Upload
cullen-head
View
28
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
23 Mart 2005. TBB MAKRO EKONOMİ ALT ÇALIŞMA GRUBU. Dünyada neler oluyor? ... Gelişmiş ülke ekonomilerindeki toparlanmaya rağmen, faiz oranlarındaki sınırlı artış ve risk iştahının güçlenmesi, gelişmekte olan ülkelere fon akımlarını destekliyor. Türkiye piyasalarına yansımaları ... - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
23 Mart 2005
TBB TBB
MAKRO EKONOMİ ALT MAKRO EKONOMİ ALT ÇALIŞMA GRUBUÇALIŞMA GRUBU
2
Dünyada neler oluyor?Dünyada neler oluyor?......
Gelişmiş ülke ekonomilerindeki Gelişmiş ülke ekonomilerindeki toparlanmaya rağmen, faiz oranlarındaki toparlanmaya rağmen, faiz oranlarındaki sınırlı artış ve risk iştahının güçlenmesi, sınırlı artış ve risk iştahının güçlenmesi, gelişmekte olan ülkelere fon akımlarını gelişmekte olan ülkelere fon akımlarını destekliyor.destekliyor.
Türkiye piyasalarına yansımalarıTürkiye piyasalarına yansımaları......
Ekonomik ve yapısal görünümdeki düzelme Ekonomik ve yapısal görünümdeki düzelme ile birlikte global piyasalardaki görünüm, ile birlikte global piyasalardaki görünüm, Türkiye piyasalarındaki yükselişi Türkiye piyasalarındaki yükselişi güçlendirdi.güçlendirdi.
2005 Yılında Ekonomi ve Piyasalar2005 Yılında Ekonomi ve Piyasalar
3
DÜNYADA NELER OLUYOR?..DÜNYADA NELER OLUYOR?..
4
Global büyümenin dönüşüGlobal büyümenin dönüşü - Özellikle ABD ekonomisindeki ve Asya başta olma üzere gelişmekte olan ülkelerdeki toparlanma, global büyümeyi 2004 yılındaki % 4.8’e taşıdı. 2005 ve 2006 yıllarındaki büyümenin de Reuters’in anketine göre % 3.8 ve % 3.7 olması bekleniyor.
5
Beklenti anketleri de büyümeyi Beklenti anketleri de büyümeyi destekliyordestekliyor - Global Öncü Göstergeler Endeksi, büyüme beklentisini destekliyor.
6
Dış ticaret hacimleri yükseliyorDış ticaret hacimleri yükseliyor - Navlun maliyetlerini yansıtan ve dünya ticareti açısından önemli bir gösterge olan Baltic Dry Index, son dönemde tekrar toparlanmaya başlıyor.
Baltic Dry Index
0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
Ara
.90
Ara
.91
Ara
.92
Ara
.93
Ara
.94
Ara
.95
Ara
.96
Ara
.97
Ara
.98
Ara
.99
Ara
.00
Ara
.01
Ara
.02
Ara
.03
Ara
.04
7
Hammadde ve enerji fiyatları Hammadde ve enerji fiyatları yükselişteyükselişte - Global ekonomik büyüme ile hammadde ve enerji fiyatları yükseliyor.- Hammadde ve petrol ihraç eden EM ülkeleri için olumlu. Endüstriyel Ürünler ve Enerji Fiyat Endeksi (1995=100)
60
70
80
90
100
110
Oca
.95
Oca
.96
Oca
.97
Oca
.98
Oca
.99
Oca
.00
Oca
.01
Oca
.02
Oca
.03
Oca
.04
Oca
.05
Kaynak: IMF
50
100
150
200
250
300
Endüstriyel Enerji (ikinci eks.)
8
ABD cari açık tartışmalarına farklı yaklaşımABD cari açık tartışmalarına farklı yaklaşım...... Yeni Bretton Woods sistemiYeni Bretton Woods sistemi......
Güneydoğu Asya -> Dış ticaret bölgesiGüneydoğu Asya -> Dış ticaret bölgesi
Avrupa, Kanada, Avusturalya -> Sermaye bölgesiAvrupa, Kanada, Avusturalya -> Sermaye bölgesi
ABD -> MerkezABD -> Merkez
Sonuç: Asya ülkeleri gelişme sürecini tamamlayıp Sonuç: Asya ülkeleri gelişme sürecini tamamlayıp merkez haline gelene kadar mevcut sistem merkez haline gelene kadar mevcut sistem sorunsuz çalışır. Yani, dolar euroya karşı değer sorunsuz çalışır. Yani, dolar euroya karşı değer kaybını sürdürse, ve sermaye bölgesine akımlar kaybını sürdürse, ve sermaye bölgesine akımlar azalsa bile ABD getirilerinin yükselmesi zor azalsa bile ABD getirilerinin yükselmesi zor görünüyor. görünüyor.
Bretton Woods’un dönüşüBretton Woods’un dönüşü
9
Bretton Woods’un dönüşüBretton Woods’un dönüşü - Hazine tahvillerinde yabancı alımları 2004 yılında 356.8 mlr US$ ile yıllık bazda rekor. Ocak 2005’teki 91.5 mlr dolarlık net giriş tarihteki en yüksek ikinci rakam.- Merkez Bankalarının 2004 yılı alımları 234.7 mlr dolar düzeyinde. Ocak 2005’te biraz hız keserek 5.0 mlr dolarlık giriş oldu.
ABD Varlıklarına Yönelik Yabancı Alımları (net, küm.$mio)
UST: Hazine Tahvilleri, USGA: Mortgage Tahvilleri (Fannie Mae, Freddie Mac)
Corp.Bonds: Şirket Tahvilleri, Corp.Stocks: Şirket Hisse Senetleri
-200,000
-100,000
0
100,000
200,000
300,000
400,000
500,000
19
94
-01
19
94
-09
19
95
-05
19
96
-01
19
96
-09
19
97
-05
19
98
-01
19
98
-09
19
99
-05
20
00
-01
20
00
-09
20
01
-05
20
02
-01
20
02
-09
20
03
-05
20
04
-01
20
04
-09
UST USGACorp.Bonds Corp.Stocks
10
FED sahnedeFED sahnede - ABD büyümesindeki toparlanma ve enflasyondaki sınırlı yükseliş ile FED’in yılsonunda faiz oranını % 3.75-4.00 seviyesine çıkartması bekleniyor.
Çekirdek Enflasyon Göstergeleri ve FED faizi
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
3.0%
3.5%
Oca
.94
Oca
.95
Oca
.96
Oca
.97
Oca
.98
Oca
.99
Oca
.00
Oca
.01
Oca
.02
Oca
.03
Oca
.04
Oca
.05
0
1
2
3
4
5
6
7
TÜFE PCE FED Funds (Sağ Eksen)
11
Gösterge 10 Yıllık ABD Faizi
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
04.0
0
07.0
0
10.0
0
01.0
1
04.0
1
07.0
1
10.0
1
01.0
2
04.0
2
07.0
2
10.0
2
01.0
3
04.0
3
07.0
3
10.0
3
01.0
4
04.0
4
07.0
4
10.0
4
01.0
5
Likidite bolluğunun kaynağı Likidite bolluğunun kaynağı - ABD faizlerinin düşük seyri, yüksek getirili enstrumanlara (gelişmekte olan ülkeler ve high-yield) yönelen fon miktarını arttırdı.- Son dönemdeki artış eğilimi, likidite koşullarını olumsuz etkiliyor.
Nisan ayındaki çalkantı
12
Risk iştahı güçlü seyrediyorRisk iştahı güçlü seyrediyor- Uluslararası piyasalarda ani hareketlerin son iki yıldır çok seyrek olarak görülmesi, yatırım daha riskli ve yüksek getirili (gelişmekte olan ülke, high yields) araçlara kaymasına yol açmıştır. Likidite koşullarındaki bozulmaya rağmen çıkışları şimdilik sınırlandırıyor.
VIX - Chicago Board of Exchange Volatility Index
11
13
15
17
19
21
01-0
4
02-0
4
03-0
4
04-0
4
05-0
4
06-0
4
07-0
4
08-0
4
09-0
4
10-0
4
11-0
4
12-0
4
01-0
5
02-0
5
03-0
5
Kritik Seviye
13
Temel ekonomik görünümdeki iyileşmeTemel ekonomik görünümdeki iyileşme - Kredi derecelendirme kuruluşlarının geçtiğimiz dönemde, temel ekonomik göstergelerdeki iyileşme ile gelişmekte olan ülke notlarını arttırmaları da fon akımlarını desteklemektedir.
14
Fon akımları güçleniyor...Fon akımları güçleniyor... - Son aylarda, özellikle Doğu Avrupa’daki gelişmekte olan ülkelere fon akımları güçlendi.
EM Fonlarına Para Girişleri
Kaynak: Emerging Portfolio
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
04.0
4
05.0
4
06.0
4
07.0
4
08.0
4
09.0
4
10.0
4
11.0
4
12.0
4
01.0
5
02.0
5
ABD EM Fonları ABD Dışı EM Fonları
Asya D.Avrupa
Portföy büyüklüğüne oranla (%), 4 haftalık ortalama
15
... Ve güçlü seyretmesi bekleniyor... Ve güçlü seyretmesi bekleniyor - Gelişmekte olan ülkelere toplam finansal para akımının 275.8 mlr dolar ile 2004 yılındaki 279.0 mlr dolara yakın olması beklenmektedir. - Gelişmekte olan Avrupa ülkelerine akımların ise yıllık % 3.8 artışla 101.1 mlr dolara çıkacağı tahmin ediliyor.
Gelişmekte olan ülkeleri finansal para akımlarıUS$ mlr 2002 2003 2004h 2005tÖze sektör akımları 124.9 210.6 279.0 275.8
Latin Amerika 17.3 25.2 26.1 39.4Avrupa 45.6 65.6 97.4 101.1Afrika/Ortadoğu 1.5 3.5 9.2 9.8Asya/Pasifik 60.5 116.3 146.3 125.6
Resmi akımlar -5.4 -21.0 -18.5 -35.7Latin Amerika 5.9 0.0 -4.0 -11.6Avrupa 2.2 -4.3 -5.4 -17.5Afrika/Ortadoğu -1.4 -2.4 -2.3 -2.5Asya/Pasifik -12.1 -14.4 -6.8 -4.1
h= öncü olarak hesaplanan rakam, t = IIF tahmini
16
Kardeş ülkelerde benzer eğilimler Kardeş ülkelerde benzer eğilimler ...... - Son dönemde eğilimler biraz tersine dönse de, gelişmekte olan ülkelerin para birimleri son iki yıldır değerleniyor.- Güney Afrika’dan sonra en fazla değerlenme yaşayan bölge Doğu Avrupa ülkeleridir. Gelişmekte olan piyasalarda bölgelere göre para birimleri
75.0
80.0
85.0
90.0
95.0
100.0
105.0
110.0
115.0
120.0
12.0
2
02.0
3
04.0
3
06.0
3
08.0
3
10.0
3
12.0
3
02.0
4
04.0
4
06.0
4
08.0
4
10.0
4
12.0
4
02.0
5
D.Avrupa Asya Latin Amerika Afrika
2003 = 100
17
TÜRKİYE’YE YANSIMALARTÜRKİYE’YE YANSIMALAR
18
Büyüme gücünü koruyor...Büyüme gücünü koruyor... - Sanayi üretimi, ihracatın da desteği ile son 3 yıldır büyüyor. - İç talepteki yavaşlamaya karşın, ihracatın ve yatırım eğiliminin desteği sürecek.
Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanımı ve GSYİH (% yıllık)
-16-12
-8-4
04
812
16
2000
Ç1
2000
Ç2
2000
Ç3
2000
Ç4
2001
Ç1
2001
Ç2
2001
Ç3
2001
Ç4
2002
Ç1
2002
Ç2
2002
Ç3
2002
Ç4
2003
Ç1
2003
Ç2
2003
Ç3
2003
Ç4
2004
Ç1
2004
Ç2
2004
Ç3
2004
Ç4
GSYİH Sanayi Üretimi (*) Kapasite KullanımıKaynak:
19
Enflasyona dizgin vuruldu Enflasyona dizgin vuruldu - Enflasyondaki gerçekleşmeler ve gelecek dönem beklentileri, uzun vadeli hedeflerin tutturulacağına işaret ediyor. (geçmişe endeksliliğin azalması, kurlardan fiyatlara geçişin zayıflaması ve iç talebin düşük seyretmesi) - Yılsonu TÜFE tahminimiz % 6.5 ile hedefin 1.5 puan altında.
TÜFE Göstergeleri
0
5
10
15
20
25
01
-04
03
-04
05
-04
07
-04
09
-04
11
-04
01
-05
03
-05
05
-05
07
-05
09
-05
11
-05
01
-06
03
-06
Yılsonu TÜFE Bek. Hedef **
TÜFE (yıllık) Gelecek 12 ay TÜFE Bek.
20
Rating artışları bekleniyor Rating artışları bekleniyor - AB üyelik yolunda ilerleyen bir Türkiye’nin kredi notunun da uzun vadede kademeli olarak artmasını bekliyoruz.
21
2005 – 2006 Dış borç ödemeleri yüksek 2005 – 2006 Dış borç ödemeleri yüksek
Türkiye'nin Dış Borç Geri Ödeme Projeksiyonu(1)+(2)+(3) (1) (2) (3)
TÖ TKS TCMB ÖSToplam Geri Ödeme Toplam 34,301 17,256 2,889 14,156Borç Geri Ödemesi Faiz 24,395 8,899 2,842 12,654
Anapara 3,495 1,946 47 1,502Tahvil Geri Ödemesi Faiz 3,348 3,348 0 0
Anapara 3,063 3,063 0 0
Toplam Geri Ödeme Toplam 28,804 21,594 1 7,209Borç Geri Ödemesi Faiz 21,292 15,136 0 6,156
Anapara 2,406 1,352 1 1,053Tahvil Geri Ödemesi Faiz 2,644 2,644 0 0
Anapara 2,462 2,462 0 0TÖ: Top.Ödeme, TKS: Top.Kamu Sektörü, KB: Konsolide Bütçe TCMB: Merkez Bankası, ÖS: Özel Sektör
20
05
20
06
22
IMF ödemeleri artıyorIMF ödemeleri artıyor - IMF geri ödemeleri 2005 ve 2006 yıllarında 7.8 ve 10.7 mlr dolar. - Artan cari açık ve yüklü dış borç ödemelerinin yarattığı finansman ihtiyacı hesaba katılırsa, yeni IMF kredisi veya borçların yeniden yapılandırılması Hazine’nin borçlanma baskısını azaltır.
23
Finansmanın değişen yüzü... Finansmanın değişen yüzü... Portföy yatırımları lokal piyasaya kayarken, ticari krediler ve bankaların sendikasyon/seküritizasyon kredilerinin ağırlığı yükseliyor.
Dış Finansman İhtiyacı ve Finansman Kaynakları2000 2001 2002 2003 2004
1-Cari işlemler dengesi -9,819 3,390 -1,522 -8,037 -15,4512-Net hata noksan -2,788 -2,050 149 5,043 2,982
I.Toplam finansman ihtiyacı (1+2) -12,607 1,340 -1,373 -2,994 -12,469
II.Toplam finansman (1+2+3) 12,607 -1,340 1,373 2,994 12,469
1-Sermaye hareketleri 11,303 -15,190 567 6,367 22,660
Portföy yatırımları (net) 880 -4,512 -154 2,746 8,070 Genel hükümetin tahvil ihracı 6,110 99 1,029 1,509 1,959 Yabancıların Türkiye'de menkul kıymet alımı -4,637 -3,823 913 2,623 7,250 Yerleşiklerin yurtdışında menkul kıymet alımı -593 -788 -2,096 -1,386 -1,139
Krediler (IMF kredileri hariç) 9,325 -10,545 1,223 2,837 13,775 Genel Hükümet -883 -977 -669 -2,194 -1,163 Bankalar 4,378 -8,076 -1,028 1,975 5,642 Diğer sektörler 5,830 -1,492 2,920 3,056 9,296
Mevduat -20 -832 348 1,368 3930 0 0 0 0Diğer 1,118 699 -850 -584 422
2-IMF kredileri 3,348 10,229 6,365 -50 -3,518
3-Rezerv Değişimi (-artış) -2,044 3,621 -5,559 -3,323 -6,673 Bankaların döviz varlıkları -1,690 927 594 724 -5,849 Resmi rezervler -354 2,694 -6,153 -4,047 -824
24
Olumlu beklentilerle güçlenen akımlar Olumlu beklentilerle güçlenen akımlar - Ekonomik görünüm ile ilgili beklentiler sermaye akımlarını güçlendiriyor ve cari açığın finansmanını kolaylaştırıyor.
Finans Hesabı ve Reel Kesim Güven Endeksi
Mln US$
-18,000
-12,000
-6,000
0
6,000
12,000
18,000
Ara
-92
Ara
-93
Ara
-94
Ara
-95
Ara
-96
Ara
-97
Ara
-98
Ara
-99
Ara
-00
Ara
-01
Ara
-02
Ara
.03
Ara
.04
75
81
87
93
99
105
111
Finans Hesabı (12 aylık toplam) RKGE (Sağ Eks.-12 ay har.ort.)
25
Portföy akımları gücünü koruyorPortföy akımları gücünü koruyor
Yabancıların Türkiye'deki Portföy Yatırımlarında* 4-Haftalık Kümülatif Değişim
(*) Fiyat deðiþimlerinden arýndýrýlmýþ, 2003 sonu sabit kuru ile hesaplanan toplam yatýrým miktarý
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank,
0
5000
10000
15000
O
Mar
- M T
Eyl
- K O
Mar
- M T
Eyl
- K O
B Tipi A Tipi
US$ mn
-1,500-1,000
-5000
5001,0001,5002,0002,5003,0003,500
23.0
1.04
23.0
2.04
23.0
3.04
23.0
4.04
23.0
5.04
23.0
6.04
23.0
7.04
23.0
8.04
23.0
9.04
23.1
0.04
23.1
1.04
23.1
2.04
23.0
1.05
23.0
2.05
26
Ters dolarizasyon yeniden sahnede...Ters dolarizasyon yeniden sahnede...- Yurtiçi yerleşiklerin yatırım tercihlerinin yeni yılla birlikte tekrar yerli paraya kayması, kurlardaki düşüşü güçlendiriyor.
Döviz Yatırımlarının Toplam Yatırımlara Oranı*
(*) Banka dışı kesimin mevduat, DİBS, hisse senedi, Eurobond, repo, yatırım fonu,
ÖFK katılım hesapları kullanılarak hesaplanmıştır.
27%
28%
29%
30%
31%
32%
33%
26.1
2.03
23.0
1.04
20.0
2.04
19.0
3.04
16.0
4.04
14.0
5.04
11.0
6.04
09.0
7.04
06.0
8.04
03.0
9.04
01.1
0.04
29.1
0.04
26.1
1.04
24.1
2.04
21.0
1.05
18.0
2.05
27
... ve devam edecek... ve devam edecek - Piyasaların istikrar kazanması ve volatilitenin azalması, yurtiçi yatırımcıların yerli paraya dönüşünü hızlandırabilir.
RiskÖlçer vs. US$/TL Kuru
40
70
100
130
160
190
220
01
.02
03
.02
05
.02
07
.02
09
.02
11
.02
01
.03
03
.03
05
.03
07
.03
09
.03
11
.03
01
.04
03
.04
05
.04
07
.04
09
.04
11
.04
01
.05
03
.05
1.20
1.30
1.40
1.50
1.60
1.70
1.80
RiskÖlçer (2003=100) US$/YTL Kuru (Ýkinci Eksen)
28
Yapısal görünüm de YTL’nin arkasındaYapısal görünüm de YTL’nin arkasında - YTL Barometre’miz uzun süredir kurlarda sıçrama olasılığının düşük olduğuna işaret ediyor. - Ekonomik aktivitedeki yavaşlama kalıcı olursa baskı artabilir.
%5 Devalüasyon vs. Model Olasılığı
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
02.0
1
05.0
1
08.0
1
11.0
1
02.0
2
05.0
2
08.0
2
11.0
2
02.0
3
05.0
3
08.0
3
11.0
3
02.0
4
05.0
4
08.0
4
11.0
4
02.0
5
Kur sıçraması
Modelin olasılığı
29
YTL’de değerlenmenin sonuçlarıYTL’de değerlenmenin sonuçları - Bütün bunların sonucunda YTL reel olarak tarihindeki en değerli seviyelerinde seyretmektedir. - MB toplam döviz alımları: 2003 -> 9.9 mlr US$, 2004 -> 5.4 mlr US$, 2005 -> 5.3 mlr US$- MB döviz rezervleri 2002 sonu ->26.7 mlr US$, 4 Mart 2005 -> 36.4 mlr US$TCMB Reel Efektif Kur Endeksi (1995=100)
Grafikteki işaretli yerler müdahaleleri göstermektedir.
115
120
125
130
135
140
145
150
155
Oca
.03
Mar
.03
May
.03
Tem
.03
Eyl
.03
Kas
.03
Oca
.04
Mar
.04
May
.04
Tem
.04
Eyl
.04
Kas
.04
Oca
.05
TÜFE Bazlı TEFE Bazlı
30
Faiz indirimleri sürecekFaiz indirimleri sürecek - Merkez Bankasının bundan sonraki 4 toplantıda gösterge faiz oranlarını toplam 2 puanlık indirimle % 13.5’e çekmesini bekliyoruz. Yılsonunda ise gösterge faizin % 12.5 olacağını öngörüyoruz.- Yıllık bono faizlerinin yılsonunda % 15 (bileşik) seviyesine gelmesini bekliyoruz.
Gösterge Faiz ve Tahvil Piyasası
10
15
20
25
30
35
40
Haz
.03
Ağu
.03
Eki
.03
Ara
.03
Şub
.04
Nis
.04
Haz
.04
Ağu
.04
Eki
.04
Ara
.04
Şub
.05
Nis
.05
Haz
.05
Ağu
.05
Eki
.05
Ara
.05
O/N faiz Hazine ihalelerindeki ortalama faiz
31
Son söz...Son söz...
- Son 3 yılın performansına bakılarak yapılan değerlendirmeler, gelecek dönemde Türkiye ekonomisinin ve piyasalarının büyük potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.
- Enflasyonun kontrol altına alınması (geçmişe endeksliliğin azalması, kurlardan fiyatlara geçişin zayıflaması ve iç talebin düşük seyretmesi) belirsizliği büyük ölçüde azaltmıştır.
- Bütçe disiplini ve yapısal reformlar, ekonomi hakkında olumlu görünüm yaratıyor.
- Bu performansın devam ettirilmesi bizim baz senaryomuz olmakla birlikte, bazı risklerin de iyi takip edilmesi gerekmektedir.
- Gelişmekte olan ülkelerden çıkışa yol açacak bir dış şok (!)- Politik istikrarsızlık (AB üyeliği ve Kıbrıs’ta kalıcı çözüm) - Bütçe disiplininde bozulma ve populist uygulamalar- Yapısal reform programında rehavet