2012-2014 Medium-Term Programme

8/3/2019 2012-2014 Medium-Term Programme

1/35

1

ORTA VADEL PROGRAM

(2012-2014)

GRSon bir yllk dnemde dnya ekonomisinde gelimi ve gelimekte olan

lkeler arasndaki ayrmann belirginletii, uluslararas ekonomik ve finansalpolitikalarda tam bir koordinasyonun salanamad, zelliklebazgelimi lkelerdehkmetlerin gerekli kararlar zamannda alamad, kresel lekte makroekonomikve finansal istikrarn salanamad ve belirsizliklerin artarak srd bir sreyaanmtr.

Dnya ekonomisinde artan belirsizlik ve olumsuzluklar neticesinde kreselbyme beklentileri aa ynl revize edilmitir. Sz konusu gelimedezellikle bazAvrupa Birlii lkelerinin borlarnn srdrlebilirliine ve bunun finans sektrneolas etkilerine dair artan kayglarn yan sra ABDnin ekonomik performansnnbeklenenin altnda kalmas etkili olmutur. Mevcut sorunlarn ksa vadede

alabilmesine ve kresel bymenin yeniden ivme kazanmasna ilikin belirsizliklerdevam etmektedir.

Kresel ekonomi ile ilgili son ekonomik gelimeleri de dikkate alan Orta VadeliProgramn temel amac, lkemizde bymeyi srdrmek, cari ilemler anazaltmak ve bylecemakroekonomik ve finansal istikrar korumaktr.

nmzdeki dnemde, ticaret orta olduumuz lkeler bata olmak zere,dnya ekonomisindeki gelimeler yakndan izlenerek Orta Vadeli Programn temelerevesi korunmak artyla gerekli olabilecek politika uyarlamalarhzl ve kararl birekilde gerekletirilecektir.

I. DNYA VE TRKYE EKONOMSNDE GELMELER

A. DNYA EKONOMS2009 ylnda krizin olumsuz etkilerini azaltmaya ve piyasalarda tekrar gveni

tesis etmeye ynelik olarak hkmetlerin uygulamaya koyduu mali tevikprogramlar, para politikas nlemleri ve finans sektrndeki tkankl gidermeyeynelik alnan tedbirlerin etkisiyle, 2010 ylnda kresel dzeyde belirgin birtoparlanma yaanmtr. 2009 ylnda yzde 0,7 orannda daralan dnya ekonomisi2010 ylnda yzde 5,1 orannda bymtr. Bu srete, gelimekte olan lkelergelimi lkelere kyasla daha hzl bir toparlanma kaydetmitir. 2010 ylnda gelimilkeler yzde 3,1 orannda byrken, in ve Hindistann etkisiyle, ykselen vegelimekte olan lkeler yzde 7,3 gibi yksek oranl byme performanssergilemitir1.

Dnya ticaret hacminde 2009 ylnda yaanan yzde 10,7 oranndakidaralmann ardndan, 2010 ylnda ekonomik aktivitedeki bymeye paralel olarakyzde 12,8 orannda art kaydedilmitir. 2010 ylnda dnya mal ve hizmet ticaretifiyatlar yzde 5,2 orannda ykselmitir.

Bu dnemde, gelimekte olan lkelerde belirgin fiyat artlar yaanm vetketici enflasyonu yzde 6,1 orannda gereklemitir. Bu oran gelimi lkelerdeyzde 1,6 olmutur. Krizden sonra, gelimekte olan lkelerde kt ann

1IMF Dnya Ekonomik Grnm Raporu, Eyll 2011.


2/35

2

kapanmas ve kriz ncesi retim seviyesinin zerine klmasyla oluan talep basksbu gelimede etkili olmutur.

2010 ylnda kresel dzeyde salanan ekonomik toparlanmaya ramen,isizlik oranlarnda iyileme salanamam, birok lkede isizlik oranlar artmtr.spanya, rlanda, Portekiz ve Yunanistan gibi baz AB lkelerinde isizlik oranlarndaciddi artlar yaanmtr. sizlik oran Avro Blgesinde yzde 10,1e, ABDde yzde9,6ya ve OECD genelinde ise yzde 8,6ya ykselmitir.2

Krize kamu dengelerinde sorunla yakalanan lkelerde uygulamaya konulangenileyici maliye politikalar ve bankaclk sektrnden gelen ykler, sz konusulkelerin bte dengelerinde daha fazla bozulmaya yol amtr. Gl Avro ve dkfaiz oranlarnn yaratt borlanma kolaylklarndan yararlanan bu lkelerde kamubor stoku nemli lde artmtr.2009 yl sonunda Avro Blgesi genelinde yzde79,7 olan genel devlet brt bor stokunun GSYHya oran, 2010 yl sonunda yzde85,8e ykselmitir. ABDde ise bu oran yzde 85,2denyzde 94,4ekmtr.

2011 ylnn ilk yarsnda ABD ekonomisinde beklenenden dk gerekleenbyme, istihdamda yeterli iyileme salanamamas, borlanma limitine ulalmas,yksek kamu borlar ve bte aklar, karar alma srelerinde yaanan gecikmeler,bankaclk kesiminde yaanan problemlerin devam etmesi, ABDnin tarihinde ilk kezkredi notunun drlmesi ve gl bir orta vadeli mali konsolidasyon programnortaya koyamamas gibi etkenler piyasalarda gven ortamn zedelemi venmzdeki dneme ilikin byme beklentilerinin dmesine neden olmutur. 2011yl Haziran aynda yzde 2,5 olan 2011 yl ABD ekonomisi byme tahmini, Eyllaynda yzde 1,5e, 2012 yl byme tahmini de yzde 2,7den yzde 1,8eindirilmitir.

Avrupada finans sektr ile ilgili endielerin giderilememesi ve kamu

borlarnn srdrlebilirlii ile ilgili risklerin evre lkelerden merkez lkelere yaylmaeilimi nedeniyle, Avro Blgesi byme tahmini 2011 yl iin yzde 2den yzde1,6ya, 2012 yl iin ise yzde 1,7den yzde 1,1erevize edilmitir.

Gelimi lkelere ilikin byme grnmnn zayflamasnn ticaret vefinansman kanalyla ykselen ve gelimekte olan lkelere de yansyaca tahminedilmektedir. Ayrca, emtia fiyatlarndaki art ve dalgal seyir ile birlikte, artanenflasyon basksn azaltmaya ynelik uygulanan para ve maliye politikalargelimekte olan lkelerde ekonomik bymeyi2010 ylna kyasla yavalatacaktr. Buerevede, ykselen ve gelimekte olan ekonomilerin 2011 ylnda yzde 6,4 ve2012 ylnda yzde 6,1 orannda byyecei tahmin edilmektedir. 2011 ve 2012

yllar iin srasyla inin yzde 9,5 ve yzde 9, Hindistann ise yzde 7,8 ve yzde7,5 orannda bymesi beklenmektedir.

Bu gelimeler sonucunda Haziran aynda yaplan tahminlerlekarlatrldnda, Eyll aynda dnya ekonomisinin byme tahmini 2011 yl iinyzde 4,3ten yzde 4e, 2012 yl iin ise yzde 4,5ten yzde 4einmitir.

2010 ylnda yzde 12,8 byyen dnya ticaret hacminin, ekonomik aktivitedebeklenen yavalamaya paralel olarak, 2011 ylnda yzde 7,5, 2012 ylnda ise yzde5,8 orannda artaca tahmin edilmektedir.

2OECD, Uyumlatrlm sizlik Oranlar Basn Duyurusu, Eyll 2011.


3/35

3

Enerji ve gda fiyatlarnda yln ilk aylarnda yaanan yksek oranl artlarn vedalgalanmann gecikmeli etkileri nedeniyle gelimi lkelerde tketici enflasyonunun2011 ylnda yzde 2,6olmas beklenmektedir. Gelimekte olan lkelerde ise artantalep basksnn etkisiyle tketici enflasyonunun 2011 ylnda yzde 7,5e ykseleceitahmin edilmektedir. Tketici enflasyonunun 2012 ylnda enerji ve gda fiyatlarnn

istikrara kavumas varsaymyla gelimi lkelerde yzde 1,4e, gelimekte olanlkelerde ise yzde 5,9a dmesingrlmektedir.

2011 ylna ilikin dk byme beklentisi ve yeterince istihdamyaratlamamasnedeniyle isizlik oranlarnda belirgin bir iyileme beklenmemektedir.2011 yl isizlik oranlar ABD ve Avro Blgesi iin srasyla yzde 9,1 ve yzde 9,9olarak tahmin edilmektedir. 2012 ylnda ABDde ve Avro Blgesinde isizlik orannnayn seviyelerde kalaca beklenmektedir.

ABDde, para politikalarnda uygulanan miktarsal genilemenin istenen sonucuvermemesi, maliye politikalarnda ise genilemeci tutumun hala devam etmesinedeniyle ksa vadede bte dengesinde nemli bir iyileme beklenmemektedir.

ABDde 2010 ylnda yzde 10,3 olarak gerekleen genel devlet bte annGSYHya orannn 2016 ylnda bile ancak yzde 6ya gerileyecei tahminedilmektedir. Genel devlet brt bor stokunun GSYHya orannn ise artmaya devamederek 2016 ylndayzde 115,4e ulaaca tahmin edilmektedir.

Bata Yunanistan, rlanda ve talya olmak zere AB evre lkelerinde yaananyksek oranl borlar ve bozulan mali yap nedeniyle Avro blgesinde 2010 ylndayzde 6ya ulaan genel devlet bte ann GSYHya orannn, alnan nlemlerinetkisiyle 2011 ylnda yzde 4,1e, 2012 ylnda yzde 3,1e ve 2016 ylnda yzde1,3e gerileyecei tahmin edilmektedir. AB lkeleri arasnda nemli farkllklar olmaklabirlikte, Avro Blgesi genelinde 2011 ylnda genel devlet brt bor stokunun

GSYHya orannn yzde 88,6, 2012 ylnda yzde 90 ve 2016 ylnda ise yzde 86,6olarak gereklemesi ngrlmektedir.

Krizden sonraki srete gelimi lkelerde yurtii talebin kamu sektrndenzel sektre, gelimekte olan lkelerde ise d talebin yurtii talebe ynelmesi ilesalanmas ngrlen byme dinamii ve kresel yeniden dengelenme srecibeklenildii lde gereklememitir. te yandan, 2008 ylnda krizin balca nedeniyksek oranl hanehalk ve zel sektr borlar ile finansal sistemin krlgan yapsiken, 2011 ylnda hkmet borlarnn artm olmas ve finans sektrndekrlganlklarn halen devam ediyor olmas, 2008 ylna kyasla kamunun malimanevra ve mdahale alann olduka snrlandrmaktadr. Buna ek olarak, gelimilkelerde siyasi karar alma srelerinde yaanan zorluklar krizden k sreciniolumsuz etkilemektedir.

nmzdeki dnemde kresel byme ve istikrar ortamnn yeniden tesisedilmesi iin, ABD, Japonya ve Avro Blgesindeki mali sorunlarn ve yksek borlarnaklanacak mali plan erevesinde drlmesi, ihtiya durumunda gevek parapolitikasna devam edilmesi, bankalarn maliyapsnn glendirilmesi, mal ve igcpiyasalar ile finans sektrnde yapsal reformlara devam edilmesi ncelikli politikaalanlardr.

Avro blgesinde imdiye kadar alnan ksa ve orta vadeli tedbirlerin yetersizkalmas, finansal piyasalar asndan nemli risk oluturmaktadr. Bunun yannda,gelimi lkelerde reel sektrde yaanan rekabet kayplar, finans ve igcpiyasalarndaki yapsal sorunlar orta ve uzun dnemde bymenin nnde almasgereken temel zorluklardr. Gelimi lkelerde kriz sonras ykselen isizliin kalc


4/35

4

hale gelme olasl ve krizde yaanan cret ve gelir kayplarnn telafi edilememesi,nmzdeki dnemde karar alclar iin nemli bir sosyal risk unsurudur. te yandan,gelimekte olan lkelerde i talep basks ile artan enflasyon ve sermaye akmlarnakar oluan krlganlk bir dier risk unsurudur. Son dnemde yaanandalgalanmalar, arz/talep dengesizlii ve dk byme beklentisi nedeniyle petrol,

emtia ve gda fiyatlarnn gelecekteki seyri belirsizdir. Bu durum,Trkiyenin de dahilolduu enerji bamll yksek lkeler asndan nemli bir belirsizlik alanoluturmaktadr.

Kresel dzeyde artan risklere ramen, bata ABD ve AB lkeleri olmakzere, gelimi lkelerde bozulan gven ortamn yeniden salayacak ynde hzlatedbir alnmas durumunda 2011 ylnda kresel dzeyde yzde4 byme mmknolabilecektir. Ancak; AB lkelerindeki bor krizinin kontrol edilememesi, finansalpiyasalarda dalgalanmann artmas ve krizin Asya lkelerinde varlk piyasalarnasramas durumunda dnya bymesinin daha dk oranda gereklemesi vegelimi lkelerde durgunluk yaanmas ihtimali bulunmaktadr.

B. TRKYE EKONOMSKresel kriz dneminde lkemizde tm politika aralar orta vadeli bir

perspektifle zamannda ve kararl bir biimde kullanlmtr. Maliye ve parapolitikalarnn, finans sektryle ilgili kararlarn ve yapsal reformlarn temel amacgven ve istikrar glendirmek olmutur.

Salam makroekonomik temeller ve gl bir orta vadeli programlabelirsizliklerin azaltlmas, sermaye giriinin devam etmesi, faiz oranlarnn dkseviyelerde kalmas ve kredi genilemesi sonucunda Trkiye ekonomisi 2010 ve2011 yllarnda yksek bir byme performans yakalamtr.

GSYH bymesi 2010 ylnda yzde 9, 2011 ylnn ilk yarsnda yzde 10,2orannda gereklemi ve Trkiye, dnyada byme hz en yksek lkeler arasndayer almtr. Kresel lekte giderek artan belirsizlikler nedeniyle 2011 ylnn ikinciyarsndan itibaren byme hznn nispi olarak yavalamas ngrlmektedir. Buyavalamaya ramen 2011 ylnn tamamnda Trkiye ekonomisinin yzde 7,5orannda bymesi beklenmektedir.

2010 ve 2011 yllarnda byme esas olarak zel tketim ve sabit sermayeyatrmlar kaynakl olmutur. Yurtii talepteki canlanma zellikle imalat sanayii,inaat, ticaret ve ulatrma sektrlerinde yksek katma deer artlarn beraberindegetirmitir.

Yksek byme hz ve isizliin azaltlmasna ynelik tedbirler istihdamnemli oranda artrmtr. Nisan 2009 dnemindemevsimsel dzeltilmi verilere greyzde 14,9akadar ykselen isizlik oran2011 yl Haziran ay itibaryla yzde 10,3ekadar gerilemitir. sizlik oranndaki bu d igcne katlm orannn ykseldiibir ortamda salanmtr. Ayrca, krizle birlikte yzde 40a kadar den istihdamoran, 2011 yl Haziran ay itibaryla yzde 45e kadar ykselmitir.

Toplam istihdam, mevsimsel dzeltilmi verilere gre, 2009 yl Nisandneminde 20,7 milyon kii iken, 2011 yl Haziran dnemi itibaryla 24,1 milyonkiiye ykselmitir. Net olarak 3,4 milyon vatandamza ilave istihdam salanmtr.Uygulanan istihdam tevik dzenlemelerinin de katksyla, 2009 yl Nisan ve 2011yl Haziran dnemleri arasnda mutlak verilere gre, tarm d istihdam 2 ,6 milyonkii, kadn istihdam 1,7 milyon kii, gen nfus istihdam ise 794 bin kii artmtr.stihdamdaki bu art, ayn dnemler itibaryla, tarm d isizlik orannda 6,3 puan


5/35

5

azalmayla yzde 11,9a, kadn isizlik orannda 3,4 puan azalmayla yzde 11,2ye,gen nfusun isizlik orannda ise 8,5 puan azalmayla yzde 18e karlkgelmektedir.

Bu gelimeler altnda, kresel krizden k srecinde Trkiye hzl byme vezamannda ald tedbirler sayesinde isizlikle mcadelede OECD lkeleri arasndaen hzl mesafe alan lkelerden birisi olmutur. OECD ortalamas olarak mevsimseldzeltilmi isizlik oran, 2011 yl Haziran aynda 2009 yl Nisan ayna gre 0,1 puanartarak yzde 8,3e ykselirken, Trkiyede ise 4 puan azalarak yzde 9,2yegerilemitir3.

2010 ylnda TFE yllk art hz yzde 6,4olarak gereklemi ve hedefin0,1 puan altnda kalmtr. Mal ve hizmet grubu fiyatlar nceki yllar ortalamalarnnaltnda kalm, ekirdek enflasyon orta vadeli hedeflerle uyumlu hareket etmitir.Gda fiyatlar yl boyunca dalgal bir seyir izlemi ve enerji fiyatlar yln soneyreinde kayda deer art gstermitir. Yurtii talepteki gl arta ramen yurtiitalep, kt ann azalarak da olsa devam etmesi nedeniyle, enflasyon zerinde

yukar ynl bask oluturmamtr. 2011 ylnn Ocak-Eyll dneminde ise ithalatfiyatlarnn birikimli yansmalar, gda fiyatlarndaki artlar, nominal dviz kurundakiykselme ve baz etkisiyle TFE yllk art hz yzde 6,15 olarak gereklemitir.Mevcut dinamiklerin TFE yllk art hzn 2011 yl sonunda yzde 7,8 civarnaykseltecei beklenmektedir.

2010 ylnda ekonomide yaanan gl toparlanma kamu kesimi gelirlerini vekamu kesimi borlanma gereini olumlu ynde etkilemitir. 2009 ylnda, GSYHyaoran olarak yzde 5,1 dzeyinde gerekleen kamu kesimi borlanma gerei, 2010ylnda tahmin edilenden 1,1 puan olumlu performans gstererek yzde 2,3 dzeyinegerilemitir. OVPde yer alan tedbirlerin kararllkla uygulanmasnn, baz kamu

alacaklarnn yeniden yaplandrlmasnn ve ekonominin ngrlenden daha glbir biimde toparlanmasnn ve ithalat zerinden alnan vergilerdeki nemli artnkamu gelirlerine olumlu yansmas beklenmektedir. Bu beklentiler altnda, kamukesimi borlanma gereinin GSYHya oran olarak 2011 ylnda yzde 1e gerileyeceitahmin edilmektedir.

Benzer ekilde, zellikle vergi gelirleri performansndaki art ve faizgiderlerindeki d sonucunda, 2010 ylnda GSYHya oran olarak yzde 3dzeyine gerileyen genel devlet ann, 2011 ylnda, yzde 1e dmesibeklenmektedir.

2010 ylnda yzde 1,9 olarak gerekleen faiz giderleri ve zelletirme

gelirleri hari kamu kesimi dengesinin GSYHya oranla 2011 ylnda yzde 2,2dzeyine ykselmesi beklenmektedir.

Kamu andaki bu iyilemeler sonucunda, 2010 ylnda yzde 42,2ye denAB tanml genel devlet bor stokunun GSYHya orannn dmeye devam ederek2011 ylndayzde 39,8civarnda gereklemesi beklenmektedir.

Bata Euro Blgesi lkeleri olmak zere, pek ok lkede kamu borlarnnsrdrlebilirliinin gndemde olduu bir dnemde, kamu maliyesi alannda eldeedilen baarl sonular, Trkiyenin dier lkelerden farkl bir konumdadeerlendirilmesine imkan tanmaktadr. Makroekonomik gstergelerdeki iyilemenin

3OECD Uyumlatrlm sizlik Oranlar Basn Duyurusu, Eyll 2011.


6/35

6

yan sra Trkiyenin krize kar gelitirdii politikalar ve gsterdii dayanklln birneticesi olarak, Trkiyenin TL cinsinden kredi notu yatrm yaplabilir seviyeye(BB+dan BBB-ye) ykseltilmi ve grnm pozitif olarak tanmlanmtr. Bununlabirlikte, lkemizin finansman ihtiyacnn salkl kaynaklardan karlanmas ve mevcutgven ortamnn pekitirilmesi amacyla yapsal tedbirlerin alnmas ihtiyac devam

etmektedir.Son yllarda uygulanan sk maliye politikas sonucu kamu tasarruflarndaki

iyilemeye ramen zel kesimin tasarruflarnn azalmas sonucunda toplamtasarruflar dme eilimine girmitir. Yurtii tasarruflardaki azalma d kaynakihtiyacn, dolaysyla cari a artrmtr.

Ekonomideki toparlanmayla birlikte yatrmlar artma eilimine girmi ancakyurtii tasarruflarn artmamas nedeniyle 2010 ve 2011 yllarnda giderek artanoranda bir tasarruf yatrm a, dier bir ifadeyle, cari akla karlalmtr.

Yurtii tketim ve yatrm talebinin gl seyri ile retimin aramal ithalatnayksek bamll nedeniyle ithalatn hzl artmas, ihracat artnn ise gelenekselihracat pazarlarmzdaki i talebin zayf seyretmesi sonucunda, 2010 ylnda dticaret andaki hzl art ve net turizm gelirlerindeki dme, cari an GSYHyaorannn yzde 6,5 seviyesinde gereklemesine neden olmutur.

2011 ylnn ilk yarsnda hzl byme ile birlikte d ticaret andakiykselme sonucunda cari ak art eilimini srdrmtr. Yln ikinci yarsnda, dtalepteki daralmann ihracat olumsuz ynde etkilemesi, yurtii ekonomik aktivitedengrlen yavalamann ve dviz kurundaki artn ithalat talebini snrlandrmasbeklenmektedir. Buna ramen, ylsonu itibaryla cari an GSYHyaorannn yzde9,4e ulamasngrlmektedir.

Cari ilemler andaki artn konjonktrel ve yapsal nedenleribulunmaktadr. Cari an konjonktrel kaynaklarn dengelemek amacyla2010 ylson eyreinden itibaren para politikalar ve makro ihtiyati dzenlemeler alannda birdizi adm atlmtr.

Gelimi lkelerin uyguladklar geniletici para politikalarnn ortaya kardfinansal riskler, 2010 ylnn son eyreinde Merkez Bankasnn para politikasstratejisinde nemli deiiklikler yapmasn gerektirmitir. Bu dorultuda oluturulanyeni politika bileimikredi art hzn yavalatmay hedeflemitir. Ancak 2011 ylnnikinci eyreinden itibaren kresel bymeye ilikin artan endieler paralelindekresel risk itah azalm,gelimekte olan lkelere sermaye akmlar olumsuz yndeetkilenmitir. Sz konusu gelimenin Trk Lirasnda yaratt deer kayb, enflasyon

zerinde yukar ynl basklarberaberinde getirmitir. Merkez Bankas, dvize olantalebi dengelemek ve enflasyon riskini snrlamak amacyla politika duruundadeiiklie gitmitir. Bu dorultuda Banka, dviz alm ihalelerine ara vererek dvizsatm ihalelerine balam, faiz koridorunu daraltm ve yabanc para zorunlu karlkoranlarnda de gitmitir. Ayrca kresel ekonomideki olumsuzluklarn, iktisadifaaliyetin hznda yarataca yavalamay snrlandrmak iin politika faizi orandrlmtr.

II. TEMEL AMA2012-2014 dnemini kapsayan Orta VadeliProgramn temel amac, lkemizin

refah seviyesinin artrlmas nihai hedefi dorultusunda istikrarl bir byme srecindeistihdam artrmak, mali disiplini srdrmek, yurt ii tasarruflar artrmak, cari aazaltmak ve bylece makroekonomik istikrar glendirmektir.


7/35

7

Program dneminde maliye ve para politikalar ile makro ihtiyati dzenlemeler,gven, istikrar ve ngrlebilirlii glendirecek ve ekonominin d oklara kardayanklln artracak bir erevede uygulanacaktr. Orta vadeli programkapsamnda cari ilemler ana kalc olarak zm getirecek yapsaldzenlemelerin de hzl bir ekilde uygulamaya konulmasna ncelik verilecektir. Bu

erevede, yatrm ortamnn iyiletirilmesi ile ilgili eylem plan uygulamalarna devamedilecek, kayt dlkla kararllkla mcadele edilecek, hracata Dnk retim, GirdiTedarik ve hracat Pazarlarnn eitlendirilmesi Stratejilerine ilikin almalartamamlanacak, stanbulun Uluslararas Finans Merkezi olmas almalarna hzverilecek, enerjide da bamll azaltacak admlara devam edilecek ve AR-GE veyenilikiliin gelitirilmesine ynelik programlar etkin bir biimde uygulanacaktr.

stihdam artrmak iin istikrarl byme ortamn salayacak politikalarn yansra igcnn niteliini, igc piyasasnn esnekliini ve igcne katlm artracakpolitikalara arlk verilecektir.

Ekonominin rekabet gc, kamu harcamalarnda etkinlik, iyi ynetiim, devlet

yardmlar, eitim sistemi, yarg sistemi, vergi sistemi, kayt dlk, yerel ynetimlerve blgesel gelime alanlarndaki yapsal dnmn devam ettirilmesi programntemel ncelikleri arasnda yer almaktadr.

III. MAKROEKONOMK HEDEFLER VE POLTKALARA. PROGRAM DNEM HEDEF VE GSTERGELER

Programn makroekonomik erevesi oluturulurken; dnem ierisinde, kreselbymenin tedrici olarak artaca, ticaret ortaklarmzn ise daha lml byyecei,ykselen piyasa ekonomilerine sermaye giriinin devam edecei, uluslararas mal veham petrol fiyatlarnn yatay bir seyir izleyecei varsaylmtr.

1. Byme ve stihdami) Kresel bymeye ve baz Avrupa lkelerindeki kamu borlarnn

srdrlebilirliine ilikin endielerin giderek derinlemesi 2012 ylndakresel ekonomide yeni bir yavalama riskini artrmtr. Bu erevedelkemizde GSYH bymesinin 2012 ylnda yzde 4 seviyesindegereklemesi beklenmektedir. 2013 ve 2014 yllarnda ise bymeninpotansiyel seviyesine yaklaarak yzde 5 dzeyine ulamashedeflenmektedir. Bymenin zel tketim ve zel yatrm kaynakl olmasngrlmektedir.

ii) Program dneminde, reel olarak yllk ortalamada, zel tketimharcamalarnn yzde 3,3, zel sabit sermaye yatrmlarnn yzde 8,7, kamutketim harcamalarnn yzde 2,9, kamu sabit sermaye yatrmlarnn iseyzde 3,6 artmas ngrlmektedir.

iii) Kriz dneminde Program dnemi boyunca kamu ve zel kesimintasarruflarnda art, kamu ve zel kesim tasarruf yatrm anda iseazalma hedeflenmektedir.

iv) Ekonomik bymenin yan sra, igc piyasasn daha esnek hale getirecekpolitikalarn da uygulanmasyla Program dneminde, tarm dnda 1,5milyon kii ilave istihdam yaratlmas beklenmektedir. Bu dnemde tarm

istihdamnda beklenen snrl gerilemenin etkisiyle toplam istihdam artnn1,3 milyon kii olaca tahmin edilmektedir.


8/35

8

v) Dnem sonunda istihdam orannn yzde 44,8, isizlik orannn ise yzde 9,9olmas beklenmektedir.

2. Kamu Maliyesi

i) Kamu kesimi ann GSYHya orannn, 2011 yl iin tahmin edilen yzde1lik seviyesinden Program dnemi sonunda yzde 0,4e gerileyeceingrlmektedir.

ii) Genel devlet ann GSYHya orannn da 2011 yl iin tahmin edilenyzde 1lik seviyesinden Program dnemi sonunda yzde 0,4e gerileyeceingrlmektedir.

iii) 2011 ylnda GSYHya oran olarak yzde 2,2 dzeyinde olan faiz giderleri vezelletirme gelirleri hari kamu kesimi fazlasnn Program dnemi sonundaayn seviyede gereklemesi ngrlmektedir.

iv) 2011 ylnda yzde 37,4 olarak gerekleecei tahmin edilen genel devletharcamalarnn GSYHya orannn, 2014 ylnda yzde 36,5e dmesibeklenmektedir.

v) 2011 ylnda yzde 33,9 olaca tahmin edilen genel devlet faiz dharcamalarnn GSYHya orannn, Program dnemi sonunda yzde 33,2yegerilemesi beklenmektedir.

vi) 2011 ylnda yzde 36,1 olaca tahmin edilen zelletirme gelirleri harigenel devlet gelirlerinin GSYHya orannn, 2014 ylnda yzde 35,4 olmasbeklenmektedir.

vii) 2011 ylnda yzde 27,3 olarak gerekleecei tahmin edilen sosyal gvenlikprimleri dahil vergi yknn (vergi red ve iadeleri hari) GSYHya orannn,2012 ve 2013 yllarnda yzde 27,1 olarak gerekleecei ve Programdnemi sonunda yzde 26,9 seviyesine gerileyecei ngrlmektedir.

viii) GSYHya oran olarak, 2010 ylnda yzde 42,2 dzeyinde gerekleen ABtanml genel ynetim nominal bor stokunun 2011 ylnda yzde 39,8dzeyine gerilemesi beklenmektedir. Sz konusu orann dzenli bir azalmaeilimi gstererek, Program dnemi sonunda yzde 32 dzeyindegereklemesi ngrlmektedir.

ix) Program dneminde zelletirmeler sonrasnda klen KT sisteminin,2011 ylnda yzde 0,2 olmas tahmin edilen faiz d ann GSYHyaorannn Program dnemi sonunda kapanmas beklenmektedir.

3. demeler Dengesi

i) Ticaret ortaklarmzn bymesinin 2010 ve 2011 yllarna gre nispeten dahayksek olaca ve ihracat artrmaya dnk politikalarn etkisini gstererek,ihracatn cari fiyatlarla yllk ortalama olarak yzde 11,2 orannda artaca ve2014 ylnda 185,1 milyar dolara ulamas beklenmektedir.

ii) Byme dnemlerinde ithalatta gerekleen yksek art oranlarnn,

program dneminde alnacak politika tedbirleriyle yerini daha lml artlara


9/35

9

brakaca ve ithalatn yllk ortalama yzde 7,7 artla 2014 ylnda 295,9milyar dolara ulaaca tahmin edilmektedir.

iii) 2011 yl sonunda 49,6 milyar dolar olaca tahmin edilen yakt ithalatnn(27. Fasl) dnem sonunda 56,8 milyar dolara ulamas beklenmektedir.

iv)Turizm gelirlerinin GSYH iindeki paynn Program dnemi boyunca ortalamayzde 3,3 seviyesinde olaca tahmin edilmektedir.

v) Program dneminde yurtii tasarruflar artrmaya ve ekonominin retimyapsnn ithalata olan yksek bamlln azaltmaya ynelik politikalarn dakatksyla, 2011 yl sonunda yzde 9,4 olarak gereklemesi beklenen cariilemler ann GSYHya orannn dnem sonunda yzde 7ye inmesihedeflenmektedir.

4. Enflasyon

i) Toplam talep koullarnn enflasyona d ynnde yapt katknnProgram dneminde devam edecei ve emtia fiyatlarnn byk lde yatayseyredecei ngrlmektedir. Politika faizlerinin dnem boyunca tek hanelidzeylerde kalmas, gda enflasyonunun yzde 7 seviyesinde dalgalanmasve petrol fiyatlarnn 100 dolar civarnda seyretmesi beklenmektedir. Buerevede, TFE yllk art hznn, 2012-2014 yllarnda orta vadeli hedefolan yzde 5e yakn gerekleecei tahmin edilmektedir.

B. MAKROEKONOMK POLTKALAR

1. Byme ve stihdam

i) Bymenin; istikrarl bir biimde devam etmesi, istihdam desteklemesi vepotansiyel hzn yakalamas amacyla para, maliye ve gelirler politikalarkoordinasyon ierisinde yrtlecektir.

ii) Gerek ekonominin genelinde ve hanehalk dzeyinde gelirin artrlmas,gerekse tketimin dengeli bir ekilde gelimesi yoluyla tasarruflarn artrlmasamalanmaktadr.

iii) Dnem ierisinde kamunun tasarruflarnn artrlmas, bu amacngerekletirilmesine katk salayacaktr.Ancak asl katk, zel tasarruflardakiarttan gelecektir.

iv) Gerek kamuda gerekse zel kesimde israf azaltmaya ynelik politikalaruygulanacaktr.

v) Tasarruf bilincinin artrlmasna ynelik almalar dzenli biimdeyrtlecektir.

vi) stihdamn artrlmas ve kayt dln azaltlmas gelir art yoluylatasarruflarn artrlmas amacna katk salayacaktr.

vii) Sosyal yardm sisteminden igc piyasasna geileri kolaylatracak vezendirecek almalara hz verilecektir.

viii) stikrarl byme iin zel kesim yatrmlarn, uluslararas dorudan

yatrmlar ve ihracat artrmaya ynelik politikalara devam edilecektir.


10/35

10

ix) Temel altyap ve insan kaynaklarn gelitirme yoluyla ekonomik bymeyidestekleyici nitelikteki kamu yatrmlarsrdrlecektir.

x) gc piyasasnn esnekliini ve igcnn niteliini ykseltecekdzenlemeler hayata geirilecek, aktif igc politikalaryla ekonomininistihdam yaratma kapasitesi artrlacaktr.

xi) Rekabet gcn ve istihdam artrma hedefi dorultusunda KOBlerindesteklenmesine devam edilecektir.

xii) Blgelerdeki potansiyelin ve dinamiklerin ulusal bymeye ve kalknmayasaladklar katk artrlacaktr.

xiii) Krsal kesimde, verimlilii grece yksek ekonomik faaliyet alanlarngelitirmek suretiyle, istihdam ve katma deer artrlacaktr.

2. Kamu Maliye Politikas

Maliye politikas, Programda ngrlen gelir, harcama ve bor stoku

byklkleri gzetilerek; makroekonomik istikrarn srdrlmesine, zel sektrnclnde bir byme srecinin desteklenmesine ve cari akla mcadeleedilmesine yardmc olacak bir yaklamla yrtlecektir.

Maliye politikasnn uygulanmasnda mali disiplinden taviz verilmeyecektir. Bukapsamda, mali sonu douracak dzenlemelerin yaplmasnda ksa, orta ve uzundnem etkilerin dikkate alnmas esas olacaktr.

Politika oluturma ve analiz srecinde byk nem tayan kamu maliistatistikleri uluslararas standartlarlauyumlu olarak yaymlanacaktr.

a. Kamu Harcama Politikas

Kamu idarelerinin, kendilerine tahsis edilen denekleri, belirlenen politika vencelikler dorultusunda, etkili ve verimli bir ekilde kullanmalar esastr. Buerevede;

i) Harcama programlar verimlilik art salamak amacyla gzdengeirilecektir. Bu amala idari bir mekanizma oluturulacaktr.

ii) Salk hizmetleri ve harcamalarnda etkinliin salanmas amacyla; salkhizmetlerinin kalitesinden dn verilmeksizin, gereksiz ila ve hizmetkullanmn nlemek zere ila ve tedavi harcamalar daha aklc halegetirilecektir.

iii) Salk harcamalarna ilikin denetimlerin daha etkin bir ekilde yaplabilmesi

amacyla, salk hizmet sunucularnn gemi davranlarn dikkate alandenetim modelleri gelitirilecek, risk analizi ve veri madencilii alanlarndayazlm, donanm ve eitim altyaps glendirilecektir.

iv) Salkta global bte uygulamas gelitirilerek srdrlecektir.

v) Sosyal yardmlarn etkinliinin artrlmas amacyla, sosyal yardmlarlaistihdam arasndaki balant glendirilecektir. Sosyal yardm sistemi birbtn olarak ele alnacak ve yardmlardan mkerrer yararlanma nlenecektir.

vi) Emekliler iin adil bir intibak sistemi kademeli bir ekilde hayata geirilecektir.

vii) stihdama ilikin tevik dzenlemeleri sade ve etkin bir yapya

kavuturulacaktr.


11/35

11

viii) Mahalli idarelerin genel bte vergi paylarndan kamuya olan borlarnamahsuben yaplacak kesinti, yeni bor domasn engelleyecek ve borstokunun azalmasna yardmc olacak bir oranla dzenli olarak uygulanmayadevam edilecektir.

ix) zellik gsteren altyap harcamalarnn merkezi idare tarafndandesteklenmesi ve personel harcamalarnn rasyonalize edilmesi kanalylamahalli idarelerin mali yapsnda iyileme salanacaktr.

x) Kamu ihale sisteminin etkinliinin artrlmas ynnde dzenlemeler hayatageirilecektir.

b. Kamu Yatrm Politikas

Kamu yatrmpolitikasnn temel amac, ncelikli sosyal ihtiyalar gidermek,retken faaliyetleri destekleyecek nitelikteki altyapy gelitirmektir.Bu erevede;

i) Kamu yatrmlarnn etkili, verimli ve zamannda gerekletirilmesi, mevcutsermaye stokunun daha etkin kullanlmas hedeflenecektir.

ii) Eitim, salk, teknolojik aratrma, ulatrma, ime suyu ile bilgi ve iletiimteknolojilerinin gelitirilmesine ynelik altyap yatrmlarna ncelik verilecektir.

iii) Kamu yatrmlar, bata Gneydou Anadolu Projesi (GAP), Dou AnadoluProjesi (DAP), Konya Ovas Projesi (KOP), Dou Karadeniz Projesi (DOKAP)kapsamndaki yatrmlar olmak zere blgeler aras gelimilik farklarnazaltmay ve blgesel gelime potansiyelini deerlendirmeyi hedefleyenekonomik ve sosyal altyap projelerine younlatrlacaktr.

iv) Kamu altyap yatrmlarnn gerekletirilmesinde zel sektr katlmn artrcmodellerin kullanm yaygnlatrlacaktr.

v) Kamu yatrm teklif ve kararlar, sorun, ihtiya ve zm analizlerini ierensektrel ve blgesel ana plan ve stratejileri ile nitelikli yaplabilirlik ettlerinedayandrlacaktr.

c. Kamu Gelir Politikas

dil ve etkin bir vergi sistemi oluturma hedefi dorultusunda, kamu gelirpolitikas; istihdam ve yatrmlar tevik edecek, yurtii tasarruflar artracak, blgeselgelimilik farklarn azaltacak, ekonomiye rekabet gc kazandracak ve kaytdlkla mcadele edecek ekilde yrtlecektir. Bu kapsamda;

i) Vergi politikalarnn uygulanmasnda istikrar; vergilendirmede ngrlebilirlik

esas olacaktr.ii) Ekonominin rekabet gcn artrc retim yapsnn oluturulmasna,

dorudan yabanc yatrmlarn lkeye giriinin hzlandrlmasna ve Ar-Gefaaliyetlerinin desteklenmesine ynelik vergi politikalar uygulanacaktr.

iii) Vergi mevzuatnn sadeletirilmesi ve gnmzn ihtiyalarna gre yenidenyazlmasna ynelik almalara devam edilecektir. Bu kapsamda GelirVergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu bata olmak zere temel vergikanunlarnn gzden geirilmesi almalar tamamlanacaktr.

iv) Bata yurtii tasarruf yetersizlii ve cari ak olmak zere, byme ortamnnsrdrlebilirliini tehdit eden unsurlarla mcadelede vergi politikasgerektiinde etkin bir ekilde kullanlacaktr.


12/35

12

v) Gelir politikalarnn sosyal ve ekonomik etkilerinin daha salkl bir ekildeanaliz edilebilmesi amacyla istisna, muafiyet ve indirimler nedeniyle oluanvergi harcamalar dzenli olarak raporlanacaktr.

vi) Vergiye uyumun artrlmas ve vergi tabannn geniletilmesine ynelikalmalara devam edilecektir.

vii) Maktu vergi ve harlar genel ekonomik koullar gz nnde bulundurularakgncellenecektir.

viii) Mahalli idarelerin z gelirlerinin artrlmasna ynelik dzenlemeler hayatageirilecektir. Mahalli idarelerin z gelirlerinin artrlmasnda, imar ve altyaphizmetleri sonrasnda varlklarn deerinde ortaya kan artlardan dahafazla yararlanlacaktr.

ix) Kamu tanmazlarnn etkili, ekonomik ve verimli bir ekilde kullanlmas veekonomiye kazandrlmas iin gerekli tedbirler alnacaktr.

x) Bireysel ve kurumsal tasarruflar tevik edilecek, sermaye birikimizendirilecektir.

xi) Vergi politikalarnn belirlenmesinde ve uygulanmasnda, iklim deiikliiylemcadele edilmesine ve enerji tketiminde tasarruf salanmasna ynelikncelikler dikkate alnacaktr.

d. Kamu Borlanma Politikas

Kamu bor ynetiminin temel hedefi, i ve d piyasa koullar ile maliyetunsurlar dikkate alnarak belirlenen risk dzeyi erevesinde, finansman ihtiyacnnorta ve uzun vadede mmkn olan en uygun maliyetle karlanmasdr. Bu hedeferevesinde,

i) Finansman programlar, i borlanma stratejileri, ihale duyurular gibiborlanmaya ilikin bilgilerin dzenli olarak aklanmasna devam edilecektir.

ii) Devlet i borlanma senetlerinin yatrmc tabannn geniletilmesi amacnaynelik olarak yeni aralarn ve sat yntemlerinin gelitirilmesine ilikinalmalara devam edilecektir.

iii) Nakit ve bor ynetiminde oluabilecek likidite riskinin azaltlmas amacylayeterli dzeyde rezerv tutulmas politikasna devam edilecek, nakitrezervlerinin daha etkin bir ekilde ynetilmesi amacyla balatlan almalarsrdrlecektir.

iv) Piyasa yapcl sistemi uygulamas srdrlecektir.v) kincil piyasalarda salkl bir verim erisinin oluturulmas ve DBS alm-

satm ilemlerinde likiditenin salanmasna ynelik politikalara devamedilecektir.

vi) Borlanma, piyasa koullar elverdii lde, arlkl olarak TL cinsinden vesabit faizli enstrmanlarla yaplacaktr.

e. Kamu Mali Ynetimi ve Denetim

Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu bata olmak zere, Saytay Kanunuve dier hukuki dzenlemelerle oluturulan yeni mali ynetim ve denetim anlaynn,

tm unsurlaryla hayata geirilmesi byk nem arz etmektedir. Bu kapsamda,


13/35

13

i) Kamu idarelerinde stratejik ama ve hedeflerin hayata geirilmesine ynelikolarak, i ve d denetimin etkin ve koordineli bir ekilde almas ve ikontrol sisteminin salkl bir ekilde iletilmesi salanacaktr.

ii) Kamuda etkin bir d denetimin salanmas iin Saytayn uygulamaaltyaps glendirilerek denetim faaliyetleri yaygnlatrlacaktr.

iii) Kamu idarelerinde ynetim sorumluluunun glendirilmesi iin; i kontrol vei denetim faaliyetleri daha etkin bir ekilde yrtlecek, kamu maliynetiminin insan kaynaklar altyaps nitelik ve nicelik olarakglendirilecektir.

iv) Kamu idarelerinin faaliyetlerinin kamu i kontrol ve denetim standartlarnauyum dzeyinin artrlmas salanacaktr.

v) Kamu idarelerine kaynak tahsis srecinde stratejik planlar ve performansprogramlar esas alnacaktr.

f. Kamu ktisadi Teebbsleri ve zelletirme

KTlerin krllk ve verimlilik ilkelerine uygun olarak iletilmesi esastr.KTlerin belirli bir takvim ve strateji erevesinde zelletirilme almalar kararllklasrdrlecektir.

i) KTlerde; yetkilendirmeyi, hesap verebilirlii, effafl, karar almasrelerinde etkinlii ve performansa dayal ynetimi esas alan stratejikynetim anlay yaygnlatrlacaktr.

ii) KTler tarafndan hazrlanan yllk performans programlaryakndan izlenecekve deerlendirilecektir.

iii) KTlerde, i kontrol eylem plan esas alnarak, i kontrol sistemi kurulupgelitirilecektir.

iv) KTlerin tm iletmecilik politikalar; stratejik planlar ile genel yatrm vefinansman kararnamelerinde ngrlen hedeflere ulaacak ekildebelirlenecek ve etkin bir ekilde uygulanacaktr.

v) KTlerin gayrimenkullerinin deerlendirilmesinde rayi bedel esas alnacaktr.KTlerin atl olmayan gayrimenkullerinin devri, iletmenin verimlilii,btnl ve evre sal gibi hususlar olumsuz etkilemeyecek ekildemmkn olabilecektir.

vi) KTlerin srekli zarar eden ve alnacak tedbirlerle kra geirilmesi mmkngrlmeyen iletme birimleri tasfiye edilecektir.

vii) KTlerde nitelikli personel ihtiyacnn karlanmas iin gerekli tedbirleralnacaktr.

viii) Kamunun elektrik datm ve eker retimi alanlarndan tamamen ekilmesi;elektrik retimi, ehir ii doalgaz datm, telekomnikasyon, liman, otoyolve kpr iletmeciliindeki paynn ise azaltlmas hedeflenmektedir.

3. demeler Dengesi

stikrarl bymeyi salamak amacyla cari an srdrlebilir bir seviyeyeindirilmesi ve uzun vadeli finansman kaynaklaryla karlanmas esastr.


14/35

14

Yatrm ortamnn iyiletirilmesiyle ilgili eylem plan uygulamalarna devamedilmesi, igc piyasasnn esneklik ve etkinliinin artrlmas, kayt dlkla etkinmcadele edilmesi, stanbulun Uluslararas Finans Merkezi olmas almalar,enerjide da bamll azaltacak politikalar cari akla mcadelede nemli katksalayacaktr. Ayrca;

i) hracatta firmalarn kresel rekabet gcn artrmak amacyla yenilikilie veAr-Geye dayal, katma deeri yksek, markal rn ve hizmetlerin retim vepazarlama srelerinin desteklenmesine devam edilecektir.

ii) retim ve ihracatn ithalata olan yksek oranl bamlln azaltmakamacyla zellikle ara mal ve yatrm malnda yurtii retim kapasitesiniartrc politikalara ve desteklere devam edilecektir.

iii) Sektrel bazda oluturulacak Trkiye Girdi Tedarik Stratejisi (GTES)erevesinde girdi tedarikinde, lke ve blge bazl bamlln azaltlmas,belirsizliklerin ve dalgalanmalarn oluturaca risklerin giderilmesi ve

gelecekte nem kazanacak girdilere ynelik ihtiyacn karlanmassalanacaktr.

iv) Yurtiinde retim yapan uluslararas firmalarn tedarik zincirlerinde yurtiiretimin paynn artrlmasna ynelik olarak gerekli tedbirler alnacaktr.

v) hracatta pazar eitliliinin artrlmas amacyla Afrika lkeleri, Asya-Pasifikve Latin Amerika lke gruplaryla ticaretin gelitirilmesi salanacaktr.

vi) hracatlarn karlatklar pazara giri engelleri tespit edilecek ve buengellerin ortadan kaldrlmasna ynelik politika ve tedbirler gelitirilerekdaha etkin biimde uygulanacaktr.

vii) hracata ynelik kredi ve garanti destek imknlarn iyiletirmek amacylaEximbank kaynaklarnn artrlmasna devam edilecektir. Ayrca, ihracatlaraynelik finansman programlarnn bilinilirlii artrlacak ve yeni finansmanaralar oluturulmasna ynelik almalar yaplacaktr.

viii) thalatta piyasa gzetimi ve denetimi sisteminin etkinlii artrlacaktr.

ix) Dahilde leme Rejimi, yurtii retim, ihracat ve d ticaret dengesine etkisiasndan btncl bir ekilde deerlendirilerek gerekli dzenlemeleryaplacaktr.

x) Yurtii katma deer oran yksek ve kaliteli mallar kullanma bilinciningelitirilmesine ynelik olarak etiketleme bata olmak zere zendiricitedbirler alnacaktr.

xi) Kamu almlarnda yerli rnlerin tercih edilmesi salanacaktr.

xii) lkemizin, ikili ve ok tarafl ibirlii kapsamnda, ihracatnn artrlmasamacyla kresel lekte ve blgesinde etkinlii glendirilecek ve yakncorafyasnda iktisadi refah havzalar oluturma giriimleri artrlacaktr.

xiii) Komu lkelerle gelitirilecek ikili ve ok tarafl ibirlii programlarnn yan

sra, blgesel ve ok tarafl kurulular bnyesinde balatlacak ortak programve projeler kapsamnda nc lkelere teknik destek salanacaktr.


15/35

15

4. Para Politikas

Para politikasnn, temel amac fiyat istikrarn salamak ve srdrmektir.Destekleyici bir ama olarak finansal istikrar da gzetilmeye devam edilecektir. Buerevede;

i) Para politikas, enflasyon hedeflemesi erevesinde yrtlecektir.ii) Temel para politikas arac olarak ksa vadeli faiz oranlar kullanlmasnn yan

sra, zorunlu karlk oranlar ve faiz koridoru gibi birbirini tamamlaycnitelikteki aralar ile Trk Liras ve dviz cinsi likidite uygulamalar bir aradakullanlmaya devam edilecektir.

iii) Enflasyon hedefleri, Hkmet ve Merkez Bankas tarafndan yllk vadedebelirlenecektir.

iv) Para politikasnn hesap verebilirliini ve effafln temin etmek amacyla,enflasyonun ylsonu hedefinden belirgin olarak sapmas ya da sapma

olaslnn ortaya kmas halinde, Merkez Bankas hedeften sapmannnedenlerini ve enflasyonun tekrar hedefe yaknsamas iin alnmas gerekennlemleri Hkmete yazl olarak bildirecek ve kamuoyuna duyuracaktr.

v) Esnek ve etkin likidite ynetimine imkn veren para politikasnn operasyonelerevesi nmzdeki dnemde de srdrlecektir.

vi) Dalgal dviz kuru rejimi uygulamasna bu dnemde de devam edilecektir.

vii) Piyasa derinliinin kaybolmasna bal olarak kurlarda salksz fiyatoluumlarnn gzlenmesiveya ar oynaklkdurumunda dviz satm ihaleleri

yaplabilecei gibi speklatif davranlar gzlenmesi durumunda piyasayadorudan mdahale edilebilecektir.

viii)Piyasa koullarnn elverdii dnemlerde, rezerv biriktirme amal dviz almihaleleri nceden ilan edilen program dhilinde yaplmaya devam edilecektir.

IV. PROGRAM DNEM GELME EKSENLER

A. REKABET GCNN ARTIRILMASI

1. Ortamnn yiletirilmesi

ortamnn rekabeti bir yapya kavuturularak iyiletirilmesi temel amatr.

Bu erevede;i) Brokrasinin azaltlmas, ilemlerin hzlandrlmas ve ilem maliyetlerinin

drlmesi konusundaki almalar srdrlecektir.

ii) Yatrmlarn ve ihracatn artrlmasna, KOBlerin, yeni giriimcilerin, esnaf vesanatkrlarn rekabet glerinin gelitirilmesine ynelik destek mekanizmalareitlendirilecek ve mevcutdesteklerin etkinlii artrlacaktr.

iii) Yenilik kapasitesini, verimlilii, ihracat artran ve giriimcilii gelitiren rekabetgc yksek kmelenme oluumlar desteklenecektir.

iv) KOBlerin finansmana eriimlerinin artrlmas amacyla; salanan destekleretkinletirilecek, finansal aralar eitlendirilecek ve KOBlerin muhasebe vefinansal raporlama standartlarna uyum salamalar temin edilecektir.


16/35

16

v) Yarg reformu stratejisiyle balantl bir ekilde yatrmlar iin belirsizlii azaltcbir anlayla adalet sisteminin etkinlii artrlacaktr. Trk Ticaret Kanunu,Borlar Kanunu gibi temel kanunlarda getirilen yeniliklerin etkin bir ekildehayata geirilmesi salanacaktr.

vi) Devlet desteklerine ilikin izleme ve deerlendirme sistemleri oluturulacak vekurumlar aras ibirlii ve koordinasyon artrlacaktr.

vii) Gmrk altyapsnn gelitirilmesi ve ilemlerin kolaylatrlmas almalarnadevam edilecektir.

viii)Fikri mlkiyet sisteminin etkinliini salamak zere; ksa, orta ve uzun vadelistratejiler belirlenecek, kurumsal kapasite, hukuki altyap ve kurumlar arasibirlii glendirilecek, toplum dzeyinde yaygn ve yerleik fikri haklar kltroluturulacaktr.

ix) letmelere ynelikveri altyaplar ve bilgi sistemleri gelitirilecektir.

2. Ekonomide Kayt Dln Azaltlmas

Ekonomide rekabet gcnn artrlmas, haksz rekabetin nlenmesi ve kamufinansmanna katkda bulunulmas hedefleri dorultusunda, ekonomide kaytdlnazaltlmas temel amatr. Bu erevede;

i) Kayt D Ekonomiyle Mcadele Stratejisi Eylem Plan gncellenecektir.

ii) Kayt dla kar mkelleflerin gnll uyumunu destekleyen, yaptrmlarncaydrcln artran, kayt dlk konusunda toplumsal farkndal artrmakzere sivil toplum kurulularyla ibirliini ngren eylemlere arlk

verilecektir.iii) Bata vergi denetimi olmak zere, denetimlerde etkinliin kurumlar aras

apraz kontrol de ierecek ekilde salanmas amacyla kamu idarelerinindenetim ve uygulama kapasitesinin gelitirilmesine ynelik almalara arlkverilerek, idarelerin beeri ve teknolojik altyaps iyiletirilecektir.

iv) e-Ticaret bata olmak zere elektronik ortamda yaplan ilemlerden vergikayb domas nlenecektir.

3. Finansal Sistemin Gelitirilmesi

Finans sektrnde hukuksal altyap gelitirilecek, piyasalarda gven ve istikrarortam glendirilecek ve sektrn uluslararas alanda rekabet gc arttrlacaktr. Buerevede;

i) Bankalarn ve zel sektrn gl bir sermaye yapsyla almasnsalayacak aralar glendirilecektir.

ii) zel sektrn ve hanehalknn borluluk oranlarn makul dzeylerdetutmalar, daha uzun vadeyi ve para birimi olarak Trk Lirasn tercih etmeleritevik edilecektir.

iii) Finansal piyasalarn daha etkin izlenmesi, sistemik risk ynetiminin etkinliininartrlmas ve yurt d ilgili mercilerle ibirliinin artrlmas salanacaktr.


17/35

17

iv) Finans sektrndeki tketici ve yatrmc haklarn gzeten effaf, adil ve tevikedici uygulamalar glendirilecektir.

v) Finans sektrnn dzenleme ve denetimi, uluslararas standartlara, ABmktesebatna ve G-20 platformu nclnde yrtlen yeni almalara

uyum gzetilerek gelitirilecektir.vi) stanbul Uluslararas Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Plan kapsamnda

yaplacak almalara hz kazandrlacaktr.

vii) Finansal sistemin kapasitesinin ve rekabet gcnn artrlmasna ynelikpolitikalar gelitirilecek, sektrdeki ilem ve araclk maliyetlerinde etkinlikdzenli olarak deerlendirilecektir.

viii)zel sektr tasarruflarnn arttrlmas ve yatrma ynlendirilmesi amacylabireysel emeklilik sistemi gelitirilecek ve zel sektr borlanma aralareitlendirilecektir.

ix) Yurtii tasarruflarn artrlmasnda finansal piyasa ve aralar etkin olarakkullanlacaktr.

x) Finansal piyasalarn salkl bir ekilde ilemesine, finansal ve ekonomikistikrara ve dolaysyla toplumun refahna katks nedeniyle finansal farkndalkve eitime ncelik verilecektir.

4. Enerji ve Ulatrma Altyapsnn Gelitirilmesi

a. Enerji

Enerji politikasnn temel amac; artan nfusun ve byyen ekonominin ihtiyaduyaca enerjinin, rekabeti bir serbest piyasa ortamnda, srekli, kaliteli ve gvenlibir ekilde asgari maliyetle karlanmasdr. Bu erevede;

i) Elektrik enerjisi arz gvenliinin salanmas ve elektrik retim, iletim vedatm yatrmlarnn arz-talep projeksiyonlar erevesinde gerekletirilmesiiin gerekli tedbirler alnacaktr.

ii) Elektrik datm ve retim zelletirmeleri, gelir elde etmenin yan srapiyasada oluacak fiyat yaps ve dier sektrel ncelikler gz nndebulundurularak gerekletirilecektir.

iii) Elektrik arznda salkl bir kaynak eitlilii yaratmak ve arz gvenliiniartrmak amacyla nkleer g santrallerinin kurulmas ynnde almalarhzlandrlacaktr.

iv) Elektrik enerjisi retiminde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynnartrlmas iin gerekli tedbirler alnacak ve elektrik retiminde doal gazn veithal kmrn pay azaltlacaktr.

v) Yenilenebilir enerji ekipmanlarnn yerli retiminin desteklenmesine devamedilecektir.

vi) Doal gazn elektrik retimi haricinde kullanm, rekabete dayal olarak tm

illere yaygnlatrlacak ve mevsimsel talep deiimleri de dikkate alnarakulusal dzeyde doal gaz arz gvenlii salanacaktr.


18/35

18

vii) Elektrik retimi, iletimi ve datmnda kayp/kaaklarn asgari seviyeyeindirilmesi; binalar, ulatrma ve sanayide enerji verimliliinin ykseltilmesi vefinansman imknlarnn gelitirilmesi salanacaktr.

viii)Blgemizde bulunan enerji (petrol, doal gaz ve elektrik) kaynaklarnn

uluslararas pazarlara ulatrlmasnda Trkiyenin transit gzergh veterminal lke olmas iin gerekli almalar srdrlecektir.

b. Ulatrma

Ulatrma sektrnde temel ama; tama trleri arasnda dengenin ve birbirinitamamlaycln saland, kombine tamacln yaygnlat, ada teknoloji veuluslararas kurallarla uyumlu, evreye duyarl, ekonomik, gvenli ve hzltamacln yapld bir ulatrma altyapsnn oluturulmasdr. Bu erevede;

i) Ulatrmann tm trlerinde trafik gvenlii artrlacaktr.

ii) AB kaynaklarndan azami lde yararlanlarak, ulusal ulam alarmznTrans-Avrupa ulatrma alaryla btnlemesi, Trk limanlarnn AB denizotoyollarnda ana akslar zerinde yer almas veAvrupa Tek Hava Sahasnaentegrasyonun salanmas ynndeki almalara devam edilecektir.

iii) Blnm yol yapm almalarna devam edilecek, bitml scak karmkaplama yapm almalaryla karayolu standartlar iyiletirilecek, karayollara ile kentii ulamda akll ulam sistemlerinin kullanmyaygnlatrlacaktr.

iv) TCDDnin hizmet kalitesi artrlacak, hzl tren ile yolcu tamaclyaygnlatrlacaktr. Demiryolu tamaclnn sektr iindeki payn artrmak

ve TCDDnin kamu zerindeki mali ykn azaltmak amacyla, demiryolusektr ve TCDD yeniden yaplandrlacaktr.

v) Yk tamaclnda demiryolu ve denizyoluna arlk verilecek; i blgebalantlar gelitirilerek limanlar kombine tamaclk yaplabilen lojistikmerkezler haline getirilecektir. Uygun liman sahalar tespit edilecek, analimanlar oluturulacak ve limanlarn etkin ynetimi salanacaktr.

vi) Havaalanlarnda orta ve uzun vadeli kapasite ihtiyalarnn belirlenmesineynelik almalar yaplacak, blgesel hava tamaclnn gelitirilmesineynelik tedbirler alnacaktr.

vii) Lojistik sektrnde gvenli, ucuz ve hzl hizmet salayan bir yaplanmagelitirilecek, nemli retim ve tketim blgelerinde blgesel ve kreselihtiyalara cevap verebilecek lojistik merkezler oluturulacaktr.

viii)Kent ii ulam altyap projelerinin planlanmas, projelendirilmesi, yapm veiletilmesi aamalarnda etkinlik ve verimlilik artrlacaktr.

5. evrenin Korunmas ve Kentsel Altyapnn Gelitirilmesi

Kentlerin yaam standartlarnn ykseltilmesi, srdrlebilir kentsel gelimeninsalanmas, yaanabilir meknlarn oluturulmas ve evrenin korunmas temelamatr. Bu erevede;


19/35

19

i) evre mevzuatnn uygulanmasnda etkinlii salamak zere ilgili tmkurumlarn kapasiteleri gelitirilecektir.

ii) klim deiikliiyle mcadele kapsamndaki faaliyetler Ulusal klim DeiikliiStratejisi erevesinde yrtlecektir.

iii) Bata biyolojik eitlilik olmak zere doal kaynaklarn korunmas,gelitirilmesi ve ekonomik anlamda deer kazanmasna ynelik almalaryaplarak srdrlebilir kullanm salanacaktr.

iv) Su kaynaklarnn etkin bir ekilde ynetimi amacyla idari, yasal ve finansaldzenlemeler gerekletirilecektir.

v) Kentlerin yeterli salkl ve temiz ime suyuna kavuturulmas, atk sularnartlmas ve yamur sularnn toplanmasna ynelik almalarhzlandrlacaktr.

vi) Kat atk ynetiminde kaynakta ayrtrma, toplama, tama, geri kazanm vebertaraf safhalar teknik ve mali ynden bir btn olarak deerlendirilecektir.

vii) evre korumaya ynelik kentsel altyap hizmetlerinin planlanmas,projelendirilmesi, gerekletirilmesi ve iletilmesinde belediyelerin kapasitelerigelitirilecektir.

viii) Alt ve orta gelir gruplarnn konut ihtiyacnn karlanmasna ncelik verilecek,salkl ve srdrlebilir yaam alanlarnn oluturulmasna devam edilecektir.

ix) Kalknma ve meknsal gelime politikalar arasnda uyum artrlarak fizikiplanlama, uygulama ve yaplama konularnda temel ilke ve stratejiler ile

standartlar gelitirilecektir.

x) evre ve ehircilik alanndaki yeni yaplanmayla birlikte, bu alanda uygulamabirlii salanmas amacyla imar ve ehircilik mevzuat, yerindenlik ilkesi esasalnarak, etkili izleme ve denetleme mekanizmalarn da ierecek ekildegzden geirilecektir.

xi) Ulusal Ky Stratejisi ve Btnleik Ky Alan Planlama almalar ile kylarnkorunmas ve dengeli kullanlmasna ynelik almalara devam edilecektir.

xii) Afet risklerinin azaltlmas, kentsel yaam kalitesinin artrlmas ve zgn

mimariye dayal kentsel estetiin salanmas amacyla kentsel dnmalannda kapsaml bir ereve mevzuat oluturulacaktr.

6. Ar-Ge ve Yeniliin Gelitirilmesi

Ar-Ge almalarnn rne dnmesi ve rekabet gcne katksnnartrlmas srecinde nemli rol stlenen zel sektrn, yenilik yeteneini artrmak,bilim ve teknolojide yetkinlemek ve bu yetkinlii ekonomik ve sosyal faydayadntrmek bilim ve teknoloji politikasnn temel amacdr. Ar-Ge ve yenilikkapasitesinin gl olduu alanlarda hedef odakl, ivme kazanlmas gerekenalanlarda ihtiya odakl ve dier alanlarda yaratcln desteklenecei tabandanyukar yaklamlar hayata geirilerek da bamlln azaltlmasna, yerli teknolojik

yeteneklerin gelitirilmesine ve bu yeteneklerin rne dntrlmesine katkverilecektir. Bu erevede;


20/35

20

i) Ulusal yenilik sistemindeki aktrler arasnda ibirlii gelitirilecek, zel kesiminsistem ierisindeki etkinlii artrlacak ve bu alanda uluslararas ibirliigelitirilecektir.

ii) Bata KOBler olmak zere, zel kesimin Ar-Ge kapasitesi ve Ar-Geye olan

talebinin artrlmas salanacak, yenilik tabanl giriimcilik desteklenecektir.iii) zel sektr ile niversiteler ve aratrma kurumlar arasndaki ibirliini

gelitirmeye ynelik programlar ve rekabet ncesi Ar-Ge ibirlikleri ile yeniliktabanl rekabeti kmelenme almalar desteklenecektir.

iv) Aratrmac insan gc, zel sektrn ihtiyalar da dikkate alnarak nitelik venicelik ynnden gelitirilecektir.

v) Aratrma alt yaplarnn etkin kullanm salanacaktr.

7. Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Yaygnlatrlmas

Bilgi ve iletiim teknolojilerinin yaygn ve etkin kullanmyla bilgi toplumunadnm srecinin hzlandrlmas temel amatr. Bu erevede;

i) Bilgi toplumu politika ve stratejileri yenilenecek, bunlarn etkin bir ekildekoordinasyonu, uygulanmas ve sonularnn izlenmesi salanacaktr.

ii) Bilgi ve iletiim teknolojileri altyapsnn gelitirilmesi amacyla elektronikhaberleme sektrnde alternatif altyap ve hizmetlerin sunumuna nemverilerek sektrde rekabet ortam gelitirilecektir.

iii) Elektronik haberleme sektrne ilikin dzenlemeler deien teknoloji vepazar yapsnn ortaya kard ihtiyalar dorultusunda gncellenecek,dzenlemelerin zamannda ve etkin ekilde uygulanmas salanacaktr.

iv) Fiber optik ebeke altyapsnn gelitirilmesi amacyla yerel ynetimler ileebeke altyaps kuran ve ileten kurulularn desteklenmesi ynndealmalar yrtlecektir.

v) Bilgi ve iletiim teknolojileri altyapsndaki blgesel farkllklar azaltlarak,toplumun tm kesimlerinin geni bant teknolojileri bata olmak zere bilgi veiletiim teknolojilerine uygun maliyetlerle eriimi artrlacaktr.

vi) Bireylerin bilgi ve iletiim teknolojilerini etkin kullanmn salamak ve saysal

uurumu azaltmak amacyla yrtlen projelerin koordineli bir biimde ulusalbir program erevesinde uygulanmas salanacaktr.

vii) Uydu teknolojileri alannda ulusal yetkinliin glendirilmesi ve milli uydu imaledilmesine ynelik almalar younlatrlacaktr.

viii)Bilgi ve iletiim teknolojileri sektrnde kamu almlar, sektrn geliiminidestekleyecek ve yerli katma deeri artracak bir politika arac olarakkullanlacaktr.

ix) Bilgi teknolojileri sektrnn ihtiya duyduu uzmanlk alanlarnda nitelikliinsan kayna gelitirilecektir.


21/35

21

x) Bilgi ve iletiim teknolojileri sektrnde Ar-Ge faaliyetlerini ve sektrnyurtdna almn desteklemek zere almalar yrtlecektir.

xi) Posta sektr kalite, gvenilirlik ve eriilebilirlik esaslar erevesinde verekabeti bir anlayla yeniden yaplandrlacak ve sektrde etkindzenleme

ve denetim salanacaktr.xii) Uluslararas ykmllkler dikkate alnarak yaynclk sektr gelitirilecektir.

8.Tarmsal Yapnn Etkinletirilmesi

Tarm sektrnde, gda gvenlii ve gvenilirliinin salanmas ile doalkaynaklarn srdrlebilir kullanm gzetilerek, rgtl ve rekabet gc yksek biryapnn oluturulmas temel amatr. Bu erevede;

i) Tarmsal destekler, alan ve rn temelinde farkllatrlarak retimde etkinlik,verimlilik ve kaliteyi artrmaya ynelik olarak dzenlenecektir.

ii) rn fiyatlar ile retici gelirlerinde istikrar salanmasna ynelik piyasamekanizmalar gelitirilecek ve retici rgtleri etkinletirilecektir.

iii) Arz a olan rnlerde piyasalar izlenecek ve retimi artrmaya ynelikdestekler srdrlecektir.

iv) Bilgi altyaplar bata olmak zere tarm sektrndeki kurumsal ve idariyaplardaki dnme ncelik verilecek, tarmsal istatistikler nitelik ve nicelikolarak iyiletirilecektir.

v) Kamunun bitki ve hayvan sal ile gda gvenilirlii hizmetlerine ilikinkapasitesi gelitirilecek, tarm ile gda iletmelerinin modernizasyon faaliyetleridesteklenecektir.

vi) Tarm rnleri ihracat desteklerinde katma deeri yksek, markal ve nihaitketiciye ynelik rnlere arlk verilecektir.

vii) Bitkisel retimde verimlilii artrma amal uygulamalar yaygnlatrlacak, bitkisal uygulamalar gelitirilecektir.

viii)Hayvanclkta; et ve st piyasalarnda istikrarn salanmas ve besihayvanclnn gelitirilmesi ynnde yapsal dnm salayacak ekildedestekler dzenlenecek, slah almalaryla hastalk ve zararllarla

mcadeleye ve kaliteli yem bitkileri retiminin artrlmasna ncelik verilecektir.ix) reticilerin eitimi ve sektrdeki yaym hizmetlerine ilikin faaliyetler

iyiletirilecektir.

x) Toprak ve su kaynaklarnn etkin kullanlmas ve korunmasna ynelik yntemve aralara ncelik verilecek, arazi toplulatrma ve gerekli yasal dzenlemeyoluyla iletme lekleri bytlecek, sulama yatrmlar yaygnlatrlacak,sulama sistemleri modernize edilecektir.

xi) Su rnleri sektrnde kaynak ynetim sistemine ynelik kurumsal kapasitegelitirilecek ve yetitiriciliin evresel srdrlebilirlik ilkeleri erevesinde

gerekletirilmesi salanacaktr.


22/35

22

xii) Ormanlar; toplum sal ve ihtiyalar dikkate alnarak srdrlebilir ynetimanlay dhilinde korunarak deerlendirilecek, aalandrma, iyiletirme vekent ormancl almalar gelitirilecek, lleme ve erozyonla mcadelefaaliyetleri hzlandrlacaktr.

9. Sanayi ve Hizmetlerde Yksek Katma Deerli retim Yapsna GeiSalanmas

a. Sanayi

malat sanayiinde rekabet gcn artrmak ve dnya ihracatndan daha fazlapay almak zere yksek katma deerli mal retimini artrarak, yapsal dnmnhzlandrlmas temel amatr. Bu erevede;

i) Trkiyenin orta ve yksek teknolojili rnlerde retim merkezi olmasnaynelik yapsal dnme katk salayacak Sanayi Stratejisi ve sektrelstratejilerin uygulanmasna devam edilecektir.

ii) Girdi tedarikinde, lke ve blge tabanl bamlln azaltlmas, kaynaklardakibelirsizliklerin ve dalgalanmalarn oluturaca risklerin giderilmesi, ihracatnkorunmas ve gelecekte nem kazanacak rnlerin retilmesi iin GirdiTedarik Stratejisi ve Eylem Plan hazrlanarak uygulamaya konulacaktr.

iii) Da bamll yksek olan sektrlerde geri dnm yatrmlarna zel nemverilecek, Ulusal Geri Dnm Stratejisi oluturulacaktr.

iv) Yksek katma deerli mal retimi iin rn kalitesini gelitirmek ve piyasadagvenli rnlerin yer almasn salamak amacyla mevzuat hazrlklartamamlanacak, laboratuvarlarn kurulmas desteklenecek, uygunluk

deerlendirme ve piyasa gzetim sistemleri etkinletirilecektir.v) Yeniliki fikirlere ve Ar-Geye dayal katma deeri yksek rn ve hizmetlerin

ticariletirilmesi ve pazarlanma sreleri desteklenecektir.

vi) Tekstil, hazr giyim, deri, seramik, cam, mobilya, kuyumculuk gibi gelenekselsektrler bata olmak zere zgn tasarm faaliyetleri zendirilecek, ulusal veuluslararas marka oluturulmas desteklenecektir.

vii) KOBlerin byme ve birlemeleri zendirilecek, verimliliklerini artrmaya, ikurma ve gelitirmeye ynelik faaliyetleri ile bilgi ve iletiim teknolojilerialtyaplar desteklenecektir.

viii)Savunma sanayiinde, yurtii teknoloji ve kabiliyet edinimi artrlacaktr.

ix) Madencilik sektrnde; maden ve jeotermal kaynak arama faaliyetleri ileyurtiinde ve yurtdnda petrol ve doal gaz arama ve retim almalarhzlandrlacak, madenlerin katma deeri yksek rnlere dntrlmesinenem verilecektir.

b. Hizmetler

Ekonomideki arl giderek artan hizmetler alannda lkemizin rekabetgcnn gelitirilmesi, katma deeri yksek alanlarn paynn ve bu alandaki istihdam

seviyesinin ykseltilmesi, hizmet ihracatnn artrlmas ve eitlendirilmesi temelamatr.


23/35

23

Turizm

Turizm sektrnde, turist bana gelirin ve turist saysnn artrlmas amacylahizmet kalitesini artran, pazarlama kanallarn eitlendirerek st gelir gruplarnhedef alan, doal sermayeyi koruyan ve srdrlebilir klan, karlatrmal rekabetstnlne uygun turizm eitlerini ne karan bir yapnn oluturulmas temelamatr. Bu erevede;

i) Turizm yatrmlar, gelimi ve youn kullanma konu olan yrelerden dieralanlara kaydrlarak eitlendirilecek ve turizm faaliyetlerinin tm ylayaylmas salanacaktr.

ii) Turizm yatrmlar yeil byme yaklam erevesinde doal, tarihi, sosyal vekltrel evreyi koruyucu ve gelitirici bir anlayla ele alnacaktr.

iii) Uluslararas turizm pazarndan alnan payn artrlabilmesi iin seilmipazarlar bata olmak zere tantma ve uluslararas rgtler nezdinde turizmalannda ibirliine arlk verilecektir.

iv) stanbul bata olmak zere gelime potansiyeli yksek turizm blgelerininkltrel, sosyal ve doal zenginlikleri srdrlebilir turizm yaklamyladeerlendirilecek, ulam ve teknik altyap eksiklikleri hzla giderilecektir.

naat, Mhendislik-Mimarlk, Teknik Mavirlik ve Mteahhitlik Hizmetleri

Kaliteye dayal rekabet ve talep zerine kurulu, beeri ve fiziki sermayesigelimi, ileri teknoloji kullanan, evreye duyarl ve yksek hizmet kalitesiyleuluslararas piyasalarda markalam bir sektr yaps oluturmak temel amatr. Buerevede;

i) Uluslararas standartlarda, fen, sanat ve salk kurallarna uygun imalatyaplmasn teminen denetim etkinletirilecek, Yap Denetimi HakkndaKanunun yurt genelinde etkin bir ekilde uygulanmas salanacaktr.

ii) Ara igc ve yap mteahhitliinde belgelendirme sistemi kurularak sektristihdamnn kalitesi ykseltilecektir.

iii) Yurtd mteahhitlik hizmetlerinin akredite olmu firmalar tarafndan verilmesisalanacak, finansmana eriim ve politik risk sigortas destekleriyle rekabetgc artrlacaktr.

iv) Teknik mavirlik hizmetlerine olan talebin nitelii ykseltilerek bu hizmetlerinetkin bir ekilde kullanlmas salanacak, sektrn tasarm kabiliyetlerigelitirilerek uluslararas rekabet gc artrlacaktr.

v) Yap malzemesi retiminde kalite artrlacak, yurtd mteahhitlik hizmetlerininyap malzemesi ihra potansiyeli ykseltilecektir.

Ticaret Hizmetleri

Ticaret faaliyetlerinde yksek katma deerli hizmet retiminin ve verimlilikartnn salanmas, i hacminin artrlmas, teknoloji kullanm ve yeniliinzendirilmesi temel amatr. Bu erevede;

i) Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektrnde; rekabeti ve tketiciyikoruyan, kayt dl nleyen, verimlilik ve kaliteyi artran, hijyen kurallarna


24/35

24

uyumu gzeten ve sektr ii kesimler arasnda dengeli gelimeyi salayan birortam tesis edilecektir.

ii) Ticaret hizmetlerini destekleyen fuar alanlar, kongre merkezleri, kltr, turizmve konaklama gibi tesisler gelitirilecektir.

iii) Elektronik ticaretin gvenli bir biimde yaplmasna ve yaygnlatrlmasnaynelik hukuki dzenlemeler yaplacaktr.

B. STHDAMIN ARTIRILMASI

1. gc Piyasasnn Gelitirilmesi

stihdam odakl srdrlebilir byme erevesinde rekabeti bir ekonomikyapda ve bilgi toplumuna dnm dorultusunda istihdam imknlarnngelitirilmesi, isizliin azaltlmas ve igc piyasasnn etkinletirilmesi temelamatr. Bu erevede;

i) Kayt d istihdamnlemeye ve ilave istihdam tevik etmeye ynelik tedbirleralnacaktr.

ii) Kdem tazminat sorunu sosyal taraflarla istiare iinde kazanlm haklarkoruyan ve btn iilerin kdem tazminatlarn garanti altna alan bir fon tekiletmek suretiyle zlecektir.

iii) 5982 sayl Kanunla Anayasa hkmlerinde gerekletirilen deiikliklerle ABve ILO norm ve standartlarna uyum erevesinde sosyal diyalog, sendikalhaklar ve i sal ve gvenlii alanlarnda gerekli dzenlemeler yaplacaktr.

iv) Genler, kadnlar ve zrller bata olmak zere igc piyasasnda

dezavantajl kesimlere ynelik destekleyici politikalar ilave tedbirler alnaraksrdrlecektir.

2. Eitimin gc Talebine Duyarllnn Artrlmas

Eitimin igc talebine duyarllnn artrlmas ve igc piyasasnda talepedilen nitelik ve nicelikte insan gcnn yetitirilmesi temel amatr. Bu erevede;

i) dnyasnn talep ettii nitelikteki igcnn yetitirilmesi amacyla eitimsistemi ile igc piyasas arasndaki uyum, hayat boyu renmeperspektifinde giriimcilik kltrnn benimsenmesi ve temel beceri veyetkinliklerin kazandrlmas yoluyla glendirilecektir.

ii) Mesleki eitimin pay ve kalitesi artrlacak, zel sektr ve meslek rgtlerininmesleki eitim srecine idari ve mali ynden aktif katlmnn salanmas iindzenlemeler yaplacaktr.

iii) Ulusal Yeterlilik erevesi oluturularak eitim ve retim programlar ulusalmeslek standartlarna gre gncellenecek ve uyumlatrlacaktr.

3. Aktif gc Politikalarnn Gelitirilmesi

Bireylerin niteliklerine uygun i edinmelerini kolaylatrmak amacyla beceri venitelik dzeylerini artracak igc eitimlerini, bata i ve meslek danmanl olmak

zere kamu istihdam hizmetlerini ve i yaratmay ieren aktif igc programlarnn


25/35

25

yaygnlatrlmas ve etkinletirilmesi kapsamnda sunulan hizmetlerin kalitesininykseltilmesi temel amatr. Bu erevede;

i) Aktif igc programlar, igc piyasas zerindeki etkileri deerlendirilerek,ulusal, blgesel ve sektrel dzeyde igc piyasas ihtiya analizleridorultusunda yaygnlatrlacaktr.

ii) Aktif igc programlarnn etkin uygulanmas amacyla, KURun kurumsalkapasitesi gelitirilecek, zel sektr ve ilgili meslek kurulularyla ibirliiartrlacaktr.

C. BEER GELME VE SOSYAL DAYANIMANIN GLENDRLMES

1. Eitim Sisteminin Gelitirilmesi

Dnme, alglama ve problem zme yetenei gelimi, yeni fikirlere ak,zgven ve sorumluluk duygusuna sahip, demokratik deerleri ve milli kltrzmsemi, farkl kltrleri yorumlayabilen, paylama ve iletiime ak, sanat ve

estetik duygular gl, bilgi toplumu gereklerini haiz bireyi yetitirmek eitimpolitikasnn temel amacdr. Eitim sisteminde kaliteyi ykselten bir dnmprogram kapsamnda;

i) Okul trlerinin azaltld, programlar aras esnek geilerin olduu verencilerin ruhsal ve fiziksel geliimleri ile becerilerini artrmaya yneliksportif, sanatsal ve kltrel aktiviteleri daha fazla ieren ve snav odaklolmayan bir mfredat dnm program uygulanacaktr.

ii) retmen yetitirme ve gelitirme sistemi, retmen ve renci yeterlilikleriniesas alan bir performans sistemini de ierecek ekilde yenidenyaplandrlacaktr.

iii) Eitimde kalite, rekabet, verimlilik ve frsat eitliini artrmaya ynelik olarakokullar merkeze alan bir rgtlenme ve bte sistemi erevesinde eitimynetimi yeniden yaplandrlacaktr.

iv) Eitimin tm kademelerinde okullama oranlar artrlacak, donanm ve fizikialtyap gelitirilecek, bilgi ve iletiim teknolojileri etkin bir ekilde kullanlacak,eitime eriimde blgeler ve cinsiyet itibaryla dengesizlikler azaltlacaktr.

v) Eitimin her kademesinde alternatif finansman modelleri gelitirilecek, zelsektrn eitim yatrmlar kalite odakl bir anlayla tevik edilecektir.

vi) Orta ve yksekretimde renci ve retim eleman deiimi ve hareketliliiniartrmaya ynelik uluslararas programlar artrlarak srdrlecek ve katlmyaygnlatrlacaktr.

vii) YK, niversiteler arasnda koordinasyon salayan ve kalite standartlarbelirleyerek denetleyen bir kurum haline dntrlecek, niversitelerin idarive mali zerklikleri artrlmak suretiyle yksekretim sisteminin rekabeti biryapya kavumas salanacaktr.

viii)Artan niversite ve renci saysna bal olarak ortaya kan retim yesigereksinimi karlanacaktr.


26/35

26

2. Salk Sisteminin Gelitirilmesi

Salk politikasnn temel amac; vatandalarn yaam kalitesini ve sresiniartrarak ekonomik ve sosyal hayata katlmlarnn glendirilmesidir. Bu erevede;

i) Salk hizmetlerinin eriilebilirlii, kalitesi ve etkinlii artrlmaya devam

edilecektir.

ii) Koruyucu salk hizmetleri glendirilerek yaygnlatrlacaktr.

iii) lalarn etkin ve bilinli kullanmn salamak amacyla salk hizmetsunucularna ve vatandalara ynelik bilgilendirme faaliyetleri ve gereklidenetimler artrlacaktr.

iv) Salk Bakanlnn dzenleme, planlama ve denetlemeye ilikin rolleriglendirilecektir.

v) niversite hastanelerinin yapsal sorunlar sistematik ve btncl bir anlayla

zme kavuturulacaktr.

3. Gelir Dalmnn yiletirilmesi, Sosyal erme ve Yoksullukla Mcadele

Gelir dalmnn iyiletirilmesi ile yoksulluk ve sosyal dlanma riski altndabulunan birey ve gruplarn; ekonomik ve sosyal hayata katlmlarnn artrlmas,yaam kalitelerinin ykseltilmesi ve toplumla btnlemelerinin salanmas temelamalardr. Bu erevede;

i) Gelir dalm, sektrel politikalar ve sosyal transferler araclylaiyiletirilecektir.

ii) Dezavantajl gruplar iin eitim, salk, istihdam ve sosyal gvenlik gibi temelhizmetlere eriilebilirlik artrlacak ve zrllerin ekonomik ve sosyal hayatakatlmlarnn artrlmas iin sosyal ve fiziki evre artlar iyiletirilmeye devamedilecektir.

iii) alabilecek durumda olan yoksullara ynelik sosyal yardmlar yoksullukkltrnn olumasn nleyici ve yoksul kesimin retken duruma gemesinisalayc nitelikte olacak, alamayacak durumda olan yoksullar ise dzenlisosyal yardmlarla desteklenecektir.

iv) Aile eitim programlar ve destek hizmetleri yaygnlatrlacak, kadnlara veocuklara ynelik iddete kar daha youn mcadele edilecek, dezavantajl

ocuklara ynelik nleyici, koruyucu ve rehabilite edici hizmetlerin kalitesiartrlacaktr.

v) Sosyal yardm ve hizmet alannda ailenin ihtiyalarna btncl olarakyaklaan ve istihdam balantl bir sistem kurulacaktr.

vi) Sosyal hizmet sunumunda etkinliin salanmas amacyla nitelikli personel veara eleman ihtiyac giderilecek ve vatandalarn gnll katlmnnartrlmasna ynelik mekanizmalar oluturulacaktr.

vii) Yallara ynelik sosyal hizmetler eitlendirilecek ve gelitirilecektir.


27/35

27

4. Sosyal Gvenlik Sisteminin Etkinliinin Artrlmas

Sosyal gvenlik sisteminin nfusun tmn kapsayan, toplumun deienihtiyalarn karlayabilen, mali srdrlebilirlie ve etkin denetim mekanizmasnasahip, kaliteli hizmet sunan bir yapya kavuturulmas temel amatr. Bu erevede;

i) Sosyal sigorta sisteminde bilgi altyaps glendirilecek, sistem etkili,eriilebilir ve srdrlebilir hizmet sunan bir yapya kavuturulacaktr.

ii) Sosyal yardm ve istihdam balants gelitirilerek sosyal gvenlik sistemininfinansal srdrlebilirlii iyiletirilecektir.

iii) Tamamlayc emeklilik ve salk sigortas modelleri gelitirilecektir.

5. Kltrn Korunmas, Gelitirilmesi ve Toplumsal Diyalogun Glendirilmesi

Toplumsal deiim srecinde kltrel zenginlik ve eitliliimizin korunmas vegelecek kuaklara aktarlmas temel amatr. Bu dorultuda, kltrel birikimimizingnmz deerleriyle sentezlenmesi ve farkllklarmz zenginliimiz kabul eden bir

anlayla, ortak kltrel deerlerimiz etrafnda tm bireylerin hogr ve dayanmaierisinde yaamas hedeflenmektedir. Bu erevede;

i) Toplumda dayanma, uzla ve hogr kltrn besleyen toplumsal kurumve kaynaklarn tespiti ile bu kltr zayflatan etkenlerin ortaya karlmasnaynelik sosyal aratrmalara ncelik verilecektir.

ii) Yazl ve grsel basnda ailenin btnln ve nemini vurgulayan,tarihimizin nemli ahsiyet, mekan ve olaylarn tantan dizi, belgesel, izgi filmgibi yaynlar yaygnlatrlacaktr.

iii) Yurtii ve yurtd kltr mirasmzn envanterinin karlarak dijital ortama

aktarlmas salanacak ve bu mirasn korunmasna ynelik almalaryaplacaktr.

iv) Kltr turizminin gelitirilmesi ve sinema, belgesel film gibi kltr rnleriretiminin tevik edilmesi suretiyle kltr sektrnn ekonomik boyutuglendirilecektir.

v) Trkenin dil birikimini ortaya karacak, Trk kltr, sanat ve edebiyatnnbtn dnyada tannmasn ve yaygnlamasn salayacak almalardesteklenecektir.

vi) Genlie ynelik hizmetlerin kapsam geniletilerek nitelii artrlacaktr.

D. BLGESEL GELME VE BLGESEL GELMLK FARKLARININAZALTILMASI

Blgesel gelime politikalarnda blgeler aras gelimilik farklarn azaltmak,krsal alanda asgari yaam standartlarn gelitirmek ve rekabet edebilirlikleriniartrmak suretiyle blgelerin ulusal kalknmaya, rekabet gcne ve istihdamakatklarn en st seviyeye karmak temel amatr.

1. Blgesel Gelime Politikasnn Merkezi Dzeyde Etkinletirilmesi

i) Blgesel gelime ve blgesel rekabet edebilirlik asndan ulusal dzeydekoordinasyonu salamak, meknsal gelime ve sosyo-ekonomik kalknmapolitikalar arasnda uyumu glendirmek ve alt lekli plan ve stratejilere


28/35

28

genel ereve oluturmak zere Blgesel Gelime Ulusal Stratejisi almalartamamlanacaktr.

ii) Merkezi politikalar ile blgesel gelime politikalar arasnda planlama,uygulama ve izleme bakmndan uyum ve koordinasyonu salayarak

ynetiimi gelitirmek amacyla kurulan Blgesel Gelime Yksek Kurulu veBlgesel Gelime Komitesi faaliyete geirilecektir.

iii) Onuncu Kalknma Plan dnemiyle uyumlu olacak ekilde Dzey 2blgelerinde hazrlanacak blge planlar iin gereken aratrma, analiz vestrateji almalar kalknma ajanslar koordinasyonunda yrtlecektir.

iv) Kalknma Ajanslar Ynetim Sisteminin gelitirilmesi almalarna devamedilecektir.

v) Cazibe merkezlerini destekleme programnn uygulanmas glendirilereksrdrlecektir.

vi) Mzakere srecinin ilerlemesine bal olarak, AB blgesel gelimepolitikalarna uyum ve yapsal fonlarn kullanmna hazrlk iin stratejik birereve oluturulacaktr.

vii) Kalknma ajanslar ile dier kurulularn verdii teknik ve mali desteklerarasnda tamamlayclk ve koordinasyon gzetilecektir.

viii)ABden ekonomik ve sosyal uyum alannda salanacak fonlar, oluturulanizleme ve koordinasyon mekanizmasyla etkili bir ekilde ynetilecektir.

2. Yerel Dinamiklere ve sel Potansiyele Dayal Gelimenin Salanmas

i) Bata blgesel ve sektrel tevik politikalar olmak zere, blgesel rekabetgcnn gelitirilmesine ynelik politikalarn analizi, tasarlanmas ve etkili birekilde uygulanmas salanacak, bu amala ulusal ve blgesel dzeydekikurumlarn kapasiteleri glendirilecektir.

ii) Blgesel dzeyde rekabet gc tayan sektrlere odakl ve yerel giriimlerine karan kmelenme politikalar gelitirilecek, bu kapsamda bir ynetiimve destekleme mekanizmas kurulacaktr.

iii) Yerel uzmanlamaya dayal ve niversite-i dnyas ibirliini merkeze alanmodel nitelikte blgesel yenilik altyaps hazrlanacaktr.

iv) Blgesel potansiyeli ve yerel igc piyasas zelliklerini dikkate alan ve yereldzeyde ekonomik dnm destekleyen giriimcilik, finansman, iletme veorganizasyon modelleri oluturulacak, bu balamda, kalknma ajanslarnnyerel dzeyde ihtiya duyulan koordinasyon ilikilerini kurmas ve uzmanlkkurulularyla ibirlii mekanizmalarn oluturmas salanacaktr.

v) Sanayinin yapsal dnmne katk salayacak Sanayi Stratejisi bata olmakzere, mevcut sektrel stratejilerin hedeflerine ulamas iin blge dzeyindesektrel retim faktrleri altyaps ve potansiyeli belirlenecektir.

vi) Kalknma ajanslar bnyesinde kurulan Yatrm Destek Ofislerinin tek durakofis ilevlerini glendirecek dzenlemeler yaplacaktr.


29/35

29

3. Yerel Dzeyde Kurumsal Kapasitenin Artrlmas

i) DAP, DOKAP, KOP Blge Kalknma darelerinin kurumsallamasgerekletirilecektir. Bu blgelerde eylem planlar hazrlanarak uygulamayakonulacak, uygulamann izlenmesi ve deerlendirilmesi salanacaktr.

ii) Kalknma ajanslarnn kurumsallama almalar tamamlanacak ve tam olarakfaaliyete gemeleri salanacaktr.

iii) Merkezi ve yerel dzeyde kurum ve kurulular aras koordinasyon ve kararalma sreleri desteklenecek ve merkez-yerel arasnda bilgi aknglendirmek zere oluturulan l Koordinasyon ve zleme Sistemi (KS)yaygnlatrlacaktr.

iv) Kalknma almalar ve program/proje uygulamalarnda mahalli idare vebirliklerin teknik, mali ve kurumsal kapasiteleri glendirilecektir.

v) Kalknma ajanslarnn, AB ile mali ibirlii kapsamnda salanacak fonlarnkullanmndaki etkinlii artrlacak, bu dorultuda, ajanslarn kurumsalkapasiteleri gelitirilecek ve blgelerinde AB fonlarnn kullanmnda arackurum rol stlenmelerine ynelik hazrlk almalar yrtlecektir.

4. Krsal Kesimde Kalknmann Salanmas

i) Krsal Kalknma Plannn izlenmesi ve deerlendirilmesine ilikinmekanizmalar, Planda belirtilen esas ve usuller erevesinde oluturulacaktr.Bu dorultuda, krsal kalknmaya ynelik faaliyetlerin Krsal Kalknma Plannauyumu gzetilecektir.

ii) Krsal Kalknma Plannda belirlenen nceliklerle uyumlu ekilde tasarlanacakistihdam odakl krsal kalknma projeleri, blgesel gelime politikalarerevesinde daha etkili ekilde uygulanacaktr.

iii) Farkl kurumlar tarafndan uygulanan tarm ve krsal kalknma mali destekprogramlar arasnda uyum ve tamamlayclk ilkeleri gzetilerek kamukaynaklarnn etkinlii artrlacaktr.

iv) Krsal alan ve kent tanmlar, krsal alanda gelimeyi izlemeye olanaktanyacak ekilde yeniden dzenlenerek meknsal gelime ve blgesel/yerelkalknma politikalarnda kr-kent btnlemesi desteklenecektir.

v) Ky Kanunu yenilenecek ve krsal alanda yerleme ve yaplamaya ilikindier mevzuat almalar da tamamlanarak uygulama projeleri hayatageirilecektir.

vi) Zorunlu nedenlerle yaadklar yerlerden ayrlan vatandalara, kendi istekleridorultusunda, eski veya yeni yerleim yerlerinde yaamlarnsrdrebilecekleri koullar oluturulmaya devam edilecektir.

vii) Krsal alanda dezavantajl gruplarn durumunun iyiletirilmesi veglendirilmesi iin nlemler alnacaktr.

viii) Krsal kesimde internet eriimi glendirilecek ve bu kesimeynelikhizmetlerin gelitirilmesi ve yararlanclara ulatrlmasnda bilgi ve iletiimteknolojileri etkili bir ekilde kullanlacaktr.


30/35

30

E. KAMU HZMETLERNDE KALTE VE ETKNLN ARTIRILMASI

1. Politika Oluturma ve Uygulama Kapasitesinin Artrlmas

Kamu ynetimi reform sreci ile kamu idarelerinde stratejik ynetimingerektirdii dnmn srdrlmesi, ynetsel kararlarn stratejik planlara dayanan,

orta ve uzun vadeli bak asyla ekillendirilmesi, uygulanacak politikalarn maliyeti,etkiledii kesimler ve frsat maliyeti de gz nne alnarak, btenin, kamuidarelerinin performansn gsterecek bir yapya kavuturulmas temel amatr. Buerevede;

i) Kamu idarelerinde daha verimli, etkili ve uygulanabilir stratejik planlarnhazrlanmasna ynelik almalar yaplacak, katlmclk mekanizmalarglendirilecektir.

ii) Kamu ynetiminde stratejik planlar ve performans programlar erevesindelme, izleme, deerlendirme sreleri gelitirilecektir.

iii) Kamu idarelerinde mevcut idari ve beeri kapasite, nitelik ve nicelik olarakstratejik ynetim anlay dorultusunda gelitirilecek, ynetim kltrnn yeniyapya uyarlanmasna dnk programlar dzenlenecektir.

2. Kamu Kesiminde nsan Kaynaklarnn Gelitirilmesi

Kamu kurum ve kurulularnda etkili bir insan kayna planlamasnnyaplmas, hizmet gereklerine uygun say ve nitelikte personel istihdamnnsalanmas temel amatr. Bu erevede;

i) Kamu personeli bilgi sisteminin oluturulmasna ynelik almalarhzlandrlacaktr.

ii) Kamu personel sisteminin iyiletirilmesi amacyla hukuki ve kurumsaldzenlemeler yaplacaktr.

3. e-Devlet Uygulamalarnn Yaygnlatrlmas

Vatanda ve i dnyasnn gereksinimleri dorultusunda eitli kanallardanbtnleik hizmet sunumunun salanaca bir e-devlet yapsnn oluturulmas temelamatr. Bu erevede;

i) e-Devlet proje ve uygulamalar btncl ve bilgi paylamn esas alan biranlayla koordine edilecektir.

ii) e-Devlet uygulamalarnn hayata geirilmesi iin gerekli temel bilgi sistemleriile ortak altyap ve hizmetler gelitirilecektir.

iii) Kamu hizmetlerinin elektronik ortama tanmasnda i sreleri; idari ve maliyklerin azaltlmas, mkerrerliklerin giderilmesi ve birlikte alabilirliinsalanmas ynnde iyiletirilecektir.

iv) e-Devlet uygulamalarnda kullanc odakllk, kullanc memnuniyeti, kiisel bilgimahremiyeti, bilgi gvenlii, katlmclk ve effaflk gzetilecektir.

4. Adalet Sisteminin yiletirilmesiHukukun stnl ve hukuk devleti ilkeleri erevesinde adalet hizmetlerinin

daha adil, hzl, gvenli ve isabetli ekilde sunulmas; yarglamann ileyiinde vetemel unsurlarnda hizmet kalitesini artrc abalarn srdrlmesi; ekonomik ve


31/35

31

sosyal dzenin korunmas, iyiletirilmesi ve gelitirilmesindehukuk kurallarnn araolarak kullanlmastemel amatr. Bu erevede;

i) Adalet hizmetlerinde, AB uygulamalar da dikkate alnarak, hukuki ve kurumsaldzenlemeler yaplacak, beeri ve fiziki altyap gelitirilecektir.

ii) Yarg Reformu Stratejisi ve Eylem Plan gncellenecek, bu erevede gerekliyasal ve kurumsal dzenlemeler hayata geirilecektir.

5. Gvenlik Hizmetlerinin Etkinletirilmesi

Bireyin, kurumlarn ve mlkiyet haklarnn gzetildii, zgrlk iin gvenlikyaklamyla toplum destekli bir asayi hizmetinin sunumu temel amatr. Buerevede;

i) Suun olumadan nlenebilmesi amacyla nleyici kolluk ve istihbarathizmetlerine nem verilmesi, delilden sana ulalmas yaklam kapsamndakriminal altyapnn modernletirilmesi ve Acil ar Sisteminin (112) lke

geneline yaygnlatrlmas almalarna devam edilecektir.

ii) Bata terr ve terrizmin finansman olmak zere organize sular ile mali vebiliim sularyla mcadele kapsamnda ihtiya duyulan hukuki, kurumsal veteknolojik altyapnn tesisi almalar srdrlecektir.

iii) Yasa d g ve iltica hareketleri, insan ticareti ve kaakl, uyuturucumadde ticareti ve kullanmyla etkili bir ekilde mcadele iin gerekli olanhukuki, kurumsal ve teknolojik altyapnn glendirilmesi almalarsrdrlecek, snr gvenliinin yeniden yaplandrlmas almalarna devamedilecektir.

6. Doal Afetler

Afet ynetiminin merkezi ve yerel dzeyde, yeterli, etkin ve btncl birkapsamda yrtlmesi temel amatr. Bu erevede;

i) Ulusal Afet Ynetimi Stratejisi ve Eylem Plan hazrlanacaktr.

ii) lke genelinde doal afet riski tayan yerleim yerleri afet risk dzeyine grenceliklendirilecek, riskin planl bir ekilde azaltlmasna ynelik teknik ve malialmalar sonulandrlacak, halkn bilinlendirilmesine ynelik faaliyetleryrtlecektir.

iii) Afet sigorta sistemi, tm afet trleri ve lkenin tamamn kapsayacak ekildeyaygnlatrlacak, gerekli yasal dzenlemeler tamamlanacaktr.

iv) Glendirme ve dnm ihtiyacolan yerleim yerleri ve kamu binalar iinprogramlar gelitirilecektir.


32/35

32

Ek Tablo 1: Temel Ekonomik Byklkler

2011 2012 2013 2014

BYME VE ST HDAM

GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) 1.281 1.426 1.572 1.733

GSYH (Milyar Dolar, Cari Fiyatlarla) 766 822 888 952

Kii Bana Milli Gelir (GSYH, Dolar) 10.363 10.973 11.716 12.412

GSYH Bymesi 1 7,5 4,0 5,0 5,0

Toplam Tketim 1 6,2 3,0 3,5 3,4

Kamu 6,5 3,1 3,4 2,2

zel 6,1 3,0 3,5 3,5

Toplam Sabit Sermaye Yatrm 1 19,3 6,2 8,8 8,5

Kamu 7,7 -0,6 7,7 3,8

zel 22,3 7,7 9,0 9,4

Toplam Nihai Yurtii Talep 9,3 3,9 4,9 4,8

Toplam Yurtii Talep 1 9,4 3,9 4,8 4,7

Nfus (Yl Ortas, BinKii) 73.950 74.885 75.811 76.707

gcne Katlma Oran (%) 49,9 49,7 49,7 49,7

stihdam Dzeyi (BinKii) 23.925 24.257 24.752 25.264

stihdam Oran (%) 44,7 44,5 44,6 44,8

sizlik Oran (%) 10,5 10,4 10,2 9,9

DI T CARET

hracat (FOB) (Milyar Dolar) 134,8 148,5 165,7 185,1

thalat (CIF) (Milyar Dolar) 236,9 248,7 272,5 295,9

D Ticaret Dengesi (Milyar Dolar) -102,1 -100,2 -106,8 -110,8

hracat / thalat (%) 56,9 59,7 60,8 62,6

D Ticaret Hacmi / GSYH (%) 48,5 48,3 49,3 50,5

Turizm Gelirleri (Milyar Dolar) 24,0 26,0 29,0 31,0

Cari lemler Dengesi (MilyarDolar) -71,7 -65,4 -67,0 -67,1

Cari lemler Dengesi / GSYH (%) -9,4 -8,0 -7,5 -7,0

Ham Petrol Fiyat (Dolar/w) 2 104,7 97,0 101,5 102,2

Enerji thalat (27. Fasl, Milyar Dolar) 49,6 49,5 53,6 56,8ENFLASYON

GSYH Deflatr 8,0 7,0 5,0 5,0

TFE Yl Sonu % Deime (Tahmin) 3 7,8 5,2 5,0 5,0

(1) Sabit fiyatlarla yzde deiimi gstermektedir.

(2) thal edilen ham petroln ortalama maliyetini yanstmakta olup Kalknma Bakanl tarafndan tahmin edilmitir.

(3) 2012 ve 2013 yl rakamlar TCMB Enflasyon Raporu 2011-IIIte yer alan tahminlerdir.


33/35

33

Ek Tablo 2: Kamu Finansmanna likin Temel Byklkler

(Milyar TL)

2011 2012 2013 2014

Merkezi Ynetim Bte Dengesi -22,2 -21,1 -21,7 -18,1

Merkezi Ynetim Bte Gelirleri 290,9 329,8 359,4 390,5

Merkezi Ynetim Bte Harcamalar 313,2 350,9 381,1 408,6

Toplam Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml) 15,3 15,8 19,8 26,4

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Fazlas (Program Tanml) 11,8 14,8 18,2 24,2

Merkezi Ynetim Btesi Gelirleri (Program Tanml) 282,4 315,4 346,3 377,8

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Harcamalar (Program Tanml) 270,6 300,6 328,1 353,6

Dier Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml) 3,5 1,0 1,6 2,2

Toplam Kamu zelletirme Gelirleri 4,3 12,5 12,6 12,8

(GSYH'ya Oran, %)

2011 2012 2013 2014

Merkezi Ynetim Bte Dengesi -1,7 -1,5 -1,4 -1,0

Merkezi Ynetim Bte Gelirleri 22,7 23,1 22,9 22,5

Merkezi Ynetim Bte Harcamalar 24,4 24,6 24,2 23,6

Toplam Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml) 1,2 1,1 1,3 1,5

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Fazlas (Program Tanml) 0,9 1,0 1,2 1,4

Merkezi Ynetim Btesi Gelirleri (Program Tanml) 22,0 22,1 22,0 21,8

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Harcamalar (Program Tanml) 21,1 21,1 20,9 20,4

Dier Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml) 0,3 0,1 0,1 0,1

Toplam Kamu zelletirme Gelirleri 0,3 0,9 0,8 0,7

Sosyal Gvenlik Primleri Hari Vergi Yk (Red ve adeler Hari) 20,0 20,0 20,0 19,8

Sosyal Gvenlik Primleri Dahil Vergi Yk (Red ve adeler Hari) 27,3 27,1 27,1 26,9

AB Tanml Genel Ynetim Nominal Bor Stoku 39,8 37,0 35,0 32,0

Not: Negatif iaret a gstermektedir.


34/35

34

Ek Tablo 3: Kamu Kesimi Borlanma Gerei (1)

(GSYH'ya Oran, %)

2011 2012 2013 2014

KAMU KESM GENEL DENGES (KKGD) (2) -1,0 -1,1 -0,8 -0,4

Genel Devlet -1,0 -0,8 -0,8 -0,4

Merkezi Ynetim Btesi -1,7 -1,5 -1,4 -1,0

Mahalli dareler 0,0 0,0 -0,1 -0,1

Bte D Fonlar 0,0 0,0 0,0 0,0

sizlik Sigortas Fonu 0,6 0,6 0,7 0,7

Sosyal Gvenlik Kurulular 0,0 0,0 0,0 -0,1

Genel Salk Sigortas 0,0 0,0 0,0 0,1

Dner Sermayeli Kurulular 0,1 0,1 0,1 0,1

K T (zelletirme kapsamndaki kurulular dahil) 0,0 -0,3 -0,1 -0,1

FA Z G DERLER VE ZELLET RME GEL RLER HAR KKGD 2,2 1,7 1,9 2,2

Genel Devlet 2,2 1,9 1,9 2,2

Merkezi Ynetim Btesi 1,6 2,0 2,0 2,1

Mahalli dareler 0,1 0,0 -0,2 -0,1

Bte D Fonlar -0,2 -0,7 -0,6 -0,6


Sosyal Gvenlik Kurulular 0,0 0,0 0,0 -0,1

Genel Salk Sigortas 0,0 0,0 0,0 0,1


K T (zelletirme kapsamndaki kurulular dahil) 0,0 -0,2 0,0 0,0

(1) Kalknma Bakanlnn klasik kamu kesimi genel dengesi format esas alnmtr.

(2) Gelir - gider farkn gstermektedir.



35/35

Ek Tablo 4: Genel Devlet Borlanma Gerei (1)

(GSYH'ya Oran, %)

2011 2012 2013 2014

GENEL DEVLET DENGES (GDD) (2) -1,0 -0,8 -0,8 -0,4

Merkezi Ynetim Btesi -0,5 -0,3 0,0 0,1

Mahalli dareler -0,2 -0,2 -0,3 -0,1

Bte D Fonlar 0,2 0,7 0,6 0,5


Sosyal Gvenlik Kurulular -1,1 -1,8 -1,8 -1,8

Genel Salk Sigortas -0,1 0,0 0,0 0,1


FAZ GDERLER VE ZELLETRME GELRLER HAR GDD 2,2 1,9 1,9 2,2

Merkezi Ynetim Btesi 2,8 3,2 3,3 3,3

Mahalli dareler -0,1 -0,2 -0,3 -0,2

Bte D Fonlar -0,1 -0,1 -0,1 -0,1


Sosyal Gvenlik Kurulular -1,1 -1,8 -1,8 -1,8

Genel Salk Sigortas -0,1 0,0 0,0 0,1


Genel Devlet Gelirleri 36,4 36,8 36,5 36,1

zelletirme Hari Genel Devlet Gelirleri 36,1 35,9 35,7 35,4

Genel Devlet Harcamalar 37,4 37,6 37,3 36,5

Faiz Giderleri Hari Genel Devlet Harcamalar 33,9 34,0 33,8 33,2

(1) Kalknma Bakanl tarafndan Avrupa Birliine sunulan Katlm ncesi Ekonomik Program format esas alnmtr. Bu

erevede, kamu kaynann, ilk elde eden kurulu btesinde gelir; nihai olarak harcayan kurulu btesinde gider olarak

yazlmas durumunda oluan ve KT'leri kapsamayan Genel Devlet Dengesinde, toplam denge rakam klasik tanma gre

deimemekte, ancak bte trleri itibaryla ak (veya fazla) deimektedir.

(2) Gelir - gider farkn gstermektedir.


Documents

2012-2014 Medium-Term Programme