Upload
others
View
14
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
В.О. Безугла, І. І. Постіл
МІКРОЕКОНОМІКА
Навчальний посібникдля студентів вищих навчальних закладів
Рекомендовано Міністерством освіти і науки України
як навчальний посібник для студентіввищих навчальних закладів
Київ«Центр учбової літератури»
2007
ББК 65.012я73 Б 39УДК 330.101.542(075.8)
Гриф наданоМіністерством освіти і науки України
(Лист №1.4/18#Г#1098 від 10.07.2007 р.)
Рецензенти:Яловий Г.К. – доктор економічних наук, професор, завідувач кафедри теоретичної
та прикладної економіки Національного технічного університету України “Київськийполітехнічний інститут”;
Дахно І. І. – доктор економічних наук, професор, завідувач кафедри менеджментузовнішньоекономічної діяльності Міжрегіональної академії управління персоналом;
Дубіщев В.П. – доктор економічних наук, професор, завідувач кафедри економ=ічної теорії та регіональної економіки Полтавського національного технічного універ=ситету ім. Юрія Кондратюка.
Безугла В.О., Постіл І.І.
Б 39 Мікроекономіка.. Навч. пос. – К.: Центр учбової літератури, 2007. – 288 с.
ISBN 978=966=364=530=8
Навчальний посібник складено відповідно до освітньо=професійної програмидисципліни “Мікроекономіка”. В ньому розглянуті закономірності поведінки тамеханізму прийняття рішень окремими економічними суб’єктами – мікросистемами,що прагнуть досягти мети за наявних обмежених ресурсів.
Теоретичний матеріал представлено у вигляді схем, графіків та таблиць. Вик=ладення основних положень супроводжується стислим описом історії формуванняпевної концепції. До кожної із запропонованих тем додаються питання для самопе=ревірки, тести та задачі, які можуть бути використані студентами в процесі поточ=ної роботи й викладачами для проміжної та підсумкової перевірки знань студентів.
Книга призначена для самостійного вивчення матеріалу, а також є навчальнимпосібником для студентів економічних спеціальностей вищих навчальних закладівусіх форм навчання.
ББК 65.012я73
© Безугла В.О., Постіл І.І.
© Центр учбової літератури, 2007
3
�����
�������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
���� 1. ������ � ���� ������������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.1. ������������ � ����� ��������� ��� . . . . . . . . . . 91.2. ������, ���� ����������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111.3. ���������: �������, ������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121.4. ���� �� ������������ ����� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141.5. ��������� ���� � ���� ���������� ��������.��� �������!�" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
���� 2. ������ ������ �������� �������� ������� . . . 212.1. ������� ��� ������ � "� �� ������. �����������#, "��� ������!��. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.2. $����� � #���� ��������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.3. ���!�� �������� � ���� ��� �������" � #�-����" ���������. ���%� ���� &����� . . . . . . . . . . . . . . . . 23
���� 3. ���������� ����� �������� ������� . . . . . . . . . . . 273.1. '��������� ����� ����!�" ��������� � ��������-���� ���!�� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.2. ���� ��������� �� ���!����� ������������ ��-�����������#� �����. ��� ��������� . . . . . . . . . . . . . . . . 283.3. &���� ��� ��(���� ��#: ���� � ����� ���-������ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.4. )*������ �������� � �������� ������ . . . . . . . . 313.5. ������� ��� ������#� ������. ������ ������������� ��#. +��#� ���� &����� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
���� 4. ���� �������� ������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424.1. '������ ���� � ��� ������ ������. &����-�� ���� � ������� ����" «�����-��������». ��� ��-#���. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424.2. ������� ����" «!��-��������» � ����" ���������-��#� ����� ������ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
4
4.3. ����� ��(���� � ����� ������. ������ &����� . . . 464.4. $������ �����%�� ���� � ��������� «���%�� ���-���» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
��� 5. ����, ����������, �� ������������ . . . . . . . . . . . . . . 535.1. ����, ���� �����. /����� � ��!����� �������������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535.2. ���!��!�� !�����" ���������� �����. 0��� !���-��" ���������� �����, ���������� "� �����. �����-����� ����� � ������ � ��������� ���������� ����� 545.3. ������!��, ���� ������!�". /����� � ��!����� ��-��� ������!�" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575.4. ������ ��������� ����� !�����" ���������� ���-���!�". ;����, (� ����*�� � ���������� ������!�" 585.5.
5
8.4. D���� ������� ���� — �������. ��� ������� . . . . . . 1028.5. '��� ������ � �����!�� ���� . . . . . . . . . . . . 1038.6. ���� ����� ����. ���!��!�� ������� ������-��#� ������ �����=���. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1048.7. ������� ��� �#����, �������� � #����� �����.������� �� ���!��� �������� ���������� �����=��� 110
��� 9. %��� �������� ���$����� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229.1. ������ ���� ��������" ��������!�" � "" �������-��. ������ ���� � ������!�* ��� � ��� �����-���" ��������!�" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229.2. /��� �����=��� � ���������������� �������. <��-����� ������� ����#�� ������: �� ������ . . . . . . . . . . 1259.3. ������!�� �����=��� � ���#���������� �������.�������� ����# ������ � ���#���������� ������� . . . . . . 1309.4. �����# � ������� ��������" ��������!�". . . . . . . . . . 133
��� 10. ��������& ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13910.1. ������ «����"» �������" � "" ��������� . . . . . . 13910.2. ��� ����� ���������. <��� ���������� !��� ����#� �����!�� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14310.3. ������# ��� ��������� � ���#����������������� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14610.4. /���� ������!�� � "" ������� �� . . . . . . . . . . . . . 15010.5. <� ��������. ��������� ������ ��������!�"#���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
��� 11. ���������� ���������� ���$�����. . . . . . . . . . 16211.1. '������ ���� ���#�����" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16211.2. E����� ��������� ���#�������#� ����. ������. /�-����������� � ���#�������� ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16411.3. ����������� ���#�����" � "" ��������� ������ . . . . . 18611.4. $������ �� � ���������� ������������" �������-�!�" ��������� � ��������* ��������!�=* � ����* �-������=* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18811.5. ���������� ����� � ������������" ��������!�" 19111.6. ��#������� ������!�!�" ��������. ���� ����� 19811.7. ����������� ������������" ��������!�" . . . . . . . . . . 201
��� 12. %��� "����� ����#��� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21012.1. ���� ������� �����!��. ;���!�" ����� ��������� ������!� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21012.2. ���� � ���� � � ����� �����!��. @������-
����, #������ � ������ ���� � ����� ����-�!�� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
6
12.3. /���� ���������� ����� � ������ �����!��.����� �����!�" ������ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21312.4. ��!� �� ����� �����!��, "" ���������� . . . . . . . . . 21412.5. ����� ������!�� � ���� � ��!* � ���������-��� ����. ���������� ������#� ����� � ��!*.�������� ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21512.6. ������������ � ���#��������� ��� ��!� . . . . . . . 21912.7. �������� ���������� � ������!�=* ������" ��,����� ��������" ��� � ������������* ��!� . . . . . . . . . . 22012.8. ����� �� ������ �����#� ���������, ��� �-����� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22112.9. B����� �������#� �����. &���� ��� �����"�����# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22612.10. ����� ���� ��������#� �������. +��������
�������. '�F��������� ������!���� ��%��� (��� ��-����� ������� ������ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
��� 13. '��� ����� ������ ������� ��#��#$$ 23413.1. 0����� � �#��� ������#.
7
������
«*+��, /� ���� �"����� ���� � ������� $����,
� �+�� ������ ���$��� �������������, ����# ����$����, ���& ������ ����� ��$ �$�����»
H ��������� ������ H��"��* ������ ��"� � ������*��������* � ��#����� "" � �������� ������ �� $������"��#���!�" ���#���� ����������#� ������� ����= �������
���#����� ��������� �����. /� �������= ��������#� �������� �� �%� ��������� ��!���� �������#� ���������,
� #�����#� ���������#� �������� �������� ��(, (� �����-�*���� � ������!�.
������������ �� ������ ���� ������� = ����=* ���������%� � !���� ��������� ���.
8
9
�������� � ���� �������������
1.1. ������������� ������ ����������� ���
������������ — !� ������ ���������" �����", (� ���=��F��������� ������, ��� ������**���� ������ �������-� ���!� (������, ������, ������ �-�����, ���), (� ��#���� ����#� �� � ����� �����-�� ��������.
:���; :!�*?�@� %�'!;�AB �(A%�:A�?��(C?�@� �?�*('B
:�� ������� ��$ ?&������D���������� E�����
�
&. &�����
10
������ ���.
:�� ������� ��$ ?&������D���������� E�����
�
������ (������������ ������)�� �������� #�����" ������-��� � ��F������� �����* �#��-��" ���������" ������#
I. $��!���,+�. M���,�. $�������
<���� ����� ������ ������ ������� ��(����
+�. �������� ������� �����* ����������"��������!�"
�. 0������� ������� �����* ������������"��������!�"
1933 —�� ���-#������
������������
�����=���� � ��-���� ������ � �����-�*=���� ��������������.
+�. J�%,'. ���#����-����, +�.;�� J���
A��� ����� �����" �#��
�)?�!?( �;��??F �(A%�:A�?��(A;
N� �������? K� �������?��� � ��� �������������� �����!���?
������ ������,��� ��������������, ������
�������#� �����
������ ����������������� ��
�����=��� �
#���� �����!��
���!�� ��������������� � "� �������� �
������� � �����������
��������
�%�G*:�;, FA( !;%(HB
11
1.2. ������, ���� ��������������
�G’NA��
(A%�
:A�?��(A�
��������
� ��������
���������� �*���(����� ������,
���#���������,���, �����
������� ��������)� ����� ��������
� ��%��� �������#����� ��
� �����������
��������
�%:E�:�
��������� �������, ���’���� � ���������������� ������� ��������, ��������
��%��� ���� #��� �������� ���� ���������#� �����
���� ������������� ����=���� � ��� �����" �������-#�", �� ���*�= � ����: ����������� ������, �������� � ��!�!�=" ��� � �#����� ����� ���� �, �����, � ����.
�)?�!?( �:��E; !;!C:??F�(A%�:A�?��(C?�M �:�%(M
?�� ����$ )$
���
�������� ���� ��������� ��( ��������*���� � �����*������ ����� � ��������� (�#����, ������� ����-�), � � �������� ������ �#����
������������
����
�������= �� ���:1) �������� �����" ������ ��(;2) �������� �������, ��� ����*�� � !* ������;3) ����������� ������� ����� � ��=���’����������� � ���%� ����������* �����* — ����!��
���������� ������ <��= ��� ��������" ������# ����, ����� ���-�������� ������%���" ������!�" �� ��� ���#� ����
���������������(��������� ����-�����)
B����� ����� � ���� �� ������� �������-������ � ����!�
!���������� ���� ���������� ��������� �����, ��� ����*�� ����������" �����, � ����� �������� ����-�� ���������
12
1.3. ����������: ����
�, ��������
���������� — !� ���� ��������� ������� �� #��-����**� ���’=��.
�)
�:
A�
;�
?�
*('
B
�(A
%�-
);
)�
:�
�
0���A A’K$H
13
�#’����, � ������ ��� ����*���� ������� � �����-����, = ������ �����!�� � ��#� ��������.
14
1.4. ����� �� �������������� ������
%��� — ��� ��#���!�" ���������#� �����!��, �� ����-����= ��=���* �����!��� � �������� ����� ����� !��
)$#’��� ���$: ������ � ���-���� ������" ������!�", ����!��-�� #���, ������, ����, ����� ������, (� ��*�� � ���� ������� *����� ����
�#’��� ���$: ��� ��-# � �����#, � ��������� ���*�� �������������
B��!; LB?A=(�?B!�??F %;?AB
� :������ �����&��� �������++��� �$#’����� !���� ���$����
�� E��
� �������� �$#’���� ���$� !���$
��� �������� �����$ ����������� �����$� ���� ���$� �� �"������ ��� ���� $��� �$#’���� �����������������
LB?A=(M %;?AB
"����-����
�������-�����
��#�$-����
%������-�$����
!���$-����
&�����-�����
!�$�
'���-�������
A��=, ���������= � ��= ��#������ �����!�* ��� ���������� � ������ �������" �� � !���� � ��"��
��=���= � ���� ����� ��������� ��#������ ��������-����� � �������� � � ��������� ����� � �� ���= �� ��-������#� �����!�, �� � ��������#� �����!�
;���= ��������� ������� � �����#�* ������ � �����-���, �� ��������= ��# ��#� ���� � ��# ��������
<����= �%� ��������� ���� � ���������, ������ !��, ����������*�� �� ������� ��������, �� � ������ ������!�"������" �
<#= ��� ����������� �����*�� ���� � ����%- ����, ��� �������� — ������������ ��������
A�������= ���� ����" �������� #������*���� � ����: ��-�������
«'�(�=» ��������� �����!��� ��� ��������� �����, ��-���=����� #����� �� ���’=����, �����= ��������� #����� ������������� �����!��
+�����!�*= �������������, ����� ��#��= ���� � ���-��*= ��%�
15
)�%BA�B%� %;?AB
����� )������������' ������� ���$-
����� $�����$������ (������ � �����#)A����� �����!��
J��������� (���, ������)������" �� (���� ��!�)<�*���;������@����!�"@������������" �������� (������-�������� �������, �-����, ��!����")<����� ���!��, ������� ��#
' �#’���� �$�����-�����$
'���� ������ #��� (������, ����� ������)�����!�������!�������������������� �����!��
' �$#’���� ���$
���� ����������'�����' ������� �����$������������������+���!���
' ����� ����
�
����� ��� �����������
� ����$ J��%���� (������)
D�#����' ����������+ �� �-������� J���#���� («�������», «�����», ���� «����»)
���!�����#�������J!�������
' �����
�-���-��"���� ��
����
$������
?�)*(EA; %;?AB
1. $���= ��������� ��������� ��-����� ��������.2. A���� %���� ��������� ����!������� � �����#.3. $���= ������!� � ����������*�����!��.4. �������= ��������� ������������� �����������#� ��������.5. $���= ������� ���������� �-����
�*+,&,��"
1. J� ����� ��������� ���������� �
�����!�".2. J� ��� �������� ��!�����#� �-���� ����������.3. J� ����� �������� �������"�������� �������.4. $���= ���%�����* ���������� �
�#�� � �����.5. J� ����� ��� ������� � ���!��������!��
�.�/&,��"
16
1.5. ����������� ���� ���� ���������� �������.��� ����������
< ���� ���������� �������� ���#��� ���������� ��#��$ — ��������(�#� �� ���������� ������� ��������� !� ��������, ������ ����#=���� ������ ���������� ������ �� ��� �����
+��� ������������: �� ����� �#����� ���� � ����-���� ���������,������� ������, ��������� ��� ���!��� �����!�� !��#� �����, = ��-����� (������)./�� ���� ��= �� � ���� �����" ���, �� � � ���� %�����%�-���#� �����!��, ����� � ����� ���������#� �����!��.
0�,�/ &�/�!�*�1/%"2 �,�*3�,4,5 1*67,�*!&.8 — ����-���= ������ ����# ��#, ��� ����� �������� �#��������� �
����� �������� (� � � ����� ���������� ����(� �������#��, ��-(� �������, (� ���������*���� ��� ������ ��� (��"�). /*���� ��� �������� ����� � �������� ���� ��# (������)
/���������� ������� ������� — !� � �#��, ��� !� ������ �#�� �������� "� �����, ��� "� ������� � ���������� ������
A��������!��
+��� �������9 ��������� ������������ �����:K�(� �������� �#����� ����� ����%�, �������� ������� ������,������ ��� �����!�� ���#� �����. �����, ��(� � � !��� ����� ��-��� ���� ����������, �������� ������� ������, �� ������ ��� ����-�!�� ���#� �����, ��� ��� ����, �%� ���%�% ����# "� ����-������ � ��%�� #����, — � !��� ����� �������� ���������� ���������� ��������. B� ��� ������=���� ����#���!�� �����!��
E,
17
��������� � ������������
1. N� ���= �����������?2. J����� ��� ����*!����#� ������� �������������#�
�����.3. 0�� ���������� �������� ���%�= ���’=�� �������
���� ����?4. N� ��������= ��� ������� ���������?5. �����- � ����������:��� "� ������� �� � ����������?6. +��� ���������� �������� � "" �������
���’=����.7. '����������� ����!�" ����.8. K�� �����# � ��� ������� = ����?9. H ��� ����#*�� ������ ����?10. J����� ������� ������� �������� ����.11. $�����*��� ���� �����������.12. '����������� ����!������� � #����� ����.13. J����� ��� ��=���’���� �� ���’=�� ��������.14. N� �������= ��� �������!�"?15. H ��� ����#= ��������� ������� ��������?
������ �������
1. ������������ �������$�:
) ��������� ��������, ����� ���*�� ��%���� (��� �����!-
�� � ���� ���������� ��������;�) ��������� ����� ��������� ���’=����, ����� ���*�� ��-
%���� � ���� ���������� ��������;�) �������� ������* ��%��� (��� �����!�� ��# � ����
���������� ��������;#) ��������� ��������, ����� ���*�� ��%���� (��� ������� �
���� ���������� ������;
2. E� �$#’���� ����������� ����:
) ���#��������� � �����=���; �) ��� ������ � ��������;�) ���� ������� � �����=!�; #) �����=��� � ���;
3. ������������ �� ��� ��������� ����� �����:
) ����� ��������� �����#� ������;�) �������� �����������" ���!�;�) ��������� ��( �����#� �������#� ������� ���;#) ��������� ���������� ����� ��������� ���’=����.
18
4. !������ �#������� ��������� ���$���� � ��#����-
��� ����# �������������� �$#’���� ����� ��� ����:
) ������ ����� � �!��� ����������" ������� ��%���;�) ������ ������!�" ��� ���� ������� ����;�) ������ ���������#� ��������� �������;#) ������ #��%���#� �!��*���� ��������.
5. ���� ������� �$��������, ��$ ����� ��������-
����, �$�����:
) �������� �������� ����� � �������� � ���!��� #�����-�!�";
�) ��#��%���� �����#����" ���!�" � �������� ��������;�) �������* ������� � ���� ��"�� ����� ���������� � �����!�";#) ���������* ������ � ���������* ��������, ��������� ��� "�
����������.
6. A���������& ��#�� � �������� ���$��&, ������������#� ��#�����, ���$���:
) ��������; �) ��������;�) ���������; #) ���������.
7. ' ����� ����
� ����� ��� ���� ���� #$�:
) ��#����; �) �������;�) ��!���; #) ���������.
8. '#������
� �������� ������
� ����#��-� — �� "$���� ���$:
) ��������!��; �) �����!���;�) ����**�; #) ������!���.
9. ' ����������+ �� �������� ���� ���� #$�:
) ��#����; �) �������;�) ��!���; #) ���������.
10. )���� ��������� ������ ��� �������++�����$#’���� — ��:
) ��������; �) �������;�) �������; #) �������� �����.
���������� 1���� @����� ����� ���� ��� ������� ��%���" ����-
�.
19
A������� � #����� ����* ������� ��������� ���"@����� � ��� 9-#�����#� ������#� ���.
����� 2H ��"�� � � ��� �����#� ��������� ���� �������
�������� �#������=�� �� ���� — ���� (����) � �������
������ (������� �����). K�(� ��� ������ ������ ������ ������!��� �����, �� ��� �#����� 1000 ������, ��(� ������!��� ��������" ������, �� ��� ��� �������� 400 ��-�����.
1. ��������� ���� ������� ���������. '������-����� ���������� "" �������.
2. <����� ���������� ���� �����!�� ���� ����������.
3. +��� ���������� ���!�", ��(� ���#����� ���������� �, (� ����%��� � ������� ����" ������� ���-������.
4. N� ����� ���� �, �� ��������� � �� !�=" ����"?
����� 3H #���� ������*���� ������ %� � ������. H ���-
!� ������� �������� ����� ��� �������� �����!��:
!��� A B C D E F G
����� �D�� 6 5 4 3 2 1 0
�������� 0 8 15 21 25 30 33
1. A������� #������ ���� �������!�" ������� ��-������� #����.
2. <����� ���������� ���� �����!�� ����#� ���-�����#� ������ � ����� ������ ��� �������� �����!��.
����� 4J ������� �%�*�� �’��� ����.
20
����� 5<����� ������ ������� ��������� �#���������
���� ���� ��������� X � Y �� ��������� ���� ���� �����-���. A#��� ��������� ���%�#� ������� � ������ �������640 ���!� ���#�#� — 400 ���!�. '��!� �������� X ��-�����= ���� 4 ���!� ���%�#� ������� � 5 ���!� ���#�#�.'��!� ������!�" Y — ���������� 4 ���!� � 1 ���!�.
����������
22 [$. 9—22]; 24 [C. 20—24]; 25 [C. 10—24]; 26 [$. 11—20]; 27[$. 9—21]; 29 [$. 3—6]; 30 [C. 10—25]; 34 [C. 11—21]; 35 [C. 15];36 [$. 7—10]; 41 [C. 287]; 43 [$. 6—11].
21
��� ����� ������� ���������� �������� �������
2.1. ����!!� "#� "�!#$%& !' () *&+&.�-���/06�0 %7'8', ()�� -7'9&;0-'
22
A����� �������� �����
������� ����#
��������
A����� �������� !��
� ����#��������
A����� �������������
?������ #�� — �����%���� ������ ��-����� �� �����%���� "� ��������
G�� ������ ��������� ��
��� (������#��) — �����%���� ������ ������� �����%���� "� ��������
?�&���� #�� — ��� ������ �� ���-�*�� � "��= ��������
'���&� #�� — �����%���� !�� ��������� ���%���� ��������
������� ��#����� #�� — �������� ������� � �� *�� !�������
:������� �#����� #�� — ������������ � �����#, (� ���������*���� ��� �-��������� �*����� ������, ��� ��� ���-� � ���������, �������� ������ � ��-���!��� �����!��
��
����
"
G�� @�""� — �����%���� !�� ��������� �����%���� ��������
G�� — !� ����, �����# � ��!����� � �����#���� ���, ��� �����-����*�� ������ �*�� �� ��� �*�� ��%�� ������ � ���-��������
!;E; G*�@
2.2. ������ =����� ���������
A������� — !� ����������, ��� ������ ����= ��� �������� ��-���� � �����# �� ��� ����-���" ����������)$�$� �������� (TU) — !��#���� ����������, ��� ����=������ ��� ������ � ���-��� � �����#
@��� �������� (MU) — !������� ��������� ��� �������������" ��������" ���!� ����� ������#
TU
Q
TU
0MU
1U
0 Q
23
MU =�Ui – �Ui – 1.
2.3. ������ �������� ������ ����� ��������� =������� ���������. ���>�� ���� =�����
&�E;@0JE @JB�����BE/@K
Q
TU
MU
TU max
MU = 0
MU Q
���D�& ��� @���� (���� �����; #������; ����������) — ����-� ���������� ��� �������� �����" ��������" ���!� ��# ���#���� ���%�=����, ��� �� ����#�� ���� � ���!� ������� ������
A��� = �������� ��� ����#� ��� �������� (#���, ����, ��-����), ��#� ��� ��� ����%���� ��# �������=���� � 2-" ���!�
!����:— ������ �����%� (�������, �����!��������);— ����# (���#��� � ������ ��� ������ ����)
0
0
24
��������� � ������������1. '����������� ������� «������» � "" ��.2. J������ ������!�* ��������� ��#.3. ������� ������� ������� «���������».4. +��� �������� ����!�" ���������.5. H ��� ����#= ���!� ��" ����� �����" #�����" ���-
������?6. K� ���� �������" � #�����" ���������?7. +��� �������� ���%�#� ����� &�����.
������ �������1. !$��D� ���$���� ���$�� �������� �+��� ��:
) ��#; �) �������) ���������; #) ��".
2. ���+ ������� � ����������:
) #�����" ���������;�) ��������" ���������;�) �������" ���������;#) ����!� �� �������* � #�����* ��������*.
3. A������� — ��:
) ��������� ��#, ��� ����� ��������� ������ ������;�) ������� ����������, ��� ������ ��� ���� ��� ����-
���� �����#� ��#;�) ����������, ��� ����= �*�� ��� �������� ��#;#) ������ ����������, ��� ������ ��� ���� ��� ���-
����� �����#� ��#.
4. )$�$� ��������:
) ���%�=���� �� �������� �������� �����*� ����;�) �� ���*=���� �� �������� ��������;�) �����%�=���� �� �������� �������� ���� ����;#) ���%�=���� �� �������� �������� ���� ����.
5. @��� �������� — ��:
) �#��� �� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;�) ������ �� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;�) ������� ����� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;#) �������� ���������� ��� �������� ��������" ���!� ��#.6. F��& � ������ ��������� ���� ������ ������-
�� ��+��$� ��� ����� ������ ��������:
) 200, 150, 150, 150; �) 120, 120, 120, 120;�) 200, 230, 250, 260; #) 200, 150, 90, 40?
25
7. )$�$� �������� — ��:
) �#��� �� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;�) ������ �� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;�) ������� ����� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#;#) �������� ���������� ��� �������� �����#� ����� ��#.
8. )$�$� �������� �����, ���� ���� ��������:
) ���%�=����;�) �����%�=����;�) �� ���*=����;#) �����%�=���� ��������.
9. F��& � ������ ���� ��������� ���� �$�$��� ��-������ ��+��$� ��� ����� ������ ��������:
) 20, 15, 10, 5; �) 20, 0, 40, 50;�) 20, 10, 10, 10; #) 20, 28, 34, 38?
10. �’� ���� ����, ��$ �� �’��, �� �� ��D� �-������
�, �� ���D. =� ������:
) ��" ����� �����; �) ��" 2 ����� &�����;�) ��" 1 ����� &�����; #) �������� ����!�� �����.
�����
����� 1$������ ��= ����� � ����= ����, (� ���� � ��-
��. H ���!� ���� ���������, ��� ������� ����= ��� «���-�����» �����" ��������� ������� � �����.
JB%?�*; E;)A;A���-���� '��������-
���
E����-� ����-
���� ��
PMU '��������-
���
E����-� ����-
���� ��
PMU
1 60 3602 111 6303 156 8104 196 9455 232 10506 265 11407 295 12158 322 12759 347 1350
10 371 1350
26
<������ ������ ������� 1,5 �. �., ���� — 7,5 �. �. ��-�����, (� ������� ����= 2 ��� � 10 �������. +��� �����-���� � ��� �����:
) ������ #��%�� ����= ������� � ������� �����" ��-������� ����� � �������?
�) ��������� #����� ���������, ��� ������� ����= ����������������� ����� � �������. A������� � #����� �����U �����. �������� "" ������;
�) ��������� �����%���� #�����" ��������� �� !�� ��������#� �� ������.
����� 2J ������ ������� ���:
��������� �����, %�. 0 1 2 3 4 5 6 7
$����� ���������, *���� 0 5 9 12 14 15 15 14
1. <����� #����� ���������.2. ��������� #���� �������" � #�����" ���������.3. A ���#� ������� #�����" ��������� ������ ����=
��� �������" ���������?
����� 3J ������ ������� ���:
��������� ’����, %�. 0 1 2 3 4 5 6 7
$����� ���������, *���� 0 3 10 16 21 25 28 28
1. <����� #����� ���������.2. ��������� #���� �������" � #�����" ���������.3. A ���#� ������� #�����" ��������� ������ ����=
��� �������" ���������?
����������
22 [$. 64—70]; 24 [C. 25—28]; 25 [C. 64—75]; 28 [$. 65—70];29 [$. 22—35]; 30 [C. 66—82]; 32 [$. 7—38]; 34 [C. 23—35]; 36[$. 33—45]; 38 [$. 13—21]; 47 [$. 92—149].
27
��� ���������� ������������� �������
3.1. ��������� ����� ������� �� �������� ������������� �������
A��������� — ������= ����-����� ��� ���������. B�� �-�� = ����� ����, ������� ��= ����� �������" ���!� ��-��. +�� ���������� ����� �������-��� ���������*�� ����� ��(*��� — ��� utility (���������), ��������� �����*= ��#
�:�%(M ��!:E(?A; )��J;!�C�
���������� — ��������� �������#= ���������� ����, �����# �� ����" �����" ��������� ��������� ����� ��� ����������� ���������: ������ ������������ � ���#�����*, �������-�����*, � ���� � ��� ���� !� ��#
��� ���������� ���"� ������
�A)(��; �%E;?�*()�)IA�@� �(EK�EB
����� ������������ ������ �������������=, (� ������ � ������ ���� ��%���� ���������������� � ���������� "�. �� !��� ������ ������ �-����, �� ��� � ���� ������ ��(�, �� (� ��� �����!����(���������� ���� ������ ��# ��� �����#� ������):
/ > �; / < �; / = �
��������� ������ �������������=, (� ������ ������ ���������� �������� �����# ����� ��# � "� ������ � ��%�. B����, ��(� ������ ����= �����-#� ����� ������ / ��������� � ����� �, ����� � ��������� ������ !, �� ��� ����= �����#� ����� E ��������� � ����� !:
F�/� / > �, � > !, � / > !
?�������� �������������=, (� ������ ������ � ��� � ��%�� �������� �����-��* �� ���������*����, ��� ����% ��������� ����� ��� ������
���� �������%, ��� ��% ��������� !��#� �����
28
B����#
� ������� — ���� !�������� �*�� (��� ��#, !���# ��� ������ �������*= ��� ���������� ������� ���"� ������
=�
� #�
� —
�
�
����
� �
�
�
����
����
�#�
��
#
G+��
�
—
���
�
�
�
#��%
��, �
����
��
�
�
���
���
�
�
�
��
��
�
����
�
��
���
����
#
L�A��%;)��J;!C�@� !;G�%B
3.2. ���� �������� �� ���������� ��������������������������=� �����. �� ��������
A��� #&�$���� — !� ����� �����" ���������, ��� ���� ���" �����*������� ������ �����!�� ���� ��#, (� ��������*�� ��� � ��� �-� ������ ���������
U
����5
����Y
A
B
C
51 52 53
A�� ���(�������!�")Y1
Y2
Y3
0
29
A� #&�$���� — ���������� ���� ���������, ���� � ��� ����-�����= ��%� ������ ���������
U3
U2
U1
����Y
���� 50
!*�)�;!�)�( A%;!;KG�>EBJ�)�(
���
���
� #
&�$�
��
�
�
����
�-
+
���
, ��
����
�
���
�
��
�
��
����
��
=
���
����
���
���
�* �
�-�
����
��
���
�#�
��D
�
�
���
���
�
��-
���
� #�
�
���
D$�
���
���
�-��
�
D��
�, �
�$ �
+��
�
��
-
�$�
��
��
�
��
�
�
���
-
�
����
���
���
���
D��
� #�
�,
����
� �
����
��
���
" #�
�
�
��"
���
����
��
C�� #���D� ������� #&�$���� ��������� ����$ ������, �� ����#����D������ �+��� � #��� #��, ��� ���D���
��& �������, ������� �( ��� �������=������� �������� ����%� ��������� ������# ��������� � ����*
�+� ���’���& ���, � ����
� ���-
��� "$������ ��� #���+
�� #���D���#��, ������� ������ ������ ����������� �����" ��������� ����#� ��# (�� � �-������� ���� �������� ���!� ��%�#�
30
!��� #�� L��� ������ #&�$����
����� #���+
� �$#-��$� (���
���),�� � ����*�� ����-�����%���� ���*���"�������� � ��������
����Y
����5
U1 U20
����� #���+
� ���-������ (���������-�+���), ������� ���-��*���� ��� �����-����� ����=" ������, ����� ��� ���� �� �-���� ���� ���� ��-��#�
0
����Y
����5
U1
U2
?�&���� #�� —
����*��� ������ ���������
0
����Y
����5
U1
U2
��#�� — ����-���� ��#���� ����=� ��������� ������
����Y
����5
U1U2
0
31
3.3. =����� ���� ���?���� ��=:��� � ������ ����������
@��� ��� ���/�
� (�������!�") MRSxy — !� ��������� �����Y, ��� ���" ������ ��%��� ��������, (�� ���� �����������!* X, ��%*��� � !�� ��� ����� ���������
Y
XXY MU
MUXYMRS ��
��
��
'�� ����� ������ ���� ���� #��: � ��� �����%���� ������-�� ����#� � ��# ��������#=���� ���%���� #�����" ��� ��� ��#
3.4. �@����� ��������� �������� ������
%���
� #+���
��� �#����
� (�):� = �� × 5 + �y × Y,
�� ��, �y — !�� ����� X, Y;X, Y —��������� ����� X, Y.
*��� #+���
�� �#����� (#+���
����) — !� ��� �� �-��� ������ X � Y, ��� �*���� ������ �= ��� ��#������ �� �������� �*����� � ����� !��� � ����,����� !� ����� ����� ������
@���� ����#+���
��� �#����
�:
XPBX � ;
YPBY �
Y
X�
0
32
!*�)�;!�)�(G
33
3.5. ����
� ��� ����=� ������. �������������� ����� ��=. ���=�� ���� =�����
%����� ������� (�������& ��#��) — !� ���� ������, (������= ��������� �� �������� ����� �*����� (������) ����-��. B� ������# �������=: �� ����� ������ ����= ���� ��-����, � ���#� ���= ���� ���*�� !�� ���� � ��%�
Y
E
U
X
. — ���� ������#������
H�'
34
!;E; %(!?�!�@;)��J;!�C�
!$��D� — �� ���������� ����= ����
����
A$�� — ������ �-����= ���������, ���-��%�� � ������� �-%� ����#� �����
(����� ���������-
�� #�� — ���������������� ����#� �������� �����" ��������� ��%�#���#�� �������
Y
E
U3 U2 U1 X B
Y U1 U2 U3
E
X B
Y
U3
U2 U1
X B
0
0
0
35
��������� � ������������
1. �������� ������� ������� «���������».2. '����������� ������� � #����� ���������. K�� ��
� ����������?3. +��� �������� ����!�" ���������.4. '����������� ���� ��������� � "" ������� ���������.5. H ��� ����#= �������� ������� «#���� ��� ���»?6. +��� ���������� �*������" ����".7. K� ������� ��������� �*������" ����" ��� ����� ���
!�� ��# �� ������ ������?8. �������� ������� ������� «������# ������». N� ��-
��� � ������ ��#� ��������?9. +��� ���������� ������%���" � ������" ������#.
������ �������
1. A��������� ������ �������� �������:
) �� �������= ���������#� �������� ����� ���������;�) �� �������= ���������� ��������� ����� ��#;�) �� �#= ����������� ���������� ����� ��# ����=" ��� ��%�";#) �������= �������� �������� ���������" ����� ���������.
2. )������ �����& �’��� ���& ������� ����� � $��-��, /� �� #$�� ��D$�� #�� ��D��D�, �� ��������.>��� �������$ &��/� ����+�:
) ���� ������!�";�) ���� �����" #�����" ���������;�) ����� ������;#) ����� ���.
3. A���� #&�$���� — �� �����:
) �������" ��������� ���� ��#;�) �������#� ����� ��������� ������ ���� ��#;�) �������#� ����� ������ ������;#) ������� !�� ���� ������.
4. L��� � ��� ������ #&�$���� ��� ����� �����������+���:
) ������ � ��������� ��������;�) ����� !�� ������;�) ����� ��������� ������;#) ��������� ������, !�� ������ � ������ ������.
36
5. @��� ��� ���� ����� ���$ �D�&:
) ����=: ��� �������� ���!� ����#� ����� ������ ������
��������, (�� ���� �������� ���!* ��%�#� ��� ��� ������������" ���������;
�) ���*= ��������� ����#� � ������;�) �����= ������ ���� �*������" ����";#) ���*=���� �� ����!� �� ������ ��������� ���� ��-
����.
6. F�/� �� #�� � #���+
��� �����+����, ���-���, �� � �$���, ���:
) #���� ��� ��� = �����*;�) ���� ��������� *�� �#��� ����#� ���;�) ���� ��������� *�� �#��� ���� �����;#) ���� ��������� = ������.
7. G+���
� �#����
� ������� $���++�:
) ����� ����� ������;�) ����� !�� ������;�) ����� ������ � !�� ������;#) ����� ������, !�� ������ � "� ���������.
8. G+���
����:
) �����= ��� �� ����� � ������� ����;�) �����= ���������%���� �� ��� ��# � �������� "� ��-
�������;�) ����= ��� �����!�� ���� ��# � �����#� ����� ������;#) ����= ��� �����!�� ���� ��# � �����#� ����� "� ����-
�����.
9. �����������& ������ �� ���$ �������� �������,
�����$ ��� �������������:
) �������= �������� ���������#� �������� ����� ����-�����;
�) �� �#= ���������#� ���*���� ����� ���������;�) �� ������= ���’=�����" ��� ������ (��� ��������� ��#;#) �� ������= �*������ ������� ������.
10. A���� #&�$���� �+� �� ��������:
) ��� ����� �� ������*����;�) ��� ����*���" ����%���� ��# = ������;�) ����%���� ��� ��� ������ �������, ��������*�� ���� �
��� ����� ���������;#) ��� ����*���" ����%���� ��# = ��� �����.
37
�����
����� 1$����� ����= �� ���� — � � �. ����� �����!�" !� ��-
���� ��*�� ��������� ����� ���������� — U1, U2, U3, U4.)*���� ������ ������� 76 ��. /�� ����� X — 18 ��,����� Y — 8 ��.
U1 U2 U3 U4
X Y X Y X Y X Y
1,5 7 2 7 2,5 7 3 7
2 5 2,5 5 3 5 3,5 5
3 3,5 3,5 3,5 4 4 4,5 4,5
5 2 5 2,5 5 3 5 3,5
7 1,5 7 2 7 2,5 7 3
1. ��������� ���� ���� ��������� � �*������ ����*������.
2. <�����, ��� ���� ������ X � Y ������� ���������������� ��� ������#.
3. �����*�������, �� ������� ���� ������, ��(� !��
����� X ���%���� �� 10 ��.
����� 2$����� ����= 25 #�� � ������ � �#��� � ������.
&���� ��������� �#����� ��� ���#� ����=���� ��������15 — 2�, �� � — ��������� �#�����, �#. &���� ��������� ���-����� ������� 10 — 4, �� — ��������� ��������, �#. /�� ��-���� ���������� 1 #�� � 2 #��. K�� ��������� �#����� � ������������= �!������� ������?
����� 3$����� ����= ���� �*���� � 200 #��, � ������� �-
� � ����. /�� 1 �# �� ������� 10 #��, 1 �# ���� — 4 #��.��������� �*������ ����* ������. ������� #������ ��������� �*����� ����� ������, ��(�:
1) !�� 1 �# �� �����%���� � 10 #��;2) !�� 1 �# ���� ���%���� � 2 ��;3) �*���� ������ ���%���� � 2 ��;
38
4) �*���� ������ �����%���� � 2 ��, !�� 1 �# ��
������� 20 #��, !�� 1 �# ���� �����%���� � 6 #��.
����� 4$����� ����= ���� �*���� � 200 #��, � ������� ��-
������ � �����. /�� 1 �# �������� 10 #��, !�� 1 �# ����� — 4#��. ��������� �*������ ����* ������. ������� #�������,�� ������� �*����� ����� ������ ��(�:
1) !�� 1 �# �������� �����%���� � 10 #��;2) !�� 1 �# ����� ���%���� � 2 ��;3) �*���� ������ ���%���� � 2 ��;4) �*���� ������ �����%���� � 2 ��, !�� 1 �# �����-
��� ������� 20 #��, !�� 1 �# ����� �����%���� � 6 #��.
����� 5)*���� ���#������� ������� 60 #��, � ��� ��� ��=
����� ���� � �����. /�� ����=" ����� ���� — 1,2 #��, !��
����#� ���� ���� — 3 #��. ��������� �*������ ����* ���-#�������. ������� #������, �� ������� �*����� �������(�:
1) !�� ����� ���� �����%���� � 30 ���;2) !�� ���� ���� ���%���� � 2 ��;3) �*���� ���#������� �����%���� � 30 #��;4) �*���� ���#������� �����%���� � 2 ��, !�� �����
���� ������� 2 #��, !�� ���� ���� ���%���� � 1 #��.
����� 6J��� ������ ����=���� � ���� ������: ��������" ���
� �����. /�� ���%� ��������" ��� — 2 #��. /�� ����="��� ����� — 1 #��. )*���� ������ — 11 #��.
A#��� ��������� !� ������ ��������=���� �� �-�:
������ ��� (���D�) TU �������� (D.) TU
1 10 1 7
2 18 2 13
3 24 3 18
4 28 4 22
5 31 5 25
6 33 6 27
39
1. ��������� #����� ��������� ��� �������� ��� �
�����.
2. A������ �����%���� #�����" ��������� �� !�� ��� ��-���#� � ������.
3. $�����, � ����#�� ������ ���� ������#.
40
A#��� ��������� !� ������ ��������=���� �� �-�:
������ (����) TU )�� (����) T U
1 10 1 5
2 18 2 15
3 25 3 23
4 30 4 30
5 33 5 36
6 35 6 38
1. ��������� #����� ��������� ��� �������� ���� �����.
2. A������ �����%���� #�����" ��������� �� !�� ��� ���-��#� � ������.
3. $�����, � ����#�� ������ ���� ������#.
41
����� 11G����� � "����� � ������� ����� ����= ��, ������ � ��-
����. ��� %����� �����= �#���� ��������� ��� �����,#���� ��������� �* ������� 7,5 *����, #���� ����-����� ����� — 6 *����, #���� ��������� ����� — 5 *�-���. $����� ��%��= �� � ������, ��(� ������ ��%��= 1 #�. ��.
����������
22 [$. 70—80]; 24 [C. 29—30]; 25 [C. 64—90]; 28 [$. 70—80];29 [$. 22—35]; 30 [C. 66—99]; 32 [$. 7—24]; 34 [C. 36—52];36 [$. 33—41]; 38 [$. 22—30]; 47 [$. 92—149].
42
���
���� �������� �������
4.1. ��������� ���� � ���� ������ ������.=������� ���� � ������ ����� «�����-��������».
��� ��=���
'�9 ��������J�# = ��������
�����*��*
'�9 ������ J�#����= ���’=��#�
�����
'�9 ����������J�# = �#���
#����������" �����������" ����"
Py × Qy
E3E2
E1
0��� «�����-��������9»
U3U2U1
0 XX1 X2 X3
E3
E2E1
E4
U3U2U1
U4
0��� «�����-��������9»
Py × Qy
0 XX1X2X4X3
0 XX1
E3
E2
E1
Py × Qy
U3
U2
U1
0��� «�����-��������9»
*��� «�����-������
�» — !� ���, �� �������� ����� ��� ����������# ������, ���’���� � ���� ����� ������ � �����=
���������%���� �� ������ ������ � ��������* ������, (�����*����, �� ������� !���
43
A��� :���� �����= ���������%���� �� ������ � ����#� �������������#� ����� �� ���������� ��%� �������, (� ����*�� � ����
Py × Qy
.3 .2 U3
.1 U2
U1 0 51 52 53 5
B
B3 0��� .�#��9
B2 B1
0 51 52 53 5
'�� :����:1. �� ������� !��� � ��� ��# ���� ������#� �*�����, (� �-���=���� � ������� ��������, = ������!�* �� ���%���� �
��� �������� ������� ��’".2. $������� ��������, �����, *����� �����# � �����#,���’���� � ���������, = ������!�* �������� %��%�, ��� ����-�*�� �����.
44
4.2. ������ ����� «���-��������»
����� �����������=� ����� ������
*��� «��-������
�» — !� ���, ��
�������� ����� ��� ���� ������# ���-���, ���’���� � ���� ����� !�� ��-��#� � ������ � ��� ���������� ������%� ������� �����
'�9��K�������$������ ������ =
������ ����
'�9��K�������
������ =���’=�� ����
*��� ������$����� ����$ ������� — ��������= �������������� �����#� ������ �� ����� ������ !�� �����#� �����
Py × Qy
.2 U3E3
U1E1
X1 �1U20
X
0��� «���-��������9»
�2 X3X2 �3
0��� «���-��������9»
Py × Qy
0 X
.2 E3E1
U3U1 U2X1 �1 �2 X3X2 �3
45
0��� «���-��������9»
7���9�������
����#�
�����
!������� ������ ������$����� ����$:1. ����J��K ��� ����