อั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ แล้ะปั�จจ�ยที่ !

เก !ยวข�อังในพน�กงานข�บรถโดยสารปัระจ&าที่างในเส�นที่างภาคเหน)อั

ภาคกล้าง แล้ะภาคตะว�นอัอักเฉี ยงเหน)อัในสถาน ขนส�งผู้,�โดยสาร

กรงเที่พฯ (จตจ�กร) PREVALENCE RATE AND ASSOCIATED FACTORS OF FATIGUE WHILE DRIVING AMONG BUS DRIVERS IN

NORTHERN ROUTES, CENTRAL ROUTES AND NORTHEASTERN ROUTES AT BANGKOK BUS

TERMINAL (CHATUCHAK)

นารา กล้วรรณว�จ�ตร

ความสำ�าค�ญและที่ �มาของปั�ญหาการว�จั�ย

(Background and Rationale) การเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ เปั.นสาเหตส&าค�ญ

ที่ !ก�อัให�เก�ดการปัระสบอั�นตรายแล้ะอับ�ต�เหตจากการจราจรที่างบก

ก�อัให�เก�ดความส,ญเส ย ที่�0งต�อัชุ ว�ต แล้ะที่ร�พย1ส�นเปั.นจ&านวนมหาศาล้ในแต�ล้ะปั3

การศ4กษาขอัง NHTSA (The US National Highway Traffic Safety Administration) คาดว�า ปัระมาณ 100000, ราย 15( . % ) ขอังอับ�ต�เหตการจราจรที่างบกที่�0งหมดต�อัปั3มาจากความอั�อันล้�าแล้ะการง�วงนอันขณะข�บรถ

แล้ะใน 100000, รายน 0 ม ผู้,�เส ยชุ ว�ตจากการอั�อันล้�าขณะข�บรถ 1500, รายต�อัปั3 แล้ะม ผู้,�บาดเจ6บ หร)อั ที่พพล้ภาพ 71000, รายต�อัปั3 ซึ่4!งร�ฐบาล้สหร�ฐอัเมร�กา ส,ญเส ยงบปัระมาณมากกว�า

125. พ�นล้�านเหร ยญสหร�ฐต�อัปั3

New York GTSC Sleep Task Force. Drowsy Driving Focus Group. Public Information and Education Subcommittee (serial online) 2005 May

ในปัระเที่ศไที่ย รายงานสถ�ต�อับ�ต�เหตจราจรที่างบกที่�!วราชุอัาณาจ�กร ณ ปั3 พ.ศ. 2544 ขอังส&าน�กงานต&ารวจแห�งชุาต�พบว�า อับ�ต�เหตที่ !เก�ดข40นบนถนน ม 77616, ราย แล้ะเก�ดจากความอั�อันล้�า 395 ราย ค�ดเปั.น 05. %

การศ4กษาความอั�อันล้�าขณะข�บข !รถซึ่4!งเปั.นสาเหตให�เก�ดการหล้�บใน แล้ะปั�จจ�ยที่ !เก !ยวข�อังก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ จะน&ามาซึ่4!งการตระหน�กถ4ง อับ�ต�เหตที่ !จะเก�ดซึ่4!งจะชุ�วยล้ดอับ�ต�เหตการจราจรที่างบกในอันาคตได�

ค�าถามการว�จั�ย (Research Questions)

1. อั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถขอัง พน�กงานข�บรถโดยสารปัระจ&าที่างระหว�างจ�งหว�ด เปั.นอัย�างไร

2. ปั�จจ�ยส�วนบคคล้ ปัระสบการณ1การข�บรถ ปั�จจ�ยเร)!อังการนอันหล้�บขอังแต�ล้ะบคคล้ ปั�จจ�ยสภาพแวดล้�อัมขณะข�บรถ ม ความเก !ยวข�อังก�บความอั�อันล้�าขณะข�บรถในพน�กงานข�บรถโดยสารหร)อัไม�

ว�ตถ�ปัระสำงค�ของการว�จั�ย (Objective)

ว�ตถ�ปัระสำงค�เพ)!อัศ4กษาอั�ตราความชุก แล้ะ ปั�จจ�ยที่ !เก !ยวข�อังก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในพน�กงานข�บรถโดยสารปัระจ&าที่างระหว�างจ�งหว�ด ในสถาน ขนส�งผู้,�โดยสารกรงเที่พฯ (จตจ�กร)

สำมมต�ฐานของการว�จั�ย (Hypothesis)

ปั�จจ�ยส�วนบคคล้ ปัระสบการณ1ในการข�บรถ ปั�จจ�ยเร)!อังการนอันหล้�บ ปั�จจ�ยด�านสภาพแวดล้�อัมขณะข�บรถ ม ความเก !ยวข�อังก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

ข!อตกลงเบื้$%องต!น (Assumption)

ศ4กษาเฉีพาะผู้,�ที่ !ข�บรถโดยสารระหว�างจ�งหว�ดในเส�นที่างภาคเหน)อั ภาคกล้าง แล้ะภาคตะว�นอัอักเฉี ยงเหน)อั แล้ะต�อังปัฏิ�บ�ต�งานมาแล้�วไม�น�อัยกว�า 1 ปั3

ร&ปัแบื้บื้การว�จั�ย (Research Design)

การศ4กษาว�จ�ยเชุ�งพรรณนา ณ จดเวล้าใดเวล้าหน4!ง

(Cross sectional descriptive study)

ระเบื้ ยบื้ว�ธี ว�จั�ย (Research Methodology) ปัระชากร (Population) ปัระชุากรเปั;าหมายแล้ะ

ปัระชุากรต�วอัย�าง ค)อั พน�กงานข�บรถโดยสารปัระจ&าที่าง ที่ !ข�บรถโดยสารระหว�างจ�งหว�ดในเส�นที่างภาคเหน)อั ภาคกล้าง แล้ะภาคตะว�นอัอักเฉี ยง เหน)อั แล้ะต�อังปัฏิ�บ�ต�งานมาแล้�ว ไม�น�อัยกว�า 1 ปั3 เล้)อักกล้�มต�วอัย�างด�วยว�ธี การส�มต�วอัย�างแบบชุ�0นซึ่4!งส�มตามเส�นที่างการเด�นรถในภาคต�างๆในอั�ตราส�วนต�อัจ&านวนปัระชุากรแต�ล้ะภาคใกล้�เค ยงก�น

ขนาดของต�วอย*าง (Samplesize) ก&าหนดระด�บความเชุ)!อัม�!นในการสรปัข�อัม,ล้ 95= % 2 0052 196Z α/ = Z . / = .

= == 2 2 P Q d2

โดยก&าหนดให� P = ความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถที่ !ได�จากการศ4กษาขอัง Mccartt et.al. (1996) ม ค�าเที่�าก�บ 55 % = 0.55 Q = 1-P

d = ความคล้าดเคล้)!อันได�ไม�เก�นร�อัยล้ะ 10 ขอัง Pเที่�าก�บ 005. ด�งน�0นขนาดขอังต�วอัย�างน�อัยที่ !สดที่ !ที่&าการศ4กษา () =314 คน

ผู้,�ว�จ�ยคาดว�าม non response rate เที่�าก�บร�อัยล้ะ 20 ด�งน�0น ขนาดต�วอัย�างจ&านวนน�อัยที่ !สดที่ !น&ามาศ4กษา ค)อั พน�กงานข�บรถโดยสารจ&านวน 377 คน

เคร$�องม$อที่ �ใช!ในการว�จั�ย

แบบสอับถามชุน�ด Self-administered questionnaire ปัระกอับด�วยสำ*วนที่ � 1 : ข�อัม,ล้ที่�!วไปั ได�แก� เพศ อัาย ระด�บการศ4กษา สถานภาพสมรส การส,บบหร ! การด)!มกาแฟ การด)!มสรา การด)!มเคร)!อังด)!มชุ,ก&าล้�ง โรคปัระจ&าต�ว การก�นยาปัระจ&า

สำ*วนที่ � 2 : ข�อัม,ล้ล้�กษณะงาน ได�แก� ปัระสบการณ1การข�บข ! (ปั3) จ&านวนชุ�!วโมงการข�บรถในแต�ล้ะคร�0ง ความถ !ในการข�บรถต�อัส�ปัดาห1 จ&านวนการเก�ดอับ�ต�เหตในการข�บรถตล้อัดชุ�วงชุ ว�ต จ&านวนการเก)อับเก�ดอับ�ต�เหตขณะข�บรถ(near miss) ตล้อัดชุ�วงชุ ว�ต ระยะที่างการข�บรถ สภาพถนน การม เคร)!อังเส ยงหร)อัว�ที่ย ชุน�ดขอังรถ (รถปัร�บอัากาศ / รถพ�ดล้ม) การม ผู้,�ชุ�วยหร)อัเพ)!อันน�!งข�างคนข�บรถ การสล้�บคนข�บรถระหว�างที่าง

สำ*วนที่ � 3 : ข�อัม,ล้เร)!อังการนอันหล้�บแล้ะข�อัม,ล้เก !ยวก�บความอั�อันล้�าได�แก�

ข�อัม,ล้เหตการณ1ขณะข�บรถ ข�อัม,ล้ปั�ญหาการนอันหล้�บ

แบบสอับถามเก !ยวก�บความอั�อันล้�า ใชุ�แบบปัระเม�นความอั�อันล้�าขอัง ไปัเปัอัร1 ( Revised Piper Fatigue Scale) ซึ่4!งปัระกอับด�วยค&าถาม 22 ข�อั

เคร)!อังม)อัปัระเม�นความเหน)!อัยล้�าขอังไปัเปัอัร1ฉีบ�บปัร�บปัรง ม ล้�กษณะการใชุ�เปั.นแบบสอับถาม ล้�กษณะค&าตอับเปั.นต�วเล้ขต�0งแต� 1-10 โดยด�านซึ่�ายก&าก�บด�วยวล้ “ไม�เล้ย” แล้ะที่างด�านขวาก&าก�บด�วยวล้ “มากที่ !สด” การให�คะแนนม ต�0งแต� 22-220 คะแนน น&าคะแนนมาค&านวณหาค�าเฉีล้ !ยแล้ะแปัล้ความหมายโดยก&าหนดคะแนนความเหน)!อัยล้�าในแต�ล้ะระด�บ แล้ะแบ�งความเหน)!อัยล้�าอัอักเปั.น 3 ระด�บด�งน 0 เหน)!อัยล้�ามาก คะแนนอัย,�ในชุ�วงระด�บ 7-10

เหน)!อัยล้�าปัานกล้าง คะแนนอัย,�ในชุ�วงระด�บ 4-6.99เหน)!อัยล้�าเล้6กน�อัย คะแนนอัย,�ในชุ�วง 1-3.99

การว�เคราะห�ข!อม&ล (Dat a Analysis)ที่&าการว�เคราะห1ข�อัม,ล้โดยใชุ�โปัรแกรมคอัมพ�วเตอัร1ส&าเร6จร,ปั

1. ข�อัม,ล้เชุ�งปัร�มาณ ได�แก� อัาย ปัระสบการณ1การข�บข ! (ปั3) จ&านวนชุ�!วโมงการข�บรถในแต�ล้ะคร�0ง ความถ !ในการข�บรถต�อัส�ปัดาห1 ระยะที่างการข�บรถ ความเร6วขณะข�บรถ ระยะเวล้าต�0งแต�ข�บรถจนเร�!มม อัาการง�วงนอัน จ&านวนการเก�ดอับ�ต�เหตในการข�บรถตล้อัดชุ�วงชุ ว�ต จ&านวนเหตการณ1เก)อับเก�ดอับ�ต�เหตขณะข�บรถ น&าเสนอัด�วยค�าเฉีล้ !ยแล้ะส�วนเบ !ยงเบนมาตรฐาน

2. ข�อัม,ล้เชุ�งคณภาพ ได�แก� ระด�บการศ4กษา สถานภาพสมรส โรคปัระจ&าต�ว การก�นยาปัระจ&า ปั�จจ�ยด�านการนอันหล้�บ ภาวะความอั�อันล้�าขณะข�บรถ น&าเสนอัด�วยค�าความถ !ร�อัยล้ะ

3. ที่ดสอับความส�มพ�นธี1ระหว�างปั�จจ�ยด�านต�างๆ ก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถด�วย สถ�ต� Chi – square ส&าหร�บข�อัม,ล้เชุ�งคณภาพ แล้ะใชุ� Unpaired t-test ส&าหร�บข�อัม,ล้เชุ�งปัร�มาณ

ความส�มพ�นธี1ระหว�างปั�จจ�ยบคคล้ ล้�กษณะงาน ส�!งแวดล้�อัม ก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ โดยใชุ� Odds ratio หาขนาดขอังความส�มพ�นธี1

ผลการว�เคราะห�ข!อม&ล

ปัระชุากรกล้�มศ4กษาเปั.นพน�กงานข�บรถร�บส�งผู้,�โดยสารระหว�างจ�งหว�ด จ&านวน 377 ราย ม ผู้,�ตอับแบบสอับถามกล้�บที่�0งส�0น 377 ราย ค�ดเปั.นอั�ตราการตอับกล้�บ 100 % แล้ะถ,กต�ดอัอักจากการศ4กษา จ&านวน 32 คน เน)!อังจากม อัายการที่&างานน�อัยกว�า 1 ปั3 ด�งน�0นคงเหล้)อักล้�มศ4กษาเปั.นจ&านวนที่�0งส�0น 345 คน ค�ดเปั.นร�อัยล้ะ 91.5

ตารางที่ ! 4.1 แสดงข�อัม,ล้ที่�!วไปัขอังปัระชุากรกล้�มศ4กษา (n = 345 )

ผู้,�เข�าร�วมการศ4กษาม อัายเฉีล้ !ย 43.53 ± 6.15 ปั3 พน�กงานร�อัยล้ะ 41.7 ม ด�ชุน มวล้กายเก�นกว�ามาตรฐาน แล้ะ ร�อัยล้ะ5.2 ม ภาวะอั�วน ระด�บ การศ4กษา ส�วนใหญ�จบชุ�0นปัระถมศ4กษา พน�กงานข�บรถส�วนใหญ�ไม�ส,บบหร ! แต�ด)!มสราโดยร�อัยล้ะ 18.3 ด)!มสราที่กว�น ม ผู้,�ด)!มกาแฟร�อัยล้ะ 94.8 แล้ะผู้,�ด)!มเคร)!อังด)!มชุ,ก&าล้�ง ร�อัยล้ะ 62.9

ตารางที่ !4.2แล้ะ4.3 แสดงข�อัม,ล้ล้�กษณะการเด�นรถ (n = 345)

แล้ะพน�กงานข�บรถส�วนใหญ�ข�บรถในเส�นที่างภาคตะว�นอัอักเฉี ยงเหน)อั ข�บรถปัร�บอัากาศชุ�0น 2 แล้ะข�บรถว�นล้ะ 1 เที่ !ยว ในการข�บรถแต�ล้ะเที่ !ยวส�วนใหญ�ม คนส�บเปัล้ !ยนระหว�างที่าง แล้ะม ผู้,�ชุ�วยน�!งรถไปัด�วย ส�วนชุ�วงเวล้าในการข�บรถ ส�วนใหญ�พน�กงานข�บรถจะข�บรถชุ�วงกล้างค)น แล้ะชุ�วงเวล้าในการข�บรถไม�แน�นอัน รวมที่�0งม การหยดพ�กระหว�างที่าง 30 นาที่

ตารางที่ ! 4.4 แสดงล้�กษณะสภาพแวดล้�อัมการที่&างาน

รถที่ !ใชุ�ส�วนใหญ�เปั.นรถเก ยร1ธีรรมดา แล้ะม ว�ที่ยส&าหร�บพน�กงานข�บรถแยกต�างหาก เร)!อังเวล้าในการพ�กผู้�อัน พน�กงานข�บรถส�วนใหญ� ตอับว�าม เวล้าพ�กผู้�อันเพ ยงพอั ในเร)!อังอัาชุ พเสร�มอั)!นนอักจากการข�บรถพบว�า ส�วนใหญ�ไม�ได�ปัระกอับอัาชุ พเสร�มอั)!นๆ

ตารางที่ ! 4.4 แสดงล้�กษณะสภาพแวดล้�อัมการที่&างาน (n =345)

ตารางที่ ! 4.5 แสดงล้�กษณะการเก�ดอับ�ต�เหต แล้ะ เก)อับเก�ดอับ�ต�เหต

ส�วนใหญ�ไม�เคยปัระสบอับ�ต�เหตจราจร แต�ในผู้,�ที่ !เคยเก�ดอับ�ต�เหตพบว�าสาเหตการเก�ดอับ�ต�เหต ส�วนใหญ�เก�ดจากเหตสดว�ส�ย โดยล้�กษณะการเก�ดอับ�ต�เหตเปั.นการข�บรถชุนรถค�นอั)!น ชุ�วงเวล้าในการเก�ดอับ�ต�เหต ส�วนใหญ�เก�ดในชุ�วงกล้างด4ก ในเร)!อังขอังการเก)อับเก�ดอับ�ต�เหตพบว�า ส�วนใหญ�เคยเก)อับเก�ดอับ�ต�เหต โดยสาเหตม�กเก�ดจากเหตสดว�ส�ย โดยระยะเวล้าในการข�บรถจนกระที่�!งเก�ดอับ�ต�เหต หร)อั เก)อับเก�ดอับ�ต�เหตโดยเฉีล้ !ย อัย,�ที่ !ปัระมาณ 3.68 ± 1.17 ชุ�!วโมง

ตารางที่ ! 4.6 แสดงจ&านวนชุ�!วโมงในการนอันหล้�บ

ตารางที่ ! 4.9 แสดงข�อัม,ล้ความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

ตารางที่ ! 4.10 แสดงอั�ตราชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถแยกตามภาคการเด�นรถ

ปั�จัจั�ยที่ �ม ความเก �ยวข!องก�บื้การเก�ดความ

อ*อนล!าขณะข�บื้รถ

ตารางที่ ! 4.11 แสดงความส�มพ�นธี1 ระหว�างปั�จจ�ยส�วนบคคล้ ก�บ การเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

ตารางที่ ! 4.12 แสดงความส�มพ�นธี1 ระหว�างปั�จจ�ยล้�กษณะงานก�บ การเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

ปั�จจ�ยล้�กษณะงานที่ !ม ความ เก !ยวข�อังก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในระด�บปัานกล้างแล้ะระด�บมาก อัย�างม น�ยส&าค�ญที่างสถ�ต� ได�แก� เส�นที่างการเด�นรถ ปัระเภที่รถ แล้ะการม การส�บเปัล้ !ยนคนข�บระหว�างที่าง

ตารางที่ ! 4.13 แสดงปั�จจ�ยล้�กษณะงานที่ !ม ความส�มพ�นธี1ก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในระด�บปัานกล้างแล้ะระด�บมาก

ตารางที่ ! 4.14 แสดงความส�มพ�นธี1ระหว�างปั�จจ�ยด�านสภาพแวดล้�อัมการที่&างานก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

ตารางที่ ! 4.19 แสดงปั�จจ�ยด�านการนอันหล้�บที่ !ม ความส�มพ�นธี1ก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในระด�บปัานกล้างแล้ะระด�บมาก

สำร�ปัผลการว�จั�ย

ล�กษณะที่��วไปั และ ปั�จัจั�ยต*างๆ ของการเก�ดความอ*อนล!าขณะข�บื้รถ พน�กงานส�วนใหญ�ม อัายการที่&างานค�อันข�างนาน (8.8

± 6.37 ปั3) แล้ะระยะเวล้าการข�บรถเฉีล้ !ย ปัระมาณ 5 ชุ�!วโมงซึ่4!งแต�ล้ะคนส�วนใหญ�จะข�บรถปัระมาณ 300 ก�โล้เมตรต�อัว�น แล้ะจะได�หยดพ�กโดยม การส�บเปัล้ !ยนคนข�บรถระหว�างที่างแล้ะในการข�บรถสายยาวที่ !ม คนส�บเปัล้ !ยนส�วนใหญ� จะเปั.นการข�บรถในเวล้ากล้างค)น

พน�กงานข�บรถ ม จ&านวนชุ�!วโมงในการนอันหล้�บเฉีล้ !ย ค�อันข�างน�อัย ค)อัน�อัยกว�า 7 ชุ�!วโมงต�อัค)น

อ�ตราความช�กของการเก�ดความอ*อนล!าขณะข�บื้รถ

อั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในพน�กงานเที่�าก�บ 59.1 คนต�อัปัระชุากร 100 คน แล้ะเม)!อัแยกตามเส�นที่างการเด�นรถ พบว�าอั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในพน�กงานข�บรถขอังแต�ล้ะเส�นที่าง ด�งน 0 ภาคกล้างม อั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถเที่�าก�บ 73.9 คนต�อัปัระชุากร 100 คน ภาคเหน)อัเที่�าก�บ 38.2 คนต�อัปัระชุากร 100 คน แล้ะภาคตะว�นอัอักเฉี ยงเหน)อัเที่�าก�บ 72.4 คนต�อัปัระชุากร 100 คน

ปั�จัจั�ยที่ �เก �ยวข!องก�บื้การเก�ดความอ*อนล!าขณะข�บื้รถ ปั�จจ�ยที่ !เก !ยวข�อังก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ อัย�าง

ม น�ยส&าค�ญที่างสถ�ต� ได�แก� ปัระเภที่รถ(OR =1.79,95%CI = 1.14-2.84) , ระยะเวล้าการเปั.นพน�กงานข�บรถ (p=0.05) , จ&านวนเที่ !ยวที่ !ข�บรถในแต�ล้ะว�น(p = 0.03) , สภาพถนนในการข�บรถ(OR = 3.54 , 95%CI = 2.0-6.25) , ระยะเวล้าที่ !ข�บรถก�อันเก�ดความง�วงนอัน (p – value = 0.05) , จ&านวนชุ�!วโมงการนอันหล้�บก�อันการข�บรถ (p – value = 0.02)

ส�วนปั�จจ�ยที่ !ม ความส�มพ�นธี1ก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในเชุ�งปั;อังก�นอัย�างม น�ยส&าค�ญที่างสถ�ต� ได�แก� อัาย (OR = 0.38 , 95%CI = 0.22-0.64) , เส�นที่างการเด�นรถ (OR = 0.22 , 95%CI = 0.095-0.48) , การส�บเปัล้ !ยนคนข�บระหว�างที่าง (OR = 0.46 , 95%CI = 0.26-0.8) , การเคยเก)อับปัระสบอับ�ต�เหตขณะข�บรถ (OR = 0.6 , 95%CI = 0.38-0.95)

อภิ�ปัรายผลการว�จั�ย

อั�ตราความชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถเปั.น ร�อัยล้ะ 59.1 ซึ่4!งค�อันข�างส,งเม)!อัเที่ ยบก�บหล้ายการศ4กษาในต�างปัระเที่ศ เชุ�น ในปัระเที่ศอั�งกฤษ ม อั�ตราชุกการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถปัระมาณร�อัยล้ะ 8 – 29 ในปัระเที่ศน�วซึ่ แล้นด1 พบอั�ตราชุกขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ ปัระมาณร�อัยล้ะ 25 สาเหตที่ !พบอั�ตราชุกการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถในพน�กงานข�บรถโดยสารม ค�าส,ง ผู้,�ว�จ�ยค�ดว�าเปั.นเพราะนโยบายแล้ะกฏิหมายในปัระเที่ศไที่ย ย�งไม�ม การก&าหนดจ&านวนชุ�!วโมงการข�บรถแล้ะการพ�กผู้�อันที่ !แน�นอันในพน�กงานข�บรถ แล้ะไม�ม มาตรการห�ามข�บรถเก�นกว�าจ&านวนชุ�!วโมงที่ !ก&าหนด อั กที่�0งไม�ม บที่ล้งโที่ษถ�าฝ่Bาฝ่Cน แล้ะจากการว�จ�ยสอับถามผู้,�ตอับแบบสอับถาม พบว�า ในชุ�วงเที่ศกาล้ หร)อั ชุ�วงที่ !ม ว�นหยดต�อัเน)!อังเปั.นเวล้านาน พน�กงานข�บรถโดยสาร จะต�อังข�บรถต�อัเน)!อังเปั.นเวล้านาน แล้ะ จะต�อังข�บจ&านวนเที่ !ยวเพ�!มข40นกว�าว�นปักต� ซึ่4!งม โอักาสเพ�!มความอั�อันล้�ามากข40น

เร)!อัง การม การส�บเปัล้ !ยนพน�กงานข�บรถ ระหว�างที่าง พบว�า การม การส�บเปัล้ !ยนคนข�บ เปั.นปั�จจ�ยปั;อังก�นที่ !ที่&าให�เก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถล้ดล้งอัย�างม น�ยส&าค�ญที่างสถ�ต� เน)!อังจากที่&าให� ชุ� !วโมงการที่&างาน แล้ะ ภาระงาน ล้ดน�อัยล้ง ที่&าให� เก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถล้ดล้ง

ในเร)!อังการม ผู้,�ชุ�วย หร)อั เด6กรถน�!งรถร�วมที่างไปัด�วย พบว�า การม ผู้,�ชุ�วยน�!งรถไปัด�วย เปั.นปั�จจ�ยปั;อังก�นต�อัการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ ด�งเชุ�นในการศ4กษาขอัง Mc Cartt แล้ะคณะ ที่ !พบว�าอับ�ต�เหตการจราจรที่ !เก�ดจากความอั�อันล้�าขณะข�บรถ ม�กเก�ดในผู้,�ข�บข !ที่ !ข�บรถมาตามล้&าพ�งมากกว�า การข�บข !โดยม ผู้,�น� !งไปัด�วย

ในเร)!อังปั�จจ�ยล้�กษณะงานพบว�า เส�นที่างการเด�นรถภาคเหน)อั พบการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถน�อัยกว�าเส�นที่างภาคกล้างอัย�างม น�ยส&าค�ญที่างสถ�ต� อัาจเน)!อังมาจากม ภาระงานน�อัยกว�าเส�นที่างภาคกล้าง เพราะเส�นที่างภาคกล้างถ4งแม�จะข�บรถเปั.นระยะที่างส�0นในแต�ล้ะเที่ !ยวแต�ต�อังข�บหล้ายเที่ !ยวต�อัว�นแล้ะไม�ม การส�บเปัล้ !ยนพน�กงานข�บรถเน)!อังจากเปั.นระยะที่างส�0น ในขณะที่ !เส�นที่างภาคเหน)อั ส�วนใหญ�จะเปั.นระยะที่างยาว แล้ะม พน�กงานส�บเปัล้ !ยนระหว�างที่าง ที่&าให�พน�กงานข�บรถม ภาระงานน�อัยกว�า

เร)!อังการหยดพ�กระหว�างที่างอัย�างน�อัย 30 นาที่ เปั.นปั�จจ�ยปั;อังก�นต�อัการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ เน)!อังจากการได�หยดพ�ก หร)อัได�เปัล้ !ยนอั�ร�ยาบถ เชุ�นในการข�บรถระยะที่างไกล้ จะม การหยดพ�กปัระมาณ 30 นาที่ เพ)!อัให�พ�กร�บปัระที่านอัาหาร จะชุ�วยให�พน�กงานข�บรถ ล้ดการเก�ดความอั�อันล้�าได� โดยม การศ4กษาในปัระเที่ศอัอัสเตรเล้ ย พบว�า การข�บรถเปั.นระยะเวล้านานๆ ควรจะต�อังหยดพ�ก ที่กๆ 2 ชุ�!วโมง แล้ะ ในปัระเที่ศอั�งกฤษม การศ4กษา พบว�า การข�บรถเปั.นระยะที่างไกล้ ควรนอันพ�กปัระมาณ 15 – 20 นาที่ ขอังที่กๆ 6 ชุ�!วโมงการข�บรถ

เร)!อัง เวล้าในการพ�กผู้�อัน พบว�าพน�กงานที่ !ม เวล้าในการพ�กผู้�อันต�อัว�นไม�เพ ยงพอั จะเปั.นปั�จจ�ยเส !ยงต�อัการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถได� ด�งในการศ4กษาขอัง Maycock แล้ะคณะที่ !พบว�าความถ !ขอังการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถม ความส�มพ�นธี1ก�บ ปัร�มาณการพ�กผู้�อันในแต�ล้ะว�นโดย บคคล้ที่ !นอันหล้�บพ�กผู้�อันน�อัย หร)อั ไม�เพ ยงพอั ม ความเส !ยงต�อัการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถเพ�!มมากข40น

ปั�จจ�ยเร)!อังความส�มพ�นธี1ระหว�างการเก�ดอับ�ต�เหต ก�บการ

เก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ พบว�าการเคยเก�ดอับ�ต�เหตจราจรในขณะข�บรถ หร)อัการเก)อับเก�ดอับ�ต�เหตจราจรในขณะข�บรถ เปั.นปั�จจ�ยปั;อังก�นต�อัการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ

เร)!อังระยะเวล้าการข�บรถ ก�อันการเก�ดความง�วงนอัน ม ความส�มพ�นธี1ก�บระยะเวล้าการข�บรถก�อันการเก�ดอับ�ต�เหต โดยพบว�าระยะเวล้าเฉีล้ !ยต�0งแต�ข�บรถ จนเร�!มม อัาการง�วงนอัน จะอัย,�ที่ ! 3.52 ± 1.2 ชุ�!วโมงแล้ะระยะเวล้าในการข�บรถจนกระที่�!งเก�ดอับ�ต�เหต หร)อั เก)อับเก�ดอับ�ต�เหตโดยเฉีล้ !ย อัย,�ที่ !ปัระมาณ 3.68 ± 1.17 ชุ�!วโมง ซึ่4!งเวล้าค�อันข�างใกล้�เค ยงก�น สาเหตการเก�ดอับ�ต�เหต หร)อั การเก)อับเก�ดอับ�ต�เหตขณะข�บรถ ม หล้ายอัย�างแล้ะการง�วงนอันอัาจเปั.นปั�จจ�ยหน4!งในหล้ายๆ ปั�จจ�ยได�

ข!อจั�าก�ดของการศึ3กษาว�จั�ย

- ไม�สามารถบอักถ4งปั�จจ�ยเส !ยงที่ !เปั.นสาเหตแล้ะผู้ล้ได� เน)!อังจากการศ4กษาน 0เปั.นการศ4กษา ณ จดเวล้าใดเวล้าหน4!ง (Cross sectional study)

- อัคต�จากการเล้)อักต�วอัย�าง (selection bias) ผู้,�ว�จ�ยใชุ�การส�มต�วอัย�างแบบแบ�งชุ�0น เพ)!อัล้ดอัคต�ด�งกล้�าว - recall bias เน)!อังจากเปั.นการสอับถามย�อันหล้�ง- การตอับแบบสอับถามเปั.นการตอับแบบที่างเด ยว อัาจไม�ได�ข�อัม,ล้ที่ !เปั.นจร�ง การส�มด,การปัฏิ�บ�ต�งานจร�ง หร)อัการใชุ�เคร)!อังม)อัว�ดที่ !สามารถตรวจว�ดความอั�อันล้�าได�จร�ง อัาจจะได�ข�อัม,ล้ที่ !เปั.นจร�งมากข40น

ข!อเสำนอแนะสำ�าหร�บื้การที่�าว�จั�ยคร�%งต*อไปั

ควรม การว�จ�ยเชุ�งที่ดล้อัง เพ)!อัให�ที่ราบส�ญญาณที่ !บ�งบอักถ4งความอั�อันล้�าขณะข�บรถได�อัย�างแน�ชุ�ด เชุ�น การต�ดกล้�อังวงจรปัDดเพ)!อัด,แสงสะที่�อันจากตาขอังผู้,�ข�บข !ขณะข�บรถ หร)อั ที่&าการว�ดระด�บคล้)!นสมอัง (EEG) ขอังผู้,�ข�บข !ขณะข�บรถแต�อัาจต�อังใชุ�งบปัระมาณจ&านวนมาก

หากม งบปัระมาณเพ ยงพอัอัาจจ�ดที่&าการว�จ�ย โดยใชุ�ต,�ข�บรถจ&าล้อังที่ !สามารถอัอักแบบถนน แล้ะ ควบคมปั�จจ�ยต�างๆขณะข�บรถได� เพ)!อัให�ที่ราบความส�มพ�นธี1ที่ !แน�นอันระหว�างปั�จจ�ยต�างๆในขณะข�บรถก�บการเก�ดความอั�อันล้�าขณะข�บรถ แต�จะต�อังใชุ�งบปัระมาณจ&านวนมาก

อัาจที่&าการศ4กษาในกล้�มพน�กงานอั)!นๆ เชุ�น พน�กงานข�บรถบรรที่กที่ !ต�อังข�บรถเปั.นระยะที่างไกล้ๆโดยไม�ม การหยดพ�ก หร)อั พน�กงานข�บรถขนส�งส�นค�าต�างๆ เปั.นกล้�มบคคล้ที่ !ต�อังเผู้ชุ�ญก�บความอั�อันล้�าขณะข�บรถเชุ�นก�น แล้ะย�งไม�ม หน�วยงานใดที่ !จะเข�ามาด,แล้อัย�างจร�งจ�ง เน)!อังจากพน�กงานข�บรถบรรที่กหร)อั ข�บรถขนส�งส�นค�าบางราย ไม�ได�ร�บการด,แล้ แล้ะไม�ได�ร�บสว�สด�การต�างๆด เที่ ยบเที่�าพน�กงานข�บรถบร�ษ�ที่ขนส�ง

ขอับคณค�ะ