56
WJEC Certificate in Latin Literature Unit 9542 Latin Literature Narratives Section B Ovid, Metamorphoses Student Study Book (without notes)

WJEC · 2020. 1. 25. · matris adulterium monstri novitate biformis; destinat hunc Minos thalamo removere pudorem multiplicique domo caecisque includere tectis. 155. WJEC Latin Literature

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • WJEC

    Certificate in Latin Literature

    Unit 9542Latin Literature Narratives

    Section B Ovid, Metamorphoses

    Student Study Book (without notes)

  • 2 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    152 votum, voti - vow, votive offeringIuppiter, Iovis - JupiterMinos, Minois - Minostaurus, tauri - bullcorpus, corporis - bodycentum - a hundred

    153 solvo, solvere, solvi, solutus - fulfil, perform, discharge

    ut - when, as soon asegredior, egredi, egressus sum - come to

    land, disembark fromratis, ratis - boatCuretis, Curetidis - Cretanterra, terrae - land, ground, country

    154 contingo, contingere, contigi, contactus - touch, reach

    et - andspolium, spolii - booty, spoildecoro, decorare, decoravi, decoratus -

    adorn, decorateregia, regiae - palacefigo, figere, fixi, fixus - fix, fasten

    Ovid, MetamorphosesIn his Metamorphoses, Ovid fitted together into a continuous poem of around 12,000 lines an enormous range of myths and folk-tales, beginning with the creation of the world and ending in Ovid’s own day. Almost all the stories it contains involve a change of shape (in Greek, a ‘metamorphosis’) of one sort or another - humans, for example, being transformed into animals, trees, and even mountains!

    Section I - The building of the labyrinth (Met. 8.152-168)The first passage tells how, Minos, king of Crete, returned from a successful war against Athens to find that, in his absence, his wife Pasiphae had fallen in love with a bull and, as the result of their appalling union, had given birth to the Minotaur. In order to remove this blot on his family, Minos employed the famous inventor Daedalus to construct a building in which the hideous creature could be hidden away.

    The building of the labyrinth - Section IaLines 152-154

    vota Iovi Minos taurorum corpora centum solvit, ut egressus ratibus Curetida terram contigit, et spoliis decorata est regia fixis.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 3

    Notes

    Crete and the Greek Islands

  • 4 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    155 cresco, crescere, crevi, cretus - grow, increase

    opprobrium, opprobrii - scandal, disgracegenus, generis - familyfoedus, foeda, foedum - disgusting, vile,

    abominablepateo, patere, patui - be exposed, be

    evident, come to light156 mater, matris - mother

    adulterium, adulterii - adulterymonstrum, monstri - monstrosity, monsternovitas, novitatis - phenomenon, novelty,

    strangenessbiformis, biformis, biforme - two-formed (i.e.

    man and bull)

    157 destino, destinare, destinavi, destinatus - determine, decide

    hic, haec, hoc - thisMinos, Minois - Minosthalamus, thalami - bedroom, marriageremoveo, removere, removi, remotus -

    removepudor, pudoris - shame, dishonour

    158 multiplex, multiplicis - having many windings, complex

    domus, domi - house, homecaecus, caeca, caecum - dark, obscure, secretincludo, includere, inclusi, inclusus - shut up,

    enclosetectum, tecti - house, dwelling, building

    The building of the labyrinth - Section IbLines 155-158

    creverat opprobrium generis, foedumque patebat matris adulterium monstri novitate biformis; destinat hunc Minos thalamo removere pudorem multiplicique domo caecisque includere tectis.

    155

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 5

    Notes

  • 6 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    159 Daedalus, Daedali - Daedalusingenium, ingenii - talent, gift, geniusfaber, fabra, fabrum - of the craftsmanceleber, celebris, celebre - renowned, famousars, artis - skill, art, artifice

    160 pono, ponere, posui, positus - put, place, set upopus, operis - work, structureturbo, turbare, turbavi, turbatus - confuse,

    mix up, make muddlednota, notae - sign, mark, markeret - andlumen, luminis - eye, lightflexus, flexa, flexum - tortuous, bending, twisting

    161 duco, ducere, duxi, ductus - lead, draw, deceive

    in - intoerror, erroris - uncertainty, error, deceptionvarius, varia, varium - various, uncertain,

    diverseambages, ambagis - twisting around, twists

    and turnsvia, viae - way, path, passage

    The building of the labyrinth - Section IcLines 159-161

    Daedalus ingenio fabrae celeberrimus artis ponit opus turbatque notas et lumina flexa ducit in errorem variarum ambage viarum.

    160

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 7

    Notes

  • 8 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    162 non - notsecus - otherwise, differentlyac - and, and besides; thanliquidus, liquida, liquidum - liquid, fluidPhrygius, Phrygia, Phrygium - PhrygianMaeandrus, Maeandri - Maeander, a riverin - in, amongunda, undae - wave, water

    163 ludo, ludere, lusi, lusus - playet - andambiguus, ambigua, ambiguum -

    changeable, varying, uncertainlapsus, lapsus - gliding, moving, courserefluo, refluere - flow backfluo, fluere, fluxi - flow

    164 occurro, occurrere, occurri - [with dat] run towards, meet, encounter

    se - himself, herself, itself, themselvesvenio, venire, veni - comeaspicio, aspicere, aspexi, aspectus - see,

    look at, beholdunda, undae - wave, water

    165 et - andnunc - now, at this momentad - to, towardsfons, fontis - spring, sourcenunc - now, at this momentad - to, towardsmare, maris - seaverto, vertere, verti, versus - turnapertus, aperta, apertum - open

    166 incertus, incerta, incertum - uncertain, inconstant

    exerceo, exercere, exercui, exercitus - keep in motion, ply

    aqua, aquae - water

    The building of the labyrinth - Section IdLines 162-166 (... aquas)

    non secus ac liquidis Phrygiis Maeandrus in undis ludit et ambiguo lapsu refluitque fluitque occurrensque sibi venturas aspicit undas et nunc ad fontes, nunc ad mare versus apertum incertas exercet aquas:

    165

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 9

    Notes

  • 10 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    166 ita - so, in this way, just like thisDaedalus, Daedali - Daedalusimpleo, implere, implevi, impletus - fill

    167 innumerus, innumera, innumerum - numberless

    error, erroris - uncertainty, error, deceptionvia, viae - way, path, passagevix - hardly, scarcely, not easilyipse, ipsa, ipsum - he himselfrevertor, reverti, reversus sum - come back,

    return

    168 ad - to, towardslimen, liminis - threshold, entrancepossum, posse, potui - be able, cantantus, tanta, tantum - so greatsum, esse, fui - befallacia, fallaciae - deceptiveness, trickerytectum, tecti - house, dwelling, building

    The building of the labyrinth - Section IeLines 166-168 (ita ... tecti)

    ita Daedalus implet innumeras errore vias, vixque ipse reverti ad limen potuit: tanta est fallacia tecti.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 11

    Notes

  • 12 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    183 Daedalus, Daedali - Daedalusinterea - meanwhileCrete, Cretes - Cretelongus, longa, longum - longperodi, perodisse, perosus sum - hate

    greatly, detest184 exilium, exilii - exile

    tango, tangere, tetigi, tactus - touch, affect, movelocus, loci - placenatalis, natalis, natale - of birth, nativeamor, amoris - love, desire

    185 claudo, claudere, clausi, clausus - shut in, imprisonpelagus, pelagi - seaterra, terrae - landlicet - although (+ subjunctive)inquit - he sayset - andunda, undae - wave

    186 obstruo, obstruere, obstruxi, obstructus - close off, block

    at - but, yet, at leastcaelum, caeli - skycerte - certainly, surelypateo, patere, patui - be open, be accessible,

    be availableeo, ire, ii - goillac - by that route

    187 omnis, omnis, omne - all, everypossideo, possidere, possedi, possessus -

    possess, controlnon - notpossideo, possidere, possedi, possessus -

    possess, haveaer, aeris - air, atmosphere, skyMinos, Minois - Minos

    Section II - Daedalus and Icarus (Met. 8.183-235)For many years the Minotaur - fed on the flesh of Athenian youths - remained hidden but secure, until the secret of the labyrinth was penetrated by the young Athenian prince Theseus. Helped by the king’s daughter Ariadne, he succeeded in killing the Minotaur and then escaped with her. Daedalus was blamed for all this, and he and his son now became Minos’ prisoners.

    Daedalus and Icarus - Section IIaLines 183-187

    Daedalus interea, Creten longumque perosus exilium, tactusque loci natalis amore, clausus erat pelago. ‘terras licet’ inquit ‘et undas obstruat, at caelum certe patet; ibimus illac!omnia possideat, non possidet aera Minos.’

    185

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 13

    Notes

  • 14 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    188 dico, dicere, dixi, dictus - sayet - andignotus, ignota, ignotum - unknownanimus, animi - mind, will, purposedimitto, dimittere, dimisi, dimissus - direct, applyin - to, intoars, artis - skill, art

    189 natura, naturae - naturenovo, novare, novavi, novatus - make new,

    change, alternam - forpono, ponere, posui, positus - put, place, layin - inordo, ordinis - order, row, linepenna, pennae - feather

    191 ut - so thatclivus, clivi - slopecresco, crescere, crevi, cretus - grow,

    increaseputo, putare, putavi - think, suppose, believesic - in this manner, so, thusrusticus, rustica, rusticum - rustic, countryquondam - once, sometimes

    192 fistula, fistulae - pipe, shepherd’s pipe, pan-pipe

    dispar, disparis - unequal, of different lengthspaulatim - graduallysurgo, surgere, surrexi - rise, grow talleravena, avenae - reed

    Daedalus and Icarus - Section IIbLines 188-189 and 191-192

    dixit et ignotas animum dimittit in artes, naturamque novat. nam ponit in ordine pennas, ut clivo crevisse putes; sic rustica quondam fistula disparibus paulatim surgit avenis.

    189191

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 15

    Notes

  • 16 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    193 tum - thenlinum, lini - thread, cordmedius, media, medium - middle, in the middleet - andcera, cerae - waxadligo, adligare, adligavi, adligatus - bind, tieimus, ima, imum - at the bottom, at the base

    194 atque - and, and alsoita - so, in this way, thuscompono, componere, composui, compositus

    - put together, arrange, constructparvus, parva, parvum - small, gentlecurvamen, curvaminis - curve, arcflecto, flectere, flexi, flexus - bend

    195 ut - so that, to, in order toverus, vera, verum - true, real, genuineimitor, imitari, imitatus sum - imitate,

    simulate, copyavis, avis - bird

    Daedalus and Icarus - Section IIcLines 193-195 (... aves)

    tum lino medias et ceris adligat imas, atque ita compositas parvo curvamine flectit, ut veras imitetur aves. 195

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 17

    Notes

  • 18 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    195 puer, pueri - boy, sonIcarus, Icari - Icarusuna - together with him, beside him

    196 sto, stare, steti - standet - andignarus, ignara, ignarum - ignorant, unawaresuus, sua, suum - his, his ownse - himself, herself, itself, themselvestracto, tractare, tractavi, tractatus - handlepericlum, pericli - danger, peril

    197 os, oris - mouth, facerenideo, renidere - smilemodo - sometimesqui, quae, quod - who, which, thatvagus, vaga, vagum - wandering, moving at

    randommoveo, movere, movi, motus - move, stiraura, aurae - air, gentle breeze

    198 capto, captare, captavi, captatus - snatch, try to catch, grab

    pluma, plumae - featherflavus, flava, flavum - yellow, goldenmodo - sometimespollex, pollicis - thumbcera, cerae - wax

    199 mollio, mollire, mollivi, mollitus - soften, make soft

    lusus, lusus - play, gamesuus, sua, suum - his, his ownmirabilis, mirabilis, mirabile - wonderful,

    marvellous, extraordinarypater, patris - father

    200 impedio, impedire, impedivi, impeditus - hamper, hinder

    opus, operis - work

    Daedalus and Icarus - Section IIdLines 195-200 (puer ... opus)

    puer Icarus una stabat et, ignarus sua se tractare pericla, ore renidenti modo, quas vaga moverat aura, captabat plumas, flavam modo pollice ceram mollibat, lusuque suo mirabile patris impediebat opus.

    195

    200

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 19

    Notes

  • 20 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    200 postquam - after, whenmanus, manus - handultimus, ultima, ultimum - last, finalcoeptum, coepti - undertaking, task

    201 impono, imponere, imposui, impositus - put ongeminus, gemina, geminum - double, twinopifex, opificis - craftsmanlibro, librare, libravi, libratus - balance, poisein, on - in, onala, alae - wing

    202 ipse, ipsa, ipsum - he, she, it; himself, herself, itself

    suus, sua, suum - his, his owncorpus, corporis - bodymoveo, movere, movi, motus - move, stirpendeo, pendere, pependi - hang, hoverin - in, onaura, aurae - air, gentle breeze

    203 instruo, instruere, instruxi, instructus - instruct, teach

    et - and, alsonatus, nati - sonmedius, media, medium - middleque - andut - to, thatlimes, limitis - track, routecurro, currere, cucurri - run, hasten

    204 Icarus, Icari - Icarusaio - saymoneo, monere, monui, monitus - warn,

    advisene - so that not, in order that not, lestsi - ifdemissus, demissa, demissum - low, by a

    lower courseeo, ire, ii - go

    205 unda, undae - wave, water, seagravo, gravare, gravavi, gravatus - weigh

    downpenna, pennae - feather, wingsi - ifcelsus, celsa, celsum - high, on a higher

    courseignis, ignis - fire, heat (of the sun)aduro, adurere, adussi, adustus - burn,

    scorch

    Daedalus and Icarus - Section IIeLines 200-205 (postquam ... adurat)

    postquam manus ultima coepto imposita est, geminas opifex libravit in alas ipse suum corpus motaque pependit in aura. instruit et natum, ‘medio’que ‘ut limite curras, Icare’, ait ‘moneo, ne, si demissior ibis, unda gravet pennas, si celsior, ignis adurat.

    200

    205

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 21

    Notes

  • 22 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    206 inter - betweenuterque, utraque, utrumque - each of the twovolo, volare, volavi - flynec - nor, and nottu - you (sing)specto, spectare, spectavi, spectatus - look

    at, face towardsBootes, Bootae - Bootes, a constellation (the

    Ox-driver)207 aut - or

    Helice, Helices - Helice, a constellation (the Great Bear)

    iubeo, iubere, iussi, iussus - order, command, tell

    stringo, stringere, strinxi, strictus - draw, unsheathe

    Orion, Orionis - Orion, a constellation (the Hunter)

    ensis, ensis - sword

    208 ego, mei - I, medux, ducis - leader, guidecarpo, carpere, carpsi, carptus - take, seizevia, viae - way, path, roadpariter - at the same time, simultaneouslypraeceptum, praecepti - rule, guidancevolo, volare, volavi - fly

    209 trado, tradere, tradidi, traditus - hand over, give

    et - andignotus, ignota, ignotum - unknown, new-

    fangledumerus, umeri - shoulderaccommodo, accommodare, accommodavi,

    accommodatus - adjust, fitala, alae - wing

    Daedalus and Icarus - Section IIfLines 206-209

    inter utrumque vola! nec te spectare Booten aut Helicen iubeo strictumque Orionis ensem: me duce carpe viam!’ pariter praecepta volandi tradit et ignotas umeris accommodat alas.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 23

    Notes

  • 24 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    210 inter - betweenopus, operis - workmonitus, monitus - warning, advicegena, genae - cheekmadesco, madescere, madui - become

    moist, become wetsenilis, senilis, senile - aged, of an old man

    211 et - andpatrius, patria, patrium - of a father, paternaltremo, tremere, tremui - tremble, shakemanus, manus - handdo, dare, dedi, datus - giveosculum, osculi - kissnatus, nati - son, child

    212 non - notiterum - again, for the second timerepeto, repetere, repetivi, repetitus - seek

    again, repeatsuus, sua, suum - his, his ownpenna, pennae - feather, winglevo, levare, levavi, levatus - lift, support, raise

    213 ante - in front, beforevolo, volare, volavi - flycomes, comitis - companiontimeo, timere, timui - fear, be afraidvelut - just as, just likeales, alitis - birdab - fromaltus, alta, altum - high

    214 qui, quae, quod - who, which, thattener, tenera, tenerum - delicate, immature,

    youngproles, prolis - offspringproduco, producere, produxi, productus -

    lead forth, bring forthin - intoaer, aeris - airnidus, nidi - nest

    215 hortor, hortari, hortatus sum - encourage, urge

    sequor, sequi, secutus sum - followdamnosus, damnosa, damnosum -

    destructive, fatalerudio, erudire, erudivi, eruditus - instruct,

    teachars, artis - skill, art

    216 et - andmoveo, movere, movi, motus - move, stir,

    agitate, set in motionipse, ipsa, ipsum - he, she, it; self, very,

    identicalsuus, sua, suum - his, his ownet - andnatus, nati - son, childrespicio, respicere, respexi - look back at,

    watchala, alae - wing

    Daedalus and Icarus - Section IIgLines 210-216

    inter opus monitusque genae maduere seniles, et patriae tremuere manus. dedit oscula nato non iterum repetenda suo, pennisque levatus ante volat comitique timet, velut ales, ab alto quae teneram prolem produxit in aera nido; hortaturque sequi, damnosasque erudit artes, et movet ipse suas et nati respicit alas.

    210

    215

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 25

    Notes

  • 26 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    217 hic, haec, hoc - thisaliquis, aliquid - someonetremulus, tremula, tremulum - trembling,

    quiveringdum - whilecapto, captare, captavi, captatus - try to

    catchharundo, harundinis - fishing rodpiscis, piscis - fish

    218 aut - orpastor, pastoris - shepherdbaculum, baculi - stick, staffstiva, stivae - plough-handleinnitor, inniti, innixus sum - lean onarator, aratoris - ploughman, farmer

    219 video, videre, vidi, visus - see, look at, behold, observe

    et - andobstipesco, obstipescere, obstipui - gape

    wide, be amazed, be astoundedqui, quae, quod - who, which, thataether, aetheris - upper air, heaven, skycarpo, carpere, carpsi, carptus - take, usepossum, posse, potui - be able, can

    220 credo, credere, credidi - believe, thinksum, esse, fui - bedeus, dei - god

    Daedalus and Icarus - Section IIhLines 217-220 (... deos)

    hos aliquis tremula dum captat harundine pisces, aut pastor baculo stivave innixus arator vidit et obstipuit, quique aethera carpere possent credidit esse deos. 220

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 27

    Notes

  • 28 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    220 et - andiam - now, alreadyIunonius, Iunonia, Iunonium - belonging to Junolaevus, laeva, laevum - left, left hand

    221 pars, partis - part, sideSamos, Sami - Samos, an island in the

    eastern Aegean SeaDelos, Deli - Delos, an island of the CycladesParos, Pari - Paros, an island in the Cycladesrelinquo, relinquere, reliqui, relictus - leave

    behind, leave222 dexter, dextra, dextrum - on the right hand

    side, to the rightLebinthos, Lebinthi - Lebinthos, an island in

    the Sporadessum, esse, fui - befecundus, fecunda, fecundum - fruitful, abundantmel, mellis - honeyCalymne, Calymnes - Calymne, an island in

    the Aegean Sea

    223 cum - whenpuer, pueri - boy, sonaudax, audacis - bold, daring, audaciouscoepio, coepere, coepi - begingaudeo, gaudere, gavisus sum - be pleased

    with, revel in, enjoyvolatus, volatus - flying, flight

    224 desero, deserere, deserui, desertus - abandon, desert, leave

    dux, ducis - leader, guidecaelum, caeli - heaven, skycupido, cupidinis - love, desiretraho, trahere, traxi, tractus - draw, attract

    225 altus, alta, altum - highago, agere, egi, actus - drive, takeiter, itineris - journey, route

    Daedalus and Icarus - Section IIiLines 220-225 (et iam ... iter)

    et iam Iunonia laeva parte Samos (fuerant Delosque Parosque relictae), dextra Lebinthos erat fecundaque melle Calymne, cum puer audaci coepit gaudere volatu deseruitque ducem, caelique cupidine tractusaltius egit iter.

    220

    225

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 29

    Notes

  • 30 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    225 rapidus, rapida, rapidum - scorching, consuming

    vicinia, viciniae - nearness, proximitysol, solis - sun

    226 mollio, mollire, mollivi, mollitus - soften, make soft, weaken

    odoratus, odorata, odoratum - sweet-smelling, fragrant

    penna, pennae - feather, wingvinculum, vinculi - bond, linkcera, cerae - wax

    227 tabesco, tabescere, tabui - melt, melt awaycera, cerae - waxnudus, nuda, nudum - barequatio, quatere, -, quassus - shake, flap,

    beatille, illa, illud - he, she; it; that; the well-

    known; the formerlacertus, lacerti - arm

    228 remigium, remigii - oarage, propulsion, (here) wings

    careo, carere, carui - be without, miss, lack (+ abl.)

    non - notullus, ulla, ullum - anypercipio, percipere, percepi, perceptus -

    catch, get a purchase onaura, aurae - air, breeze

    229 os, oris - mouth, facecaeruleus, caerulea, caeruleum - dark bluepatrius, patria, patrium - of a father, paternalclamo, clamare, clamavi - shout, callnomen, nominis - name

    230 excipio, excipere, excepi, exceptus - catch, receive, take

    aqua, aquae - water, seaqui, quae, quod - who, which, thatnomen, nominis - nametraho, trahere, traxi, tractus - draw, takeab - fromille, illa, illud - he, she, it; that

    Daedalus and Icarus - Section IIjLines 225-230 (rapidi ... illo)

    rapidi vicinia solis mollit odoratas, pennarum vincula, ceras. tabuerant cerae; nudos quatit ille lacertos, remigioque carens non ullas percipit auras. oraque caerulea patrium clamantia nomen excipiuntur aqua, quae nomen traxit ab illo.

    225

    230

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 31

    Notes

  • 32 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    231 at - but, yetpater, patris - fatherinfelix, infelicis - unfortunate, unhappynec - nor, and notiam - now, any longerpater, patris - fatherIcarus, Icari - Icarusdico, dicere, dixi, dictus - say, call

    232 Icarus, Icari - Icarusdico, dicere, dixi, dictus - say, callubi - where?sum, esse, fui - bequis, quid - who? which? what?tu - you (sing.)regio, regionis - place, locality, locationrequiro, requirere, requisii, requisitus - seek,

    search for

    233 Icarus, Icari - Icarusdico, dicere, dixi, dictus - say, callpenna, pennae - feather, wingaspicio, aspicere, aspexi, aspectus - see,

    catch sight ofin - in, onunda, undae - wave, sea

    234 devoveo, devovere, devovi, devotus - cursesuus, sua, suum - his, his ownars, artis - skill, art, cunning, artificecorpus, corporis - body, corpsesepulcrum, sepulcri - grave, tomb

    235 condo, condere, condidi, conditus - lay to rest, place, bury

    et - andtellus, telluris - land, countrya - fromnomen, nominis - namedico, dicere, dixi, dictus - say, callsepelio, sepelire, sepelivi, sepultus - bury

    Daedalus and Icarus - Section IIkLines 231-235

    at pater infelix nec iam pater ‘Icare’, dixit, ‘Icare’, dixit ‘ubi es? qua te regione requiram? Icare’, dicebat; pennas aspexit in undis, devovitque suas artes corpusque sepulcro condidit, et tellus a nomine dicta sepulti. 235

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 33

    Notes

  • 34 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    243 qui, quae, quod - who, which, thatquia - becausePygmalion, Pygmalionis - Pygmalionaevum, aevi - time, lifeper - through, for, for the sake ofcrimen, criminis - crime, scandal, immoralityago, agere, egi, actus - act, do, spend (time)

    244 video, videre, vidi, visus - see, observe, understand

    offendo, offendere, offendi, offensus - offend, upset, disgust

    vitium, vitii - fault, vice, wickednessqui, quae, quod - who, which, thatplurimus, plurima, plurimum - very much,

    very manymens, mentis - mind, thought

    245 femineus, feminea, femineum - of a woman, feminine

    natura, naturae - naturedo, dare, dedi, datus - givesine - withoutconiunx, coniugis - wife, spousecaelebs, caelibis - unmarried, single,

    bachelor246 vivo, vivere, vixi - live

    thalamus, thalami - marriage, marriage-beddiu - for a long whileconsors, consortis - partnercareo, carere, carui - be without, lack (+ abl.)

    Section III - Pygmalion (Met. 10.243-297)In this story, Pygmalion is king of Cyprus. Some of the women of this island had become the first to sell their services as prostitutes. Disgusted by their immoral behaviour, Pygmalion made up his mind to have nothing to do with any women.

    Pygmalion - Section IIIaLines 243-246

    quas quia Pygmalion aevum per crimen agentes viderat, offensus vitiis, quae plurima menti femineae natura dedit, sine coniuge caelebs vivebat thalamique diu consorte carebat.

    245

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 35

    Notes

  • 36 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    247 interea - meanwhileniveus, nivea, niveum - snow-whitemirus, mira, mirum - wonderful, astonishingfeliciter - fortunately, luckily, happilyars, artis - skill, art

    248 sculpo, sculpere, sculpsi, sculptus - carve, sculpt

    ebur, eboris - ivoryforma, formae - form, figure, shape, beautydo, dare, dedi, datus - givequi, quae, quod - who, which, thatfemina, feminae - female, womannascor, nasci, natus sum - be born

    249 nullus, nulla, nullum - not any, nopossum, posse, potui - be able, canopus, operis - work, work of artsuus, sua, suum - his, his ownconcipio, concipere, concepi, conceptus -

    conceive, developamor, amoris - love, desire

    250 virgo, virginis - girlsum, esse, fui - beverus, vera, verum - true, real, genuinefacies, faciei - look, appearancequi, quae, quod - who, which, thatvivo, vivere, vixi - live, be alivecredo, credere, credidi - believe, think

    251 et - andsi - ifnon - notobsto, obstare, obstiti - stand in the way, hold

    back, hinderreverentia, reverentiae - respect, deference,

    modestyvolo, velle, volui - want, wish, desiremoveo, movere, movi, motus - move, rouse,

    wake up252 ars, artis - skill, art

    adeo - so much, so far, to such a degreelateo, latere, latui - lie hidden, escape noticears, artis - skill, artsuus, sua, suum - his, his own

    Pygmalion - Section IIIbLines 247-252 (… sua)

    interea niveum mira feliciter arte sculpsit ebur formamque dedit, qua femina nasci nulla potest, operisque sui concepit amorem. virginis est verae facies, quam vivere credas et, si non obstet reverentia, velle moveri: ars adeo latet arte sua.

    250

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 37

    Notes

  • 38 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    252 miror, mirari, miratus sum - wonder at, be amazed at, admire

    et - andhaurio, haurire, hausi, haustus - drink in,

    take in, absorb253 pectus, pectoris - breast, soul, heart

    Pygmalion, Pygmalionis - Pygmalionsimulo, simulare, simulavi, simulatus -

    imitate, copy, pretendcorpus, corporis - bodyignis, ignis - fire, passion, passionate feeling (for)

    254 saepe - often, frequentlymanus, manus - handopus, operis - work, work of arttempto, temptare, temptavi, temptatus - try,

    attempt, try out, testadmoveo, admovere, admovi, admotus -

    move, bring near, lay onan - whether, orsum, esse, fui - be

    255 corpus, corporis - bodyan - whether, orille, illa, illud - thatebur, eboris - ivory, ivory statuenec - nor, and notadhuc - still, yetebur, eboris - ivory, ivory statuesum, esse, fui - befateor, fateri, fassus sum - admit, acknowledge

    256 osculum, osculi - kissdo, dare, dedi, datus - givereddo, reddere, reddidi, redditus - give back,

    returnputo, putare, putavi - think, believeloquor, loqui, locutus sum - speak, talkteneo, tenere, tenui, tentus - hold, embrace

    257 et - andcredo, credere, credidi, creditus - believe,

    think, be of the opiniontango, tangere, tetigi, tactus - touchdigitus, digiti - fingerinsido, insidere, insedi, insessus - sink intomembrum, membri - limb

    258 et - andmetuo, metuere, metui - be afraid, fearpremo, premere, pressi, pressus - pressvenio, venire, veni - come, arisene - that not, lestlivor, livoris - bruise, bruisingin - to, intoartus, artus - limb

    Pygmalion - Section IIIcLines 252-258 (miratur ... artus)

    miratur et haurit pectore Pygmalion simulati corporis ignes. saepe manus operi temptantes admovet, an sit corpus an illud ebur, nec adhuc ebur esse fatetur. oscula dat reddique putat loquiturque tenetque, et credit tactis digitos insidere membris, et metuit pressos veniat ne livor in artus.

    255

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 39

    Notes

  • 40 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    Pygmalion - Section IIIdLines 259-265

    et modo blanditias adhibet, modo grata puellis munera fert illi - conchas teretesque lapillos et parvas volucres et flores mille colorum, liliaque pictasque pilas et ab arbore lapsas Heliadum lacrimas. ornat quoque vestibus artus, dat digitis gemmas, dat longa monilia collo; aure leves bacae, redimicula pectore pendent.

    259 et - andmodo - now, sometimesblanditia, blanditiae - flattery, charmadhibeo, adhibere, adhibui, adhibitus - offer, usemodo - now, sometimesgratus, grata, gratum - agreeable, pleasingpuella, puellae - girl

    260 munus, muneris - giftfero, ferre, tuli, latus - bring, carryille, illa, illud - he, she, it, thatconcha, conchae - shellteres, teretis - smooth, roundedlapillus, lapilli - little stone, pebble

    261 et - andparvus, parva, parvum - little, smallvolucris, volucris - birdet - andflos, floris - blossom, flowermille - thousand, thousands, innumerablecolor, coloris - colour

    262 lilium, lilii - lilypictus, picta, pictum - painted, decoratedpila, pilae - ballet - andab - fromarbor, arboris - treelabor, labi, lapsus sum - fall down, drop

    263 Heliades, Heliadum - the Heliades, daughters of Helios, who were changed into trees and shed tears of amber

    lacrima, lacrimae - tearorno, ornare, ornavi, ornatus - adorn, dress,

    decoratequoque - also, toovestis, vestis - garments, clothesartus, artus - limb

    264 do, dare, dedi, datus - givedigitus, digiti - fingergemma, gemmae - jewel, gemdo, dare, dedi, datus - givelongus, longa, longum - longmonile, monilis - necklacecollum, colli - neck

    265 auris, auris - earlevis, levis, leve - smooth, polishedbaca, bacae - pearlredimiculum, redimiculi - headband with

    ribbons falling downpectus, pectoris - breast, chestpendeo, pendere, pependi - hang down

    260

    265

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 41

    Notes

  • 42 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    266 cunctus, cuncta, cunctum - all together, total, complete

    decet, decere, decuit - look right, be becoming, be fitting

    nec - nor, and notnudus, nuda, nudum - naked, bareminus - lessformosus, formosa, formosum - beautifulvideo, videre, vidi, visus - see; (in passive)

    appear, seem267 colloco, collocare, collocavi, collocatus - place

    hic, haec, hoc - thisstratum, strati - couch, bed, beddingconcha, conchae - shell-fish (producing a

    rich purple dye)Sidonis, Sidonidis - Sidonian, Phoeniciantingo, tingere, tinxi, tinctus - dye, tint

    268 appello, appellare, appellavi, appellatus - call, address, name

    torus, tori - marriage-bedsocia, sociae - partner, companionadclino, adclinare, adclinavi, adclinatus - lay

    down, lean, reclinecollum, colli - neck

    269 mollis, mollis, molle - soft, tenderin - on, amongpluma, plumae - feather, downtamquam - just as, just as ifsentio, sentire, sensi, sensus - feel, perceiverepono, reponere, reposui, repositus - lay

    back, place

    Pygmalion - Section IIIeLines 266-269

    cuncta decent, nec nuda minus formosa videtur. collocat hanc stratis concha Sidonide tinctis appellatque tori sociam, adclinataque colla mollibus in plumis, tamquam sensura, reponit.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 43

    Notes

  • 44 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    270 festus, festa, festum - festal, of a festivaldies, diei - dayVenus, Veneris - Venus, goddess of lovetotus, tota, totum - all, the whole of, entireceleber, celebris, celebre - famous, crowdedCyprus, Cypri - Cyprus

    271 venio, venire, veni - come, arriveet - andpandus, panda, pandum - curvedinduco, inducere, induxi, inductus - spread,

    cover with (+ acc.)cornu, cornus - hornaurum, auri - gold

    272 concido, concidere, concidi - fall down, be killed, die

    icio, icere, ici, ictus - hit, strikeniveus, nivea, niveum - snow-whitecervix, cervicis - neckiuvenca, iuvencae - young cow, heifer

    273 tus, turis - incensefumo, fumare, fumavi - smokecum - when, as soon asmunus, muneris - duty, functionfungor, fungi, functus sum - perform, carry

    out, discharge a duty (+ abl.)ad - towards, near, atara, arae - altar

    274 consisto, consistere, constiti - standet - andtimide - fearfully, timidly, nervouslysi - ifdeus, dei - goddo, dare, dedi, datus - givecunctus, cuncta, cunctum - all, everypossum, posse, potui - be able, have power,

    can275 sum, esse, fui - be

    coniunx, coniugis - wifeopto, optare, optavi, optatus - choose, wish

    for, desirenon - notaudeo, audere, ausus sum - dareeburneus, eburnea, eburneum - made of

    ivoryvirgo, virginis - girl

    276 dico, dicere, dixi, dictus - say, declare, express

    Pygmalion, Pygmalionis - Pygmalionsimilis, similis, simile - like, resembling,

    similar tomeus, mea, meum - my, minedico, dicere, dixi, dictus - sayeburnus, eburna, eburnum - made of ivory

    Pygmalion - Section IIIfLines 270-276

    festa dies Veneris tota celeberrima Cypro venerat, et pandis inductae cornibus aurum conciderant ictae nivea cervice iuvencae, turaque fumabant, cum munere functus ad aras constitit et timide ‘si, di, dare cuncta potestis, sit coniunx, opto’ - non ausus ‘eburnea virgo’ dicere, Pygmalion ‘similis mea’ dixit ‘eburnae.’

    270

    275

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 45

    Notes

  • 46 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    277 sentio, sentire, sensi, sensus - feel, hear, perceive, notice

    ut - as, sinceipse, ipsa, ipsum - herselfsuus, sua, suum - her, her ownadsum, adesse, adfui - be present atVenus, Veneris - Venus, goddess of loveaureus, aurea, aureum - golden, shining like

    gold, beautifulfestum, festi - holiday, festival, feast-day

    278 votum, voti - prayer, desire, hopequis, quid - whatille, illa, illud - thatvolo, velle, volui - wish, desire, want, mean, signifyet - andamicus, amica, amicum - friendly, favourablenumen, numinis - god, spirit, divine poweromen, ominis - augury, sign, token

    279 flamma, flammae - flameter - three timesaccendo, accendere, accendi, accensus -

    set on fire, lightapex, apicis - point, top, tongue (of flame)per - throughaer, aeris - airduco, ducere, duxi, ductus - lead, extend

    Pygmalion - Section IIIgLines 277-279

    sensit, ut ipsa suis aderat Venus aurea festis, vota quid illa velint et, amici numinis omen, flamma ter accensa est apicemque per aera duxit.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 47

    Notes

  • 48 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    280 ut - when, as soon asredeo, redire, redii - go back, returnsimulacrum, simulacri - likeness, image, statuesuus, sua, suum - his, his ownpeto, petere, petii, petitus - make for, seekille, illa, illud - he, she, it; thatpuella, puellae - girl

    281 incumbo, incumbere, incubui - lie on, recline ontorus, tori - couch, beddo, dare, dedi, datus - giveosculum, osculi - kissvideo, videre, vidi, visus - see; (in passive)

    appear, seemtepeo, tepere, tepui - be warm

    282 admoveo, admovere, admovi, admotus - move, bring near

    os, oris - mouth, faceiterum - again, for the second timemanus, manus - handquoque - also, toopectus, pectoris - breast, chesttempto, temptare, temptavi, temptatus -

    handle, feel, test

    283 tempto, temptare, temptavi, temptatus - handle, feel, test

    mollesco, mollescere - soften, become softebur, eboris - ivory, ivory statuepono, ponere, posui, positus - lay aside, put

    asiderigor, rigoris - stiffness, hardness

    284 subsido, subsidere, subsedi - give way todigitus, digiti - fingercedo, cedere, cessi - yieldut - as, just asHymettius, Hymettia, Hymettium - of

    Hymettus, a mountain famed for its honeysol, solis - sun, sunlight, heat of the sun

    285 cera, cerae - waxremollesco, remollescere - grow soft, softentracto, tractare, tractavi, tractatus - handle,

    manipulatepollex, pollicis - thumbmultus, multa, multum - much, many

    286 flecto, flectere, flexi, flexus - bend, curve, mouldin - intofacies, faciei - form, shape, appearanceipse, ipsa, ipsum - selfsame, very, that veryfio, fieri, factus sum - becomeutilis, utilis, utile - useful, usableusus, usus - use

    Pygmalion - Section IIIhLines 280-286

    ut rediit, simulacra suae petit ille puellae incumbensque toro dedit oscula: visa tepere est. admovet os iterum, manibus quoque pectora temptat: temptatum mollescit ebur, positoque rigore subsidit digitis ceditque, ut Hymettia sole cera remollescit tractataque pollice multas flectitur in facies, ipsoque fit utilis usu.

    280

    285

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 49

    Notes

  • 50 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    287 dum - while, as long asstupeo, stupere, stupui - be stunned, be

    astonishedet - anddubie - hesitantly, uncertainly, doubtfullygaudeo, gaudere, gavisus sum - rejoice, be

    glad, be pleasedfallo, fallere, fefelli, falsus - cheat, deceive,

    disappointvereor, vereri, veritus sum - fear, be afraid

    288 rursus - again, once moreamo, amare, amavi, amatus - loverursus - again, once moremanus, manus - handsuus, sua, suum - his, his ownvotum, voti - prayer, object of prayer, desire,

    hoperetracto, retractare, retractavi, retractatus -

    touch again289 corpus, corporis - body

    sum, esse, fui - besalio, salire, salii - throb, pulsetempto, temptare, temptavi, temptatus -

    handle, feelpollex, pollicis - thumbvena, venae - vein

    Pygmalion - Section IIIiLines 287-289

    dum stupet et dubie gaudet fallique veretur, rursus amans rursusque manu sua vota retractat: corpus erat! saliunt temptatae pollice venae.

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 51

    Notes

  • 52 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    290 tum - then, at that momentvero - in fact, certainly, indeedPaphius, Paphia, Paphium - Paphian, of

    Paphos (Cyprus)plenus, plena, plenum - plenteous, full,

    fulsomeconcipio, concipere, concepi, conceptus -

    produce, formheros, herois - hero

    291 verbum, verbi - word, speechqui, quae, quod - who, which, thatVenus, Veneris - Venus, goddess of lovegrates, gratium - thanksago, agere, egi, actus - act, do, offeros, oris - mouth, facetandem - at last

    292 os, oris - mouth, facesuus, sua, suum - his, his ownnon - notfalsus, falsa, falsum - false, unrealpremo, premere, pressi, pressus - pressdo, dare, dedi, datus - giveosculum, osculi - kissvirgo, virginis - girl

    293 sentio, sentire, sensi, sensus - feel, perceiveet - anderubesco, erubescere, erubui - redden, blushtimidus, timida, timidum - fearful, timidad - to, towardslumen, luminis - light, daylight; eyelumen, luminis - light, daylight; eye

    294 adtollo, adtollere - lift up, raisepariter - equally, simultaneouslycum - with, along withcaelum, caeli - skyvideo, videre, vidi, visus - see, behold, observeamo, amare, amavi, amatus - love

    Pygmalion - Section IIIjLines 290-294

    tum vero Paphius plenissima concipit heros verba, quibus Veneri grates agat, oraque tandem ore suo non falsa premit; dataque oscula virgo sensit et erubuit timidumque ad lumina lumen adtollens pariter cum caelo vidit amantem.

    290

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 53

    Notes

  • 54 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses

    295 coniugium, coniugii - marriage, weddingqui, quae, quod - who, which, thatfacio, facere, feci, factus - make, do, causeadsum, adesse, adfui - be near, be present atdea, deae - goddessiam - now, alreadycogo, cogere, coegi, coactus - contract,

    come together296 cornu, cornus - horn, horn of the moon

    in - intoplenus, plena, plenum - full, wholenoviens - nine timeslunaris, lunaris, lunare - lunar, of the moonorbis, orbis - disc, circle, orb

    297 ille, illa, illud - he, she, it; thatPaphos, Paphi - Paphos, daughter of

    Pygmaliongigno, gignere, genui, genitus - bear, bring

    forth, producede - from, afterqui, quae, quod - who, which, thatteneo, tenere, tenui, tentus - hold, keep,

    possessinsula, insulae - islandnomen, nominis - name

    Pygmalion - Section IIIkLines 295-297

    coniugio, quod fecit, adest dea, iamque coactis cornibus in plenum noviens lunaribus orbem illa Paphon genuit, de qua tenet insula nomen.

    295

  • WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses 55

    Notes

  • 56 WJEC Latin Literature Unit 9542 B Metamorphoses