ก

เอกสารประกอบการเรยน ชด น าและอากาศ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ช นประถมศกษาปท 3 จดทาข นเพอใชประกอบการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ช นประถมศกษาปท 3 เอกสารประกอบการเรยน ชด น าและอากาศ น มจานวน 8 เลม จดทา

ข นโดยมวตถประสงคเพอพฒนานกเรยนใหมความรความเขาใจเรองน าและอากาศ ซงผเรยน

จะไดเรยนรเรองการสารวจแหลงน า ประโยชนของน า สมบตบางประการของน า คณภาพ

ของน า สวนประกอบของอากาศ ความสาคญของอากาศ และสมบตของอากาศ เปนตน โดย

ครผจดทาตองการใหเกดการเรยนการสอนทมประสทธภาพมากยงข น ในดานการพฒนาการ

เรยนร การสรางคณธรรมในดานการรกการศกษาคนควาดวยตนเอง จนเปนนสยทถาวรอนจะ

กอใหเกดคณภาพในตวนกเรยน ซงเปนอนาคตของชาตตอไป

แนวคดในการแกปญหาคร งน มาจากการปฏบตงานของครผสอน รวมท งไดรบ

การสนบสนนจากผบรหารโรงเรยนทกฝาย เพอนรวมงานในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เปนอยางดในดานกาลงใจและการตรวจสอบขอมลตางๆ จงขอขอบพระคณบคคลดงกลาวมา

ณ โอกาสน และหวงวา เอกสารประกอบการเรยน ชด น าและอากาศ น จะเปนประโยชนกบ

ผเรยน และสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได

อานวยพร มนสเกยรตกล

ข

เรอง หนา

คานา ก

สารบญ ข

คาแนะนาสาหรบคร 1

คาแนะนาสาหรบนกเรยน 2

มาตรฐานการเรยนร /จดประสงคการเรยนร 3

แบบทดสอบกอนเรยน 4

อานเพมเตมความร 6

ใบความร เรอง สารวจแหลงน า 9

ใบงานท 1 12

ใบงานท 2 14

แบบทดสอบหลงเรยน 15

ภาคผนวก 17

เฉลย....แบบทดสอบกอนเรยน 18

เฉลย....ใบงานท 1 19

เฉลย....ใบงานท 2 21

เฉลย....แบบทดสอบหลงเรยน 22

ตารางบนทกคะแนน 23

บรรณานกรม 24

1

คาแนะนาสาหรบครผสอนในการนาเอกสารประกอบการเรยนไปใช ดงน 1. ชแจง อธบายวธการศกษาเอกสารประกอบการเรยน ชด นาและอากาศ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3 ใหนกเรยนเขาใจ 2. แจกเอกสารประกอบการเรยน ใหนกเรยน เพอศกษาวธการใชเอกสาร

ประกอบการเรยน และทาแบบทดสอบกอนเรยน เมอนกเรยนทาแบบทดสอบเสรจแลวใหบนทกผลการทดสอบ

3. ใหนกเรยนศกษาเอกสารประกอบการเรยนดวยตนเองไปทละรอบ และตอบคาถามในแตละกรอบถาตอบไมได ใหยอนกลบไปศกษาเนอหาทเรยนผานมาจนกวาจะเขาใจและตอบคาถามได

4. ใหนกเรยนทาแบบฝกทกษะ แบบทดสอบหลงเรยน และบนทกผลการประเมนเพอเปรยบเทยบการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

5. เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง สารวจแหลงนา ใชเวลาเรยนจานวน 2 ชวโมง

นา (เนอก)

2

1. นกเรยนอานจดประสงคของเอกสารประกอบการเรยนใหเชาใจ แลวทาแบบทดสอบกอนเรยน เมอทาแบบทดสอบเสรจแลว ตรวจคาตอบจากเฉลย รวบรวมกระดาษคาตอบสงครผสอน บนทกคะแนนของตนเองททาไดกอนเรยน

2. ศกษาใบความร ใหเขาใจ โดยไมขามขนตอน ทาแบบทดสอบ กอนเรยนทาแบบฝกทกษะ และแบบทดสอบหลงเรยน หากตอบผดใหศกษาใบความรเดมซาจนกวาจะเขาใจ และถาตอบคาถามถกตองถงจะศกษาเอกสารประกอบการเรยนเลมตอไปได

3. เมอนกเรยนศกษาใบความรเสรจ ในขณะททาแบบทดสอบและแบบฝกทกษะ ไมควรแอบดเฉลยกอนทาเมอเสรจแลวจงไปตรวจคาตอบ

4. นาคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนเปรยบเทยบความกาวหนาของการเรยนร

5. เมอปฏบตกจกรรมครบทกขนตอนแลว นาเอกสารประกอบการเรยนสงคนครผสอน

นา (หย)

3

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความรการแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด มฐ ว 6.1 ป.3/1สารวจและอธบายสมบตทางกายภาพของนาจากแหลงนาใน

ทองถนและนาความรไปใชประโยชน มฐ ว 8.1 ป.3/1-8

1) บอกประโยชนแหลงนาในทองถนได 2) สารวจแหลงนาในทองถนได 3) เปนคนชางสงเกต ชางคดชางสงสย และเปนผทมความกระตอรอรนในการ

เสาะแสวงหาความร

นาตาล (กลา-Gula)

4

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ทบตวอกษรทถกตองทสด ( 10 คะแนน )

1. บนพนโลกมนาอยกสวน ก. 1 ใน4 สวน ข. 2 ใน 4 สวน ค. 3 ใน 4 สวน ง. 4 ใน 4 สวน

2. ทรพยากรธรรมชาตในขอใดเปนตนเกดแหลงนา ก. ดน ข. สตวปา ค. ปาไม ง. หน

3. ขอใดไมใชแหลงนาจดบนผวดน ก. ลาหวย

ข. แมนา ค. ลาคลอง ง. ทะเล

4. สงใดเปนตวการสาคญททาใหแหลงนาเนาเสยมากทสด ก. บานเรอน ข. โรงงานอตสาหกรรม ค. สถานบรการ ง. โรงเรยน

5. สาเหตใดททาใหนาในแมนาลาคลองเนาเสย ก. ทงขยะมลฝอยลงในแมนา ข. ปลอยสารเคมลงในแมนา ค. ใหสตวเลยงถายอจจาระ ปสสาวะลงในแมนา ง. ถกทงขอ ก ข และ ค

5

6. ขอใดคอ “นาจากฟา” ก. นาทะเล

ข. นาบาดาล ค. นาฝน ง. ไมมขอถก

7. นาโดยทวไปมสถานะอะไร ก. ของแขง ข. ของเหลว ค. ไอนา ง. ไอนาและของแขง

8. นาในขอใดมปรมาณมากทสดในโลก

ก. นาเคม ข. นาจด ค. นาในอากาศ ง. นาใตดน

9. ขอใดเปนแหลงนาใตดน

ก. หวย ข. มหาสมทร ค. ลาคลอง ง. นาบาดาล

10. ขอใดเปนประโยชนของนาทมนษยนามาใช

ก. เพอการบรโภค ข. เพอการเกษตร ค. เพอการคมนาคม ง. ถกทกขอ

6

7

ในวนหยดสดสปดาห คณพอ และคณแมพาหนนด เดนทางไป

เทยวททะเล หนนดตนเตนมากทเหนทะเลทอดยาวไกลและมชายหาดทสวยงามมาก จงพดกบคณพอวา หนนด “ คณพอขา ทะเลสวยมากเลยคะ” คณพอ “ไปเรว เราไปเลนนาทะเลกนเถอะ”

หนนด “ทะเลกวางใหญจงเลยคะ แลวนาทะเลมาจากไหนกนคะคณพอ”

คณพอ “นาทะเลมาจากแหลงนาธรรมชาตในทตางๆไงจะลก” หนนด “แลวใตดนมนาไหมคะคณพอ”

คณพอ “มสจะลกเพราะนาจากพนดนจะซมผานลงไปในใตดนนาจะมรสจดเรากจะสามารถนาไปใชประโยชนไดดวยนะหนนด”

8

หนนดกาลงเลนนาทะเลกบคณพอ หนนดถามคณพอวา หนนด “ทาไมนาทะเลจงมรสเคมมากคะคณพอ”

คณพอ “เพราะนาทะเลเกดจากนาบนพนดนไหลมารวมกน จงชะลางเอาแรธาตและสงตางๆมารวมกนไวเลยทาให นาทะเลมรสเคมไงจะหนนด”

คณแม “เอา ! คณพอกบหนนด มาอาบนาไปทานขาวไดแลวจา” คณพอ “คณแมเรยกแลวเดยวเราไปอาบนาแลวไปทานอาหาร

อรอยๆกนนะหนนด” หนนด “คะ คณพอ”

9

นา หมายถง ของเหลวทเกดจากการรวมตวกนของกาซไฮโดรเจนและกาซออกซเจน ในภาวะทเหมาะสมหรอความหมายในลกษณะเปนทรพยากรธรรมชาต หมายถง สงทนามาใชอปโภคบรโภคชาระลางรางกาย ใชในการเพาะปลก การเกษตรกรรม อตสาหกรรม การคมนาคมทางนา การผลตพลงงาน ทรพยากรนายงเปนทรพยากรประเภทหนงทสามารถเกดขนทดแทนอยตลอดเวลาเปนวฎจกร

โลกของเราประกอบขนดวยพนดนและพนนา โดยสวนทเปนพนนานน มอยประมาณ 3 สวน (75%) และเปนพนดน 1 สวน (25%) นาเปนทรพยากรทสามารถเกดหมน เวยนไดเรอยๆ ไมมวนหมดสน และเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจาเปนตอความเปนอยของมนษย เปนทรพยากรทสามารถเกดหมนเวยนไดเรอยๆ ไมมวนหมดสน และเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจาเปนตอความเปนอยของมนษยมาก เราสามารถจาแนกแหลงนาเปนประเภทใหญๆ ได 2 ประเภท คอ

1. แหลงนาตามธรรมชาต 2. แหลงนาทมนษยสรางขน

แหลงนาตามธรรมชาต หมายถง แหลงนาทเกดขนจากการกระทาของธรรมชาต นกธรณวทยาแบงออกเปน นาผวดน นาใตดน และนาในอากาศ

1. นาบนดนหรอนาผวดน เปนแหลงนาทมปรมาณมากทสดในโลก คอมถง 99.3 % ของนาทงหมด ไดแก นาในทะเล มหาสมทรและทะเลสาบ แมนา ลาคลอง หนอง บง โดยทวไปนาบนดนมกไมคอยสะอาด เนองจากมสารหลายชนดรวมตวอยกบนา ซงอาจจะอยในลกษณะสารแขวนลอย ทาใหนามลกษณะขน เปนตะกอน

10

นาทะเล แมนา คลอง

ลาธาร นาตก

2. นาใตดน เปนแหลงนาทอยใตผวดน มอยประมาณ 0.6 % ซงเกดจากนาบนผวดนไหลซมผานชนดนลงไปกกเกบอยใตผนดน สวนนาในแหลงนานมกจะใส เพราะสารแขวนลอยตางๆ จะถกชนดนและหนชวยกรองเอาไว คงเหลอแตสารทละลายนาได นาใตดน แบงออกเปน

o นาในดน เปนนาทอยใตผวดนเหนอชนหน ซงนาสวนใหญซมผานไดยาก นาจะ ขงอยรวมกนอยในบรเวณนน เราเรยกระดบนาตอนบนสดของนาในดนทวาน ระดบนาในดน ซงระดบนาดงกลาวในพนทแตละแหงจะไมเทากนและไมคงทขนอยกบปรมาณนาฝนและสภาพภมประเทศบรเวณนน

o นาบาดาล เปนนาใตดนทซมผานชนหนทมรพรนลงไปขงอยในชองวางของชน หน อยลกกวานาในดน มความใสมากกวานาในดน ไมมอนทรยสารเจอปน แตมธาตตางๆ ละลายปนอยมาก ระดบบนสดของนาบาดาล เรยกวา ระดบนาบาดาลซงจะเปลยนแปลงตามฤดกาลหรอตามปรมาณการเพมและการสญเสยนา การเปลยนแปลงระดบนาบาดาลจะเปลยนไปชากวาระดบนาในดน

o นาจากฟา หรอนาฝน เกดจากการควบแนนของไอนาในบรรยากาศ ฝนจะตกลงมายงพนดนไดนนจะตองมเมฆเกดในทองฟากอน เมฆมอยหลายชนด มเมฆบางชนด

11

เทานนททาใหมฝนตก สภาวะของนาทตกลงมาจากทองฟา อาจเปนลกษณะของฝน ฝนละออง หมะหรอลกเหบ ซงเรารวมเรยกวาหยาดนาฟา ซงจะตกลงมาในลกษณะไหน ขนอยกบอณหภมของอากาศในพนทนนๆ หยาดนาฟาตองเกดจากเมฆ แตเมอมเมฆไมจาเปนตองมหยาดนาฟาเสมอไป

แหลงนาทมนษยสรางขน มนษยสรางแหลงนาขนมากเพอวตถประสงคตางๆ กน เชน ผลตกระแสไฟฟา นากนนาใช ทาการเกษตร ปองกนอทกภย แหลงนาทมนษยสรางขน ไดแก

1. บอนา เปนการขดพนดนลงไป เพอนานาใตดนขน มาใช ถาเปนบอทขดเพอนานาในดนมาใชเรยกวา บอนาในดน แตถาเจาะลกลงไปถงชนของนาบา ดาล เรยกวา บอบาดาล สาหรบการนานาบาดาล มาใชมากเกนไป จะทาใหแผนดนบรเวณนนทรด ตวลงไดในบรเวณกวาง เชน ในกรงเทพมหานคร และเขตปรมณฑล

2. อางเกบนา เปนแหลงกกเกบนาขนาดเลก เกด จากการสรางทานบกนหบเนนนนไว เพอกกนาไว ใชในการเกษตร ในบรเวณไมกวางขวางนก สาหรบ นากนนาใชหรอปลกพชและเพาะพนธสตวนา

นาแขง (นากอน)

12

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

คาชแจงใหนกเรยนแตละกลมปฏบตดงน 1. อานวธทากจกรรมการทดลองใหเขาใจ

2. ทากจกรรมและบนทกผล 3. ตอบคาถามหลงทากจกรรม

วธทา ใหนกเรยนสารวจและสอบถามผใหญในทองถนของนกเรยนเกยวกบแหลงนาและประโยชนจากแหลงนาทมอยในทองถนจากนนบนทกผลโดยเขยนเครองหมาย ลงในตารางตามชนดของแหลงนาทพบ

บนทกผลการทากจกรรม ตาราง แหลงนาทพบในทองถน

การสารวจ ชนดของแหลงนา

แมนา หวย หนอง คลอง บง ลาธาร ทะเล เขอน อนๆ

แหลงนาทพบ ในทองถน

คาถามหลงทากจกรรม

ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงใน หนาคาตอบทถกตองและตอบคาถาม 1. แหลงนาทพบในทองถนไดแกอะไรบาง และมการใชประโยชนจากแหลงนานนอยางไร

(ตอบไดมากกวา 1 ขอ) แมนา มการใชประโยชนคอ ______________________________________ หวย มการใชประโยชน คอ ______________________________________ หนอง มการใชประโยชน คอ _____________________________________ คลอง มการใชประโยชน คอ ______________________________________

13

บง มการใชประโยชน คอ ________________________________________ ลาธาร มการใชประโยชน คอ ______________________________________ ทะเล มการใชประโยชน คอ ______________________________________ เขอน มการใชประโยชน คอ_______________________________________ อนๆ ระบ มการใชประโยชน คอ ____________________________________

2. นกเรยนสรปผลการทากจกรรมไดวาอยางไร

14

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคดบอกประเภทแหลงนามอะไรบาง

15

4คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ทบตวอกษรทถกตองทสด ( 10 คะแนน )

1. ขอใดไมใชแหลงนาจดบนผวดน ก. ลาหวย ข. แมนา ค. ลาคลอง ง. ทะเล

2. นาในขอใดมปรมาณมากทสดในโลก ก. นาเคม ข. นาจด ค. นาในอากาศ ง. นาใตดน

3. ทรพยากรธรรมชาตในขอใดเปนตนเกดแหลงนา ก. ดน

ข. สตวปา ค. ปาไม ง. หน

4. สงใดเปนตวการสาคญททาใหแหลงนาเนาเสยมากทสด ก. บานเรอน ข. โรงงานอตสาหกรรม ค. สถานบรการ ง. โรงเรยน

5. ขอใดคอ “นาจากฟา” ก. นาทะเล ข. นาบาดาล ค. นาฝน ง. ไมมขอถก

16

6. ขอใดเปนประโยชนของนาทมนษยนามาใช ก. เพอการบรโภค ข. เพอการเกษตร ค. เพอการคมนาคม ง. ถกทกขอ

7. นาโดยทวไปมสถานะอะไร ก. ของแขง ข. ของเหลว ค. ไอนา ง. ไอนาและของแขง

8. บนพนโลกมนาอยกสวน

ก. 1 ใน 4 สวน ข. 2 ใน 4 สวน ค. 3 ใน 4 สวน ง. 4 ใน 4 สวน

9. ขอใดเปนแหลงนาใตดน

ก. หวย ข. มหาสมทร ค. ลาคลอง ง. นาบาดาล

10 สาเหตใดททาใหนาในแมนาลาคลองเนาเสย

ก. ทงขยะมลฝอยลงในแมนา ข. ปลอยสารเคมลงในแมนา ค. ใหสตวเลยงถายอจจาระ ปสสาวะลงในแมนา ง. ถกทงขอ ก ข และ ค

17

18

1. ค 6. ค

2. ค 7. ข

3. ง 8. ข

4. ข 9. ก

5. ง 10. ง

นา (แอร-Air)

19

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

คาชแจงใหนกเรยนแตละกลมปฏบตดงน 1. อานวธทากจกรรมการทดลองใหเขาใจ

2. ทากจกรรมและบนทกผล 3. ตอบคาถามหลงทากจกรรม

วธทา ใหนกเรยนสารวจและสอบถามผใหญในทองถนของนกเรยนเกยวกบแหลงนาและประโยชนจากแหลงนาทมอยในทองถนจากนนบนทกผลโดยเขยนเครองหมาย ลงในตารางตามชนดของแหลงนาทพบ

บนทกผลการทากจกรรม ตาราง แหลงนาทพบในทองถน

การสารวจ ชนดของแหลงนา

แมนา หวย หนอง คลอง บง ลาธาร ทะเล เขอน อนๆ แหลงนาทพบ

ในทองถน

คาถามหลงทากจกรรม

ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงใน หนาคาตอบทถกตองและตอบคาถาม 1. แหลงนาทพบในทองถนไดแกอะไรบาง และมการใชประโยชนจากแหลงนานนอยางไร

(ตอบไดมากกวา 1 ขอ) แมนา มการใชประโยชนคอ ______________________________________ หวย มการใชประโยชน คอ ______________________________________ หนอง มการใชประโยชน คอ _____________________________________ คลอง มการใชประโยชน คอ ______________________________________

20

บง มการใชประโยชน คอ ________________________________________ ลาธาร มการใชประโยชน คอ ______________________________________ ทะเล มการใชประโยชน คอ ______________________________________ เขอน มการใชประโยชน คอ_______________________________________ อนๆ ระบ มการใชประโยชน คอ ____________________________________

2. นกเรยนสรปผลการทากจกรรมไดวาอยางไร

21

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคดบอกประเภทแหลงนามอะไรบาง

22

1. ง 6. ง

2. ก 7. ข

3. ค 8. ค

4. ข 9. ง

5. ค 10. ง

นาเปลา (ไปไคสย)

23

เลมท 1เรอง สารวจแหลงนา

ชอ...........................................................................ชน...............เลขท......................

กจกรรม คะแนนเตม คะแนนททาได

1. แบบทดสอบกอนเรยน 10

2. กจกรรมท 1 10

3. กจกรรมท 2 10

4. แบบทดสอบหลงเรยน 10

รวมคะแนน 40

เกณฑการวดประเมนผล คะแนน 31 – 40 ระดบคณภาพ 4 (ดมาก) คะแนน 30 – 21 ระดบคณภาพ 3 (ด) คะแนน 11 – 20 ระดบคณภาพ 2 (พอใช) คะแนน 1 – 10 ระดบคณภาพ 1 (ปรบปรง)

24

นคร มแกว. หนงสอสงเสรมการอาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3. กรงเทพฯ: ภมบณฑต, 2554.

บญชา แสนทว.หนงสออานเสรมวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3. กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2554.

มนตชนก ศาสตรหนและทมนกวชาการอาเซยน. Survivor อาเซยน. กรงเทพฯ :อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2556.

วชาการ, กรม กระทรวงศกษาธการ. การจดสาระการเรยนรกลมสาระ การเรยนร วทยาศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2552.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2551.

สมศกด สนธระเวชญ และคณะ. สอการเรยนรสาระพนฐาน แมบทมาตรฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2554.