ها امانهمباني مهندسي س

مهندس مرتضي توحيدي: مترجمين مهندس عليرضا سازگار

. مترجمين مرتضي توحيدي، عليرضا سازگار/ هامباني مهندسي سامانه: عنوان و نام پديدآور

.)بخشي رنگي(مصور .: ص 410، ]10[: مشخصات ظاهري. 1391، اه صنعتي مالك اشتردانشگ: تهران: مشخصات نشر

Systems engineering fundamentals, 2001 : عنوان اصلي: يادداشت فيپا: نويسي فهرستوضعيت

فراهم آوري - نيروهاي مسلح - اياالت متحده: موضوع مديريت - هامهندسي سيستم: موضوع

، مترجم- 1357، عليرضا، سازگار: شناسه افزوده ، مترجم- 1357توحيدي،مرتضي، : شناسه افزوده

دانشگاه صنعتي مالك اشتر: شناسه افزوده

3066504: كتابشناسي ملي 416212/358: رده بندي ديويي 263UC/م2 1391: رده بندي كنگره

هامباني مهندسي سامانه........ ..................................................................: ..........كتاب عنوان

مرتضي توحيدي، عليرضا سازگار... ................................................................: .......ينترجمم

انتشارات دانشگاه صنعتي مالك اشتر : .......................................................................... ناشر

فريناز عسگري................................................................................... : ............طرح روي جلد

انتشارات دانشگاه صنعتي مالك اشتر ..................................... :ليتوگرافي، چاپ و صحافي

حسين ميرزايي .................................................................................. :آرايي رايانه اي صفحه

امين پژوهش جهرمي .................................................................................. :ويراستار ادبي

جلد 1000 .................................................................................................................. :شمارگان

91 اول، زمستان....................................................................: ..................................چاپ نوبت

ريال 189.000.............................. ............................................................: .........................قيمت ISBN: 978-600-5665-47-5 978 -600 - 5665 -47-5: شابك

.يه حقوق چاپ براي ناشر محفوظ استكل .و با اشاره به نام ناشر مجاز استنقل مطالب فقط با ذكر مشخصات كامل كتاب

،ك اشتر، مركز فناوري اطالعات و مديريت دانشتهران، لويزان، دانشگاه صنعتي مال: آدرس 22932891: تلفن. انتشارات مديريت

انتشارات دانشگاه صنعتي مالك اشتر

معاونت آموزش، تحقيقات و توسعه فناوری

فهرست مطالب

1 ............................................................................................................... مترجمين پيشگفتار

5 .................................................................................................................................. مقدمه

7 ............................................................................................................. معرفي – اول بخش

9 ........................................................................... ها سامانه مهندسي مديريت معرفي: 1 فصل

11 ............................................................................................................................... هدف 1-1 11 ............................................................................................................................ تعاريف 1-2 15 ................................................................................................................ توسعه فازبندي 1-3 17 .................................................................................................. ها سامانه مهندسي فرآيند 1-4 19 ............................................................................................... عمر چرخه سازي يكپارچه 1-5 23 .......................................................................................................................... راهنمايي 1-6 25 .................................................................................................................. خالصه نكات 1-7

27 ................................................دفاع وزارت اكتساب در ها سامانه مهندسي مديريت: 2 فصل

29 .............................................................................................................................. معرفي 2-1 30 ................................................................................................................... اخير تغييرات 2-2 31 ................................................................................................................. اكتساب چرخه 2-3 36 .......................................................................................... اكتساب در ها سامانه مهندسي 2-4 50 .................................................................................................................. خالصه نكات 2-5

52 .............................................................................. فناوري آمادگي سطوح – A -2 پيوست

54 ........................................................................... تكاملي اكتساب مالحظات – B-2پيوست

61 .................................................................................. ها سامانه مهندسي فرآيند – دوم بخش

63 .......................................................................... ها سامانه مهندسي فرآيند كلي ديد: 3 فصل

65 ...............................................................................................................................فرآيند 3-1 70 .................................................................................................................. خالصه نكات 3-2

ها مباني مهندسي سامانه

71 ....................................................................................................... الزامات تحليل: 4 فصل

73 ............................................................................... ها سامانه مهندسي فرآيند هاي ورودي 4-1 76 .................................................................................................................. الزامات تحليل 4-2 80 ............................................................................................ الزامات تحليل هاي خروجي 4-3 83 .................................................................................................................. خالصه نكات 4-4

84 ......................................................................الزامات تحليل براي اي رويه: A – 4 پيوست

93 ................................................................................... اي وظيفه تخصيص و تحليل: 5 فصل

95 .............................................................................................................................. معرفي 5-1 96 ............................................................................................ اي وظيفه تخصيص و تحليل 5-2 99 ............................................................................................................. اي وظيفه معماري 5-3 100 .................................................................................................................. خالصه نكات 5-4

102 ................................................................. اي وظيفه جريان بلوكي دياگرام - A -5 پيوست

IDEF0- B ...................................................................................................... 105 -5 پيوست

108 .................................................................... زماني خط تحليل هاي كاربرگ - C-5 پيوست

110 .......................................................................... الزامات تخصيص كاربرگ - D-5 پيوست

111 ....................................................................................................... طراحي تركيب: 6 فصل

113 ................................................................................................................. طراحي توسعه 6-1 117 ............................................................................................................... تركيب ابزارهاي 6-2 118 .................................................................................................................. خالصه نكات 6-3

CDS(................................................................. 119( مفهوم توصيف كاربرگ - A-6 پيوست

SBD( ............................................................ 120(شماتيك بلوكي هاي دياگرام - B-6 پيوست

RAS( ............................................................ 122( الزامات تخصيص كاربرگ - C-6 پيوست

123 .................................................................................................................. تصديق: 7 فصل

125 ............................................................................................................................. عمومي 7-1 DoD ................................................................................................. 129 ارزيابي و آزمايش 7-2 136 .................................................................................................................. خالصه نكات 7-3

فهرست مطالب

137 ......................................................................... هاي فرآيند مهندسي سامانه خروجي: 8فصل

139 ..................................................................................... ها طراحي و الزامات مستندسازي 8-1 DoD ..................................................... 147 استانداردهاي و ها مشخصه -روش و مشي خط 8-2 153 .................................................................................................................. خالصه نكات 8-3

155 ...................................................................................... ها سامانه كنترل و تحليل – 3 بخش

WBS( .................................................................... 157(كار) تجزيه( شكست ساختار: 9 فصل

159 .............................................................................................................................. معرفي 9-1 WBS .................................................................................................................. 162 توسعه 9-2 166 ...................................................................................................... كار پيگيري و طراحي 9-3 167 .................................................................................................................. خالصه نكات 9-4

169 .............................................................................................. بندي پيكره مديريت: 10 فصل

171 .............................................................................................................................. مباني 10-1 175 ........................................................................................... بندي پيكره مديريت ساختار 10-2 184 ........................................................................................................... ها واسط مديريت 10-3 186 .............................................................................................................. ها داده مديريت 10-4 188 ................................................................................................................ خالصه نكات 10-5

189 ................................................................................ فني هاي مميزي و ها بازنگري: 11 فصل

191 ...................................................................................................... پيشرفت گيري اندازه 11-1 193 ........................................................................................................... فني هاي بازنگري 11-2 Tailoring( ......................................................................................... 211( تعديل و جرح 11-3 212 ................................................................................................................ خالصه نكات 11-4

213 ................................................................................................... تبادلي مطالعات: 12 فصل

215 .......................................................................................................................... انتخاب 12-1 218 ........................................................................................................ تبادلي مطالعه مباني 12-2 221 ................................................................................................................ خالصه نكات 12-3

222 ........................................................................... مطلوبيت منحني گان روش A-12 پيوست

ها مباني مهندسي سامانه

225 ........................................................................................ سازي شبيه و سازي مدل: 13 فصل

227 ............................................................................................................................ معرفي 13-1 229 .................................................................................................... سازي شبيه هاي كالس 13-2 234 ......................................................................................... افزار نرم مقابل در افزار سخت 13-3 234 ................................................................................. اعتباردهي و گذاري صحه تصديق، 13-4 237 ...................................................................................................................... مالحظات 13-5 241 ................................................................................................................ خالصه نكات 13-6

243 ............................................................................................................... ها سنجه: 14 فصل

245 ....................................................................................................... مديريت در ها سنجه 14-1 251 ................................................................................................................ حاصله ارزش 14-2 253 ........................................................................................................... فرآيند هاي سنجه 14-3 254 .................................................................................................................. خاصه نكات 14-4

255 ............................................................................ فني عملكرد گيري اندازه -A-14 پيوست

261 .................................................................................................. مخاطره مديريت: 15 فصل

263 ............................................................................................... واقعيت عنوان به مخاطره 15-1 265 ............................................................................................................ مخاطره مديريت 15-2 277 .................................................................................................................. خاصه نكات 15-3

DoD .......................................................... 278 اكتساب در مخاطره مديريت: A -15 پيوست

282 .................................................... سامانه سطح مخاطره ارزيابي براي مدلي: B-15 پيوست

283 ...................................................................... مديريت و سازماندهي، ريزي، طرح – 4 بخش

285 ................................................................................ ها سامانه مهندسي ريزي طرح: 16 فصل

287 ................................................................................................ مهندسي ريزي طرح چرا 16-1 288 .................................................................................................... فني هاي برنامه عناصر 16-2 296 ....................................................برنامه ريزي طرح هاي واسط -ها برنامه سازي يكپارچه 16-3 299 .................................................................................................................. خاصه نكات 16-4

300 ............................................................................................... ها بندي زمان -A-16 پيوست

فهرست مطالب

305 .................................................................................... محصول بهبود هاي راهبرد: 17 فصل 307 ............................................................................................................................ معرفي 17-1 308 ............................................................................................. محصول بهبود هاي راهبرد 17-2 317 ..................................................................................................... ها مسئوليت و ها نقش 17-3 318 ................................................................................................................ خالصه نكات 17-4

319 .................................................................................... باز سامانه رويكرد: A -17 پيوست

331 ........................................................... سامانه توسعه سازي يكپارچه و سازماندهي: 18 فصل 333 .............................................................................................................. يكپارچه توسعه 18-1 338 ............................................................................................................ يكپارچه هاي تيم 18-2 342 .................................................................................................................. تيم نگهداري 18-3 346 .............................................................................................................تيمي فرآيندهاي 18-4 348 ............................................................................................................ يكپارچگي موانع 18-5 350 ................................................................................................................ خالصه نكات 18-6

DoD ........................................................... 351مديريتي فرآيند يك IPPD -A : -18 پيوست

356 ................................................................................. هاIPT در دولت نقش: B-18 پيوست

359 ............................................................................................. قراردادي مالحظات: 19 فصل

361 ............................................................................................................................ معرفي 19-1 363 ................................................................................................................... استعالم تهيه 19-2 370 ......................................................................................................... خالصه توضيحات 19-3

SOO( .................................................................................. 371( اهداف بيانيه: A-19 پيوست

SOW( ........................................................................................ 374(كار شرح: B-19 پيوست

CDRL( .................................................. 378( قرارداد اي داده الزامات فهرست: C-19 پيوست

382 ......................................................................................... منبع انتخاب طرح: D-19پيوست

387 ............................................................................... خالصه و مديريتي مالحظات: 20 فصل

389 ........................................................................................................ مديريتي مالحظات 20-1 394 .......................................................................................................... اخالقي مالحظات 20-2 396 .......................................................................................................................... خالصه 20-3

399 ............................................................................................................................... نامه واژه

ها مباني مهندسي سامانه

ها شكلفهرست 13 ..................................................................................... ها سامانه مهندسي مديريت فعاليت سه . 1- 1 شكل

16 ............................................................................................................................... توسعه فازبندي . 2- 1 شكل

18 ............................................................................................................. ها سامانه مهندسي فرآيند . 3- 1 شكل

22 ....................................................................................................... عمر چرخه اصلي هاي وظيفه . 4- 1 شكل

DoD 5000 ................................................................... 31 در اكتساب شده نظر تجديد فرآيند 1- 2 شكل

37 ........................................................................ ) مفهوم كاوش مرحله ( فناوري و مفهوم توسعه . 2- 2 شكل

38 ......................................................... ) اجزاء پيشرفته توسعه مرحله ( فناوري و مفهوم توسعه . 3- 2 شكل

40 ......................................................... ) سامانه سازي يكپارچه مرحله ( سامانه نمايش و توسعه . 4- 2 شكل

41 ...................................................................... ) سامانه نمايش مرحله ( سامانه نمايش و توسعه . 5- 2 شكل

45 ............................................................................................................................ اندازي راه و توليد . 6- 2 شكل

48 ............................................................................................................................... اسقاط و تثبيت . 7- 2 شكل

54 .............................................................................................................................. تكاملي اكتساب . 8- 2 شكل

57 ............................................................................... تكاملي ي ها بلوك طريق از تدريجي عرضه . 9- 2 شكل

66 ............................................................................................................. ها سامانه مهندسي فرآيند . 1- 3 شكل

74 ............................................................................................ پايه ي ها پرسش - عملياتي الزامات . 1- 4 شكل

78 ............................................................................................................ الزامات تحليل ي ها ورودي . 2- 4 شكل

98 ........................................................................................................ اي وظيفه تخصيص و تحليل . 1- 5 شكل

100 ................................................................................................................ اي وظيفه معماري نمونه . 2- 5 شكل

FFBD .............................................................................................. 102 ي ها اليه و رديابي قابليت . 3- 5 شكل

104 ............................................................................... اي وظيفه جريان بلوكي ي ها دياگرام فرمت . 4- 5 شكل

105 ..................... (IDEF0) اي وظيفه سازي مدل براي سازي يكپارچه تعريف اي جعبه فرمت . 5- 5 شكل

106 .............................................................................................. سطح باالترين براي زمينه دياگرام . 6- 5 شكل

ها مباني مهندسي سامانه

IDEF0 .................................................................................................................. 107 دياگرام نمونه . 7- 5 شكل

109 .................................................................................................................... زماني تحليل كاربرگ . 8- 5 شكل

110 ............................................................................................... ) نمونه ( الزامات تخصيص كاربرگ . 9- 5 شكل

114 ................................................................................................................................ طراحي تركيب . 1- 6 شكل

116 ............................................................................................................ فيزيكي / اي وظيفه ماتريس . 2- 6 شكل

119 ....................................................................................................... مفهوم توصيف كاربرگ نمونه . 3- 6 شكل

121 ..................................................................................................... شماتيك بلوكي دياگرام نمونه . 4- 6 شكل

122 ............................................................................................... ) نمونه ( الزامات تخصيص كاربرگ . 5- 6 شكل

126 ........................................................................................................ تصديق و ها سامانه مهندسي . 1- 7 شكل

128 ........................................................................................................................ تصديق ي ها فعاليت . 2- 7 شكل

133 ............................................................................................... سامانه اكتساب طول در DT&E . 3- 7 شكل

135 ............................................................................................... سامانه اكتساب طول در OT&E . 4- 7 شكل

OT ........................................................................................................................ 136 و DT مقايسه . 5- 7 شكل

MIL-HDBK-881 ..................................................................................................... 141 از مثالي . 1- 8 شكل

142 .......................................................................................................... توسعه سطوح و ها مشخصه . 2- 8 شكل

143 .............................................................................................................................. ها مشخصه انواع . 3- 8 شكل

144 ....................................................... شوند مي تبديل طراحي مستندات به ها مشخصه چگونه . 4- 8 شكل

145 ..................................................................................................... ها مشخصه تهيه براي قواعدي . 5- 8 شكل

146 ................................................... بندي پيكره مبناي خطوط و اكتساب برنامه مبناي خطوط . 6- 8 شكل

151 .............................................................................................................. ها مشخصه مراتب سلسله . 7- 8 شكل

WBS ............................................................................................................. 160 به معماري جريان . 1- 9 شكل

164 ................................................................. ) فيزيكي معماري ( محصول بخش - برنامه WBS . 2- 9 شكل

164 ..................................................................................................... كامل كار شكست ساختار يك . 3- 9 شكل

ها شكلفهرست

165 ................................................................................................................................. قرارداد WBS . 4- 9 شكل

WBS .................................................................................................................. 166 كنترل س ماتري . 5- 9 شكل

168 ....................................................................................................................... كار شكست نامه واژه . 6- 9 شكل

ECP ......................................................................................................... 179 ي ها كننده مشخص . 1- 10 شكل

180 ........................................................................................................... بندي پيكره كنترل هيأت . 2- 10 شكل

194 .................................................................................................................... فني بازنگري فرآيند . 1- 11 شكل

196 ......................................................................................................... فني ي ها بازنگري فازبندي . 2- 11 شكل

198 ................................................................................ سامانه سطح در نوعي فني ي ها بازنگري . 3- 11 شكل

200 ................................ اكتساب عمر چرخه فازهاي با ها سامانه مهندسي رويدادهاي رابطه . 4- 11 شكل

219 ................................................................................................................. تبادلي مطالعه فرآيند . 1- 12 شكل

222 ......................................................................................................................... مطلوبيت منحني . 2- 12 شكل

224 ...................................................................................................... گيري تصميم ماتريس نمونه . 3- 12 شكل

228 ............................................................................................... سازي شبيه و سازي مدل مزاياي . 1- 13 شكل

235 .......................................................................................... اعتباردهي و گذاري، صحه تصديق، . 2- 13 شكل

241 .......................................................... سازي شبيه فناوري از مستحكم يكپارچه كاربرد يك . 3- 13 شكل

252 .................................................................................................................... حاصله ارزش مفهوم . 1- 14 شكل

255 ............................................................................................ مفهوم - فني عملكرد گيري اندازه . 2- 14 شكل

295 ........................................................................ كشتي عرشه آتش سامانه كنترل ) از بخشي . ( 3- 14 شكل

265 ................................................................................................................ مخاطره مراتب سلسله . 1- 15 شكل

266 .................................................................................................... مخاطره مديريت عنصر چهار . 2- 15 شكل

266 .................................................................................... مخاطره مديريت در بازخورد و كنترل . 3- 15 شكل

269 .............................................................................................................. مخاطره اوليه شناسايي . 4- 15 شكل

270 ................................................................................................................ مخاطره ساده ماتريس . 5- 15 شكل

ها مباني مهندسي سامانه

302 ........................................................ پايه- رويداد ي ها بندي زمان در خروج معيارهاي نمونه . 1- 16 شكل

303 ......................................... ) ادامه ( پايه- رويداد ي ها بندي زمان در خروج معيارهاي نمونه . 2- 16 شكل

304 ............................................................ پايه- رويداد و تفصيلي ي ها بندي زمان متقابل روابط . 3- 16 شكل

309 ................................................................................................ محصول بهبود ي ها راهبرد انواع . 1- 17 شكل

310 ............................................................................................................................ تكاملي اكتساب . 2- 17 شكل

311 .................................................................................. محصول شده ريزي طرح پيش از بهبود . 3- 17 شكل

DoD ........................................................... 317 در ها سامانه ارتقاي براي بودجه تأمين قاعده . 4- 17 شكل

IT ........................................................................................................................ 321 توسعه و C4I . 5- 17 شكل

322 ...................................................................................... اي رايانه منابع مرجع شده ساده مدل . 6- 17 شكل

325 .............................................................................................. سامانه باز ] يك [ توسعه فازبندي . 7- 17 شكل

327 ............................................................ ها سامانه مهندسي فرآيند به باز هاي سامانه رويكرد . 8- 17 شكل

336 ............................................................................................................... يكپارچه تيمي ساختار . 1- 18 شكل

337 ....................................................................................................... ) همزمان ( متداخل عضويت . 2- 18 شكل

353 ................................................................................................. هاIPT ي ها مسئوليت و تمركز . 3- 18 شكل

IPT ................................................................................................................................. 354 ساختار . 4- 18 شكل

361 ................................................................................................................... قرارداد انعقاد فرآيند . 1- 19 شكل

364 ................................................................................................................... قرارداد بستن فرآيند . 2- 19 شكل

365 ..................................................................................................................... ي انتخاب ي كردها ي رو . 3- 19 شكل

WBS-SOW ................................................................................................. 374- الزامات ان ي جر . 4- 19 شكل

CDRL ................................................................................. 379 اي داده قلم ك ي الزامات نمونه . 5- 19 شكل

382 .................................................................................................................... منبع انتخاب ند ي فرآ . 6- 19 شكل

384 ............................................................................................................ ارزيابي فاكتورهاي نمونه . 7- 19 شكل

386 ................................................................................................................................. منبع ارزيابي . 8- 19 شكل

گفتار مترجمين پيششـوند صورت يك سامانه عرضـه مـي هاي توسعه محصوالتي كه به مديريت پروژه

هـايي هسـتند هايي كه درگير توسعه چنين سـامانه سازمان. اي دارد هاي ويژه پيچيدگيهـاي مـرتبط بـا آن در پـيش خاصي را بـراي سـازماندهي فعاليـت هاي معموال روش

هايي كه از نظـر ملـي مشتريان سامانه معموال به دليل مشاركت در مأموريت. گيرند مياي هـاي توسـعه هاي عميقي در مورد هماهنگي فعاليت حساسيت بااليي دارند، دغدغه

اي پراكنـده زماني و مكاني گسترده ها ماهيتا متنوع بوده و در مقياس اين فعاليت. دارندهاي خصوصي كوچك و بزرگ تـا مشتريان سامانه طيف وسيعي را از شركت. اند شده

دهندگان ممكن است مشـتمل بـر انبـوهي از گيرند، و توسعه نيروهاي نظامي در بر مي .هاي دولتي، خصوصي، يا مؤسسات دانشگاهي باشند شركت

اي ابزارها و مفاهيم ها شامل مجموعه سي سامانهها يا مديريت مهند مهندسي سامانه. اي مفيـد واقـع شـوند هاي بزرگ توسعه سـامانه توانند در مديريت پروژه است كه مي

مفاهيمي مانند وظايف بنيادي چرخه عمر سامانه يا ابزارهاي مهندسـي سـامانه كـه در دهند مهندسي ان ميهايي هستند كه نش اند، تنها نمونه اين كتاب مورد توجه قرار گرفتههـاي توسـعه كند يكپارچگي و همـاهنگي را در پـروژه سامانه به چه ترتيبي تالش مي

.سامانه مديريت كندست از يك كتابچه آموزشي متعلق به وزارت دفاع اياالت ا اي اين كتاب، كه ترجمه

هـا در بندي مطالبي است كه بـا عنـوان مهندسـي سـامانه متحده آمريكا، در واقع جمع

ها مباني مهندسي سامانه 2

بخـش اول كتـاب بـه معرفـي مفـاهيم . شده است دانشگاه اكتساب دفاعي تدريس ميدر اين بخش يك فصل به توضيح چرخه اكتساب محصوالت دفاعي . پردازد بنيادي مي

هر چنـد موضـوع اصـلي كتـاب چرخـه . در اياالت متحده اختصاص داده شده استتـري دسـت ه تصوير بـزرگ اكتساب نيست اما با مطالعه اين فصل خواننده به خوبي ب

هدف، توسعه . پردازد عنوان بخشي از آن به كار مي ها به كند كه مهندسي سامانه پيدا ميقيمت است، كه طي فرآيندي طوالني و گسـترده هايي بزرگ، كم سابقه، و گران سامانه

همـين . هـايي حسـاس شـركت داده شـوند گيرند و قرار است در مأموريـت شكل مياند براي پيچيده كردن مـديريت توسـعه به اختصار در اينجا بيان شده ها كه محدوديت .ها كافي هستند اين سامانه

فرآينـد . پـردازد هـا مـي بخش دوم به تشريح عناصر اصلي فرآيند مهندسي سـامانه بـا . ها مطـرح شـده اسـت برنده مهندسي سامانه عنوان موتور پيش ها به مهندسي سامانه

نقص به نظر برسد، صوير ارايه شده از اين فرآيند كامل و بيوجود اينكه ممكن است تبايد توجه داشت كه اين فرآيند مدلي است كه براي كاربرد در يك حـوزه خـاص در

به عبارت بهتر، زمان، مكان، محصول، و منابع همه خاص و بـه . نظر گرفته شده استهاي ديگـر كليـه ايـن نبراي سازما. اند اقتضاي شرايط يك سازمان در نظر گرفته شده

طور كه در كتاب بـه ترين راه، همان به اين ترتيب، عاقالنه. متغيرها حتما متفاوت استآن توصيه شده است، درك مفاهيم و اهـداف اساسـي و سـپس شـكل دادن فرآينـدي

.است كه اقتضائات يك سازمان خاص را در نظر بگيردايـن . از ابزارهـا پرداختـه اسـت اي كم و بيش آشنا بخش سوم، به معرفي مجموعه

كند ابزارهايي رايـج و مفيـد ، تالش مي بخش، تحت عنوان كلي تحليل و كنترل سامانهطـور كوتـاه را بـه بندي، و مديريت مخاطره مانند ساختار شكست كار، مديريت پيكره

عنوان بخشي از مجموعه ابزارهاي مهندسي سـامانه بيـان معرفي كرده و نقش آنها را به .كند مي

3 مقدمه

بخش نهايي كتاب، به بيان نكاتي درباره راهبـرد بهبـود، سـازماندهي، مـديريت، و با توجه به اينكه . پردازد برخي نكات مرتبط با عقد قرارداد در جريان توسعه سامانه مي

تواننـد ها خود در جريان يك پروژه بـزرگ و پيچيـده مـي هاي مهندسي سامانه فعاليتهـاي جهي باشند، در اين بخش تالش شـده اسـت تـا روش متضمن پيچيدگي قابل تو

هاي مهندسي سامانه به هرحال، فعاليت. ها معرفي گردند مناسب براي اداره اين فعاليتهـاي بـزرگ در طول زمان سازمان. اند باره و توسط يك سازمان خاص ابداع نشده يك

اند كه بسياري از ردههاي توسعه خود همواره از ابزارهاي خاصي استفاده ك براي پروژهدر فصـل . انـد هاي پيشين ابزارهايي هستند كه در اين كتاب شرح داده شـده آنها نمونه

آخر برخي نكات مهم درباره اقتضائات و شرايطي كه منجر به بـازنگري در مجموعـه حتـي چرخـه اكتسـاب هـم . اند مطـرح شـده اسـت هاي مهندسي سامانه شده فعاليت

. شـود هـا دسـتخوش تغييـر و بـازنگري مـي ر از مهندسي سامانهعنوان مفهومي فرات بههـاي تواند ديدگاه مديران را در زمينه مـديريت پـروژه مطالعه اين فصل كوتاه آخر مي

.بزرگ و فناورانه تا حدودي تغيير داده و بهبود بخشدهاي توسعه محصول يـا توان براي كليه كساني كه در پروژه مطالعه اين كتاب را مي

هـاي فنـي را مديران پروژه، مهندساني كه فعاليـت . فناوري شركت دارند مفيد دانستهاي توسعه، و كليه عالقمندان به مباحث كنند، مهندسان سامانه در پروژه سرپرستي مي

.توسعه سامانه از مخاطبان اين كتاب هستند. نيسـت اين كتاب قطعا چه از نظر مفهومي و چه از نظر نگارشي عاري از اشـكال

خوانندگان كتاب كه از مطلعين، صاحب نظران، و عالقمندان اين حوزه هستند بهترين مترجمين كتاب از هرگونه انتقاد و . منبع براي شناسايي و تصحيح اين اشكاالت هستند

پيشنهادي كه در جهت بهبود مطالب اين كتاب ارايه شود اسـتقبال كـرده و از آنهـا در .نمايند ده ميهاي بعدي استفا ويرايش

ها مباني مهندسي سامانه 4

دانند كه از معاون، مديران و كارشناسان معاونت در پايان مترجمين وظيفه خود ميهاي ايشـان ترجمـه تحقيقات و توسعه فناوري سازمان صنايع دفاعي كه بدون حمايت

عمـل آورده و برايشـان آرزوي بـود تشـكر و قـدرداني بـه پـذير نمـي اين كتاب امكانوسـيله از كليـه كسـاني كـه در تصـحيح همچنـين بـدين .موفقيت و پيـروزي نماينـد

.نماييم اند تشكر مي هاي اوليه و راهنمايي مترجمين شركت داشته ترجمه

مقدمه مهندسي مديريت هاي1رشته از مفهومي سطحي در را پايه توصيفيك كتاب اين غيرمهندسان براي. دارند سامانه ارتباط يك عمر چرخه و توسعه به كه كندمي فراهم

يك پروژه مديران و مهندسان براي و ، سامانه يك توسعه چگونگي از كلي ديدگاهي .كندمي سامانه فراهم توسعه ارزيابي و ريزيبرنامه براي اساسي چارچوب

آن از توجهي قابل بخش اما است، شده تهيه مختلفي منابع از كتاب اين اطالعات و توسعه تحقيق، ،ريزيطرح يها دوره براي كه است شده گرفته درسي مواد از

.اندشده ارايه دفاعي 2اكتساب دانشگاه سامانه در مهندسيها؛ تحليل و معرفي؛ فرآيند مهندسي سامانه: كتاب به چهار بخش تقسيم شده است

بخش اول به معرفي مفاهيم . ريزي، سازماندهي، و مديريت؛ و برنامه كنترل سامانهچگونگي ارتباط آنها با فرآيند ها حاكم هستند و اي كه بر فرآيند مهندسي سامانهپايه

را ] ها مهندسي سامانه[فصل اول مفهوم اساسي . پردازداكتساب وزارت دفاع مي. كندكار خواهند رفت را معرفي مي تعريف كرده و اصطالحاتي را كه در طول كتاب به

ها دهد كه مهندسي سامانهفصل دوم با مرور يك چرخه عمر اكتساب نوعي، نشان مي .كندهاي انجام شده در اكتساب را پشتيباني ميگيريچگونه تصميم

كند، و اساسا به بحث ها را معرفي مي بخش دوم فرآيند حل مسأله مهندسي سامانهپس از ارايه يك ديد كلي، فرآيند . پردازدهاي معمول در فرآيند ميدرباره تكنيك

1. Discipline 2. Acquisition

ها مباني مهندسي سامانه 6

طراحي، و تصديق با مقداري اي، تركيب تحليل الزامات، تحليل و تخصيص وظيفهعنوان خروجي اين بخش با بحثي درباره مستنداتي كه به. شوند جزييات توصيف مي

.يابداند، پايان ميها توسعه يافته نهايي فرآيند مهندسي سامانهدهد كه فرآيند را به بخش سوم ابزارهاي تحليل و كنترل را مورد بحث قرار مي

بندي، و ، مديريت پيكره مانند مديريت مخاطره(كليدي ياهفعاليت. رسانندتعادل ميها اجرا شده و از آن پشتيباني كه به موازات فرآيند مهندسي سامانه) مطالعات تبادلي

.شوندكنند، تعريف و تشريح ميميريزي گرفته تا مسايل پردازد كه از برنامهبخش چهار به بحث درباره مسايلي مي

.ها هستند هاي مهندسي سامانهبخشي الينفك از اجراي فعاليت تر مديريتي،گسترده هايي رايج يا فرآيندهايياند كه تكنيكهاي كمكي تهيه شدهها، بخشبراي برخي فصل

هاي مفهومي پايه را تا حدودي بسط ها بحثاين. دهندمشي را نشان مي مبتني بر خطها از معناي واقعي مهندسي سامانه تر دهند، اما همچنين به خواننده تصويري واضحمي

.دهنددر يك محيط واقعي اكتساب نيز ارايه مي

معرفي

اول بخش

 ها سامانه مهندسي مديريت معرفي :1فصل

دفاع وزارت اكتساب در ها سامانه مهندسي مديريت :2فصل فناوري آمادگي سطوح - A- 2پيوست

تكاملي اكتساب مالحظات - B- 2تپيوس

ها مباني مهندسي سامانه 8

9 ها معرفي مديريت مهندسي سامانه: فصل اول

فصل اول

ها معرفي مديريت مهندسي سامانه

ها مباني مهندسي سامانه

ها مباني مهندسي سامانه 10

11 ها معرفي مديريت مهندسي سامانه: فصل اول

ها معرفي مديريت مهندسي سامانه: فصل اول

هدف . 1.1 2مقدمات برخي فصل اين. است شده توصيف 1مقدمه در متن اين كلي سازماندهي

. شوند مي داده توضيح و يافته بسط كتاب ادامه در كه كند مي مطرح را اساسي بعدي تعاريف براي را مبنايي فصل اين در شده داده توضيح اساسي اصطالحات

سامانه تعريف از آغاز باها ديدگاه و ها سامانه مهندسي كليدي يها ايده. كنندمي فراهم .شوند مي ارايه

تعاريف. 2.1 ...از ستا سامانه عبارت يك ساده، بيان به

برآورده كردن قابليت هك ها فرآيند و محصوالت، ،ها انسان از يكپارچه اي مجموعه .دارد را شده تعيين هدف يا نياز يك

...سامانه مهندسي كار آن در ها سامانه مهندس كه فني دانش حوزه: است اصلي رشته دو شامل

ها سامانه مهندسي مديريت فرآيند بر كتاب اين. ها سامانه مهندسي مديريت و كند، مي .دارد تمركز

1. Preface 2. Premises

1

ها مباني مهندسي سامانه 12

ينتر شده شناخته و بهترين توسط ها سامانه مهندسي براي رايج تعريف سه يكها آن همه. يابند مي ارتباط موضوع اين به كه اند شده تهيه فني استانداردهاي

:دارند مشترك 1ريشه

توصيف به را عملياتي نياز يك كهها تصميم وها فعاليت از منطقي دنباله يك •. كند مي سامانه تبديل براي ارجح بندي پيكره يك سامانه و عملكردي پارامترهاي

)MIL-STD-499A, Engineering Management, 1 May 1974. Now Cancelled(

و گرفته، بر در را كاملي فني يها تالش كه است اي رشته ميان رويكرد يك • اي مجموعه صورتكند بهمي برآورده را مشتري يها نياز كهرا سامانه يك

و محصوالت، ها،انسانبا در نظر گرفتن متعادل عمر چرخه با و يكپارچه .كند مي 3تصديق و 2به تكامل رسانده فرآيندي يها كار راه

)EIA Standard IS-632, Systems Engineering, December 1994(

چرخه بارا اي سامانه كار راه يك كهاست مشاركتي و اي رشته ميان رويكرد يك • عمومي پذيرشاز و كرده برآورده را مشتري انتظارات كهگونه آن ،متعادل عمر

.كند مي تصديق و ، به تكامل رسانده4نيز برخوردار باشد، استخراج كرده (IEEE P1220, Standard for Application and Management of Systems Engineering Process, [Final Draft], 26 September 1994.)

است اي رشته ميان مهندسي مديريت فرآيند يك ها سامانه مهندسي خالصه، طور به يها نياز كه را متعادل عمر چرخه با و يكپارچه اي سامانه يها كار راه از اي مجموعه كه

.كند مي تصديق وبه تكامل رسانده كنند مي برآورده را مشتري

1. Theme 2. Evolve 3. Verify 4. Derive

13 ها معرفي مديريت مهندسي سامانه: فصل اول

ها سه فعاليت مديريت مهندسي سامانه .1.1شكل

... از ستا عبارت ها سامانه مهندسي مديريت با ها سامانه مهندسي مديريت است، شده داده نشان 1.1شكل در كه طور همان :شود مي انجام عمده فعاليت 3 كردن يكپارچه

تهيه را 2مبنايي خطوط و كرده كنترل را طراحي فرآيند كه 1توسعه فازبندي • كنند، مي هماهنگ را طراحي يها تالش كه كند مي

و طراحي مسايل حل براي را ساختاري كه 3ها سامانه مهندسي فرآيند يك • فراهم طراحي يها تالش خالل در الزامات يافتن جريان چگونگي رديابي

و كند، مي

و كرده وارد طراحي فرآيند به را مشتريان كه عمر چرخه سازي يكپارچه • مدت خالل دردر حال توسعه سامانه كارگيري توسعه و به كه كند مي تضمين

.استا ش قابل اجرعمر

1. Development Phasing 2. Baselines 3. Systems Engineering Process

ها مباني مهندسي سامانه 14

به ها فعاليت اين از يك هر ،اي توسعه تالش يك بر مناسب مديريت تحقق براي را طراحي يها تالش: كند مي دنبال را اصلي هدف دو فازبندي. هستند الزمنوبه خود

. كند مي فراهم اكتساب يها فعاليت و فني مديريت ميان را اصلي پيوند و كند مي كنترل هر كند كه مي كنترل طراحي مبناي خطوط توسعه با را طراحي يها تالش فعاليت، اين از اكتساب مديريت با آن رابطه. كنند مي هدايت را توسعه سطوح ازاز آنها يكي يك

قابليت تداوم توان مي آنها در كه توسعه فرآيند در كليدي يها رويداد تعيين طريقتهيه شده مبناي خطوطقابليت اجراي . گيرد مي شكل كرد، ارزيابي را طراحي 1اجرا

زمان ،نتيجه در. است اكتساب مديريت هاي2موعد تصميمات براي اصلي ورودي حفظ براي اكتساب 4بندي زمان و فني توسعه فازبندي بين هماهنگيايجاد و 3گذاري .است حياتي اكتساب برنامه سالمت

فراهم آن هدف. ستا ها سامانه مهندسي مديريت قلب ها سامانه مهندسي فرآيند به را الزامات كه است پذير انعطاف حال عين در و يافته ساخت فرآيند يك كردن

اين بر حاكم دانش. كند تبديل 6بندي پيكره مبناي خطوط و ،ها معماري ،5مشخصات برآورده را مشتري يها نياز كه ييها كار راه توسعه تا را رديابي قابليت و كنترل ،فرآيند

طول در بار چند يا يك است ممكن ها سامانه مهندسي فرآيند. كند مي فراهم ند،ساز مي .شود تكرار توسعه فرآيند يها فاز از يك هر

كار راهقابليت اجراي ،اينكه از اطمينان حصول براي عمر چرخه سازي يكپارچه شامل فعاليت اين. است الزم خواهد يافت سامانه تداوم عمر طول در شده طراحي يها دغدغه سازي يكپارچهكه با است فرآيند و محصول توسعه به مربوط ريزي طرح

يها زمان ترتيب، اين به. شود همراه مي مهندسي و طراحي فرآيند در اي وظيفه چندگانه 1. Viability 2. Milestone 3. Timing 4. Schedule 5. Specifications 6. Configuration

15 ها معرفي مديريت مهندسي سامانه: فصل اول

به كاري دوباره و مجدد طراحي به نياز و داد، كاهش توان مي را محصول چرخه .يابد مي كاهش شدت

توسعه فازبندي. 3.1 :گيرد مي شكل مختلف مراحل يا سطوح طي معموال توسعه مطالعه يك در معموال كه ( كند ميتهيه سامانه مفهوم از توصيفي كه ،1مفهوم سطح ؛)شود مي توصيف مفهومي و كند؛ ميتهيه ي3عملكرد الزامات قالب در سامانه را از توصيفي كه ،2 سامانه سطح

را از عملكردي توصيفات از اي مجموعه ابتدا كه جزء، /سامانه زير سطح تفصيلي توصيفات از اي مجموعه سپس كرده،تهيه محصول 4ءاجزا و ها زيرسامانه .هستند ضروري توليد براي كه كند مي تهيه محصوالت يها 5ويژگي از مربوطه

در بار يك ، سامانه توسعه در فوق سطوح از يك هر براي ها سامانه مهندسي فرآيند بندي پيكره مبناي خطوط معموال كه توصيفات اين تا شود، مي برده كار به، مرحله هر

مبناي خطوط از ييها مجموعه] تهيه[ بهكار اين. شوند تهيه شوند، مي خوانده خطوط اين. شوند مي توسعه از سطحي به مربوط يك هر كه شود، مي منتج بندي پيكره .شوند ميرا شامل تري بيش جزييات ديگر سطح به سطحي از گذر با مبنا

سامانه خط سطح در توصيف براي بندي پيكره مبناي خطوط )DoD( دفاع وزارت در و يافته، تخصيص مبناي خط جزء/ سامانه زير عملكردي توصيف براي اي، وظيفه نايبم

2- 1 شكل. شوند مي خوانده محصول مبناي خط جزء/ سامانه زير تفصيلي توصيف براي كنترل گيري تصميم نقاطدهنده نشانها مثلث. دهد مي نشان را مبنا خطوط اين ميان ارتباط .شود مي اتالق فني يها مميزي ياها بازنگري آنها به معموال و است، مبنا خط

1. Concept Level 2. System Level 3. Performance 4. Component 5. Characteristic

ها مباني مهندسي سامانه 16

توسعه سطوح مالحظات و پايدار، تكميل، باالتر سطوح مبناي خطوط كه زماني تا سطوح از يك هيچ در وها بازنگري. دهد سامانه رخ درقابل توجهي توسعه نبايدنشده باشند كنترل هستند آماده بعدي سطح براي مبنا خطوط اينكه از اطمينان حصول برايها مميزي ،مميزي و بازنگري فرآيند اين ديد، خواهيم بعدي فصل در كه طور همان. شوند مي اجرا

وزارت گيري تصميم فرآيند كه كند، مي سامانه فراهم بلوغ در مورد را الزم يها ارزيابي .كند مي پشتيبانيها 1موعد در را دفاع

فازبندي توسعه . 2.1لشك

1. Milestone