LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

FAMILIA ROMANA

PENSA A, B, C

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM I ......................................................5 PENSVM A ................................................................. 5 PENSVM B ................................................................. 7 PENSVM C ................................................................. 8

CAPITVLVM II .....................................................9 PENSVM A ................................................................. 9 PENSVM B ............................................................... 10 PENSVM C ............................................................... 11

CAPITVLVM III................................................... 12 PENSVM A ............................................................... 12 PENSVM B ............................................................... 13 PENSVM C ............................................................... 14

CAPITVLVM IV .................................................. 15 PENSVM A ............................................................... 15 PENSVM B ............................................................... 16 PENSVM C ............................................................... 17

CAPITVLVM V ................................................... 18 PENSVM A ............................................................... 18 PENSVM B ............................................................... 20 PENSVM C ............................................................... 20

CAPITVLVM VI .................................................. 21 PENSVM A ............................................................... 21 PENSVM B ............................................................... 22 PENSVM C ............................................................... 24

CAPITVLVM VII.................................................. 25 PENSVM A ............................................................... 25 PENSVM B ............................................................... 25 PENSVM C ............................................................... 27

CAPITVLVM VIII ................................................. 28 PENSVM A ............................................................... 28 PENSVM B ............................................................... 29 PENSVM C ............................................................... 30

CAPITVLVM IX .................................................. 31 PENSVM A ............................................................... 31 PENSVM B ............................................................... 32 PENSVM C ............................................................... 33

CAPITVLVM X ................................................... 34 PENSVM A ............................................................... 34 PENSVM B ............................................................... 35 PENSVM C ............................................................... 36

1

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XI .................................................. 37 PENSVM A ............................................................... 37 PENSVM B ............................................................... 38 PENSVM C ............................................................... 39

CAPITVLVM XII.................................................. 40 PENSVM A ............................................................... 40 PENSVM B ............................................................... 41 PENSVM C ............................................................... 42

CAPITVLVM XIII ................................................. 43 PENSVM A ............................................................... 43 PENSVM B ............................................................... 43 PENSVM C ............................................................... 45

CAPITVLVM XIV................................................. 46 PENSVM A ............................................................... 46 PENSVM B ............................................................... 46 PENSVM C ............................................................... 47

CAPITVLVM XV.................................................. 48 PENSVM A ............................................................... 48 PENSVM B ............................................................... 49 PENSVM C ............................................................... 50

CAPITVLVM XVI................................................. 51 PENSVM A ............................................................... 51 PENSVM B ............................................................... 51 PENSVM C ............................................................... 53

CAPITVLVM XVII ................................................ 54 PENSVM A ............................................................... 54 PENSVM B ............................................................... 54 PENSVM C ............................................................... 56

CAPITVLVM XVIII ............................................... 57 PENSVM A ............................................................... 57 PENSVM B ............................................................... 57 PENSVM C ............................................................... 59

CAPITVLVM XIX................................................. 60 PENSVM A ............................................................... 60 PENSVM B ............................................................... 61 PENSVM C ............................................................... 62

CAPITVLVM XX.................................................. 63 PENSVM A ............................................................... 63 PENSVM B ............................................................... 64 PENSVM C ............................................................... 65

2

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXI................................................. 66 PENSVM A ............................................................... 66 PENSVM B ............................................................... 67 PENSVM C ............................................................... 68

CAPITVLVM XXII ................................................ 69 PENSVM A ............................................................... 69 PENSVM B ............................................................... 70 PENSVM C ............................................................... 71

CAPITVLVM XXIII ............................................... 72 PENSVM A ............................................................... 72 PENSVM B ............................................................... 73 PENSVM C ............................................................... 74

CAPITVLVM XXIV ............................................... 75 PENSVM A ............................................................... 75 PENSVM B ............................................................... 76 PENSVM C ............................................................... 77

CAPITVLVM XXV................................................ 78 PENSVM A ............................................................... 78 PENSVM B ............................................................... 80 PENSVM C ............................................................... 81

CAPITVLVM XXVI ............................................... 82 PENSVM A ............................................................... 82 PENSVM B ............................................................... 83 PENSVM C ............................................................... 84

CAPITVLVM XXVII .............................................. 85 PENSVM A ............................................................... 85 PENSVM B ............................................................... 86 PENSVM C ............................................................... 87

CAPITVLVM XXVIII.............................................. 88 PENSVM A ............................................................... 88 PENSVM B ............................................................... 89 PENSVM C ............................................................... 90

CAPITVLVM XXIX ............................................... 91 PENSVM A ............................................................... 91 PENSVM B ............................................................... 93 PENSVM C ............................................................... 94

CAPITVLVM XXX ................................................ 95 PENSVM A ............................................................... 95 PENSVM B ............................................................... 96 PENSVM C ............................................................... 97

3

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXXI ............................................... 98 PENSVM A ............................................................... 98 PENSVM B ............................................................... 99 PENSVM C .............................................................. 100

CAPITVLVM XXXII ............................................ 101 PENSVM A .............................................................. 101 PENSVM B .............................................................. 102 PENSVM C .............................................................. 103

CAPITVLVM XXXIII............................................ 104 PENSVM A .............................................................. 104 PENSVM B .............................................................. 105 PENSVM C .............................................................. 106

CAPITVLVM XXXIV............................................ 107 PENSVM B .............................................................. 107 PENSVM C .............................................................. 108

CAPITVLVM XXXVPENSVM APENSVM BPENSVM C

............................................ 109 .............................................................. 109 .............................................................. 111 .............................................................. 112

4

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM I PENSVM A Nlus fluvi__ est. Nlus et Rhnus fluvi__ __.

us sunt

Crta nsul__ __. Crta et Rhodus nsul__ sunt. a est ae

Brundisium oppid__ est. Brundisium et Tsculum oppid__ __. um a sunt

Rhnus fluvi__ magn__ est. Tiberis est fluvi__ parv__. us us us

Rhnus D vius nn fluvi__ parv__, sed fluvi__ magn__ sunt. us

et nu

Sardinia s __ magn__ est. Melita nsul__ parv__ est.

n ul a a a

Sardinia et Sicilia nn nsul__ parv__, sed nsul__ magn__ sunt. a

ae ae ae

Brundisi oppid__ parv__, sed oppid__ magn__ est. ae

um nn um um um

um

5

FAMILIA

PENSA ROMANA

Tsculum et Delph nn oppid__ magn__, sed oppid__ parv__ sunt. a a a

Crta nsul__ Graec__ est. a

a a

Lesbos e C s et Naxus sunt nsul__ Graec__. t hio ae ae

In Graec mult__ nsul__ sunt. i ae ae

In Galli ult__ fluvi__. sunt m

In Itali mult__ oppid__ sunt.

a

t pauc__ oppid__. a

In Arabi sunt pauc__ fluvi__ e a

A et B li _ Latn__ sunt. C quoque litter__ Latn__ est. a

tter_ ae ae a

'Mult' et 'pauc' vocbul__ Latn__ sunt. 'Ubi' quoque vocbul__ Latn__ t

a

es . a a um

I et II numer__ Rmn__ sunt. III quoque numer__ Rmn__ est. um

us us

6

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVL MV I PENSVM B icilia __ est. Italia nsula __ est. S

nsula nn

hnus __ est. Brundisium __ est. R fluvius m

Sicilia et Sardinia __ magnae sunt. Melita nsula __ est. oppidu

nsulae

Britannia n a, sed __ __ est. parva n __ parv

nsula nsula

est. magna

Brundisium nn __ __, sed __ magnum oppidum parvum m

Est__ Brundisium in Graeci? Brundisium __ est in Graeci, __ in oppidu

Itali. ne nn

dum Graecum est.

sed __ est Sparta? Sparta est in Graeci. Sparta oppidum __ est. Delph __ oppi

Ubi cum Grae ue quoq

Euboea, Naxus, Lesbos, Chios __ Graecae sunt. In Graeci sunt __ nsulae.

ae nsul

Quid est III? III __ est. __ est A? A littera est. multae

numerus Quid

A, B, C _ L unt. _ atnae s

litterae

7

FAMILIA

PENSA ROMANA

__ litt a a est? __ littera __, sed littera __ est. er Latn Num nn Latna Graeca

nsula' __ Latnum est. ' vocbulum

CAPITVL MV I PENSVM C

Rma in Itali est Sparta in Itali nn est. p. Italia est in Eur Syria et Arabia in Asi sunt. Aegyptus in Asi nn est. In Graeci sunt. tali. Brundisium est in I Brundisium oppidum est. Crta oppidum nn est. nsula magna est. Britannia nn nsula parva, sed Tiberis fluvius est. D littera Latna est. na, sed littera Graeca est. nn littera Lat s.

II nn est magnus numeru

8

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM II PENSVM A Mrcus fli__ Ili est. Ilia fli__ Ili est.

us a

Ilius est vir Rmn__. Aemilia fmin__ Rmn__ est. us a a

Ilius domin__, Aemilia domin__ est. us a

Mdus serv__ Graec__ est, Dlia est ancill__ Graec__. us us a a

Sparta oppid__ Graec__ est. um

Ilius pa r c__ est. um

te Mr

Mrcus e li__ et Aemili__. st flius I

Mdus s li__ est: Ilius est dominus serv__. ae

ervus I

Ilius dominus Md__ et Dv__ est: Ilius dominus serv__ est.

Numerus serv__ magnus est. rum

rum Dlia est ancilla Aemili__ : Aemilia domina ancill__ est.

ae

Aemilia mina Dli__ et Syr__ est: Aemilia domina ancill__ est. ae

do ae ae rum

9

FAMILIA

PENSA ROMANA

In famili I est magnus numerus serv__ et ancill__. li__ rum

Aemilia rc__ et Qunt__ et Ili__ est. rum

mter M

Mrcus, Qu tus Iliaque sunt lber Ili__ et Aemili__. aen

ae

Numerus ber__ est trs. l

. rum

Numerus serv__ est centum rum

In pgin pitul__ sec prm ca und__ multa vocbula nova sunt.

Numerus capitul__ nn parvus est.

rum

CAPITVLVM II PENSVM B

nus est. Mrcus __ Rm

puer lius __ Rmnus est. I

vir Aemilia t mna. es __ R

fmina Ilius es rc et Qunt et Iliae. t __ M

pater In __ Il __ : duo __ et na __. i sunt trs

famili lber fli

__ lber emilia. flia

rum est A r

Mte

10

FAMILIA

ROMANA PENSA

__ est D s est __ Ili. Ilius __ Dv est. vus? Dvu Quis servus dominus

rae. __ est Syra? Syra __ Aemiliae est. Aemilia est __ Sy Quae ancilla

ili __ sunt __ [C] serv

domina Cornlius: "__ serv sunt in famili tu?" Ilius: "In fam

." Quot me centum

Cornlius: "Familia __ magna est!" tua

e'LINGVA st titulus __ tu Latn. LATINA' libr

CAPITVLVM II PENSVM C

us est flius Ili. Qunt Mdus et Dvus serv Ili sunt. Mrcus nn servus, sed flius Ili est. Ilia est flia Ili. In famili Ili trs lber sunt . mili. Centum serv sunt in fa . Syra domina nn est, sed ancilla Domina ancillrum est Aemilia. us nn est. Cornlius vir Graec t, nn masculnum.

'Puella' vocbulum fminnum es

11

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM III PENSVM A Cr Mrc__ Iliam pulsat? Mrcus Ili__ pulsat, quia Ili__ cantat.

us am a

Ili__ plr__, quia Mrcus e__ pulsat. a at am

Ilia: "Mamma! Mrcus __ pulsat." m

Aemilia puell__ aud__ et ven__. am it it

Mter Qunt__ videt et e__ interrog__ : "Quis m voc__?" um um at

Qunt__ respond__ : "Ilia __ vocat." at

us et

Ilius dot

rm__. it

Quntus li__ voc__ : "Pater!" I um

Mrcus r _ uia Ili__ nn venit. at

d _, q et

Aemilia verber__. us

Mrc__ um

Ilius ven__, quia Mrc__ plrat. at

it us

12

FAMILIA

ROMANA PENSA

Ilius Aemili__ et Mrc__ et Qunt__ et Ili__ videt.

am um um

Ilius: "P parv__ puell__ pulsat improbus est." am

uer qu am am

Ilius puer__ improb__ verberat. um um

Quem I berat? Puer qu__ Ili__ ver lius verberat est Mrcus. us em

Mrcus p r__. l

t laet__ nn est. at

Puer qu__ plra

Puella qu__ cantat laet__ est. us

ae

CAPITVL M

a

V III PENSVM B

a." Puella __ cantat est Ilia. Ilia __ est. Puella __ : "Lall

cantat quae laeta

Puer im llam __. Puella __ : "Uhuh!" Puer __ : "Hahahae!" probus pue pulsat plrat rdet

Puer __ rcus. rdet est M

Ilia Aem i : "Mamma!" qu

il am __ vocat

Aemilia , et Quntum __ : "Cr Ilia plrat?" __ venit interrogat

13

FAMILIA

PENSA ROMANA

Quntus plrat, __ Mrcus eam pulsat." __ : "Ilia respondet

Aemilia: __ nn est, puer __ est! Ubi est pater?" Aemilia quia

"Mrcus puerIlium nn __.

probus bus impro videt

Quntus: "Pater nn __ est."

Quntus l ter!" Ilius Quntum nn __. hc

I ium __: "Pa vocat audit

__ Ilius u m nn audit? I Q ntu lius eum nn audit, quia __. Cr dormit

Mrcus p r milia eum verberat. l at, __ Ae

Ilius Mrcum audit; __ Ilius nn dormit. quia

__ Aemi t? Aemilia Mrcum __.

iam lia verbera

Quem rat verbe

Puer __ Aemilia verberat improbus est. quem

Ilia laeta nn est __ rdet.

CAPITVL Mneque

V III PENSVM C

Iliam pulsat. Mrcus Ilia plrat quia Mrcus eam pulsat. nn Iliam pulsat. Quntus Quntus Mrcum pulsat. Aemilia venit quia Ilia eam vocat. Quntus Ilium vocat. Ilius eum nn audit, quia dormit. Ilius Mrcum audit. lia eum verberat. Mrcus plrat, quia Aemi Nn rdet. tvus est. 'Mrcus' nn accustvus, sed nmin tvus est. 'Iliam' nn nmintvus, sed accs 'Dormit' est verbum.

14

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM IV PENSVM A Mdus ad__. Dvus ab__.

est

Ilius imp r__ : "V d__!" est

e oc__ Dvum, M at e

Mdus Dvum voc__ : "Dv__! Ven__!" at e

Dvus ven__ neque Ilium vid__. it et

Mdus: "Salt__ dominum!"

Dvus dominum salt__ : "Salv, domin__! Quid est?" at e

Dominus: "Tac__, serv__! Numm me ubi sunt?" e

Servus tac__ neque respond__. et et

Ilius: "Respond__!"

Dvus: "Interrog__ Mdum!"

Ilius Mdum interrog__ : "Ubi est pecnia mea, Md__?" at e

Mdus: "Dvus pecniam tuam hab__." et

Ilius: "Pn__ sacculum tuum in mns, Dv__!" e e

15

FAMILIA

PENSA ROMANA

Dvus pr__ : sacculum suum in mns pn__. et it

acculus meus vacuus est." Dvus: "Vid__, domin__ : s

_, bon__ serv__!" e

Ilius: "Sm__ sacculum tuum et discd_ e e e e

Dvus sacculum suum sm__ et discd__. it it

CAPITVLVM IV PENSVM B In saccul Ili __ est.

cnia Ilius pecniam suam __ : "nus, duo, trs, __, __, se

pex, __, __, __, __."

erat num attuor qu qunque ptem se t oc novem em

In __ n m, sed __ decem numm sunt. dec

n centu saccul tum

omine!" tan

Dvus dominum __ : "Salv, d tat sal

Ilius __: "Pne sacculum tuum in __!" erat imp ns m

Dvus sacculum __ in mns __. m suu pnit

16

FAMILIA

ROMANA PENSA

Sacculus Dv __ est, in saccul __ [: Dv] __ pecnia est. vacuus eius la

Dvus sacculum suum __ et discdit. nl

smit Ilius: " de! Ven!" Mdus nn venit, quia __ [: Mdus] pecniam Ili __.

M

is bet

Ilius baculum, __ in mns est, smit et __. ha

od qu cdit dis

Dominus imperat, bonus servus __. pret

CAPITVLVM IV PENSVM C

In saccul eius sunt decem numm. In scaen prm Dvus nn adest, sed abest. Mdus Dvum vocat. li nn sunt in saccul Dv. Numm I Ilius num nummum in saccul Dv pnit . sunt in saccul Ili. Iam novem numm n saccul Md sunt numm Ili. Nn est, i cdit, quia is pecniam Ili in saccul su Mdus dis

habet. Mdum vocat. Ilius um nn audit, quia abest. Mdus e

17

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM V ENSVM AP

lius et Aemilia in vll__ habit__ cum liber__ et serv__. I

ant s

ill__ habet. s

Dominus mult__ serv__ et mult__ anc s s s

Aemilia in peristl__ est cum Mrc__ et Qunt__ et Ili__. s

Ilia mult__ ros__ in hort__ vid__ et ab Aemili__ discd__. s s et

Iam Aem ait

ili puell__ nn vid__, neque puer eam vid__. am et

Aemilia:ent

"Mrce et Qunte! Voc__ Iliam!"

Puer I et Qunte! Ven

te li__ voc__ : "Ilia! Ven__!" et Ilia puer__ voc__ : "Mrce

__ " am ant s at te

18

FAMILIA

ROMANA PENSA

Ilia puers nn aud__, sed d__. puer Ili__ au it am iunt

Ilia: "C nn ven__?" Ilia ex hort__ venit cum V ros__ pulchr__

r puer.

t iun s

Ilia: "V s, mter! Vid__, puer!" s

id__ ros__ me s te

Mrcus: "Rosae pulchrae sunt, puella sine ros__ pulchra nn est!"

Ilia cum _ ros__ discd__. s

n_ it

Puer rd__.

Aemilia: _, puer! Sm__ ros__ et discd__!" ent

"Tac_ te ite s ite

Puer r m__ et discd__ ; in tri__ aqu__ sm__ ex impluvi_ e s__ in aqu__ pn__.

os__ s_ t ro

s unt unt am unt s

unt

19

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM V ENSVM BP

Ilius in a __ __. Aemilia cum __ [: Ili] habitat.

m gn vll at habit e

Ilius Aemiliam __, quia __ [: Aemilia] bona et __ fmina est. amat ea lchra

Aemilia in peristl est __ lbers sus, sed __ vir su. pu

cum e sin

Ilia __ m discdit; iam puella in __ est. Ae ili ab

Ilia ross __ et __ hort venit cum V __. hort

pit car ex s

Puella la st: rosae eam __. ros

eta e lectant

vium? __ [: impluvium] est in __. d

Ubi est implu Id tri

In implu st. In tri nllae __ sunt. vi __ e aqua estrae

fen

CAPITVLVM V PENSVM C

us nn slus, sed cum famili su in vll habitat. Ili s et Aemilia dus flis et nam fliam habent. Iliu uvium est in tri. Impl lt serv in n cubicul dormiunt. Mu s abest. Iliu s in oppid Tscul est. Iliu n est, lber cum e sunt. Sla n s carpit et puers vocat. Ilia ros r Iliam rdent, quia improb sunt. / Quia Ilia

ella pulchra nn est. Puepu

20

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM VI ENSVM AP

lius ab oppid__ Tscul ad vll__ su__ it. I

am am

Vlla eius prope Tscul__ est.

Ilius in c inter Urs__ et Dv__. um

le tc est um um

Dominus ort__. servs p

Ursus et accs port__, sacc__ Syr et Landr port__. tur

D vus nn s ant

t quam saccus qu antur

Saccus quem Lander port__ nn tam parvus esSyr__ po __. rt

at tur

Mdus n d domin__, nam servus malus dominum tim__. Dominus serv__ mal__ tim__.

n est apu

um et

Dominus serv__ mal__ voc__ neque ab e aud__. tur

um um at tur

domin__ voc__ neque eum aud__. Serv__ mal__ us us tur

it

21

FAMILIA

PENSA ROMANA

Qu it M Unde venit? Mdus Tscul__ venit. dus? Rm__ it. am

Ante M

d__ est Rma, Tsculum post e__ est. um

Cornlius nn Tscul Rmam, sed Rm__ Tscul__ it, nam is Tscul__ habitat.

um

um

Cornlius nn ambulat, sed equ__ veh__. itur

Ldia, amca Md, Rm__ habitat. ae

Iam Mdus Rm__ apud Ldi__ est. ae am

Mdus amc__ su__ salt__ et ab amc__ su__ salt__, nam Ldia Md__ am__ et ab e__ am__.

am am at tur um at tur

CAPITVLVM VI PENSVM B stia nn __ Rm, sed __ Rmam est.

procul prope

__ venit Ilius? Tscul venit et __ vllam it. Duo serv eum __. Unde ad portant

22

FAMILIA

ROMANA PENSA

Syrus et Lander, qu __ le t, dus __ portant. ctcam ambulan post saccs

u __ Landr porttur, __ Syrus am __ est quam Lander. Saccus Syr nn __ magnus est __ saccus q

n n t tam quam e itaqu fessus

Mdus __ dominum nn est, nam Mdus dominum rtum __. apud timet

Mdus servus __ [= improbus] est; __ Mdus et Ilius nn __, sed inimc sunt.

s malu e itaqu amc

na quae Via Lat , est __ Rmam et Capuam, nn tam __ est quam __ Appia.

inter a long

__ amb mam ambulat, __ amca eius Rmae via

ulat Mdus? Is Rhabitat.

Qu

Cornlius __ [= sed C.] Rm Tsculum __. nam

tem au

Tsculum est __ eum, __ eum est Rma. it

ante

Cornliu _, is nn __. post

s equ _ itur veh ambulat

Ilius et Cornlius ad vlls sus __.

eunt

23

FAMILIA

PENSA ROMANA

APITVLVM VIC

PENSVM C

us nn ambulat, lectc vehitur. Ili Dvus et Ursus Ilium portant. et Lander saccs portant. Syrus Tscul venit et ad vllam suam it. Ilius Mdus Rmam it. Cornlius nn Tscul Rmam, sed Rm Tsculum it. nlius Tscul habitat. Cor s laetus est, quia Rmae amcam habet. Mdu est amca Md. Ldia In saccul su Mdus numms domin habet. us et Mdus nn amc, sed inimIli c sunt. at' nn est verbum passvum, sed ctivum. 'Port

24

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM VII PENSVM A Ilius M _ su__, mlum dat. rc _, fli__

Ilius Mrc__ et Qunt__, fli__ su__, mla dat. s

Ilius etiam serv__ su__, Syr__ et Landr__, mla dat. s

s s

C__ Aem a m dat? Aemilia vir__ su__ Ili__ sculum dat. ili sculu ui

Ilius Ae i ulum dat.

m li__ sc ae

Ilius Ili__, fli__ su__ mlum dat, neque slum Iliae, sed etiam Syr__ et D ncill__ su__. li__, a

ae ae ae ae ae s s

Ilia m ulum dat! l__ su__ sc

CAPITVL MV VII PENSVM B Ilius ad v llam __.

advenit

25

FAMILIA

PENSA ROMANA

stirius stium __ et post eum __. aperit claudit

acc nn vacu, sed __ sunt. S pln

lius: "Vidte, puer: __ saccus plnus __ est. Ecce mlum tuum, rce."

IM

Hic mlrum

lius Mrc mlum __. I

Ilius fl . dat

is nn __ mla, sed etiam pira dat

Iam pue mla __ pira habent.

slum r __ mla __ pira habent, sed serv __

et et neque

Dominusneque

servs ad __ vocat et __ quoque mla et __ dat. s is

Aemilia ad Ilium __ et e __ dat. pira

adit sculum

Ilia abest. Puer nn ambulant, sed __ in hortum. currunt

__ [: in hort] Ilia nn est, ea in cubicul su est. Illc

Ilia nn rdet, sed __ : in __ eius sunt __. lacrimat oculs lacrimae

Dlia: "In tri pater tuus t __, Ilia." exspectat

Ilia __ [= ex] cubicul __, ad Ilium currit et __ [: Ili] sculum dat.

exit e

26

FAMILIA

ROMANA PENSA

Ilia rosam ante Ilium __. tenet

Ilia: "Nnne __ rosa __ [= pulchra] est?" haec sa

CAPITVLVM VII

frm

PENSVM C

er Ilium exspectant. Pu us nn Rm, sed Tscul venit. Ili irius stium aperit et claudit. st In saccs mla et pira nsunt. us Mrc mlum prmum dat. Ili ir su sculum dat. Aemilia v ia nn in hort, sed in cubicul su est. Il lia in cubiculum Iliae it. D n sla est illc, Syra apud eam est. Ilia n Ilia nn rdet, sed lacrimat. in trium currit. Ilia us fliae suae mlum et pirum dat. Ili

27

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM VIII PENSVM A

Qu__ es st tabernrius qu__ rnmenta vndit.

t Albnus? E is

Qu__ r menta? rnmenta qu__ Albnus vndit sunt gemmae et nmargartae.

ae

Qu__ em mentum emit. ae

it Mdus? rn id

Qu__ r mentum? rnn mentum qu__ Mdus emit est nulus c__ pretium est HS C.

od od uius

Digitus in qu__ nulus pnitur est digitus qurtus.

H__ serv ill__ Dvus est.

us Mdus, ic

Ldia h__ servum amat, nn ill__. e

unc

Ldia am serv est, nn ill__. um

ca h__ uius

Ldia h_ s um dat, nn ill__. us

_ erv scul uic

Ldia ab h__ serv amtur, nn ab ill__. c

H__ opp culum, ill__ est Brundisium. idum est Ts oc

ill__. ud

Cornlius in h__ oppid habitat, nn in c

Viae h__ oppid parvae sunt. uius

28

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM VIII PENSVM B

emmae et margartae __ pulchra sunt. G rnmenta

Aemilia menta Ili __. multa rn accipit

Aemilia et nulum in __ habet. __ in coll s margart digit

ante tabernam Albn __ et rnmenta eius Multae fminaeaspiciunt.

cnsistunt Vir rnmenta __ et fmins dant.

__ gemm t

emunt us centum sstertis __. nulus

__ nul XC] tantum habet. cnstat

est centum ssterti, sed Mdus __ [ Pretium

Albnus: "Nnngint ngint nn __ est!"

Mdus: lls!"

satis "Accipe nngint sstertis __ n

nulus a d __ magnus est.

aut d igitum medium nn __ : digitus medius

convenit nimis

Sed nulus convenit ad digitum __ [IV], qu nn __ est quantus digitus __.

qurtum tantus medius

Ldia laeta digitum suum __ et cum Md tabern __. aspicit abit

Ldia Md viam __. mnstrat

29

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM VIII PENSVM C

Albnus rnmenta vndit. ilia rnmenta accipit vir su. Aem dus nn cum domin su, sed cum amc su M

ambulat. Mdus et Ldia ante tabernam Albn cnsistunt. Ldia mults margarts habet. Quia m nulum habet, quia pecnisa nn est. Nllu Vacuus nn est, in saccul eius sunt nngint ssterti. lus gemmtus cnstat centum sstertis. nu nulus ad digitum qurtum convenit.

30

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM IX PENSVM A

t mult pstr__. In Itali sun

s Numerus pstr__ magnus est.

_ habet.

um Pstor Ili num can__ et mults ov_

em s

Pastor e d _ et ov__. st ominus can_ is ium

Can__ et ov__ pstr__ amant. is s em

Cibus ov__ est herba, cibus pstr__ est pn__. ium is is

Pstor pn__ st. em

In coll__ na arbor est. e

Pstor cum can__ et ov__ ad arbor__ it. e ibus em

Iam pst arbor__ iacet. or in umbr

is Arbor pstr__ et can__ et ov__ umbram dat, sed ov__ nigra in sl__ iacet.

ibus is

Nllae n te sl__ sunt. e

b__ an s em

31

FAMILIA

PENSA ROMANA

In silv multae arbor__ sunt, sub arbor__ umbra est. s ibus

r__ ctersque ov__ discdit. Ov__ nigra pst is e

Canis ov ibus

__ videt.

CAPITVL M

em

V IX PENSVM B Pstor et centum __ in __ sunt.

ovs

Pstor ocamp

vibus aquam et __ dat. cibum

Cibus ovium est __, cibus pstris est __. herba pnis

Pstor pnem __. Ovs herbam __ et aquam __ __. st edunt bibunt rv

Sl __, nlla __ in cael __ hunc campum vidtur. lcet nbs supr

In colle na __ est, in __ multae arbors sunt. __ arboribus umbra est.

arbor silv Sub

Pstor ovs sus ad arborem __. dcit

__ pstor in __ arboris iacet, ovis nigra cters ovs __ et silvam __. Dum umbr relinquit petit

32

FAMILIA

ROMANA PENSA

In terr sunt __ lup; lupus best. __ nn procul a vestgia ipse

pstor et __ ovem quaerunt. Lupus in silv cibum __, dum erit qua canis

CAPITVLVM IX PENSVM C

Pstor nn slus est, canis et ovs apud eum sunt. tor centum ovs habet. Ps cibum accipit pstre. Canis Monts nn prope pstrem, sed procul pstre sunt. ls sunt inter montVal s. is est parvus mns. Coll r ad arborem it. Psto Umbram petit, quia sl lcet. Ovis nigra in silvam it. estgia lup videt in terr. Ovis v a canis accurrit et lupum petit.

Qui

33

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM X ENSVM AP

Av__ in r olant.

e __ v s e

Pisc__ in q a u natant.

Ilia neq neque nat__ potest. s

ue vol__ re re

Hom du s ped__ habet, itaque hom ambul__ potest. s

om mortuus sre

H mov__ nn potest. re

Spr__ n t homin, nam sine animecesse es nm vv__ potest. re ere

Cum hom sprat, anima in pulm n__ intrat et ex pulmn__ exit. s ibus

Hom qu ortuus es__ nn potest. sprat m

_ vid__ nn possunt.

se Homin__ des vid__ nn possunt. De ab homin_

s re ibus r

Nm pi er__ potest. Piscs numer__ nn possunt. sc s num re r

Sine pecni cibus em__ nn potest.

Puer I audiunt. liam can__

Mrcus Qu ad terram cad__ videt. ere ntum

ere Ilius M u m__ audit. rc m cl

re

34

FAMILIA

ROMANA PENSA

Puer sa u li in mns pn__ et aper__ vident. cc lum I

r

CAPITVLVM X PENSVM B Le et aquila __ sunt. Vir et fminae __ sunt.

bstiae

ercurius n , sed __ est. hominn hom

s M

deust __.

In ere sunt __. In aqu sun

piscs

Quid aguavs piscs et avs? Piscs in aqu __, avs in ere __. nt

natant

Avis duvolant

s __ habet, itaque avis volre __. ls

Avis quapotest

e volat ls __.

Cum hom movet

ambulat, __ moventur.

Cum hom peds

__, anima in __ intrat. sprat pulmns

Hom qu sprat __ est, qu nn sprat __ est. vvus mortuus

Nam sine anim __ vvere potest. Sprre homin __ est. nm necesse

Ilia __ [= cantat]. Ilia __ pulchram habet. canit vcem

Puer __ quaerunt. Nd sunt inter __ et folia arborum. nds rms

In nds avium sunt __ aut pull. va

35

FAMILIA

PENSA ROMANA

Avs nn pulls vvs, sed va __. pariunt

Quntus in arborem __ et IV __ videt in nd. ascendit s

Rmus q um __ tenuis est. Rmus tenuis puerum __ sustinre terram __.

pullu nd

nn potest: Quntus ad inet sust crassum

Mrcus eum cadere videt et __ est. cadit

perterritus CAPITVL MV X PENSVM C

Nn hom, sed deus est Neptnus. rius est deus merctrum et nntius derum. Mercu trs emunt et vndunt. Merc cesse nn est Id ne ceanus est magnum mare. quila parvs avs capere vult. Quia a oribus sunt. In arb In nds sunt va aut pull. va pariunt. Avs Puer nds quaerunt. Quia Quntus puer crassus est.

36

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XI ENSVM AP

Membra or__ hmn sunt duo bracchia et duo crr__.

corp is a

n n__ caput est, nn duo capit__. In corpor__ hm e um a

In capit__ sunt duae aur__ et n__ s. e s um

In r__ sunt dent__. e s

In pector__ n__ cor et duo pulmn__ sunt. e um

Medicus Qunt__ super lectum iac__ videt;s

medicus puer__ dorm__ videt.

um re um re

Medicus Q orm__." Medicus 'Qunt__ dorm__ ' dcit. : " unt__ d us it um re

Medicus puer__ linguam ostend__ iubet, et 'lingu__ eius rubr__ es__ ' dcit.

um ere am am

Puer dcit 'ped__ et caput dol__.' se

em re

37

FAMILIA

PENSA ROMANA

Medicus Aemili__ pculum ten__ iubet. am re

Syra Qu t r__ nn aud__, itaque Syra e__ mortu__ es__ n __ spputat.

um re it um um se

Sed Qunt__ vv__. us it

Mter fli__ vv__ gaudet. um

er__ aegr__ dorm__. ere

Necesse est pu um um

CAPITVL M

re

V XI PENSVM B __ hum et duo __. num habet quattuor __ : duo __

Corpus membra bracchia

In bracc s us duo __. crra

hi duae __ sunt, in crrib mans peds

Super collum est __. caput

In capite sunt duo ocul, duae __, nus nsus, num __. aurs s

In re sunt dents et __. lingua

38

FAMILIA

ROMANA PENSA

Sub coll est __. In pectore sunt pulmns et __. pectus cor

In corde et in vns __ est. Sanguis per __ ad cor __. guis san ns v fluit

Aemilia apud lectum Qunt __, Syra apud lectum __. sedet t sta

Quntus nn __, sed aeger est. us

Syrus medicum ex oppid __. sn

sit dem puer __ : medicus pedem eius __.

arcesMedicus digitum ad pe

nit app git

Ps __!" tan

Quntus, qu digitum medic in pede __ : "Ei! sentit et

CAPITVL M

dol

V XI PENSVM C

bracchia et crra. Sunt rum est post frontem. Cereb ctore sunt pulmns et cor. In pe er est nfr pulmns. Vent Quia aeger est. s nn est, nam Aemilia et Syra apud eum sunt. Slu dicus Tscul arcessitur. Me cus dentem nigrum in re Qunt videt. Medi tus cultrum medic sentit. Qun Quia eum sprre nn audit.

39

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XII PENSVM A

Plum acitur, sagitta ex arc__.

man__ i

In exercit__ Rmns mult Gall mlitant, qu arc__ ferunt. ibus

Equitt__ sine met__ impet__ in hosts facit, neque hosts impet__ q __ sustinre possunt.

s

e uitt us um um

Mlle pa nt qunque mlia pedum. s

ss__ su s

Via Latna CL [150: centum qunqugint] mlia pass__ long__ est. uum a

Rmus tenu__ puerum crass__ sustinre nn potest, nam puer crass__ st. grav__ e

is um us is

num mlum grav__ nn est, nec duo mla grav__ sunt, sed saccus pln__ mlrum grav__ est.

e ia us

n sacc grav__ sunt mla.

is Lander saccum magn__ et grav__ portat. I

um em

t pira.

Serv saccs grav__ portant. In saccs grav__ sunt mla e s ibus

40

FAMILIA

ROMANA PENSA

Saccus Landr grav__ est quam Syr, nam mla grav__ sunt quam pira.

ior ira

Via Appia long__ est quam via Latna.

Via Appi e Aurlia long__ sunt quam via Latna. ior

a t via irs

Quntus crass__ est quam Mrcus.

Lander saccum grav__ quam Syrus portat; in sacc grav__ mla ior

sunt. irem

quam illud. ire

Hoc plum long__ et grav__ est ius ius

Haec pl long__ et grav__ suna t quam illa. ira ira

CAPITVL MV XII PENSVM B Mrcus _ Q st. _ unt e

frter trem et nam __ habet. 'Ilia' __ sorris est. Quntus num fr

sorrem nmen

Frter Aemiliae est __ lberrum.

Quntus: U "Avunculus __ est in Germn "

avunculus " bi est avunculus noster?" Ilius:i.

Prvinci

vester a est __ imperi Rmn.

Rhnus r mperi est.

pars Ge mniam ab imperi Rmn __ ; Rhnus __ i

dvidit

fnis

41

FAMILIA

PENSA ROMANA

In Germni mult __ R contr Germns __ ; im __ Rmnrum sunt.

mn sunt, quGermn en

mlits pugnant ts

Mlits R scta et __ et pla __. hos

mn gladis

Mlits in __ habitant. ferunt

castrs Circum castra est __ et __, quod X peds __ est.

a foss vllum

Mlits p us __. altum

atriam ab hostib dunt dfen

CAPITVLVM XII PENSVM C

s nn cognmen, sed praenmen est. Mrcu num frtrem habet. Aemilia Aemilius in Germni mlitat. Pedes Rmnus sctum et gladium et plum fert. m eius sex peds longum est. Plu s in castrs habitant. Mlit n et Gall sunt qu Germniam et Galliam

olunt. Germinc

Nn est. Flmen Rhnus Germniam Galli dvidit. a Rmn castra bene dfendunt. Qui s fortis nn fugit, sed impetum in hosts facit. Mle nimis gravis est.

Quia

42

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XIII PENSVM A Hrae di__ sunt XII.

ts: ante merdi__ et post

merdi__

Hra sexta di__ dvidit in dus par

. em em em

Sex hra s midia pars di__. e unt d

Mnsis Inius XXX di__ habet: numerus di__ est XXX. s

lendae Inuriae. rum

Novus annus incipit ab e di__ qu dcitur ka is anIlius m s n calid__ est; Inurius est mnsis ann frgid__. n

us issim issimus

Mnsis ann _ est Februrius. brev_ us

long__ et lt__. issim

Padus est flmen Italiae issimum issimum

Sl stlla clr__ est. issima

CAPITVLVM XIII PENSVM B

est mnsis __ ac __. Inurius __ prmus est. December mnsis duodecimus postrmus

Tempor eptember mnsis septimus __, nam __ [= ill ius.

e antqu Stempore] mnsis prmus erat Mrt

erat tunc

Nunc Se nsis __ est. ptember m nnus

43

FAMILIA

PENSA ROMANA

Dis est tempus __ ad __. mne vesperum

Mne es sper __ di est et initium __. t __ di, ve initium fnis noctis

Dis in X ur. II __ dvidit

neque eae tam __ sunt quam sl. hrs

Nocte __ et __ lcent, lna stllae clrae

Sl lna _ . m _ su __ lce illstrat

Ea lnae pars quae sle nn illstrtur __ est.

s et __ sunt quattuor __ ann. obscra

Vr et __, aest autumnus hiems

__ mtempora

nse Ini __. Aests

Hieme n et camp nive __.

incipit n slum __, sed etiam __ d nbibus cadit: monts

imber nix

Aqua n quam nix. operiuntur

n tam __ est

frgida

44

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XIII PENSVM C

Mnss ann sunt duodecim. In. de Aprlis trgint dis longus est. Mnsis Ilius nmintur Ili Caesare. tempore antqu Octber mnsis octvus erat. Quia lna suam lcem nn habet, sed sle illstrtur. Quod ann brevissimus est a. d. VIII kal. In. Dis A. d. VIII kal. Apr. et a. d. VIII kal. Oct. ts est tempus ann calidissimum. Aes Hieme nix d nbibus cadit er est aqua quae d nbibus cadit. Imb nnus incipit kalends Inuris. Novus a

45

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XIV PENSVM A Puer do _ it. rm _ nihil aud

ins Dvus p __ excitat: in aurem puer dorm__ clmat: "Mrce!"

uerum dorm

ientem ientis

Mrcus o __ servum apud lectum st__ videt. culs aper ins antem

Servus p vestmenta dat. uer frg__

saltant et fli intr__ saltantur. ent

Parents flium intr__ antem ante

Flius di !" inquit. scd__ "Val ns

Corpus v _al _ nn dolet. ns

Medicus nre nn potest. caput dol__ s

Piscs su at__. ns

nt animlia n antia

CAPITVL MV XIV PENSVM B Puer in c = iacent]. le ts __ [

nt __ puer tat.

cubadormit, alter __; alter __, alter aegr

Alter vigilat valet

_ puer aegrtat, Mrcusne __ Quntus? Quntus aegrtat. _ Uter an

ervus puerum dormientem __ et e aquam __. S excitat affert

46

FAMILIA

ROMANA PENSA

Mrcus lect __ et prmum mans __, __ faciem. surgit lavat deinde

uer vestmenta serv __, et prmum tunicam __, deinde __. P poscit induit

Iam puetogam

r __ nn est.

Vir __ tndus

[= ogam gerent] bracchium __ ndum est. togt

Dvus Mdextrum

rcum scum venre iubet: "Ven __!"

Mrcus M dmcum

um, qu cum e re __, nn videt.

Mdus libr rcus ipse __ portre solet __ mlum.

solet s et cters __ Mrc portre solet, M

rs nihil praeter

"Hodi" __ Ilius "Mdus __ re nn potest." inquit tcum

Mrcus slus abit librum et __ et stilum __ ferns. tabulam scum

CAPITVLVM XIV PENSVM C

Quntus dormre nn potest. Quntus aegrtat. Fenestra eius aperta est. Quntus, qu vigilat, gallum canentem audit. Dvus in aurem puer dormientis clmat: "Mne est!" Nn ttum corpus, sed tantum mans et caput lavat. Mrcus frget, quod ndus est. Vestmenta sua poscit. Bracchium sinistrum tog opertur. Mles sctum gerit man sinistr. Mrcus librum, tabulam stilumque scum fert.

47

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XV PENSVM A Mrcus ad ldum ven__ nec inuam puls__.

it at

Magister: "Cr t inuam nn puls__, cum ad ldum ven__?" s

_, quod nec Sextus n id facit.

s Mrcus: "Ego inuam nn puls__, cum ad ldum ven_

ec Titus i

Audte, t Tite: vs inuam nn puls__ cum ad ldum Sexte even__!"

tis

uls__, cum ad ldum ven__!" tis

Sextus et Titus: "Ns inuam p mus mus

Magister: "Tacte! Aperte librs!" Titus: "Ego librum nn hab__."

Magister: "Cr librum nn hab__, Tite?" e

Titus: "Librum nn hab__, qu

s od Mrcus meum librum hab__!"

e et

Mrcus: "Sed vs mes rs hab__!" tis

n hab__!" Titus et Sextus: "Ns rs tus n mus

Magister dormre vidns exclmat: " puer! Dorm__! discipuls Ego recit__, vs nn aud__!"

tis tis

Mrcus: "Ego t recitre aud__. Nn dorm__." i

i

48

FAMILIA

ROMANA PENSA

Titus et Sextus: "Nec ns dorm__. T recitre aud__. Bene recit__, magister."

mus mus

pul es__!"

s Magister: "Ego bene recit__, at vs male recit__! Mal disci

tis tis

Discipul n d: "Vrum n c__, magister. Bon discipul s__: in ld nec clm__ nec rd__, et t aud__!"

is umus mus mus

mus

CAPITVL MV XV PENSVM B Mne pu eunt. Puer qu in ldum eunt __ sunt. Qu ldum habet __

er in __ est.

ldum discipul r

Mrcus magistrum metuit, nam Diodrus magister __ est qu puers magiste

improbs __ verberat. sevrus

trat magister. Sextus d __ surgit. Cter discipul __ [= adhc virg

Innn] adsunt.

sell

Magister _ probs...!" nndum

_ : ", discipuls im

Sextus: uexclmat

"N m ego improbus __?"

Magister _ l improb n

sum : " _ discipulus improbus nn es, __ [= sed] cter discipu

su t!" T at

49

FAMILIA

PENSA ROMANA

Post Sex mtu venit Titus, __ [= deinde] Mrcus.

Mrcus agistrum saltat.

tum __ [= stium] nn pulsat, __ ldum intrat, nec m

inuam antequam

Magister: "Discipulus improbus __, Mrce! __ ad m ven!" es statim

Magister __ Mrc verberat. tergum

Tergum est __ pars corporis. posterior

Magister puerum verberre __ [ incipit]. dsinit

Mrcus ad sellam suam __ neque __. redit cnsdit

Magister: "__ [= cr] nn cnsdis?" Quid

Mrcus: "Sedre nn __, quod pars terg __ mihi dolet!" possum nferior

CAPITVLVM XV PENSVM C

Mne puer in ldum eunt. Magister est Diodrus. Quia sevrus est. Sextus prmus advenit. Inuam pulsat. Quod Mrcus librum eius habet. Mrcus discipulus improbissimus est. Quia aegrtat. Quia discipul dormiunt. Ego nn magister/__tra, sed discipulus/__a sum. Inuam nn puls antequam meum cubiculum intr.

50

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XVI PENSVM A Nautae, qu Neptnum ver__, tempesttem opper__.

ur ent tur iun

Mdus et Ldia ex Itali proficsc__. ur

Ldia M in puppim ascendentem sequ__. unt

dum itur

Dum nauta loqu__, Mdus occidentem intu__, unde nbs trae ori__. Simul tempests or__.

r itu tur untur

Mercto mercs sus in mare lb__ videt; nm eum itur

r trstiscnsl__ potest.

r

Qu ab a ficsc__ laet__ nn potest. m cs pro itur

r

CAPITVLVM XVI PENSVM B Brundisi pidum __ (in __ maritim situm) quod magnum um est op__ habet.

timum mari r portum

Portus est __ qu __ ad terram adre possunt. locus s

Cum nl s flat, mare __ est. nv

lu __ us vent tranquillum

__ est magnus ventus qu mare __ et alts __ facit. pests Tem turbat flcts

51

FAMILIA

PENSA ROMANA

Guberntor est __ qu in __ nvis sedns nvem __. nauta pupp nat

Parts cael __ et __, __ et merdis. guber sunt

ns ori occidns septentrins

Orins e el pars unde sl __, occidns est ea pars qu sl __. st ea ca r oritu idit occ

Mdus et Ldia nvem __ atque ex Itali __. cnscendunt ficscuntur

Ventus _ e vis plns __ ex port __ [= exit]; sed in alt mar tempest nus ventus __ incipit, ttum mare turbidum __.

pro_ st, ns __: mag

us secund vls itur gred oritur flre fit

Nautae aquam nve __ et __ in mare iaciunt. hauriunt mercs

Mdus N : " Neptne! __ m!" eptnum __ invocat Serv

Nvis flctibus __ nec __ [= sed nn] mergitur. Iacttur

vr

52

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XVI PENSVM C

tantum nvs Rmam adre possunt. Parvae Est locus qu flmen in mare nfluit. Tiberis nn in mare Superum, sed in mare nferum nfluit.

d nvs port grediuntur. Vent secun Guberntor in pupp sedns nvem gubernat. t orins et occidns, merdis et septentrins. Sun s sus scum ferunt. Omns r In Graeciam. cs sus rQuod am elinquit. Deum Neptnum invocant. nimis gQuod nvis ravis est. Nvis servtur, nn mergitur.

53

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XVII PENSVM A Mrcus magistr nn laud__, sed reprehend__.

tur

_, numquam laud__? Titus et Sextus semper laud__, numquam reprehend__."

itur Mrcus: "Cr ego semper reprehend_

or or antur untur

Magister T n laud__, sed reprehend__, quia prv responds." : " n ris

Mrcus: e semper interrog__!" eris

"S d ego or

Sextus: "T nn semper interrog__; ns saepe interrog__ nec prv respond itamus: que magistr laud__, nn reprehend__."

ris mur mur

Mrcus: "At facile est id quod vs interrog__: itaque rct spondtis ac laud__!"

imur

re min min

itus: "Ns magistrum ver__. Nnne t eum ver__?" T mur ris

Mrcus: "Ego magistrum nn ver__. Cr vs eum ver__?" eor

CAPITVL M

min

V XVII PENSVM B

Discipulus est puer qu __. Vir qu puers __ magister est.

discit docet

54

FAMILIA

ROMANA PENSA

Magister est vir __ qu mults rs __ qus puer __. doctus scit t

Sextus n piger, sed __ atque __ est. nesciun

ec stultus nec prdns

Magister iscipulus qu respondre potest manum __. industrius

interrogat, d tollit

Nn __ respondre antequam magister interrogat. t oporte

Magister: "__ numers decem __ ad centum!" Dc sque

__ puer manum tollit, primum Sextus, deinde Titus, __ Mrcus. Quisque postrm

Sextus numers dcit: "XI, XII... XIX, XX, XXX, XL... XC, C." Sextus bonus d qu semper __ respondet; itaque magister eum __.

iscipulus est,

rct

Mrcus, qu er __ respondet, magistr __: "__ [ semper] rct re o s, Mrce! Cr nn __ antequam responds?"

laudat semp

sp nd prv itur reprehend Numquam cgits

Mrcus: "C nn interrogs? Is nn tam __ interrogtur quam eg "

r Titumo.

saepe Magister: "Iam eum interrog: quot sunt XXI et LXVIII?" Titus: "LXXXVII? an LXXXVIII?" Titus nn __, sed __ est ac magistr __

certum at. in d certus incertus respnsum

extus vr rct respondet, __ difficile est id quod interrogtur. S quamquam

uod Mrcus interrogtur nn difficile, sed __ est. Q facile

55

FAMILIA

PENSA ROMANA

nus __ est IV ssterti, nus sstertius IV __. dnrius asss

XVII CAPITVLVM ENSVM CP

nt. In ld puer litters et numers discu Quia semper rct respondet. v respondet. Quia pr Nn facile, sed difficile est. Quia XLVIII numerus difficilis est. Sextus est discipulus qu rect respondet. Sunt duodquadrgint. Duodecim asss. t dnri. Octgint ssterti sunt vgin t numer Rmn. Nn facils, sed difficils sun magistr me laudor.

56

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XVIII PENSVM A Sextus rct__ respondet, Mrcus prv__ respondet et sevr__ reprehe ind tur.

Nm r ut pulchr__ scrbit quam Sextus; is rctissim__ et pulcherrim__ scrbit.

ct__ a

ius ius

Lna pl _ lcet, sed sl clr__ lcet quam lna et cterae

na clr_stllae; sl clrissim__ lcet.

ius

Hosts n t__ pugnant quam Rmn. n tam for

Mlits n t _ pugnant quam hosts. iter

os r fort_

Nostr fo issim__ pugnant. ius

rt

Mrcus nimis lev__ scrbit.

Magister brev__ scrbit "Mrcum improbum esse". iter

iter CAPITVLVM XVIII PENSVM B Ex XXIII t ns VI __ sunt: A E I O V Y; cterae sunt __. lit ers Lat

vcls cnsonants

emper cum vcl __. Cnsonns s iungitur

K, Y, Z litterae __ sunt in __ Latn, in lingu Graec __. rrae lingu frequents

57

FAMILIA

PENSA ROMANA

Vocbula stium et inua __ rem significant; lingua dus rs __ significat.

eandem

Magister b s et Graecs __ potest. varis

li rs Latn legere

Discipul a abuls sus __: Hom oculs et nsum habet. h nc __ in t sententiam scrbunt

Magister __ puer aspicit, et Sext et Tit et Mrc. tabulam cuiusque

In tabul erae __. Mrc IV litt dsunt

Magister t uae dsunt __; __ [= e mod li ters q ] magister menda Mrc __.

addit ita corrigit

Tum M [= hc mod]: HOMO HOCVLOS... rcus scrbit __ sc

Magister: " Mrce! Hc nn __, imm __ littera H!" deest

Mrcus s u ns H litteram __. superest

til m vert dlet

Tum magister calamum et __ smit et __ ad patrem Mrc scrbit. chartam

Cra est __ mollis. Ferrum est mteria __. epistulam

mteria dra

58

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XVIII PENSVM C

Sunt vgint trs. D cnsonns est. bulum dus syllabs habet. Hoc voc Parvus discipulus quamque syllabam cuiusque vocbul

legit. Sextus est discipulus qu rctissim scrbit. Litterae Tit tam foedae sunt quam Mrc. Est discipulus piger. Quia semper 'om' dcit. Decis. bit. Magister calam in chart scr magister. Epistulam ad patrem Mrc scrbit Grammatica Latna difficilis est. Cert rctius scrb quam ille!

59

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XIX PENSVM A Ante X anns Ilius apud parents sus habit__ nec uxrem hab__.

bat t

Ilius et Aemilia Rmae habit__. ba

nt baIlius Aemiliam am__ nec ab e am__.

bat ur

Ea numq t__ cum eum vid__, quamquam ipsa ab e salt__.

btuam Ilium sal

t ba bat btur

Aemilia s Ili nn leg__ nec depistul na eius accipi__, sed omnia remitt__.

bat t ba bat

Ilius: "Tunc ego t am__ nec t am__, nam tnec ab e am__.

alium virum am__

bam bar s b bris

Ego miser er__ et t misera er__. am

unc apud parents nostrs habit__. s

T bmus

ts tu in parv dom habit__. T et paren btis

Vs m salt__, quamquam paupers er__." bmin

tis

60

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVL MV XIX PENSVM B Ilius, q iam fminam amat. u __ Aemiliae est, __ suam nec __ al

martus uxrem llam

Quntus __ quam Mrcus et __ quam Ilia est. minor mior

__ peristl XVI alts __ sustintur. Tctum columns

Inter co _ stant. lumns III _ signa

In, __ [= uxor] Iovis, __ mtrnrum est. coninx

Nm de tus est quam Iuppiter. dea

rum __ mar

Inter omns des Iuppiter __ martus est. pior

imus Ante X anns Aemilia nn mtrna, sed __ erat.

pess

Tunc Il rum erat.

virg ius __ XXII ann

adulscns Pater I nisus] erat. li vir __ [= pec

dves Qu nn ves, sed __ est, in parv __ habitat. d

pauper dom

Rmae m l ll ali urbe. u t homins habitant, __ quam in

ma est urbs __ imperi Rmn. plrs

R mxima

61

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XIX ENSVM CP

In coninx est Iovis. Imm malus martus est Iuppiter. eneris et Mrtis. Cupd est flius V quam Mrcus. Quntus minor est Rmae habitbant. Quia Aemiliam ambat neque ab e ambtur. ium virum ambat. Quia al Nn ita, nam Aemilia virg pauper erat. Quia bonum martum habet. Aemilia hodi tam pulchra est quam tunc erat.

62

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XX PENSVM A Mox novus nfns in cns Aemiliae er__.

Aemilia r antem hab__.

it r sus nf

bit Tum qua u r in famili er__. tt or lbe

unt Ilius et Aemilia quattuor lbers hab__.

bunt Aemilia nfantem suum am__.

bit Ilius et nfantem suum aequ am__. Aemilia

Ann post ma verba disc__ et prms grads faci__.

bunt nfns pr

et et

nfns ambulns parentibus laud__.

Aemilia: m meum bene cr__: semper apud eum bitur

"Ego nfanteman__, m ab e discd__." nu quam

b b

Ilius: "C r a mter er__, Aemilia: nfantem tuum ipsa cr__ nec eum p cem relinqu__."

am e t bon a ud ntr

is bis

Aemilia: " m nocte apud nfantem er__, semper cum e ul dorm__."

s Etia

dorm__. Ns et nfns in edem cubic iam

ab nfante vgiente excit__!

imus Ilius: "Nn dormimus, sed vigil__! Nam cert

" us bim bimur

63

FAMILIA

PENSA ROMANA

Aemilia: "Ego excit__, t bene dorm__ nec excit__!" bor is beris

CAPITVL M

V XX PENSVM B Parvulus puer qu in __ iacet __ appelltur.

cns nfns

nfns qu cib __ magn vce __. caret

ntium est. vgit

Nn pnis, sed __ cibus nfa lac

Ntrx est __ [= fmina] quae nn suum, sed __ nfantem __. mulier alinum

Multae mtrs nfants sus ipsae alere __ [=alit

nn volunt].

Martus et uxor iam nn d tempore praetenlunt

rit __, sed d tempore __. ur colloquunt futr

Aemilia: "C lium habre __, Il? Ego alteram fliam habre nn vol]. Vs vir flis tantum

__! Fli m flis!"

r t f__, plrs quam dus flis __ [=

s __ dligitis qua vs vol nl vultis

cit, sed Ilius: "_ h m!" inquit, "__ discdere!"

magis Ilius __ [= tacet]. Aemilia rta __ adversus stium fa

_ c apud silet gradum Man Nl

64

FAMILIA

ROMANA PENSA

Aemilia manet ac loqu __: "Bona mter apud nfantem suum anre __, hoc mtris __ est. Nm enim nfantem melius __ m

potest quam mter ipsa." pergit dbet officium

CAPITVL M

crre

V XX PENSVM C

In cns cubat nfns. nfns qu cib caret magn vce vgit. Parvul nfants lacte vvunt. Multae mtrs nfants sus alere nlunt. Prma verba nfantis sunt 'mamma' et 'tata'. Post paucs mnss. Quia Ilius dcit 's in ali cubicul dormre velle.' Quia ab nfante vgiente excitr nn vult. Dcit 'mtris officium esse nfantem suum crre.' Quia caelum nbibus trs opertur. Quia parents novam fliam magis ambunt quam

Iliam.

65

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXI PENSVM A Mrcus midus est, quod per imbrem ambul__, ac sordidus, quod hum iac__.

vit

em ambul__, ac sordid, quod hum iac

uit Discipul mid sunt, quod per imbr

__. vrunt urunt

Mrcus: " Sext puls__ sum." tus

Ilius: "Nnne t Sextum puls__?"

go et vist

Mrcus: "Prmum Sextus m puls__, tum ego illum puls__. ETitus Se ls__." xtum pu

vit v vimus

Ilius: "Quid? Vs duo num puls__? Et cr sordida est vestis tua? Humne iac__?"

vistis

Mrcus: u c__: Sextus m ten__." uist

"H m ia u uit

Aemilia: "Quid magister vs doc__ hodi?"

Mrcus: "Magister aliquid recit__, sed ego initium tantum aud__." uit

vit v

Aemilia: "Cr nn omnia aud__?" st

Ilius: "M rcus in ld dorm__!" vi

vit

Aemilia: "Audsne? Pater dcit 't in ld dorm__.' Tne vr dorm__?"

visse vist

66

FAMILIA

ROMANA PENSA

Mrcus: "Cert dorm__, mter. Omns dorm__! Sed paul post magister laud__ litters mes."

v s vimu

rcus mtr litters qus Sextus scrps__ ostendit. vit

M it

Aemilia: "Tne ipse hoc scrps__?" ist

ps__." Mrcus: "Ipse scrps__. Cter puer prv scr

CAPITVL M

runt

V XXI PENSVM B

_ erant quam nix. Hodi m menta eius tam _ne Mrcus __ erat, vest

mundus candida

odo __ Nunc n m = vestmenta] eius, sed etiam facis et mans et __ sordida sunt, atque __ [= sanguis] e d ns fluit.

n [

s vesti genua

ait Marc )

cruor Nam Sextus, qu tam __ est quam bs, Mrcum pulsvit sine __ (ut

us . validus caus

Mrcus, qu __ iacuit, tam sordidus est quam __. Difficile est eum __. hum us porc scere

In cubic rcus lavtur et vestem __. cogn

ul su M

__ [= dum haec aguntur] Aemilia trium intrat et vestgia puer __. mtat

Interim cnspicit

Aemilia: " hoc est? __ pedibus sordids in __ mund ambulv

Quid it!"

Aliquis

sol

67

FAMILIA

PENSA ROMANA

Mrcus, __ vestem mtvit, in trium redit. postquam

uer mtr __ [= parvam tabulam] Sext ostendit et 's ipsum es Plitters __' dcit.

tabellam scrpsisse

Id quod it nn vrum, sed __ est; Mrcus __, sed Aemilia fli su

Mrcus dc __.

falsum r menttu crdit

rbs eius __; Mrcus patrem suum __ nn potest. Ilius vr d ve dubitat fallere

CAPITVL MV XXI PENSVM C

Quia per imbrem ambulvit et hum iacuit. Sext pulstus est. Quia Sextus validior est. Dcit 's et Titum cum puer mire pugnvisse.' Vestem mtat. Vestgia Mrc cnspicit. Ilius 'porcum intrvisse' dcit. Mrcus parentibus sus tabellam ostendit. s litters scrpsit. Sextus e Ilius fli su nn crdit.

68

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXII PENSVM A Hr nn erus ambul__ re solet.

tum Tabellr ittuntur pecniam postul__. i nn m

tumHosts castra expugn__ veniunt.

tum Mult ba a veniunt habit__. rb r Rmam

nt aud__."

tum Syra: "Verba medic difficilia su

t Ea rs est fac__ facilis.

t Nmen barbarum difficile dic__ est.

t Verba: terr __isse, __um; re,

terru territ

claudere, __isse, __um; claus claus

dcere, __isse, __um; dx dict

solvere, __isse, __um; solv solt

emere, __isse, __um m

rumpere, __isse, __um; mpt

rp rupt

aperre, __isse, __um; u aper apert

vincre, __isse, __um; vnx vnct

69

FAMILIA

PENSA ROMANA

pellere, __isse, __um; pepul puls

scindere, __isse, __um; scid sciss

venre, __isse; vn

posse, __isse.

CAPITVLVM XXII

potu

PENSVM B Inua cnstat dubus __, quae in __ vertuntur.

foribus cardinibus

stirius vel __ dcitur servus qu homins in vllam __. initor admittit

Canis eius prope tam __ quam lupus est; itaque necesse est eum catn __ [

FAMILIA

ROMANA PENSA

"Nec ha rus m __" inquit tabellrius, ac propius d canem __.

ec __ nec canis va

img terret accdit

Canis catnam __ et vestem eius dentibus __. rumpit prehendit

Tabellrius neque __ neque __ audet. prcdere

Initor: ? Ego t intrre __!" Sc initor hominem territum _

recdere"__ prcdis _ .

Qun sin

le alte acit, sed canis eum ex sti __. drdet

rum gradum f

Il pellit

tt corpore __ ex

sti __. Tlpolemus tremns

__ [= pocdit

strm] initor canem vincit.

CAPITVL M

Tandem

V XXII PENSVM C

tdre. Initris officium est vllam cs Quia canis ferx est. Inua lign cnstat. . Vulcnus est deus fabrrum Intr lmen vidtur img canis. Tabellrius epistuls fert. Tscul venit et Ilium, patrem Mrc, quaerit. Cane latrante excittur initor. Post merdiem Ilius dormtum it. Quia catna rumpitur. Canem vincit.

71

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXIII PENSVM A Mrcus: "Posthc bonus puer fu__ sum et vbs pri__ sum."

trus trus

Mrcus pr t 's bonum puerum fu__ esse et s parentibus mittipri__ esse.'

trum trum

Aemilia rcum Ili verber__ r, sed Ilius 's epistulam putat Mscrp__ esse' dcit.

tum trum

Verba: dcere, __isse, __um; dx duct

legere, __isse, __um; lg lct

mittere, __isse, __um; ms miss

incldere, in__isse, in__um; cls

facere, __isse, __um; cls

fc

ferre, __isse, __um; fact

tul

afferre, at__isse, al__um; lt

tul

trdere, tr e, tr__um; lt __iss

did

perdere, per__isse; dit

did ostende ; re, __isse

ostend

72

FAMILIA

ROMANA PENSA

fugere, i__ sse. fg

CAPITVL M

V XXIII PENSVM B

Initor d pistulam __ [= dat].

omin e

iam signum __ nn est. trdit

Ilius __ rumpit; m signu inte

Mrcus __ et tremgrum

ns __ patris legentis aspicit. pallidus vultum

istr omnem rem __ f

acit. Epistula mag plnam

Ilius: "Sext est haec tabula; num hoc __ auds?" negre

Puer nihil negat, sed omnia __. fattur

Ilius: "Indignum est __ tuum. Nnne t __ fact tu?" factum

Mrcus, qu paul ante __ timrem pallbat, iam __ ob __. pudet

ob rubet

Mrcus: bonus puer er, hoc vbs __!" pudrem

"__ semper Posthc t

sine __ ambulvit.

prmitHodi Mdus Mrcum ad ldum __ nn potuit, nam __ dom fgit; itaque Mrcus

comitr her comite

Magister e quam Ilius e __ postulat. p cniam dbet

Ilius: "Magistr pecniam __ nl, neque enim is mercdem __. Pecnia m _ nl." m eam _

solvere meret perdere

73

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVL MV XXIII PENSVM C

magistr Diodr missa est epistula. Signum rumpit. r 'Mrcum discipulum improbum esse' scrpsit. Magiste Sext nscrptum est in tabul. Nmen ubet ob pudrem: quia eum pudet fact su. Mrcus r Puer 's malum puerum fuisse' fattur. 's posthc bonum puerum futrum esse.' Prmittit in cubiculum eius dcit. Dvus eum Epistulam scrptrus est. 's mercdem sRespondbit olvere nlle.' r mercdem nn meruit. Quia magiste

74

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXIV PENSVM A Mrcus redins sordidus erat quod hum iac__ et cruentus quod Sextus eum puls__. Puer in vi pugn__.

uerat verat verant

Tergum Mrc dolbat quod magister eum verber__. Mrcus magistr verber__ __ quod in ld dorm__ nec magistrum recitantem aud__.

verat tus erat verat verat

Mrcus: "Magister m verbervit quod in ld dorm__ nec eum recitantem aud__, sed m laudvit quod bene comput__ et scrps__."

veram veram veram eram

Verba: lavre, __isse, __um; lv laut

vidre, __isse, __um; vd vs

mordre, __isse, __um; momord mors

dare, __isse, __um; ded dat

reprehendere, re__isse, re__um; prehend prehns

frangere, __isse, __um; frg frct

75

FAMILIA

PENSA ROMANA

cognscere, __isse, __um; cognv cognit

nscere, __isse;

ldere, inv

__ sse; ls

cadere, __isse;

re, __is ;cecid

se i

cupere, __isse;

velle, __ scupv

is e; volu

pat, __um esse; pass

loqu, __um esse; t loc

esfatr, _ m e. _u s

fass

CAPITVLVM XXIV PENSVM B

Puer __ [= aeger] dormre nn potest sve in __ dextr iacet sve in __ [= sin

istr]. aegrtus e later

__, nam ps __ [= rrsus] dolre i p

laevItaque surgere cntur, sed in lect

nci it. mbit recu dnu

Mrcus c mat et forem vald __ [= pulsat], ita puer inclsus forem __ cn

ltur.

percutit gere

Quntus em et __ audit et Syram vocat; quae __ accurrit. fran

clmr strepitum inu cont

76

FAMILIA

ROMANA PENSA

Puer dcit 'pedem __ dolre': "Ps mihi dolet, ob __ dormre nn possum. Fortasse __ crris frctum est."

sibi rem dol os

untus: "Nn fle, __ [= quamquam] dolrem "

Syra: "Nl __!" Qgravem __.

flre ets

CAPITVL M

patior

V XXIV PENSVM C

exter mior est quam ps sinister. Quia ps d arbore cecidit. Quia Quntus d Os frctum nn est. s cubicul exre cIta Mrcu ntur. Syra nrrat 'Mrcum in cubicul inclsum esse.' ext pulstus erat. Quia S Quod amcam suam vidre cupvit. Syra canem lup fercirem esse putat. r can multa ossa dedit et saepe cum eQuia pue lsit. Quia Mrcus iam bis verbertus erat magistr.

77

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXV PENSVM A

): "In Graeciam b. Comit__ m! Proficsc__ c mihi pollic__! Oblvsc__ Rmae! scul__ m!"

Mdus (ad Ldiammcum! Ho

re ere re ere

Mdus ( st: intu__ c l

re ad nauts): "Iam proficsc__, nautae! Ventus secundus eae um! Laet__!"

imin min

Verba: t hmin

ra ere, __isse, __um; trx

petere, __isse, __um; tract

petv pett

quaerere, __isse, __um; quaesv quaest

occdere, __isse, __um; occd occs

relinquere, re__isse, re__um; lqu lict

interficere, inter__isse, inter__um; fc fect

cnstituere, cn__isse, cn__um; stitu stitt

dserere, __isse, __um; dseru dsert

cnspicere, cn__isse, cn__um; spex spect

78

FAMILIA

ROMANA PENSA

incipere, __isse, __um; coep coept

reddere, red__isse, red__um; did

reperre, __isse, __um; dit

repper repert

iubre, __isse, __um; iuss

gerere, __isse, __um; iuss

gess

iacere, __isse, __um; gest

ic iact

regere, __isse, __um; rx

cnscen sse; rct

dere, cn__i

accdere, ac__isse; scend

cess proficsc p um esse; , ro__

fect sequ, __um esse;

t oblvsc m esse.

sec, ob__u

lt

79

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVL MV XXV PENSVM B Quntus et __ audre nn vult nec fbulam d Achille, qu Hectorem __ et corpus eius mortuum post __ suum circum __

__.

__ d lup

[= mrs] Triae am fbul agn rfcit inte currum moenia t

Labyrinthus erxit st magnum __ unde nm exre potest, ets inua __.

aedificium patet

paThseus, quMntaur m

trem Mntaur, __ album, iam necverat, m quoque __ [= interficere] __. u ipsu

taurum necre itu

Antequam Thseuscnst it

, ad pugnam __, labyrinthum intrvit, Ariadna, it. flia __, um ded e __ long

partus rgis flum

__ tulit, nam ille flum sequns __ labyrinth Ita Ariadna Thserepperit.

auxilium exitum

Post __ Mntaur Thseus cum Ariadn Naxum nvigvit atque __ [= illc] m quit]. ea __ [= rel

necem ibi dseruit

Ariadna ab alt __ prspicibat, sed __ [= mox] nvis Thse __ eius abiit.

sax brev cnspect

80

FAMILIA

ROMANA PENSA

Puella misera in __ dscendit, ubi __ et __ currns capillum scindba eae quae __. t, ut faciunt

ltus hc illc

Thseus post __ patris mults anns Athns __. maerent

mortem rxit

CAPITVL MV XXV PENSVM C

Achills Hectorem interfcit. Rmulus prms mrs Rmns aedificvit. Fbulam d mnstr ferc audre cupit. In magn labyrinth. xre. Labyrinthus est aedificium unde difficile est e Homins edbat. thninsibus nectus erat. Quia flius Mnis ab A sus servvit. Thseus Mntaurum occdit et cvs Theseus flum Ariadnae sectus est. Ariadn profectus est. Thseus nn slus, sed cum Nax eam relquit. rge Aege.

81

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXVI PENSVM A Nvs necessriae sunt ad nvig__.

andum Ilia dlect in hort ambul__ et flrs carp__. tur

and

Mdus c fugi__ excgitvit; Ldia eum ivit in fugi__. end

nsilium end end

Paulum satis est ad bet vv__.

Verba: iungere, __isse, __um; endum

inx inct

fgere, __isse, __um; fx

mergere, __isse, __um;fx

mers

rere, __isse, __um; mers

uss ust

movre, __isse, __um; mv mt

capere, __isse, __um; cp capt

invenre, in__isse, in__um; vn vent

cnsdere, cn__isse;

iuvre, ssd

__i se; iv

accidere _, _isse. accid

82

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXVI PENSVM B Daedalus exitum labyrinth __ [= reperre] nn poterat nec __ [= llus ho __ poterat. m] eum in fugiend

invenre uam quisq re

sae erant, vir __ [= audns] per era __ cnstituit. __ patris flium dlectvit.

iuv__ igitur aliae viae clau

Quoniam audx ere effug ilium

cit ex __ qus cr inxit et in lacerts __. Cns

d lus lTum Dae a s cnf penns

cit, Daedalus flium suum __ voland docuit: _ hc mod! Ars voland __ [= nn] difficilis

est.

fxit Postqua h perf"__ m! Mov ls __ _

m oc __

opus artem re Imit m srsu deorsum

_, hoc t mone: nl volre in __ ere prope mare ne ere prope slem.

haud Sed antequam hinc _

c in __ volmus nfim summ

Iam seq _ nostrum relinquimus, __ sumus!" uere m! _ Carcerem r

ns nn slum Graeciam, __ [= d] etiam Asiam ac __ ttum __ terrrum dspicibat.

lbecarus in summum caelum ascendse

vrum paene orbem

83

FAMILIA

PENSA ROMANA

Tum vr id quod pater timuerat __ [= factum est]: __ slis ropinqu cram __ atque penns __. p

accidit ignis mollvit ussit

Ecce fbula mrbilis d puer __ qu __ quaerns mortem invnit. temerri lberttem

CAPITVL MV XXVI PENSVM C

s eum incld iussit. Rx Mn us per era effugere cnstituit. Daedal Quia ls nn habent. cr ls cnfcit. Ex penns et c illc mvit, nn srsum deorsum. Quia ls h Mults nsuls Graecs vdrunt. Nn nsula, sed paennsula est Peloponnsus. lem prope aspicere cupvit. carus s ecidit. In mare c ari. In nsul Ic car etiam monend caus nrrtur.

Fbula d

84

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXVII ENSVM A P

lius coln imperat ut mercdem solv__. I

at Ille dominum rat ut patientiam habe__: "Nl postulre ut tantam pecniam statim solv__!"

at

Dominus o erat ut tace__ et surg__, tum "Prmum cr" r ut agrs bene

col__ et me olv__!"

am c ln imp

inquit "ut uxor et lber tu vale__, tum vr crcdem s

at at ant s s

ominus o quisc__: "Mone vs ut labr__ vD c lns monet ut labr__ nve

n e quisc__" ent ant tis

Mter f s__: "Mone t ut cauta s__!" Fbula ns mon

tis liam monet ut cauta et n temerri s__.

it s

Verba: spargere, __isse, __um; mus

spars spars

rapere, __isse, __um; rapu rapt

neglegere, __isse, __um; neglx neglct

dsinere, __isse; dsi

quiscere, __isse; quiv

85

FAMILIA

PENSA ROMANA

crscere, __isse; crv

oscere, __isse; p poposc

prdesse _, _isse. prfu

CAPITVLVM XXVII PENSVM B Mnse A u metitur, deinde __ arantur et novum frmentum __. ug st __

frmentum agr seritur

Agricola u post artrum ambulat d q __ us bovs __ [= ante] s agns; a trum est __ qu agr arantur. r

arat prae rmentum

ment __ et smen man __. nst

Agricola qu it nll nstr ser titur t

Qu __ f r. spargi

alce titu metit

Agricola est vir cuius __ est agrs __. tium neg colere

Ex Aegy terra __ est, magna __ frment in Italiam __. pt, quae is fertil cpia

Frgs v e sunt __ ex quibus __ efficitur. invehitur

n rum vae

__ slis , __ [ calor] vnes __. vnum

vnes __ Calor est prd frgus t

n nn labrat, sed __. noce

Ilius in __ su Alb praedi quiscit

86

FAMILIA

ROMANA PENSA

__ quitum et __ [= pulchrum] eum dlectat. Rs amoenum ns agrs __ domin absent colit. Colnus ali

pr Pstor est vir qu pecus __ et crat.

pscit __ pecoris magnum negtium est, nn __, ut pigr pstrs __ [= cnsent].

Cra tium exstimant

Pstrs n stri __ quam agricolae. n tam indu t

Pstris officium est crre __ ovs aberrent __ [= et n] lup rapiantur.

labran

n nve

CAPITVLVM XXVII PENSVM C

s colere. Negtium agricolae est agr ugust. Mnse A tor ipse, sed bovs artrum trahunt. Nn ar pecoris est herba. Pbulum invehitur frmentum. Ex fric st regi fricae fertilissima. Aegyptus e lum nimis siccum est. Quia so Frgs vnerum sunt vae. Ili necesse nn est in agrs labrre. us mercdem nndum solvit. nus coln ts. Octingen officium suum nn neglegit; gravida est. Uxor eius Officium eius est ovs pscere. us sevrus est, nec vr inhmnus. Ilius domin

87

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXVIII ENSVM AP

ervit ut eum prehend__ et ten__.

Servus dominum rbat n s verber__, sed dominus impervit ut tac__ et surg__, tum alis servs imp

ret ret eret erent

Mdus ut amcam suam vid__ et semper cum e s__.

rent domin fgit,

e ret

dus: " dominset

Mes__."

fg, ut amcam meam vid__ et semper cum e

rem

Mns im yrinthum incld__. sem

pervit ut Daedalus et carus in lab

carus: "erentur

Quis impervit ut ns incld__?"

Daedalu mcum incld__."

ermur s: "Mns impervit ut ego incld__ et ut t

erer

Verba: derris

videre, __isse, __um; dvs dvs

icere, __isse, __um; ic iect

prmere, __isse, __um; prmps prmpt

vvere, __isse; vx

discere, __isse; didic

persudre, per__isse; sus

88

FAMILIA

ROMANA PENSA

surgere, __isse. surrx

CAPITVLVM XXVIII PENSVM B

quam in Graeci, sed Mdus mults prmiss ut scum proficscertur.

Ldia Rmae vvere __

s e __ ult mv persusit

In Itali Mdus domin sevr __. servibat

Nvis n xtr __ est. Multa percula nauts __. ndum e culum per ndent

__ ma i nvs persequuntur; nllum mare __ est praedn u

imperit m ib s.

Praedns ttum

Homins s nscu mortl ntur et __, di vr __ sunt. ntur moriu rtls

Nllus d s nus hominem mortuum ab nfers __ [= excitre] potest, piter quidem tantam __ habet, ets ille deus

immoeu Rmn Iup

mximus __ [= exstimtur]. suscitre testtem po tur

Trs di i __ inter s dvsrunt. hab

n versum mundum

Chrstus Bethlehem __ est. in oppid

at ut homins __ vidrent, __ audrent, __ loquerentur, __ ambulrent.

ntus Ille verbs sls efficib

caec surd mt

claud

89

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXVIII ENSVM CP

etum angustum, quod Siciliam ab Itali disiungit. Est fr In oppid Bethlehem. rogvit, ut fliam suam mortuam suscitret. Chrstum Tempestts, saxa, praedns sunt percula quae nauts

dent. impen Praedns nvs persequuntur, ut mercs et pecniam

. rapiant Mdus domin sevr servibat. Quia in patriam suam revert cupvit cum amc su. Ldia trst anim profecta est, quia amcs sus

relquit. s e dn pulcherrim persusit. Mdu cni domin su nulum mit. Quia pe Merctrem videt. Ml in patri me vvere.

90

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXIX PENSVM A Magister net __ pulchr scrb__. Sextus tam pulchr puers moscrbit __ magister eum laud__.

ut ant ut

rs scrb__. et

Magister ipse calamum smit, __ litte ut at

Daedalus ls cnfcit __ labyrinth vol__. ut

carus ta l appropinqu__, quamquam pater eum ret alt vom lvit __ s

t _ temerriusmonuera _ es__. ut ret n set

Her Qu u borem ascendit, __ ndum quaer__, ets pater eum monuerat __ cautus es__.

nt s ar

ut eret ut set

Medicus u _ cultrum medic vid__.

Q nt impervit __ oculs claud__, _

ut eret n

Quntus m rtuum esse put__. ret

ta pallidus erat __ Syra eum mo ut

Sl ita l mbul__. ret

cbat __ pstor umbram pet__, __ in sle a ut eret n

ret

91

FAMILIA

PENSA ROMANA

Tantus atque tlis deus est Iuppiter __ Optimus Mximus appell__. ut tur

Verba: vehere, __isse, __um; vx vect

pnere, __isse, __um; posu

mittere __um; posit

, __isse, ms miss

allicere, __isse, __um; allex t allec

ripere, __isse, __um; ripu

secre, __isse, __um; rept

secu sect

sudre, __isse; sus

dsilre, d __isse; silu

canere, __isse;

crdere _cecin

, _ isse; crdid

cnfitr c m esse; , n__u fess

lb, __um esse.

lps

92

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXIX PENSVM B

rpheus, fidicen __, tam pulchr canbat ut ferae __ [= prope _ cnsisterent.

Ovenrent] ac fluvi _

nbilis appropinqurent rapid

Etiam ad __ dscendit, ut __ [= illinc] uxrem suam __. Nm tam __ est ut Orpheum ignret. Arn quoque omnibus __ est.

nfers inde redceret ignrus

Cum ill scum in nve habret, nautae paupers ntus

e magns __ homin dvit __ eumque necre cnstiturunt.

dvitis invidbant

Arn, cum __ suam in percul esse sentret, pecniam nauts __ [= dedit] esque rvit ut sibi __.

vtam dnvit

Precibus __ nautae e permsrunt ut ante mortem __ caneret. parcerent

permt carmen

Hc fac A re __; sed delphnus eum in __ sedentem ad ltus vxit.

t rn in ma

dsiluit dors

Ita ille serv um iam saltem __. tus est, c dsprret

Nautae, em __ [= in cnspectum venre] vidrent, __ [= cum Aronstatim] __ suum cnfess sunt.

apprre s prtinu ium

malefic

93

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXIX ENSVM CP

Lucrum faciunt mercs emend et mire preti

vndend. Quia mercs eius iectae sunt. nvis mergertur. Mercs iectae sunt, n Des prectur ut mercs sibi reddant. Ut uxrem suam inde redceret. impervrunt ut in mare dsilret. Nn ita, sed Delphnus eum ad ltus vxit. s monet n umquam saltem dsprmus. Fbula n . Quia s nimis flcem exstimbat In ventre piscis.

94

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXX PENSVM A Syra: "Iam dorm, Qunte! Cum bene dormv__, valbis."

eris Quntus: N ormiam antequam t mihi fbulam nrrv__. Cum fbulam , bene dormiam.

" n d audv__

eris

m necv__!" er

Cum bene dormv__, brev snus er, nisi medicus er

_. erit

Patria salva erit s mlits nostr fortiter pugnv_ t

Dux: "N fortiter pugnv__, mlits, hosts castra nostra erin

isi vs expugnbunt."

eritis Mlits: u uid nbs dabitur, s"N m q fortiter pugnv__?"

s Verba: induere, __isse, __um;

erimu

indu t

ligere, __isse, __um; ind

lg

coquere, __isse, __um; lct

cox coct

sternere, __isse, __um; strv t

fundere, __isse, __um; str

fd fs

miscre, __isse, __um; u misc mixt

exhaurre, ex__isse, ex__um; haus

haust

95

FAMILIA

PENSA ROMANA

revert, __isse/ re__um esse. re vert vers

t, __um esse.

CAPITVLVM XXX

s

PENSVM B

Ilius Corn t Orontem, amcs et __ sus, cum uxribus ad __ vocv .

lium e

it hospits m cna

Cum hospit niunt, Ilius in __ lavtur. Aemilia es __ iubet [= m __ excsat.

s vesaltat] et martum suu

balne salvre

Cornlius ad vllam suam retardum

versus ti __. r

Oronts long __ revertit, vtam rsticam nn __, sed __ fruitu

, qu ex esse cnset.

e itiner dam icun molestam

Hospits spectant, dum cibus __. in tri ex coquitur

Servus q in __ cibum coquit, __ appelltur. u culn

ct: lectus summus, medius, __; in singuls lects __ aut _ __ accubant.

cocus In __ sunt trs le

_ aut tern triclni mus singul bn convvae

mn in lects cubants __. R cnant

andem puer "cnam partam esse" __. T nntiat

96

FAMILIA

ROMANA PENSA

In mns sunt __ et pcula ex __ facta. vsa argent

mxim autem __ laudtur. Cibus omnibus __, placet car

__ [= serv] vnum in pcula __. Ministr

Oronts n ibit], cter convvae aquam vn __. fundunt

v um merum __ [= b ptat miscent

Sine cib hom __ vvere potest, sine aqu __ tantum. di er

__ mala s ult pior est __. paulisp

r est, sed m Fams sitis

Ex mals minimum __ oportet. ligere

CAPITVL MV XXX PENSVM C

Amc et hospits Ili sunt. . In balne ubi corpus lavtur. Est locus stica icunda est. Cert vta r Coc negtium est cibum coquere. lects cubants cnant, nn in sells

. Rmn insedents

Trs lect: summus, medius, mus. In singuls lects singul aut bn aut tern convvae

t. accuban nt. Ex arge Vnum merum bibere sole.

97

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXXI ENSVM AP

hs exempls syllabae quae dsunt add__ sunt: Mercs ad diem Insolv__ est.

endae enda

Qu frtum fcit pni__ est.

Quidqui . endus

d dux impervit mlitibus faci__ est

Quid ma imum lig__ est. endum

gis opt__ est quam vta beta? mals min andum

In percu sendum

l dspr__ nn est.

Pater dandum

cit "flium pni__ esse, nn laud__." endum

Verba: tangere, __isse, __um; andum

tetig tct

accipere, ac__isse, ac__um; cp cept

auferre, __isse, __um; abstul ablt

statuere, __isse, __um; statu statt

intellegere, __isse, __um; intellx intellct

bibere, __isse; bib

audre, __um esse. aus

In exempls quae sequuntur vocbula add__ sunt. enda

98

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXXI PENSVM B Her Mdus domin __ aliquantum pecniae scum __.

aufgit auferns

Mdus dominum suum nn amat, sed __.

Ilius, q eum Rmae __ [= occultr] putat, magnum __ dabit e dit

uqu eum invnerit __ [= antequam] Italiam relquerit.

latre mium prae priusquam

Ilius d rs nimis __ esse ac facile virs nquissims __." cit "mulie clments ignscere

__ domi snu impervit serv faciendum est. Quidquid

Sol, vir _ nsibus __ optims scrpsit. _ , Athni sapins lgs

Patrem u re __ inhmnum est. su m nec

Ilius nndum __ est utscelus

Nestor, sed adhc __ ut Paris ille qu Helenam t __. mar

senex iuvenis xit

"__ ama v !" cantat Oronts, qu __ est quod __ [= nimis abd

t aleatmultum] vn ptvit.

is Quisqu brius nimium

99

FAMILIA

PENSA ROMANA

CAPITVLVM XXXI ENSVM CP

fuit rx avrus, qu aur cupidus erat. Mids quidquid tetigerat in aurum mtbtur. Quia Ilius illam fbulam nvit. i Latn eum vdit. In v Nngint sstertis abstulit. Mdus Rmam iam relquit. Ilius eum sevr pniet. Poens sevrs. Paris Helenam, fminam pulcherrimam, abdxit. Homins scelest ad bstis mittuntur. b mnsam lbitur, quia brius est. Oronts su

100

FAMILIA

ROMANA PENSA

CAPITVLVM XXXII PENSVM A

rv__. Dominus dubitat num pstor ovs bene c

Dominus stor, utrum in camp dormv__ an vigilv__."

erit : "Dc mihi, p

eris

Pstor: "M r m interrogs utrum dormv__ an vigilv__. eris ror c

Semper officium meum faci." erim

e erim

Dominus: "Erg dc mihi cr her ovis grege aberrv__ ac paenlup cap ta s__."

erit it

Pstor m tur unde dominus hoc audv__. r erit

Ilius se num Mdum vd__. rvs interrogat erint

Serv: "N fg__, ut tibi dximus. Cr ns interrogs num eum vd ?

escmus qu__ "

erit

lius: "Id interrog, quia dubit vrumne dx__!" erimus

I eritis

Verba: vincere, __isse, __um; vc

agere, _ svict

_i se, __um; g

flectere _ct

, _ isse, __um; flex

offerre,flex

ob__isse, ob__um; tul

redimere, red__isse, red__um; lt

m

mpt

101

FAMIL