29

ODBRAMBEN

ETEHNOLO

GIJE-DEFEN

CE

TECHNOLO

GIES

Na sajmu naoružanje i vojne opreme IDEX, održanompočetkom godine u Abu Dabiju, jedan od najznačajnijiheksponata na štandu Jugoimport-SDPR, koji je objedinionastup srpske odbrambene industrije, bila je raketa ALASkoja je pobudila značajnu pažnju svetske stručne javnosti.U napisima koji su se pojavili u priznatim stručnim časopisi-ma nakon ovog sajma povoljno je ocenjen usvojeni konceptraketnog sistema ALAS uz ocenu da bi ovaj sistem ubudućnosti mogao da bude jedan od najznačajnijih proizvo-da srpske odbrambene industrije.Raketni sistem ALAS po svojoj koncepciji zaista pred-

stavlja avangardu, i po taktičko-tehničkim karakteristika-ma svrstava se rame uz ramesa rešenjima tehnološkinajrazvijenijihzemalja kaošto su SAD,Nemačka,Francuska.

U njemu je inte-grisan značajan broj novihrešenja, koja se zasnivaju na primeni savremenih elektron-skih komponenti i domaće softverske podrške koji ovaj sis-tem svrstavaju u red visokotehnoloških borbenih sredstavaspemnih da preuzmu ulogu na bojištu budućnosti. I u dok-trinarnom smislu ALAS ne odstupa od aktuelnih predviđanjastatega koji insistiraju na mobilnim snagama za brzo reago-vanje, sposobnih da brzo dođu u zonu dejstva, izvrše udarpo zahtevanim ciljevima i isto tako brzo napuste zonu dejst-va s ciljem minimizovanja sopstvenih gubitaka.Raketni sistem ALAS je po svojoj prirodi višenamenski,

odnosno namenjen je za dejstvo po širokom spektru nepri-jateljskih ciljeva, kao što su: tenkovi, borbena vozila pešadi-je, poljska utvrđenja, komandna mesta, infratsrukturni objek-ti, brodovi kako na moru tako i u priobalju, industrijski objek-ti, niskoleteći helikopteri i dr. Međutim, ono što izdvaja ALASje izuzetan nivo preciznosti, ostvaren zahvaljujući ugradnjiTV ili IC glave za samonavođenje, koja raketu ALAS,

At IDEX defence exhibition, held at the beginning of thisyear in Abu Dhabi on of the most important exhibits at thebooth of Yugoimport-SDPR, who acted as the integrator of

Serbian defence industry, was the ALASmissile which aroused significant inter-est in the experts community. In thearticles that appeared after the show,ALAS missile concept was acclaimed byreknowned technical experts, with addi-tional note that this missile system couldbecome one of the most important products

of Serbian defence industry.ALAS missile system is avant-guarde per se, and by its tacti-cal-technical characteristics itcan be placed side by side with

systems developed in themost developed coun-tries of the world, suchas: USA, France andGermany. Several new

technical solutions have been integrated into theALAS missile, primarily using modern electron-ic components and local software support which

place this missile system among high tech defence productscapable of taking part at the battlefield of the future. Also,in the doctrinary sense, ALAS missile system is fully com-pliant with future projections that call for mobile forces forrapid deployment, capable of rapid entrance into the com-bat zone, engage targets and leave the combat area in orderto minimize losses.ALAS missile system is multipurpose by its nature, i.e.

designed to engage plethora of targets, such as: main battletanks, other combat vehicles, field fortifications, commandposts, infrastructure objects, surface combattants both atsea and in littoral area, industrial objects and hovering heli-copters. ALAS missile system stands out by remarkable lev-el of accuracy, owing to use of TV or IIR homing head, whichmakes ALAS missiel into a kind of “missile sniper”.

RAKETNI SISTEMALAS- ODGOVOR

SRPSKEODBRAMBENE

INDUSTRIJE NAZAHTEVE

SAVREMENOGBOJIŠTA

ALAS MISSILESYSTEM – THEANSWER OFSERBIAN DEFENCEINDUSTRY TO THEMODERNBATTLEFIELDREQUIREMENTS

PišePredrag Milićević

ByPredrag Milićević

ODBRAMBEN

ETEHNOLO

GIJE-DEFEN

CE

TECHNOLO

GIES

30

slobodno možemo reći, pretvara u neku vrstu „raketnog sna-jpera“. Planerima misije značajnu slobodu pruža i činjenicada raketni sistem ALAS nije čvrsto vezan samo za jednu vrstuplatforme. Naime, on se može lansirati sa brodova, različitihvrsta guseničnih i točkaških platformimeđu kojima izdvajamolaka vozila velike prohodnosti, stacionarnih lansera , pa čak ihelikoptera. Raketni sistem ALAS sastoji se od sledećih kom-ponenti: vođene rakete, lansera i komandnogmesta. Raketa je izvedenau aerodinamičkoj šemi„patka“, pogonjenat u r b om l a z n immotorompotiska 40daN, saTV (opcionoIC) glavom za samon-avođenje. Maksimalnidomet rakete je 25 km, samogućnošću dal-jeg povećanja do 60 km.Vođenje rakete je kombino-vano, na srednjem delutrajektorije vođenje se ost-varuje pomoću inercijalneplatforme koja raketu vodi uočekivanu zonu u kojoj senalazi cilj, proračunatu naosnovu podataka dobijenih od izviđačkih platformi. Nakondolaska u zonu cilja, primarni akvizicioni senzor postaje glavaza samonavođenje, koja šalje sliku cilja do komandnog mestaposredstvog optičkog kabla koji se odmotava sa zadnjeg delarakete. Slika se prenosi do komandnog mesta, gde se nakonadekvatne obrade prikazuje na specijalizovanim prikazivači-ma, omogućavajući na taj način operatorima da izaberu opti-malnu udarnu tačku, ili da raketu preusmere na drugi ciljodnosno samouništenje ukoliko taktička situacija to nalaže.Isti medijum, tj. optički kabl, koristi se i za prenos komandi naraketu. Ovo rešenje nudi nekoliko značajnih prednosti, međukojim izdvajamo sledeće. Operator se stalno nalazi u petljivođenja, odnosno finalna instanca koja odlučuje o napadu nacilj ili odustajanju od napada je čovek a ne mašina, čime nesamo da je povećana pouzdanost funkcionisanja sistema, većje i značajno smanjena opsanost od „kolateralne štete“, koja udanašnjim, informaciono dobro pokrivenim ratovima sa sobomnosi značajan politički i medijski poraz. Primenjena hardver-ska i softverska rešenje omogućavaju operatoru da na komand-nommestu analizira sliku cilju, sa režimima uvećanja i pomer-anja (pan, tilt, zoom), u smislu izbora optimalne tačke udara.Ovakva analiza je izuzetno opravdana, pre svega u sklopu relacijevrsta cilja-tip bojne glave. Naime, konstruktori rakete ALASsu se opredelili za modularni koncept bojne glave, pa je rake-ta kompatibilna sa čak tri tipa bojnih glava: kumulativnom, tan-dem kumulativnom i razornom bojnom glavom parčadnogdejstva. Probojnost tandem kumulativne bojne glave prelazi800 mm valjanog homogenog oklopa iza kutije eksplozivnogreaktivnog oklopa, što raketi ALAS omogućava ravnopravnuborbu sa velikom većinom modernih tenkova i drugih oklop-nih vozila. Vođenje rakete po optičkom kablu takođe omoguća-va gađanje ciljeva sa kojima ne postoji direktna linija viziran-ja, dakle gađanje ciljeva iz zaklonjenog položaja, čime je znača-jno povećana borbena žilavost lansera i komandnog mesta,odnosno operatora, zahvaljujući nemogućnosti neprijatelja dau kratkom vremenskom periodu odredi položaj raketnoglansera.

The task of mission planner is simplified thanks to the factthat ALAS missile system isn’t confined to sole platformtype, but can be launched from various wheeled or trackedvehicles, among which we can cite light wheeled vehicles ofgreat mobility, stationary launchers and even helicopters.ALASmissile system is composed of following components:guided missile, launcher and command post. Missile fea-

ture aerodynamic layuout with canards, using turbojetsustainer engine of 40 daN thrust and TV (optionally

IIR) homing head.Maximum range of the

missile is 25 km,which can beextended up to 60km. Missile guidance

is of combined type, mid-course guidance is of iner-

tial type which will guide the missile into the zone wherethe enemy is. After the arrival intothe enemy zone, homing headbecomes primary acquisition sen-sor, which transmits target imageto the command post, using fiber

optic cable which spools off the aftpart of the missile. Target image isbeing analyzed on the command post,

using high quality displays, enabling operators to pick theoptimal impact point on the target, or to guide the missileto alternative target. Ultimately, the operator can send themissile to self destruct at safe position. The same medium,i.e. fiber optic cable is used for commands transmission tothe missile. This guidance principle offers several advan-tages: operator is kept constantly in the guidance loop, there-fore instance that makes final decision regarding attack isthe operator rather than machine, which not only increasesoverall system reliability, but also reduces significantly thechance of “collateral damage” which in modern wars, thatare very well covered, carries major media and political bur-den. Applied hardware and software solutions enable oper-ator to analyze the target image at the command post, withpan, tilt and zoom options in context of choosing optimaltarget impact point. This target analysis has its justification,mainly as a part of relation target type-warhead type. ALASmissile designers have opted for modular warhead appriach,so the missile is compatible with three different warheadtypes: shaped charge, tandem shaped charge and HE frag-mentation. Penetration of tandem shaped charge warheadexceeds 800 mm RHA behind explosive reactive armour,which gives ALAS fair chance in combat against variety ofmodern and prospective main battle tanks and other com-bat vehicles. Guidance using fiber optic link also enablesengagement of targets which are placed out of line of sight,i.e. missile firings are carried out from defilades, whichincreases combat immunity of launcher and command postas well as operator by virtue of enemy incapacity to locatelauncher position in compressed time frame.The missile is launched at elevation angle not less than 60

degrees, by use of two solid rocket fuel engines, which willpropell the missile to the altitude of not less than 300 m, atwhich point missile transients to horizontal flight. Duringhorizontal flight, the missile is powered by turbojet engineMongoose, of 40 daN thrust, which ensure maximum range

Raketa se lansira pod elevacionim uglom ne manjim og 60stepeni, uz pomoć dva raketna motora na čvrsto gorivo, kojaraketi obezbeđuju dovoljnu potisak da savlada visinu ne man-ju od 300 m, nakon čega raketa prelazi u horizontalni let nakome je pogonjena turbomlaznimmotoromMungos, potiska40 daN. Ovaj motor, inače rezultat domaće pameti, smeštenje u srednjem delu trupa rakete i napaja se vazduhom iz dvausisnika smeštana simetrično u odnosu na osu. Motor jekonvencionalnog tipa, sa aksijalnim kompresorom, komoromza sagorevanje i jednostepenom aksijalnom turbinom. Na

marševskom delu trajektorije, turbomlazni motor Mungosobezbeđuje maksimalnu brzinu do 180 m/s uz maksimalnidomet od 25 km. Prednost rakete ALAS ogleda se i u čin-jenici da u marševskoj fazi raketa leti na visini između 150 i500 m, čime je značajno zaštićena od otkrivanja nepri-jateljskim radarima, dok je njen relativnomali IC odraz, zahvaljujući upotrebi tur-bomlaznog a ne raketnog motora, čini žilav-im ciljem i za otkrivanje televizijskim ili ter-movizijskim osmatračkim sistemima PVOjedinica. Raketa se može programirati da letipo unapred zadatoj trajektoriji, sa defin-isanim koordinatama kontrolnih tačaka, uzmogućnost uključivanja glave za samon-avođenje s ciljem otkrivanja potencijalnih cil-jeva. U ovakvimmisijama, strogo raketni sis-tem ALAS se transformiše u izviđačko-raket-ni sistem koji ima izuzetnu sposobnost brzogreagovanja radi uništenja prioritetnog cilja.Kao što je ranije navedeno, po dolasku u zonuočekivanog rasporeda cilja, aktivira se glavaza samonavođenje koja je smeštena na dvoos-no žirostabilisanoj platformi čime je osigu-ran visok nivo kvaliteta slike koju operatorvidi na svom prikazivaču. Za upravljanje plat-formom koriste se DC motori (motori jed-nosmerne struje) upravljani PWM signali-ma koje generiše mikrokontroler. Po izborcilja od strane operatora, raketa prelazi u fazunapada, obrušavajući se na izabranu tačkucilju. Nakon realizovanog napada, ukolikonije kompromitovan položaj lansera, posadamože započeti napad na novi cilj, dok u sluča-ju očekivanog protivudara neprijatelja posa-da prelazi na rezervni borbeni položaj.Zemaljska komponenta raketnog sistema

ALAS, koju opslužuju dvojica vojnika, obuh-vata komandno mesto i lanser raketa, kojikao što je ranije rečeno, mogu biti postavl-jeni sa različitim platformama. Radineometane integracije u širu komandno-komunikacionu strukturu, od komandnog

of 25 km and maximum velocity of up to 180 m/s. Thisengine, which has been designed, manufactured and testedin-country, is of conevntional design, with axial compressor,combustion chamber and single stage axial turbine. Tacticaladvantage of ALAS missile stems from the fact that it fliesat altitude between 150 m and 500 m, which to the certainextent makes missile protected from enemy radars, while itslow IR and visual signature owing to the use of turbojetinstead of rocket engine makes ALAS tough target for airdefence artillery and missile systems, fitted with televisionor thermal imaging optoelectronic acquisition systems. ALASmissile can be preprogramed to fly waypoint route, with thepossibility of homing head activation at certain points forterrain investigation by operator. In missions of this type,ALAS missile system is transformed into reconaissance-attack system, with quick reaction time to engage high pri-ority target. As stated above, upon arrival into combat zone,homing head is activated, which is placed on two axis gyrosta-bilized platform, which ensures high quality of the imagethat is to be analyzed by the operator. DC electric motorsare used for platform control, by use of PWM signals gen-erated by the MCU. After the attack, if launcher positionhasn’t been compromised, attack on new target can be ini-tiated or in the case of expected counterattack, crew goes tothe reserve position.

U pogledu projektovanih performasi, odnosno primenjenihtaktičko-tehnoloških rešenja, protivoklopni sistem za napadna zemaljske ciljeve poslednje generacije - ALAS predstavl-ja trenutno verovatno najambiciozniji razvojni projekatJugoimport-SDPR. Na jednoj od najznačajnijih izložbinaoružanja i vojne opreme u svetu – IDEX 2007, održanojkrajem februara ove godine, gde je premijerno prikazan,ALAS je pobudio veliko interesovanje javnosti.

ODBRAMBEN

ETEHNOLO

GIJE-DEFEN

CE

TECHNOLO

GIES

31

ODBRAMBEN

ETEHNOLO

GIJE-DEFEN

CE

TECHNOLO

GIES

32

mesta i lansera se zahteva da budu opremljeni odgovara-jaćom navigacionom i komunikacionom opremom, koja ćeosigurati pouzdano određivanje sopstvenog položaja, kao isigurnu vezu sa višim nivoom komandovanja. Komandnomesto se oprema računarom, koji treba da realizuje zadatakprijema i obrade slike sa rakete, opremljenim odgovarajućimsoftverskim paketom koji operatoru omogućava dimaničkuanalizu primljene slike u cilju donošenja odluke u vezi sadaljom relizacijom misije. Opcija planiranja misije namećepotrebu pohranjivanja digitalizovanih mapa sa preciznimkoordinatama postojećih ciljeva, uz mogućnost prikazapoložaja rakete na digitalnoj mapi terena tokom leta u diskret-nim vremenskim trenucima. Raketa čuva u lansirnim kanis-terima, iz kojih se ispaljuje pomoću raketnih motora na čvrstogorivo, u kojima može ostati do 10 godina bez narušavanjanominalnih karakteristika.

Tržišna atraktivnost rakete ALAS ogleda se i u mogućnos-ti integracije ove rakete sa postojećim platformama u okvirunjihovog generalnog remonta ili modernizacije. Tako bi seALAS mogao integrisati sa korvetama, patrolnim čamcimapa čak i fregatama, kako istočnog tako i zapadnog porekla,građenih tokom 70-tih i 80-tih godina koji predstavljaju okos-nicu mnogih mornarica širom sveta. Ugradnjom rakete ALASne samo da bi se povećala preciznost ofanzivnih akcija, odnos-no uvela mogućnost „preciznog, hirurškog udara sa dis-tance“, već bi se ovi brodovi, prvenstveno patrolni čamci, pri-lagodili modernim uslovima rativanja na moru, koje sve man-je favorizuje borbu na otvorenommoru već borbu prenosi upriobalje, uzane tesnace, moreuze za šta su ovi brodovi nead-ekvatno naoružani. Naime, raketno naoružanje ovih brodo-va su uglavnom protivbrodske rakete sa aktivnom radarskomili pacivnom IC glavom za samonavođenje, nastale premataktičko-tehničkim zahtevima validnim pre tri ili četiri deceni-je, čija je okosnica bila borba protiv brodova na velikim dome-tima. Iako su u međuvremenu učinjenu izvesni koraci napolju prilagođavanja ovih raketa, one ne zadovoljavaju u pot-punosti moderne zahteve. Pored veće preciznosti, uvođen-ja operatora u petlju vođenja, u prednosti rakete ALAS svs-tavaju se i modularni koncept bojnih glava i manja masa kojaomogućava smeštaj većeg broja raketnih lansera. Ovi brodoviveć u svom sastavu imaju sisteme za akviziciju ciljeva zado-voljavajućih karakteristike, čime se ovim platformama dajeveći nivo autonomije u pogledu samostalnog obavljanjazadataka. Pored patrolnih čamaca, na kojima bi rakete ALASbile primarno raketno naoruženje, moguća je njihova ugrad-nja na brodove većeg deplsamana, kakvi su korvete ili fre-gate, na kojima bi ALAS bio sekundarni raketni sistem kojibi se koristio u onim misijama u kojima primarni pro-tivbrodski raketni sistem ne bi imao zadovoljavajuću efikas-nost. Postoji mogućnost ugradnje raketa ALAS, uz izvesnemodifikacije, i na helikoptere (protivpodmorničke, desantne,jurišne) čime bi se značajno povećala njihova vatrena moćpre svega u borbi sa neprijateljskim brodovima.

Nesumnjivo je da raketni sistem ALAS ima veliki poten-cijal, prvenstveno zahvaljujući svojim naprednim karakter-istikama i velikom stepenu prilagodljivosti taktičkoj situaci-ji i različitim platformama, što ga čini mogućim „force mul-tiplier“ elementom na bojištu budućnosti.

Ground component of ALAS missile system, which ismanned by the crew of two soldiers, is comprised of: com-mand post and launcher, which can be placed on varioustypes of platforms. For seamless integration into wider com-mand-communication infrastructure, command post andlauncher have to be equipped with adequate navigation andcommunication equipment, which is tasked with accuratedetermination of own position and secure link with highercommand level. Command post is fitted with computer capa-ble of performing target image analysis in dynamic condi-tions, in order to determine optimal target impact point.Mission planning features implies storing digitized maps incomputer memory, with possibility of visualization of mis-sile position during flight. The missile is stored in launch-ing canisters, from which missile is launched by use of sol-id fuel boosters, where it can be stored for period up to 10years, without further checking.

One of market proposals for ALASmissile is possible inte-gration with existing platforms during their mid life updateor upgrade. In such project ALASmissile could be integratedwith various patrol boats, corvettes or even frigates, of bothEastern and Western origin, that were built during 70’s and80’s which form the backbone of many navies around theWorld. Introduction of ALASmissile would not only tremen-dously improve accuracy in ofensive missions, providing thepossibility of “surgical strikes”, but also adjust these ships,primarily small patrol boats, to modern requirements char-acterized by transition of combat actions from open sea tolittoral areas, straits and shallow waters. For this, new kindof missions these ships aren’t adequatley armed. Missile sys-tems on these ships are primarily anti-ship missiles, fittedwith either active radar or passive infra-red homing head,created in accordance with tactical-technical requirementsthat were valid couple of decades ago when engagement ofenemy at long range was of primary concern. Even thoughthese missiles were modified in the meantime, modernrequirements haven’t been fully met. In addition to improvedaccuracy, introduction of operator into the guidance loop,among other advantages of ALASmissile system we can cite:modular warhead design approach and lower weight whichenables storing of greater number of missiles. These shipsalready have, relatively sophisticated acquistion sensors thatoperate in various bands of electromagnetic spectrum, whichprovides these platforms with even greater level of missionindependence and autonomy. Besides patrol boats whereALAS missile could act as primary missile systems, inte-gration is feasible with surface vessels of greater displace-ment such as corvettes and frigates, where ALAS would oper-ate in conjunction with existing heavy anti-ship missile sys-tem, which would bring new level of tactical flexibility tothese platforms. With certain modifications, ALAS missilecould be integrated with assault, attack and anti-subma-rine/anti-surface helicopters which would give new qualityto these aerial platforms.

It is beyond doubt that ALAS missile system has greatpotential, primarily owing to its advanced features and greatlevel of adaptability to various tactical scenarios and variousplatforms, be they land, sea or aerial borne, which puts it inthe spotlight as possible “force multiplier” node on the bat-tlefield of the future.