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรม ปลอดจากการแทรกแซงทางการเมอง ตลอดจนบรณาการขอมลเกยวกบการจดการเรองรองเรยนการทจรตใหมความเปนเอกภาพ สามารถขบเคลอนกลไกตาง ๆ ใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาตดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ผานการประสานใหเกดผลการบรณาการในการท างานระหวางองคกรและหนวยงานทเกยวของอยางแทจรง รวมถงมการตดตามประเมนผลการปฏบตงาน (๒) ก าหนดในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ใหส านกงาน ป.ป.ช. เปนองคกรแยกจากคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอ านาจหนาทในการบรหารงบประมาณ บรหารบคคล และบรหารจดการองคกรใหเปนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

- 54 -

และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (2560 – 2564) และยทธศาสตรชาตวาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรต ระยะ 3 (2560 – 2564) ยกเวนใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอ านาจหนาท ในการบรหารคดและใหความเหนชอบแตงตงเลขาธการ ป.ป.ช. (๓) ก าหนดใหมส านกงาน ป.ป.ช. ประจ าภาคตาง ๆ ตามความเหมาะสม และเพอความจ าเปนจะใหมส านกงาน ป.ป.ช. ประจ าจงหวด และไมควรมคณะกรรมการ ป.ป.ช. ประจ าจงหวด (๔) ก าหนดใหส านกงาน ป.ป.ช. มองคกรกลางบรหารงานบคคลทประกอบดวย ผบรหารส านกงาน ป.ป.ช. และผทรงคณวฒภายนอกอยางละเทากน (๕) ใหจดสรรงบประมาณส าหรบส านกงาน ป.ป.ช. เปนรอยละของงบประมาณแผนดน โดยไมตองผานรฐสภา แตตองเปดเผยตอสาธารณะ (๖) ใหส านกงาน ป.ป.ช. มหนาทจดสรรกองทนในการปองกนและปราบปรามการทจรต (๗) ให ป.ป.ช. ด าเนนการออกระเบยบหรอประกาศใหเปนไปตามพระราชบญญต ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... ใหแลวเสรจภายใน ๖ เดอน เหตผล เมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนองคกรเฉกเชนศาล ระบบไตสวน โดยส านกงาน ป.ป.ช. เปนหนวยงานธรการทแยกตางหากจากคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตามเหตผลทกลาวขางตน ดงนน ควรปรบโครงสรางและบทบาทอ านาจหนาทและการบรหารจดการองคกรของส านกงาน ป.ป.ช. เอกสารอางองประกอบการวเคราะห ๑. รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช .... ฉบบแกไขตามค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญ หมวด ๑๑ ศาลรฐธรรมนญ มาตรา ๒๐๓ (เรองคณสมบตคณะกรรมการสรรหา) ๒. พระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. ๒๕๕๙ ๓. พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542

4. รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. .... 5. ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ระยะท ๓ (พ.ศ.๒๕๖๐ –๒๕๖๔) 6. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔)

ภาคผนวก

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบไดด าเนนการจดสมมนาเพอเผยแพรบทบาท หนาท และภารกจของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ใหประชาชนและองคกรตาง ๆ ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการคอรรปชนประสานความรวมมอในการปองกนและปราบปรามการทจรตประพฤตมชอบในประเทศไทย และเพอรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของประชาชนและองคกรตาง ๆ ในการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ จ านวน 1 ครง คอ โครงการสมมนา เรอง การประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ (ภาครฐ) และ เรองการประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ (ภาคเอกชน) ในวนพธท ๒3 พฤศจกายน ๒๕๕9 ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข ๒๑๓ – ๒๑๖ ชน ๒ อาคารรฐสภา ๒ สรปได ดงน

ผลการสมมนาของคณะกรรมาธการ เรอง มาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรต ในยคปฏรปประเทศ (ภาครฐ) และเรองการประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรต ในยคปฏรปประเทศ (ภาคเอกชน) มดงตอไปน

๑. เรอง การประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ (ภาครฐ)

ประธานกรรมาธการ เรยนเชญ ผแทนหนวยงานภาครฐและสอมวลชน เขารวมประชม และไดกลาวตอนรบและสรปภาพรวมของการด าเนนงานทผานมาของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ความวา นบแตสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดแตงตงคณะกรรมาธการ เมอวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๘ คณะกรรมาธการไดด าเนนการจดท าแผนการปฏรปโดยแบงเปน ๓ ดาน คอ ดานการปลกฝงจตส านกตอตานการทจรต ดานการปองกนการทจรต และดานการปฏรปกลไกในกระบวนการยตธรรมเกยวกบการทจรตและประพฤตมชอบ ทงในกระบวนการไตสวนหรอสอบสวน กระบวนการฟองคด และกระบวนการด าเนนคดในชนศาลใหมความรวดเรว คมคา บงคบใชไดอยางจรงจงและมประสทธภาพ เพอจดการกบปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ ซงแผนการปฏรปดงกลาวเปนเรองทขบเคลอนตอเนองจากวาระการปฏรปดานการปองกนและปราบปราม การทจรตและประพฤตมชอบของสภาปฏรปแหงชาต

ทงน คณะกรรมาธการไดตงคณะอนกรรมาธการเพอด าเนนการขบเคลอนใหบรรลตามแผนการปฏรป จ านวน ๒ คณะ คอ คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ และคณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไก ในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ ซงผลการด าเนนงานทผานมาของคณะกรรมาธการทเกดผลในทางปฏบตและมความเกยวของกบหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชน คอ

1.๑ รางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... 1.2 รางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบ

ประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... 1.3 รางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... 1.4 การปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารทมธรรมาภบาลในภาครฐ

การจดการประชมรวมกบหนวยงานภาครฐและหนวยงานภาคเอกชน เกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

- ๒ -

นอกจากน คณะกรรมาธการไดด าเนนการขบเคลอนรางพระราชบญญตจดตงศาลอาญาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. .... และรางพระราชบญญตวธพจารณาคดทจรตและประพฤตมชอบ พ.ศ. .... ตอเนองจากสภาปฏรปแหงชาต ซงขณะนมผลบงคบใชเปนกฎหมายแลว โดยไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 16 สงหาคม 2559 และวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๕๙ รวมทง ไดมการพจารณากรณศกษา : หนวยงานของรฐเสยเปรยบเอกชน และการศกษาบงคบใชกฎหมายโดยเครงครด เพอจดท าขอเสนอแนะเกยวกบกฎหมาย สญญา และการปฏบตตาง ๆ ซงภาครฐเสยเปรยบภาคเอกชน อนมผลท าใหภาครฐตองสญเสยเงนเปนจ านวนมาก

อยางไรกด วตถประสงคทเชญหนวยงานตาง ๆ เขารวมประชมในครงน เพอใหหนวยงาน ทงภาครฐและภาคเอกชนไดรบทราบและเขาใจสาระส าคญของกฎหมายและแนวทางขบเคลอนการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารทมธรรมาภบาลในภาครฐรวมกน โดยมงหวงใหปญหาการทจรตและประพฤตมชอบในประเทศไทยลดนอยลง ซงรายละเอยดของเรองดงกลาวจะน าเสนอโดยผแทนของคณะกรรมาธการในล าดบตอไป

๑) นายชาญชย อสระเสนารกษ รองประธานอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการ และกลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ คนทสอง ไดน าเสนอเรอง ร างพระราชบญญต การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ....

ทมาของรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... (๑) กระทรวงการคลง โดยกรมบญชกลาง ไดเสนอรางพระราชบญญตฯ เพอใชบงคบกบ

สวนราชการทงหมด ซงคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๒๒ ตลาคม ๒๕๕๐ อนมตหลกการรางพระราชบญญตฯ ตามทกระทรวงการคลงเสนอ และสงใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาเปนเรองดวน

(๒) ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดเสนอเรอง มาตรการปองกนการทจรตเชงนโยบายตอคณะรฐมนตร ในสวนทเกยวกบการจดซอจดจาง ไดแก มาตรการพฒนาระบบกฎหมายวาดวยการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐใหเปนมาตรฐานกลาง โดยใหพฒนากฎหมายของฝายบรหารจากระเบยบส านกนายกรฐมนตรเปนพระราชกฤษฎกา และตราเปนกฎหมายของฝายนตบญญต คอ “พระราชบญญต” ภายในก าหนดเวลา ๔ ป นบแตวนทพระราชกฤษฎกาทอยในระหวางการจดท ามผล ใชบงคบแลว ซงคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 13 มนาคม 2555 มอบหมายใหกระทรวงการคลงเปนหนวยงานหลกรบความเหนและขอเสนอแนะของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ไปพจารณาศกษาโดยหารอรวมกบหนวยงานทเกยวของดวยวา สามารถด าเนนการตามมาตรการพฒนาระบบกฎหมายวาดวยการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐใหเปนมาตรฐานกลางไดแคไหน เพยงใด ทจะไมเปนอปสรรคในการบรหารราชการแผนดน

(๓) คณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต ไดเลงเหนถงความส าคญของรางพระราชบญญตฯ จงไดตงคณะอนกรรมาธการพจารณาพระราชบญญตเกยวกบการจดซอจดจางจากผแทนของหนวยงานทเกยวของ เพอพจารณาใหค าแนะน าและขอคดเหนเกยวกบรางพระราชบญญตดงกลาว

(๔) กระทรวงการคลงไดน าเสนอรางพระราชบญญตฯ เขาสการพจารณาของคณะรฐมนตร ซงคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๗ กรกฎาคม ๒๕๕๘ อนมตหลกการของรางพระราชบญญตฯ ตามทกระทรวงการคลงเสนอ และใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา โดยใหรบความเหนของคณะรฐมนตรซงเหนควรใหรางพระราชบญญตนใชบงคบรวมถง “องคกรตรวจสอบการใชอ านาจรฐตามรฐธรรมนญ” เพอใหเกดมาตรฐานเดยวกนในการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ รวมทง ใหรบขอสงเกตของสวนราชการ ทเกยวของ ไปประกอบการพจารณา

- ๓ -

(๕) คณะกรรมาธการไดเลงเหนถงความส าคญของรางพระราชบญญตฯ วาเปนมาตรการทางกฎหมายทสามารถปองกนและปราบปรามการทจรตในการจดซอจดจางภาครฐ จงไดเสนอรางพระราชบญญตฯ เปนสวนหนงของแผนการปฏรป อนเปนการสานตองานจากคณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต และไดมการจดท ารายงาน เรอง ขอเสนอแนะรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เสนอตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ซงผานความเหนชอบในคราวประชมครงท ๑๕/๒๕๕๙ วนองคารท ๒๙ มนาคม ๒๕๕๙ และรายงานดงกลาวไดน าเสนอตอคณะรฐมนตรแลว

(๕) ปจจบนรางพระราชบญญตฉบบนอยระหวางการพจารณาของคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... สภานตบญญตแหงชาต โดยคณะกรรมาธการไดสงผแทนเขารวมเปนกรรมาธการ จ านวน ๒ ทาน คอ นายชาญชย อสระเสนารกษ และนายมานะ นมตรมงคล เพอรวมพจารณารางพระราชบญญตดงกลาวใหมมาตรการในการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ อนสอดคลองกบเจตนารมณและความมงหมายของคณะกรรมาธการ

สาระส าคญของรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... รางพระราชบญญตฉบบนออกตามนยส าคญของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตาน

การทจรต ค.ศ. 2003 (UNCAC) เพอใหเปนไปตามมาตรฐานสากล คอ มความคลองตว โปรงใส และตรวจสอบไดในการจดซอจดจาง ซงมสาระส าคญสรปได ดงน

(๑) รางมาตรา ๗ แมเปนการจดซอจดจางยทโธปกรณและบรการทางทหาร แตกไมไดรบการยกเวนในการบงคบใชตามรางพระราชบญญตฉบบน เวนแต เปนการจดซอจดจางยทโธปกรณและบรการ ทเกยวกบความมนคงของชาตโดยวธรฐบาลตอรฐบาลหรอโดยการจดซอจดจางจากตางประเทศทกฎหมาย ของประเทศนนก าหนดไวเปนอยางอนเทานน

(๒) ก าหนดหลกเกณฑและแนวทางเกยวกบการใชดลยพนจใหนอยทสด เพอเปนการ ปดชองวางของการทจรตทจะเกดขน

(๓) มบทบญญตทก าหนดโทษแกผกระท าผด ๒) พลอากาศเอก วรวท คงศกด รองประธานอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและ

กลไกในการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ คนทสอง ไดน าเสนอเรอง รางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. ....

ทมาของรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชน สวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. ....

(๑) จากการจดอนดบดชนชวดภาพลกษณคอรรปชน โดยองคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (Transparency International) พบวา ประเทศไทยไดรบการประเมนเฉลย ๓๕ – ๓๘ คะแนน จาก ๑๐๐ คะแนนมาโดยตลอด ซงต ากวาเปาหมายทวางไวใหไดรบคะแนนเกนกวา ๕๐ คะแนน ดวยเหตน ในป พ.ศ. ๒๕๕๐ รฐบาลของพลเอก สรยทธ จลานนท จงไดเสนอรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ซงสภานตบญญตแหงชาต ไดพจารณาและใหความเหนชอบในการตราเปนกฎหมายอยางครบถวนแลว

(๒) ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยวาการด าเนนการจดท ารางพระราชบญญตฯ ไมเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญ จงท าใหรางพระราชบญญตฯ ไมมผลใชบงคบ

(๓) คณะกรรมาธการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาปฏรปแหงชาต เสนอรางพระราชบญญตฯ ตอสภาปฏรปแหงชาต โดยใชรางพระราชบญญตฯ ทผาน ความเหนชอบจากสภานตบญญตแหงชาต และปรบปรงสาระใหสอดคลองกบอนสญญาสหประชาชาต วาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 (UNCAC) และรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

- ๔ -

(ฉบบสภาปฏรปแหงชาต) ซงสภาปฏรปแหงชาตไดมมตเหนชอบขอเสนอเกยวกบรางพระราชบญญตฉบบน เมอวนจนทรท ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๕๘ และไดมการเสนอตอคณะรฐมนตรเรยบรอยแลว

(๔) เมอวนท ๑๐ ธนวาคม ๒๕๕๘ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดมหนงสอ กราบเรยนนายกรฐมนตร เพอเสนอรางพระราชบญญตฯ ซงนายกรฐมนตรไดสงการใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาพจารณาด าเนนการใหแลวเสรจภายใน ๓๐ วน

(๕) ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดมหนงสอขอใหหนวยงานตาง ๆ แจงยนยน รางพระราชบญญตฯ ทคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ไดตรวจพจารณาเสรจสนแลว ซงคณะกรรมาธการฯ ในฐานะทไดรบมอบหมายจากประธานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศใหตดตามรางพระราชบญญตฯ และไดรบเชญจากคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ใหเขารวมประชมชแจงเกยวกบรางพระราชบญญตฉบบน ไดพจารณาแลว เหนควรยนยนรางพระราชบญญตดงกลาว

หลกการส าคญในการยกรางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. ....

(๑) เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปดวยความโปรงใสและปราศจากการทจรต (๒) ประเทศไทยไดใหสตยาบนในอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต

ค.ศ. 2003 (UNCAC) จงมผลใหประเทศไทยเปนรฐภาคของอนสญญาตงแตวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๕๔ (๓) กฎหมายปจจบนยงไมมความชดเจนและครอบคลมในการปองกนและแกไขการกระท า

ในลกษณะทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม (๔) เพอเสรมสรางหลกธรรมาภบาลใหเกดขนในภาครฐอยางมนคงและยงยน ๓. นายอนสษฐ คณากร กรรมาธการ ไดน าเสนอเรองรางพระราชบญญตขอมลขาวสาร

สาธารณะ พ.ศ. .... เหตผลและความจ าเปนในการเสนอรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... ปจจบนการเปดเผยขอมลในระบบอเลกทรอนกสในปจจบนยงไมแพรหลาย และยงไมสราง

การรบรใหกบประชาชนเกยวกบการบรหารกจการของรฐ ในชวงเวลาทผานมามการเปดเผยขอมลในวงจ ากด ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองมการทบทวนการเปดเผยขอมลดงกลาวใหเกดประโยชนอยางแทจรง

ในการเปดเผยขอมลทจะท าใหการบรหารงานภาครฐโปรงใส จะเปนการปองกนไมให มการทจรตและประพฤตมชอบไดงาย ขอมลทสมควรเปดเผย อาท ขอมลตามทมกฎหมายก าหนด เชน ขอมลการจดซอจดจาง ขอมลการใชจายงบประมาณ เปนตน ขอมลตามภารกจของหนวยงาน เชน ขอมลทางสถต ขอมลปรมาณน าฝน ขอมลการระบาดของโรค ขอมลการจดทะเบยนนตบคคล เปนตน รวมทง การเปดเผยขอมลทเปนทตองการของประชาชนทวไป เชน ขอมลการจราจร (แบบ Real Time) ขอมลแผนท พกดทตง เปนตน

ดงนน จงสมควรมการปฏรปการเปดเผยขอมลภาครฐใหประชาชนสามารถเขาถงขอมล มการเปดเผยขอมลทเปนจรง โดยการปรบปรงกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการ ซงบงคบใชมาตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๐ เพอใหสอดคลองกบการระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร รวมทง นโยบายของรฐในการพฒนาดานเศรษฐกจดจทลทมการเชอมโยงเทคโนโลย ท าใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ ไดโดยสะดวก และมประสทธภาพ เปนการลดความเหลอมล าในการเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ อนเปนการเปดโอกาสใหภาคประชาชนมสวนรวมในการรบทราบและตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐ ซงจะท าใหการปองกนปญหาการทจรตและประพฤตมชอบในภาครฐมประสทธภาพ ทงน เพอเปนการสอดคลองกบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 (UNCAC) และสอดรบกบรฐธรรมนญทเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม รวมทง ก าหนดใหรฐมหนาทตองใหบรการขอมลภาครฐตอประชาชนอยางทวถง และเพอใหการปฏบตราชการมธรรมาภบาล มการก ากบดแลตรวจสอบการด าเนนงานภาครฐใหเปนไปอยางโปรงใส รวมทง เพอเปดโอกาสใหประชาชนมสทธทราบการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐทอาจจะมผลกระทบตอสทธหรอก าหนดหนาทอยางใด ๆ แกประชาชนอนเปนการพทกษสทธประโยชนเนองดวยค าสงทางปกครอง

- ๕ -

หรอการกระท าทางปกครองตาง ๆ ของเจาหนาทรฐ โดยมการใชระบบปฏบตการทมเทคโนโลยสารสนเทศทนสมยมาเพมประสทธภาพในการปฏบตราชการ จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

สาระส าคญของรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... (๑) บทนยามส าคญในพระราชบญญตน “ขอมลขาวสารสาธารณะ” หมายความรวมถง ขอมลขาวสารทกประเภท รวมถง

ขอมลขาวสารของราชการ ขอมลสวนบคคล ขอมลอเลกทรอนกส ซงเกยวของกบบคคล องคกร หรอหนวยงานทด าเนนการใด ๆ โดยใชทรพยากรธรรมชาต สาธารณสมบต งบประมาณแผนดน อ านาจของหนวยงานรฐ สทธหรอหนาทของหนวยงานรฐทมอบหมายใหเอกชนเปนผด าเนนการแทนเพอประโยชนสาธารณะ

(๒) วตถประสงคในการบงคบใชกฎหมาย - เพอใหบคคลและชมชนไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะ

ในครอบครองของหนวยงานของรฐ รวมทง การเสนอเรองราวรองทกขตอหนวยงานของรฐ และไดรบแจง ผลการพจารณาโดยไมชกชา

- เพอใหหนวยงานรฐตองเปดเผยขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานของรฐทมใชขอมลเกยวกบความมนคงของรฐหรอเปนความลบของทางราชการตามทกฎหมายบญญตและตองจดใหประชาชนเขาถงขอมลหรอขาวสารดงกลาวไดอยางเหมาะสม โดยสะดวก ทนตอเวลา และไมเสยคาใชจายทสงเกนสมควร

- เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน สภาทองถน และผบรหารทองถนเปดเผยขอมลและรายงานผลการด าเนนงานใหประชาชนทราบ

- เพอสงเสรมการใชสทธของประชาชนตามการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข โดยเฉพาะสทธในการรบทราบและเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ ทเปนกลไกส าคญในการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชนในการตดตามและตรวจสอบการใชอ านาจรฐ ใหมความโปรงใส เพอเปนการพทกษสทธประโยชนสาธารณะและคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของประชาชนอยางสมดล รวมทง เปนกลไกส าคญในการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ

(๓) ก าหนดแนวทางในการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ - ก าหนดหนาทหนวยงานของรฐทเกยวของกบกจกรรมการใชจายเงนงบประมาณ

หรอการไดรบอนญาต สญญา สมปทาน หรอสทธในการด าเนนการซงอาศยอ านาจทางกฎหมายหรออ านาจของหนวยงานรฐ หรอใชประโยชนจากทรพยากรสาธารณะ หรอสาธารณสมบตของแผนดน หรอการถอครองทดนของบคคล องคกร หรอหนวยงานมหนาทตองเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะตามพระราชบญญตน เพอใหประชาชนรบร ตดตาม ตรวจสอบ หรอขอขอมลขาวสารสาธารณะจากหนวยงานเชนวานนได เวนแต ขอมลขาวสารสาธารณะนน อาจมผลกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชนหรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองตามกฎหมายของบคคลอน

- ก าหนดใหหนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทผมอ านาจตามกฎหมายซงเปนผมอ านาจในการใหความเหนชอบ การอนมต การอนญาต การจดทะเบยน การขนทะเบยน การลงทะเบยนหรอการแจงทมกฎหมาย หรอกฎก าหนดใหตองขอความเหนชอบ ขออนมต ขออนญาต ขอจดทะเบยน ขอขนทะเบยน ขอลงทะเบยน หรอแจงขอมลกอนด าเนนการ ตองเปดเผยหลกเกณฑ วธการ กระบวนการ ขนตอน หรอการด าเนนการทตองปฏบตในการยนค าขอความเหนชอบ ขออนมต ขอรบอนญาต การจดทะเบยน การขนทะเบยน การลงทะเบยน หรอการแจงขอมลทมกฎหมาย หรอกฎก าหนดใหตองขออนญาต รวมทง จะตองแจงขนตอนการพจารณา และรายงานผลการพจารณาใหประชาชนทราบความคบหนาโดยสอดคลองกบคมอ

- ๖ -

ส าหรบประชาชน ตามกฎหมายวาดวยการอ านวยความสะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการ รวมถงหลกเกณฑหรอแนวทางการปฏบตอนใดตามทกฎหมาย

(๔) ทมาและองคประกอบของคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ ประกอบดวยกรรมการผทรงคณวฒจากภาคสวนตาง ๆ และภาคราชการ

(5) การรบค าอทธรณ และวนจฉยอทธรณ ก าหนดแนวทางในการรบค าอทธรณ วนจฉยค าอทธรณ โดยก าหนดใหคณะกรรมการ

ขอมลขาวสารสาธารณะมอ านาจในการรบค าอทธรณและวนจฉยเปดเผยหรอไมจดหาขอมลขาวสารสาธารณะใหแกผขอ หรอการอทธรณค าสงมใหเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ หรอค าสงไมรบฟงค าคดคาน หรอค าสงไมแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลสวนบ คคล คณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะอาจแตงต งคณะอนกรรมการวนจฉยการเปดเยขอมลขาวสารสาธารณะ เพอท าหนาทวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะไดตามความเหมาะสม เพอพจารณากลนกรองค าอทธรณ

ใหคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ และคณะอนกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะพจารณาวนจฉยค าอทธรณใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบค าอทธรณ และใหขยายระยะเวลาไดคราวละเจดวน ซงการวนจฉยนนตองค านงถงบทบญญตของกฎหมาย รวมถงประโยชนสาธารณะ และประโยชนของประเทศชาต

(๖) การคมครอง การบงคบทางปกครอง และบทลงโทษ - คมครองการปฏบตหนาทของหนวยงาน หรอเจาหนาททไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาท

ตามพระราชบญญตน - ฝาฝนค าสงคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะ มโทษปรบ หรอจ าคก หรอทงจ า

ทงปรบ - ใชสทธโดยไมสจรต หรอมชอบดวยกฎหมาย ตองรบโทษปรบทางปกครอง - คณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะมอ านาจปรบทางปกครองกบหนวยงานของรฐ

และเจาหนาทผมอ านาจตามกฎหมาย ๔) นายสมชาต เจศรชย อนกรรมาธการและเลขานการ คณะอนกรรมาธการศกษา

เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ ไดน าเสนอการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมธรรมาภบาลในภาครฐ

ปญหาการทจรตและประพฤตมชอบเปนปญหาประการส าคญของประเทศไทยและไดสรางความเสยหายแกประเทศในทก ๆ ดาน ซงบคลากรในภาครฐทกประเภท ทกระดบ เปนกลไกหลกในการขบเคลอนระบบบรหารราชการแผนดนทมความส าคญ จงมความจ าเปนตองยกระดบมาตรฐานคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณของขาราชการและเจาหนาทของรฐผานกลไกตาง ๆ รวมถง การเสรมสรางระบบบรหารงาน ทมธรรมาภบาล เพอใหเกดความโปรงใสในการปฏบตงาน สามารถตรวจสอบได ลดการใชดลพนจ และเพอลดการทจรตคอรรปชนใหลดนอยลงในภาครฐ

จากขอเสนอการปฏรปของสภาปฏรปแหงชาตซงน าเสนอแนวทางการปฏรปการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบดานการปลกฝงและปองกนโครงการคนไทยไมโกง “สามแนวทาง เจดกลมเปาหมาย” คณะกรรมาธการจงไดด าเนนการพจารณา และจดท าขอเสนอแนะมาตรการการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบเกยวกบการปลกจตส านกของคนใหตระหนกถงภยรายของการทจรตคอรรปชนในทกภาคสวน โดยมงไปยงกลมเปาหมายทมผลกระทบโดยตรงตอการแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ คอ ภาครฐและภาคเอกชนกอน โดยศกษาแนวทางในการปลกจตส านกไทยไมโกงดานการปฏรปการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณ เพอยกระดบมาตรฐานคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณของ

- ๗ -

ขาราชการและเจาหนาทของรฐใหมความเขมขนมากยงขน อกทงยงเสรมสรางระบบการบรหารงานทมธรรมาภบาลอกดวย

ขอเสนอแนะการปฏรป มาตรการ ๑ : ก าหนดนโยบายเพอความโปรงใสในการด าเนนงานภาครฐ กลวธด าเนนการ รฐบาลตองก าหนดใหทกหนวยงานทงสวนราชการ รฐวสาหกจ องคกร

ในก ากบของรฐ องคการมหาชน และองคกรปกครองสวนทองถน มการก าหนดนโยบายเพอความโปรงใส ในการด าเนนงานของภาครฐ โดยมมาตรการอยางเปนรปธรรม และมการก าหนดนโยบายดานการตอตาน คอรรปชน มขนตอนน านโยบายตอตานคอรรปชนไปปฏบต มการปฏบตตามกฎหมายและนโยบายทเกยวของกบการตอตานคอรรปชน

จากนน จะตองมการตดตามประเมนผลโดยทกหนวยงานมการประเมนตนเองผานโครงการประเมนคณธรรมและความโปรงใสในการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ ( Integrity & Transparency Assessment : ITA) ซงอยในความรบผดชอบของส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต โดยมการปรบปรงขอค าถามในแบบส ารวจใหครบถวนสมบรณตามแนวทางการก าหนดนโยบายเพอความโปรงใส ในการด าเนนงานภาครฐ และน าผลการประเมนไปวเคราะหและสงเคราะห เพอใหหนวยงานทประเมนตนเองใชในการปรบปรง พฒนาการด าเนนงานเกยวกบการตอตานการคอรรปชนขององคกรใหมความโปรงใสยงขนตอไป

มาตรการ ๒ : ก าหนดบคคลทตองยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนเพมเตม กลวธด าเนนการ ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ก าหนด

ต าแหนงเจาหนาทของรฐใหมหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๔๐ ซงแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๔ นอกเหนอจากทกฎหมายก าหนด

นอกจากน ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ปรบปรงแบบแสดงรายการทรพยสนและหนสน ใหแสดงขอมลรายชอบรษทนอกอาณาเขตทขาราชการและเจาหนาทของรฐ มสวนไดเสยเกยวของเปนเจาของทรพยสนสวนใดสวนหนง และการแสดงหลกฐานการจดทะเบยนบรษท รายงานงบดลประจ าปหรอรายละเอยด การท าธรกรรมของบรษทนอกอาณาเขตดงกลาวใหครบถวนดวย

มาตรการ ๓ : การแสดงผลการจดซอจดจาง เปรยบเทยบ กลวธด าเนนการ ใหกรมบญชกลาง มหนาทรวบรวมและจดท าฐานขอมลแสดงผลการ

จดซอจดจาง เปรยบเทยบของครภณฑและสงกอสราง ในรายการประเภทเดยวกน และใหด าเนนการเผยแพรขอมลดงกลาว ในระบบเครอขายสารสนเทศของกรมบญชกลาง เพอใหหนวยงานของรฐใชเปนขอมลประกอบการจดซอจดจางพสดนน และเปนแหลงขอมลส าหรบผคาหรอผสนใจทวไป เกดการแขงขนอยางแทจรงในการเสนอราคา เกดความโปรงใสในระบบการจดซอจดจาง ลดปญหาการทจรตคอรรปชน และประหยดงบประมาณ ท าใหการใชงบประมาณของรฐมประสทธภาพเพมขน

มาตรการ ๔ : ก าหนดใหมหนวยงานก ากบ ตดตาม และประเมนผล กลวธด าเนนการ ใหศนยปฏบตการตอตานการทจรต (ศปท.) ประจ ากระทรวง เปนหนวยงาน

รบผดชอบระดบกระทรวง ท าหนาท ก ากบ ตดตาม และประเมนผล ในหนวยงานภาครฐ และใหมการตงหรอมอบหมายภารกจใหหนวยงานในระดบกรม และหนวยงานในระดบจงหวด อ าเภอ รวมทง รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน องคกรในก ากบของรฐ และองคการมหาชนรบผดชอบในระดบรองลงไป

- ๘ -

มาตรการ ๕ : เกณฑจรยธรรม ขอหามปฏบต และคมอในการจดซอจดจาง ส าหรบ

ขาราชการและเจาหนาทรฐ กลวธด าเนนการ ใหกรมบญชกลางก าหนดเกณฑจรยธรรม ขอหามปฏบต และคมอ

ในการจดซอจดจาง ส าหรบขาราชการและเจาหนาทของรฐในทกหนวยงาน ทงภาครฐ องคกรปกครอง สวนทองถน รฐวสาหกจ องคกรในก ากบของรฐ และองคการมหาชน เพอใชเปนหลกเกณฑกลางของประเทศ ใหทกภาคสวนทเกยวของ น าไปใชเปนแนวทางปฏบต เพอใหการจดซอจดจางภาครฐเปนไปอยางมประสทธภาพ โปรงใส ตรวจสอบได ลดปญหาการทจรตคอรรปชนในกระบวนการจดซอจดจาง และมมาตรฐานเดยวกน

มาตรการ ๖ : ทกหนวยงานตองด าเนนการใหเปนองคกรคณธรรม กลวธด าเนนการ รฐบาลตองก าหนดใหทกหนวยงานตองด าเนนการใหเปนองคกรคณธรรม

ตามแนวทางศนยคณธรรม (องคการมหาชน) และสอดคลองกบแผนแมบทการพฒนาคณธรรมแหงชาต โดยใหศนยคณธรรม (องคการมหาชน) เปนหนวยงานหลกในการผลกดนใหเกดองคกรคณธรรมในภาคราชการ ก าหนดหลกเกณฑเกยวกบคณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณ และพฒนาองคความรดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม ในลกษณะระเบดออกจากขางในหรอจากลางสบน เพอน าไปสการเปน "องคกรคณธรรม" และปรบบทบาทของศนยปฏบตการตอตานการทจรต (ศปท.) ของทกหนวยงานใหเปนหนวยงานหลกในการปฏบตหนาทขบเคลอนผลกดนใหเกด "องคกรคณธรรม" ขน

มาตรการ ๗ : การปฐมนเทศขาราชการ ขาราชการบรรจใหมและเจาหนาทของรฐ เพมเตมเรองคณธรรม จรยธรรม และมาตรการเสรมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

กลวธด าเนนการ ใหส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน และคณะกรรมการก าหนดนโยบายและมาตรฐานการบรหารบคคลของทกหนวยงาน ปรบปรงหลกสตรการฝกอบรมขาราชการและเจาหนาทของรฐ ขาราชการและเจาหนาทของรฐบรรจใหม เพมเตมเรองการมคณธรรม จรยธรรม และมาตรการเสรมในการปองกนและปราบปรามการทจรต ปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณ ในกระบวนการท างานของขาราชการใหชดเจน ใหมความร ความเขาใจและปฏบตตามกฎหมาย ประมวลจรยธรรม และจรรยาบรรณขาราชการ ใหสามารถปฏบตงานดวยความซอสตย โปรงใส ลดความเสยงในการทจรต เพอสรางขาราชการและเจาหนาทของรฐ ใหมจตส านกถกตอง เกดทศนคตและความตระหนกในเรองการปองกนการทจรตคอรรปชน และ “ไมยอมรบการโกง”

2. เรองการประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ

(ภาคเอกชน) ประธานกรรมาธการ และนายประมนต สธวงศ ทปรกษาคณะกรรมาธการ เรยนเชญ ผแทน

หนวยงานภาคเอกชนและสอมวลชน เขารวมประชม และไดกลาวตอนรบและสรปภาพรวมของการด าเนนการทผานมาของคณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ จากนน ผแทนของคณะกรรมาธการน าเสนอผลการด าเนนงานทผานมาของคณะกรรมาธการทเกดผลในทางปฏบตและมความเกยวของกบหนวยงานภาคเอกชน ในล าดบตอไป

1) นายมานะ นมตรมงคล อนกรรมาธการ คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการและกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤต มชอบ ไดน าเสนอเรอง รางพระราชบญญต การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... โดยมรายละเอยดตามเอกสารทไดส าเนาแจกใหกบ

- ๙ -

ผ เขารวมประชมทกทาน และตามขอมลทน าเสนอผานจอภาพหรอมอนเตอรในหองประชม โดยสรปสาระส าคญได ดงน

สภาพปญหาการจดซอจดจาง (๑) การปกปดการเขาถงขอมลของภาคเอกชน (2) มกฎหมายและระเบยบทเกยวกบการจดซอจดจางหลายฉบบ ดงตอไปน ท าใหเกด

ความเหลอมล าและไมเปนมาตรฐานเดยวกนในการจดซอจดจาง - ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และทแกไขเพมเตม - ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน

พ.ศ. ๒๕๓๕ - ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด วาดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ. ๒๕๔๙ - พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ - พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ - พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ (3) ปญหาการขนทะเบยนผรบเหมาในหลายธรกจ (4) การแกไขสญญาทเออประโยชนใหกบภาคเอกชนบางราย ท าใหภาครฐเสยประโยชน (5) การปฏบตตอภาคเอกชนทไมเทาเทยมกน (6) หนวยงานภาครฐมการอางองกฎเกณฑทแตกตางกน จากสภาพปญหาดงกลาวจงเปนทมาของการก าหนดหลกการในรางพระราชบญญต

การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. .... เพอควบคมการใชจายเงนของแผนดน ดงน - การใชงบประมาณของรฐทกอยางตองอยภายใตมาตรฐานเดยวกน - เปนการใชเงนอยางคมคา ตรงตามวตถประสงคของการใชงาน - มการวางระบบฐานขอมล เชน ขอมลสนคา ราคา ผเสนอราคา ผทท าสญญากบ

หนวยงานภาครฐ ซงขอมลเหลานจะท าใหสามารถตรวจสอบยอนหลงไดงาย - มการสรางความโปรงใสตอสาธารณชน และสรางการแขงขนทเปนธรรม เนองจาก

การสรางการแขงขนทเปนธรรม จะท าใหรฐไดรบสนคาและบรการทดทสด - ก าหนดใหภาคประชาชนมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและก าหนดนโยบาย 2) นายทศพร รตนมาศทพย อนกรรมาธการ คณะอนกรรมาธการศกษา เสนอแนะมาตรการ

และกลไกในการปลกฝงและปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ ไดน าเสนอการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมบรรษทภบาลในภาคเอกชน

สาระส าคญของการปฏรปมาตรการเสรมสรางระบบการบรหารงานทมบรรษทภบาล ในภาคเอกชน

(๑) การเพมแนวรวมปฏบตของภาคเอกชนไทยในการตอตานการทจรตคอรรปชน (Collective Action Coalition Against Corruption : CAC)

ประเทศไทยเปนภาคในอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 (UNCAC) และไดมการผลกดนมาตรการในการปองกนการทจรตทเกยวของกบภาคเอกชนผานการด าเนนการของส านกงานคณะกรรมปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต โดยไดมการจดท าโครงการ แนวรวมปฏบต (Collective Action Coalition) ในการตอตานการทจรตของภาคเอกชนไทย ซงบรษท ทเขารวมนจะรวมกนด าเนนงานตามกรอบและขนตอนใหเปนไปตามหลกสากล ไดแก หลก 10 ประการ วาดวยการตอตานการทจรต หลกการด าเนนธรกจวาดวยการตอตานการใหสนบน หลกการตาง ๆ ทก าหนด

- ๑๐ -

โดยธนาคารโลกในการปองกนการทจรต ทงน รปแบบในการเปนแนวรวมปฏบตในการตอตานการทจรต ประกอบดวย 3 รปแบบ ดงน

- ประกาศเจตนารมณตอตานการทจรต เปนการตกลงหลกการรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ

- การรบรองแนวรวมธรกจ มนโยบายตอตานการทจรตและปองกนการจายสนบนใหแกเจาหนาทรฐทเปนรปธรรม

- การท าขอตกลงทางคณธรรม การท าสญญาแบบลายลกษณอกษรระหวางหนวยงานจดซอจดจางและผเขารวมประมล โดยมบคคลภายนอกทเปนกลางเปนผมหนาทตรวจสอบตามสญญา

(2) การท าขอตกลงคณธรรม (Integrity Pact) ในการจดซอจดจาง รฐจะเลอกโครงการ ทเสยงตอการทจรตใหมอาสาสมครชวยสงเกตความถกตอง ทงมาตรฐานทางกระบวนการด าเนนการประมล มาตรฐานทางเทคนคทก าหนดของโครงการ และราคากลางทเหมาะสมของโครงการ ตลอดจนความถกตองโปรงใสของผมสวนรวมทกฝาย

(๓) การปองกนการหลกเลยงภาษผานการท าธรกรรมกบบรษทนอกอาณาเขต มาตรการปองกนการเลยงภาษผานการท าธรกรรมกบบร ษทนอกอาณาเขตทมความ

เกยวของเชอมโยงกบการปฏรประบบงานของหนวยตอตานการทจรต ไดแก ส านกงานปองกนและปราบปรามการฟอกเงน ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ ส านกงานคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย กรมสรรพากร กรมพฒนาธรกจการคา และธนาคารแหงประเทศไทย ซงจะมมาตรการ ดงน

- ก าหนดใหคนไทยทกคนทมบญชกบธนาคารในตางประเทศตองยนข อมลตอส านกงานปองกนและปราบปรามการฟอกเงนทกป

- ก าหนดแบบแสดงรายละเอยดขอมลรายชอบรษทนอกอาณาเขต รวมถง การตรวจสอบขอมลผถอหนในบรษททจดทะเบยนนอกอาณาเขตทมความสมพนธกบผทมหนาทแสดงบญชทรพยสน

- จดท ารายงานงบดลประจ าปใหผตรวจสอบบญชรายงานขอมลรายชอบรษทนอกอาณาเขตทมสวนไดเสยเกยวของเปนเจาของทรพยสนสวนใดสวนหนงกบบรษททจดทะเบยนนอกอาณาเขตดวย

- จดตงหนวยงานเฉพาะทรบผดชอบดานการตรวจสอบกรณการปองกนการเลยงภาษเปนการเฉพาะ

- ก าหนดใหนตบคคลทจดทะเบยนในประเทศไทยเปดเผยขอมลรายชอบรษท นอกอาณาเขต และแสดงงบดลประจ าปประกอบการยนงบดลของบรษทนตบคคลในประเทศไทยดวย

- ก าหนดหลกเกณฑแนวทางปฏบตงานใหธนาคารพาณชยเกยวกบการรจกลกคา

(Know Your Customer : MYC) และตรวจสอบรายละเอยดขอเทจจรงของลกคา โดยก าหนดขอบงคบในการตรวจสอบการท าธรกรรมของลกคากบบรษทนอกอาณาเขต

(4) การเพมบทลงโทษกรรมการบรษท กรณ Insider Trading คณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย จะตองมการพจารณาทบทวน

บทลงโทษกรณการใชขอมลภายในการซอขายหลกทรพยจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยอนเปนการเอาเปรยบบคคลภายนอก ใหมการแกไขปรบปรงแกไขพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย โดยใหเพมโทษจ าคกจาก 2 ป เปน 5 ป และเพมโทษปรบจาก 2 เทาของประโยชนทไดรบ เปน 2 เทาของมลคาการซอขายหลกทรพย รวมทง การขาดคณสมบตของการเปนกรรมการบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

๓) นายอนสษฐ คณากร กรรมาธการ ไดน าเสนอ เรอง รางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... ซงไดมการแกไขเพมเตมมาจากพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ทใชบงคบอยในปจจบนหลายสวน ไดแก

- ๑๑ -

(๑) ชอรางพระราชบญญต เปลยนจากค าวา “ขอมลขาวสารของราชการ” เปน “ขอมลขาวสารสาธารณะ”

(๒) กฎหมายเดมหนวยงานทท าหนาทก ากบดแล คอ คณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ

ซงอยภายใตส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร แตคณะกรรมการขอมลขาวสารสาธารณะตามกฎหมายใหม จะมความเปนอสระ โดยองคประกอบของคณะกรรมการมาจากหนวยงานทเกยวของหลายสวน

(๓) นยาม และขอบขายหนวยงานภายใตบงคบของกฎหมาย ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ไดก าหนดใหประชาชน

มโอกาสไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการด าเนนการตาง ๆ ของรฐอยางกวางขวาง มสทธเขาถงขาวสารทอย ในความครอบครองของราชการ โดยยกเวนไมเปดเผยเฉพาะขอมลทอาจเกดผลเสยหายตอประเทศ หรอ มผลกระทบตอภาคเอกชน แตรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... จะหมายความถง ขอมลขาวสารทกประเภท รวมถง ขอมลขาวสารของราชการ ขอมลสวนบคคล ขอมลอเลกทรอนกสซงเกยวของกบบคคล องคกร หรอหนวยงานทด าเนนการใด ๆ โดยใชทรพยากรธรรมชาต สาธารณสมบต งบประมาณแผนดน

อ านาจของหนวยงานรฐ สทธหรอหนาทของหนวยงานรฐทมอบหมายใหเอกชนเปนผด าเนนการแทน เพอประโยชนสาธารณะ

(๔) การเปดเผยขอมลขาวสารและการเขาถงขอมลขาวสาร ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ การเปดเผยขอมลและ

การเขาถงขอมลขาวสารของหนวยงานเปนการก าหนดโดยหนวยงานเองวาจะเปดเผยอะไร แตรางพระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. .... มการก าหนดหนาทและขอบเขตการเปดเผยขอมลใหหนวยงานของรฐ เพอใหเกดความชดเจน มชองทางหลากหลาย มกรอบเวลาในการพจารณาเปดเผยขอมล และใหมการประเมนผลการเปดเผยขอมลขาวสารอยางจรงจง (ก าหนดไวในรางมาตรา ๗ มาตรา ๘ มาตรา ๙ มาตรา ๑๕

มาตรา 33 และมาตรา ๓๔) (๕) พระราชบญญตขอมลขาวสารสาธารณะ พ.ศ. 2540 ยงมสาระบางประเดนทอาจเปน

อปสรรคตอการเปดเผยขอมลขาวสารสาธารณะ จ าเปนตองมการปรบปรงเพอใหมความชดเจนและเปดโอกาสใหประชาชนไดรบรขอมลขาวสารสาธารณะอยางแทจรง

- ๑๒ -

ภาพการจดประชมรวมกบหนวยงานภาครฐและหนวยงานภาคเอกชน เรอง การประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ (ภาครฐ) และ

เรอง การประชมชแจงมาตรฐานใหมการปองกนและปราบปรามทจรตในยคปฏรปประเทศ (ภาคเอกชน)

วนพธท ๒3 พฤศจกายน ๒๕๕๙

ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข ๒๑๓ – ๒๑๖ ชน ๒ อาคารรฐสภา ๒

- ๑๓ -

- ๑๔ -

การจดการประชมรวมกบหนวยงานตางประเทศ

คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดประชมพจารณา เรอง ภาพรวมการจดซอจดจาง ในระดบสากล และเรอง แนวปฏบตทดในการจดซอจดจางและการวางระบบการจดซอจดจางเพอปองกน การทจรตและประพฤตมชอบ โดยเชญ ผแทนจากหนวยงานตางประเทศ เขารวมประชม จ านวน ๒ ครง ดงน การประชม ครงท ๑๓ วนศกรท ๕ กมภาพนธ ๒๕๕๙ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม การทจรตและประพฤตชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดเรยนเชญ Ms. Anne Matthews ต ำแหนง Chief, Division of Administration, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific แล ะ Ms. Niiara Abliamitova ต ำแ ห น ง Procurement Officer, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, UNESCAP เขำรวมประชม เพอใหควำมรและสรำงควำมเขำใจเกยวกบเรองภำพรวม กำรจดซอจดจำงขององคกำรสหประชำชำต (United Nations ; UN) โดยมสำระส ำคญสรปได ดงน 1. องค กำรสหประชำชำต ใช ระบบข อตกลงโลกแห งสหประชำชำต (United Nations Global Compact) เพอใหนำนำชำตเขำรวมท ำขอตกลงเกยวกบกำรด ำเนนกจกรรมทำงเศรษฐกจภำยใต หลกสำกล 10 ประกำร ซ งหลกสำกล 10 ประกำรดงกลำวเกยวของกบประเดนหลก 4 เรอง ไดแก เรองสทธมนษยชน (Human Rights) เรองแรงงำน (Labor) เรองส งแวดลอม (Environment) และ เรองกำรตอตำนกำรทจรตคอรรปชน (Anti - Corruption)

2. องคกำรสหประชำชำต ไดด ำเนนนโยบำยตอต ำนกำรทจรตคอรรปชนท ส ำคญ คอ นโยบำยตอตำนกำรทจรตคอรรปชนอยำงสนเชง (Zero - Tolerance Policy) ซงไดด ำเนนกำรคขนำนกบนโยบำย United Nations Global Compact (กำรเชญภำคเอกชนเขำมำรวมเปนภำคกบองคกำรสหประชำชำตในกำรตอตำนกำรทจรตคอรรปชน)

3. กำรจดซอจดจำงขององคกำรสหประชำชำต แบงไดเปน ๒ ประเภท คอ กำรจดซอจดจำงภำคสนคำ (G00ds) และกำรจดซอจดจำงภำคบรกำร (Services) โดยในกำรจดซอจดจำงตองค ำนงถง หลกควำมคมคำ (Best Value) ควำมยตธรรมและควำมโปรงใส (Fairness) และกำรไดรบผลประโยชนสงสดขององคกำรสหประชำชำต (Interest to the United Nations)

4. องคกำรสหประชำชำตมหลกเกณฑกำรประเมนทำงเทคนค (Technical Evaluation) บรษททจะเขำมำด ำเนนกำรจดซอจดจำง โดยพจำรณำจำกผลงำนในอดตทผำนมำ กอนทจะท ำสญญำจดซอจดจำง

5. องคกำรสหประชำชำตสงเสรมและสนบสนนกำรด ำเนนงำนดำนจรรยำบรรณและ ธรรมำภบำล (Ethics and Integrity) ใหกบเจำหนำทของหนวยงำน เพอปองกนกำรทจรตคอรรปชน เชน กำรอบรมดำนกำรจดซอจดจำงใหกบเจำหนำทหนวยงำน กำรจดท ำคมอเกยวกบจรรยำบรรณและธรรมำภบำล (Ethics and Integrity) และกำรมระบบกำรเงนกำรคลงทเขมงวด

- ๑๕ -

การประชม ครงท ๓๒ วนพธท ๒๙ มถนายน ๒๕๕๙ คณะกรรมาธการวสามญขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตและประพฤตชอบ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดเรยนเชญ Mr. Dmitri G. Dovgopoly ต ำแหนง Director UN Secretariat , Procurement Division Ms. Pernille Stordrange ต ำแหนง OIOS, Investigations Mr.Christopher Hutton ต ำแหน ง UN Procurement Division Ms. Anne Matthews ต ำแหนง Director of Administration และ Ms. Marta Cucala ต ำแหนง Procurement Officer, UNESCAP เขำรวมประชม เพอใหขอมลและแลกเปลยนควำมรเกยวกบแนวปฏบตทดในกำรจดซอจดจำงและกำรวำงระบบกำรจดซอจดจำงเพอปองกนกำรทจรตและประพฤตมชอบ โดยมสำระส ำคญสรปดงน ๑. ภาพรวมการจดซอจดจางขององคการสหประชาชาต (United Nations : UN) เมอป พ.ศ. ๒๕๕๘ องคกำรสหประชำชำตมมลคำกำรจดซอจดจำงสงถง 17 ,237 ลำนเหรยญสหรฐ โดยรปแบบในกำรจดซอจดจำงขององคกำรสหประชำชำตเปนระบบกำรกระจำยอ ำนำจ คอ กำรกระจำยใหองคกรตำง ๆ ในองคกำรสหประชำชำตทด ำเนนกำรดำนกำรจดซอจดจำง ซงแตกตำงจำกประเทศไทยทด ำเนนกำรจดซอจดจำงโดยหนวยงำนกลำงเพยงแหงเดยวเทำนน อยำงไรกด กำรรวมศนยอ ำนำจในกำรจดซอจดจำงในหนวยงำนกลำงเพยงแหงเดยวนน มทงขอดและขอเสย ซงกำรด ำเนนกำรจดซอจดจำง ในแตละครงของภำครฐตองหำจดสมดลวำกำรรวมศนยอ ำนำจหรอกำรกระจำยอ ำนำจในกำรจดซอจดจำง อยำงใดเกดประโยชนสงสด ดงนน ภำครฐจงตองหำรปแบบกำรประสำนงำนในกำรจดซ อจดจำงใหเกดประโยชนสงสด โดยในกระบวนกำรจดซอจดจำงขององคกำรสหประชำชำตไดมกำรตงศนยประสำนงำนกลำง เพอใหกำรจดซอจดจำงเกดประโยชนสงสด คอ UN Global Market ซงเปนกำรเปดชองทำงใหหนวยงำนตำง ๆ ในองคกำรสหประชำชำต อำท UNICEF, UNPD, WFP แบงปนรำยชอผประกอบกำร รวมทง กำรด ำเนนกำรจดซอจดจำงและอน ๆ ทเกยวของกบกำรจดซอจดจำง เพอใหเกดประสทธภำพและประสทธผลในกำรจดซอจดจำง ๒. หลกเกณฑการจดซอจดจางขององคการสหประชาชาต 1) หลกควำมคมคำในกำรลงทนและรำคำ 2) ควำมเสมอภำค คณธรรม และควำมโปรงใส ๓) กำรแขงขนทมประสทธภำพ ๔) ค ำนงถงผลประโยชนขององคกำรสหประชำชำตเปนส ำคญ ๓. ขอยกเวนทไมตองด าเนนการจดซอจดจางหรอด าเนนการประมลในองคการสหประชาชาต ๑) กำรผกขำดกำรจดซอจดจำงในประเทศนน ๆ ๒) สนคำและบรกำรทมมำตรฐำนสำกลในประเภทของสนคำนน ๆ ๓) กำรรวมมอและประสำนงำนระหวำงองคกรตำง ๆ ในกำรจดซอจดจำงสนคำและบรกำร 4) กำรซออสงหำรมทรพย เนองจำกมควำมแตกตำงกนในแตละพนทจงไมสำมำรถด ำเนนกำรจดซอจดจำงได 5) ควำมจ ำเปนเรงดวน ซงองคกำรสหประชำชำตไดมกำรก ำหนดค ำนยำมวำ หมำยถง “เปนไปเพอปองกนอนตรำยอนจะเกดตอชวตและทรพยสนของประชำชนและส ำนกงำน UNESCAP”

- ๑๖ -

๔. กระบวนการตรวจสอบและการควบคมภายในเกยวกบการจดซอจดจาง (Internal Controls on Procurement) แบงเปน 5 องคประกอบ ดงน ๑) รปแบบของกำรควบคมตรวจสอบ (Control Environment) (๑) กำรสรำงสภำพแวดลอมทไมยอมรบกจกรรมท เสยงตอกำรทจรต เชน กำรให ของทระลก ของขวญ หรอสนบนในรปแบบตำง ๆ ส ำนกงำน UNESCAP จะไมรบไว ยกเวนกรณในบำงประเทศ ทมวฒนธรรมกำรใหของขวญเปนเรองปกต ส ำนกงำน UNESCAP มควำมจ ำเปนตองรบไว แตจะรบในนำมของส ำนกงำน UNESCAP และมวธกำรแกไขปญหำ คอ จดท ำจดหมำยขอบคณ และน ำของขวญกลบมำยงส ำนกงำนกลำง เพอจดประมลหรอบรจำคองคกรกำรกศลตำง ๆ (๒) โปรแกรมเปดเผยขอมลทำงกำรเงน ทกหนวยงำนทเกยวของมหนำทสงขอมล ทำงกำรเงนใหหนวยงำนตรวจสอบทกป ซงกำรตรวจสอบขอมลทำงกำรเงนจะด ำเนนกำรโดยผตรวจสอบ จำกภำยนอก (๓) ขอหำมท ำงำนในบรษทคคำอยำงนอย เปนเวลำ 12 เดอน ภำยหลงเกษยณอำยหรอออกจำกองคกำรสหประชำชำต (๔) มมำตรกำรคมครองผใหขอมลเกยวกบกำรทจรตคอรรปชน ไมใหไดรบ อนตรำย อนเกดจำกกำรใหขอมล รวมถงไดรบผลกระทบทเปนผลเสยตอผใหขอม ล เชน กำรประเมนผลงำนทต ำลง กำรถกไลออกจำกกำรปฏบตหนำท เปนตน 2) กำรประเมนควำมเสยง (Risk Assessment) มกำรจดท ำบญชรำยละเอยดควำมเสยงตำง ๆ โดยแบงประเภทควำมเสยงตำมสถำนกำรณตำง ๆ ไดแก ประเภทควำมเสยงจำกกำรเปนผมหนำทดำนกำรเงนและกำรตรวจสอบ และประเภทควำมเสยงโดยค ำนงถงภำพลกษณองคกร เชน กรณรบของขวญเลกนอย จดเปนควำมเสยงตอภำพลกษณองคกร หรอกำรรบของขวญชนใหญจดเปนควำมเสยงตอกำรทจรต ๓) มำตรกำรควบคมกำรด ำเนนกจกรรมในกำรตรวจสอบ (Control Activities) (๑) กจกรรมกำรตรวจสอบโดยกำรสงเกตพฤตกรรม กำรด ำเนนชวต ซงผทปฏบตหนำทดำนกำรจดซอจดจำงเปนระยะเวลำนำน จะมขอบงชบำงประกำรใหรถงกำรท ำทจรต เชน กรณเจำหนำท ทเกยวของดำนกำรจดซอจดจำงปฏบตงำนอยำงตอเนองไมมกำรลำงำนตลอด 1 ป แตเมอมกำรลำอำจ ตงขอสงเกตไดวำเกดกำรท ำทจรต หรอกรณทด ำเนนกระบวนกำรจดซอจดจำงแลวเสรจ จำกนน พฤตกรรม มกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรว เชน กำรซอของรำคำแพง กำรไดเลอนต ำแหนงทสงขน เปนตน (๒) มกำรวำงมำตรกำรปองกนควบคไปกบกำรสงเกตและตรวจสอบพฤตกรรม (๓) เจำหนำททปฏบตงำนดำนกำรจดซอจดจำง ตองไดรบกำรฝกอบรมเกยวกบ กำรจดซอจดจำงตำง ๆ รวมถงคณธรรมจรยธรรม กอนเขำรบหนำท (๔) เจำหนำททปฏบตงำนดำนกำรจดซอจดจำง ตองแบงหนำทในแตละกระบวนกำร อยำงชดเจน ไมปฏบตงำนโดยบคคลเดยว เพอใหมกำรตรวจสอบซงกนและกน (๕) องคกำรสหประชำชำตมกำรพฒนำระบบอเลกทรอนกสเพอจดท ำฐำนขอมล ในเรองตำง ๆ ไดแก ใบเสนอรำคำ กำรตรวจสอบสนคำ ฐำนขอมลของผประกอบกำรทใหบรกำรซอขำยสนคำกบองคกำรสหประชำชำต โดยขอมลเหลำนมควำมเชอมโยงกน และยงมระบบกำรบนทกรำยละเอยดของผใชงำน เพอประโยชนในกำรตรวจสอบภำยหลง

- ๑๗ -

4) ขอมลรวมถงกำรประชำสมพนธ (Information & Communication) ๕) กลไกในกำรตรวจสอบ (Monitoring) (๑) กลไกในกำรตรวจสอบมหลำกหลำยรปแบบ ไดแก กลไกในระดบชนกำรบงคบบญชำ เชน ระดบผอ ำนวยกำรมอ ำนำจเบกจำยเงนไดไมเกน 1 ลำนเหรยญสหรฐ และผอ ำนวยกำรจะแบงจ ำนวนเงนใหกบเจำหนำทผปฏบตในสำยงำนเพอรบผดชอบตำมวงเงนทผอ ำนวยกำรก ำหนด โดยค ำนงถงประสบกำรณในกำรปฏบตหนำทและควำมเหมำะสม (๒) มขอยกเวนพเศษในกำรใชอ ำนำจเบกจำยเงนของผอ ำนวยกำร เชน กรณทม ภยพบต ภยธรรมชำต มควำมจ ำเปนตองด ำเนนกำรอยำงเรงดวนใหผอ ำนวยกำรมอ ำนำจเบกจำยเงนเพมขนจำก 1 ลำนเหรยญสหรฐ เปน 10 ลำนเหรยญสหรฐ แตตองมกำรรำยงำนตอผบงคบบญชำเหนอขนไป ภำยใน 72 ชวโมง (๓) มขอหำมกำรน ำโปรแกรมสอสงคมออนไลน เชน Facebook มำใชในกจกำรทเกยวของกบกำรจดซอจดจำง เนองจำกกำรใช Facebook กอใหเกดชมชน และควำมเสยงส ำหรบ “กำรฮว” (๔) องคกำรสหประชำชำตมแนวทำงน ำระบบทวตเตอรมำใชในกำรจดซอจดจำง ซงขณะนอยในระหวำงศกษำกำรใชงำน

๕. ระบบการลงทะเบยนและการบรหารจดการผประกอบการทสนใจท าธรกจกบ องคการสหประชาชาต (UN Global Marketplace) ๑) วตถประสงคของระบบ UN Global Marketplace ระบบ UN Global Marketplace จดท าขนเพอใหสวนงานตาง ๆ ขององคการสหประชาชาต เชน ส านกงานใหญ ESCAP และหนวยงานยอยตาง ๆ ขององคการสหประชาชาต มฐานขอมลอเลกทรอนกสซงเปนฐานขอมลกลางเกยวกบผประกอบการทประกอบธรกจ ในการจดหาสนคาและบรการใหกบองคการสหประชาชาต ๒) สาระส าคญของระบบ UN Global Marketplace ระบบ UN Global Marketplace แบงออกเปน ๒ มต คอ มตทหนง ผประกอบการ จะสามารถเขามาลงทะเบยนกบระบบ UN Global Marketplace ไดโดยการยนใบสมครประกอบกบการใหขอมลและเอกสารทจ าเปนตาง ๆ แกองคการสหประชาชาต เพอเขาสระบบดงกลาว มตทสอง องคการสหประชาชาตจะสามารถบรหารจดการขอมลเหลาน โดยน ารายชอของผประกอบการไปใชประโยชนตอไป ทงน ระบบ UN Global Marketplace จะมสวนชวยใหผประกอบการไมวาจะอยทใดของมมโลกตราบเทาทสามารถใชงานอนเตอรเนตได กสามารถลงทะเบยนเขาส ระบบ UN Global Marketplace ได และระบบดงกลาวเปนเครองมอส าคญทจะชวยใหผประกอบการทงหลายจากทวทกมมโลกไดรบรขอมลเกยวกบโอกาสในการท าธรกจกบองคการสหประชาชาต เชน ประกาศการจดซอจดจาง การจดซอจดจาง และผลของการประมลจดซอจดจาง เปนตน ๓) ประมวลจรยธรรมของผประกอบธรกจกบองคการสหประชาชาต (UN Supplier Code of Conduct) องคการสหประชาชาตไดมการจดท าประมวลจรยธรรมของผประกอบธรกจกบองคการสหประชาชาต (UN Supplier Code of Conduct) ซงมสาระส าคญโดยสรป ดงน

- ๑๘ -

๑) ผ ประกอบธรกจตองปฏบตตามกฎหมายภายในประเทศและกฎหมาย ระหวางประเทศทเกยวของกบการท างาน เชน ตองไมมการใชแรงงานเดก เปนตน ๒) ผ ประกอบธรกจตองมการเผยแพรประมวลจร ยธรรมฯ ให แกพนกงาน ของตนเองและบคคลท เกยวของในการท าธรกจ เพอใหไดรบทราบขอมลท เทาเทยมกน อนจะเปน การปองกนปญหาทอาจเกดขนในอนาคต ๓) องคการสหประชาชาตตองมการตรวจสอบทงทรพยสนและรายละเอยดตาง ๆ ของผประกอบธรกจเพอใหเกดความมนใจวา องคการสหประชาชาตไดท าธรกจกบบรษททมความนาเชอถอและไมมความเสยงทจะเกดการทจรตในอนาคต ๔) ฐานขอมลผประกอบการทตดบทลงโทษ (Sanction List) ฐานขอมลทจะพจารณาวาผประกอบการตดบทลงโทษจากองคการสหประชาชาต หรอหนวยงานระหวางประเทศ ๑) UN Procurement Division Suspended/Removed/Reinstated Vendor ๒) World Bank Listing of Ineligible Firms & Individuals ๓) World Bank Corporate Procurement Listing of Non - Responsible Vendors ๔) UNOPS Ineligibility List ๕) Consolidated United Nations Security Council Sanctions List maintained by the Council (CUNSCL) ทงน ในสวนของขอมลผประกอบการทตดบทลงโทษของ World Bank จะมการตพมพเผยแพรตอสาธารณะ ซงประชาชนทวไปสามารถเขาไปตรวจสอบได แตในสวนของขอมลผประกอบการทตดบทลงโทษขององคการสหประชาชาตจะไมมการตพมพเผยแพรตอสาธารณะ เนองจากองคการสหประชาชาตไมมงบประมาณเพยงพอในการจางทนายหรอผเชยวชาญดานกฎหมายในการปองกนไมใหเกดปญหาการฟองรองในอนาคต ๕) หลกเกณฑทผประกอบการทถกเพกถอนสทธในการท าธรกจกบองคการสหประชาชาต จะไดรบการพจารณาใหกลบมามสถานภาพเชนเดม ๑) ผประกอบการตองถกตรวจสอบเรองนโยบายคณธรรมและจรยธรรม ๒) ผประกอบการตองมหลกเกณฑและวธการด าเนนธรกจทสจรตและตองปฏบตตามหลกเกณฑทองคการสหประชาชาตก าหนด ๓) ผประกอบการตองมการจางผตรวจสอบในแงของคณธรรม จรยธรรม ซงผตรวจสอบตองเปนหนวยงานอสระทไดรบการรบรองจากองคการสหประชาชาต โดยผประกอบการเปนผรบผดชอบคาใชจาย ๔) หนวยงานทดแลตรวจสอบเรองคณธรรม จรยธรรม ตองท ารายงานเสนอโดยตรงตอองคการสหประชาชาต เพอใหองคการสหประชาชาตไดรบขอมลทถกตองเกยวกบมาตรฐานคณธรรม จรยธรรมของผประกอบการ ทงน ผประกอบการตองมหลกเกณฑทครบถวนทง ๔ ขอ จงจะไดรบสถานภาพคนกลบมา

- ๑๙ -

ภาพกจกรรม

๑. นางอารยะหญง จอมพลาพล ผบงคบบญชากลมงาน ๒. นางสาววภาว เทพสวรรณ วทยากรช านาญการพเศษ ๓. นายเกยรตศกด พานชตระกล นตกรช านาญการ ๔. นางสาวกอบบญ แกวเกดเคน นตกรช านาญการ ๕. นายเกยรตศกด หลงแสง นตกรช านาญการ ๖. นางสาวเฟองนภา คงเปนสข นตกรปฏบตการ ๗. นายเมธ มณรตน วทยากรปฏบตการ ๘. นางสาวสนทร มาคะค า วทยากรปฏบตการ 9. นางสาวองคณา คงมาก เจาพนกงานธรการช านาญงาน

๑0. นางสาวฐตารย ธาดาวรยะโชต เจาพนกงานธรการปฏบตงาน ๑1. นางสาวสนนทา แกวไพรวรรณ เจาพนกงานบนทกขอมลปฏบตงาน ๑2. นางสาวผสด โกสมาศ เจาพนกงานบนทกขอมลปฏบตงาน

กลมงานคณะกรรมาธการการปองกนและ ปราบปรามการทจรตประพฤตมชอบ

ส านกกรรมาธการ 3

รายนามคณะผจดท ารายงาน