Miscanthus de teeltde teelt

Simon Fonteyne, Peter Lootens, Hilde Muylle26/03/2013

Institute for Agricultural and Fisheries ResearchPlant Sciences Unit

www.ilvo.vlaanderen.be

Agriculture and Fisheries Policy Area

Miscanthus als biomassagewas

Het gewas

Het gewas Miscanthus

Meerjarig grasachtige (15-20 j.)

Aziatische afkomst

Clifton-Brown et al., 2008

Het gewas Miscanthus

Houtig materiaal

C4 metabolisme (vgl. maïs)

Rhizomen

in Europa gekend als siergras

Miscanthus x giganteus

hoog-productieve kloon

lang groeiseizoen

hooggroeiend (2,5-3m hoog)

Miscanthus x giganteus

steriel – triploid

vermeerderd via rhizomen

niet woekerend

Miscanthus als biomassagewas

De teelt

Miscanthus - de teelt

weinig bodemvereisten maar doordachte keuze

=> teelt blijft 15 jaar staan!!

- bodemtype

PERCEELSKEUZE

van zand tot klei

overstromingsplaatsen

weinig organische stof

- zuurtegraad

pH5,5 tot 7,5

Miscanthus - de teelt

- waterbehoefte

700-900 mm precipitatie in groeiseizoen

wortels gaan tot 2 m diep (niet rhizomen)

PERCEELSKEUZE

- temperatuurvereisten

groei bij 6°C bodemtemperatuur

- oogstzekerheid

bereikbaarheid & betreedbaar tussen januari

en april

Miscanthus - de teelt

Methode 1: rhizomen

- Blote rhizomen, met 1 à 2 knoppen

geoogst op productievelden van 2-3 jaar oud

vermeerderingscoëfficiënt : x7/jaar

AANPLANT

vermeerderingscoëfficiënt : x7/jaar

- 25 tot 70 g/rhizoom

- direct te planten of vochtige, koele bewaring

- 15.000 rhizomen/ha => 60-80 % slaat aan

- Goedkoopste methode

- 0,15-0,2 €/rhizoom

AANPLANT

Miscanthus de teelt

Methode 2: opgepotte rhizomen

- Planten in P9 potten

- Meer flexibiliteit

- 10.000 rhizomen/ha

- Duurder : 0,4 €/rhizoom

- Meer garantie op aanslaan

AANPLANT

Miscanthus - de teelt

Voorbereiding akker:

- Goede onkruidbestrijding (vals zaaibed,

glyfosaatbehandeling)glyfosaatbehandeling)

- Goede waterhuishouding

- Vergelijkbaar met maiszaaibed

AANPLANT

Miscanthus - de teelt

Plantmachines:

- Aangepaste

kolenplanter/preiplanter/aardappelpanter

- 3u per ha- 3u per ha

AANPLANT

Miscanthus - de teelt

Wanneer :

- In voorjaar bij 10-12°C bodemtemperatuur

- Diepte : 5-10 cm

AANPLANT

Miscanthus - de teelt

Tussenzaai met mais:

- Minder snelle installatie van veld

- Compensatie met oogst van korrelmais

EERSTE JAAR BIJ AANLEG

Miscanthus - de teelt

Groeicyclus 1e jaar:

- Aanplant mei

- Onkruidconcurrentie

- Eerste scheuten verschijnen 3 tot 6 weken na inplant- Eerste scheuten verschijnen 3 tot 6 weken na inplant

- Weinig tot geen opbrengst eerste jaar (5 ton DS/ha)

EERSTE JAAR BIJ AANLEG

Miscanthus - de teelt

Onkruidbestrijding:

- Toegelaten producten voor miscanthus :

Bofix, Calaris, Clio Elite, Gardo, Mikado

=> proefresultaten ADLO – demoproef=> proefresultaten ADLO – demoproef

- Mechanische onkruidbestrijding => mogelijkheid tot biologische teelt

EERSTE JAAR BIJ AANLEG

Miscanthus - de teelt

Ziektes en plagen :

- Weinig gekend

- Vraat door konijnen, reeën

- Schade door everzwijnen- Schade door everzwijnen

TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN

Miscanthus de teelt

Voorjaar :

- Ontwikkeling nieuwe scheuten vanaf rhizoom

- Minimum bodemtemperatuur 6°C

- Najaar 2011 – voorjaar 2012 => vorst op jong - Najaar 2011 – voorjaar 2012 => vorst op jong

ontwikkelde scheuten => geen zichtbare schade

06.12.2011

TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN

Miscanthus - de teelt

Juli – Aug. :

- Snelle ontwikkeling van gewas – C4 gewas

- Geen onkruiddruk meer door sluiten van gewas

- Geen tot weinig bemesting (40 – 60 eenheden in - Geen tot weinig bemesting (40 – 60 eenheden in

voorjaar)

TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN

Miscanthus - de teelt

Oktober – november :

- Lang groeiseizoen- Lang groeiseizoen

- Aarvorming begin november

- Geen afrijping bij M. x giganteus

- Bij eerste vorst => bruinverkleuring

TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN

Miscanthus - de teelt

Najaar - Winter :

- Recuperatie van nutriënten naar rhizomen

- Bladval => bladerdek tussen gewas

- Bescherming tegen vorst - Bescherming tegen vorst

- Activering van bodemleven

OOGST

Miscanthus - de teelt

Vanaf jaar 3 gedurende 15 tot 20 jaar

Jaarlijkse oogst in najaar of voorjaar

Oogstmethode :

- Maishakselaar (rij-onafhankelijke)- Maishakselaar (rij-onafhankelijke)

⇒ Haksel 25-50 mm, 50-120 kg/m³

- Maaibalk en balenperser

⇒balen, 120-160 kg/m³

OOGST

Miscanthus - de teelt

Oogsttijdstip:

Najaar (blad + stengel)

• 25% meer opbrengst

• Meer vocht

• Lagere kwaliteit• Lagere kwaliteit

Voorjaar (enkel stengel)

• Drogen op veld (15-20 % vocht)

• Nutriënten recyclage

• Minder K en Cl in biomassa

• Oprapen bladeren (5-7 ton DS/ha)

OOGST

Miscanthus - de teelt

Opbrengst voorjaarsoogst:

15 tot 25 ton DS/ha gedurende 20 jaar

Opbrengst (ton DS/ha)

2008 2009 2010 2011 2012

Miscanthus

Miscanthus x giganteus 3,3 15,4 25,7 19,8 28,3

Miscanthus sinensis cv. Goliath 0,5 4,1 14,0 14,3 13,3

Rietgras (Phalaris arundinacea)

cv. Bamse 5,6 9,5 0,8 sg sg

cv. Palaton 4,0 8,6 0,8 sg Sg

Vingergras (Panicum virgatum)

cv. Cave in Rock 2,5 12,7 8,7 9,5 9,9

cv. Kanlow 2,6 12,9 15,9 14,0 14,2

Wilg ng ng 12,5* ng ng

Riet (Phragmites australis) 0,9 3,7 3,3 4,2 sg

OOGST

Miscanthus - de teelt

Opbrengst voorjaarsoogst:

15 tot 25 ton DS/ha gedurende 20 jaar

VERWIJDERING TEELT

Miscanthus - de teelt

Na laatste voorjaarsoogst :

- Diepfrezen

- Hergroei van scheuten afmaaien +

totaalherbicide

ECOSYSTEEMDIENSTEN

Miscanthus - de teelt

- Kortstondige koolstofvastlegging

- Verhoogde biodiversiteit in vergelijking met

eenjarige teelten

- Natuurverweving (corridor met naburige - Natuurverweving (corridor met naburige

habitats)

- Erosiebestrijding / N-vanger naar

waterlopen

- Valorisatie van onderbenutte terreinen

- Visuele buffer

PRODUCTEIGENSCHAPPEN

Miscanthus – de teelt

vochtgehalte : 10-20%

houtig materiaal

waslaagwaslaag

holle stengel

sponzige pit

densiteit 117 kg/m³ => 20 ton = 200 m³

• Verbranding :

PRODUCTEIGENSCHAPPEN

Miscanthus – de teelt

Verbrandingskarakteristiek Hout Stro Mg Vingergras

Calorische inhoud (MJ/kg DS) 18,5 17,2 17,6 17,3

Asgehalte (gew%) 0.4 6 3.1 5,8Asgehalte (gew%) 0.4 6 3.1 5,8

Vochtgehalte (gew %) 10-60 10-20 10-20 10-20

Assmeltpunt (°C) 1220-1440 940-980 780 1350

Cl (gew.%) <0,1 0,35 0,074 0,029

K (gew.%) 0,27 0,4 0,49 0,195

Dichtheid (kg/m³) 644 117

CONDITIONERING PRODUCT

Miscanthus - de teelt

Haksel, briket, pellet, vermalen tot

poeder, …

Miscanthus Wat kost het – wat brengt het op

Hilde Muylle26/03/2013

Institute for Agricultural and Fisheries ResearchPlant Sciences Unit

www.ilvo.vlaanderen.be

Agriculture and Fisheries Policy Area