40 FARAMEENE MUSTAFA HINDI PDF FOR NET - Dawat-e ......M0. 9327776311 E-mail : [email protected] çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢ ¥…G : à¢ñ Gï ¼GÚèÜUG¼,

40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

(40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ )²ïã çÜU¼¢Ï¢ (40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ )

}¢…çH„ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï ©Îêü …GÏ¢¢Ý }¢ïæÐïà¢ ÜUè ãñ J

}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G}¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J§„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Ð¢»æ ¼¢ï }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G»}¢v¼êÏ¢, §ü-}¢ï§H ²¢ SMS) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ „±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J

Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜïU

„¢}¢Ýï, ¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼M0. 9327776311 E-mail : [email protected]

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è

ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ï æ Îè ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉGHèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :

¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝèÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J

¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢± Ï¢ÜUGè¥G± }¢çxGÈUGÚ¼13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.

A-1

www.dawateislami.net



Ý}¢¢Á¢G, ÎéMÎ à¢ÚèÈGU, §GË}¢ï ÎèÝ, ¼¢ñÏ¢¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼±x¢GñÚ¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H Úæx¢ çÏ¢Úæx¢ï ÈêUH¢ï´ ÜU¢ x¢éHÎS¼¢


Ðïà¢ÜUà¢}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

(à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢)

Ý¢çà¢Ú}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î

A-2




Ý¢}¢ çÚS¢¢H¢ : 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ Ðïà¢ÜUà¢ : à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ (¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢)çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢ 1435 ç„.çã.Ý¢çà¢Ú : }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î

}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU à¢¢¶Gï´

}¢é}Ï¢§ü : 19,20, }¢éãG}}¢Î ¥GHè Ú¢ïÇ, }¢¢æÇ±è Ð¢ïSÅ ¥¢õçÈGUS¢Üï S¢¢}¢Ýï, }¢é}Ï¢§ü ÈGU¢ïÝ : 022-23454429

ÎïãHè : 421, }¢çÅ²¢ }¢ãGH, ©Îêü Ï¢¢Á¢G¢Ú, Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î, ÎïãHèÈGU¢ïÝ : 011-23284560

Ý¢x¢ÐéÚ : }¢éãG}}¢Î ¥GHè S¢Ú¢² Ú¢ïÇ (C/o) …¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢,ÜU}¢¢H à¢¢ã Ï¢¢Ï¢¢ ÎÚx¢¢ã ÜïU Ð¢S¢, }¢¢ïç}¢ÝÐéÚ¢, Ý¢x¢ÐéÚ

ÈGU¢ïÝ : 0712 -2737290

¥Á¢}¢ïÚ à¢ÚèÈGU : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG Î¢ÚñÝ }¢çS…Î ÜïU ÜGUÚèÏ¢, ÝH¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú,SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã, : (0145) 2629385

ãéÏHè : A.J. }¢éÉ¢ïH ÜU¢ï}ÐHïv„, A.J. }¢éÉ¢ïH Ú¢ïÇ, Ï¢íè… ÜïUÐ¢„, ãéÏHè - 580024. ÈGU¢ïÝ : 09343268414

ãGñÎÚ¥¢Ï¢¢Î : Ð¢Ýè ÜUè ÅæÜUè, }¢éx¢GH ÐéÚ¢, ãñGÎÚ¥¢Ï¢¢ÎÈGU¢ïÝ : 040-24572786

}¢-ÎÝè §çË¼…¢ : çÜU„è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ

A-3




ÈGïUãçÚS¼

ÜGéUÏ¢ïü }¢éS¼GÈGU¢ ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜUè ¼¢’ÚèÈGUÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜU¢ §‹¥G¢}¢ÚãG}¢¼¢ï´ ÜUè Ï¢ÚS¢¢¼ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´çÝÄ²¼ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼¶GéHêS¢ï çÝÄ²¼çÝÄ²¼ ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñçÝÄ²¼ ÜU¢ ÈUHãGéS¢êHï §GË}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï çÎ}¢àÜGU ÜU¢ S¢ÈGUÚÏ¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢§GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñçÚÁGÜGU ÜU¢ Á¢G¢ç}¢ÝÚ¢ãï ¶GéÎ¢ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚx¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢ÝÁ¢¢¼ ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢Ï¢¢ïHÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢ÝÚãÝé}¢¢§ü ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼Îé¥G¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñx¢GñÏ¢è }¢ÎÎ{¢ïÜU¢ ÎïÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý¼¢ñÏ¢¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î¼¢§Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?S¢êÎ¶G¢ïÚ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼}¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ‰¢èÚ¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í

©G‹±¢Ý ©G‹±¢ÝS¢ÈGUãG¢ S¢ÈGUãG¢ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ?ÜGñUÎ¶G¢Ý¢Îé‹²¢ ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ ãñç}¢SÜUèÝ ÜU¢ ãGÁ¢ãGÁ¢ ÜUè ÜGéUÚÏ¢¢Ýè¶Géà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¥¢ï100 ¥zGÚ¢Î ÜU¢ ÜGU¢ç¼HS¢H¢}¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼¼ÜUÏÏ¢éÚ ÜU¢ §GH¢Á¢¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè ¥G¢Î¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãæS¢Ýï ÜU¢ ÝévGS¢¢ÝÜGUãìÜGUã¢ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ç}¢S±¢ÜU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼25 }¢¼üÏ¢¢ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUèÁ¢}¢¢¥G¼ Ý À¢ïÇGèÓ¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼Ó¢éx¢GHè çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?v²¢ ã}¢ Ó¢éx¢GHè S¢ï Ï¢Ó¢¼ï ãñ´ ?Ó¢éx¢GHè S¢ï ¼¢ñÏ¢¢Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ x¢GéH¢}¢ÚÁGÁ¢G¢ÜGU ÜU¢ ÜUÚ}¢|¢éÝ¢ ãé±¢ ãÚÝãG²¢ §ü}¢¢Ý S¢ï ãñÏ¢¢ ãG²¢ Ý¢ñ Á¢±¢ÝS¢¢çÜGU²ï ÜU¢ñS¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý¥¢ÜGU¢ ÜU¢ }¢ãèÝ¢à¢¢’Ï¢¢Ý ÜUè ¼Á¢çËH²¢¼ ± Ï¢-ÚÜU¢¼çÈGU¼Ý¢ Ï¢¢Á¢G ÜUè }¢Á¢G}}¢¼¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝ¢Ý}¢¢Á¢G ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ±Ï¢¢Hv²¢ ÜéUÀ çÎÝ ÜïU çH²ï Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇG S¢ÜU¼ï ãñ´ ?

4

5

7

8

9

10

12

14

14

15

16

17

18

21

22

25

25

28

29

30

30

32

33

33

36

37

40

41

41

44

44

45

47

48

49

50

51

51

56

57

59

60

60

61

62

62

63

64

65

65

66

67

68

68

69

70

72

72

75

76

76

77

78

80

81

A-4




1

¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢êçÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è “ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢” ÜïU 11 ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï

§S¢ çÚS¢¢Hï ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè “11 çÝÄ²¼ï´”ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : “ ²¢’Ýè}¢é„Ë}¢¢Ý ÜUè çÝÄ²¼ ©„ ÜïU ¥G}¢H „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”

Î¢ï }¢-ÎÝè ÈêUH : [1] çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜïU çÜU„è |¢è ¥G-}¢Hï¶GñÚ ÜU¢ „±¢Ï¢ Ýãèæ ç}¢H¼¢ J

[2] ç…¼Ýè ¥ÓÀè çÝÄ²¼ïæ ç…G²¢Î¢, ©¼Ý¢ „±¢Ï¢|¢è ç…G²¢Î¢ J

{1} ãÚ Ï¢¢Ú ãG}Î ± {2} S¢H¢¼ ¥¢ñÚ {3} ¼¥GÃ±éÁ¢G ±{4} ¼çS}¢Ä²¢ S¢ï ¥¢x¢G¢Á¢G ÜUMæx¢¢ J (§S¢è S¢ÈGUãGï ÐÚ ªÐÚ Îè ãé§ü Î¢ï ¥G-ÚÏ¢è§GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÉG HïÝï S¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ çÝÄ²¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢) {5} ãGœ¢H ±S¥G§„ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ {6} çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUMæx¢¢ J {7} …ã¢æ …ã¢æ“¥ËH¢ã” ÜU¢ Ý¢}¢ï Ð¢ÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ ¥¢ñÚ {8} …ã¢æ …ã¢æ“„ÚÜU¢Ú” ÜU¢ §S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ ÐÉGêæx¢¢ J{9} ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢¢ J {10} §S¢ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU “ »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï ¼¢ïãGÈGU¢ Î¢ï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼Ï¢ÉGïx¢è J” ÐÚ ¥G}¢H ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï ²ïãçÜU¼¢Ï¢ (»ÜU ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU) ¶GÚèÎ ÜUÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïãGìÈGU¼Ý Îêæx¢¢{11} §S¢ çÚS¢¢Hï ÜïU }¢é¼G¢-H»G ÜU¢ S¢±¢Ï¢ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï §üS¢¢H ÜUMæx¢¢ J




2

ÐãHï §S¢ï ÐÉG HèçÁ¢²ïãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÎÚÎ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ÚãG}¢¼ï

¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï }¢éÜUÚü}¢, S¢Ú¢Ð¢ Á¢êÎ¢ï ÜUÚ}¢ S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUè x¢§ü çÜU ©S¢ §GË}¢ ÜUè ãGÎ v²¢ ãñ Á¢ã¢æ

§‹S¢¢Ý ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¥G¢çH}¢ ã¢ï ? ¥¢Ð Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :“ ”²¢’Ýè Á¢¢ï }¢ïÚè ©}}¢¼ ÐÚ Ó¢¢HèS¢ ¥ãGÜU¢}¢ï ÎèÝ ÜUè ãGÎèS¢ï´ çãGzGÁ¢G ÜUÚï ©S¢ï¥ËH¢ã ÈGUÜGUèã ©Æ¢»x¢¢ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢ à¢ÈGUè¥G ¥¢ñÚx¢±¢ã ã¢ï©æx¢¢ J”

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è §S¢ ãGÎèS¢ ÜïU ¼ãGì¼ çH¶¼ï ãñ´ : “©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU §S¢ §à¢¢üÎ S¢ï }¢éÚ¢Î ± }¢vGS¢êÎH¢ïx¢¢ï´ ¼ÜU Ó¢¢HèS¢ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜU¢ ÐãéæÓ¢¢Ý¢ ãñ J Ó¢¢ãï ±¢ïã §S¢ï ²¢Î Ý |¢èã¢ï´ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ }¢¢’Ý¢ |¢è §S¢ï }¢¢’Hê}¢ Ý ã¢ï J”

}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “§S¢ ãGÎèS¢ ÜïU Ï¢ãé¼ ÐãHê ãñ´, Ó¢¢HèS¢ ãGÎèS¢ï´ ²¢Î ÜUÚ ÜïU}¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜU¢ï S¢éÝ¢Ý¢, À¢Ð ÜUÚ §Ý }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚÝ¢, ¼ÚÁ¢}¢¢ ²¢ à¢ãüG ÜUÚÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢Ý¢, Ú¢ç±²¢ï´ S¢ï S¢éÝ ÜUÚ çÜU¼¢Ï¢è à¢vH }¢ïæ Á¢}¥GÜUÚÝ¢ S¢Ï¢ ãè §S¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãñæ ²¢’Ýè Á¢¢ï çÜUS¢è ¼GÚãG ÎèÝè }¢S¢¢§HÜUè Ó¢¢HèS¢ ãGÎèS¢ï´ }¢ïÚè ©}}¢¼ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ Îï ¼¢ï çÜGU²¢}¢¼ }¢ï´ ©S¢ ÜU¢ãGàÚ ©G-H}¢¢» ÎèÝ ÜïU Á¢éG}¢Úï }¢ï ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ ©S¢ ÜUè ¶GéS¢êS¢è à¢ÈGU¢¥G¼¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ¼vG±ï ÜUè wG¢éS¢êS¢è x¢±¢ãè Îêæx¢¢ ±ÚÝ¢ ©G}¢ê}¢è à¢ÈGU¢¥G¼




3

¥¢ñÚ x¢±¢ãè ¼¢ï ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜU¢ï ÝS¢èÏ¢ ã¢ïx¢è J §S¢è ãGÎèS¢ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚÜGUÚèÏ¢Ý ¼}¢¢}¢ }¢éãGçgS¢èÝ Ýï Á¢ã¢æ ãGÎèS¢¢ï´ ÜïU ÎzG¼Ú çH¶ï ±ã¢æ ¥GH¢çãGÎ¢Ó¢ïãH ãGÎèS¢ çÁ¢S¢ï ¥Ú-Ï¢§üGçÝÄ²ã ÜUã¼ï ãñ´ Á¢}¥G ÜUè´ J”

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 221)

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢ÁGÜêUÚ¢ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU }¢ï´ Ï¢²¢ÝÜUÎ¢ü ÈGUÁ¢GèH¼ ÜU¢ï ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ¥ÓÀè ¥ÓÀèçÝÄ²¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ ÐÚ}¢éà¼ç}¢H ¼ãGÚèÚè x¢éHÎS¼¢ ¼Ú¼èÏ¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J çÁ¢S¢ }¢ï´ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î }¢éS¼ÝÎà¢éMãG¢¼ï ¥ãG¢ÎèS¢ S¢ï ¥wGÁ¢G ÜUÎ¢ü ±Á¢G¢ãG¼ |¢è ÎÁ¢ü ÜUÚ Îè x¢§ü ãñÝèÁ¢G }¢¢ñÁG¢ê¥G ÜUè }¢éÝ¢-S¢Ï¢¼ S¢ï çãGÜU¢²¢¼ |¢è ÝvGH ÜUè x¢§ü ãñ´ JãÚ ãGÎèS¢ ÜU¢ }¢éÜU}}¢H ãG±¢H¢ |¢è çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J §Ý ¥ãG¢ÎèS¢ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚÝï ÜUè wG±¢çãà¢ Ú¶Ýï ±¢H¢ï´ ÜUè ¥¢S¢¢Ýè ÜïU çH²ï¥¢ç¶GÚè S¢ÈGUãG¢¼ }¢ï´ §S¢ çÚS¢¢Hï }¢ï´ à¢¢ç}¢H ¥ãG¢ÎèS¢ ÜU¢ ¥G-ÚÏ¢è}¢¼Ý |¢è çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J

§S¢ çÚS¢¢Hï ÜU¢ï Ý çS¢ÈGUü ¶GéÎ ÐçÉG²ï Ï¢çËÜU ÎêS¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ÜU¢ï §S¢ ÜïU }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï ÜUÚ S¢±¢Ï¢ï Á¢¢çÚ²¢ ÜïU }¢éS¼çãGÜGUÏ¢çÝ²ï J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï Îé¥G¢ ãñ çÜU ã}¢ï´ “¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢” ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ÐÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ Ï¢Ý¼ï ÚãÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ Ú¢¼ Ï¢¢Úã±è´¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J

à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ (}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢)




4

ãGÎèS¢ (1) ÜGéUÏ¢ïü }¢éS¼GÈGU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢SªGÎ S¢ï

}¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ

¥GçÝH ©G²êÏ¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¼ÜGUÚéüÏ¢ çÝà¢¢Ý

ãñ : “ ²¢’Ýè Ï¢Ú¢ïÁ¢Gï çÜGU²¢}¢¼ H¢ïx¢¢ï´

}¢ï´ }¢ïÚï ÜGUÚèÏ¢ ¼Ú ±¢ïã ã¢ïx¢¢, çÁ¢S¢ Ýï Îé‹²¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ ÐÚ çÁ¢G²¢Î¢ ÎéMÎï

Ð¢ÜU ÐÉGï ã¢ï´x¢ï J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÜGU²¢}¢¼ }¢ï S¢Ï¢ S¢ï ¥¢Ú¢}¢ }¢ï ±¢ïã

ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢

Úãï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè ã}¢Ú¢ãè ÝS¢èÏ¢ ã¢ïÝï ÜU¢

Á¢GÚè¥G¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜUS¢Ú¼ ãñ J §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ÎéMÎï Ð¢ÜU

Ï¢ïã¼ÚèÝ ÝïÜUè ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Á¢‹Ý¼ ç}¢H¼è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ (²¢’Ýè

ÎéMÎï Ð¢ÜU) S¢ï Ï¢ÁG}¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ÎêËã¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH

}¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 2, S¢. 100) Îé‹²¢ }¢ï´ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜUS¢Ú¼ ¥GÜGUèÎï ÜUè

}¢ÁGÏ¢ê¼Gè, çÝÄ²¼ ÜïU ¶GéHêS¢, }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè S¢ÓÓ¢¢§ü ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ ÜUè ã}¢ïà¢x¢è




5

ÐÚ ÎH¢H¼ ÜUÚ¼è ãñ J çHã¢Á¢G¢

ã}¢ï´ |¢è ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï J

ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ¼¢’ÚèÈGU}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ó¢‹Î Ï¢éÁ¢Géx¢¢ïZ ÜïU ¥vG±¢H Ðïà¢ çÜU²ï

Á¢¢ Úãï ãñ J ¥¢Ð çÜUS¢è |¢è »ÜU Ï¢éÁ¢Géx¢ü ÜïU Ï¢¼¢» ãé» ¥GÎÎ ÜU¢ï }¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢

Hï´x¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ à¢é}¢¢Ú ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï ±¢H¢ï

}¢ï´ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¼}¢¢}¢ Ï¢-ÚÜU¢¼ ± S¢-}¢Ú¢¼ ãG¢çS¢H ã¢ï Á¢¢»æx¢ï

çÁ¢Ý ÜU¢ ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ }¢ï´ ¼çÁGÜUÚ¢ ãñ J

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è

ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ¼¢’ÚèÈGU Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢

ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 1000 }¢¼üÏ¢¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Á¢GMÚ ÐÉGï´ ±ÚÝ¢ 500 ÐÚ

§çv¼ÈGU¢ ÜUÚï´ J Ï¢¢’Á¢G Ï¢éÁ¢Géx¢¢ïZ Ýï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 300 ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ±

¥GSÚ ÜïU Ï¢¢’Î Î¢ï Î¢ï S¢¢ï }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGÝï ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUÀ S¢¢ï¼ï ±vG¼

|¢è ÐÉGÝï ÜUè ¥G¢Î¼ Ç¢Hï´ J” ¥¢Ð }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :

“Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 100 }¢¼üÏ¢¢ ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ Á¢GMÚ ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï J”

çÈUÚ }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Ï¢¢’Á¢G ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜïU »ïS¢ï S¢èx¢Gï ãñ´ (}¢-S¢HÝ

) çÁ¢Ý ÜïU ÐÉGÝï S¢ï 1000 ÜU¢ ¥GÎÎ Ï¢ ¥¢S¢¢Ýè ¥¢ñÚ Á¢ËÎ

ÐêÚ¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J ©S¢è ÜU¢ï ±Á¢GèÈGU¢ Ï¢Ý¢ çH²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ±ñS¢ï |¢è Á¢¢ï

ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉGÝï ÜU¢ ¥G¢Îè ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢ ÐÚ ±¢ïã ¥¢S¢¢Ý ã¢ï




6

Á¢¢¼¢ ãñ J x¢GÚÁ¢Gï çÜU Á¢¢ï ¥G¢çà¢ÜGïU ÚS¢êH ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢ï ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï S¢ï

±¢ïã HÁGÁ¢G¼ ± à¢èÚèÝè ãG¢çS¢H ã¢ï¼è ãñ Á¢¢ï ©S¢ ÜUè MãG ÜU¢ï ¼çvG±Ä²¼

ÐãéæÓ¢¢¼è ãñ J” (Á¢ÁGÏ¢éH ÜGéUHêÏ¢ (}¢é¼Á¢ü}¢), S¢. 328, }¢éHwG¶GS¢Ý)

}¢ÚèÁ¢Gï çãÁ¢í ÜU¢ï ã¢ï Á¢¢»x¢è ÜUè ¥|¢è ¼SÜUè´

Á¢GÚ¢ }¢ÎèÝï ÜïU Î¢Lçàà¢ÈGU¢ ÜUè Ï¢¢¼ ÜUÚ¢ï

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢éãG}}¢Î ²êS¢éÈGU çÏ¢Ý §S}¢¢§üGH ÝÏã¢Ýè

¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ ” }¢ï ´

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ à¢¢’Ú¢Ýè Ýï

“ÜUàÈGéUH xG¢é}}¢ã” }¢ï´ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ çÜU Ï¢¢’Á¢G ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, “S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢

ÐÚ Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ¼¢’Î¢Î ãÚ Ú¢¼ 700

Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ ãÚ çÎÝ 700 Ï¢¢Ú ãñ J” }¢Á¢GèÎ çH¶¼ï ãñ´ : “»ÜU Ï¢éÁ¢Géx¢ü

ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ : “ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ÜUS¢Ú¼ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 350 Ï¢¢Ú çÎÝ }¢ï´

¥¢ñÚ ãÚ à¢Ï¢ }¢ï´ 350 Ï¢¢Ú ãñ J” }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢

à¢¢’Ú¢Ýè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “¥‹±¢LH ÜGéUÎçS¢Ä²¢”

}¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ : “ã}¢ S¢ï ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ¥GãìÎ

çH²¢ çÜU ã}¢ ¥¢Ð ÐÚ ãÚ çÎÝ ¥¢ñÚ Ú¢¼ Ï¢

ÜUS¢Ú¼ ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï |¢¢§²¢ï´ ÜïU ¥¢x¢ï §S¢ ÜU¢

¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥¢æ ãGÁ¢GÚ¼




7

S¢ï §ÁGã¢Úï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU çH²ï ©‹ãï´ ÐêÚè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï´x¢ï ¥¢ñÚ ²ïã çÜU ã}¢ ãÚ çÎÝ

¥¢ñÚ Ú¢¼ ¥¢ñÚ S¢éÏãG ¥¢ñÚ à¢¢}¢ 1000 S¢ï Hï ÜUÚ 10,000 ¼ÜU ÎéMÎ¢ï

S¢H¢}¢ ÜU¢ ç±Îü ÜUÚï´x¢ï J” ¥GËH¢}¢¢ ÝÏã¢Ýè }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï

ãñ´ : “ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ÝêLgèÝ à¢¢ñÝè Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 10,000 Ï¢¢Ú

ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ à¢ñ¶G ¥ãG}¢Î Á¢G±¢±è

Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 40,000 Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼ï ‰¢ï J”

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è

Ýï à¢ñ¶Gï ¥Á¢H ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ }¢éœ¢ÜGUè S¢ï

ÎéMÎï Ð¢ÜU ÜUè ¼¢’Î¢Î ÎÚ²¢zG¼ ÜUè ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “§S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü

¼¢’Î¢Î }¢é¥GÄ²Ý Ýãè´ ãñ, çÁ¢¼Ý¢ ã¢ï S¢ÜïU ÐÉG¢ï, §S¢è S¢ï ÚyGÏ¢éçËHS¢¢Ý Úã¢ï

(²¢’Ýè ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ý ¼Ú Ú¶¢ï) ¥¢ñÚ §S¢è ÜïU Úæx¢ }¢ï´ Úæx¢ Á¢¢¥¢ï J”

ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜU¢ §‹¥G¢}¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý }¢‹S¢êÚ Á¢Ï¢

ÈGU¢ñ¼ ãé» ¼¢ï ¥ãHï à¢èÚ¢Á¢G }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ Îï¶¢ çÜU ±¢ïã à¢èÚ¢Á¢G

ÜUè Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÜïU }¢ïãGÚ¢Ï¢ }¢ï´ ¶ÇGï ãñ´ ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢ïã¼ÚèÝ ãGéËH¢

(Á¢‹Ý¼è çHÏ¢¢S¢) Á¢GñÏ¢ï ¼Ý çÜU²¢ ãé±¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢Ú ÐÚ }¢¢ïç¼²¢ï´ ±¢H¢




8

¼¢Á¢ S¢Á¢¢ ãé±¢ ãñ J wG±¢Ï¢ Îï¶Ýï ±¢Hï Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “ãGÁ¢GÚ¼ ! v²¢

ãG¢H ãñ ?” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éÛ¢ï Ï¢wGà¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢

ÐÚ ÜUÚ}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ¼¢Á¢ ÐãÝ¢ ÜUÚ Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH çÜU²¢ J”

ÐêÀ¢ : “çÜUS¢ S¢Ï¢Ï¢ S¢ï ?” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “}¢ñ´ ¼¢Á¢Î¢Úï }¢ÎèÝ¢

ÐÚ ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉG¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ²ïãè

¥G}¢H ÜU¢}¢ ¥¢ x¢²¢ J”

ãGÎèS¢ (2) ÚãG}¢¼¢ï ÜUè Ï¢ÚS¢¢¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU

ÝêÚ ÜïU ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU S¢Ú±Ú, Î¢ï Á¢ã¢æ ÜïU ¼¢Á¢±Ú, S¢éË¼G¢Ýï

Ï¢ãGÚ¢ï Ï¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚãG}¢¼ çÝà¢¢Ý ãñ :

“ ²¢’Ýè }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¢ï, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢

¼é}¢ ÐÚ ÚãG}¢¼ |¢ïÁ¢ïx¢¢ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! S¢H¢¼ ÜïU }¢¢’Ý¢ ãñ´ ÚãG}¢¼ ²¢

¼G-HÏ¢ï ÚãG}¢¼, Á¢Ï¢ §S¢ ÜU¢ ÈGU¢§GH (²¢’Ýè ÜUÚÝï ±¢H¢) ÚÏ¢ ( ) ã¢ï

¼¢ï (S¢H¢¼) Ï¢ }¢¢’Ý¢ ÚãG}¢¼ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ÈGU¢§GH Á¢Ï¢ Ï¢‹Îï ã¢ï ¼¢ï Ï¢ }¢¢’Ý¢

¼G-HÏ¢ï ÚãG}¢¼ J §SH¢}¢ }¢ï´ »ÜU ÝïÜUè ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ÎS¢ x¢éÝ¢




9

ãñ J ¶G²¢H Úãï çÜU Ï¢‹Î¢ ¥ÐÝè ãGñçS¢Ä²¼ ÜïU H¢§ÜGU ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢

ãñ }¢x¢Ú ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ¥ÐÝè à¢¢Ý ÜïU H¢§ÜGU ©S¢ ÐÚ ÚãG}¢¼ï´ ©¼¢Ú¼¢ ãñ Á¢¢ï

Ï¢‹Îï ÜïU ¶G²¢H ± x¢é}¢¢Ý S¢ï ±Ú¢ (²¢’Ýè Ï¢éH‹Î) ãñ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 2, S¢. 97, 98)

ãGÎèS¢ (3) ÎS¢ ÚãG}¢¼ïãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï

}¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éàÜUÏ¢¢Ú ãñ :

“

²¢’Ýè çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉG¢, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÐÚ

ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÎS¢ x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ©S¢

ÜïU ÎS¢ Î-ÚÁ¢ï Ï¢éH‹Î çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU »ÜU ÎéMÎï Ð¢ÜU

}¢ï´ ¼èÝ ÈGU¢»Îï ãñ´ J ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´, ÎS¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè }¢é¥G¢ÈGUè ¥¢ñÚ ÎS¢ Î-ÚÁ¢¢ï´

ÜUè Ï¢éH‹Îè J ( )




10

ãGÎèS¢ (4) çÝÄ²¼ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G-}¢Úï ÈGU¢MÜGU

S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢,

S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢

Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ ²¢’Ýè

¥¢’}¢¢H ÜU¢ Î¢Ú¢ï }¢Î¢Ú çÝÄ²¼¢ïæ ÐÚ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ ãGÎèS¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU

¥¢’}¢¢H ÜU¢ S¢±¢Ï¢ çÝÄ²¼ ÐÚ ãè ãñ, çÏ¢x¢GñÚ çÝÄ²¼ çÜUS¢è ¥G}¢H ÐÚ

S¢±¢Ï¢ ÜU¢ §çS¼ãGìÜGU¢ÜGU (²¢’Ýè ãGÜGU) Ýãè´ J ¥¢’}¢¢H ¥G}¢H ÜUè Á¢}¥G

ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ §yGH¢ÜGU ¥¢’Á¢G¢, Á¢GÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ çÎH ¼èÝ¢ï´ ÜïU ¥zG¥G¢H ÐÚ

ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ã¢æ ¥¢’}¢¢H S¢ï }¢éÚ¢Î ¥¢’}¢¢Hï S¢¢çHãG¢ (²¢’Ýè ÝïÜU

¥¢’}¢¢H) ¥¢ñÚ }¢éÏ¢¢ãG (²¢’Ýè Á¢¢§Á¢G) ¥zG¥G¢H ãñ´ J ¥¢ñÚ çÝÄ²¼ Hé-x¢G±è

¼G¢ñÚ ÐÚ çÎH ÜïU ÐéwG¼¢ §Ú¢Îï ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ à¢Ú¥GÝ §GÏ¢¢Î¼ ÜïU §Ú¢Îï

ÜU¢ï çÝÄ²¼ ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J §GÏ¢¢Î¢¼ ÜUè Î¢ï çÜGUS}¢ï´ ãñ´ :

(1) }¢vGS¢êÎ¢ : Á¢ñS¢ï Ý}¢¢Á¢G, Ú¢ïÁ¢G¢ çÜU §Ý S¢ï }¢vGS¢êÎ ãGéS¢êHï S¢±¢Ï¢

ãñ §‹ãï ¥x¢Ú çÏ¢x¢GñÚ çÝÄ²¼ ¥Î¢ çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï ²ïã S¢ãGèãG Ý ã¢ïx¢ï §S¢ çH²ï

çÜU §Ý S¢ï }¢vGS¢êÎ S¢±¢Ï¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ S¢±¢Ï¢ }¢zGÜGêUÎ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï §S¢ ÜUè

±Á¢ã S¢ï ¥SH à¢ñ ãè ¥Î¢ Ý ã¢ïx¢è J




11

(2) x¢GñÚ }¢vGS¢êÎ¢ : ±¢ïã Á¢¢ï ÎêS¢Úè §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜïU çH²ï Á¢GÚè¥G¢ ã¢ï´

Á¢ñS¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Ó¢HÝ¢, ±éÁG¢ê, x¢GéSH ±x¢GñÚ¢ J §Ý §GÏ¢¢Î¢¼ï x¢GñÚ }¢vGS¢êÎ¢

ÜU¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü çÝÄ²¼ï §GÏ¢¢Î¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ©S¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ ¥¢ñÚ

¥x¢Ú çÏ¢H¢ çÝÄ²¼ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï S¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢Hïx¢¢ }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢

²¢ ±S¢èH¢ Ï¢ÝÝ¢ ¥Ï¢ |¢è ÎéLS¼ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï Ý}¢¢Á¢G S¢ãGèãG ã¢ï

Á¢¢»x¢è J (}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè à¢ãGïü S¢ãGèãGéH Ï¢é¶G¢Úè, çÁ¢. 1, S¢. 226)

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! »ÜU ¥G}¢H }¢ï´ çÁ¢¼Ýè çÝÄ²¼ï´

ã¢ï´x¢è ©¼Ýè ÝïçÜU²¢ï´ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢, }¢-S¢HÝ }¢¢ïãG¼¢Á¢ ÜGUÚ¢Ï¢¼ Î¢Ú

ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚÝï }¢ï´ ¥x¢Ú çÝÄ²¼ ÈGUÜGU¼G çH ±çÁãËH¢ã (²¢’Ýè ¥ËH¢ã

ÜïU çH²ï) ÎïÝï ÜUè ã¢ïx¢è ¼¢ï »ÜU çÝÄ²¼ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ð¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú

çS¢H» ÚïãGì}¢è ÜUè çÝÄ²¼ |¢è ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï Î¢ïãÚ¢ S¢±¢Ï¢ Ð¢»x¢¢ J

§S¢è ¼GÚãG }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Á¢¢Ý¢ |¢è »ÜU

¥G}¢H ãñ §S¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è çÝÄ²¼ï´ ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ´, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

à¢¢ã }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý Ýï ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢

çÁ¢ËÎ 5 S¢ÈGUãG¢ 673 }¢ï´ §S¢ ÜïU çH²ï Ó¢¢HèS¢ çÝÄ²¼ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè´ ¥¢ñÚ

ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Ï¢ïà¢ÜU Á¢¢ï §GË}¢ï çÝÄ²¼ Á¢¢Ý¼¢ ãñ »ÜU »ÜU ÈGïU’H ÜU¢ï ¥ÐÝï

çH²ï ÜU§ü ÜU§ü ÝïçÜU²¢æ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ J” (ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 5, S¢. 673)

Ï¢çËÜU }¢éÏ¢¢ãG ÜU¢}¢¢ï }¢ï |¢è ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜUÚÝï S¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢,

}¢-S¢HÝ ¶GéàÏ¢ê Hx¢¢Ýï }¢ï´ §çœ¢Ï¢¢»G S¢é‹Ý¼, ¼¢’Á¢Gè}¢ï }¢çSÁ¢Î, ÈGUÚãG¼ï




12

çÎ}¢¢x¢G ¥¢ñÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ S¢ï Ý¢ ÐS¢‹ÎèÎ¢ Ï¢ê ÎêÚ ÜUÚÝï ÜUèçÝÄ²¼ï´ ã¢ïæ ¼¢ï ãÚ çÝÄ²¼ ÜU¢ ¥Hx¢ S¢±¢Ï¢ ã¢ïx¢¢ J

wG¢éHêS¢ï çÝÄ²¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢¢çHÜU çÏ¢Ý ÎèÝ¢Ú çÎ}¢àÜGU

}¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜUè¼Ä²¢Ú ÜUÎ¢ü }¢çSÁ¢Î }¢ï´ »’ç¼ÜU¢ÈGU çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J »ÜU }¢¼üÏ¢¢ ©Ý ÜïUçÎH }¢ï´ ¶G²¢H ¥¢²¢ çÜU ÜU¢ï§ü »ïS¢è S¢êÚ¼ ÐñÎ¢ ã¢ï Á¢¢» çÜU }¢éÛ¢ï §S¢}¢çSÁ¢Î ÜU¢ }¢é-¼±ËHè (²¢’Ýè §ç‹¼Á¢G¢}¢ S¢æ|¢¢HÝï ±¢H¢) Ï¢Ý¢ çÎ²¢ Á¢¢» JÓ¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï »’ç¼ÜU¢ÈGU }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §¼Ýè ÜUS¢Ú¼ S¢ïÝ}¢¢Á¢Gï´ ÐÉGè´ çÜU ã}¢¢ ±vG¼ Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ }¢àxG¢êH Îï¶ï Á¢¢¼ï J HïçÜUÝ çÜUS¢è Ýï¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ ÜUè J »ÜU S¢¢H §S¢è ¼GÚãG x¢éÁ¢GÚ x¢²¢ J »ÜU}¢¼üÏ¢¢ ¥¢Ð }¢çSÁ¢Î S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢» ¼¢ï çÝÎ¢» x¢GñÏ¢è ¥¢§ü : “»ï }¢¢çHÜU !

¼éÛ¢ï ¥Ï¢ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï »ÜU S¢¢H ¼ÜU¥ÐÝè ¶GéÎ x¢G-ÚÁ¢G¢Ý¢ §GÏ¢¢Î¼ ÐÚ à¢ÎèÎ Ú‹Á¢ ± à¢Úç}¢‹Îx¢è ãé§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð¥ÐÝï ÜGUËÏ¢ ÜU¢ï çÚ²¢ S¢ï ¶G¢Hè ÜUÚ ÜïU wG¢éHêS¢ï çÝÄ²¼ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢Úè Ú¢¼§GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH Úãï J

S¢éÏãG ÜïU ±vG¼ }¢çSÁ¢Î ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU }¢Á}¢¥G}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢¢, ¥¢ñÚ H¢ïx¢ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ÜUã Úãï ‰¢ï çÜU “}¢çSÁ¢Î ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢ÆèÜU Ýãè´ ãñ çHã¢Á¢G¢ §S¢è à¢wGS¢ ÜU¢ï }¢é-¼±ËHè Ï¢Ý¢ çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ




13

¼}¢¢}¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢è ©}¢êÚ §S¢ ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ J” S¢¢Ú¢ }¢Á}¢¥G §S¢

Ï¢¢¼ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð

ÜïU Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUè, çÜU “ã}¢

Ï¢¢ã}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ çÜU²ï x¢» }¢éœ¢çÈGUÜGU¢ ÈGñUS¢Hï S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î ÜU¢

}¢é-¼±ËHè Ï¢Ý¢Ý¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ J” ¥¢Ð Ýï ¥ËH¢ã

ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ ¥GÁ¢Gü ÜUè : “»ï ¥ËH¢ã ! }¢ñ´ »ÜU S¢¢H ¼ÜU çÚ²¢ÜU¢Ú¢Ý¢

§GÏ¢¢Î¼ }¢ïæ §S¢ çH²ï }¢àxG¢êH Úã¢ çÜU }¢éÛ¢ï }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢ñçH²¼ ãG¢çS¢H

ã¢ï Á¢¢» }¢x¢Ú »ïS¢¢ Ý ãé±¢ ¥Ï¢ Á¢Ï¢ çÜU }¢ñ´ çS¢ÎÜGïU çÎH S¢ï ¼ïÚè §GÏ¢¢Î¼

}¢ï´ }¢àxG¢êH ãé±¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï }¢é-¼±ËHè Ï¢Ý¢Ýï ¥¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ }¢ïÚï

ªÐÚ ²ïã Ï¢¢Ú Ç¢HÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´, HïçÜUÝ }¢ñ´ ¼ïÚè ¥G-Á¢G}¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ ¶¢¼¢

ãêæ çÜU }¢ñ´ Ý ¼¢ï ¥Ï¢ ¼¢ï ¼¢ñçH²¼ ÜGUÏ¢êH ÜUMæx¢¢ ¥¢ñÚ Ý }¢çSÁ¢Î S¢ï Ï¢¢ãÚ

çÝÜUHêæx¢¢ J” ²ïã ÜUã ÜUÚ çÈUÚ §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH ã¢ï x¢» J

}¢ÎèÝ¢ : ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ï´ S¢ï }¢é-¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü ÜïU çH²ï,

¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ ÜïUçS¢Å Ï¢²¢Ý

“çÝÄ²¼ ÜU¢ ÈUH” ¥¢ñÚ çÝÄ²¼¢ï´ S¢ï }¢é-¥GçËHÜGU ¥¢Ð ÜïU }¢éÚœ¢Ï¢ ÜUÎ¢ü

ÜU¢Çü ²¢ Ðï}ÈGUHïÅ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè çÜUS¢è |¢è à¢¢¶G S¢ï

ãçÎÄ²¼Ý ãG¢çS¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J




14

ãGÎèS¢ (5) çÝÄ²¼ ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î S¢ï }¢Ú±è ãñ

çÜU ãGéÁG¢êÚï Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï çÎHÜéUà¢¢ ãñ : “ ²¢’Ýè }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜUè

çÝÄ²¼ ©S¢ ÜïU ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï

S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GçHÄ²éH }¢é¼üÁ¢G¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :

“Ï¢‹Îï ÜU¢ï ¥ÓÀè çÝÄÄ¢¼ ÐÚ ±¢ïã §‹¥G¢}¢¢¼ çÎ²ï Á¢¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥ÓÀï

¥G}¢H ÐÚ |¢è Ýãè´ çÎ²ï Á¢¢¼ï v²êæ çÜU çÝÄ²¼ }¢ï´ çÚ²¢ÜU¢Úè

Ýãè´ ã¢ï¼è J”

çÝÄ²¼ ÜU¢ ÈUHÏ¢Ýè §SÚ¢§üH ÜU¢ »ÜU à¢wGS¢ ÜGUãìG¼G S¢¢Hè }¢ï´ Úñ¼ ÜïU »ÜU

ÅèHï ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚ¢ J ©S¢ Ýï çÎH }¢ï´ S¢¢ïÓ¢¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã Úñ¼

x¢GËH¢ ã¢ï¼è ¼¢ï }¢ñ´ §S¢ï H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ Îï¼¢ J §S¢ ÐÚ

¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý ÜïU ÝÏ¢è ÜUè ¼GÚÈGU ±ãGì² |¢ïÁ¢è çÜU ©S¢

S¢ï ÈGUÚ}¢¢»æ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼é}ã¢Ú¢ S¢-ÎÜGU¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢




15

¥¢ñÚ ¼ïÚè ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´ ©S¢ ÅèHï ÜïU Ï¢ ÜGUÎÚ x¢GËH¢

S¢-ÎÜGU¢ ÜUÚÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢ çÎ²¢ J

ãGÎèS¢ (6) ãGéS¢êHï §GË}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã

ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚãÏ¢Ú çÝà¢¢Ý ãñ : “

²¢’Ýè §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¢ï ¥x¢Ó¢ïü ¼é}ãï´ Ó¢èÝ Á¢¢Ý¢ ÐÇGï J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ (ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU) S¢ï §GË}¢ï ÎèÝ

ÜUè Ï¢ï §ç‹¼ã¢ ¥ãç}}¢Ä²¼ S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼è ãñ çÜU ©S¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Á¢Ï¢

çÜU ã±¢§ü Á¢ã¢Á¢G, ÚïH ¥¢ñÚ }¢¢ïÅÚ Ýãè´ ‰¢ï, ¥GÚÏ¢ S¢ï }¢éËÜïU Ó¢èÝ

ÐãéæÓ¢Ý¢ çÜU¼Ý¢ }¢éçàÜUH ÜU¢}¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢

§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ çÜU ¥x¢Ó¢ïü ¼é}¢ ÜU¢ï ¥GÚÏ¢ S¢ï

}¢éËÜïU Ó¢èÝ Á¢¢Ý¢ ÐÇGï HïçÜUÝ §GË}¢ï ÎèÝ Á¢GMÚ ãG¢çS¢H ÜUÚ¢ï §S¢ S¢ï

x¢GzGH¼ ãÚçx¢Á¢G Ý Ï¢Ú¼¢ï J (§GË}¢ ¥¢ñÚ ©G-H}¢¢, S¢. 33)




16

}¢ÎèÝ¼éH }¢éÝÃ±Úã S¢ï çÎ}¢àÜGU ÜU¢ S¢ÈGUÚãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÜUS¢èÚ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÎÚÎ¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÎ}¢àÜGU ÜUè }¢çSÁ¢Î }¢ï

Ï¢ñÆ¢ ‰¢¢ ¼¢ï »ÜU ¥¢Î}¢è Ýï ¥¢ ÜUÚ ÜUã¢ : “»ï ¥Ï¢ê ÎÚÎ¢ ! Ï¢ïà¢ÜU }¢ñ ¼¢Á¢Î¢Úï

çÚS¢¢H¼ ÜïU à¢ãìÚ }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ S¢ï ²ïã S¢éÝ ÜUÚ

¥¢²¢ ãêæ çÜU ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü ãGÎèS¢ ãñ çÁ¢S¢ï ¥¢Ð ÚS¢êHéËH¢ã

S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜU¢}¢ ÜïU çH²ï

Ýãè ¥¢²¢ ãêæ J” ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎÚÎ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ Ýï ÚS¢êHï ÜUÚè}¢

ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» S¢éÝ¢ ãñ çÜU “Á¢¢ï à¢wGS¢ §GË}¢ (ÎèÝ)

ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ¶GéÎ¢ ¼¥G¢H¢ ©S¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU Ú¢S¼¢ï }¢ï S¢ï

»ÜU Ú¢S¼ï ÐÚ Ó¢H¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜUè çÚÁ¢G¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï

çÈGUçÚà¼ï ¥ÐÝï ÐÚ¢ï ÜU¢ï çÏ¢À¢ Îï¼ï ãñ ¥¢ñÚ ãÚ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G Á¢¢ï ¥¢S}¢¢Ý ± Á¢G}¢èÝ }¢ï

ãñ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ÀçH²¢æ Ð¢Ýè ÜïU ¥‹ÎÚ ¥G¢çH}¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢» }¢çxGÈGUÚ¼ ÜUÚ¼è ãñ

¥¢ñÚ ¥G¢çH}¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ ¥G¢çÏ¢Î ÐÚ »ïS¢è ãñ Á¢ñS¢è Ó¢¢ñÎã±è Ú¢¼ ÜïU Ó¢¢æÎ ÜUè

ÈGUÁ¢GèH¼ çS¢¼¢Ú¢ï ÐÚ, ¥¢ñÚ ©G-H}¢¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ±¢çÚS¢ ±

Á¢¢ Ýà¢èÝ ãñ J ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ¼ÜU¢ü ÎèÝ¢Ú ± çÎÚã}¢ Ýãè ãñ J ©‹ã¢ï

Ýï ±Ú¢S¢¼ }¢ï çS¢ÈGUü §GË}¢ À¢ïÇG¢ ãñ ¼¢ï çÁ¢S¢ Ýï §S¢ï ãG¢çS¢H çÜU²¢ ©S¢ Ýï ÐêÚ¢ çãGSS¢¢

Ð¢²¢ J”




17

ãGÎèS¢ (7) Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©GS}¢¢Ý S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU

à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï

ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :

“ ²¢’Ýè ¼é}¢ }¢ï´ Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢ ±¢ïã ãñ, çÁ¢S¢ Ýï

ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU¢ï S¢è¶¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï çS¢¶¢²¢ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGéUÚ¥¢Ý S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï }¢ï´ Ï¢ãé¼

±éS¥G¼ ãñ, Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGéUÚ¥¢Ý ÜïU çãÁÁ¢ï çS¢¶¢Ý¢, ÜGU¢Úè S¢¢çãGÏ¢¢Ý ÜU¢

¼Á±èÎ S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢, ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥ãGÜU¢}¢ Ï¢

Á¢GÚè¥G» ãGÎèS¢ ± çÈGUvGã S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢, S¢êçÈGU²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ¥S¢Ú¢Ú

± L}¢êÁ¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý Ï¢ çS¢çËS¢H» ¼GÚèÜGU¼ S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢ S¢Ï¢ ÜGéUÚ¥¢Ý

ãè ÜUè ¼¢’Hè}¢ ãñ J çS¢ÈGUü ¥ËÈGU¢Á¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý ÜUè ¼¢’Hè}¢ }¢éÚ¢Î Ýãè´ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 217)

! ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è

¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ¼ãGì¼ ÜGéUÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ï

¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥‹ÎMÝ ± Ï¢ñMÝï }¢éËÜU çãGzGÁ¢G¢ï Ý¢çÁ¢GÚ¢ ÜïU H¢

¼¢’Î¢Î }¢Î¢çÚS¢ Ï¢Ý¢}¢ “}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢” ÜGU¢§}¢ ãñ´ J Ð¢çÜUS¼¢Ý }¢ï´

ãÁ¢G¢Ú¢ï´ }¢-ÎÝè }¢é‹Ýï ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ÜU¢ï çãGzGÁ¢G¢ï Ý¢çÁ¢GÚ¢ ÜUè }¢ézG¼




18

¼¢’Hè}¢ Îè Á¢¢ Úãè ãñ J §S¢è ¼GÚãG }¢éwG¼çHÈGU }¢S¢¢çÁ¢Î ±x¢GñÚ¢ }¢ï ´

©G}¢ê}¢Ý Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ ãÁ¢G¢Úã¢ }¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜUè

¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï¼è ãñ çÁ¢Ý }¢ï´ Ï¢ÇGè ©G}¢í ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§ü S¢ãGèãG }¢¶G¢çÚÁ¢

S¢ï ãGéMÈGU ÜUè ÎéLS¼ ¥Î¢»x¢è ÜïU S¢¢‰¢ ÜGéUÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ S¢è¶¼ï ¥¢ñÚ

Îé¥G¢»æ ²¢Î ÜUÚ¼ï, Ý}¢¢Á¢G ï ´ ±x¢G ñÚ¢ ÎéLS¼ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè

¼¢’Hè}¢ }¢ézG¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼ï ãñ´ J §GH¢±¢ ¥Á¢Gè´ Îé‹²¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU

}¢é}¢¢çHÜU }¢ï´ ¥vS¢Ú Í¢Ú¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ¼vGÚèÏ¢Ý Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï ´ }¢Î¢çÚS¢

Ï¢Ý¢}¢ }¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (Ï¢Ú¢» Ï¢¢çHx¢G¢¼) |¢è Hx¢¢» Á¢¢¼ï ãñ´ çÁ¢Ý

}¢ï´ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ ÜGéUÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU, Ý}¢¢Á¢G ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè }¢ézG¼

¼¢’Hè}¢ Ð¢¼è´ ¥¢ñÚ Îé¥G¢»æ ²¢Î ÜUÚ¼è ãñ´ J à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï

¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢

¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÜïU

Á¢ÁGÏ¢¢¼ ²ïã ãñ´ :

²ïãè ãñ ¥¢ÚÁG¢ê ¼¢’Hè}¢ï ÜGéUÚ¥¢æ ¥G¢}¢ ã¢ï Á¢¢»

ç¼H¢±¼ ÜUÚÝ¢ S¢éÏãG¢ï à¢¢}¢ }¢ïÚ¢ ÜU¢}¢ ã¢ï Á¢¢»

ãGÎèS¢ (8) §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï

Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎ




19

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè §GË}¢ ÜU¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢

ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü (± ¥G¢ñÚ¼) ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ §GË}¢

S¢è¶Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ, (²ã¢æ) §GË}¢ S¢ï Ï¢ ÜGUÎÚï Á¢GMÚ¼ à¢Ú-§üG }¢S¢¢§H }¢éÚ¢Î ãñ´

çHã¢Á¢G¢ Ú¢ïÁ¢Gï Ý}¢¢Á¢G ÜïU }¢S¢¢§Hï Á¢GMçÚÄ²¢ S¢è¶Ý¢ ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÐÚ

ÈGUÁ¢Gü, ãGñÁ¢G ± çÝÈGU¢S¢ ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãÚ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ, ç¼Á¢¢Ú¼

ÜïU }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãÚ ¼¢çÁ¢Ú ÐÚ, ãGÁ¢ ÜïU }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãGÁ¢ ÜU¢ï

Á¢¢Ýï ±¢Hï ÐÚ »ïGÝ ÈGUÁ¢Gü ãñ´ HïçÜUÝ ÎèÝ ÜU¢ ÐêÚ¢ ¥G¢çH}¢ Ï¢ÝÝ¢ ÈGUÁ¢Gïü

çÜUÈGU¢²¢ çÜU ¥x¢Ú à¢ãìÚ }¢ï »ÜU Ýï ¥Î¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï S¢Ï¢ Ï¢Úè ã¢ï x¢» J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 202)

à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è

ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè

¥ÐÝï »ÜU }¢v¼êÏ¢ }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ : “}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è

|¢¢§²¢ï ! ¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥¢Á¢ ÜUH çS¢ÈGUü ± çS¢ÈGUü Îé‹²¢±è ©GHê}¢ ãè ÜUè

¼GÚÈGU ã}¢¢Úè ¥vS¢çÚÄÄ¢¼ ÜU¢ LÁ¢ãG¢Ý ãñ J §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ãé¼

ãè ÜU}¢ }¢ñH¢Ý ãñ J ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU }¢ï´ ãñ :

²¢’Ýè §GË}¢ ÜU¢ ¼GHÏ¢ ÜUÚÝ¢ ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü (± ¥G¢ñÚ¼) ÐÚ ÈGUÁ¢G ü ãñ J

§S¢ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ÜïU ¼ãGì¼ }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢




20

ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢¢ñH¢Ý¢ à¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý

Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢, §S¢ ÜU¢ ¥¢S¢¢Ý HzGÁ¢G¢ï´ }¢ï´ }¢éwG¼S¢ÚÝ

¶GéH¢S¢¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J S¢Ï¢ }¢ï´ ¥Ã±HèÝ ± ¥ã}¢

¼ÚèÝ ÈGUÁ¢Gü ²ïã ãñ çÜU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGU¢§Î ÜU¢ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚï J çÁ¢S¢ S¢ï

¥¢Î}¢è S¢ãGèãGéH ¥GÜGUèÎ¢ S¢é‹Ýè Ï¢Ý¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ÜïU §‹ÜU¢Ú ±

}¢é¶G¢-HÈGU¼ S¢ï ÜU¢çÈGUÚ ²¢ x¢é}¢Ú¢ã ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢S¢¢§Hï

Ý}¢¢Á¢G ²¢’Ýè §S¢ ÜïU ÈGUÚ¢§Á¢G ± à¢Ú¢§¼G ± }¢éçzGS¢Î¢¼ (²¢’Ýè Ý}¢¢Á¢G ¼¢ïÇGÝï

±¢Hè Ó¢èÁ¢Gï´) S¢è¶ï ¼¢çÜU Ý}¢¢Á¢G S¢ãGèãG ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥Î¢ ÜUÚ S¢ÜïU J çÈUÚ Á¢Ï¢

Ú-}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢-±Úè ã¢ï ¼¢ï Ú¢ïÁ¢G¢ï´ ÜïU }¢S¢¢§H,

}¢¢çHÜïU çÝS¢¢Ï¢ï Ý¢}¢è (²¢’Ýè ãGÜGUèÜGU¼Ý ²¢ ãGév}¢Ý Ï¢ÉGÝï ±¢Hï }¢¢H ÜïU

çÝS¢¢Ï¢ ÜU¢ }¢¢çHÜU) ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï Á¢GÜU¢¼ ÜïU }¢S¢¢§H, S¢¢çãGÏ¢ï §çS¼¼G¢¥G¼

ã¢ï ¼¢ï }¢S¢¢§Hï ãGÁ¢, çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï ¼¢ï §S¢ ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H,

¼¢çÁ¢Ú ã¢ï ¼¢ï ¶GÚèÎ¢ï ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜïU }¢S¢¢§H, }¢éÁ¢G¢Úï¥G ²¢’Ýè ÜU¢à¼-ÜU¢Ú

(± Á¢G}¢èÝ Î¢Ú) ÐÚ ¶ï¼è Ï¢¢ÇGè ÜïU }¢S¢¢§H, }¢éH¢çÁ¢G}¢ Ï¢ÝÝï ¥¢ñÚ

}¢éH¢çÁ¢G}¢ Ú¶Ýï ±¢Hï ÐÚ §Á¢¢Ú¢ ÜïU }¢S¢¢§H J (²¢’Ýè ¥¢ñÚ

§S¢è ÐÚ çÜGU²¢S¢ ÜUÚ¼ï ãé») ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ¥G¢çÜGUH ± Ï¢¢çHx¢G }¢Îü ±

¥G¢ñÚ¼ ÐÚ ©S¢ ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎ¢ ãG¢H¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢S¥Hï S¢è¶Ý¢ ÈGUÁ¢Gïü

»ïGÝ ãñ J §S¢è ¼GÚãG ãÚ »ÜU ÜïU çH²ï }¢S¢¢§Hï ãGH¢H ± ãGÚ¢}¢ |¢è S¢è¶Ý¢

ÈGUÁ¢Gü ãñ J ÝèÁ¢G }¢S¢¢§Hï ÜGUËÏ¢ (Ï¢¢ç¼GÝè }¢S¢¢§H) ²¢’Ýè ÈGUÚ¢§Á¢Gï ÜGUçËÏ¢²¢




21

(Ï¢¢ç¼GÝè ÈGUÚ¢§Á¢G) }¢-S¢HÝ ¥G¢çÁ¢Á¢Gè ± §wGH¢S¢ ¥¢ñÚ ¼±vÜéUH ±x¢GñÚã¢

¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GÝè x¢éÝ¢ã }¢-S¢HÝ

¼ÜUÏÏ¢éÚ, çÚ²¢ÜU¢Úè, ãGS¢Î ±x¢GñÚã¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ §GH¢Á¢ S¢è¶Ý¢ ãÚ

}¢éS¢Ë}¢¢Ý ÐÚ ¥ã}¢ ÈGUÚ¢§Á¢G S¢ï ãñ J”

(}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 23, S¢. 623, 624)

ãGÎèS¢ (9) çÚÁGÜGU ÜU¢ Á¢G¢ç}¢ÝãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ

çÜU ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï Á¢Gèà¢¢Ý ãñ : “

²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼G-HÏ¢ï §GË}¢ }¢ï´ Úã¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜïU çÚÁGÜGU ÜU¢

Á¢G¢ç}¢Ý ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜU¢ï

¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ »ïS¢ï Á¢GÚè»G S¢ï çÚÁGÜGU ¥G¼G¢ ÜUÚïx¢¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ x¢é}¢¢Ý |¢è Ý

ã¢ïx¢¢, J çHã¢Á¢G¢ ¼G¢çHÏ¢éH §GË}¢ ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝï ÚÏ¢

ãè ÐÚ ¼±vÜéUH ÜUÚï ¥¢ñÚ ‰¢¢ïÇGï ¶¢Ýï ¥¢ñÚ ÜU}¢ çHÏ¢¢S¢ ÐÚ ÜGUÝ¢¥G¼

ÜUÚï J §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : Á¢¢ï ÈGUvGÚ ÐÚ Ú¢Á¢Gè Ý

ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ©S¢ï ©S¢ ÜU¢ }¢yGHêÏ¢ ²¢’Ýè §GË}¢ Ý ç}¢H S¢ÜïUx¢¢ J




22

çÈGUvGãï ãG-ÝÈGUè ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢ Ðïà±¢ §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢

ÜïU ã¢ï‹ã¢Ú à¢¢çx¢Îü §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU Ýï Á¢Ï¢

§}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ÜUè à¢¢çx¢Îèü §çwG¼²¢Ú ÜUè ¼¢ï ¥¢Ð }¢¢Hè

¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢GÏ¢êæ ãG¢Hè ÜU¢ çà¢ÜU¢Ú ‰¢ï J HïçÜUÝ ¥¢Ð Ýï çã}}¢¼ Ý ã¢Úè ¥¢ñÚ

}¢éS¢ËS¢H §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼ï Úãï ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚï ÜU¢Ú çÈGUvGãï ãG-ÝÈGUè ÜïU

§}¢¢}¢ ÜUãH¢» J

ãGÎèS¢ (10) Ú¢ãï wG¢éÎ¢ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã

ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥G-Á¢G}¢¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “

²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼G-HÏ¢ï §GË}¢ ÜïU çH²ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¢, ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU ±¢ÐS¢ Ý

ã¢ï ¥ËH¢ã ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Á¢¢ï ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ ÐêÀÝï ÜïU çH²ï

¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï ²¢ §GË}¢ ÜUè Á¢éS¼-Á¢ê }¢ï´ ¥ÐÝï ±¼GÝ S¢ï ©G-H}¢¢ ÜïU Ð¢S¢

x¢²¢ ±¢ïã |¢è }¢éÁ¢¢çãÎï ÈGUè S¢Ï¢èçHËH¢ã (²¢’Ýè Ú¢ãï ¶GéÎ¢ }¢ï´

çÁ¢ã¢Î ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè ¼GÚãG) ãñ J x¢G¢Á¢Gè ÜUè ¼GÚãG Í¢Ú H¢ñÅÝï ¼ÜU ©S¢ ÜU¢




23

S¢¢Ú¢ ±vG¼ ¥¢ñÚ ãG-Ú-ÜU¼ §GÏ¢¢Î¼ ã¢ïx¢è J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 203)

S¢è¶Ýï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢ Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ²ÜGUèÝÝ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU

çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢ Ï¢éÁ¢Géx¢¢üÝï ÎèÝ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ J ¥¢ñÚ ±¢ïã ÝéÈGêUS¢ï

ÜGéUÎçS¢Ä²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUçÆÝ Î¢ñÚ }¢ï´ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ

ÜUÚ¼ï ‰¢ï Á¢Ï¢ S¢ÈGUÚ ªæÅ ÐÚ, Í¢¢ïÇGï ÐÚ ²¢ ÐñÎH çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J ¥¢ñÚ

}¢ç‹Á¢GH ¼ÜU ÐãéæÓ¢Ýï }¢ï´ ÜU§ü Ú¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU|¢è ÜU§ü }¢¢ã S¢ÈGUü ã¢ï Á¢¢¼ï

‰¢ï J Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Á¢ ÜUH ¼¢ï }¢ãèÝ¢ï´ ÜU¢ S¢ÈGUÚ çÎÝ¢ï´ }¢ï´ ¥¢ñÚ çÎÝ¢ïæ ÜU¢

S¢ÈGUÚ Í¢‹Å¢ï´ }¢ï´ ¼Gñ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J ©S¢ Î¢ñÚ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Îéà±¢çÚ²¢æ ã¢ïÝï ÜïU

Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ Á¢ÁGÏ¢¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã Ú¢ãï ¶GéÎ¢ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï

‰¢ï J ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hè ãÚ ¼vHèÈGU ÜU¢ï ¶G‹Î¢ Ðïà¢¢Ýè

S¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ Hï¼ï ‰¢ï J }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥¢Á¢ ãG¢H¢æ çÜU S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢

çÝã¢²¼ ãè ¥¢S¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J çÈUÚ |¢è §S¢ ¥¢S¢¢Ýè S¢ï ÈGU¢»Î¢ ©Æ¢Ýï

ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü ¼Ä²¢Ú Ýãè´ J ã¢æ ! ãGéS¢êHï Îé‹²¢ ÜïU çH²ï §S¢ ¥¢S¢¢Ýè ÜU¢

ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ ÈGU¢»Î¢ ©Æ¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J Î¢ñH¼ ÜU}¢¢Ýï ÜïU çH²ï H¢ïx¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï´

}¢èH¢ï´ ÜU¢ S¢ÈGUÚ ¼Gñ ÜUÚ ÜïU Ý Á¢¢Ýï ÜUã¢æ ÜUã¢æ ÐãéæÓ¢ Á¢¢¼ï ãñ´ J }¢¢H ÜU}¢¢Ýï




24

ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï }¢¢æ Ï¢¢Ð, Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÈGéUÚÜGU¼ ¥¢ñÚ Á¢éÎ¢§ü x¢±¢Ú¢

ÜUÚ Hï¼ï ãñ´ J wG¢êÏ¢ ÜU}¢¢¼ï ãñ´, Ï¢ï´ÜU Ï¢ïHï‹S¢ Ï¢ÉG¢¼ï ãñ´, wG¢êÏ¢ ¶Géà¢ ã¢ï¼ï ãñ´,

ãÚ ±vG¼ }¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ÜïU ÉïÚ ÜïU S¢éã¢Ýï S¢ÐÝï Îï¶¼ï Úã¼ï ãñ´, Î¢ñH¼

Ï¢ÉG¢Ýï ÜUè Ý§ü Ý§ü ¼ÚÜUèÏ¢ï´ S¢¢ïÓ¢¼ï Úã¼ï ãñ´ J à¢Ï¢¢ï Ú¢ïÁ¢G }¢¢H ãè ÜïU Á¢¢H

}¢ï´ ÈæUS¢ï Úã¼ï ãñ´ J ¥¢ã ! ãGéÏÏ¢ï }¢¢H }¢ïæ ãÚ »ÜU ¥¢Á¢ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï

Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ¥¢ñÚ S¢Ú {ÇG ÜUè Ï¢¢Á¢Gè Hx¢¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢

ãñ J §SH¢}¢ ÜUè S¢Ú Ï¢éH‹Îè ÜïU çH²ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜïU

çH²ï ÜU¢ñÝ ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï çÝÜUHï J ¥¢ã ! S¢Î ¥¢ã !

±¢ïã }¢Îïü }¢éÁ¢¢çãÎ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ Ýãè´ }¢éÛ¢ ÜU¢ï

ã¢ï çÁ¢S¢ ÜUè Úx¢¢ï Ðñ }¢ï´ ÈGUÜGU¼G }¢çS¼²ï çÜUÚÎ¢Ú

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ! Î¢’±¼ï §SH¢}¢è

ÜïU }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜGU²¢ü Ï¢ ÜGU²¢ü x¢¢©æ Ï¢ x¢¢©æ, }¢éËÜU Ï¢ }¢éËÜU 3

çÎÝ, 12 çÎÝ, 30 çÎÝ ¥¢ñÚ 12 }¢¢ã ÜïU çH²ï Ú¢ãï wG¢éÎ¢ }¢ï´

S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï Úã¼ï ãñ´ J ã}¢ï´ Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU

H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU çH²ï ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH ÜïU

ã}¢Ú¢ã Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢

}¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢ Hï´ J




25

ãGÎèS¢ (11) x¢éÝ¢ã¢ï ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ S¢çwGÏ¢Úã çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´

çÜU ãGéÁG¢êÚï Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢çxGÈGUÚ¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “

²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ §GË}¢ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¼¢ ãñ, ¼¢ï ²ïã ©S¢ ÜïU x¢éÁ¢Gà¼¢ x¢éÝ¢ã¢ï´

ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ S¢ï S¢x¢GèÚ¢ x¢éÝ¢ã

(©S¢è ¼GÚãG) }¢é¥G¢ÈGU ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ Á¢ñS¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢…G ±x¢GñÚ¢ §GÏ¢¢Î¢¼ S¢ï, çHã¢Á¢G¢

§S¢ ÜU¢ }¢yGHÏ¢ ²ïã Ýãè´ ãñ çÜU ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ Á¢¢ï x¢éÝ¢ã Ó¢¢ãï ÜUÚï J ²¢ (§S¢

ãGÎèS¢ ÜU¢) }¢yGHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÝÄ²¼ï ¶GñÚ S¢ï §GË}¢ ¼GHÏ¢

ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ¥¢ñÚ x¢éÁ¢Gà¼¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ ¥Î¢

ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU Îï¼¢ ãñ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 203)

ãGÎèS¢ (12) ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢é¥G¢ç±²¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU

¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢

Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “




26

²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ |¢H¢§ü ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ©S¢ ÜU¢ï

ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÈGUvGã ÜïU à¢Ú-§üG }¢¢’Ý¢ ²ïã ãñ´ çÜU

¥ãGÜU¢}¢ï à¢Ú§GÄ²¢ ÈGUÚ§GÄ²¢ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ¼zGS¢èHè ÎH¢§H S¢ï Á¢¢ÝÝ¢ J (§S¢

ãGÎèS¢ ÜïU) }¢¢’Ý¢ ²ïã ãé» çÜU ¥ËH¢ã çÁ¢S¢ï ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜUè |¢H¢§ü ¥G¼G¢

ÈGUÚ}¢¢Ý¢ Ó¢¢ã¼¢ ãñ ©S¢ï ÈGUÜGUèã Ï¢Ý¢¼¢ ãñ J (}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè à¢ãGïü

S¢ãGèãGéH Ï¢é¶G¢Úè, çÁ¢. 1, S¢. 424) ²¢’Ýè ©S¢ï §GË}¢, ÎèÝè S¢}¢Û¢ ¥¢ñÚ Î¢Ý¢§ü

Ï¢wGà¢¼¢ ãñ J ¶G²¢H Úãï çÜU çÈGUvGãï Á¢G¢çãÚè, à¢Úè¥G¼ ãñ ¥¢ñÚ çÈGUvGãï

Ï¢¢ç¼GÝè, ¼GÚèÜGU¼ ¥¢ñÚ ãGÜGUèÜGU¼, ²ïã ãGÎèS¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï à¢¢ç}¢H ãñ J §S¢

(ãGÎèS¢) S¢ï Î¢ï }¢S¥Hï S¢¢çÏ¢¼ ãé» »ÜU ²ïã çÜU ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ ÜïU ¼ÚÁ¢}¢ï

¥¢ñÚ ¥ËÈGU¢Á¢G ÚÅ HïÝ¢ §GË}¢ï ÎèÝ Ýãè´ Ï¢çËÜU §Ý ÜU¢ S¢}¢Û¢Ý¢ §GË}¢ï ÎèÝ

ãñ J ²ïãè }¢éçàÜUH ãñ J §S¢è ÜïU çH²ï ÈGéU-ÜGUã¢ ÜUè ¼vGHèÎ ÜUè Á¢¢¼è ãñ J

§S¢è ±Á¢ã S¢ï ¼}¢¢}¢ }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ± }¢éãGçgS¢èÝ ¥¢§}}¢» }¢éÁ¼çãÎèÝ

ÜïU }¢éÜGUçËHÎ ãé» ¥ÐÝè ãGÎèS¢ Î¢Ýè ÐÚ Ý¢Á¢G¢æ Ý ãé» J ÎêS¢Úï ²ïã çÜU

ãGÎèS¢ ± ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU¢ §GË}¢ ÜU}¢¢H Ýãè´, Ï¢çËÜU §Ý ÜU¢ S¢}¢Û¢Ý¢ ÜU}¢¢H

ãñ J ¥G¢çH}¢ï ÎèÝ ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÐÚ ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ÚS¢êH

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ çÎH }¢ï´ §Ý ÜU¢ ÈGñUÁ¢G¢Ý J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 187)




27

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §GË}¢ï ÎèÝ ± ©G-H}¢¢» ãGvGÜGU¢ ÜïU

ÈGUÁ¢G¢§H Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ãñ´ }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ çÜU ¥¢Á¢ ÜUH §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU

ã}¢¢Ú¢ LÁ¢ãG¢Ý Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ J ¥ÐÝï ã¢ï‹ã¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Îé‹²±è

©GHê}¢ ± ÈGéUÝêÝ ¼¢ï wG¢êÏ¢ çS¢¶¢» Á¢¢¼ï ãñ´ }¢x¢Ú S¢é‹Ý¼ï´ çS¢¶¢Ýï ÜUè ¼GÚÈGU

¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è J ¥x¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ …GÚ¢ Á¢GãèÝ ã¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜïU

±¢çHÎñÝ ÜïU çÎH }¢ï´ ©S¢ï Ç¢õvÅÚ, §‹Á¢èçÝ²Ú, Ðí¢ïÈGïUS¢Ú, ÜU}Ð²êÅÚ

Ðí¢ïx¢í¢}¢Ú Ï¢Ý¢Ýï ÜUè wG±¢çãà¢ ¥æx¢ÇG¢§²¢æ HïÝï Hx¢¼è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ wG±¢çãà¢

ÜUè ¼v}¢èH ÜïU çH²ï ©S¢ ÜUè ÎèÝè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ S¢ï }¢éæã }¢¢ïÇG ÜUÚ }¢x¢GçÚÏ¢è

¼ãÁ¢GèÏ¢ ÜïU Ýé}¢¢²‹Î¢ §Î¢Ú¢ï´ ÜïU }¢wGHê¼G }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ ¼¢’Hè}¢ çÎH±¢Ýï }¢ï´

ÜU¢ï§ü ¥G¢Ú }¢ãGS¢êS¢ Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è Ï¢çËÜU ©S¢ï “¥¢’H¢ ¼¢’Hè}¢” ÜUè

¶G¢ç¼GÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG±¢Hï ÜUÚÝï S¢ï |¢è ÎÚïx¢G Ýãè´ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ J ¥¢ñÚ

¥x¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ ÜéU‹Î Á¢GïãìÝ ãñ ²¢ à¢Ú¢Ú¼è ãñ ²¢ }¢¢’ÁG¢êÚ ãñ ¼¢ï Á¢¢Ý ÀéÇG¢Ýï

ÜïU çH²ï ©S¢ï çÜUS¢è Î¢LH ©GHê}¢ ²¢ Á¢¢ç}¢¥G¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH¢ çÎH¢ çÎ²¢

Á¢¢¼¢ ãñ J Ï¢ Á¢G¢çãÚ §S¢ ÜUè ±Á¢ã ²ïãè ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ãñ çÜU ±¢çHÎñÝ ÜUè

¥vS¢çÚÄ²¼ ÜU¢ }¢yG}¢ãGï ÝÁ¢GÚ }¢ãGìÁ¢G Îé‹²±è }¢¢H ± Á¢¢ã ã¢ï¼è ãñ,

©wGÚ±è }¢Ú¢ç¼Ï¢ ÜU¢ ãGéS¢êH ©Ý ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ã¢ï¼¢ J ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï

Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï ¥G¢çH}¢ Ï¢Ý¢»æ ¼¢çÜU ±¢ïã ¥G¢çH}¢ Ï¢ÝÝï

ÜïU Ï¢¢’Î }¢é¥G¢-à¢Úï }¢ï´ H¢§ÜGïU ¼vGHèÎ çÜUÚÎ¢Ú ÜU¢ }¢¢çHÜU Ï¢Ýï ¥¢ñÚ

ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï §GË}¢ï ÎèÝ |¢è çS¢¶¢» J




28

}¢ÎèÝ¢ : ! Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU Á¢GïÚï §ç‹¼Á¢G¢}¢ ÜUS¢èÚ

Á¢¢ç}¢¥G¢¼ Ï¢Ý¢}¢ “Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢” ÜGU¢§}¢ ãñ´ J §Ý ÜïU Á¢GÚè»G H¢

¼¢’Î¢Î §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï (ãGSÏ¢ï Á¢GMÚ¼ çÜGU²¢}¢ ± ¼G¥G¢}¢ ÜUè S¢ãêH¼ ÜïU

S¢¢‰¢) ÎS¢ïü çÝÁ¢G¢}¢è (²¢’Ýè ¥G¢çH}¢ ÜU¢ïS¢ü) ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ï

“¥G¢çH}¢¢ ÜU¢ïS¢ü” ÜUè }¢ézG¼ ¼¢’Hè}¢ Îè Á¢¢¼è ãñ J §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢

Á¢¢ç}¢¥G¢¼ }¢ï´ »ïS¢¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÈGUÚ¢ã}¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè Á¢¢¼è

ãñ çÜU ²ã¢æ S¢ï ÐÉGÝï ±¢Hï §GË}¢ ± ¥G}¢H ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý ÜUÚ çÝÜUHï´ J ¥¢Ð

|¢è ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï §GË}¢ ± ¥G}¢H çS¢¶¢Ýï ÜïU çH²ï Á¢¢ç}¢¥G¼éH

}¢ÎèÝ¢ }¢ï´ ÐÉG¢§²ï J

ãGÎèS¢ (13) ÝÁ¢¢¼ ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í S¢ï }¢Ú±è

ãñ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢,

Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï

ãñ´ : “ ²¢’Ýè Á¢¢ï ¶G¢}¢¢ïà¢ Úã¢ ÝÁ¢¢¼ Ð¢ x¢²¢ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ÜU¢ »ÜU }¢yGHÏ¢

²ïã |¢è ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ Ýï ¶G¢}¢¢ïà¢è §çwG¼²¢Ú ÜUè ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´

Á¢ã¢æ ÜUè Ï¢H¢¥¢ïæ S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G Úã¢ J ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î




29

x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ÜUH¢}¢ Ó¢¢Ú çÜGUS}¢ ÜïU ãñ´, (»ÜU)

¶G¢çHS¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã, (ÎêS¢Ú¢) ¶G¢çHS¢ }¢éÈGUèÎ, (¼èS¢Ú¢) ÝévGS¢¢Ý

Îïã |¢è ¥¢ñÚ }¢éÈGUèÎ |¢è, (Ó¢¢ñ‰¢¢) Ý ÝévGS¢¢Ý Îïã ¥¢ñÚ Ý }¢éÈGUèÎ J

¶G¢çHS¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã S¢ï ã}¢ïà¢¢ ÐÚãïÁ¢G Á¢GMÚè ãñ J ¶G¢çHS¢ }¢éÈGUèÎ

ÜUH¢}¢ Á¢GMÚ ÜUÚï J Á¢¢ï ÜUH¢}¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã |¢è ã¢ï ¥¢ñÚ }¢éÈGUèÎ |¢è ©S¢

ÜïU Ï¢¢ïHÝï }¢ï´ »ãGç¼²¢¼G ÜUÚï, Ï¢ïã¼Ú ãñ çÜU Ý Ï¢¢ïHï ¥¢ñÚ Ó¢¢ñ‰¢è çÜGUS}¢

ÜïU ÜUH¢}¢ }¢ï´ ±vG¼ Á¢G¢»¥G ÜUÚÝ¢ ãñ J §Ý ÜUH¢}¢¢ï´ }¢ï´ §ç}¼²¢Á¢G ÜUÚÝ¢

}¢éçàÜUH ãñ çHã¢Á¢G¢ ¶G¢}¢¢ïà¢è Ï¢ïã¼Ú ãñ J”

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 464)

Ï¢¢ïHÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý»ÜU }¢¼üÏ¢¢ Ï¢¢Îà¢¢ã Ï¢ãÚ¢}¢ çÜUS¢è ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï Ï¢ñÆ¢ ãé±¢ ‰¢¢

çÜU ©S¢ï çÜUS¢è ÐçÚ‹Îï ÜïU Ï¢¢ïHÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ¢§ü Îè J ©S¢ Ýï ÐçÚ‹Îï ÜUè

¼GÚÈGU ¼èÚ ÈïU´ÜU¢ Á¢¢ï ©S¢ï Á¢¢ Hx¢¢ (¥¢ñÚ ±¢ïã ãH¢ÜU ã¢ï x¢²¢) J Ï¢ãÚ¢}¢ Ýï

ÜUã¢ : “Á¢GÏ¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ §‹S¢¢Ý ¥¢ñÚ ÐçÚ‹Îï Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU çH²ï }¢éÈGUèÎ

ãñ çÜU ¥x¢Ú ²ïã Ý Ï¢¢ïH¼¢ ¼¢ï §S¢ ÜUè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢ Á¢¢¼è J”




30

ãGÎèS¢ (14) ÚãÝé}¢¢§ü ÜUè ÈGUÁ¢èH¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê }¢SªGÎ ¥‹S¢¢Úè S¢ï }¢Ú±è

ãñ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, Ú„êH ¥ÜUÚ}¢ à¢ã‹à¢¢ãï

Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¶GéàÏ¢êÎ¢Ú ãñ :

“ ²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ çÜUS¢è ÜU¢ï ÝïÜUè ÜU¢ Ú¢S¼¢

Ï¢¼¢»x¢¢, ¼¢ï ©S¢ï |¢è ©¼Ý¢ ãè S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢, çÁ¢¼Ý¢ çÜU ©S¢ ÝïÜUè ÐÚ

¥G}¢H ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÝïÜUè ÜUÚÝï ±¢H¢, ÜUÚ¢Ýï ±¢H¢,

Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢, }¢à±Ú¢ ÎïÝï ±¢H¢ S¢Ï¢ S¢±¢Ï¢ ÜïU }¢éS¼çãGÜGU ãñ´ J (ç}¢Ú¥¢¼éH

}¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 194) S¢ÚÜU¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï §à¢¢üÎ

ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¥ËH¢ã ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úï

Á¢GÚè»G çÜUS¢è »ÜU ÜU¢ï |¢è çãÎ¢²¼ Îï Îï ¼¢ï ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï S¢é¶Gü ªæÅ¢ï´ S¢ï

Ï¢ïã¼Ú ãñ J”

ãGÎèS¢ (15) ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í çÚ±¢²¼

ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ

ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ §à¢¢üÎ




31

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè }¢ïÚè ¼GÚÈGU S¢ï ÐãéæÓ¢¢ Î¢ï, ¥x¢Ó¢ïü »ÜU ãè

¥¢²¼ ã¢ï J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥¢²¼ ÜïU }¢¢’Ý¢ ¥GH¢}¢¼ ¥¢ñÚ

çÝà¢¢Ýè ÜïU ãñ J §S¢ çHãG¢Á¢G S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼,

¥ãG¢ÎèS¢, ¥ãGÜU¢}¢, ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ S¢Ï¢ ¥¢²¼ï´ ãñ´ J §çS¼GH¢ãG }¢ï´

ÜGéUÚ¥¢Ý ÜïU ©S¢ Á¢é}Hï ÜU¢ï ¥¢²¼ ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éS¼çÜGUH Ý¢}¢

Ý ã¢ï J Ý¢}¢ ±¢Hï }¢ÁG}¢êÝ ÜU¢ï S¢êÚ¼ ÜUã¼ï ãñ J ²ã¢æ ¥¢²¼ S¢ï Hé-x¢G±è }¢¢’Ý¢

}¢éÚ¢Î ãñ´ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ï ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ ²¢ ãGÎèS¢ ²¢ ÜGéUÚ¥¢Ý à¢ÚèÈGU ÜUè

¥¢²¼ ²¢Î ã¢ï ±¢ïã ÎêS¢Úï ÜU¢ï ÐãéæÓ¢¢ Îï J ¼ÏHèx¢G çS¢ÈGUü ©G-H}¢¢

ÐÚ ÈGUÁ¢Gü Ýãè´, ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý Ï¢ ÜGUÎÚï §GË}¢ }¢éÏ¢çËHx¢G ãñ ¥¢ñÚ ã¢ï S¢ÜU¼¢

ãñ çÜU ¥¢²¼ ÜïU §çS¼GH¢ãGè }¢¢’Ý¢ }¢éÚ¢Î ã¢ï´ ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï ¥¢²¼ ÜïU

¥ËÈGU¢Á¢G }¢¢’Ý¢ }¢yGHÏ¢ }¢S¢¢§H S¢Ï¢ }¢éÚ¢Î ã¢ï´ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ï »ÜU ¥¢²¼

çãGzGÁ¢G ã¢ï ©S¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ÜéUÀ }¢S¢¢§H }¢¢’Hê}¢ ã¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ ¼ÜU

ÐãéæÓ¢¢», ¼ÏHèx¢G |¢è Ï¢ÇGè ¥ã}¢ §GÏ¢¢Î¼ ãñ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 185)

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ã}¢ Á¢¢ï ÜéUÀ

|¢è S¢é‹Ý¼ï´ ±x¢GñÚ¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ©S¢ï ¥ãGìS¢Ý ¼GÚèÜGïU S¢ï ÎêS¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ

¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J ã¢æ ¥¢²¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜUè ¼zGS¢èÚ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ï

}¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè à¢ãGü, ¥G¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï Ýãè´ ÜUÚ




32

S¢ÜU¼¢, ²ïã }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ± }¢éãGçgS¢èÝï çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ÜU¢}¢ ãñ J ¼¢ã}¢ ÝïÜUè

ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï ±¢Hï }¢éÏ¢çËHx¢G ÜïU çH²ï ²ïã Ï¢¢¼ çÝã¢²¼ ãè Á¢GMÚè ãñ

çÜU ±¢ïã §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼¢ Úãï ¥¢ñÚ §S¢ }¢SMçÈGUÄ²¼ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ ãGéS¢êHï

§GË}¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ý Á¢GÚ¢»¥G }¢ï´ S¢ï »ÜU Á¢GÚè¥G¢ ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè

¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï

§çÁ¼}¢¢¥G¢¼ }¢ï´ çà¢ÜUü¼ |¢è ãñ J

ãGÎèS¢ (16) Îé¥G¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU S¢ï çÚ±¢²¼

ãñ çÜU S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú,

Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú

Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ ²¢’Ýè Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢xGÁ¢G ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ LvÝï ¥¢’H¢

ãñ J Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢xGÁ¢G §S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ãñ çÜU Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýï ±¢H¢ ãÚ

»ÜU S¢ï ÜUÝ¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï }¢éÝ¢Á¢¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J




33

ãGÎèS¢ (17) Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è

ãñ, ¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH

©G²êÏ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “

²¢’Ýè Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îé¥G¢ ÜïU Î¢ï ÈGU¢»Îï ãñ´ »ÜU ²ïã çÜU

§S¢ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï ¥¢§ü Ï¢H¢ ÅH Á¢¢¼è ãñ ÎêS¢Úï ²ïã çÜU ¥¢Ýï ±¢Hè

Ï¢H¢ LÜU Á¢¢¼è ãñ J çHã¢Á¢G¢ ÈGUÜGU¼G Ï¢H¢ ¥¢Ýï ÐÚ ãè Îé¥G¢ Ý ÜUè Á¢¢»

Ï¢çËÜU ãÚ ±vG¼ Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýè Ó¢¢çã²ï, à¢¢²Î ÜU¢ï§ü Ï¢H¢ ¥¢Ýï ±¢Hè ã¢ï Á¢¢ï

§S¢ Îé¥G¢ S¢ï LÜU Á¢¢» J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 295)

x¢GñÏ¢è }¢ÎÎÎ¢ñÚï Ý-Ï¢±è }¢ï´ »ÜU ¼¢çÁ¢Ú }¢ÎèÝ» Ð¢ÜU S¢ï à¢¢}¢ ¥¢ñÚ à¢¢}¢ S¢ï

}¢ÎèÝ¼éH }¢éÝÃ±Úã }¢¢H H¢¼¢ ¥¢ñÚ Hï Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J »ÜU Ï¢¢Ú ¥Ó¢¢ÝÜU »ÜU

Ç¢ÜêU Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ©S¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ãG¢§H ãé±¢ ¥¢ñÚ HHÜU¢Ú ÜUÚ ¼¢çÁ¢Ú

ÐÚ Û¢ÐÅ¢ J ¼¢çÁ¢Ú Ýï ÜUã¢ : “¥x¢Ú ¼ê }¢¢H ÜïU çH²ï »ïS¢¢ ÜUÚ Úã¢ ãñ ¼¢ï

}¢¢H Hï Hï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï À¢ïÇG Îï J” Ç¢ÜêU ÜUãÝï Hx¢¢ : “}¢¢H ¼¢ï }¢ñ´ Hêæx¢¢




34

ãè, §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¼ïÚè Á¢¢Ý |¢è Hêæx¢¢ J” ¼¢çÁ¢Ú Ýï ©S¢ï Ï¢ãé¼ S¢}¢Û¢¢²¢

}¢x¢Ú ±¢ïã Ý }¢¢Ý¢ J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ¼¢çÁ¢Ú Ýï ©S¢ S¢ï §¼Ýè }¢¢ïãH¼ }¢¢æx¢è

çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉGï ¥¢ñÚ ÜéUÀ Îé¥G¢ ÜUÚï J Ç¢ÜêU §S¢ ÐÚ Ú¢Á¢Gè ã¢ï

x¢²¢ J ¼¢çÁ¢Ú Ýï ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU Ó¢¢Ú Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè ¥¢ñÚ ã¢‰¢ ©Æ¢ ÜUÚ

¼èÝ Ï¢Ú ²ïã Îé¥G¢ ÜUè :

¼ÚÁ¢}¢¢ : »ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï,

»ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï, »ï }¢ãGÏÏ¢¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï, »ï Ï¢éÁ¢Géx¢ü ¥Gà¢ü ±¢Hï,

»ï ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ±¢Hï, »ï H¢ñÅ¢Ýï ±¢Hï,

»ï ¥ÐÝï §Ú¢Îï ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝï ±¢Hï, }¢ñ´

¼éÛ¢ S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¼ïÚï ©S¢ ÝêÚ

ÜïU ¼GéÈGñUH çÁ¢S¢ Ýï ¼ïÚï ¥Gà¢ü ÜU¢ï |¢Ú

çÎ²¢, }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¼ïÚè

©S¢ ÜGéUÎÚ¼ ÜïU ¼éGÈGñUH çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢

¼ê ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU ÐÚ ÜGU¢çÎÚ

ãñ ¥¢ñÚ ¼ïÚè ©S¢ ÚãG}¢¼ ÜïU ¼GéÈGñUH Á¢¢ï

ãÚ à¢ñ ÜU¢ï Í¢ïÚï ãé» ãñ, ¼ïÚï çS¢±¢ ÜU¢ï§ü

}¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´ ãñ »ï }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï

}¢ïÚè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ J




35

Á¢Ï¢ ±¢ïã ¼¢çÁ¢Ú Îé¥G¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé±¢ ¼¢ï Îï¶¢ çÜU »ÜU à¢wGS¢

S¢ÈGïUÎ Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú, S¢ÏÁ¢G ÜUÐÇG¢ï´ }¢ïæ }¢ËÏ¢êS¢ ã¢‰¢ }¢ï´ ÝêÚ¢Ýè ¼H±¢Ú

çH²ï ãé» }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J ±¢ïã Ç¢ÜêU ©S¢ S¢é±¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉG¢ J }¢x¢Ú ÜGUÚèÏ¢

ÐãéæÓ¢¼ï ãè ©S¢ ÜU¢ »ÜU ÝïÁ¢G¢ ¶¢ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢ Úã¢ J ±¢ïã S¢é±¢Ú

¼¢çÁ¢Ú ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ : “¼é}¢ §S¢ï ÜGUyH ÜUÚ¢ï J” ¼¢çÁ¢Ú Ýï

ÐêÀ¢ : “¥¢Ð ÜU¢ñÝ ãñ´ ?” }¢ñ´ Ýï ¥Ï¢ ¼ÜU çÜUS¢è ÜU¢ï ÜGUyH Ýãè´ çÜU²¢

¥¢ñÚ Ý §S¢ï ÜGUyH ÜUÚÝ¢ }¢ïÚï çÎH ÜU¢ï x¢±¢Ú¢ ã¢ïx¢¢ J” ©S¢ S¢é±¢Ú Ýï

ÐHÅ ÜUÚ Ç¢ÜêU ÜU¢ï }¢¢Ú Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢Ú ÜU¢ï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¼èS¢Úï

¥¢S}¢¢Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢G¢ï´ ÜUè ¶ÅÐÅ S¢éÝè çÁ¢S¢ S¢ï Á¢¢Ý çH²¢ çÜU ÜU¢ï§ü

±¢çÜGU¥G¢ ãé±¢ ãñ, ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}¢ Ýï Î¢ïÏ¢¢Ú¢ Îé¥G¢ ÜUè ¥¢S}¢¢Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï

§S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¶éHï çÜU ©Ý S¢ï ôÓ¢x¢¢çÚ²¢æ çÝÜUHÝï Hx¢è´ J ¼é}ã¢Úè S¢ãÏ¢¢Ú¢

Îé¥G¢ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï

¥¢±¢Á¢G Îè : “ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï §S¢ çS¢¼}¢ ÚS¢èÎ¢ ÜUè }¢ÎÎ ÜU¢ï Á¢¢» ?”

¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ S¢ï Îé¥G¢ ÜUè : “²¢ ¥ËH¢ã ! §S¢ ÜïU ÜGUyH

ÜU¢ ÜU¢}¢ }¢ïÚï çÁ¢G}}¢ï ÈGUÚ}¢¢ J” ²ïã Ï¢¢¼ ²¢Î Ú¶¢ï Á¢¢ï }¢éS¢èÏ¢¼ ÜïU ±vG¼

¼é}ã¢Úè ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGïx¢¢ Ó¢¢ãï ÜñUS¢¢ ãè ãG¢çÎS¢¢ ã¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ï

©S¢ }¢éS¢èÏ¢¼ S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G Ú¶ïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Î¢Î ÚS¢è ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J




36

ãGÎèS¢ (18) {¢ïÜU¢ ÎïÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢ÝãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï §GÏ¢í¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “

²¢’Ýè Á¢¢ï {¢ïÜU¢ Îïãè ÜUÚï ±¢ïã ã}¢ }¢ï´ S¢ï Ýãè´ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ (ãGÎèS¢) S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜUç¼Á¢¢Ú¼è Ó¢èÁ¢G }¢ï »ïGÏ¢ ÐñÎ¢ ÜUÚÝ¢ |¢è Á¢é}¢ü ãñ, ¥¢ñÚ ÜGéUÎÚ¼è ÐñÎ¢ à¢éÎ¢ »ïGÏ¢ ÜU¢ïÀéÐ¢Ý¢ |¢è Á¢é}¢ü J Îï¶¢ï (ÝçÏ¢Ä²ï ÜUÚè}¢ Ýï) Ï¢¢çÚà¢ S¢ï|¢èx¢ï x¢GËHï ÜU¢ï ÀéÐ¢Ý¢ ç}¢H¢±Å ãè }¢ï Î¢ç¶GH ÈGUÚ}¢¢²¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG,

çÁ¢. 4, S¢. 273) Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ïçÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¼¢Á¢Î¢Úï çÚS¢¢H¼, à¢ã‹à¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼, }¢wGÁ¢GÝï Á¢êÎ¢ï S¢¶G¢±¼,ÐñÜUÚï ¥G-Á¢G-}¢¼¢ï à¢Ú¢ÈGU¼, }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼, }¢¢ïãGçS¢Ýï §‹S¢¢çÝ²¼

x¢GËHï ÜïU »ÜU ÉïÚ ÐÚ x¢éÁ¢GÚï ¼¢ï ¥ÐÝ¢ ã¢‰¢ à¢ÚèÈGU ©S¢}¢ï Ç¢H çÎ²¢ J ¥¢Ð ÜUè ©æçxH²¢ï Ýï ©S¢ }¢ï ¼Úè Ð¢§ü¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï x¢GËHï ±¢Hï ²ïã v²¢ ?” ¥GÁ¢Gü ÜUè : “²¢ ÚS¢êHËH¢ã

! §S¢ ÐÚ Ï¢¢çÚà¢ ÐÇG x¢§ü J” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¼¢ï x¢èHï

x¢GËHï ÜU¢ï ¼êÝï ÉïÚ ÜïU ªÐÚ v²êæ Ý Ç¢H¢ ¼¢çÜU §S¢ï H¢ïx¢ Îï¶ Hï¼ï, Á¢¢ï {¢ïÜU¢ Îï

±¢ïã ã}¢ }¢ï S¢ï Ýãè´ J




37

ãGÎèS¢ (19) ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè Ï¢é‹²¢ÎãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï }¢SªGÎ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï


ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè à¢Úç}¢‹Îx¢è ¼¢ñÏ¢¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ó¢êæçÜU x¢éÁ¢Gà¼¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÐÚ

ÝÎ¢}¢¼ (²¢’Ýè à¢Úç}¢‹Îx¢è) ¼¢ñÏ¢¢ ÜU¢ LvÝï ¥¢’H¢ ãñ çÜU §S¢ ÐÚ

Ï¢¢ÜGUè S¢¢Úï ¥ÚÜU¢Ý }¢ÏÝè ãñ´, §S¢ çH²ï çS¢ÈGüU ÝÎ¢}¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU

ÈGUÚ}¢¢²¢ J Á¢¢ï çÜUS¢è ÜU¢ ãGÜGU }¢¢ÚÝï ÐÚ Ý¢çÎ}¢ ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ãGÜGU ¥Î¢

|¢è ÜUÚ Îïx¢¢, Á¢¢ï Ï¢ï Ý}¢¢Á¢Gè ã¢ïÝï ÐÚ à¢Úç}¢‹Î¢ ã¢ïx¢¢ ±¢ïã x¢éÁ¢Gà¼¢ ÀêÅè

Ý}¢¢Á¢Gï´ ÜGUÁ¢G¢ |¢è ÜUÚ Hïx¢¢ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 379)

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ã}¢ï´ Ó¢¢çã²ï çÜU ÝÎ¢}¢¼ï ÜGUËÏ¢è

ÜU¢ï Ð¢Ýï ÜïU çH²ï §Ý }¢-ÎÝè ÈêUH¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚï´ :

(1) ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG x¢G¢ñÚ¢ï çÈGURU ÜUÚï´ çÜU

“©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï ÜUÚ¢ïÇGã¢ Ýï’}¢¼¢ï´ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ }¢-S¢HÝ }¢éÛ¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢....

}¢éÛ¢ï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢¢ÜGUè Ú¶Ýï ÜïU çH²ï S¢¢æS¢ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü.... Ó¢HÝï ÜïU

çH²ï Ð¢©æ çÎ²ï.... ÀêÝï ÜïU çH²ï ã¢‰¢ çÎ²ï.... Îï¶Ýï ÜïU çH²ï ¥¢æ¶ï´

¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü.... S¢éÝÝï ÜïU çH²ï ÜU¢Ý çÎ²ï.... S¢êæÍ¢Ýï ÜïU çH²ï Ý¢ÜU Îè....




38

Ï¢¢ïHÝï ÜïU çH²ï Á¢GÏ¢¢Ý ¥G¼G¢ ÜUè ¥¢ñÚ ÜUÚ¢ïÇGã¢ »ïS¢è Ýï’}¢¼ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü

çÁ¢Ý ÐÚ ¥¢Á¢ ¼ÜU }¢ñ´ Ýï ÜU|¢è x¢G¢ñÚ Ýãè´ çÜU²¢ J” çÈUÚ ¥ÐÝï ¥¢Ð S¢ï ²êæ

S¢é±¢H ÜUÚï : “v²¢ §¼Ýï »ãGS¢¢Ý¢¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUè Ý¢

ÈGUÚ}¢¢Ýè ÜUÚÝ¢ }¢éÛ¢ï Á¢GñÏ¢ Îï¼¢ ãñ ?”

(2) x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU ¥‹Á¢¢}¢ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ çÎ²ï Á¢¢Ýï ±¢Hï

¥GÁ¢G¢Ï¢ï §H¢ãè ÜUè çà¢g¼ ÜU¢ï Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ú¶ï´ }¢-S¢HÝ S¢Ú±Úï Î¢ï ¥G¢H}¢

Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ :

{1} “Î¢ïÁ¢Gç¶G²¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ãHÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢¢ ©S¢ï ¥¢x¢

ÜïU Á¢ê¼ï ÐãÝ¢» Á¢¢»æx¢ï çÁ¢Ý S¢ï ©S¢ ÜU¢ çÎ}¢¢x¢G ¶¢ñHÝï Hx¢ïx¢¢ J”

{2} “¥x¢Ú ©S¢ Á¢GÎü Ð¢Ýè ÜU¢ »ÜU Ç¢ïH Á¢¢ï Î¢ïÁ¢Gç¶G²¢ï´ ÜïU Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï

Á¢¢Úè ã¢ïx¢¢ Îé‹²¢ }¢ï´ Ç¢H çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢ï Îé‹²¢ ±¢Hï Ï¢ÎÏ¢êÎ¢Ú ã¢ï Á¢¢»æ J”

{3} “Î¢ïÁ¢G¶G }¢ï´ Ï¢éwG¼è (²¢’Ýè Ï¢ÇGï) ªæÅ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú S¢¢æÐ ãñ´, ²ïã

S¢¢æÐ »ÜU }¢¼üÏ¢¢ çÜUS¢è ÜU¢ï ÜU¢Åï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ ÎÎü ¥¢ñÚ Á¢GãìÚ Ó¢¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU

Úãïx¢¢ J ¥¢ñÚ Î¢ïÁ¢G¶G }¢ï´ Ð¢H¢Ý Ï¢æ{ï ãé» ¶GÓÓ¢Ú¢ï´ ÜïU ç}¢SH çÏ¢ÓÀê ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU

»ÜU }¢¼üÏ¢¢ ÜU¢ÅÝï ÜU¢ ÎÎü Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ¼ÜU Úãïx¢¢ J”




39

{4} “¼é}ã¢Úè ²ïã ¥¢x¢ çÁ¢S¢ï §ÏÝï ¥¢Î}¢ Ú¢ïà¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ, Á¢ã‹Ý}¢

ÜUè ¥¢x¢ S¢ï S¢œ¢Ú70 Î-ÚÁ¢ï ÜU}¢ ãñ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢

Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “²¢ ÚS¢êHËH¢ã !

Á¢H¢Ýï ÜïU çH²ï ¼¢ï ²ïãè ÜU¢ÈGUè ãñ ?” §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “±¢ïã §S¢ S¢ï

©‹ãœ¢Ú(69) Î-ÚÁ¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãñ, ãÚ Î-ÚÁ¢ï }¢ï´ ²ã¢æ ÜUè ¥¢x¢ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú x¢Ú}¢è

ãñ J”

çÈUÚ ¥ÐÝï ¥¢Ð S¢ï ²êæ }¢é¶G¢ç¼GÏ¢ ã¢ï´ J “¥x¢Ú }¢éÛ¢ï Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´

Ç¢H çÎ²¢ x¢²¢ ¼¢ï }¢ïÚ¢ ²ïã Ý}¢ü ± Ý¢Á¢GéÜU Ï¢ÎÝ ©S¢ ÜïU ã¢ïHÝ¢ÜU

¥GÁ¢G¢Ï¢¢¼ ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ Ð¢»x¢¢ ? Á¢Ï¢ çÜU Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï ÐãéæÓ¢Ýï

±¢Hè ¼ÜU¢HèÈGU ÜUè çà¢g¼ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ÐÚ Ý ¼¢ï Ï¢ïã¢ïà¢è ¼G¢Úè ã¢ïx¢è

¥¢ñÚ Ý ãè ©S¢ï }¢¢ñ¼ ¥¢»x¢è J ¥¢ã ! ±¢ïã ±vG¼ çÜU¼Ýè Ï¢ï Ï¢S¢è ÜU¢ ã¢ïx¢¢

çÁ¢S¢ ÜïU ¼S¢Ã±éÚ S¢ï ãè çÎH ÜU¢æÐ ©Æ¼¢ ãñ J v²¢ ²ïã Ú¢ïÝï ÜU¢ }¢ÜGU¢}¢

Ýãè´ ? v²¢ ¥Ï¢ |¢è x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï ±ãìGà¢¼ }¢ãGS¢êS¢ Ýãè´ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ çÎH }¢ï´

ÝïçÜU²¢ï´ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ Ýãè´ Ï¢ÉGïx¢è ? v²¢ ¥Ï¢ |¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶GéÎ¢ ±‹Îè

}¢ï´ S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ ÐÚ çÎH }¢¢§H Ýãè´ ã¢ïx¢¢ ?”

©}}¢èÎ ãñ çÜU Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú §S¢ ¥‹Î¢Á¢G S¢ï çÈGURïU }¢ÎèÝ¢ ÜUÚÝï ÜUè

Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï çÎH }¢ï´ ÝÎ¢}¢¼ ÐñÎ¢ ã¢ï Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè

¼¢ñÈGUèÜGU ç}¢H Á¢¢»x¢è J




40

ãGÎèS¢ (20) ¼¢§Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï }¢SªGÎ çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU

S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú, Î¢ï

¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú

§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè x¢éÝ¢ã S¢ï ¼¢ñÏ¢¢

ÜUÚÝï ±¢H¢ »ïS¢¢ ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU ©S¢ Ýï x¢éÝ¢ã çÜU²¢ ãè Ýãè´ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼¢ñÏ¢¢ S¢ï }¢éÚ¢Î S¢ÓÓ¢è ¥¢ñÚ

}¢vGÏ¢êH ¼¢ñÏ¢¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¼}¢¢}¢ à¢Ú¢§¼Gï Á¢±¢Á¢G ± à¢Ú¢§¼Gï ÜGUÏ¢êH Á¢}¥G

ã¢ï´ çÜU ãGéÜGêUÜGéUH §GÏ¢¢Î ¥¢ñÚ ãGéÜGêUÜGïU à¢Úè¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ, çÈUÚ

x¢éÁ¢Gà¼¢ ÜU¢ï¼¢ãè ÐÚ ÝÎ¢}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥¢ç²‹Î¢ Ý ÜUÚÝï ÜU¢ ¥GãìÎ, §S¢

¼¢ñÏ¢¢ S¢ï x¢éÝ¢ã ÐÚ }¢éyGHÜGUÝ ÐÜUÇG Ý ã¢ïx¢è Ï¢çËÜU Ï¢¢’Á¢G S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ¼¢ï

x¢éÝ¢ã ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Ï¢ÎH Á¢¢»æx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢çÏ¢¥G¢ Ï¢S¢çÚ²¢

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ézG²¢Ý S¢¢ñÚè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGéUÁ¢GñH çÏ¢Ý §G²¢Á¢G S¢ï

ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ : “}¢ïÚï x¢éÝ¢ã ¼é}ã¢Úè ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï ÜUãè´ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´,

¥x¢Ú }¢ïÚè ¼¢ñÏ¢¢ S¢ï ²ïã x¢éÝ¢ã ÝïçÜU²¢æ Ï¢Ý x¢» ¼¢ï çÈUÚ }¢ïÚè ÝïçÜU²¢æ

¼é}ã¢Úè ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÉG Á¢¢»æx¢è J”

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 379)




41

S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼,

à¢¢ã }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : S¢ÓÓ¢è

¼¢ñÏ¢¢ ÜïU ²ïã }¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU x¢éÝ¢ã ÐÚ §S¢ çH²ï çÜU ±¢ïã ©S¢ ÜïU ÚÏ¢

ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè ‰¢è Ý¢çÎ}¢ ± ÐÚïà¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÈGU¢ñÚÝ À¢ïÇG Îï ¥¢ñÚ

¥¢ç²‹Î¢ ÜU|¢è ©S¢ x¢éÝ¢ã ÜïU Ð¢S¢ Ý Á¢¢Ýï ÜU¢ S¢ÓÓ¢ï çÎH S¢ï ÐêÚ¢ ¥GÁG}¢

(²¢’Ýè §Ú¢Î¢) ÜUÚï Á¢¢ï Ó¢¢Ú» ÜU¢Ú §S¢ ÜUè ¼H¢ÈGUè ÜU¢ ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ ã¢ï

Ï¢Á¢¢ H¢» J (ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 21, S¢. 121)

}¢ÎèÝ¢ : ¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè à¢¢»¥G ÜUÎ¢ü

çÜU¼¢Ï¢ “¼¢ñÏ¢¢ ÜUè çÚ±¢²¢¼ ± çãGÜU¢²¢¼” ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUèçÁ¢²ï J

S¢êÎ¶G¢ïÚ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢§çÏ¼Î¢§ü Î¢ñÚ }¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ãGÏ¢èÏ¢ ¥G-Á¢}¢è

Ï¢ãé¼ ¥}¢èÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ãHï Ï¢S¢Ú¢ ÜU¢ï S¢êÎ ÐÚ ÜGUÁ¢G¢ü çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢

}¢vGMÁ¢G S¢ï ÜGUÁ¢Gü ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚÝï Á¢¢¼ï ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ý ÅH¼ï Á¢Ï¢

¼ÜU çÜU ÜGUÁ¢Gü ±éS¢êH Ý ã¢ï Á¢¢¼¢ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çÜUS¢è }¢Á¢Ï¢êÚè ÜUè ±Á¢ã S¢ï

ÜGUÁ¢Gü ±éS¢êH Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢vGMÁ¢G S¢ï ¥ÐÝ¢ ±vG¼ Á¢G¢»¥G ã¢ïÝï ÜU¢ ãÁ¢ü¢Ý¢

±éS¢êH ÜUÚ¼ï, ¥¢ñÚ ©S¢ ÚÜGU}¢ S¢ï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ¼ï J »ÜU çÎÝ çÜUS¢è ÜïU

²ã¢æ ±éS¢êH-²¢Ï¢è ÜïU çH²ï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ±¢ïã Í¢Ú ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢¢ J ©S¢ ÜUè




42

Ï¢è±è Ýï ÜUã¢ çÜU “Ý ¼¢ï à¢¢ïãÚ Í¢Ú ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢ñÚ Ý }¢ïÚï Ð¢S¢ ¼é}ã¢Úï

ÎïÝï ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ãñ, ¥HÏ¢œ¢¢ }¢ñ´ Ýï ¥¢Á¢ »ÜU |¢ïÇG Á¢GÏãG ÜUè ãñ çÁ¢S¢

ÜU¢ ¼}¢¢}¢ x¢¢ïà¼ ¼¢ï ¶Gy}¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ ¥HÏ¢œ¢¢ S¢Ú Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ ãñ, ¥x¢Ú

¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï ±¢ïã }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï Îï S¢ÜU¼è ãêæ J”

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ©S¢ S¢ï S¢Ú Hï ÜUÚ Í¢Ú ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ Ï¢è±è S¢ï ÜUã¢ çÜU

²ïã S¢Ú S¢êÎ }¢ï´ ç}¢H¢ ãñ §S¢ï ÐÜU¢ Ç¢H¢ï J Ï¢è±è Ýï ÜUã¢ : “Í¢Ú }¢ï´ Ý

HÜUÇGè ãñ ¥¢ñÚ Ý ¥¢Å¢, |¢H¢ }¢ñ´ ¶¢Ý¢ çÜUS¢ ¼GÚãG ¼Ä²¢Ú ÜUMæ ?” ¥¢Ð

Ýï ÜUã¢ çÜU “§Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ |¢è §ç‹¼Á¢G¢}¢ }¢vGMÁ¢G H¢ïx¢¢ï´ S¢ï S¢êÎ Hï

ÜUÚ ÜUÚ¼¢ ãêæ J” ¥¢ñÚ S¢êÎ ãè S¢ï ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ó¢èÁ¢Gï´ ¶GÚèÎ ÜUÚ H¢» J Á¢Ï¢

¶¢Ý¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï Ó¢éÜU¢ ¼¢ï »ÜU S¢¢§H Ýï ¥¢ ÜUÚ S¢é±¢H çÜU²¢ J ¥¢Ð Ýï

ÜUã¢ çÜU “¼ïÚï ÎïÝï ÜïU çH²ï ã}¢¢Úï Ð¢S¢ ÜéUÀ Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ¼éÛ¢ï ÜéUÀ Îï |¢è

Îï ¼¢ï §S¢ S¢ï ¼ê Î¢ñH¼ }¢‹Î Ý ã¢ï Á¢¢»x¢¢ HïçÜUÝ ã}¢ }¢éçzGHS¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J”

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢¢§H }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ x¢²¢ J

Á¢Ï¢ Ï¢è±è Ýï S¢¢HÝ çÝÜU¢HÝ¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï ±¢ïã ãæçÇ²¢ S¢¢HÝ ÜUè

Ï¢Á¢¢» wG¢êÝ S¢ï HÏ¢ÚïÁ¢G ‰¢è J ©S¢ Ýï à¢¢ïãÚ ÜU¢ï ¥¢±¢Á¢G Îï ÜUÚ ÜUã¢ : “Îï¶¢ï

¼é}ã¢Úè ÜU‹Á¢êS¢è ¥¢ñÚ Ï¢Î Ï¢wG¼è S¢ï ²ïã v²¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ ?” ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã

Îï¶ ÜUÚ §GÏ¢í¼ ãG¢çS¢H ãé§ü ¥¢ñÚ Ï¢è±è ÜU¢ï x¢±¢ã Ï¢Ý¢ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU ¥¢Á¢

}¢ñ´ ãÚ Ï¢éÚï ÜU¢}¢ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J ²ïã ÜUã ÜUÚ }¢vGMÁ¢G H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ¥SH

ÚÜGU}¢ HïÝï ¥¢ñÚ S¢êÎ ¶Gy}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÝÜUHï J Ú¢S¼ï }¢ï´ ÜéUÀ HÇGÜïU




43

¶ïH Úãï ‰¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜéUÀ HÇGÜU¢ï´ Ýï ¥¢±¢Á¢Gï ÜUS¢Ý¢ à¢éM¥G çÜU²ï

çÜU “ÎêÚ ãÅ Á¢¢¥¢ï ãGÏ¢èÏ¢ S¢êÎ¶G¢ïÚ ¥¢ Úã¢ ãñ, ÜUãè´ ©S¢ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜUè

¶G¢ÜU ã}¢ ÐÚ Ý ÐÇG Á¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢ ©S¢ Á¢ñS¢ï Ï¢Î Ï¢wG¼ Ý Ï¢Ý Á¢¢»æ J” ²ïã

S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ï¢ãé¼ Ú‹Á¢èÎ¢ ãé» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGS¢Ý Ï¢S¢Úè

ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï »ïS¢è ÝS¢èãG¼ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU

Ï¢ïÓ¢ñÝ ã¢ï ÜUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J ±¢ÐS¢è }¢ï´ Á¢Ï¢ »ÜU }¢vGMÁ¢G à¢wGS¢ ¥¢Ð

ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ |¢¢x¢Ýï Hx¢¢ ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ “¼é}¢ }¢éÛ¢ S¢ï }¢¼ |¢¢x¢¢ï, ¥Ï¢ ¼¢ï }¢éÛ¢

ÜU¢ï ¼é}¢ S¢ï |¢¢x¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï ¼¢çÜU »ÜU x¢éÝãx¢¢Ú ÜU¢ S¢¢²¢ ¼é}¢ ÐÚ Ý ÐÇG

Á¢¢» J” Á¢Ï¢ ¥¢Ð ¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¼¢ï ©‹ãè HÇGÜU¢ï Ýï ÜUãÝ¢ à¢éM¥G çÜU²¢ çÜU

“Ú¢S¼¢ Îï Î¢ï ¥Ï¢ ãGÏ¢èÏ¢ ¼¢§Ï¢ ã¢ï ÜUÚ ¥¢ Úã¢ ãñ ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU ã}¢¢Úï

ÐñÚ¢ï ÜUè x¢Îü §S¢ ÐÚ ÐÇG Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ã}¢¢Ú¢ Ý¢}¢ x¢éÝ¢ãx¢¢Ú¢ï }¢ï

ÎÁ¢ü ÜUÚ Hï J” ¥¢Ð Ýï Ï¢ÓÓ¢¢ï ÜUè ²ïã Ï¢¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ¥ËH¢ã S¢ï ¥GÁ¢Gü

ÜUè : “¼ïÚè ÜGéUÎÚ¼ |¢è ¥GÁ¢èÏ¢ ãñ çÜU ¥¢Á¢ ãè }¢ñ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥¢Á¢ ãè

¼êÝï H¢ïx¢¢ï ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï }¢ïÚè ÝïÜU Ý¢}¢è ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ¢ çÎ²¢ J”

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï »’H¢Ý ÜUÚ¢ çÎ²¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢ïÚ¢

}¢vGMÁ¢G ã¢ï ±¢ïã ¥ÐÝè ¼ãGÚèÚ ¥¢ñÚ }¢¢H ±¢ÐS¢ Hï Á¢¢» J §S¢ ÜïU §GH¢±¢

¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ Î¢ñH¼ Ú¢ãï ¶GéÎ¢ }¢ï´ ¶GÓ¢ü ÜUÚ

Îè J çÈUÚ S¢¢çãGHï ÈGéUÚ¢¼ ÐÚ »ÜU §GÏ¢¢Î¼ ¶G¢Ý¢ ¼¢’}¢èÚ ÜUÚ ÜïU §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´

}¢àxG¢êH Úãï ¥¢ñÚ ²ïã }¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢ çH²¢ çÜU çÎÝ ÜU¢ï §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè




44

¼ãGS¢èH ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ãGS¢Ý Ï¢S¢Úè ÜUè ç¶GÎ}¢¼}¢ï´ ÐãéæÓ¢ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Ú¢¼ |¢Ú }¢àxG¢êHï §GÏ¢¢Î¼ Úã¼ï J Ó¢êæçÜU (}¢éÜU}}¢H ÜU¢ïçà¢à¢

ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ) ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜU¢ ¼HzGÈGéUÁ¢G S¢ãGèãG }¢wGÚÁ¢ S¢ï ¥Î¢ Ýãè´ ÜUÚS¢ÜU¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥G-Á¢}¢è ÜU¢ ç¶G¼G¢Ï¢ Îï çÎ²¢ x¢²¢ J

ãGÎèS¢ (21) Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G-}¢Úï ÈGU¢MÜGU

S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :“ ²¢’Ýè Ý}¢¢Á¢G ÎèÝ ÜU¢ S¢é¼êÝ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ý}¢¢Á¢G ÎèÝ ÜUè ¥SH ¥¢ñÚ Ï¢é‹²¢Îãñ, §S¢ï ©}}¢éH §GÏ¢¢Î¢¼, }¢ï’Ú¢Á¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ |¢è ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J

}¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ‰¢èà¢ñ¶G ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã çÁ¢H¢ ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢

Ýï »ÜU Ú¢ïÁ¢G ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ S¢ï }¢ÀHè H¢Ýï ÜUè ÈGUÚ}¢¢§à¢ ÜUè J à¢ñ¶G ÜïU±¢çHÎ Ï¢¢Á¢G¢Ú x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÈGUÚÁ¢G‹Î (¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã çÁ¢H¢) ÜU¢ï |¢èã}¢Ú¢ã Hï x¢» J Ï¢¢Á¢G¢Ú S¢ï }¢ÀHè ¶GÚèÎè, ¥¢ñÚ »ÜU }¢Á¢GÎêÚ ¼H¢à¢ ÜUÚÝï




45

Hx¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã }¢ÀHè Í¢Ú ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ Îï J »ÜU HÇGÜU¢ ç}¢H¢ ¥¢ñÚ ©S¢

Ýï }¢ÀHè S¢Ú ÐÚ ©Æ¢ Hè ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ Ó¢H¢, Ú¢S¼ï }¢ï´ }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ÜUè ¥Á¢G¢Ý

S¢éÝ¢§ü Îè J ©S¢ }¢Á¢GÎêÚ HÇGÜïU Ýï ÜUã¢ : “Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï }¢éÛ¢ï ¼Gã¢Ú¼ ÜUè

ãG¢Á¢¼ ãñ ¥¢ñÚ ¥Á¢G¢Ý ã¢ï Úãè ãñ, ¥x¢Ú ¥¢Ð Ú¢Á¢Gè ã¢ï´ ¼¢ï }¢ïÚ¢ §ç‹¼Á¢G¢Ú ÜUÚ

Hï, ±ÚÝ¢ ¥ÐÝè }¢ÀHè Hï ÜUÚ Á¢¢»æ J” §¼Ý¢ ÜUã ÜUÚ ©S¢ Ýï }¢ÀHè ±ãè´

À¢ïÇGè ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î Ó¢H¢ x¢²¢ J à¢ñ¶G ÜïU ±¢çHÎ Ýï ÜUã¢ : “§S¢ HÇGÜïU

ÜU¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ ¼±vÜéUH ãñ, ã}¢ï´ Ï¢ Î-Ú-Á¢» ¥¢ñH¢ ¼±vÜéUH

ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ÀHè ±ãè´ À¢ïÇG ÜUÚ ã}¢ H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï

Ó¢Hï x¢» J ã}¢ H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG ÜUÚ çÝÜUHï ¼¢ï }¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ‰¢è,

HÇGÜïU Ýï ©Æ¢ Hè ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ Í¢Ú ÐãéæÓ¢ï J

ãGÎèS¢ (22) Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜUè ãG¢çÁ¢GÚèãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï ©G}¢Ú S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú, Î¢ï

¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú

§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè

ÜGUÏ¢í ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè, ©S¢ ÜïU çH²ï }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ H¢çÁ¢G}¢ ã¢ï x¢§ü J”




46

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜGéUÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :

¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¥x¢Ú

Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Á¢GéË}¢ ÜUÚï´

¼¢ï »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼é}ã¢Úï ãGéÁG¢êÚ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï´

¥¢ñÚ çÈUÚ ¥ËH¢ã S¢ï }¢é¥G¢ÈGUè Ó¢¢ãï´

¥¢ñÚ ÚS¢êH ©Ý ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÈGUÚ}¢¢»

¼¢ï Á¢GMÚ ¥ËH¢ã ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH

ÜUÚÝï ±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý Ð¢»æ J

S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ S¢çÄ²Î }¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ}¢éÚ¢Î¥¢Ï¢¢Îè (¥H }¢é-¼±zGÈGU¢ 1367 çã.) §S¢ ¥¢²¼ ÜïU¼ãGì¼ ¼zGS¢èÚï ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ : §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜUÏ¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ±S¢èH¢ ¥¢ñÚ¥¢Ð ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜU¢Ú-Ï¢Ú¥¢Úè (²¢’Ýè ÜU¢}¢ Ï¢Ý Á¢¢Ýï) ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ ãñS¢çÄ²Îï ¥G¢H}¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ à¢ÚèÈGU ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU¥¢’Ú¢Ï¢è (²¢’Ýè Îïïã¢¼è à¢wGS¢) Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ Ú¢ñÁ¢G»à¢ÚèÈGU¢ ÜUè ¶G¢ÜïU Ð¢ÜU ¥ÐÝï S¢Ú ÐÚ Ç¢Hè ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï Hx¢¢ : “²¢ÚS¢êHËH¢ã Á¢¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ã}¢ Ýï S¢éÝ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥¢Ð ÐÚ Ý¢çÁ¢GHãé±¢ ©S¢ }¢ï´ ²ïã ¥¢²¼ |¢è ãñ , }¢ñ´ Ýï Ï¢ïà¢ÜU ¥ÐÝè Á¢¢ÝÐÚ Á¢GéË}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU ãGéÁG¢êÚ }¢ï´ ¥ËH¢ã S¢ï ¥ÐÝï x¢éÝ¢ã ÜUè




47

Ï¢çwGà¢à¢ Ó¢¢ãÝï ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï }¢ïÚï ÚÏ¢ S¢ï }¢ïÚï x¢éÝ¢ã ÜUè Ï¢çwGà¢à¢ÜUÚ¢§²ï J” §S¢ ÐÚ ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU S¢ï çÝÎ¢ ¥¢§ü çÜU ¼ïÚè Ï¢çwGà¢à¢ ÜUè x¢§ü J

ãGÎèS¢ (23) ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢íãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU

ãGéÁG¢êÚï Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè ÜGUÏ¢í ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãGÜGU ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU Ó¢‹Î}¢S¢¢§H ²¢Î Ú¶Ýï Ó¢¢çã»æ (1) ²ã¢æ ÜGUÏ¢í S¢ï }¢éÚ¢Î ¥G¢H}¢ï Ï¢ÚÁ¢G¶G ãñ J çÁ¢S¢ÜUè §çÏ¼Î¢ ãÚ à¢wGS¢ ÜUè }¢¢ñ¼ S¢ï ãñ §ç‹¼ã¢ çÜGU²¢}¢¼ ÐÚ, ©GÈGUèü ÜGUÏ¢í }¢éÚ¢ÎÝãè´ çHã¢Á¢G¢ Á¢¢ï }¢éÎ¢ü ÎzGÝ Ý ãé±¢ Ï¢çËÜU Á¢H¢ çÎ²¢ x¢²¢ ²¢ ÇéÏ¢¢ï çÎ²¢ x¢²¢²¢ ©S¢ï à¢ïÚ ¶¢ x¢²¢ ©S¢ï |¢è ÜGUÏ¢í ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢ ± ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãñ J (2) çãGS¢¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í¥¢ñÚ ãñ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í ÜéUÀ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ çãGS¢¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï ÜU¢}²¢Ï¢ ã¢ïx¢ï }¢x¢ÚÏ¢¢’Á¢G x¢éÝ¢ã¢ï ÜUè ±Á¢ã S¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ }¢ï }¢éÏ¼H¢ Á¢ñS¢ï Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ ¥¢ñÚ x¢‹Î¢(²¢’Ýè Ðïà¢¢Ï¢ ÜïU Àè´Å¢ï´ S¢ï Ý Ï¢Ó¢Ýï ±¢H¢) (3) ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢íÎ¢§}¢è ã¢ïx¢¢ x¢éÝãx¢¢Ú }¢¢ïç}¢Ý ÜU¢ï ¥G¢çÚÁ¢Gè (4) ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í MãG ÜU¢ï ãñçÁ¢S}¢ §S¢ ÜïU ¼¢Ï¢ï¥G }¢x¢Ú ãGàÚ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢H¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ± S¢±¢Ï¢ MãG ±çÁ¢S}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ã¢ïx¢¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 125, }¢¢wG¢êÁ¢GÝ)




48

ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ?ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G}¢í çÏ¢Ý à¢éÚãGìÏ¢èH ÈGUÚ}¢¢¼ï

ãñ´ çÜU »ÜU »ïS¢¢ à¢wGS¢ §ç‹¼ÜGU¢H ÜUÚ x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï H¢ïx¢ }¢éœ¢ÜGUè

S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ©S¢ï ÎzGÝ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥GÁ¢G¢Ï¢

ÜïU çÈGUçÚà¼ï ¥¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢ï, ã}¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÜïU

¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU S¢¢ï ÜU¢ïÇGï }¢¢Úï´x¢ï J ©S¢ Ýï ¶G¢ñÈGUÁ¢GÎ¢ ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ï

v²êæ }¢¢Ú¢ïx¢ï ? }¢ñ´ ¼¢ï ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢, ¥ÓÀ¢

Ó¢H¢ï ÐÓ¢¢S¢ ãè }¢¢Ú¼ï ãñ´ }¢x¢Ú ±¢ïã Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢ãìGS¢ ÜUÚ¼¢ Úã¢ ãGœ¢¢ çÜU

çÈGUçÚà¼ï »ÜU ÐÚ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï »ÜU ÜU¢ïÇG¢ }¢¢Ú ãè çÎ²¢ J

çÁ¢S¢ S¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ¥¢ñÚ ±¢ïã à¢wGS¢ Á¢H ÜUÚ

¶G¢çÜUS¼Ú (²¢’Ýè Ú¢¶) ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ ©S¢ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ çÜU²¢ x¢²¢ ¼¢ï

©S¢ Ýï ÎÎü S¢ï ç¼Hç}¢H¢¼ï ¥¢ñÚ Ú¢ï¼ï ãé» ÈGUçÚ²¢Î ÜUè, ¥¢ç¶GÚ }¢éÛ¢ï

²ïã ÜU¢ïÇG¢ v²êæ }¢¢Ú¢ x¢²¢ ? ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢, »ÜU Ú¢ïÁ¢G ¼êÝï

Ï¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Hè ‰¢è J ¥¢ñÚ »ÜU Ú¢ïÁ¢G »ÜU }¢ÁGHê}¢ ¼ïïÚï

Ð¢S¢ ÈGUçÚ²¢Î Hï ÜUÚ ¥¢²¢ }¢x¢Ú ¼êÝï ÈGUçÚ²¢Î ÚS¢è Ý ÜUè J

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îï¶¢ ¥¢Ð Ýï ? ¥ËH¢ã

Ý¢Ú¢Á¢G ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÝïÜU ¥¢ñÚ ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú à¢wGS¢ ÜUè |¢è çx¢çÚzG¼ ÈGUÚ}¢¢§ü




¥¢ñÚ ±¢ïã ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ çÍ¢Ú x¢²¢ J ¥ËH¢ã ã}¢¢Úï ãG¢Hï Á¢G¢Ú ÐÚ

ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢» J ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢ }¢çxGÈGUÚ¼ ÈGUÚ}¢¢» J

(ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼, çÁ¢ËÎ ¥Ã±H, (¼wGÚèÁ¢ à¢éÎ¢), Ï¢¢Ï¢ : ÈGñUÁ¢G¢Ýï Ú-}¢Á¢G¢Ý, S¢. 61)

ãGÎèS¢ (24) ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU


§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “

²¢’Ýè Îé‹²¢ }¢¢ïç}¢Ý ÜïU çH²ï ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ²¢’Ýè }¢¢ïç}¢Ý Îé‹²¢ }¢ï´ çÜU¼Ý¢

ãè ¥¢Ú¢}¢ }¢ï ´ ã¢ï, }¢x¢Ú ©S¢ ÜïU çH²ï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï ´ ÜïU

}¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ Îé‹²¢ Á¢ïH¶G¢Ý¢ ãñ, çÁ¢S¢ }¢ï´ ±¢ïã çÎH Ýãè´ Hx¢¢¼¢ J Á¢ïH

¥x¢Ó¢ïü A vH¢S¢ ã¢ï, çÈUÚ |¢è Á¢ïH ãñ, ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ wG±¢ã çÜU¼Ýè ãè

¼vHèÈGU }¢ï ´ ã¢ï, }¢x¢Ú ¥¢ç¶GÚ¼ ÜïU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU }¢éÜGU¢çÏ¢H ©S¢ ÜïU çH²ï

Îé‹²¢ Ï¢¢x¢G ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼ ãñ J ±¢ïã ²ã¢æ çÎH Hx¢¢ ÜUÚ Úã¼¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢

ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU ÐÚ ²ïã »’ ç¼Ú¢…G Ýãèæ çÜU Ï¢¢’…G }¢¢ïç}¢Ý Îé‹²¢ }¢ïæ

49




¥¢Ú¢}¢ „ï Úã¼ï ãñæ, ¥¢ñÚ Ï¢¢’…G ÜU¢çÈGUÚ ¼vHèÈGU }¢ï´ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 7, S¢. 4)

Îé‹²¢ ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ ãñÜGU¢Á¢Gè S¢ãìH }¢éãGçgS¢ »ÜU çÎÝ Ï¢ÇGï ¼éÁGÜU¢ï

»ãGç¼à¢¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ÜUãè´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï J ¥Ó¢¢ÝÜU

»ÜU ãG}}¢¢}¢ S¢éHx¢¢Ýï ±¢H¢, {ê»æ ¥¢ñÚ x¢GéÏ¢¢Ú ÜUè ÜUS¢¢ÈGU¼ S¢ï }¢ñH¢ ÜéUÓ¢ñH¢²ãêÎè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢ ÜUÚ ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ÜGU¢Á¢Gè S¢¢çãGÏ¢ ! }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï ÝÏ¢è ( )ÜïU §S¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ÜU¢ }¢yGHÏ¢ S¢}¢Û¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU “Îé‹²¢ }¢¢ïç}¢Ý ÜïU çH²ï

ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ãñ J” v²êæ çÜU ¥¢Ð }¢¢ïç}¢Ýã¢ï ÜUÚ §S¢ »ïGà¢¢ï ¥¢Ú¢}¢ ¥¢ñÚ ÜUÚ¢ïü ÈGUÚ ÜïU S¢¢‰¢ Úã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ÜU¢çÈGUÚã¢ï ÜUÚ §¼Ý¢ ¶GS¼¢ ãG¢H ¥¢ñÚ ¥¢H¢}¢ ± }¢S¢¢§Ï¢ }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ãêæ J ÜGU¢Á¢Gè

S¢ãìH Ýï Ï¢ÚÁ¢S¼¢ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ : “¥¢Ú¢}¢ ± ¥¢S¢¢§à¢ ÜïUÏ¢¢ ±éÁ¢êÎ ²ïã Îé‹²¢ }¢ïÚï çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜUè ¥GÁ¢Gè}¢ Ýï’}¢¼¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ÜGñUÎ¶G¢Ý¢ ãñ, Á¢Ï¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ¼Ú ¼ÜU¢HèÈGU ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ²ïã Îé‹²¢ ¼é}ã¢Úï

çH²ï Î¢ïÁ¢G¶G ÜïU ã¢ïHÝ¢ÜU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ Á¢‹Ý¼ ãñ J”

50




ãGÎèS¢ (25) ç}¢SÜUèÝ ÜU¢ ãGÁ¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢

§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè

Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢G }¢S¢¢ÜUèÝ ÜU¢ ãGÁ¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢S¢¢ÜUèÝ ç}¢SÜUèÝ ÜUè Á¢}¥G ãñ J

Á¢¢ï à¢wGS¢ ãGÁ¢ ÜïU çH²ï Á¢¢Ýï S¢ï ¥G¢çÁ¢Á¢G ã¢ï ©S¢ ÜU¢ Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çÎÝ }¢çSÁ¢Î

ÜUè ¼GÚÈGU Á¢¢Ý¢ ©S¢ ÜïU çH²ï ãGÁ¢ ÜUè }¢¢çÝ‹Î ãñ J

ãGÁ¢ ÜUè ÜGéUÚÏ¢¢ÝèãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÚÏ¢è¥G çÏ¢Ý S¢H}¢¢Ý ¥ÐÝ¢

»ÜU §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ »ÜU }¢¼üÏ¢¢ ÜéUÀ

H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢ ÐÚ Á¢¢ Úã¢ ‰¢¢ J }¢ïÚ¢ |¢¢§ü |¢è }¢ïÚï S¢¢‰¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ã}¢

ÜêUÈGU¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï }¢ñ´ Á¢GMçÚÄ²¢¼ï S¢ÈGUÚ ¶GÚèÎÝï ÜïU çH²ï Ï¢¢Á¢G¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU

Ó¢H¢ x¢²¢ J ±ã¢æ }¢ñ´ Ýï »ÜU ±èÚ¢Ý S¢è Á¢x¢ã }¢ï´ Îï¶¢ çÜU »ÜU ¶GÓÓ¢Ú }¢Ú¢

ÐÇG¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ÐéÚ¢Ýï ¥¢ñÚ Ï¢¢ïS¢èÎ¢ ÜUÐÇGï ÐãÝï ãé» »ÜU ¥G¢ñÚ¼ Ó¢¢ÜGêU

S¢ï ©S¢ ÜU¢ x¢¢ïà¼ ÜU¢Å ÜU¢Å ÜUÚ ‰¢ñHï }¢ï´ Ú¶ Úãè ãñ J }¢ñ´ Ýï S¢¢ïÓ¢¢ çÜU ã¢ï

51




S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ²ïã ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï§ü |¢çÅ²¢ÚÝ ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïãè }¢éÎü¢Ú ÜU¢ x¢¢ïà¼ ÐÜU¢

ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ç¶H¢ Îï, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éÛ¢ï §S¢ ÜUè ¼ãGÜGUèÜGU Á¢GMÚ ÜUÚÝè

Ó¢¢çã²ï, ÐS¢ }¢ñ Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU ©S¢ ÜïU ÐèÀï ã¢ï çH²¢ J Ó¢H¼ï Ó¢H¼ï ±¢ïã »ÜU

}¢ÜU¢Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ÐÚ ÐãéæÓ¢è, ©S¢ Ýï ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢Á¢¢²¢ ¼¢ï ¥‹ÎÚ S¢ï ÐêÀ¢

x¢²¢ : “ÜU¢ñÝ ?” ¼¢ï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ : “¶¢ïH¢ï ! }¢ñ´ ãè Ï¢ÎãG¢H ãêæ J”

ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶éH¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ çÜU Ó¢¢Ú Ï¢çÓÓ¢²¢æ ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU Ó¢ïãÚ¢ï´ S¢ï

Ï¢ÎãG¢Hè ¥¢ñÚ }¢éS¢èÏ¢¼ ÅÐÜU Úãè ãñ J ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢§ü

¥¢ñÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢‹Î ã¢ï x¢²¢ J }¢ñ´ Á¢ËÎè S¢ï ÎÚ±¢Á¢Gï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢

ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ S¢ï ¥‹ÎÚ Û¢¢æÜUÝï Hx¢¢ J }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ çÜU ¥‹ÎÚ S¢ï ±¢ïã Í¢Ú

çÏ¢ËÜéUH ¶G¢Hè ¥¢ñÚ Ï¢ÚÏ¢¢Î ãñ J ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ Ýï ±¢ïã ‰¢ñH¢ ©Ý HÇGçÜU²¢ï´

ÜïU S¢¢}¢Ýï Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ú¢ï¼ï ãé» ÜUãÝï Hx¢è : “H¢ï ! §S¢ ÜU¢ï ÐÜU¢ H¢ï

¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚ¢ï J”

±¢ïã HÇGçÜU²¢æ ©S¢ x¢¢ïà¼ ÜU¢ï ÜU¢Å ÜU¢Å ÜUÚ HÜUçÇG²¢ï´ ÐÚ |¢êÝÝï

Hx¢è´ J }¢ïÚï çÎH ÜU¢ï §S¢ S¢ï Ï¢ãé¼ ÆïS¢ ÐãéæÓ¢è ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï Ï¢¢ãÚ S¢ï ¥¢±¢Á¢G

Îè çÜU, “»ï ¥ËH¢ã ÜUè Ï¢‹Îè ! ¶GéÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜïU ±¢çS¢¼Gï §S¢ ÜU¢ï Ý

¶¢ J” ±¢ïã ÐêÀÝï Hx¢è : “¼é}¢ ÜU¢ñÝ ã¢ï ?” }¢ñ´ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ : “}¢ñ´

ÐÚÎïS¢è ãêæ J” ©S¢ Ýï ÜUã¢ : “ã}¢ ¼¢ï ¶GéÎ }¢éÜGUgÚ ÜïU ÜGñUÎè ãñ´, ¼èÝ S¢¢H

S¢ï ã}¢¢Ú¢ ÜU¢ï§ü }¢é§üGÝ ± }¢ÎÎx¢¢Ú Ýãè´, ¼é}¢ ã}¢ S¢ï v²¢ Ó¢¢ã¼ï ã¢ï ?” }¢ñ´

Ýï ÜUã¢ çÜU “}¢Á¢êçS¢²¢ï´ ÜïU »ÜU çÈGUÜGïUü ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è }¢ÁGãÏ¢ }¢ï´ }¢éÎ¢üÚ

52




¶¢Ý¢ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ J” ÜUãÝï Hx¢è çÜU “ã}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ãñ´, §Ý

ÜU¢ Ï¢¢Ð §ç‹¼ÜGU¢H ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ãñ, Á¢¢ï ¼ÜU¢ü ©S¢ Ýï À¢ïÇG¢ ‰¢¢ ±¢ïã ¶Gy}¢ ã¢ï

x¢²¢ J ã}¢ï´ }¢¢’Hê}¢ ãñ çÜU }¢éÎ¢üÚ ¶¢Ý¢ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ HïçÜUÝ ã}¢¢Ú¢ Ó¢¢Ú çÎÝ

ÜU¢ ÈGU¢ÜGU¢ ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢è ãG¢H¼ }¢ï´ }¢éÎ¢üÚ Á¢¢§Á¢G ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J”

©Ý ÜïU ãG¢H¢¼ S¢éÝ ÜUÚ }¢éÛ¢ï Ú¢ïÝ¢ ¥¢ x¢²¢, }¢ñ´ ©‹ãï´ §ç‹¼Á¢G¢Ú ÜUÚÝï

ÜU¢ ÜUã ÜUÚ ±¢ÐS¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï |¢¢§ü S¢ï ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU, “}¢ïÚ¢ §Ú¢Î¢

ãGÁ¢ ÜU¢ Ýãè´ Úã¢ J” |¢¢§ü Ýï }¢éÛ¢ï Ï¢ãé¼ S¢}¢Û¢¢²¢, ÈGUÁ¢G¢§H ±x¢GñÚ¢

Ï¢¼¢» J }¢ñ´ Ýï ÜUã¢ çÜU, “Ï¢S¢ H}Ï¢è Ó¢¢ñÇGè Ï¢¢¼ Ý ÜUÚ¢ï J” çÈUÚ }¢ñ´ Ýï

¥ÐÝ¢ »ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ S¢¢Ú¢ S¢¢}¢¢Ý çH²¢ ¥¢ñÚ ÝvGÎ À6 S¢¢ï çÎÚã}¢ }¢ï´ S¢ï

S¢¢ï çÎÚã}¢ ÜU¢ ÜUÐÇG¢ ¶GÚèÎ¢ ¥¢ñÚ S¢¢ï çÎÚã}¢ ÜU¢ ¥¢Å¢ ¶GÚèÎ¢ ¥¢ñÚ

Ï¢çÜGUÄ²¢ ÐñS¢¢ ©S¢ ¥¢Åï }¢ï´ ÀéÐ¢ ÜUÚ ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Í¢Ú Hï Á¢¢ ÜUÚ ¼}¢¢}¢

Ó¢èÁ¢Gï´ ©S¢ ÜU¢ï Îï Îè´ J ±¢ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚÝï Hx¢è ¥¢ñÚ

ÜUãÝï Hx¢è : “»ï §ÏÝï S¢H}¢¢Ý ! Á¢¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼ïÚï ¥x¢Hï çÐÀHï

S¢Ï¢ x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ¼éÛ¢ï ãGÁ¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ¥G¼G¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ

Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ¼éÛ¢ï Á¢x¢ã ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Îé‹²¢ ãè }¢ï´ ¼éÛ¢ï »ïS¢¢ Ï¢ÎH ¥G¼G¢

ÈGUÚ}¢¢» Á¢¢ï Îé‹²¢ }¢ï´ ¼éÛ¢ ÐÚ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢» J”

S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGè HÇGÜUè Ýï ÜUã¢ : “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÜU¢ï §S¢

ÜU¢ Îéx¢Ý¢ ¥Á¢í ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU x¢éÝ¢ã Ï¢wGà¢ Îï J” ÎêS¢Úè

HÇGÜUè Ýï ÜUã¢ çÜU “¥¢Ð ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥G¼G¢

53




ÈGUÚ}¢¢» çÁ¢¼Ý¢ ¥¢Ð Ýï ã}¢ï´ çÎ²¢ J” ¼èS¢Úè Ýï ÜUã¢ çÜU “¥ËH¢ã

¼¥G¢H¢ ã}¢¢Úï Ý¢Ý¢Á¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜU¢ ãGàÚ

ÜUÚï J” Ó¢¢ñ‰¢è Ýï ÜUã¢ çÜU, “»ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ! çÁ¢S¢ Ýï ã}¢ ÐÚ »ãGS¢¢Ý

çÜU²¢ ¼ê ©S¢ ÜU¢ Ýï’}¢H Ï¢ÎH Á¢ËÎè ¥G¼G¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ¥x¢Hï çÐÀHï

x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ Îï J” çÈUÚ }¢ñ´ ±¢ÐS¢ ¥¢ x¢²¢ J

}¢ñ´ }¢Á¢Ï¢êÚÝ ÜêUÈGU¢ ãè }¢ï´ LÜU x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè S¢¢‰¢è ãGÁ¢ ÜïU çH²ï

Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J Á¢Ï¢ ãG¢Á¢è H¢ñÅ ÜUÚ ¥¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï }¢ñ´ Ýï S¢¢ïÓ¢¢ çÜU “©Ý

ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H ÜUMæ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï çH²ï Îé¥G¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ÜUãêæ, à¢¢²Î çÜUS¢è

ÜUè }¢vGÏ¢êH Îé¥G¢ }¢éÛ¢ï |¢è Hx¢ Á¢¢» J” Á¢Ï¢ }¢éÛ¢ï ãG¢çÁ¢²¢ï´ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢

ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ ¼¢ï ¥ÐÝè ãGÁ¢ S¢ï }¢ãGM}¢è ÐÚ Ï¢ï §çwG¼²¢Ú Ú¢ïÝ¢ ¥¢

x¢²¢ J }¢ñæ ©Ý S¢ï ç}¢H¢ ¼¢ï ÜUã¢ : “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úï ãGÁ¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH

ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ¼é}ãï´ ¥wGÚ¢Á¢¢¼ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J” ©Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU

Ýï ÐêÀ¢ çÜU “²ïã Îé¥G¢ ÜñUS¢è ?” }¢ñ´ Ýï ÜUã¢ : “²ïã ©S¢ à¢wGS¢ ÜUè Îé¥G¢

ãñ Á¢¢ï ÎÚ±¢Á¢Gï ¼ÜU ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè S¢ï }¢ãGM}¢ ã¢ï J” ±¢ïã ÜUãÝï Hx¢ï,

“Ï¢ÇGï ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜUè Ï¢¢¼ ãñ çÜU ¥Ï¢ ¼ê ±ã¢æ Á¢¢Ýï ãè S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ Úã¢

ãñ J v²¢ ¼ê ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ ¥G-ÚÈGU¢¼ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ Ý ‰¢¢ ?...... ¼êÝï ã}¢¢Úï

S¢¢‰¢ Ú}²ï Á¢}¢Ú¢¼ Ý ÜUè ?...... ¥¢ñÚ v²¢ ¼êÝï ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ ¼G±¢ÈGU Ý

çÜU²ï ?......” ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ çÎH ãè çÎH }¢ï´ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜUÚÝï

Hx¢¢ çÜU §¼Ýï }¢ï´ ¶GéÎ }¢ïÚï à¢ãìÚ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ |¢è ¥¢ x¢²¢ J }¢ñ´ Ýï ÜUã¢ çÜU

54




“¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úè ÜU¢ïçà¢à¢ï´ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢» J” ¼¢ï ±¢ïã |¢è ²ïãè

ÜUãÝï Hx¢ï çÜU “¼ê ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ ¥G-ÚÈGU¢¼ ÐÚ Ý ‰¢¢ ? ²¢ Ú}²ï Á¢}¢Ú¢¼ Ý

ÜUè ? ¥¢ñÚ ¥Ï¢ §‹ÜU¢Ú ÜUÚ¼¢ ãñ J”

çÈUÚ ©Ý }¢ï S¢ï »ÜU à¢wGS¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU “|¢¢§ü !

¥Ï¢ v²êæ §‹ÜU¢Ú ÜUÚ¼ï ã¢ï ? v²¢ ¼é}¢ ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ }¢vÜïU à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ»

}¢éÝÃ±Úã }¢ï´ Ý ‰¢ï ? ¥¢ñÚ ã}¢ à¢ÈGUè»G ¥¢’Á¢G}¢ ÜUè

ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU ±¢ÐS¢ ¥¢ Úãï ‰¢ï ¼¢ï Úà¢ ÜUè ±Á¢ã S¢ï ¼é}¢

Ýï ²ïã ‰¢ñHè }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥}¢¢Ý¼ Ú¶±¢§ü ‰¢è, çÁ¢S¢ ÜUè }¢¢ïãÚ ÐÚ çH¶¢ ãé±¢

ãñ : “ ²¢’Ýè Á¢¢ï ã}¢ S¢ï }¢é¥G¢-}¢H¢ ÜUÚ¼¢ ãñ, ÝzG¥G ÜU}¢¢¼¢ ãñ,”

¥Ï¢ ²ïã ‰¢ñHè ±¢ÐS¢ Hï H¢ï J”

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÚÏ¢è¥G çÏ¢Ý S¢H}¢¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´

çÜU “}¢ñ´ Ýï ©S¢ ‰¢ñHè ÜU¢ï ÐãHï ÜU|¢è Ý Îï¶¢ ‰¢¢, }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢ï Hï ÜUÚ Í¢Ú

±¢ÐS¢ ¥¢ x¢²¢ J §Gà¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±Á¢GèÈGU¢ ÐêÚ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ §S¢è S¢¢ïÓ¢ }¢ï´

Á¢¢x¢¼¢ Úã¢ çÜU }¢é¥G¢-}¢H¢ v²¢ ãñ ? ¥Ó¢¢ÝÜU }¢ïÚè ¥¢æ¶ Hx¢ x¢§ü J wG±¢Ï¢

}¢ï´ S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè,

}¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï S¢H¢}¢ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ ¥¢ñÚ ã¢‰¢ Ó¢ê}¢ï J”

Œ²¢Úï ¥¢ÜGU¢ Ýï }¢éSÜéUÚ¢¼ï ãé» S¢H¢}¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢

çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ²êæ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï ÚÏ¢è¥G ! ¥¢ç¶GÚ ã}¢ çÜU¼Ýï

x¢±¢ã §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ÜGU¢§}¢ ÜUÚï´ çÜU ¼êÝï ãGÁ¢ çÜU²¢ ãñ ? ¼ê }¢¢Ý¼¢ ãè Ýãè´,

55




S¢éÝ Á¢Ï¢ ¼êÝï }¢ïÚè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ S¢ï »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ S¢-ÎÜGU¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢

Á¢G¢Îï Ú¢ã §üS¢¢Ú ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝ¢ ãGÁ¢ }¢éË¼±è ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ËH¢ã

¼¥G¢H¢ S¢ï Îé¥G¢ ÜUè, çÜU ±¢ïã ¼éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ ¥ÓÀ¢ Ï¢ÎH¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J

¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼ïÚè S¢êÚ¼ ÜU¢ »ÜU çÈGUçÚà¼¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ãGév}¢ çÎ²¢

çÜU ±¢ïã çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ãÚ S¢¢H ¼ïÚè ¼GÚÈGU S¢ï ãGÁ¢ çÜU²¢ ÜUÚï J ¥¢ñÚ Îé‹²¢

}¢ï´ ¼éÛ¢ï ²ïã Ï¢ÎH¢ çÎ²¢ ãñ çÜU À6 S¢¢ï çÎÚã}¢ ÜïU Ï¢ÎHï À6 S¢¢ï ÎèÝ¢Ú ¥G¼G¢

ÈGUÚ}¢¢», ¼ê ¥ÐÝè ¥¢æ¶ï´ Æ‹Çè Ú¶ J” çÈUÚ ¥¢ÜGU¢

Ýï ±¢ïãè ¥ËÈGU¢Á¢G Î¢ïãÚ¢» “ ²¢’Ýè Á¢¢ï ã}¢ S¢ï }¢é¥G¢-}¢H¢

ÜUÚ¼¢ ãñ, ÝzG¥G ÜU}¢¢¼¢ ãñ J” ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÚÏ¢è¥G çÏ¢Ý S¢H}¢¢Ý

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU Á¢Ï¢ }¢ñ´ S¢¢ï ÜUÚ ©Æ¢ ¥¢ñÚ ‰¢ñHè ÜU¢ï ¶¢ïH¢,

¼¢ï ©S¢ }¢ï´ À6 S¢¢ï ¥àÚçÈGU²¢æ ãè ‰¢è´ J (ÚÈGUèÜGéUH ãG-Ú}¢ñÝ, S¢. 287)

ãGÎèS¢ (26) wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¥¢ïãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï


ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè ¶Géà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¥¢ï ¥¢ñÚ (H¢ïx¢¢ï´

ÜU¢ï) ÝzGÚ¼ Ý çÎH¢¥¢ï J”

56




}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ²¢’Ýè H¢ïx¢¢ï ´ ÜU¢ï x¢éÁ¢Gà¼¢

x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ÝïÜU ¥¢’}¢¢H ÜUÚÝï ÐÚ ãGÜGU ¼¥G¢H¢ ÜUè

Ï¢çwGà¢à¢ ± ÚãG}¢¼ ÜUè ¶Géà¢ ¶GÏ¢çÚ²¢æ Î¢ï J ©Ý x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ÐÜUÇG ÐÚ

§S¢ ¼GÚãG Ý ÇÚ¢¥¢ï çÜU ©‹ãï´ ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï }¢¢²êS¢è ã¢ï ÜUÚ

§SH¢}¢ S¢ï ÝzGÚ¼ ã¢ï Á¢¢» J Ï¢ãÚ ãG¢H §‹Á¢G¢Ú ¥¢ñÚ ÇÚ¢Ý¢ ÜéUÀ ¥¢ñÚ

ãñ ¥¢ñÚ }¢¢²êS¢ ÜUÚ ÜïU }¢é-¼ÝçzGÈGUÚ (²¢’Ýè Ï¢Î çÎH) ÜUÚ ÎïÝ¢ ÜéUÀ

¥¢ñÚ çHã¢Á¢G¢ ²ïã ãGÎèS¢ ©Ý ¥¢²¢¼ ± ¥ãG¢ÎèS¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Ýãè´

çÁ¢Ý }¢ï´ ¥ËH¢ã ÜUè ÐÜUÇG S¢ï ÇÚ¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ ãñ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 5, S¢. 371)

100 ¥zGÚ¢Î ÜU¢ ÜGU¢ç¼HãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê S¢§üGÎ ¶GéÎÚè S¢ï çÚ±¢²¼

ãñ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè

¥¢Î}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼é}¢ S¢ï ÐãHï »ÜU à¢wGS¢ Ýï 99

ÜGUyH çÜU²ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ©S¢ Ýï ¥ãHï Á¢G}¢èÝ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï ¥G¢çH}¢ ÜïU

Ï¢¢Úï }¢ï´ ÐêÀ¢ ¼¢ï ©S¢ï »ÜU Ú¢çãÏ¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ J ±¢ïã ©S¢ ÜïU

Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ÜUã¢ : “}¢ñ´ Ýï çÝÝ¢Ý±ï ÜGUyH çÜU²ï ãñ´ v²¢ }¢ïÚï

çH²ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ÜU¢ï§ü S¢êÚ¼ ãñ ?” Ú¢çãÏ¢ Ýï ©S¢ï }¢¢²êS¢ ÜUÚ¼ï ãé» ÜUã¢ :

57




“Ýãè´ J” ©S¢ Ýï ©S¢ï |¢è ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ 100 ÜU¢ ¥GÎÎ ÐêÚ¢ ÜUÚ

çH²¢ J çÈUÚ ©S¢ Ýï ¥ãHï Á¢G}¢èÝ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï ¥G¢çH}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´

S¢é±¢H çÜU²¢ ¼¢ï ©S¢ï »ÜU ¥G¢çH}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ©„

¥G¢çH}¢ S¢ï ÜUã¢ : “}¢ñ´ Ýï S¢¢ï ÜGUyH çÜU²ï ãñ´ v²¢ }¢ïÚï çH²ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ÜU¢ï§ü

S¢êÚ¼ ãñ ?” ©S¢ Ýï ÜUã¢ : “ã¢æ ! ¼é}ã¢Úï ¥¢ñÚ ¼¢ñÏ¢¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý v²¢

Ó¢èÁ¢G LÜU¢±Å Ï¢Ý S¢ÜU¼è ãñ ? ÈGéUH¢æ ÈGéUH¢æ ¥GH¢ÜGïU ÜUè ¼GÚÈGU Á¢¢¥¢ï ±ã¢æ

ÜéUÀ H¢ïx¢ ¥ËH¢ã ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢H ÜUÚ

¥ËH¢ã ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥GH¢ÜGïU ÜUè ¼GÚÈGU ±¢ÐS¢ Ý

¥¢Ý¢ v²êæ çÜU ²ïã Ï¢éÚ¢§ü ÜUè S¢Ú Á¢G}¢èÝ ãñ J”

±¢ïã ÜGU¢ç¼H ©S¢ ¥GH¢ÜGïU ÜUè ¼GÚÈGU Ó¢H çÎ²¢ Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥¢{ï

Ú¢S¼ï }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ©S¢ï }¢¢ñ¼ ¥¢ x¢§ü J ÚãG}¢¼ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU çÈGUçÚà¼ï

©S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï ´ Ï¢ãìGS¢ ÜUÚÝï Hx¢ï J ÚãG}¢¼ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ÜUãÝï Hx¢ï :

“²ïã ¼¢ñÏ¢¢ ÜïU çÎHè §Ú¢Îï S¢ï ¥ËH¢ã ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢²¢ ‰¢¢ J”

¥¢ñÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ÜUãÝï Hx¢ï çÜU §S¢ Ýï ÜU|¢è ÜU¢ï§ü ¥ÓÀ¢ ÜU¢}¢

Ýãè´ çÜU²¢ J ¼¢ï ©Ý ÜïU Ð¢S¢ »ÜU çÈGUçÚà¼¢ §‹S¢¢Ýè S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢²¢

¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ©S¢ï S¢¢çHS¢ }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚ çH²¢ J ©S¢ çÈGUçÚà¼ï Ýï ©Ý S¢ï

ÜUã¢ : “Î¢ïÝ¢ï´ ¼GÚÈGU ÜUè Á¢G}¢èÝ¢ï´ ÜU¢ï Ý¢Ð H¢ï ²ïã çÁ¢S¢ Á¢G}¢èÝ ÜïU

ÜGUÚèÏ¢ ã¢ïx¢¢ ©S¢è ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú ãñ J” Á¢Ï¢ Á¢G}¢èÝ Ý¢Ðè x¢§ü ¼¢ï ±¢ïã ©S¢

58




Á¢G}¢èÝ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU §Ú¢Îï S¢ï ±¢ïã ¥ÐÝï à¢ãìÚ S¢ï çÝÜUH¢

‰¢¢ ¼¢ï ÚãG}¢¼ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ©S¢ï Hï x¢» J

(²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¢ï)

(}¢ñ´ ¥ËH¢ã ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J)

ãGÎèS¢ (27) S¢H¢}¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ Á¢¢çÏ¢Ú çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU


§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè S¢H¢}¢

x¢ézG¼-x¢ê S¢ï ÐãHï ãñ J

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! S¢H¢}¢ ¼èÝ çÜGUS}¢ ÜïU ãñ´ “S¢H¢}¢ï

§ÁGÝ” ²ïã Í¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï §Á¢¢Á¢G¼ï Î¢ç¶GH¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï

ÜïU çH²ï ãñ J “S¢H¢}¢ï ¼çãGÄ²¼” ²ïã Í¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï ¥¢ñÚ ÜUH¢}¢

ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï ãñ J “S¢H¢}¢ï ±Î¢¥G” ²ïã Í¢Ú S¢ï LwGS¢¼ ã¢ï¼ï ±vG¼

ãñ J ²ã¢æ (²¢’Ýè §S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´) S¢H¢}¢ï ¼çãGÄ²¼ }¢éÚ¢Î ãñ, ²ïã ÜUH¢}¢

S¢ï ÐãHï Ó¢¢çã²ï ¼¢çÜU ¼çãGÄ²¼ Ï¢¢ÜGUè Úãï Á¢ñS¢ï ¼çãGÄ²¼éH }¢çSÁ¢Î ÜïU

59




ÝzGH çÜU ±¢ïã Ï¢ñÆÝï S¢ï ÐãHï ÐÉGï Á¢¢»æ J(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 331)

ãGÎèS¢ (28) ¼ÜUÏÏ¢éÚ ÜU¢ §GH¢Á¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢SªGÎ S¢ï çÚ±¢²¼

ãñ çÜU S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú,Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè S¢H¢}¢ }¢ï´ ÐãH

ÜUÚÝï ±¢H¢ ¼ÜUÏÏ¢éÚ S¢ï ÎêÚ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï S¢H¢}¢ÜUÚ çH²¢ ÜUÚï ±¢ïã }¢é-¼ÜUçÏÏ¢Ú Ý ã¢ïx¢¢ ©S¢ ÜïU çÎH }¢ï´§GÁÁ¢G¢ï çÝ²¢Á¢G ã¢ïx¢¢ ²ïã ¥G}¢H }¢éÁ¢ÚüÏ¢ ãñ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 346)

¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè ¥G¢Î¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ S¢çÄ²Î ¥Ä²êÏ¢ ¥GHè ÜU¢ Ï¢²¢Ý

ãñ çÜU “ÜU¢ïãï |¢±¢Hè S¢ï }¢ïÚè ¼G-HÏ¢è ÈGUÚ}¢¢§ü Á¢¢¼è ãñ, }¢ñ´ Ï¢ ã}¢Ú¢ãèà¢ãÁ¢G¢Î» ¥S¢x¢GÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢¢ñH±è à¢¢ã }¢éãG}}¢Î }¢éS¼GÈGU¢ ÚÁ¢G¢ ¶G¢æS¢¢çãGÏ¢ , Ï¢¢’Îï }¢x¢GçÚÏ¢ ±ã¢æ ÐãéæÓ¢¼¢ ãêæ, à¢ãÁ¢G¢Î¢ }¢}ÎêãG ¥‹ÎÚ

60




}¢ÜU¢Ý }¢ï´ Á¢¢¼ï ãé» ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ “¥|¢è ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU ¥¢Ýï ÜUè§çœ¢GH¢¥G ÜUÚ¼¢ ãêæ J” }¢x¢Ú Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ §S¢ ¥¢x¢¢ãè ÜïU çÜU ãGéÁG¢êÚ (²¢’Ýè

§}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ à¢¢ã }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ) ¼à¢ÚèÈGU

H¢Ýï ±¢Hï ãñ´, ¼vGÎè}¢ï S¢H¢}¢ (²¢’Ýè S¢H¢}¢ }¢ï´ ÐãH) S¢ÚÜU¢Ú ãè ÈGUÚ}¢¢¼ïãñ´, ©S¢ ±vG¼ Îï¶¼¢ ãêæ çÜU ãGéÁG¢êÚ çÏ¢ËÜéUH }¢ïÚï Ð¢S¢ Á¢Ë±¢ ÈGUÚ}¢¢ ãñ´ J”

(ãG²¢¼ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, çÁ¢. 1, S¢. 96)

ãGÎèS¢ (29) }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãæS¢Ýï ÜU¢ ÝévGS¢¢ÝãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï


ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãæS¢Ý¢ ÜGUÏ¢í

}¢ï´ ¥æ{ïÚ¢ (H¢¼¢) ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¶G²¢H Úãï çÜU }¢éSÜéUÚ¢Ý¢ ¥ÓÀè

Ó¢èÁ¢G ãñ (¥¢ñÚ) ÜGUãìÜGUã¢ Ï¢éÚè Ó¢èÁ¢G ¼Ï¢SS¢é}¢ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ ÜUè ¥G¢Î¼ï ÜUÚè}¢¢ ‰¢è J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 7, S¢. 14)

çÁ¢S¢ ÜUè ¼SÜUè´ S¢ï Ú¢ï¼ï ãé» ãæS¢ ÐÇGï´

©S¢ ¼Ï¢SS¢é}¢ ÜUè ¥G¢Î¼ Ðï H¢¶¢ïæ S¢H¢}¢

61




ãGÎèS¢ (30) ÜGUãìÜGUã¢ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ : “

²¢’Ýè ÜGUãìÜGUã¢ à¢ñ¼G¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãñ ¥¢ñÚ }¢éSÜ éUÚ¢Ý¢ ¥ËH¢ã ÜUè

¼GÚÈGU S¢ï ãñ J” }¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGUãìÜGUã¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ¥¢±¢Á¢G ÜïU

S¢¢‰¢ ãæS¢Ý¢ ãñ J à¢ñ¼G¢Ý §S¢ï ÐS¢‹Î ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï Á¢¢¼¢ãñ J Á¢Ï¢ çÜU ¼Ï¢SS¢é}¢ S¢ï }¢éÚ¢Î çÏ¢x¢GñÚ ¥¢±¢Á¢G ÜïU ‰¢¢ïÇGè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ãæS¢Ý¢ ãñ J

ãGÎèS¢ (31) ç}¢S±¢ÜU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢

çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼è ãñ´ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, Ú„êHï¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :“ ²¢’Ýè ç}¢S±¢ÜU }¢ï´ }¢éæã ÜUè Ð¢ÜUèÁ¢Gx¢è

¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè ¶Géà¢ÝêÎè ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! à¢Úè¥G¼ }¢ï´ ç}¢S±¢ÜU S¢ï }¢éÚ¢Î±¢ïã HÜUÇGè ãñ çÁ¢S¢ S¢ï Î¢æ¼ S¢¢ÈGU çÜU²ï Á¢¢»æ J S¢é‹Ý¼ ²ïã ãñ

62




çÜU ²ïã çÜUS¢è ÈêUH ²¢ ÈUHÎ¢Ú ÎÚwG¼ ÜUè Ý ã¢ï ÜUÇG±ï ÎÚwG¼ ÜUè ã¢ï J}¢¢ïÅ¢§ü Àéæx¢Hè ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï, H}Ï¢¢§ü Ï¢¢çHà¼ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý ã¢ï J Î¢æ¼¢ï´ ÜUèÓ¢¢ñÇG¢§ü }¢ï´ ÜUè Á¢¢» Ý çÜU H}Ï¢¢§ü }¢ï´ J Ï¢ï Î¢æ¼ ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ§SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ }¢„êÉG¢ïæ ÐÚ ©æx¢Hè ÈñUÚ çH²¢ ÜUÚï´ J ç}¢S±¢ÜU §¼Ýï }¢ÜGU¢}¢ÐÚ S¢é‹Ý¼ ãñ : ±éÁG¢ê }¢ï´, ÜGéUÚ¥¢Ý à¢ÚèÈGU ÐÉG¼ï ±vG¼, Î¢æ¼ ÐèHï ã¢ïÝï ÐÚ,|¢êÜU ²¢ ÎïÚ ¼ÜU ¶G¢}¢¢ïà¢è ²¢ Ï¢ï wG±¢Ï¢è ÜUè ±Á¢ã S¢ï }¢éæã S¢ï Ï¢ÎÏ¢ê ¥¢ÝïÐÚ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÜU¼¢Ï¢éœ¢Gã¢Úã, Ï¢¢Ï¢éçSS¢±¢ÜU, çÁ¢. 1, S¢. 275)

ãGÎèS¢ (32) Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú S¢ï }¢Ú±è

ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ : “ ²¢’Ýè

Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUÚÝ¢, ¼‹ã¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï S¢ï S¢œ¢¢§üS¢ Î-ÚÁ¢ï çÁ¢G²¢Î¢

ÈGUÁ¢GèH¼ Ú¶¼è ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥G¢}¢ çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ²ïãè ãñ çÜUÝ}¢¢Á¢Gï Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ï¢ çÝSÏ¢¼ ¼‹ã¢ ÜïU 25 Î-ÚÁ¢ï Á¢G¢§Î ãñ J }¢x¢Ú Ï¢¢’Á¢GçÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ S¢œ¢¢§üS¢ Î-ÚÁ¢ï |¢è ¥¢²¢ ãñ J Ï¢çËÜU »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ 36

Î-ÚÁ¢ï |¢è ±¢çÚÎ ãñ J Ï¢¢’Á¢G }¢ï´ 50 |¢è J ©G-H}¢¢ Ýï §S¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU

63




¼¢ñÁ¢èã¢¼ ÜUè ãñ´ J S¢Ï¢ }¢ï´ ©G}Î¢ ¼¢ñÁ¢èã ²ïã ãñ çÜU ²ïã Ý}¢¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ±vG¼¥¢ñÚ ãG¢H¼ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï }¢éwG¼çHÈGU ãñ J

(ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè à¢ãGïü S¢ãGèãGéH Ï¢é¶G¢Úè, çÁ¢. 2, S¢. 178)

25 }¢¼üÏ¢¢ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè§}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜïU à¢¢çx¢Îü ãGÁ¢GÚ¼ï

S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý S¢}¢¢¥G¢ Ýï »ÜU S¢¢ï ¼èS¢ Ï¢ÚS¢ÜUè ©G}¢í Ð¢§ü ¥¢Ð Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Î¢ï S¢¢ï Úv¥G¼ ÝzGH ÐÉG¢ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “}¢éS¢ËS¢H 40 Ï¢ÚS¢ ¼ÜU}¢ïÚè »ÜU }¢¼üÏ¢¢ ÜïU §GH¢±¢ ÜU|¢è ¼vÏ¢èÚï ªH¢ ÈGU¢ñ¼ Ýãè´ ãé§ü J çÁ¢S¢

çÎÝ }¢ïÚè ±¢çHÎ¢ ÜU¢ §ç‹¼ÜGU¢H ãé±¢ J ©S¢ çÎÝ »ÜU ±vG¼ ÜUèÁ¢}¢¢¥G¼ ÀêÅ x¢§ü ¼¢ï }¢ñ ´ Ýï §S¢ ¶G²¢H S¢ï çÜU Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÜU¢25 x¢éÝ¢ S¢±¢Ï¢ çÁ¢G²¢Î¢ ç}¢H¼¢ ãñ J ©S¢ Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ï }¢ñ ´ Ýï ¥ÜïUHï 25

}¢¼üÏ¢¢ ÐÉG¢ J çÈUÚ }¢éÛ¢ï ÜéUÀ x¢GéÝêÎx¢è ¥¢ x¢§ü J ¼¢ï çÜUS¢è Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´¥¢ ÜUÚ ÜUã¢, 25 Ý}¢¢Á¢Gï ´ ¼¢ï ¼é}¢ Ýï ÐÉG Hè´ }¢x¢Ú çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè“¥¢}¢èÝ” ÜU¢ v²¢ ÜUÚ¢ïx¢ï ?”

ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãñ çÜU §}¢¢}¢ Á¢Ï¢ “ ”

ÜUãï ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ “¥¢}¢èÝ” ÜUã¢ï, çÁ¢S¢ ÜUè “¥¢}¢èÝ” çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè

64




“¥¢}¢èÝ” ÜïU S¢¢‰¢ ã¢ï¼è ãñ ©S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ J

Á¢}¢¢¥G¼ Ý À¢ïÇGè ! à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï

§SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢ÚÜGU¢çÎÚè ÜU¢ à¢éM¥G S¢ï ãè Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝïÜU¢ Á¢GïãìÝ ãñ, Á¢}¢¢¥G¼ ¼ÜüU ÜUÚ ÎïÝ¢ ¼¢ï x¢¢ï²¢ ¥¢Ð ÜUè Héx¢G¼ }¢ï´ ‰¢¢ ãèÝãè´ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢ïãG-¼-Ú}¢¢ÜU¢ §ç‹¼ÜGU¢H ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ Í¢Ú }¢ï´ ÎêS¢Ú¢ ÜU¢ï§ü }¢Îü Ý ‰¢¢, ¥¢Ð ¥ÜïUHï‰¢ï }¢x¢Ú ±¢çHÎ» }¢¢ïãG-¼-Ú}¢¢ ÜUè }¢çÄ²¼ À¢ïÇG ÜUÚ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G

ÐÉG¢Ýï ÜUè S¢¥G¢Î¼ Ð¢§ü J ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “}¢¢æ ÜïU x¢G}¢}¢ï´ }¢ïÚï ¥¢æS¢ê Á¢GMÚ Ï¢ã Úãï ‰¢ï, }¢x¢Ú §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ |¢è Á¢}¢¢¥G¼Ý À¢ïÇGè J”

Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ }¢éÛ¢ï ãÚçx¢Á¢G Ý ã¢ï S¢éS¼è ÜU|¢è ¥¢ÜGU¢

ÐÉGêæ Ð¢æÓ¢¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï´ Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã

ãGÎèS¢ (33) Ó¢éxG¢éH ¶G¢ïÚ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ãGéÁ¢GñÈGU¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï

65




}¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè

Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGUœ¢¢¼ ±¢ïã à¢wGS¢ ãñ Á¢¢ï Î¢ï}¢é¶G¢çHÈGU¢ï´ ÜUè Ï¢¢¼ïæ ÀéÐ ÜUÚ S¢éÝï ¥¢ñÚ çÈUÚ ©‹ãïæ ç…G²¢Î¢ HÇG¢Ýï ÜïU çH²ï»ÜU ÜUè Ï¢¢¼ Îê„Úï ¼ÜU Ðãéæ™¢» J ¥x¢Ú ²ïã à¢wGS¢ §ü}¢¢Ý ÐÚ }¢Ú¢ ¼¢ï Á¢‹Ý¼}¢ïæ ¥Ã±HÝ Ý Á¢¢»x¢¢ Ï¢¢’Î }¢ï´ Á¢¢» ¼¢ï Á¢¢» ¥x¢Ú ÜéUÈGí ÐÚ }¢Ú¢ ¼¢ï ÜU|¢è±ã¢æ Ý Á¢¢»x¢¢ J (}¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ Ý}}¢¢}¢ ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H ãé±¢ ãñ)Á¢¢ï Î¢ï ¼GÚÈGU¢ Û¢êÅè Ï¢¢¼ï´ Hx¢¢ ÜUÚ S¢éËãG ÜUÚ¢ Îï ±¢ïã Ý}}¢¢}¢ Ýãè´ }¢éSHïãGãñ Ý}}¢¢}¢ ±¢ïã ãñ Á¢¢ï HÇG¢§ü ± ÈGUS¢¢Î ÜïU çH²ï ²ïã ãG-Ú-ÜU¼ ÜUÚï J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 452)

Ó¢éx¢GHè çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è

ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ¥ÐÝï çÚS¢¢Hï “Ï¢éÚï ¶G¢ç¼}¢ï ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢” ÜïU S¢ÈGUãG¢ 9

ÐÚ çH¶¼ï ãñ´ : ¥GËH¢}¢¢ »ïGÝè Ýï §}¢¢}¢ Ý-±±è S¢ï ÝvGH ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÜUS¢è ÜUè Ï¢¢¼ Á¢GÚÚ (²¢’Ýè ÝévGS¢¢Ý)

ÐãéæÓ¢¢Ýï ÜïU §Ú¢Îï S¢ï ÎêS¢Ú¢ïæ ÜU¢ï ÐãéæÓ¢¢Ý¢ Ó¢éx¢GHè ãñ J

66




v²¢ ã}¢ Ó¢éx¢GHè S¢ï Ï¢Ó¢¼ï ãñ´ ?¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥vS¢Ú H¢ïx¢¢ïæ ÜUè x¢ézG¼-x¢ê }¢ï´ ¥¢Á¢ ÜUH x¢GèÏ¢¼ ±

Ó¢éx¢GHè ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J Î¢ïS¼¢ïæ ÜUè Ï¢ñÆÜU ã¢ï²¢ }¢ÁGãÏ¢è §çÁ¼}¢¢¥G ÜïU Ï¢¢’Î Á¢}¢Í¢Å, à¢¢Îè ÜUè ¼vGÚèÏ¢ ã¢ï ²¢ ¼¢’çÁ¢G²¼ÜUè çÝà¢S¼, çÜUS¢è S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï ²¢ ÈGU¢ïÝ ÐÚ Ï¢¢¼, Ó¢‹Î ç}¢ÝÅ |¢è¥x¢Ú çÜUS¢è S¢ï x¢ézG¼-x¢ê ÜUè S¢êÚ¼ Ï¢Ýï ¥¢ñÚ ÎèÝè }¢¢’Hê}¢¢¼ Ú¶Ýï ±¢H¢ÜU¢ï§ü ãGéSS¢¢S¢ ÈGUÎü ¥x¢Ú ©S¢ x¢ézG¼-x¢ê ÜUè “¼à¶GèS¢” ÜUÚï ¼¢ï à¢¢²Î¥vS¢Ú }¢Á¢¢çHS¢ }¢ï´ Îèx¢Ú x¢éÝ¢ã¢ï´ |¢Úï ¥ËÈGU¢Á¢G ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ±¢ïã ÎÚÁ¢Ý¢ï´“Ó¢éçxGH²¢æ” |¢è S¢¢çÏ¢¼ ÜUÚ Îïï J ã¢» ! ã¢» ! ã}¢¢Ú¢ v²¢ Ï¢Ýïx¢¢ ! ! ! »ÜUÏ¢¢Ú çÈUÚ §S¢ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ÐÚ x¢G¢ñÚ ÜUÚ HèçÁ¢²ï : “Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ Á¢‹Ý¼ }¢ï´Ýãè´ Á¢¢»x¢¢ J” ÜU¢à¢ ! ã}¢ï´ ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ï´ }¢ï´ Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ ÜGéUzGHï }¢ÎèÝ¢

ÝS¢èÏ¢ ã¢ï Á¢¢», ÜU¢à¢ ! Á¢GMÚ¼ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü HzGÁ¢G Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï Ý çÝÜUHï,çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢¢ïHÝï ±¢Hï ¥¢ñÚ Îé‹²±è Î¢ïS¼¢ï´ ÜïU Û¢éÚ}¢Å }¢ï´ ÚãÝï ±¢Hï ÜU¢x¢GèÏ¢¼ ¥¢ñÚ çÏ¢H ¶GéS¢êS¢ Ó¢éx¢GHè S¢ï Ï¢Ó¢Ý¢ Ï¢ïãGÎ Îéà±¢Ú ãñ J ¥¢ã !¥¢ã ! ¥¢ã ! ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU }¢ï´ ãñ : “çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÜUè x¢ézG¼-x¢ê çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï©S¢ ÜUè x¢G-Hç¼G²¢æ |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï¼è ãñ´ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜUè x¢G-Hç¼G²¢æ çÁ¢G²¢Î¢ã¢ï´ ©S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï´ ±¢ïãÁ¢ã‹Ý}¢ ÜïU çÁ¢G²¢Î¢ H¢§ÜGU ãñ J”

(Ï¢éÚï ¶G¢ç¼}¢ï ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢, S¢. 9)

67




Ó¢éx¢GHè S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ÜïU

Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢Ú±è ãñ çÜU »ÜU à¢wGS¢ ©Ý ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÝïçÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ çÁ¢GRU ÜUè J ¥¢Ð ÝïÈGUÚ}¢¢²¢ ¥x¢Ú ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï ã}¢ ¼é}ã¢Úï }¢é¥G¢-}¢Hï }¢ï´ x¢G¢ñÚ ÜUÚï´ ¥x¢Ú¼é}¢ Û¢êÅï ãé» ¼¢ï §S¢ ¥¢²¼ ÜïU ç}¢SÎ¢ÜGU ã¢ï x¢» :

¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü

ÈGU¢çS¢ÜGU ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü ¶GÏ¢Ú H¢»

¼¢ï ¼ãGÜGUèÜGU ÜUÚ H¢ï J

¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ S¢ÓÓ¢ï ãé» ¼¢ï §S¢ ¥¢²¼ ÜïU ç}¢SÎ¢ÜGU ã¢ï …¢¥¢ïx¢ï :¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : Ï¢ãé¼ ¼G¢’Ýï

ÎïÝï ±¢H¢ Ï¢ãé¼ §{Ú ÜUè ©{Ú Hx¢¢¼¢

çÈUÚÝï ±¢H¢ J

¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï ã}¢ ¼é}ãï´ }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ Îï´ J ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè :¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ! }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï ¥¢ç²‹Î¢ }¢ñ »ïS¢¢ Ýãè´ ÜUMæx¢¢ J

Ó¢éxG¢éH ¶G¢ïÚ xG¢éH¢}¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ãG}}¢¢Î çÏ¢Ý S¢-H}¢ã ÈGUÚ}¢¢¼ï

ãñ´ çÜU »ÜU à¢wGS¢ Ýï x¢GéH¢}¢ Ï¢ïÓ¢¢ ¥¢ñÚ ¶GÚèÎ¢Ú S¢ï ÜUã¢ : “§S¢ }¢ï´ Ó¢éx¢GéH

68




69

¶G¢ïÚè ÜïU §GH¢±¢ ÜU¢ï§ü »ïGÏ¢ Ýãè´ J” ©S¢ Ýï ÜUã¢ : “}¢éÛ¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ãñ J” ¥¢ñÚ©S¢ x¢GéH¢}¢ ÜU¢ï ¶GÚèÎ çH²¢ J x¢GéH¢}¢ Ó¢‹Î çÎÝ ¼¢ï ¶G¢}¢¢ïà¢ Úã¢ çÈUÚ ¥ÐÝï}¢¢çHÜU ÜUè Ï¢è±è S¢ï ÜUãÝï Hx¢¢ : “}¢ïÚ¢ ¥¢ÜGU¢ ¼éÛ¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ¼¢¥¢ñÚ ÎêS¢Úè ¥G¢ñÚ¼ H¢Ý¢ Ó¢¢ã¼¢ ãñ, Á¢Ï¢ ¼é}ã¢Ú¢ ¶G¢±‹Î S¢¢ï Úã¢ ã¢ï ¼¢ï©S¼Úï ÜïU S¢¢‰¢ ©S¢ ÜUè x¢égè ÜïU Ó¢‹Î Ï¢¢H }¢êæÇ HïÝ¢ ¼¢çÜU }¢ñ´ ÜU¢ï§ü }¢‹¼ÚÜUMæ, §S¢ ¼GÚãG ±¢ïã ¼é}¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝï Hx¢ïx¢¢ J” ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU ©S¢ÜïU à¢¢ïãÚ S¢ï Á¢¢ ÜUÚ ÜUã¢ : ¼é}ã¢Úè Ï¢è±è Ýï çÜUS¢è ÜU¢ï Î¢ïS¼ Ï¢Ý¢ Ú¶¢ ãñ¥¢ñÚ ¼éÛ¢ï ÜGUyH ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ã¼è ãñ, ¼é}¢ Û¢êÅ }¢êÅ ÜïU S¢¢ï Á¢¢Ý¢ ¼¢çÜU ¼é}ãï´ãGÜGUèÜGU¼ï ãG¢H }¢¢’Hê}¢ ã¢ï Á¢¢» J” ±¢ïã à¢wGS¢ Ï¢Ý¢±Åè ¼G¢ñÚ ÐÚ S¢¢ï x¢²¢¼¢ï ¥G¢ñÚ¼ ©S¼éÚ¢ Hï ÜUÚ ¥¢§ü J ±¢ïã à¢wGS¢ S¢}¢Û¢¢ çÜU ±¢ïã §S¢ï ÜGUyH ÜUÚÝïÜïU çH²ï ¥¢§ü ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã ©Æ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ JÁ¢Ï¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Í¢Ú ±¢Hï ¥¢» ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §S¢¼GÚãG ©S¢ Ó¢éxG¢éH ¶G¢ïÚ x¢GéH¢}¢ ÜUè ±Á¢ã S¢ï Î¢ï ÜGUÏ¢èH¢ï ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý HÇG¢§üà¢éM¥G ã¢ï x¢§ü J

ãGÎèS¢ (34) ÚÁGÁ¢G¢ÜGU ÜU¢ ÜUÚ}¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÎÚÎ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “

²¢’Ýè Ú¢ïÁ¢Gè Ï¢‹Îï ÜU¢ï »ïS¢ï ¼H¢à¢ ÜUÚ¼è ãñ Á¢ñS¢ï ©S¢ï ©S¢ ÜUè }¢¢ñ¼ ¼H¢à¢

ÜUÚ¼è ãñ J”




}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢vGS¢Î ²ïã ãñ çÜU }¢¢ñ¼ ÜU¢ï ¼é}¢

¼H¢à¢ ÜUÚ¢ï ²¢ Ý ÜUÚ¢ï Ï¢ãÚ ãG¢H ¼é}ãï´ ÐãéæÓ¢ïx¢è ²êæãè ¼é}¢ çÚÁGÜGU ÜU¢ï ¼H¢à¢

ÜUÚ¢ï ²¢ Ý ÜUÚ¢ï Á¢GMÚ ÐãéæÓ¢ïx¢¢ J ã¢æ ! çÚÁGÜGU ÜUè ¼H¢à¢ S¢é‹Ý¼ ãñ (¥¢ñÚ)

}¢¢ñ¼ ÜUè ¼H¢à¢ }¢}Ýê¥G, }¢x¢Ú ãñ´ Î¢ïÝ¢ï´ ²ÜGUèÝè J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 7, S¢. 126)

|¢éÝ¢ ãé±¢ ãÚÝãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê §Ï¢í¢ãè}¢ ²}¢¢Ýè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ :

“»ÜU }¢¼üÏ¢¢ ã}¢ Ó¢‹Î L-ÈGUÜGU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §Ï¢í¢ãè}¢ çÏ¢Ý ¥Îã}¢

ÜUè ã}¢Ú¢ãè }¢ï´ S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ »ÜU ±¢Îè ÜUè ¼GÚÈGU

x¢» J ã}¢ S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU çÜUÝ¢Úï çÜUÝ¢Úï Ó¢H Úãï ‰¢ï çÜU Ú¢S¼ï }¢ï´ »ÜU Ðã¢ÇG

¥¢²¢ çÁ¢S¢ï Á¢-Ï¢Hï “ÜUÈGUÚ ÈGñUÚ” ÜUã¼ï ãñ J ±ã¢æ ã}¢ Ýï ÜéUÀ ÎïÚ çÜGU²¢}¢

çÜU²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ S¢ÈGUÚ ÐÚ Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J Ú¢S¼ï }¢ï´ »ÜU Í¢Ý¢ Á¢æx¢H ¥¢²¢

çÁ¢S¢ }¢ï´ Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ¶GéàÜU ÎÚwG¼ ¥¢ñÚ ¶GéàÜU Û¢¢çÇG²¢æ ‰¢è´ J à¢¢}¢ ÜGUÚèÏ¢

‰¢è, S¢<Î²¢ï´ ÜU¢ }¢¢ñçS¢}¢ ‰¢¢ J ã}¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §Ï¢í¢ãè}¢ çÏ¢Ý

¥Îã}¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ¥GÁ¢Gü ÜUè : “ãGéÁG¢êÚ ! ¥x¢Ú ¥¢Ð

}¢éÝ¢çS¢Ï¢ S¢}¢Û¢ï´ ¼¢ï ¥¢Á¢ Ú¢¼ ã}¢ S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÐÚ x¢éÁ¢G¢Ú Hï¼ï ãñ´ J ²ã¢æ

§S¢ ÜGUÚèÏ¢è Á¢æx¢H }¢ï ¶GéàÜU HÜUçÇG²¢æ Ï¢ãé¼ ãñ J ã}¢ HÜUçÇG²¢æ Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU

¥¢x¢ Ú¢ïà¢Ý ÜUÚ Hïx¢ï §S¢ ¼GÚãG ã}¢ S¢Îèü ¥¢ñÚ ÎçÚ‹Î¢ï ±x¢GñÚ¢ S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G Úãïx¢ï J”

70




¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ÆèÜU ãñ Á¢ñS¢ï ¼é}ã¢Úè }¢ÚÁ¢Gè J”Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ã}¢¢Úï ÜéUÀ Î¢ïS¼¢ï Ýï Á¢æx¢H S¢ï ¶GéàÜU HÜUçÇG²¢æ §ÜUnè ÜUè´ ¥¢ñÚ »ÜUà¢wGS¢ ÜU¢ï ¥¢x¢ HïÝï ÜïU çH²ï »ÜU ÜGUÚèÏ¢è ÜGUË»G ÜUè ¼GÚÈGU |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J Á¢Ï¢±¢ïã ¥¢x¢ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ ¼¢ï ã}¢ Ýï Á¢}¥G à¢éÎ¢ HÜUçÇG²¢ï }¢ï ¥¢x¢ Hx¢¢ Îè ¥¢ñÚS¢Ï¢ ¥¢x¢ ÜïU §Îü çx¢Îü Ï¢ñÆ x¢» ¥¢ñÚ ã}¢ Ýï ¶¢Ýï ÜïU çH²ï Ú¢ïçÅ²¢æ çÝÜU¢HHè´ J ¥Ó¢¢ÝÜU ã}¢ }¢ï S¢ï »ÜU à¢wGS¢ Ýï ÜUã¢ : “Îï¶¢ï §Ý HÜUçÇG²¢ï S¢ï ÜñUS¢ï¥æx¢¢Úï Ï¢Ý x¢» ãñ, »ï ÜU¢à¢ ! ã}¢¢Úï Ð¢S¢ x¢¢ïà¼ ã¢ï¼¢ ¼¢ï ã}¢ ©S¢ï §Ý ¥æx¢¢Ú¢ïÐÚ |¢êÝ Hï¼ï J” ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §Ï¢í¢ãè}¢ §ÏÝï ¥Îã}¢ Ýï©S¢ ÜUè ²ïã Ï¢¢¼ S¢éÝ Hè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï : “ã}¢¢Ú¢ Ð¢ÜU ÐÚ±Îü x¢¢Ú §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ÜGU¢çÎÚ ãñ çÜU ¼é}ãï §S¢ Á¢æx¢H }¢ï ¼¢Á¢G¢ x¢¢ïà¼ ç¶H¢» J”

¥|¢è ¥¢Ð ²ïã Ï¢¢¼ ÈGUÚ}¢¢ ãè Úãï ‰¢ï çÜU ¥Ó¢¢ÝÜU»ÜU ¼GÚÈGU S¢ï à¢ïÚ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé±¢ Á¢¢ï »ÜU ÈGUÏ¢¢ü ãÚÝ ÜïU ÐèÀï |¢¢x¢ Úã¢ ‰¢¢ J ãÚÝÜU¢ L¶G ã}¢¢Úè ãè ¼GÚÈGU ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ãÚÝ ã}¢ S¢ï ÜéUÀ ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ Úã x¢²¢ ¼¢ïà¢ïÚ Ýï ©S¢ ÐÚ ÀH¢æx¢ Hx¢¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè x¢ÚÎÝ ÐÚ à¢ÎèÎ ãG}H¢ çÜU²¢ çÁ¢S¢S¢ï ±¢ïã ¼ÇGÐÝï Hx¢¢ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §Ï¢í¢ãè}¢ çÏ¢Ý ¥Îã}¢

©Æï ¥¢ñÚ ©S¢ ãÚÝ ÜUè ¼GÚÈGU HÐÜïU J ¥¢Ð ÜU¢ï¥¢¼¢ Îï¶ ÜUÚ à¢ïÚ ãÚÝ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ ÐèÀï ãÅ x¢²¢ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “²ïã çÚÁGÜGU ¥ËH¢ã Ýï ã}¢¢Úï çH²ï |¢ïÁ¢¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ïã}¢ Ýï ãÚÝ ÜU¢ï Á¢GÏãG çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ x¢¢ïà¼ ¥æx¢¢Ú¢ï ÐÚ |¢êÝ |¢êÝ ÜUÚ ¶¢¼ï

Úãï ¥¢ñÚ à¢ïÚ ÎêÚ Ï¢ñÆ¢ ã}¢ï Îï¶¼¢ Úã¢ J”

71




(¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï... ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢ÎÜGïU ã}¢¢Úè }¢çxGÈGUÚ¼ ã¢ï J

)

ãGÎèS¢ (35) ãG²¢ §ü}¢¢Ý S¢ï ãñãGéÁG¢êÚï Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU

§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè ãG²¢ §ü}¢¢Ý S¢ï ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! à¢}¢¢ïü ãG²¢ §ü}¢¢Ý ÜU¢ LvÝï ¥¢’H¢ãñ J Îé‹²¢ ±¢H¢ï´ S¢ï ãG²¢ Îé‹²¢±è Ï¢éÚ¢§²¢ï´ S¢ï Ú¢ïÜU Îï¼è ãñ J ÎèÝ ±¢H¢ï´ S¢ïãG²¢ ÎèÝè Ï¢éÚ¢§²¢ï´ S¢ï Ú¢ïÜU Îï¼è ãñ J ¥ËH¢ã ÚS¢êH S¢ï à¢}¢¢ïü ãG²¢ ¼}¢¢}¢Ï¢Î ¥GÜGUèÎçx¢²¢ï´ Ï¢Î ¥G-}¢çH²¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢¢ Hï¼è ãñ J §ü}¢¢Ý ÜUè §G}¢¢Ú¼ §S¢èà¢}¢¢ïü ãG²¢ ÐÚ ÜGU¢§}¢ ãñ J ÎÚwG¼ï §ü}¢¢Ý ÜUè Á¢ÇG }¢¢ïç}¢Ý ÜïU çÎH }¢ï´ Úã¼èãñ (Á¢Ï¢ çÜU) §S¢ ÜUè à¢¢¶Gï Á¢‹Ý¼ }¢ï ãñæ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 641)

Ï¢¢ ãG²¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ¥ÐÝï çÚS¢¢Hï “Ï¢¢ ãG²¢

Ý¢ñ Á¢±¢Ý” ÜïU S¢ÈGUãG¢ 1 ÐÚ çH¶¼ï ãñ´ :Ï¢S¢Ú¢ }¢ï´ »ÜU Ï¢éÁ¢Géx¢ü “ç}¢SÜUè” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ

‰¢ï J “}¢éàÜU” ÜU¢ï ¥G-ÚÏ¢è }¢ï´ “ç}¢SÜU” ÜUã¼ï ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ ç}¢SÜUè ÜïU}¢¢’Ý¢ ãé» “}¢éàÜUÏ¢¢Ú” ²¢’Ýè }¢éàÜU ÜUè ¶GéàÏ¢ê }¢ï Ï¢S¢¢ ãé±¢ J ±¢ïã Ï¢éÁ¢Géx¢ü

72




ãÚ ±vG¼ }¢éàÜUÏ¢¢Ú ± ¶GéàÏ¢êÎ¢Ú Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜUçÁ¢S¢ Ú¢S¼ï S¢ï x¢éÁ¢GÚ Á¢¢¼ï ±¢ïã Ú¢S¼¢ |¢è }¢ãÜU ©Æ¼¢ J Á¢Ï¢ Î¢ç¶GHï}¢çSÁ¢Î ã¢ï¼ï ¼¢ï ©Ý ÜUè ¶GéàÏ¢ê S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ïç}¢SÜUè ¼à¢ÚèÈGU Hï ¥¢» ãñ´ J çÜUS¢è Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢, ãGéÁG¢êÚ !¥¢Ð ÜU¢ï ¶GéàÏ¢ê ÐÚ ÜUS¢èÚ ÚÜGU}¢ ¶GÓ¢ü ÜUÚÝè ÐÇG¼è ã¢ïx¢è J ÈGUÚ}¢¢²¢, “}¢ñ´Ýï ÜU|¢è ¶GéàÏ¢ê ¶GÚèÎè Ý Hx¢¢§ü J }¢ïÚ¢ ±¢çÜGU¥G¢ ¥GÁ¢èÏ¢¢ï x¢GÚèÏ¢ ãñ :

}¢ñ´ Ï¢x¢GÎ¢Îï }¢é¥GËH¢ ÜïU »ÜU ¶Géà¢ãG¢H Í¢Ú¢Ýï }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±¢ J çÁ¢S¢¼GÚãG ©-}¢Ú¢ ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï ¼¢’Hè}¢ çÎH±¢¼ï ãñ´ }¢ïÚè |¢è §S¢è ¼GÚãG¼¢’Hè}¢ ãé§ü J }¢ñ´ Ï¢ãé¼ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢ ãG²¢ ‰¢¢ J }¢ïÚï ±¢çHÎ S¢¢çãGÏ¢S¢ï çÜUS¢è Ýï ÜUã¢, “§S¢ï Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ çÏ¢Æ¢¥¢ï ¼¢çÜU ²ïã H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Í¢éH ç}¢HÁ¢¢» ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ãG²¢ ÜéUÀ ÜU}¢ ã¢ï J” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éÛ¢ï »ÜU Ï¢ÁGÁ¢G¢Á¢G (²¢’Ýè

ÜUÐÇG¢ Ï¢ïÓ¢Ýï ±¢Hï) ÜUè ÎéÜU¢Ý ÐÚ çÏ¢Æ¢ çÎ²¢ x¢²¢ J »ÜU Ú¢ïÁ¢G »ÜU Ï¢éçÉG²¢Ýï ÜéUÀ ÜGUè}¢¼è ÜUÐÇGï çÝÜUH±¢», çÈUÚ Ï¢ÁGÁ¢G¢Á¢G (²¢’Ýè ÜUÐÇGï ±¢Hï) S¢ïÜUã¢, “}¢ïÚï S¢¢‰¢ çÜUS¢è ÜU¢ï |¢ïÁ¢ Î¢ï ¼¢çÜU Á¢¢ï ÐS¢‹Î ã¢ï´ ©‹ãï´ HïÝï ÜïU Ï¢¢’ÎÜGUè}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢çÜGUÄ²¢ ÜUÐÇGï ±¢ÐS¢ H¢» J” Ï¢ÁGÁ¢G¢Á¢G Ýï }¢éÛ¢ï ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢|¢ïÁ¢ çÎ²¢ J Ï¢éçÉG²¢ }¢éÛ¢ï »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢ãGH }¢ï´ Hï x¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ú¢S¼¢ÜU}¢Úï }¢ï´ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J v²¢ Îï¶¼¢ ãêæ çÜU »ÜU Á¢Gï±Ú¢¼ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ¶Géà¢çHÏ¢¢S¢ Á¢±¢Ý HÇGÜUè ¼wG¼ ÐÚ çÏ¢Àï ãé» }¢éÝvGÜGUà¢ ÜGU¢HèÝ ÐÚ Ï¢ñÆè ãñ,¼wG¼ ± ÈGUà¢ü S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Á¢GÚèZ ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ ÝÈGUèS¢ çÜU »ïS¢ï }¢ñ´ Ýï ÜU|¢èÝãè´ Îï¶ï ‰¢ï J }¢éÛ¢ï Îï¶¼ï ãè ©S¢ HÇGÜUè ÐÚ à¢ñ¼G¢Ý x¢G¢çHÏ¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ

73




±¢ïã »ÜU Î}¢ }¢ïÚè ¼GÚÈGU HÐÜUè ¥¢ñÚ ÀïÇG¶G¢Ýè ÜUÚ¼ï ãé» “}¢éæã ÜU¢H¢”ÜUÚ±¢Ýï ÜïU ÎÚ Ðñ ãé§ü J }¢ñ´ Ýï Í¢Ï¢Ú¢ ÜUÚ ÜUã¢, “¥ËH¢ã S¢ï ÇÚ !”}¢x¢Ú ©S¢ ÐÚ à¢ñ¼G¢Ý ÐêÚè ¼GÚãG }¢éS¢ËH¼G ‰¢¢ J Á¢Ï¢ }¢ñ´ Ýï ©S¢ ÜUè çÁ¢GÎ Îï¶è¼¢ï x¢éÝ¢ã S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜUè »ÜU ¼Á±èÁ¢G S¢¢ïÓ¢ Hè ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ÜUã¢, }¢éÛ¢ï§çS¼‹Á¢¢ ¶G¢Ýï Á¢¢Ý¢ ãñ J ©S¢ Ýï ¥¢±¢Á¢G Îè ¼¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï H¢ñæçÇ²¢æ ¥¢x¢§æü, ©S¢ Ýï ÜUã¢, “¥ÐÝï ¥¢ÜGU¢ ÜU¢ï Ï¢ñ¼éH ¶GH¢ }¢ï´ Hï Á¢¢¥¢ï J” }¢ñ´ Á¢Ï¢±ã¢æ x¢²¢ ¼¢ï |¢¢x¢Ýï ÜUè ÜU¢ï§ü Ú¢ã ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢§ü, }¢éÛ¢ï ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜïU S¢¢‰¢“}¢éæã ÜU¢H¢” ÜUÚ¼ï ãé» ¥ÐÝï ÚÏ¢ S¢ï ãG²¢ ¥¢ Úãè ‰¢è ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÐÚ¥GÁ¢G¢Ï¢ï Á¢ã‹Ý}¢ ÜïU ¶G¢ñÈGU ÜU¢ x¢G-HÏ¢¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ÜU ãè Ú¢S¼¢ ÝÁ¢GÚ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ²ïã çÜU }¢ñæ Ýï §çS¼‹Á¢¢ ¶G¢Ýï ÜUè ÝÁ¢¢S¢¼ S¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢}¢éæã ±x¢GñÚ¢ S¢¢Ý çH²ï ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ ¥¢æ¶ï´ çÝÜU¢H ÜUÚ ©S¢ ÜUÝèÁ¢G ÜU¢ï ÇÚ¢²¢Á¢¢ï Ï¢¢ãÚ L}¢¢H ¥¢ñÚ Ð¢Ýè çH²ï ¶ÇGè ‰¢è, }¢ñ´ Á¢Ï¢ Îè±¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚãGÓ¢è¶G¼¢ ãé±¢ ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU HÐÜU¢ ¼¢ï ±¢ïã ÇÚ ÜUÚ |¢¢x¢è ¥¢ñÚ ©S¢ ÝïÐ¢x¢H, Ð¢x¢H ÜU¢ à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢ çÎ²¢ J S¢Ï¢ H¢ñæçÇ²¢æ §ÜUnè ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´Ýï ç}¢H ÜUÚ }¢éÛ¢ï »ÜU Å¢Å }¢ï´ HÐïÅ¢ ¥¢ñÚ ©Æ¢ ÜUÚ »ÜU Ï¢¢x¢G }¢ï´ Ç¢HçÎ²¢ J }¢ñ´ Ýï Á¢Ï¢ ²ÜGUèÝ ÜUÚ çH²¢ çÜU S¢Ï¢ Á¢¢ Ó¢éÜUè ãñ´ ¼¢ï ©Æ ÜUÚ ¥ÐÝïÜUÐÇGï ¥¢ñÚ Ï¢ÎÝ ÜU¢ï {¢ï ÜUÚ Ð¢ÜU ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú Ó¢H¢ x¢²¢}¢x¢Ú çÜUS¢è ÜU¢ï ²ïã Ï¢¢¼ Ýãè´ Ï¢¼¢§ü J ©S¢è Ú¢¼ }¢ñæ Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ Îï¶¢ çÜUÜU¢ï§ü ÜUã Úã¢ ãñ, “¼é}¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ²êS¢éÈGU S¢ïv²¢ ãè wG¢êÏ¢ }¢éÝ¢-S¢Ï¢¼ ãñ” ¥¢ñÚ ÜUã¼¢ ãñ çÜU “v²¢ ¼é}¢ }¢éÛ¢ï Á¢¢Ý¼ïã¢ï ?” }¢ñ´ Ýï ÜUã¢, “Ýãè´ J” ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢, “}¢ñ´ çÁ¢Ï¢í§üH

74




ãêæ J” §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©‹ã¢ï Ýï }¢ïÚï }¢éæã ¥¢ñÚ çÁ¢S}¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ ã¢‰¢ ÈñUÚ çÎ²¢ J©S¢è ±vG¼ S¢ï }¢ïÚï çÁ¢S}¢ S¢ï }¢éàÜU ÜUè Ï¢ïã¼ÚèÝ ¶GéàÏ¢ê ¥¢Ýï Hx¢è J²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ çÁ¢Ï¢í§üH ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè¶GéàÏ¢ê ãñ J” }¢ÎèÝ¢ : ãG²¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU }¢…GèÎ ¼zGS¢èH¢¼ Á¢¢ÝÝï ÜïU çH²ï ¥}¢èÚï¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢ “Ï¢¢ ãG²¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý”}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè çÜUS¢è |¢è à¢¢¶G S¢ï ãçÎÄ²¼Ý ãG¢çS¢H ÜUèçÁ¢²ï J

ãGÎèS¢ (36) S¢¢çÜGU²ï ÜU¢ñS¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢ÝãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU

ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè

ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï Ð¢Ýè çÐH¢Ýï ±¢H¢, S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ Ðè¼¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGU¢ÝêÝ ²ïã ãñ çÜU çÐH¢Ýï ±¢H¢ÐèÀï çÐ²ï, ç¶H¢Ýï ±¢H¢ ÐèÀï ¶¢» J ã}¢ ãñ´ çÐH¢Ýï ±¢Hï §S¢ çH²ï ã}¢¼é}ã¢Úï Ï¢¢’Î çÐ²ï´x¢ï J ¶G²¢H Úãï çÜU ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ÜGU¢çS¢}¢ãGéÁG¢êÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼¢ çÜGU²¢}¢¼ ãñ´ J

(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 8, S¢. 224)

75




ãGÎèS¢ (37) ¥¢ÜGU¢ ÜU¢ }¢ãèÝ¢©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢ÚG¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢

S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU}¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú, Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ïÐÚ±Îü x¢¢Ú §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :“ ²¢’Ýè à¢¢’Ï¢¢Ý }¢ïÚ¢ }¢ãèÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ

Ú-}¢Á¢G¢Ý ¥ËH¢ã ÜU¢ }¢ãèÝ¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ Ýï à¢¢’Ï¢¢Ý ÜU¢ï §S¢ çH²ï ¥ÐÝ¢ }¢ãèÝ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU ¥¢Ð §S¢ }¢ãèÝï }¢ï´ Ú¢ïÁ¢Gï Ú¶¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ãG¢H¢æ çÜU²ïã Ú¢ïÁ¢Gï ¥¢Ð ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ Ýãè´ ‰¢ï J ¥¢ñÚ Ú-}¢Á¢G¢ÝÜU¢ï §S¢ çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ }¢ãèÝ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ Ýï §S¢ }¢ãèÝïÜïU Ú¢ïÁ¢Gï }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ÈGUÁ¢Gü çÜU²ï ãñ´ J

à¢¢’Ï¢¢Ý ÜUè ¼Á¢çËH²¢¼ ± Ï¢-ÚÜU¢¼¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ¥ÐÝï çÚS¢¢Hï “¥¢ÜGU¢

ÜU¢ }¢ãèÝ¢” ÜïU S¢ÈGUãG¢ 4 ÐÚ çH¶¼ï ãñ´ : HzGÁ¢G “à¢¢’Ï¢¢Ý” }¢ï´ Ð¢æÓ¢

ãGéMÈGU ãñ´, J S¢çÄ²ÎéÝ¢ x¢G¢ñS¢ï ¥¢’Á¢G}¢, }¢ãGÏ¢êÏ¢ï S¢éÏãG¢Ýè,

çÜGU‹ÎèHï ÝêÚ¢Ýè, à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ÜGU¢çÎÚ Á¢èH¢Ýè ÝvGHÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ “ ” S¢ï }¢éÚ¢Î à¢ÚÈGU ²¢’Ýè Ï¢éÁ¢Géx¢èü, “ ” S¢ï }¢éÚ¢Î

76




©GHéÃ± ²¢’Ýè Ï¢éH‹Îè, “ ” S¢ï }¢éÚ¢Î çÏ¢Ú ²¢’Ýè |¢H¢§ü ± »ãGS¢¢Ý,“ ” S¢ï }¢éÚ¢Î ©ËÈGU¼ ¥¢ñÚ “ ” S¢ï }¢éÚ¢Î ÝêÚ ãñ ¼¢ï ²ïã ¼}¢¢}¢ Ó¢èÁ¢Gï ´¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥ÐÝï Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï §S¢ }¢ãèÝï }¢ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ²ïã±¢ïã }¢ãèÝ¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ÝïçÜU²¢ï´ ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ¶¢ïH çÎ²ï Á¢¢¼ï ãñ´,Ï¢-ÚÜU¢¼ ÜU¢ ÝéÁG¢êH ã¢ï¼¢ ãñ, ¶G¼G¢»æ ¼ÜüU ÜUÚ Îè Á¢¢¼è ãñ´ ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ ¥Î¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ, ¥¢ñÚ ¶GñLH Ï¢çÚÄ²ã, S¢çÄ²ÎéH

±Ú¢ Á¢Ý¢Ï¢ï }¢éãG}}¢Î }¢éS¼GÈGU¢ ÐÚ ÎéMÎï Ð¢ÜUÜUè ÜUS¢Ú¼ ÜUè Á¢¢¼è ãñ, ¥¢ñÚ ²ïã ÝçÏ¢Ä²ï }¢éwG¼¢Ú ÐÚ ÎéMÎ |¢ïÁ¢Ýï ÜU¢ }¢ãèÝ¢ ãñ J

ãGÎèS¢ (38) çÈGU¼Ý¢ Ï¢¢Á¢G ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï

Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè çÈGU¼Ý¢ S¢¢ï Úã¢ ãñ, §S¢

ÜïU Á¢x¢¢Ýï ±¢Hï ÐÚ ¥ËH¢ã ÜUè H¢’Ý¼ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÜUS¢è ÎèÝè ÈGU¢»Îï ÜïU çÏ¢x¢GñÚH¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §çÁG¼GÚ¢Ï¢, §çwG¼H¢ÈGU, }¢éS¢èÏ¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢Á¢G}¢¢§à¢ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ÜUÚ ÜïU çÝÁ¢G¢}¢ï çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï çÏ¢x¢¢ÇG ÎïÝ¢ “çÈGU¼Ý¢” ÜUãH¢¼¢ ãñ J

çHã¢Á¢G¢ ãÚ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G Á¢¢ï }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý

77




çÈGU¼Ýï, à¢Ú, ¥GÎ¢±¼ ¥¢ñÚ Ï¢éxGÁ¢G ÜU¢ Ï¢¢§GS¢ Ï¢Ýï, ã}¢ï´ ©S¢ S¢ï Ï¢Ó¢Ý¢Ó¢¢çã²ï J çÈGU¼Ýï ÜU¢ï ÜGéUÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ÜGUyH S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼ ÜUã¢ x¢²¢ãñ, ¥x¢Ú §S¢è Ï¢¢¼ ÐÚ x¢G¢ñÚ ÜUÚ çH²¢ Á¢¢» ¼¢ï çÈGU¼Ýï S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜïU çH²ïÜU¢ÈGUè ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥ËH¢ã §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :

¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ §Ý

ÜU¢ ÈGUS¢¢Î ¼¢ï ÜGUyH S¢ï |¢è S¢wG¼ ãñ J

§}¢¢}¢ Ï¢ñÁ¢G¢±è çÈGU¼Ýï ÜïU ÜGUyH S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼± Ï¢éÚ¢ ã¢ïÝï ÜUè ±Á¢ã ²ïã Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU “Ó¢êæçÜU ÜGUyH ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï}¢ï´ çÈGU¼Ýï ÜUè ¼vHèÈGU çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ Ú‹Á¢¢ï ¥H}¢ çÁ¢G²¢Î¢ÎïÚ ¼ÜU ÜGU¢§}¢ Úã¼¢ ãñ §S¢è çH²ï §S¢ ÜU¢ï ÜGUyH S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼ÈGUÚ}¢¢²¢ x¢²¢ J”

ãGÎèS¢ (39) ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝ¢ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê Á¢GÚ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï

Ð¢ÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú

¥G}¢H ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï

Îéà}¢Ýè ÜUÚÝ¢ ãñ J”

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ÜU¢ }¢yGHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU çÜUS¢è S¢ï §S¢ çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè Á¢¢» çÜU ±¢ïã

78




ÎèÝÎ¢Ú ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï ¥GÎ¢±¼ ÜU¢ }¢yGHÏ¢ ²ïã ãñ çÜUçÜUS¢è S¢ï ¥GÎ¢±¼ ã¢ï ¼¢ï §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ ã¢ï çÜU ±¢ïã ÎèÝ ÜU¢ Îéà}¢Ý ãñ²¢ ÎèÝÎ¢Ú Ýãè´ J (ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè, çÁ¢. 1, S¢. 295) §}¢¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè

ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ Ï¢¢±Ó¢èü S¢ï §S¢ çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ©S¢ S¢ï ¥ÓÀ¢ ¶¢Ý¢ ÐÜU±¢ ÜUÚ ÈGéU-ÜGUÚ¢ ÜU¢ï Ï¢¢æÅï ¼¢ï ²ïã¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥G¢çH}¢ï ÎèÝ S¢ï §S¢ çH²ï}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ©S¢ S¢ï §GË}¢ï ÎèÝ S¢è¶ ÜUÚ Îé‹²¢ ÜU}¢¢» ¼¢ï ²ïãÎé‹²¢ ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 54)

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã §ÏÝï }¢SªGÎ S¢ï}¢Ú±è ãñ çÜU ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢

ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥G¢Hèà¢¢Ý ãñ : “²ïã Ï¢¢¼ §ü}¢¢Ý S¢ï ãñ

çÜU »ÜU à¢wGS¢ ÎêS¢Úï S¢ï ÈGUÜGU¼G ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚï ©S¢ }¢ï´

çÎ²ï Á¢¢Ýï ±¢Hï }¢¢H ÜU¢ ÎwGH Ý ã¢ï ¼¢ï »ïS¢è }¢ãGÏÏ¢¼ §ü}¢¢Ý (ÜU¢ çãGSS¢¢) ãñ J”

§}¢¢}¢ Ý-±±è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “¥ËH¢ã ¥¢ñÚÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ çÁ¢G‹Î¢ ¥¢ñÚ §ç‹¼ÜGU¢HÜUÚ Á¢¢Ýï ±¢Hï ¥¢ñçH²¢ ± S¢¢çHãGèÝ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ |¢è à¢¢ç}¢Hãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜUè ¥zGÁ¢GH ¼ÚèÝ}¢ãGÏÏ¢¼ ²ïã ãñ ©Ý ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÐÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ Ý±¢ãè S¢ï §çÁ¼Ý¢Ï¢ çÜU²¢Á¢¢» J”

79




80

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ã}¢¢Úï ¥ÜU¢çÏ¢ÚèÝ ÜUè Ó¢H¼è çÈUÚ¼è ¼S±èÚ ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï

¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý Á¢Ú¢üãG Ýï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ¥ÐÝï Ï¢¢Ð Á¢Ú¢üãG ÜU¢ïÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï Ú¢ïÁ¢Gï Ï¢Îí¥ÐÝï Ï¢ïÅï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý ÜU¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÁ¢G¼ (²¢’Ýè }¢éÜGU¢Ï¢Hï) ÜïU çH²ï ¼GHÏ¢çÜU²¢ HïçÜUÝ ÚS¢êHï ÜUÚè}¢ Ýï ©‹ãïæ §S¢ Á¢æx¢ ÜUè§Á¢¢Á¢G¼ Ý Îè ¥¢ñÚ S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ Ýï ¥ÐÝï|¢¢§ü ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¶Gœ¢G¢Ï¢

Ýï ¥ÐÝï }¢¢}¢êæ ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ãàà¢¢}¢ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢ ÜU¢ï Ú¢ïÁ¢Gï Ï¢ÎíÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ ± ãG}Á¢G¢ ± ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢

Ýï ÚÏ¢è¥G¢ ÜïU Ï¢ïÅ¢ï´ ©GyÏ¢¢ ¥¢ñÚ à¢ñÏ¢¢ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ±HèÎ çÏ¢Ý©GyÏ¢¢ ÜU¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH çÜU²¢ Á¢¢ï §Ý ÜïU çÚà¼ïÎ¢Ú ‰¢ï ¶GéÎ¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH ÐÚ§ü}¢¢Ý H¢Ýï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ÜGUÚ¢Ï¢¼ ¥¢ñÚ çÚà¼ïÎ¢Úè ÜU¢ v²¢ Ð¢S¢ J

ãGÎèS¢ (40) Ý}¢¢Á¢G ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ±Ï¢¢HãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê S¢§üGÎ S¢ï }¢Ú±è ãñ, ¥ËH¢ã

ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢G²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “²¢’Ýè Á¢¢ï ÜU¢ï§ü Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ »ÜU Ý}¢¢Á¢G |¢è ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ, ©S¢ ÜU¢ Ý¢}¢




Á¢ã‹Ý}¢ ÜïU ©S¢ ÎÚ±¢Á¢Gï ÐÚ çH¶ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ïã Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´

Î¢ç¶GH ã¢ïx¢¢ J” }¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã Ýï Á¢ã‹Ýç}¢²¢ï´ ÜïU

Ï¢¢Úï }¢ï´ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : ¼é}ãï´ v²¢

Ï¢¢¼ Î¢ïÁ¢G¶G }¢ï´ Hï x¢§ü ±¢ïã Ï¢¢ïHï ã}¢

Ý}¢¢Á¢G Ý ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ç}¢SÜUèÝ ÜU¢ï

¶¢Ý¢ Ý Îï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ïãêÎ¢ çÈGURU ±¢H¢ï´

ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ïãêÎ¢ çÈGURïU´ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J

ÜéUÀ çÎÝ ÜïU çH²ï Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇG S¢ÜU¼ï ãñ´ ?ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢S¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´

çÜU Á¢Ï¢ }¢ïÚè ¥¢æ¶¢ï´ ÜUè çS¢²¢ãè Ï¢¢ÜGUè ÚãÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ }¢ïÚè Ï¢èÝ¢§ü Á¢¢¼èÚãè ¼¢ï }¢éÛ¢ S¢ï ÜUã¢ x¢²¢ : “ã}¢ ¥¢Ð ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²¢ ¥¢Ð ÜéUÀ

çÎÝ Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇG S¢ÜU¼ï ãñ´ ?” ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ÜUã¢ : “Ýãè´, v²êæ çÜU Î¢ï Á¢ã¢æ ÜïU¼¢Á¢±Ú, S¢éË¼G¢Ýï Ï¢ãGÚ¢ï Ï¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥G¢Hèà¢¢Ýãñ : “çÁ¢S¢ Ýï Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇGè ¼¢ï ±¢ïã ¥ËH¢ã S¢ï §S¢ ãG¢H }¢ï´ ç}¢Hïx¢¢ çÜU

±¢ïã ©S¢ ÐÚ x¢GÁ¢GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J”

81




82





83




84


Documents

40 FARAMEENE MUSTAFA HINDI PDF FOR NET - Dawat-e ......M0. 9327776311 E-mail : [email protected] çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢ ¥…G : à¢ñ Gï ¼GÚèÜUG¼,